Cakowita projektowa strata ciepa i projektowe obcienie cieplne.

Metoda obliczania
I. WSTP
W dniu 5 czerwca 2006 r. zostaa zatwierdzona norma PN-EN 12831:2006, stanowica tumaczenie normy europejskiej EN 12831:2003. Nowa norma wprowadza wiele istotnych i szerokich zmian w stosunku do dotychczasowej metodyki obliczania zapotrzebowania na ciepo do ogrzewania budynkw, dlatego te w zasadzie powinno si mwi raczej o zupenie nowej metodyce, ni o modyfikacji obecnego sposobu prowadzenia oblicze. W dniu 6 listopada 2008 r. Minister Infrastruktury podpisa Rozporzdzenie zmieniajce rozporzdzenie w sprawie warunkw technicznych, jakim powinny odpowiada budynki i ich usytuowanie (Dz.U. 2008 nr 201, wprowadzajce m.in. obowizek stosowania nowej normy PN-EN 12831:2006 od 1 stycznia 2009 r. Warto doda, e Rozporzdzenie Ministra Infrastruktury z dnia 6 listopada 2008 r. zmieniajce rozporzdzenie w sprawie warunkw technicznych, jakim powinny odpowiada budynki i ich usytuowanie (Dz.U. 2008 nr 201), wprowadza m.in. obowizek stosowania caoci normy PN-EN 12831:2006 od 1 stycznia 2009 r. w zakresie 134 ust. 1: 134. 1. Instalacje i urzdzenia do ogrzewania budynku powinny mie szczytow moc ciepln okrelon zgodnie z Polskimi Normami dotyczcymi obliczania zapotrzebowania na ciepo pomieszcze, a take obliczania oporu cieplnego i wspczynnika przenikania ciepa przegrd budowlanych. Przytoczona nowa norma PN-EN 12831:2006 wprowadza duo zmian do dotychczasowej procedury obliczania zapotrzebowania na ciepo do ogrzewania budynkw. Oprcz powyszych zmian norma PN-EN 12831:2006 wprowadza rwnie nowy system poj. Tabela.9.3.3/1. Porwnanie wybranych wielkoci i symboli wystpujcych w normach [2] [5]
PN-EN 12831:2006 Sym Pojcie bol Jednos tka Pojcie PN-B-03406:1994 Sym bol Jednos tka

Cakowita projektowa strata ciepa Projektowe obcienie cieplne

HL,i

W Zapotrzebowanie na W ciepo Straty ciepa przez przenikanie Zapotrzebowanie na ciepo do wentylacji Obliczeniowa Q W

Projektowa strata cieplna przez przenikanie Projektowa wentylacyjna strata ciepa Wspczynnik projektowej straty ciepa Projektowa temperatura wewntrzna1 Projektowa temperatura zewntrzna

T
V
H

Qp

Qw

W/K

rt

temperatura powietrza w pomieszczeniu Obliczanie

tr

o
rednia roczna temperatura zewntrzna
1

temperatury powietrza zewntrznego

tr

m ,e

temperatura operacyjna w centralnym miejscu przestrzeni ogrzewanej (na wysokoci midzy

0,6 a 1,6m) stosowana do oblicze projektowych strat ciepa. Bardzo istotn zmian w systemie poj zawartych w nowej normie PN-EN 12831:2006, a majc zasadniczy wpyw na obliczenia, jest rozrnienie poj takich jak ,,cakowita projektowa strata ciepa i ,,projektowe obcienie cieplne. Rnica polega na tym, e ,,projektowe obcienie cieplne uwzgldnia nadwyk mocy cieplnej, ktra jest wymagana do skompensowania skutkw osabienia ogrzewania. W normie PN-B-03406:1994 zrezygnowano natomiast ze wzgldw ekonomicznych z wystpujcego wczeniej dodatku na przerwy w dziaaniu ogrzewania (czyli odpowiednika wspomnianej nadwyki mocy cieplnej). Nowa norma PN-EN 12831:2006 podaje sposb obliczania obcienia cieplnego: dla poszczeglnych pomieszcze (przestrzeni ogrzewanych) w celu doboru grzejnikw, dla caego budynku lub jego czci w celu doboru rda ciepa. Kolejn istotn zauwaaln zmian jest uycie okrelenia projektowy, zamiast dotychczasowego sowa obliczeniowy. Jednake zmiana ta jest najprawdopodobniej jedn z

najatwiejszych do przyswojenia, poniewa dotyczy jedynie sownictwa i nie wpywa na tok oblicze. Metoda przedstawiona w normie PN-EN 12831:2006 moe by stosowana w tzw. podstawowych przypadkach, gdzie mamy do czynienia z budynkami o wysokoci pomieszcze ograniczonej do 5 m, przy zaoeniu e s one ogrzewane w warunkach projektowych do osignicia stanu ustalonego. Natomiast w zaczniku informacyjnym (nienormatywnym) do tej normy zamieszczono instrukcje obliczania projektowych strat ciepa w przypadkach szczeglnych, dotyczcych: pomieszczenia o duej wysokoci (powyej 5 m), budynkw o znacznej rnicy midzy temperatur powietrza i redni temperatur promieniowania. Prcz tego norma podaje metod uproszczon, ktra moe by stosowana dla budynkw mieszkalnych, w ktrych krotno wymiany powietrza, przy rnicy cinienia midzy wntrzem a otoczeniem budynku rwnej 50 Pa, n50 jest nisza od 3 h1. Na koniec warto zaznaczy, e niewtpliw zalet wprowadzenia norm europejskich jest uatwienie inynierom wiadczenia usug projektowych w innych krajach Unii Europejskiej. Jednake naley pamita, e szczegowe wymagania w poszczeglnych krajach czonkowskich, podane w zacznikach krajowych do normy, mog si rni.

II. DANE KLIMATYCZNE ORAZ WARTOCI TEMPERATURY

Strefy klimatyczne oraz projektowa i rednia roczna temperatura zewntrzna: a) Strefy klimatyczne Podzia Polski na strefy klimatyczne zosta przedstawiony na rysunku 9.3.3/1. Podzia wedug normy PNEN 12831:2006 odpowiada dokadnie dotychczasowemu podziaowi wedug normy PN-82/B-02403. Jedyn obecnie zmian jest fakt, e podzia ten zosta podany w zaczniku krajowym do normy PNEN 12831:2006 na obliczanie obcienia cieplnego, a nie w oddzielnej normie.
W metodzie obliczeniowej przedstawionej w normie

PN-EN

12831:2006

wykorzystywane s nastpujce dane klimatyczne: projektowa temperatura zewntrzna e do oblicze projektowych strat ciepa, rednia roczna warto temperatury zewntrznej m,e do oblicze strat ciepa do gruntu.

W celu okrelenia projektowych danych klimatycznych konieczne jest wykonanie oblicze. Poniewa nie zostao zawarte porozumienie europejskie dotyczce oblicze i przedstawiania parametrw klimatycznych, dlatego te naley stosowa zdefiniowane i opublikowane wartoci krajowe. W celu obliczania i przedstawiania projektowej temperatury zewntrznej, krajowe lub pastwowe instytucje mog powoywa si na norm PN-EN ISO 15927-5. Inn moliwoci okrelania lat. projektowej temperatury zewntrznej jest zastosowanie najniszej wartoci redniej temperatury z dwch dni, zarejestrowanej dziesi razy w okresie ponad dwudziestu

Rys. 9.3.3/1 Podzia terytorium Polski na strefy klimatyczne [7] b) Projektowa temperatura zewntrzna Wartoci projektowej temperatury zewntrznej zostay zamieszczone w tabeli 9.3.3/2. Wedug normy PNEN 12831:2006 projektowa temperatura zewntrzna odpowiada

obliczeniowej temperaturze powietrza na zewntrz budynku wedug normy PN-82/B-02403. Zmiany obejmuj jedynie stosowanego systemu poj w tym zakresie oraz zamieszczenia wartoci temperatury w zaczniku krajowym do normy PNEN 12831:2006 na obliczanie obcienia cieplnego, a nie w osobnej normie. Tabela 9.3.3/2 Projektowa temperatura zewntrzna i rednia roczna temperatura zewntrzna [5] Strefa klimatyczna I II III IV V Projektowa temperatura zewntrzna, C 16 18 20 22 24 rednia roczna temperatura zewntrzna, C 7,7 7,9 7,6 6,9 5,5

c) rednia roczna temperatura zewntrzna W zaczniku krajowym do normy PNEN 12831:2006 znajduj si rwnie wartoci redniej rocznej temperatury zewntrznej (tabela 9.3.3/2). Wartoci te dotychczas nie byy podawane w normie PN-82/B-02403, gdy nie byy potrzebne do obliczania zapotrzebowania na ciepo wedug normy PN-B-03406:1994. Obecnie jednak s one wykorzystywane do obliczania strat ciepa do gruntu oraz strat ciepa przez przenikanie do przylegych pomieszcze. Projektowa temperatura wewntrzna Temperatur wewntrzn stosowan do oblicze projektowej straty ciepa jest projektowa temperatura wewntrzna int. W podstawowym przypadku przyjmowane s takie same wartoci temperatury operacyjnej i temperatury powietrza wewntrznego. W przypadku w ktrych nie ma to zastosowania naley odwoa si do Zaczniku B normy PNEN 12831:2006. Norma PNEN 12831:2006 podaje rwnie wartoci projektowej temperatury wewntrznej zgodnie z tabel 9.3.3/3. Uprzednio wartoci temperatury obliczeniowej w pomieszczeniach podawane byy w normie PN-82/B-02402, a nastpnie znalazy si w

Rozporzdzeniu Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002 r. w sprawie warunkw technicznych, jakim powinny odpowiada budynki i ich usytuowanie. W zasadzie tabela znajdujca si w normie PNEN 12831:2006 jest powtrzeniem tabeli z przytoczonego powyej Rozporzdzenia, z maymi zmianami. W przypadku normy PN-82/B02402 nastpiy zmiany w stosunku do nowej normy PNEN 12831:2006 polegajce na obnieniu temperatury w pomieszczeniach przeznaczonych do rozbierania oraz na pobyt ludzi bez odziey (np. azienki, gabinety lekarskie) z 25C do 24C oraz rezygnacji z najwyszej temperatury 32C. Tabela 9.3.3/3 Projektowa temperatura wewntrzna [5] Przeznaczenie lub sposb wykorzystana pomieszcze nieprzeznaczone na pobyt ludzi, ogrzewania dyurnego (jeli pozwalaj na to wzgldy technologiczne) w ktrych nie wystpuj zyski znajdujcych si w ruchu okryciach zewntrznych nie przekracza 1 h, w ktrych wystpuj zyski ciepa hale sprarek, pompownie, kunie, od urzdze technologicznych, owietlenia itp. przekraczajce 25 W na 1 m3 kubatury pomieszczenia hartownie, wydziay obrbki cieplnej 8 Przykady pomieszcze magazyny bez staej obsugi, garae remontw), akurnulatornie, maszynownie szyby dwigw osobowych klatki schodowe w budynkach
int C

przemysowe - podczas dziaania indywidualne, hale postojowe (bez 5

ciepa, a jednorazowy pobyt ludzi mieszkalnych,

w ktrych nie wystpuj zyski ciepa, przeznaczone do staego okryciach zewntrznych lub wykonujcych prac fizyczn o wydatku energetycznym powyej 300 W

magazyny i skady wymagajce staej obsugi, hole wejciowe, poczekalnie szatni, kocioy

pobytu ludzi, znajdujcych si w przy salach widowiskowych bez

12

w ktrych wystpuj zyski ciepa hale pracy fizycznej o wydatku od urzdze technologicznych, do 25 W na 1 m3 kubatury pomieszczenia energetycznym powyej 300 W, hale adownie akumulatorw, hale targowe, sklepy rybne i misne sale widowiskowe bez szatni, ustpy publiczne, szatnie okry zewntrznych, hale produkcyjne, sale owietlenia itp., wynoszce od 10 formierni, maszynownie chodni,

w ktrych nie wystpuj zyski ciepa, przeznaczone na pobyt ludzi:

- w okryciach zewntrznych w pozycji gimnastyczne, siedzcej i stojcej, - bez okry zewntrznych znajdujcych si w ruchu lub wykonujcych prac fizyczn o wydatku energetycznym do 300 W, w ktrych wystpuj zyski ciepa kuchnie indywidualne wyposaone w od urzdze techno logicznych, owietlenia itp., nieprzekraczajce 10W na 1 m2 kubatury pomieszczenia przeznaczone na stay pobyt ludzi pokoje mieszkalne, przedpokoje, bez okry zewntrznych niewykonywujcych w sposb cigy pracy fizycznej kotownie i wzy cieplne kuchnie indywidualne wyposaone w paleniska gazowe lub elektryczne, pokoje biurowe, sale posiedze, muzea i galerie sztuki z szatniami, audytoria 20 paleniska wglowe 16

przeznaczone do rozbierania

azienki, rozbieralnie, szatnie, umywalnie natryskowe, hale pywalni,

przeznaczone na pobyt ludzi bez odziey

gabinety lekarskie z rozbieraniem pacjentw, sale niemowlt i sale dziecice w obkach, sale operacyjne

24

W przypadku podanej jako cieplnej w przestrzeni mona j wybra z trzech kategorii A, B, C wymienionych w tablicy 9.3.3/4 Tabela 9.3.3/4 Trzy kategorie wewntrznego rodowiska cieplnego [5]

Zaleca si, aby projektow temperatur wewntrzn dla ogrzewania wybrano jako najnisz temperatur z dopuszczalnego zakresu temperatury w wybranej kategorii. Tabela 9.3.3/5 Projektowa temperatura wewntrzna [5] Temperatura Typ budynku/przestrzeni Odzie zima Aktywno met Kategoria wewntrznego rodowiska cieplnego Pojedyncze biuro 1,0 1,2 A B C A B C A 21,0 - 23,0 20,0 - 24,0 19,0 - 25,0 21,0 - 23,0 20,0 - 24,0 19,0 - 25,0 21,0 - 23,0 operacyjna zima
O

Rozlege biuro Sala konferencyjna

1,0 1,0

1,2 1,2

B C A B C A B C A B C obek 1,0 1,2 A B C A B C A B C A B C Koci 1,5 1,3 A B C A B C

20,0 - 24,0 21,0 - 23,0 20,0 - 24,0 19,0 - 25,0 21,0 - 23,0 20,0 - 24,0 19,0 - 25,0 21,0 - 23,0 20,0 - 24,0 19,0 - 25,0 21,0 - 23,0 20,0 - 24,0 19,0 - 25,0 17,5 - 20,5 16,0 - 22,0 15,0 - 23,0 21,0 - 23,0 20,0 - 24,0 19,0 - 25,0 24,5 - 25,5 23,5 - 26,5 23,0 - 27,0 16,5 - 19,5 15,0 - 21,0 14,0 - 22,0 17,5 - 20,5 16,0 - 22,0 15,0 - 23,0

Audytorium Kawiarnia/ restauracja

1,0

1,2

1,0

1,2

Sala lekcyjna

1,0

1,2

Sklep

1,0

1,6

Pokj mieszkalny

1,0

1,2

azienka

0,2

1,6

Muzeum/ galeria

1,0

1,6

Dane budynku Dane wejciowe potrzebne do wykonania oblicze w odniesieniu do kolejnych pomieszcze przedstawiono poniej: Vi - objto powietrza w kadym pomieszczeniu (przestrzeni ogrzewanej lub nieogrzewanej) w metrach szeciennych [m3]; Ak - powierzchnia kadego elementu budowanego w metrach kwadratowych [m2]; Uk - wspczynnik przenikania ciepa kadego elementu budynku kwadratowy razy kelwin [W/m2K]; w watach na metr

i - liniowy wspczynnik przenikania ciepa kadego liniowego mostka cieplnego w watach na metr razy kelwin [W/mK]; li - dugo kadego liniowego mostka cieplnego w metrach [m]. Obliczenia wspczynnika przenikania ciepa (wartoci U) elementw budynku powinny si odbywa z uwzgldnieniem warunkw brzegowych i charakterystyk materiaowych, ktre s okrelone oraz zalecane w normach (projektach norm). W tabeli 9.3.3/6 zosta dokonany przegld wszystkich parametrw, ktre s uywane do obliczania wartoci U elementw budowlanych, cznie z powoaniem si na odpowiednie normy, ktre powinny by stosowane. W przypadku stosowania typowych warunkw lub przepisw lokalnych mona powoywa si na wartoci krajowe. Tego typu wartoci powinny by okrelone i opublikowane na szczeblu krajowym. Tabela 9.3.3/6 Parametry do oblicze wartoci U [5]

W celu okrelenia wspczynnika wentylacyjnej straty ciepa, stosuje s nastpujce wielkoci, odpowiednio do potrzeb:

nmin - minimalna warto krotnoci wymiany powietrza na godzin [h-1]; n50 - krotno wymiany powietrza na godzin przy rnicy cinienia midzy wntrzem a otoczeniem budynku rwnej 50 Pa [h-1];
V inf - strumie

powietrza

infiltrujcego

przez nieszczelnoci obudowy budynku, z

uwzgldnieniem wiatru i cigu kominowego w metrach szeciennych na sekund [m3/s]; V su - strumie powietrza doprowadzanego w metrach szeciennych na sekund [m3/s];
V ex - strumie powietrza usuwanego w metrach szeciennych na sekund [m3/s];

sprawno instalacji odzysku ciepa z powietrza usuwanego. Wybr dotyczcy zastosowanych wymiarw budynku powinien by jasno okrelony. Bez wzgldu na dokonany wybr w obliczeniach powinny one uwzgldnia straty przez ca powierzchni cian zewntrznych. Wymiary wewntrzne, zewntrzne lub cakowite wewntrzne mog by stosowane wedug normy EN ISO 13789, ale wybr wymiarw budynku powinien by jasno okrelony i by jednakowy w caych obliczeniach.

III. ZASADA METODY OBLICZENIOWEJ

Metoda obliczeniowa zostaa oparta o nastpujce hipotezy: rwnomierny rozkad temperatury powietrza i temperatury projektowej straty ciepa s obliczane w warunkach ustalonych, przy zaoeniu staych waciwoci takich jak wartoci temperatury, charakterystyki elementw budynku, itd. Procedura dotyczca podstawowych przypadkw moe by zastosowana odniesieniu do wikszoci budynkw: z pomieszczeniami o wysokoci nie przekraczajcej 5 m; ogrzewanych lub przewidzianych do ogrzewania do okrelonej ustalonej temperatury; w odniesieniu do ktrych zakada si, e wartoci temperatury powietrza temperatury operacyjnej s takie same. W budynkach sabo zaizolowanych i/lub podczas okresw nagrzewania z uyciem instalacji, w ktrych ciepo przekazywane jest gwnie na drodze konwekcji, np. zastosowaniem ogrzewa powietrznych lub w przypadku duych powierzchni ogrzewanych z uyciem duych paszczyzn promieniujcych, np. ogrzewa podogowych lub sufitowych, mog pojawi si znaczce rnice midzy wartociami temperatury powietrza temperatury w

operacyjnej, a take odchylenie od jednakowego rozkadu temperatury w pomieszczeniu, co mogoby przyczyni si do powstania znacznego odstpstwa od przypadku podstawowego. Tego typu przypadki powinny by rozpatrywane jako przypadki szczeglne, co pokazuje Zacznik B do normy PNEN 12831:2006. W przypadku niejednorodnego rozkadu temperatury mona si posuy do oblicze punktem Straty ciepa midzy przestrzeniami ogrzewanymi do rnych wartoci temperatury. Na pocztku obliczane s projektowe straty ciepa, a nastpnie wyniki tych oblicze wykorzystywane s do oblicze projektowego obcienia cieplnego.

IV. POSTANOWIENIA OGLNE

Procedura obliczeniowa w odniesieniu do przestrzeni ogrzewanej Zgodnie z norm PNEN 12831:2006 procedura obliczeniowa stosowana do przestrzeni ogrzewanej zostaa podzielona na nastpujce kroki a) okrelenie wartoci projektowej temperatury zewntrznej i redniej rocznej okrelenie statusu kadej przestrzeni (czy jest ogrzewana, czy nie) oraz wartoci okrelenie charakterystyk wymiarowych i cieplnych wszystkich elementw budynku obliczenie wartoci wspczynnika projektowej straty ciepa przez przenikanie i obliczenie wartoci wspczynnika projektowej wentylacyjnej straty ciepa i obliczenie cakowitej projektowej straty ciepa; obliczenie nadwyki mocy cieplnej przestrzeni ogrzewanej, czyli dodatkowej mocy obliczenie cakowitego projektowego obcienia cieplnego przestrzeni ogrzewanej. [5] temperatury zewntrznej; b) projektowej temperatury wewntrznej dla kadej przestrzeni ogrzewanej; c) dla wszystkich przestrzeni ogrzewanych i nieogrzewanych; d) nastpnie projektowej straty ciepa przez przenikanie przestrzeni ogrzewanej; e) wentylacyjnej straty ciepa przestrzeni ogrzewanej; f) g)

cieplnej, potrzebnej do skompensowania skutkw przerw w ogrzewaniu; h)

Rysunek 9.3.3/2 Procedura obliczeniowa w odniesieniu do przestrzeni ogrzewanej [5]

Procedura obliczeniowa w odniesieniu do czci budynku lub budynku W celu obliczenia i dobrania urzdzenia dostarczajcego ciepo tzn. wymiennika ciepa lub rda ciepa, naley obliczy cakowite projektowe obcienie cieplne czci budynku lub caego budynku. Procedura obliczeniowa opiera si na wynikach oblicze wykonanych w odniesieniu do kadej przestrzeni ogrzewanej. Zgodnie z norm PNEN 12831:2006 procedura obliczeniowa w doniesieniu do czci budynku lub budynku zostaa podzielona na nastpujce kroki: a) obliczenie sumy projektowych strat ciepa przez przenikanie we wszystkich ogrzewanych bez uwzgldnienia ciepa wymienianego wewntrz przestrzeniach

okrelonych granic instalacji; b) obliczenie sumy projektowych wentylacyjnych strat ciepa wszystkich przestrzeni ogrzewanych bez uwzgldniania ciepa wymienianego wewntrz okrelonych granic instalacji; c) d) obliczenie cakowitej projektowej straty ciepa budynku; obliczenie cakowitej nadwyki ciepa budynku, wymaganej do skompensowania obliczenie obcienia cieplnego budynku. [5]

skutkw przerw w ogrzewaniu; e)

Procedura obliczeniowa w odniesieniu do metody uproszczonej

W odniesieniu do metody uproszczonej procedura obliczeniowa jest taka sama jak przedstawiona w punkcie Procedura obliczeniowa w odniesieniu do przestrzeni ogrzewanej oraz punkcie Procedura obliczeniowa w odniesieniu do czci budynku lub budynku. Ograniczenia stosowania: Ograniczenia stosowania niniejszej uproszczonej metody obliczeniowej powinny by okrelone w zaczniku krajowym do niniejszej normy. W przypadku krajowych, metoda mieszkalnych, w ktrych krotno wymiany braku danych uproszczona moe by stosowana w odniesieniu do budynkw powietrza przy rnicy cinienia midzy

wntrzem a otoczeniem budynku rwnej 50 Pa, n50, jest nisza ni 3 h-1.

Wspczynnik poprawkowy temperatury: Wartoci orientacyjne wspczynnika poprawkowego temperatury fk zostay przedstawione w tabeli 9.3.3/7. Tabela 9.3.3/7 Wspczynnik poprawkowy temperatury fk do uproszczonej metody obliczeniowej [5] Straty ciepa: bezporednio na zewntrz fk 1,00 1,40 1,00 przez przestrze nieogrzewan przez grunt przez poddasze 0,80 1,00 0,3 0,42 090 126 przez przestrze podpodogow 0,92 1,26 jee mostki cieplne s zaizolowane jeeli mostki cieplne nie s zaizolowane jeeli mostki cieplne s zaizolowane jeeli mostki cieplne nie s zaizolowane jeeli mostki cieplne s zaizolowane jeeli mostki cieplne nie s zaizolowane jeeli mostki cieplne s zaizolowane jeeli mostki cieplne nie s zaizolowane jeeli mostki cieplne s zaizolowane jeeli mostki cieplne nie s zaizolowane jeeli mostki cieplne s zaizolowane jeeli mostki cieplne nie s zaizolowane Komentarze jeeli mostki cieplne s zaizolowane jee mostki cieplne nie s zaizolowane dla okien, drzwi

do przylegajcego budynku 0,50 070 do przylegajcej jednostki budynku 0,30 042

Obliczenia metod uproszczon powinny by przeprowadzane na podstawie wymiarw zewntrznych (patrz Rysunek 9.3.3/3). Podstaw wymiarw pionowych jest odlego od powierzchni podogi do powierzchni podogi (tzn. grubo podogi w podziemiu nie jest uwzgldniana). W przypadku cian wewntrznych podstaw wymiarw poziomych jest odlego do osi ciany, (tzn. ciany wewntrzne s uwzgldniane do poowy ich gruboci).

Rysunek 9.3.3/3 Przykady wymiarw zewntrznych w uproszczonej metodzie obliczeniowej [5] Projektowe straty ciepa przestrzeni ogrzewanej: a) Cakowite projektowe straty ciepa Cakowite projektowe straty ciepa przestrzeni ogrzewanej ( i ) oblicza si wedug normy PNEN 12831:2006 nastpujco:
i = ( T,i + V,i ) f ,i [W]

(9.3.3/1)

gdzie:
T ,i - projektowe straty ciepa przez przenikanie ogrzewanej przestrzeni (i), [W]; V ,i - projektowe wentylacyjne straty ciepa ogrzewanej przestrzeni (i), [W];

f,i

poprawkowy wspczynnik temperatury uwzgldniajcy dodatkowe straty ciepa

pomieszcze ogrzewanych do wyszej temperatury ni przylege ogrzewane pomieszczenia np. azienka ogrzewana do temperatury 24C.

Wedug

normy

PNEN

12831:2006

wartoci

orientacyjne

poprawkowego

wspczynnika temperaturowego f w odniesieniu do pomieszcze ogrzewanych do temperatury wyszej ni przylege pomieszczenia ogrzewane np. azienka, zostay przedstawione w tabeli 9.3.3/8. Tabela 9.3.3/8 Poprawkowy wspczynnik temperaturowy f [5]

b) Projektowe straty ciepa przez przenikanie Wedug normy PNEN 12831:2006 projektowe straty ciepa przez przenikanie T,i w odniesieniu do przestrzeni ogrzewanej ( i ) oblicza si w nastpujcy sposb: T ,i = f k Ak U k ( int,i e ) [W]
k

(9.3.3/2)

gdzie: fk - wspczynnik poprawkowy temperatury w odniesieniu do elementu budynku (k), uwzgldniajcy rnic midzy temperatur odpowiadajc rozpatrywanemu przypadkowi, a projektow temperatur zewntrzn; Ak powierzchnia elementu budynku (k), [m2]; Uk wspczynnik przenikania ciepa elementu budynku (k), [W/m2K]. c) Projektowe wentylacyjne straty ciepa Wedug normy PNEN 12831:2006 projektowe wentylacyjne straty ciepa, v,i ogrzewanej przestrzeni (i) oblicza si w sposb nastpujcy:

v ,i = 0,34 V min .,i ( int,i e ) [W]

(9.3.3/3)

gdzie:

V min .,i - minimalna warto strumienia objtoci powietrza do przestrzeni ogrzewanej (i)
wymagana ze wzgldw higienicznych, [m3/h].

Minimalna warto strumienia objtoci powietrza do przestrzeni ogrzewanej (i) wymagana ze wzgldw higienicznych okrelona jest z zalenoci:
V min .,i = nmin . Vi [m3/h]

(9.3.3/4)

gdzie: nmin - minimalna krotno wymiany powietrza zewntrznego na godzin [h-1]; Vi - kubatura ogrzewanej przestrzeni (i) w metrach szeciennych (m3), obliczana na podstawie wymiarw wewntrznych. W przyblieniu kubatura ta stanowi 0,8 kubatury obliczanej na podstawie wymiarw zewntrznych. Wartoci minimalnej krotnoci wymiany powietrza zewntrznego winny by podane w zaczniku krajowym do niniejszej normy, jednake norma PNEN 12831:2006 podaje wartoci orientacyjne minimalnej krotnoci wymiany powietrza nmin, co pokazuje tabela 9.3.3/9. Tabela 9.3.3/9 Minimalna krotno wymiany powietrza zewntrznego nmin [5]

UWAGA: Strumie powietrza wytwarzany w instalacji wentylacji mechanicznej zaley od projektu zwymiarowania instalacji wentylacyjnej. Rwnowana krotno wymiany powietrza zewntrznego moe by obliczona w odniesieniu do kadego pomieszczenia wentylowanego mechanicznie, na podstawie strumienia objtoci powietrza w instalacji wentylacji mechanicznej (wskazanej przez projektanta instalacji wentylacji mechanicznej), temperatury dostarczanego powietrza kubatury kadego pomieszczenia. [5] Projektowe obcienie cieplne przestrzeni ogrzewanej: a) Cakowite obcienie cieplne Cakowite obcienie cieplne przestrzeni ogrzewanej (i) HL,i oblicza si w nastpujcy sposb: HL,i = i + RH,i [W] gdzie: (9.3.3/5)

i cakowite projektowe straty ciepa przestrzeni ogrzewanej (i), [W]; RH,i nadwyka mocy cieplnej przestrzeni ogrzewanej (i), [W]. b) Przestrzenne ogrzewanie z przerwami lub z osabieniem Nadwyk mocy cieplnej wymagan do skompensowania skutkw niecigego ogrzewania, RH,i, w odniesieniu do przestrzeni nastpujcy: RH,i = Ai fRH [W] gdzie: Ai - powierzchnia podogi przestrzeni ogrzewanej (i) w metrach kwadratowych [m2]; fRH - wspczynnik dogrzewania zaleny od typu budynku. jego konstrukcji, czasu dogrzewania i zakadanego spadku temperatury wewntrznej podczas osabienia. [5] Wartoci wspczynnika ponownego nagrzewania, fRH, powinny by podane w zaczniku krajowym do normy PNEN 12831:2006, jednake norma PNEN 12831:2006 podaje wartoci wspczynnika nagrzewania fRH, zgodnie z tabel 9.3.3/10 oraz tabel 9.3.3/11. Zawarte w tabelach wartoci odnosz si do wymiarw wewntrznych powierzchni podg mog by stosowane w odniesieniu do pomieszcze ze redni wysokoci nie masa budynku zostaa sklasyfikowana w trzech nastpujcych przekraczajc 3,5 m. Efektywna kategoriach: dua masa budynku (betonowe podogi, sufity poczone ze cianami z cegy lub betonu); rednia masa budynku (betonowe podg sufity oraz lekkie ciany); lekka masa budynku (podwieszane sufity podniesione podogi oraz lekkie ciany) [5] (9.3.3/6) ogrzewanej (i) oblicza si w sposb

Tabela 9.3.3/10 Wspczynnik nagrzewania fRH w budynkach niemieszkalnych, osabienie nocne maksimum 12 godzin [5]

Tabela 9.3.3/11 Wspczynnik nagrzewania fRH w budynkach niemieszkalnych, osabienie nocne maksimum 8 godzin [5]

c) Cakowite projektowe obcienie cieplne czci budynku lub budynku Dokonujc oblicze cakowitego projektowego obcienia cieplnego czci budynku lub budynku nie naley uwzgldnia ciepa wymienianego przez przenikanie i wentylacj wewntrz ogrzewanej obudowy czci budynku, tzn. strat ciepa midzy pomieszczeniami. Projektowe obcienie cieplne czci budynku lub budynku, HL oblicza si w sposb nastpujcy:

 HL = T ,i + V ,i + RH ,i [W]

(9.3.3/7)

gdzie:

T ,i

- suma strat ciepa przez przenikanie wszystkich przestrzeni ogrzewanych, z

wyczeniem ciepa wymienianego wewntrz czci budynku lub budynku;

V ,i

- wentylacyjne straty ciepa wszystkich przestrzeni ogrzewanych, z wyczeniem

ciepa wymienianego wewntrz czci budynku lub budynku;

RH ,i

- suma nadwyek mocy cieplnej we wszystkich przestrzeniach ogrzewanych

wymagana do skompensowania skutkw niecigego ogrzewania. [5]

V. CAKOWITA

PROJEKTOWA

STRATA

CIEPA

PRZESTZRENI

OGRZEWANEJ PRZYPADKI PODSTAWOWE

Norma PNEN 12831:2006 podaje wzr do obliczania cakowitej projektowej straty ciepa przestrzeni ogrzewanej w przypadkach podstawowych:

i = T ,i + V ,i [W]

(9.3.3/8)

gdzie: T,i projektowa strata ciepa ogrzewanej przestrzeni (i) przez przenikanie, [W]; V,i projektowa wentylacyjna strata ciepa ogrzewanej przestrzeni (i), [W].
Wzr powyszy jest zbliony do wzoru wg normy PN-B-03406:1994: Q = Qp (1 + d1 + d2) + Qw

gdzie: Qp straty ciepa przez przenikanie, [W]; d1 dodatek do strat ciepa przez przenikanie dla wyrwnania wpywu niskich temperatur powierzchni przegrd chodzcych pomieszczenia; d2 dodatek do strat ciepa przez przenikanie uwzgldniajcy skutki nasonecznienia przegrd i pomieszcze; Qw zapotrzebowanie na ciepo do wentylacji, [W].

Gwna rnica pomidzy przedstawionymi powyej wzorami polega na tym, e w nowym wzorze nie wystpuj dodatki do strat ciepa przez przenikanie. Prcz tego w nowej normie nie uwzgldnia si wpywu przegrd chodzcych przy zaoeniu, e budynek jest dobrze zaizolowany. W innym przypadku naley zastosowa metod dla budynkw o znacznej rnicy midzy temperatur powietrza i redni temperatur promieniowania (okrelony w nowej normie jako przypadek szczeglny). Projektowa strata ciepa przez przenikanie Wzr do obliczania projektowej straty ciepa przestrzeni ogrzewanej i przez przenikanie wedug normy PN-EN 12831: 2006:
T ,i = (H T ,ie + H T ,iue + H T ,ig + H T ,ij ) ( int,i e ),

[W]

(9.3.3/9)

gdzie: HT,ie Wspczynnik straty ciepa przez, przenikanie z przestrzeni ogrzewanej i do otoczenia e przez obudow budynku [W K 1 ]; HT,iue - Wspczynnik straty ciepa przez przenikanie z przestrzeni ogrzewanej i do otoczenia e przez przestrze nieogrzewan u [W K 1 ]; HT,ig - Wspczynnik Wspczynnik straty ciepa przez straty ciepa w przez tej przenikanie z przestrzeni ogrzewanej i do gruntu g w warunkach ustalonych [W K 1 ]; HT,ij przenikanie samej z przestrzeni ogrzewanej lub i do ssiedniej przestrzeni j ogrzewanej do znaczco rnej temperatury. Tzn. przylegej przestrzeni ogrzewanej czci budynku w przylegej czci budynku [W K 1 ];
int,i - Projektowa temperatura wewntrzna przestrzeni ogrzewanej i [oC];

e - Projektowa temperatura zewntrzna, oC. [5] a) Straty ciepa bezporednio na zewntrz wspczynnik straty ciepa HT,ie Warto wspczynnika straty ciepa przez przenikanie z przestrzeni ogrzewanej (i) na zewntrz (e) HT,ie zaley od wymiarw i cech charakterystycznych elementw budynku oddzielajcych przestrze ogrzewan od rodowiska zewntrznego, takich jak ciany, podogi, stropy, drzwi i okna. Zgodnie z norm PN-EN 12831:2006 uwzgldnia si rwnie

liniowe mostki cieplne, a wspczynnik straty ciepa HT,ie oblicza si na podstawie poniszego wzoru:
-1 H T ,ie = Ak U k ek + l ll el [WK ]
k l

(9.3.3/10)

gdzie: Ak - Powierzchnia elementu budynku k [m2]; Uk - Wspczynnik przenikania ciepa przegrody k [W/ m 2 K ];

l - Wspczynnik przenikania ciepa liniowego mostka cieplnego l, [W/(mK)];

ll Dugo liniowego mostka cieplnego l midzy przestrzeni wewntrzn a zewntrzn [m]; ek, el - Wspczynniki korekcyjne ze wzgldu na orientacj, z uwzgldnieniem wpyww klimatu; takich jak: rne izolacje, absorpcja wilgoci przez elementy budynku, prdko wiatru i temperatura powietrza, w przypadku gdy wpywy te nie zostay wczeniej uwzgldnione przy okrelaniu wartoci wspczynnika Uk oblicza si je wedug normy EN ISO 6946. Wspczynnik przenikania ciepa Uk naley oblicza wedug: normy EN ISO 6946 dla elementw nieprzezroczystych; normy EN ISO 10077-1 dla drzwi i okien; lub na podstawie zalece podanych w europejskich aprobatach technicznych. [5] Orientacyjne wartoci wspczynnikw poprawkowych zostay podane w zaczniku krajowym do normy PN-EN 12831:2006. Wynika z niego, e wspczynniki poprawkowe ze wzgldu na usytuowanie wynosz odpowiednio: ek = 1,0 el = 1,0

W zwizku z tym rwnanie 9.3.3/10 w praktyce upraszcza si do nastpujcej postaci:

-1 H T ,ie = Ak U k + l ll [WK ]
k l

(9.3.3/11)

Orientacyjne wartoci oraz tabeli 9.3.3/14.

dla liniowego

wspczynnika przenikania

ciepa,

tj.

wspczynnika poprawkowego UTb zostay przedstawione w tabeli 9.3.3/12, tabeli 9.3.3/13,

Tabela 9.3.3/12 Wspczynnik poprawkowy UTb dotyczcy pionowych elementw budynku [5] UTb,
Liczba stropw przecinajcych izolacj Liczba przecinanych cian kubatura przestrzeni 100 m3 0 O 1 2 0,05 0,10 0,15 0,20 0,25 0,30 0,25 0,30 0,35 kubatura przestrzeni >100m3 0 0 0,05 0,10 0,15 0,20 0,15 0,20 0,25

o
1 1 2

o
2 1 2

Tabela 9.3.3/13 Wspczynnik poprawkowy UTb dotyczcy poziomych elementw budynku [5]
Element budynku Lekka podoga (drewno, metal itd.) Cika podoga (beton, itd.) Liczba bokw bdcych w kontakcie ze rodowiskiem zewntrznym 1 2 3 4

UTb W/m2K
O 0,05 0,10 0,15 0,20

Tabela 9.3.3/14 Wspczynnik poprawkowy UTb dotyczcy otworw [5]

Powierzchnia elementu budynku O-2 m2 >2-4m
2 2

UTb W/m2K
0,50 0,40 0,30 0,20 0,10

>4-9m >9 - 20 >20m2

Rysunek 9.3.3/3 Opis przecinajcego i nieprzecinajcego izolacj elementu budynku [7] Wspczynnik przenikania ciepa liniowego mostka cieplnego 1 powinien by okrelony wedug normy EN ISO 10211-2 (dla oblicze numerycznych) lub w przypadku oceny przyblionej powinien by on oszacowany z wykorzystaniem wartoci stabelaryzowanych, podanych w normie EN ISO 14683. Wartoci stabelaryzowane podane w normie EN ISO 14683 znalazy zastosowanie do oblicze w odniesieniu do caego budynku. W przypadku oblicze metod pomieszczenie po pomieszczeniu, konieczny jest podzia wartoci wspczynnika przenikania ciepa mostka pomidzy pomieszczenia, jeli mostek cieplny znajduje si na granicy pomieszcze (np. strop przecinajcy izolacj ciany zewntrznej). Podzia ten wedug normy PN-EN 12831:2006 pozostaje do uznania projektanta. W obliczeniach nie uwzgldnia si nieliniowych mostkw cieplnych. Uproszczona metoda w odniesieniu do liniowych strat ciep przez przenikanie W obliczeniach strat ciepa przez przenikanie, mostki cieplne mona uwzgldni metod uproszczon. Polega ona na przyjciu skorygowanej wartoci wspczynnika przenikania ciepa: U kc = U k + U tb [W/m2K] (9.3.3/12)

gdzie: U kc Skorygowany wspczynnik przenikania ciepa elementu budynku k,

z uwzgldnieniem liniowych mostkw cieplnych [W/ m 2 K ];

U k - Wspczynnik przenikania ciepa elementu budynku [W/ m 2 K ]; U tb - Wspczynnik korekcyjny w zalenoci od typu elementu budynku [W/ m 2 K ]. Orientacyjne wartoci wspczynnika poprawkowego UTb zostay przedstawione powyej w tabelach 9.3.3/12, 9.3.3/13 oraz tabeli 9.3.3/14. Pojcie elementu budynku przecinajcego i nieprzecinajcego izolacj zostao ju przedstawione na rysunku 9.3.3/3. Niekwestionowan zalet uproszczonej metody uwzgldniania mostkw cieplnych jest atwo jej stosowania, natomiast za wad mona uzna tzw. gruby owek, poniewa obliczone straty ciepa mog w niektrych przypadkach by znacznie zawyone. b) Straty ciepa przez przestrze nieogrzewan Norma PN-EN 12831:2006 wprowadza odmienny sposb okrelania strat ciepa w przypadku przestrzeni nieogrzewanej, przylegej do przestrzeni ogrzewanej. Do tej pory obliczenia wykonywao si analogicznie, jak w przypadku przenikania bezporednio na zewntrz, przyjmujc obliczeniow temperatur w przestrzeni przylegej wedug normy PN82/B-02403. Naley zaznaczy, e granica tych przestrzeni stanowia granic analizowanego systemu. Obecnie model, ktry zosta przedstawiony w nowej normie rozpatruje wymian ciepa midzy przestrzeni ogrzewan (i) i otoczeniem (e) poprzez przestrze nieogrzewan (u). Wspczynnik projektowych strat ciepa przez przenikanie HT,iue z przestrzeni ogrzewanej do otoczenia oblicza si nastpujco: H T ,iue = Ak U k bu + 1 l1 bu [W/K]
k 1

(9.3.3/13)

gdzie: bu - wspczynnik redukcji temperatury, uwzgldniajcy rnic midzy temperatur przestrzeni nieogrzewanej i projektow temperatur zewntrzn. Wspczynnik redukcyjny temperatury bu moe by okrelony za pomoc jednego z nastpujcych sposobw: Jeli temperatura przestrzeni nieogrzewanej jest znana, tj. gdy temperatura przestrzeni nieogrzewanej u w warunkach projektowych jest okrelona lub obliczona, warto bu oblicza si wedug poniszego wzoru:

bu =

int,i u int,i e

(9.3.3/14)

Jeli temperatura przestrzeni nieogrzewanej u nie jest znana:

bu =

H ue H iu + H ue

(9.3.3/15)

gdzie: Hiu - wspczynnik strat ciepa z przestrzeni ogrzewanej (i) do przylegej przestrzeni nieogrzewanej (u), z uwzgldnieniem: strat ciepa przez przenikanie (z przestrzeni ogrzewanej do przestrzeni nieogrzewanej); wentylacyjnych strat ciepa (strumie powietrza midzy przestrzeni ogrzewan i nieogrzewan); Hue - wspczynnik strat ciepa z przestrzeni nieogrzewanej (u) do otoczenia (e), z uwzgldnieniem: strat ciepa przez przenikanie (do otoczenia i do gruntu); wentylacyjnych strat ciepa (midzy przestrzeni nieogrzewan a otoczeniem). Powoanie si na zacznik krajowy do normy PN-EN 12831:2006, w ktrym podano wartoci bu dla kadego przypadku. Jeli brak jest takich wartoci naley posuy si wartociami znajdujcymi si w poniszej tabeli: Tabela 9.3.3/15 Wspczynnik zmniejszania temperatury bu [5]
Przestrze nieogrzewana Pomieszczenie tylko z 1 cian zewntrzn z przynajmniej 2 cianami zewntrznymi bez drzwi zewntrznych z przynajmniej 2 cianami zewntrznymi z drzwiami zewntrznymi (np. hale, garae) z trzema cianami zewntrznymi (np. zewntrzna klatka schodowa) Podziemie1 bez okien/drzwi zewntrznych z oknami/drzwiami zewntrznymi Poddasze 0,5 0,8 0,4 0,5 0,6 0,8

bu

przestrze poddasza silnie wentylowana (np. pokrycie dachu z dachwek lub innych materiaw tworzcych pokrycie niecige) bez deskowania pap lub pyt czonych brzegami inne nieizolowane dachy izolowany dach Wewntrzne przestrzenie komunikacyjne (bez zewntrznych cian, krotno wymiany powietrza mniejsza ni 0,5 h1) Swobodnie wentylowane przestrzenie komunikacyjne (powierzchnia otworw/kubatura powierzchni > 0,005 m2/m3) Przestrze podpodogowa (podoga nad przestrzeni nieprzechodni) Przejcia lub bramy przelotowe nieogrzewane, obustronnie zamknite

1,0

0,9 0,7

1,0

0,8 0,9

c) Straty ciepa przez grunt wspczynnik straty ciepa HT,Ig Strumie strat ciepa przez podogi, ciany podziemia, stykajce si porednio lub bezporednio z gruntem, zaley od kilku czynnikw. Zaliczaj si do nich: - powierzchnia; - odkryty obwd pyty podogowej; - zagbienie podogi podziemia poniej poziomu terenu; - waciwoci cieplne gruntu. [5] Strumie strat ciepa do gruntu moe by obliczony wedug normy EN ISO 13370: w sposb szczegowy lub w sposb uproszczony, zamieszczony w normie PN-EN 12831:2006. W tym przypadku straty ciepa spowodowane mostkami cieplnymi nie s uwzgldnione. Sposb uproszczony, ktry zosta zamieszczony w normie PN-EN 12831:2006 polega na wykorzystywaniu tabel i wykresw, sporzdzonych dla wybranych przypadkw. Norma PN-EN 12831:2006 przedstawia take uproszczony sposb oblicze dla podziemia nieogrzewanego i podogi podniesionej z wykorzystaniem wspczynnika zmniejszania temperatury bu.
Zgodnie z norm PN-EN 12831:2006 wspczynnik projektowych strat ciepa przez przenikanie z przestrzeni ogrzewanej (i) do gruntu (g) w warunkach ustalonych oblicza si w nastpujcy sposb:

 H T ,ig = f g1 f g 2 Ak U equiv ,k G w [W/K] k

(9.3.3/16)

gdzie: fg1 - wspczynnik korekcyjny, uwzgldniajcy wpyw rocznych waha temperatury zewntrznej (zgodnie z zacznikiem krajowym do normy PN-EN 12831:2006 warto orientacyjna wynosi 1,45); fg2 wspczynnik redukcji temperatury, uwzgldniajcy rnic midzy redni roczn temperatur zewntrzn i projektow temperatur zewntrzn; Ak powierzchnia elementu budynku (k) stykajca si z gruntem [m2]; Uequiv,k rwnowany wspczynnik przenikania ciepa elementu budynku (k) [W/m2K]; Gw wspczynnik uwzgldniajcy wpyw wody gruntowej; przy czym wspczynnik redukcji temperatury wynosi:
f g2 = int,i m ,e int,i e

(9.3.3/17)

gdzie: int,i - projektowa temperatura wewntrzna przestrzeni ogrzewanej (i) [C]; m,e roczna rednia temperatura zewntrzna [C]; e projektowa temperatura zewntrzna [C]. Wspczynnik projektowych ciepa przez przenikanie w stanie ustalonym HT,ig, powinien zosta obliczony wedug normy PN-EN ISO 13370:2001 lub okrelony na podstawie danych krajowych. W przypadku braku wartoci krajowych Zacznik krajowy do normy PN-EN 12831:2006 podaje dwie wartoci orientacyjne wspczynnika Gw oraz warto fg: Gw = 1,15 jeli odlego midzy zaoonym poziomem wody gruntowej i pyt podogi jest mniejsza ni1 m; Gw = 1,00 w pozostaych przypadkach; - fg = 1,45 Na rysunkach 9.3.3/5, 9.3.3/6, 9.3.3/7, 9.3.3/8 oraz w nastpujcych tabelach: 9.3.3/16, 9.3.3/17, 9.3.3/18, 9.3.3/19, 9.3.3/20, 9.3.3/21, 9.3.3/22 przedstawiono wartoci

Uequiv,k w odniesieniu do rnych schematw podg wyszczeglnionych w normie EN ISO 13370:2001, w funkcji wartoci U elementu budynku charakterystycznego parametru B. Na wyej wymienionych rysunkach i w tablicach zaoono, e warto wspczynnika przewodzenia gruntu jest rwna g = 2,0 [W/mK], nie uwzgldniono wpywu bocznej izolacji. Kluczowym pojciem dla okrelania strat ciepa przez podog do gruntu jest wymiar charakterystyczny podogi B', okrelony rwnaniem:

B' =

Ag 0,5 P

(9.3.3/18)

gdzie:
Ag - pole powierzchni podogi [m2]. W odniesieniu do caego budynku jest cakowit powierzchni partu. W odniesieniu do czci budynku. tzn. pojedynczego budynku w zabudowie szeregowej Ag jest powierzchni rozpatrywanego parteru; P obwd podogi (uwzgldniajcy tylko ciany zewntrzne) [m]. W odniesieniu do caego budynku, P jest cakowitym obwodem budynku. W odniesieniu do czci budynku, tzn. pojedynczego budynku w zabudowie szeregowej, P odpowiada jedynie dugoci cian zewntrznych oddzielajcych rozpatrywan przestrze ogrzewan od rodowiska zewntrznego. [5]

Rysunek 9.3.3/4 Okrelenie charakterystycznego parametru B [5]

Wymiar charakterystyczny podogi B' obliczany jest w normie PN-EN ISO 13370:2001 w odniesieniu do caego budynku. Natomiast zgodnie z norm PN-EN 12831:2006 wymiar ten dla poszczeglnych pomieszcze powinien by okrelany w jeden z nastpujcych sposobw: w odniesieniu do wszystkich pomieszcze bez cian zewntrznych stosuje si warto B' obliczon dla caego budynku; w odniesieniu do wszystkich pomieszcze z dobrze izolowan podog (Upodogi < 0,5 [W/m2K]) rwnie stosuje si warto B' obliczon dla caego budynku; w odniesieniu do innych pomieszcze (pomieszczenia ze cianami zewntrznymi oraz jednoczenie ze sabo izolowan podog) warto B' naley oblicza oddzielnie dla kadego pomieszczenia , metod pomieszczenie po pomieszczeniu, ktra uchodzi za bezpieczn.

Pyta podogowa na poziomie terenu Rwnowany wspczynnik przenikania ciepa podogi podziemia zosta podany w tabeli 9.3.3/16, jako funkcj wspczynnika przenikania ciepa podogi i charakterystycznego parametru B rysunek 9.3.3/5, std te jego wartoci mona odczyta z tabeli 9.3.3/16 lub odczyta z rysunku 9.3.3/5.

Rysunek 9.3.3/5 Warto Uequiv,bf podogi podziemia w odniesieniu do pyty podogowej na poziomie terenu, jako funkcja wspczynnika przenikania ciepa podogi i wartoci B [7] Objanienia: a podoga betonowa (bez izolacji) b warto B [m]

Tablica 9.3.3/16 Wartoci Uequiv,bf podogi podziemia w odniesieniu do pyty podogowej na poziomie terenu, jako funkcja wspczynnika przenikania ciepa podogi i wartoci B [5]
Warto B m bez izolacji
Upodtogi
=

Rwnowany wspczynnik przenikania ciepa podogi W/m2K

Upodtogi
=

Uequiv,bf (dla z 0 m)
=

Upodtogi

Upodtogi

2,0 W/m2K

1,0 W/m2K 0,55 0,45 0,38 0,33 0,30 0,27 0,24 0,22 0,21 0,19

0,5 W/m2K 0,33 0,30 0,27 0,25 0,23 0,21 0,19 0,18 0,17 0,16

0,25 W/m2K 0,17 0,17 0,17 0,16 0,15 0,14 0,14 0,13 0,12 0,12

2
4 6 8 10 12 14 16 18 20

1,30 0,88 0,68 0,55 0,47 0,41 0,37 0,33 0,31 0,28

0,77 0,59 0,48 0,41 0,36 0,32 0,29 0,26 0,24 0,22

Podziemne ogrzewanie z pyt poniej poziomu terenu Zasada oblicze rwnowanego wspczynnika przenikania ciepa w odniesieniu do ogrzewanego podziemia, czciowo lub cakowicie pooonego poniej poziomu terenu jest w zasadzie podobna do oblicze stosowanych w przypadku podogi na poziomie terenu, ale z t rnic, e dotyczy dwch typw elementw budynku tzn. Uequiv,bf w odniesieniu do elementw podogi i Uequiv,bf w odniesieniu do elementw ciany. Wartoci rwnowanego wspczynnika przenikania ciepa w odniesieniu do elementw podogi dla tego przypadku zostay zamieszczone na rysunkach 9.3.3/6, 9.3.3/7 oraz w nastpujcych tablicach 9.3.3/17, 9.3.3/18. Natomiast wartoci rwnowanego wspczynnika przenikania ciepa w odniesieniu do elementw cian zostay zamieszczone na rysunku 9.3.3/8 oraz w tablicy 9.3.3/19. W przypadku ogrzewanego podziemia z podog usytuowan czciowo poniej poziomu terenu, straty ciepa bezporednio do otoczenia przez te czci podziemia, ktre s ponad poziomem terenu, s okrelane wedug punktu Straty ciepa bezporednio na zewntrz

 wspczynnik straty ciepa HT,ie bez uwzgldniania wpywu gruntu. W obliczeniach brane s pod uwag tylko te czci elementw budynku, ktre znajduj si ponad poziomem terenu.

Rysunek 9.3.3/6 Warto Uequiv,bf podogi ogrzewanego podziemia z pyt podogi pooon 1,5 m poniej poziomu terenu, jako funkcja wspczynnika przenikania ciepa podogi i wartoci B [7] Objanienia: a podoga betonowa (bez izolacji) b warto B [m] Tabela 9.3.3/17 Warto Uequiv,bf podogi ogrzewanego podziemia z pyt podogi pooon 1,5 m poniej poziomu terenu, jako funkcja wspczynnika przenikania ciepa podogi i wartoci B [5]
Warto B m bez izolacji
Upodtogi
=

Rwnowany wspczynnik przenikania ciepa podogi W/m2K

Upodtogi
=

Uequiv,bf

(dla z=l,5 m)

Upocitogi =

Upodtogi

2,0 W/m2K 2 4 6 8 10 12 0,86 0,64 0,52 0,44 0,38 0,34 0,58 0,48 0,40 0,35 0,31 0,28

1,0 W/m2K 0,44 0,38 0,33 0,29 0,26 0,24

0,5 W/m2K 0,28 0,26 0,25 0,23 0,21 0,19

0,25 W/m2K 0,16 0,16 0,15 0,15 0,14 0,14

14 16 18 20

0,30 0,28 0,25 0,24

0,25 0,23 0,22 0,20

0,22 0,20 0,19 0,18

0,18 0,17 0,16 0,15

0,13 0,12 0,12 0,11

Rysunek 9.3.3/7 Warto Uequiv,bf podogi ogrzewanego podziemia z pyt podogi pooon 3,0 m poniej poziomu terenu, jako funkcja wspczynnika przenikania ciepa podogi i wartoci B [7] Objanienia: a podoga betonowa (bez izolacji) b warto B [m] Tabela 9.3.3/18 Warto Uequiv,bf podogi ogrzewanego podziemia z pyt podogi pooon 3,0 m poniej poziomu terenu, jako funkcja wspczynnika przenikania ciepa podogi i wartoci B [5]
Warto B m bez izolacji
Upocitogi
=

Rwnowany wspczynnik przenikania ciepa podogi Uequiv,bf (dla z= 3,0 m) W/m2K

Upocitogi
=

Upocitogi

Upocitog,

2,0 W/m2K 2 4 6 8 10 0,63 0,51 0,43 0,37 0,32 0,46 0,40 0,35 0,31 0,27

1,0 W/m2K 0,35 0,33 0,29 0,26 0,24

0,5 W/m2K 0,24 0,24 0,22 0,21 0,19

0,25 W/m2K 0,14 0,14 0,14 0,14 0,13

12 14 16 18 20

0,29 0,26 0,24 0,22 0,21

0,25 0,23 0,21 0,20 0,18

0,22 0,20 0,19 0,18 0,16

0,18 0,17 0,16 0,15 0,14

0,13 0,12 0,12 0,11 0,11

Rysunek 9.3.3/8 Warto Uequiv,bf ciany ogrzewanego w funkcji wspczynnika przenikania ciepa cian i gbokoci z poniej poziomu terenu [7] Objanienia: a podoga betonowa (bez izolacji) b warto B [m] Tabela 9.3.3/19 Warto Uequiv,bf ciany ogrzewanego podziemia w funkcji wspczynnika przenikania ciepa cian i gbokoci z poniej poziomu terenu [5] U ciany
W/m2K z = Om 0,00 0,50 0,75 1,00 1,25 1,50 0,00 0,44 0,63 0,81 0,98 1,14 Rwnowany wspczynnik przenikania ciepa ciany W/m2K z = 1m 0,00 0,39 0,54 0,68 0,81 0,92 z = 2m 0,00 0,35 0,48 0,59 0,69 0,78 z = 3m 0,00 0,32 0,43 0,53 0,61 0,68

Uequiv,bf

1,75 2,00 2,25 2,50 2,75 3,00

1,28 1,42 1,55 1,67 1,78 1,89

1,02 1,11 1,19 1,27 1,34 1,41

0,85 0,92 0,98 1,04 1,09 1,13

0,74 0,79 0,84 0,88 0,92 0,96

Podziemie nieogrzewane Wspczynnik strat ciepa przez przenikanie podogi oddzielajcej przestrze ogrzewan od podziemia nie ogrzewanego oblicza si zgodnie z punktem Straty ciepa przez przestrze nieogrzewan. Natomiast warto U podogi oblicza si wedug wzoru przedstawionego w przypadku podogi bez izolacji na gruncie, tzn. e nie stosuje si rwnania 9.3.3/16 (a co za tym idzie wspczynnikw f g1, fg2, i Gw). Podoga podwieszona Wspczynnik strat ciepa przez przenikanie podogi podwieszonej oblicza si zgodnie z punktem Straty ciepa przez przestrze nieogrzewan. Natomiast warto U podogi oblicza si wedug wzoru przedstawionego w przypadku podogi bez izolacji na gruncie, tzn. e nie stosuje si rwnania 9.3.3/16 (a co za tym idzie wspczynnikw f g1, fg2, i Gw).

Rysunek 9.3.3/9 [5]

Straty ciepa midzy przestrzeniami ogrzewanym do rnych wartoci temperatury wspczynnik straty ciepa Ht,ij Wspczynnik straty ciepa Ht,ij wyraa ciepo przekazane przez przenikanie z przestrzeni ogrzewanej (i) do ssiedniej przestrzeni (j) ogrzewanej do znaczco innej temperatury. Moe by to przylege pomieszczenie w tej samej czci budynku (np azienka, pokj do bada lekarskich, pomieszczenie magazynowe), pomieszczenie nalece do przylegej czci budynku (np. mieszkanie) lub pomieszczenie nalece do przylegego budynku, ktre moe by nieogrzewane. Wspczynnik ten oblicza si w nastpujcy sposb: H T ,ij = f ij Ak U k [W/K]
k

(9.3.3/19)

gdzie:
fij - wspczynnik redukcyjny temperatury uwzgldniajcy rnic temperatury przylegej przestrzeni projektowej temperatury zewntrznej, podany za pomoc zalenoci:
f ij = int,i przyleg ej przesztrzeni int,i e

(9.3.3/20)

W przypadku braku krajowych wartoci temperatury przylegych przestrzeni ogrzewanych, wartoci orientacyjne temperatury przylegych przestrzeni ogrzewanych zostay podane w tabeli 9.3.3/20; Ak - powierzchnia elementu budynku (k) w metrach kwadratowych (m2); Uk - wspczynnik przenikania ciepa elementu budynku (k) [W/m2K]. [5] Tabela 9.3.3/20 Temperatura przylegych przestrzeni ogrzewanych [5]

m,e roczna rednia temperatura zewntrzna

Projektowa wentylacyjna strata ciepa Zgodnie z norm PNEN 12831:2006 w miejsce dotychczasowego pojcia zapotrzebowanie na ciepo do wentylacji zostao wprowadzone pojcie projektowa wentylacyjna strata ciepa. Obowizujca dotychczas norma PN-B-03406:1994 wyznaczaa zapotrzebowanie na ciepo do wentylacji na podstawie strumienia powietrza wymaganego ze wzgldw higienicznych. Obecnie wedug normy PNEN 12831:2006 naley rwnie okreli strumie powietrza infiltrujcego i przyj za odpowiedni wiksz z tych dwch wartoci. Wedug normy PNEN 12831:2006 projektow wentylacyjn strat ciepa V,i przestrzeni ogrzewanej i oblicza si wedug poniszego wzoru: V ,i = H V ,i ( int,i e ) [W] gdzie: HV,i wspczynnik projektowej wentylacyjnej straty ciepa [W/K]; int,i projektowa temperatura wewntrzna przestrzeni ogrzewanej (i) [C]; e projektowa temperatura zewntrzna [C]. Wspczynnik projektowej wentylacyjnej straty ciepa HV,i przestrzeni ogrzewanej i oblicza si wedug poniszego wzoru: H V ,i = V i c p [W/K] gdzie: V i strumie objtoci powietrza wentylacyjnego przestrzeni ogrzewanej (i) [m3/s]; gsto powietrza w temperaturze int,i [kg/m3]; cp ciepo waciwe powietrza w temperaturze int,i [kJ/kgK]. Zakadajc, e i cp s wielkociami staymi, rwnanie 9.3.3/22 redukuje si do poniszej postaci:

(9.3.3/21)

(9.3.3/22)

H V ,i = 0,34 V i [W/K]
gdzie:

(9.3.3/23)

V i strumie objtoci powietrza wentylacyjnego przestrzeni ogrzewanej (i) [m3/h].

Procedura obliczeniowa dotyczca sposobu okrelania strumienia objtoci powietrza wentylacyjnego zaley od rozpatrywanego przypadku, a wic tego, czy w pomieszczeniu znajduje si instalacja wentylacyjna czy nie: Bez instalacji wentylacyjnej W przypadku braku instalacji wentylacyjnej zakada si, e powietrze dopywajce do pomieszczenia charakteryzuje si parametrami powietrza zewntrznego. Z tego powodu mona zaoy, e straty ciepa s proporcjonalne do rnicy miedzy projektow temperatur wewntrzn i temperatur powietrza zewntrznego. Jako warto strumienia powietrza strefy ogrzewanej i, ktra suy do obliczenia wspczynnika projektowej wentylacyjnej straty ciepa, przyjmowana jest maksymalna warto strumienia powietrza na drodze infiltracji, na skutek przepywu powietrza przez szczeliny i poczenia w obudowie budynku, lub minimalna warto strumienia powietrza wentylacyjnego ,wymaganego ze wzgldw higienicznych:
V i = maxV inf,i ,Vmin,i [m3/h]

(9.3.3/24)

gdzie:

V inf,i - powinien by okrelony wedug punktu Infiltracja przez obudow budynku-strumie

powietrza;

V min,i - powinien by okrelony wedug punktu Strumie objtoci powietrza ze wzgldw

higienicznych. Dokadn metod okrelania strumienia objtoci powietrza w budynku zawarto w normie PN-EN 13465. Natomiast norma PNEN 12831:2006 przedstawia zalenoci uproszczone. Z instalacj wentylacyjn

W przypadku istnienia instalacji wentylacyjnej dostarczane powietrze nie zawsze charakteryzuje si cieplnymi parametrami powietrza zewntrznego, na przykad: - gdy stosowany jest odzysk ciepa; - gdy stosowane jest centralne podgrzanie powietrza zewntrznego; - gdy dostarczane jest powietrze z przestrzeni przylegych.

W tych przypadkach wprowadzony zosta wspczynnik redukcyjny temperatury uwzgldniajcy rnic midzy temperatur powietrza dostarczanego, a projektow temperatur zewntrzn. W instalacjach z nadwyk strumienia powietrza usuwanego, powietrze to jest zastpowane powietrzem zewntrznym przenikajcym przez obudow budynku, ktre rwnie naley uwzgldni. [5] Rwnanie okrelajce strumie powietrza wentylacyjnego strefy ogrzewanej (i), ktry jest stosowany do obliczania wspczynnika projektowej wentylacyjnej straty ciepa, przedstawia si nastpujco: V i = V inf,i + V su ,i f V ,i + V mech,inf,i gdzie:

[m3/h] (9.3.3/25)

V inf,i - strumie objtoci powietrza infiltrujcego do przestrzeni ogrzewanej i [m3/h];

V su ,i - strumie objtoci powietrza doprowadzanego do przestrzeni ogrzewanej i [m3/h]; V mech,inf,i - nadmiar strumienia objtoci powietrza usuwanego z przestrzeni ogrzewanej i, okrelony zgodnie z punktem Nadmiar strumienia powietrza usuwanego, [m3/h]; fV,i - wspczynnik redukcji temperatury, okrelany jako:
f V ,i = int,i su ,i i nt ,i e

su,i - temperatura powietrza dostarczanego do przestrzeni ogrzewanej i (albo z instalacji centralnego ogrzewania powietrznego, z ssiedniej przestrzeni ogrzewanej lub nieogrzewanej, lub ze rodowiska zewntrznego) C. W przypadku gdy stosowana jest instalacja do odzysku ciepa, su,i moe by obliczona na podstawie sprawnoci instalacji odzysku ciepa. su,i moe by wysza lub nisza od temperatury powietrza wewntrznego; V i - powinien by rwny minimalnemu strumieniowi objtoci wymienianego powietrza wedug punktu Strumie objtoci powietrza ze wzgldw higienicznych lub wikszy. [5] Metoda okrelania strumienia objtoci powietrza w budynku w sposb dokadny zostaa przedstawiona w normie EN 13465. Uproszczone metody okrelania strumieni objtoci powietrza przedstawiono w punkcie Infiltracja przez obudow budynku strumie powietrza i punkcie Strumienie powietrza doprowadzanego przez instalacj wentylacyjn.

Strumie objtoci powietrza ze wzgldw higienicznych V min,i

Minimalny strumie objtoci powietrza wymagany jest ze wzgldw higienicznych. W przypadku braku informacji krajowych minimalny strumie objtoci powietrza V min,i ogrzewanej przestrzeni i moe by obliczany w nastpujcy sposb:

V min,i = nmin Vi [m3/h]

(9.3.3/26)

gdzie: nmin - minimalna krotno wymiany powietrza zewntrznego na godzin [h-1]; Vi - kubatura przestrzeni ogrzewanej i, obliczona na podstawie wymiarw wewntrznych [m3]. Wartoci minimalnej krotnoci wymiany powietrza zewntrznego zostay podane w tabeli 9.3.3/21. Krotnoci wymiany powietrza podane w tabeli 9.3.3/21 s oparte na wymiarach wewntrznych. W przypadku gdy w obliczeniach stosowane s wymiary zewntrzne, wartoci krotnoci wymiany powietrza podano w tabeli 9.3.3/21 powinny by pomnoone przez stosunek midzy kubatur wewntrzn i zewntrzn (jako warto przyblion mona przyj 0,8). Dalsze informacje dotyczce strumieni powietrza mona uzyska z CR 1752. Tabela 9.3.3/21 Minimalna krotno wymiany powietrza zewntrznego nmin [5]
Typ pomieszczenia

nmin
0,5 0,5 1,0 2,0

h-1

Pomieszczenie mieszkalne (orientacyjnie) Kuchnia lub azienka z oknem Pokj biurowy Sala konferencyjna, sala lekcyjna

W przypadku otwartych kominkw naley przyjmowa wysze wartoci strumienia powietrza, wymagane ze wzgldu na proces spalania.

Infiltracja przez obudow budynku strumie powietrza V inf,i

Strumie objtoci powietrza infiltrujcego V inf,i przestrzeni ogrzewanej i, spowodowany wiatrem i efektem kominowym dziaajcym na obudow budynku, moe by obliczony za pomoc poniszego wzoru:
V inf,i = 2 Vi n50 ei i [m3/h]

(9.3.3/27)

gdzie: Vi - kubatura przestrzeni ogrzewanej i (obliczona na podstawie wymiarw wewntrznych), [m3]; n50 krotno wymiany powietrza zewntrznego na godzin [h-1], wynikajca z rnicy cinienia 50 Pa midzy wntrzem, a otoczeniem budynku, z uwzgldnieniem wpywu nawiewnikw powietrza; ei wspczynnik osonicia; i wspczynnik poprawkowy uwzgldniajcy wzrost prdkoci wiatru w zalenoci od wysokoci pooenia przestrzeni ogrzewanej ponad poziomem terenu. Wspczynnik poprawkowy i zosta wprowadzony do rwnania 9.3.3/27 ze wzgldu na fakt, e warto n50 dotyczy caego jego stronie. Warto V inf,i powinna by rwna zeru lub wiksza. [5] Wartoci orientacyjne krotnoci wymiany powietrza n50 dotyczca caego budynku wynikajce z rnicy cinienia midzy wntrzem, a otoczeniem rwnej 50 Pa zostay przedstawione w tabeli 9.3.3/22. Tabela 9.3.3/22 Krotno wymiany powietrza dotyczce caego budynku n50 [5]
Konstrukcja

budynku. W obliczeniach naley uwzgldnia

najgorszy przypadek, w ktrym cae infiltrujce powietrze wpywa do budynku po jednej

n50
h1 Stopie szczelnoci obudowy budynku (jako uszczelek okiennych) wysoki (wysoka jako uszczelek w oknach i drzwiach) redni (okna z podwjnym oszkleniem, uszczelki standardowe) niski (pojedynczo oszklone okna, bez uszczelek)

budynki jednorodzinne inne mieszkania lub budynki

<4
<

410 25

>10
>

Wartoci orientacyjne wspczynnika osonicia e zostay przedstawione w tabeli 9.3.3/23, natomiast wartoci orientacyjne wspczynnika poprawkowego ze wzgldu na wysoko zostay przedstawione w tabeli 9.3.3/24 Tabela 9.3.3/23 Wspczynnik osonicia e [5]
Klasy osonicia e Ilo odsonitych otworw w przestrzeni ogrzewanej 0 Brak osonicia (budynek w wietrznej przestrzeni, wysokie budynki w centrach miast) rednie osonicie (budynki na prowincji z drzewami lub innymi budynkami wok nich, przedmiecia) Dobrze osonite (budynki rednio wysokie w centrach miast, budynki w lasach) O 0,01 0,02 O 0,02 0,03 0 0,03 0,05 (okna i drzwi) 1

>1

Tabela 9.3.3/24 Wspczynnik poprawkowy ze wzgldu na wysoko [5]

Wysoko przestrzeni ogrzewanej ponad poziomem terenu (wysoko rodka pomieszczenia ponad poziomem terenu) 010 >1030 m >30 m

1,0 1,2 1,5

Strumie powietrza doprowadzanego przez instalacj wentylacyjn Strumie powietrza doprowadzanego V su ,i Jeeli instalacja wentylacyjna nie jest zidentyfikowana, wentylacyjne straty ciepa s

obliczane tak, jak w przypadku budynku bez instalacji wentylacyjnej. W przypadku gdy instalacja wentylacyjna jest zidentyfikowana, strumie powietrza dostarczanego do przestrzeni ogrzewanej i, V su ,i okrelony jest na podstawie projektu instalacji wentylacyjnej przez jej projektanta. W przypadku, gdy dostarczane powietrze pochodzi z przylegego pomieszczenia (przylegych pomieszcze), ma ono waciwoci cieplne powietrza w tym pomieszczeniu (tych pomieszczeniach). W przypadku, gdy dostarczane powietrze dopywa do pomieszczenia kanaem wentylacyjnym, jest ono zwykle ogrzane. W obydwu przypadkach, warunki przepywu powietrza powinny zosta okrelone, a odpowiednie strumienie powietrza powinny by uwzgldnione we waciwych pomieszczeniach. [5] Nadmiar strumienia powietrza usuwanego V mech,inf,i Nadmiar strumienia powietrza usuwanego w kadej instalacji wentylacyjnej stanowi kompensowany strumieniem powietrza zewntrznego przenikajcego przez obudow budynku. W przypadku gdy nadmiar strumienia powietrza usuwanego nie jest inaczej okrelony, moe on by obliczony w odniesieniu do caego budynku, co przedstawia poniszy wzr:
V V ,0 [m3/h] = max ex su

V mech,inf,i gdzie:

(9.3.3/28)

Vex - strumie objto powietrza usuwanego w odniesieniu do caego budynku [m3/h]; Vsu - strumie objtoci powietrza doprowadzonego w odniesieniu do caego [m3/h].

W budynkach mieszkalnych strumie objtoci powietrza doprowadzanego w odniesieniu do caego budynku jest czsto przyjmowany jako rwny zeru. Pocztkowo warto Vmech,inf,i jest okrelana w odniesieniu do caego budynku. Nastpnie, rozdzia tego strumienia powietrza zewntrznego na kad przestrze w budynku jest obliczany na podstawie przepuszczalnoci kadej strefy proporcjonalnie do

przepuszczalnoci caego

budynku. W przypadku, gdy przepuszczalnoci nie zostay

okrelone, rozdzia strumienia powietrza zewntrznego moe zosta obliczony w sposb uproszczony, proporcjonalnie do kubatury kadej przestrzeni, okrelonej wedug nastpujcej zalenoci: V mech,inf,i = V mech,inf,i gdzie: Vi kubatura przestrzeni i Rwnanie 9.3.3/29 moe by stosowane odpowiednio do okrelania strumienia powietrza doprowadzonego do kadej przestrzeni w przypadku, gdy podany jest strumie powietrza wentylacyjnego w odniesieniu do caego budynku. Przestrzenie ogrzewane z przerwami lub osabieniem

Vi [m3/h] Vi

(9.3.3/29)

Przestrzenie ogrzewane z przerwami lub osabieniem wymagaj nadwyki mocy cieplnej, tak aby osign w danym czasie wymagan projektow temperatur wewntrzn po okresie osabienia. Nadwyka mocy cieplnej zaley od nastpujcych czynnikw: - pojemnoci cieplnej elementw budynku; - czasu nagrzewania; - spadku temperatury w okresie osabienia; - charakterystyk ukadu regulacyjnego. Nadwyka mocy cieplnej nie zawsze moe by potrzebna, na przykad jeeli: - ukad regulacyjny jest w stanie wyczy osabienie w okresie najzimniejszych dni; - straty ciepa (straty wentylacyjne) mog by zmniejszone w okresie osabienia. Nadwyka mocy cieplnej powinna by uzgodniona z klientem. Nadwyka mocy cieplnej moe by okrelona dokadn metod z zastosowaniem procedur oblicze dynamicznych. Podana niej uproszczona metoda obliczeniowa moe by zastosowana do okrelenia nadwyki mocy cieplnej wymaganej w odniesieniu do rda ciepa i grzejnikw w nastpujcych przypadkach: - w odniesieniu do budynkw mieszkalnych: - okres ograniczenia (nocne osabienie) nie jest duszy ni 8 godzin; - konstrukcja budynku nie jest lekka (taka jak konstrukcje szkieletowe drewniane).

- w odniesieniu do budynkw niemieszkalnych: - okres ograniczenia nie jest duszy ni 48 h (osabienie weekendowe); - okres uytkowania podczas dni roboczych jest duszy ni 8 h dziennie; - projektowa temperatura wewntrzna jest zawarta midzy 20 C a 22 C . [5] Zwraca si uwag na fakt, e w przypadku grzejnikw o duej pojemnoci cieplnej potrzebny jest duszy czas nagrzewania. Metoda uproszczona okrelania nadwyki mocy cieplnej Nadwyka mocy cieplnej wymagana do kompensacji skutkw osabionego ogrzewania RH,i w przestrzeni ogrzewanej i obliczana jest w sposb nastpujcy: RH,i = Ai fRH [W] gdzie: Ai - powierzchnia podogi przestrzeni ogrzewanej i [m2]; fRH - wspczynnik korekcyjny zaleny od czasu nagrzewania zaoonego obnienia temperatury wewntrznej podczas osabienia [W/m2]. Wartoci orientacyjne wspczynnika nagrzewania fRH podano w tabelach 9.3.3/25 oraz 9.3.3/26. Przedstawione wartoci odnosz si do wymiarw wewntrznych powierzchni podogi i mog by stosowane w odniesieniu do pomieszcze ze redni wysokoci nie przekraczajc 3,5 m. Efektywna masa budynku zostaa sklasyfikowana w trzech nastpujcych kategoriach: - dua masa budynku (betonowe podogi, sufity poczone ze cianami z cegy lub betonu); - rednia masa budynku (betonowe podogi, sufity oraz lekkie ciany); - lekka masa budynku (podwieszane sufity podniesione podogi oraz lekkie ciany). [5] Tabela 9.3.3/25 Wspczynnik nagrzewania w budynkach niemieszkalnych, osabienie nocne maksimum przez 12 h [5]
Czas nagrzewania, godz. Zakadane obnienie temperatury podczas osabienia 2 masa budynku niska rednia 1 1 23 dua 2 3K masa budynku niska 27 rednia 30 dua 27 4K masa budynku niska 36 rednia 27 dua 31 Wspczynnik nagrzewania

(9.3.3/30)

fRH, W / m2

2 3
4

9 6
4

16 13
11

2 1
1

18 11
6

20 16
13

23 18
16

22 18
11

24 18
16

25 18
16

W dobrze izolowanych szczelnych budynkach wystpienie spadku temperatury wewntrznej podczas osabienia o wicej ni 2 do 3 K nie jest bardzo prawdopodobne. Zaley to od warunkw klimatycznych i masy cieplnej budynku.

Tabela 9.3.3/26 Wspczynnik nagrzewania w budynkach niemieszkalnych, osabienie nocne maksimum przez 8 h [5]
Czas
nagrzewania

Wspczynnik nagrzewania fRH, W/m

2

godz.

Zakadane obnienie temperatury podczas osabienia 1 masa budynku dua

1 2 3 4 1 6 4 2

2K masa budynku dua

22 11 9 7

3K masa budynku dua

45 22 16 13

W dobrze izolowanych szczelnych budynkach wystpienie spadku temperatury wewntrznej podczas osabienia o wicej ni 2 do 3 K nie jest bardzo prawdopodobne. Zaley to od warunkw klimatycznych i masy cieplnej budynku.

VI. PROJEKTOWE OBCIENIE CIEPLNE

Projektowe obcienie cieplne moe zosta obliczone w odniesieniu do przestrzeni ogrzewanej, czci budynku oraz do caego budynku, w celu okrelenia obcienia cieplnego do doboru grzejnikw, wymiennika ciepa, rda ciepa itd. Projektowe obcienie cieplne przestrzeni ogrzewanej Projektowe obcienie cieplne HL,i dla przestrzeni ogrzewanej i oblicza si w sposb nastpujcy: HL,i = T,i + V,i + RH,i [W] (9.3.3/31)

gdzie: T,i - straty ciepa przez przenikanie przestrzeni ogrzewanej i [W]; V,i - wentylacyjne straty ciepa przestrzeni ogrzewanej i [W]; RH,i - nadwyka mocy cieplnej wymagana do skompensowana skutkw osabienia ogrzewania strefy ogrzewanej i [W]. [5] Projektowe obcienie cieplne czci budynku lub budynku W obliczeniach projektowego obcienia cieplnego czci budynku lub caego budynku nie naley uwzgldnia ciepa wymienianego przez przenikanie lub wentylacj wewntrz ogrzewanej obudowy czci budynku, tzn. strat cieplnych midzy mieszkaniami. Projektowe obcienie cieplne czci budynku lub budynku HL oblicza si wedug poniszego wzoru:

HL = T ,i + V ,i + RH ,i [W]

(9.3.3/32)

gdzie:

T ,i

- suma strat ciepa przez przenikanie wszystkich przestrzeni ogrzewanych z

wyczeniem ciepa wymienianego wewntrz czci budynku lub budynku [W];

V ,i

- wentylacyjne straty ciepa wszystkich przestrzeni ogrzewanych z wyczeniem W rwnaniu 9.3.3/32 stosuje si cakowity strumie powietrza w budynku. W sytuacji,

ciepa wymienianego wewntrz czci budynku lub budynku [W]. gdy strumie powietrza w odniesieniu do kadej strefy zosta okrelony z przyjciem najbardziej niekorzystnych warunkw w kadej z nich, nie naley sumowa strumieni powietrza wszystkich przestrzeni, poniewa niekorzystne warunki wystpuj jednoczenie tylko w czci tych przestrzeni. Strumie powietrza w odniesieniu do budynku si w sposb nastpujcy: w przypadku braku instalacji wentylacyjnej:
0,5 V , V V i = max inf,i min,i

oblicza

(9.3.3/33)

w przypadku instalacji wentylacyjnej:

V
gdzie:

= 0,5 V inf,i + (1 nV ) V su ,i + V mech,inf,i

(9.3.3/34)

nV - sprawno instalacji odzysku ciepa z usuwanego powietrza. W przypadku braku instalacji odzysku ciepa nV = 0. Do zwymiarowania rda ciepa stosuje si redni z 24 h. W przypadku gdy dostarczane powietrze jest ogrzewane przez ssiedni instalacj, naley uwzgldni to w obliczeniach wymaganego obcienia cieplnego;

RH ,i

- suma nadwyek mocy cieplnej wszystkich przestrzeni ogrzewanych wymaganych

do skompensowania skutkw osabienia ogrzewania [W]. [5] Bibliografia

[1]
[2]

PN-EN ISO 6946:2008

PN-B-03406:1994

[3] [4] [5] [6]

PN-EN ISO 13370:2008 PN-EN 12524:2003 PN-EN 12831:2006 Rozporzdzenie Ministra Infrastruktury w sprawie warunkw technicznych, jakim powinny odpowiada budynki i ich usytuowanie z dnia 12 kwietnia 2002 r. (Dz.U. Nr 75, poz. 690) wraz z pniejszymi zmianami, a do Dz.U. Nr 239 poz. 1597

[7]

Strzeszewski M., Wereszczyski P.: Norma PN-EN 12831:2006 - Nowa metoda obliczania projektowego obcienia cieplnego Poradnik Warszawa 2009r.