You are on page 1of 9

Ukoronowaniem przemian XVIII w. była Uchwała Rządowa czyli Konstytucja 3 maja.

Władza wykonawcza w świetle Ustawy Rządowej należała do króla zasiadającego w straży.

Straż Praw była złożona z:

• Prymasa,
• 5 ministrów,
• Marszałka Sejmu,
• Pełnoletniego następcy tronu
• 2 sekretarzy.

Silna i osobliwa pozycja w Straży Praw była zajmowana przez prymasa, który zasiadał w niej
z dwóch tytułów: jako głowa Kościoła Katolickiego i jako szef Komisji Edukacji Narodowej.
Prymas zasiadał w straży praw dożywotnio i był nieusuwalny.
Marszałek w Straży Praw zasiadał żeby zapewnić łączność między organem władzy
wykonawczej.
Konstytucja przewidywała pewne okoliczności, w której Sejm powinien być zwołany. Jeżeli
król nie chciał zwołać sejmu powinien to zrobić marszałek sejmu.
Następca tronu mógł zasiadać w straży praw, musiał być pełnoletni, pod warunkiem że złożył
przysięgę na konstytucję.
Decyzje królewskie podjęte w Straży musiały być podpisywane przez odpowiedniego
ministra. Minister brał odpowiedzialność za decyzję króla podjętą w straży. Decyzja króla w
straży była podpisywana przez samego monarchę lub przez któregokolwiek ministra w Straży,
który brał odpowiedzialność za ten akt. Prymas z tego powodu, że był nieusuwalny ze Straży
nie mógł kontrasygnować decyzji królewskich. Decyzje króla nabierały mocy prawnej po
uzyskaniu kontrasygnaty przez jednego z ministrów. Przyjęto, że decyzje króla podpisywał
ten minister, którego „decyzja dotyczyła”. Mogło zdarzyć się tak, że minister nie zgadzał się z
decyzją i odmawiał, wówczas konstytucja decydowała, że król powinien odstąpić od takiej
decyzji. Jeśli król nie zechciałby odstąpić, wówczas rolą marszałka sejmu było aby zwołać
sejm. Decyzja króla podjęta w straży miała role wiążącą w stosunku do Komisji Wielkich.
Decyzje w straży były wiążące także dla innych magistratur władz wykonawczych.
Przyjęto rozwiązanie zabraniające zasiadania w straży praw i komisjach wielkich tych
samych ministrów. Istniał obowiązek odseparowania funkcji pełnionych przez ministrów
Straży Praw i Komisjach Wielkich.
Król nominował ministrów na 2 lata z możliwością potwierdzenia wyboru na następne 2 lata.
(prymas-wyjątek, zasiadał dożywotnio). Decyzje podjęte w straży były przesyłane do
wykonania komisji wielkich. Ministrowie zasiadający w straży mieli również obowiązek
przesyłania ustaw uchwalonych przez sejm jak również zaleceń sejmowych do wykonania
podlegle przez siebie komisje wielkie czyli do wykonania przez: komisje policji, komisje
wojska, edukacji. Decyzje były przesyłane od sejmu do komisji wielkich a z drugiej strony od
komisji wielkich do sejmu. Mogły iść również wieści o zaniedbaniach.
Funkcją ministrów zasiadających w straży było przekazywanie decyzji podjętych w straży do
podległych sobie komisji w celu ich wykonania.
Rozwiązanie typowe dla wieku XVIII i I poł. XIXw,– charakterystyczny rozdział między
rządem, który stanowił straż praw a między organami administracji. W straży praw zasiadał
minister policji, minister pieczęci, minister wojny, minister skarbu, minister spraw
zagranicznych, prezes komisji edukacji narodowej(oświaty). Bezpośrednie działy
administracji podporządkowane sobie mieli tylko dwaj ministrowie spośród wymienionych –
minister pieczęci(funkcje dzisiejszego ministra sprawiedliwości) i minister spraw
zagranicznych. Inni ministrowie decyzje podjęte w straży przesyłali do wykonania przez
komisje wielkie.

Minister pieczęci - pełnił rolę przesyłania do sądu ustaw i zaleceń sądu oraz odbierał raporty
o funkcjonowaniu pracy sądu, informował króla o ewentualnych zaniedbaniach, przesyłał
sądom decyzje króla podjęte w straży.

Minister spraw zagranicznych prowadził negocjacje z przedstawicielami państw obcych,


donosił straży o stanie stosunków międzynarodowych, zajmował się interesami politycznymi
i handlowymi Rzeczpospolitej, administrował funduszami. Pozostali ministrowie przesyłają
decyzje podjęte w straży do komisji. Ministrowie mieli podwójną odpowiedzialność:
polityczną i konstytucyjną. Konstytucja przewidywała odpowiedzialność ministrów jak
również posłów zasiadających w komisjach wielkich, i była ona realizowana w ten sposób, że
sejm mógł w izbach połączonych mocą skoncentrowanych 2/3 głosów zażądać ustąpienia
ministrów. Król miał wtedy obowiązek nominowania nowego ministra w miejsce ministra
posiadającego wotum nieufności od parlamentu. Mechanizm ten wkrótce udoskonalono w ten
sposób, że wprowadzono tak zwany obowiązkowy balotaż- tzn. co dwa lata ministrowie
mieli obowiązkowo podlegać weryfikacji, zarówno ministrowie straży jak i ministrowie w
komisjach. Polegało to na tym, że na sejmie zwyczajnym podkreślano nazwiska ministrów
zasiadających w straży i zasiadających w komisjach którzy powinni być zmienieni. W ten
sposób otrzymywali oni naprawdę swoiste votum ufności. Minister którego nazwisko
podkreśliło 2/3 sejmujących musiał być przez króla oddalony z urzędu i król musiał
nominować na jego miejsce nowego.

Nowym ministrom stawiano wymagania :


-minister musiał być szlachcicem,
-dobrze osiadłym
-musiał być katolikiem.
Procedura weryfikacji ministrów osłabiała pozycję monarchy a wzmacniała pozycję sejmu.
Odpowiedzialność o której mówimy to jest odpowiedzialność nie natury karnej a jest to
odpowiedzialność natury politycznej.

Minister musi cieszyć się zaufaniem parlamentu, jeżeli tego zaufania nie ma parlament może
zmusić go do ustąpienia. Istnieje mianowicie teoria, że ministrowie byli powoływani w
stosunku do monarchy dożywotnio ale usuwalni przez sejm ze względu na suwerenną pozycję
sejmu.

II mechanizm odpowiedzialności ministrów :


Polega na tym, że minister podlegał odpowiedzialności w razie naruszenia prawa, tzn. w
wypadku naruszenia konstytucji lub też w wypadku naruszenia ustawy czy też w wypadku
naruszeniu prawa, po zbadaniu sprawy przez deputację sejmową ,czyli powiedzmy przez
komisję sejmową, minister mógł być postawiony przed sądem sejmowym.
Tego typu odpowiedzialność to jest właśnie odpowiedzialność karna. A zatem mamy dwa
rodzaje odpowiedzialności ministrów : odpowiedzialność polityczną i odpowiedzialność
konstytucyjną.
Wzajemne relacje między parlamentem a między organami władz wykonawczych:
- Sejm miał prawo wydawać polecenia zarówno straży praw jak i komisjom. Możliwość taką
przewidywało prawo o sejmie, ustawa o sejmie.
-Po drugie sejm miał swego rodzaju funkcję kontrolną w stosunku do organów władzy
wykonawczej, skoro istniała możliwość egzaminowania czynności straży oraz
egzaminowania czynności komisji przez deputacje sejmowe, czyli przez komisje sejmowe.
Bliżej kwestie związane z odpowiedzialnością ministrów określała ustawa o straży praw.
Ustawa Rządowa nie wprowadzała zasady rządów gabinetowych .
Ustawa nie wprowadzała np. prezesa rady ministrów, nie było również solidarnej
odpowiedzialności ministrów.
Straż Praw pełniła swojego rodzaju rolę rady królewskiej. W jej łonie król pracował w
administracji.
Organem rządowym była straż praw( rząd).

Administracja resortowa:
Komisje rządowe, komisje wielkie-były organami administracji.(administracja).
Oprócz komisji wielkich organami administracji były również komisje porządkowe jak
również organy samorządu miejskiego.
Komisarze którzy pracowali w komisjach byli wybierani przez sejm, zarówno komisarze
rekrutujący się ze szlachty jak i plenipotenci miast.
Wybór był dokonywany na 2 lata z możliwością powtarzania.

Straż praw (decyzje podejmowane w strażach praw były przekazywane do Komisji


Wielkich) (rząd)

Komisje Wielkie (przekazywały zalecenia i rozporządzenia komisjom porządkowych )


(stanowią organ administracji.)

organy administracji lokalnej:


-komisje porządkowe( funkcjonowały w województwach, ziemiach i powiatach)
-komisje cywilno wojskowe

Komisje wielkie funkcjonowały na podstawie nowych ustaw, które uchwalono po przyjęciu


konstytucji.
- Komisja Policji funkcjonowała na podstawie ustawy z czerwca 1791r
- Komisja skarbowa na podstawie ustawy z września 1791 r.
- Komisja wojskowa na podstawie nowej ustawy z maja 1792r.
- Natomiast nie zdołano, nie zdążono opracować nowej ustawy precyzującej działalność
Komisji Edukacji Narodowej, stąd Komisja ta funkcjonowała na podstawie z daty w
czerwcu z roku 1773.
KOMISJE :
1) Komisja Policji
Skład: na czele Komisji Policji stoi Marszałek ,oczywiście który nie może
równolegle zasiadać w Straży Praw. Oprócz Marszałka( czy też Marszałków bo oni się
wymieniali, najpierw przewodnictwo należało do litewskiego później do koronnego)
należy do Policji 15 Komisarzy , Senatorów, przedstawicieli szlachty, 6 plenipotentów
miejskich. Przewodniczy Marszałek i kilkunastu Komisarzy w łonie Komisji.

Postawiono pewne wymogi członkom Komisji:


Musieli oni być posesjonatami, i żeby piastować jakąś funkcję w Komisji Wielkiej
należało wcześniej również piastować jakąś funkcję publiczną ,np. w Komisji
Porządkowej, czy też należało zacząć od podstawowego stopnia administracji. Były
pewne sfery wyraźnie zabronione, w których komisja nie mogła uczestniczyć. Były
również sfery pozytywnie wskazane jako pole działania Komisji.
• Zabroniono Komisji Policji:
- naruszać prawa wolności i własności obywateli,
- zaciągać długów publicznych,
- ustanawiać podatków,
- ingerować w zakres kompetencji innych urzędów,
- ingerować w sferę działalności miast prywatnych i wsi prywatnych
• Pozytywy Komisji Policji:
- mogła tylko wydawać pewne rady , ostrzeżenia.
- dbała o bezpieczeństwo i spokój w całym kraju, w szczególności
- zwalczała przestępstwa kryminalne, prostytucję, żebractwo,
- dbała o przybyszów do RP którzy chcieliby się tutaj osiedlić,
- pilnowała wolności pisma, wolności druku, chroniła prawa autorskie.
- ustanawiała jednolite miary i wagi,
- prowadziła ewidencję ludności,
- zajmowała się stanem sanitarnym kraju, pocztą, zarządem dróg, zarządem szpitalami,
- nadzorowała miasta wolne,
- dbała o bezpieczeństwo,
- dbała o fundusze miejskie,
- kontrolowała urzędników miejskich,.

Po za urzędnikami w centrali Komisja Policji miała również personel terenowy, każda z


prowincji RP była podzielona na 8 wydziałów na użytek komisji policji, które zwane były
intendencjami, z intendentami policji na czele.
2) Komisja Skarbu
Skład: zasiadają w niej podskarbiowie(ministrowie) którzy przewodniczą oraz 16
komisarzy.
Aparat komisji Skarbowej liczył tysiąc osób.
• Komisji Skarbu zabroniono:
- ustanawiania podatków, ceł wewnętrznych i granicznych,
- używać funduszy państwowych na cele nie przewidziane prawem
- nie mogła stanowić prawa
- nie udzielała pożyczek
• Pole działalności:
- zarząd skarbu RP ( rozwój ekonomiki, dochody publiczne, wydatki,
nadzór nad mennicą, powoływała urzędników, nadzorowała ich działalność)
- była sądem w zakresie spraw skarbowych
- budowanie dróg kanałów mostów (dzieliła z komisją policji)

3) Komisja Wojskowa
Skład: przewodniczył jeden z hetmanów, 14 komisarzy ( senatorowie, cywilni 6
wojskowych)

• Komisji Wojskowej zabroniono :


- podwyższania etatu wojska(liczebności)
- mianowania oficerów
- wydawania rozkazów osobą cywilnym

• Pole działalności:
- dowództwo nad wojskiem wg regulaminów zatwierdzonych przez senat i króla
- dbanie o fundusze przeznaczone na cele wojskowe
- kształcenie oficerów
- wyszkolenie żołnierzy
- ekwipunek i uzbrojenie
- generalnie obronność państwa
- zabezpieczanie ewentualnej egzekucji wojskowej za wyrokiem sądu.

Nowej ustawy o komisji edukacji nie ma, funkcjonowała ona na gruncie


starej ustawy z roku 1773.

Organy lokalne
Komisje Porządkowe były lokalnymi organami administracji o charakterze samorządowym.
Komisje Porządkowe są starsze niż Konstytucja 3 maja, prawie że starsze niż Sejm Wielki,
ponieważ zaczęto je uruchamiać na przełomie listopada i grudnia 1789 r. Funkcjonowały na
podstawie dwóch ustaw:
- Ustawy o Komisjach Wojewódzkich i Powiatowych w Wielkim Księstwie Litewskim
- Ustawy o Komisjach Porządkowych Cywilno-Wojskowych województw, ziem,
powiatów w Koronie.
Komisje Porządkowe Cywilno-Wojskowe powstawały dla województw, czasami dla
województw bez pewnych ziem, czasami dla poszczególnych ziem, a czasami np. dla pół
powiatów. Na Litwie ten porządek był większy, dlatego, że tam komisje tworzono dla
powiatów, chociaż istniały również takie, które tworzone były dla województw. Wszystkich
Komisji Porządkowych Cywilno-Wojskowych, było w państwie 72. Natomiast ich siedziby i
zakres funkcjonowania terytorialnego był zmienny. Dawało się wyczuć tendencję do
ujednolicenia zakresu terytorialnego działalności Komisji. Zakres terytorialny działalności
Komisji zaczynał zamykać się z okręgiem lokalnego sejmiku szlacheckiego. (do tego
zmierzała ewolucja)
Komisarze zasiadający w Komisjach Porządkowych wybierano na sejmiku elekcyjnym.
Wybranym mógł być szlachcic osiadły. Liczba komisarzy wybranych do Komisji
Porządkowej była różna w Koronie i na Litwie. W Koronie było to 16 osób, na Litwie 15.
W Komisji Porządkowej zasiadali również przedstawiciele duchowieństwa, jak i również
przedstawiciele mieszczaństwa (wybierani przez Zgromadzenia Wydziałowe Miast).
Komisarze nie byli opłacani.
Epizod działalności w Komisji Porządkowej Cywilno-Wojskowej był koniecznym jeżeli
myślało się o zasiadaniu w Komisji Wielkiej, czy też o karierze w Trybunale.
Komisje Porządkowe Cywilno-Wojskowe to były organy, które decydowały kolegialnie a
zajmowały się następującymi kwestiami:
• Należała do nich administracja lokalna na swoim terenie i w tym zakresie Komisje
Porządkowe Cywilno-Wojskowe podlegały Komisjom Wielkim, czyli podlegały:
- Komisji Policji
- Komisji Skarbu
- Komisji Wojska
- Komisji Edukacji Narodowej
- oraz podlegały Królowi w Straży
• Komisje Porządkowe przejęły większość kompetencji od starostów, jak również stały
się lokalnymi organami administracji, kosztem sejmików szlacheckich.
• Komisje Porządkowe przeprowadzały pobór do wojska, urządzały magazyny
publiczne, kwatery dla żołnierzy, zajmowały się kontrolą ruchu ludności, poborem
podatków, statystyką ludności, stanem dróg, przemysłem, górnictwem itp.
Kontrole nad działalnością Komisji Porządkowych sprawowały sejmiki.

Komisje Porządkowe był organami o uprawnieniach sądowych, sądziły w następujących


sprawach:
- o utrudnienia z korzystania dróg wodnych i lądowych.
- o przechowujących włóczęgów, dezerterów.

Uprawnienia sądowe Komisji Wielkich:


• Komisja Wojskowa sądziła spory wynikające ze służby wojskowej (spory między
wojskowymi).
• Komisja Skarbowa sądziła sprawy o naruszenie skarbu Rzeczpospolitej, naruszenie
dochodów publicznych, sądzi również przestępstwa urzędowe, sprawy handlowe np.
między Polakami a obcymi wynikające z kontraktów handlowych.
• Komisja Policji sądziła sprawy przede wszystkim dotyczące złego zarządzania
funduszami miejskimi (między innymi w ten sposób Komisja Policji sprawuje nadzór
nad miastami wolnymi).
Komisja Edukacji Narodowej sądziła sprawy dotyczące dóbr pojezuickich.

 W myśl przyjętego trójpodziału władz osobny rozdział konstytucji


dotyczył władzy sądowniczej ( rozdział 8 ustawy rządowej) :
- władza sądownicza nie może być wykonywana przez króla ani przez władze
prawodawcze ale przez osobne magistratury, które są ustanowione albo będą
ustanowione( powinny być blisko obywatela, aby łatwo było znaleźć
sprawiedliwość, lub też aby przestępcy widzieli każącą rękę
sprawiedliwości).
- sądy I instancji dla każdego województwa i wyborze sędziów do tych
sądów. (I instancja - sądy ziemiańskie, II instancja - trybunały główne). Zarówno sądy I
instancji, jak i II były sądami nie tylko dla szlachty ale i dla właścicieli ziemskich.
- sąd referendarski - jest to sąd królewski dla chłopów dóbr królewskich.
- wspomina również o sądach nadwornych tj: asesorskich relacyjny (sądy
królewskie rozstrzygające w sprawach miejskich),
- sąd sejmowy - sąd najwyższy zajmujący się zdradami kraju etc. - nakazywał podjecie
prac kodyfikacyjnych nad kodeksami prawa cywilnego i kryminalnego ( prace podjęte w
1791\92 - kodeks Stanisława Augusta Poniatowskiego - nie ukończony)
 Rozdział 9 (dotyczy regencji): Regencję powierzano Straży Praw na czele z Królową lub
Prymasem.
Do regencji dochodzi gdy:
- król nie ukończył lat 18,
- król cierpi na trwałą chorobę psychiczną ( konieczna jest uchwała podjęta w
połączonych izbach większością 3/4,)\,
- król dostanie się do niewoli
- gdy zaistnieje jedna z powyższych przyczyn obowiązkiem prymasa jest zwołanie
Sejmu, jeżeli prymas nie chce tego zrobić obowiązek ten ciąży na Marszałku Sejmu.
- pełniący regencję odpowiadają przed narodem tak jak odpowiadają członkowie Straży
Praw, jak również odpowiadają przed królem ( zdają raport ze swojej regencji)
 Rozdział 10 (edukacja dzieci królewskich):
- synowie królewscy uważani są za pierwsze dzieci ojczyzny (należy im się wszystko co
najlepsze co do edukacji i wychowania)
- nie oznacza to jednocześnie ingerencji w prawa rodzicielskie
- realizacja planu edukacji należała do Króla, Straży Praw i dozorcy Edukacji dzieci
królewskich.
 Rozdział 11 (o sile zbrojnej)
- wszyscy obywatele są obrońcami całości i swobód narodowych
- wojsko strzegło granic i spokoju (przysięga na konstytucję, naród i króla), naród
natomiast miał dawać wojsku poważanie i nagrody.

Funkcjonowanie ustawy rządowej:

1791 3 maja – uchwalenie konstytucji maj 1792 – wypowiedzenie wojny przez Rosję.
Ustrój zaproponowany przez konstytucję nie jest ustrojem zamkniętym, nie jest w pełni
gotowy, uchwalano ustawy które konstytucję otaczały , były wbrew jej założeń i czasami ją
zmieniały. Toczyła się dalsza walka nad jej kształtem. Rozpoczęły się prace nad kodeksem
Stanisława Augusta Poniatowskiego, prace te jednak nie ujrzały światła dziennego –
opracowano jedynie prospekty, czyli tak zwane projekty uregulowań różnych dziedzin.
Ustawa rządowa miała być jedną obok trzech konstytucji – ustawa Moralna i Ekonomiczna.
(wspomina o tym Hugo Kołłątaj w przemówieniu sejmowym w czerwcu 1791r)
Obrady sejmowe zawieszono w końcu maja 1791 roku – w związku z inwazja rosyjską, nie
ukończono przez to wszystkich prac nad konstytucją (nie zdążono uchwalić ustawy o KEN,
aktów o województwach –administracja terenowa, regulacji dotyczącej stopni urzędniczych).

Kres konstytucji:

Kres konstytucja kładzie przystąpienie króla do Targowicy dnia 21 lipca 1792 roku.
Straż praw nie mogła funkcjonować efektywnie ponieważ zasiadali w niej przeciwnicy
konstytucji np ministrem wojny był Franciszek Ksawery Branicki (później działacz
konfederacji Targowickiej), Minister Spraw Zagranicznych Joachim Kreptowicz (przeciwny
konstytucji), minister pieczęci(sprawiedliwości) Jacek Małachowski (przeciwny), zwolennicy
konstytucji w Straży Praw – Ignacy Potocki(minister policji) i Tomasz Ostrowski(minister
skarbu).
Mianowanie przeciwników ustawy rządowej do Straży Praw było zamyślone przez króla,
chodziło o włączenie pewnych osób w nurt wydarzeń związanych z konstytucją.
Sąd Sejmowy:
Mimo, że miał być to sąd najwyższy, nie radził sobie nawet w najłatwiejszych sprawach, co
pokazuje niedopracowanie konstytucji.
Komisja Policji:
Ożywiona i pożyteczna działalność przez krótki okres czasu.
Zebrano również zgromadzenia miast na których wybierano przedstawicieli na sejm.
Sejmiki które zebrały się po uchwaleniu konstytucji – wyrażając swoją aprobatę dla
konstytucji , większość posłów poprała konstytucję, złożono przysięgę na konstytucję lub też
złożono oficjalne podziękowanie dla króla. Tylko znikoma mniejszość 4 sejmiki, przyjęły
wrogi dystans.
W kwietniu 1792 r. podjęto uchwałę o gotowości do obrony wobec ryzyka agresji wobec
Polski, król uzyskał pełnomocnictwo do kierowania siłami zbrojnymi. Upoważniono Komisję
Skarbową do zaciągnięcia pożyczki na kwotę 30 mln za granicą, podjęto uchwałę o
zwiększeniu liczebności wojska do 100 tyś. (nie została jednak wykonana).
Król uzyskał prawo nominowania komendantów, powoływania rekrutów. Nominował
Ludwika Wilcheberskiego (północne rejony Polski) – ułatwił wtargnięcie Rosjan do Polski.
Urządzenie Wieczyste Królewszczyzn: (1792)
Uchwała mówiła o sprzedaży dóbr królewskich – dochody miały zasilić fundusz wojskowy.
3 maja 1792 - obchodzono bardzo hucznie uchwalenie konstytucji.
18 maja 1792 – Sejm uchwalił nową ustawę o wojsku, tego samego dnia Ambasador Rosyjski
Bułhakow wręczył Joachimowi Chreptowiczowi deklaracje o wkroczeniu na teren
Rzeczpospolitej wojsk rosyjskich.

29.05- sejm podjął uchwałę o limicie- zawiesił swoja działalność, miał zebrać się ponownie
po zakończeniu wojny.

Działania wojenne trwały 2 miesiące, próbowano organizować obronę na linii rzek ?- Horyń-
Bug, jednak nie udało się powstrzymać wojsk rosyjskich.

Poniatowski (wielka osobowość) w swoim liście „mam wrażenie, że Rosjanie chcą mnie
odwiedzić w Warszawie”

23.07.1792- król przystępuje do targowicy. Decyzję podjęto na posiedzeniu Straży Praw,


które odbyło się z udziałem wszystkich ministrów. Większość nich przychyliła się do decyzji
o przystąpieniu do targowicy np. prymas Poniatowski, Kołłątaj, Ludwik Tyszkiewicz,
Małachowski Jacek
przeciw np. Ignacy Potocki, ST. Małachowski

konfederacja targowicka obaliła dzieło 3 maja, konfederaci nie mieli jednak sprecyzowanego
planu „co dalej” pojawiło się kilka koncepcji
1. Rzewuski Seweryn, jeden z 3 przywódców targowicy, był zwolennikiem utworzenia
czegoś w stylu republiki federacyjnej, państwo składałoby się z 6-8 prowincji, każda z
nich miałaby oddzielne wojsko, trybunał, rząd- koncepcja nie do przyjęcia dla Rosji,
także dla braci Kossakowskich (którzy grali jedna z głównych ról w obalaniu
konstytucji)
2. projekt konferencyjny- powrót do ustroju z lat 1775-1776 z utrzymaniem niektórych
zdobyczy Sejmu Czteroletniego np. Z utrzymaniem komisji porządkowych cywilno-
wojskowych.
Przedstawiciele konfederacji targowickiej w grudniu 1791 przedstawili cesarzowej
Katarzynie II zasady do konstytucji, które mówiły np. o przywróceniu praw kardynalnych
1768, przywróceniu silnej władzy hetmana, trwającej unii polsko-litewskiej, utrzymaniu
liberum veto.

Tymczasem targowiczanie przejęli kontrolę nad wojskiem, zaczęły się ich rządy. Usunęli
mieszczan z urzędów, całkowite ubezwłasnowolnienie króla.

Kwiecień 1793- Prusy i Rosja ogłaszają II rozbiór / przywódcy targowicy Potocki, Rzewuski
ustępują ze stanowisk

Z sytuacji korzysta król i przywrócona Rada Nieustająca ( ustanowiona na sejmie po I


rozbiorze, skasowana w styczniu 1789 przez sejm czteroletni) jak również ambasadorem
rosyjskim Sieversem nowy ustrój. Przygotowywano sejm w Grodnie na czerwiec 1793,
przygotowywanie tego sejmu związane było z intensywna akcja ros. Przy poparciu siły
zbrojnej , chodziło o to, aby sejmiki wybrały podobne rosyjskiemu ambasadorowi kreatury do
sejmu, ponieważ po sejmie spodziewano się, że zatwierdzi II rozbiór. Sejm miał legalnie
funkcjonując zgodzić się na rozbiór zając się nowym ustrojem RP.
Sejm w Grodnie zebrał się, był sterroryzowany, król został uwięziony w zamku, w którym
odbywało się posiedzenie, strzeżony przez ambasadora rosyjskiego , cały zamek otoczony
kordonami wojska, na Sali sejmowej obecni ros. Oficerowie, którzy w razie jakiegokolwiek
sprzeciwu za strony posłów wywozili ich na wschód.

You might also like