Znaczenie aktywnoci fizycznej Dynamiczny rozwj wszystkich dziedzin ycia wymaga coraz wikszej odpornoci psychicznej, energii yciowej,

wydolnoci wysikowej. Technika uatwia czowiekowi ycie, czyni je bardziej wydajnym, ale jej rozwojowi towarzysz, take zjawiska niekorzystne, ktre polegaj na eliminowaniu z ludzkiego ycia ruchu i pracy fizycznej. yjemy w czasach , gdzie wiele prac wykonuje si w pozycji siedzcej. Wygodny tryb ycia w komforcie cywilizacyjnym (np. ogldanie telewizji, gry komputerowe), stronienie od sportu, rekreacji ruchowej czy te zaj wychowania fizycznego s najwaniejszymi przyczynami nieprawidowoci rozwojowych , zwikszonej podatnoci na zachorowania, wad postawy, nerwic, chorb psychicznych, otyoci, zaburze snu, niedotlenienia tkanek, niewydolnoci miniowej, cukrzycy, choroby nadcinieniowej i wielu innych tzw. chorb cywilizacyjnych. Ponadto niedobr ruchu przyspiesza procesy starzenia si, upoledza czynnoci narzdw, zmniejsza wydolno i sprawno fizyczn Powysze przykady s przyczyn tragedii osobistej wielu ludzi . Aktywno fizyczna (ruchowa) stanowi kluczowy i integrujcy skadnik zdrowego stylu ycia, jest jedn z podstawowych potrzeb czowieka, w kadym okresie ycia. Bez niej niemoliwa jest jakakolwiek strategia zdrowia, jego utrzymanie i pomnaanie, a u dzieci i modziey prawidowy rozwj. Uaktywnianie ruchowe dziecka wpywa nie tylko na rozwj motoryczny ale i pozostae sfery rozwoju i funkcjonowania jego organizmu. Jak wiadomo niedostatek, ale i nadmiar aktywnoci ruchowej moe by przyczyn wielu zaburze i zwikszonego ryzyka chorb. Podejmowana w sposb regularny, a nie okazjonalny, umiarkowana i utrzymywana w granicach tolerancji ustroju daje w efekcie nie tylko przyrost masy miniowej, wzmacnianie koci i pocze stawowych, ale take przyrost masy serca, obnienie cinienia ttniczego, zwolnienie ttna, zwolnienie rytmu oddechowego itp. W sferze psychicznej i spoecznej pomaga uzyska szereg cech niezbdnych w yciu dorosego czowieka, np. odporno na stresy, rwnowaga emocjonalna, umiejtno psychicznej adaptacji do zmieniajcych si warunkw. Porzdkujc i nieco uszczegawiajc zasadnicze zmiany dokonujce si pod wpywem regularnej aktywnoci fizycznej, mona je przedstawi w nastpujcym ujciu schematycznym Potrzeby ruchowe s oczywicie zindywidualizowane, zale m.in. od fazy rozwoju, pci, warunkw ycia, stanu zdrowia, poziomu sprawnoci i wydolnoci fizycznej, czynnikw genetycznych. Wiemy e kade dziecko aby naleycie si rozwijao powinno by aktywne fizycznie przez par godzin dziennie i w miar moliwoci powinien to by ruch urozmaicony. Wraz z wiekiem, rnicuj si zainteresowania a w szczeglnoci rne staj si potrzeby dziewczt i chopcw (wynika to gwnie z rnic pciowych w motoryce, w umiejtnociach ruchowych i w psychice) a, take dorosych (mczyni interesuj si bardziej wysikami siowymi, a kobiety raczej koordynacyjnymi i najchtniej o podou muzycznym); spontaniczna aktywno ruchowa i potrzeba ruchu wyranie si obnia. Mimo, e aktywno fizyczna jest pozytywnym miernikiem zdrowia, trudno jest okreli optymalny jej poziom i dozowanie w stosunku do osb w rnym wieku. Zwikszona i systematyczna moe agodzi lub usuwa wystpowanie wielu czynnikw chorobotwrczych. Ruch i aktywno fizyczna poprawia oglne samopoczucie, ma zbawienny wpyw na przeduenie ycia ludzkiego i uczynienia go przyjemnym i zdrowym. Aktywno fizyczna postrzegana jest rwnie, jako czynnik integrujcy zbiorowo i zapobiegajcy patologiom, a take jako katalizator wizi spoecznych. Tymczasem z bada i obserwacji wynika, i znaczna cz naszego spoeczestwa wiedzie niezbyt aktywny tryb ycia (bierne spdzanie czasu wolnego), ktry wymaga pewnej modyfikacji w obrbie tych zachowa. Powodem takiego stanu rzeczy mog by pewne uwarunkowania osobiste np. status ekonomiczny, stan zdrowia, wiek, pe, wyksztacenie, silna wola, wiedza o zdrowotnym znaczeniu aktywnoci fizycznej i samomotywacja. Istotne

w podejmowaniu aktywnoci fizycznej s rwnie uwarunkowania rodowiskowe, takie jak: brak czasu, brak wsparcia spoecznego, brak dostpu do obiektw, urzdze i taniego sprztu, brak waciwej reklamy - informacji na temat moliwoci udziau w rnych formach rekreacji ruchowej. Przywrcenie pracy fizycznej, uprawianie sportu i turystyki, rekreacja fizyczna, zintensyfikowane wychowanie fizyczne, a take wszelka aktywno ruchowa w formie codziennych dawek profilaktycznych staje si dzisiaj koniecznoci. Doskona okazj dostarczania dzieciom i modziey odpowiedniej dawki ruchu stwarzaj zajcia wychowania fizycznego w szkole, a take sport i rekreacja w ramach zaj pozalekcyjnych. Wpyw wychowania fizycznego i sportu jest wszechstronny, owocuje wzrostem siy, wytrzymaoci, szybkoci, mocy, zwinnoci, koordynacji i innych cech motorycznych; podnosi ogln sprawno fizyczn, odporno organizmu, wpywa na wyrwnanie rnic w rozwoju, a tym samym wzmacnia zdrowie i daje dobre samopoczucie. Kultura fizyczna dysponuje szerok ofert form realizacji aktywnoci ruchowej zarwno instytucjonalnej, jak i osobistych w zakresie wychowania fizycznego, sportu, turystyki, rekreacji ruchowej i rehabilitacji ruchowej. Pozwala kademu na dokonanie wyboru takiej formy i zakresu aktywnoci, ktra jest najdogodniejsza na okrelonym etapie ycia. Aktywno fizyczna wydaje si dzi by przejawem stylu ycia czowieka (zdrowego, sprawnego, radosnego, umiejcego dokonywa osobistych wyborw w trosce o swoje zdrowie, z pen odpowiedzialnoci za ten wybr), zwizanego z okrelonym systemem wartoci, a nie tylko wsko rozumianym uprawianiem wicze fizycznych. Opracowaa: mgr Zofia Lenczewska BIBLIOGRAFIA:

J. Bielski, ycie jest ruchem, Poradnik dla nauczycieli wychowania fizycznego, Agencja Promo - Lider, Warszawa 1996 Z. Chromiski, Aktywno ruchowa dzieci i modziey, Instytut Wydawniczy Zwizkw Zawodowych, Warszawa 1987 J. Drabik, Promocja aktywnoci fizycznej (wprowadzenie do problematyki), Cz III, Gdask 1997 Praca zbiorowa pod red. N. Wolaskiego, Czynniki rozwoju czowieka, PWN, Warszawa 1981