is aiticle deals with the ielationship between Chiistian vision of man and philosophy thioughout the woik of

Julian Maias (boin in 1914), one of the most signicant modein Spanish philosopheis, Catholic disciple of Jos
Oitega y Gasset and the continuatoi of his philosophical pioject. It aims to piesent how, accoiding to Maias,
philosophical anthiopology may adopt fiom the Chiistian faith the hoiizons which discovei the unlimited capa-
city of the human peison and how anthiopology of the human peison can help ieligious ievival of the content of
Chiistian faith in the times of ciisis.
Siame stiaipsnyje aptaiiamas kiiksioniskas poziiis zmog ii losoj Juliano Maiaso (gims 1914), vieno is
zymiausi siuolaikini Ispanijos losof, Jos Oitega y Gasseto kataliko mokinio ii jo losonio piojekto ts-
jo, veikaluose. Stiaipsnyje gvildenama, kaip, anot Maiiaso, loson antiopologija, iemdamasi kiiksioniskuoju
tikjimu, gali atveiti neiibotus zmogaus gebjimus ii kaip antiopologija gali paskatinti kiiksioniskojo tikjimo
atgimim kiizs laikais.
Relacje pomidzy lozo a chizecijastwem stanowi wany pioblem w myli Juliana Maiasa (ui. 1914),
jedngo z najbaidziej znaczcych wspolczesnych lozofow hiszpaskich, katolika a zaiazem ucznia Jos Oitegi
y Gasseta i kontynuatoia jego piojektu lozocznego. Celem aitykulu jest pioba pizedstawienia tej ielacji w sto-
sunku do czlowieka w dziele hiszpaskiego myliciela i ukazanie jak wedlug niego antiopologia lozoczna moe
pizyj od chizecijaskiej wizji czlowieka nieoczekiwane hoiyzonty oiaz pizyj chizecijastwu z pomoc w
ieligijnym oywieniu tieci wiaiy w czasach kiyzysu.
Julian Maias (ui. 1914) naley do najbaidziej znaczcych wspolczesnych lozofow hisz-
paskich. Katolik, bliski myli Xavieia Zubiii i Miguela de Unamuno, ale pizede wszyst-
kim ucze i kontynuatoi piojektu lozocznego Jos Oitegi y Gasseta, w niektoiych
kigach kultuiy katolickiej byl dlugo atakowany albo ignoiowany ze wzgldu na swoj
zwizek z Oiteg i dystans do tomizmu. Jednoczenie z powodu swojej wiaiy i pizeko-
na, ktoie stanowi iodlo inspiiacji dla jego ieeksji lozocznej, byl i jest zaliczany do
szeioko pojtych mylicieli chizecijaskich, czego potwieidzeniem moe by powolanie
go w 1982 i. pizez Jana Pawla II na czlonka Papieskiej Rady Kultuiy. Nie powinno dziwi,
e dla Maiasa, jak dla kadego lozofa, ktoiy nie chce swojego chizecijastwa ,wzi
w nawias, wzajemne ielacje pomidzy lozo a chizecijastwem stanowi jeden z
najwaniejszych pioblemow, z ktoiym si zmaga od samego pocztku swojej tiajekto-
iii lozocznej, piobujc ukaza zwizane z nim podstawowe tiudnoci i apoiie, ale i
wzajemne koizyci dla lozoi i wiaiy. Celem niniejszego aitykulu jest pioba pizedsta-
wienia tej ielacji w stosunku do czlowieka w myli Juliana Maiasa i ukazania jak wedlug
hiszpaskiego myliciela antiopologia lozoczna moe pizyj od chizecijaskiej wizji
czlowieka nieoczekiwane hoiyzonty oiaz pizyj chizecijastwu z pomoc w oywieniu
tieci wiaiy w dzisiejszych czasach.
Witold DORSZ
Torns N. Koperniko universitetas
ISSN 1392-74-30
SOTER 2006.19(47)
Chrzecijaska wizja czowieka i filozofia w
myli Julina Marasa
Witold DORSZ 20
Prefilozofia i perspektywa chrzecijaska
Maias wielokiotnie podkiela, e lozoa nigdy nie iodzi si z niczego, nie iozpoczyna si
od zeia, ale zawsze wychodzi od pewnego zespolu pizewiadcze, ktoie stanowi podgle-
bie, fundament naszego ycia i silnie je waiunkuj. Idc za Oiteg, odionia on ,pizewiad-
czenia, zaloenia, na ktoie liczymy, chobymy nigdy nie zwiocili na nie uwagi, od ,idei,
ktoie stanowi w naszym yciu iezultat piacy intelektu. W kadej kultuize czy spolecznoci
wystpuje pewna liczba pizewiadcze, ktoie byly ideami, ale pizeksztalcily si w cz
doiobku danej kultuiy, zostaly uznane za pewne i zwizany jest nimi okielony sposob
ycia. Moliwy jest take pioces odwiotny - niektoie pizekonania mog ulec oslabieniu a
nawet pizesta by pizekonaniami, ,ulatniajc si albo stajc si wtpliwymi ideami. Gdy
dotyczy to calego systemu pizewiadcze, pizezwycienie powstalego w ten sposob stanu
zwtpienia i niepewnoci staje si dla ycia spolecznego koniecznoci. Wlanie w takiej
sytuacji iodzi si wlaciwa lozoa, ktoia nie jest gi intelektualn, ale stanowi odpowied
na izeczywiste pioblemy ycia
1
.
Racjowitalizm - teoiia iacjonalnego iozumu Oitegi glosi, e czlowiek poszukuje zio-
zumienia swojej sytuacji histoiycznej (,ja to ja i moje okolicznoci) ze wzgldu na swoje
ycie; potizebuje jasnoci lozocznej dla celow swego ycia i dzialania w wiecie. Filozoa
jest uspiawiedliwiona, poniewa jest potizebna yciu. Zadaniem lozoi jest zda spiaw,
uzasadni lozocznie pizewiadczenia, wszystko co spotykam i jawi mi si jako pioblema-
tyczne, tzn. co potizebuj wiedzie, aby y w moich konkietnych okolicznociach.
Zespol pizewiadcze, zaloe, wiadomoci, idei od ktoiych wychodzi lozoa Oi-
tega, a za nim i jego ucze nazywaj pielozo. ,Pielozoa waiunkuje lozo; lecz
nie jest lozo, poki ta nie dokona na niej piacy, nie uzasadni jej. I odwiotnie: kada
lozoa, ktoia nie tioszczy si o sw QSFMP[P, jest pozbawiona giuntownych podstaw
i dlatego nie jest lozo w pelnym tego slowa znaczeniu
2
.
Pielozoa, pizewiadczenia pelni take inn funkcj w lozoi, ktoi Maias okie-
la jako funkcj heuiystyczn; pomagaj one dostizec pewne izeczywistoci lozofowi,
pizycigaj jego uwag i piowadz do odkiy, ktoie musz jednak spelnia wymagania
lozoi, aby zosta do niej wlczone.
Chizecijastwo nie jest teoii, nie jest lozo ani nawet ideologi - jest ieligi, ale jako
ieligia niesie ze sob pewn wizj izeczywistoci, calkowicie oiyginaln, ktoia dodaje si do
jego tieci ieligijnej, z ktoiej wynika, ale do ktoiej si nie iedukuje; jej inteipietacj, sposob
jej odczuwania i pizeywania. Bycie chizecijaninem okiela jego peispektyw w stosunku
do wiata i siebie samego, konstytuuje j w polczeniu z innymi czynnikami odmiennego
pochodzenia. Dla lozoi upiawianej pizez chizecijanina peispektywa chizecijaska moe
stanowi zasad heuiystyczn, ktoia ,sklania do patizenia w pewnym kieiunku, do odkiy-
wania tematow i peispektyw, ktoie ukazuj si jedynie w tym, a nie w innym owietleniu,
chizecijastwo nie okiela jednak jej tieci ani nie dostaicza intelektualnego uzasadnienia
3
.
Chrzecijaska wizja czowieka a filozofia
W peispektywie lozocznej tie wiaiy jawi si jako pielozoa. W jej centium znajdu-
je si Bog okielony jako .JP, co daje poznawalny sens Tajemnicy Tiojcy Pizenajwit-
21 CHRZECIJASKA WIZJA CZOWIEKA I FILOZOFIA W MYLI JULINA MARASA
szej z wewntiznymi do izeczywistoci boskiej ielacjami osobowymi. Tajemnica Wcie-
lenia niesie ze sob uspiawiedliwienie nieuniknionego antiopomoizmu w mowieniu o
Bogu, co czsto si zaizuca ieligii. Z tego centium wyplywa chizecijaska inteipietacja
czlowieka
4
.
Maias podkiela, e ,chizecijastwo polega na wizji czlowieka jako osoby
3
. Do tej
poiy niedostatecznie mylano w ten sposob o tej izeczywistoci czlowieka, ale chizeci-
jastwo ylo ni w takiej mieize, w jakiej bylo wieine samemu sobie. Chizecijanin ,po-
stizega siebie jako osob, jako kogo, a nie jako co, jako stwoizenie, obiaz Boga, ktoiy
jest naszym ojcem, z czego wynika, e wszyscy ludzie s biami. Jego ielacja z Bogiem
jest osobowa, jest ielacj ojcostwa i synostwa, poznania i miloci. Czlowiek jest obdaizo-
ny iozumem, zdolny pozna wiat i Boga, wolny, odpowiedzialny, jest panem swojego
pizeznaczenia, gdy decyduje w tym wiecie kim ma nadziej by zawsze, w blasku zmai-
twychwstania
6
. Pojcie osoby odsyla do Boga, nie mona mowi o ,osobie ludzkiej nie
mylc o osobowym obliczu Boga.
Kluczowym wedlug Maiasa jest stosunek chizecijastwa do mieici - nie chodzi
o niemieitelno, ale zmaitwychwstanie. Chizecijanin piojektuje si w kieiunku y-
cia, ktoie wydaje mu si piawdziwe, ale jest to to samo, cho nie takie samo, jego ycie.
miei nie jest unicestwieniem, ale pocztkiem tego, co czlowiek wybieia podczas swo-
jego ycia czasowego i stanowi jego diamatyczne iozwizanie: czlowiek bdzie zbawiony
albo potpiony.
Maias zwiaca uwag na zadziwiajc zbieno tego, co myl lozoczna odkiywa
pizybliajc si do pojcia osoby od myli gieckiej poczynajc a po pocztek nowoyt-
noci, a w mniejszym stopniu a do dzisiaj z koncepcj czlowieka, ktoiej iodlem jest
objawienie chizecijaskie. Jak podkiela, ,istnieje podstawowa zgodno pomidzy
chizecijask wizj czlowieka i tym, co w sposob niezaleny, za poiednictwem iozu-
mu, odkiyla lozoa
7
. Filozoa, z pewnymi wyjtkami, iozumiala czlowieka jako osob,
,jako kogo a nie jako co, jako byt cielesny, ktoiy jednak popizez mylenie pizekiacza
wiat, ktoiy go otacza i go obejmuje, ktoiy decyduje i wybieia swoje ycie - tak jak lucz-
nicy, ktoizy szukaj celu, jak mowi Aiystoteles, ktoiy jest wolny, ktoiy moe by dobiy
albo zly, ktoiy w konsekwencji ponosi odpowiedzialno, ktoiy moe by szczliwy albo
nieszczliwy, ktoiy moe doj do poznania Boga, ktoiy piagnie y po mieici, zawsze,
nawet jeli nie moe mie takiej pewnoci
8
.
Wedlug Maiasa tiadycyjne iozumienie pojcia osoby zgodne z denicj Boecjusza
jest jednak obcione odnoszeniem pojcia substancji do izeczy i piowadzi do ,uizeczo-
wienia pojcia osoby. Stwieidzajc, e ,giecki jzyk lozoczny nie nadaje si do wyia-
ania chizecijaskiego sposobu widzenia i odczuwania izeczywistoci
9
, podnosi on do-
konania lozoi XX wieku, ktoia ,doszla do poj i metod, ktoie lepiej ni kiedykolwiek
pozwalaj na ziozumienie izeczywistoci ludzkiej i pozostaje w zadziwiajcej zgodnoci
z chizecijask wizj czlowieka
10
. Pizezwyciyla ona staie pojcia pizeznaczone do
ziozumienia izeczy, pozostaloci mateiializmu gieckiego, ktoie ciyly na teologii i lo-
zoi chizecijaskiej.
Filozofowie, ktoizy maj w tym swoj udzial to wedlug Maiasa miedzy innymi: Dilthey,
Wiliam James, Husseil, Beigson, Blondel, Unamuno, Max Schelei, Oitega y Gasset, Jaspeis,
Witold DORSZ 22
Gabiiel Maicel, C. S. Lewis, Zubiii. Najwikszym osigniciem myli wspolczesnej jest we-
dlug hiszpaskiego lozofa odkiycie ,ycia ludzkiego jako takiego, jego stiuktuiy osobowej,
wewntiznej wolnoci, jego chaiakteiu piojekcyjnego, jego niezbywalnej odpowiedzialno-
ci, jego woli osignicia szczcia i oczywistoci, e miei jako unicestwienie oznaczalaby
zniszczenie nadziei, ktoia pizynaley w sposob konieczny do ycia ludzkiego
11
.
W ten nuit wpisuje si take lozoa Juliana Maiasa, ktoia od publikacji Antiopologa
metafsica (1970) pizestala by tylko iozwijaniem myli Oitegi y Gasseta, ale osignla wy-
staiczajcy poziom niezalenoci, by moc mowi o wlasnej lozoi autoia. Nowy, biogia-
czny i diamatyczny punkt widzenia umoliwil mu ieligijne ujcie pioblemow wczeniej
zglbianych lozocznie. W poniejszych publikacjach autoi wykoizystal t innowacj do
lozocznych ieeksji nad chizecijastwem, a take do nakielenia zaiysu wizji teolo-
gicznej. ktoia dostaicza calego iepetytoiium kategoiii i poj, ktoie pozwalaj ziozumie
izeczywisto ludzk, a zaiazem myle o tym, co ukazuje nam ieligia chizecijaska.
Podstawowym zaloeniem antiopologii Maiasa, calkowicie pizeciwnym ,uizeczowie-
niu osoby jest poszukiwanie tego co ludzkie ,nie w jego cechach oiganicznych, biologicz-
nych, animalnych, ani nawet psychicznych, ale w jego osobie jako kim cielesnym, w jego
yciu w znaczeniu ycia biogiacznego
12
. Punkt wyjcia lozoi Maiasa stanowi ,moje
ycie i ,moje okolicznoci (Oitega). ,Moje ycie jest izeczywistoci iadykaln, podstawo-
w (iealidad iadical). Inne izeczywistoci s w niej zakoizenione (iadicadas). Tylko ja mog
powiedzie: ,moje ycie i ,ja si odkiywam jako ,kto, jako ,osoba i nigdy jako izecz.
Z nieiedukowalnoci osoby wynika, e jest ona izeczywistoci iadykaln. Maias
idzie jednak dalej ni jego mistiz i wskazuje na to, e osoba jest ,iadykaln innowacj
izeczywistoci i moe by inteipietowana tylko jako stwoizenie.
Diugim kiokiem jest konceptualizacja tej oczywistoci za pomoc opowiadania. T wi-
zj naiiacyjn tizeba umieci w stiuktuize, ktoia bdzie jednoczenie uniweisalna i kon-
kietna i bdzie miala foim teoiii. T stiuktui Maias okiela jako stiuktui empiiyczn
ycia ludzkiego. Umoliwia ona osobow i zaiazem empiiyczn inteipietacj czlowieka.
Stiuktuia empiiyczna ycia ludzkiego ma chaiaktei ,zamknity i odsyla do mieitel-
noci, natomiast stiuktuia piojekcyjna i pizyszlociowa ycia biogiacznego jest otwai-
ta, ma chaiaktei nieustajcej nadziei, domaga si niemieitelnoci. ,'To' czym jestem,
jest mieitelne, ale 'kim' jestem polega na ioszczeniu bycia niemieitelnym i nie da si
wyobiazi nie bdc nim, poniewa moje ycie jest izeczywistoci iadykaln
13
.
Filozoa wedlug Maiasa powinna by ,odpowiedzialn wizj izeczywistoci, po-
winna moialnie i metodologicznie odpowiada na izeczywiste pioblemy ludzkie; winna
by teoii w ielacji z ludzkimi spiawami. Spiawy, ktoie napiawd inteiesuj czlowieka, to
jak pisze na ostatnich stionach swojego pizelomowego dziela Antiopologa metafsica,
,takie, dla jakich miei nie stanowi pizeszkody; takie na ktoie mowi iadykalnie 'tak';
z pomoc ktoiych piojektuj siebie poniewa ich piagn i chc ich na zawsze, gdy bez
nich nie mog by piawdziwe sob
14
.
Filozofia osoby a oywienie religijne treci wiary
Najwiksz niespiawiedliwoci jak mona uczyni czlowiekowi jest pozbawienie go
ostatecznej nadziei na niemieitelno i piowadzi to do zniszczenia wlasnej kondycji
23 CHRZECIJASKA WIZJA CZOWIEKA I FILOZOFIA W MYLI JULINA MARASA
osobowej
13
. Maias zwiaca uwag na fakt, e pojawienie si nowych uj osoby w lozoi
zbieglo si w czasie z kulminacj piocesow dechiystianizacji i depeisonalizacji czlowieka.
Pioces dechiystianizacji, a iaczej nalealoby powiedzie eliminacji wymiaiu ieligijnego
oiaz towaizyszcego mu niszczenia osobowego obiazu w czlowieku ma jedno ze swoich
iodel w myli Owiecenia fiancuskiego. Owocem tych piocesow jest coiaz powszech-
niejsza i silniejsza wizja czlowieka ionica si baidzo od chizecijaskiej. ,Doszlimy
do obiazu czlowieka, akceptowanego w wikszym lub mniejszym stopniu pizez miliony
osob, jako izeczy podobnej do innych, bez wolnoci, bez moliwoci decyzji lub wyboiu,
konsekwencji dziedzicznoci, odiuchow psychozycznych albo stiuktui ekonomiczno-
-spolecznych, bez hoiyzontu ani moliwoci zmiany, pizeznaczonego do oiganicznej de-
stiukcji, zwyklego unicestwienia, ktoiego piojekty i nadzieje s w sposob nieunikniony
pione i bezpodstawne
16
.
Podstawowa misja chizecijastwa polega na gloszeniu zbawienia, podtizymaniu i
umocnieniu nadziei i piagnienia nowego, innego ycia. Niestety chizecijastwo zosta-
lo take dotknite destiukcyjnym wplywem tych piocesow
17
. W tym kontekcie Maias
mowi o spizeniewieizeniach si, niewieinociach chizecijaskich w stosunku do chize-
cijastwa, ktoie w naszej epoce baidzo czsto zaciemniaj to co stanowi jego idze.
Z tak niewieinoci mamy na pizyklad doczynienia, gdy moialna mdio wiaiy
chizecijaskiej odsuwa na dalszy plan jego niezastpione pizeslanie [CBXJFOJB. Wie
si z tym niebezpieczestwo ziedukowania chizecijastwa do ideologii. Nominalna wia-
ia w Boga i wieczno moe tiwa, ale jej wyiaz jest anemiczny i tiywialny. Chizecija-
stwo jest tiaktowane jako punkt wyjcia do innych spiaw, ktoie izeczywicie inteiesuj.
Bog pizestal inteiesowa ze wzgldu na niego samego.
Diug niewieinoci jest tiywializacja boskiej tajemnicy Boga - wszystko mona
nazywa dzi teologi: istnieje na pizyklad teologia piacy, wojny, feminizmu, iewolucji.
Podobnie mowi si o biateistwie iodzaju ludzkiego, ale bez Boga jako Ojca jest to utopia i
niepizekonujce, pizynosi to pewnie wicej szkody ni poytku, gdy tiywializuje ielacje
midzyludzkie i pozostawia nas z pust teiminologi. Tiywializacja boskiej tajemnicy
Boga piowadzi do stwoizenia nieopeiatywnego obiazu odleglego i nieosobowego Boga.
Lczy si z tym tiywializacja Jezusa - podkiela si czlowieczestwo kosztem boskoci
Jezusa. Do tego doda naley zapomnienie o Duchu witym. Wszystko iazem piowadzi
do chizecijastwa odaitego z tajemnicy, latwo podatnego na natuialistyczne naduycia.
Istota pioblemu polega na ,ulatnianiu si ieligii jako takiej, piojektowaniu chizeci-
jastwa na inne wymiaiy, ktoie niekoniecznie musz mu by obce, mog by dla niego
esencjalne, ale jako dla ieligii i z peispektywy ieligijnej. W tej peispektywie mog w spo-
sob uzasadniony na nowo pojawi si pioblemy, ktoie pizejmuj dzi czlowieka; bez niej,
chizecijastwo staje si bezsilne, blade, nieskuteczne, nieinteiesujce
18
.
W takiej sytuacji jako pieiwsze zadaniem chizecijan jawi si oywienie ieligijne tie-
ci wiaiy. Cho jak podkiela hiszpaski lozof, chizecijastwo nie jest lozo, w tiud-
nych czasach z pomoc chizecijastwu pizychodzi lozoa, ktoia stawia w centium py-
tania o osob. ,Piawda jest jedna i tak jak teologowie uznali za waitociowe idee wielkich
mylicieli pogaskich, lozofowie naszej epoki, ktoizy pozostali wieini wymaganiom
lozoi mog pizywioci witalno myli, ktoia tego baidzo potizebuje
19
.
Witold DORSZ 24
Podsumowanie
Filozoa Juliana Maiasa stawia nas pized najbaidziej ywotnymi pytaniami chizecija-
skiej wiaiy i chizecijaskiego ycia. Daleko do pizeksztalcenia pioblemu czlowieka w
pioblem czysto teoietyczny, odkiywa nieskoczone moliwoci osoby ludzkiej stwoizo-
nej, aby osign pizebostwienie, swoj cel i kies, jeli nie odizuca daiow Boga, ktoiy j
stwoizyl i odkupil.
W myli Maiasa nie chodzi o zastpienie lozoi jak inn czynnoci umyslu o
takiej nazwie, ale o odnowienie jej bioic w posiadanie peispektyw chizecijask bez
iedukowania jej do elementow diugoizdnych oiaz uwzgldniajc najnowsze osignicia
samej lozoi, co daje te szans na moliwe ubogacenie dyscyplin, ktoie maj z ni wiele
wspolnego: wiod nich teologii.
Wobec kiyzysu wizji czlowieka i postpujcej ,kultuiy mieici Maias unika tonu
apokaliptycznego i podejmuje ieeksj nad moliwociami odnowy na sposob baidziej
osobowy i ludzki tego, czego uczyla zawsze wiaia chizecijaska.
Myliciel hiszpaski wskazuje na pojcie osoby jako niezwykle wany wklad chizeci-
jastwa do naszej kultuiy i cywilizacji, ktoiy uwolniony od odniesienia do izeczy, otwieia
nas na tianscendencj, bioni godnoci czlowieka i moe pizyczyni si do oywienia
tieci wiaiy chizecijaskiej. Kada pioba zmieizajca do poglbienia iozumienia i pel-
niejszego odslonicia znaczenia osoby ludzkiej i ycia osobowego wydaje si niezwykle
cenna i waita pizemylenia.
PRZYPISY
1
0SUFHBZ(BTTFU+ Idee i pizewiadczenia // Po co wiacamy do filozofii: Waiszawa. 1992. S. 209-236;
Maias J. La estiuctuia social. Madiid. 1993. S. 131-170.
2
.BSBT+ Filozofia a chizecijastwo // Znak. Kiakow. 1984. Ni. 8-9. S. 1030.
3
Ibid. S. 1031.
4
.BSBT + Vision ciistiana del hombie y filosofas euiopeas // Ciistianismo y cultuia en Euiopa.
Madiid. 1992. S. 60.
3
.BSBT+ La peispectiva ciistiana. Madiid. 1999. S. 119.
6
.BSBT + Vision ciistiana del hombie y filosofas euiopeas // Ciistianismo y cultuia en Euiopa.
Madiid. 1992. S. 60.
7
Ibid. S. 62.
8
Ibid. S. 61.
9
.BSBT+ Filozofia a chizecijastwo // Znak. Kiakow. 1984. Ni. 8-9. S. 1036-1037.
10
.BSBT + Vision ciistiana del hombie y filosofas euiopeas // Ciistianismo y cultuia en Euiopa.
Madiid. 1992. S. 64.
11
Ibid. S. 64.
12
.BSBT+ Antiopologa metafsica. Madiid. 1998. S. 228.
13
Ibid. 222.
14
Ibid. 224.
13
.BSBT+ Pioblemas del ciistianismo. Madiid. 1979. S. 41.
16
.BSBT + Vision ciistiana del hombie y filosofas euiopeas // Ciistianismo y cultuia en Euiopa.
Madiid. 1992. S. 63.
25 CHRZECIJASKA WIZJA CZOWIEKA I FILOZOFIA W MYLI JULINA MARASA
17
.BSBT+ La peispectiva ciistiana. Madiid. 1999. S. 123.
18
.BSBT+ Pioblemas del ciistianismo. Madiid. 1979. S. 11. Poi. 3BMFZ) A Watch ovei Moitality. The
Philosophical Stoiy of Julian Maias. Albany. N. Y. 1997. S. 137-138.
19
.BSBT + Vision ciistiana del hombie y filosofas euiopeas // Ciistianismo y cultuia en Euiopa.
Madiid. 1992. S. 64-63.
BIBLIOGRAFIA
1.BSBT+ Antiopologa metafsica. Madiid. 1998.
2.BSBT+ Filozofia a chizecijastwo // Znak. Kiakow. 1984. Ni. 8-9. S. 1048-1076.
3.BSBT+ La estiuctuia social. Madiid. 1993.
4.BSBT+ La peispectiva ciistiana. Madiid. 1999.
3.BSBT+ Pioblemas del ciistianismo. Madiid. 1979.
6.BSBT+ Razon de la filosofa. Madiid. 1993.
7.BSBT + Vision ciistiana del hombie y filosofas euiopeas // Ciistianismo y cultuia en Euiopa.
Madiid. 1992. S. 39-63.
80SUFHB Z (BTTFU + Idee i pizewiadczenia // Po co wiacamy do filozofii: Waiszawa. 1992. S. 209-
236.
93BMFZ) A Watch ovei Moitality. The Philosophical Stoiy of Julian Maias. Albany. N. Y. 1997.
Gauta: 2003 11 09
Paiengta spaudai: 2006 11 22
Witold DORSZ
CHRISTIAN VISION OF MAN AND PHILOSOPHY IN THE THINKING OF JULIAN MARIAS
S u m m a r y
Julian Maiias (boin in 1914) is one of the most signicant modein Spanish philosopheis. Catholic disciple of
Jose Oitega y Gasset and the continuatoi of his philosophical pioject has been disiegaided in ceitain ciicles
of the Catholic cultuie due to his ielationship with Oitega and his distance towaids omism and at the same
time as a iesult of his faith and believes which aie visible in his woiks, and veiy oen constitute the staiting
point foi his philosophical ieection, he is veiy oen numbeied among, the bioadly undeistood, Chiistian
thinkeis. e best conimation could be the nomination to the membei of the Pontical Council foi Cultuie
that he ieceived fiom John Paul II in 1982.
Religion, and veiy specically Chiistianity, had been the object of his ieection foi a long time, but only
the new, biogiaphical and diamatic point of view, initiated by Maiias' decisive woik .FUBQIJTJDBM"OUISPQPMPHZ
(1970), made possible ieligious foimulation of the pioblems contemplated in philosophical mannei so fai. In
his subsequent woiks the authoi made the use of this innovation foi philosophical ieection on Chiistianity
and to outline of the theological vision.
e woik of Maiias shows how philosophical anthiopology may adopt the unexpected hoiizons fiom the
theological anthiopology; the hoiizons which discovei the unlimited capacity of the human peison. e man
is iational, able to see the woild and God, fiee and iesponsible, he decides about his futuie making choices in
this woild as he hopes to always be in the gloiy of iesuiiection.
In the face of lasting foi ovei two hundied yeais the piocess of eliminating the ieligious dimension and
the depeisonalising of the man, the ist task of Chiistian is ieligious ievival of the content of faith. Accoiding
to Maiias the gieat help at this point may be the philosophy of vital ieason which has oveicome the ielics of
the Gieek mateiialism that weie the buiden foi theology and Chiistian philosophy, including the concept of
the peison peiceived as special shape of substance oi object, and discoveied the meaning of human life, its
Witold DORSZ 26
peisonal stiuctuie, innei fieedom, the puisuit of happiness, its piojective chaiactei and the evidence that the
death seen as annihilation would be the destiuction of the hope which is the insepaiable pait of human life.
Witold DORSZ
KRIKIONIKA MOGAUS SAMPRATA JULIANO MARIASO FILOSOFIJOJE
S a n t r a u k a
Julianas Maiiasas (gims 1914 m.) - vienas zymiausi siuolaikini Ispanijos losof. Jis yia katalikas Jose Oi-
tegos y Gasseto mokinys ii jo losoni sumanym tsjas, kui laik ignoiuotas tam tiki katalik kultios
sluoksni zmoni dl savo iysi su Oitega ii nutolimo nuo tomizmo. Taiau diauge dl savo tikjimo, kuiis
labai daznai yia jo losoni apmstym atspiities taskas, jis yia laikomas vienu is kiiksioni mstytoj. Jo
kiiksioniskum geiiausiai patviitina tai, kad popiezius Jonas Paulius II 1982 m. j nominavo Popieziskosios
kultios taiybos naiiu.
Religija, ypa kiiksionyb, jau daug laiko buvo jo apmstym objektas, bet naujas, spdingas poziiio
pokytis atsiskleid Maiiaso veikale ,Metazin antiopologija (1970), ieligin pioblematik svaistaniame -
losojos poziiiu. Kituose savo daibuose autoiius toliau pltojo kiiksionybs loson apmstym ii diauge
pateik teologins vizijos metmenis.
Maiiaso daibai paiodo, kaip loson antiopologija gali piitaikyti netiktas teologins antiopologijos
zvalgas, atveiianias neiibotus zmogiskosios asmenybs gebjim hoiizontus. Zmogus yia iacionalus, geban-
tis suvokti pasaul ii Diev, spisti dl savo ateities, kai jis viliasi visada bti piisiklimo gaibje.
Zvelgiant poi simtmei besitsiant ieliginio matmens isstmim ii zmogaus nuasmeninim, piimasis
kiiksioni tikslas yia tikjimo tuiinio ieliginis atgaivinimas. Anot Maiiaso, ia daug padti galt gyvojo
pioto losoja, veikianti giaik mateiializm - nast teologijai ii kiiksioniskajai losojai, taip pat asmens
sampiat, supiantam kaip specialus substancijos ai objekto pavidalas, ii atiandanti zmogaus gyvenimo pia-
sm, jo asmens stiukti, vidin laisv, laims siek, jos piojektin pobd ii aiskum, kad miitis, iegima kaip
sunaikinimas, yia vilties - neatskiiiamos zmogiskojo gyvenimo dalies - sugiiovimas.
PAGRINDINIAI ZODZIAI: Maias, Oitega y Gasset, kiiksionyb, loson antiopologija, zmogiskasis asmuo,
zmogaus gyvenimas, kultios ii tikjimo dialogas.
SLOWA KLUCZOWE: Maias, Oitega y Gasset, chizecijastwo, antiopologia lozoczna, osoba ludzka, ycie
czlowieka, dialog kultuia-wiaia.
KEY WORDS: Maias, Oitega y Gasset, Chiistianity, philosophical anthiopology, human peison, human life,
dialogue between faith and cultuie.
8JUPME%034; - is ieadei in Philosophy at the Faculty of eology at the Nicolaus Copeinicus Univeisity in
Toiun; Univeisity Chaplain in Wloclawek. Main inteiests: philosophical antiopology, political philosophy, con-
tempoiaiy Spanish philosophy, dialogue between faith and cultuie, Chiistian education. Adiess - ul. Mickiewicza
121, 87-100, Toiu, Polska. E-mail: wdoisz(diecezja.wloclawek.pl
8JUPME%034; - Toins N. Kopeiniko univeisiteto Teologijos fakulteto Kiiksioniskosios losojos katedios
dstytojas, mokslini tyiinjim siitys: loson antiopologija, politin losoja, siuolaikin ispan losoja,
tikjimo ii kultios dialogas, kiiksioniskasis svietimas. Adiesas: Mickiewicza 121, 87-100, Toiu, Lenkija. El.
pastas: wdoisz(diecezja.wloclawek.pl
8JUPME%034; -jest adiunktem z Zakladzie Filozoi Chizecijaskiej na Wydziale Teologicznym UMK w To-
iuniu i diecezjalnym duszpasteizem akademickim we Wloclawku. Glowne obszaiy zainteiesowa: antiopologia
lozoczna, lozoa polityczna, wspolczesna lozoa hiszpaska, dialog kuluia-wiaia, edukacja chizecijaska.
Adies - ul. Mickiewicza 121, 87-100, Toiu, Polska. E-mail: wdoisz(diecezja.wloclawek.pl