You are on page 1of 131

Bg, pienidze i gieda!

2011
Bartomiej Zielioski

bart-zielinski.blogspot.com

Strona 1

Bg, pienidze i gieda!

2011

BARTOMIEJ ZIELIOSKI

Bg, pienidze i gieda!


Jak zarabiad pienidze na GPW?
bart-zielinski.blogspot.com Strona 2

Bg, pienidze i gieda!

2011

Uwaga! Tred powyszej ksiki jest tylko i wycznie wyrazem osobistych pogldw jej autora. Nie stanowi rekomendacji w rozumieniu przepisw Rozporzdzenia Ministra Finansw z dnia 19 padziernika 2005 r. w sprawie informacji stanowicych rekomendacje dotyczce instrumentw finansowych, lub ich emitentw (Dz. U. z 2005 r. Nr 206, poz. 1715). Zgodnie z powyszym autor tej ksiki nie ponosi odpowiedzialnoci za decyzje inwestycyjne podejmowane na jej podstawie.

bart-zielinski.blogspot.com

Strona 3

Bg, pienidze i gieda!

2011

Spis treci
Wprowadzenie ..................................................................................................................................................... 7 O czym jest ten e-book? ............................................................................................................................. 8 Bg, pienidze i gieda! ............................................................................................................................... 8 Opisz tu tylko moj rzeczywistod i mj punkt widzenia .......................................................................... 9 Ile wart jest ten e-book?........................................................................................................................... 11 Kim jest Bartomiej Zielioski? .................................................................................................................... 11 Moja historia na GPW Case Study ......................................................................................................... 12 zakochaem si! :) .................................................................................................................................. 13 Co mona zbudowad bez dobrych fundamentw? .................................................................................. 14 Wasny biznes.. ......................................................................................................................................... 14 Co staoby si z wartoci portfela, gdybym nie spieniy akcji? ............................................................ 15 Czd I Bg ...................................................................................................................................................... 19 Prawdziwe szczcie i bogactwo .............................................................................................................. 20 Po co o tym wszystkim pisz w e-booku o pienidzach i giedzie?........................................................... 23 Szanowanie darw, ktre otrzymujemy ................................................................................................... 24 Komu chcesz suyd: Bogu, czy Mamonie? ............................................................................................... 25 Jak postrzegaem dawniej Boga? .............................................................................................................. 25 Wszystko, co mam naley do Boga ........................................................................................................... 27 Bg jest te rdem naszych sukcesw ................................................................................................... 28 Pracuj najpierw dla Boga, moim szefem jest Bg ................................................................................... 29 Bg decyduje o awansach i osigniciach ................................................................................................ 30 Uczciwod w 100% w caym naszym yciu ................................................................................................ 30 Dlaczego dzikuj Bogu za to co mi daje? ................................................................................................ 31

Co Bg myli o pienidzach, ktre sam nam daje? ................................................................................. 32


A co Bg myli o giedzie?......................................................................................................................... 33 Czd II - Pienidze ............................................................................................................................................. 37 Co mylisz o bogactwie i pienidzach? ..................................................................................................... 38 Motywacja ................................................................................................................................................ 38 Twoje pienidze si licz! Mdrze nimi zarzdzaj! ................................................................................... 40 Po ile szczcie? ........................................................................................................................................ 42 Gorliwod v lenistwo................................................................................................................................. 42 Zasigaj rady od kompetentnych osb ..................................................................................................... 44 Co zrobi w przyszoci? ........................................................................................................................... 45 Czy znasz ju swoje zadanie? .................................................................................................................... 45 Co jest konieczne, aby zrealizowad pragnienia serca? ............................................................................. 47 Potrzebne Ci pienidze? Bez pracy nie ma koaczy! ................................................................................. 48 Potrzebne Ci pienidze? To moe wasny biznes?.................................................................................... 49

bart-zielinski.blogspot.com

Strona 4

Bg, pienidze i gieda!

2011

Potrzebne Ci pienidze? Moe etat i biznes po godzinach? ..................................................................... 50 Przeraajce fakty: zaduenie Polakw! .................................................................................................. 50 Jak wykastrowad modych mczyzn? ...................................................................................................... 52 Daj Ci troch inne rady, ni normalnie ................................................................................................ 53 Jeli chcesz wydawad mniej, unikaj reklam jak ognia! .............................................................................. 54 Prosz, wydawaj mniej, ni zarabiasz i rad si innych. ........................................................................... 55 Skpstwo .................................................................................................................................................. 55 Czy interesuje Ci wolnod finansowa? .................................................................................................... 55 Par sw o odduaniu ............................................................................................................................ 56 Jak najlepiej wychodzid z zaduenia? ...................................................................................................... 57 Ktre dugi spacad najpierw? ................................................................................................................... 58 Ubezpieczenie siebie i rodziny to podstawa............................................................................................. 59 Dawanie i przyjmowanie .......................................................................................................................... 60 Jak oszczdzad, by konto cigle roso? ..................................................................................................... 61 Alternatywa dla inwestowania na giedzie ............................................................................................... 63 Miod vs Strach. Zaryzykuj!...................................................................................................................... 64 Stale si rozwijaj ....................................................................................................................................... 65 Zachowaj dyscyplin ................................................................................................................................. 65 Czd III - Gieda ................................................................................................................................................. 67 Jak wybieram rosnce spki? .................................................................................................................. 68 Myl samodzielnie, inni te nie znaj przyszoci! .................................................................................... 68 Gieda to tum, ktry ma wiele gw, ale czsto nie ma mzgu ............................................................... 69 Kady z nas jest inny i ma inne predyspozycje ......................................................................................... 69 Kiedy zaczd inwestowanie? ..................................................................................................................... 70 Jakie wybrad biuro maklerskie? ................................................................................................................ 71 Jak skadad zlecenia? ................................................................................................................................ 71 Jak wybrad pierwsze akcje? ...................................................................................................................... 72 Ile pienidzy potrzebowaem, eby zaczd inwestowad na GPW? ........................................................... 73 Fart i szczcie .......................................................................................................................................... 74 Jedna z najwaniejszych zasad inwestycyjnych! ....................................................................................... 74 Analiz spek zaczynam od Almanachu Inwestora ................................................................................. 75 Pierwszy filtr ............................................................................................................................................. 76 Filtr rozumienia i lubienia spek.............................................................................................................. 76 To co modne i popularne.......................................................................................................................... 77 Filtr analizy brany .................................................................................................................................... 78 Filtr etyczny i subiektywny ....................................................................................................................... 79 Analiza i filtracja w Excelu ........................................................................................................................ 79 Uwaga na ograniczenia w myleniu i podczas analizy? ............................................................................ 80 Sito zasad Buffettowo-Grahamowych ...................................................................................................... 81 Uczciwi liderzy, peni pasji i profesjonalny zesp .................................................................................... 82

bart-zielinski.blogspot.com

Strona 5

Bg, pienidze i gieda!

2011

Testuj spk w realu ................................................................................................................................ 83 Wizja przyszoci i pytania do podwiadomoci ....................................................................................... 84 Cyklicznod wiata i trend ......................................................................................................................... 85 Cykle w dobrej spce giedowej .............................................................................................................. 86 Cena/Zysku ............................................................................................................................................... 87 Cena/Wartod Ksigowa ........................................................................................................................... 88 ROE ........................................................................................................................................................... 88 Spojrzenie na fundamenty ....................................................................................................................... 89 Stopy procentowe .................................................................................................................................... 90 Inflacja ...................................................................................................................................................... 90 Lider brany .............................................................................................................................................. 91 Konkurencja .............................................................................................................................................. 91 Fioletowe produkty i usugi ...................................................................................................................... 91 Polityka w kraju i na wiecie ..................................................................................................................... 92 Na co zwracam uwag w sprawozdaniach finansowych? ........................................................................ 92 Szerokie spojrzenie na dane ..................................................................................................................... 93 W Rachunku Zyskw i Strat patrz na ................................................................................................... 94 W bilansie spki zwracam uwag na.. ..................................................................................................... 96 Co mwi Rachunek Przepyww Pieninych (RPP)? ............................................................................... 97 Podsumowanie analizy sprawozdao ......................................................................................................... 99 Jak wyliczam wartod wewntrzn i margines bezpieczeostwa! ........................................................ 100 Jak prosto wyliczad wartod wewntrzn? ............................................................................................. 101 Czy wietne wyniki finansowe gwarantuj sukces giedowy? ................................................................ 107 Dodatkowy filtr analizy technicznej(AT)? ............................................................................................... 107 Jakich narzdzi i formacji uywam w analizie technicznej? .................................................................... 110 Sekret okrelania ryzyka kontrolowanego! ............................................................................................ 112 To jeszcze nie koniec! Jak wybierad Michaelw Jordanw rynku? ........................................................ 114 Co robimy, aby wybrad rakiety? ............................................................................................................. 115 Kiedy realizujemy zysk i wychodzimy z akcji? ......................................................................................... 116 Najlepsza strategia wyjcia z inwestycji ................................................................................................. 118 Epilog ............................................................................................................................................................... 121 Czy te metody przestan dziaad? .......................................................................................................... 122 Moje nowe poszukiwania ....................................................................................................................... 123 Co mona zrobid z czci zyskw giedowych? ..................................................................................... 123 Dalej zrb to! Dziaaj! Zadbaj o swoje finanse! ...................................................................................... 124 Podzikowania ........................................................................................................................................ 127 Polecane ksiki ...................................................................................................................................... 127 Kontakt ................................................................................................................................................... 129 Ju niedugo kolejny e-book! .................................................................................................................. 129 RYZYKUJ WSZYSTKO I YJ :D ............................................................................................................................. 131

bart-zielinski.blogspot.com

Strona 6

Bg, pienidze i gieda!

2011

Wprowadzenie
Prawdziw miar bogactwa jest to, ile byby wart, gdyby straci wszystkie swoje pienidze. Autor nieznany

Witaj Czytelniku!

Par lat temu w soneczny, czerwcowy poranek, pojechaem na rowerze do lasu. Jadc opustoszaymi ciekami, nagle usyszaem mj wewntrzny gos: zatrzymaj si. Z pocztku nie chciaem tego zrobid, ale gos mnie przynagli. Nacisnem hamulec, zatrzymaem si i zeskoczyem z siodeka na nogi. Staem i zastanawiaem si, o co chodzi i po co tu stoj? Czekaem w ciszy i milczeniu, czekajc na efekt mojego posuszeostwa. Leniwie upyway sekundy i minuty, a ja staem. Rozejrzaem si na okoo i dostrzegem pikne sooce, wie zieleo drzew, poczuem zapach porannego lasu i przyjemny, ciepy wiatr. Zamknem oczy i zaczem myled o caym dniu i o pewnej dziewczynie, ktra bardzo mi si podobaa. Staem tak od kilku minut, sam na pustej ciece, ju dawno nie pamitajc, e przed chwil pdziem na rowerze. I pewnie duej bym tak sta, gdyby nagle zza krzakw, 10 metrw ode mnie, nie wydoby si gony trzask gazi i szelest lici. Podskoczyem w przestrachu, otworzyem oczy i obejrzaem si w kierunku, skd dobiegay niepokojce odgosy. W tym momencie cakowicie mnie zamurowao. Peen zaskoczenia i niedowierzania, zobaczyem obraz, ktrego nigdy bym nie dostrzeg, gdybym si nie zatrzyma. Za moimi plecami, po prawej stronie, stao mae, sarnie stado, ktre przygldao mi si z zaciekawieniem i strachem. Byy tam dorose sarny, samiec i samice, a take dwie mode, drobniutkie sarenki. Patrzyem jeszcze chwil i podziwiaem widok tych dzikich i piknych zwierzt, a w koocu odbiegy w gb lasu. Tak si skooczya moja poranna, niezwyka przygoda. bart-zielinski.blogspot.com Strona 7

Bg, pienidze i gieda!

2011

Zrozumiaem wtedy, e gdybym si nie zatrzyma, nie dostrzegbym w peni tego, co rzeczywicie istnieje i mnie otacza. Przejechabym dalej i y w bogiej
niewiadomoci, e to co widz jest caym wiatem, ktry istnieje. Tamto zdarzenie dao mi sporo do mylenia i zdaem sobie spraw, e warto czasem si zatrzymad i dostrzec now, peniejsz rzeczywistod. Mona oczywicie cae ycie przejechad na rozpdzie i pozostad lepym, tylko po co? Tamto wydarzenie pomaga mi w moim yciu, jak rwnie w inwestowaniu na giedzie. To przeycie zachca mnie do tego, abym czasem w yciu zatrzyma si i zastanowi, czy to co teraz robi, ma sens? Wanie takie zatrzymanie dokonao si u mnie w kwestii strategii giedowej.

O czym jest ten e-book?

Przed Tob ley maa ksika, w ktrej dziel si swoim ponad 12-letnim dowiadczeniem inwestowania na polskiej Giedzie Papierw Wartociowych. Daj Ci w niej podstawy inwestowania oraz zdradzam wasne tajemnice inwestycyjne. Celem napisania ksiki jest chd podzielenia si dowiadczeniem giedowym tak, aby Czytelnik mg stad si czowiekiem szczliwym, wolnym finansowo, ktry zarabia due pienidze na giedzie. Daj Ci wdk i chc Ci wskazad podstawy, jak na polskiej giedzie apad zdrowe ryby. Im wicej osb pozbdzie si problemw z finansami, tym szybciej wiat stanie si lepszy dla nas wszystkich.

Bg, pienidze i gieda!

W poprzedniej hossie, w latach 2002-2007 na inwestycjach giedowych zarobiem ok

0,5 miliona z(z kapitau 62 000z, wpacanego przez 2 lata). Natomiast od sierpnia 2010r.
na moim blogu, prowadz ewidencj wszystkich transakcji giedowych z prawdziwego portfela. W tym czasie zarobiem na akcjach ponad 325% zysku(20.05.11r), co oznacza, e bart-zielinski.blogspot.com Strona 8

Bg, pienidze i gieda!

2011

pobiem benchmark rynku tj. WIG20 o prawie 30 razy indeks wzrs o 11%. Co
ciekawe myl, e osignity wynik uda mi si jeszcze znaczco poprawid. Uwaam, e przed nami dugie lata wzrostw, a obecnie mamy dopiero wiosn hossy1. Tytu tej ksiki to Bg, pienidze i gieda!. Kolejnod sw nie jest przypadkowa. Tak naprawd ta kolejnod jest wg mnie najlepszym rozwizaniem dla naszych portfeli i naszego zdrowego ycia. Uwaam, e najpierw trzeba pogadad z Bogiem, zrozumied, dlaczego Bg da mi pienidze i jak chce, ebym z nich korzysta. Nastpnie dobrze jest poznad swoje myli i podejcie do pienidzy, dowiedzied si jak mdrze zarzdzad pienidzmi, aby je pomnaad. I na koocu warto dowiedzied si, jak mona zarabiad due pienidze na Giedzie Papierw Wartociowych. W tym e-booku poka Ci jak inwestowad i wybierad spki tak, eby mg systematycznie osigad duo lepsze wyniki, ni indeksy giedowe tj. WIG, WIG20 czy NCIndex.

Opisz tu tylko moj rzeczywisto i mj punkt widzenia

E-book jest mojego autorstwa, opisuj

w nim tylko subiektywne

przemylenia i dowiadczenia z mojego ycia. S w nim zawarte tematy, ktre mnie


pasjonuj, zwizane z Bogiem, z pienidzmi i rynkiem kapitaowym. Sprawy Boych finansw omawiam na podstawie Pisma witego, chrzecijaoskich konferencji i ze szkolenia organizacji Edukacja Finansowa Crown (www.crown.org.pl). Od paru lat interesuj si tym tematem. Przeczytaem ponadto kilkadziesit ksiek o tematyce chrzecijaoskiej, w tym z zakresu finansw. Jestem wyznania rzymsko-katolickiego. Opisuj w e-booku wasne dowiadczenie z dziedziny wiary, pienidzy i giedy. Potraktuj t ksik jak moj subiektywn opowied. Ten e-book jest po czci podzikowaniem Bogu za moje nawrcenie dwa i p roku temu i dziel si w nim moim wiadectwem wiary. Robi to tutaj, poniewa wie si to cise ze zmian mylenia w kwestiach pienidza i giedy. Jeli e-book o takiej tematyce nie

05.2011r.

bart-zielinski.blogspot.com

Strona 9

Bg, pienidze i gieda!

2011

interesuje Ci, moesz przeskoczyd do 3 rozdziau, gdzie dziel si gwnie dowiadczeniem i wiedz giedow. Jednak uwaam, e wiele stracisz.

Ten e-book jest bezpatny i nikt nie ma prawa zadad od Ciebie nawet zotwki.
Prosz Ci rwnie, jeli po przeczytaniu uznasz, e ta publikacja jest wartociowa i moe komu pomc, przelij e-book dalej swoim przyjacioom i znajomym. Zachcam do darmowego rozpowszechniania tej publikacji, pod warunkiem zachowania jej w niezmienionej formie. Na koniec dodam, e mam nadziej, i zawarte w tej ksice dowiadczenie i wiedza, przyczyni si do wzrostu Twojej zamonoci i wolnoci finansowej. ycz Ci wielu sukcesw w yciu prywatnym i zawodowym oraz wiele radoci z inwestowania na giedzie.

Bartomiej Zielioski

bart-zielinski.blogspot.com

Strona 10

Bg, pienidze i gieda!

2011

Ile wart jest ten e-book?

Jednym z najcenniejszych zasobw w naszym yciu jest nasz czas. Czasu nie dokupimy nawet, gdy bdziemy bogaci. Dlatego pomyl, ile jest warte ponad 12 lat praktyki na giedzie? Ile pracy i ile to czasu? Ile jest warta wiedza z 12 lat inwestowania i obserwacji rynku, czyli z 4380 dni, rednio po ok. 6 godzin dziennie? 12 lat to ponad 26 tysicy

godzin. Pomnmy to przez stawk godzinow za prac np. 25z/h = ok 0,6 mln z. Ten ebook wyceniam zatem wg iloci zainwestowanego czasu i zdobytego dowiadczenia wanie na tyle. I co ciekawe, tyle mniej wicej zarobiem na giedzie przez te 12 lat. Nie jest to duo, lecz przez pierwsze 4-5 lat spekulowania wyszedem na zero, a w kolejnych latach na wyniku zawayo bankructwo rodzinnego biznesu. To spowodowao utrat 100% kapitaw z giedy do kooca 2007r. i rozpoczcie wszystkiego od zera.

Kim jest Bartomiej Zieliski?

Inwestuj na rynku kapitaowym od marca 1999r. Interesuj si ekonomi i zarabianiem pienidzy ju od dziecka. Zawsze miaem problemy z przedmiotami cisymi i sdziem, e do inwestowania na giedzie trzeba byd ekspertem od matematyki, statystyki, algorytmw itp. I musz przyznad, e natknem si na wiele ksiek, w ktrych wzory z greckimi literami przerosy moje moliwoci i chci. Na szczcie okazao si, e na giedzie moe zarabiad praktycznie kady, nawet kto o zwykym IQ i prawie zerowej wiedzy z matematyki kto taki jak ja. W pocztkach inwestycyjnych, swoj wiedz inwestorsk zdobywaem wszelkimi moliwymi sposobami, tam gdzie si dao. Uwielbiam czytad ksiki, dlatego czytaem wszystko, co wpado mi do rki. Dodatkowo uczyem si z TV, wykadw na studiach, na szkoleniach, w konkursach giedowych, na kkach rynkw kapitaowych, w rozmowach z innymi inwestorami, prowadzc blogi o giedzie i rozwoju, obserwujc firmy, ich produkty i ich notowania, itd. Wyapywaem wszystko, co mogo mi si przydad w inwestowaniu i

bart-zielinski.blogspot.com

Strona 11

Bg, pienidze i gieda!

2011

patrzyem, jak to dziaa na rynku. Wszystko, co byo zwizane z gied, przycigao mnie do siebie. Jednak najwicej wiedzy i umiejtnoci oczywicie zdobyem w praktyce. Swj rachunek inwestycyjny zaoyem w marcu 1999r, chod ju wczeniej podpatrywaem mojego ojca i kolegw, ktrzy grali na giedzie.

Moja historia na GPW Case Study

Lepiej si uczyd na bdach innych, ni na swoich wasnych, dlatego


opowiem Ci krtko, moj histori giedow i finansow. Kiedy 12 lat temu zaczynaem inwestowanie na giedzie, byem bez pienidzy, bez pracy, miaem jedynie sponsoring sportowy i zarabiaem sprzedajc ubrania od sponsora. Jedziem na deskorolce i to by mj jedyny zarobek. W pewnym momencie w liceum, zaczem naladowad kolegw i kupowad akcje na giedzie. Nie miaem adnych zobowizao, wic maymi kwotami zdobywaem dowiadczenie. Zaczem od kupna akcji Telekomunikacji Polskiej za 246z(na giedzie mona rozpoczd inwestycje nawet od mniejszych kwot np. 100z). W tamtym czasie gieda cakowicie mnie pochona i ju pod koniec liceum ekonomicznego, byo to obok deskorolki, moje drugie gwne hobby. Uczyem si inwestowania od ojca, ktry zacz inwestowad na polskiej giedzie w 1992 roku. Cechuje go przenikliwod, talent do inwestowania i analizy fundamentalnej. W tym okresie, pochaniaem te mnstwo ksiek. Odkrywajc Analiz techniczn Murphyiego pomylaem, e znalazem kur znoszc zote jajka. Czytajc t ksik, od razu zaczem wszystko testowad na prawdziwym rynku. Rzeczywicie stosujc podstawowe formacje, wskaniki i narzdzia, zaczem zarabiad pierwsze pienidze. Czy moe raczej: raz zarabiaem, drugim razem traciem. Nie zastanawiaem si nad wynikami i efektywnoci strategii. Po prostu wietnie si bawiem, a rynek rs. Takie podejcie dobrej zabawy do

bart-zielinski.blogspot.com

Strona 12

Bg, pienidze i gieda!

2011

giedy, mam do dzisiaj, chod odsunem od siebie spekulacyjny i krtkoterminowy charakter inwestycji. Swoj przygod z gied zaczem w marcu 1999 r., wic przede mn by szczyt hossy internetowej 2K. Pierwsze sukcesy i zyski zawayy na tym, e jeszcze bardziej zainteresowaem si rynkiem kapitaowym. Przez nastpne ok. 4-5 lat uywaem gwnie analizy technicznej i podstawowej wiedzy z ekonomii. Poznaem: podstawowe zasady dziaania giedy, trendy, formacje techniczne, wskaniki, rednie kroczce, dywergencje, korelacje, znaczenie wolumenu, fale Elliota, liczby Fibonacciego, wiece i inne japooskie techniki analizy wykresw, cykle giedowe, systemy transakcyjne itp. W tamtym okresie byem w 100% spekulantem krtkoterminowym (kilka dni) i rednioterminowym (kilka tygodni/miesicy w jednej spce). Prbowaem te swoich si jako daytrader, lecz siedzenie przy monitorze, przed wykresami i notowaniami przez cay dzieo, byo dla mnie mao skuteczne. Jednak to rok 2003 by kluczowy. Zatrzymaem si w swoim pdzie giedowym i

zrobiem podsumowanie caociowej stopy zwrotu z inwestycji. Nagle dostaem


olnienia i odkryem co niezwykego. Po okoo czterech latach inwestowania, wielu sukcesach i porakach, mj stan konta praktycznie ani drgn, wyszedem na zero. Nic nie zarabiaem mimo, e czasami miaem naprawd trafione inwestycje. Moe poznajesz t sytuacj? Wtedy zrozumiaem, e jeli moje wyniki maj si zmienid, musz znaled sposb duo lepszy od samej analizy technicznej. Jak wiadomo gupot jest oczekiwad innych wynikw, cigle robic to samo i uywajc tych samych metod. Dalsze inwestowanie w dotychczasowy sposb, byo skazane na zero. To co zarabiaem, traciem w kolejnych transakcjach. Marnowaem tylko czas. Zaczem szukad najlepszych inwestorw na wiecie. Szukaem i szukaem, a w koocu ...

zakochaem si! :)

bart-zielinski.blogspot.com

Strona 13

Bg, pienidze i gieda!

2011

Nie pamitam ju, jak to si stao, ale trafiem na ksiki opisujce inwestowanie na sposb Warrena Buffetta i Benjamina Grahama. Pierwsz pozycj bya chyba ksika Janet Lowe Inwestowanie w Wartod. Musz przyznad, e powalia mnie prostota, logika i mdrod zawarta w tej i kolejnych ksikach powiconych inwestowaniu na sposb Warrena Buffetta. adnych wzorw, adnego formalnego i naukowego jzyka. Proste, bardzo logiczne zasady, ktre moe stosowad kady i osigad naprawd wietne rezultaty. Zastosowanie tylko paru regu z tych ksiek, z pewnoci powikszy stan Twojego konta. Zakochaem si w tym sposobie inwestowania. Zaczem szukad wartoci spek, ktre kupuj. Przestaem patrzed na wahania cen, a skupiem si na szukaniu wspaniaych biznesw. Firm z rzetelnym i uczciwym zarzdem, o wietnych perspektywach. Zaczem

kupowad firmy, zamiast akcji. Tym razem cakowicie zrezygnowaem z analizy


technicznej. Zaczem kolejne kilka lat inwestowad w oparciu tylko i wycznie o wyniki finansowe i analiz sprawozdao finansowych.

Co mona zbudowa bez dobrych fundamentw?

Od 2004 roku zaczem robid analizy fundamentalne i wyceny wartoci spek. Zaczem dokadnie przygldad si spkom, ktre mnie interesoway i staraem si jak najlepiej poznad i zrozumied dziaalnod spki. Powicaem tygodnie na analizy firm, ich bran, oraz sprawozdao finansowych z ostatnich 5-10 lat. Od poowy 2002 r. zacz si pojawiad w domu dopyw gotwki. Z bratem, co miesic wkadalimy po par tysicy zotych na rachunek maklerski. cznie do kooca 2004 r. kupilimy na rosncym rynku akcje za 62 000z. Potem ju nic nie wpacalimy. W portfelu miaem: TIM, WAWEL, REMAK i ZASTAL. Gwny kapita trzymaem w firmie TIM, ktrej pierwsze akcje kupowaem w okolicach 4 zotych, a na szczycie hossy kosztoway 62 zote. Spk jako pierwszy zauway mj ojciec, ktry kupi akcje nawet po 1,60z.

Wasny biznes..
bart-zielinski.blogspot.com Strona 14

Bg, pienidze i gieda!

2011

W midzyczasie razem z rodzin postanowilimy otworzyd biznes, jeden z pierwszych e-sklepw spoywczych w Polsce sklep iLike.pl. Sklep potrzebowa kapitau na rozwj. Od 2006r. do budowy firmy uylimy wasnych rodkw finansowych ze sprzeday akcji spek giedowych (Uwaga! Uywanie wasnych pienidzy do tworzenia biznesu, to

podstawowy bd!). Sprzedawalimy akcje w trakcie trwania hossy i wypacalimy


gotwk. Pomimo cigych wypat, wartod akcji wzrastaa i osigna w szczycie rynku byka (2007r.) wartod prawie 0,5 miliona zotych. Uwzgldniajc wypaty pienidzy w midzyczasie, daje to ok. 900% stopy zwrotu w okresie 3-4 lat. Oczywicie, jak to powiada moja mama: prawdziwy zysk to nie ten

papierowy, tylko ten zrealizowany (tu widad naturaln, biznesow mdrod kobiet).
Opisany wyej wynik pokazuje moj szczytow stop zwrotu z portfela akcji, natomiast zrealizowany (wypacony) zysk by niszy i wynis ok. 600-700% (wczesna napita sytuacja w firmie, brak czasu i dua liczba zleceo sprzeday akcji sprawiy, e nie udokumentowaem dokadnego rezultatu). Nie jest to a tak wane. Wszystkie zarobione na giedzie pienidze, zostay uyte na dziaalnod rodzinnego biznesu i do kooca 2007 r. nie byo ju ani grosza. Mao tego, rodzina popada w dugi! P miliona zotych zniko, zostao zjedzone przez biznes w 2 lata. Co mona zrobid za 0,5 mln z? Mona np. kilkadziesit razy odwiedzid Bora Bora lub zwiedzid cay wiat. Troch nas to kosztowao, ale nauka zawsze kosztuje. Dziki temu biznesowi caa rodzina zyskaa cenne dowiadczenie na przyszod. Z perspektywy czasu uwaam, e warto byo tworzyd ten biznes, popenid mas bdw i nawet zbankrutowad. Prawd jest, e nie ma tego zego, co by na dobre nie wyszo. Tak wielkiej nauki ycia, nie dao mi chyba adne wczeniejsze dowiadczenie yciowe.

Co staoby si z wartoci portfela, gdybym nie


spieniy akcji?

bart-zielinski.blogspot.com

Strona 15

Bg, pienidze i gieda!

2011

Co si dziao dalej? Od poowy 2007r. do pierwszego kwartau 2009r. rozpocza si bessa i zaczy si bardzo silne spadki na giedzie. Mnie i mojej rodziny ju to tak bardzo nie dotyczyo - wysprzedawalimy koocwk posiadanych akcji. Warto sobie jednak zadad pytanie co by si stao, gdybymy z rodzin nie musieli sprzedad akcji na biznes? Odpowied jest logiczna - wartod portfela spadaby razem ze spadkiem caej giedy! Poniewa gwny kapita zainwestowaem w spce TIM, to patrzc na historyczny wykres tej spki zobaczysz, e kurs akcji spad z 62 z ponownie do ceny zakupu sprzed lat, tj. do 4,30 z. Jeli trzymabym akcje w portfelu, tak jak robi to W. Buffett, stracibym praktycznie cay zysk. Wspomn jednak, e spadek kursu do 4,30 z w czasie bessy, by chwilowy i cena akcji po paru dniach wzrosa z doka(patrz wykres niej) i ustabilizowaa si na poziomie kilkunastu zotych. Zatem ostatecznie zysk na akcjach TIM w cyklu hossa-bessa, wynisby jakie 200%. Nie najlepiej i nie najgorzej.

Dao mi to sporo do mylenia. Dziki tym spadkom zrozumiaem, e inwestowanie

skoncentrowane, dugoterminowe i na sposb Warrena Buffetta ma sens tylko wtedy, jeli kupuje si naprawd dobre firmy. Inaczej po recesji i krachu, kurs

bart-zielinski.blogspot.com

Strona 16

Bg, pienidze i gieda!

2011

akcji spadnie tak nisko, e zaliczymy straty, a nasza super spka moliwe, e nigdy nie wzronie do poziomw sprzed bessy. Natomiast kurs wietnych spek, chod spadnie w czasie rynku niedwiedzia nawet o kilkadziesit procent, to w dod szybkim czasie powrci do trendu wzrostowego. Skd to wiem? Poniewa m. in. spki, ktre kupiem okoo 2003-2004r. np. Wawel, Remak, Zastal, nadal rosn i osigny swoje historyczne maksima w 2011r. Ta nauka i dowiadczenie z poprzednich lat, pozwala mi spogldad optymistycznie w przyszod. Sposb wyboru spek, ktrym si posuguj, pozwala mi wybierad zdrowe spki, ktre potrafi przetrwad bess i rosnd dalej. Tak w skrcie wygldaa moja historia na parkiecie. Za chwil dostaniesz duo wicej cennych informacji, jak wybierad dobre biznesy(spki) na GPW. Zanim zaczn omawiad wybr spek, wczeniej podziel si z Tob dokadniej moimi dowiadczeniami dotyczcymi utraty wszystkich rodzinnych pienidzy i zmiany dotyczcej postrzegania pienidza w yciu. Dwa pierwsze rozdziay dadz Ci solidn porcj wiedzy, jak zbudowad prawdziwe bogactwo na skale.

bart-zielinski.blogspot.com

Strona 17

Bg, pienidze i gieda!

2011

bart-zielinski.blogspot.com

Strona 18

Bg, pienidze i gieda!

2011

Cz I Bg
Jak budowad bogactwo na skale?!

Zdanie si na Opatrznod. Dlatego powiadam wam: Nie martwcie si o swoje ycie, o to, co macie jed i pid, ani o swoje ciao, czym si macie przyodziad. Czy ycie nie znaczy wicej ni pokarm, a ciao wicej ni odzienie? () Starajcie si naprzd o krlestwo <Boga> i o Jego sprawiedliwod, a to wszystko bdzie wam dodane. Nie martwcie si wic o jutro, bo jutrzejszy dzieo sam o siebie martwid si bdzie. Dosyd ma dzieo *kady+ swojej biedy. (Mt 6, 25.33-34) bart-zielinski.blogspot.com Strona 19

Bg, pienidze i gieda!

2011

Prawdziwe szczcie i bogactwo

Przez pierwsze 29 lat ycia skupiem si na osigniciu sukcesu materialnego, wpierw poprzez gied, pniej troch w biznesach. Bg zawsze by obecny w moim yciu i wedug mnie, mia mi pomc zrealizowad moje plany. Chciaem osignd sukces zawodowy na giedzie, w biznesie i w sprzeday oraz w yciu prywatnym. Troch wczeniej, gdy miaem 25 lat, natknem si na ksik amerykaoskiego super sprzedawcy Zig Ziglara(polecam jego ksiki). Nie pamitam ju dokadnie tytuu, lecz jedna z jego ksiek, opisywaa w fajny sposb, sens ycia osobistego i zawodowego opartego na uczciwoci oraz wartociach chrzecijaoskich. Zdziwiem si troch, e kto czy wiar i ycie zawodowe w caod. Zig Ziglar swoj osob, swoimi przemyleniami da mi przykad biznesmana, sprzedawcy jakim marzyem si stad. Chciaem byd taki jak on, wic zaczem go naladowad. Ta jedna ksika sprawia, e co mnie nakonio do szukania lepszej relacji z Bogiem i zaczem wracad do Kocioa. Tak przetrwaem te 29 lat w wityni, mimo wszystko nic nie rozumiejc, starajc si byd zawsze dobry. Mylaem, e jak bd czsto si modli, chodzi do kocioa, przestrzega w miar dziesiciu przykazao, to naley mi si porzdny biznes, sukcesy i wielkie pienidze.

Traktowaem Boga jako mojego sug, ktry ma speniad moje yczenia. Moja
relacja z Nim przypominaa wymian handlow co, za co - a wiadomo, e w takiej relacji nie ma miejsca na miod. I wszystko wydawao si mied sens, dopki wszystkie pienidze z giedy nie poszy na inwestycj w internetowy sklep, a biznes zbankrutowa. To byo nie fair. Przecie robiem wszystko, co trzeba. Spowiadaem si, przyjmowaem komuni, modliem itd., a i tak lata pracy legy w gruzach. Spadem w hierarchii spoecznej. Od zarabiania na wzrostach giedowych w cigu jednego dnia 20 000 30 000z, do problemw finansowych i dugw, szczypania si z kad zotwk. To byo mocne uderzenie. Dla kadego mczyzny strata pracy jest wielk tragedi. Strata wszystkich pienidzy to dodatkowe pitno. A strata pracy, caych oszczdnoci, popadnicie w dugi i degradacja wasnego postrzegania siebie, jest upadkiem na beton z pierwszego pitra. Ciko si wstaje, jest si poamanym i potrzeba czasu, aby znw zaczd si podnosid. bart-zielinski.blogspot.com Strona 20

Bg, pienidze i gieda!

2011

Odkryem, e pienidze daway mi iluzj bycia wartociowym, gdy je straciem, dowiedziaem si, co tak naprawd o sobie myl. Poczuem si wtedy,
delikatnie mwic.. okropnie. Przybity porak i ca sytuacj yciow, w koocu znalazem czas dla Boga i postanowiem z Nim porozmawiad. Nie miaem ju si na walk, na obron, na nowe dziaania zawodowe. Wszystko zwalio mi si na gow, a mj licznik yciowy si wyzerowa. Tak to ju mam w swojej naturze, e jak co mi za dobrze wychodzi to wpadam w pych, pewnod siebie i zarozumialstwo. To konsekwencja sukcesu opartego na mylnym wraeniu, e wszystko, co osigam jest moj zasug. Niedojrzay czowiek, taki jak ja, myli sobie, e jest lepszy od innych, zaradniejszy i mdrzejszy. Dziwi si, jak inni mog sobie nie dawad rady, przecie wszystko jest takie proste. Wtedy musi wkroczyd Bg ze swoj mdroci i mioci, jako Dobry Ojciec, dad dziecku lekcje pokory i mioci. Jak si okazao Bg czeka na mnie od lat z wycignitymi rkoma, czeka jak na marnotrawnego syna2. Pozwoli mi na moje pomysy, na prac po 14h dziennie, na imprezy, pijaostwo, urwane filmy itd. Pozwala na wszystko, cigle ochrania i czeka, kiedy Go poprosz o pomoc, kiedy mu zaufam. Bg widzia, co dziao si w moim yciu, umyle i sercu. Jednak On w swojej mioci, da nam wszystkim wolnod wyboru: jeli my Go nie

prosimy o pomoc, o miod, o ratunek, to prawdopodobnie nic nie otrzymamy. Mamy wolnod odrzucania Go, nie przyjmowania Jego pomocy i mioci. A
Bg mimo tego codziennie czeka z otwartymi ramionami i chce nas uczynid radosnymi i szczliwymi ludmi :) Bg uratowa mnie po tym kryzysie. Ostatkiem si, zmczony bankructwem i tym wszystkim co mnie spotkao, uznaem za ostatni desk ratunku, pjcie na jakie katechezy w kociele. By to jeden z tych maych krokw, ktre gdy robimy w yciu, to

czujemy, e przekraczamy prg w nieznane. Ten moment odwagi wie si ze


strachem, niechci, ale i podnieceniem oraz wielk nadziej. Mimo wszystkich wtpliwoci w gowie, udao mi si i poszedem na katechez. I chocia chciaem od razu wyjd i uciec z

http://www.biblia.pl/rozdzial.php?id=330&slowa=marnotrawny

bart-zielinski.blogspot.com

Strona 21

Bg, pienidze i gieda!

2011

sali, to z braku si osunem si na krzele i czekaem na to, co miao si wydarzyd. Nie wierzyem w adn zmian na lepsze.

Tymczasem Bg ju tam na mnie czeka. Nie pozwoli mi czud si niezauwaonym. Bg od razu da mi sygnay, e jestem dla Niego bardzo wany i o mnie pamita. Na spotkaniu poczuem si dostrzeony i podniesiony na duchu. W konsekwencji chodziem dalej na katechezy i wstpiem do wsplnoty. Tam si nawrciem. Bg postawi mnie tam na nogi, da mi nowe ycie, wiar i wielk radod ycia. W koocu zrozumiaem troch, o co w tym wszystkim chodzi. Dzi wierz, e nic si nie dzieje przez przypadek i wszystko co mnie spotyka, zawsze jest dla mojego dobra. Wierz, e konkretne cierpienie to najlepsze, co moe mnie w danej

bart-zielinski.blogspot.com

Strona 22

Bg, pienidze i gieda!

2011

chwili spotkad. To bankructwo, stanicie na krawdzi materialnej, psychicznej, duchowej i fizycznej, byo mi konieczne do odnalezienia mojej porzuconej kiedy drogi. Musiaem uzdrowid postrzeganie Boga, siebie i innych osb. Nawrciem si w peni dopiero pod wpywem takiego kopniaka od ycia, kiedy wszystko w moim yciu si rozsypao. I bardzo dobrze si stao. Jeli, uwaasz Boga za drania, fikcj, miego gocia z obrazkw, ktrego nie interesuj Twoje problemy, Twoje marzenia, Twoja choroba, naogi, bezrobocie, rozwd, bankructwo itp., to si mylisz, zostae oszukany! Bg wie o wszystkim w Twoim yciu i chce Ci dad radod. On walczy o nas zaciekle kadego dnia czekajc, a do Niego wrcimy z

wasnej woli. Kiedy si nawracamy i woamy Go, dajemy Bogu sposobnod by nas ratowa i
rozpieszcza. Warto poczud Jego miod w swoim yciu. Nie bd rozwija dalej osobistego wtku, natomiast zachcam do Ci do obejrzenia fajnego filmiku >>. Polecam Ci bestseller wiatowy pt. Dzikie serce Johna Eldredgea (Wydawnictwo Polska Prowincja Dominikanw). Ksika opisuje tsknoty i pragnienia mskiej i

kobiecej duszy. Bardzo prawdziwa ksika, jedna z najcenniejszych ksiek jakie


przeczytaem w yciu. Moe i Tobie si spodoba.

Po co o tym wszystkim pisz w e-booku o pienidzach i

giedzie?

Pisz o tym, bo chc Ci pokazad przykad, jak odnaled siebie, jak zbudowad niezalenod finansow na skale. Kady ma swoj drog yciow, ja tu pokazaem swoj. Twoja bdzie na pewno inna, moe troch podobna, nie wiem. Sam si przekonasz. Wierz, e piszc o tym, robi to, bo kto tych kilku sw potrzebuje. Osobicie jestem szczliwy, e udao mi si nawrcid w modym wieku. Wierz, e z pomoc Boga donios yw wiar, a do mierci. Jest to najwaniejsze zadanie w moim i Twoim yciu, od tego zaley nasze ycie wieczne.

bart-zielinski.blogspot.com

Strona 23

Bg, pienidze i gieda!

2011

Nawrcenie nie jest te bez znaczenia dla mojej przyszoci finansowej, podejcia do pienidzy i giedy. To wydarzenie pokazao mi, co jest wane w yciu, a co
nie. Dzi mog byd panem, a jutro mog nie mied nic. Teraz ucz si czerpad radod z kadej sytuacji i dnia, niezalenie ile posiadam.

Szanowanie darw, ktre otrzymujemy

To wydarzenie nauczyo mnie cennej rzeczy. Pienidze s wane i trzeba mied do nich odpowiednie podejcie. Naley pienidze szanowad, bo mona je atwo i szybko stracid. Dzi jest p miliona, jutro nie ma. To jak wydajemy nasze pienidze, take te mae,

przesdza o tym, ile tych pienidzy bdziemy mieli w przyszoci. Kiedy 10z,
100z czy 1000z uwaaem za aden pienidz, teraz staram si szanowad kady dany mi przez Boga grosz. To Bg mi daje te pienidze, wic bd ten dar szanowa. Dzi dzikuj Bogu za znalezienie na ulicy nawet 1 grosza. Mwi serio! Wczeniej byo inaczej. Tworzc biznes z rodzin, nie zrobilimy rzetelnie planu finansw i wydawalimy pienidze zbyt pochopnie. Nikt nie mia czasu i nie ledzi dokadnie wydatkw, pienidzy byo za duo, jak na nasze umiejtnoci. No i stao si, co si stao. Dlatego mog Ci zaproponowad zasad nr 2 w biznesie: dokadnie planuj finanse,

szczeglnie budet wydatkw i wydawaj pienidze z gow. Teraz wiem, e jeli


posiadam jakie pienidze, to musz nimi mdrze zarzdzad. Mdre wydawanie kapitau, to jedna z najcenniejszych nauk jakie wyniosem z lekcji bankructwa. Pilnowanie kadej zotwki to warunek konieczny sukcesu w biznesie i stworzenia niezalenoci finansowej. Kto w firmie musi nad tym czuwad i byd odpowiedzialny za budet i wydatki. Dziki bankructwie poznaem prawd o pienidzu i o tym, co jest najwikszym bogactwem dla czowieka. Z tego bagna wycign mnie Bg i teraz On jest moim gwnym Szefem. Poznaem te par prawd na temat podejcia do pienidzy. S to rzeczy, o ktrych rzadko kto mwi i pisze. Dlatego postaram si w paru sowach zwrcid uwag na podstawowe sprawy, wane w chrzecijaoskim podejciu do pienidza. Bd si tu podpiera

bart-zielinski.blogspot.com

Strona 24

Bg, pienidze i gieda!

2011

na wiedzy z literatury chrzecijaoskiej oraz z wiedzy ze szkolenia Biblia o finansach, chrzecijaoskiej organizacji Edukacja Finansowa Crown3.

Komu chcesz suy: Bogu, czy Mamonie?

Nikt nie moe dwm panom suyd. Bo albo jednego bdzie nienawidzi, a drugiego bdzie miowa; albo z jednym bdzie trzyma, a drugim wzgardzi. Nie moecie suyd Bogu i Mamonie. (Mt 6,24)

Zauwa, e w. Mateusz pisze, e trzeba wybrad komu si chce suyd: Bogu czy Mamonie(pienidzom). Nie da si im suyd jednoczenie. Ostatnio duo si zastanawiaem nad tym cytatem i zrozumiaem, e nie jest tu napisane, e bogactwo i pienidze

s ze, tylko e suenie pienidzom, postawienie ich na 1 miejscu w yciu jest ze. Zrobienie z pienidzy lub czegokolwiek boga jest bawochwalstwem i grzechem
opisanym w pierwszym przykazaniu: Nie bdziesz mia bogw cudzych przede mn. Paradoksalnie, nie mog stawiad pienidza na pierwszym miejscu, jeli chc byd bogaty. To mi wytumaczyo, dlaczego wielu chrzecijan jest milionerami lub miliarderami. Po prostu, pienidzy nie stawiaj w roli boga i gwnego celu w yciu. Osoby te staraj si

wpierw zadbad o Krlestwo Boga i o skarby w niebie, o zbawienie swoje i innych, a reszta jest im dana wg woli i hojnoci od Stwrcy. Jeli maj
determinacj, zdolnoci i talenty, eby zarabiad pienidze, to po prostu to robi. Tworz dobre rzeczy na chwa Boga, su innym i godnie zarabiaj.

Jak postrzegaem dawniej Boga?

http://www.crown.org.pl/

bart-zielinski.blogspot.com

Strona 25

Bg, pienidze i gieda!

2011

Dawniej Bg by w mojej hierarchii niej, ni pienidze. Nie szukaem i nie suchaem Go. Pienidze i sukces byy moim bogiem nr 1. Nie szukaem wiedzy na temat Boego spojrzenia na pienidze. Nie chciaem poznad Boga i Jego woli wzgldem mnie. Nie szukaem Boga w moim yciu, nie szukaem bogactwa w niebie. Jak pamitasz, jedyne co robiem, to chodziem do kocioa, niele si tam nudzc. Gdybym odnis sukces, Bg nie byby

mi do niczego potrzebny. Chciaem jedynie uywad Boga do swoich celw, do spenienia


wasnych marzeo, handlowaem Nim: w zamian za sukces chodziem do kocioa, modliem si itp. Za pomoc pienidzy chciaem pokazad si wiatu z lepszej strony i doznad iluzji szczcia. Pod pragnieniem pienidzy, tak naprawd po prostu szukaem mioci. Tylko popeniaem bd, bo chciaem j sobie kupid, a nie otrzymad za darmo. Mylaem, e pienidze sprawi, e bd szczliwy. Tymczasem, wszystko co ma wielk wartod, jest bezcenne i nie da si tego kupid. Moje niedowartociowanie pojawio si z ran z dzieciostwa. Konieczne dla mnie byo uleczenie przeszoci, przepakanie wielu ran. Z pocztku chciaem tego uniknd i studiowaem ksiki rnych mentorw o pozytywnym myleniu. Jednak odkryem, e nie potrzebne mi byo sztuczne mylenie, tylko

uzdrowienie. Dla Boga wystarcza to jacy jestemy dzi. On kocha nas z wszystkimi wadami i grzechami, z ca przeszoci, za darmo. On wie o wszystkim, co nas w
yciu spotkao, o wszystkim, o czym nikomu nie powiedzielimy. On wie wszystko, ma policzony kady wos na mojej gowie i pamita kad wylan z w dzieciostwie. Bg kocha w caoci, z naszymi grzechami: Jeli chcecie dad Mi najwikszy dowd swojej mioci, liczcie na Moje przebaczenie i wierzcie, e wasze grzechy nie s w stanie przekroczyd mojego Miosierdzia, bo jest ono nieskooczone mwi Jezus do S. Jzefy Menendez4. Jak widzisz takie radosne odkrycie Mioci wzgldem siebie, byo owocem bankructwa firmy i problemw osobistych. Cierpienie dao mi klucz do wiary, uzdrowio serce i wzmocnio charakter. Zostaem uwolniony z niewoli i wreszcie mog budowad ycie na skale..

Wezwanie do Mioci (Wam, 2007)

bart-zielinski.blogspot.com

Strona 26

Bg, pienidze i gieda!

2011

Wszystko, co mam naley do Boga

Do Pana naley ziemia i to, co j napenia, wiat i jego mieszkaocy. (Ps 24,1)

Nigdy o tym nie pomylaem. Ktrego wieczora, pooyem si spad po aktywnym dniu i szybko zasnem. Rano, gdy si przebudziem i zrobiem gwatowniejszy ruch eby wstad, zamao mnie w krzyu. Nacignem sobie jaki misieo lub zawiao mnie, byem sztywny jak koda. Przez najblisze kilka dni, nie mogem si przekrcid z boku na bok, bez ogromnego blu. Musiaem leed w ku, byem sparaliowany od pasa w gr. Wtedy

bart-zielinski.blogspot.com

Strona 27

Bg, pienidze i gieda!

2011

zrozumiaem co wanego: nawet moje ciao, mj oddech do mnie nie naley, nie mam nad tym praktycznie adnej wadzy i kontroli. Jutro mog si nie obudzid, lub obudzid sparaliowany do kooca ycia i nie bd mia na to wpywu. Nie chc nikogo straszyd, chc jedynie zwrcid uwag na fakt, e wielk pomyk jest twierdzenie, e do mnie naley moje ciao, moje pienidze, e sukcesy i zarobione pienidze to moja zasuga. Teraz myl inaczej: wszystko co mam, to aska i dar od Boga. Bg moe mi dad lub zabrad to co mam. On wie, co jest dla mnie najlepsze w danej chwili.

Bg jest te rdem naszych sukcesw

Pan by z Jzefem i dlatego wiodo mu si dobrze jego pan spostrzeg, e Bg jest z Jzefem i sprawia, e mu si dobrze wiedzie, cokolwiek czyni. (Rdz 39, 2-3)

Jestem odpowiedzialny za to, by swoj prac udowodnid, e czego naprawd pragn. Jednak to Bg dodaje pomylnod, dobre zbiory, sukcesy na giedzie i w biznesie. To Bg czasem odkada nasze marzenie na pniej, a nauczymy si najpierw kochad Pana Boga swego, caym swoim sercem, ca swoj dusz, ca swoj moc i caym swoim umysem; a swego bliniego jak siebie samego5. Wierz, e mog byd bogaty wtedy, gdy Pan Bg da mi tak ask i mdrod. Jeli Pan Bg mi pobogosawi, wtedy otrzymam w yciu rwnie bogactwo na ziemi. Bez Jego aski, nawet caa mdrod wiata mi nie pomoe. Wszystko, co dobre i pikne w naszym yciu, dostajemy od Boga za darmo. Wierz, e jestem godny wszelkich ask od Pana i otwieram si na przyjmowanie od Niego wszelkich dbr i bogactw. Boe prosz o t pikn wysp i orodek, co Ci o nich opowiadaem ;)

k 10, 27

bart-zielinski.blogspot.com

Strona 28

Bg, pienidze i gieda!

2011

Pracuj najpierw dla Boga, moim szefem jest Bg

Cokolwiek czynicie, z serca wykonujcie jak dla Pana, a nie dla ludzi Sucie Chrystusowi jako Panu! (Kol 3,23-24)

Nie pracuj ju dla siebie i swojej wygody. Moim szefem nie jestem ja, nie jest pracodawca, moim szefem jest Bg. Przed nim stan i bd si tumaczy, z mioci lub braku mioci, z penienia Jego woli, lub nie. W czasie prowadzenia biznesu internetowego, wcale tak nie uwaaem. Mylaem, e szefem jestem ja z rodzeostwem, dlatego jako gwny opiekun(czyt. meneder) w firmie, jako wyej postawiony, traktowaem innych z gry. Chciaem, eby mnie suchano, chciaem innych kontrolowad. Obecnie wierz, e dobry meneder pracuje inaczej - pragnie dobra i rozwoju talentu innych. Uznaje, e sukces buduje si razem z innymi, a nie osobno. Jak to Stephen bart-zielinski.blogspot.com Strona 29

Bg, pienidze i gieda!

2011

Covey(polecam jego ksiki) powiedzia: Lider komunikuje ludziom ich wartod i potencja tak przejrzycie, e s oni zainspirowani, aby dostrzec to w sobie.

Bg decyduje o awansach i osigniciach

Bo nie ze wschodu ani z zachodu, ani z pustyni, ani z gr *przychodzi+ wywyszenie, lecz Bg jedynie jest sdzi tego znia, tamtego podnosi (Ps 75,7-8).

To, e spadem ze stoka biznesmana-inwestora i osignem status bezrobotnego na wiele miesicy, byo zamysem Boga. Wierz, e za jaki czas narodz si dobre owoce tej trudnej dla mnie sytuacji oraz wzmocni si mj charakter. Z czasem wszystko nabiera sensu.

Bg dziaa z mioci dla naszego dobra, a nie eby zrobid nam krzywd i utrudnid ycie. Wiem, e Bg widzi moje ycie z gry, zna moje wybory i drogi. Ja
podejmuj jak decyzj, a Bg ju widzi, czy za rogiem w labiryncie ycia, nie czai si niebezpieczeostwo. Pewnymi wydarzeniami w yciu, ratuje nam ycie.

Uczciwo w 100% w caym naszym yciu

Nie bdziecie krad, nie bdziecie kamad, nie bdziecie oszukiwad jeden drugiego. (Kp 19,11)

Uczciwod w 100% oznacza unikanie nawet maych pierd np. kradziey muzyki i filmw w internecie, spalania benzyny firmowej, jeli w firmie mi na to nie pozwalaj, marnowanie czasu w pracy, gorliwe wykonywanie pracy nawet, gdy nikt nas nie widzi, dbanie o samochd firmowy jak o swj, nie uywanie subowej komrki do celw prywatnych(jeli nie ma tego w umowie), nie zjadanie orzechw w markecie, podejmowanie legalnej pracy i zatrudnianie ludzi bez lewizny itd. Mona oszukiwad wszystkich na okoo i mwid, e nieuczciwod jest konieczna, e wszyscy tak robi, a nawet, e jest dobra i

bart-zielinski.blogspot.com

Strona 30

Bg, pienidze i gieda!

2011

czasem potrzebna. Mona wszystkich okamywad, ale okamywanie samego siebie to

gupota. Jeli w gbi serca zapytam - Czy postpuj uczciwie? - i cierpliwie poczekam na
odpowied, to usysz prawd.

Dlaczego dzikuj Bogu za to co mi daje?

Alleluja. Dzikujcie Panu, bo jest dobry, bo aska Jego trwa na wieki. (Ps 118, 1)

Jedn z najwaniejszych rzeczy jakich nauczyem si po bankructwie biznesu, bya sztuka dostrzegania tego, co mam i dzikowanie Bogu za to. Jest to wielki dar, gdy uczy mnie pokory i niszczy moj pych.

bart-zielinski.blogspot.com

Strona 31

Bg, pienidze i gieda!

2011

Skupiam si na wielu wspaniaych darach, ktre posiadam, zamiast cigle narzekad, czego nie mam. Obok nawrcenia, to drugi najwikszy prezent, jaki otrzymaem przez tamte cikie wydarzenia. Dzikowanie pozwala mi spojrzed na moje ycie z punktu widzenia rzeczywistej hierarchii. Dzikowanie uczy mnie cieszyd si kadym dniem, niezalenie co mnie spotyka i jaka jest pogoda. Dzikowanie otworzyo mi oczy, pozwolio patrzed spokojnie na spadki i wzrosty na giedzie, pozwolio mi byd optymist w kadym czasie. Co oczywicie nie oznacza, e nie mam gorszych dni.

Co Bg myli o pienidzach, ktre sam nam daje?

Czy wiesz, e w Biblii znajdziesz ponad 2300 wersetw na temat pienidzy i dbr materialnych, podczas gdy np. tematyk zwizan z modlitw i wiar znajdziesz jedynie w ok. 1000 wersetw?
Pienidze s naprawd wane! Pienidze s dla ludzi! Pienidze s

odpowiedzialnoci! Mog suyd ku zemu lub dobremu. Kiedy syszaem, e pienidze pokazuj jedynie jacy naprawd jestemy. Jeli jestemy biednymi gupcami, to due pienidze sprawi tylko, e bdziemy bogatymi gupcami. Jeli jestemy chciwi, due pienidze jeszcze bardziej uzewntrzni nasz chciwod. Jeli jestemy sknerami, wiksze pienidze ukryjemy w naszych sejfach, itd. Dlatego tak wane jest, by nabrad zdrowego podejcia do pienidzy i dbr materialnych. Bg kocha kadego czowieka, niezalenie od stanu naszego konta. Wie, e pienidze s dla nas wane, czsto o nich mylimy i pragniemy mied ich duo. Bg wie, e chcemy byd wolnymi ludmi, dlatego daje nam mnstwo wskazwek w tym temacie.

To na co patrzy Bg, to nie pienidze, tylko to, co nosimy w sercu i nasze motywacje. To z serca wychodzi zo albo dobro. To co mylimy o pienidzach, to jak
do nich podchodzimy, to decyduje czy s one dla nas przekleostwem, czy bogosawieostwem. Warto zatem doszukiwad si zrozumienia, jak naley postrzegad i uywad pienidzy, aby podobad si Bogu. To zadanie dla Ciebie i dla mnie.

bart-zielinski.blogspot.com

Strona 32

Bg, pienidze i gieda!

2011

A co Bg myli o giedzie?

Wiele lat zastanawiaem si, co Bg moe myled o giedzie i inwestowaniu w akcje. Gieda nie ma najlepszej opinii na wiecie. Uznawana jest za miejsce niekoniecznie dobre dla chrzecijanina. Z tego co syszaem jest postrzegana jako kunia chciwcw, ludzi pazernych, mekka hazardzistw zalepionych mani pienidzy. Miejscem spotkao nierobw, leniwcw i osb, ktre chc zarobid, ale si nie narobid. I rzeczywicie gieda moe byd takim miejscem. Dla wielu ludzi staje si drog do strat, do osobistych lub rodzinnych tragedii. Czasem prowadzi nawet wprost do wizienia, o czym przekonao si wielu nieuczciwych inwestorw, ktrzy np. korzystali z poufnych informacji o spce. Jednak gieda ma rwnie drugie oblicze. Moe byd miejscem cikiej, analitycznej pracy, wymagajcej odpowiednich cech charakteru, lat praktyki i dowiadczenia. Na giedzie moe inwestowad praktycznie kady, ale tylko nieliczni potrafi wytrwad na giedzie i jeszcze do tego systematycznie na niej zarabiad. Mwi tu zarobkach rozpatrywanych z perspektywy inwestowania na rynku duszego, ni przez ponad 10 lat. Przykadem takiego inwestora jest wg mnie Warren Buffett. Na bazie wasnych przemyleo oraz literatury chrzecijaoskiej, dochodz do wniosku, e gieda ma charakter neutralny w zalenoci, jak jej uywamy i co mamy w sercu. Rynki kapitaowe s tak samo dobre, jak i inne targowiska, czy miejsca pracy. Nawet zakonnice inwestuj na giedzie, o czym informowaem na blogu. Powiem teraz w duym skrcie, o dwch innych stronach medalu inwestowania na rynkach kapitaowych. Gieda to miejsce, w ktrym przedsibiorca sprzedaje czd swojej firmy osobom, ktre chc si stad wspwacicielami tej firmy. Zainteresowani, wiadomie kupuj akcje przedsibiorstwa, wspomagajc firm gotwk i stajc si wspwacicielami biznesu. Gieda pozwala rozwijad si przedsibiorstwom i polepszad sytuacj gospodarcz wiata. W zalenoci od wielkoci zainwestowanego kapitau, akcjonariusze mog czerpad odpowiednio due korzyci z inwestycji. Jeli firma si rozwija to wartod firmy i cena akcji najczciej ronie i wszyscy zyskuj. Jeli natomiast firma popenia bdy, wszyscy mog stracid. Tak to dziaa i to jest dobre. bart-zielinski.blogspot.com Strona 33

Bg, pienidze i gieda!

2011

Mona te ustalid dod precyzyjnie, jak wyglda ze korzystanie z giedy. Wystarczy ocenid owoce inwestycji. Bdne podejcie do giedy scharakteryzowabym, jako zawieranie pochopnych, nieprzemylanych, krtkoterminowych transakcji, ktre s czyst spekulacj i hazardem. Takie inwestowanie najczciej nie zawiera w sobie gorliwej i dokadnej pracy analitycznej. Jest to dziaanie oparte na powierzchownej ocenie spki i rynku, bez podjcia wysiku zdobycia odpowiedniej wiedzy i umiejtnoci w ocenie wartoci firmy i jej potencjau. Ze podejcie, ktre najczciej rodzi straty finansowe, jest deniem do celu po linii najmniejszego oporu. W podejciu takim brakuje inwestorom wiedzy, dowiadczenia i cech charakteru, ktre s konieczne do uzyskiwania dobrych wynikw. Takie cechy to np. twrcza wytrwaod (nauka na bdach i elastycznod), cierpliwod, uczciwod, dokadnod analiz, spokj i opanowanie emocji, odpowiedzialnod, umiejtnod przewidywania skutkw swoich dziaao, patrzenie w przyszod, pracowitod, skupienie na efektach, denie do analiz najwyszej jakoci itd. Do tego naleaoby dodad inteligentn prac, zamiast cikiej pracy. Brak chci cigej nauki i rozwoju na giedzie, doprowadza inwestorw do oczywistych konsekwencji. W rezultacie gieda sama wymierza sprawiedliwod. Pan Rynek samoistnie dokonuje selekcji i eliminuje krnbrnych inwestorw. Osoby ktre uprawiaj metod chybitrafi i id na atwizn, najczciej wytrzymuj tylko jeden peny cykl hossa-bessa. Najpierw sporo zarabiaj, by zaraz potem wszystko stracid. Co gorsze, mog si zapoyczyd w czasie hossy, zbankrutowad i jeszcze wpad w dugi. Wielu z nich po pierwszej takiej prbie ognia, sama rezygnuje z inwestowania odkrywajc, e zarabianie na giedzie, niestety nie

jest ani atwe, ani szybkie.


Gieda zatem sama weryfikuje, kto si nadaje do inwestowania, a kto nie. Mocno generalizujc mona by rzec, e na parkiecie pozostaj najwytrwalsi. Podzielibym ich na dwie gwne grupy: osoby wpadajce w uzalenienie od hazardu (co czsto oznacza spekulacj) i osoby zwane inteligentnymi inwestorami 6 , wg nazewnictwa Benjamina Grahama i Warrena Buffetta. Gdy Ci pierwsi bawi si w hazard, ci drudzy pracuj. Kady z nas moe ocenid, w ktrym kierunku poda i co mu grozi?

Inteligentny inwestor Benjamin Graham

bart-zielinski.blogspot.com

Strona 34

Bg, pienidze i gieda!

2011

Podsumowujc: jeli jestemy na giedzie z lenistwa, z chci zdobycia atwych pienidzy, bez chci nauki i pracy, to prawdopodobnie stracimy swoje pienidze. To zwyka konsekwencja takiego postpowania. Bije z niego zarozumialstwo, arogancja, pycha, lenistwo, nieodpowiedzialnod itd. Takie inwestowanie na giedzie nie moe podobad si Bogu, bo On nie lubi bylejakoci. Jeli natomiast do giedy podejdziemy jak do normalnej pracy. Bdziemy si cigle rozwijali, pracowali nad sob, skrupulatnie pogbiali swoje analityczne zdolnoci itp., to prawdopodobnie bdziemy na giedzie zarabiali. Takie podejcie do giedy reprezentuje oczywicie Warren Buffett. Efekty jego codziennej, intensywnej pracy analitycznej kady z nas moe podziwiad. Wariant inwestycyjny oparty na gorliwej, mdrej pracy analitycznej myl, e podoba si Bogu.

bart-zielinski.blogspot.com

Strona 35

Bg, pienidze i gieda!

2011

bart-zielinski.blogspot.com

Strona 36

Bg, pienidze i gieda!

2011

Cz II - Pienidze
Jak zarzdzad pienidzmi, eby stad si wolnym finansowo?

Bardziej od pienidzy, potrzebujesz mioci. Miod to sia nabywcza szczcia. Phil Bosmans

bart-zielinski.blogspot.com

Strona 37

Bg, pienidze i gieda!

2011

Co mylisz o bogactwie i pienidzach?

To bardzo wane pytanie w drodze do stania si sob woln finansowo. Jeli masz

wpojone od dzieciostwa, e pienidze s ze, e bogaci to zodzieje i snoby, masz ze wspomnienie z dzieciostwa i pienidze kojarzysz z blem, to prawdopodobnie jeste spukany! Jeli cigle zaczynasz biznesy, masz mnstwo
wiedzy, a cigle Twoje biznesy padaj, to moliwe, e tkwisz w toksycznym przekonaniu, e pienidze s ze i podwiadomie dysz do pozbywania si tego, co uwaasz za zo. Czy pienidze sprawiaj, e kto jest lepszym lub gorszym czowiekiem? Nie! Ten kto ma duo pienidzy nie jest lepszy od tego, ktry ma mao pienidzy. Jest jedynie od niego bogatszy materialnie. Nie lepszy, a majtniejszy. Bogactwo jest jak n, jest neutralne. Moe byd dobre, pomnaane na chwa Boga, dla radoci naszej i innych, lub moe byd egoistyczne, nieuczciwie zdobyte, budowane tylko dla siebie tak, aby nie potrzebowad Boga w swoim yciu. Polecam Ci przeczytad niez ksik na temat podejcia do pienidzy, ktra pomaga odkryd wasne toksyczne przekonania odnonie pienidzy. Ksika ma tytu Bogaty albo biedny po prostu rni mentalnie T. Harv Eker. Wierz, e ta ksika ma wartod poznawcz, pozwala nam dostrzec nasze stare przekonania i lki zwizane z pienidzmi. Warto si zapoznad z jej treci i chwil zastanowid nad wasnymi przekonaniami. Warto pomyled: Czy moi rodzice kcili si o pienidze? Co inni mwili mi o pienidzach i ludziach bogatych? Czy co kiedy ukradem? Co sam myl o ludziach, ktrym lepiej powodzi si ode mnie? Dlaczego chc byd milionerem/miliarderem? Itd.

Motywacja

Jak ju pisaem, wane dla Twojego sukcesu finansowego i giedowego, jest odkrycie prawdziwej motywacji do zarabiania pienidzy. Po co chce si byd bogatym? Dlaczego mi zaley? Co zrobi z milionami? Itp. bart-zielinski.blogspot.com Strona 38

Bg, pienidze i gieda!

2011

eby odkryd swoje prawdziwe motywacje mona zrobid proste dwiczenie. Wyobra sobie, e przed Tob ley walizka, w ktrej jest 1 000 000z. Pienidze s ju po opaceniu podatkw, kosztw itd. S to pienidze wycznie dla Ciebie, gotowe do uycia. Pomyl, co z nimi zrobisz i co zrobisz ze swoim yciem, majc dzi 1 000 000z na dowolne wydatki? Co by za nie kupi, zmieni, na co wyda itd.? Wyobra sobie t sytuacj. A nastpnie na uzyskan odpowied, zadaj sobie kolejno pytania: Dlaczego?. Przykadowo: kupi Ferrari Dlaczego kupi Ferrari? Bo .. Dlaczego? Bo .

Dlaczego? . Zadaj sobie kilka pytao dlaczego, a prawdopodobnie odkryjesz co ciekawego o sobie i swojej motywacji. Pytajc siebie dlaczego, byd moe odkryjesz swoje ukryte motywacje.

bart-zielinski.blogspot.com

Strona 39

Bg, pienidze i gieda!

2011

Twoje pienidze si licz! Mdrze nimi zarzdzaj!

W dalszej czci tego rozdziau bd opowiada o podstawach w zarzdzaniu pienidzmi. Te proste zasady wystarcz, aby zacz gromadzid potrzebne zasoby pienine. Nie chodzi o to, by byd obrzydliwie bogatym i tylko konsumowad, ale o to by yd w peni, w zgodzie ze sob i byd czowiekiem wolnym finansowo. Nie trzeba porwnywad si z innymi i osigad tyle, co inni. Warto byd sob i osignd jedynie swoje maksimum. Chodzi te o roztropnod, aby zabezpieczyd si od nieprzewidzianych nieszczd i kryzysw, odoyd odpowiednie kwoty na starod, gdy jestemy peni si i zdrowi, by pniej mc normalnie, zdrowo yd. w. Augustyn mwi: Pracuj tak, jakby wszystko zaleao od ciebie ale ufaj tak, jakby wszystko zaleao od Boga. Chc tu jeszcze raz powiedzied, e to ile pienidzy zarobimy w yciu zaley gwnie od Boga, ale te od nas. Bg to Wielki Reyser, a my jestemy aktorami. Jeli chcemy dobrze zagrad swoj rol, musimy wsppracowad ze Stwrc. Jeli Bg sprawi, e staniemy si miliarderami to okej. Jeli Bg bdzie chcia dad nam mniej pienidzy, tylko na podstawowe ycie, to rwnie okej. Bg wie, co dla nas jest najlepsze, zatem cieszmy

si yciem niezalenie od iloci posiadanych pienidzy. Bez sensu jest pogoo za


pienidzmi przez cae ycie, zapominajc o radoci, zabawie i mioci. Marz o tym by byd bogatym czowiekiem, lecz zostawiam sobie furtk na wol Pana Boga. Dam z siebie wszystko i zobacz, co z tego wyjdzie. Jednak niezalenie, ile bd posiada, chc rozwijad si w byciu wierzcym i szczliwym czowiekiem. Uwaam, e musimy walczyd o jak najwspanialsze ycie i maksymalne pomnoenie swoich talentw, lecz nie kosztem relacji z Bogiem, bliskimi i szacunkiem dla ludzi. On daje i bogactwo i bied. Czasami dajc to drugie, chce nas po prostu czego nauczyd. Nasze modlitwy, marzenia, proby nie s speniane z powodu np. naszej pychy, braku mioci lub po prostu z powodu naszej niedojrzaoci. Nie jestemy gotowi na to, aby co otrzymad. Moe nawet dostajemy szans(np. wejcia w biznes, wyjazdu do pracy, pjcia na randk), ale j marnujemy lub odrzucamy. Byd moe potrzebujemy jeszcze dojrzed i nabrad

bart-zielinski.blogspot.com

Strona 40

Bg, pienidze i gieda!

2011

charakteru, pokonad strach, ktry nas paraliuje. A strach nie pochodzi od Boga. Warto w modlitwie zapytad, co jest przyczyn naszych niespenianych pragnieo? Inna sprawa jest taka, e niektre z marzeo, ktre nosimy w sercu, speni

si dopiero w Niebie. Na marzenia warto zatem patrzed podobnie jak na inwestycje


dugoterminowe z horyzontem na wiecznod. ycie w peni radoci i doskonaoci, takie o jakim marzymy, wypeni si w caoci, jednak dopiero po powrocie do domu w Raju.

bart-zielinski.blogspot.com

Strona 41

Bg, pienidze i gieda!

2011

Po ile szczcie?

Poznaem w yciu ju paru milionerw, jak rwnie rozmawiaem z miliarderem i wiem, e to nie pienidze daj czowiekowi szczcie. Czd z tych osb, jest speniona w yciu, a czd nie ma pokoju w sercu i nie jest szczliwa. Niektre osoby maj pene konta w banku, jed po caym wiecie na wakacje, maj super domy i samochody, ale np. osignli to kosztem rozpadu rodziny, kosztem samotnoci lub pacc za to wasnym zdrowiem. Czsto s to osoby bez wiary i nadziei. S w gruncie rzeczy smutni i wpadaj w naogi, staraj si zaguszyd swoje pragnienia. Poruszam kwestie Boga omawiajc sprawy pienidza i giedy, gdy jest to jedna caod. Nie odgraniczam Boga od codziennoci, wg mnie nie da si rozczyd sfery pracy, ducha, relacji spoecznych itd. Osoba szczliwa czuje spenienie we wszystkich sferach ycia:

fizycznej, duchowej, intelektualnej i emocjonalnej. S to sfery cile ze sob


powizane. Jeli nasze ycie prywatne siada, czsto siada te efektywnod np. w pracy. Jeli pada nam zdrowie, to wpywa to na nasze relacje z ludmi i na prac. To wg mnie dod oczywiste powizania.

Gorliwo v lenistwo

Steven Scott w swojej ksice Krl Salomon. Najbogatszy czowiek wszech czasw uzmysowi mi znaczenie sowa gorliwod. Gorliwod to cecha konieczna do osignicia sukcesw w yciu. Jest ona cakowicie sprzeczna z natur ludzk, ktra skania nas do denia do celu po linii najmniejszego oporu i w jak najkrtszym czasie. Tak si sukcesw nie osiga. Znasz kogo, kto idc skrtami, na atwizn, bez cikiej pracy i treningw osiga wielkie, trwae sukcesy? Ja nie znam nikogo takiego. Gorliwod to wytrwaa,

inteligentna praca w jej najczystszej formie, twrcza, odpowiednio wykonywana, efektywna, kreatywna, o najwyszej jakoci. Bez powicenia, bez
nauki, bez praktyki, trudno jest nam osignd cokolwiek w yciu.

bart-zielinski.blogspot.com

Strona 42

Bg, pienidze i gieda!

2011

Moje analizy giedowe tylko wtedy daj dobre efekty, kiedy przeprowadzam naprawd zoone, wielotygodniowe analizy i przez setki godzin dowiaduj si coraz wicej o moich spkach. Czytam, sprawdzam, wyliczam, porwnuj i filtruj spki, a uzyskuj kilka zotych spek. Jeli pozwol sobie na lenistwo, brak gorliwoci i skrcon

analiz spki, praktycznie za kadym razem trac pienidze.


Dlatego, jeli zaje si gied z lenistwa i jedynie z chci atwych pienidzy, to nie wr Ci sukcesw. Twoje marzenia nie zostan zrealizowane. Ludzie, ktrzy inwestuj na giedzie po ebkach, spekuluj, uprawiaj hazard, wczeniej czy pniej przegrywaj. Gorliwa praca analityczna, bez popiechu, bez emocji, w oparciu o ca swoj wiedz i dowiadczenie, w oparciu o dostpne fakty, na pewno zaowocuje. Im Twoja analiza bdzie bardziej

profesjonalna, tym zysk bdzie wikszy.

bart-zielinski.blogspot.com

Strona 43

Bg, pienidze i gieda!

2011

Gorliwod odnosi si do wszystkich dziedzin i sfer ycia. Warto j wykorzystywad i w pracy i np. w relacjach z ludmi, odchudzaniu, itp. Jeli chcemy osigad w yciu sukcesy, konieczna jest cika tj. inteligentna praca i mylenie. Kady wielki czowiek wykonuje swoj prac najlepiej jak umie, jest pracowity, wytrway, bardzo ciko pracuje, robi to co kocha i do czego zosta stworzony. Tworzy rzeczy najwyszej jakoci, ktre su ludziom, zaspokajaj ich potrzeby i pragnienia. Warto podobnie podchodzid do analizy giedowej, to taka sama praca, jak inne, wymaga wielkiej gorliwoci. Kiedy ju na blogu pisaem o pewnym paradoksie: inwestorzy na giedzie czsto powicaj o wiele mniej godzin na analiz spki, w ktr inwestuj oszczdnoci ycia, ni analizujc oferty przy zakupie lodwki, wycieczki zagranicznej lub samochodu. To nielogiczne!

Uwaga! Dlatego, jeli natrafiasz na ludzi, ktrzy oferuj Ci atwe, szybkie zyski i niesamowite okazje ju, teraz, natychmiast, to uciekaj od nich jak najszybciej, bo to zwykli oszuci i szarlatani. Dziaaj dla wasnego zysku i
byd moe nieuczciwie, a nie dla Twojego dobra.

Zasigaj rady od kompetentnych osb

Warto przytoczyd tu mdrod Krla Salomona: Brak rady unicestwia zamiary, udaj si one, gdzie wielu doradcw (Ksiga Przysw 15,22). Chc Ci powiedzied, e w moim dwunastoletnim dowiadczeniu giedowym, dostrzegam pewn prawidowod. Najwiksze

zyski osigaem z inwestycji, ktre omawiaem z wieloma osobami, wsplnie si radzilimy i uzgadnialimy rne szczegy. Prawie zawsze, gdy

wsppracowaem z innymi osobami, zarabiaem setki procent zysku w czasie hossy. Natomiast kiedy wpadaem w pych i zarozumialstwo sdzc, e jestem najmdrzejszy, zawsze dostawaem po tyku. Wizao si to oczywicie z ignorowaniem rad i opinii innych osb, traktowaniem innych jako tych mniej dowiadczonych i mniej wiedzcych. Wizao si to rwnie z lenistwem i robieniem analizy na szybko, bez dokadnego wybadania firmy, po ebkach. Zawsze, gdy dziaam emocjonalnie, na szybko, bez rad innych i bez porzdnej analizy spki, trac pienidze. Odradzam Ci takiego podejcia. Zawsze lepiej przedyskutowad bart-zielinski.blogspot.com Strona 44

Bg, pienidze i gieda!

2011

inwestycj z kompetentnymi osobami, a dopiero na koniec podjd wasn, dobrze przemylan decyzj. Myl samodzielnie i korzystaj z mdroci innych osb. To si bardzo opaca. Nie spotkaem w yciu osoby, ktra nie byaby mdrzejsza ode mnie w wielu kwestiach. Ty te takiej nie spotkae.

Co zrobi w przyszoci?

Ju w modym wieku warto troch pomyled nad swoj przyszoci. Tak do 25 roku ycia, raczej mao kto myli o tym, co bdzie robi kiedy. I dobrze i le. Dobrze, bo korzystamy z ycia, dowiadczamy rnych wspaniaych przeyd, rozwijamy si przez podre i praktyk. le bo przychodzi okres, kiedy potrzebne s nam pienidze np. na zwizek z ukochan osob, na lub i zamieszkanie razem, na urzdzenie swojego gniazdka i wychowanie potomstwa. I wtedy okazuje si, e nie mamy pienidzy. Warto zatem pomyled troch wczeniej nad przyszoci i planem realizacji swoich marzeo.

Czy znasz ju swoje zadanie?

eby osignd swoje cele i marzenia, te te finansowe, trzeba dokadnie wiedzied: Co

chce si w yciu osignd? Trzeba mied precyzyjn wizj i wyznaczyd sobie ambitne cele,
zapisad je na kartce, czy w notesie. Nie bd pisa o celach, bo peno ksiek powstao na ten temat. Chc tylko zwrcid uwag, e warto t czynnod wykonad tak, aby zobaczyd oczami wyobrani dokadnie dokd zmierzam? Czy wiesz, e brak wizji i celw potrafi doprowadzid czowieka nawet do

depresji i utraty sensu ycia? Powoduje stagnacj i strat cennego czasu. Brak celw w
yciu ma na nas niszczce dziaanie. Jeli czujesz si wypalony, nie widzisz sensu ycia, chodzisz cigle zmczony, to prawdopodobnie nie znalaze jeszcze tego, do czego zostae stworzony i/lub pewnie nie masz te, dokadnie okrelonych celw? Nie masz swojej wizji marzeo. Byd moe rodzice, przyjaciele, nauczyciele, ksia, mentorzy, guru nastawili Ci na

bart-zielinski.blogspot.com

Strona 45

Bg, pienidze i gieda!

2011

realizacj ich planu, a nie tego, co podpowiada Twoje serce? Byd moe marzysz by zostad kierowc autobusu, ale wszyscy znajomi, by Ci za to wymiali? Idziesz zatem tak jak oni do szkoy biznesu i zakadasz firm. Zamiast robid to o czym marzysz, robisz to, co oznacza sukces w spoeczeostwie?! atwo mona wpad w puapk ycia wg planu innych ludzi. Odradzam Ci tak ugod. Kady ma swj indywidualny, wspaniay plan, ktry da mu spenienie. Ten plan jest jak linia papilarna, pasuje tylko do jednej wyjtkowej osoby - do Ciebie. Zatem trzeba go szukad. Warto znaled swoje zadanie, a nie yd yciem innych. Dzi np. yje tysice ludzi na wiecie, ktrzy chc byd np. Elvisem Presleyem, zamiast sob. To chore. Jednym z naszych celw na ziemi jest odkrycie swojego zadania, jakie mamy do spenienia na ziemi. Czy znasz ju swoje zadanie? Czy wiesz, co by robi nawet,

gdyby nikt Ci za to nie paci? Czy gdyby dosta milion zotych, nadal by robi to co dzi robisz? Co by robi, gdyby mg wykonywad to o czym marzysz? Co by zrobi, gdyby si nie ba, gdyby wiedzia, e na pewno Ci si uda? Jeli
nie znasz jeszcze odpowiedzi na te pytania, to spokojnie. Zacznij po prostu szukad, prbowad, przygldad si sobie, a w odpowiednim czasie odkryjesz swoje zadanie. Wiedz jedno: to odkrycie bdzie jedn z najradoniejszych chwil w Twoim yciu :)

bart-zielinski.blogspot.com

Strona 46

Bg, pienidze i gieda!

2011

Co jest konieczne, aby zrealizowa pragnienia serca?

Za chwil zwrc Ci uwag na rzecz, ktra jest bardzo wana, aby zrealizowad cele. Byd moe czytae o niej wiele razy, ale pewnie tak jak ja, nie zwrcie na t czynnod odpowiedniej uwagi. Okazao si, e jest to gwna przyczyna, przez ktr od lat nie mogem zrealizowad adnych wyznaczanych sobie celw. Jaka czynnod jest konieczna, aby osigad swoje cele? Aby udao Ci si zrealizowad wasne marzenia, oprcz samego celu i dokadnej daty jego realizacji, koniecznie potrzebujesz rozpisad go w formie planu! Zatrzymaj si na sekund i przemyl to, co wanie napisaem. Do osignicia celu jest konieczny dokadny,

wypunktowany plan, tj. mapa realizacji pragnienia!


Marzenie trzeba podzielid na cele, a cele rozoyd na dalsze czci. Przypomina to sklejanie modelu samolotu. Masz na pudeku wizj tego, co chcesz osignd, a nastpnie musisz podzielid prac na mae etapy i czci. Nastpnie w odpowiedniej kolejnoci,

wg schematu i priorytetw, czymy ze sob wszystkie czci, a skleimy cay model.


Jeli widzisz swj cel, ale nie podzielisz go na zadania i kroki, to ruszysz w kierunku osignicia celu, ale po drodze moesz zapomnied o jakim wanym elemencie. Ten zapomniany element moe zaprzepacid szanse na osignicie sukcesu.

bart-zielinski.blogspot.com

Strona 47

Bg, pienidze i gieda!

2011

Steven Scott w ksice Jak lepiej zarabiad, porwnuje spisanie wizji i celw do przygotowao do kilkutygodniowego, wakacyjnego wyjazdu za granic. Pomyl, co wtedy robisz? Planujesz tras podry, transport, bilety, piszesz list rzeczy, ktre zabierzesz i czego Ci brakuje, zbierasz ekip, wymieniasz walut itd. Mnstwo precyzyjnego planowania. Zatem, dlaczego kiedy planujesz zostanie niezalenym finansowo, albo planujesz polepszyd swoje zdrowie lub relacje w maeostwie, nie robisz dokadnego planu podry? Czy nie

s to tysic razy waniejsze sprawy od wyjazdu na wakacje?


Albo inny przykad. Masz marzenie zaoyd biznes i potrzebujesz na to 100 000 z do 31.12.2011 r. Musisz zatem pomyled: Co musz zrobid, aby zdobyd 100 000 z? Np. zdobyd dotacj lub inwestora, id do pracy i poznad interesujc mnie bran, sprzedad samochd, zainwestowad na giedzie, itd. Nastpnie kade konieczne zadanie np. id do pracy musisz rozoyd na kroki. Np.: wysad 10 cv dziennie, pjd bezporednio do 20 firm, popytad o prac znajomych itd. Dodatkowo do kadego celu, zadania i kroku dopisujesz konkretn dat ich ukooczenia: dzieo-miesic-rok. To wszystko. Reszta zaley od tego, czy cel Ci motywuje, pasjonuje i czy chcesz go

rzeczywicie osignd? Czsto wybieramy cele, ktrych wcale nie pragniemy. Jednak
mylimy, e powinnimy. Kto nas do tego zmusza lub ten zawd ma przyszod. Cele, ktre maj wydwik powinienem lub musz, mog byd puapk. Sychad w nich brak wolnej woli, prawdziwego pragnienia i chci serca. O wiele lepsz motywacj jest wybieranie tego, co chc i pragn w yciu robid. Co, co wypywa z serca, co o czym cigle myl, co mnie przyciga, co lubi robid. Warto zajmowad si tym, w czym osigamy ponad przecitne wyniki, a do tego kochamy to robid. Inaczej atwo nam bdzie zrezygnowad z celw, kiedy pojawi si problemy, mury, przeszkody, straty itp. a pojawi si na 100%. Oczywicie, czasami ycie nie pozwala nam od razu zajd si w yciu tylko swoj pasj i na niej zarabiad. Warto jednak dyd do tego wymarzonego zajcia, a w midzyczasie zarabiad inaczej.

Potrzebne Ci pienidze? Bez pracy nie ma koaczy!

bart-zielinski.blogspot.com

Strona 48

Bg, pienidze i gieda!

2011

Pienidze s potrzebne kademu do przeycia, na dom, jedzenie, edukacj. Potrzebne s rwnie do inwestycji na giedzie. Jeli Twj skarbiec jest pusty i nie ma w nim pienidzy, nawet wiedza i mdrod caego wiata, nie pozwol Ci zarabiad na rynku kapitaowym. Tak jak pisaem wczeniej. Jeli robisz wszystko co mona, a wci nie masz kapitau, to prawdopodobnie musisz zmienid swoje przekonania o pienidzach. Warto te zmienid styl ycia i zwyczaje, ktre ogaacaj Ci z pienidzy. eby inwestowad na giedzie, najpierw trzeba zarobid pienidze np. prac na etacie. Jest to jedno z najbardziej powszechnych rozwizao, dajcych stay dochd. Warto pamitad, e etat nigdy nie da Ci penej wolnoci i kreatywnoci. Etat uwaam za przejciow koniecznod w karierze i drodze do celu. Jednak, jeli nie masz pienidzy, podejmij dzi jeden krok, ktry zmieni t sytuacj. Wzbud w sobie dyscyplin i codziennie trzymaj si swojego postanowienia w 100%!

Potrzebne Ci pienidze? To moe wasny biznes?

Przysowiowe koacze mona zrobid take, pracujc dla siebie, czyli zakadajc wasn firm. Wasny biznes to wspaniay i odwany pomys. Osobicie wsptworzyem z innymi ju 2 biznesy i za kadym razem uczyem si mnstwo nowych rzeczy. W drugim biznesie poznaem jak bardzo wane s relacje z ludmi i dopilnowanie spraw formalnych. Od razu powiem, e w spce trzeba si dogadad ze wsplnikami we wszystkich szczegach. Moja zasada nr 3 w biznesie brzmi: zawsze ustalcie ze wsplnikami na papierze

wszystkie wane punkty wsppracy, zanim podejmiecie si wsplnego tworzenia firmy. Mam tu np. na myli: warunki finansowe, dyspozycyjnod, godziny pracy,
wizj, misj, sprawy odpowiedzialnoci biznesowej, etyki biznesu i wartoci na jakich chcecie budowad biznes, form wsppracy, kwesti momentu zamknicia biznesu itd. Trzeba rozmawiad ze sob tak dugo, a osignie si spk opart o wspprac

WIN-WIN, tj. obydwie strony rozumiej si i czuj, e na ustalonych zasadach wygrywaj. Gdybym dobrze ustali warunki wsppracy ze wsplnikami, pewnie
otwieralibymy kolejny sklep naszej sieci spoywczej. A tak to, biznes upad po p roku i jeszcze zaczlimy si kcid. bart-zielinski.blogspot.com Strona 49

Bg, pienidze i gieda!

2011

Wasny biznes to wspaniay cel, o ktrym marz. Wasna firma, robienie tego co si kocha i jeszcze dostawanie za to odpowiednich pienidzy, to droga do penej wolnoci. Warto wielokrotnie podjd ryzyko w tym temacie, poniewa biznes wychodzi czsto dopiero za ktrym razem.

Potrzebne Ci pienidze? Moe etat i biznes po godzinach?

Trzeci opcj zarobku moe byd tymczasowe poczenie pracy na etat oraz

budowanie swoich aktyww (co, co wkada pienidze do Twojej kieszeni) po godzinach pracy. Aktywa oznaczaj tu np. wasny biznes internetowy, robienie czego, co
si kocha. Chodzi o dochd z pasji, rozwijanie swojego talentu, dawanie siebie innym. Stawanie si artyst, ktry dzieli si swoj sztuk z odbiorcami. Artysta nie pracuje tylko dla pienidzy, pracuje gwnie dla siebie i robi to, poniewa to kocha. Wykonuje to nawet, jeli nikt mu za to nie paci. W obecnych czasach nadesza era informacji i talentw. Mona w cigu dnia zaoyd biznes i otrzymad dostp do paru miliardw potencjalnych klientw na wiecie. Pierwszy raz w historii stoimy przed tak szans, nigdy wczeniej nie byo to moliwe. Wykorzystaj to! Warto odkryd wasne talenty i zaczd robid to, do czego zostao si stworzonym. Sukces pyncy z robienia tego co si lubi, w koocu pozwoli nam na prac bez etatu. Warto

walczyd o t wolnod.
Jeli jeszcze nie wiesz, jakie masz talenty i predyspozycje, polecam Ci ksiki Marcusa Buckinghama. wietnie rozwijaj spojrzenie na odkrycie siebie, swoich talentw, silnych i sabych stron. Na koocu e-booka podaj te inne ciekawe tytuy i linki. Przez cae lata szukaem takich ksiek i w koocu je odkryem. Zachcam do przeczytania.

Przeraajce fakty: zaduenie Polakw!

bart-zielinski.blogspot.com

Strona 50

Bg, pienidze i gieda!

2011

Czy wiesz, e w lutym 2011r., a 2 mln Polakw nie radzio sobie ze spacaniem zobowizao? Jak czytamy w raporcie InfoDug7 na caociow kwot zalegych patnoci skadaj si m.in. zobowizania wynikajce z niespacanych kredytw bankowych,

poyczek, opat za media, za usugi telekomunikacyjne, czynsz, za mieszkanie czy nalenoci


alimentacyjne. Objty badaniem tzw. dug przeterminowany, czyli niespacany przez przynajmniej 60 dni, urs do 28,2 mld z w lutym 2011r. rednia kwota zaduenia wyniosa 13 861z. W cigu ostatnich 2 lat, w kopoty finansowe wpado 750 tys. ludzi. Spjrz na wykres i sam oceo dynamik wzrostu zaduenia.

Dlaczego o tym mwi? Poniewa jako mylcy inwestorzy, ktrzy chc byd roztropnymi ludmi i do tego podobajcymi si Bogu, musimy umied dobrze zarzdzad tym, co od Boga dostajemy. Czasami los pata nam figle i wpadamy w powane kopoty. Jednak czsto wpadamy w kopoty przez chciwod, prnod i chd zaimponowania innym.

Konsumujemy ponad stan! Wiem co o tym, bo jaki czas temu, sam wpadem w dugi.
7

http://www.cpb.home.pl/cigi/raporty/raport.infodlug/luty.2011/02.2011.infodlug.pdf

bart-zielinski.blogspot.com

Strona 51

Bg, pienidze i gieda!

2011

yem ponad stan i szybko utraciem stabilnod finansow. Jednak dziki popenieniu tego bdu, wiem na reszt ycia, e: branie poyczek konsumpcyjnych to wielka

puapka i straszna niewola! Jednak to nie wszystko. Posuchaj tego!

Jak wykastrowa modych mczyzn?

W dzisiejszych czasach, najszybszym sposobem na niewolnictwo, jest wzicie duych poyczek i kredytw np. kredytu hipotecznego na 30 lat. Ostatnio czytaem ksik8, w ktrej autor bardzo obrazowo nakreli skutki takiej decyzji dla mczyzn. Napisa, e jeli

zaduamy si w banku, bierzemy kredyt hipoteczny, to podpisujc umow, zostawiamy w banku jedno ze swoich... jder!

Mskod Steve Biddulph

bart-zielinski.blogspot.com

Strona 52

Bg, pienidze i gieda!

2011

Bankier wraz z umow, chowa nasze jdro do sejfu i kadzie obok tysicy takich samych zestaww. Co autor ksiki chcia przez to powiedzied? Jedynie tyle, e wpadamy na lata w niewol. Jestemy w puapce, ktra ogranicza nasze decyzje i sprawia, e postpujemy bardziej bezpiecznie i zachowawczo. Poyczki,

kredyty, hipoteka itd. sprawiaj, e brakuje nam przysowiowych jaj, na mskie dziaania i ryzykowanie! Nie ryzykujemy, bo mylimy o koniecznoci spacania
rat kredytu. Stajemy si ulegli, grzeczni, a w yciu zaczynamy grad asekuracyjnie. Hipoteka sprawia, e brakuje nam odwagi do zmiany pracy, do powiedzenia szefowi wprost na temat jego zego postpowania, odrzucamy propozycje wejcia w biznes itd. Po prostu stajemy si bojaliwi i tchrzliwi! Oczywicie kastracja moe dotyczyd rwnie kobiet. Dlatego przestrzegam Ci przed dugami, nawet tak wanymi jak kredyt na mieszkanie. Wg mnie, lepiej jest wynajmowad mieszkanie, do czasu, a stanie si finansowo mocno na nogach. Lepiej poczekad, a bdzie Ci stad na zakup nieruchomoci lub jego wikszej czci. Dziki temu nie zapacisz za mieszkanie prawie dwa razy wicej, ni by Ci ono normalnie kosztowao. Dziki braku kredytu, bdziesz mg szybciej osignd sukces finansowy. Bdziesz inaczej patrzy na szanse i okazje, ktre napotkasz w yciu. Dodatkowo wynajmujc rne mieszkania poznasz, gdzie i jakie mieszkanie najchtniej by kupi. Decydujc si na kredyt hipotecznym ryzykujesz, e moesz stad si niewolnikiem, nawet na nastpne 30 lat, czyli praktycznie na cae ycie! Warto? Nie warto. Wierz, e jeeli skorzystasz z rad udzielonych w tym e-booku, nauczysz si oszczdzad i zarzdzad swoimi pienidzmi, a take odwaysz si na rne, przemylane i wysoko rentowne inwestycje giedowe lub biznesowe. Wierz, e ju niedugo, bdziesz niezaleny finansowo!

Daj Ci troch inne rady, ni normalnie

Posuchaj. Tego czego dowiadujesz si w tym e-booku, nie powie Ci raczej aden makler, doradca finansowy lub inwestycyjny. Za kady kredyt hipoteczny doradca finansowy dostaje od kilkuset, do kilku tysicy zotych z prowizji. Wiem o tym, bo przez miesic

bart-zielinski.blogspot.com

Strona 53

Bg, pienidze i gieda!

2011

chodziem na szkolenia w czoowych firmach doradztwa finansowego. W. Buffett fajnie podsumowuje takie doradztwo: Nigdy nie pytaj fryzjera, czy potrzebujesz

strzyenia - to samo tyczy si analitykw, bankierw, doradcw, prawnikw, hydraulikw,


monterw, tapicerw itd.. Uwaam, e wsppraca z doradc finansowym, moe mied sens, jednak trzeba uwaad na nacigaczy. Trudno znaled firm i doradc, ktremu zaley na Twoim dobru bardziej, ni na jego prowizji. To w miar logiczne. Jeli bdziesz korzysta z usug doradcy finansowego, to zapro na rozmowy doradcw z kilku firm i wybierz osob najbardziej kompetentn. Spotkania s za darmo, wic mona poprzebierad w specjalistach i ofertach.

Jeli chcesz wydawa mniej, unikaj reklam jak ognia!

Skd si bierze wielkie pragnienie na nowy batonik, pizz, smartphony, notebook, samochd itd.? Gwnie z reklam. Nie ma ludzi odpornych na reklam! Zatem im mniej reklam w yciu obejrzysz, tym bdziesz mia wicej spokoju, czasu i wydasz mniej pienidzy. Wyrzucajc reklamy z ycia, odzyskasz mnstwo pienidzy na zakupy wartociowych rzeczy (na ksiki, szkolenia, zdrowe odywianie, sport, podre, miod itd.). Reklamy jeszcze mocniej podsycaj w nas dz posiadania. Wszdzie syszymy: Kup iPhona 4G, a bdziesz wartociowszy, bdziesz fajniejszy, zdobdziesz przyjaci i uznanie u pci przeciwnej. Musisz to mied, jeli chcesz byd fajny! co za bzdury! Dajemy si nabrad specjalistom od marketingu i wydajemy wszystkie oszczdnoci jakie mamy, kupujc iPada czy iPhona 4G. Pragniemy lepszego ycia, jak najszybciej, bez wysiku i unikajc kosztw zwizanych ze zmian siebie. Kupujemy pasywa zbdne rzeczy, ktre wyjmuj

nam pienidze z kieszeni. Takie dziaanie charakteryzuje ludzi wiecznie biednych.


Dlatego proponuj: ogranicz do minimum ogldanie reklam i TV, w zamian odkryj siebie i wasne poczucie wartoci. Pamitaj te, e jeli co jest teraz w super

okazyjnej cenie, to znaczy tylko tyle, e niedugo bdzie duo, duo taosze. Nie daj si kastrowad!
bart-zielinski.blogspot.com Strona 54

Bg, pienidze i gieda!

2011

Prosz, wydawaj mniej, ni zarabiasz i rad si innych.

Gwn zasad przy wydawaniu pienidzy jest to, aby zawsze wydawad mniej,

ni si zarabia. Jeli zawsze co nam zostaje, to z kadym miesicem ycia stajemy si


bogatsi. To najprostsza metoda bogacenia si i jednoczenie bardzo niepopularna, nudna i wymagajca cierpliwoci. 90% ludzi na wiecie nie stosuje jej, nie potrafi jej zastosowad. Wikszod ludzi nawet w dorosym yciu zachowuje si jak mae dzieci, ktre musz mied kolorowe grzechotki - ju, teraz i natychmiast. Czy cigle jeste maym, rozkapryszonym dzieckiem, ktre pacze, gdy nie ma czego, co ma inne dziecko? Kiedy podejmujemy wane decyzje yciowe dotyczce np. duych wydatkw, zawsze warto szukad pomocnej rady. Pamitasz: Brak rady unicestwia zamiary, udaj si one, gdzie wielu doradcw (Prz 15,22). Dziki radom w Biblii (caa Ksiga Przysw Krla Salomona zawiera mnstwo rad biznesowych) oraz radom mdrych ludzi i przyjaci, moemy spojrzed na dan sytuacj z szerszego punktu widzenia i dostajemy cenny czas, aby ochond z

emocji. Warto dad sobie ten czas na powrt logicznego mylenia.

Skpstwo

A moe wpadasz w drug skrajnod: w skpstwo wzgldem siebie i innych? W Biblii mona wyczytad: Ten, ktry gromadzi, od ust sobie odejmujc, dla innych gromadzi, a z jego dostatkw inni wystawnie yd bd. Kto jest zy dla siebie, czy bdzie dobry dla innych? Nie nacieszy si on swoimi pienidzmi. Nie ma gorszego czowieka ni ten, ktry jest skner dla siebie samego i to jest odpat za jego przewrotnod; (Syr 14,4-6). Jak widad warto znaled rwnowag pomidzy zarabianiem, wydawaniem i pomaganiem. aowanie sobie wasnych pienidzy moe wygldad na dobro, moe byd jednak oznak braku mioci do siebie. A wiadomo, e nie da si kochad innych, jeli wpierw nie zaakceptuje si i nie pokocha siebie.

Czy interesuje Ci wolno finansowa?


bart-zielinski.blogspot.com Strona 55

Bg, pienidze i gieda!

2011

Kiedy ju odkryjemy poczucie wasnej wartoci i nie wydajemy wszystkiego co mamy, moemy oszczdzone pienidze przeznaczad na budow niezalenoci finansowej. Oczywicie wraz ze zwikszajc si iloci pienidzy, moe nam odbid i zaczniemy yd na pokaz. Dlatego tak wane jest poznanie samego siebie, umiar i pokora. Chodzi o to, aby

dostosowad styl i poziom ycia do zarobkw i swoich wewntrznych potrzeb.


yd tak, by byd w zgodzie ze sob. Nie musimy byd bogatsi od przyjaciela, ssiada, Billa Gatesa itd. Dobrym przykadem zdrowego podejcia do pienidzy jest Warren Buffett, ktry

pomimo miliardw dolarw na koncie, od ponad 50 lat mieszka w tym samym domu, a jego roczna pensja wynosi 100 000$. To bardzo niewiele jak na prezesa jednej
z najlepszych i najwikszych spek na wiecie. Buffett ma wicej pienidzy, ni potrafimy to sobie wyobrazid, a yje normalnie, jak przecitny czowiek. Pienidze nie s jego celem, s pochodn pracy, ktr kocha wykonywad. Dlatego potrafi przekazad 85% swoich pienidzy (kilkadziesit miliardw dolarw) na cele charytatywne. Brawo!

Par sw o odduaniu

Jak pamitasz, w Polsce ronie w zastraszajcym tempie liczba osb, ktre maj niespacane dugi. Jest to wynik rosncej stopy bezrobocia, rewolucji informacyjnej, atwoci w braniu kredytw konsumpcyjnych, itd. Radz Ci raz jeszcze wystrzegaj si wszystkich

dugw i poyczek, ktre nie su inwestycji w lepsze ycie, inwestycji w co, co przyniesie Ci dodatkowe dochody i nie zwikszy wartoci.
Jest co takiego jak dobry i zy dug. Nie bd si rozpisywa na ten temat. Z grubsza mona powiedzied, e pierwszy to taki, ktry wkada nam pienidze do portfela, a drugi sprawia, e stajemy si biedniejsi. Chc tylko powiedzied, e jeli ju wpade w spiral dugw w banku, od przyjaci, czonkw rodziny, hipoteki itd., to warto si uwalniad od zobowizao jak najszybciej. Trzeba walczyd o swoj wolnod finansow i unikad bart-zielinski.blogspot.com Strona 56

Bg, pienidze i gieda!

2011

zego zaduenia. Dlaczego? Poniewa, gdy przyjdzie kolejna recesja i krach, wiele osb,
ktre maj niespacone dugi, wpadnie w wielkie tarapaty i wieloletni niewol. Pismo wite rwnie zniechca do brania dugw, traktujc stan zaduenia jako niewol. Czytamy: Nikomu nie bdcie nic duni poza wzajemn mioci (Rz 13,8) oraz Ubogim kieruje bogaty, sug wierzyciela jest dunik (Prz 22,7).

Jak najlepiej wychodzi z zaduenia?

Dla kadego wierzcego, uzdrawianie swoich finansw najlepiej rozpoczd od modlitwy do Boga - O nic si zbytnio nie troskajcie, ale w kadej sprawie wasze proby przedstawiajcie Bogu w modlitwie i baganiu z dzikczynieniem! (Flp 4,6) Polecam Ci zawsze w trudnych sytuacjach yciowych, pro Stwrc o pomoc i pamitaj, e On pragnie rozmawiad z nami o naszych blach, ranach i problemach. Czeka na nasze proby, szczeglnie w trudnych i beznadziejnych sprawach, np. takich jak dugi finansowe, rozwody itp. Modlitwa to jeden z najwaniejszych czynnikw powrotu do niezalenoci finansowej. Gorco Ci do niej namawiam. Kolejna sprawa to ostrone zaciganie nowych dugw, aby spacad poprzednie. Konsolidacja dugw ma sens, jeli jest przemylana i mdrze przeprowadzona. W innym razie moe przynied wicej szkody, ni poytku. My w domu rodzinnym skonsolidowalimy dugi i dziki temu uporzdkowalimy rda kredytw oraz zyskalimy przejrzystod zadueo. Ponadto udao nam si zmniejszyd oprocentowanie. Wymagao to jednak dobrego rozeznania w sytuacji. Takie rozeznanie moesz uzyskad na bezpatnej rozmowie z doradcami finansowymi lub samemu dokadnie badajc oferty bankw. Kolejnym krokiem jest spisanie wszystkich dugw np.: w tak tabelk jak poniej. Komu jestem winny Ile?

Miesiczna Rata

Pozostao do spacenia

Oprocentowanie

Uwagi

bart-zielinski.blogspot.com

Strona 57

Bg, pienidze i gieda!

2011

Suma:

__________

Kade zaduenie naley opisad wg powyszych kryteriw oraz zsumowad kolumn Pozostao do spacenia. Dodatkowo warto spisad wszystkie rzeczy, ktre si posiada, a ktre maj jak wartod rynkow. To mog byd ksiki, pyty, meble, samochody, domy itd. Byd moe warto

bdzie sprzedad co z tych rzeczy, bez ktrych moesz si obejd lub ktrych nie
uywasz. To pozwoli Ci szybciej spacid czd lub caod dugu! Wolnod jest waniejsza, ni dwa telewizory lub samochody, pyty DVD, meble, piercionki itd. Trzeba zawsze pamitad, e dzi nasza sytuacja moe byd dobra. ona i ja pracujemy, zarabiamy i starcza nam na ycie i raty. Jednak kadego dnia moe wydarzyd si co, co sprawi, e radykalnie spadn nam dochody. Tak jak na giedzie, tak samo przy zarzdzaniu gotwk, trzeba myled na zapas. Trzeba byd zapobiegawczym jak biblijna mrwka, ktra zbiera ywnod przez cae lato, aby przetrwad trudny okres zimy. Gdy masz ju powysze dane, przygotuj plan wydatkw i budet. Zrb dokadny

plan wydatkw caej rodziny. Wypisz planowane wydatki w przyszoci. Moe to byd
plan na miesic, a najlepiej pomyled na rok z gry (wtedy uwzgldnisz np.: wakacje, urlopy, bilety autobusowe, zmian samochodu, jedzenie itd.). Bdziesz mg dziki temu przeanalizowad wydatki i pomyled, gdzie moesz co zaoszczdzid lub z czego warto zrezygnowad. Byd moe zbyt duo wydajesz pienidzy na restauracje, kawiarnie lub wakacje. Moe trzeba powiedzied NIE bogatym krewnym lub przyjacioom na ich propozycje np. wsplnych wakacji. Pewnie trzeba bdzie na razie obniyd swj poziom i styl ycia. Oszczdzone w ten sposb pienidze, warto przeznaczyd na szybsz spat dugw np. hipoteki.

Ktre dugi spaca najpierw?


bart-zielinski.blogspot.com Strona 58

Bg, pienidze i gieda!

2011

Po pierwsze zaczynajc od tego, na ktrym zostao najmniej do spacenia. Nastpne w kolejnoci s te kredyty, ktre maj najwiksze oprocentowanie czyli, co miesic zabieraj najwicej pienidzy z dochodw.
Spata kadego zaduenia sprawia, e zyskuje si dodatkowe pienidze na spat reszty dugw. Zyskuje si te psychologiczny bodziec z zamknicia jednego tematu w 100% i dodatkowe siy oraz energi do spaty nastpnych. No i wituj po kadej spacie dugw!

Ubezpieczenie siebie i rodziny to podstawa

Dodam jeszcze, e jako odpowiedzialne osoby musimy uwzgldnid w budecie, ubezpieczenie siebie i rodziny na wypadek, gdyby co si komu stao. Jeli jestemy gwnym ywicielem w domu, to ubezpieczmy si na rne ewentualnoci. Ubezpieczenie

musi byd na tyle wysokie, aby w razie np. naszej mierci, rodzina nie zostaa z dugami lub nie wpada w tarapaty finansowe. To bardzo wane!

bart-zielinski.blogspot.com

Strona 59

Bg, pienidze i gieda!

2011

Jeli nie masz takiego ubezpieczenia, pomyl czy nie warto zabezpieczyd siebie i bliskich?

Dawanie i przyjmowanie

Dawanie i przyjmowanie to dwie przyjemne i wane czynnoci w naszym yciu. eby mc dawad, trzeba wpierw nauczyd si przyjmowad dary i pomoc od innych. Nie kady to umie, a powodw jest wiele. Czy przyjmowanie i dawanie s tak samo wane? Trudno powiedzied, wydaje si jednak, e dawanie jest dla czowieka lepsze. W Biblii czytamy, e Jamuna uwalnia od mierci i oczyszcza z kadego grzechu. Ci, ktrzy daj jamun, nasyceni bd yciem (Tb 12, 8-9). Dawanie pomaga nam te chronid si przed chciwoci, zwiksza nasz wraliwod na potrzeby innych.

Przy dawaniu najwaniejsze jest serce. Nie liczy si tak bardzo ile dajemy, a
raczej z jakim nastawieniem i intencj. Czy dajemy ze szczerego serca, penego mioci, chcemy podzielid si tym co dostalimy, czy jest to dar z musu i z poaowaniem? I gdybym rozda na jamun ca majtnod moj lecz mioci bym nie mia, nic bym nie zyska (1 Kor 13,3). Dar bez radoci sprawia, e tracimy okazj na gromadzenie wewntrznego szczcia i skarbw w niebie. Podsumowujc: przy planowaniu miesicznych wydatkw, warto przeznaczad specjaln czd dla biednych, potrzebujcych lub swj koci, pamitajc o tym, e to i tak Jego pienidze i jeli prosi mnie o ten niewielki procent, to chc byd Mu posuszny. Zachcam Ci do radosnego dawania w wolnoci. Wielkod datkw zostawiam do rozeznania Tobie samemu. Oglny wzr datkw wyglda tak:

Mj dochd netto = (Dochd podatki dla Cezara pomoc innym)


Wicej na temat dawania i zarzdzania pienidzmi zgodnie z Bibli, dowiesz si na szkoleniu Biblia o finansach organizacji Edukacja Finansowa Crown. Dla osb, ktre

bart-zielinski.blogspot.com

Strona 60

Bg, pienidze i gieda!

2011

interesuje ta tematyka, gorco polecam pjd na szkolenie lub nabyd ksik Twoje pienidze si licz Howarda Daytona.

Jak oszczdza, by konto cigle roso?

Gdy ju zarabiamy pienidze, pacimy podatki, oddajemy Bogu i spoeczeostwu tyle ile czujemy, moemy pomyled nad oszczdzaniem i inwestowaniem. Nie rozmawialimy jeszcze o inwestowaniu na giedzie, gdy najpierw warto zbudowad relacj z Bogiem, a nastpnie nabrad wiedzy i odpowiedniego dystansu do pienidzy. Zbyt wczesne inwestowanie nadwyek dochodw na giedzie moe byd bdem. Najczciej lepsz

inwestycj na pocztek jest np. spata dugw, dziki czemu, co miesic zyskuje si
dodatkowe dochody na budowanie kapitau inwestycyjnego. Warto dodad, e na wiecie dziaa naturalne prawo siewu i zbiorw. Zbieramy konsekwencje naszych czynw. Bez inteligencji finansowej i przemylanego zarzdzania pienidzmi, moemy spodziewad si oczywistych skutkw swojego postpowania. Nasza przyszod i emerytura zale gwnie od nas. Nie mamy prawa zrzucad winy za nasz

sytuacj materialn, na kogokolwiek innego, jak na siebie. Osobicie musimy


zadbad o swoj przyszod i zrobid co w naszej mocy, aby stad si niezalenym finansowo, pozostawiajc Bogu ostatnie sowo. Chciabym Ci teraz polecid system zarzadzania pienidzmi, ktry znalazem w ksice Bogaty albo biedny po prostu rni mentalnie T.H. Ekera. Autor poleca stworzyd sobie szed kont z przeznaczeniem na rne cele. Na te konta wpacamy odpowiedni procent

z kadej zarobionej zotwki (po opodatkowaniu):

1. Konto Wolnoci Finansowej 10% na rne inwestycje i biznesy (z konta nic nie wypacamy do emerytury! Inwestujemy!). Std mona te spacad dugi.

bart-zielinski.blogspot.com

Strona 61

Bg, pienidze i gieda!

2011

2. Konto na Przyjemnoci 10% na swoje rne przyjemnoci, pienidze wydajemy co miesic :) 3. Konto Dugoterminowych Oszczdnoci na Przysze Wydatki 10% na wakacje, samochd, mieszkanie, niespodziewane naprawy, lekarza itp. 4. Konto Edukacyjne 10% na rozwj, ksiki, szkolenia itp. 5. Konto Potrzeb yciowych 50% na ycie codzienne, utrzymanie i te spat dugw, jak co nam zostaje. 6. Konto Pomocy dla Innych np. 10% na cele charytatywne lub Koci.

Oszczdzajc w ten sposb znaczco przyspieszasz swoj zamonod i Dzieo Wolnoci. Im szybciej spacisz dugi, tym szybciej otworzy si przed Tob wicej szans i okazji. Mona te skorzystad z jeszcze prostszego systemu oszczdzania, ktrego autorem jest Brian Tracy. Zachca on do oszczdzania 10% ze swoich wszystkich dochodw oraz 50% ze wszystkich dodatkowych pienidzy. S to jedne z najprostszych sposobw zarzdzania pienidzmi na jakie trafiem, wic polecam. Sam stosuj podejcie Ekera. Te systemy maj jeszcze jeden plus - oszczdzanie mona zaczd nawet od 1 zotwki! Bardziej od kwoty oszczdzania licz si chci i nauka dyscypliny oszczdzania. Jeli umiemy zarzdzad maymi funduszami, to wkrtce

bdziemy zarzdzali duymi kwotami. Chcesz zarzdzad milionami? Udowodnij, e


potrafisz zarzdzad tym, co dzi posiadasz. Dopki nie nauczymy si zarzdzad maymi pienidzmi, dopty Bg nie ma powodw, by dad nam zarzdzad duymi sumami. Wyobra sobie, konsekwencje takiego zarzdzania swoimi dochodami. Po paru latach stosowania takiego systemu myl, e nikt z Czytelnikw tego e-booka, nie bdzie mia problemw z pienidzmi. Wielu z Was byd moe bdzie ju milionerami. Wszystko zaley od Boga, Twojego powicenia i dziaania. Zbliamy si do kooca omawiania fundamentw finansowych. Dopiero teraz poznawszy podstawy zarzdzania finansami, jestemy gotowi do inwestowania pienidzy na giedzie. bart-zielinski.blogspot.com Strona 62

Bg, pienidze i gieda!

2011

Alternatywa dla inwestowania na giedzie

Oprcz giedy s jeszcze 2 gwne sposoby inwestowania i pomnaania wasnych pienidzy, ktrymi posuguj si najbogatsi ludzie na wiecie. S to: 1. wasne biznesy, 2. zarabianie na nieruchomociach. Oczywicie due pienidze mona zarabiad jeszcze na tysice innych sposobw np. bdc sportowcem, pisarzem, prezesem w spce, dentyst we wasnym gabinecie itd. Jednak te trzy gwne metody, cznie z gied, daj najlepsze rezultaty. Uwaam, e warto rozwijad si przynajmniej w dwch opisanych wyej dziedzinach.

bart-zielinski.blogspot.com

Strona 63

Bg, pienidze i gieda!

2011

rda dochodu dobrze jest tak zdywersyfikowad i rozwind, aby nawet w czasie recesji i krachu, posiadad stae wpywy gotwki. Podstawow literatur, ktra otwiera oczy na tematy inwestowania i spojrzenia na pienidze, jest ksika Roberta Kiyosakiego Bogaty ojciec, biedny ojciec. Ksika opisuje zasadnicze bdy zwizane z postrzeganiem pienidzy, szczeglnie w podejciu do ich wydawania. Kiyosaki tumaczy w niej dokadnie, co to jest kupowanie aktyww i co oznacza wydawanie pienidzy na pasywa. Uwaam, e t ksik powinien przeczytad kady komu zaley na wolnoci finansowej. Oczywicie wiedz z kadej ksiki naley filtrowad i uywad po swojemu.

Mio vs Strach. Zaryzykuj!

W yciu trzeba ryzykowad, wychodzid poza nasz stref komfortu. Jeli czujemy si w yciu bezpiecznie i komfortowo, to zaczynamy si cofad w rozwoju. Jedynie cige pokonywanie siebie sprawia, e ycie staje si wielk przygod, a nasze wyniki i osignicia zaskakuj nawet nas samych. Pokonywanie siebie jest trudne i jednoczenie konieczne. Sam codziennie walcz ze sob, by wchodzid na coraz wysze poziomy wasnych moliwoci. Z rnym skutkiem, jednak z kadym dniem jest coraz lepiej. W yciu nie licz si tak bardzo efekty, co sama walka. Czy mona yd i nie ryzykowad? Czy mona odnied w czymkolwiek sukces nie ryzykujc? Czy mona zarobid miliony na giedzie nie ryzykujc? Czy mona byd chrzecijaninem nie ryzykujc? Nie! Czowiek, ktry nie ryzykuje i nie walczy o

swoje pragnienia serca, jest ywym trupem. Podda si, egzystuje, dogadza sobie,
ale to nie jest ycie. To jest udawanie, oszukiwanie samego siebie, ukadanie sobie wygodnego chlewiku. Czowiek nie jest stworzony, aby przeyd ycie, tylko po to, aby yd w peni. Ryzyko zawsze wie si z faszywym strachem, ktry w 95% przypadkw si nigdy nie zici. Lk to nasze myli, strach pyncy z przeszych dowiadczeo, fasz. Nasz mzg jest tak zbudowany, aby sabotowad wszystko, co moe wydawad si ryzykowne. Trzeba te

bart-zielinski.blogspot.com

Strona 64

Bg, pienidze i gieda!

2011

zwtpienia i strach pokonywad dziaaniem, pamitajc jednak by nie byd lekkomylnym. Przypomn te, e strach, lk i wtpliwoci nie pochodz od Boga!

Stale si rozwijaj

Rozwj osobisty to najlepsza inwestycja. Dziki temu, niezaleenie co si wydarzy w yciu, nikt Ci zdobytej mdroci nie zabierze. Polecam Ci stale pogbiad swoj mdrod, stawad si codziennie lepszym i zaradniejszym czowiekiem. Sam wybierz sposoby na wasny rozwj i wprowadzaj mdrod w ycie.

Zachowaj dyscyplin

There's been nothing but discipline, discipline, discipline all my life. - Celine Dion, singer

bart-zielinski.blogspot.com

Strona 65

Bg, pienidze i gieda!

2011

bart-zielinski.blogspot.com

Strona 66

Bg, pienidze i gieda!

2011

Cz III - Gieda
Jak wybierad super spki i zarabiad wicej, ni rynek?

Dryj, gdy inni s zachanni. Bd zachanny, gdy inni dr. Warren Buffett

bart-zielinski.blogspot.com

Strona 67

Bg, pienidze i gieda!

2011

Jak wybieram rosnce spki?

Na blogu bart-zielinski.blogspot.com, ktry zaczem pisad w lipcu 2010r, pokazuj Czytelnikom jak inwestuj na realnym rynku. Portfel w 10 miesicy wzrs o ponad 325%. Za chwil postaram Ci si opisad, to czego nauczyem si przez te lata. Zrobi to po kolei, pokazujc jak krok po kroku przeprowadzam analiz spek. Po 12 latach inwestowania, mam wyrobiony pewien klucz do wyboru dobrych firm. Jeli chcesz dowiedzied si jak wybieram 5-10 najlepszych dla mnie spek spord prawie 600 notowanych na GPW i New Connect, to zapraszam do lektury. Dziki temu e-bookowi nie musisz przez 12 lat zdobywad caej mojej wiedzy, wikszod jej dostaniesz w cigu najbliszych 15 minut. Poka Ci jak wybrad spki, ktre rosn o kilkaset procent nawet w cigu jednej hossy. Nie bd Ci jednak obiecywa, e skoro mi si co udaje, to i Tobie te na pewno si uda. Nie wiem, czy w Twoim wypadku moje strategie zadziaaj. Wiem, e zasady, ktre Ci przekazuj, zadziaay u niektrych osb, ktre zastosoway moje wskazwki.

Myl samodzielnie, inni te nie znaj przyszoci!

Powiem od razu, e duy wpyw na rozwj i osignicia na rynku ma samodzielne mylenie. Trzeba si zastanawiad i analizowad wasne ruchy i konsekwencje swoich posunid. Ostatecznie, aby zainwestowad wasne pienidze musisz podejmowad ryzyko, brad na siebie 100% odpowiedzialnoci za to, co robisz i co osigasz. Pretensje za osigane rezultaty

mona mied tylko do siebie. Na giedzie trzeba byd pewnym decyzji do tego stopnia, e
gdy kurs akcji spada o -50% trzeba wiedzied, czy to tylko chwilowe, czy nie. Pamitaj, e zawsze przed inwestycj, trzeba si pytad i radzid innych, co sdz o tej inwestycji.

bart-zielinski.blogspot.com

Strona 68

Bg, pienidze i gieda!

2011

Po prostu trzeba pamitad, e gieda to uporzdkowany chaos, zlepek myli i skrajnych uczud milionw osobowoci. Na gied trzeba spojrzed jako swojego rodzaju cud, pikno wiata i natury, miejsce spotkao inwestorw i ich indywidualnych pogldw na wiat. Gieda jest nieprzewidywalna, tak jak nieprzewidywalny jest tum gromadzcy si przy jakim penym emocji wydarzeniu. Przez chwil jest spokojnie, padaj rozsdne argumenty, a za chwil tysice ludzi ucieka w popochu, nie rozumiejc co si stao. Gieda to zbiorowy mzg z neurotyczn i emocjonaln osobowoci, ktry wyraa si poprzez wykres ludzkich pragnieo. Co ciekawe mimo spadkw i krachw giedowych, nadzieja ludzka tak jak kurs giedowych indeksw, w dugim terminie poda do przodu, ostatecznie zawsze w gr. Zdamy do celu, ktrego wci nie widad i nie widad. Powstaje zatem pytanie o czym marz inwestorzy, czego tak pragnie ludzkod, do czego tak wytrwale dy?

Gieda to tum, ktry ma wiele gw, ale czsto nie ma

mzgu

Trzeba sobie jasno powiedzied, e gieda to tum. Tum, ktry po czci jest chciwy, a po czci czsto nie mylcy nad tym co robi. W tumie pojedynczy czowiek traci indywidualnod i przestaje si zachowywad odpowiedzialnie. W konsekwencji mylimy, e jestemy bezkarni i moemy postpowad bezmylnie. To dlatego Warren Buffett mieszka z dala od Wall Street. W jego rodzinnym miecie Omaha, ma spokj, ktry pozwala mu myled. Nie uywa komputera do pracy. Jest inwestorem, ktry nie sugeruje si w inwestowaniu poradami i plotkami od kogokolwiek. Oczywicie ma zesp pomocnikw i swoich zaufanych doradcw, lecz to on gra pierwsze skrzypce. Podobno codziennie mnstwo czyta, nawet po 6 godzin dziennie. Ksiki i sprawozdania finansowe spek to jego chleb

powszedni. Myli samodzielnie, na tym polega jego sia.

Kady z nas jest inny i ma inne predyspozycje

bart-zielinski.blogspot.com

Strona 69

Bg, pienidze i gieda!

2011

Wszyscy jestemy inni, wszyscy mamy inny wewntrzny wiat, inne dowiadczenia yciowe i rne spojrzenie na ycie. Kady z nas dosta jedyny, niepowtarzalny na wiecie komplet umiejtnoci, cech charakteru, talentw i pragnieo serca. Kady marzy o czym innym, kady jest inny. Nikt poza nami samymi, nie zna prawdziwych pragnieo naszego serca.

I na giedzie te kady jest inny i ma inny styl inwestowania. Kady ma wasn


motywacj do inwestowania i inne predyspozycje do giedy. Musz to jeszcze dopisad. Wg mnie kady powinien sprbowad inwestowania, lecz niestety nie kady nadaje si do inwestowania na giedzie. Tak samo jak nie kady nadaje si do grania zawodowo w koszykwk, bycia pianist, aktorem, piewakiem operowym, biznesmanem itd. Giedy warto si uczyd, warto sprbowad, lecz nie kady zarobi na

giedzie. Gieda nie jest dla kadego.


Kiedy chciaem namawiad wszystkich, aby sami uczyli si giedy, bo twierdziem, e to jest strasznie proste i fajne. Opowiadaem co trzeba robid, dawaem kilka najlepszych ksiek i mylaem, e teraz osoba zakocha si w giedzie, tak jak ja. No i widziaem jak jedna osoba po drugiej olewa ksiki i analiz. Wtedy jeszcze nie zastanawiaem si nad tym, e kady czowiek na ziemi zupenie inaczej rozumie i widzi wiat. Kady chce czego innego. To, e akurat mi gieda sprawia frajd i mnie interesuje, nie znaczy, e inni te maj takie podejcie. Dlatego, jeli od lat nie moemy zarobid na giedzie, mimo usilnych starao, to moe warto powierzyd t czynnod np. jednemu z trzech najlepszych funduszy akcyjnych

na rynku, wg stopy zwrotu z ostatnich 5-10 lat? Najlepiej wybrad vice lidera, bo dy on do zastania liderem. Kupid jednostki uczestnictwa i trzymad. Ryzyko
straty oczywicie istnieje, no ale pamitasz, e bez ryzyka

Kiedy zacz inwestowanie?

Jak najszybciej. Czowiek najlepiej uczy si poprzez praktyk. Wg mnie, im


szybciej zaczyna si inwestowanie tym lepiej. Im wicej dowiadczenia i praktyki bart-zielinski.blogspot.com Strona 70

Bg, pienidze i gieda!

2011

zdobywamy, tym lepiej. Im wicej bdw popeniamy, tym lepiej. Podstawowe zasady inwestowania mona pojd po przeczytaniu paru ksiek o strategiach inwestycyjnych W. Buffetta.

Jakie wybra biuro maklerskie?

Polecam wybrad biuro, ktre ma niskie prowizje i najlepiej zerowe opaty za prowadzenie rachunku. Wystarczy poszukad tych informacji w necie. Oczywicie konieczne jest zaoenie rachunku inwestycyjnego z moliwoci skadania zleceo przez internet. Tak jest najwygodniej. Inne kryterium, ktre moe byd dla Ciebie wane to, czy biuro ma swoj fili blisko Twojego miejsca zamieszkania. Czasem trzeba podjechad do biura maklerskiego np. wypacid pienidze z rachunku maklerskiego lub co wypenid i dobrze jest mied biuro pod nosem. Token bezpieczeostwa moe byd przydatny, aczkolwiek jest to raczej zbyteczny wydatek.

Jak skada zlecenia?

Obecnie kady ma dostp do notowao online z najlepsz ofert kupna i sprzeday. Uwaam, e do skadania zleceo nie potrzebujemy nic wicej. Ja skadam zlecenia czsto posugujc si nawet notowaniami opnionymi o 15 minut. Osobicie skadajc zlecenia nie bawi si w czekanie na lepsze oferty, ni wywietlane aktualnie. Jeli postanowiem, e nastpnego dnia sprzedaj lub kupuj akcje, to dokonuj transakcji nastpnego dnia najczciej zaraz po otwarciu rynku. Nie czekam na spadki lub wzrosty, tylko od razu przechodz do dziaania i robi to, co postanowiem. Zamiast bawid si w kupowanie partiami po najlepszej cenie, przebijam najlepsz ofert, tak abym na pewno zrealizowa cae zlecenie od razu. W rezultacie nie marnuj caego dnia na jedno zlecenie i najczciej trafiam na lepsz pynnod na otwarciu.

bart-zielinski.blogspot.com

Strona 71

Bg, pienidze i gieda!

2011

Wyjtek stanowi niepynne walory. Wtedy warto rozoyd zakupy lub sprzeda akcji na kilka dni, bez powodowania znaczcych zmian cen notowao. Trzeba wykazad si cierpliwoci.

Jak wybra pierwsze akcje?

Kupujc dowolne akcje na giedzie. Nie musisz o nich nic wiedzied, moesz je znad z TV, lubid ich produkty itp. Kup najlepsze akcje wg Ciebie na ten moment i obserwuj, czytaj o nich i o giedzie wszystko co si da. Waniejsze od tego czy bdzie to dobra spka, czy nie, jest to, aby zaczd dziaad. W midzyczasie rzud si w czytanie ksiek, artykuw w gazetach i poznaj znaczenie sw kluczowych na rynkach kapitaowych tj. byki, niedwiedzie, wiece, inflacja itd. Po prostu rozwijaj si w tematyce inwestowania i znajomoci swojej spki. Kiedy zaczynaem inwestowanie w 1999 roku, czytaem wszystko, co wpado mi w rce. Dzi zaczbym podobnie. Kupibym akcje spki, ktr lubi i ceni, i dowiadywabym si wszystkiego na jej temat i temat rynkw kapitaowych. Zmienibym jednak jedn rzecz. Zaczbym lektur od ksiek wyjaniajcych inwestowanie na sposb Warrena Buffetta. Dziki temu, zamiast zarabiad po 5 latach, prawdopodobnie zarabiabym od pierwszych miesicy. Warto zauwayd, e mam osobowod cechujc si pewn naiwnoci i lenistwem. Co mam na myli? To, e jeli czytam w ksice, e W. Buffett inwestuje tak i tak, to potrafi zastosowad t wiedz praktycznie w niezmienionej formie. Nie kombinuj, tylko wdraam w ycie to co przeczytaem, uznajc, e inni s ode mnie mdrzejsi. Dochodzi czasem do absurdalnej sytuacji, kiedy nie rozumiejc do kooca jak i dlaczego co dziaa, po prostu to wykonuj. Dopiero w praktyce zaczynam rozumied i zgbiad to, co wczeniej byo dla mnie niezrozumiae. Co do nauki giedy za pomoc wirtualnych gier giedowych to powiem tyle, e s one dobre do nauki skadania zleceo i zrozumienia podstaw giedowych. Jednak s cakowicie bezuyteczne w prawdziwym inwestowaniu na giedzie. Na rynku rzeczywistym dochodz bart-zielinski.blogspot.com Strona 72

Bg, pienidze i gieda!

2011

bardzo silne emocje tj. strach i chciwod, ktrych nie poznasz inwestujc wirtualne pienidze. Wirtualne portfele i gry giedowe przypominaj czytanie definicji o pocaunku nie maj za duo wsplnego z rzeczywistoci, chod daj zudne wraenie rozumienia tematu. Podsumowujc. Kup akcje nawet, jeli nie wiesz nic o giedzie i swojej spce. Praktyka to najlepszy nauczyciel. Sto razy lepszy, ni 1000 ksiek i miliony zotych w wirtualnej grze. Pamitaj, e na giedzie zawsze moesz stracid pienidze. Dlatego na pocztku zainwestuj niewielk kwot w akcje, jednak tak, ktra ma dla Ciebie znaczenie i zmotywuje Ci do gbszej nauki. Moesz zatem stracid pienidze, jednak pamitaj, e nie istnieje uczelnia, gdzie nie paci si za nauk.

Ile pienidzy potrzebowaem, eby zacz inwestowa

na GPW?

Zanim zaczem inwestowad na giedzie, obejrzaem w telewizji film pokazujcy maklerw wrzeszczcych co do siebie. Patrzyem na ten obraz i pomylaem, e to musi byd bardzo fajne i e te chc to robid. Tak si zaczo. Przez pewien czas odkadaem inwestowanie na pniej, bo mylaem, e potrzebne s na to wiksze pienidze i musz byd starszy. Jednak okazao si, e wystarczy nawet 100-200 z i mona zaczynad nauk inwestowania. Ile pienidzy przeznaczyd na gied z budetu domowego? Im mniej dowiadczenia w inwestowaniu, tym lepiej zaczynad z mniejszymi kwotami. Po prostu na pocztku atwo tracid pienidze. Osobicie uwaam, e na gied warto odkadad nadwyki finansowe i pienidze zgromadzone na Koncie Wolnoci Finansowej. Na giedzie trzeba inwestowad

pienidzmi, ktrych ewentualna strata, nie doprowadzi naszej rodziny do kopotw finansowych. Warto inwestowad te tylko te pienidze, ktrych przez najblisze lata moesz nie wyjmowad z giedy. Polecam z kadej zotwki
odkadad pienidze na Konto Wolnoci Finansowej i tymi pienidzmi inwestowad. bart-zielinski.blogspot.com Strona 73

Bg, pienidze i gieda!

2011

Fart i szczcie

Na giedzie tak jak w yciu, trzeba mied troch szczcia od losu. Moje najlepsze zakupy giedowe opieray si na szczciu i podpowiedziach innych osb. Czasem, gdy rozmawiam z kim o giedzie i spkach, zaczynamy rozmawiad o konkretnych walorach. Kto mi opowiada co kupi i dlaczego. Czasem sobie sprawdzam takie spki w analizie i wyceniam te akcje. Patrz, co w nich moe byd takiego cudownego i dlaczego kto, tak bardzo zachwala dany walor? Zawsze dopuszczam sytuacj, e kto celnie oceni wartod spki, nawet jeli dopiero zaczyna inwestowanie. Dlatego polecam Ci mied zawsze gumowe ucho na to, co zachwalaj Ci inni. Jeli chcesz odkrywad pereki giedowe, suchaj ludzi. Za chwil opowiem Ci krok po kroku, jak mona atwo przefiltrowad ponad p tysica spek z GPW i NewConnect. Powiem Ci: Jak skupid si tylko na tych spkach, ktre jestemy w stanie zrozumied i dadz nam duo zarobid?

Jedna z najwaniejszych zasad inwestycyjnych!

Zaraz powiem Ci o metodzie, ktr nazwabym zot zasad. Trzeba si ni umiejtnie posuyd i posiadad spor dawk cierpliwoci i wiary w siebie, jednak najczciej przynosi niezwyke rezultaty. Na czym polega ta niezwyka zasada? A mianowicie na tym, aby

posiadad pienidze na zakupy akcji, w czasie globalnej recesji (tzw. rynku niedwiedzia).
Kiedy Warren Buffett robi najlepsze interesy? Wanie wtedy, gdy wci szaleje bessa i ludzie boj si kupowad akcje na rynku. On natomiast wspaniale wykorzystuje strach ludzi i niskie ceny, wie e spadki kursw s chwilowe (ok 2 lat). Powtarza to dziaanie zakupowe od kilkudziesiciu lat, z potnym skutkiem. Przychodzi bessa, a Warren Buffett ma ju zgromadzon gotwk. Gdy wikszod ludzi i firm z trudem wie koniec z koocem, on ma odoone miliardy dolarw i wykorzystuje sytuacj zakupow do maksimum. Kupuje super

bart-zielinski.blogspot.com

Strona 74

Bg, pienidze i gieda!

2011

firmy, ktre wpady w chwilowe kopoty. Dziki jego pienidzom, api one oddech i wracaj do swojej wietnoci. W. Buffett zarabia na takich operacjach miliardy dolarw.

Pomyl chwil. Czy strategia oszczdzania pienidzy i kupowania spek, kiedy akcje s maksymalnie tanie, ma sens?

Analiz spek zaczynam od Almanachu Inwestora

bart-zielinski.blogspot.com

Strona 75

Bg, pienidze i gieda!

2011

Zanim jeszcze przejd do Almanachu Inwestora powiem, e do analiz spek mona wykorzystad dowolne rdo danych finansowych. Na kadym portalu giedowym s zawarte dane o spkach. Ostatnio korzystam z bankier.pl. Raz na kwarta do Gazety Giedy Parkiet wychodzi dodatek Almanach Inwestora. Jest to jeden z najwaniejszych i najlepszych dodatkw do tej gazety, jakie przegldam. Lubi go czytad, poniewa w jednym miejscu, pod rk mam najwaniejsze dane o wszystkich spkach. Najwaniejszym almanachem jest ten, ktry ma wyniki finansowe za ostatni kwarta i peen rok kalendarzowy. Dodatek zawiera w sobie przejrzycie pokazane wyniki finansowe z ostatnich kilku lat, krtki opis firmy, akcjonariat, wykres, kapitalizacj itp. Gdy mam ju Almanach Inwestora robi sobie du herbat lub kaw, bo przede mn wiele godzin pracy. Ostatnim razem, wszystkie etapy analizy zajy mi okoo 5 tygodni po kilka godzin dziennie. Im lepsza bdzie analiza, tym lepsze efekty. Im lepiej

zrozumiesz swoje firmy, tym wicej zarobisz. Ryzyko inwestycyjne gwatownie


maleje, jeli doskonale si rozumie, co robimy i dlaczego.

Pierwszy filtr

Pierwsza selekcja w Almanachu polega na szybkim przegldaniu kolejno kadej spki, zwracajc uwag na konkretne dane. Ostatnim razem interesoway mnie po pierwsze wszystkie spki, ktre pokazyway dodatnie wyniki w ostatnich latach, szczeglnie w 20072009r, czyli w okresie recesji. Jeli jaka firma dobrze radzia sobie w czasie krachu

to znaczy, e byd moe w czasie hossy, poradzi sobie jeszcze lepiej. W swojej
ostatniej analizie szukaem zatem spek, ktre w ostatnich latach, stabilnie i dynamicznie zwikszay przychody i zyski netto. Szybkie spojrzenie na wyniki oraz wykres, pozwalay mi dod szybko dostrzegad, co si dziao w firmie w ostatnich kilku latach.

Filtr rozumienia i lubienia spek

bart-zielinski.blogspot.com

Strona 76

Bg, pienidze i gieda!

2011

Kolejna selekcja polegaa na uywaniu filtra rozumienia dziaalnoci i lubienia brany oraz spki. Uwaam, e warto inwestowad tylko w bran i dziaalnod, ktr si rozumie i dobrze zna. Wybieram te najczciej te spki, ktre mnie do siebie przycigaj, ktre lubi i wzbudzaj we mnie dobre odczucia. Przykadowo, nigdy nie lubiem chemii, fizyki, matematyki i podobnych przedmiotw, dlatego np. adna chemiczna spka mnie nie zainteresowaa od lat. To dla mnie czarna magia i nudz mnie spki z tego segmentu. Nie mam zamiaru si tego douczad i zgbiad tajnikw tych bran, dlatego w drugim filtrze odrzucaem wszystkie firmy, ktrych na pewno nie chciaem mied w portfelu np. z brany chemicznej, budowlanej, itd. Zauwa, e jest to filtr, ktry sprawia, e szukasz spek dostosowanych

pod swoj indywidualn wiedz, osobowod i dowiadczenia yciowe.


Poniewa, kady jest inny, dlatego kady wybiera inne spki i tylko te, ktre najlepiej rozumie i lubi. Nie obchodzi mnie to, e brana chemiczna przechodzi hoss, bo ja i tak tej brany nie zrozumiem. Szkoda mi mojego czasu i pienidzy. Co do odrzucanych bran, to odrzucam te brane z poprzedniej hossy - w myl zasady, e spki poprzedniej hossy, zazwyczaj nie s liderami kolejnej. Wyjtki si zdarzaj, chod nie ma ich tak wiele. Spki, ktre byy liderami wzrostw w poprzednich hossach, w pniejszych latach raczej notuj spowolnienie wzrostw lub zastj. Zatem odpaday mi z analizy spki z deweloperki i wikszod informatycznych.

To co modne i popularne

Musimy te pamitad, e rynek poda w duej czci za tym co modne. To dziaa tak samo jak moda na ulicy. Jeli w kadym czasopimie widzisz te same ubrania, to modni ludzie zaczynaj si ubierad tak, jak pokazuj to projektanci. W ten sposb zamiast docierad do wasnego indywidualnego stylu, niesamowitego ja, kopiuj innych. W rezultacie osoby podajce za mod staj si raczej przewidywalne, wygldaj i myl podobnie. Tak samo jest na giedzie. Jest moda na spki producentw gier i firm chemicznych. Jest moda na analiz techniczn, jest moda na Forex, surowce itd. Wszyscy zatem podaj bart-zielinski.blogspot.com Strona 77

Bg, pienidze i gieda!

2011

za mod, bez wasnego zdania. Uciekaj przed samodzielnym myleniem i wpadaj w puapk sterowania przez innych. Media doczaj si do gorczki i mwi na te tematy, ktre si sprzedaj. Ma to swj plus dla osb, ktre nie id za tumem mog one z grubsza przewidywad zachowania i reakcje innych na giedzie. Jest jednak pewne ale: nie mona przewidzied w czasie hossy, kiedy tum

osignie granice chciwoci, a nastpnie wpadnie w paniczny lk przed strat.


Chciwod doprowadza do kompletnie kosmicznych wycen akcji i szczytw hossy, natomiast paniczny lk przed strat, dziaa jeszcze potniej w czasie spadkw. To dlatego hossy trwaj kilka razy duej, ni bessy. Pierwsza sytuacja to powolny wzrost optymizmu i rodzce si powoli zalepienie zyskami, druga za, to paniczny lk przed utrat tego, co si ma. Dlatego podsumowujc, moda na spki z konkretnej brany, buduje

nieprzewidywaln dynamik wzrostw oraz pniejszych spadkw. Ta sytuacja generuje szans, ale i zagroenia dla ruchw akcji. Sytuacja inwestowania w modn bran, ogranicza ryzyko inwestycyjne tylko na czas pocztkowych i rednio zaawansowanych wzrostw. Jednak z czasem modna brana, staje si kompletnie nieprzewidywalna i najbardziej ryzykowna ze wszystkich. Warto wycofad si z inwestycji w trakcie trwania wzrostw, a jeli jestemy inwestorami dugoterminowymi (zalecane przy super spce), to po prostu trzymamy akcje dalej przez nastpne lata. Po prostu uwzgldniamy to, e akcje po szczycie spadn. Taka strategia trzymania akcji w portfelu, przy wietnej spce, jest najbardziej zyskowna. W. Buffett wanie tak zarabia.

Filtr analizy brany

Idziemy dalej. Po opisanych wyej filtrach zostaje okoo 250 spek do analizy. Cigle za duo. Musi zostad maksymalnie w okolicach 10-20. Inaczej analizowanie zajoby zbyt duo czasu. Nastpnym filtrem w selekcji jest wyrzucanie bran, ktre wg mnie nie s trendy, maj bardzo rozbudowan konkurencj, s przestarzae, s cakowicie zapomniane i bez szans na due wzrosty. Odbiegam tu troch od stylu inwestowania Warrena Buffetta,

bart-zielinski.blogspot.com

Strona 78

Bg, pienidze i gieda!

2011

ktry raczej wybiera wanie te nudne, stare brane, ktre dziaaj niezmiennie od dziesitek lat.

Filtr etyczny i subiektywny

Kady ma swoje wartoci, zasady i przekonania. Kolejny filtr bazuje na indywidualnym postrzeganiu wiata i subiektywnej ocenie spek i bran. Inwestujc na giedzie musz korzystad jedynie ze swojego osobistego filtru postrzegania wiata, inaczej rozmin si ze sob i ponios porak. Mj filtr etyczny nie jest ani lepszy, ani gorszy od filtru kogo innego. Jest jedynie inny. Osobicie odrzucam brane i spki majce rodowisko korupcyjne, nieetyczne, o wtpliwej reputacji i dziaalnoci, nie szanujce praw czowieka i ziemi. Chucham na zimne, bo nie chc uczestniczyd w adnej aferze jako akcjonariusz. Nie wspieram swoim

kapitaem i uczestnictwem bran, ktre wzbudzaj we mnie wewntrzne konflikty i wtpliwoci moralne.
Kwesti filtra etycznego i moralnego pozostawiam Twojemu sumieniu i wasnemu rozeznaniu. Chodzi te o to, e wasne spki trzeba jak najlepiej poznad i zrozumied biznes, ktry si kupuje. Musz dlatego decydowad si na takie brane, ktre mnie interesuj i ciekawi, a odrzucad te, ktre nie wzbudzaj we mnie pozytywnych odczud.

Analiza i filtracja w Excelu

Czas na tabelki. W Excelu w jednej kolumnie, wpisuj wszystkie nazwy spek, ktre zostay mi jeszcze do analizy. W kolejnej kolumnie wpisuj krtki opis, czym si kada spka zajmuje. Te dane znajdziemy w Almanachu Inwestora. Dziki temu uzyskuj w jednym miejscu baz podstawowych informacji. Nastpnie tworz kolumny, wg rnych filtrw i kryteriw. Tu panuje pena dowolnod selekcji. Przykadowo wklejam roboczy filtr. Kolory maj znaczenie, dziaaj podobnie jak wiata drogowe.

bart-zielinski.blogspot.com

Strona 79

Bg, pienidze i gieda!

2011

Uwaga na ograniczenia w myleniu i podczas analizy?

Kiedy wykonaem fajne dwiczenie. Profesor na studiach poprosi wszystkich studentw, aby rozejrzeli si po caej sali bardzo uwanie i zapamitali wszystkie brzowe przedmioty. Wraz ze wszystkimi studentami zaczem rozgldad si po sali. Wykadowca nastpnie poprosi nas o zamknicie oczu i zastanowieniu si, gdzie byy wszystkie te rzeczy. Okazao si, e koncentracja na brzowych przedmiotach spowodowaa, e dostrzegalimy tylko przedmioty w tym kolorze. Przypomina to troch patrzenie na wiat z dna studni lub z klapkami na oczach, jak koo pocigowy. Widzimy tylko to, na czym si

koncentrujemy i skupiamy uwag. Natomiast prawdziwy wiat, prawdziwe ycie moe


nam umykad. Kiedy ostatni raz przygldae si ptakom, drzewom lub napotkae sarny w lesie? ;) Tak samo jest z gied. Gdy patrzymy na ni tylko przez pryzmat tygodnia, czy miesica, uywajc tylko analizy technicznej, suchych wyliczeo wartoci wewntrznej, programu w TV, forum internetowego, bloga itd. to widzimy tylko to, na czym si koncentrujemy. Zachcam Ci do rozszerzania swojego pola widzenia o tematyk, ktra nigdy Ci nie interesowaa. Polecam robienie rzeczy, ktrych nigdy bymy normalnie nie zrobili i prb dostrzeenia pasji i wiata innych ludzi. Moesz np. ogldad filmy, czytad ksiki lub artykuy na tematy, ktre nigdy Ci wczeniej nie zainteresoway. Jedzid w miejsca, ktre Ci bart-zielinski.blogspot.com Strona 80

Bg, pienidze i gieda!

2011

odpychay itp. Pytad i suchad ludzi mwicych o swojej pasji. W ten sposb nabierzesz szerszego spojrzenia na wiat, a to przyda Ci si w inwestowaniu.

Sito zasad Buffettowo-Grahamowych

Na podstawie zdobytej wiedzy o zasadach inwestycyjnych na wzr W. Buffetta i Benjamina Grahama9, przepuszczam spki gwnie przez sito buffettowe. Zasad wyroczni z Omaha jest tak wiele, e mog Ci tylko zachcid do lektury ksiek na ten temat. Inaczej musiabym dopisad kilkaset stron tego e-booka. Polecam zrobid sobie list gwnych zasad W. Buffetta w tym samym pliku w Excelu, w ktrym robisz analiz. Poniej wypisz najwaniejsze zasady W. Buffetta, ktrych staram si przestrzegad.

1. Zasada nr 1: Nigdy nie trad pienidzy. Zasada nr 2: Zawsze pamitaj o zasadzie nr 1. 2. Duo lepiej kupid wspania firm za niez cen, ni niez firm za wspania cen. 3. Kupuj tylko takie akcje, z ktrych bdziesz zadowolony, jeli gied zamkn nawet na 5-10 lat. 4. Po prostu boimy si, kiedy inni s chciwi, a staramy si byd chciwi, kiedy inni si boj. 5. Inwestuj swoje rodki w spki, ktre lubisz. 6. Kupuj tylko biznes, ktry dobrze rozumiesz. 7. Podejmij samodzieln decyzj, pamitaj, e tylko Ty sam jeste odpowiedzialny za swoje wyniki. 8. Szukaj najlepszych firm z brany, najlepiej liderw, ktrych trudno przeskoczyd.
9

Inteligentny inwestor Benjamin Graham

bart-zielinski.blogspot.com

Strona 81

Bg, pienidze i gieda!

2011

9. Przyjrzyj si kierownictwu firmy. 10.Nie zwracaj uwagi na gied. 11.Nie martw si o stan gospodarki. 12.Kupuj przedsibiorstwo, a nie akcje. 13.Gdzie bdzie ta spka za 5 lat? 14.Czy spka ma oryginalny, wyrniajcy si produkt lub usug? 15.Dlaczego akcje bd rosy? 16.Unikaj ryzyka, kupujc akcje zawsze poniej ich wartoci. 17.Czy dobrze czujesz si z zarzdem spki? 18.Czy kierownictwo dziaa racjonalnie? 19.Czy firma prowadzi ten sam biznes od lat? 20.Nie kupuj akcji, ktre wywoayby twoj panik i pozbycie si udziaw, gdyby kurs spad o 50 procent.

To takie podstawowe zasady. Mgbym o nich napisad kolejne kilkaset stron. Jednak wol Ci zachcid do samodzielnej lektury tej tematyki. Jeli chcesz zarabiad na giedzie udowodnij, e Ci na tym zaley i popracuj nad zrozumieniem filozofii inwestycyjnej najbogatszego inwestora wiata. Zacznij czytad lub zamw ksik o sposobie jego inwestowania najlepiej teraz.

Uczciwi liderzy, peni pasji i profesjonalny zesp

Wany jest dla mnie uczciwy zarzd, ktry najlepiej, gdy prowadzi przejrzyst relacj z akcjonariuszami, rynkiem i mediami. Patrz na spk troch, jak na biznes ze znajomymi, do ktrego mog wejd. Kupowanie akcji traktuj jak zakadanie spki. Wane jest dla mnie, kto bdzie prowadzi firm, czy si na tym zna, jakie ma dowiadczenie, sukcesy itd. Interesuje mnie te, na ile zesp jest zaangaowany w biznes, jakie ma cele, wartoci, zasady yciowe, czy zarzd ma wielkie, nierealne marzenia. bart-zielinski.blogspot.com Strona 82

Bg, pienidze i gieda!

2011

Zwracam sporo uwagi na sprawy personalne w firmie. Patrz na zarzdzajcych i chcc nie chcc oceniam, czy chc razem z nimi spdzid nastpne miesice i lata. Dla mnie bardzo wana jest etyka biznesu, to jak kto traktuje innych np. mniejszociowych akcjonariuszy albo, czy firma przesya proste i przejrzyste raporty i notki prasowe. Warto sprawdzad w internecie opinie o spce i wypowiedzi pracownikw spek o swoich pracodawcach. To kolejna cenna informacja w analizie. Ostatnio np. mocno mnie zraziy negatywne opinie pracownikw firmy Wielton, ktrej byem akcjonariuszem. Przeoczyem t informacj, a niestety ze traktowanie pracownikw, oznacza lekcewacy stosunek i brak szacunku dla innych ludzi. By to jeden z waniejszych powodw wyjcia z trefnej inwestycji. W. Buffett do zarzdu podchodzi z powag, ale i dystansem. Mwi, e

kierownictwo jest wane, ale waniejsza jest dobra spka: Naprawd dobry
interes, to taki, ktry nawet wwczas, gdy nie ma dobrego zarzdu, cigle zarabia mnstwo pienidzy. To jest interes w moim gucie.10 Ja osobicie wol prezesw i liderw spek, ktrzy maj dobr opini, chociaby w mediach. Lubi posuchad tego, co mwi prezes, zarzd i filtruj to, co sysz. Zwracam uwag, czy prezes szanuje drugiego czowieka i klientw. Chcc kupid spk szukam pasjonatw, zarzdw i liderw, ktrzy tworz swoje biznesy z pasji. Kochaj to co robi i yj tym, co tworz. Maj wielkie marzenia i od lat dziaaj w jednej brany z dobrymi efektami. Maj plany podbid wiat. Niestety nie jest atwo znaled takie firmy. Lubi, gdy firm prowadz pasjonaci, od ktrych bije pozytywna energia. Sprawozdania finansowe s przejrzyste, zawioci w sprawozdaniach finansowych s dokadnie omawiane. Firma nie jest nastawiona tylko na zysk, ludzie robi to, co kochaj. To ogromna rynkowa przewaga. Zawsze chtniej kupi firm, w ktrej waciciel jest maniakiem tego czym si zajmuje. Pasja, dowiadczenie, profesjonalizm, uczciwod i globalne marzenia to spki, ktre lubi.

Testuj spk w realu

10

Janet Lowe, Mwi Warren Buffett, Liber, Warszawa 1997, str. 153

bart-zielinski.blogspot.com

Strona 83

Bg, pienidze i gieda!

2011

Jeli mog, to sprawdzam bezporednio produkty lub usugi spki, ktr chc kupid. Np. ostatnio prowadzc biznes spoywczy, miaem stycznod z kilkoma hurtowniami jednej z wikszych spek FMCG notowanej na GPW. W tych hurtowniach panowa jeden wielki baagan, a obsuga klientw przypominaa czasy komuny. Cigle braki w asortymencie, nieporzdek, kolejki, kiepska logistyka i dystrybucja. Personel, gdy napotyka wzrok klienta, odwraca si na pitach i udawa, e nikogo nie widzi. Mia pewnie waniejsze sprawy, ni zwikszanie sprzeday dla spki. Nie byem odosobniony w zym odbiorze firmy i denerwowaniu si, stojc przez 30-60 min w kolejce przy kasie. Mimo, e firma stabilnie zarabia i to coraz wicej, ma miliardowe przychody, wietn renom na giedzie i w mediach, dla mnie jest spalona. Nie kupi jej akcji, dopki si nie zmieni. Jeli firma nie dba o maych klientw, a konkuruje gwnie cen, w duszym terminie nie ma adnej przewagi konkurencyjnej. Dziki bezporedniemu kontaktowi z firm,

mona lepiej poznad realn si spki. Korzystaj z usug i produktw swojej spki, a
lepiej j zrozumiesz. Tym samym zmniejszysz ryzyko zego osdu. Pamitaj jednak, e wasnych spek nie wolno kochad, ani obdarzad adnym sentymentem.

Wizja przyszoci i pytania do podwiadomoci

Cay czas robic selekcj, zagldam w midzyczasie do moliwie jak najszerszego rda informacji dotyczcych konkretnych spek i bran, ktre mnie ciekawi. Przeszukuj internet, stare almanachy i inne biuletyny dotyczce rankingw spek. Zagldam na fora internetowe, gdzie ludzie potrafi znajdowad naprawd cenne informacje. Szukam wszdzie, gdzie si da i jestem nastawiony na suchanie opinii innych ludzi. Sucham prognoz pesymistw i entuzjastw, czytam dane statystyczne o trendach spoecznych, o sprawach demografii, faktach, ktre dziej si w Polsce i na wiecie. To wszystko przetwarza mzg, ukada i filtruje cay przekaz. W ten sposb wiadoma i niewiadoma czd mzgu, cigle pracuj nad analiz giedy. Im wicej informacji przetwarzam, tym prawdziwszy obraz spek otrzymuj. Im mam szersze spojrzenie na wiat,

bart-zielinski.blogspot.com

Strona 84

Bg, pienidze i gieda!

2011

tym atwiej jest mi analizowad spki. Oczywicie im wicej praktyki i dowiadczenia mam w danej dziedzinie, tym lepiej zrozumiem biznesy. Gdy wic poznaj spk i rozumiem jej dziaalnod, zaczynam zagbiad si w raporty i informacje, ktre mog mi pomc odkryd poziom rozwoju firmy. Jaka moe byd przyszod tej spki oraz brany w nastpnych kilku - kilkunastu latach? Dobrym dwiczeniem jest wizualizowanie przyszoci przez zamknicie oczu i

wyobraenie sobie brany, spki, Polski np. w 2025r. Puszczajc wodze fantazji w
oparciu o wszystkie zdobyte informacje i fakty. Efekty tego dwiczenia mog przerosnd Twoje oczekiwania. Polecam szczeglnie zastanawiad si i wyobraad sobie, jak za 5-10 lat bdzie wygldaa Twoja spka na rynku? Jeli oczyma wyobrani widzisz, e jej nie ma na rynku, to jej nie kupuj. Dodatkowo w ustalaniu wasnych przemyleo pomaga mi, zadawanie sobie w mylach pytao. Im precyzyjniejsze pytania sobie zadajemy, tym dokadniejsze otrzymamy odpowiedzi. Stopieo komunikacji wewntrznej odgrywa du rol w odkrywaniu obiektywnej prawdy. Nie raz ju, metoda ta, pozwolia mi uniknd bezsensownej inwestycji, mimo, e wszystkie fakty i liczby mwiy wyranie, e bdzie to dobra inwestycja. Zadajc

sobie samemu precyzyjne pytanie typu Czy naprawd warto inwestowad w t firm
i czy jej wartod wzronie? podwiadomod podsuwa mi odpowied. Nie musz rozumied jak to dziaa, skoro dziaa.

Cykliczno wiata i trend

wiat jest powtarzalny, poddany cyklom natury, prawom ycia. Jestemy czci rodowiska naturalnego, musimy byd zatem podporzdkowani naturalnym cyklom i prawom natury. Wiosna, lato, jesieo, zima. Dzieo, noc. Sooce, deszcz. Hossa, bessa. To proste i przewidywalne zdarzenia. Jedno po drugim, zawsze po sobie. Na rynku giedowym mona wyodrbnid rne cykle giedowe. Istniej cykle 50 letnie, 40 miesiczne, cykle Fibonacciego, cykle hossy, bessy itp. Na giedzie zwracam uwag bart-zielinski.blogspot.com Strona 85

Bg, pienidze i gieda!

2011

gwnie na obecny cykl trendu. Kiedy po bessie przychodzi trend wzrostowy, wtedy zakupy akcji staj si mniej ryzykowne. W. Buffett kupuje akcje zanim rozpoczn si wzrosty, nawet jeszcze w czasie spadajcych rynkw bessy. Nie patrzy na wskaniki makroekonomiczne i gospodark. Dla niego liczy si tylko to, czy kupuje firm duo poniej jej wartoci

wewntrznej i czy na tym zyska. Wspaniae podejcie.


Oprcz cykli w gospodarce, osobicie analizuj i rozrniam rwnie cykle rozwoju spki. Poniej kilka informacji jak je oceniam.

Cykle w dobrej spce giedowej

Pisaem na ten temat ju troch na blogu. W skrcie powiem, e uwaam, e najdynamiczniejszy okres spki pojawia si po kilku latach od rozpoczcia dziaalnoci. Pierwsze 10 lat dla kadej dziaalnoci gospodarczej jest takim testem i okresem inkubacji. Po tym okresie, gdy firma radzi sobie na rynku i ma chrapk na dalszy rozwj, czsto podejmuje decyzj o debiucie na giedzie. To wg mnie bardzo dobra droga dla biznesu. Mona sprzedad czd firmy, uzyskad finansowanie swoich pomysw i nadal byd gwnym wacicielem. Koszty wejcia na parkiet s jednorazowe i w dugim terminie zazwyczaj duo taosze, ni kredytowanie w bankach. Dodatkowo ronie presti i samoistny PR, ktry w zalenoci od wynikw i dziaania firmy jest dobry lub zy. Kiedy firma wejdzie ju na gied, moe wykorzystad swoj szans lub j zmarnowad. Miliony zotych z emisji mona albo pomnoyd, albo stracid. Zakadajc, e firma radzia sobie na rynku kilka lat, najczciej po wejciu na gied dalej si rozwija. Dobre spki zaczynaj osigad ponadprzecitne wyniki. Sabe spki staj w miejscu i zakopuj si w kolejnych emisjach lub poyczkach zewntrznych. Dlatego raczej nie kupuj spek w pierwszych emisjach publicznych (IPO) wtedy nie wiem jeszcze, jak firma sobie poradzi w wietle jupiterw. Sztuka polega na tym, aby w sprawozdaniach finansowych odkryd spk, ktra pokonaa ju swoje problemy i nauczya si dynamicznie zarabiad. Ten etap mocnego

bart-zielinski.blogspot.com

Strona 86

Bg, pienidze i gieda!

2011

wzrostu, gdzie zyski co roku zwikszaj si o kilkadziesit-kilkaset procent, trwa od 5-10 lat od debiutu. Najczciej dynamiczny rozwj spki nakada si na najbliszy rynek byka. Jako ostatni, trzeci etap cyklu spki uznaj dojrzae przedsibiorstwa. Oznacza on spki, ktrym udao si osignd sukces rynkowy i ktre dziki swojej renomie i marce cign zyski z rynku. Spka inwestuje i rozwija si, niestety skala dziaalnoci i rozwj, osigane s kosztem dynamiki zyskw. Taka spka daje stabilne zarobki, ale nie ponadprzecitne. Kurs staje lub ronie jak w.

Cena/Zysku

Pierwszy wskanik, ktry chc omwid to synny C/Z lub inaczej P/E. Jeli C/Z wynosi 10 to oznacza, e cena akcji jest wysza od zyskw netto na akcj o 10 razy. Czyli wszystkie akcje razem wzite s notowane dziesid razy wicej, ni osigane zyski firmy. Gdy C/Z dla jakiej spki jest mniejsze od 10 uznaje si, e cena akcji jest niska w stosunku do tego, ile spka potrafi zarabiad. Mona j uznad za potencjalnie niedowartociowan i z dobrymi perspektywami zarobkw w przyszoci. Natomiast, jeli wskanik C/Z wynosi np. 50, oznacza to sytuacj odwrotn tj. cena akcji jest piddziesit razy wiksza od zyskw. Akcje s przegrzane i w koocu bd musiay wrcid do normalnych wartoci w okolice midzy 10-20 pkt. To jest tak jakbym mia np. ma pizzeri. Ta pizzeria ma 10 z zyskw rocznie. To przecie nie sprzedam jej nikomu za 20z, tylko za wielokrotnod osiganych zyskw. 100z dawaoby C/Z 10 i jest to wynik uwaany za niski. Za idealne i atrakcyjne do kupna uwaam spki ze wskanikiem C/Z od 6-16 pkt. Za cigle atrakcyjne i moliwe do kupna uwaam 16-25 pkt. Zazwyczaj kupuj spki przy wskanikach midzy 10-20pkt, chod wszystko zaley od caoci postrzegania firmy. Co ciekawe W. Buffett kupowa akcje Coca Coli nawet przy cenie rwnej 24,8-krotnoci zysku na akcj11. Jednak trzeba pamitad, e Coca Cola to wyjtkowa firma, o magicznym wrcz produkcie. Trudno znaled spki, ktre maj, a tak wyjtkowy produkt, jak synny napj.

11

Richard Simmons, Warren Buffett strategie sukcesu, Liber, Warszawa 1999, s.: 100

bart-zielinski.blogspot.com

Strona 87

Bg, pienidze i gieda!

2011

Cena/Warto Ksigowa

C/WK lub P/BW rwnie dziaa jako filtr w mojej selekcji. Ten wskanik pokazuje relacje ceny rynkowej do wartoci ksigowej spki. Jeli wskanik wynosi 0,50 znaczy to, e jedn zotwk jej majtku mona kupid za 50gr. Wskanik wikszy od 1 oznacza, e rynek wycenia akcje wyej, ni wynosi jej wartod ksigowa. Unikam spek, w ktrych ten wskanik wynosi wicej ni 2-2,5pkt.

ROE

Najwiksz wag zwracam na ostatni omawiany przeze mnie wskanik ROE czyli Zwrot z Kapitau Wasnego. Wylicza si go poprzez podzielenie zysku netto z danego okresu przez kapita wasny z pocztku danego okresu i mnoc razy 100. Wychodzi nam jaki procent zysku zarobilimy z posiadanego kapitau wasnego.

ROE mwi nam, ile groszy czystego zysku udao si osignd spce z jednej zotwki kapitaw wasnych. Im wiksze ROE spka generuje, tym lepiej zarzdza swoimi pienidzmi. Firma, w ktrej ROE wynosi np. 20% w dugim okresie, potrafi reinwestowad swoje zyski na 20% stopie zwrotu. Jeli porwnasz to z lokat bankow, lub obligacjami to zrozumiesz, e taka spka potrafi pomnaad kapitay o kilka razy lepiej, ni te bezpieczne formy inwestowania. Jeli ROE spki wynosi 5%, to lepiej zainwestowad swoje pienidze w banku, ni w t firm. Z dowiadczenia wiem, e spki, ktre osigaj urednione ROE z ostatnich lat >20%, rozwijaj si bardzo dynamicznie, a ich kurs czsto mocno ronie.

bart-zielinski.blogspot.com

Strona 88

Bg, pienidze i gieda!

2011

Osobicie najbardziej lubi spki, ktre maj wieloletnie, urednione ROE z

ostatnich 5-10 lat na poziomie wikszym, ni 20%. A najczciej wybieram spki,


ktre potrafi pomnaad zyski z kapitaw wasnych w tempie 30-40% rocznie. Trzeba pamitad, e spka, ktra potrafi uzyskiwad tak dobry zwrot z zainwestowanych kapitaw, rozwija si szybko, stabilnie i czsto nie potrzebuje si zaduad. A to sprawia, e koszty finansowe spki s niskie (brak odsetek). Podsumowujc. Szukam spek, ktre maj wskanik C/Z od 6-16 pkt, z C/WK na poziomie do 2,5 pkt oraz z dugoterminowym ROE >20%. Jeli jaka spka mieci si w tych 3 kryteriach, ma u mnie sporego plusa. Tu warto dodad jeszcze jedn informacj. Mode, dynamiczne spki takie jak te notowane na NewConnect, najczciej nie da si oceniad w taki sposb jak opisuj powyej. Najczciej te firmy nie maj odpowiednich danych, lub maj dane z bardzo krtkiego okresu. Mode, dynamiczne akcje, trzeba oceniad zupenie inaczej i przeprowadzad analiz fundamentaln, patrzc na biznes jakby si byo inwestorem patrzcym na inwestycj w startup. Poniewa uczestniczyem ju w 2 startupach, uczestniczyem setki godzin w rozmowach z anioami biznesu, funduszami i prywatnymi inwestorami, to mniej wicej orientuj si, na co zwracad uwag przy takich nowych biznesach. Oczywicie ryzyko wzrasta proporcjonalnie do braku danych i dowiadczenia firmy na rynku.

Spojrzenie na fundamenty

Staram si zawsze przyjmowad caociowe spojrzenie na fundamenty danej spki. Co to oznacza? Mwic caociowe, mam na myli patrzenie na wszystko co moe, ale i nie musi, mied jakikolwiek wpyw na spk. Przykadowo w spkach z sektora budowlanego zapoznabym si z informacjami o rynku budowlanym, o skadnikach i metodach wytwarzania cegie, o rynku nieruchomoci, wynajmu itd. Najwaniejsze na giedzie jest to, aby koncentrowad si na konkretnej spce. Warto przy tym szeroko spojrzed na sytuacj wiata, Europy, Polski, konkretnej brany. Innymi sowy analizujc spk, przy o niej zdobywaniu informacji, trzeba bawid si w dziennikarza i porucznika Colombo w jednym.

bart-zielinski.blogspot.com

Strona 89

Bg, pienidze i gieda!

2011

Przyznam si te bez bicia, e obserwuj dziaania jakie podejmuje W. Buffett i inni guru giedowi. Chod uwaam, e opinie i rekomendacje kadego czowieka, czy inwestora, to tylko jego indywidualny punkt widzenia. Dobrze jednak jest wiedzied, o czym myl i mwi inni.

Stopy procentowe

Stopy procentowe to kolejny czynnik, ktry obserwuj, chod nie jest priorytetowy. Trzeba wiedzied, e gwnymi konsekwencjami wzrostu stp procentowych jest wzrost ceny kredytw, a wic wiksze raty i odsetki z kredytw, poyczek itp. Gdy rosn stopy procentowe, to po pierwsze jest trudniej o tani kapita na rozwj i inwestycje. Po drugie spka, ktra ma due kapitay obce, bdzie mocniej obciona, wzrosn jej koszty finansowe w postaci wyszych odsetek. W efekcie przeoy si to na nisz rentownod i zyski.

Inflacja

W makroekonomii wanym czynnikiem w analizie fundamentalnej jest inflacja. Inflacja zjada nasze zyski, inflacja zwiksza koszty dziaalnoci firmy, zmusza firm do wikszych nakadw kapitaowych na rodki trwae. Dlaczego? Bo w czasie duej inflacji koszty np. materiaw, energii i pac rosn. Skoro ceny produktw rosn, to znaczy, e inflacja powoduje wzrost zapotrzebowania na kapita, czyli ronie zapotrzebowanie na kredyty. Kredytodawcy pod wpywem rosncej inflacji staj si niepewni przyszoci i pobieraj od firm wysze opaty kredytowe. To zwiksza koszty dla firm. Inflacja utrudnia firmom osiganie dobrych wynikw finansowych. Zatem w okresach duej inflacji warto uwaad na spki, ktre

potrzebuj do swojej dziaalnoci duych iloci rodkw trwaych. Takie spki


po prostu bd osigay gorsze wyniki, gdy bd potrzeboway duych nakadw kapitaowych na zakupy. A to sprawi, e te firmy bd zuyway swoje pienidze, zamiast je pomnaad. bart-zielinski.blogspot.com Strona 90

Bg, pienidze i gieda!

2011

Lider brany

Najchtniej kupuj liderw danej brany. Dlaczego? Poniewa lider ma znacznie lepsze mare, opinie i mark na rynku. Mniej wydaje na reklamy, a sprzedaje wicej. Ma wielk przewag konkurencyjn i najczciej nie przez przypadek sta si liderem.

Konkurencja

Gdy interesuje mnie jaka firma, analizuj jej gwnych konkurentw. Praktycznie na bieco staram si wiedzied, co si dzieje w brany i czy nie rodzi si przypadkiem nowy lider. Przegldam raporty kwartalne i roczne mojej spki i konkurentw oraz porwnuj je ze sob. ledz zmiany branowe, nowinki w sektorze, informacje branowe i wszystko to, co moe mied wpyw na brane lub ktr spk.

Fioletowe produkty i usugi

Jaki czas temu trafiem na wspania ksik o biznesie: Fioletowa krowa Setha Godina. Dziki niej poznaem jak odkrywad wspaniae firmy i czym si charakteryzuj. W skrcie mog opisad fioletowe produkty i usugi jako te, ktre przebijaj si do naszej wiadomoci, pomimo tysicy reklam, neonw i produktw. Te firmy s tak niezwyke, e wszyscy o nich cigle mwi. Te spki maj tak niesamowite usugi lub produkty, e fani marki sami rozpowiadaj znajomym informacje na jej temat. Dziki temu najlepsze, fioletowe firmy praktycznie nie potrzebuj marketingu. Dziaaj z polecenia zakochanych uytkownikw. To mi przypomina np. Apple z ich produktami. Kupujc spki, ktre tworz rzeczy i usugi, o ktrych jest gono, otrzymujesz wartod dodan dla tej firmy. Konkurencji trudniej jest j pokonad, a z czasem staje si to prawie niemoliwe. Jednoczenie taka firma uzyskuje lepsze mare sprzeday, ma nisze

bart-zielinski.blogspot.com

Strona 91

Bg, pienidze i gieda!

2011

koszty promocji i dziaania. Same plusy. Dlatego fioletowe spki warto mied w swoim portfelu.

Polityka w kraju i na wiecie

Przy analizie fundamentalnej pomijam sprawy polityki. Uwaam, e polityka nie ma dugoterminowego wpywu na wyniki spek. Oczywicie drastyczne zmiany w

obowizujcych przepisach, race podwyki podatkw i inne negatywne decyzje rzdw, przyczyniaj si do ograniczenia zyskw i swobody dziaalnoci gospodarczej. Ze to rzdy, w ktrych problemy rozwizuje si podnoszeniem podatkw, cigle zwikszajc wydatki publiczne i biurokracj. Jednak tak naprawd mao mnie obchodz politycy i ich dziecinada w sejmie, przekomarzania, skarenie si i wzajemne krytykowanie. Scen polityczn uwaam za skandaliczn. Dla mnie polityka wyglda od lat tak samo beznadziejnie, co jak w filmie Dzieo wira. Na szczcie polityka, wybory, rzdy prawicowe czy lewicowe, nie maj wpywu na gied w dugim terminie. Poza tym i tak zawsze chodz na wybory. Nie marnuj swojego gosu. To mj obowizek i wolny wybr w jednym.

Na co zwracam uwag w sprawozdaniach finansowych?

No i doszlimy do najwaniejszego etapu analizy. Nazwabym j lwi czci badania spki. Jeli chcesz zarobid duo pienidzy na giedzie najwaniejsze, co mog Ci polecid to

naucz si czytad sprawozdania finansowe. Ta wiedza przyda Ci si na cae ycie i


zaprocentuje setkami tysicy lub milionami zotych zyskw. Im lepiej bdziesz umia je czytad, tym wicej zarobisz. To wanie ta wiedza, jeli dobrze j znasz i jeste w niej ekspertem, eliminuje ryzyko inwestycji prawie do minimum. Potrafic analizowad sprawozdania finansowe, moesz z powodzeniem osigad wielkie sukcesy na giedzie. Znajc i rozumiejc wyniki spek wiesz tyle, e redukujesz emocje prawie do zera. Wiedza i bart-zielinski.blogspot.com Strona 92

Bg, pienidze i gieda!

2011

zrozumienie tematu sprawiaj, e moesz trzewo myled, nawet jeli caa gieda leci na eb, na szyj. To jest wiedza, ktra pozwala patrzed jak Twoja spka spada o -50% i wiedzied, czy to tylko korekta lub podwijanie ogona przez wystraszonych spekulantw. Nauka czytania sprawozdao finansowych to duszy temat. Polecam Ci zakupid sobie na pocztek 1-2 ksiki, ktre dokadnie omawiaj temat na rynku polskim. Polecam Ci te przynajmniej na pocztku nauki, czytad jak najwicej sprawozdao finansowych. Dziki temu obeznasz si z terminologi i z kadego sprawozdania czego si dowiesz. Czytaj na luzie, bez zmuszania si do zapamitywania i rozumienia wszystkiego. Po kilkudziesiciu-kilkuset sprawozdaniach slang wejdzie Ci w krew i bdziesz go coraz lepiej rozumia. Czytanie sprawozdao za pierwszym razem jest trudne, ale z kadym kolejnym raportem rocznym lub kwartalnym, zaczone informacje, bd coraz atwiej przyswajalne. Bdziesz coraz wicej rozumia. Nie trzeba znad wszystkich regu i zasad czytania sprawozdao finansowych, aby zarabiad na giedzie. Ja ich wszystkich wci nie znam, co nie przeszkadza mi osigad dobrych stp zwrotu. Jednak im wicej si ucz, tym jestem w lepszej pozycji. Dlatego zalecam sobie i Tobie cigy progres.

Szerokie spojrzenie na dane

Metoda ta przypomina patrzenie na kul ziemsk z kosmosu. Nastpnie coraz bardziej zbliajc si ku ziemi, dostrzegamy coraz wicej szczegw naszej planety. Im jestemy bliej, tym dokadniej oceniamy lokalizacj i jak dany obszar wyglda na tle caej ziemi. Podobn zasad kieruj si w analizowaniu spek. Rozpoczynam prac od najszerszych danych, ku tym najbardziej aktualnym i jednostkowym. Spogldam wpierw do raportw rocznych skonsolidowanych z ostatnich lat, kooczc na analizie najnowszych, jednostkowych raportw kwartalnych. Zazwyczaj jednak raporty kwartalne traktuj jedynie jako dodatek i uzupenienie wiedzy. Dobra analiza skonsolidowanych raportw

rocznych, pozwala doskonale ujd sytuacj firmy na nastpny rok. Czstsze


bart-zielinski.blogspot.com Strona 93

Bg, pienidze i gieda!

2011

analizy i wyliczenia wartoci mog wprowadzad jedynie niepotrzebny zamt. W miar jak pojawiaj si sprawozdania kwartalne, czytajc je, upewniam si jedynie, czy wszystko zmierza w dobrym kierunku i po mojej myli. Analizujc wyniki skonsolidowane, patrz na zmiany i przyrosty danego kwartau do odpowiedniego kwartau z poprzednich lat tzn. 3 kwarta 2011 porwnuj z 3 kwartaem 2010, 2009 itd. Szczeglnie interesuj mnie due zmiany w jakiej kolumnie. Jeli np. mocno wzrastaj koszty finansowe w porwnaniu do poprzedniego okresu, staram si dociec - Co si stao? Wszystkie due odchylenia s istotne. Przegldam zarwno Rachunek Zyskw i Strat, Bilans oraz Rachunek Przepyww Pieninych. Wszystkie trzy powysze czci sprawozdania finansowego naley analizowad i oceniad cznie. Opisz Ci po kolei rzeczy, na ktre zwracam uwag.

W Rachunku Zyskw i Strat patrz na

W Rachunku Zyskw i Strat tak jak i w caej reszcie sprawozdania finansowego, patrz czy firma polepszya wyniki wzgldem poprzedniego okresu. Wane jest, aby firma uzyskiwaa stabilny wzrost przychodw chyba, e przechodzimy wiatow mocn recesj. Wtedy oczywicie zmniejszenie sprzeday jest zrozumiae. Jednak trzeba pamitad, e wiele

firm nie zmniejsza przychodw ani zyskw, nawet w tak trudnych okresach jak globalny kryzys.
Dalej zwracam du uwag na zyski operacyjne (EBIT), czyli te przed opodatkowaniem i potrceniem kosztw odsetek. Pozwala mi to ocenid, ile firma zarabia na czysto i jak duo zyskw zjada (zamiast reinwestowad). Pokazuje mi to stopieo i koszt uywania m. in. dwigni finansowej w postaci kredytw (im wiksza dwignia, tym wiksze koszty) i konsekwencji duego zaduenia. Dziki EBIT mona lepiej i atwiej porwnywad spki z tej samej brany, ni za pomoc porwnao zyskw netto. Jeli spka stale osiga coraz lepsze zyski operacyjne, a zyski netto cigle s ujemne, mog w ten sposb skupid si na doszukiwaniu przyczyn tej niecisoci. Mog to byd konsekwencje zbyt duego

bart-zielinski.blogspot.com

Strona 94

Bg, pienidze i gieda!

2011

zaduenia, lub wahania spowodowane przez straty lub zyski nadzwyczajne. Mog to byd nowe inwestycje lub spata kredytw itd. Co do zysku netto to lubi spki, ktre w ostatnich latach, powikszay zyski o minimum kilkadziesit procent. Bardzo dobry rok dla spki, to wedug mnie wzrost zyskw o ponad 100%. Uzyskuj go najczciej redniej wielkoci firmy, w drugim cyklu rozwoju spki, o ktrym wczeniej pisaem. Im spki s bardziej stabilne, przejrzyste i zachowuj stabilniejsz dynamik wzrostw zyskw netto, tym bardziej mi si podobaj s lepiej przewidywalne. Oglnie wychodz z zaoenia, e najlepiej jest kupowad spki, ktre nabray wiatru w agle i na tej sile, pyn przez nastpne lata. Wklejam przykadowe wykresy spki Wawel, aby pokazad o co mi chodzi, gdy mwi o stabilnych i przewidywalnych zyskach i przychodach:

Jak widzicie Wawel rozwija si nieprzerwanie od lat. Zauwacie, e w latach 20072009 mielimy wielk, globaln recesj. Wawel si tym chyba nie przej, a ja lubi firmy, ktre nie wierz w recesj i robi swoje jeszcze lepiej, ni w czasach hossy. Bazuj na prostym podejciu do inwestowania: jeli firma stale zwiksza wyniki

to jest dobra, jeli nie, to pewnie jest niedobra. Mwi to oczywicie p artem,
p serio. W moim yciu prostota wygrywa. Jest wielu analitykw i doradcw inwestycyjnych, ktrzy wiedz 1000 razy wicej ode mnie, tylko, e wanie przez to mog za bardzo skupiad si na metodach i analizach, zamiast na efektach. Zbyt dua wiedza, dowiadczenie i zbyt dokadne analizy, mog czasem bardziej szkodzid, ni pomagad.

Unikajc bran i biznesw, ktrych nie rozumiem, a skupiajc si na prostych


bart-zielinski.blogspot.com Strona 95

Bg, pienidze i gieda!

2011

dziaalnociach, ktre lubi, mam wiksz szans na dobr ocen sytuacji firmy.

W bilansie spki zwracam uwag na..

..kad pozycj po kolei, doszukujc si duych zmian oraz pozytywnych, wzrostowych tendencji. Przegldam aktywa, aby np. dopatrzyd si jak due s wartoci niematerialne i prawne, czy firma posiada wiele nieruchomoci, nalenoci, ilod posiadanej gotwki i pynnych aktyww krtkoterminowych. Due iloci pynnych aktyww s szczeglnie cenne w okresie trwajcej bessy i na pocztku hossy. Te pienidze mwi nam, ze firma ma moliwoci do tanich przejd czy inwestycji. Jest to dodatkowa wartod w wycenie spki. Natomiast znaczcy spadek aktyww to niepokojca sytuacja, ktra daje mi do mylenia i skania do doszukiwania si przyczyn takiego stanu rzeczy. W bilansie interesuj mnie rwnie zmiany kapitaw wasnych i zobowizao

dugoterminowych. Pierwsza pozycja pokazuje nam m. in. zmiany wynikajce z emisji


akcji w spce i koszty emisji. Kad now emisj traktuj jako potencjalne zagroenie dla zyskw z inwestycji. Przy emisji akcji moe dojd do braku poszanowania akcjonariuszy mniejszociowych, np. gdy s oni wyczeni z moliwoci zakupu nowych akcji. Trzeba te uwaad na emisje akcji z prawem poboru (poczytaj o tym). Oprcz standardowych emisji akcji zwykych, zwracam te uwag na to, czy firma nie emitowaa dodatkowych akcji uprzywilejowanych, obligacji, warrantw i innych papierw wartociowych. Te papiery rozwadniaj wartod przypadajc na jedn akcj. Osobicie lubi spki, gdzie nowe emisje papierw wartociowych s wielk rzadkoci. Dalej patrz na zobowizania firmy. Nie przepadam za firmami, ktre maj due zobowizania w stosunku do stopnia rozwoju i wielkoci firmy. Jeli odkrywam, e zobowizania id w grube miliony, sprawdzam poziom zaduenia u konkurencji. Po co? Poniewa kada brana jest inna i kieruje si swoimi prawidami. Dla niektrych bran zaduenie moe byd standardem i koniecznoci utrzymania pynnoci w firmie. Porwnuj zatem stosunek zaduenia firmy na tle konkurencji. Bywa rnie, lecz zdarza mi si, trafid bart-zielinski.blogspot.com Strona 96

Bg, pienidze i gieda!

2011

czasem na spk z brany, ktra mimo, e osiga bardzo dobre wyniki w porwnaniu do konkurentw, ma mae lub zerowe zobowizania. Mwi tu zarwno o zobowizaniach krtko, jak i dugoterminowych. Zobowizania dugoterminowe bardziej mnie interesuj, poniewa maj znaczenie dla wynikw firmy w duszym okresie. Stanowi ciar finansowy dla firmy. Koszty odsetek od poyczonych milionw zotych, maj duy wpyw na stabilnod firmy, zwaszcza w okresach recesji. Przy zobowizaniach dugoterminowych, w pierwszej kolejnoci zwracam uwag jak bardzo firma jest zaduona w stosunku do kapitaw wasnych i aktyww firmy. Nie przepadam za firmami, ktre maj zobowizania dugoterminowe wiksze, ni 20-30% kapitaw wasnych. A bardzo lubi spki, ktre maj zerowe zobowizania

dugoterminowe, albo widz, e powoli spacaj swoje zobowizania.


Drug stron medalu niskich zobowizao dugoterminowych, moe byd nie wykorzystanie potencjau i moliwoci jakie daje dwignia finansowa. Ale to ju inna sprawa.

Co mwi Rachunek Przepyww Pieninych (RPP)?

Kolejny etap analizy sprawozdao finansowych to przyjrzenie si przepywom pieninym w firmie. Sprawa jest prosta i nie trzeba byd geniuszem, aby odczytywad te dane. Zacytuj definicj: Cashflow jest sprawozdaniem pokazujcym przepyw rodkw pieninych w danej firmie w ujciu dynamicznym, czyli z uwzgldnieniem jego rde i wykorzystania. Pokazuje zmiany, jakie zaszy w poszczeglnych elementach aktyww i pasyww wywoane przez przepyw rodkw pieninych. Przedstawia informacje umoliwiajce ocen stopnia pynnoci finansowej, skutecznoci cigania nalenoci i zdolnoci do regulowania zobowizao12. RPP dzielimy na trzy czci:
12

Przepywy z dziaalnoci operacyjnej Przepywy z dziaalnoci inwestycyjnej

http://pl.wikipedia.org/wiki/Sprawozdanie_z_przep%C5%82yw%C3%B3w_pieni%C4%99%C5%BCnych

bart-zielinski.blogspot.com

Strona 97

Bg, pienidze i gieda!

2011

Przepyw z dziaalnoci finansowej.

Przepywy pozwalaj nam w prosty sposb zorientowad si w jakiej sytuacji finansowej jest firma. Przedstawiam Ci prost tabelk moliwych wariantw RPP, oraz krtki komentarz do odczytania wariantw:

Rodzaj przepywu / Warianty

1 + + +

2 + -

3 + + -

4 + +

5 + +

6 +

7 + -

8 -

A B C

Operacyjny Inwestycyjny Finansowy

Skorzystam z szablonu odpowiedzi z Wikipedii, lekko je wzbogacajc wasnymi komentarzami. Plusy w tabelce pokazuj kwoty dodatnie, minusy to kwoty ujemne.

Przypadek 1: Dodatnie przepywy pienine na wszystkich poziomach (BZ: trzy


plusy). Przedsibiorstwo gromadzi rodki pienine na koncie byd moe, aby przeznaczyd je na przysze inwestycje. | A: (+) Firma zarabia, ma zyski; B: (+) Byd moe np. wysprzedaje majtek, bo pojawiaj si wpywy; C: (+) Bierze kredyty, zadua si. Istnieje ryzyko przeinwestowania.

Przypadek 2: Wysoka rentownod a zyski przeznaczane s na rozwj


przedsibiorstwa i spat zobowizao. | A: (+) Firma zarabia, ma zyski; B: (-) Firma wydaje pienidze, inwestuje w co. Inwestycje w przepywach inwestycyjnych s oznaczane z symbolem minus; C: (-) Spaca kredyty lub zaduenia, firm stad na spat dugw, to dobry znak.

Przypadek 3: Typowa sytuacja, gdy mamy do czynienia z restrukturyzacj. | A: (+)


Firma zarabia, ma zyski; B: (+) Byd moe np. wysprzedaje majtek, bo pojawiaj si wpywy. Moe to oznaczad, e ma za mao pienidzy, lub chce spacid kredyt; C: (-) Spaca kredyty i zaduenie.

bart-zielinski.blogspot.com

Strona 98

Bg, pienidze i gieda!

2011

Przypadek 4: Prawidowa sytuacja w rozwijajcym si przedsibiorstwie. | A: (+)


Firma zarabia, ma zyski; B: (-) Inwestuje; C: (+) Zadua si, kredyty. Rozwijajce si przedsibiorstwo, angaujce si dodatkowo w kredyty dwignia finansowa.

Przypadek 5: Ujemne przepywy z dziaalnoci operacyjnej i dodatnie z pozostaych


dziaalnoci wskazuj na przejciowe trudnoci jednostki gospodarczej. | A: (-) Firma notuje straty, co nie tak; B: (+) Byd moe np. wysprzedaje majtek, bo pojawiaj si wpywy. Moe to oznaczad, e ma za mao pienidzy; C: (+) Bierze kredyty. To moe byd spka w restrukturyzacji. Nadal dostaje kredyty z bankw. Oglnie rednia sytuacja.

Przypadek 6: Sytuacja typowa dla modych, dopiero rozwijajcych si


przedsibiorstw. | A: (-) Firma notuje straty na dziaalnoci; B: (-) Firma inwestuje; C: (+) Bierze kredyty. To te moe byd spka w restrukturyzacji. Nadal dostaje kredyty i jeszcze inwestuje, wic nie tak le.

Przypadek 7: Niedobory gotwkowe przedsibiorstwa s pokrywane ze sprzeday


aktyww. Jest to niewtpliwie najgorszy przypadek i moe oznaczad bankructwo jednostki. | A: (-) Straty; B: (+) Sprzedaje majtek; C: (-) Spaca kredyt. Sytuacja za. Sprzeda majtku na spat kredytu i nie zarabia.

Przypadek 8: Ujemny poziom gotwki we wszystkich poziomach. Nie oznacza


jednak bankructwa. Przedsibiorstwo ma szans zaczd zarabiad w przyszoci na obecnie dokonywanych inwestycjach. | A: (-) Straty z dziaalnoci; B: (-) Firma inwestuje; C: (-) Spata kredytu. To moe byd sytuacja, gdy firma kiedy duo zarobia, ma nadmiar gotwki, restrukturyzuje si, ma du pynnod, moe spacad kredyty i inwestowad jednoczenie. To jest prosty szablon, ktry dod atwo obrazuje nam, co si dzieje w firmie.

Oczywicie wszelkie wtpliwoci staram si rozwiad, czytajc dokadnie poszczeglne pozycje z kadego rodzaju przepyww.

Podsumowanie analizy sprawozda

bart-zielinski.blogspot.com

Strona 99

Bg, pienidze i gieda!

2011

Omwiem bardzo oglnikowo to, na co gwnie zwracam uwag. Tak naprawd caa nauka czytania sprawozdao finansowych ley w Twoich rkach. Tylko od Ciebie zaley, na ile bdziesz rozumia biznes, ktry kupujesz. Jeli chcesz byd milionerem, naucz si

analizowad sprawozdania finansowe. Bd gorliwy w swojej pracy, a zaczniesz


zarabiad duo pienidzy.

Jak wyliczam warto wewntrzn i margines


bezpieczestwa!

Wartod wewntrzn kady analityk wylicza inaczej. Ja jestem jedynie amatorem i analitykiem samozwaoczym, wic nie spodziewaj si po mnie zaawansowanego i profesjonalnego wykadu na ten temat. Do wyliczeo wartoci wewntrznej nie stosuj metody DCF i innych bardziej skomplikowanych metod wyceny. Jak zauwaye korzystam nieco z metody porwnawczej, ale te w uproszczony sposb. Zanim zaczn wgryzad si w sprawozdania finansowe, wczeniej w pliku EXCEL, tworz tabelk z nastpujcymi kolumnami: Lp Rok Zysk netto Zysk z dziaalnoci operacyjnej Sprzeda (Przychody) Aktywa netto Kapita wasny Amortyzacja Zobowizania dugoterminowe Zobowizania dugoterminowe/Kapitay wasne Ilod akcji Zysk na 1 akcj

bart-zielinski.blogspot.com

Strona 100

Bg, pienidze i gieda!

2011

ROE ROE urednione z 5 lat(lub 10 lat) Wartod wewntrzna dla ROE Wartod wewntrzna dla ROE na 1 akcj Dodatkowe dane pod tabelk to: Wskaniki C/Z i C/WK, wzrost kursu od wyceny spki, a do dzisiaj, margines bezpieczeostwa.

Jak prosto wylicza warto wewntrzn?

Opisz teraz po kolei tabelk, oraz zdradz Ci sekret wyliczenia wartoci wewntrznej. Wszystkie dane, ktrych uywam do moich wyliczeo, to roczne dane skonsolidowane chyba, e tak jak w przypadku spki Wawel, firma posiada tylko roczne sprawozdania jednostkowe. Kwoty podane s w tysicach. Trzeba pamitad, ze bazujemy

na danych z przeszoci, wic nigdy nie mamy gwarancji, e osigane do tej pory wyniki, bd dalej kontynuowane na tym samym poziomie przyrostu.
Dodam te, e nawet najwspanialszy wynik wartoci wewntrznej, nie moe byd

uywany osobno, bez caociowej analizy spki i brany.


Poniej wklejam wykres spki Wawel oraz zrobion przeze mnie tabelk, do wyliczania wartoci wewntrznej. Dane spisywane byy z portali finansowych (np. bankier.pl) lub bezporednio ze sprawozdao finansowych. Zwrd uwag w tabelce, ile wynosio ROE od 2003 r. i spjrz, jak si zachowa kurs spki na wykresie.

bart-zielinski.blogspot.com

Strona 101

Bg, pienidze i gieda!

2011

Lp. liczba porzdkowa, ktra pokazuje z ilu lat zostay wykorzystane dane. Jak widzisz,
moja analiza dotyczy ostatnich 16 lat ycia spki. Nastpna kolumna to rok, z ktrego jest sprawozdanie.

bart-zielinski.blogspot.com

Strona 102

Bg, pienidze i gieda!

2011

Kolumny % pokazuj zmiany procentowe odnonie do wynikw z poprzedniego roku.

Zysk netto za dany rok(dane kwotowe s podane w tysicach). Zwrd uwag tutaj i w
kolejnych kolumnach na wyniki osigane przez Wawel w okresach recesji gospodarczych. Zarwno w roku 2001-2003 r. oraz 2007-2009 r. Zwrd uwag, e firma cay czas zarabiaa pienidze i zwikszaa sprzeda. Warto te porwnad wzrost zyskw netto w stosunku do wielkoci wskanika ROE.

Zysk operacyjny za dany rok. Tak jak wyej warto zwrcid uwag na wietne
umiejtnoci zarzdu i cigle rosnce zyski operacyjne.

Przychody ze sprzeday - ksikowe. Aktywa netto czne aktywa firmy, wpisuj dla zorientowania si czy rosn, czy
spadaj. Zmniejszajce si aktywa, s punktem zaczepnym do pogbionej analizy.

Kapitay wasne firmy na koniec danego roku. Jeli rosn to wszystko jest
prawidowo, jeli spadaj, warto szukad informacji: co si zmienio?

Amortyzacja dla obserwacji zmian. To sztuczny koszt. Zobowizania dugoterminowe czyli wszelkie kredyty i poyczki dugoterminowe
tj. na duej, ni 1 rok. Zbyt wysokie zaduenie moe byd ze dla firmy. Dlatego w nastpnej kolumnie sprawdzam jak bardzo firma jest zaduona w stosunku do kapitaw wasnych.

Zobowizania dugoterminowe w stosunku do kapitaw wasnych dziki


temu widz, czy firma za bardzo nie szaruje z kredytami. Dodatkowo due zobowizania dugoterminowe w stosunku do kapitaw wasnych mwi mi, e firma w przypadku wzrostu stp procentowych moe mied problemy z kosztami finansowymi. Oglnie lubi spki takie jak Wawel, ktre maj 0z zobowizao dugoterminowych i dynamiczne rosnce zyski oraz przychody.

Zysk na 1 akcje to rwnie kolumna potrzebna mi jedynie dla orientacji w sytuacji


spki, a dokadniej obrazujca zmiany w emisjach akcji i wzrostach lub spadkach zyskw.

ROE obliczam na 2 sposoby, gdy widziaem dwie szkoy obliczania. Dla roku 2009 ROE
mona obliczyd: pierwszy sposb zysk netto uzyskany w 2009 r. podzielid przez kapita wasnego w 2009 r. razy 100

bart-zielinski.blogspot.com

Strona 103

Bg, pienidze i gieda!

2011

I drugi sposb - zysk netto uzyskany w 2009 r. podzielid przez kapita wasny z pocztku 2009r. (czyli biorc kapita wasny z rubryki z 2008 r.) razy 100.

Drugi sposb wydaje mi si logiczniejszy. Porwnujemy w nim ile zyskw udao nam si osignd w 2009 r. za pomoc kapitaw posiadanych na pocztek 2009 r., lub inaczej mwic, z kapitau osignitego na koniec 2008 r. Ja stosuj obydwie metody, najczciej jednak t drug.

Urednione ROE za pomoc funkcji uredniania w Excelu, wyliczam redni z


wynikw ROE z ostatnich 5 lub 10 lat. Im lepsza spka, tym bdzie miaa wysze i stabilniejsze wyniki. Urednione ROE >20% pokazuje nam naprawd dobr i

dynamiczn firm. Dziki urednieniu ROE eliminuj wahania i jednorazowe wyskoki


w wynikach. Takie dane s lepsze, ni ROE z jednego roku, poniewa bardziej oddaj umiejtnoci firmy do reinwestowania zyskw i dugoterminowy trend. Co ciekawsze dane takie pozwalaj urednid wyniki osigane w okresie bessy i hossy, niwelujc niepotrzebne odchylenia i skrajnoci w okresach boomu lub recesji.

Wewntrzna wartod firmy. To jedna z dwch najcenniejszych kolumn w moich


wyliczeniach. Sposb wyliczania wartoci wewntrznej nie jest moim pomysem. Jest to opracowana i uywana metoda znaleziona w ksice Richarda Simmonsa Warren Buffett: Strategie Sukcesu. Polecam Ci przeczytad t ksik. Nie wiem, na ile oddaje ona realia metod stosowanych przez W. Buffetta, ale opisana w niej metoda wyliczania wartoci wewntrznej jest tak prosta, e przypada mi do gustu. Do wyliczeo wartoci wewntrznej najlepiej brad spki, ktrych dugoterminowe, urednione ROE wynosi

bart-zielinski.blogspot.com

Strona 104

Bg, pienidze i gieda!

2011

przynajmniej 20%. Wyniki sabsze, nie powinny Ci za bardzo interesowad. Dlaczego? Poniewa szukamy Michaelw Jordanw rynku, a nie zwykych spek. Jaki jest wzr do wyliczeo? Opisz Ci to najlepiej jak umiem, odsyam jednak po dokadn informacj do ksiki Simmonsa. Do wyliczenia wartoci wewntrznej bdzie nam potrzebna stopa dyskontowa.

Stopa dyskontowa inaczej zwana te stop procentow () to wielkod


mierzona procentowo wyraonym stosunkiem kwoty, ktr paci si za uytkowanie kapitau pieninego do wielkoci tego kapitau, najczciej ustalana na okres roku 13. Przyjmujemy do wyliczeo stop dyskontow rwn dugoterminowej rentownoci obligacji, co mniej wicej daje wartod 10% w skali roku (ja uywam 10%). W naszym przykadzie Wawel widzimy, e dugoterminowe, szecioletnie ROE wynosi 26,80%. Spka wypaca czd swojego zysku, a reszta jest zatrzymywana przez spk i jest reinwestowana rednio na 26,80% stopy zwrotu w kolejnym roku. Zatem kada 1 zotwka zatrzymanego zysku w firmie przynosi kolejne ok 0,27z w przyszych zyskach. Aby wyliczyd wartod wewntrzn korzystam z prostego wzoru:

Stop dyskontow do kwadratu mona zapisad w EXCELU jako (0,1 x 0,1). Przyjcie dugoterminowej stopy dyskontowej rwnej 10% (0,1) jest rwnoznaczne stwierdzeniu, e wartod wewntrzna rwna si 100 razy zyski razy dugoterminowe ROE. Nastpna kolumna to wartod wewntrzna dla spki przypadajca na jedn

akcj. Aby uzyskad wartod przypadajc na jedn akcj robi proste obliczenie:
uzyskan wartod wewntrzn dziel przez ilod akcji. No i voil! Wyliczylimy wartod wewntrzn dla spki po 2009 r. Obliczajc wartod wewntrzn dla Wawel wygldaoby to tak: WW= (32 051 000z x 26,8%) / (0,1 x 0,1) = 859 101 866z, a nastpnie

dzielimy przez liczb akcji 1 499 755szt = 572,83z. Do wyliczeo mona uyd te
13

http://portalwiedzy.onet.pl/29744,,,,procentowa_stopa,haslo.html

bart-zielinski.blogspot.com

Strona 105

Bg, pienidze i gieda!

2011

urednionych zyskw netto z 5 lat. Poprbuj wielu wariantw, pobaw si danymi. Oczywicie podchodz do tej wartoci z dystansem, bior pod uwag, e spka

moe nigdy nie osignd powyszej wartoci! Czynniki rynkowe s tak zmienne,
e ju wiele razy, moje wyliczenia nie osigny wyliczonego puapu. Zatem wartod wewntrzna jest tylko jednym punktem z wielu w caej analizie spki. To jeszcze nie koniec. Najwaniejsz rzecz w moich wyliczeniach jest

sprawdzenie marginesu bezpieczeostwa. Bez odpowiednio duego marginesu, nie wolno mi kupid spki. Jest on obliczany jako rnica wyliczonej
wartoci wewntrznej na 1 akcj i aktualnej ceny notowao na giedzie. Przykadowo, gdyby cena akcji na giedzie wynosia dzi 386 z, a wyliczona wartod wewntrzna 417,40 z to margines bezpieczeostwa obliczany byby tak: 417,40 386 z = 31,40 z. Czyli 31,40 z / 417,40 z x 100 = 8%. Uzyskany 8% margines bezpieczeostwa jest za may, aby bezpiecznie zainwestowad pienidze w spk. Najlepsza sytuacja jest wtedy, kiedy wartod wewntrzna spki jest kilkukrotnie wysza, ni cena rynkowa. To si zdarza na polskiej giedzie gwnie w czasach bessy i na pocztku hossy. Stosowany przez W.

Buffetta

margines

bezpieczeostwa

wynosi

minimum

50%

niedowartociowania. Czyli preferuje on kupno 1$ wartoci spki za 0,50$ i jest


bardzo rygorystyczny w przestrzeganiu tego kryterium. Uwaa te margines bezpieczeostwa za najwaniejsze kryterium przy zakupach akcji. Jeli kupisz akcj wart 417 z po 417 z, to musisz byd gotowy na to, e kada kolejna zotwka wzwy, oznacza, e spka jest coraz bardziej przewartociowana. Konsekwencj takiego zakupu prawdopodobnie bdzie strata pienidzy pod wpywem zaamania si kursu. Odradzam.

Podsumowujc: Wawel to godna polecenia firma, ktra osiga od lat bardzo dobre wyniki, nawet w okresach recesji i bessy. Ani razu od 2000 r. nie osigna sprzeday mniejszej, ni w poprzednim roku. Firma bez dugw, nie emitujca akcji, ktrej zarzd w ostatnich piciu analizowanych latach osign rednio 26,80% ROE. Wynik ten oznacza, e Wawel pomnaa swoje zyski od piciu lat o 5-6 razy lepiej, ni najlepsze lokaty. Spka od lat wypaca te sowit dywidend (min. 10z na akcj w 2011r), a dziaa na rynku od 1898r.!

bart-zielinski.blogspot.com

Strona 106

Bg, pienidze i gieda!

2011

Moe nie jest modna, ale to nie znaczy, e nie mona na niej godziwie zarabiad. To przedsibiorstwo cukiernicze po prostu robi swoje i robi to doskonale w kadych warunkach. Jeli porwnasz sobie wyniki konkurencji, zobaczysz, e Wawel w ostatnich latach uzyskiwa najlepsz dynamik wzrostu zyskw. Nie jest najwiksz firm, ale najdynamiczniejsz. Trzeba jednak zastrzec, e przy marginesie bezpieczeostwa 8% zakup akcji, nawet najlepszej spki, byby dla mnie niedopuszczalny. Osobicie wypeniem dane w tabelce za 2010 r. i wiem ju, jak wartod reprezentuje firma na 1 akcj w 2011roku. Jeli te chcesz wiedzied czy spk Wawel mona jeszcze kupid, musisz sobie samodzielnie zrobid tak tabelk w Excelu. Od razu zastrzegam, e nie wysyam tabelki mailem, gdy ten

e-book nie jest dla leni. Albo Ci gieda interesuje, albo nie. Albo chcesz zarabiad
na giedzie, albo nie. Twj wybr, szanuj go. Podaem Ci rdo wyliczeo (ksika Simmonsa) i pokazaem dokadny przykad wraz z opisem kadej kolumny. Reszta naley do Ciebie. W troch wysiku i do dziea! Jeli ja umiaem to zrobid, to Ty te to rozpiszesz!

Czy wietne wyniki finansowe gwarantuj sukces giedowy?

Do sprawozdawczoci finansowej trzeba podchodzid, tak jak i do reszty etapw analizy z pewnym dystansem. Jeli zdobdziemy ca wiedz z ksiek i bdziemy j stosowali wg dokadnych zaleceo, to i tak moemy nie zarabiad. Trzymanie si sztywno zasad sprawozdawczoci, pozwala nam odkryd prawdziwy obraz wartoci spki i wybierad tylko pierwszorzdne spki pod wzgldem wynikw finansowych. Lecz

czasami

przedsibiorstwa z cudownymi wynikami finansowymi, spki idealne, stoj w miejscu lub rosn bardzo powoli przez dugie lata. Przyczyn takiego zachowania kursu
moe byd bardzo wiele (nudna brana, awersja do brany lub spki, dua konkurencja, duy rozmiar spki, due wzrosty w poprzedniej hossie, trwajca bessa itd.).

Dodatkowy filtr analizy technicznej(AT)?


bart-zielinski.blogspot.com Strona 107

Bg, pienidze i gieda!

2011

Uywanie samej AT jest zudne i niebezpieczne dla portfela. Gdy zaczynaem inwestowanie na giedzie, przez pierwsze 4 lata korzystaem tylko z analizy technicznej i mylaem, e to wystarcza. Dzi w moim inwestowaniu, analiza fundamentalna i behawioralna spki stanowi 97% caej analizy. Pozostae 3% to analiza techniczna. Na wykresach widad od razu czasy recesji, prosperity, rozwoju spki itd. Jest to dla mnie wygodny i najszybszy sposb, aby zorientowad si, co si dziao w spce w ostatnich latach, jak spk odbiera rynek i co potencjalnie o spce moe myled 90% inwestorw (analitykw technicznych). Nie uywam, adnego profesjonalnego programu do analizy, korzystam z wykresw na stronie internetowej. Gdy znam wartod wewntrzn firmy, znam informacj o spce, spogldam te na jej wykres i oceniam. Widz od razu potencjalne formacje, potencjay spadkw lub zwyek itd. Wiem o czym myl inni. Tak jak i przy analizowaniu fundamentalnym, tak te i tutaj, analiz zaczynam od ogu do szczegu. Zaczynam od ogldania indeksw WIG20 i WIG. Otwieram wykres z danymi miesicznymi i cofam zakres wywietlanych danych od pocztku notowao do dzi. Pojawia mi si wykres liniowy caej historii indeksu od debiutu. Rzut okiem, pozwala mi si zorientowad, w jakim trendzie znajduje si aktualnie spka. Dla przypomnienia powiem tylko, e trend wzrostowy rysuje si czc na wykresie kolejne doki. Przykadowo wklej wykres WIG20:

bart-zielinski.blogspot.com

Strona 108

Bg, pienidze i gieda!

2011

Dodatkowo wczam do wykresu wskaniki MACD i RSI, ze standardowymi ustawieniami wskanikw. Wskaniki pokazuj wykupienie, gdy osigaj grny zakres wynikw lub wyprzedanie rynku, jeli znajduj si w dolnym zakresie. Po wczeniu wskanikw widz oglny poziom wyprzedania lub wykupienia rynku. Nastpnie zamieniam wykres na wiecowy. Na powyszym wykresie widz czy Polska przechodzi recesj, oywienie, czy hoss. Jak widad wieloletni trend wzrostowy, czyli narysowana linia, chod zostaa przebita przez spadki bessy 2007-2009r, to tylko po to, by wystraszyd niedowiadczonych inwestorw. WIG20 utrzyma 15 letni trend. Na wykresie widad okres bessy i to, e zaczlimy hoss. eby hossa moga nazywad si hoss, musi jeszcze przebid szczyt z 2007r. Inaczej bdziemy mieli albo trend boczny, albo kontynuacj spadkw. Jak widzicie sporo nam jeszcze brakuje do historycznych rekordw, ale powoli do nich dojdziemy. Oczywicie trzeba pamitad, e to tylko kreski (analiza techniczna), a nie przyszod. Wykresy notowao w adnym razie nie mog byd wyznacznikiem

atrakcyjnoci inwestycyjnej spki.


Nastpnie analizuj dane tygodniowe oraz dzienne i patrz jak ksztatuje si krtkoterminowy trend. Kiedy znam ju sytuacj gwnego trendu w Polsce (indeksy), mog bart-zielinski.blogspot.com Strona 109

Bg, pienidze i gieda!

2011

analizowad poszczegln spk. Wiem, e przy zmianie gwnego trendu, kurs wikszoci spek na rynku pynie z trendem. W czasie hossy syszaem, e ronie 65-70%

wszystkich spek na rynku, a w czasie bessy spada 90% spek. Dlatego atwo
domylid si wpywu zmiany oglnego trendu, na kurs posiadanych spek. Szczeglnie, jeli nasze spki duo rosy, zmiana trendu na spadkowy, spowoduje due spadki. Po analizie wykresw gwnych indeksw, otwieram wykres mojej spki i zaczynam znw od danych miesicznych, potem tygodniowych i dziennych. Interesuje mnie

gwny trend. Na podstawie takiego podstawowego spojrzenia na analiz techniczn,


wiem mniej wicej, czego mog si spodziewad w przyszoci (po inwestorach stosujcych AT tj. 90% rynku). Na powyszym wykresie widzimy, e jestemy w trakcie hossy. Wzrostom kursw towarzyszy wzrost obrotw, wskaniki dugoterminowe wchodz w stan przegrzania, lecz mog w nim pozostawad wiele miesicy. Ograniczeniem dla wzrostw jest szczyt poprzedniej hossy oraz grna linia kanau wzrostowego, czyli poprowadzona po szczytach hossy rwnolega linia do linii trendu. Tyle.

Jakich

narzdzi

formacji

uywam

analizie

technicznej?

Najprostszych. Szkoda mi czasu, na skomplikowane wyliczenia, wykresy itd.


Prostota zwycia. Chodzi tylko o to, aby zorientowad si z grubsza jak wyglda sytuacja

trendu. W analizie technicznej dziaaj:

Wolumen obrotw w czasie hossy. Liczy si duy obrt przy wzrostach i niski przy
spadkach.

Gwne trendy na giedzie: wzrostowy, spadkowy i boczny. Szczeglnie te w ujciu


miesicznym, dugoterminowym.

bart-zielinski.blogspot.com

Strona 110

Bg, pienidze i gieda!

2011

Dugoterminowe linie trendu i przeamanie linii trendw przy duych obrotach. S to czsto wybicia zmieniajce dugoterminowy trend. Mog si jednak
okazad puapkami.

Tymczasowe formacje, ktre si prawie zawsze sprawdzaj to trjkty, kanay, flagi, kliny i inne formacje, po ktrych wybiciu jest kontynuacja trendu: spadkowego albo wzrostowego.

Najprostsze rednie kroczce: 15 i 45 okresowe. Najprostsze wskaniki MACD i RSI.

Podstawowe formacje wiecowe: dua biaa/czarna wieca, moty, krzy zoty i


krzy mierci, doji, okna itp. Dobrze dziaaj 3 gwne zniesienia wzrostw wg Fibonacciego: 38,2%, 50% i 61,8%. Due spadki przekraczaj czsto wicej, ni 62%, lecz to oznacza, e spka ma ju blisko dno.

Gwne cykle.

Okna hossy/bessy pokazuj silny rynek i s zazwyczaj zapowiedzi kontynuacji


trendu.

Fale Elliota: najprostsza fala wzrostowa 5-tka i 3-jka spadkowa czsto wystpuje.

bart-zielinski.blogspot.com

Strona 111

Bg, pienidze i gieda!

2011

Jak widzisz uywam tylko najbardziej podstawowych metod analizy technicznej. To wystarcza do zorientowania si, w jakim etapie trendu jest gieda i spka. Patrzc na wykres szukam takiej spki, ktra niedugo bdzie miaa mocny wzrost. Mgbym to nazwad

formacj przyczajonego tygrysa, ukrytego smoka. Poznaj j np. po


wysprzedaniu, przyczajonym okresie stabilizacji kursu na dnie i po powolnym, rosncym kursie, ze zwikszajcym si wolumenem. Mocne przebicie dugoterminowego trendu spadkowego otwiera drog dla nowego trendu. Taka formacja pojawia si czsto po bessie lub w firmie, ktra kooczy restrukturyzacj lub wychodzi z wieloletnich kopotw finansowych. Poniej przykad wybicia z wieloletniego trendu spadkowego dla Optimusa, ze wzrostem obrotw przy wybiciu. Jak potocz si losy Optimusa? Czas pokae. Dodam, e wzrosty zaczy si wtedy, kiedy Optimusa przeja inna firma, std wykres jest troch zafaszowany.

Sekret okrelania ryzyka kontrolowanego!

bart-zielinski.blogspot.com

Strona 112

Bg, pienidze i gieda!

2011

Zdradz Ci teraz sekret analizy giedy, o ktrym nigdy wczeniej nie syszaem i nie czytaem w ksikach i artykuach giedowych. Chodzi o ustalenie realnego ryzyka z inwestycji. Metoda oceny ryzyka zakupu akcji, o ktrej zaraz Ci powiem, moe byd uywana rwnie w jakiejkolwiek innej dziedzinie ycia. Jest opracowana i dostosowana przeze mnie do okrelenia ryzyka giedowego. Dowiedziaem si o niej z ksiki, ktr Ci ju polecaem Steven Scott Jak lepiej zarabiad i przystosowaem j do analizy giedowej. Metoda jest prosta. Tworzymy tabelk z 3 kolumnami i podpisujemy je, tak jak poniej: Wpisujemy dziaanie, ktre chcemy podjd np. zakup akcji, zmiana pracy, podejcie do dziewczyny/chopaka, wejcie w biznes itd. Wemy za przykad: Kupno akcji X: Najgorszy przypadek
Akcje strac, bo firma zbankrutuje. Strac wszystkie pienidze i dobre imi. Produkt firmy nie odniesie sukcesu, nie podpisz kontraktu itd. Zyski spadn o 80% Strac na spadkach 60% kapitau.

Najlepszy przypadek
Akcje wzrosn o 900% w 5 lat, produkt odniesie globalny sukces. Umowa zostanie podpisana na 5 lat na 1 mld $. Kurs wzronie o 100% w kwarta.

Scenariusz prawdopodobny
Akcje wzrosn przynajmniej o 40%, s niedowartociowane, nie jest planowana uywam nowa ich emisja, sam jakoci

wysokiej

produktw, sprzeda cigle ronie. Jak spka zacznie z spadad niej po to 3

najwyej

wyjd

miesicach lub jak spadnie o -15%. Na pewno nie strac 100%! Moje max ryzyko to 10-15%, a max zysk 40-100%.

Jak widzimy w przykadzie moemy przeanalizowad rne scenariusze wypadkw.

Scenariusz pesymistyczny, optymistyczny i prawdopodobny. Czsto popeniamy


bd, e dostrzegamy same superlatywy lub same przeszkody w jakiej sprawie lub spce. Tutaj moemy przeanalizowad np. zakup akcji spki X pod wzgldem kadego scenariusza. Dziki temu wiemy, czego moemy si spodziewad w najgorszym i najlepszym przypadku oraz zastanowid si, jakie jest realne ryzyko inwestycji w scenariuszu prawdopodobnym. Moemy zaplanowad sobie dziaania na ewentualnod najlepszej i najgorszej sytuacji i bart-zielinski.blogspot.com Strona 113

Bg, pienidze i gieda!

2011

sprawdzad, ktry scenariusz si realizuje. W ten sposb znaczco eliminujemy ryzyko duej straty zainwestowanych pienidzy. W ostatecznoci wiemy, co robid i spokojnie wykonujemy wczeniej zaplanowane dziaania. Ograniczamy dziaanie pod wpywem emocji.

Korzystajc z tej metody, mona dostrzec fasz ryzyka inwestycyjnego i swoich lkw, ktre najczciej s wyolbrzymione w naszej gowie, a w rzeczywistoci nie maj szans na realizacj. Im lepiej i na spokojnie przygotujemy
odpowiedzi na te 3 scenariusze, tym mniejsze ryzyko podejmiemy. Dziki tej metodzie moemy bardzo prosto przygotowad sobie plany awaryjne w przypadku urzeczywistnienia si wariantu najgorszego. Dziki temu bez emocji, na spokojnie szybko zareagujemy i wg planu B: wyjdziemy z inwestycji, jeli kurs spadnie od ceny zakupu np. o -15%. Dowolnod planw awaryjnych jest nieskooczona. Ryzyko staje si okrelone i kontrolowane np. do ustalonej straty procentowej. Fajne?

To jeszcze nie koniec! Jak wybiera Michaelw Jordanw rynku?

To ju prawie koniec mojej analizy i filtracji. Pamitaj, e w tym momencie zostao nam ju okoo 5-10 najlepszych fundamentalnie spek, ktrych dziaanie dobrze znamy i rozumiemy. Pozostaje najwaniejsza czd. To ta czd, ktra pozwala nam z przeanalizowanych spek, wybrad najsilniejsze pod wzgldem rozwoju i wzrostw. Zanim kupimy akcje siadamy jeszcze nad wszystkimi danymi i wyliczeniami, ktre zebralimy i eliminujemy z tych 5-10 spek te, ktre nas jako dalej odrzucaj lub nie przekonuj. Ja mam taki sposb, e pytam sam siebie, swojej podwiadomoci i intuicji:

Bartek bd ze sob w 100% szczery, ktra spka na pewno nie wzronie?!


Czsto takie konkretne, szczere pytanie, pokazuje nieuwiadomione, faszywe oceny spki. Dziki odpowiedzi na to pytanie, czd firm od razu odpada najczciej ta metoda jest bardzo trafna. W rezultacie zostaje ok. 5 najlepszych firm. I za nie si zabieram na sam koniec.

bart-zielinski.blogspot.com

Strona 114

Bg, pienidze i gieda!

2011

Co robimy, aby wybra rakiety?

Pierwszy wariant. Kupujemy najlepsz wg nas firm, o ktrej jestemy w peni przekonani, e musi si rozwijad i rosnd, za caod gotwki lub jej wiksz czd. Jeli kupimy spk za caod kapitau, moemy sobie pogratulowad zakooczenia analizy i stania si wspwacicielem bardzo dobrej firmy na lata. Tak robi W. Buffett, kiedy skooczy analizowad spk, po prostu kupuje jej akcje z wiar, e bdzie je trzyma w nieskooczonod. Oczywicie zawsze moemy si pomylid i inna spka bdzie rozwijaa si lepiej. Dlatego, jeli nie chcemy inwestowad wszystkiego w jedn spk (zalecane nowym inwestorom), moemy ewentualnie czd pozostaego kapitau ulokowad w

drug spk.
Moemy te gotwk dalej trzymad na koncie, do momentu zdobycia 100% pewnoci o prawidowym wyborze konkretnej spki. Powstaje jednak ryzyko zaspania wzrostw. Moemy take obserwowad spki spoza parkietu, bez inwestowania wasnych kapitaw, do momentu dostrzeenia duych wzrostw. Osobicie uwaam jednak, e zaangaowanie finansowe sprzyja duo lepszej analizie i rozwojowi inwestora. Kolejny wariant, wg mnie najlepszy. Kupujemy za mae kwoty 2-3 najlepsze spki. To nas motywuje do ich wzmoonej obserwacji. Reszt kapitau trzymamy w portfelu i czekamy. Obserwujemy zachowanie wszystkich pozostaych 10 spek. I czekamy kilka tygodni albo miesicy. Patrzymy, dogldamy, obserwujemy. I dzieje si co takiego, e po mniej wicej paru tygodniach, po okresie inkubacji, ktra firma zaczyna rosnd, albo na jej kursie widad powolny wzrost i rosncy popyt (wolumen). Wyania si lider wzrostw. Ta firma, ktra zacznie w koocu mocno rosnd, speni zatem warunki fundamentalne, techniczne i

teraz dodatkowo spenia warunek dynamiki (impetu wzrostowego).


Gdy zatem przyjdzie chwila, kiedy mamy w peni przekonanie, co do dobrego wyboru spki i rozpoczcia przez ni wzrostw, mona zaczd stopniowo zwikszad

bart-zielinski.blogspot.com

Strona 115

Bg, pienidze i gieda!

2011

zaangaowanie w lidera. Warto, bo ze wszystkich spek jakie przeanalizowalimy, moe


byd zawsze tylko jeden lider wzrostw. I to te akcje warto mied. Oczywicie musimy wczeniej przeanalizowad ryzyko kontrolowane i przygotowad sobie plany awaryjne. Jednak po takiej analizie, szanse na pomyk i due straty, s ograniczone (szczeglnie przy inwestycji dugoterminowej: ponad rok). Praktycznie cae ryzyko inwestycji w now spk, mona ograniczyd do np. -10% strat maksimum. Dlaczego? Poniewa w planie awaryjnym ustalamy maksymalny spadek wartoci cen kupionej przez nas spki, np. na -8%(+2% opaty) i po tej kwocie wychodzimy z inwestycji. Moe to byd jednak puapka, bo spki lubi testowad nasz wiar w nie. Po spadkach, kiedy wychodzimy z inwestycji kurs zaczyna rosnd. Musisz sam ocenid, czy warto wychodzid po spadkach np. -10%. W. Buffett odradza tak analiz spki, po ktrej nie jeste gotowy na chwilowe spadki przynajmniej o -50%. Jak widad bierze pod uwag bardzo due odchylenie od wasnej ceny zakupu, wierzy bowiem, e to tylko krtka panika. Jeli nie ulega jej i przytrzymuje walory w portfelu, najczciej na tym zarabia. Przy analizie i selekcji jak Ci opisaem, ryzyko z inwestycji zmierza ku zeru, a potencjalne zyski ku tysicom procent. Wiem co o tym, bo ju kilka razy osigaem tak wysok stop zwrotu. Wpierw na Cersanicie, pniej na TIM i Wawel, ostatnio prawie na Optimusie. Obecnie szukam kolejnej, bardzo dobrej spki na lata.

Kiedy realizujemy zysk i wychodzimy z akcji?

B. Graham zwyk realizowad swj zysk, gdy cena rynkowa akcji przewyszaa zaoon przez niego wartod wewntrzn. P. Fisher (te mentor W. Buffetta) sprzedawa kiedy odkrywa, e popeni bd. W. Buffett te wychodzi ze spek albo, gdy odkrywa, e si pomyli albo z terminem najlepiej nigdy. Najczciej termin ten oznacza kilka, kilkanacie lat. Najlepsze spki kupione przez W. Buffetta s trzymane w jego portfelu nawet od kilkudziesiciu lat (np. Coca Cola).

bart-zielinski.blogspot.com

Strona 116

Bg, pienidze i gieda!

2011

Kady ma troch inne sposoby wychodzenia z giedy. Jest to chyba najtrudniejszy, psychologiczny moment caego procesu inwestycji na giedzie. Bo samo znalezienie dobrej firmy i zainwestowanie w ni to tylko pocztek. Wielu osobom si to udaje. Jednak z caej masy inwestorw, ktrzy maj papierowe zyski na rachunku maklerskim, ostatecznie

nielicznym udaje si zamknd pozycje z duym zyskiem. W rezultacie dochodzi do


sytuacji, w ktrej traci si pienidze lub wychodzi na zero. Postaram si troch omwid, ten arcytrudny moment tak, aby na inwestycjach zarabiad duo. Najwaniejsz spraw przy zyskownym wyjciu z inwestycji jest oczywicie wybr dobrej spki, ktrej kurs bdzie rs i da nam zarobid. Jeli firma jest saba, problem wyjcia ze spki jest dod prosty. Mona skorzystad z opisywanego wczeniej okresu prbnego, okresu inkubacji inwestycji i wyjd stosujc plan awaryjny. W tym kilku miesicznym okresie prbnym moemy si atwo przekonad, czy nasze analizy byy poprawne, czy nie. Jeli wiemy, e firma jest niedowartociowana, ale i tak spada, wtedy trzeba przemyled powody takiej sytuacji i podjd decyzj: sprzedad lub trzymad. Tu czyha na nas maa psychologiczna puapka: niechd do popenienia bdu i przyznania si do

poraki. Chyba najczciej w yciu popeniamy bd, kiedy nie chcemy go popenid. Zamiast
np. sprzedad akcje ze strat -10%, przez brak zdecydowania i planu dziaania, pozwalamy sobie na dalsze obsuwanie si kursu. Oszukujemy samych siebie i wci trzymamy spadajce akcje. Gdy nie jestemy pewni co robid, trzeba podjd decyzj i przyjd jej konsekwencje.

Najgorsza decyzja jest lepsza, ni brak decyzji.


Moemy w yciu robid bdy, tracid pienidze na giedzie itd. Pozwlmy sobie na bycie nieidealnymi, pozwlmy sobie na straty i bdy, a bdziemy zdrowsi i szczliwsi. Najwaniejsze jest to, aby przeanalizowad t sytuacj i wycignd nauk z kadego bdu i kadej poraki. Mona pjd do lasu, usid z notatnikiem i wypisad przyczyny popenienia bdw (tzw. kreatywna wytrwaod). Nastpnie trzeba pomyled, jak te bdy przekud w przyszoci na sukcesy. Bez analizy bdw i poraek, bez refleksji nad yciem, trudno nam bdzie znw ich nie popenid. Szkoda marnowad ycie na powtarzanie swoich i

innych bdw!

bart-zielinski.blogspot.com

Strona 117

Bg, pienidze i gieda!

2011

Aby wyjd z akcji trzeba to zrobid najlepiej wtedy, kiedy si na nich duo zarobio. Najczciej wielkie zarobki z akcji pojawiaj si dopiero po latach trwania hossy i wzrostw, a czasem nawet po kilku okresach hossa-bessa. Wychodz z zaoenia, e warto dawad szans spkom, ktre wietnie si rozwijaj i trzymad je niezalenie od koniunktury giedowej (nawet przez okres bessy). Z tym, e trzeba pamitad, e kryzys potrafi podkopad

fundamenty firmy, a nawet zastopowad jej rozwj. Jest pewnego rodzaju sztuk
wybrad tak spk, ktra poradzi sobie nawet po okresie recesji. Im lepiej przeanalizujemy swoj spk, tym wiksza szansa na wybr odpowiedniej spki. W wariancie posiadania super biznesu, cierpliwod okae si zotem, a inwestycja po latach da nawet tysice procent zyskw. Inny sposb wyjcia z zyskiem z rynku, najczciej oznacza wyjcie duo wczeniej, ni szczyty notowao. Zazwyczaj oznacza to niszy zysk, ni potencjalnie moliwy. Jest to rodzaj strategii wyjcia przed szczytem, w rodku mocnego trendu. Kiedy, gdzie czytaem o inwestorze, ktry jako strategi inwestycyjn mia podejcie, wychodzenia z inwestycji

zawsze za wczenie. Jest to jaki sposb, lecz nie gwarantuje on maksymalnych


zyskw. Niestety mona stracid ogromne zyski, wychodzc zbyt wczenie z inwestycji.

Najlepsza strategia wyjcia z inwestycji

Opracowa j oczywicie Warren Buffett. Jego sposb to powolny, spokojny okres analiz i zakupw akcji, bez popiechu i emocji. To take strategia unikania gorcych bran i spek, w zamian za kupno nudnych, mao nowoczesnych, przewidywalnych biznesw. Wybiera due, pynne biznesy, aby w przypadku decyzji sprzeday, kurs nie pikowa. W. Buffett kupujc biznesy podchodzi do nich jak do inwestycji na minimum rok. Nie znam dokadnie jakimi kryteriami kieruje si przy wychodzeniu z biznesw. Podejrzewam, ze zamyka transakcje wtedy, gdy jej dugoterminowe perspektywy przestaj byd korzystne, a na rynku pojawiaj si nowe niezwyke okazje. Oczywicie proces kupnosprzeda trwa u niego cae lata. Ostatecznie osigane przez guru z Omaha wyniki z inwestycji, deklasuj wikszod inwestorw na wiecie o tysice procent. Jeszcze raz bart-zielinski.blogspot.com Strona 118

Bg, pienidze i gieda!

2011

polecam Ci przeczytad wszystko, co moliwe na temat Warrena Buffetta.


Poszukaj w nich odpowiedzi, kiedy warto wychodzid ze spki. Na koniec rozdziau o giedzie powiem tylko, e zawsze kupujc akcje spki

trzeba zakadad moliwod poraki i pomyki inwestycyjnej. Zawsze bd najlepszej myli co do inwestycji i zawsze posiadaj scenariusz na wyjcie ewakuacyjne. W momencie kiedy twoje przypuszczenia okazuj si bdne i realizuje si
czarny scenariusz, podejmij wczeniej ustalon decyzj. Miej dyscyplin jak onierz.

bart-zielinski.blogspot.com

Strona 119

Bg, pienidze i gieda!

2011

bart-zielinski.blogspot.com

Strona 120

Bg, pienidze i gieda!

2011

Epilog
Co dalej? - Dziaaj!

Nie ma wzoru na obliczenie (wartoci wewntrznej). Musisz po prostu znad si (na tych akcjach, ktre zamierzasz kupid). Warren Buffett

bart-zielinski.blogspot.com

Strona 121

Bg, pienidze i gieda!

2011

Czy te metody przestan dziaa?

Analiza fundamentalna i inwestowanie dugoterminowe na sposb Warrena Buffetta nie przestan dziaad! Po prostu zmieni si troch forma tej
strategii. Wikszod metod, ktre opisaem w tym e-booku bdzie dziaao jeszcze przez wieki. Dlaczego? Natura ludzka ma co w sobie, co nie pozwala inwestorom kupid akcji i nic z nimi nie robid. Inwestorzy nie wytrzymuj trwania w bezruchu, w cierpliwoci i wytrwaoci. Cigle musz co robid, zmieniad akcje, skakad z jednej firmy na drug, spekulowad, hazardowad.

Zbyt dua aktywnod na rynku powoduje straty, a nie zyski. To nic, e w 90%
ksiek odradza si takie sposoby inwestowania. To nic, e inwestor po paru latach widzi, e nic nie zarobi i wyszed na zero. To nic, e cigle popenia te same bdy i tak cigle robi to samo. Do czasu a si wypali, albo zbankrutuje. Gieda nie bya dla niego, tak miao byd. Natura ludzka, te ma co w sobie, co zmusza gracza giedowego do posugiwania si coraz trudniejszymi metodami analizy, zamiast najprostszymi i logicznymi. Warren Buffett nie uywa komputera, a jest najbogatszym inwestorem wiata. Uywa najstarszych i najprostszych metod do analizy giedy: siada i czyta ksiki i raporty okresowe firm. Powtrz raz jeszcze: W. Buffett nie uywa komputera, analiz technicznych, systemw transakcyjnych, a jest najbogatszym inwestorem wiata. Tzn. udowadnia, e do zarabiania prawdziwych pienidzy, w dzisiejszych czasach wcale nie potrzeba nic wicej, ni analiza sprawozdao finansowych, wietna znajomoci swojego biznesu (spki). Waniejsze od nowoczesnych technik analizy giedy jest to, aby uywad swojego

mzgu, co niestety na giedzie jest mao popularne. Kupowanie systemw transakcyjnych,


programw do analizy technicznej, profesjonalnych notowao akcji itd. ma ogromny sens, ale dla twrcw tych narzdzi, a nie dla inwestorw. Po prostu oni na tym zarabiaj, s sprzedawcami.

bart-zielinski.blogspot.com

Strona 122

Bg, pienidze i gieda!

2011

Metody opisane w tym e-booku dziaaj, poniewa opieraj si na maksymalnej

prostocie. Uywam tylko tego, co dziaa i co jest proste.

Moje nowe poszukiwania

Po 12 latach inwestowania zaczynam jednak tworzyd konkretnie pod siebie dostosowan, zintegrowan z samym sob, now strategi inwestycyjn. To oznacza, e na podstawie zdobytego dowiadczenia i wasnych przemyleo, wiadomie rezygnuj z penego naladowania innych inwestorw, nawet Warrena Buffetta. To znaczy, e moje nowe inwestycj bd troch inne, ni dotychczas. To nie zmienia faktu, e moja strategia inwestycyjna opiera si w 85% na zasadach inwestycyjnych guru z Omaha. Zaczynam szukad wasnego klucza inwestycyjnego, optymalnie dopasowanego do mojej osobowoci, talentw i predyspozycji. Chc byd sob, chc zaryzykowad wszystko, chc pjd drog wasnych, indywidualnych przemyleo, przekonao i umiejtnoci. Gdzie mnie to doprowadzi? Czas pokae. Jeli okae si, e moje metody nie dziaaj, wrc do naladowania W. Buffetta.

Co mona zrobi z czci zyskw giedowych?

Wierz, e korzystajc z tego e-booka zaczniesz mdrze zarzdzad pienidzmi i inwestowad na giedzie. Tego Ci ycz. Powiem Ci jeszcze jedn rzecz, o ktrej ju wczeniej wspominaem. Warto oddawad czd zyskw giedowych potrzebujcym. 10% zyskw to

takie minimum, jakie warto przeznaczyd na dobre cele.


Dawanie ksztatuje nasz charakter i chroni przed chciwoci, prnoci i pych. Warto powicid czd zysku, aby nie zniszczyd sobie ycia. Zarabiane przez nas pienidze nie nale do nas. Znasz na pewno bogatych, nieszczliwych ludzi, ktrzy byd moe za mao daj, a za duo myl i martwi si o swoje dobra. Wierz w ogromny sens dawania i

bart-zielinski.blogspot.com

Strona 123

Bg, pienidze i gieda!

2011

dzielenia si tym co mamy, z radoci i mioci. Zawsze moemy dad innym dwie rzeczy:

miod i swj czas. Warto te podzielid si dobrami materialnymi. S biedniejsi od nas.

Dawania ucz si od lat. Ciko mi to czasem przychodzi, tak jak chyba kademu na pocztku. Jednak z kadym rokiem potrafi dawad wicej i radoniej, a Bg mi to czsto wynagradza na rne sposoby. Warto zaryzykowad i w tej dziedzinie ycia. Dawad, tyle ile nam serce podpowie.

Dalej zrb to! Dziaaj! Zadbaj o swoje finanse!

bart-zielinski.blogspot.com

Strona 124

Bg, pienidze i gieda!

2011

No i doszlimy do kooca e-booka :) Gratuluj przejadki na rowerze. Zatrzymalimy si na chwil w naszym giedowym lesie. Widziaem nawet niedwiedzia brunatnego ;) Mam nadziej, e ten e-book rozszerzy Twoje spojrzenie na sprawy wiary, pienidzy, giedy i odkrye co dla siebie. Wierz, e bya to lektura budujca i pokrzepiajca. Daa Ci troch radoci, wiedzy i rozszerzya spojrzenie na pewne wane kwestie. Mam nadziej, e moe zachci Ci do czytania Biblii, zblienia si do Boga, bo im bardziej zaryzykujesz i si do Niego przybliysz, tym bardziej odkryjesz, jak bardzo On Ci kocha i jak bardzo chce, eby

speni swoje najwiksze marzenia. Bg pomoe Ci te prawdopodobnie poprawid


Twoj sytuacj finansow i uwolni Ci od niewoli zamartwiania si pienidzmi. Ten e-book zawiera z grubsza to, co jest Ci potrzebne, aby nakierowad Ci na drog mdrego inwestowania na giedzie. Nawet, jeli opisane tu metody nie bd dziaay w Twoim yciu, masz wskazwki, jak i gdzie szukad dalszych podpowiedzi. Szukaj swojej drogi, to wystarczy.

Walcz! Bez ryzyka nie ma ycia. W obecnych czasach po ulicach chodzi


mnstwo ywych trupw. Co ciekawe s to czsto ludzi majtni, tzw. ludzie sukcesu. S to jednak osoby ponure, smutne, ktre zrezygnoway z marzeo i zrezygnoway z Boga. Nie ma w nich prawdziwej radoci, pokoju serca, mioci do siebie i ludzi. Ludzie szybko odkrywaj, e due pienidze nie zaspokajaj wewntrznej pustki, a zajmowanie si w yciu tym o czym marzyli, zamieniaj na konsumpcj i pytkie rozrywki. To nie dziaa. Ludzie niewierzcy, ktrych przepenia miod i radod do ludzi, to sporadyczne wyjtki. Jak mawia synny szwajcarski psychiatra i psycholog Carl Gustav Jung: Leczyem

setki pacjentw. Wrd tych w drugiej poowie ycia, czyli trzydziestoletnich i starszych, nie byo ani jednego, ktrego problem w ostatecznoci nie sprowadzaby si do odnalezienia religijnej strony ycia. Zostawiam bez
komentarza. Uwaam, e warto uczyd si giedy, bo chod nie jest prosta, to pozwala na uzyskanie finansowej wolnoci. Ten jeden e-book moe byd wietnym wstpem do rozpoczcia samodzielnych inwestycji. W tym e-booku masz to, co najwaniejsze. To taka wiedza w

bart-zielinski.blogspot.com

Strona 125

Bg, pienidze i gieda!

2011

piguce, starter, wdka dla inwestora. Zamiast gotowych ryb daj Ci wdk, dziki ktrej ju dzi moesz zaczd owid mnstwo ryb. Moesz spenid marzenia, moesz zmienid co w swoim yciu. Do odwanych wiat naley. Uwaam, e warto zaryzykowad, zaczd nauk. Ty znasz najlepiej samego siebie, Ty zdecyduj co dalej i zrb to! :)

bart-zielinski.blogspot.com

Strona 126

Bg, pienidze i gieda!

2011

Podzikowania

Chciaem podzikowad wszystkim, ktrzy w jakikolwiek przyczynili si do tego kim jestem i nauczyli mnie inwestowania. Chciaem podzikowad moim wspaniaym rodzicom i mojej rodzinie za cierpliwod i wsparcie w caym moim yciu. Dzikuj, moim przyjacioom za ich obecnod. Chciaem podzikowad take wszystkim, ktrzy podtrzymywali mnie na duchu w napisaniu tego e-booka. Dzikuj wszystkim Czytelnikom bloga za ywe zainteresowanie blogiem i e-bookiem, bez tego ta ksika by nie powstaa. Szczeglnie dzikuj Tobie Boe za cae moje ycie :)

Polecane ksiki

bart-zielinski.blogspot.com

Strona 127

Bg, pienidze i gieda!

2011

Bg 1. Biblia sam codziennie rano czytam Bibli. To codzienna porcja mdroci, wiary, mioci i nadziei. Dziki niej mam naadowane akumulatory i wiat widz w innych barwach. 2. Dzikie serce i Urzekajca John i Stasi Eldredge Super! 3. Super ksiki psychologiczne, o swoim zadaniu, mskoci, kobiecoci, ranach itd. mona znaled na stronie wdrodze.pl. Polecam! Pienidz 1. Jak lepiej zarabiad Steven Scott 2. Krl Salomon najbogatszy czowiek wszech czasw Steven Scott 3. Bogaty ojciec, biedny ojciec Robert Kiyosaki 4. Twoje pienidze si licz Howard Dayton (polecam te szkolenie Biblia o finansach Organizacja Crown) 5. Bogaty albo biedny po prostu rni mentalnie T. Harv Eker 6. Najpierw rzeczy najwaniejsze Stephen Covey Gieda 1. Mwi Warren Buffett Janet Love 2. Jak to robi Warren Bufett James Pardoe 3. Warren Buffett: Strategie sukcesu Richard Simmons 4. Na sposb Warrena Buffetta Robert Hagstrom 5. Portfel Warrena Buffetta Robert Hagstrom 6. Inwestowanie w wartod Janet Love 7. Inteligentny inwestor Benjamin Graham 8. Inne ksiki o inwestowaniu wg W. Buffetta i najlepszych inwestorw wiata 9. Ksiki o analizie fundamentalnej I sprawozdawczoci finansowej Inne 1. Wykorzystaj swoje silne strony Marcus Buckingham (Odkryj swoje talenty) 2. Odwa si pragnd John Eldredge (O realizacji swoich pragnieo) 3. Doek i Fioletowa krowa Seth Godin bart-zielinski.blogspot.com Strona 128

Bg, pienidze i gieda!

2011

4. Twoja misja jak odkryd swj yciowy cel Jean Monbourquette 5. Biografie wielkich i mdrych ludzi. Zachcam Ci, ustal sobie teraz cel przeczytania kilku omawianych w tym e-booku ksiek, z dokadn dat realizacji. Przeczytaem w yciu setki ksiek, a podaj Ci tylko kilka, ktre uwaam za najlepsze. Dostajesz ode mnie gratisowo, tysice godzin uratowanych od niepotrzebnej lektury. Skorzystaj, jeli chcesz. Ryzykujesz tylko tym, e zmienisz swoje ycie na lepsze.

Kontakt

Jeli

chciaby

podzielid

si

swoj

opini

e-booku

pisz

na

trener.gieldowy@gmail.com. Szczeglnie cenne bd dla mnie uwagi: Co Ci si NIE podobao w tym e-

booku? Jakie masz wraenia po ksice? Jakie odczucia ksika w Tobie wzbudzia? W przypadku krytyki poprosz o argumentacj. Ceni szczerych ludzi!
Dobrym sowem i szczer pochwa te nie pogardz. Zapraszam Ci rwnie wejd na bloga: bart-zielinski.blogspot.com. Znajdziesz tam duo dodatkowych informacji oraz portfel akcji, ktre aktualnie posiadam. Zapraszam rwnie na Facebook, na stron Akcje przy kawie. Prosz polub

stron i udostpniaj wpisy, ktre uznasz za wartociowe swoim znajomym.

Ju niedugo kolejny e-book!

Cig dalszy nastpi

bart-zielinski.blogspot.com

Strona 129

Bg, pienidze i gieda!

2011

Prosz Ci, jeli e-book uwaasz za interesujcy,

przelij go teraz
swoim dobrym znajomym. Dziki.

bart-zielinski.blogspot.com

Strona 130

Bg, pienidze i gieda!

2011

RYZYKUJ WSZYSTKO I YJ :D

bart-zielinski.blogspot.com

Strona 131

You might also like