1

MATERIAY KONSTRUKCYJNE

1.1 Materiay i sploty sprajce (wg PN-B-03264:2002) Druty Tab. 1 Druty do sprania Oznaczenie rednica, mm f 2,5 f 5,0 f 7,0 Przekrj, mm2 4,9 19,6 38,5 Wytrzymao f pk, MPa odm. I 2160 1670 1470 odm. II 1860 1470 Sia zrywajca Fpk, kN odm. I 10,6 32,7 56,6 odm. II 9,1 28,8 -

Modu sprystoci drutw Ep = 200 GPa. Druty stosuje si jako samodzielne cigna w konstrukcjach strunobetonowych. Z gadk powierzchni do rednicy max. 5 mm, z powierzchni nagniatan do 7 mm. W systemach kablobetonowych wyparte z uycia przez sploty 7-mio drutowe (za wyjtkiem kabli systemu BBRV) Sploty 7-mio drutowe Tab. 2 Sploty 7-mio drutowe Oznaczenie 62,5+12,8 65+15,5 Y 1860 S7 Y 1860 S7 Y 1770 S7 rednica, mm 7,8 15,5 12,5 13,0 16,0 Przekrj, mm2 35,6 141,5 93,0 100,0 150,0 Wytrzymao f pk, MPa odm. I 1940 1470 1860 1860 1770 odm. II 1740 1370 Sia zrywajca Fpk, kN odm. I 69,0 208,0 173,0 186,0 265,0 odm. II 62,0 194,0 -

Modu sprystoci splotw Ep = 190 GPa, o ile dla partii wyrobu nie podaje si innych wartoci Sploty obecnie stanowi podstawowy wyrb tworzcy cigna i kable sprajce. w konstrukcjach strunobetonowych maja zastosowanie sploty o rednicy do 13 mm (wyjtkowo, w duych belkach do 16 mm). W konstrukcjach kablobetonowych i bez przyczepnoci stosuje si powszechnie sploty o rednicach od 12,5 do 16 mm, tworzc z nich kable jedno- lub wielosplotowe. 1.2 Beton Do konstrukcji kablobetonowych naley stosowa beton klasy nie niszej ni B30, za strunobetonowych nie niszej ni B37. Wytrzymaoci i inne waciwoci betonw poszczeglnych klas przyjmowa zgodnie z norma [N5] 1.3 Stal zbrojeniowa Stal zbrojeniowa w konstrukcjach spronych peni role przeciwskurczow, pomocnicz i konstrukcyjn Wytrzymaoci i inne waciwoci stali poszczeglnych klas przyjmowa zgodnie z norma [N5]. W konstrukcjach wstpnie spronych nie naley stosowa stali klasy A0, za w konstrukcjach poddanych obcieniom wielokrotnie zmiennym, take stali klasy AII z gatunku innego ni 18G2 i AIII oraz AIIIN.

2 2.1

OBCIENIA I INNE ODDZIAYWANIA

Obcienia statyczne i dynamiczne Wartoci obcie wynikajcych z wytycznych projektu naley przyjmowa na podstawie odpowiednich norm obcieniowych, lub zaoe technologicznych (np. dane technologiczne suwnic) 2.2 Warunki rodowiska Warunki rodowiska w jakim bdzie znajdowaa si projektowana konstrukcja, sklasyfikowane w Tablicy 6 w [N5], maj wpyw na graniczne szerokoci rozwarcia rys wlim (Tablica 7 w [N5]) oraz na grubo otuliny. 3

PROCEDURA PROJEKTOWANIA ELEMENTU SPRONEGO Norma [N5] formuujc pakiet wymaga koniecznych do spenienia przez projektowan konstrukcje okrela pewien obszar rozwiza dopuszczalnych. Wybr rozwizania optymalnego nie jest jednoznacznie wynikajcy z warunkw normy. Poniej przedstawiona oglna procedura uatwia poprawne zaprojektowanie konstrukcji spronej w sposb logiczny i znalezienie rozwizania optymalnego. Ilekro w niniejszym rozdziale jest mowa o Normie, rozumie si przez to norm [N5], a przywoujc wzory, tablice, rysunki i podrozdziay w niej zawarte, ich numer poprzedza si liter N, np: (N12). 1. Ustalenie obcie i schematu statycznego. Wyznaczenie obwiedni si wewntrznych Sytuacja pocztkowa Uwzgldniane s obcienia zewntrzne, dziaajce w chwili sprenia (np. ciar wasny elementu). Sprenie take traktowane jest jako obcienie zewntrzne. Sytuacja montaowa Rozpatrywana w przypadku konstrukcji zespolonych o zwikszanej nonoci (poprzez zespolenie) lub zmienianym schemacie statycznym. Uwzgldnia si ciar wasny oraz zamontowanych elementw konstrukcyjnych wywoujcych obcienie oraz tzw. obcienie zmienne montaowe. Sytuacja trwaa Uwzgldnia si wszystkie obcienia stae, technologiczne i klimatyczne. 2. Dobr materiaw konstrukcyjnych Beton (na podstawie zalece normowych) Cigna sprajce (wedug zalece i opisu p.-tu 1.1), okrelajc dla pojedynczego cigna jego pole przekroju A1p, nono charakterystyczn F1pk lub, w przypadku drutw i prtw, wytrzymao charakterystyczn - f pk. 3. Dobr zasadniczych wymiarw przekroju i iloci zbrojenia sprajcego Uksztatowaniu podlega zwykle przekrj poprzeczny i poduny. Dobranie odpowiedniego przekroju poprzecznego belki spronej jest punktem wyjcia do dalszej analizy obliczeniowej. Przekrj musi wic by zaoony przez konstruktora w oparciu o wymagania wytrzymaociowe, wykonawcze i uytkowe, a obliczenie statyczne uzasadnia jego prawidowo. Optymalny przekrj belki zginanej to taki, ktry ma niezbdn powierzchni strefy ciskanej od obcie zewntrznych, minimaln powierzchni strefy rozciganej, w ktrej rozmieszczono cigna sprajce, i taki przekrj rodnika czcego obydwie strefy, jaki jest konieczny ze wzgldw technologicznych i wytrzymaociowych. Pooenie cigien sprajcych, tj. zbrojenie belki - powinno zapewnia moliwie najwiksze rami si wewntrznych. Prowadzi to w konsekwencji do przekroju dwuteowego, w ktrym grna plka okrelona jest warunkami wytrzymaociowymi, a dolna - moliwoci rozmieszczenia cigien sprajcych i nonoci elementu w stadium pocztkowym. Ustalenie wysokoci przekroju Wysokoci spronych belek stropowych i dachowych orientacyjnie mona przyjmowa: h = (1/30-1/15)L Wysoko belek, ktre wymagaj wikszej sztywnoci (np. belki podsuwnicowe), musi by wysza: h = (1/15-1/5)L W belkach dwuteowych, ciar wasny w sposb przybliony mona wyznacza z warunku: gk = g bet (0,2 0,25)h 2 gdzie: gbet ciar obj. betonu, kN/m h wysoko belki, m
3

Ustalenie wymaganej nonoci cigien i dobr ich liczby Punktem wyjcia do oblicze jest warunek rwnowagi momentw zginajcych w SGN w sytuacji trwaej. Zakada si, e rami si wewntrznych (rozciganie w cignach i ciskanie w betonie) rwnowacych moment zginajcy od obcie MSd wynosi: z = (0,8 0,85)h Std, warto si wynosi: M F = Sd z Znajc si, jak musz przenie cigna rozcigane w SGN w sytuacji trwaej, ich wymagan liczb - nreq wyznacza si ze wzoru: F F lub nreq = nreq = F1pd Ap1fpd gdzie: F1pd = 0,9 0,9 F1 fpd = fpk 1,25 pk 1,25

Znajc t liczb i rozpatrujc wymagania Normy w zakresie min. liczby cigien sprajcych (Tablica N15) dokonuje si przyjcia liczby cigien nprov. Zazwyczaj jest: n prov n req . W belkach strunobetonowych stosuje si cigna grne, zabezpieczajce grn pk przed zniszczeniem wskutek dziaania sprenia i ciaru wasnego w transporcie i wadliwym skadowaniu. Potrzebn ilo tego zbrojenia n2,prov mona obliczy z uproszczonego wzoru: MSd,g MSd,g n2,prov = lub n2,prov = zFpd1 zAp1fpd gdzie MSd,g obliczeniowy moment zginajcy wywoany ciarem wasnym elementu Przyjt liczb cigien umieszcza si w pce grnej. Ustalenie wymaganej powierzchni strefy ciskanej betonu Strefa ciskana betonu tworzca grn pk musi rwnoway si w cignach. Std jej pole przekroju powinno spenia warunek: F A cc = pd,prov afcd gdzie: Fpd,prov = nprovF1pd lub Fpd,prov = nprov Ap1fpd W przypadku pyt, szeroko elementu - b jest szerokoci strefy ciskanej. Std, konieczna wysoko strefy ciskanej wynika z warunku: A h2 = cc b W przypadku belek, szeroko b2 i wysoko - h2 zaleca si przyjmowa, kierujc si ograniczeniami: L b2 ; h 2 0,25b 2 b2 5b w ; b2 beff (beff - p-kt N4.4.3.); 60
b2 h2
1:6

Sfazowanie krawdzi podunych ok. 1015 mm Rozmieszczenie kabli Rozmieszczenie strun

bw

h1 b1

Rys. 1 Ksztatowanie przekroju dwuteowego

z 3

Ustalenie wymaganej powierzchni strefy rozciganej betonu Pole powierzchni strefy rozciganej betonu ma zapewni waciwe rozmieszczenie i otulenie cigien sprajcych z uwzgldnieniem oddziaywa rodowiskowych (por p. 2.2. i 2.3.). Zaleca si aby w strunobetonie cigna rozmieszczone byy w ukadzie ortogonalnym, przy nieparzystej liczbie kolumn. W konstrukcjach kablobetonowych najbardziej korzystny jest ukad . rodek cikoci cigien powinien pokrywa si ze rodkiem cikoci strefy rozciganej Pole przekroju strefy rozciganej: Act = b1h1, mona oszacowa ze wzoru: w konstrukcjach strunobetonowych: Act = 50Ap w konstrukcjach kablobetonowych: Act = 40Ap. gdzie Ap. pole przekroju cigien dolnych. Szeroko tej strefy powinna spenia warunek b1 3b w

Ustalenie szerokoci rodnika O szerokoci rodnika decyduj wzgldy statyczne i technologiczne. Z przyczyn technologicznych, szeroko rodnika powinna spenia warunki b w 0,1h i b w 80mm . W konstrukcjach kablobetonowych szeroko ta musi zapewni waciwy rozstaw i otulenie kabli prowadzonych w rodniku. 4. Przyjcie wymiarw elementu Przekrj poprzeczny w przle Przyjcie ksztatu i wymiarw grnej i dolnej pki oraz rod odm. I nika okrela ksztat przekroju w przle. Uwzgldniajc wymagania technologiczne naley uksztatowa skosy wewntrznych powierzchni pek (min. 1:6) oraz ewentualne sfazowania naroy. Przekrj poprzeczny przy podporze W elementach strunobetonowych dy si do zachowania staego ksztatu przekroju. O ile jest to konieczne, dokonuje si poszerzenia rodnika belki (do szerokoci pasa dolnego) w celu zwikszenia nonoci na cinanie i rysy ukone. W elementach kablobetonowych poszerzenie rodnika pozwala take na waciwe rozmieszczenie zakotwie. Zasig poszerzenia wynika z oblicze (cinanie, strefa zakotwie), za skos poduny ma pochylenie ok. 1:3. Ksztat poduny elementu Zmiana ksztatu elementu na jego dugoci najczciej poprzez zmian jego wysokoci jest racjonalnym rozwizaniem w elementach poddanych zginaniu i pozwala na zmniejszenie ciaru wasnego bez znaczcej utraty nonoci i sztywnoci. W elementach dachowych umoliwia to jednoczenie wyksztacenie danych spadkw. W elementach stropowych konieczno zachowanie paskiej powierzchni grnej powoduje, e zmian wysokoci elementu mona uzyska poprzez zakrzywienie pasa dolnego. Nie zawsze jest to podane czy te dopuszczalne. Ksztat przekroju podunego belki spronej zwizany jest take z rodzajem zastosowanego sprenia, z jego przebiegiem oraz warunkami, w ktrych element ma by uytkowany. Elementy strunobetonowe maj najczciej stay przekrj na caej swej dugoci. Elementy kablobetonowe daj natomiast wiksz swobod ksztatowania przekroju podunego. Pooenie cigien - trasa cigien Stosowanie w belkach cigien odgitych i krzywoliniowych umoliwia ksztatowanie przekroju podunego zgodnie z przebiegiem si wewntrznych i daje nastpujce korzyci: c) waciwe usytuowanie cigien w charakterystycznych przekrojach, b) moliwo zmniejszania si poprzecznych w strefie przypodporowej, c) uzyskanie bardziej rwnomiernego rozkadu si pod zakotwieniami na czole belki. W konstrukcjach strunobetonowych stosuje si cigna proste lub odgite. Dodatkowo, mona zrnicowa si sprajc dziaajc na beton poprzez pozbawianie odcinkw kocowych niektrych cigien przyczepnoci do betonu (tzw. cigna wyczane).

Cigna odgite P = const. e const.

Dewiatory

Cigna wyczane P const. e = const.

sia sprajca P Dugo zakowienia moment zginajcy od sprenia Pe

sia sprajca P

moment zginajcy od sprenia Pe

Rys. 2 Sia sprajca na dugoci elementu W konstrukcjach kablobetonowych uksztatowanie trasy kabla zgodnie z przebiegiem wykresu momentu zginajcego jest z punktu widzenia statycznego najlepsze i ekonomicznie oszczdne (min. liczba kabli). W przypadku belek, najczciej jest to trasa paraboliczna o oglnym rwnaniu: 4De 4 De x + e0 , gdzie De = emax - e0 e(x ) = 2 x 2 L L Trasa indywidualnego kabla: 4 De 4Dei ei ( x ) = 2 i x 2 x + e0 ;gdzie Dei = ei,max - ei,0 L L Wielkoci opisujce geometrie trasy kabla maj zastosowanie przy obliczaniu wartoci siy sprajcej: - kt nachylenia trasy kabla wypadkowego do osi podunej elementu w dowolnym punkcie trasy: na czole elementu (x = 0): de(x) 4 De f(x ) = arctan @ 2 (2x - L) L dx f0 @ -

4 De L w poowie rozpitoci elementu (x = L/2): fL / 2 = 0 4De L kat odgicia trasy kabla od czoa elementu (zakotwienia czynnego) 8De w dowolnym punkcie trasy: Q(x) = f(x) - f0 @ 2 x L 4 De w poowie rozpitoci elementu (x = L/2): QL / 2 = fL / 2 - f0 @ L 8 De na kocu elementu (x = L): QL = fL - f0 @ L na kocu elementu (x = L): fL @ redni promie krzywizny trasy kabla: r@ L2 8 De

Qx r

Cigna zakrzywione P = const. e const.

e0 x

emax L/2 L fx

e(x)

sia sprajca P moment zginajcy od sprenia Pe

Rys. 3 Parametry parabolicznej trasy kabli Konstrukcja zbrojenia pomocniczego Zbrojenie pomocnicze wykonane ze stali zbrojeniowej (z reguy klasy AII lub AIII) utworzone jest jako zbrojenie poprzeczne strzemiona przenoszce si poprzeczn (cinanie), skurcz i usztywniajce kable. Zbrojenie podune przeciwdziaa skurczowi, usztywnia szkielet zbrojenie i wspomaga nono i rysoodporno take w sytuacji pocztkowej.

Rys. 4 Zbrojenie poprzeczne i podune Charakterystyki geometryczne przekroju

b2 bn hn Ap2, Ad2 As2 zcp2 h2

Ad pole przekroju kanaw kablowych

Ap = Ap1 + Ap 2 dp = Ap1dp1 + Ap 2dp 2 Ap

dp1

ds1 dp y2 ds2 dp2

bw zcp zcp1 Ap, Ad As1 Ap1, Ad1 b1

hw

A d = Ad1 + Ad2

h1

Rys. 5 Oznaczenia wielkoci geometrycznych przekroju

Charakterystyki geometryczne przekroju tj. pole powierzchni, pooenie rodka cikoci i moment bezwadnoci naley oblicza dla przekroju w przle i na podporze (o ile si rni), uwzgldniajc zbrojenie posiadajce przyczepno do betonu w odpowiednich sytuacjach obliczeniowych. Naley uwzgldni odmienno sprystoci poszczeglnych materiaw stosujc wspczynniki: ap = Ep Ecm ; as = Es ; E cm ac = En cm E cm

gdzie: Ecm modu sprystoci betonu prefabrykatu Ep modu sprystoci cigien sprajcych Es modu sprystoci stali zbrojenia pomocniczego Encm modu sprystoci betonu uzupeniajcego (nadbetonu) Charakterystyki geometryczne przekroju betonu prefabrykatu Pole przekroju betonu: A c = b1h1 + b2h2 + b whw Mom. statyczny betonu wzgl. grnej krawdzi: h h2 h Sc = b1h1 h - 1 + b2 2 + b whw h2 + w 2 2 2 rodek cikoci betonu (liczony wzgl. grnej krawdzi): Mom. bezwadnoci betonu: b 2h3 h b h3 h b h3 h 2 + b2h2 dc - 2 + w w + b whw dc - h2 - w + 1 1 + b1h1 h - 1 - dc 12 2 12 2 12 2 Charakterystyki geometryczne przekrojw w sytuacji pocztkowej W sytuacji pocztkowej, przekrj poprzeczny tworzy betonowy prefabrykat z przekrojem prtw pomocniczego zbrojenia podunego i cignami sprajcymi w strunobetonie. W kablobetonie, cigna nie posiadaj przyczepnoci do betonu wic ich si nie uwzgldnia, ponadto, trzeba uwzgldni puste przestrzenie wytworzone przez kanay kablowe. Pole przekroju w sytuacji pocztkowej: Jc = (a - 1)A p - strunobeto n A cs0 = A c + (a s - 1) A si + p -A d - kablobeton Mom. statyczny przekroju wzgl. grnej krawdzi: (a p - 1)A p dp - strunobeto n S cs0 = S c + (a s - 1) A si d si + -A d dp - kablobeton rodek cikoci przekroju (liczony wzgl. grnej krawdzi): Mom. bezwadnoci przekroju Jcs0 = Jc + A c (dc - dcs0 )2 + (a s - 1) dcs0 = Scs0 A cs0
2 2 2

dc =

Sc Ac

si (dsi

(a - 1)A p (dp - dcs0 )2 - strunobeton - dcs0 ) 2 + p 2 -A d (dp - dcs0 ) - kablobeton

mimord wszystkich cigien: z cp0 = dp - y 2,0 Charakterystyki geometryczne przekrojw w sytuacji montaowej (przejciowej) Dla konstrukcji strunobetonowych nie ma rnic. W kablobetonie uwzgldnia si wypenienie kanaw kablowych iniekcj wic cigna z betonem w przekroju Pole przekroju w sytuacji montaowej: A cst = A cs0 + A d + (a p - 1)A p Mom. statyczny przekroju wzgl. grnej krawdzi: S cst = S cs0 + A d dp + (a p - 1)A p dp rodek cikoci przekroju (liczony wzgl. grnej krawdzi): dcst = Scst A cst

Mom. bezwadnoci przekroju

Jcst = Jcs0 + A cs0 (dcs0 - dcst )2 + A d + (ap - 1)A p (dp - dcst )2 mimord wszystkich cigien: z cpt = dp - dcst Charakterystyki geometryczne przekrojw w sytuacji trwaej Jeli nie ma zespolenia, nie ma rnic w porwnaniu do sytuacji przejciowej. W przypadku zespolenia, charakterystyki dla obu typw konstrukcji oblicza si nastpujco: Pole przekroju w sytuacji trwaej: A cn = bnhn ; A cs = A cst + ac A cn Mom. statyczny przekroju wzgl. grnej krawdzi: Scs = Scst - a c A cn hn 2 dcs = Scs A cs

rodek cikoci przekroju (liczony wzgl. grnej krawdzi): Mom. bezwadnoci przekroju Jcs = Jcst + A cst (dcs - dcst )2 + a c A cn ( mimord wszystkich cigien: z cp = dp - dcs

hn + dcs )2 2

5. Programowanie nacigu wstpnego Programowanie nacigu wstpnego polega na zaoeniu wielkoci nacigu wstpnego, obliczeniu strat siy sprajcej i sprawdzenia warunkw ograniczenia napre w cignach. Obliczenia prowadzi mona dla cigna wypadkowego, reprezentujcego nacig, pole przekroju i geometri trasy wszystkich cigien. O ile wymagana jest wiksza dokadno oblicze, to obliczenia prowadzi si dla poszczeglnych cigien (kabli). Przyjcie siy nacigu Sprenie konstrukcji jest dziaaniem korzystnym (to stwierdzenie ley u podstaw rozwoju konstrukcji spronych). Jeli tak, to ustalone z uwagi na nono zbrojenie sprajce warto podda nacigowi wstpnemu o maksymalnej dopuszczalnej wartoci, zapewniajc jednoczenie bezpieczestwo konstrukcji poddanej takiemu oddziaywaniu (sytuacja pocztkowa, strefy zakotwie, dopuszczalne naprenia w cignach). Norma podaje nastpujce ograniczenia maksymalnych napre rozcigajcych jakim mog by poddane cigna w procesie nacigu: s 0,max 0,80 fpk i s 0,max 0,90 fp0,1k co prowadzi do wzorw: P0,max 0,80Fpk i P0,max 0,90Fp0,1k gdzie Fpk = np,prov F1pk lub Fpk = Ap fpk Zaleca si przyjmowa si nacigu: Pm0 = P0,max Obliczenie strat doranych W konstrukcjach strunobetonowych do strat doranych, czyli wystpujcych przed lub w procesie kotwienia w betonie (przekazania siy nacigu na beton konstrukcji) zalicza si (w kolejnoci wystpowania): - straty spowodowane tarciem cigien o dewiatory DPm(x) (uwzgldniane tylko w przypadku stosowania cigien odgitych. Oblicza si je ze wzoru (N142) przyjmujc k = 0 i Q jako kt odchylenia trasy cigna. - straty spowodowane czciow relaksacj cigien DPir ze wzoru (N146). Dla poziomu s p0 P0 = przyjmuje si z Rys. N35 wielko renapre obliczonych ze wzoru: fpk Fpk laksacji, a z Tab. N16 jej wzrost w czasie od nacigu cigien do przekazania siy na beton (czas ten zasadniczo obejmuje cay proces montau zbrojenia, uoenia i dojrzewania betonu do chwili jego rozformowania). Skrtowo mona to zapisa: DPir =" Rys. 35[%]"Tab. 16[%]"P0

straty spowodowane odksztaceniem sprystym betonu DPc ze wzoru (N147), gdzie proponuje si przyj za si P0 warto tej siy pomniejszonej o poprzednie straty, tj: P0 = P0DPm(x)DPir. Do oblicze naley zastosowa charakterystyki geometryczne przekrojw w sytuacji pocztkowej. Dodatkowa strata siy sprajcej powstaje wskutek rnicy temperatur cigien i urzdze oporowych przy produkcji elementw na dugich torach, w czasie ktrej nastpuje ogrzanie mieszanki betonowej w celu przyspieszenia procesu dojrzewania betonu. Strata ta nie jest ujta w aktualnej normie, a jej wielko moe by okrelana za [3] wzorem: DPT = 0,9a T ApEp DT gdzie aT liniowy wspczynnik rozszerzalnoci termicznej stali DT rnica temperatur. Przy braku bliszych danych mona przyjmowa DT = 60oC Podwyszona temperatura procesu dojrzewania betonu moe take zwikszy 23 krotnie strat od czciowej relaksacji stali DPir. Innymi stratami technologicznymi mog by straty polizgu w zakotwieniach zewntrznych. S one jednak atwe do okrelenia i zniwelowania modyfikacj procesu napinania cigien. W konstrukcjach kablobetonowych do strat doranych zalicza si: - straty spowodowane tarciem kabli o cianki kanau DPm(x). Oblicza si je ze wzoru (N142) przyjmujc sum ktw zakrzywienia trasy kabla Q na podstawie geometrii trasy kabla. - straty wywoane polizgiem cigien w zakotwieniu DPsl. Oblicza si je ze wzoru (N143). Jako bardziej niekorzystn warto x0 (por. wzory (N144) i (N145)) naley przyj warto wiksz. - straty spowodowane odksztaceniem sprystym betonu DPc ze wzoru (N148), przyjmujc za liczb n liczb etapw sprania: n n= k nj nk oglna liczba kabli nj liczba kabli napinanych jednoczenie Jeeli kable naciga si rwnoczenie straty spryste DPc = 0. Jeeli indywidualnie strat mona zniwelowa rnic nacigu poszczeglnych kabli(zwiksza nacig i-tego kabla o DPci): Acp P0,max aprp 1 + z2 cp Icp n i numer etapu sprania DPci = n-i
2

gdzie

gdzie

Sprawdzenie napre w cignach w sytuacji pocztkowej (po stratach doranych) Warto siy w cignach po wystpieniu strat doranych opisuj wzory: w strunobetonie: Pm0 = P0 - DPm ( x) - DPir - DPc - DPT w kablobetonie: Pm0 = P0 - DPm ( x ) - DPsl - DPc Norma narzuca warunki ograniczajce poziom napre w cignach po zakotwieniu: s pm 0 0,75 fpk i s pm 0 0,85 fp0,1k co prowadzi do wzorw: Pm0 0,75Fpk i Pm0 0,85Fp0,1k Jeli obliczona warto siy nie spenia ktrego z powyszych warunkw, naley zmniejszy warto nacigu wstpnego P0 i powtrnie obliczy straty dorane. Obliczenie strat opnionych (wzr N151 i N152) Straty opnione oblicza si zazwyczaj w najbardziej obcionym przekroju, przyjmujc czas ycia konstrukcji t = . - przewidywane odksztacenia skurczowe ecs(t,ts) dla t = przy braku bardziej szczegowych danych technologicznych mona przyjmowa wg Tab. N.B.1 (przy dowolnym ts)

wspczynnik pezania betonu f(t,t0) dla t = przy braku bardziej szczegowych danych technologicznych mona przyjmowa wg Tab. NA.2. Za wiek betonu w chwili obcienia t0 naley przyj jego wiek w chwili sprenia. stopie zbrojenia rp. naley obliczy dla pola powierzchni przekroju w sytuacji trwaej. naprenia scg naley oblicza uwzgldniajc zmian charakterystyk geometrycznych elementw zespolonych i schematu statycznego oraz odpowiedni przyrost obcie staych. naprenia scp0 naley oblicza ze wzoru: s cp0 =
2 Pm0 Pm0 zcp0 + A cs0 Jcs0

obliczenia straty napre wywoanej relaksacj Dspr P sp = spg0 = m0 + ap s cg Naley obliczy Ap Dla t = strata Dspr, jest rwna Ds pr = 2" Rys. N35[%]"sp

Sprawdzenie napre w cignach w sytuacji trwaej (po stratach cakowitych) Warto siy w cignach po wystpieniu strat cakowitych (doranych i opnionych) opisuje wzr: Pmt = Pm0 - DPt ( t ) Norma narzuca warunek ograniczajcy poziom napre w cignach po wszystkich stratach: s pmt 0,65fpk co prowadzi do wzoru: Pmt 0,65Fpk

Jeli obliczona warto siy nie spenia tego warunku, naley zmniejszy warto nacigu wstpnego P0 i powtrnie obliczy straty dorane i opnione. 6. Sprawdzenie elementu w sytuacji pocztkowej Ustalenie napre dopuszczalnych w betonie Wartoci dopuszczalnych napre ciskajcych podane s w punkcie N7.1.7.1. Jeli projekt jest skoordynowany z procesem technologicznym, o poziomie napre dopuszczalnych decyduje rzeczywista wytrzymao betonu w chwili sprenia konstrukcji. W innych warunkach decyduje projektowana klasa betonu. Dopuszczalne naprenia rozcigajce przyjmuje si rwne fctk. Sprawdzenie napre w betonie Oprcz siy sprajcej wywoujcej moment zginajcy (ciskajcy dolne wkna a rozcigajcy grne), na element sprony w sytuacji pocztkowej moe oddziaywa ciar wasny. Prawidowe podparcie elementu (na kocach rys a) i b)) wywouje moment zginajcy o ksztacie paraboli lecz przeciwnego znaku, co moe zmniejsza moment od sprenia. Najbardziej niekorzystne podparcie (w rodku rozpitoci) wywoa momenty wspornikowe, sumujce si z dziaaniem siy sprajcej. Naprenia w przekroju betonowym wywoane spreniem (i ciarem wasnym) wyznacza si zgodnie z zasadami analizy liniowo sprystej: Npd MSd (h - dcs0 ) Npd MSddcs0 + ; wkna grne: s cp0 = wkna dolne: s cp0 = A cs0 Jcs0 A cs0 Jcs0 gdzie: Npd = Pk,sup = rsup Pm0 = 1,1Pm0 MSd = Npd z zp0 m Mg Sprawdzenie napre w betonie polega na wykazaniu, e naprenia na krawdzi ciskanej nie przekraczaj obliczonych wartoci dopuszczalnych, a na krawdzi grnej, jeli wystpuje rozciganie, to nie przekraczaj fctk. Sprawdzenie SGN w sytuacji pocztkowej Jeli jaki warunek ograniczenia napre (opisany poprzednio) nie zostanie speniony, co naley uzna za stan niepodany, naley dokona sprawdzenia stanu granicznego nonoci w sytuacji pocztkowej. Przyjmuje si zaoenia; - warto siy sprajcej oblicza si ze wzoru: NSd = g p Pm0 = 1,2Pm0 moment od ciaru wasnego MSd = (1,1 albo 0,9 )Mg

10

mimord statyczny oblicza si ze wzoru: e e = wytrzymao obliczeniowa betonu: fcd =

MSd N Sd f ' ck f ' ck = gc 1,5

gdzie fck naprenia dopuszczalne wg punktu N7.1.7.1 Przekrj sprawdza si jako ciskany mimorodowo, pomijajc moliwo wyboczenia (h = 1,0) i mimorody przypadkowe (ea = 0,0): i) z warunku rwnowagi si okreli powierzchni betonu ciskanego: NSd - A s1fyd A ct = fcd ii) i dalej wysoko strefy ciskanej xct,eff i pooenie rodka cikoci dct, sprawdzi warunek rwnowagi momentw: MRd = Sct fcd + Ss1fyd = A ct fcd (dct - dcs0 ) + A s1fyd (ds1 - dcs0 ) MSd i jeli jest speniony, to element jest bezpieczny. W przeciwnym wypadku, z warunku rwnowagi momentw obliczy: MSd - S s1f yd S ct = f cd i dalej pole przekroju strefy ciskanej Act i pooenie rodka cikoci dct, wykorzystujc zwizek: Sct = A ct (dct - dcs0 ) ds1 dp dcs0 ds2 dct

iii)

As2 MSd es

As2f yd

zcp

Ap, Ad xct,eff As1

NSd As1f yd

Actfcd

Rys. 6 Stan Graniczny Nonoci przekroju w sytuacji pocztkowej iv) z warunku rwnowagi si obliczy wymagane pole przekroju zbrojenia rozciganego (grnego) As2,req: A ct fcd + A s1fyd - NSd A s 2,req = fyd

sprawdzi, czy zaoone zbrojenie As2 As2,req. Jeli nie, to odpowiednio skorygowa jego ilo. Sprawdzenie nonoci i zaprojektowanie zbrojenia stref zakotwie W strefach zakotwie nastpuje przekazanie bardzo duych si wystpujcych w napitych cignach na ograniczon powierzchnie betonu (tzw. kotwienie), co powoduje powstanie zoonego, przestrzennego stanu napre w betonie. Z punktu widzenia statycznego strefa zakotwie jest nazywana stref zaburze obejmujc odcinek, poza ktrym rozkad odksztace i napre jest rozkadem liniowym wynikajcym z pooenia wypadkowej wszystkich zakotwie (siy sprajcej). Jego dugo jest rwna w przyblieniu wysokoci belki. W strefie tej powstaj szczeglnie niekorzystne poprzeczne naprenia rozcigajce, zalene od wartoci si sprajcych i konstrukcji zakotwie oraz ksztatu strefy zakotwienia i rozmieszczenia cigien. W kablobetonie kotwienie odbywa si poprzez docisk zakotwie mechanicznych za w strunobetonie przez przyczepno do betonu. Odmienno sposobu ko-

v)

11

twienia powoduje istotne rnice w sposobie sprawdzania i zbrojenia stref zakotwie w kablobetonie i strunobetonie.

konstrukcje kablobetonowe Przykadowy rozkad napre i moliwe przyczyny uszkodze zakotwie ilustruje Rys. 7

Rys. 7 Moliwe sposoby uszkodzenia strefy zakotwie w kablobetonie [1] (1-rozupanie, 2-rozszczepienie, 3-odspojenie, 4-zmiadenie.)

Pdi

Rys. 8 Ukad wsprzdnych i paszczyzn do sprawdzania stref zakotwie w kablobetonie [1] Klasyczn metod obliczania napre poprzecznych rozpatrujc cznie wszystkie naprenia jest metoda Guyona. Przestrzenny rozkad napre modeluje si tu za pomoc paskich ukadw napre w dwch, wzajemnie prostopadych paszczyznach (pionowej XY i poziomej XZ - Rys. 8). Wydziela si odpowiednie kwadratowe bloki z o dugoci boku rwnej 2a (gdzie a minimum odlegoci od osi dziaania siy wypadkowej do bliszej krawdzi belki) i w poszczeglnych wzach wpisanej w bloki siatki geometrycznej , za pomoc rozbudowanych tablic, oblicza si wartoci napre. Sposb ten szczegowo omawiaj pozycje [3], [5], [12] i [13]. Stosowanie tej metody jest mudne i obliczeniowo niezbyt korzystne, poniewa zastpowanie obcie rozoonych nawet na niewielkich powierzchniach zakotwie siami skupionymi, zaczepionymi w poszczeglnych wzach siatki, daje w efekcie wartoci napre poprzecznych znacznie wikszych ni w rzeczywistoci. Innym sposobem jest metoda kratownicowa: prosta, lecz wymagajca duego dowiadczenia przy budowaniu teoretycznej kratownicy si. Metoda uproszczona zaprezentowana poniej analizuje odrbnie poszczeglne przypadki zniszczenia i daje w peni zadawalajce wyniki. Obliczenia prowadzi si take za pomoc paskich ukadw napre. Jeli rozmieszczenie zakotwie w paszczynie spenia postulat liniowego rozkadu zakotwie tzn. kada sia wywouje poza stref zaburze sprenie o

12

rodku cikoci lecym w linii dziaania samej siy, to obliczenia mona prowadzi zakadajc, ze poszczeglne bloki odpowiadajce zakotwieniom nie oddziaywaj na siebie (Rys. 9).

i) poprzeczne naprenia rozcigajce wgbne (Rys. 7b 1) W obliczeniach naley przyj, e Pd = Fpk Dugo boku pojedynczego bloku 2a to minimalna z wartoci: odlegoci od osi dziaania siy do krawdzi belki i poowa odlegoci od bliszego zakotwienia.

scp
Rys. 9 Idea liniowego rozkadu zakotwie

NVSd=c1Pd Pd 2a x0=c22a Rys. 10 Rozkad wgbnych napre poprzecznych w osi zakotwienia i wypadowa rozciga Tab. 3 Wspczynniki do obliczania zbrojenia wgbnej strefy kotwienia ha/2a Wspczynnik 0 0,1 0,2 0,3 0,4 0,5 0,6 0,7 c1 0,31 0,32 0,18 0,15 0,12 0,10 0,08 0,06 c2 0,18 0,24 0,30 0,35 0,39 0,42 0,44 0,45 ii) poprzeczne naprenia rozcigajce przyczoowe (Rys. 7b 2) Wypadkow napre pomidzy warstwami zakotwie oblicza si ze wzoru: 0,5dpij - h a N VSd = 0,42 Pdi + Pdj dpij - h a 0,8 0,04 0,46 ha x

gdzie: dpij odlego pomidzy rozpatrywanymi warstwami zakotwie, ha dugo rzutu zakotwienia na paszczyzn Pdi, Pdj siy w rozpatrywanych warstwach zakotwie Zbrojenie naley umieszcza jak najbliej paszczyzny czoowej (z zachowaniem wymaganego otulenia prtw i zagbienia zakotwie iii) poprzeczne naprenia rozcigajce narone (Rys. 7b 3) NVSd = 0,03Pd,max

13

gdzie: Pd,max, najwiksza sia obciajca czoo belki iv) zmiadenie betonu (Rys. 7b 4) Waciw metod jest sprawdzenie na docisk (Rozdz. N5.8). W obliczeniach naley przyj au = 1, bo su,min = su,max

konstrukcje strunobetonowe Zasig strefy zakotwie (zaburze odksztace i napre) wyznacza dugo rozkadu lp,eff, obliczana ze wzoru (N155) przy zaoeniu, e lbpd = 0,8lbp (z uwagi na intensywno napre bardziej niekorzystna jest krtsza dugo strefy zaburze). Rozoony na dugoci zakotwienia cigna przyrost siy sprajcej sprawia e w strunobetonie mog wystpi jedynie uszkodzenia wywoane poprzecznymi napreniami rozcigajcymi przyczoowymi (podobnie jak w kablobetonie przypadek ii)) oraz napreniami cinajce na styku niespronego rodnika i pki w ktrej skupia si sia sprajca. Warto siy sprajcej naley przyjmowa: Pd = P0,max i) poprzeczne naprenia rozcigajce przyczoowe (Rys. 11) Wypadkow napre pomidzy warstwami zakotwie oblicza si ze wzoru: dpi12 - 0,5h (Pd1 + Pd2 ) h N VSd = 0,42 dp12 lp,eff gdzie: dp12 odlego pomidzy rodkami cikoci wypadkowych cigien dolnych i grnych, Pd1, Pd2 siy sprajce w dolnej i grnej pce na szerokoci rodnika

NVSd

Rys. 11 Analiza poprzecznych rozciga przyczoowych ii) naprenia rozwarstwiajce (Rys. 12) Wielko siy rozwarstwiajcej VHSd oblicza si ze wzoru: s cp1 + scp3 P VHSd = d1 A ct , lp,eff 2lp,eff gdzie naprenia scp3 na grnej krawdzi dolnej pki oblicza si ze wzorw: Pd z cp0 (h - dcs0 - h1 ) P s cp3 = d + A cs0 Jcs0 Obliczenie nonoci paszczyzny styku i koniecznego zbrojenia prowadzi si tak jak w p.-cie N5.5.4. przyjmujc we wzorach (N62) i (N63) za hf szeroko rodnika bw. Jeli belka nie ma wyksztaconej pki dolnej, wwczas jej umown wysoko oblicza si ze wzoru: h1 = 2 h - dp1

14

scp1

VHSd Pd1 h1

scp3 scp1

(scp1+ scp3) 2

Act

lp,eff Rys. 12 Wyznaczanie napre rozwarstwiajcych Okrelenie sposobu skadowania i transportu. Dobr hakw montaowych W projekcie naley wskaza zasady skadowania i transportu, kierujc si wzgldami technologicznymi (rodki transportu: dwigi i zawiesia, naczepy, [15] i [16]), statycznymi (zginanie, docisk, wyrwanie haka) i przepisami BHP. Sposb skadowania i transportu moe wywoa odmienny od eksploatacyjnego stan napre. Naley obliczeniowo wykaza, e stan ten nie wywoa uszkodzenia elementu. Przy doborze hakw naley kierowa si zaleceniami podanymi w [9] i [18].

Rys. 13 Momenty zginajce w transporcie 7. Sprawdzenie SG w sytuacji montaowej Sprawdzenie elementw w sytuacji montaowej dotyczy belek zespolonych, ktre maj rn nono i sztywno przed i po zespoleniu, lub gdy wystpuje zmiana schematu statycznego (np. podpory montaowe). Podpory montaowe, umieszczone w przle i odpowiednio rektyfikowane, umoliwiaj likwidacj niepodanych ugi (pn. wynikajcych z maej sztywnoci elementu przed zespoleniem). SGN na zginanie Poniej przedstawiono najbardziej uproszczon metod sprawdzania stanu granicznego nonoci na zginanie. Przyjmuje si uproszczenia: - prostoktny wykres napre ciskajcych w betonie o wartoci af cd. (a = 1) - pominicie zbrojenia mikkiego - czne zbrojenie sprajce o przekroju Ap. = Ap1 + Ap2 znajduje si w swoim rodku cikoci dp i osiga pen nono: Fpd = Fpd1 + Fpd2 dp dc Acaf cd xc,eff MRd

Fpd

15

Rys. 14 Stan Graniczny Nonoci przekroju w sytuacji montaowej Procedura oblicze wyglda nastpujco: i) ii) z warunku rwnowagi si obliczy: A cc,eff = Fpd afcd

z geometrii strefy ciskanej wyznaczy xc,eff i dc A x Dla prostokta: x eff = cc,eff d c = eff b2 2 Sprawdzi czy x eff = x eff x eff ,lim ; gdzie xeff,limdp ze wzoru (N141) (we wzorze dp

iii)

iv)

(N143) mona przyj, e f pd = Fpd1/Ap1 a spmt = spm0), jeli nie, to przyj xeff = xeff,limdp. i obliczy dc i Acc,eff Obliczy: MRd = A cc,eff afcd dp - dc

v) Sprawdzi, czy MRd MSd SGN na cinanie Konstrukcje zespolone Jeli zgodnie z norm [N5] zaoymy, e beton zespalajcy nie wsppracuje przy przenoszeniu si poprzecznych to nono konstrukcji na siy poprzeczne w sytuacji montaowej (przed zespoleniem) nie bdzie si rni od nonoci konstrukcji w sytuacji trwaej (po zespoleniu). Poniewa siy poprzeczne wywoane obcieniem obcienia s z reguy wiksze w sytuacji trwaej, std sprawdzenie przekrojw na cinanie wykonuje si przy sprawdzaniu elementu w sytuacji trwaej. Konstrukcje ze zmian schematu statycznego Istnieje konieczno sprawdzenia tej nonoci w przekrojach, w ktrych sia poprzeczna jest wiksza ni w sytuacji trwaej. Metod oblicze omwiono dla sytuacji trwaej. 8. Sprawdzenie SG w sytuacji trwaej SGN na zginanie Poniej przedstawiono metod uproszczon sprawdzania stanu granicznego nonoci na zginanie. Przyjmuje si uproszczenia: - prostoktny wykres napre ciskajcych w betonie - zbrojenie mikkie zgrupowane jest w poszczeglnych warstwach ds1 dp1 ds2 dp2 Ap2 hn dc Acnaf cdn Accafcd As2f yd MRd sp2Ap2

As2

Ap1

xc,eff

Fpd1 As1f yd

As1 Rys. 15 Stan graniczny nonoci przekroju w sytuacji trwaej Procedura oblicze wyglda nastpujco: i) obliczy naprenia w cignach grnych: ii) z warunku rwnowagi si obliczy:

s p2 = s pm0 - 400 [MPa]

16

A cc,eff = iii)

Fpd1 + s p2 A p 2 + (A s1 - A s 2 )f yd - A cn af cdn af cd

z geometrii strefy ciskanej wyznaczy xc,eff i dc A x h Dla prostokta: x eff = cc,eff d c = eff dcn = n b2 2 2 Jeli Acc,eff < 0 oznacza to, e o obojtna znajduje si w nadbetonie. Wwczas naley przyj: Acc,eff = 0; xeff = dc = 0, oraz obliczy: Fpd1 + sp2 A p 2 + (A s1 - A s2 )f yd A A cn = oraz d cn = h n - cn afcdn 2b n

iv)

Sprawdzi czy x eff =

x eff x eff ,lim ; gdzie xeff,limdp ze wzoru (N141) (we wzorze dp

v)

(N143) mona przyj, e f pd = Fpd1/Ap1), jeli nie, to przyj xeff = xeff,limdp. i obliczy dc i Acc,eff Obliczy: h MRd = A cc,eff af cd dp - d c + A cn af cdn d p + n - s p2 A p 2 dp - dp 2 2 - A s 2 dp - d s 2 + A s1 dp - d s1 f yd

)]

vi)

Sprawdzi, czy MRd MSd

SGN na cinanie - dobr zbrojenia poprzecznego Przekrj sprony oblicza si tak jak przekrj elbetowy, uwzgldniajc postanowienia punkN tu N7.1.8.4 oraz przyjmujc s cp = Sd ; gdzie NSd = 0,9Pmt . Ac Mona uwzgldni zmniejszenie obcienia przekroju si VSd zgodnie ze wzorem (N168) przyjmujc e kt a0 odpowiada wartoci kta f(x) obliczonego wg Rys. 5 w przekroju, w ktrym obliczana jest sia VSd. Ponadto, w konstrukcjach kablobetonowych i z kablami bez przyczepnoci naley uwzgldni osabienie przekroju kanaami kablowymi. W przekrojach z kablami bez przyczepnoci wypenienia kanaw kablowych nie uwzgldnia si. Zabezpieczenie konstrukcji zespolonej przed rozwarstwieniem w paszczynie zespolenia We wzorze (N180) naley przyj: A cn fcdn b= A cc, eff fcd + A cn fcdn A cc, eff fcd + A cn fcdn Przyjte zbrojenia powierzchni styku moe by zwizane z poprzecznym zbrojeniem prefabrykatu rozstawem prtw lub wykorzystaniem np. pionowych gazi strzemion eber. Poniewa obcienie powierzchni styku zmienia si podobnie jak sia poprzeczna, moliwe i celowe jest rnicowanie tego zbrojenia na dugoci styku, dokonujc oblicze w odpowiednich przekrojach. Sprawdzenie moliwoci pojawienia si rys prostopadych O moliwoci pojawienia si rys prostopadych decyduje warto napre na dolnej krawdzi elementu sc1. Naprenia te oblicza naley wykorzystujc zasad ich superpozycji, tzn, obliczy naprenie bdce efektem przyrostu obcienia, sztywnoci belki i schematu statycznego w danej sytuacji (pocztkowej, montaowej, trwaej), a nastpnie je zsumowa. Dziaajce obcienie jest wywoane oddziaywaniami dugotrwaymi oraz przyjmuje wartoci obliczeniowe przy gf = 1,0, za sia sprajca warto obliczeniow Pd =P.k,inf = 0,9Pmt. W sytuacji trwaej: Pd zcp0 (h - dcs0 ) MSd (h - dcs0 ) DMSd (h - dcs ) P s c1 = d + , A cs0 Jcs0 Jcs0 Jcs gdzie: MSd moment zginajcy w sytuacji montaowej z= A cc, eff f cd (dp - dc ) + A cn f cdn dp + dcn

) , lecz nie wicej ni 0,8d

p.

17

DMSd przyrost momentu zginajcego wywoany pozostaymi obcieniami (dziaajcymi dugotrwale) Rysy nie wystpi, jeli obliczone w powyszy sposb naprenia (rozcigajce) bd mniejsze ni f ctm: sc1 - fctm , a zbrojenie w strefie rozciganej spenia warunek (N111), w ktrym ss,lim naley przyj uwzgldniajc zarwno cigna jak i zbrojenie mikkie. Zastpcz warto napre ss,lim obliczy ze wzoru: Ap1s s,lim (p) + A s1ss,lim (s) s s,lim = Ap1 + A s1 gdzie: Ap1, As1 pole przekroju zbrojenia w strefie rozciganej, ss,lim(p)i ss,lim(s) warto naprenia w zbrojeniu z Tablicy N12, odpowiednio dla cigien i zbrojenia zwykego. Sprawdzenie SGU szerokoci rozwarcia rys prostopadych Dokonujemy zgodnie z N7.1.9.3, uwzgldniajc cigna (kable) i zbrojenie mikkie w dolnej pce. We wzorze (N94) naley przyj: k1s fs ns + k1pfp np k1f = , ns + np gdzie: k1sfs, k1pfp - wsp. zaleny od przyczepnoci i rednicy prtw, Sns, Sns - suma liczby prtw odpowiednio dla stali mikkiej i cigien, sc 2 Act,eff obliczy na podstawie rys (N33) przyjmujc xII = h , gdzie sc1 i sc2 naprenia s c 2 - s c1 odpowiednio na dolnej i grnej krawdzi (w otoczeniu kabli, dla kadego kabla mona przyj pole kwadratu o boku 300 mm) Obliczenie momentu dekompresji przekroju: Jcs 0,9Pm,t 0,9Pm,t z cp (h - dcs0 ) Mde = + h - dcs A cs0 Jcs0 Przyrost napre w stali w przekroju zarysowanym: M - Mde Dss = Sd (Ap1 + As1)z gdzie z rami si wewntrznych, mona przyjmowa z @ (0.85 0.90)dp1 rednie odksztacenie zbrojenia wzr (N114): 2 M Ds s 1 - b1b 2 de De sm = M Ep Sd gdzie b1 naley oblicza ze wzoru b1 = b1s

n + b n n + n
s s 1p p

Sprawdzenie SGU moliwoci pojawienia si rys ukonych Dokona naley w strefie przypodpoowej. Polega na wykazaniu, e rozcigajce naprenia gwne nie przekrocz wytrzymaoci betonu na ciskanie. W belkach naley sprawdza w przekroju podporowym (A - A) i przy zmianie rodnika take w przekroju B B (Rys. 16). W belkach strunobetonowych naley uwzgldni warto siy Pmt(x) = wedug rysunku N37.

18

B
1

2 x=h

Rys. 16 Przekroje w ktrych oblicza si gwne naprenia rozcigajce Obliczenia napre naley dokona w poziomie 1 (na wysokoci zmiany rodnika) i 2 (w rodku cikoci przekroju), wykorzystujc wzr (N153), w ktrym: 0,9Pmt (x ) 0,9Pmt ( x)z cp0 ( x)(di - y 2 ) MSd ( x)(di - y 2 ) sx = + A cs0 Jcs0 Jcs Jcstb w Wzory powysze zostay przedstawione w oglnej postaci, uwzgldniajc odgicie cigien i zmian szerokoci rodnika (interpretacja wielkoci bw!). Pionowe naprenia normalne sy zaleca si pomin. Sprawdzenie SGU ugi Ugicia w elementach niezarysowanych oblicza naley wykorzystujc zasad ich superpozycji, tzn, obliczy ugicie bdce efektem przyrostu obcienia, sztywnoci belki i schematu statycznego w danej sytuacji (pocztkowej, montaowej, trwaej), a nastpnie je zsumowa. a= t xy =

(VSd (x ) - 0,9Pmt ( x) sin a( x))Sco

ak i

DMSdi l2 i eff Ec Jcsi

- ap

Npdzcp0l2 eff Ec Jcs0

W przypadku konstrukcji zarysowanej mona postpi podobnie. Rozpatrujc dziaanie przyrostu obcienia w fazie zarysowanej, przyj zredukowan sztywno belki B w sytuacji dziaania sumy obcienia (cao MSd). a=

ak i

DMSdi l2 i eff Ec Jcsi

+ ak

2 2 Npdzcp0leff DMSdleff - ap B(MSd ) Ec Jcs0

Przy obliczaniu ugi dugotrwaych naley przyj efektywny modu sprystoci betonu (z uwzgldnieniem wspczynnika pezania), i dla tej wartoci obliczy momenty bezwadnoci przekroju w poszczeglnych sytuacjach (zmiana wspczynnikw a). Sprawdzenie SG zmczenia (N7.2.) Na wstpie naley sprawdzi zasadno sprawdzania konstrukcji w tej sytuacji: Mpk 0,6 Mk Naley obliczy stan napre w przekroju w przypadku dziaania i braku dziaania obcienia wielokrotnie zmiennego przyjmujc charakterystyczne wartoci obcienia (ew. ze wspczynnikiem dynamicznym) i Npd = 1.1Pm,t W wyniku tego, otrzymuje si dwa wykresy napre w betonie odpowiadajce dziaaniu obcie staych (lub minimalnych) oraz staych i zmiennych (lub maksymalnych). Na podstawie zmiennoci napre w skrajnych wknach, naley przyj dopuszczaln warto scR.(Rys. 17)

19

STAN OBCIE STAYCH (MINIMALNYCH) sc 0

STAN OBCIE PENYCH (MAKSYMALNYCH) sc 0,25f ck

maxsc 0,18f ck

sc 0,02maxsc

Rys. 17 Dopuszczane, maksymalne naprenia w betonie przy dziaaniu obcie wielokrotnie zmiennych Jeli zakres zmian napre nie pozwala na odczytanie wartoci scR, naley skorzysta z innej metody, cho wiadczy to o nadmiernym wyteniu betonu. i wskazuje na celowo zmiany koncepcji konstrukcji przekroju. Ustalenie zmiany napre w cignach sprajcych lub w zbrojeniu pomocniczym mona dokona, wykorzystujc poprzednie obliczenia: Ds - Ds c 2 Ds - Dsc 2 Dsp1 = ap Dsc 2 + dp1 c1 Dss1 = as Dsc 2 + ds1 c1 h h gdzie Dsc1, Dsc2 rnice w napreniach w betonie, odpowiednio na dolnej i grnej krawdzi. Ograniczenia wynikajce z warunkw ograniczenia napre mog spowodowa konieczno zmiany ksztatu konstrukcji. Przesanki byyby nastpujce: - niespenienie warunkw ograniczenia napre w betonie wskazuje na zmian gabarytw pek (dolnej lub grnej) lub podniesienie wysokoci konstrukcji. W sumie zwikszenie momentu bezwadnoci. - Przekroczenie dopuszczalnego zakresu zmian napre w cignach wskazuje na konieczno zmniejszenia mimorodu cigien w stosunku do rodka cikoci przekroju.

20

LITERATURA: [1] [2] [3] [4] [5] [6] [7] [8] [9] [10] [11] [12] [13] [14] [15] [16] [17] [18] [19] Ajdukiewicz A, Mames J.: Konstrukcje sprone". Warszawa ARKADY 1984. Ajdukiewicz A, Mames J.: Betonowe konstrukcje sprone". Gliwice Wydawnictwo P 2001 Dbrowski K., Stachurski W., Zieliski Z. A.: "Konstrukcje betonowe" Warszawa ARKADY 1982. * Dyduch K.,: Obliczanie konstrukcji spronych Konf. N. T. Podstawy projektowania konstrukcji z betonu w ujciu normy PN-B-03264:1998 w wietle Eurokodu 2, Puawy 1998, ITB Warszawa 1998 Grabiec K, Kampioni J.: Betonowe konstrukcje sprone". PWN Warszawa - Pozna 1982 * Grzegorzewski W. Deski sprone". Warszawa ARKADY 1965. * Guyon Y. Prestressed Concrete". Wiley & Sons, London 1953 Jasman S.: Projektowanie i wykonawstwo konstrukcji betonowych. Pol. Wrocawska Wrocaw 1990. Kledzik W., Kledzik B., Kot A.: Wzory i tablice do projektowania konstrukcji elbetowych. Warszawa ARKADY 1982. * Ku S Konstrukcje sprone koowo - symetryczne". Warszawa ARKADY 1960. * Lin T.Y, Burns N.H.: Design of Prestressed Concrete Structures", Wiley & Sons N.York 1982. Olszak i in. Teoria konstrukcji spronych T. I i II PWN Warszawa 1961. Pr. zbiorowa Budownictwo betonowe". T. III Konstrukcje sprone. Warszawa ARKADY 1965. Pr. zbiorowa Poradnik inyniera i technika budowlanego". Tom V, Warszawa ARKADY 1996. Pr. zbiorowa Poradnik kierownika budowy". Tom I i II, Warszawa ARKADY 1989. Pr. zbiorowa Poradnik majstra budowlanego ". Warszawa ARKADY 1985. * Rossuee W., Graubner C.A., Spannbetonbauwerke Teil l." Berlin Ernst & Sohn 1992. Starosolski W.: Konstrukcje elbetowe, T. I i T. II. PWN Warszawa 1996 Zieliski Z. A.: Prefabrykowane betonowe dwigary sprone. Warszawa ARKADY 1962.

Normy, [N1]. Aktualne normy obcieniowe. [N2]. PN-90/B-03000. Projekty budowlane - obliczenia statyczne. [N3]. PN-80/B-01800. Antykorozyjne zabezpieczenia w budownictwie - konstrukcje betonowe i elbetowe - klasyfikacja i okrelenie rodowisk. [N4]. FIP-CEB Model Code 1980 [N5]. PN-B-03264:2002 konstrukcje betonowe, elbetowe i sprone. Obliczenia statyczne i projektowanie.

21

ZACZNIK 1. DANE WYBRANYCH SYSTEMW KABLI SPRAJCYCH Prty i kable prtowe Tab. 4 Prty sprajce ebrowane i gadkie. Kable z przyczepnoci i bez przyczepnoci. Klasa stali rednica prta, mm Przekrj,cm2 Granica plastycznoci Fpyk, kN Nono Fpk, kN Kana kablowy, zewn mm Min. promie odgicia sprystego, m Min promie odgicia plastycznego, m wsp. tarcia, m Kt falowania, rad/m Polizg cigna w zakotwieniu, mm Pytka kotwica 120150 (wys. szer.), mm Min. rozstaw zakotwie 130200 (wys. szer.), mm Min. odlego krawdzi zakotwienia od krawdzi betonu, mm
*) **)

835/1030 26 5,31 443,0 547,0 32/42*) 15,9 3,9 32 8,04 671,0 828,0 38/46*) 19,5 4,8 36 10,18 850,0 1049,0 44/50*) 21,9 5,4 26 5,31 574,0 653,0 32/42*) 8,75 3,9

1080/1230 32 8,04 868,0 989,0 38/46*) 10,75 4,8 36 10,18 1099,0 1252,0 44/50*) 12,1 5,4

0,25/0,05*) 0,058 0,5/1,0**) 120220 130300 150240 160280 120150 130200 20 1,0/1,5**) 120220 130300 150240 160280

dla kabli bez przyczepnoci dla prtw ebrowanych

Modu sprystoci prtw i kabli prtowych Ep = 200 GPa. Kable prtowe stosuje si jako kotwy, cigi itp. Przydatne take do czenia prefabrykowanych elementw konstrukcyjnych, penic role podobn do rub sprajcych. Ich zakotwienia gwintowe charakteryzuj si bardzo maym polizgiem, umoliwiajc stosowanie tych kabli o bardzo maych dugociach.

22

Kable bez przyczepnoci Stosowane do sprania pyt cigych w popularnych systemach pytowo supowych, oraz do obwodowego sprania konstrukcji cylindrycznych (zbiorniki). Z uwagi na walory technologii, czsto stosowane do wzmacniania konstrukcji. Kable te charakteryzuj si bardzo niskim wspczynnikiem tarcia, dziki wprowadzeniu do przestrzeni kablowej rodkw smarnych i antykorozyjnych. W rezultacie, sia sprajca utrzymywane jest wycznie dziki zakotwieniom, i nie prowadzi si kopotliwych technologicznie robt iniekcyjnych. Poniej przedstawiono dane przykadowych rozwiza kabli. Nono kabli, powierzchnia przekroju i inne dane zale od rodzaju uytych cigien (zgodnie z Tab. 2) Tab. 5 Kable bez przyczepnoci dane przykadowe
Splot Oznaczenie systemowe kabla liczba splotw Kana kablowy, nzewn mm Max. rozstaw podpr kabli, m Min promie odgicia R, m wsp. tarcia, m Kt falowania, rad/m Polizg cigna w zakotwieniu, mm 5-7 2,5 0,06 0,009 46 16 mm 15,5 mm 13 mm 12,5 mm

1/16 2/16 3/16 4/16 1/13 2/13 3/13 4/13 1 2 3 4 1 2 3 4

n20,5 1,0

n17,5

2,0

Tab. 6 Kable bez przyczepnoci dane geometryczne

Liczba splotw Konfiguracja kabli Rozstaw kabli, mm: x y 45 45 80 60 100 60 130180 180/260 110 120 60 140200 200/280 120 1 2 3 4

Pytka kotwica (wys. szer.), mm Min. rozstaw zakotwie (wys. / szer.), mm Min. odlego rodka zakotwienia od krawdzi betonu, mm

55130 130180 100/190 160/240 70 100

23

24

25

26

27

ZACZNIK 3. ZESTAWIENIE UWZGLDNIENIA OBCIE I SIY W CIGNACH W OBLICZENIACH Obcienia dugotrwae ciar wasny cakowite

SGN na zginanie SGN na cinanie Sytuacja trwaa SGU pojawienie si rys prostopadych SGU pojawienie si rys ukonych SGU rozwarcie rys prostopadych SGU ugi straty pocztkowe reologiczne ogr. napre w betonie ogr. napre w cignach strefa zakotwie

obl. obl. char. char. char. char.

Fpd, spc Pk,inf Pk,inf Pk,inf Pk,inf Pk,inf Po,max

char. char.

Pm,0 Pk,sup Pm0 Pm,t Fpk- - kablob. Po,max strunob.

sytuacja pocztkowa

sia w cignach

stae

28