Lista i hierarchia aktów normatywnych

Typy aktów normatywnych są prawnie uregulowane.

1. AKTY POWSZECHNIE OBOWIĄZUJĄCE – Art. 87 Konstytucji –są to:

Art. 87.
1. Źródłami powszechnie obowiązującego prawa Rzeczypospolitej Polskiej są: Konstytucja, ustawy, ratyfikowane
umowy międzynarodowe oraz rozporządzenia.
2. Źródłami powszechnie obowiązującego prawa Rzeczypospolitej Polskiej są na obszarze działania organów, które
je ustanowiły, akty prawa miejscowego.
- Konstytucja
- Ustawy
- Ratyfikowane umowy międzynarodowe
- Rozporządzenia
- Akty prawa miejscowego
- Układ zbiorowy pracy (umowa prawotwórcza w prawie branżowym) – Art. 59 ust. 2
Konstytucji
Art. 59
2. Związki zawodowe oraz pracodawcy i ich organizacje mają prawo do rokowań, w szczególności w celu
rozwiązywania sporów zbiorowych, oraz do zawierania układów zbiorowych pracy i innych porozumień.
- Prawo Unii Europejskiej – Art. 91 ust. 3 Konstytucji
Art. 91.
3. Jeżeli wynika to z ratyfikowanej przez Rzeczpospolitą Polską umowy konstytuującej organizację
międzynarodową, prawo przez nią stanowione jest stosowane bezpośrednio, mając pierwszeństwo w przypadku
kolizji z ustawami.
Wprost nie jest powiedziane, że prawo Unii Europejskiej jest aktem powszechnie
obowiązującym , przepis jest ogólny z przyczyn politycznych (gdyby tak nie było to
przepis byłby wiążący TYLKO z UE) Dokładnie chodzi o organizację
międzynarodową, która ma własne prawo wewnętrzne (w chwili obecnej jest to dla
Rzeczpospolitej Unia Europejska).
- Rozporządzenie z mocą ustawy – wydaje je Prezydent (Art. 234 Konstytucji)
Art. 234.
1. Jeżeli w czasie stanu wojennego Sejm nie może zebrać się na posiedzenie, Prezydent Rzeczypospolitej na wniosek
Rady Ministrów wydaje rozporządzenia z mocą ustawy w zakresie i w granicach określonych w art. 228 ust. 3-5.
Rozporządzenia te podlegają zatwierdzeniu przez Sejm na najbliższym posiedzeniu.
2. Rozporządzenia, o których mowa w ust. 1, mają charakter źródeł powszechnie obowiązującego prawa
nie jest to codzienny sposób tworzenia prawa, tylko jest on tworzony w stanach
nadzwyczajnych
- Regulamin Sejmu i Senatu to częściowa regulacja procedury ustawodawczej (ma
charakter powszechnie obowiązujący)
- W zakresie prawa bankowego aktami normatywnymi są przede wszystkim
zarządzenia wykonawcze prezesa NBP (przede wszystkim dotyczące emisji
pieniędzy), które obowiązują wszystkie osoby prawne i fizyczne, korzystające z
usług bankowych. Zamieszczane są w Monitorze Polskim. Natomiast zarządzenia
prezesa NBP, które dotyczą przede wszystkim banków, są ogłoszone w Dzienniku
Urzędowym NBP, np. zarządzenia w sprawie nadzoru bankowego, w sprawie
bankowego planu kont albo obwieszczenia prezesa NBP, np. w sprawie upadłości
określonego banku.

2. AKTY WEWNĘTRZNE (INTERNA) – Art. 93 ust. 1 Konstytucji – są to

Art. 93.
1. Uchwały Rady Ministrów oraz zarządzenia Prezesa Rady Ministrów i ministrów mają charakter wewnętrzny i
obowiązują tylko jednostki organizacyjnie podległe organowi wydającemu te akty.
- Uchwały Rady Ministrów,
- Zarządzenia Prezesa Rady Ministrów.
Hierarchia aktów powszechnie obowiązujących
1) Konstytucja (Art. 8 ust. 1)
Art. 8.
1. Konstytucja jest najwyższym prawem Rzeczypospolitej Polskiej.
2) Prawo Unii Europejskiej
3) Umowy międzynarodowe mała ratyfikacja2/umowy międzynarodowe duża ratyfikacja3
4) Ustawy (Art. 188) / rozporządzenia z mocą ustawy
Art. 188.
Trybunał Konstytucyjny orzeka w sprawach:
1. zgodności ustaw i umów międzynarodowych z Konstytucją,
2. zgodności ustaw z ratyfikowanymi umowami międzynarodowymi, których ratyfikacja wymagała uprzedniej
zgody wyrażonej w ustawie,
3. zgodności przepisów prawa, wydawanych przez centralne organy państwowe, z Konstytucją, ratyfikowanymi
umowami międzynarodowymi i ustawami.
5) Umowy międzynarodowe mała ratyfikacja2
6) Ratyfikowane1 umowy międzynarodowe
a) Mała ratyfikacja2
b) Duża ratyfikacja3
c) Największa ratyfikacja4
7) Rozporządzenia wykonawcze
8) Akty prawa miejscowego
9) Układ zbiorowy pracy
1
Ratyfikowanie – czynność konwencjonalna, która sprawia, że umowa międzynarodowa staje się
częścią prawa obowiązującego w danym państwie. Prezydent może ratyfikować i wypowiadać umowy
międzynarodowe.
2
mała ratyfikacja – Prezydent może samodzielnie ratyfikować umowę międzynarodową.
3
duża ratyfikacja –Prezydent może samodzielnie ratyfikować umowę międzynarodową ale wymaga
uprzednio zgody wyrażonej w ustawie ( w sprawach ważnych wymienionych w Art. 89 ust. 1).
Potrzebna jest zgoda wydana w formie ustawy (tą samą drogą co zwykła ustawa).
Art. 89.
1. Ratyfikacja przez Rzeczpospolitą Polską umowy międzynarodowej i jej wypowiedzenie wymaga uprzedniej zgody
wyrażonej w ustawie, jeżeli umowa dotyczy:
1) pokoju, sojuszy, układów politycznych lub układów wojskowych.
2) wolności, praw lub obowiązków obywatelskich określonych w Konstytucji,
3) członkostwa Rzeczypospolitej Polskiej w organizacji międzynarodowej,
4) znacznego obciążenia państwa pod względem finansowym,
5) spraw uregulowanych w ustawie lub w których Konstytucja wymaga ustawy.
4
największa ratyfikacja - ustawa musi być przyjęta co najmniej 2/3 głosów posłów w Sejmie.

Prawo europejskie:
AKTY NORMATYWNE PRAWA EUROPEJSKIEGO:
1) Rozporządzenie europejskie (Art. 91 ust. 3)
Art. 91.
3. Jeżeli wynika to z ratyfikowanej przez Rzeczpospolitą Polską umowy konstytuującej organizację międzynarodową,
prawo przez nią stanowione jest stosowane bezpośrednio, mając pierwszeństwo w przypadku kolizji z ustawami.
2) Dyrektywa (wymaga wydania ustawy krajowej w każdym państwie) – podobne ale
jednak różne.
3) Decyzje
4) Zalecenia i opinie (nie są wiążące, to tzw. „soft law”)
5) Wyroki Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości (doniosłe znaczenie jako źródło
prawa)