Ocena ryzyka zawodowego

Wg definicji, zgodnej z Rozporzdzeniem Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 26 wrzenia 1997 r. w sprawie oglnych przepisw bhp, z pn. zm. z 2003 r., nr 169, poz. 1650: ryzyko zawodowe to prawdopodobiestwo wystpienia niepodanych zdarze zwizanych z wykonywan prac, powodujcych straty, w szczeglnoci wystpienia u pracownikw niekorzystnych skutkw zdrowotnych w wyniku zagroe zawodowych wystpujcych w rodowisku pracy lub sposobu wykonywania pracy.

Ocena ryzyka zawodowego jest podstaw skutecznego zarzdzania bezpieczestwem i higien pracy, a take sposobem na ograniczenie liczby wypadkw zwizanych z praca i zapadalnoci na choroby zawodowe.
Jeeli przeprowadzi si j prawidowo, moe podnie poziom bezpieczestwa i ochrony zdrowia w miejscu pracy oraz wpyn na popraw wynikw przedsibiorstwa. Pracodawcy maj obowizek zapewnienia pracownikom bezpieczestwa i ochrony zdrowia we wszystkich aspektach zwizanych z prac, a take przeprowadzania oceny ryzyka zawodowego.

Ocena ryzyka zawodowego jest to proces szacowania i wyznaczania dopuszczalnoci ryzyka, jakie dla zdrowia i bezpieczestwa pracownikw wynika z zagroe w miejscu pracy. Polega na systematycznym badaniu wszelkich aspektw pracy i analizie:

ewentualnych przyczyn urazw lub chorb, sposobw likwidacji zagroe, a jeeli nie jest to moliwe, rodkw zapobiegawczych lub rodkw ochrony, ktre s lub powinny zosta wprowadzone w celu kontrolowania ryzyka

Ocena ryzyka powinna by przeprowadzana:

1. 2.

Przy tworzeniu nowych stanowisk pracy

Przy tworzeniu nowych procesw technologicznych,

3. 4.

Po kadej zmianie procesu technologicznego

Po zastosowaniu nowych urzdze technicznych, materiaw i substancji

5.
6.

Po zmianie organizacji pracy i stanowisk pracy

Po zmianie stosowanych rodkw ochrony.

Ocena ryzyka zawodowego jest uwanym przyjrzeniem si wykonywanej pracy oraz miejscu, w ktrym jest ona wykonywana i ustaleniem, jakie czynniki (np. substancje chemiczne, haas, nieprawidowe owietlenie) mog mie niekorzystny wpyw na zdrowie pracownikw i stwierdzeniem, czy ryzyko zwizane z oddziaywaniem tych czynnikw jest:

dopuszczalne - jest tak wwczas, jeeli zastosowano wystarczajce rodki chronice pracownikw przed oddziaywaniem tych czynnikw

niedopuszczalne - naley wwczas podj dalsze dziaania i zastosowa dodatkowe rodki ochrony.

Punkty projektu:
1. Opis (charakterystyka) stanowiska pracy
2. Ocena ryzyka zawodowego w 5-ciu krokach:

lista kontrolna zagroe

karta oceny ryzyka zawodowego.

Ocena ryzyka zawodowego w 5-ciu krokach

Bardzo popularna metod oceny ryzyka (zwaszcza w maych przedsibiorstwach) jest tzw. metoda pi krokw.
Krok 1 Krok 2 Zidentyfikuj zagroenia. Okrel , kto i w jakim stopniu moe ulec wypadkowi lub zachorowa.

Krok 3 Oszacuj ryzyko zawodowe wynikajce z zagroe i oce, czy zastosowane rodki ochrony s waciwe oraz czy naley podj jeszcze jakie dziaania w celu dalszego ograniczenia tego ryzyka (ocena skutecznoci zabezpiecze). Krok 4 Udokumentuj wyniki Krok 5 Okresowo dokonuj przegldu oceny ryzyka zawodowego i weryfikuj j, jeli zaistnieje taka konieczno.

Krok 1 - Zidentyfikuj zagroenia

Przyjrzyj si dokadnie miejscu pracy i temu, co mogoby powodowa wypadek lub niekorzystnie wpywa na zdrowie przebywajcych i pracujcych tam osb. W pierwszej kolejnoci skoncentruj si na tych zagroeniach, ktre mogyby powodowa cikie urazy albo zagraa kilku osobom.
Zapytaj o zdanie pracownikw lub ich przedstawicieli. Mog oni zauway rzeczy, ktre na pierwszy rzut oka nie wydaj si oczywiste. W dostrzeeniu zagroe mog rwnie dopomc instrukcje producentw, a take rejestry wypadkw zaistniaych przy pracy i chorb zawodowych bd zdarze prawie wypadkowych

Krok 1 - Zidentyfikuj zagroenia cd.

Do oceny ryzyka zawodowego wykorzystuje si informacje dotyczce w szczeglnoci: lokalizacji stanowiska pracy i/lub realizowanych na nim zada, stosowanych rodkw pracy, materiaw i wykonywanych operacji technologicznych, wykonywanych czynnoci oraz sposobu i czasu ich wykonywania przez pracujce na stanowisku osoby, zagroe, ktre ju zostay zidentyfikowane i ich rde, moliwych skutkw wystpujcych zagroe, stosowanych rodkw ochronnych, wypadkw, chorb zawodowych oraz wszystkich innych niepodanych zdarze zwizanych z warunkami pracy, wymaga przepisw prawnych i norm, odnoszcych si do analizowanego stanowiska.

Krok 2 - Ustal, kto mgby ulec wypadkowi lub zachorowa

Ocena ryzyka zawodowego dotyczy wszystkich pracownikw.

Podczas jej przeprowadzania naley zwrci szczegln uwag na tych pracownikw, dla ktrych nastpstwa wystpujcych zagroe mog by szczeglnie cikie, np, na kobiety w ciy, modocianych lub osoby niepenosprawne oraz pracownikach Naley rwnie pamita o pracownikach niepenoetatowych, podwykonawcach, osobach odwiedzajcych przedsibiorstwo oraz pracownikach zatrudnionych poza siedzib przedsibiorstwa (kierowcy, przedstawiciele handlowi itp.), a take o osobach postronnych, jeeli mog by one zagroone.

Aby zidentyfikowa zagroenia na stanowisku pracy, posu si LIST KONTROLN ZAGROE:

jeli jeste pewien, e dane zagroenie wystpuje na stanowisku pracy, zaznacz TAK

jeli jeste pewien, e dane zagroenie nie wystpuje na stanowisku pracy, zaznacz NIE
jeli nie jeste pewien, czy dane zagroenie wystpuje na stanowisku pracy: przejd do LIST KONTROLNYCH DO IDENTYFIKACJI ZAGROE wskazanych w kolumnie 5 LISTY jeeli w kolumnie 5 LISTY nie ma odsyaczy do LIST KONTROLNYCH DO IDENTYFIKACJI ZAGROE, naley poszuka informacji na temat interesujcych zagroenia na stronach Europejskiej Agencji (http.//hwi.osha.europa.eu) Bezpieczestwa i Zdrowia w Pracy oraz na stronach krajowych instytucji zajmujcych si problematyk bhp.

Lista kontrolna zagroe

Lp Zagroenie TAK NIE Nie wiem: przejd do list kontrolnych do identyfikacji zagroe: Cz III 1

1.

Nierwne lub liskie powierzchnie (mogce powodowa polizgnicia, potknicia, upadki itp.) Przemieszczajce si rodki transportu Ruchome czci maszyn Ostre krawdzie, chropowate powierzchnie itp Gorce lub zimne powierzchnie, materiay itp Praca na wysokoci i na ruchomych podestach (mogcych powodowa upadek)

2. 3. 4. 5. 6.

Cz III 2 Cz III 3

Krok 3 - Oszacuj ryzyko zawodowe wynikajce z zagroe i oce, czy zastosowane rodki ochrony s waciwe oraz czy naley podj jeszcze jakie dziaania w celu dalszego ograniczenia tego ryzyka (ocena skutecznoci zabezpiecze).

Okrelmy tu jakie jest prawdopodobiestwo wystpienia niekorzystnych nastpstw kadego z wystpujcych zagroe i jak cikie mog by te nastpstwa.
Oszacujemy, czy ryzyko zawodowe zwizane z kadym ze zidentyfikowanych zagroe jest due, rednie czy mae. Naley wzi pod uwag stosowane rodki ochrony przed zagroeniami, ale pamita, e nie eliminuj one cakowicie ryzyka zawodowego.

W zalenoci od wartoci prawdopodobiestwa i stopnia utraty zdrowia przez osob poszkodowan (cikoci nastpstw), ryzyko zawodowe moe by: mae lub rednie - takie ryzyko mona uzna za dopuszczalne due - takie ryzyko jest niedopuszczalne.

Tabela pozwalajca pomc w okreleniu, czy ryzyko jest mae, rednie, czy te due.
Ciko nastpstw Prawdopodobiestwo Mao prawdopodobne maa mae rednia mae dua rednie

Prawdopodobne
Wysoce prawdopodobne

mae
rednie

rednie
due

due
due

rdo: PN-N-18002:2000 Systemy zarzdzania bezpieczestwem i higien pracy. Oglne wytyczne do oceny ryzyka zawodowego"

Mao prawdopodobne nastpstwa zagroe to takie, ktre nie powinny wystpi podczas caego okresu aktywnoci zawodowej pracownika.
Prawdopodobne nastpstwa zagroe to takie, ktre mog wystpi nie czciej ni kilkakrotnie podczas okresu aktywnoci zawodowej pracownika. Wysoce prawdopodobne nastpstwa zagroe to takie, ktre mog wystpi wielokrotnie podczas okresu aktywnoci zawodowej pracownika.
Tabela pozwalajca pomc w okreleniu, czy ryzyko jest mae, rednie, czy te due.
Ciko nastpstw Prawdopodobiestwo Mao prawdopodobne maa mae rednia mae dua rednie

Prawdopodobne
Wysoce prawdopodobne

mae
rednie

rednie
due

due
due

rdo: PN-N-18002:2000 Systemy zarzdzania bezpieczestwem i higien pracy. Oglne wytyczne do oceny ryzyka zawodowego"

Ciko nastpstw jest maa, jeeli powstajce w wyniku zagroe urazy i choroby nie powoduj dugotrwaych dolegliwoci i absencji w pracy (np. ble gowy, niewielkie stuczenia i zranienia, podranienia oczu itp.)
Ciko nastpstw jest rednia, jeeli powstajce w wyniku zagroe urazy i choroby powoduj niewielkie, ale dugotrwae lub nawracajce okresowo dolegliwoci i s zwizane z krtkimi okresami absencji (np. zranienia, alergie skrne, nieskomplikowane zamania itp.) Ciko nastpstw jest dua, jeeli powstajce w wyniku zagroe urazy i choroby powoduj cikie i stae dolegliwoci i/lub mier (np. oparzenia III stopnia, amputacje, zawodowe uszkodzenie suchu itp.)
Tabela pozwalajca pomc w okreleniu, czy ryzyko jest mae, rednie, czy te due.
Ciko nastpstw Prawdopodobiestwo Mao prawdopodobne maa mae rednia mae dua rednie

Prawdopodobne
Wysoce prawdopodobne

mae
rednie

rednie
due

due
due

rdo: PN-N-18002:2000 Systemy zarzdzania bezpieczestwem i higien pracy. Oglne wytyczne do oceny ryzyka zawodowego"

Krok 4 - Udokumentuj wyniki

Konieczne jest udokumentowanie wynikw oceny ryzyka zawodowego. Oznacza to, e trzeba: zarejestrowa zidentyfikowane zagroenia zapisa najwaniejsze wnioski

Jeeli ryzyko zawodowe zostao oszacowane jako due i stwierdzono, e jest ono niedopuszczalne, naley natychmiast podj dziaania w celu jego ograniczenia. Jeeli ryzyko zostao oszacowane jako rednie stwierdzono, e jest ono dopuszczalne, zaleca si zaplanowanie dziaa w celu jego dalszego zmniejszenia. Jeeli ryzyko zawodowe zostao oszacowane jako mae i stwierdzono, e jest ono dopuszczalne, konieczne jest zapewnienie, e bdzie ono pozostawao na tym samym poziomie.

Planujc dziaania, ktrych celem jest wyeliminowanie lub ograniczenie ryzyka zawodowego, pamitaj, e naley je podejmowa w nastpujcej kolejnoci:

eliminacja zagroe/ryzyka zawodowego, wprowadzenie odpowiednich rodkw organizacyjnych, zastosowanie rodkw ochrony zbiorowej, stosowanie waciwych rodkw ochrony indywidualnej.

KARTA OCENY RYZYKA ZAWODOWEGO

Ocen ryzyka zawodowego mona udokumentowa dla kadego stanowiska pracy wykorzystujc tzw. KART OCENY RYZYKA ZAWODOWEGO.

W kolumnie 2 KARTY OCENY RYZYKA ZAWODOWEGO wypisujemy te zagroenia, ktre w LICIE KONTROLNEJ ZAGROE zaznaczono jako TAK.
Dla kadego zidentyfikowanego zagroenia: w kolumnie 3: okrelamy dziaania prewencyjne, ktre ju podjto w celu ograniczenia zwizanego z nim ryzyka,

KARTA OCENY RYZYKA ZAWODOWEGO

w kolumnie 4: wpisujemy wynik oceny ryzyka zawodowego dla zidentyfikowanego zagroenia (np. ryzyko due/niedopuszczalne),

w kolumnie 5: rejestrujemy dziaania, ktre planujemy podj w celu ograniczenia lub wyeliminowania ryzyka zawodowego.

KARTA OCENY RYZYKA ZAWODOWEGO

Karta oceny ryzyka zawodowego
Numer karty: Nazwa i adres przedsibiorstwa Stanowisko pracy: (nazwa stanowiska) Lp. Zagroenie (rdo zagroenia i jego moliwe skutki) rodki ograniczajce ryzyko zawodowe Data: Sporzdzi: (nazwisko) Nazwiska pracownikw: (pracujcych na stanowisku pracy) Oszacowanie ryzyka zawodowego Zalecenia dotyczce wprowadzenia dodatkowych rodkw ochrony

Podpis[y] osb przeprowadzajcych ocen ryzyka zawodowego Podpis[y] osb pracujcych na stanowisku pracy

Krok 5 - Od czasu do czasu dokonuj przegldu oceny ryzyka zawodowego i weryfikuj j, jeeli zaistnieje taka konieczno

W momencie, gdy kupujemy nowe maszyny, substancje czy technologie, ktre mog by rdem nowych zagroe. Jeeli zostan wprowadzone znaczce zmiany, naley oceni ryzyko zawodowe zwizane z nowymi zagroeniami.

Jeeli po wprowadzeniu zmiany mog pojawi si nowe zagroenia, to naley we wasnym interesie oceni zwizane z nimi ryzyko zawodowe i zrobi wszystko, aby utrzyma je na niskim poziomie.