MASA

Terapia obrzku chonnego

Manualny drena limfatyczny

Celem poniszego opracowania jest skrtowe nakrelenie najistotniejszych zdaniem autora funkcji, jakie peni manualny drena limfatyczny w terapii obrzku chonnego. Naleaoby przypomnie, e obrzk limfatyczny jest jedynie objawem chorobowym ujawniajcym istnienie pewnych zmian strukturalnych, rzadziej funkcjonalnych, w obrbie ukadu limfatycznego.
anualny drena limfatyczny (m.d.l.) jest jedn z form terapeutycznych, wykorzystywanych w kompleksowej fizykalnej terapii przeciwzastoinowej. Istnieje pogld, e manualny drena limfatyczny to taka forma masau, ktra ma na celu przepchnicie obrzku z czci dystalnych do proksymalnych bez dalszego ucilenia, co dalej ma si z tym obrzkiem dzia. Jest to jednak pogld bdny. Istotnie, technika przepychania nie jest obca w manualnym drenau limfatycznym, jednake nie zajmuje istotnego w nim miejsca. Jeliby zastosowa manualny drena limfatyczny wycznie z dorodkowym przepychaniem chonki, staby si on czysto objawow form terapii, w dodatku o stosunkowo niskiej skutecznoci. Pragnbym zwrci uwag, e manualny drena limfatyczny nie jest pozbawiony elementu leczenia przyczynowego.

najniszym pitrze organizacyjnym ukadu, gdzie nastpuje produkcja chonki wchanianie pynu rdtkankowego do naczy chonnych aktywizacja fizjologicznego drenau polega na stymulacji produkcji chonki. Dziki chwytom drenaowym, ktrych istotn cech jest maksymalne wyczerpanie przesuwalnoci tkanek, uruchamiany jest wyjtkowo wydajny sposb napeniania naczy chonnych, wykorzystujcy chwilowe otwory przejciowe (stigmata).

Funkcje m.d.l.
Aktywizacja fizjologicznego drenau tkankowego to podstawowa funkcja manualnego drenau limfatycznego. Kolejn wan funkcj, jak peni manualny drena limfatyczny, jest tworzenie optymalnych warunkw do regeneracji uszkodzonego ukadu limfatycznego. Regeneracja ta nastpuje dziki limfangiogenezie polegajcej na wytworzeniu pocze anastomozowych pomidzy uszkodzonym naczyniem limfatycznym a innym naczyniem o niezaburzonym odpywie limfatycznym bd ylnym. Jednake, by owa limfangiogeneza moga zaistnie, musi by speniony warunek rnicy cinie: naczynie, z ktrego anastomoza moe by wyprowadzona, winno cechowa si moliwie najwyszym cinieniem chonki w naczyniu, za naczynie, do ktrego ma ona by doprowadzona moliwie najniszym, czyli musi by dobrze wydrenowane. Manualny drena limfatyczny uatwia wanie osignicie takiej sytuacji, za terapia kompresyjna jej utrzymanie.

Czym jest m.d.l.?

Co to jest manualny drena limfatyczny? To forma terapii wykorzystujca specjalne techniki manualne, majca na celu ewakuacj obrzku poprzez stymulacj fizjologicznego drenau tkankowego. Owa stymulacja ma rn posta na rnych pitrach ukadu. Charakterystyczne dla manualnego drenau limfatycznego jest rozpoczynanie pracy w obrbie centralnych struktur ukadu limfatycznego, a dopiero pniej wbrew potocznej opinii stopniowe przemieszczanie si na obwd. Praca nad centraln czci ukadu limfatycznego, wykorzystujca zarwno pewne dziaania manualne, jak i gimnastyk oddechow, ma na celu aktywizacj pracy duych naczy limfatycznych, odprowadzajcych chonk do zespole limfo-ylnych w ktach ylnych, poprzez przyspieszenie pracy angionw limfatycznych tyche naczy. Dziaanie to zapewnia powstanie efektu sscego na wszystkich dopywach tych duych naczy (przewodw i pni limfatycznych), co uatwia wprowadzenie chonki z obwodu do krwiobiegu. Dalszym elementem aktywizacji fizjologicznego drenau jest stymulacja naczy niszych piter organizacyjnych ukadu limfatycznego. Stymulacja naczy kolektorowych usprawnia napenianie wzw limfatycznych oraz czciowo umoliwia wybr kierunku ewakuacji obrzku. Na

powierzchownego, zgodnie z gradientem cinienia po uprzednim wydrenowaniu systemu powierzchownego. Oprcz tego oddziaywania (wykorzystywanego od chwili powstania metody) w manualnym drenau limfatycznym wykorzystywanych jest rwnie wiele technik oddziaujcych bezporednio na system gboki, wrd ktrych naley wymieni technik chwytw obrzkowych, prac na naczyniach w przegrodach midzyminiowych czy drena stawowy. Ten ostatni zasuguje na szczegln uwag, gdy ze wzgldu na brak naczy przeszywajcych czcych system powierzchowny z systemem rdstawowym, jedyn drog ewakuacji obrzku rdstawowego s naczynia zawarte w maziwce stawowej. Aktywizacj tych naczy najlepiej prowadzi przez wprowadzanie zmian cinienia rdstawowego. Do tego celu wykorzystuje si elementy terapii manualnej staww. Dzi manualny drena limfatyczny to kompleksowe, wielokierunkowe oddziaywanie majce na celu ewakuacj obrzku, posikujce si zarwno technikami zblionymi do masau, jak i kinezyterapi, a nawet terapi manualn. Warto zauway, e manualny drena limfatyczny jest metod wci rozwijajc si. Poszukuje si nowych form oddziaywania, majcych na celu aktywizacj ukadu limfatycznego przy jednoczesnym ograniczeniu wkadu pracy terapeuty, bd form przeduenia wysokiej aktywnoci pracy zastymulowanych naczy limfatycznych. Przykadowym kierunkiem poszukiwa s prby wprowadzania kinesiotapingu. Ze wzgldu na opisane wyej funkcje, ktre peni manualny drena limfatyczny w terapii obrzkw chonnych, oraz kompleksowo jego oddziaywania, manualny drena limfatyczny sta si podstaw, baz wyjciow w szerokoaspektowym postpowaniu terapeutycznym, zwanym kompleksow fizykaln terapi przeciwobrzkow, w ktrej obok manualnego drenau limfatycznego znajduj si jeszcze: kompresjoterapia, aktywna kinezyterapia, pielgnacja skry oraz poradnictwo teoretyczne (przybierajce czsto formy punktw konsultacyjnych czy grup wsparcia).
MGR SEBASTIAN BIAY

Oddziaywanie m.d.l.
Obecnie manualny drena limfatyczny to nie tylko oddziaywanie na system powierzchowny ukadu limfatycznego (na ktrym jednak opiera si wikszo dziaa), lecz rwnie oddziaywanie na struktury zlokalizowane gbiej. Na system gboki ukadu limfatycznego manualny drena limfatyczny wpywa zarwno porednio, jak i bezporednio. Porednie oddziaywanie polega na wykorzystaniu licznych naczy przeszywajcych w ukadzie limfatycznym bezzastawkowych pocze pomidzy systemem gbokim i powierzchownym ukadu limfatycznego, umoliwiajcych swobodny przepyw chonki z systemu gbokiego do

NZOS Limf-Med w Chorzowie

REHABILITACJA W PRAKTYCE 1/2008

45