Feng Shui - Lillian Too

Lillian Too
Przełożyli Jacek Kryg i Edyta Wittchen
FENG
W przygotowaniu
tej autorki
MAGIA SMOKA. MOJE
SHUI
OPOWIEŚCI O FENG SHUI
PRAKTYCZNE ZASTOSOWANIE FENG SHUI
FENG SHUI SZKOŁY KOMPASU
Dom Wydawniczy REBIS

Poznań 1999
Tytuł oryginału
Feng S/i ui
Copyright © Konsep Lagenda Sdn Bhd

Ali rights reserved
Copyright © for the Polish edition by REBIS Publishing House Ltd.

Poznań 1998
Redaktor merytoryczny Jacek

Kryg'- konsultant feng shui
Opracowanie graficzne
Jacek Pietrzyński
Wydanie I Książkę tę dedykuję rodzinie...

mojej córce, Jennifer,
ISBN 83-7120-651-8
mojemu mężowi, Wan Jinowi
mojemu nieżyjącemu ojcu, Lim Bór Yee,
mojej matce, Nancy
moim braciom, Phillipowi iAlexowi,
Dom Wydawniczy REBIS Sp. z o.o. mojej siostrzenicy, lloney,
ul. Żmigrodzka 41/49, 60-171 Poznań i mojemu siostrzeńcowi, Han Jinowi
tel. 867-47-08, 867-81-40; fax 867-37-74
e-mail: rebis@pol.pl
http://www.rebis.comp!
Fotoskład: Z.P. Akapit, Poznań, ul. Czernichowska 50B, tel. 87-93-888
Spis treści
Przedmowa do wydania polskiego . . . . . . . . . 9
Dlaczego feng shui?. . . . . . . . . . . . . . . . 13
Część I. Co to jest feng shui . . . . . . . . . . . . 15

1. Co to jest feng shui . . . . . . . . . . . . . . 17
2. Tło historyczne . . . . . . . . . . . . . . . . 19
3. Zastosowania feng shui . . . . . . . . . . . . 36
Część II. Najlepsze lokalizacje według feng shui . . . 43

4. Najlepsze lokalizacje według feng shui . . . . . . 45
Część III. Feng shui dla mieszkańców miast . . . . . 59

5. Feng shui dla mieszkańców miast . . . . . . . . 61
6. Rozważania nad lokalizacją . . . . . . . . . . . 63
7. Feng shui domu . . . . . . . . . . . . . . . . 77
8. Pa kua i osiem sytuacji życiowych . . . . . . . . 99
Część IV. Feng shui dla mieszkańców bloków . . . . 103

9. Feng shui dla mieszkańców bloków . . . . . . . 105
10. Aranżacja i układ pomieszczeń . . . . . . . . . 122
11. Rozmieszczenie mebli . . . . . . . . . . . . . 125
Część V. Feng shui biznesu . . . . . . . . . . . . 131

12. Feng shui biznesu . . . . . . . . . . . . . . . 133
13. Wnętrza firm . . . . . . . . . . . . . . . . . 158
Część VI. Sposoby rozwiązywania problemów feng shui 169

14. Sposoby rozwiązywania problemów feng shui . . . 171
15. Środki zaradcze na problemy płynące z zewnątrz . . 175
16. Środki zaradcze feng shui wnętrz . . . . . . . . 185
Część VII. Symbole i znaki szczęścia . . . . . . . . 205
17. Symbole i znaki szczęścia………………………………207

Część VIII.-Chiński panteon . . . 219
18. Chiński panteon . . . . . . 221
Przedmowa do wydania polskiego
19. Bogowie zapewniający ochronę 228
20. Mędrcy . . . . . . . . . . 230
Uwagi końcowe autorki . . . . . . . . . . . . . . 233
W ostatnich latach znacznie zwiększyło się zaintereso-

wanie dziedziną zwaną po chińsku feng shui. Zajmuje się
ona świadomym kształtowaniem otoczenia, w którym przyszło
nam żyć. Umyślnie używam tutaj wieloznacznego słowa
„otoczenie", na które składa się wszystko - od natury
począwszy, a na deseniu obicia mebli skończywszy. Oto-
czenie oddziałuje na człowieka globalnie, całą swoją strukturą,
a pozbawienie go choćby jednego elementu wprowadza
odczuwalne zmiany. Niech przykładem będzie tutaj bogato
umeblowany pokój dzienny. Zmienienie w nim choćby
jednego tylko elementu, na przykład splotu dywanu, bardziej
lub mniej znacząco wpłynie na atmosferę pomieszczenia.
Największe znaczenie dla człowieka mają oczywiście te
czynniki, które towarzyszą mu stale, od których nie może on
uciec.
Dlatego też na Wschodzie rozwinęło się wiele metod po-
prawiających oddychanie, sposób odżywania się czy poru-
szania. Zadbano o te codzienne czynności przede wszystkim
dlatego, że służą one aktywnemu i szczęśliwemu życiu.
Oczywiście istnieją i inne sfery życia człowieka, którymi
zajęcie się poprawia ogólną jakość życia. Do nich należy
między innymi zamieszkiwanie czy też może raczej prze-
bywanie w bardziej lub mniej uporządkowanej przestrzeni.
Można powiedzieć, że feng shui jest dla przestrzeni, w której
żyjemy, tym, czym joga dla oddychania, dietetyka dla
naszego sposobu odżywiania się czy wschodnia gimnastyka
taiji dla sprawnego poruszania się.
Feng shui narodziło się wiele wieków temu w Chinach,
lecz ponieważ dotyczy otoczenia w ogóle, a nie jakiegoś
szczególnego środowiska, ta starożytna chińska dziedzina
wiedzy może być przydatna także u nas - pod warunkiem
jednak że zostanie rozumnie przyswojona, bez nadmiernego
optymizmu, lecz także bez wielkiego sceptycyzmu, który
grozi negacją.
Na temat feng shui mamy już w Polsce około dwudziestu
opracowań. Autorka tej pracy, Lillan Too, jest uczennicą jed-
Przedmowa do wydania polskiego 11
Przedmowa do wydania polskiego
10
nego z Wielkich Mistrzów feng shui, uczennicą błyskotliwą i

odważną, która nie boi się pisać o sprawach często kontro-
wersyjnych nie tylko dla ludzi Zachodu. Jest w tej chwili
najpłodniejszą autorką książek na temat feng shui nie tylko na
Wschodzie, lecz także na Zachodzie. W swoich pracach często
odwołuje się do takich dyscyplin wiedzy, jak astrologia i
numerologia. Jest pomysłodawczynią i dobrym duchem
pierwszego i obecnie największego czasopisma poświęconego
feng shui „Feng Shui For Modern Living" (Feng shui we
współczesnym życiu), które ukazuje się od kwietnia 1998 roku.
Interesujące w jej karierze pisarskiej jest to, że dopiero po
wydaniu przez nią siedmiu książek (Lillian Too jest także
właścicielką wydawnictwa) znaczące wydawnictwo angielskie
zwróciło się do niej z propozycją, by napisała książkę na temat
feng shui dla europejskiego czytelnika.
Nasuwa się pytanie, dlaczego Lillian Too zasiadła do pracy
nad nową książką, a nie odstąpiła prawa do opublikowania
jednej z już wydanych. Otóż wydawnictwo, które za-
proponowało Lillian Too współpracę, postawiło pewne wa-
runki. Przede wszystkim praca ta miała być przystępna dla
zachodniego czytelnika, a także wychodzić naprzeciw jego
oczekiwaniom. Poproszono też, by przykłady dotyczyły
miejsc i osób wywodzących się z naszej kultury, a nie
obiektów znajdujących się na Wschodzie. Uznano zatem, że
inaczej pisze się dla ludzi Wschodu, inaczej dla ludzi
Zachodu.
My zaś tak nie uważamy, dlatego Dom Wydawniczy RE-BIS
postanowił wydać cztery książki Lillian Too w wersji i
kolejności, w jakiej pojawiły się na Wschodzie, uznając, że
będzie to najlepszy sposób przedstawienia tej intrygującej
sztuki wpływania na otoczenie. Dzięki temu zachowana
zostanie metodyka wprowadzania w zagadnienia feng shui,
jaką wypracowała Lillian Too. Po raz pierwszy także polski
czytelnik będzie miał okazję zapoznać się z dwiema szkołami,
jakie wyodrębnia się w nauce feng shui - Szkołą Formy i
Szkołą Kompasu - opisanymi z jednego punktu widzenia.
Pozwoli to na rozwianie wielu wątpliwości, jakie rodzą się po
lekturze innych prac na ten temat. Warto w tym miejscu
przypomnieć, że Dom Wydawniczy REBIS już w 1993 roku
wydał książkę chińskiego nauczyciela Kwok Mań Ho (napisaną
przy współudziale Joannę O'Brien), zatytułowaną Elementy
feng shui. Była to pierwsza książka, jaka ukazała się na ten
temat w Polsce.
Zanim zaproszę Państwa do lektury nie tylko tej, lecz i
innych prac Lillian Too w „wersji oryginalnej", chciałbym
zwrócić uwagę wszystkich czytelników właśnie na te ele-
menty jej twórczości, które przesądzają o jej wschodnim
uroku.
Przede wszystkim Lillian Too dużo pisze o tak zwanym feng
shui krajobrazowym, czyli o tym, jak widok roztaczający się z
okien domu lub mieszkania w bloku wpływa na los
mieszkających w nim ludzi. Nie tylko nam nie jest łatwo
przyjąć uwagę eksperta feng shui, że na przykład widoczna w
oddali góra kształtem swym wywiera niekorzystny wpływ na
nasze życie. Jeszcze trudniej jest zdecydować się na wykonanie
jego zalecenia, by zamurować dane okno czy też przenieść
drzwi wejściowe na inną stronę domu. Czy jednak będziemy
mogli stworzyć dobre feng shui domu, jeśli nie wprowadzimy
tak radykalnych zmian?
Innym, jakże fascynującym elementem wschodnim tej
pracy jest nawiązywanie do chińskiego języka, do jego wymowy
i ideogramów. Lillian Too bardzo często stwierdza, iż coś jest
dobre lub służy feng shui jedynie dlatego, że przypomina zapis
lub dźwięk czegoś innego, co niesie korzyści. Mówi na
przykład, że kształty niektórych domów są korzystne przede
wszystkim dlatego, że przypominają ide-ogram
długowieczność lub szczęście. W innym miejscu zaleca
stosowanie jakiegoś środka zaradczego przeciw wpływowi
niekorzystnej energii tylko dlatego, że dźwięk nazwy tego
przedmiotu podobny jest do dźwięku nazwy czegoś uznanego
za pomyślne. Na przykład dźwięk słowa „ryba" podobny jest
do dźwięku słowa „pieniądz", jakże przez wszystkich
cenionego. Mimo że nie posługujemy się językiem chińskim,
nie powinniśmy zaniechać lektury fragmentów mu
poświęconych, gdyż poznanie i zrozumienie zasad tworzenia
„lekarstw" feng shui w Chinach pozwoli nam na
wypracowanie własnych.
Lillian Too w Feng shui nawiązuje też do symboli religijnych
Chin, które z czasem stały się środkami zaradczymi
stosowanymi do rozwiązywania problemów feng shui. Nie
ulega wątpliwości, że warto poznać symbole, z jakich ko-
rzystają twórcy i spadkobiercy tej starożytnej dyscypliny
wiedzy, gdyż ułatwia to opracowanie rodzimych środków
zaradczych feng shui, opartych na symbolach przemawia-
jących do naszej wyobraźni. Właśnie to między innymi
miałem na myśli, pisząc o rozumnym przyswojeniu sobie tej
sztuki.
13
12 Przedmowa do wydania polskiego
Jest jeszcze jedna cecha, która odróżnia książki Lillian Dlaczego feng shui?
Too od prac autorów urodzonych w Europie i Ameryce. Kto
wie, czy nie najważniejsza. Otóż autorka nawet wówczas,
gdy daje nam przykłady twórczego wpływania na otoczenie,
zawsze robi to z przekonaniem, że tak zwane feng shui Dlaczego niektórym rodzinom powodzi się lepiej
defensywne ważniejsze jest od feng shui agresywnego, które niż innym? Dlaczego niektóre firmy prężnie się
niestety jest popularniejsze w Europie. Uważa, że w praktyce rozwijają,
feng shui przede wszystkim powinniśmy chronić przestrzeń podczas gdy inne słabną i podupadają?
przed zagrożeniami, a dopiero później podejmować Dlaczego jedna restauracja świetnie prosperuje,
działania, które służą realizacji naszych zamierzeń. Przed- a inna nie? Dlaczego niektórym ludziom wszystko
stawia zatem szczególny system wartości, jaki od wieków przychodzi łatwo,
obowiązuje w tej dyscyplinie wiedzy; informuje nas, które
wartości feng shui są pierwszoplanowe, a które mniej
inni zaś nie mogą związać końca z końcem?
istotne.
Mam nadzieję, że przedstawione tutaj „wschodnie" cechy
prac Lillian Too, z całą pewnością kobiety sukcesu, Chińczycy wierzą, że feng shui daje przekonywające
zwiększają ich atrakcyjność paradoksalnie właśnie dla nas, odpowiedzi na te pytania; wierzą, że dobry lub zły los
ludzi Zachodu. Przecież nie możemy być pewni, które z zależny jest od korzystnego lub niekorzystnego feng shui.
działań feng shui są dla nas dobre, a które w całości należy Dzięki dzisiejszej fascynacji i zainteresowaniu tą starą
odrzucić. Musimy sami wypracować dla siebie najbardziej chińską wiedzą i praktyką przeżywa ona spektakularne
efektywny sposób dbania o własne otoczenie, a dokonać tego odrodzenie.
możemy, zapoznając się z oryginalnymi, już sprawdzonymi W Hongkongu, Singapurze i Tajpej, trzech miastach,
metodami postępowania. Oby życie w szczęściu, które, jak które odniosły największy na świecie sukces gospodar-
pisze Lillian Too, dzięki feng shui stało się jej udziałem, czy, biznesmeni, budując domy lub biura, największy
nie omijało także nas. Czego życzę wszystkim czytelnikom, nacisk kładą na feng shui. Wierzą, że dzięki temu za-
jak również i sobie. pewnią sobie i swoim następcom dostatek i powodze-
Jacek Kryg Poznań, nie...
wrzesień 1998 Czy można nie zgłębiać feng shui, wiedząc, jakie niesie
obietnice?
CZĘŚĆ PIERWSZA
Co to jest
feng shui
17
1. Co to jest feng shui
Z chińskiej ziemi unosi się tysiąc cudownych aroma-

tów, a najbardziej fascynujące z nich to nauki wróżebne i
metafizyczne. Feng shui jest prawdopodobnie jedyną
metafizyczną nauką niosącą człowiekowi niezwykłe i
ekscytujące możliwości świadomej przemiany prze-
strzeni, w której żyje, co pozwala przyciągnąć wszelkie
powodzenie, jakie można osiągnąć na ziemi.
Praktykę feng shui otacza aura mistycyzmu. Wkraczamy
w tajemnice chińskiego symbolizmu, wróżbiarstwa i
astrologii, kryjące całą garnę praktyk poświęconych
związkom człowieka z kosmosem, w dziedzinę, która
kładzie nacisk na konieczność zachowania równowagi i
harmonii.
Feng shui jest nauką o życiu w harmonii z zamiesz-
kiwanym terenem, która człowiekowi pozostającemu w
równowadze z naturą pozwala osiągnąć najwspanialsze
korzyści, spokój i powodzenie. Feng shui niesie obietnicę
życia w pełnym dostatku tym, którzy budując swe domy
i miejsca pracy, postępują zgodnie z jej zasadami i
zaleceniami.
W dosłownym tłumaczeniu feng shui znaczy „wiatr i
woda". Wiele osób mówiło mi: „Feng shui to wiatr, którego
nie jesteś zdolny ogarnąć, i woda, której nie możesz
pochwycić". Wiatr i woda mówią o potędze pozostają-
cych w ruchu żywiołów natury oraz o ich wpływie na
kształtowanie się krajobrazu. Feng shui zakłada, że wiatr i
woda rzeźbią powierzchnię ziemi. Podkreśla, że jeśli
chcemy, aby wiatry i wody ziemi tworzyły strumienie
pozytywnej energii, która będzie nam przynosiła korzyści,
powinniśmy żyć w harmonii z tymi żywiołami. Aby to
osiągnąć, potrzebujemy takiego miejsca do zamieszkania i
do pracy, którego lokalizacja z punktu widzenia feng shui
będzie najlepsza. Jeśli nam się to uda, takie
18 Część I. Co to jest feng shui 19
otoczenie wniesie w nasze życie pomyślność, pokój, po-

wodzenie oraz pełnię szczęścia. 2. Tło historyczne
Nie należy traktować feng shui jedynie jako nauki rzą-
dzącej się magicznymi prawami czy też wyłącznie jako
sztuki opartej na intuicji. Feng shui łączy je obie,
elastycznie do tego podchodząc. Aby praktykowanie
feng shui przynosiło efekty, zastosowanie teoretycznych Feng shui jest praktykowane w Chinach co najmniej
zasad zaczerpniętych z klasycznych, starożytnych pod- od czasów dynastii Tang. Powszechnie za jego twórcę
ręczników musimy połączyć z przemyśleniami opartymi uznaje się najstarszego mistrza tej sztuki - Yang Yun San-ga.
zarówno na wyczuciu, jak i racjonalnym osądzie. Mistrz Yang pozostawił po sobie klasyczne teksty, które
Praktykę jeszcze bardziej komplikują nakładające się studiuje się do dziś. Był głównym doradcą na dworze
na całokształt reguł zabobonne wierzenia. Nie można ich cesarza Hi Tsanga (2 pół. IX w. n.e.), a jego prace na temat
ignorować ani zapominać o nich. W rzeczywistości feng shui stanowiły podstawę wiedzy następnych
współcześni doświadczeni eksperci feng shui w swych pokoleń praktyków. Mistrz Yang szczególną uwagę po-
diagnozach często odwołują się do symbolizmu i wiej- święcał kształtom gór, kierunkom przepływu wody, a nade
skich przesądów - głównie dlatego, że tak zwane zabo- wszystko określeniu i zrozumieniu wpływów smoka
bony w istocie są częścią ustnego przekazu, który w wy- -niebiańskiego stworzenia otaczanego w Chinach najwyż-
padku feng shui trwał przez całe wieki, poczynając od szą czcią.
czasów starożytnych. Znaczna część prostych elementów Teorie mistrza Yanga zostały przedstawione w trzech
praktyki przekazywana była z ojca na syna i przez wieki słynnych klasycznych pracach. Opisują one praktyki
narastały w niej naleciałości, także kulturowe, o feng shui za pomocą barwnych metafor odnoszących się
charakterze zabobonów. do smoka. Pierwsza praca to Han Lung Ching, czyli Sztuka
Dogłębne zrozumienie feng shui wymaga jednak budzenia smoka, drugą jest Ching Nang Ao Chih,
przede wszystkim wszechstronnej znajomości filozoficz- przedstawiająca metody ustalania położenia jego lego-
nych podstaw chińskiej wiedzy i kultury, to znaczy: kon- wiska, trzecią zaś - / Lung Ching, co znaczy Zasady po-
cepcji harmonii i równowagi, yin i yang, I Ching, pa kua, szukiwania smoków - zbiór rad, jak odnaleźć smoka w
Pięciu Żywiołów, a przede wszystkim zrozumienia kon- rejonach, gdzie trudno go dostrzec.
cepcji chi - życiodajnego kosmicznego oddechu smoka. Wiele współczesnych wypisów z tych ksiąg i objaśnień
można znaleźć na Tajwanie, gdzie feng shui jest
najbardziej rozpowszechniona, a także w Hongkongu. W
tych rejonach świata stosuje się różne odmiany tej
wiedzy, a metody opierają się na odmiennych szkołach
myślenia. Nikogo nie powinno zaskakiwać, że na prak-
tykę, która korzeniami sięga czasów odległych o trzy ty-
siące lat, składa się kilka odmian i szkół. Najbardziej jednak
przydatne będzie podzielenie feng shui na dwa główne
nurty - Szkołę Formy i Szkołę Kompasu.
Część I. Co to jest feng shui 2. Tło historyczne 21
SZKOŁA FORMY LSZKOŁA KOMPASU wania dynastii Sung. Także on pozostawił po sobie księgi,
które studiuje się do dziś. Najbardziej znane z nich,
Zespół prawideł mistrza Yanga, znany jako Szkoła Formy Zasada rdzenia lub środka oraz Rozprawa o wątpliwo-
feng shui, opisuje dobre i złe usytuowanie, posługując się ściach i pytaniach, zostały przechowane i opublikowane
smoczą symboliką. Wedle tej szkoły dobre usytuowanie przez jego ucznia, Yeh Shui Lianga.
wymaga obecności smoka, a tam, gdzie jest prawdziwy Mimo istotnych różnic do przełomu XIX i XX wieku
smok, musi się także znajdować biały tygrys. Dlatego szkoły te niemalże całkowicie się połączyły. Teorie Szkoły
też reprezentujący Szkołę Formy mistrzowie feng shui, Formy, zawierające wierzenia związane z symboliką
rozpoczynając poszukiwania dobrej lokalizacji, starają się smoka, upowszechniły się szerzej, chociaż zasady obu
najpierw odnaleźć smoka. Kładą więc nacisk na formy tych szkół przez stulecia były analizowane, omawiane i
krajobrazu, kształty wzniesień i gór, na orientację według porównywane.
stron świata i kierunek przepływu cieków wodnych. Współcześni eksperci feng shui w Hongkongu i na Taj-
W tym okresie, kiedy smocza symbolika stała się pod- wanie zwyczajowo praktykują trudne do rozdzielenia
stawą Szkoły Formy, wyłonił się także drugi główny system, hybrydy obu tych szkół. Generalnie Szkoła Formy, kła-
powszechnie znany jako Szkoła Kompasu. Opierał się on dąca duży nacisk na analizę terenu i krajobrazu, wymaga
na metafizycznych spekulacjach i korzystał z Ośmiu większego udziału intuicji, a zatem uznaje się ją za
Trygramów I Ching, z ośmiokątnego symbolu pa kua trudniejszą w praktyce, pomimo że symbolika zielonego
opartego na tychże trygramach, z dziewięcioliczbowego smoka i białego tygrysa jest dość łatwa do zrozumienia.
magicznego kwadratu lo shu oraz chińskiego kalendarza Metodę Szkoły Kompasu trudniej sobie przyswoić i pojąć,
ghanzhi, co wymagało znajomości zarówno lecz kiedy już się tego dokona, okazuje się łatwiejsza w
„niebiańskich pni" i „ziemskich konarów", jak i wyima- praktyce, a to dzięki bardziej precyzyjnym metodom.
ginowanych konstelacji gwiazd, które ściśle wiążą się z
naukami metafizycznymi. W feng shui Szkoły Formy najważniejsza jest koncepcja
Szkoła Kompasu feng shui kładzie nacisk na wpływ i
rolę, jaką odgrywają strony świata i orientacja według CHI - KOSMICZNY ODDECH
nich. Dobre lub złe feng shui definiowano w terminach życiodajnego oddechu smoka - kosmicznego chi. Feng
korzystnych kierunków odpowiadających określonej shui, zarówno praktykowane dziś, jak i w ciągu
osobie, a ustalanych na podstawie daty jej urodzin, oraz minionych stuleci, wszystkie swe wysiłki skupia na po-
przypisanych tej osobie żywiołów kierujących jej ży- chwyceniu życiodajnego chi.
ciem.
Szkoła Kompasu, używając magicznego kwadratu lo
shu, który jest podstawą kalkulacji numerologicznych,
wprowadziła do tej sztuki, opierającej się dotąd głównie
na koncepcji przestrzeni, ideę wartości czasowych. W
odróżnieniu od Szkoły Formy przywiązuje ona mniejszą
wagę do bezpośredniej analizy konfiguracji terenu i
opiera się głównie na złożonych mechanicznych obli-
czeniach.
Pierwszą osobą związaną ze Szkołą Formy był Wang
Chih, który pochodził z prowincji Fukien i żył za pano-
22 Część I. Co to jest feng shui 2. Tło historyczne 23
Chi jest energią, siłą życiową, która towarzyszy każdej

ludzkiej aktywności. Pojawia się, kiedy mnich pogrąża
się w medytacji i zaczyna prawidłowo oddychać, kiedy
adept kung-fu zadaje dobrze wymierzony cios, kiedy
mistrz malarstwa lub kaligrafii wykonuje pociągnięcie
pędzlem. Chi jest także tworzone przez naturę - przez
łagodnie wijące się cieki wodne lub kształt góry.
Kosmiczne chi zielonego smoka, jego drogocenny od-
dech, należy kreować i gromadzić, by otworzyć drzwi
wspaniałemu losowi. Jest ono źródłem spokoju ducha i
pomyślności, wielkiego bogactwa, zaszczytów i pełni
zdrowia. W rejonach, gdzie istnieje i gromadzi się chi,
domy lub mieszkania będą źródłem dobrodziejstw dla
wielu pokoleń zamieszkujących je ludzi.
Chi jest niewidzialne. Niedostrzegalnie i bezgłośnie
porusza się w atmosferze. A jednak istnieje i jest pełne
mocy. W realiach współczesnego świata chi można
porównać do fal energii, na przykład radiowych, które,
jak wiemy, nieustannie są wokół nas obecne. Nasze oto-
czenie jest ich pełne, a wśród nich są także te, które sta-
rożytni Chińczycy nazywali kosmicznym oddechem
smoka.
Feng shui skupia się na uchwyceniu tego dobroczyn-
nego i niosącego pomyślność tchnienia. Zatem chi, od-
dech smoka, nie powinno zostać rozproszone lub roz-
wiane. Jeśli jednak tak się stanie, może dojść do nieszczę-
ścia. W miejscach, gdzie wieją gwałtowne, silne wiatry,
chi rozprasza się i ulatuje.
Mówi się, że gdy chi dosiada wiatrów, znika. Pozba-
wione ochrony, wystawione na działanie wiatrów domy
uznaje się za złe. Tam zaś, gdzie płynie woda, chi jest
zatrzymywane i gromadzone, a więc rejony, w których
występuje woda, zwykle uznawane są za korzystne.
Ważny jest też jednak rodzaj cieku wodnego, gdyż pły- SHA CHI
nące szybko prostym korytem rzeki również mogą od-
prowadzać chi, i to niemal natychmiast, gdy się ono po-
jawi. Takich miejsc należy unikać, gdyż szczęście szybko
z nich ulatuje. Nie można poza tym dopuścić do zastoju
chi, gdyż „zestarzeje się" lub „zmęczy". To także powoduje
rozproszenie szczęścia.
Zaczynamy teraz rozumieć, że w ocenie terenu wedle
reguł feng shui najistotniejsza jest ilość płynącego chi, a
także to, czy w określonym miejscu jest ono gromadzone,
czy dochodzi do jego zastoju i czy szybko się ono
rozprasza.
Korzystny teren powinien być zaopatrywany w silne
chi lub leżeć w pobliżu jego źródła. A ponieważ źródłem
chi są właśnie smoki, miejsca „zamieszkiwane" przez te
stworzenia niosą dobre feng shui.
Gdzie więc można odnaleźć smoki? Choć istnieją
oczywiście wskazania, jak tego dokonać, to o biegłości
mistrzów feng shui decyduje właśnie ich zdolność od-
nalezienia zielonego smoka. Należy jednak pamiętać, że
doskonałe przepływy chi niekoniecznie muszą być zwią-
zane z głównymi żyłami i arteriami ciała smoka. Inne
jego części również mają dobre, zdrowe chi!
Teraz już powinno być jasne, że gdy w feng shui mówi
się o smoku, dotyczy to naturalnych form krajobrazo-
wych, wzniesień i pasm górskich, rzek i strumieni. W
feng shui wyróżnia się smoki lądowe i wodne. Szkoła
Formy uczy nas, jak odszukać te smoki, a gdy ich brakuje,
udziela wskazówek, jak je tworzyć.
Po odnalezieniu smoka istotą dobrego feng shui staje
się uchwycenie wyzwolonej przez niego energii chi.
Owo chi będzie opływało teren, a my powinniśmy po-
chwycić je i zgromadzić, uważając jednak, by nie dopro-
wadzić do jego zastoju.
Z całą pewnością powodzenie i dobrobyt goszczą tam,
gdzie pojawia się tchnienie smoka, lub tam, gdzie ono
ciągle dopływa. Dlatego wskazania feng shui skupiają się
na metodach wykorzystywania oddechu smoka.
W teorii tej uznaje się też, że rejony występowania

prostych grzbietów gór lub wzgórz zamiast chi wysyłają
tchnienie śmierci, które jest zdolne zagrozić oddechowi
smoka i pokonać go. To tchnienie śmierci, czyli sha chi,
działa w sposób przedstawiony na rysunku. Jest niebez-
pieczne i złowrogie, przynosi choroby oraz nieszczęście! myśl o kolorach czarnym i niebieskim, a także o sadzaw-
W odróżnieniu od dobrego chi, sha chi porusza się po kach z rybami i akwariach, o wodospadach i strumie-
liniach prostych. niach, o jeziorach i kanałach... W chińskim zodiaku z
wodą związane są Szczur i Świnia.
Poza podstawową koncepcją kosmicznej siły chi w Woda niszczy ogień, a sama niszczona jest przez ziemię.
PIĘĆ ŻYWIOŁÓW feng shui dużą rolę odgrywa też koncepcja żywiołów. W Woda tworzy drzewo i dlatego stanowi jego pożywienie, a
chińskim sposobie postrzegania wszechświata wyróżnia się sama tworzona jest przez metal, czyli żywi się metalem.
ich pięć: drzewo, ogień, ziemię, metal i wodę. Wszelkie
DRZEWO reprezentują wszelkie odcienie zieleni, a
chińskie nauki astrologiczne uwzględniające okresy, lata
odpowiadającą mu porą roku jest wiosna. W feng shui
i daty urodzenia są opisywane w kategoriach każdego z
wschód wskazuje „wielkie drzewo", a południowy
tych żywiołów.
wschód - „małe drzewo". Jeżeli chcesz pobudzić drzewo,
Pięciu żywiołom przypisuje się kolory, pory roku, lata,
pomyśl o roślinach i drzewach, o drewnianych meblach i
miesiące, dni, godziny i - najbardziej związane z praktyką
boazerii, o papierze i bambusie, a także o zodiakalnych
feng shui - strony świata. Jeżeli już zrozumiesz, jaki
zwierzętach - Zającu i Tygrysie.
kierunek symbolizuje określony żywioł, a co więcej, jeżeli
W cyklu zależności żywiołów drzewo tworzy ogień,
pojmiesz, który żywioł niszczy, a który tworzy jeden z
czyli żywi go, samo zaś tworzone jest przez wodę, zatem
pozostałych, uchwycisz najbardziej żywotny aspekt
jest przez nią żywione. W cyklu destrukcji zaś drzewo
rzetelnej praktyki feng shui. Zrozumiesz także wiele za-
niszczone jest przez metal, a samo niszczy ziemię.
gadnień z zakresu innych nauk powiązanych z astrologią,
METAL symbolizują kolory: biały, srebrny i złoty.
w których wszystkie interpretacje opiera się na analizie
Oczywiście każdy inny metaliczny kolor także jest przy-
żywiołów.
pisań}' temu żywiołowi. Odpowiadającą mu porą roku
Czym są owe żywioły? Generalnie rzecz biorąc, Chiń-
jest jesień, a kierunkami na pa kua są wskazujący zachód
czycy przypisują każdą istniejącą we wszechświecie
„mały metal" oraz oznaczający północny zachód „duży
rzecz jednemu z żywiołów - ogniowi, wodzie, drzewu,
metal". W chińskim zodiaku przypisane mu są Kogut i
metalowi lub ziemi.
Małpa. Jeżeli chcesz zaktywizować metal, pomyśl o mo-
OGIEŃ związany jest z czerwienią, kolorem pomyśl-
netach, pieniądzach i sztabkach złota oraz o kosztowno-
ności. Symbolizuje lato, a jeśli chodzi o strony świata,
ściach. Wspomnij także o sprzęcie elektronicznym i sa-
przypisane mu jest południe. Jeżeli chcesz pobudzić
mochodach, o statkach i samolotach. Przypisane metalowi
ogień, pomyśl o czymś czerwonym, pomyśl o słońcu, o
są również wszystkie kopaliny.
jasnym świetle, o cieple i żarze. W horoskopie chińskim
W cyklu zależności metal jest tworzony przez ziemię,
ogień związany jest z dwoma zodiakalnymi zwierzętami -
czyli żywi się nią. Sam z kolei tworzy wodę, której jest
Wężem i Koniem.
pokarmem. Metal niszczy też drzewo i sam niszczony
Ogień niszczy metal, a żywi się drzewem, sam zaś
jest przez ogień.
niszczony jest przez wodę, wreszcie tworzy ziemię, a
ZIEMIA związana jest z wszelkimi odcieniami brązu
więc stanowi dla niej pożywienie.
i chociaż jej kolorem jest także żółty, czasami bardzo jasny
WODA reprezentowana jest przez kolor czarny.
jego odcień odpowiada ogniowi. Żywioł ziemi nie jest
Odpowiada zimie i północy. Jeżeli chcesz pobudzić
reprezentowany przez żadną z pór roku, twierdzi się
wodę, po-
natomiast, że odpowiada trzeciemu miesiącowi każdej z
nich.
W pakua kierunkami ziemi są: reprezentowany przez sztucznych kaskad) w twoim domu może się
„wielką ziemię" południowy zachód i północny wschód,
któremu przypisana jest „mała ziemia". Odpowiada jej
także centrum. Jeżeli chcesz zaktywizować ziemię, po-
myśl o wszelkiego rodzaju naturalnych kryształach, o
piasku i krzemionce, o cegłach, cemencie i innych ma-
teriałach budowlanych, o skałach i głazach. Pomyśl o
całej kuli ziemskiej, a także o czterech zwierzętach
chińskiego zodiaku, które reprezentują ten żywioł - o Ba-
wole, Smoku, Kozie i Psie.
W cyklu zależności ziemia tworzy metal, a sama two-
rzona jest przez ogień, dlatego ziemia żywi się ogniem i
stanowi pożywienie dla metalu, niszczy zaś wodę, a
sama niszczona jest przez drzewo.
Godne odnotowania jest występowanie cykli wzajem-
nych zależności żywiołów - twórczego i destrukcyjnego.
Zrozumienie tego stanowi istotę analizy feng shui oraz
wszystkich pozostałych chińskich nauk astrologicznych.
W cyklu twórczym
ogień tworzy ziemię
ziemia tworzy metal
metal tworzy wodę
woda tworzy drzewo
drzewo tworzy ogień
W cyklu destrukcyjnym
drzewo niszczy ziemię
ziemia niszczy wodę
woda niszczy ogień
ogień niszczy metal
metal niszczy drzewo
Dzięki zrozumieniu owych dwóch cykli żywiołów feng

shui usytuowania i feng shui wnętrza domu pozwala
praktykującemu tak zgrać jego astrologiczne żywioły z
otoczeniem, aby relację tę uczynić harmonijną i twórczą.
Jeśli zatem urodziłeś się w roku ognistym, nadmiar wody
(na przykład przedmiotów w kolorze czarnym, sadzawek,
okazać niezbyt korzystny, ponieważ woda 13.00-15.00 METAL południowy południo-zachód
niszczy ogień. Z kolei duża liczba roślin 15.00-17.00 WODA zachodni południo-zachód
lub zielonych przedmiotów (drzewo) w 17.00-19.00 WODA zachód
domu z drewna może się okazać bardzo ko- 19.00-21.00 WODA zachodni północo-zachód
21.00-23.00 północny północo-zachód
rzystna, ponieważ drzewo żywi ogień. WODA
Należy też dodać, że dobrodziejstwem dla
takiej osoby będzie spanie w pokoju
położonym w południowej części domu lub
mieszkania.
Inny przykład. Jeżeli urodziłeś się w
roku ziemi i jest ona także przypisana
twojemu astrologicznemu zwierzęciu, nie
będzie dla ciebie korzystna zbyt duża
liczba roślin (drzewo). Natomiast
obecność czerwonych przedmiotów,
świateł i tym podobne (ogień) okaże się
bardzo pożądana, gdyż ogień tworzy
ziemię. Ludzie spod znaku ziemi powinni
spać w centrum domu lub w jego pobliżu.
Przykład ten pozwala każdemu z nas
dostrzec różnorodność kombinacji, jakie z
punktu widzenia feng shui są dla niego
korzystne lub niekorzystne. Zazwyczaj kie-
dy członkowie rodziny urodzili się w latach
odpowiadających różnym żywiołom,
główne pokoje i drzwi frontowe
podporządkowane są żywiołowi głowy
rodziny. Pokoje pozostałych mieszkańców
można urządzić tak, by służyły ich
głównym użytkownikom.
TWÓJ ŻYWIOŁ W ZALEŻNOŚCI OD GODZINY

URODZENIA
godzina żywioł strona świata

23.00- 1.00 DRZEWO północ
1.00- 3.00 DRZEWO północny północo-wschód
3.00- 5.00 OGIEŃ wschodni północo-wschód
5.00- 7.00 OGIEŃ wschód
7.00- 9.00 ZIEMIA wschodni południowo-wschód
9.00-11.00 ZIEMIA południowy południo-wschód
11.00-13.00 METAL południe
2. Tło historyczne 29
28 Część I. Co to jest feng shui
TWÓJ ŻYWIOŁ W ZALEŻNOŚCI OD ROKU URODZENIA
• Lata Szczura
1900 metal, 1912 woda, 1924 drzewo, 1936 ogień, 1948
ziemia, 1960 metal, 1972 woda, 1984 drzewo
• Lata Bawołu
• Lata Tygrysa
1902 woda, 1914 drzewo, 1926 ogień, 1938 ziemia,
1950 metal, 1962 woda, 1974 drzewo, 1986 ogień
I CHING
• Lata Zająca
1903 woda, 1915 drzewo, 1927 ogień, 1939 ziemia,
1951 metal, 1963 woda, 1975 drzewo, 1987 ogień
• Lata Smoka
1904 drzewo, 1916 ogień, 1928 ziemia, 1940 metal,
1952 woda, 1964 drzewo, 1976 ogień, 1988 ziemia
• Lata Węża
1905 drzewo, 1917 ogień, 1929 ziemia, 1941 metal,
1953 woda, 1965 drzewo, 1977 ogień, 1989 ziemia
• Lata Konia
1906 ogień, 1918 ziemia, 1930 metal, 1942 woda, 1954
drzewo, 1966 ogień, 1978 ziemia, 1990 metal
• Lata Kozy
1907 ogień, 1919 ziemia, 1931 metal, 1943 woda, 1955
drzewo, 1967 ogień, 1979 ziemia, 1991 metal
• Lata Małpy
1908 ziemia, 1920 metal, 1932 woda, 1944 drzewo, 1956
ogień, 1968 ziemia, 1980 metal, 1992 woda
• Lata Koguta
1909 ziemia, 1921 metal, 1933 woda, 1945 drzewo,
1957 ogień, 1969 ziemia, 1981 metal, 1993 woda
• Lata Psa
• Lata Świni
1911 metal. 1923 woda, 1935 drzewo, 1947 ogień, 1959
Wykorzystując te tabele, będziesz mógł sprawdzić, jaki żywioł
związany jest z godziną twoich narodzin. Znajomość strony świata
odpowiadającej twojemu żywiołowi możesz wykorzystać przy
ustalaniu usytuowania drzwi frontowych lub przy określeniu
najlepszego miejsca dla biurka lub łóżka.
Poniżej znajduje się tabela ukazująca powiązania żywiołów z
rokiem urodzenia. Skorzystaj z niej, aby ustalić, które żywioły
decydują o twoim powodzeniu.
/ Ching jest jedną z najważniejszych ksiąg świata. Jej korzenie

sięgają czasów mitycznych. Niemalże wszystko, co najbardziej
znaczące w liczącej pięć tysiącleci kulturze chińskiej, bądź to
czerpało inspirację z / Ching, bądź to wywierało wpływ na
interpretację tego dzieła i na jego rozumienie.
Dwie główne gałęzie filozofii chińskiej, konfucjanizm i taoizm,
wywodzą się z / Ching. W rzeczywistości filozofia, nauka i sztuka
rządzenia państwem, a nawet zwykłe, codzienne życie
Chińczyków niezmiennie podlegają wpływom tej księgi.
Czym zatem jest I C/iing? Jest najstarszym chińskim tekstem.
Stanowi rdzeń cywilizacji chińskiej. / Ching jest także jedynym
dziełem konfucjańskim, które uratowało się z wielkiego spalenia
ksiąg, zarządzonego w 213 roku p.n.e. przez cesarza Shih Huang
Ti z dynastii Chin.
Księga I Ching jest źródłem całej chińskiej myśli i wszelkich
praktyk. Podkreśla podstawowe zależności zachodzące pomiędzy
naturą a przeznaczeniem człowieka i ukazuje nam wszechświat
jako jedność, w której wszystkie rzeczy są w nieustannym
ruchu, to znaczy podlegają zmianie. Po raz pierwszy została
sformułowana ponad cztery i pół tysiąca lat temu przez
legendarnego władcę Fu Hsi, który, według słów Ernesta Eitela,
„wznosząc wzrok, przyglądał się wizjom niebiańskim,
opuściwszy zaś oczy, poznawał ziemskie prawidła".
Fu Hsi dostąpił zatem wglądu w prawa natury i dostrzegł
wpływ sił kosmicznych na życie na Ziemi. W swej
mądrości powołał do życia praktykę przypominającą miejsca słońcu, ciemność staje się światłem... Odnosząc
feng shui, by za jej pomocą udoskonalić życie swego zasadę yin-yang do człowieka i jego przeznaczenia, mówi
ludu i dostosować je do praw i rytmów natury oraz za- się, że pogłębiające się nieszczęście w końcu ustępuje
pewnić mu poczucie ciągłości i bezpieczeństwa. miejsca powodzeniu, a ogromne powodzenie może się
/ Ching, bardziej niż na cokolwiek innego, miała przemienić w nieszczęście.
wpływ na feng shui. Sugerowała bowiem, że przezna- Los człowieka jest zmienny - czasami jest sprzyjający,
czenie człowieka zależy od przypływów i odpływów fal czasami nie. Ma on związek z tao rodzaju ludzkiego, które
natury, i głosiła, że siły natury, reprezentowane przez stanowi zręby / Ching, Księgi przemian,
pierwotne, przeciwstawne siły yin i yang, muszą pozo- W feng shui, podobnie jak we wszystkim, co chińskie,
stawać w harmonii. podstawowym założeniem jest, że pomiędzy tymi dwiema
siłami musi panować harmonia. Nie jest dobry ani
Yin jest ciemne, yang jasne. Yin jest pasywne, yang nadmiar yang, ani nadmiar yin.
SYMBOLYIN-YANG aktywne. Yin jest żeńskie, yang męskie. A jednak yin i Na przykład całkowicie płaski teren uznaje się za zbyt
yang się uzupełniają - nie są siłami antagonistycznymi. yin, trzeba nań zatem wprowadzić formy wznoszące się,
Yang symbolizuje niebiosa, słońce, światło, żywot- które reprezentują yang. Podobnie wyłącznie górzysty
ność, energię pozytywną. Jest smokiem, rodzajem mę- teren, pozbawiony strumieni czy roślin, nie może zostać
skim, siłą, twardością, ognistością, gorącem, ciepłem, uznany za zrównoważony, gdyż jest zbyt yang. Aby w
liczbami parzystymi, ruchem i życiem. W feng shui yang takim otoczeniu osiągnąć harmonię, potrzeba roślin i
reprezentują wzgórza i wznoszące się formy terenu. płynącej wody. I znowu - każdy teren musi mieć rejony
Yin symbolizuje ziemię, księżyc, ciemność, rodzaj cieniste i słoneczne, tak by oddawał aspekty yin i yang
żeński, rządzi chłodem, miękkością, śmiercią, liczbami wszechświata. Równowagę yin i yang, która jest tak istotna
nieparzystymi i wszystkim, co negatywne. W feng shui dla osiągnięcia harmonii w naturze, najlepiej ilustruje
yin to tygrys - jego cechy przypisuje się dolinom, stru- zatem teren delikatnie pofalowany.
mieniom i wodzie. Zasada równowagi stanowi główne prawo feng shui.
Razem yin i yang tworzą tao - Drogę, odwieczną zasadę Zgodnie z nim, na przykład, zupełnie płaski element
nieba i ziemi, wszechświat, którego życiem i oddechem można zrównoważyć za pomocą innych elementów
jest chi. Yin i yang są wzajemnie zależne i nadają -krzewów, roślin, stawów, głazów czy drzew, lecz jeśli
znaczenie egzystencji człowieka. Dlatego bez ciemności któregokolwiek z nich będzie zbyt dużo i zacznie on do-
nie ma światła, bez ciepła nie istnieje zimno, bez śmierci minować nad ogrodem lub domem, wówczas pojawi się
nie ma życia, a tam, gdzie nie ma stałości, nie może zaist- dysharmonia prowadząca do złego feng shui. Mieszkańcy
nieć ruch. odczują ów brak równowagi, nieustannie chorując czy też
Yin i yang nieustannie współdziałają, wy- doświadczając niepowodzeń.
wołując zmianę. Lato zatem ustępuje jesieni, Feng shui wymaga, by yin i yang pozostawały w har-
jesień zimie, ta wiośnie, a wiosna znów latu. monii i równowadze. A ponieważ obie siły nieprzerwanie
Noc przychodzi po dniu, księżyc ustępuje są w stanie zmiany, ci, którzy chcą sobie w życiu
zapewnić dobre feng shui, muszą nieustannie obserwować
zachodzące w ich otoczeniu przeobrażenia i wyławiać te,
które naruszają równowagę i zmuszają do tego, aby się do
nich dostosować bądź je skorygować. Na przykład kiedy
małe drzewko staje się wielkim drzewem.
32 Część I. Co to jest feng shui 2. Tło historyczne
33
zmienia się jego wpływ na powodzenie człowieka, po-

dobnie jak deszcz i słońce zmieniają kolor kamieni. Tak
samo na otoczenie człowieka wpływają promienie sło-
neczne, których kąt padania zmienia się w ciągu roku, aż
dochodzi do punktu znamionującego pojawienie się
ważnych przeobrażeń. Dlatego tak ważne jest, aby być
świadomym zmian i pozostawać czujnym na skutki, jakie
one niosą.
PA KUA ____________________________________
Pa kua jest ośmiokątnym symbolem opisującym cztery

główne i cztery pośrednie strony świata. Zgodnie z
alną wersję wszechświata, tak
chińskim zwyczajem południe zaznaczone jest na górze, a Układ Późnię/szych Niebios
jak opisują to trygramy,
północ na dole, wschód jest
podczas gdy Układ Późniejszych Niebios
na lewo, a zachód na prawo.
przedstawia
Symbol pa kua czerpie swe
znaczenie z Ośmiu
Trygramów, które
umieszczone są na jego
obrzeżach.
Kształt pa kua odgrywa
ogromną rolę w praktyce
feng shui, gdyż jest jednym z
najważniejszych „środków
zaradczych" stosowanych przez praktyków, mającym
chronić przed „zatrutymi strzałami" lub złymi wpływami,
które stanowią zagrożenie dla domów i miejsc. Wierzy się,
że pa kua mają moc chronienia przed nieprzyjaznymi du-
chami. Uważa się, że to Osiem Trygramów I Ching nadaje
im tę siłę.
Trygramy to trójkowe kombinacje linii przerywanych
(yin) i ciągłych (yang). Każdy z nich ma bogatą symbo-
liczną wymowę. Są one uporządkowane jako pa kua, czyli
Osiem Trygramów, bądź to w Układzie Wcześniejszych
Niebios, bądź też w Układzie Późniejszych Niebios. Hi-
storia tych dwóch układów jest tu mniej istotna, należy
jednak zauważyć, że różnią się one w sposób zasadniczy.
Zgodnie ze współczesną interpretacją tych dwóch se-
kwencji Układ Wcześniejszych Niebios reprezentuje ide-
Układ Wcześniejszych Niebios
praktyczne zastosowanie trygramów na ziemi, w efekcie czego okazuje

się on ważniejszy dla ziemskiego chi.
Układ Późniejszych Niebios odpowiada diagramowi lo snu, który w
swej pierwotnej wersji nazywany był magicznym kwadratem. Liczby
od l do 9 są uporządkowane tak, że bez względu na to, czy podsumuje
się je w pionie, poziomie czy na skos, sekwencja trzech liczb każdego
z rzędów daje w wyniku 15, liczbę dni w każdym z 24 okresów
składających się na rok solarny w chińskim kalendarzu rolniczym. W
Układzie Późniejszych Niebios nieparzyste liczby yin 9, 7, l i 3 -
wyznaczają główne strony świata, a ostatnia nieparzysta liczba 5
pozostaje w środku. Liczby yang, parzyste, wyznaczają kierunki
pośrednie. Diagram lo s h u
Stosowany w feng shui sposób korzystania z Układu
Późniejszych Niebios polega na nałożeniu magicznego 4 9 2
kwadratu z jego dziewięcioma polami na dom, dzięki
czemu, nawiązując do znaczenia trygramów, można
odnaleźć pokoje najbardziej odpowiednie dla
poszczególnych członków rodziny. Ponieważ każdy 3 5 7
trygram przypisany jest określonej osobie w rodzinie,
będzie ona mogła czerpać korzyści z ustawienia łóżka w
odpowiadającej jej części domu. 8 1 6
PRZESĄDY I SYMBOLIKA nych, wielu wieśniaków podnosi raban i zgłasza mnó-

stwo sprzeciwów.
Feng shui jest ściśle związane z pełnymi przesądów By zrozumieć feng shui, należy gruntownie poznać
wierzeniami i naturalnym symbolizmem, tak bardzo podstawy chińskich przesądów. Tylko nieliczne z nich
charakterystycznym dla Chińczyków, a szczególnie dla można odrzucić i potraktować jedynie jako opowieści
mieszkańców chińskiej wsi. Na przykład góra może być starych kobiet. Stanowią one raczej zasłonę, pod którą
srogim lub życzliwym smokiem, wisząca skała - szpo- skrywa się wiele aspektów dzisiejszej praktyki feng shui.
nami tygrysa lub złośliwą żabą czy też gotowym do ataku
okrutnym orłem. Otoczenie naturalne nabiera meta-
forycznych znaczeń, stąd wszystkie formy i kształty
wzgórz mogą być psami strzegącymi obejścia, słoniami,
tygrysami lub smokami. Także rzeki mogą się okazać
smokami lub wężami. W zależności od tego, gdzie
znajduje się „zwierzę" i jak położone jest to miejsce
względem domu, jest ono dobre lub złe, chroni lub budzi
grozę.
Wieśniacy i rolnicy ulegają skrajnym przesądom i wy-
kazują niezwykłą wyobraźnię, interpretując rzeźbę te-
renu. Dlatego na przykład wierzą, że kiepskie zbiory
mogą być spowodowane obecnością wzgórza, które przy-
pomina szczura, ciesząca się dostatkiem osada może za-
wdzięczać swe powodzenie sąsiedztwu szczególnie
życzliwego smoka, miasto zaś szczyci się urodziwymi
pannami dzięki obecności niebiańskiego feniksa i tak
dalej.
Chiński folklor obfituje we wszelkiego rodzaju prze-
sądy związane ze smokiem. Powszechnie wierzy się, że
smoki przynoszą powodzenie, wówczas gdy są zadowo-
lone i mają zaspokojone wszelkie potrzeby. Niebiańskie
smoki niosą życiodajny, pomnażający plony deszcz,
dzięki któremu zbiory są bogate. Kiedy jednak smoki są
złe i rozdrażnione, mogą nieść destrukcję i śmierć, wy-
wołując powodzie, trzęsienia ziemi i tajfuny.
Według feng shui, ziemskie smoki, które żyją w gó-
rach, także mogą przynieść wiele nieszczęścia, kiedy w
trakcie intensywnych robót ziemnych czy budowlanych
ich kończyny lub inne części ciała zostaną obcięte lub
zranione. Właśnie dlatego zawsze, kiedy w Hongkongu
rząd próbuje zrealizować projekty nowych dróg, tuneli
czy jakichkolwiek innych przedsięwzięć budowla-
36 Część I. Co to jest feng shui 3. Zastosowania feng shui 37
3. Zastosowania feng shui

W dawnych czasach feng shui było praktykowane
przez cesarzy i arystokrację Chin. Obiekty państwowe,
takie jak pałace i grobowce, budowano ściśle według zasad
feng shui. Chińskie klasy panujące zawsze poświęcały
wiele uwagi i wysiłku wyborowi miejsc pochówku
przodków (powszechnie nazywając je siedliskami yin),
jak również swym własnym domom (uznawanym za sie-
dliska yang).
Ilustrują to bogato świadectwa historyczne i zabytki.
Znajdujące się na północno-zachodnich obrzeżach Pekinu
grobowce dynastii Ming stanowią najlepszy przykład
zastosowania fong shui w kulcie zmarłych i świadczą o
niezłomnej wierze chińskich rodzin cesarskich w tę wiedzę.
Nazwy wzgórz otaczających grobowce dynastii Ming
odzwierciedlają terminologię feng shui, na przykład
wzniesienia na wschodzie nazywają się Górą Zielonego
Smoka, na zachodzie zaś - Wzgórzami Białego Tygrysa.
Kult przodków zawsze był ważnym aspektem chiń-

skiej duchowości, a przy wyborze miejsca pochówku dla
zmarłych zazwyczaj bardzo ściśle stosowano się do
wskazówek feng shui. Przodków powszechnie otaczano
głęboką czcią i wierzono, że jeżeli zapewni się im dobre
feng shui miejsca wiecznego spoczynku, wiele pokoleń
FENG SHUI MIEJSC POCHÓWKU

ich potomków osiągnie szczęście, powodzenie i będzie
żyło w sławie, ciesząc się zns/.czytami i dowodami uznania,
dobrobytem, długim żyr, i om oraz mnogością męskiego
potomstwa.
A zatem powodzenie żyjących może być w pewnym
stopniu zależne nawet od korzystnego usytuowania
gro-
bów ich przodków. Przekonanie to przetrwało do dziś,
szczególnie na Tajwanie. Właśnie tam, podczas jednej z
mych wizyt, usłyszałam interesującą opowieść o cie-
szącej się wielkimi sukcesami potężnej rodzinie, której
powodzenie nagle się skończyło, kiedy pozbawiony
skrupułów rywal zbezcześcił groby jej przodków. Wie-
dząc o tym, wiele zamożnych rodzin często wykupuje
tereny przed grobami swych przodków, by uniknąć tego
rodzaju problemów i chronić je przed wszystkim, co
mogłoby zniszczyć dobre feng shui tych miejsc.
Chińczycy wierzą też, że Sun Yat-Sen zawdzięczał swe
niezwykłe sukcesy, jakie odniósł na przełomie wieków,
szczególnie korzystnej lokalizacji grobu swej matki nad
Clearwater Bay na Nowych Terytoriach Hongkongu. Jego
usytuowanie spełnia wszystkie warunki dobrego feng
shui - zarówno jeśli chodzi o układ smoka i tygrysa, jak i
widok na położone po stronie południowej wody Morza
Południowochińskiego. W Hongkongu do miejsc po-
chówku zmarłych przodków przykłada się szczególną
wagę, a cmentarze są zazwyczaj doskonale położone -na
obszarach pokrytych bujną, soczystą roślinnością, z
których rozciąga się widok na morze. Przy sytuowaniu
grobów w zgodzie z feng shui stosuje się wiele zasad
obowiązujących w miejscach zamieszkiwanych przez
żywych. Tu także zaleca się nieustanną dbałość o miejsca
pochówku, a podczas obchodzonego corocznie święta
zmarłych, kiedy to Chińczycy udają się w góry, by
oddać cześć przodkom - zazwyczaj sprząta się groby i
doprowadza je do idealnego porządku. Jeśli na przykład
kamień nagrobny zmienił kolor, należy natychmiast
przywrócić mu pierwotną barwę. Sczernienie kamienia
nagrobnego ostrzega przed zbliżającą się katastrofą, na-
tomiast pojawienie się koloru białego zazwyczaj przepo-
wiada rodzinie żałobę. Najczęściej praktykuje się malo-
wanie kamieni nagrobnych czerwonym, leczniczym pro-
szkiem zwanym jusha.
Groby powinny być także usytuowane na terenach
suchych, gdyż opóźnia to rozkładanie się zwłok i tru-
mien. Dobrze jest, gdy kwatery cmentarne mają regularne
kształty i gdy oś łącząca wąski tył grobowca z szero-
kim wejściem zwrócona jest ku morzu. Okoliczny krajo- dzinie. Kiedy objeżdżaliśmy w nocy centrum Kuala Lum-
braz powinien przyciągać chi, które ma zapewnić spokój pur, dokonał interesującego spostrzeżenia. Powiedział:
przodkom. „Tyle świateł... to rzeczywiście bardzo dobre feng shui".
Później, kiedy zobaczył bujne drzewa, których wiele jest w
całym mieście, ponownie stwierdził: „Czy wiesz, że to
FENG SHUI MIAST I MIASTECZEK bardzo dobre feng shui... Na pewno twemu krajowi
Feng shui stosowano także przy planowaniu prze- świetnie się powodzi". I oczywiście tak jest, choć z pew-
strzennym miast. Doskonałym tego przykładem jest ko- nością znajdą się tacy, którzy uważają, że rozwój kraju
rzystne usytuowanie świetnie prosperującej południowej zależy od innych czynników. Niech i tak będzie, lecz
części Kantonu, położonej w miejscu utworzonym przez dobre feng shui z pewnością pomaga.
dwa, łagodnie wygięte w podkowę, pasma wzgórz. Tworzą
one najkorzystniejszy układ. Łańcuch wzgórz na
wschodzie Kantonu o nazwie Białe Obłoki reprezentuje FENG SHUI DOMÓW, MIESZKAŃ I BIUR
zielonego smoka, a pofałdowane wzniesienia po drugiej Feng shui przeżywa w ostatnich latach niezwykły re-
strome Perłowej Rzeki to biały tygrys. Współczesne nesans. Pojawienie się na rynku wielu publikacji i książek
układy miast rozplanowanych zgodnie z feng shui nie są na ten temat sprawiło, że stosować je mogą praktycznie
tak wyraziste jak, będący klasycznym wzorem, Kanton. wszyscy.
Powiedziano mi, że Hongkong ma tak dobre feng shui, Biznesmeni, szczególnie ci z Hongkongu, Singapuru i
iż mimo zbliżania się roku 1997*, będzie nadal świetnie Tajwanu, a nawet z Malezji, poszukując terenów pod
prosperował. Przyczyną jest to, że niemal wszystkie bu- budowę swych domów i biurowców, korzystają ze wska-
dynki i drogi były projektowane zgodnie ze wskazaniami zówek feng shui. Z pewnością feng shui cieszy się wśród
feng shui. Zwrócono mi także uwagę na Yictoria Har-bour, ludzi biznesu coraz większą akceptacją i szacunkiem i
który kształtem przypomina worek pieniędzy. Wyjście z coraz częściej znajduje zastosowanie przy projektowaniu
tego portu jest wąskie, co pozwala zatrzymywać obiektów handlowych. Powody są oczywiste. Wielu
pieniądze. W tereny o doskonałym feng shui obfitują także widziało, jak feng shui zniszczyło przedsięwzięcia eko-
okolice Repulse Bay po południowej stronie wyspy, nomiczne, lecz często mogli też obserwować, jak służyło
gdzie łagodnie pofałdowane wzgórza (wskazujące na ono tym, którzy je poważnie traktowali.
obecność smoków) wyginają się w podkowę skierowaną Zasady feng shui stosuje się także do projektowania
ku morzu. Co ciekawe, sama mogłam się przekonać o bloków mieszkalnych i zabudowy typu kondominium,
tym, że wielu biznesmenów i potentatów finansowych przy urządzaniu wnętrz pokoi i biur, pasaży handlowych i
wybudowało swoje domy w południowej części wyspy restauracji, osiedli mieszkaniowych i kurortów, hoteli i
zwróconej ku zatoce Repulse. centrów zarządzania.
W 1989 roku, krótko po moim powrocie do Malezji, Prosperity coraz większej grupy mistrzów i ekspertów
gościłam przyjaciela z Hongkongu, który - choć nie jest feng shui - co szczególnie widać w Hongkongu - najlepiej
mistrzem feng shui - doskonale orientuje się w tej dzie- świadczy o rosnącym zastosowaniu tego rodzaju
praktyki. Mistrzowie ci spędzili wiele lat na studiowaniu
* W 1997 roku, po 99 latach przynależności do Korony Brytyjskiej,
Hongkong powrócił do Chin, niemniej jednak zachował niezależność
feng shui i praktykowaniu go jako zawodu.
gospodarczą (przyp.tłum.) Współcześnie stosowane feng shui jest hybrydą Szkoły
Formy i Szkoły Kompasu i operuje nie tylko symboliką
smoka, lecz także stron świata, oraz uwzględnia obliczenia dozy zdrowego rozsądku, a także wyczulenia na wagę
oparte na dacie urodzenia. Powszechnie wykorzystuje się symboli. W odczuciu Chińczyka niemalże każdy obiekt
też zasady chwytania życiodajnego oddechu smoka, czyli coś symbolizuje - bądź to z powodu podobieństwa fone-
kosmicznego clii, oraz skrupulatnego unikania zatrutych tycznego (Chińczycy uwielbiają na przykład liczbę
strzał. Na przykład, próbując odnaleźć zielone smoki czy osiem, ponieważ słowo ją oznaczające brzmi podobnie
białe tygrysy w miastach, rolę wzgórz przypisujemy do słowa „rozwój"), bądź z powodu pewnych cech okre-
poszczególnym budynkom, a śmiercionośne zatrute strzały ślonej rzeczy. Może to też po prostu być uwarunkowane
reprezentują wtedy stworzone ręką człowieka drogi, słupy i tradycją.
okapy dachów. Kompilacja wierzeń, prawideł, koncepcji, faktów i su-
Innym ważnym aspektem współczesnej praktyki tej gestii zawartych w tej książce łączy wszystko to, czym
nauki jest woda, shui, często wykorzystywana do po- autorka przesiąknęła, prowadząc praktykę feng shui i
prawy feng shui budynków, domów i pokoi. Woda czytając poświęcone mu opracowania, lecz podstawy
-zgodnie z chińskim sposobem myślenia - reprezentuje filozoficzne zaczerpnęła z opisujących owe zagadnienia
pieniądze, a gdy znajduje się we właściwym miejscu, starych tekstów źródłowych. Niech praktycy korzystający z
przynosi szczęście w postaci materialnego powodzenia. tej książki będą przekonani, że w wystarczającym
Do poprawy feng shui domów i budynków wykorzystuje stopniu uwzględniła w niej fundamentalne, podstawowe
się też reprezentujące naturę drzewa, rośliny i głazy, jak koncepcje feng shui.
również symbole pa kua, flety, światła, lustra i kryształy. Na koniec ostrzeżenie, które przekazywał mi każdy z
W Hongkongu stosowanie feng shui z konieczności moich mistrzów. Człowiek, który podejmuje się analizy
wyniesiono na wyżyny sztuki, ponieważ znaczna część feng shui domu lub biura innej osoby, jest niezwykle
populacji tej pełnej zgiełku betonowej metropolii za- odważny. Zajmowanie się tym na własny użytek to
mieszkuje bloki i wieżowce. W ocenie terenu i lokalizacji bowiem jedno - może być pożyteczne i efektywne, a na
istotne jest nie tylko wyszukiwanie dobrego feng shui. dodatek interesujące - lecz udzielanie porad to zupełnie
Równie ważna, a być może jeszcze ważniejsza okazuje inna, bardzo poważna sprawa. Szczególnie gdy chce się
się umiejętność dostrzegania śmiercionośnych zatrutych zająć tą wiedzą profesjonalnie. Nie można stosować feng
strzał wysyłanych przez ostre krawędzie i linie proste shui, jeśli nie ma się dużego doświadczenia i jasności
skierowane wprost na drzwi wejściowe budynku lub osądu, a ów naprawdę wymaga odpowiedzialności,
domu. wprawy, głębokich przemyśleń i niezwykle rozległej
Powinno się unikać wszystkich, nawet odległych, bu- znajomości starożytnych, klasycznych ksiąg chińskich.
dzących grozę tworów i konstrukcji, takich jak skały Wszystko to przerasta możliwości przeciętnego człowieka.
przypominające zwierzęta lub stare armaty ustawione w Zatem bądź ostrożny.
sąsiedztwie, ostre łuki estakad, konstrukcje przywodzące
na myśl nóż czy też potężne iglice i krzyże, a nawet
drzewa godzące w wejście lub je blokujące. Zagrożenia te
można też neutralizować, stosując środki zaradcze feng
shui, rozpraszające działanie „trucizny" lub przy-
słaniające groźny widok.
Wszystko to i jeszcze znacznie więcej - oto właśnie
feng shui. Aby zastosować je w praktyce potrzeba
dużej
CZĘŚĆ DRUGA
Najlepsze
lokalizacje
według feng shui
_____________________________________45
4. Najlepsze lokalizacje według feng shui
KONFIGURACJE ZIELONEGO SMOKA I BIAŁEGO TYGRYSA
Klasyczna metoda wyszukiwania najlepszej lokalizacji

feng shui rozpoczyna się od znalezienia smoków. W ter-
minologii feng shui słowo „smok" jest wyrażeniem sym-
bolicznym i oznacza tereny wyniesione, wyszukiwanie
smoków zatem to nic innego jak próba odnalezienia pasma
wzgórz lub gór, które przypominają zielonego smoka
(chińskie teksty mówią także o lazurowym smoku) lub są
jego symbolem. Zazwyczaj tam, gdzie uda się znaleźć
prawdziwego smoka, obecny jest również biały tygrys.
Smoka i tygrysa można odkryć, przyglądając się wzgó-
rzom i formacjom górskim, analizując wzniesienia terenu,
kolorystykę roślinności, a także zarysy otoczenia. Płaskie
rejony pozbawione wzniesień lub miejsca z urwistymi
wzgórzami nie mogą symbolizować smoków.
Smok zwykle odpoczywa ukryty pośród łagodnie po-
fałdowanych wzgórz, wśród pagórków lub grzbietów gór-
skich. W praktyce niełatwo go zlokalizować. Wznoszące
się formacje górskie nie dostarczają oczywistych dowo-
dów jego obecności, a występujące obok siebie wzgórza o
różnych kształtach sprawiają, że poszukiwania te są
niezwykle trudne. Pragmatyczni mistrzowie z Hongkongu
podają kilka istotnych wskazówek, którymi można się
kierować. Mój nauczyciel zaleca na przykład wyszuki-
wanie zakątków, gdzie roślinność jest bujna, wieją łagodne
wiatry, a powietrze ma przyjemny zapach. W takim
miejscu może się skrywać nieuchwytny smok, ściśle
powiązany z tygrysem.
Unikaj szczytów wzniesień, gdyż często są one pozba-
wione ochrony. Miejsca stwarzające wrażenie, że zagra-
żają im zwieszające się granie górskie lub skały,
gromadzą niekorzystne chi. Zazwyczaj Smoki niechętnie
46 Część II. Najlepsze lokalizacje według feng shui 4. Najlepsze lokalizacje według feng shui 47
zaglądają w takie okolice. Unikaj rejonów, gdzie powietrze a na dodatek wzgórza pokryte są soczystą i zdrową ro-
jest nieświeże lub gdzie panuje wilgoć i stęchlizna. ślinnością, możemy być pewni obecności prawdziwego
Odrzuć także obszary kamieniste, gdyż są one pozbawione smoka. Miejsca takie są bardzo korzystne. Określenie
życia, przez co nie mogą reprezentować smoka. tego prostego układu smoka i tygrysa, który bierze pod
W pobliżu wzniesienia smoka zazwyczaj znajduje się uwagę strony świata, uwzględnia także dwa inne kierunki -
wzgórze tygrysa. Według zasad feng shui rejon smoka północ i południe - reprezentowane przez czarnego
powinien być wyższy, bardziej wyniesiony aniżeli rejon żółwia (na północy), dającego oparcie od tyłu, oraz cy-
tygrysa. Kiedy te dwie niebiańskie istoty występują obok nobrowego feniksa (na południu), tworzącego coś na
siebie, zwykle ich układ przypomina fotel lub podkowę. kształt małego podnóżka. Symbolika jest pełna, kiedy są
Dzieje się tak, ponieważ obydwa pasma wzgórz łagodnie obecne wszystkie cztery zwierzęta odpowiadające stro-
zaginają się ku sobie. Gdy pojawia się taka konfiguracja, nom świata.
północ dające oparcie wzgórze żółwia

PRZECHWYTYWANIE ŻYCIODAJNEGO
_______ KOSMICZNEGO ODDECHU
Celem poszukiwań zielonego smoka i białego tygrysa

jest zlokalizowanie miejsca, gdzie występuje najwięcej
sheng chi - kosmicznego oddechu smoka. Jest to najważ-
niejszy aspekt feng shui, gdyż to właśnie chi niesie ko-
rzystny łoś.
Mistrzowie feng shui i każda książka z tej dziedziny
mówią, że największe nagromadzenie chi występuje w
rejonie, w którym smok i tygrys stykają się lędźwiami.
Męski smok (yang) trwa w miłosnym uścisku z żeńskim
tygrysem (yin), dzięki czemu powstaje obfitość kosmicz-
nego chi. Panuje tu idealna równowaga pomiędzy yin i
yang. Ów najdoskonalszy układ powstaje zatem, gdy po
lewej stronie znajduje się smok, po prawej tygrys, a ich
krańce stykają się, tworząc idealny w kształcie fotel.
rzeka Jednocześnie z tyłu możemy odnaleźć żółwia, z przodu zaś
Powyższy rysunek przedstawia idealne zorientowanie według zasad feng shui. Najwięcej chi feniksa.
występuje w miejscu, w którym w seksualnym zespoleniu trwają zielony smok na Formacja ta w jednym z podręczników została poetycko
wschodzie i biały tygrys na zachodzie. Według terminologii praktycznej jest to fotel ufor- opisana jako „smok chroniący perłę", w innych zaś
mowany przez wzgórza, które są bardziej okrągłe i niższe w części zachodniej niż we
wschodniej, z przodu zaś znajduje się niewielki pagórek (czerwony feniks), na którym księgach nazwano ją punktem, w którym yin i yang spo-
można oprzeć stopy, a z tyłu rozciąga się dające oparcie pasmo wzgórz (czarny żółw). tykają się, tworząc idealny „ziemski związek".
Jeżeli wybudujesz dom tak wtulony w okolicę, jak to ukazano powyżej, zapewni ci to życie w Rodziny, które tak lokalizują swe domy, mogą bezpo-
dobrobycie i pomyślności, a na dodatek przyniesie powodzenie materialne i szczęście wielu średnio korzystać z oddechu smoka, one same zatem i
przyszłym pokoleniom, co oznacza,. że twoja rodzina długo będzie się cieszyć wybitnymi
potomkami
ich potomkowie będą czerpać przyjemność ze szczęścia,
zdrowia i ogromnego dobrobytu. Oczywiście istnieje
czarny żółw tylko jeden taki punkt, w którym jest rozpraszany przez gwałtowne wiatry lub porywany
w przez szybki nurt prosto płynących rzek, nie mają w sobie
potencjału feng shui. Wszelkie szczęście nagromadzone
w tym rejonie szybko się wyczerpuje. Rejon jest uważany
miłosnym uścisku łączą się dwa za korzystny tylko wówczas, kiedy znajduje się blisko lub
pasma wzgórz pod postacią smoka nawet w samym centrum zbiegania się i gromadzenia chi,
i które na dodatek nie jest zastałe. Tam właśnie znajduje się
biały tygrys rzeka legowisko smoka.
czerwony feniks W jaki sposób rozpoznać miejsce, gdzie chi się rozpra-
tygrysa, co w sposób oczywisty

ogranicza liczbę najlepszych
konfiguracji feng shui.
Z pewnością najbardziej pożą-
zielony smok
dany jest najlepszy układ, ale ist-
nieją także inne, mniej znaczące,
lecz możliwe do przyjęcia lokali-
zacje z dobrym chi. Zwykle raz
odnaleziona falista linia smoka,
wytropiona dzięki obserwacji za-
rysu gór, pozwala również ustalić,
gdzie smok ma głowę, kończyny, a nawet żyły i arterie
swego potężnego ciała. Zarysy i linie form krajobrazu
tworzą zatem jego ciało, żyły i tętnice, a strumienie i stawy
oraz podziemne cieki wodne stanowią jego układ
krwionośny.
Warto wiedzieć, że różne części ciała smoka wypro-
mieniowują kosmiczne chi o zróżnicowanym potencjale.
Doświadczeni eksperci feng shui wiedzą, że obfitość
życiodajnego chi występuje w okolicy serca i brzucha
smoka, w odróżnieniu od najbardziej oddalonych punktów
ciała smoka, w których gromadzi się chi zastałe lub
„zmęczone". Dlatego Chińczycy ostrzegają przed budo-
waniem na ogonie smoka, gdyż dom może stracić stabil-
ność, gdy smok wzniesie ogon i zacznie nim wymachi- UNIKANIE SHA CHI
wać. Równie ryzykowne jest wznoszenie domu na głowie
smoka, gdyż zbliżamy się wtedy niebezpiecznie do jego
paszczy i możemy zostać pożarci.
Lokalizacje, w wypadku których kosmiczny oddech
sza? Należy przyjąć założenie, że chi nie gromadzi się
tam, gdzie występują proste, pionowe granie górskie.
Rzeki i inne cieki wodne nie mogą mieć wartkiego i pro-
stego nurtu. Legowisko smoka musi się znajdować w
pobliżu leniwie wijących się rzek i mieć ochronę przed
dokuczliwymi wiatrami.
Zazwyczaj szczyty wzgórz nie są uważane za miejsca o
dobrym feng shui. Chi jest tu tak bardzo rozproszone, że
nawet jeśli uda się znaleźć lokalizację w terenie o kon-
figuracji fotela, to gdy występować tam będą nieprzyjemne
wiatry czy wzgórza o ostrych wierzchołkach, położenie to
okaże się niekorzystne.
Stephen Skinner, który w ostatnich latach napisał jeden
z najbardziej wszechstronnych podręczników feng shui,
stwierdza, że „idealne miejsce jest chronione przed
silnymi wiatrami wznoszącym się po stronie północnej
parawanem drzew lub wzgórz. W miejscu tym strumienie
i rzeki wiją się leniwie. Leży ono w objęciach wzgórz jak
w fotelu i zwrócone jest na południe. Całość przyjmuje
kształt podkowy".
Zazwyczaj, kiedy siedlisko otacza woda, chi zatrzymuje
się i gromadzi, lecz gdy nie jest chronione przed wiatrami,
chi się rozprasza. Mamy tu zatem obydwa elementy feng
shui - wiatr i wodę. Jeżeli wiatr zostanie złagodzony do
delikatnej bryzy, przyniesie z sobą strumień chi. Jeżeli
woda będzie płynąć zakolem w korzystnym kierunku,
zatrzyma chi na tym terenie, dzięki czemu wzrośnie jego
fizyczna i duchowa płodność. Wreszcie powinniśmy się
upewnić, że nie dojdzie do zastoju chi.
Jeżeli naturalna konfiguracja terenu spełnia te warunki,
to jest tam też idealne legowisko smoka. Jeśli zaś ma ono
odpowiednio zrównoważone formy krajobrazu yin i
yang, to znajduje się tam energia potrzebna do przycią-
gnięcia dużej ilości chi.
Feng shui nieustannie ostrzega przed tajemniczymi za-

trutymi strzałami śmiercionośnego chi, powszechnie
zwanego sha chi
Godzą one w nas pod postacią linii prostych, ostrych SHAN: KSZTAŁTY GÓR I WZGÓRZ
kątów i innych podobnych kształtów. Zatrute strzały
wysyłane są więc przez proste granie górskie, stromo Chińczycy zawsze uznawali tereny górskie za bardzo
kończące się wzgórza, domy i budynki o ostrych krawę- odpowiednie do zamieszkania. Tłumaczy to głęboko za-
dziach dachów skierowanych w stronę miejsca, w którym korzenione przekonanie o tym, że niebiańskie smoki
mieszkamy; nasypy kolejowe, prosto biegnące drogi i gnieżdżą się w wyniesionych formach terenu. Równiny
rzeki, linie telegraficzne czy jakikolwiek rodzaj podobnych nie mają tak wielkiej siły przyciągania, ponieważ maga-
form, które zdają się groźnie celować wprost w czyjeś zynują resztki starych, zwietrzałych skał znoszonych
siedlisko, dom łub, co gorsza, w drzwi frontowe. Linie przez wody z pobliskich gór. Nie jest zatem dziwne, że
proste przynoszą pecha, nieszczęście, katastrofy, a góry w pełni oddają istotę feng shui.
czasami nawet śmierć. Praktykujący musi umieć odróżniać poszczególne
Linie proste i krawędzie są tak niebezpieczne, że na- kształty gór i wzniesień oraz dociec, jakie jest oddziały-
wet idealna konfiguracja zielonego smoka i białego ty- wanie każdej z owych konfiguracji i co ona oznacza w
grysa może się okazać niekorzystna i powinno się jej kategoriach Pięciu Żywiołów. Ważna jest także umie-
unikać. Dzieje się tak, jeśli na przykład grzbiety górskie jętność rozpoznania, które kształty do siebie pasują, które
biegną po liniach prostych godzących w dom lub jeśli w zaś nie.
podobny sposób zagrażają siedliskom konstrukcje W zależności od przekroju pionowego można podzielić
wzniesione przez człowieka. Przyczyną jest to, że sym- góry i wzniesienia na pięć różnych kształtów. Liczą się
boliczne zatrute strzały ranią smoka, wytwarzając przy zarysy wierzchołków i nachylenie stoków. Wytrawny
tym ogromne ilości trującego chi. praktyk na podstawie przedstawionego tu opisu może
Wystrzegaj się śmiercionośnego sha chi. Strzeż się złego określić żywioł góry, a później, porównując go ze swoim
tchnienia, które powstaje w wyniku dysharmonii wy- własnym żywiołem ustalonym na podstawie daty
wołanej obecnością godzących w ciebie symboli, linii urodzenia, stwierdzić, czy odpowiadają mu poszczególne
prostych i ostrych krawędzi. Uznając tę zasadę, mistrzowie kształty gór. Podobnie, korzystając z wiadomości o cyklach
feng shui zgodnie zalecają, by konsekwentnie unikać Pięciu Żywiołów - twórczym i destrukcyjnym -może
miejsc, w których kierunku zmierzają proste drogi, jak w ocenić, czy on sam pasuje do określonych gór.
wypadku zbiegu dróg w kształcie litery T. Z tego też Wyróżniamy pięć podstawowych kształtów gór: stoż-
powodu twierdzą oni, że drzwi frontowe nigdy nie mogą kowe, okrągłe, płaskie, obłe i poszarpane. Zostały one
wychodzić na linie będące przedłużeniem krawędzi przedstawione na rysunkach i dokładnie opisane.
dachów sąsiednich budynków. We wszystkich takich
sytuacjach powstaje złe chi, które może szkodzić rodzinie STOŻKOWE. Wznoszą się stromo, zuchwale i
i interesom. prosto. Szczyt zakończony jest szpicem. Temu
Kiedy jednak nie można zaradzić godzącym w domo- typowi góry przypisuje się planetę Mars, a z
stwo zatrutym strzałom, feng shui oferuje określone, żywiołów ogień. Ludzie urodzeni w roku
praktyczne środki zaradcze. Zgodnie z zasadą feng shui, metalu nie powinni mieszkać w górach o takim
że liczy się to, co widać, możemy wszystkie odmiany charakterze, natomiast dla urodzonych w roku
zatrutych strzał zasłonić pokrytymi bujnym listowiem ziemi taka okolica będzie korzystna. Bądź
drzewami. Rozpraszają one bardzo skutecznie zabójcze jednak ostrożny - tego rodzaju góry zwrócone ku
chi, szczególnie jeśli liście są szerokie. twojemu domowi zazwyczaj wysyłają jadowite
chi.
OKRĄGŁE. Stromo wznoszące się Wenus i metal. Takie góry i wzgórza są

góry lub korzystne dla osób urodzonych w latach
wzniesienia wody, nie służą zaś ludziom urodzonym
zaokrąglone w latach drzewa.
na szczycie.
Takie góry nie POSZARPANE. Góra taka sprawia
są zbyt wrażenie, że ma kilka wierzchołków, i
rozłożyste. Łączy się je z Jowiszem i wygląda jak ciągnące się pasmo górskie.
drzewem. Osobom urodzonym w latach Ten typ jest związany z Merkurym i wodą.
ognistych szczególnie zaleca się Góry o poszarpanym kształcie są dobre dla
osób urodzonych w latach żywiołu drzewa,
nieodpowiednie zaś dla ludzi urodzonych
w latach ognistych.
zamieszkiwanie pośród gór o takim

kształcie, podczas
gdy ludziom urodzonym w
latach ziemi radzi się ich
unikać.
PŁASKIE.
Wyglądają
raczej jak płaskowyż z rozległym,
równym grzbietem. Wiąże się je z
Saturnem i ziemią. Góry takie są idealne
dla osób
urodzonych
w latach
metalu,
nieodpowiednie zaś dla ludzi, którzy
przyszli na świat w roku wody.
SHUI: CIEKI I ZBIORNIKI WODNE

OBŁE. Delikatnie zaokrąglone, o zbo-
czach łagodnie schodzących ku rozsze-
rzającej się podstawie. Przypisuje się im
kosmicznego chi. Aby zrozumieć i docenić znaczenie wodnego smoka, by uzyskać wgląd w feng shui od-
cieków wodnych, takich jak rzeki, strumienie, kanały czy działywań wody i cieków wodnych. Ten fachowy pod-
rowy, należy pamiętać o ważnej zasadzie feng shui, wedle ręcznik opisujący tworzenie się chi powstał około 600
której woda płynąca lub tryskająca szybko i po linii roku n.e. Zawiera on wiele rysunków i diagramów, które
prostej ma - w przeciwieństwie do leniwie wijących się przedstawiają różne, szczegółowo objaśnione warianty
cieków - zły wpływ na okolicę. Zatem prosto płynące korzystnych i niekorzystnych układów cieków wodnych
wody zazwyczaj nie są akceptowane w feng shui. W takim oraz ich usytuowanie i kierunek przepływu. Diagramy
wypadku chi szybciej odpływa od siedliska, niż płynie w ukazują wnikliwe interpretacje symboliki żywiołów,
jego kierunku. stron świata i innych układów. Aby na użytek tej książki
Leniwie wijące się, meandrujące i głębokie cieki wodne przedstawić główne koncepcje zawarte w owym pod-
bardzo się przyczyniają do zbierania i gromadzenia chi, ręczniku, wystarczy zaprezentować jedynie niektóre
szczególnie gdy przed frontem budynku tworzą sadzawkę przykłady*.
lub staw. Obowiązuje zasada, że woda musi być w Chi opisane w Klasycznej księdze wodnego smoka ustala
równowadze - nie może płynąć ani zbyt szybko, ani się na podstawie kształtów cieków i zbiorników wodnych.
zbyt wolno, nie powinna także ani trwać w bezruchu, Mówi się, że z wód pokrywających powierzchnię ziemi
ani mieć rwącego nurtu. w postaci strumieni i rzek, jezior i innych zbiorników
Adepci feng shui pragnący zająć się zagadnieniami wodnych wznosi się ono do nieba, ot choćby pod
związanymi z wodą powinni sięgnąć po Klasyczną księgę postacią pary wodnej. Później wiatry przenoszą parę
W feng shui woda symbolizuje powodzenie i pienią- * Tych, którzy chcą gorliwie zgłębiać tajniki feng shui wody, mogę
dze. Jest ona zasadniczym elementem w praktyce, odesłać do mej książki poświęconej wyłącznie temu tematowi, a zaty-
tułowanej Feng shui wody - droga do powodzenia. Przedstawia ona
ponieważ wytycza najbardziej wyraziste linie przepływu szeroko zasady dotyczące chi wody.
Dom zwrócony ku zakolu rzeki. Idealne feng shui.
wodną przyjmującą postać chmur, które w powietrzu sta-

nowią formę chi nieba. Cykl się zamyka, gdy z niosących
życie chmur na góry i niziny spada deszcz. Feng shui
wody decyduje zatem o energii życia, która nadaje
całemu cyklowi moc zdolną zmienić chi domu.
Szkice zamieszczone w Klasycznej księdze wodnego
smoka ukazują naturalne ukształtowania rzek i pożądane
feng shui siedlisk ludzkich. Z rysunków tych można
wywnioskować, że autor tej księgi zaleca, aby dom
postawić na terenie, który znajduje się wewnątrz zakola
płynącej rzeki, w tak zwanym wybrzuszeniu chi. Pod-
ręcznik dzieli przepływy wodne na konary i odgałęzienia
i sugeruje, że domy najlepiej budować pośród konarów,
to znaczy pomiędzy dopływami rzek. Dom musi być
otoczony i otulony przez chroniące go odgałęzienia
wodne.
Dopływy i strumienie zazwyczaj żywią główną rzekę,
im jest ich zatem więcej, tym większa staje się możli-
wość gromadzenia chi. Najważniejszym zaś powodem,
dla którego nie należy budować domu zbyt blisko głównej
rzeki, jest to, że w jej nurcie woda płynie zbyt szybko, nie
pozwalając na łagodne przenikanie chi do domu lub
budynku.
Zakręcające i meandrujące rzeki stwarzają zwykle
większe możliwości znalezienia miejsca o dobrym feng
shui. Najlepszym miejscem gromadzenia się chi jest
Mieszkańcy domu usytuowanego obok pięknego wodospadu będą się cieszyć pomyślnością
zbieg dopływów strumieni rzek. Nie powinny się one. przez wiele pokoleń pod warunkiem, że wodospad nie przytłacza domu.
jednak łączyć pod zbyt ostrym kątem, lecz zakręcać lub
tworzyć łagodne zakole.
W feng shui wody Szkoła Formy odgrywa niezmiernie
ważną rolę, ponieważ kształt i forma dróg wodnych muszą
być oceniane zgodnie z jej wskazaniami, niemniej jednak
zasady feng shui wody oparte są także na dokładnych
odczytach z kompasu feng shui.
Oto niektóre wskazania dotyczące wody:

• Należy osiągnąć równowagę yin i yang, ważne jest
zatem kształtowanie krajobrazu i ustalenie proporcji
pomiędzy światłem a cieniem.
• Woda powinna być chroniona przed zatrutymi strza-
łami. Wykorzystaj do tego drzewa.
• Formy tworzone w sposób sztuczny muszą być za-
krzywione lub zaokrąglone, nigdy zaś proste.
• Nie można dopuścić do zastoju wody, która staje się
wtedy cuchnąca i stęchła.
Utrzymuj zawsze harmonię z naturą, dbając, by wy-

miary powierzchni wodnych stworzonych ręką człowieka
pasowały do otoczenia, by nie były ani zbyt duże, ani zbyt
małe. Proporcje muszą osiągnąć równowagę yin i yang.
Są też inne sposoby zastosowania do celów feng shui
obiektów związanych z wodą. Szczególnie mieszkańcy
Hongkongu często wykorzystują akwaria, małe fontanny,
sztuczne kaskady, wzmacniając w ten sposób feng shui w
miejscach pracy i w domu.
KSZTAŁTOWANIE KRAJOBRAZU PRZEZ CZŁOWIEKA kańców, gdy zostaną posadzone drzewa, a dzięki
krzewom, kwiatom i sadzawkom krajobraz na nowo
Niekiedy naturalny krajobraz wykazuje pewne braki
nabierze
lub równowaga sił lub żywiołów jest w nim zachwiana.
Feng shui w takim wypadku opowiada się za uważnym
zmienianiem krajobrazu, tak by na przykład znieść skutki
oddziaływania prosto płynących rzek oraz zagrażających
życiu, dobrobytowi i pomyślności wzgórz, sadząc kępę
drzew stanowiących zabezpieczenie i dających
schronienie.
Często przeobrażanie terenu przez człowieka - budowa
prostej drogi, zakładanie stawu, drążenie tunelu w
górach, ścinanie drzew, wznoszenie budynków - zaburza
harmonijny przepływ chi. Prace ziemne mogą też
niekiedy zranić lub skrzywdzić zielonego smoka.
Feng shui zalr- ; więc, by oceninjąc siedlisko, zwracać
uwagę na zachodzące lub potencjalne zmiany tego ro-
dzaju, gdyż zwykle niosą one sha chi i zatrute strzały
oraz naruszają równowagę yin i yang.
W dawnych Chinach, kiedy cesarz Shih Huang Ti
wydał rozkaz wybudowania Wiel-
kiego Muru, zapanowało
przekonanie, że feng shui mocno
ucierpiało z tego powodu... i
rzeczywiście, w trakcie budowy
zmarły miliony Chińczyków. Od
tamtych czasów mur ów stał się
symbolem rozpaczy mieszkań-
ców Chin, a na jego temat powstało wiele chwytających
za serce legend i opowieści. Niekiedy zmiany
krajobrazu bywają tylko czasowe, gdy na przykład
współcześni budowniczowie całkowicie zmieniają czy
nawet niwelują wzgórza, by pozyskać miejsce pod budowę
domów, sklepów, a w ostatnich czasach kompleksów
łączących funkcje mieszkalne z handlowymi i
rekreacyjnymi. Pozbawione liści drzewa, odsłonięta,
We własnym interesie powinieneś przeciwdziałać skutkom powstawania potężnych nowych
czerwona ziemia przypominająca zranione do żywego
budynków, dróg, estakad, stacji transformatorowych, energetycznych linii przesyłowych i
ciało smoka mogą odstraszyć potencjalnego kupca, innych podobnych konstrukcji, które mogą ci przysporzyć problemów. Masywne budowle
kierującego się zasadami feng shui. Jednakże po za- wznoszone w pobliżu twojego małego domu z pewnością naruszą jego równowagę, oby ją
kończeniu budowy osiedla i wprowadzeniu się miesz- zatem przyivrócić, będziesz musiał podjąć odpowiednie działania.
uroku, bywa, że miejsca takie wracają do równowagi i
znów stają się atrakcyjne.
Znakomitym przykładem takiego fenomenu jest Bang-
sar, prawdopodobnie najbardziej korzystny z punktu
widzenia feng shui rejon na przedmieściach Kuala Lum-
pur. Każdemu, kto tam mieszka, dobrze się powodzi. Tereny
te zamieszkuje być może jedna z najlepiej na świecie
prosperujących grup ludzi. Należy do niej wielu biz-
nesmenów, którzy odnoszą dzisiaj sukcesy, a którzy
swoje interesy rozpoczynali właśnie tutaj. Kiedy zaczy-
nano budowę, nieurodzajne wzgórza nie zapowiadały
takiego powodzenia.
W dzisiejszym świecie rosnących jak grzyby po deszczu
placów budów, niwelowanych wzgórz i trzebionych w
karygodnym pośpiechu lasów, dewastacja środowiska i
krajobrazu dotyka też jednak przedmieścia.
Na szczęście dla feng shui społeczeństwa i państwa
robi się w i d aby zahamować te niekorzystne zmiany
środowiska. W takich krajach jak Singapur i Malezja od-
działywanie wielkich konstrukcji typu yang często łagodzi
się poprzez dodanie elementów yin. W dalszym ciągu na
ulicach sadzi się drzewa i buduje kanały. Stare wyrobiska
górnicze przywraca się do życia, kształtując ich formę i
obsadzając roślinami. W takich wypadkach postęp raczej
pomógł, aniżeli zaszkodził feng shui.
CZĘŚĆ TRZECIA
Feng shui
dla mieszkańców
miast
61
5. Feng shui dla mieszkańców miast
Naturalny krajobraz miast i miasteczek - wzniesienia,

góry, roślinność i woda - został naruszony lub zmieniony
przez drogi, wysokie gmachy i wszelkiego rodzaju
konstrukcje wzniesione przez człowieka. Kształty i roz-
miary budynków, kanały, estakady, ciągi kanalizacyjne i
inne konstrukcje często sprawiają, że feng shui musi
stanąć w obliczu całkowicie nowego rodzaju środowi-
ska, które bardzo różni się od tego, jakie istniało, zanim
rozpoczęto tę praktykę.
Eksperci muszą więc z wyczuciem, w inteligentny i
logiczny sposób przystosować tradycyjne zasady do oko-
liczności dnia dzisiejszego. Ponieważ w praktyce feng
shui dotyczącej współczesnych miast pojawia się wiele
subiektywnych elementów, istnieją różne sposoby wyja-
śniania i interpretowania zasad feng shui. Patrząc z tej
perspektywy, można zrozumieć, dlaczego opinie i sądy
ekspertów są niekiedy sprzeczne. Pomimo to, jeżeli ktoś,
wybierając lokalizację dla domu w mieście, ściśle stosuje
się do zasad leżących u podstaw feng shui, nie popełni
wielkiego błędu.
Mieszkańcy miast żyjący w blokach, domach jednoro-
dzinnych i szeregowcach muszą mieć stale na uwadze
reguły i zasady oddziaływań feng shui opisane w dwóch
pierwszych rozdziałach, to znaczy powinni szukać
miejsc z dobrym feng shui, w których panuje równowaga
yin-yang i naturalna harmonia ze środowiskiem, oraz
muszą umieć znaleźć zależności pomiędzy otoczeniem a
odpowiadającym im żywiołem. Ponadto powinni uważać
na przesądy, z którymi zawsze walczy feng shui. Są to
podstawowe wskazówki, według których należy po-
stępować. Poza tym trzeba się wystrzegać zatrutych
strzał i sha chi tworzonych przez wiele różnych
obiektów, które mogą niekorzystnie wpływać na
człowieka.
62 Część III. Feng shui dla mieszkańców miast 63
Dlatego pierwszym krokiem w praktyce feng shui jest

zapoznanie się z filozofią i z koncepcjami leżącymi u 6. Rozważania nad
podstaw tej nauki. Na marginesie zaś chciałabym lokalizacją
wspomnieć, że zdecydowanie nie opowiadam się za in-
tuicyjnym podejściem do praktyki feng shui, lecz za
zdrowym rozsądkiem, ponieważ wiele zaleceń feng shui
pozostaje z nim w zgodzie. Feng shui nie jest sztuką We wszystkich miastach i miasteczkach można znaleźć
intuic yjną. Poprawnie wprowadź w życie zalecenia, a przeludnione centra oraz rejony podmiejskie. Szukając
będziesz zadowolony z efektu. Można się tego po prostu lokalizacji o dobrym feng shui lub wybierając kawałek
nauczyć! terenu odpowiadający określonej osobie, oceniamy
najpierw wartość feng snui całego otoczenia działki, którą
bierzemy pod uwagę. Jeżeli znajduje się ona na
przedmieściach, w pobliżu gór lub wzgórz, najpierw od-
szukaj formacje zielonego smoka i białego tygrysa. Zwróć
uwagę na kształty i rozmiary wzniesień. Rozejrzyj się też
za naturalnymi ciekami i zbiornikami wodnymi. Doko-
nując całościowej analizy lokalizacji, miej również na
uwadze to, co stworzył człowiek.
Jeżeli oceniany teren znajduje się w centrum miasta,
posłuż się wyobraźnią i skup się na szczegółach. Sąsiednie
budynki, ich kształty, rozmiary, kolory i inne charak-
terystyczne cechy odpowiadają smokom, tygrysom, żół-
wiom i feniksom. Niech strony świata i wysokość bu-
dynków będą dla ciebie wskazówkami. Zwróć też uwagę
na drogi. Czy może są proste i stwarzają zagrożenie? Czy w
pobliżu znajdują się wieże ratuszowe, maszty lub iglice
kościołów, mogące zakłócić przepływ chi na twojej
działce?
Jeżeli okoliczne drogi biegną na różnych poziomach,
zbadaj ich nachylenie i sprawdź, czy prowadzą w stronę
działki z góry, czy też pod górę. Czy na sąsiednich uli-
cach posadzono drzewa? Czy w okolicy znajdują się rzeki,
duże kanały lub zbiorniki wodne? Uważnie wypatruj
wszelkich konstrukcji mogących zagrażać twemu siedlisku
lub bezpośrednio w nie godzić. I zawsze uważaj na zatrute
strzały. W feng shui miast najważniejsze są kształty
wzniesień i okoliczne budynki. Symbolizują one smoki,
tygrysy, żółwie i feniksy, których przeważnie nie kojarzy
się z rejonami miejskimi.
64 Część III. Feng shui dla mieszkańców miast 6. Rozważania nad lokalizacją 65
Rozwiń w sobie wrażliwość na wszystko, czego powinieneś się Pamiętaj, że najlepiej unikać wszystkiego, co naprawdę ci
strzec - na proste drogi, maszty linii przesyłowych, strome dachy, zagraża lub tylko wydaje się wrogie. Cały czas staraj
wieże ciśnień, ostre krawędzie budynków, które bezpośrednio godzą
w twój teren. Mogą one wysyłać zatrute strzały.
się trzymać z dala od konstrukcji, które są
wymierzone w twój dom lub go „tną". Zwykle wróżą IIIIIII
one źle domowi. Najczęściej spotykaną oznaką ostrej,
zatrutej strzały jest przedłużenie linii dachów sąsiednich
budynków (jak to widać na rysunku).
CZEGO NALEŻY SIĘ WYSTRZEGAĆ
Płaski, monotonny teren zazwyczaj nie zapewnia in-
teresującego nas potencjału dobrego feng shui. Być może
Jeśli masz możliwość wyboru, pamiętaj, że są kon- nie przyciąga niepowodzenia, lecz także nie przynosi
strukcje, których powinieneś unikać. Nie decyduj się na pomyślności. Jeśli zatem zamierzasz kupić nowy dom w
budowę swego domu w ich pobliżu, a w żadnym wypadku obrębie osiedla lub miasta, gdzie budynki mają jednakową
nie pozwól, by godziły w twoje drzwi frontowe. Kon- wysokość i stoją w jednym szeregu na zupełnie płaskim
strukcje takie powszechnie uznaje się za zatrute strzały terenie, pamiętaj, że w kategoriach feng shui niewiele
niosące tchnienie śmierci - sha chi. możesz sobie po tym otoczeniu obiecywać. Generalnie
większe możliwości zapewnia teren łagodnie
pofałdowany. Tylko krajobraz o takim charakterze stwarza
Iglica kościoła, szczególnie jeśli wznosi się od strony dogodne warunki na siedlisko niosącego pomyślność
drzwi wejściowych twego domu, niekorzystnie wpływa zielonego smoka.
na jego feng shui. Płynie wówczas ku tobie zbyt dużo Jednocześnie uznaje się, że miejsca na zboczach
energii yang. _ wzniesień mają zazwyczaj złe feng shui, ponieważ nara-
żone są na silne, przykre wiatry. Chi nie może się tam
Maszty linii przesyłowych i wszelkie inne gromadzić, gdyż kiedy tylko powstanie, natychmiast zo-
generują złe chi. Unikaj budowania domu na
terenach, które znajdują się w ich pobliżu. rh staje wywiane. Takie pozbawione ochrony miejsce nie
obiecuje szczęścia.
Wystrzegaj się miejsc położonych zbyt blisko LOKALIZACJE, KTÓRYCH NALIOT UNIKAĆ
elektrowni lub fabryk o wysokich kominach.
Wytwarzają one niekorzystne chi. Unikaj szczytów wzniesień
Generalnie wedle tradycyjnego feng
shui należy unikać lokowania domów
Unikaj lokalizacji u zbiegu prostych dróg, na samych wierzchołkach wzniesień,
szczególnie jeśli ruch uliczny zdaje się zmierzać szczególnie, gdy nie ma tam naturalnej
w stronę twojego domu. Należy się przed tym ochrony przed wiatrami, jaką może
strzec, ponieważ jest to jeden z najpoważ- stanowić choćby grupa drzew. Ze
niejszych przejawów aktywności zatrutych szczytów wzniesień odpływa też
strzał woda, a co za tym idzie, rozprasza się
życiodajne chi. Jeśli jednak w pobliżu
takich miejsc przebiega pasmo wyższych gór zdające się Drzewo przed domem
zapewniać ochronę i oparcie, to teren ów tworzy inny można zaakceptować,
układ. W takim wypadku trzeba jedynie tak posadowić jeśli znajduje się w
dom, aby drzwi frontowe nie wychodziły na te wzniesienia. pewnym oddaleniu.
Pamiętaj, by zawsze znalazły się one z tyłu domu. Zapewnia Największe szkody
to oparcie i schronienie oraz strzeże przed złym chi. wyrządzają drzewa o
pojedynczym pniu -
Unikaj miejsc wystawionych na zatrute strzały
jak sosna, kazuaryna,
palma kokosowa i tym
Jak już wspomnieliśmy, źródłem zatrutych strzał mogą podobne. Przez lata
być proste drogi, proste grzbiety wzgórz lub grań pobli- nie mogliśmy się z
skiej góry. Mogą je także wysyłać potężne maszty linii mężem doczekać
przesyłowych i różnego rodzaju wieże lub przypominające dziecka, ponieważ
nóż narożniki sąsiednich budynków, a także niepro- zaledwie dziesięć me- Jeśli drzwi frontowe twojego domu wychodzą
porcjonalnie wysokie lub potężne konstrukcje zwrócone w trów od naszych na pojedyncze duże drzewo, może to
kierunku twojej działki, mogące oddziaływać na drzwi drzwi wejściowych przynieść wiele szkody. Zetnij drzewo!
frontowe czy wejście do domu. rosła samotna
Należy także pamiętać o ogromnym znaczeniu sym- kazuaryna. W tamtych czasach ani
boliki i wyobraźni. Najsilniejsze zatrute strzały wysyłane ja, ani mój mąż nie wiedzieliśmy
są co prawda przez proste drogi, ostre narożniki i zbyt wiele na temat feng shui i
przedłużenia linii dachów, niekiedy jednak jadowite chi dopiero po przeprowadzeniu się
mogą wytwarzać zupełnie odmienne konstrukcje i obiekty, do nowego domu (który został
tylko dlatego, że przypominają dzikie zwierzę lub wybudowany w zgodzie z
symbolizują broń. Zatrute strzały stają się szczególnie zasadami feng shui) urodziła się
zabójcze, kiedy godzą wprost w drzwi frontowe lub drogi nasza córka.
dojazdowe. Jeśli w pobliżu twego miejsca zamieszkania powstaje
Zapamiętaj jednak - uznaje się, że drzewo rosnące za potężna betonowa estakada, twoje feng shui zdecydowanie
domem pełni funkcję ochronną i symbolizuje oparcie. się pogorszy. Niewiele można na to poradzić. Kon-
Jeśli twój dom jest zwrócony w kierunku wielkiego wzgórza, jak na powyższym rysunku,
strukcje tego rodzaju zazwyczaj są tak potężne, że nie
masz nader niekorzystne feng shui. Postaw przy domu latarnię, której światło rozproszy Krawędź estakady skierowana w dom nie zwiastuje niczego dobrego. Niestety niewiele
złe chi wysyłane przez wzgórze. można tu zrobić.
sposób zbudować czegoś, co mogłoby odbić wytwarzane
przez nie ogromne ilości sha chi!
W Hongkongu, w późnych latach osiemdziesiątych, jeden
z wielkich biznesmenów był usilnie nakłaniany przez
V
68 Część III. Fong shui dla mieszkańców miast 6. Rozważania nad lokalizacją 69
swego mistrza feng shui do wyprowadzenia się z domu, w W latach siedemdziesiątych w

którego „brzuch" wcinała się nowo wybudowana potężna Hongkongu doszło do tragedii
estakada. Człowiek ów był zbyt zapracowany, aby to zrobić, i związanej z tego rodzaju złym feng
w rezultacie popadł w poważne tarapaty, został aresztowany shui. Leżący w środkowej części
przez policjantów z wydziału do walki z korupcją, a później wyspy na Mid Levels luksusowy
przeżył dwa lata wielkiego stresu. O mało nie trafił do kompleks mieszkalny nagle runął,
więzienia! Problemy prawne rozwiązał pomyślnie dopiero pochłaniając setki ofiar, choć Specjaliści feng shui
po wyprowadzeniu się ze swego domu. specjaliści feng shui wielokrotnie ostrzegają przed zagra-
Krawędź tego potężnego budynku symbolizuje najbar- żającymi domowi for-
ostrzegali przed wiszącym nad nim mami terenu przypomi-
dziej niebezpieczną zatrutą strzałę. Konsekwencje tego, że urwiskiem przypominającym nającymi ropuchę.
wejście do twojego domu jest zwrócone w kierunku ropuchę. Uratowali się tylko ci,
takich właśnie ostrych krawędzi, mogą być naprawdę którzy wzięli pod uwagę ostrzeżenie i
bardzo przykre. Nieszczęście może przybrać postać strat wyprowadzili się, zanim w czasie wyjątkowo
finansowych, częstych chorób, a czasami nawet tragicz- gwałtownej ulewy blok się zawalił.
nego wypadku. Aby się uchronić przed tego rodzaju za- W starych chińskich podręcznikach feng shui
Ostre krawędzie
są źródłem za-
trutą strzałą, powinieneś koniecznie ocenić siłę płynącego znajdziemy opisy skutków oddziaływania skał i potęż-
trutych strzał w twoją stronę sha chi. Im większy budynek, tym nych głazów przypominających zabójczą ropuchę. Jedna
bardziej zabójcze sha chi! Zwykle najlepiej się wypro- z opowiastek wspomina, jak w pewnej wiosce uległy
wadzić, lecz jeśli okaże się to niemożliwe, do odbicia sha zniszczeniu zbiory i zapanował głód. Starszyzna wioski
chi można już tylko wykorzystać armatę. Metodę tę winą za to nieszczęście obarczyła górujący nad osadą
zastosuj jednak tylko w ostateczności. ogromny głaz. Mówiono, że przypomina on wstrętną ro-
puchę, która pożera zbiory. Kiedy usunięto głaz, wszystko
Unika] miejsc pod nawisami skalnymi zaczęło się dobrze układać.
Działki pod nawisami skalnymi lub potężnymi formami
terenu uważa się za zagrożone przez paszczę tygrysa lub Unikaj miejsc z wątłą roślinnością
ropuchę gotową do skoku. Takie miejsca mogą być
niesłychanie niebezpieczne. Rejony o dobrym feng shui zazwyczaj mają urodzajne
gleby, odpowiednią wilgotność i nasłonecznienie oraz
dobry drenaż, co sprzyja bujnej wegetacji. Jeśli rośliny są
mizerne i zbrązowiałe lub bladozielone, świadczy to o
złym feng shui. Zwykle potrzebnych wskazówek do-
starcza nam wnikliwe zbadanie ogrodów otaczających
wybudowane już domy lub drzew, którymi obsadzone są
pobliskie ulice czy
drogi. Osiedla
mieszkaniowe i
dzielnice willowe,
których mieszkańcom
dobrze się wiedzie,
mają zwykle ogrody
pełne bujnej
roślinności. Unikaj także obszarów, na których występują
obumarłe kikuty drzew. Obejrzyj ziemię, zanim cokolwiek na
niej wybudujesz. Obumarłe drzewa mogą się stać
przyczyną chorób.
Martwe lub usychające drzewa świadczą o
braku przepływu chi. Nie buduj domu na
takim terenie
70 Część III. Feng shui dla mieszkańców miast G. Rozważania nad lokalizacją 71
Unikaj zanieczyszczonych cieków wodnych POCHYŁOŚCI

Tereny o dobrym feng shui zazwyczaj mają odpowiedni Najkorzystniej jest, kiedy teren, na którym budujemy
drenaż, a woda w pobliskich ciekach jest czysta i płynie dom, jest pofałdowany, choć można zaakceptować także
bez przeszkód, najczęściej łagodnymi zakolami. Kanały, obszar zupełnie płaski. Problemy pojawiają się jednak,
których zadaniem jest odprowadzanie opadów kiedy - szczególnie w wypadku małej działki - mamy do
monsunowych, niedrożne z powodu nagromadzenia się czynienia z nazbyt stromą pochyłością.
obrzydliwie cuchnących śmieci lub skażone szkodliwymi
chemikaliami, są drogą przepływu złego chi. Jeśli zatem
nie można nic zrobić, by „wyłączyć" z pola widzenia
takie cieki wodne, unikaj tego rodzaju lokalizacji.
KSZTAŁTY I ROZMIARY DZIAŁEK

Po analizie terenu i krajobrazu okolicy interesującej
nas działki, zajmijmy się nią samą. W wielkich miastach,
gdzie ceny ziemi w ostatnich latach osiągnęły poziom
przyprawiający o zawrót głowy,
parcele pod budowę domów są Jeżeli teren
z reguły niewielkie i często mają jest nachylony, budynek powinien być postawiony tak, aby
najdziwniejsze kształty. Gene- obszar na jego tyłach był położony wyżej aniżeli przed
ralnie z punktu widzenia feng frontem, co zapewni domowi swego rodzaju ochronę i
shui najlepsze są działki kwa- oparcie. Także chi będzie powoli spływać po pochyłości
dratowe lub prostokątne. Można w kierunku domu. Pamiętaj jednak - zbyt duże
Dobre kształty: kwadraty i prostokąty. na nich bez trudu postawić nachylenie sprawi, że chi odpłynie od domostwa.
odpowiednich rozmiarów dom, który spełni warunki O powodzeniu mieszkańców decyduje także ogród czy
feng shui. podwórko za domem. Nie powinny one być ani niepro-
Niełatwo zabudować działki w kształcie trójkąta, a kiedy
już stawia się na nich domy, konieczne jest zastosowanie ZORIENTOWANIE DOMU WEDŁUG STRON ŚWIATA
specjalnych środków zaradczych feng shui. Okazują się porcjonalnie duże, ani zbyt małe. Należy pamiętać o za-
one potrzebne także w wypadku innych kształtów. Gdy chowaniu proporcji. Jeżeli ta zasada nie będzie prze-
chcemy wybudować na takiej działce dom, musimy strzegana, konsekwencją nierównowagi będzie nieustannie
zasięgnąć porady mistrza feng shui. prześladujący mieszkańców pech.
Dom powinno się posadowić w taki sposób, aby był on

dostatecznie nasłoneczniony. Chińczycy zwykle ustawiają
swe domostwa frontem na południe, by do ich wnętrza
przenikały promienie słońca i ogrzewały je. Przyczyn
upodobania do orientowania frontu domu na południe
szukać należy w geografii Chin. W kraju tym południe
symbolizuje źródło ciepła, z północy zaś wieją zimne,
nieprzyjazne wiatry.
Mistrzowie feng shui należący do Szkoły Kompasu
uważają, że zorientowanie domu i jego drzwi frontowych
względem stron świata powinno ściśle wynikać z tego,
w jakim roku urodził się jego właściciel, jak to jest zale- nią tego problemu jest zaangażowanie wyobraźni przy
cane w książkach opartych na starożytnych podręczni- projektowaniu domu, tak by ożywić całe siedlisko - działkę
kach autorstwa Wang Chi. wraz z domem - nadając mu charakter pełnego sił
Metody poszukiwania korzystnych i niekorzystnych witalnych organizmu, który może przyciągać lub sam
kierunków geograficznych przedstawiłam w całości w tworzyć chi. Aby tego dokonać, najpierw przyjrzyj się
innej mojej książce, zatytułowanej Feng shui Szkoły parceli, uwzględniając jej kształt, wymiary, rzeźbę terenu i
Kompasu*. Opisane tam prawidła związane są z datą tak dalej, po czym zastanów się, czy nie przypomina ona
urodzin właściciela domu, która dostarcza wskazówek na symbolizującego pomyślność zwierzęcia, stworzenia lub
temat najbardziej korzystnych dla określonej osoby przedmiotu.
kierunków. Następnie, mając na uwadze zasadę równowagi i har-
Tym, dla których wspomniana książka jest niedostępna, monii, zacznij szukać twórczego i realnego rozwiązania.
a którzy chcą poznać wskazówki dotyczące zorientowania Na przykład fontanny i światła w ogrodzie mogą zrów-
względem stron świata, przedstawiam uproszczoną tabelę noważyć zbytnie nachylenie terenu i niewłaściwe pro-
zaczerpniętą z Yanga księgi zamieszkiwania. Można porcje działki. Celem może być zarówno stworzenie wra-
według niej rozplanować pomieszczenia w swoim domu. żenia, że ma ona regularny kształt, i - jeśli to możliwe
-przywrócenie równowagi poprzez wykorzystanie latarni,
które wyznaczą sztuczne granice, jak i upodobnienie
KIERUNKI WEDŁUG YANGA KSIĘGI ZAMIESZKIWANIA kształtu działki do zwierzęcia symbolizującego pomyśl-
ność (czyli czerwonego nietoperza lub smoka). Drugie
• Najważniejsze pokoje w domu powinny być od po- rozwiązanie nie jest takie proste, ponieważ w dużej mie-
łudnia.
• Drzwi frontowe powinny wychodzić na południe. tutaj posadź pnącza
• Kuchnie należy urządzić w pomieszczeniach zwróconych
na południe, nigdy na południowy wschód.
• Sklepy i biura powinny wychodzić na południe. tutaj
posadź
• Domów handlowych nigdy nie należy orientować na drzewo
północny wschód lub południowy zachód. lokalizacja domu
• Starsi członkowie rodziny powinni zajmować po-
mieszczenia wychodzące na południowy wschód.
BUDYNEK NA DZIAŁCE O NIEREGULARNYM KSZTAŁCIE ____
Jak już zauważyliśmy, parcela może mieć różne kształty, W lewym rogu ustaw lampę
którym daleko do ideału. Gdy ktoś nie może sobie
pozwolić na działkę o regularnym kształcie, to najlep- Powyższy plan ukazuje działkę w kształcie litery L. W tym wypadku
pnącza i latarnia kompensują brak fragmentu działki, dzięki któremu
szym z punktu widzenia feng shui sposobem rozwiąza- miałaby ona regularny kształt prostokąta. Alternatywnym rozwią-
zaniem byłoby ustawienie latarni w miejscu oznaczonym *. Ponieważ
* Książka ta ukaże się niebawem nakładem Domu Wydawniczego jednak znajduje się ono poza parcelą, przeprowadzenie tego może nie być
REBIS (przyp.tłum.). łatwe.
• Kiedy ktoś mieszka w miejscu, co do

^ ustaw lampy którego istnieje podejrzenie, że panuje w
w narożnikach działki nim zastój chi, to znaczy kiedy rośliny nie
chcą rosnąć, trawa marnie wygląda lub też
wszystko zdaje się iść ku gorszemu, może
wprowadzić obiekty, które wytworzą dobre
chi i sprawią, że popłynie ono, niosąc do-
mowi pomyślność. Można tego dokonać, in-
stalując wiele jasnych lamp lub miniaturową
fontannę, stawiając akwarium z rybkami lub
wieszając nad wejściem pobrzękujące
melodyjnie dzwonki wietrzne.
główne drzwi
Aby nieregularny kształt parceli wyglądał na regularny, ustaw w
jej rogach na tyłach domu dwie latarnie.
rze opiera się na osądzie wymagającym ogromnego do-

świadczenia. Wobec tego wolę trzymać się bardziej kon-
wencjonalnej metody, jaką jest stosowanie świateł, które
wyznaczają punkty graniczne. Symbolizują one te frag-
menty terenu, które nadałyby działce regularny kształt.
W obydwu powyższych przykładach do „wyrównania"
kształtu działki zostały użyte lampy. Można też w tym
celu posłużyć się głazami lub wykopać tam małe sadzawki,
które stworzą wrażenie obecności smoka. Powstanie
dzięki temu korzystne chi, które płynąc, może przezwy-
ciężyć problemy wynikające z nieregularnego kształtu
parceli.
PRZECHWYTYWANIE CHI ZIEMI

Wybitny mistrz feng shui z Hongkongu przedstawił mi
pewnego razu dwie metody pozyskiwania chi ziemi, po
to, by służyło mieszkańcom domu. Dzielę się z wami tą
wiedzą, abyście i wy mogli z niej skorzystać.
• Aby dotrzeć do drzemiącego głęboko w ziemi chi,
należy wkopać w ogrodzie pusty w środku słup (miedzianą
lub betonową rurę), a następnie na jego szczycie przy-
mocować lampę. Pozwala to przyciągnąć niosący
szczęście i pomyślność silny strumień chi.
ODDZIAŁYWANIE DRÓG WEDŁUG FENG SHUI
Szczególnie uważnie należy się przyjrzeć estakadom i
bezkolizyjnym skrzyżowaniom dróg. Przypatrz się ich
nachyleniu i oceń, czy proste odcinki dróg lub ich ostre
łuki nie są wymierzone w twój dom. Jeśli tak jest, wska-
zane będzie zastosowanie środków zaradczych feng shui.
Na rysunku a (na strome 76) estakada „obejmuje" kom-
pleks sklepów. Rząd drzew odgrodził go od pecha.
Na rysunku b w dwa długie bloki mierzy prosta droga,
która łączy się z inną, tworząc układ w kształcie litery T.
Droga ta nie godzi jednak bezpośrednio w drzwi fron-
towe kompleksu domów i nie było konieczne zastoso-
wanie jakichkolwiek środków zapobiegających nieszczę-
ściu.
Na rysunku c bezkolizyjne skrzyżowanie dróg przypo-
mina krzyż i jest niebezpieczne dla mieszkających w pobliżu
ludzi. Przed nieszczęściem może ich uchronić posadzenie
kepy drzew, które przysłonią widok na skrzyżowanie.
76 Część III. Feng shui dla mieszkańców miasl 77
7. Feng shui domu
Gdy buduje się dom zgodnie ze wskazaniami feng

shui, trzeba zwrócić uwagę na różnorodne czynniki. Są
wśród nich takie, których szczegółowe sprawdzenie jest
niezbędne. Dom o dobrym feng shui można zdefiniować
na kilka sposobów. Zabrzmi to prawdopodobnie jak daleko
idące uproszczenie, lecz możemy powiedzieć, że dom
ma dobre feng shui dopóty, dopóki zapewnia pomyślność
swoim mieszkańcom.
Jednakże i samo feng shui może być widziane z róż-
nych perspektyw. Dlatego też można powiedzieć, że
dom, blok, mieszkanie, a nawet sam tylko pokój mogą
mieć dobro feng shui dla wszystkich. Istnieje również
feng shui dobre tylko dla takich osób, w wypadku któ-
rych kierunki i rozmieszczenie pokoi pokrywają się z
korzystnymi kierunkami ustalonymi na podstawie ich
daty urodzenia. Można klasyfikować feng shui jeszcze
inaczej i mówić o okresowym dobrym feng shui zależ-
nym, na przykład, od układu planet.
Ujmując to krótko - definicja dobrego feng shui w dużej
mierze zależy od tego, jaką szkołę feng shui praktykuje
definiujący lub jaką metodę stosuje. W tym opracowaniu
atrybuty dobrego feng shui domu są definiowane
głównie w kategoriach Szkoły Formy, w której
analizuje się obiekty fizyczne w samym domu i w jego
otoczeniu.
W szerokim rozumieniu obiekty fizyczne odgrywają
tak ważną rolę, że jeśli nie zaadaptuje się ich poprawnie
lub jeśli pojawią się jakiekolwiek czynniki niszczące
feng shui domu, to żadne wzorce na świecie nie będą się
sprawdzały. Dzieje się tak dlatego, że fizyczne zatrute
strzały zawsze mają siłę niweczenia dobrego feng shui
stworzonego według innych metod. Z tego powodu tę
pierwszą, wprowadzającą do tematu książkę poświęci-
78 Część III. Feng shui dla mieszkańców miast 7. Feng shui domu 79
łam niemal wyłącznie trosce o środowisko, które ma tak

ogromny wpływ na feng shui!
Po opanowaniu przedstawionych tutaj podstaw (lub
przynajmniej po uświadomieniu sobie, przed czym na-
leży się strzec) można przejść do studiów nad bardziej
skomplikowanymi elementami tej sztuki, do których na-
leżą specjalne metody aktywizowania lub przyciągania
poszczególnych rodzajów dobrego feng shui.
Droga prowadząca do domu zawsze powinna sprawiać Drogi dojazdowe nie powinny być pochylone w kie-
wrażenie łagodnej i przyjaznej, nie może zaś biec prosto runku przeciwnym niż dom, gdyż powoduje to odpływ
i budzić niepokoju. Drogi dojazdowe nigdy nie powinny chi, a co za tym idzie - ucieczkę pieniędzy i powodzenia.
też prowadzić wprost do domu, a są szczególnie Nie jest także korzystne, gdy są one bądź to zbyt wąskie,
niekorzystne, gdy wiodą bezpośrednio do głównych bądź to nieproporcjonalnie szerokie. Wytyczać drogę
drzwi. dojazdową należy w taki sposób, aby była ona dopasowana
do rozmiarów domu.
Niekorzystne są również drogi dojazdowe węższe aniżeli
główne wejście. Droga, która odchodząc od domu, zwęża
się, także jest nieodpowiednia i mówi się, że źle wpływa
na interesy i finanse. Nie jest ona również dobra dla
kariery. Można poradzić sobie z tym problemem, instalując
światła na jej węższym końcu. Zazwyczaj łagodzi to skutki
Prosty podjazd nie prowadzi ku głównym drzwiom i dlatego nie czyni
żadnej szkody. złego feng shui. Spójrz na poniższy rysunek -droga,
odchodząc od domu, zwęża się, lecz uporano się z tym
Powyższy rysunek ukazuje niekorzystny podjazd - jest problemem, stawiając światła na jej węższym końcu. Droga
on prosty i może wzbudzać niepokój. Zauważ jednak, że sama w sobie jest szeroka i ładna, mieszkańcy
na szczęście nie wiedzie on ku głównym drzwiom, lecz
jest od nich przesunięty na prawo. Taka droga nie zagraża
domowi.
główne wejście
Feng shui zaleca, by drogi dojazdowe i podjazdy biegły
po łuku lub, jeśli nie jest to możliwe, zakręcały lub
meandrowały. Oddziaływanie prostych dróg dojazdo-
wych można jednak osłabić, sadząc krzewy lub kwiaty, tutaj posadź rośliny
które złagodzą ostrość prostych linii.
Półokrągły podjazd (obok) jest zarówno ładny, jak i
korzystny z punktu widzenia feng shui. Jego kształt
umożliwia swobodny napływ chi do domu.
80 Część III. Feng shui dla mieszkańców miast
7. Feng shui domu 81
będą mieli zatem dobre chi. Pod żadnym pozorem nie

zgadzaj się jednak na to, by wybudowano ci wąski pod Jest to podstawowy symbol zabijania. Armaty, szcze- OBIEKTY BUDZĄCE GROZĘ
jazd. gólnie stare i takie, które „posmakowały krwi", mogą się
Drogi prowadzące do domu często można „wzmoc- okazać zabójcze, jeśli zdarzy się, że są wycelowane w
nić", sadząc krzewy i kwitnące rośliny, które mają zdol- twoje drzwi frontowe. Niosą choroby, straty finansowe i
ność doprowadzania do domostwa życiodajnego chi. sprawiają, że wszelkie okazje są z góry skazane na
Zwykle im bardziej rośliny są kolorowe i zdrowe, tym lepsze zaprzepaszczenie. Właśnie taka armata negatywnie
chi. W każdym wypadku zdrowa roślinność w ogrodzie oddziałuje na jeden z głównych budynków w
(nieważne jak dużym) świadczy o dobrym chi. Złotym Trójkącie w Kuala Lumpur.
Znam pewną kobietę, dobrze orientującą się w
zagadnieniach feng shui, która ustawiła stare armaty
ŚLEPE ZAUŁKI przed swoim domem. U niektórych jej sąsiadów
sieją one nieodwracalne spustoszenie, choć kobieta
Domu nie należy - jeśli to możliwe - stawiać na końcu daleka jest od chęci szkodzenia komukolwiek.
ślepej uliczki. Ten rodzaj usytuowania sprzyja przepły-
Gdy zatem badasz swe feng shui, doszukuj się
wowi zabójczego sha chi. Jest także inny powód. Chiń- takich właśnie rzeczy. Tak się składa, że armata jest także Stara armata
czycy wierzą, że mieszkając w ślepym zaułku, jest się w bardzo silnym i skutecznym narzędziem
pułapce, co znamionuje, że gdy pojawią się problemy, nie wykorzystywanym do odbijania
uda się znaleźć sposobu ich rozwiązania. Problemy,
A
zabójczego chi płynącego z zatrutych
zamiast znikać, będą się pogłębiały. W trudnych chwilach strzał zagrażających twojemu domowi.
mieszkańcom nie będzie sprzyjało szczęście. Jednakże mimo to gorąco namawiam, by nie
korzystać z armat, chyba że naprawdę nic
Okoliczne domy, a szczególnie dom znajdujący się na innego nie można już zrobić.
Mogą to być linie dachów, ruchome
SĄSIEDNIE DOMY
schody lub ozdobne konstrukcje, które
wprost frontu naszego, także mają wpływ na nasze feng zastosowali sąsiedzi, by wzbogacić
shui. Niebezpieczeństwo płynie głównie z krawędzi du- projekty swych domów czy budynków. Zwracaj
żych dachów leżących na wprost drzwi frontowych. szczególną uwagę na wszystko, co zdaje się bezpośrednio
celować w twój dom i jego drzwi frontowe. Jest to
wyjątkowo zabójcze! Wszystko, co kłujWszystko, co kłujące, ostre lub
w kształcie krzyża.
Na rysunku na str. 82 przedstawiono domek, który
Wszystko, co ostre, kanciaste lub jawiące się jako groźne (jak
stara armata lub potężny filar, komin czy ogromne drzewo z du-
żymi, długimi konarami), a co godzi w nasze drzwi frontowe, jest
złe. Niesie to przerażające nieszczęście i powinno być - jeśli to
możliwe - wyeliminowane z pola widzenia.
krawędziami swego dachu, przybierającymi kształt
ostrego trójkąta, bezpośrednio zagraża sąsiadowi po
przeciwnej stronie drogi. Jeżeli podobny do omawianego
dom znajduje się naprzeciwko twojej posesji, posadź kępę
drzew, by zagrodzić drogę zatrutej strzale wytworzonej
przez linie dachu, lub powieś duże, okrągłe lustro by
odbić zły wpływ zagrażającej ci konstrukcji. W
podobnych sy-
82 Część III. Feng shui dla mieszkańców miast l. Feng shui domu 83
ZBIEG DRÓG
Mistrzowie feng shui usilnie przestrzegają przed do-

mami zwróconymi ku drodze biegnącej prosto w kierunku
drzwi frontowych. Taki układ powstaje, kiedy dom stoi
u zbiegu dróg tworzących literę T, jak pokazano na
rysunku.
tuacjach Chińczycy często wieszają zwierciadło pa kim,

chociaż to małe zwierciadełko nie jest wystarczająco silne,
by odbić zabójcze chi!
Czasami nawet kolor sąsiedniego domu lub jego kształt
mogą wywołać skojarzenie z wrogą bestią lub zwierzę-
ciem szykującym się do ataku na nasz dom. Wszystko to są
zabójcze strzały, z którymi musimy się uporać bądź to
uciekając się do pomocy zwierciadła pa kua, bądź też
sadząc rośliny o bujnym listowiu, by zablokować atakujący
obiekt i tym samym rozproszyć zabójcze chi, zanim dotrze
Klasyczny układ dróg w kształcie litery T. Niezwykle niekorzystna
ono do naszego domu. sytuacja.
Wykorzystaj drzewa o bujnym listowiu i potężne krzewy,
by zablokować lub odbić zatrute strzały. Drzewa są Nocą światła samochodów przypominają oczy dzikiego
niezwykle skuteczne. Upewnij się, że mają dużo liści, są tygrysa zamierzającego zaatakować dom. Fatalnym
zdrowe, i posadź je w kępie, a nie pojedynczo. skutkiem takiego układu są kiepskie zdrowie, dziwne
wypadki, a nawet śmierć zaglądająca w oczy mieszkań-
com. Aby to sprawdzić, zatrzymaj się w jakiejkolwiek
miejscowości i poszukaj domów, w których frontowe
drzwi mierzy prosto droga. Odkryjesz, że rośliny wokół
nich nie chcą rosnąć, a same domy wydają się chore.
OGRODY
Pozostając przy zasadniczym temacie feng shui, jakim

Drzewa - znakomita osłona przed zatrutymi jest osiąganie równowagi i harmonii, należy zaznaczyć,
strzałami. że również ogrody często można kształtować tak, by
stworzyć dobry pod względem feng shui układ. Można to
uzyskać dzięki sztucznym pagórkom, strumieniom
84 Część III. Frng shui dla mieszkańców miast
Kwitnące kwiaty, na zewnątrz domu lub w jego wnętrzu,

zawsze tworzą dobre feng shui!
i kamiennym kaskadom oraz bujnej roślinności.

Feng shui domu może zostać wzmocnione
poprzez zapewnienie równowagi yin-yang z
wykorzystaniem głazów, sadzawek i roślin o
różnej kolorystyce. Cały czas przyglądając się rozmiarom i Ploty z siatki drucianej są również do przyjęcia.
proporcjom domu, upewnij się, czy osiągnąłeś równowagę i Ponownie posadź obok kilka krzewów lub pnączy,
harmonię. Pamiętaj, staw lub wzgórze, które zdominowały by osiągnąć pełną równowagę yin i yang.
ogród lub dom, bardziej szkodzą, aniżeli pomagają.
Dzieje się tak, ponieważ chi wytwarzane na przykład przez
sztuczny staw, który jest zbyt duży, przytłacza
mieszkańców domu, ściągając na nich niepowodzenie. PODWÓRKA
Służą one do odgradzania domu od zewnętrznych

PŁOTY I MURY
wpływów. Na przykład ściany skutecznie chronią przed
szkodliwym oddziaływaniem niosących zagrożenie
obiektów, takich jak głazy, wartkie lub zamulone cieki
wodne, słupy telefoniczne i tak dalej. Wzór ogrodzenia
powinien być zharmonizowany z krajobrazem.
W pobliżu
ceglanych murów
powinno się
posadzić kwiaty i
inne rośliny, by KSZTAŁTY DOMÓW
stworzyć
równowagę yin--
yang, tak jak to
pokazano powyżej.
Płoty wykonane z
żelaza lub drewna
nie powinny być
zakończone ostrymi szpicami lub strzałami
skierowanymi w dół (sugeruje to upadek). Szpice nie po-
winny też być zwrócone do wewnątrz, gdyż symbolizuje
.to atakujące, wycelowane w dom strzały. Jeżeli są one
skierowane ku górze, jak to pokazano poniżej, pozostają
neutralne. W każdym z tych wypadków blisko płotu posadź
kilka krzaków
Można zaakceptować drewniane
płoty, jak ten przedstawiony na
rysunku.
Mistrzowie feng shui zalecają, aby w obszar domu

wkomponować podwórko. Może to być podwórko przed
domem, podwórko wewnętrzne lub nawet jego namiastka
jak podwórko-studnia. Efektem tego jest uzyskanie
„otwarcia" na wolną przestrzeń i przyciągnięcie do domu
szczęśliwego chi, dzięki czemu dobroczynna energia
może przepływać przez wszystkie pokoje. Podwórko za-
chęca chi do swobodnego przepływu, a tym samym do
obdarzania szczęściem domowników. Niemniej jednak w
przypadku współczesnych domów nie wszystkich stać na
tego rodzaju luksus.
Do najlepszych należą domy na planie kwadratu czy

prostokąta. Do przyjęcia jest także dom okrągły, aczkolwiek
zazwyczaj komplikuje to aranżację wnętrza, gdy
rozpatruje się jego feng shui. Każdy z niemal nieskoń-
czonej liczby dziwnych czy nieregularnych kształtów,
dopóki nie zostanie poprawiony, może być źródłem kło-
potów.
Już pierwsze spojrzenie na domy zaprojektowane na
planie liter U i L - uświadamia nam, że „czegoś tu bra-
kuje". Generalnie pierwszy z nich przysparza
mieszkańcom problemów w interesach i sprawach
finansowych,
domu choroby. I znów zainstalowanie górnego światła w

pewnym stopniu łagodzi ten problem. Temat drzwi
omówiony zostanie bardziej szczegółowo i uzupełniony
rysunkami w części poświęconej wnętrzom.
tutaj
zainstaluj
światło DRZWI WEWNĄTRZ DOMU
Chińczycy nie lubią, gdy troje lub więcej drzwi otwiera
Dom na planie litery L. się w jednej linii, a szczególnie jeśli pierwsze z nich to
drzwi frontowe, ostatnie zaś - tylne. Wierzą, iż taki układ
podczas gdy drugi wywołuje nieporozumienia małżeń- sprawia, że chi wpływa i od razu wypływa z domu, co nie
skie. pozwala jego mieszkańcom cieszyć się pomyślnością.
Środkami zaradczymi feng shui mogą być światła za- Jest kilka środków zaradczych rozwiązujących pro-
instalowane w „brakującym" rogu domu na planie litery L blem potrójnych drzwi. Jednym z nich jest powieszenie u
lub postawienie tam ściany luster. Dla domu w kształcie góry drzwi dzwonków wietrznych. Innym rozwiązaniem
litery U rozwiązaniem jest zadaszenie centralnej jego będzie ustawienie przed jednymi z drzwi parawanu, co
części i zainstalowanie tam dwóch świateł. zmusi chi do opłynięcia przeszkody i uniemożliwi
ucieczkę bezpośrednio przez drzwi.
GŁÓWNE WEJŚCIE Drzwi powinny mieć regularny kształt i nie mogą być
Nawet najlepsze feng shui domu może zostać zniwe- krzywe, w przeciwnym bowiem razie należy oczekiwać
czone, jeżeli główne wejście jest tak źle zorientowane, że szczególnych nieszczęść. Drzwi prowadzące do różnych
atakują je śmiertelne, zatrute strzały lub gdy kształt drzwi pomieszczeń wewnątrz domu należy osadzić dokładnie
nie pozostaje w harmonii yin-yang z resztą domu. Jeśli naprzeciw siebie. Trzeba też zadbać o to, by miały takie
główne drzwi mają niedoskonałe feng shui, często się same wymiary - w przeciwnym razie oczekiwać można
zdarza, że mieszkańców dotyka wyjątkowy pech. rodzinnych kłótni. Z tych samych powodów zbyt wiele
Jest regułą, że drzwi wejściowe powinny prowadzić do drzwi nie powinno znajdować się obok siebie.
przestronnego, jasnego pomieszczenia lub holu, dzięki Wreszcie drzwi rzadko używane, zwane martwymi,
czemu powstaje szczęśliwa, przyjemna atmosfera, której również mogą się przyczyniać do kłótni i utrudniać prze-
nie sposób się oprzeć. Powinny się one otwierać do pływ chi. Jako sposób rozwiązania problemu drzwi mi-
środka domu i ukazywać jak najwięcej jego wnętrza. Nic strzowie feng shui zalecają wieszanie na drzwiach luster
nie może tamować chi wpływającego do domu przez stwarzających wrażenie głębi, co zachęca chi do płynięcia.
główne drzwi. Lustra można też stosować dla zrównania dwojga
Ciemny lub wąski korytarz dławi przepływ chi i z pew- niedokładnie naprzeciw siebie osadzonych drzwi. Do
nością nie jest niczym dobrym. Zwykle rozwiązaniem ukrycia ostrych krzywizn drzwi lub ich nieregularnych
jest powieszenie na ścianie wielkiego lustra lub dobre kształtów można wykorzystać kotary lub piękne obrazy.
oświetlenie tego pomieszczenia.
Drzwi wejściowe nie powinny też prowadzić do po-
mieszczenia niskiego lub o dużych, ciężkich belkach
stropowych. Bardzo często wywołuje to u mieszkańców
OKNA Belki nad głową zneutralizowano fletami.
Właściwe osadzenie i wymiary okien również mogą żek czy biurek wywołuje bóle gło-
mieć wpływ na feng shui domu. Generalnie okna powinny wy, sprowadza nieszczęście i jest
mieć regularne kształty i całkowicie się otwierać, najlepiej przyczyną kłopotów w interesach.
na zewnątrz. Przynosi to szczęśliwe chi i stwarza duże
Zazwyczaj potęgują też nieufność i
możliwości wszystkim mieszkańcom. Okna otwierane do
nieuczciwość.
wewnątrz zazwyczaj uznaje się za szkodliwe dla kariery i
Można z tym sobie poradzić na kilka sposobów. By
ograniczające możliwości zarabiania pieniędzy.
rozproszyć złe chi, najlepiej jednak powiesić dzwonki
Chińczycy nie lubią okien, które otwiera się przez
wietrzne lub dwa flety -każdy przewiązany czerwoną
podnoszenie lub opuszczanie, ani wychodzących na nie-
wstążką - pod kątem ukazanym na rysunku. Tak
przyjazne obiekty, jak słup, pień drzewa lub ostre kon-
strukcje. naprawdę jest to kształt pa kua, któremu przypisuje
się większą siłę i skuteczność aniżeli dzwonkom
Inne nieprzyjazne widoki mogące wywołać nieszczęście
wietrznym. Chociaż wymienione tu środki przynoszą
to iglice świątyń lub krzyże, krawędzie dachu są-
siedniego budynku, prosta droga czy estakada, która zdaje ulgę w bólach głowy i w stresach, generalnie nie
się zmierzać prosto w okno. Za złowrogie uznaje się należy spać lub pracować bezpośrednio pod widoczną
również światła samochodów lub oślepiający blask po- belką. Problem ów staje się bardziej palący w biurach,
południowego słońca. W takich wypadkach eksperci gdyż często jest przyczyną kłopotów zarówno z
feng shui zalecają całkowite zasłanianie tak niekorzyst- podwładnymi, jak i z przełożonymi. Jeśli zatem nad twoją
nego widoku. głową znajduje się belka, zmień ustawienie biurka lub
Jeśli w domu znajduje się zbyt wiele okien, prowadzi łóżka, by usunąć się z pola jej oddziaływania.
to do rozdźwięków pomiędzy rodzicami a dziećmi. Pro-
blem ów pomoże rozwiązać powieszenie dzwonków
wietrznych lub kryształków.
BELKI STROPOWE NAROŻNE FILARY

Są ono równie zło jak belki, gdyż
Jeśli to możliwe, nie należy odsłaniać belek stropo- ich ostre jak nóż krawędzie mierzą
wych. Niedobrze też, jeśli znajdują się one zbyt nisko. w mieszkańców domu. Można
Wyeksponowane belki ranią chi rodziny, stanowią prze- temu zaradzić, zasłaniając je rośli-
szkodę w rozwoju i nie pozwalają gromadzić dóbr. nami.
Także dzisiejsza moda na fantazyjne gipsowe sufity z
opuszczonymi fałszywymi belkami stropowymi lub, co
gorsza, na rozmieszczanie w rogach pomieszczeń kan-
ciastych elementów dekoracyjnych nie ma nic wspólnego
z feng shui.
Belki stropowe zazwyczaj sprawiają, że chi staje się przytłaczające, Wykorzystaj pnącza, by zlikwidować zły
zatem ustawianie pod nimi krzeseł, łó wpływ sterczących narożników wewnątrz
domui.
TOALETY ŚWIATŁA
Chińczycy są bardzo zasadniczy, jeśli chodzi o umiej- Generalna zasada głosi, że dom powinien być jasny i
scowienie toalet i łazienek. Z zasady toalety nie powinny przestronny. Mroczne pokoje i hole przyczyniają się do
być widoczne na pierwszy rzut oka, a łazienki nie mogą zastoju chi. Oświetlenie wnosi do domu dużo yang,
wychodzić bezpośrednio na ważne pomieszczenia, takie szczególnie podczas godzin nocnych (yin). Mistrzowie
jak jadalnia czy biuro. Bardziej konserwatywni znajdują feng shui w Hongkongu usilnie polecają tym, których na to
miejsce na toaletę po przeprowadzeniu dokładnych stać, dające jasne światło żyrandole. Wynika to z tego, że
obliczeń, tak by nie zajmowała ona w domu miejsc, które połączenie kryształu ze światłem daje w efekcie silne
odpowiadają korzystnym kierunkom właścicieli. źródło chi i wywołuje jego cyrkulację w domu.
Definitywnie toaleta nie może wychodzić na drzwi fron-
towe, gdyż całemu dobremu chi wpływającemu do domu
będzie groziło wypłukanie. LUSTRA
Z luster korzysta się zwykle w celu podwojenia w domu

SCHODY dobrych rzeczy. Z tego to powodu zaleca się umieszczanie
Jeśli to możliwe, schody wewnętrzne powinny być ich w jadalniach, gdzie pomnożą znajdujące się na stole
szerokie, zaokrąglone i łagodnie zakręcać do dużego jedzenie. Lustra służą także do wprowadzania do domu
holu. Spiralne są zabójcze, szczególnie kiedy znajdują się przyjemnego widoku z zewnątrz, na przykład wody
w centrum domu. Schody nie powinny się zaczynać tuż (pieniądze) lub roślin i kwiatów, wnoszących powiew
przy drzwiach frontowych, gdyż sprawia to, że chi natury. Lustra, odbijając światło, rozświetlają wnętrze
domowników natychmiast przez nie wypływa. domu, dzięki czemu tworzą przyjazne środowisko i
Stopnie powinny być pełne, bez prześwitów, jak bywa w pobudzają przepływ chi. Wreszcie optycznie powiększają
wielu masowo budowanych domach szeregowych, gdyż pomieszczenia, co także sprzyja przepływowi chi.
wywołuje to odpływ pieniędzy Źle, jeśli poręcze mają Jeśli to tylko możliwe, lustra powinny być na tyle
kanciaste kształty - najlepsze są zaokrąglone i gładkie. duże, by odbijać mieszkańców domu bez „obcinania"
Jeżeli znajdują się na nich jakiekolwiek elementy głów. Nie należy ich też wieszać tak, by odbijały muszle
przypominające strzały, powinno się je zastąpić mniej klozetowe lub drzwi - szczególnie frontowe. Lustra na
groźnymi lub przynajmniej skierować ku górze. sufitach gabinetów i biur uznaje się za wskazane, gdyż
Wreszcie schody powinny być dobrze oświetlone, symbolizują sięganie wyżyn.
gdyż przyciąga to chi do znajdujących się zwykle na górze
pokojów sypialnych. Jeżeli sufit nad schodami jest zbyt
niski, tamuje on przepływ chi. W takim wypadku zawieś ROŚLINY
lustro na suficie i zainstaluj światła, by ten sufit
„podnieść". Eksperci feng shui zalecają, by dla poprawienia prze-
pływu chi stosować rośliny i kwiaty, stanowią one bo-
wiem doskonałe antidotum na każdy rodzaj ostrych kra-
wędzi znajdujących się w domu.
Sztuczne rośliny również można zaakceptować, pod
warunkiem że nie będą wyglądały na martwe, uschnięte
i nie dopuści się, by osiadał na nich kurz lub pojawiały
się pajęczyny. Rośliny reprezentują życie i naturę, by Te krawędzie dachów są powszechnie
mogły zatem wytwarzać chi, muszą być zdrowe, o czym spotykanym przykładem zatrutych
strzał.
świadczy soczyście zielony kolor.
WODA _____________________________________
Chińczycy, którzy zachwycają się jeziorami, rzekami i

morzami, wierzą, że wprowadzenie wody do domów lub
biur niemal zawsze pociąga za sobą przypływ pieniędzy.
Mistrzowie feng shui często zalecają korzystanie z
lustrzanych ścian dla przyciągnięcia tego rodzaju wi-
doków do wnętrza domów i mieszkań.
Przeświadczenie o sile wody leży u podstaw ogrom-
nego upodobania Chińczyków do akwariów, w których
trzymają wszelkiego rodzaju piękne ryby, dbając, aby
woda była nieustannie dotleniana.
Wierzą oni, że akwaria tworzą zdrowe chi, szczególnie
kiedy woda jest czysta, a ryby są w dobrej kondycji.
Chińczycy mieszkający w Hongkongu preferują złote
rybki, których powinno być dziewięć, w tym jedna czarna.
Ta jedna czarna rybka absorbuje całe niekorzystne chi
wpływające do domu, a joj śmierć często interpretowana
jest jako pochłonięcie lub odwrócenie nieszczęścia.
Tymczasem w Malezji nad inne ryby przedkłada się
arrowanę, gdyż panuje tam przekonanie, że przyciąga
ona pieniądze.
STRZAŁY SKIEROWANE W DÓŁ I

OSTRE KRAWĘDZIE DACHÓW Upewnij się, że takie dachy nie są wymierzone w twój dom, a
w szczególności w drzwi frontowe.
Skierowane w dół elementy w kształcie strzały na fa-
sadach przedstawionych na rysunku domów szerego- Kąty ostre (^) uformowane przez dwie płaszczyzny
wych mogą się podobać, jednakże z punktu widzenia dachu to zatrute śmiercionośne strzały wycelowane na
feng shui wytwarzają sha chi i symbolizują upadek. W zewnątrz. Upewnij się, że naprzeciwko twojego domu, a
istocie wszystko, co sugeruje ruch w dół, nie jest ko- w szczególności drzwi frontowych, nie ma takiego bu-
rzystne. Jeżeli w twoim domu pojawiają się motywy dynku z rogiem. Jeśli tak się zdarzy, uciekaj się do po-
strzał, zaleca się pomalowanie ich na biało, by w ten mocy pa kua. Kiedy zaś chcesz zamieszkać na jakimkol-
sposób je „wymazać”. wiek nowym osiedlu, wskazane jest, byś zapoznał się z
projektem domu, który zostanie wybudowany
naprzeciwko.
ROZMIESZCZENIE POKOI
Rozmieszczenie pokoi w domu oraz ich powierzchnia,
wysokość i proporcje mają wielki wpływ na przyciąganie
i obieg chi. Aby zapewnić domowi dobre feng shui,
należy jednak przede wszystkim odpowiednio się o niego
troszczyć. Trzeba zatem dbać, aby było w nim czysto i
tętniło życie, oraz starać się, by działały światła, nie
podmakały mury, instalacje wodne były sprawne, farba
nie odpadała od ścian, kanalizacja się nie zapychała, a
drzwi i okna nie lepiły się od brudu. Mieszkańcy takich
domów są szczęśliwi, cieszą się dobrym zdrowiem i
powodzeniem.
Feng shui faworyzuje zwykle taki układ domu, w którym
pomieszczenia mają regularne kształty, a poszczególne
pokoje nie są nieproporcjonalnie duże lub zbyt małe,
chyba że podyktowane to zostało ich funkcją. Z tego
samego powodu pomieszczenia nie mogą być zbyt
wysokie, aby nie wywoływały w mieszkańcach niepo-
koju lub nie onieśmielały swoją niebosiężnością.
Główne drzwi powinny się wprawdzie otwierać na
niewielki korytarz, lecz musi być z nich widoczne wnętrze
domu. Dobrze, jeśli pokoje dzienne lub te, w których
podejmuje się gości, są przestronne i przytulne, gdyż
zachęca to chi, by do nich wpływało. Pokój dzienny jest Rozkład pomieszczeń w domu powinien wspomagać swobodny
głównym pokojem kojarzonym z gośćmi i dlatego nigdy przepływ dobrego chi, tak by mogło płynąć zakolami od pokoju do
nie powinien się znajdować powyżej kuchni czy jadalni. pokoju. Należy unikać projektowania przejść i drzwi w układzie
Jeżeli tak się zdarzy, cała dobra energia przynależna amfiladowym bądź naprzeciw siebie.
mieszkańcom, zamiast przy nich pozostać, powędruje do
ludzi przybywających z zewnątrz.
Najlepiej, jeśli kuchnia jest usytuowana po prawej
stronie od wejścia do domu i obok pokoju stołowego. Jeżeli UKŁAD POMIESZCZEŃ WEDŁUG PA
znajduje się zbyt daleko od niego i w głębi domu, w KUA
rodzinie dochodzi do kłótni, szczególnie pomiędzy
dziećmi a rodzicami. Kuchnia musi być przewiewna i
czysta, tak ze względu na higienę, jak i swobodny prze-
pływ chi.
Jadalnia nie powinna być zbyt mała, a jeśli chodzi o
stoły, to lepsze są okrągłe aniżeli prostokątne. Jeśli to
możliwe, jedzenie znajdujące się na stole powinno się
odbijać w wiszącym na ścianie lustrze, by zostało ono
podwojone, co będzie zapewniało rodzinie obfitość. Ja-
dalnia jest także miejscem odpowiednim do zawieszenia
obrazu przedstawiającego owoce lub inne smakołyki.
Obraz taki symbolizuje niewyczerpane źródło jedzenia dla
rodziny.
Wszystkie łazienki i toalety w domu powinny być tak
usytuowane, aby ich drzwi nie wychodziły na inne drzwi,
zwłaszcza na frontowe. Przez muszlę klozetową odpłynąć
może powodzenie i szczęście rodziny. Z tego powodu nie
wolno dopuścić, by toaleta znalazła się na końcu długiego
korytarza lub by łatwo można ją było dostrzec z innych
pomieszczeń. Ubikacje źle usytuowane lub nieustannie
zapchane mają negatywny wpływ na zdrowie
mieszkańców. Feng shui zaleca, aby drzwi do toalet i
łazienek były zamknięte.
Sypialni nie należy lokować w jednym rzędzie wzdłuż
długiego korytarza. Zbyt duża liczba drzwi sprzyja sporom
i dysharmonii. Poza tym długie korytarze są odpychające,
gdyż - jak wszystko, co długie i proste - wytwarzają złe chi
lub zmuszają je do szybkiego płynięcia. Obie te sytuacje są
przekleństwem dobrego feng shui.
Powszechną metodą rozplanowywania poszczególnych

pomieszczeń jest nakładanie na dom ośmiokątnego pa kua
i ustalanie ich rozmieszczenia w zależności od stron świata
i symboliki jego ośmiu trygramów.
Pa kua zawieszane na użytek feng shui mają zwykle
trygramy uporządkowane według Układu Wcześniej-
szych Niebios, w którym chien znajduje się na południu,
kun na północy, li na wschodzie i k'an na zachodzie.
Układ ten opisuje wszechświat idealny.
Południe Istnieje także inna konfigura znaczyć funkcje poszczególnych stref domu lub po-
mieszczeń w zależności od symboliki przypadających na
nie trygramów. Aby lepiej poznać tę metodę, możesz się-
gnąć do 7 Ching (Księgi przemian], gdzie znajdziesz bar-
dziej szczegółowe interpretacje i objaśnienia tej symbo-
liki. Pamiętaj tylko, że przyporządkowanie trygramom
układu pomieszczeń to przypisanie im wartości (będą-
cych atrybutami każdego z trygramów), które związane
są z punktem wejścia i wyjścia chi w ośmiu podstawo-
wych kierunkach na chińskim kompasie.
CHIEN - tworzą trzy ciągłe linie yang umiejscowione

fb kua cja trygramów, powstała na północnym zachodzie. Trygram ów związany jest z
znacz głową rodziny, z ojcem lub patriarchą. Reprezentuje
nie później i dlatego nazwana także niebiosa, niebo, sferę niebiańską, moc, aktywność,
Układem Późniejszych Niebios.
W układzie tym trygram li umiej
scowiony jest na południu, k'an
na północy, chen na wschodzie,
a tui na zachodzie. Uznaje się go
za bardziej praktyczny i odno
szący się do sytuacji ziemskiej,
to znaczy przedstawiający mniej
idealistyczną, bliższą realiom
wizję świata. Korzystając z pa
kua do ustalania rozkładu pokoi,
mistrzowie feng shui niemal po
wszechnie stosują Układ Później
szych Niebios. Wykorzystując tę
metodę, przeanalizuj zależności pomiędzy charaktery-
stykami omówionych tutaj ośmiu trygramów a odpowia-
TRYGRAMY
dającymi im symbolami i skojarzeniami, które możesz
wykorzystać w swej praktyce feng shui.
Następnie zorientuj pa kua według drzwi wejściowych i
nałóż je na plan swego domu. Później powinieneś wy-
siłę, jasne kolory, energię i wytrwałość. Dlatego wskazane
jest, by w północno-zachodnim rogu lub strefie domu
znajdował się pokój, z którego korzystać będzie głowa
rodziny, jako miejsca do pracy lub głównej sypialni.
KUN - trzy przerywane linie yin umieszczone na po-

łudniowym zachodzie. Reprezentuje matkę, ziemię, ule-
głość, ciemne kolory... W południowo-zachodniej części
domu dobrze jest na przykład zawiesić portret matki.
CHEN - dwie przerywane linie yin ponad ciągłą linią

yang. Związany jest z wiosną, wschodem i zazwyczaj z
najstarszym synem. Trygram ten symbolizuje podejmowanie
decyzji, gwałtowność i wstrząs. We wschodniej części domu
można umieścić sypialnię najstarszego syna.
SUN - dwie ciągłe linie yang nad przerywaną linią yin.

Umiejscowiony jest na południowym wschodzie i repre-
zentuje najstarszą córkę, drzewo, wiatr i biel. W połud-
niowo-wschodniej części domu ulokuj najstarszą córkę.
KAŃ - ciągła linia yang pomiędzy dwiema przerywa-

nymi yin. Umiejscowiony jest na północy, a związany z
zimą, wodą, tym, co ukryte. Odpowiada też średniemu
synowi, który może mieszkać w tej części domu.
LI - przerywana lima yin pomiędzy dwiema ciągłymi

yang. Znajduje się na południu i reprezentuje lato. Try-
gram ten symbolizuje piękno, jasność i ogień. Odpowiada
średniej córce i właśnie jej pokój powinien być usytuowany
w południowej części domu.
KEN - ciągła linia yang ponad dwiema przerywanymi

yin. Znajduje się na północnym wschodzie, a w rodzinie
reprezentuje najmłodszego syna. Odpowiadająca temu
trygramowi część domu jest odpowiednia dla najmłod-
szego członka rodziny płci męskiej.
TUI - przerywana linia yin ponad dwiema ciągłymi

yang. Znajduje się na zachodzie i reprezentuje jesień,
98 Część III. Feng shui dla mieszkańców miast 99
lizuje zarówno przyjemność lub kochankę, jak i sprawy 8. Pa kua i osiem sytuacji życiowych
natury duchowej. Tak więc pokój najmłodszej mieszkanki
powinien być usytuowany w zachodniej części domu.
Rejon ten jest też odpowiedni do ustawienia ołtarza lub
zaaranżowania pokoju dziennego.
Istnieje też inne popularne podejście feng shui do pla-

nowania korzystnych układów pomieszczeń. Ono rów-
nież opiera się na ośmiokącie pa kua i dzieli każdy z ro-
gów lub kierunków domu czy też pokój na strefy odpo-
wiadające tak zwanym ośmiu sytuacjom życiowym,
reprezentującym wspólne dla wszystkich dążenia.
OSIEM SYTUACJI ŻYCIOWYCH

Małżeństwo, Sława, Powodzenie, Rodzina, Wiedza, Kariera,
Doradcy, Dzieci.
Panuje przekonanie, że każda część domu związana

jest z jedną ze wspomnianych ośmiu sytuacji i że każdą z
nich można „uaktywnić" z korzyścią dla domowników. Jak
tego dokonać?
Na początku należy ustalić, która część domu (lub po-
koju) odpowiada określonej sytuacji życiowej. Można to
zrobić dwoma sposobami.
• W pierwszej metodzie przyporządkowuje się osiem
sytuacji życiowych trygramom rozmieszczonym zgo-
dnie z Układem Późniejszych Niebios, zorientowanym
wedle stron świata. Musimy zatem wiedzieć, jakiemu
trygramowi odpowiada każda z wyszczególnionych
sytuacji życiowych.
Następnie powinniśmy ustalić, którą z sytuacji życio-
wych chcielibyśmy wzmocnić. Może ona być związana z
dowolną strefą domu. Metody, jakie posłużą ci do zak-
tywizowania jej energii, omówiłam szczegółowo w części
szóstej zatytułowanej „Wnętrza". Obejmują one
kilkanaście sposobów wzmacniania feng shui, do których
100 Część III. Feng shui dla mieszkańców miast 8. Pa kua i osiem sytuacji życiowych 101
SYTUACJE ŻYCIOWE I ODPOWIADAJĄCE IM TRYGRAMY Drugim sposobem ustalenia, który rejon domu odpo-
wiada określonej sytuacji życiowej, jest nakładanie pa
CHIEN - północny wschód, rządzi strefą DORADCÓW lub po- kua na dom lub pokój w określony, niezmienny sposób,
mocnych ludzi, bez orientowania go względem stron świata. W me-
KUN - południowy wschód, rządzi strefą MAŁŻEŃSTWA, todzie tej wytycza się rejony odpowiadające różnym
CHEN - wschód, rządzi strefą RODZINY, sytuacjom życiowym poprzez nałożenie podstawy pa
SUN - południowy wschód, rządzi strofą POWODZENIA lub kua, czyli trygramu kań, na główne drzwi.
dobrobytu,
K'AŃ - północ, rządzi strefą KARIERY lub szans,
LI - południe, rządzi strefą SŁAWY lub reputacji,
KEN - północny wschód, rządzi strefą WIEDZY lub nauki,
TUI - zachód, rządzi strefą DZIECI.
należą między innymi: umieszczanie w odpowiedniej

części domu dodatkowego źródła światła, powieszenie
dzwonków wietrznych lub ustawienie akwarium.
PRZYKŁAD: Jeśli w swym domu pragniesz pobudzić
powodzenie, które według Układu Późniejszych Niebios
jest reprezentowane prze/ trygram suń i południowo--
wschodni róg domu, ulokuj tam swój gabinet, sypialnię
lub biuro, a jeśli chcesz, niech w rogu tym zawsze znaj-
dzie się jakiś „wzmacniacz" feng shui. Jego funkcję mogą
pełnić rośliny, kryształy, fontanny, dzwonki wietrzne i
tak dalej. Ja zaś w tej strefie najbardziej lubię zielone,
zdrowo wyglądające rośliny, bo przecież południowy
wschód reprezentuje przypisany im żywioł - drzewo.
Nie można jednak przesadzać z ożywianiem tego rogu i
w zupełności wystarczy zastosowanie jednego środka.
Jeżeli nie ma strefy powodzenia, którą chciałbyś po-
budzić, to znaczy, że brakuje południowo-wschodniego
narożnika domu, powinieneś go dobudować. Stwórz
go, powiększając dom, lub gdy nie można tego zrobić,
powieś na ścianie lustro. „Rozszerzysz" tym sposobem
dom i uzupełnisz brakujący rejon. Ten sam efekt uzy-
skasz, instalując lampę na zewnątrz domu, w rejonie bra-
kującego rogu.
Najlepiej jednak, gdy mamy możliwość określić kształt
domu i ustalić rozkład jego pomieszczeń za pomocą pa
kua, zanim rozpoczniemy budowę, w fazie
projektowania.
CZĘŚĆ CZWARTA
Feng shui
dla mieszkańców
bloków
_________________________________105
9. Feng shui dla mieszkańców bloków
Mieszkańcy współczesnych miast zmuszeni są borykać

się ze środowiskiem, które w nieustannym dążeniu do
rozwoju człowiek sam ukształtował. Ludzie żyjący w
wieżowcach, w kompleksach mieszkaniowych lub
blokach chcą praktykować feng shui, by mieć pewność,
że otaczająca ich atmosfera jest konstruktywna i służy
szczęśliwej egzystencji. Jednakże projektując lub oceniając
swoje mieszkania, muszą odnieść tradycyjne wskazania
feng shui do realiów współczesności. Powinni zrozumieć
na przykład, że drogi i autostrady można przyrównać do
rzek, a budynki i inne konstrukcje wzniesione przez
człowieka potraktować jako góry oraz że należy się
podporządkować zasadom harmonii i podstawowemu
wymogowi osiągnięcia równowagi yin i yang.
Wznoszące się wysoko budynki, po prawej czy po lewej
stronie, mogą reprezentować tygrysa i smoka, a widoki
wody lub dających ochronę od tyłu wzgórz zwykle są
korzystnymi oznakami. W naszych czasach zrozumienie
praktyki feng shui wymaga odwoływania się do wy-
obraźni, do myślenia obrazami. We wszystkich współ-
czesnych metropoliach naprawdę istnieją smoki i tygrysy
oraz kosmiczne chi, które płynie lub ulega stagnacji.
Jeśli tylko zechcesz podjąć wysiłek, by żyć w harmonii
z wszechświatem, to nawet jeśli jesteś mieszkańcem
bloku, „geomantyczna magia" feng shui może zdziałać
dla ciebie znacznie więcej, niż przypuszczasz.
OCENA OTOCZENIA DOMU
Kiedy się zastanawiasz nad kupnem lub wynajęciem

mieszkania w bloku, najpierw zwróć uwagę na lokalizację
całego budynku. Skorzystaj ze wskazówek zawartych
106 Część IV. Feng shui dla mieszkańców bloków 9. Feng shui dla mieszkańców bloków 107
we wcześniejszych rozdziałach i uważnie przyjrzyj się Blok musi być tak zorientowany, aby każde z mieszkań
okolicznym wzgórzom i wysokim sąsiednim budynkom. otrzymywało odpowiednią ilość światła i cienia.
Przekonaj się, czy ich usytuowanie jest dla ciebie sprzy- Najlepiej też, jeśli teren za budynkiem jest wyższy aniżeli
jające, czy też stwarza zagrożenie. sam dom.
Musisz unikać miejsc, na które rzucają cień pobliskie W ostatnich latach przybywa architektów i inżynierów
potężne konstrukcje, szczególnie jeśli są one zwrócone projektujących i wznoszących osiedla mieszkaniowe
ku frontowi interesującego cię domu. Pamiętaj, że kra- wkomponowane w krajobraz w zgodzie z podstawowymi
wędzie dachów, łuki estakad, proste drogi, a nawet na- zasadami feng shui. Nie dziwię się już, gdy widzę wijące
rożniki sąsiednich budowli wycelowane w drzwi bloku, w się ścieżki, soczystą roślinność, efektowne główne wejścia
którym mieszkasz, niosą z sobą nieprzyjemne konse- i łagodne kaskady sztucznych wodospadów.
kwencje.
Oceniając ten aspekt feng shui, zawsze bierz pod uwagę Dobrze ukształtowane otoczenie budynku na
położenie wejścia bloku, nawet jeśli drzwi do intere- planie prostokąta
sującego cię mieszkania są zorientowane inaczej. Zanim (korzystnym).
bowiem przejdziesz do analizy feng shui mieszkania,
powinieneś oszacować feng shui całego budynku.
Przeanalizuj także ukształtowanie otaczającego blok
terenu. Unikaj budynków postawionych na bardzo stro-
mych pochyłościach, szczególnie kiedy droga dojścia do
bloku wiedzie w dół, co powoduje odpływ powodzenia.
Byłoby też dobrze, gdyby żadna droga nie przebiegała
powyżej fundamentów domu, jak bywa z blokami usy-
tuowanymi w pobliżu wzgórz.
Następnie przyjrzyj się sieci kanalizacyjnej. Upewnij
się, że wszystkie kanały odprowadzające nadmiar wód
deszczowych w wypadku gwałtownych opadów są przy-
kryte, a jeśli nie - to że nie stwarzają zagrożenia, jak dzia-
łoby się przy całkowicie odkrytych ciekach tego rodzaju,
biegnących tuż przed drzwiami frontowymi. Podczas Bloki mieszkalne, takie jak ukazany na rysunku,
gwałtownej ulewy kanał taki może wypełnić się groźną, upiększone roślinami i sadzawkami, szczególnie
szybko płynącą wodą, która wymiecie całe korzystne chi. jeśli znajdują się one w centralnej części
Wiele takich kanałów znajduje się w dzielnicach Kuala budynku, pełniącej funkcję podwórka, mają
dobre feng shui. Zdrowe, soczyście zielone drzewa zawsze zwiększają
Lumpur Pantai i Damansara oraz w rejonie Petaling Jaya w atrakcyjność kompleksów mieszkalnych, ponieważ sprzyjają przepływowi
Malezji. W czasie gwałtownych opadów zmieniają się one chi i skutecznie zabezpieczają przed sha chi. które może być wysyłane
w rozszalałe potoki. Strzeż się tego. przez okoliczne kanciaste konstrukcje. Węszcie sadzawka o opływowych
Sprawdź także, czy w pobliżu znajdują się wyrobiska kształtach wzmacnia feng shui otoczenia i zapewnia mieszkańcom
górnicze wypełnione wodą lub naturalne cieki wodne. kojący widok. Jest to dobry przykład kompleksu mieszkalnego
zbudowanego w zgodzie z naturą
Jeśli tak, wówczas odpowiednie zorientowanie mieszkania
da ci dużą szansę na szczęśliwe życie. Skorzystaj ze
wskazówek dotyczących wody, by ocenić ten walor
budynku
dobnie budynek, w którym dominuje biel, symbolizująca

metal, będzie dobry dla ludzi urodzonych w latach wody,
ale zły dla osób związanych z drzewem.
Niemalże żaden z mistrzów feng shui z Hongkongu ogień - wodę. Z drugiej zaś strony, jeśli przyszedłeś na
nie poleca mieszkań w blokach o nieregularnych kształ-
WSPÓLNE POWIERZCHNIE W BLOKACH MIESZKALNYCH
tach, gdyż nie można nad nimi w pełni zapanować ani
zastosować środków zaradczych skutecznych w innych świat w roku drzewa, taki blok może się okazać dla ciebie
wypadkach. idealny, ponieważ woda żywi drzewo. Po-
Następnie należy zwrócić uwagę na kolorystykę elewacji
budynku i ocenić, czy pasuje ona do otoczenia i czy
wywołuje przyjemne wrażenie równowagi. Uwzględniając
to, a także orientację bloku według stron świata, możesz
ocenić dowolny blok pod kątem twojego żywiołu oraz
daty urodzenia, by się dowiedzieć, czy twój horoskop
współgra z jego wymiarami i kształtami.
Jak to sprawdzić?
Podstawą jest data urodzenia. Pozwala ona ustalić naj-
bardziej i najmniej korzystne kierunki, których znajo-
mość pomoże ci wzmocnić twoje feng shui. Aby tego jednak
dokonać, musisz się odwołać do dowolnej pracy po-
święconej Szkole Kompasu. W kolejnej mojej książce
zatytułowane j Feng sh ui Szkoły Kompasu zajmuję się nie-
mal wyłącznie tym niesłychanie ważnym i żywotnym
aspektem feng shui. Przedstawiam w niej zasady oraz
wyczerpujące wskazówki pozwalające określić korzystne
kierunki geograficzne. Jest to jedyna praca na ten temat,
jaka wyszła w języku angielskim, każdy zatem, kto
poważnie interesuje się Szkołą Kompasu, powinien zdobyć
jej egzemplarz.
Gdy już będziesz wiedział, które ze stron świata są dla
ciebie korzystne, pozwoli ci to bardzo szybko ustalić, czy
główne wejście dowolnego bloku mieszkalnego jest od-
powiednio usytuowane.
Inne podejście nakazuje sprawdzić, który z pięciu ży-
wiołów jest dla ciebie dobry (zajrzyj do znajdującego się
w pierwszej części fragmentu odnoszącego się do żywio-
łów).
PRZYKŁAD: Jeżeli urodziłeś się w roku ognia, to blok
mieszkalny, w którym dominuje kolor niebieski, nie będzie
dla ciebie korzystny, gdyż reprezentuje żywioł niszczący
Do powierzchni służących wszystkim mieszkańcom
należą hole, główne wejścia, rejony wind, korytarze, klatki
schodowe, połacie dachów, a także parkingi. Wiele
współczesnych kompleksów mieszkalnych ma również
własne tereny sportowe.
Baseny są korzystne szczególnie dla tych mieszkań, z
których rozpościera się na nie widok. Basen o przy-
jaznym kształcie nerki lub koła uważa się za najodpo-
wiedniejszy. Jeżeli zaś jest prostokątny, żaden z naroż-
ników nie może celować w twoje mieszkanie. Wielkość
basenów powinna współgrać z rozmiarami budynków
-nie mogą być ani za duże, ani za małe. Jeżeli na dodatek
w otoczeniu basenu znajduje się fontanna lub kaskada
wodna, panuje tam zazwyczaj bardzo dobre feng shui.
Ścieżki joggingowe, szczególnie jeśli się wiją i łagodnie
opadają, a wzdłuż nich umieszczone są lampy ogrodowe,
dają bardzo dobre feng shui, gdyż przepływa nimi zdrowe
chi. Do zaakceptowania są także korty tenisowe, należy się
jednak upewnić, czy ich narożniki nie godzą w twoje
mieszkanie. Natomiast oddziaływanie zadaszonych kortów
do squasha i badmintona nie jest ani dobre, ani złe.
Idealny blok mieszkalny powinien mieć przestronny
hol wejściowy, gdyż symbolizuje on główne wejście dla
wszystkich mieszkań znajdujących się w budynku. Obo-
wiązują tutaj ogólne zasady rządzące wszystkimi głów-
nymi drzwiami i wejściami do domów, z jednym zastrze-
żeniem, że dla budynków mieszkalnych główne wejście
można zaprojektować z rozmachem, gdyż nie jest ono w
stanie przytłoczyć dużego bloku.
Lite drzwi wejściowe zawsze są lepsze aniżeli drzwi
szklane. Nie powinny one wychodzić na prostą drogę ani
na zbiegające się dwie lub trzy drogi. Ma to negatywny wiać wrażenie pełnych życia. Podobnie jak w wypadku
wpływ na mieszkańców, ponieważ uważa się, że drogi klatki schodowej, ciemne, niskie korytarze powodują
takie stwarzają zagrożenie. zastój chi. Dobrze więc będzie, jeśli je oświetlimy.
Naprzeciw drzwi frontowych nie powinny się znajdo- Drzwi do mieszkań, wychodzące czy to na rejon windy,
wać jakiekolwiek inne obiekty lub konstrukcje, które czy na korytarz, powinny być osadzone dokładnie
można uznać za źródła zatrutych strzał. Jeśli główne naprzeciwko siebie, aby sprzyjały przyjacielskiej atmos-
wejście do bloku wychodzi na otwartą przestrzeń, park ferze wśród mieszkańców, gdy zaś w długim korytarzu
lub pole, uznawane jest za niezwykle korzystne. znajduje się wiele drzwi, w domu takim nigdy nie zapa-
Po wejściu do bloku mieszkalnego nie powinieneś na- nuje spokój, a pomiędzy sąsiadami będą nieustannie
trafiać na wybiegające prosto na drzwi schody. Jest to wybuchały kłótnie. Najlepiej, jeśli w ogóle nie ma dłu-
naprawdę najbardziej niekorzystna sytuacja. Im bliżej gich korytarzy, ponieważ można się spodziewać, że będą
drzwi wejściowych znajdują się schody, tym większe one wytwarzały złe chi. m
grożą nam niepowodzenia. Kiedy byłam w Sankt Peters- Kompleksy mieszkalne z płaskimi dachami przywodzą
burgu w Rosji, podczas zwiedzania starego pałacu ostat- na myśl wzgórza o płaskich szczytach i dlatego są
niego cara Mikołaja zauważyłam potężne, masywne niezbyt korzystne. Jednakże płaskie dachy lepsze są od
schody, które rozpoczynały się niemalże przy samym dachów, których krawędzie są nazbyt ostre. Idealna linia
wejściu. Te fatalne schody prowadziły aż na trzecie piętro. dachu łagodnie opada, dzięki czemu upodabnia się do
Nie należy się więc dziwić, że rodzinę cara nieustannie delikatnie pofalowanych wzgórz, jakże lubianych przez
nękały choroby i że w końcu wszyscy jej członkowie praktyków feng shui.
zostali zgładzeni. W ostatnich latach niezwykle popularny stał się dach
Wspólna klatka schodowa powinna się znajdować z w kształcie piramidy. Bez wątpienia ma to związek z coraz
boku budynku i w żadnym wypadku schody nie mogą bardziej powszechnym przekonaniem, że piramidy
wychodzić na główne wejście. Także drzwi do twojego egipskie mają bardzo korzystne kształty. Opinię tę po-
mieszkania nie powinny wychodzić wprost na schody. dzielają także chińscy praktycy feng shui, zastrzegają oni
W żadnym wypadku na klatce schodowej nie może się jednak, że nachylenie dachów w kształcie piramidy nie
gromadzić zastałe chi. Musi być zatem dobrze oświetlona i może być zbyt duże.
wietrzona, a najlepiej - odgrodzona od części mieszkalnej. Nie można jednakże zapominać, że piramidy są gro-
Niedobrze, gdy rejon windy i wspólne korytarze są bowcami, „domami zmarłych", czyli budowlami yin. Z
zbyt wąskie, zbyt niskie lub zbyt ciemne. Powinny spra- tego też powodu nie jestem za tym, by mieszkać lub
pracować pod dachem o takim kształcie, gdyż wolę
mieszkać w domu dla żywych, nie zaś dla zmarłych.
Wreszcie zajmijmy się parkingami. W kompleksach
mieszkalnych są one zlokalizowane poza obrębem bu-
dynków lub pod ziemią, gdyż feng shui nie zaleca, by
Schody prowadzące bezpośrednio do najniższe kondygnacje znajdujące się nad poziomem ziemi
drzwi wejściowych są niekorzystne. Sha pozostawiać puste, a za takie właśnie pomieszczenia
chi tworzone przez tego rodzaju układ uznaje się parkingi i garaże. Na przykład w Hongkongu
jest niezwykle niszczące dla każdej żywej
istoty. Przeanalizuj rysunek i zastanów
przestrzeganie tej zasady jest szczególnie zalecane w
się, czy mieszkanie, które cię interesuje, wypadku biurowców i kompleksów handlowych.
Pokazano mi kilka takich budynków z pustymi
kondygnacjami tuż powyżej poziomu ziemi i zwrócono
uwagę
na to, że część firm, które miały tam swoje siedziby, glonym balkonom. Mieszkańcy niższych pięter mogą w
zbankrutowała. swoich pokojach zawiesić lustra, aby przyciągnąć widok
Dlatego zachowaj ostrożność, gdy masz do czynienia z basenu do domu. Pochwycą w ten sposób korzystne
blokiem mieszkalnym, który ma parking tuż pod miesz- wpływy wody. By zyskać pewność, że chi będzie
kaniami, chyba że zbudowano go poniżej poziomu ziemi. zdrowe, należy zadbać o to, by woda była zawsze czysta i
Dzieje się tak dlatego, że poziom parkingu uznaje się za przejrzysta.
pusty rejon, zatem zlokalizowane nad nim mieszkania
mają niepewną podstawę. Mistrzowie feng shui radzą, by
nawet w domkach jednorodzinnych nie urządzać sypialni OCENA WNĘTRZA
lub innych ważnych pomieszczeń nad garażami.
WIDOK WODY
Widoczny z okien przedstawionego na rysunku bloku

basen o łagodnej krzywiźnie sprawia, że miejsce to jest
dobre do zamieszkania. Udziałem większości mieszkańców
jest pomyślność, którą niesie tworzone przez basen chi.
W dodatku sam budynek jest dobrze zrównoważony
dzięki oknom o regularnych kształtach i ładnie zaokrą-
li
Drzwi zablokowane.
To, czy w domu panuje harmonia, jest równie ważne jak charakter
jego otoczenia.
Kiedy analizujemy feng shui wnętrz, musimy przyjąć jako naczelną
zasadę, że korzystny, pozytywny i zdrowy oddech smoka - kosmiczne chi
- może swobodnie przemierzać cały dom, przepływając z pokoju do
pokoju, nie narażone na „atak" zatrutych strzał ani na zastój. Dokonamy
tego, stosując się do najważniejszych wskazań, •które notabene można
zrealizować bez wielkiego wysiłku. Rozważ poniższe wskazówki.
• Życiodajne chi zawsze wchodzi przez drzwi frontowe. Drzwi
frontowe muszą więc wyglądać zapraszająco i prowadzić do
przestronnego i harmonijnego, jasno oświetlonego wnętrza (rys. A).
Powinny się otwierać do środka, tak by chi mogło wpływać bez
przeszkód.
Jeśli przekraczając próg, wchodzimy wprost na ścianę (rys. B) lub na
ostry narożnik, oznacza to, że przepływ chi jest zablokowany,
mieszkańcy cierpią z powodu braku zdrowia, ich szczęście zaś zostało
„zdławione". W ta-
Doskonałe osadzenie drzwi.
114 Część IV Feng shui dla mieszkańców bloków 9. Feng shui dla mieszkańców bloków 115
kiej sytuacji można się zastanawiać nad powieszeniem • Kiedy przepływ chi jest za-
lustra, chociaż skierowanie lustra bezpośrednio na drzwi blokowany, odbija się to zazwy-
nie zawsze uznaje się za korzystne. czaj niekorzystnie na życiu ro-
Tak naprawdę najlepszym rozwiązaniem jest jednak dzinnym i finansach
zainstalowanie bardzo silnego światła, które rozjaśni za- domowników. Wiele
wężoną przestrzeń. Jeżeli chcesz zawiesić lustro, możesz to zakątków, do których chi
zrobić, lecz nie powinno ono być skierowane wprost na nie napływa, można
drzwi (jak to ukazano na rysunku B za pomocą krop- zwykle „powiększyć",
kowanej linii)! stosując lustro i tak
• Chi wpada do naszych mieszkań także przez okna, ustawiając meble, aby
lecz nie uznaje się ich za wejścia znaczące. Nie powinny obieg chi był swobodny.
zatem być zbyt obszerne, aby nie przytłoczyły swą wiel- • Chi wykazuje
kością drzwi frontowych. Nie mogą być także za małe, tendencję do
gdyż zahamują dopływ chi. Stosunek ich powierzchni do zatrzymywania się w
powierzchni drzwi powinien wynosić w przybliżeniu 3:1. ciemnych, nie
• Zdrowe chi nigdy nie porusza się po liniach prostych, używanych i
gdyż taki przepływ jest zbyt szybki i chi błyskawicznie pozbawionych życia
się rozprasza. Drzwi do pokoi nigdy zatem nie powinny pomieszczeniach lub
być naprzeciw siebie. Najgorszą konfiguracją jest troje ich częściach. Zadbaj
drzwi ustawionych w jednej linii, szczególnie jeśli wśród więc o to, aby części
nich znajdują się drzwi wejściowe. Jeżeli tak się zdarzy, domu, z których rzad-
chi wpada do mieszkania i wypada zeń tak prędko, że ko się korzysta (rupieciarnie, po-
mieszkańcy nie czerpią z niego jakichkolwiek korzyści, a koje gościnne), były dobrze
nawet mogą się borykać z nieustannymi problemami. oświetlone i przynajmniej raz w
Jeżeli zajmujesz mieszkanie, w którym występuje taki miesiącu wietrzone, odkurzone i
układ otworów drzwiowych, skorzystaj z parawanu, by by nie było w nich wilgoci i
„zablokować" środkową część przejścia, co zmusi chi stęchlizny.
do opłynięcia przeszkody (linia kropkowana), lub powieś • Chi lubi także światło słoneczne, lecz nie jego ośle-
nad drzwiami dzwonki wietrzne bądź kryształki piający popołudniowy blask. Dom zatem nie powinien
(oznaczenie Y), co powstrzyma chi i zmusi je do krążenia. być cały dzień pogrążony w cieniu, ale też nie może być
Spójrz na rysunek. nieustannie wystawiony na działanie promieni słonecz-
• Chi należy stworzyć taką dro- nych (nadmiar yang). Cień sprzyja zawilgoceniu (nad-
gę, by płynęło powoli i poruszało miarowi yin), które przyczynia się do „zmęczenia" i za-
się zakolami. Nie może napotykać stoju chi.
zbyt wiele przeszkód, jak meble, • Nadmiar światła słonecznego (szczególnie gorącego,
wszelkie narożniki lub nagłe zakręty popołudniowego) zakłóca równowagę yin-yang, a miesz-
ciągów komunikacyjnych kańców trapią uciążliwe bóle głowy, zły nastrój i nie-
ustanne problemy. Silne światło słoneczne oddziałuje
także na meble, które pod jego wpływem płowieją, co
świadczy o „zmęczeniu" i osłabieniu chi. Jeżeli cierpisz z
powodu tego rodzaju kłopotów, jednym z najlepszych
rozwiązań jest powieszenie w oknie dobrze oszlifowanej
kuli z litego kryształu (patrz rysunek). Przemieni ona
dokuczliwe światło słoneczne w tęczę radosnych kolo-
rów, które niemal natychmiast dodadzą mocy pomiesz-
czeniu, ożywiając i uzdrawiając chi.
• Kolory ścian i sufitów powinny być tak zharmonizo- Filary należy obłożyć lustrami. Krawędzie można też zakryć roślinami
wane, aby yin i yang, czyli kolory jasne i ciemne, wystę-
powały we właściwych proporcjach. Dominacja jednego
koloru przytłacza dom nadmiarem yin lub yang i cho-
ciaż czasem wygląda to dobrze i nosi ślad ręki profesjo-
nalisty, z punktu widzenia feng shui może się okazać
szkodliwe.
• Zdrowe chi jest przyciągane do domów, które są pełne
życia, ruchu i dźwięków. Łatwo o to w domu za-
mieszkiwanym przez liczną rodzinę, lecz domostwa
młodych, pracujących małżeństw zwykle w ciągu dnia, a
nawet wieczorem, pogrążone są w ciszy i spokoju. W
takim wypadku praktycy feng shui zalecają zostawianie
włączonego radia, wieszanie pobrzękujących przy
każdym powiewie dzwonków wietrznych, a nawet opo-
wiadają się za trzymaniem ryb w wyposażonych w filtry
powietrza, bulgocących cicho akwariach. Dobrym pomy-
słem jest też poustawianie w całym mieszkaniu żywych
roślin. Wypełniają one dom życiem, dzięki czemu przy-
ciągają dobre chi.
W Hongkongu wiele osób mieszkających w blokach
instaluje miniaturowe fontanny, które łączą wspomniany
powyżej aspekt feng shui z reprezentującą pieniądze
wodą. Uznaje się, że takie fontanny (zajmujące niekiedy
powierzchnię zaledwie trzydziestu centymetrów kwa-
dratowych) wpływają na ożywienie interesów.
• Chi jest także bardzo
podatne na zranienie za-
trutymi strzałami, zatem
przed wstawieniem do
mieszkania mebli trzeba
zniwelować wpływ kra-
wędzi filarów, występów
nis/., belek stropowych
czy krat okiennych o kan-
ciastych elementach.
W większości domów
jest przynajmniej kilka
takich krawędzi. Gdy je
odnajdziesz, zadaj sobie
py-
tanie, czy można je skutecznie ukryć lub zamaskować, na przykład
pnączami, bądź ustawić meble tak, by negatywne wibracje wywołane przez
takie krawędzie nie oddziaływały źle na mieszkańców.
Praktycy feng shui, by złagodzić zły wpływ krawędzi
belek lub filarów, często wieszają na nich bambusowe
flety lub specjalnie w tym celu uszyte kotary.
• Najlepsze są mieszkania jednopoziomowe, gdyż w
wielopoziomowych trudno zaprowadzić harmonię energii,
co zazwyczaj skutkuje niestabilnością czy na-
przemiennością wzlotów i upadków w życiu mieszkańców,
dla których nic nigdy nie jest pewne. Jeżeli jednak zdarzy
ci się mieszkać na różnych poziomach, zadbaj, by
kuchnia, jadalnia i sypialnia znalazły się na wyższym.
• W apartamentach powstałych z połączenia dwóch
mieszkań lub w dwupoziomowych mieszkaniach chi po-
winno płynąć w górę do sypialni i innych pokoi. W takim
mieszkaniu schody muszą spełniać kilka zasadniczych
warunków: nie powinny zaczynać się tuż przy drzwiach
frontowych, a na górze kończyć się na wprost
jakichkolwiek drzwi. Każda z tych sytuacji ściąga na miesz-
kańców wielkie nieszczęścia.
• Schody powinny być pełne, jak te
ukazane na rysunku. Nie mogą być za
wq ;kie ani ażurowe, gdyż przerwy po-
miedzy stopniami powodują ucieczkę
chi, co sprawia, że nigdy nie dociera ono
na górę.
Unikaj schodów spiralnych, ponieważ zazwyczaj są one
zbyt wąskie, mają prześwity między stopniami i przypominają
korkociąg, który wkręca się w
serce domu. Najlepsze są
schody, które łagodnym
lukiem prowadzą z jednego
piętra na drugie.
• Całe mieszkanie po
winno być dobrze oświetlo-
ne. Unikaj mieszkań z cias-
nymi, ciemnymi zakamarkami.
Sprawdź lampy, by Zadbaj, aby w mieszkaniach wielopoziomowych
jadalnia połozona była wyżej
upewnić się, że nie będziesz miał z nimi problemu, gdyż DRZWI WEJŚCIOWE
pokoje i schody niedostatecznie oświetlone powodują
zastój i „zmęczenie" chi, co zazwyczaj źle wpływa na Powinny się zawsze otwierać na przestronne, „zapra-
zdrowie domowników. szające" pomieszczenie. Jeżeli jest ono jednak zbyt duże,
• Na koniec sprawdź, czy całe mieszkanie nie jesl za zastosuj przegrodę, by stworzyć przedpokój.
niskie. We współczesnych wieżowcach i blokach często • Jeżeli otwierają się na ścianę, zastosuj lustro.
buduje się mieszkania o zbyt niskich sufitach. Można to • Jeżeli otwierają się na wąski korytarz, zainstaluj lampę
zaakceptować, jeżeli nie wywołują one przytłaczającego lub powieś lustro.
wrażenia (zależy to od wzrostu mieszkańców, szczególnie • Jeżeli otwierają się na inne drzwi, powieś dzwonki
zaś od wzrostu gospodarza domu). wietrzne lub postaw przegrodę, na przykład parawan.
Niskie sufity pokryte, co gorsza, boazerią zaciemniają
pomieszczenia. Może to wywołać kłopoty zdrowotne,
poważne choroby, bóle głowy i depresje.
Kiedy twoje mieszkanie nie jest wolne od takich pro-
blemów, zawieś na ścianach lustra, aby optycznie powięk-
szyć pomieszczenia i zredukować wrażenie przytłoczenia.
Krótkie podsumowanie.
Mieszkanie z dobrym feng shui powinno mieć:
• główne drzwi wejściowe otwierane do środka i prowa-
dzące do przestronnego holu, Postaw przegrodę, by stworzyć przedpokój.
Powieś lustro, by optycznie
powiększyć pomieszczenie. _
• drzwi do sypialni osadzone dokładnie naprzeciw siebie,
• pokoje o właściwych, harmonijnych proporcjach,
• zneutralizowane krawędzie. Drzwi powinny być osadzone bezpośrednio naprzeciw
siebie i otwierać się na cały pokój. Jeżeli otwierają się na
Mieszkanie o złym feng shui cechują: ścianę, powieś lustro lub przełóż zawiasy.
• główne wejście otwierane na ciasne pomieszczenie Jeżeli drzwi nie są osadzone dokładnie naprzeciwko
(skoryguj to lustrem), siebie, zastosuj lustra.
• wystające narożniki (zamaskuj je roślinami),
• troje drzwi w jednej linii (postaw przegrodę lub powieś
dzwonki wietrzne),
• zbyt wiele okien (przysłoń niektóre z nich kotarami),
/'/ *
• drzwi do toalety zbyt blisko drzwi frontowych (jeśli
można, przebij inne z dala od wejścia),
• wąski i długi korytarz prowadzący do pokoi sypialnych
(zastosuj lustra),
• filary, które wymagają zamaskowania, / /
• drzwi do kuchni otwierane w nieodpowiednią stronę, Zainstaluj oświetlenie
Powieś dzwonki lub po-
wietrzne lub
wieś lustro,
postaw przedpokój
przegrodę, jest drzwi
jeśli troje
• jadalnia na niższym poziomie (zmień funkcje zbyt wąski.
występu je w jednej linii.
pomieszczeń).
• Źle, gdy dwoje drzwi blokuje się nawzajem po otwarciu.

Zamień jedne drzwi na suwane.
• Osadzanie drzwi naprzeciw okna powoduje odpływ
chi. Postaw przy oknie rośliny.
POŻĄDANE CECHY KOMPLEKSU MIESZKALNEGO
• Droga dojazdowa biegnie łagodnym łukiem, jest sze-

Dwoje drzwi źle osadzonych.
Zmień na drzwi suwane. Drzwi osadzone niedokładnie
roka i lekko opada ku budynkom - niesie doskonałe chi
naprzeciw siebie. Powieś lustra. do drzwi wejściowych. Wszystkie mieszkania będą czerpać
z tego korzyści.
• Kolisty podjazd z fontanną w środku pozwala chi
krążyć i pozostać w tym miejscu, co przynosi mieszkań-
com powodzenie.
• Basen o łagodnie wygiętej linii wydaje się obej-
mować budynek, co zapewnia mieszkańcom powodzenie.
• Cały kompleks mieszkalny z dachami na różnych
poziomach jest zrównoważony. Drzewa, woda i pofałdo-
wany teren są odbiciem natury. Oddalone wzgórza za-
pewniają ochronę.
_J J _
Drzwi osadzone naprzeciw okna. Postaw Drzwi otwierajq się w złą-stronę.

roślinę, by powstrzymać odpływ chi. Przełóż zawiasy.
tylne drzwi
kuchnia
Drzwi do toalety zbyt blisko głównego wejścia. Drzwi do kuchni osadzone w jednej linii
Zmień usytuowanie wejścia do toalety. z tylnymi drzwiami. W drzwiach kuchni
powieś zasłonę z koralików.
122 10. Aranżacja i układ pomieszczeń 123
10. Aranżacja i układ pomieszczeń

Najlepsze
usytuowanie Kuchnia powinna się
sypialni. znajdować w tylnej części
domu.
Układ pomieszczeń, a przede wszystkim usytuowanie

najważniejszych z nich, czyli sypialni, kuchni i jadalni,
oraz głównych drzwi frontowych, w dużym stopniu de-
cyduje o feng shui. Jest to szczególnie ważne dla miesz-
kańców bloków, którzy dużo czasu spędzają w domu.
Dlatego też sposób, w jaki urządzone jest mieszkanie,
wpływa na styl życia, a wszystko to razem ma związek z
feng shui.
GŁÓWNE DRZWI WEJŚCIOWE powinny się zatem
otwierać na ten rejon domu lub mieszkania, który do-
stępny jest dla wszystkich, na przykład na pokój dzienny,
gdzie podejmuje się gości i przyjaciół. Układ, w którym
główne drzwi otwierają się na jadalnię, również można
zaakceptować, ponieważ w tym pomieszczeniu rodzina
(i jej przyjaciele) spożywa posiłki, co również ma
pozytywne znaczenie.
Jeżeli główne drzwi otwierają
się na:
• GABINET - domownicy
będą zorientowani na pracę
(patrz rys.),
• KUCHNIĘ - domownicy
gabinet
będą mieli skłonność do objada-
nia się,
• SYPIALNIĘ - domownicy
będą nieustannie zmęczeni,
główne • POKÓJ TELEWIZYJNY-do-
wejście mownicy będą marnować czas,
• POKÓJ DZIENNY-domow-
nicy będą sobie bliscy,
• TOALETĘ - pomyślność
domowników zostanie
„spłukana”
Aby poprawić którąkolwiek z przedstawionych powyżej
sytuacji, feng shui zaleca zawieszenie nad drzwiami do
pokoju dzwonka wietrznego lub, jeszcze lepiej, za-
montowanie na drzwiach dużego lustra, by odbijały się w
nim główne drzwi. Jednakże przy planowaniu rozkładu
pokoi często radzi się, aby główne drzwi nie otwierały się
bezpośrednio na żaden pokój. Znacznie lepiej, gdy drzwi
frontowe otwierają się do holu, ewentualnie do pokoju
dziennego.
GŁÓWNA SYPIALNIA powinna być usytuowana moż-
liwie najdalej od drzwi frontowych - najlepiej w najbar-
dziej odległym rogu mieszkania, tak jak to pokazano na
rysunku. Pozwala to mieszkańcom najefektywniej kiero-
wać swoim życiem i sprzyja domowej harmonii. Sypialnia
położona z dala od drzwi frontowych zwiększa także
poczucie bezpieczeństwa, które zapewnia spokojny sen.
KUCHNIA powinna być usytuowana w tylnej części
domu, nie zaś zbyt blisko wejścia lub środka mieszkania.
Jeżeli wchodząc do domu, mamy kuchnię po lewej
stronie, oznacza to także dobre feng shui, ponieważ sym-
bolizuje harmonię i zdrowie mieszkańców. Kuchnia ni-
gdy nie powinna być wąska ani ciasna. Przestronne
kuchnie symbolizują zdrowe chi domu, jeśli zaś kuchnie
są małe, nie wahaj się użyć luster, by je „powiększyć”.
124 Część IV. Feng shui dla mieszkańców bloków 125
POKOJE STOŁOWY I DZIENNY tworzą strefę, w której

podejmuje się gości, i najlepiej, jeśli znajdują się obok 11. Rozmieszczenie mebli
siebie, z tym że pokój stołowy należy ulokować wyżej
lub na tym samym poziomie co dzienny. W pomieszczeniu
tym zwolennicy feng shui lubią wieszać lustro, by
odbijało, a więc „podwajało" jedzenie.
ŁAZIENKI I TOALETY należy lokalizować z dużą Rodzaj mebli oraz sposób ich rozlokowania w różnych
ostrożnością. Generalna zasada głosi, że pomieszczenia te pomieszczeniach w znacznym stopniu decyduje o po-
nie powinny znajdować się blisko wejścia ani zajmować wodzeniu mieszkańców. Niekiedy ułożenie ciała podczas
centrum domu. Konsekwencją każdej z tych sytuacji snu w niekorzystnym kierunku, co wynika z ustawienia
będzie odpływ powodzenia domowników. Drzwi toalety nie łóżka, może mieć poważny wpływ na karierę i
powinny być widoczne od wejścia do mieszkania i tak małżeństwo danej osoby.
naprawdę najlepiej, jeśli ich nie widać. Niektórzy Do rozmieszczenia mebli w feng shui podchodzi się
posuwają się tak daleko, że przysłaniają je kotarą. podobnie jak do rozkładu pokoi. Istnieją podstawowe
wskazówki, według których należy postępować,
szczególnie kiedy ustawia się w domu najważniejsze
meble.
Choć na feng sbui ma wpływ
rozmieszczenie ws/.ystkich mebli
w domu, to liczy sin głównie
umiejscowienie ŁO7JCA głowy
rodziny oraz KOCIOŁKA DO GO-
TOWANIA RYŻU*. Niemniej jed-
nak zwolennik feng shui, mając na
względzie szczęście rodziny, weź-
mie także pod uwagę rozmiesz-
czenie w domu innych mebli.
ŁÓŻKO, jeśli to możliwe, po-
winno być ustawione w najbar- Dobre ustawienie łóżka.
dziej odległym od drzwi rogu sy-
pialni i ł o bez względu na jej zo-
rientowanie, a także w kierunku
najkorzystniejszym dla śpiącej na
nim osoby. Tworzy to równowagę
* Kociołek do ryżu odgrywa niezwy-
kle ważną rolę w każdej kuchni chińskiej.
W Europie jego odpowiednikiem jest piec Złe ustawienie łóżka.
126 Część IV. Feng shui dla mieszkańców bloków 11. Rozmieszczenie mebli 127
w źle ustawionych łóżeczkach lub znalazły się w zasięgu

zatrutych strzał wysyłanych przez sterczące krawędzie
belek stropowych.
i sprawia, że leżący widzi drzwi, znajdując się poza rejo- zaleca się sprawdzenie usytuowania jego łóżka.
nem bezpośredniego „uderzenia" chi wpływającego do KUCHENKA LUB KOCIOŁEK DO RYŻU
pokoju. Zapewnia także spokojny sen, a co za tym idzie
-spokojne życie, w którym wszystkie zdarzenia przebie- Podobnie bywa z niemowlętami, które nieustannie są
gają płynnie. rozdrażnione i całymi nocami płaczą. Być może śpią
Jeżeli wejście do sypialni nie znajduje się przy któ-
rymś z jej rogów lub jeśli pokój ma nieregularny kształt, to
wyznaczając miejsce na łóżko, trzeba pamiętać, by
śpiący nie leżał nogami ku drzwiom. Takie ułożenie po-
wszechnie uznaje się za „pozycję śmierci", gdyż w daw-
nych czasach trumnę ze zwłokami ustawiano tak, by
zmarły był skierowany stopami ku drzwiom, co znaczyło,
że jest gotowy przenieść się na drugi świat. To samo
zastrzeżenie dotyczy drzwi łazienki. Trzeba zatem tak
ustawić łóżko, aby dobrze widzieć drzwi, a jednocześnie
nie znajdować się tuż przy nich.
Jeżeli śpiąca osoba narażona jest na oddziaływanie sha
chi wysyłanej przez krawędzie belek stropowych, ostre
narożniki lub zatrute strzały, które wdzierają się przez
okna, a wysyłane są przez okoliczne kanciaste konstrukcje
czy budynki, będzie cierpiała z powodu sprzecznych
myśli, chorób, bólu głowy, a nawet finansowych i zawo-
dowych niepowodzeń. Pomiędzy członkami rodziny nie
zapanuje też harmonia, a mąż i żona będą się kłócili i
pojawią się między nimi poważne nieporozumienia.
Łóżko zatem powinno się ustawiać z dużym wyczu-
ciem. Należy ocenić widok, jaki ukazuje się nam po prze-
budzeniu. Korzystnie działa widok wody lub gór w od-
dali. Widoki budynków, a w szczególności ich narożników,
oraz estakad i prostych dróg są niekorzystne i powinny
być zasłonięte ciężkimi kotarami. Nie zaleca się umiesz-
czania lustra bezpośrednio naprzeciw łóżka, ponieważ
prowadzi to do brutalnych scysji w małżeństwie, a w skraj-
nych wypadkach nawet do rozwodu.
Co się zaś tyczy młodzieży szkolnej, źle ustawione łóżko
może niekorzystnie wpłynąć na naukę. Jeżeli dobry
dotąd uczeń czy student nagle zaczyna dostawać słabe
oceny lub ma inne problemy w szkole albo na uczelni,
Według feng shui kuchnia jest najważniejszym pomie-
szczeniem w domu i dlatego musi być przewiewna, jasno
oświetlona, przestronna i o regularnych kształtach.
Kuchnia symbolizuje powodzenie rodziny, gdyż jakość i
ilość jedzenia odzwierciedla jej dobrobyt - jej zdrowie i
dobre samopoczucie.
Z tego właśnie powodu chińskie rodziny, wierne temu
przekonaniu, chcą mieć pewność, że ich miska będzie
zawsze pełna ryżu, a lodówka dobrze zaopatrzona.
Ponieważ Chińczycy przypisują jedzeniu ogromne zna-
czenie, zwolennicy feng shui zawsze podkreślają, że kuchnia
powinna być przez cały czas jasno oświetlona, by przyciągać
dużo chi, które następnie przenika do pożywienia,
wzmacniając tym samym szczęście domowników.
Przy przygotowywaniu posiłków w chińskich rodzi-
nach najważniejszą rolę odgrywa KOCIOŁEK DO RYŻU,
ryż stanowi bowiem ich główne pożywienie i podaje się
go do wszystkich posiłków. Ustawienie kociołka do ryżu
jest zatem wyjątkowo ważne. Przede wszystkim powi-
nien on zawsze stać w takim miejscu, aby nie był
zwrócony tyłem do drzwi kuchennych. W zachodnich
kuchniach, gdzie najważniejsza jest KUCHENKA, do niej
właśnie należy odnieść tę zasadę.
Kociołek do ryżu lub kuchenka powinny cały czas być
sprawne. Jeśli urządzenia te przestają funkcjonować, lepiej
kupić nowe, ponieważ nieustannie psujące się nie wróżą
dobrze powodzeniu rodziny.
Urządzenia do gotowania powinny także przez cały
czas być czyste, przygotowywany zaś na nich codziennie
ryż nie może być ani zbyt twardy, ani rozgotowany.
Zwolennicy feng shui są także przekonani, że codzienne
bulgotanie wody, w której gotuje się ryż, jeśli tylko ma
miejsce w kuchni należącej do szczęśliwej rodziny,
nieprzerwanie niesie jej pomyślność.
128 Część IV Feng shui dla mieszkańców bloków 11. Rozmieszczenie mebli 129
STÓŁ JADALNY
Stół taki powinno się ustawić w pokoju, który nie bę-

dzie dla niego ani zbyt duży, ani zbyt mały, gdyż meble
muszą być odpowiednie do wielkości pomieszczenia.
Lustra w pokoju stołowym zawsze dają dobre feng shui,
jako że symbolizują podwojenie pomyślności rodziny.
Zazwyczaj Chińczycy nie lubią jadać w wydzielonym,
zamykanym pomieszczeniu, ponieważ może to spowo-
dować „zdławienie" okazji do zarabiania pieniędzy. W Ustawienie kompletu wypoczynkowego
większości chińskich domów rejon jadalni jest zatem według pa kua.
przedłużeniem pokoju dziennego.
Niekorzystne ustawienie kompletu
Są cztery idealne kształty stołów jadalnych: okrągły, wypoczynkowego.
kwadratowy, prostokątny (pod warunkiem, że nie jest Wedle nich żadnego z foteli nie należy
zbyt wydłużony) oraz ośmiokątny (pa kua). Wszystkie ustawiać tyłem do drzwi lub wejścia. Nie powinny się też
pozostałe kształty nie są wskazane, szczególnie jeśli mają znajdować zbyt blisko siebie ani zbyt blisko stolika. Nie
ścięte narożniki. mogą również stać pod belkami stropowymi lub na wprost
Stół jadalny może mieć pojedynczą podstawę lub cztery narożników.
albo sześć nóg. Wiele cieszących się pomyślnością rodzin Z zasady ustawienie na planie ośmioboku pa kua jest
ma duże, okrągłe stoły z drzewa różanego, wsparte na zdrowe i korzystne. Dobre są także inne regularne usta-
solidnej, centralnie umieszczonej podstawie. Często stoły wienia.
te są rzeźbione w symbole pomyślności, spośród których Nie zaleca się ustawienia mebli w kształcie litery L,
najbardziej popularne są motywy smoka lub dwóch chyba że kanapy zajmują cały narożnik pokoju. Kształt
smoków walczących o perłę. Panuje przekonanie, że takie Legenda głosi, że kiedy niczym nie wyróżniający się karp przepływa
zdobienia wzmacniają szczęście osób zasiadających za przez niebiańskie bramy, przemienia
stołem. się w smoka. W dawnych czasach
Stół jadalny stanowi czasem komplet z kredensem lub uczeni, którzy przeszli cesarskie
bocznym stolikiem. Można ustawić te dodatkowe meble egzaminy otwierające drzwi do
szczytnej kariery, byli porównywani
pod warunkiem, że pokój nie stanie się przez to nadmiernie do karpi płynących przez niebiań-
zatłoczony. skie wrota... W tamtych czasach
cesarscy doradcy również musieli
przechodzić egzaminy, co wymagało
USTAWIENIE KOMPLETU WYPOCZYNKOWEGO I ŁAWY _____ głębokiej znajomości chińskich
klasycznych ksiąg, z których jedną
była / Ching, czyli Księga przemian.
Meble w pokoju dziennym mają wpływ na życie towa- Ci, którzy pragnęli osiągnąć wysoką
rzyskie domowników, a w szczególności na ich stosunki z pozycję na dworze, musieli się
przyjaciółmi i krewnymi. Sposób ustawienia kanap, kozetek wykazać umiejętnością interpretacji
przepowiedni objawianych poprzez
i stolików w tym pokoju może wzmocnić te związki lub Księgę Przemian, będącą jednym ze źródeł feng shui.
wywołać konflikty i wrogość. Istnieją pewne surowe i
ścisłe zasady feng shui dotyczące tego zagadnienia.
130 Część IV Feng shui dla mieszkańców bloków
ten przypomina strzałę, co nie sprzyja swobodnemu

przepływowi chi. Zamieszczony tu rysunek przedstawia CZĘŚĆ PIĄTA
ustawienie kompletu wypoczynkowego w kształcie litery
L oraz kierunki, w jakich wysyłane są zatrute strzały, co
oznacza, że w wyniku takiego właśnie ustawienia mebli
powstało sha chi.
Feng shui
biznesu
__________________133
12. Feng shui biznesu
W ostatnich latach coraz więcej ludzi interesu w Hong-

kongu, na Tajwanie i w Singapurze przy urządzaniu
swych biur, sklepów i fabryk ściśle stosuje się do wskażą
ii feng shui. Wielu z nich wierzy, że feng shui może
bardzo pomóc, lecz także poważnie zaszkodzić ich inte-
resom. Aby zatem uniknąć niepowodzeń w finansowych
przedsięwzięciach i zapewnić im swobodny rozwój, a tym
samym nie obawiać się o swój dobrobyt i sukcesy, w każ-
dym szczególe upewniają się, czy ich miejsce pracy i pro-
wadzenia interesów spełnia warunki dobrego feng shui.
Znanymi zwolennikami feng shui są wysocy urzędnicy
Hong Kong Bank. Działania każdego kolejnego prezesa
tego odnoszącego wielkie sukcesy banku są wspierano
radami bankowych ekspertów feng shui. Ważne po-
sunięcia wykonuje się tylko w korzystne dni, a dwa lwy
przed drzwiami, pełniące funkcję strażników i broniące
powodzenia banku, ustawione są zgodnie z korzystnymi
kierunkami feng shui.
Główny biurowiec tego banku, stojący w Central Di-
strict, wyspowej części Hongkongu, ma niczym nie przy-
słonięty widok na zatokę, co gwarantuje pomyślność.
Bank zapewnił to sobie, przekazując ten teren rządowi z
klauzulą, że nie wolno na nim nic wybudować. Plany
nowego biurowca w Central District oceniali eksperci
feng shui, którzy nadzorowali też jego budowę.
Bank ten jest najbardziej znanym w Hongkongu zlece-
niodawcą ekspertyz feng shui. Zarządzający nim ludzie
zawsze upewniają się, że każda ich ważniejsza decyzja
ma zielone światło feng shui.
Pewnego razu zapytałam Williego Purvesa, obecnego
prezesa Hong Kong Bank, czy wierzy w feng shui. Odpo-
wiedział: „Nie jest tak, że nie wierzę, lecz w naszym banku
stosowanie feng shui jest niemal tradycją’. Rzeczowi-
134 Część V Feng shui biznesu 12. Feng shui biznesu 135
ścje, wielu chińskich klientów i urzędników banku nie Tong, który nadał pierwszemu wzniesionemu w Genting
wyobraża sobie, aby mogło być inaczej. Jego starzy pra- Highlands hotelowi kształt „obejmujący wszystko", a jego
cownicy przywołują zaś na pamięć dawne lata (jakże to dwa skrzydła uformował tak, by przywodziły na myśl
odległe czasy), kiedy Hong Kong Bank wchłonął inny po- zapraszający gest. Rozpisują się także nad wiarą w feng
tężny kolonialny bank, Hang Seng (ma on w tej chwili shui jego odnoszących wielkie sukcesy finansowe córek,
drugorzędne znaczenie), przeżywający wówczas kryzys. które zgodnie twierdzą, że bez konsultacji z ekspertem
Spowodowany on był, jak mówią, fatalnym feng shui feng shui nie dokonują najmniejszych nawet zmian ani w
głównego biurowca Hang Sengu. Fama niesie, że droga swych domach, ani w biurach.
dojazdowa strzeżona była przez dwa potężne filary, które Znana jest też historia, jaka przydarzyła się korporacji
wyglądały jak zabójcze kliny wbite po to, by otworzyć usta Hong Leong Dragon. W połowie lat osiemdziesiątych
budynku (ruchome schody w pobliżu wejścia przy- Malezja przechodziła kilka okresów recesji, której skutki
pominały zęby). Zdawało się, że stoją otworem i nie dotknęły także tę korporację. Przybyły z Hongkongu ekspert
mogą się zamknąć, a to wywoływało odpływ pieniędzy. feng shui oznajmił szefom Hong Leongu, że widniejący na
W handlowych rejonach Tajpej na każdym kroku spotyka logo ich firmy smok wygląda na zabiedzonego i
się ślady praktyki feng shui. Łatwo zauważyć, że wygłodzonego. Był on także uwięziony w kole, co spra-
narożniki budynków zazwyczaj są zaokrąglone, dzięki wiało, że nie mógł się wzbić ani rozwijać. Logo zostało
czemu nie powstają zatrute strzały, które mogłyby godzić zaprojektowane na nowo. Smok wyglądał na opływające w
w sąsiadów. Daje to pewność, że zwierciadła pa kua nie są dostatki, radosne stworzenie, usunięto też budzące lęk
używane jako narzędzie odwetu, choć mogłyby one być koło. Od tamtego czasu korporacja Hong Leong nie ogląda
wykorzystywane przez tutejszych ludzi interesu, wśród się za siebie, a jej potęga wciąż rośnie. Przyjrzyj się
których znajomość feng shui jest bardzo duża! smokowi na obecnym logo Hong Leongu.
Powszechnie stosuje się potężne drzwi obrotowe, insta- W Hongkongu głośna jest historia spektakularnego
lowane od frontu biurowców i budynków zarządu wielkich krachu korporacji Carrian. Jak głosi miejscowa plotka,
firm. Panuje przekonanie, że pomagają one wytworzyć zarządzającemu Carrianem, George'owi Tanowi, ucho-
dobre chi w całym budynku, wierzy się bowiem, iż ruch dziły płazem niezliczone ciemne interesy, ponieważ cieszył
obrotowy jest korzystny dla wpływającego do wnętrza chi, się doskonałym feng shui.
ponieważ spowalnia jego bieg, czyniąc je tym samym Działo się tak do czasu, kiedy przed frontem biurowca
przyjaznym i pożytecznym. korporacji wybudowano estakadę. Przypominała ona
W holach najlepszych hoteli, zarówno w Singapurze, szczypce gigantycznego kraba, w których uścisku bez-
jak i w Hongkongu, goście mogą zauważyć, że niemal radnie tkwiła siedziba Carrianu. Efektem tego był upadek
wszystkie masywne filary albo pokryte są lustrami, albo korporacji, który nastąpił krótko
ich krawędzie zostały zaokrąglone bądź zamaskowane potem, oraz wszystkie jego
dużymi roślinami, co także ma strzec przed wysyłanymi następstwa. Czy tak było naprawdę,
przez nie zatrutymi strzałami. czy też jest to jedynie opowiastka
Do feng shui często uciekają się także Chińczycy pro- feng shui?
wadzący interesy w Malezji. Krąży wielo opowieści o Nigdy nie udało się dokładnie
tutejszych rekinach finansjery, którzy stracili swe fortuny, wyjaśnić, w juki sposób działa feng
ponieważ pogorszyło się ich feng shui. Pisma ilustrowane shui. Ludzie interesu, którzy w nie
często spekulują na temat doskonałego feng shui, jakie wierzą, nawet nie próbują sobie togo Logo Hong
stworzył dla całej okolicy Tan Sri Lim Goh tłumaczyć. Mają po prostu zaufanie do Leong Dragon
feng shui i nie zagłębiając się zbytnio w
starożytne praktyki, są przeświadczeni, że
napraw-
Część V. Feng shui biznesu 12. 1'eng shui biznesu
13;
136
de dobre lub złe wibracje, jakie im towarzyszą, zależą od Gdy jesteś w centrum miasta, spójrz na otaczające cię
tego, czy mają dobre, czy złe feng shui. budynki. Ustal, który jest najwyższy i największy i przyj-
Evelyn Lip, głośna singapurska pisarka, poświęciła rzyj się, czy został wybudowany w harmonii z naturą.
wiele czasu studiom nad feng shui i jego powiązaniami z Czy pobliskie budynki są pełne życia?
biznesem, by wykorzystać je w swojej pracy architekta. • Czy znajdziemy tu całkowicie lub częściowo otwarte
Wierzy ona, że feng shui pozwala osiągnąć dobre wy- przestrzenie tak kształtujące krajobraz, by możliwe
czucie estetyczne w tej dziedzinie. Twierdzi, że korzystne było osiągnięcie równowagi yin i yang?
feng shui daje poczucie równowagi, które z kolei wiedzie • Czy w harmonijny sposób połączono drogi, kryte
do rozmachu w biznesie, a w końcu do sukcesów. chodniki, przejścia dla pieszych i schody?
Oczywiście za podstawowe zasady feng shui uznaje • Czy jesl wystarczająco dużo światła i roślinności, by
się harmonię i równowagę, właściwe proporcje i regu- można tu znaleźć wytchnienie?
larne kształty, uwzględnianie zarówno natury człowieka, Jeśli stwierdzisz, że pobliskie budynki i ich otoczenie są
jak i jego otoczenia, a wreszcie dążenie do integracji, by w dobrze zrównoważone, powinieneś zaobserwować, czy
końcu doświadczyć harmonii istnienia we wszechświecie. w nlolicy znajdują się wzgórza i cieki wodne. Jeżeli tak,
Dodajmy do tego inne aspekty chińskiej filozofii, która s; ,uvdź, czy twój budynek może być zwrócony fronton i
tak wiele zaczerpnęła z folkloru i starożytnej tradycji, a w kierunku wody, a tyłem do wzgórz. Zwiększyłoby to jego
otrzymamy dzisiejszy „uznany zespół praktyk" zapew- potencjał feng shui.
niających dobre feng shui. Budynek nigdy nie powinien być zwrócony frontem do
wzgórza, gdyż zablokowałoby to powodzenie. Jedno-
Feng shui budynków o przeznaczeniu handlowym cześnie jeśli na jego tyłach znajduje się ciek wodny,
określa się za pomocą takich samych prawideł, jakie mieszkańcy mogą dostrzegać różne okazje, lecz nie będą
SIEDZIBY INSTYTUCJI przedstawione zostały we wcześniejszych rozdziałach w mogli ich wykorzystać. Woda płynąca z boku lub z tyłu
odniesieniu do domów, bloków i kompleksów miesz- budynku nie przynosi bowiem wzmocnienia chi. Woda
kalnych. Przy lokalizacji centrów handlowych równie jak powinna płynąć przed drzwiami frontowymi budynku.
w zabudowie mieszkalnej ważne jest znalezienie zielonego Najbardziej korzystna dla każdej lokalizacji jest spo-
smoka i białego tygrysa, a następnie odszukanie rejonu, kojnie wijąca się rzeka, która uwzględniona w projekcie
który dostarczy najwięcej chi. budynku, może się przyczynić do jego rozwoju. Jeżeli
Bez zagłębiania się w szczegóły możemy przyjąć za- zatem działka pod budynek znajduje się w pobliżu wody,
sadę, że teren po lewej stronie budynku może reprezen- naprawdę warto sprowadzić eksperta feng shui, który
tować smoka, a co za tym idzie, powinien być położony potrafi ocenić, jak najskuteczniej można wykorzystać
nieco wyżej aniżeli rejon po stronie prawej, odpowiada- dobre oddziaływanie wody.
jący białemu tygrysowi. Niektórzy mistrzowie feng shui
posuwają się nawet do daleko idącego stwierdzenia, że
symbolikę smoka i tygrysa można odczytać z wysokości i WŁĄCZANIE SIĘ W ISTNIEJĄCĄ ZABUDOWĘ
kolorystyki budynków znajdujących się po prawej i lewej W feng shui bierze się pod uwagę kształty i formę bu-
stronie interesującego nas miejsca. dynku ł ą c z n i e ze wszystkim, co znajduje się dokoła,
nie można go zatem traktować jak odrębnej całości. Gdy
więc projektujesz lub oceniasz budynek, w którym
chciałbyś ulokować swe biuro bądź sklep, pamiętaj, że
138 Część V. Feng shui biznesu 12. Feng shui biznesu 139
powinieneś się przyjrzeć, czy pasuje lub będzie lecz eksperci feng shui uważają, że schody prowadzą
pasował do otoczenia. Spójrz na ilustrację zamieszczoną nie tylko do góry, lecz także w dół. Wielu z nich jest
obok. Ukazuje ona bardzo wysokie i masywne budowle pewnych, że po rozpatrzeniu wszystkich za i przeciw
znajdujące się obok bardzo niskich. Z całą pewnością takie budynki-stopnie należy uznać za przejaw złego
brak tu równowagi, co jest niekorzystne dla niższego feng shui, gdyż pozbawione są równowagi. Spójrz na
budynku, gdyż przepływ jego chi został przytłoczony ukazane powyżej budynki.
przez wyższe i potężniejsze sąsiednie domy. • Po trzecie, budynki handlowe postawione blisko siebie
i stojące w rzędzie powinny mieć podobne proporcje, tę
Rozważ podane tu wskazówki: samą szerokość frontu, wysokość, liczbę kondygnacji
• Po pierwsze, nie jest pożądane stawianie obok siebie oraz głębokość.
kilku biurowców lub budynków o przeznaczeniu han-
dlowym różniących się wysokością, kształtem, rozmia-
rami czy formą, wizualnie nie pasujących do siebie, co KOMPLEKSY HANDLOWE
oznacza, że krawędzie budynków nawzajem w siebie Harmonijne proporcje przynoszą korzystne feng shui i
godzą. Ten rodzaj braku harmonii, jakże powszechny w dobrze wróżą interesom sklepów. Jeśli zatem chcesz
każdym mieście, rodzi złe feng shui. Na szczęście wynająć sklep w jakimś kompleksie, zaleca się, abyś w
szkodliwe oddziaływanie otoczenia można zniwelować, żadnym wypadku nie dzielił jego fasady na dwie części,
gęsto sadząc drzewa. Ich kołyszące się na wietrze gałęzie jakbyś prowadził dwa różne interesy. Jeśli tak uczynisz,
i liście rozpraszają skutki nierównowagi. Zaobserwować front twojego sklepu będzie węższy aniżeli fronty
to można w niektórych rejonach Kuala Lum-pur, a także sąsiednich sklepów, co zadziała na twoją niekorzyść.
w doskonale prosperującym Singapurze. Gdy sąsiednie sklepy mieszczą się w większych lokalach
• Po drugie, niewskazane jest stawianie budynków przy- niż twój, również to okaże się dla ciebie niekorzystne,
wodzących na myśl schody. Niektórzy sceptycy twier- korzystne natomiast dla twych sąsiadów.
dzą, że powinno to wróżyć powodzenie mieszkańcom, Jeżeli wynajmujesz lokal na działalność handlową,
przyjrzyj się sąsiednim sklepom, by się upewnić, że cha-
Ten budynek, im wyżej,
Ten budynek jest rakter twego biznesu będzie do nich pasował, a także by
zrównoważony sprawdzić, czy nie pojawią się jakiekolwiek problemy
wynikające zarówno ze złego, jak i dobrego feng shui
sąsiadów.
• Po czwarte, lokale handlowe nie powinny emanować
sha chi ani wysyłać zatrutych strzał w kierunku sąsied-
nich budynków. Chociaż może to umknąć naszej uwagi,
powieszenie przez sąsiada zwierciadła pa kua o dużej
sile oddziaływania, które odbija całe zło z powrotem,
często wywołuje reakcje odwrotne do zamierzonych.
Czasami taki odwet może być na tyle skuteczny (na
tym staje się mniejszy. przykład w razie zastosowania jako środka zaradczego
Ten budynek jest armaty), że twoje interesy nagle podupadną, a ty bę-
wtłoczony (niezbyt dziesz miał kłopoty z wybrnięciem z tej przykrej
Ten budynek się dobrze).
sytuacji. To tak, jakbyś nagle został poważnie zraniony.
wznosi
Śmiercionośna
zatruta strzała.
ŻABA
l OPOWIASTKA FENG SHUI
Pan Wu, zamożny handlarz ryżem, mieszkał ze swymi rodzicami w Aberdeen w

Czy dostrzegasz Hongkongu. W wieku 35 lat był już doskonale prosperującym biznesmenem,
zatrutą strzałę jeździł mercedesem i miał ładną żonę, która obdarzyła go trójką dzieci, w tym
wysyłaną przez ten dwoma synami. Brakowało mu jedynie rezydencji.
budynek? Jeśli po- Pewnego dnia pan Wu oznajmił żonie, że zamierza wybudować wspaniały
dobny układ dom, i przyznał się, że znalazł już „doskonałą" działkę nad zatoką Discovery,
znajduje się czym sprawił jej ogromną radość. Jak to jest w zwyczaju w Hongkongu, skonsul-
nieopodal twojego budynku, upewnij się, że ostre, groźnie wyglądajqce, tował się też z mistrzem feng shui, który orzekł, że miejsce jest „wyśmienite" i
skierowane na zewnątrz strzały nie godzą bezpośrednio w ciebie! spełnia podstawowy warunek feng shui, czyłi że ma zielonego smoka i białego
tygrysa. Dodatkowo jeszcze z tego miejsca rozciągał się przepiękny widok na zatokę,
Oprócz ostrych narożników i linii dachów źródłom a pan Wu w każdej wolnej chwili mógł się wybrać na spacer na pobliską plażę lub
złej energii mogą być też lustrzane szyby, które swym popływać w morzu. Pokoje zostały rozważnie rozplanowane, tak by niosły
korzyści k;r/<lomu z członków rodziny, a wnętrze domu przyozdobiono
blaskiem oślepiają sąsiadów. Jeżeli jednak odbijająca wszelkimi symbolu M! pomyślności. Pan Wu był zatem bardzo szczęśliwym czło-
powierzchnia szkła nie tworzy oślepiającego refleksu, wiekiem.
nie jest źródłem sha chi, można ją zatem zaakceptować. Kłopoty pojawi h się sześć miesięcy później. Członków rodziny zaczęły nękać
• Po piąte, nigdy nie stawiaj budynku, nie kupuj ani nie choroby, interesy pana Wu podupadły, a on sam omal nie zginął w wypadku.
wynajmuj lokalu w biurowcu, który zwrócony jest Kiedy jego najmłodszy syn nabawił się zapalenia płuc i zmarł, pan Wu był już
pewien, że z feng shui jego nowej posiadłości dzieje się coś bardzo złego.
w kierunku ulic zbiegających się w kształt litery T, Zaprosił więc do swego domu po kolei trzech mistrzów feng shui. Po przybyciu
każdy z nich analizował teren, dom, otoczenie i ogłaszał, że wszystko jest w
idealnym porządku. Jakaż to była ulga! Pan Wu mógł odetchnąć.
Jednakże trzy miesiące później jego żona spadła ze schodów, uderzyła się w
głowę i w stanie śpiączki została przewieziona do szpitala. Pan Wu znów zaczął
więc podejrzewać, że to z feng shui jest coś nie w porządku, tym bardziej że jego
interesy również szły coraz gorzej.
Pewnego dnia, zupełnie niespodziewanie, pan Wu wpadł na starego przyjaciela,
któremu opowiedział o swoich nieszczęściach. Przyjaciel polecił mu swojego
tajwańskiego mistrza feng shui, który właśnie przebywał w mieście. „Pozwól, że
dziś wieczór przyprowadzę go do ciebie" - powiedział. Konsultant feng shui,
mistrz Li, nie zdążył jednak przybyć przed zmrokiem, gospodarz zaproponował
zatem, by gość został na noc i zbadał dom następnego dnia. Nazajutrz mistrz Li
wstał o świcie i spacerując plażą, dokładnie przyglądał się całej posiadłości. W
pewnym momencie przeraził się, gdyż dostrzegł, że odpływ odsłonił potężny głaz.
Przypominał on żabę z szeroko otwartą paszczą zwróconą w kierunku domu, która
wyglądała, jakby miała zamiar go pożreć.
Spiesząc z powrotem, mistrz Li wpadł na pana Wu. „Myślę, że odkryłem, co
jest źródłem wszystkich twoich problemów" - rzekł z uśmiechem zadowolenia.
Wskazując na potężną skałę wyłaniającą się z morza, powiedział: „Pozbądź się jej
natychmiast. W przeciwnym razie możesz stracić całą rodzinę".
Usunięcie głazu nie zabrało dużo czasu. Pan Wu zrozumiał w końcu, że inni
mistrzowie feng shui dostrzegli nieprzyjaznej żaby, gdyż leżała w morzu i sk
rywały ją wysokie fale. Po rozwiązaniu tej zagadki żona pana Wu powróciła do
zdrowia, a jego interesy ponownie rozkwitły.
szczególnie gdy ruch uliczny biegnie wprost ku niemu.

Ta sama zasada dotyczy także sklepów wewnątrz
kompleksów handlowych. Dzieje się tak dlatego, żo
chi, jakie powstaje w wyniku takiego szczególnego
układu ulic, jest zbyt rozwibrowane i szkodliwe, przez
co często wywołuje nieszczęścia. Na przedstawionym
rysunku ulica wręcz uderza w budynek!
W centrum Kuala Lumpur, w Jalan Rają Chulan, znaj-
duje się wspaniały budynek, główna siedziba Arab Ma-
laysian Bank, który na pierwszy rzut oka wydaje się skie-
rowany na zbieg ulic w kształcie litery T. Gdy jednak
przyjrzeć się bliżej, widać, że tak nie jest. W rzeczywi-
stości budynek jest tak zorientowany, że jego drzwi fron-
towe wcale nie wychodzą na ten układ ulic. Lustrzane
szyby tego budynku są tak ustawione, że nie dają ośle-
piających refleksów, natomiast odbija się w nich, niosące
korzystne feng shui, piękne, błękitne niebo. Stwarza to Mall tworzy straszliwą zatrutą strzale godzącą wprost w paląc Buckingham,
wrażenie, jakby przebywające tam osoby pracowały w chociaż zabójczy oddech drogi jest w pewnym stopniu niwelowany przez
niebie i miały dużo przestrzeni do działania i rozwoju. znajdujące się przed pałacem rondo.
Wiele lat temu, kiedy studiowałam w Stanach Zjedno-
czonych, wielokrotnie bywałam w Nowym Jorku. Do się przed działaniem zatrutych strzał, i tak zrobisz wy-
dzisiaj pozostał mi w pamięci budynek PanAm, usytu- starczająco dużo, by do interesującego cię budynku na-
owany na końcu „uderzającej" w niego prostej alei. Wcale płynęło wiele zdrowego chi.
mnie nie dziwi, że ta wielka linia lotnicza boryka się Gdy zatem ocenia się pasaże i kompleksy handlowe,
nieustannie z wieloma problemami finansowymi. należy się przyjrzeć, czy tworzą one harmonijną całość.
Także w Londynie znajdujemy przykład słynnego bu- Pasaż 10 kompleksu handlowego w Kuala Lumpur ma
dynku zwróconego fjontem w kierunku prostej drogi. To doskonałe feng shui, ponieważ kompleks jako całość nie
królewski pałac Buckingham. Jeśli będziesz go zwiedzać, wysyła w kierunku sąsiadów złych wibracji. Jest to ładny
zwróć uwagę na prostą aleję biegnącą w kierunku jego budynek o zaokrąglonych kształtach.
frontu. To Mali. Nie jest dla mnie zaskoczeniem, że an- Do kompleksu tego prowadzą duże, szerokie wejścia i
gielską rodzinę królewską od lat dotykają nieszczęścia. nawet drogi dojazdowe do parkingu są szerokie i otwarte, co
Gdyby na wprost pałacu nie było jeszcze ronda, które pozwala dobremu chi swobodnie wpływać do budynku.
łagodzi zabójcze chi płynące z tej alei, borykałaby się Wewnątrz samego kompleksu sklepy rozmieszczone są w
ona ze znacznie większymi problemami. zgodzie z harmonią feng shui. Żaden ze sklepów nie
Z powyższych wskazówek w sposób oczywisty wynika, wygląda na zbyt wąski czy ściśnięty. Chi płynie łagodnie
że głównym czynnikiem decydującym o dobrym feng shui z piętra na piętro, a ruchome schody prowadzące na wyższe
biurowców jest harmonia - harmonia kształtów, form i kondygnacje nie są skierowane bezpośrednio na drzwi
wymiarów. Niesłychanie ważne jest też, by unikać wejściowe do całego kompleksu.
wrogich zatrutych strzał, najbardziej mrożącego krew w
żyłach tabu feng shui. Jeżeli tylko zabezpieczysz
145
144 Część V. Feng shui biznesu 12. Feng shui biznesu
ZORIENTOWANIE BUDYNKÓW
By poznać swoje korzystne i niekorzystne kierunki geograficzne
związane z datą urodzenia, sięgnij po moją drugą książkę, za-
tytułowaną Feng shui Szkoły Kompasu, którą w całości poświęcono
temu aspektowi feng shui.
Możemy podsumować wskazania dotyczące zoriento- kierunkowi, lub przynajmniej powinny unikać budynków
wania budynków w następujący sposób: bądź biur, do których wchodzi się z niekorzystnych dla
• idealnie byłoby, gdyby teren i budynki po lewej stronie nich kierunków.
drzwi frontowych wznosiły się wyżej aniżeli teren i
budynki po stronie prawej;
• wejście frontowe do budynku nie powinno być
zwrócone bezpośrednio na zbieg ulic w kształcie litery
T;
• wejście frontowe do budynku nie powinno być
zwrócone w stronę wzgórz lub masywnej, niepro-
porcjonalnie dużej konstrukcji;
• jeśli to możliwe, tani, gdzie w pobliżu występują rzeki
lub inne cieki wodne, drzwi frontowe powinny być
skierowane ku nim;
• w idealnych warunkach tył budynku powinien
otrzymywać „wsparcie" od wzgórza lub wyższego
budynku;
• należy unikać budynków, które skierowane są ku
estakadom zakręcającym w ich stronę lub zdającym
się w nie „wcinać".
Aby użytkownicy budynku mogli się cieszyć sukcesami
i pomyślnością, powinien on, jeśli to możliwe, być
zorientowany w zgodzie z horoskopem głównego wła-
ściciela lub najstarszej z zarządzających budynkiem
osób.
Jednakże korzyści z lego możemy czerpać dopiero
wówczas, gdy zastosujemy się do przedstawionych po-
wyżej, głównych wskazań. Wtedy to miejsce na frontowe
drzwi budynku wyznaczymy tak, by uwzględnić naj-
bardziej korzystną dla właściciela budynku stronę świata.
W podobny sposób właściciel budynku powinien
zaplanować swoje prywatne biuro. Także osoby, które
wynajmują całe biurowce lub tylko poszczególne biura,
powinny wybrać takie lokale, których główne wejście
wychodzi na stronę świata odpowiadającą ich najlepszemu
Niektórzy eksperci feng shui orientują budynki w za-
leżności od roku ich budowy. Stosujący tę metodę
odwołują się do techniki feng shui zwanej „latającą
gwiazdą", która również należy do Szkoły Kompasu.
Technika ta odwołuje się do działania nieuchwytnych
sił pojawiających się w efekcie „latania" czy „wędro-
wania" pewnych liczb związanych z datą powstania bu-
dynku. Ta gałąź feng shui jest szeroko praktykowana w
Hongkongu, gdzie na początku każdego roku księ-
życowego mistrzowie z upodobaniem wyliczają, jak du-
żym powodzeniem będą się cieszyły poszczególne bu-
dynki*.
Są też tacy eksperci, którzy kierują się przyjętymi
przez feng shui wskazaniami uznającymi za najlepszy
kierunek południe, za kierunki niekorzystne zaś - pół-
nocny zachód i południowy zachód. Generalnie rzecz
ujmując, Chińczycy wierzą, że szczęśliwe i nieszczęśliwe
kierunki zmieniają się każdego roku. Osobom, które chcą
je dokładnie poznać, poleca się zatem bądź to sięgnięcie
do almanachu Tong Shu, przedstawiającego korzystne
kierunki dla każdego roku, bądź też do I Ching, która to
księga, gdy się do niej uciekamy, często wskazuje
odpowiednie kierunki.
Tong Shu, uaktualniany co roku chiński almanach, za-
wiera wszystkie informacje niezbędne do podjęcia
wszelkiego rodzaju wróżebnych analiz opierających się
na chińskich koncepcjach żywiołów i dat. / Ching to księ-
* Szczególny nacisk na kwestię czasu w feng shui położyłam w
mojej czwartej książce, zatytułowanej Chińska numerologia w feng
shui. Należy podkreślić raz jeszcze, że jest to bardzo zaawansowana
szkoła praktyki feng shui i początkującym radzi się, by zanim podejmą
trud rysowania wykresów urodzeniowych domów i biur, zaznajomili się
najpierw z podstawowymi i zasadniczymi koncepcjami feng
147
146 Część V. Fong shui bi/nnsu 12. Fong shui biznesu
ga wróżebna, a w jej sześćdziesięciu czterech heksagra- brycznego UMW zlokalizowanego w przemysłowej części
mach odnaleźć można wszelkiego rodzaju wskazówki, w lego miasta. Skutki oddziaływania tej strzały były
tym także dotyczące feng shui. szczególnie dotkliwe dla UMW w połowie lat osiemdzie-
siątych. Dziś wciąż jeszcze można dostrzec tę zatrutą
Są one niezwykle ważne dla feng shui, tak że należy strzałę z autostrady, jednakże jej oddziaływanie zostało
się nauczyć, w jaki sposób je rozpoznawać. W wypadku całkowicie zneutralizowane dzięki posadzeniu drzew. Ich
ZATRUTE STRZAŁY domów i bloków mieszkalnych konieczne jest bardzo soczysta zieleń skutecznie blokuje sha chi, wciąż
dokładne zbadanie otoczenia budynku.
próbujące się przedrzeć do UMW.
Czasami zatrute strzały są ukryte lub na pierwszy rzut
Niekiedy w pobliżu mogą się czaić inne obiekty wysy-
oka niewidoczne, trudno je zatem odkryć, lecz wysyłane
łające złe chi w stronę niczego nie spodziewających się
przez nie zabójcze sha chi może być niezmiernie groźne,
mieszkańców. W Malezji należą do nich stare armaty,
trzeba więc wykazać dużą czujność. Niosą one nie-
które dla ich walorów estetycznych ustawia się przed
szczęście mogące spowodować krach w interesach, który
budynkami. Niosą one wielkie zagrożenie. Przykładem
może nastąpić bądź to z powodu odpływu pieniędzy, bądź
też z jakiejkolwiek innej przyczyny. Na co zatem należy tego może być armata wycelowana w budynek Apera w
zwrócić uwagę? Jakie konstrukcje lub obiekty mogą Jalan Rają Chulan. Nie oddziałuje ona na cały budynek,
ranić budynki? lecz jedynie do wysokości piątego piętra. Ludzie
Feng shui domów o niewielkich rozmiarach zwykle mieszkający w jej zasięgu mogą doświadczać nieszczęść
poważnie naruszają takie obiekty jak maszty, słupy wywołanych jej obecnością.
oświetleniowe, a także drzewa. Jednakże w wypadku Inne obiekty dekoracyjne, jak rzeźby z metalu lub
obiektów handlowych, fabryk i innych większych bu- rzeźby nowoczesne, także mogą reprezentować wrogie
dowli stworzonych przez człowieka zagrożenie to nie jest moce. Czasami jestem zdumiona, dlaczego przed niektó-
tak poważne. Nawet jeśli obiekty te znajdują się tuż przed rymi dużymi kompleksami budynków ustawia się potężne
ich głównym wejściem, tracą wiele ze swej siły. rzeźby, których ostre krawędzie godzą w wejścia.
Naprawdę zranić te budowle mogą jedynie ostre, go- Oczywiście są one uznawane za dzieła sztuki, lecz do-
dzące kształty i krawędzie dachów, szczególnie wów- prawdy warto im się jeszcze raz przyjrzeć. Widziałam
czas, kiedy połacie dachowe stykają się i tworzą ostro także inne tak zwane dzieła sztuki przypominające gro-
zakończony trójkąt. Im linie są dłuższe i bardziej ostre, bowce i ustawione dokładnie na wprost frontu budynku. I
tym bardziej niebezpieczne staje się płynące z ich strony znów nie mogłam się nadziwić, jak można dopuścić do
zagrożenie. Ranią również rogi sąsiednich budynków, a tak niekorzystnej aranżacji przestrzeni.
szczególnie tych masywnych. Jeszcze gorzej, gdy któryś z Bądź zatem czujny, dokonując wyboru budynku. Za
ich rogów jest bezpośrednio wymierzony we front lub w złe uznaje się wszystko, co jest kanciaste, przypomina
tablicę z nazwą naszego budynku. nóż lub ma ostre krawędzie.
W Malezji, w mieście Shali Alam, leżącym przy auto-
stradzie wiodącej do Port Klang, znajduje się pewien KSZTAŁTY I FORMY
potężny budynek. Jest tak zorientowany, że jego ostro
narożniki wysyłają bardzo silną zatrutą strzałę na drugą Zasadniczo w feng shui niemal zawsze przedkłada się
kształty regularne nad nieregularne, a formy symetryczne
uznaje za bardziej korzystne aniżeli niesymetryczne.
Dlatego też przyjmuje się, że dobre są kwadraty,
prostokąty, kształty okrągłe, a także ośmiobok pna kua. W
bu-
r
dynkach na takim planie zazwyczaj nie występują pro- cza wzrost, a zatem jest korzystne. Wejście do budynku o
blemy z feng shui. tym kształcie może się znajdować po jego dowolnej
Nie oznacza to jednak, że przy projektowaniu budynku, stronie.
któremu chcemy zapewnić dobre feng shui, nie ma Ponieważ grobowce starożytnych królów Egiptu miały
miejsca na kreatywność. Nie oznacza to też, że wszystkie kształt piramidy, feng shui widzi w niej strukturę typu yin.
inne kształty automatycznie owocują złym feng shui. Feng Powinno się ją zatem równoważyć cechami yang, na
shui kładzie nacisk przede wszystkim na harmonię, którą przykład jasnym oświetleniem. Stojąca przed paryskim
osiąga się dzięki zachowaniu równowagi rozmiarów, Luwrem piramida jest idealnie zrównoważona dzięki
przestrzeni użytkowej, kolorów, światła, temperatury, zastosowaniu szkła, które pozwala wprowadzić do
łagodnych linii yin i twardych linii yang. budowli światło słoneczne. Od chwili jej otwarcia Luwr
Całość musi wyglądać na zrównoważoną, a zatem zaczął się cieszyć niezwykłym powodzeniem.
przestrzeń, forma i proporcje są starannie dobierane, tak Bryła C jest bardzo regularną i symetryczną formą
by stworzyć wrażenie ładu i równowagi. Dlatego z reguły stworzoną z prostokątnych bloków. Połączenie części o
wyrobienie sobie opinii o symetrii jest pierwszym krokiem podobnych kształtach jest bardzo bezpieczne, a z punktu
w ocenie harmonii określonej budowli. Niekiedy widzenia feng shui stanowi łatwą do ożywienia formę.
harmonijną całość mogą tworzyć różne formy geome- Jeżeli interesuje cię budynek o takim kształcie, upewnij
tryczne, na przykład budynek na planie okręgu może się, że ma on wyraźnie zaznaczone główne wejście.
idealnie pasować do obiektu o podstawie kwadratowej Dobrze jest też sprawdzić symboliczną wymowę całej
lub prostokątnej. konfiguracji. Przedstawiona tutaj symbolika nawiązuje
do chińskich wyobrażeń o tym, co jest dobre, a co złe,
Pokazano tutaj trzy popularne połączenia brył uznane szczęśliwe lub nieszczęśliwe, korzystne lub niekorzystne.
HARMONIJNE ŁĄCZENIE BRYŁ za dość korzystne. Bryła A składa się jakby z dwóch Dlatego budynki przypominające chińskie ideogramy o
skrzydeł, które zdają się zapraszać przechodzące nieopodal korzystnej wymowie uznaje się za dobre, a te, które kojarzą
szczęście. Jeżeli umiejscowimy wejście w środku tej się z ideogramami opisującymi rzeczy negatywne, są
konfiguracji, wówczas będzie ona przypominała niezwykle niepomyślne.
korzystny układ zielonego smoka i białego tygrysa.
Bryła B to piramida. W kategoriach feng shui piramidę
postrzega się jako trójkąt wycelowany w górę, co ozna- DOBRE I ZŁE KSZTAŁTY
___________ NAWIĄZUJĄCE DO CHIŃSKICH IDEOGRAMÓW
Budynki przypominającej słowo xia, oznaczające ruch

w dół, lub słowo xiong, czyli nieszczęście, są oczywiście
złe. Zgodnie z tym tokiem rozumowania budynki „przy-
ozdobione" skierowanymi ku górze strzałami są dobre,
gdy zaś strzały skierowane są w dół, budynki uznaje się
za zło.
Niekorzystna jest również każda forma, którą można
interpretować jako niekompletną. Budynki w kształcie
półkola, schodów, litery T lub L uznać należy zatem za
niekorzystne, ponieważ sprawiają wrażenie, jakby im
czegoś brakowało.
12. Feng shui biznesu 151
150 Część V. Feng shui biznesu
Wing (król) Xia (dół) przepływ chi. Obowiązuje tu generalna zasada, wedle
DOBRY ZŁY której betonowe konstrukcje mają charakter yang, podczas
gdy rośliny, kwiaty i krzewy charakter yin. Dlatego
wprowadzanie roślinności jest pierwszym krokiem na
// (szczęście) Xiong (nieszczęście)

DOBRY ZŁY
Niektóre figury geometryczne wydają się dla Chińczyków

przeklęte - jak na przykład krzyże i trójkąty. Można
przypuszczać, że budynki o takich kształtach będą przy-
sparzały problemów ludziom, którzy prowadzą w nich
interesy. Najsłynniejszym tego przykładem jest budynek
Bank of China w Hongkongu. Mistrzowie feng shui różnie
go oceniają, jednakże zgodni są co do tego, że układ
otaczających budynek dróg jest bardzo korzystny i że on
sam ma dobre feng shui. Wielu z nich przyznaje, że feng
shui Bank of China zdecydowanie źle wpływa na sąsia-
dów, szczególnie na stojący tuż obok dom gubernatora.
Interesujące jest też to, że wznoszący się w sąsiedztwie
hotel Hilton został zburzony, by stworzyć miejsce na
nowy biurowiec. Można się spodziewać, że losy tego
nowego budynku nie potoczą się najlepiej.
Istnieje też symbolika nawiązująca do świata zwierząt.
Dobrą wróżbą jest, gdy twój budynek przypomina smoka,
złą, gdy przypomina motyla, jako że owad ten krótko żyje.
Dbanie o krajobraz jest obecnie najskuteczniejszym

sposobem zapewnienia budynkom handlowym w mia-
ROLA KRAJOBRAZU
stach równowagi yin i yang, która pozwala na swobodny

długiej drodze równoważenia charakterystycznego dla
miast krajobrazu natury yang. Pełne zieleni podwórka
wewnątrz budynków lub w obrębie kompleksów handlo-
wych wytwarzają dużą ilość zdrowego chi, niezwykle
korzystnego dla interesów.
Jest wiele elementów, które można wkomponować w
otoczenie budynku, by przyciągnąć dobre chi. Należą
do nich:
• Małe strumyczki i cieki wodne, które leniwie wiją
się w labiryncie roślin i drzew. Strumyki niosą po-
wodzenie prowadzonym w okolicy interesom.
• Fontanny, szczególnie okrągłe, które wytwarzają
duże ilości szczęśliwego chi i wzmagają ruch w in-
teresie.
• Stawy, w których trzyma się karpie i żółwie szczę-
ścia oraz kwitnące lotosy. Symbolizują one sukces,
pomyślność i płynność w interesach.
• Fragmenty skał i pagórki, które reprezentują wzgó-
rza i góry, zapewniają ochronę przed nieszczęściem i
pechem.
• Rośliny i kwiaty, które symbolizują aktywny rozwój i
ekspansję.
• Drzewa symbolizujące moc i jedność.
• Kwiaty, które symbolizują szczęście i dobrą wolę
użytkowników budynku.
Wszystkie te elementy można stosować jednocześnie i
tworzyć z nich harmonijne kompozycje. Mogą one być
wykorzystane w dowolnej, przyjemnej dla oka kombina-
cji. Obowiązuje tu jednak pewne tabu, które musimy
uwzględnić:
• Po pierwsze - trzeba zachować równowagę nie tylko
w kształtach, lecz także w rozmiarach. Dlatego nie
152 153
Część V. Feng shui biznesu 12. Feng shui biznesu
ma sensu sadzenie wyjątkowo potężnych drzew, Na dodatek, jeżeli wykona się je w korzystnych wymia-
przy których wszystko wydaje się mniejsze, niż jest rach feng shui, przyniesie to podwójny zysk. W wyrazi-
naprawdę - nie ma zatem harmonii. stości słów i znaków, jak również w wielkości liter, za-
• Po drugie - najlepiej, jeśli wybudowana sadzawka wsze powinniśmy odnaleźć równowagę.
ma zaokrąglony kształt i wygląda, jakby brała budynek Wybierając kolorystykę szyldów, eksperci feng shui
w objęcia. I ponownie, aby skutecznie oddziaływała, zalecają analizę żywiołu właściciela interesu. W zależ-
nie może być zbyt duża, gdyż zdominuje całe ności od tego, czy urodził się w roku drzewa, ognia,
otoczenie, ani też zbyt mała, gdyż w nim zginie. Za- wody, metalu czy ziemi, powinien wybrać kolor odpo-
dbaj, aby woda w sadzawce była czysta, a jeśli ho- wiadający żywiołowi zgodnemu z jego własnym.
dujesz ryby, staraj się, aby były zdrowe i regularnie Jeżeli urodziłeś się w roku panowania żywiołu drzewa,
karmione. Kiedy sadzawka jest zaniedbana, woda wówczas będziesz wspierał ogień, czyli kolor czerwony.
staje się mętna i brudna i wytwarza sha chi, czyli Dlatego na twoim szyldzie powinna dominować czer-
zatruty oddech. wień. Jeśli urodziłeś się w roku wody, wówczas czerpie z
• Po trzecie - strumyki powinny się wić leniwie, nigdy ciebie korzyści drzewo, a kolor zielony w twoim szyldzie
zaś płynąć w linii prostej. Ta sama reguła dotyczy będzie oznaczał, że przyczynisz się do sukcesu swojej firmy
ścieżek. i tak dalej.
Według wielu Chińczyków, feng shui poprawiają też Pamiętaj, że szyld reprezentuje firmę, a ty jesteś osobą,
dekoracyjne wizerunki zwierząt symbolizujących po- która ją prowadzi, to ty więc musisz służyć firmie, nigdy
myślność, szczęście lub pieniądze. Często w osiągnięciu zaś odwrotnie.
szczęścia pomagają wykonane z porcelany lub z drewna Niektórzy zwolennicy feng shui czują, że pewne kolory
czerwone nietoperze, żółwie, feniksy i smoki. Spiżowe w sposób oczywisty są odpowiednie dla określonych
wyobrażenia saren, koni, lwów i jednorożców symboli- rodzajów interesów, jak kolory złoty i czerwony dla re-
zują szczęście, moc i ochronę. stauracji - ponieważ by przygotować pożywienie, po-
trzebny jest ogień - a biel dla sklepów jubilerskich, gdyż
Zanim zajmiemy się wnętrzami biur, sklepów i nieru- reprezentuje - podobnie jak złoty - metal i tak dalej.
SZYLDY, ZNAKI FIRMOWE I LICZBY Chińczycy wierzą także w siłę światła. Jasne, kolorowe
chomości, w których prowadzi się interesy, zwróćmy oświetlenie, szczególnie w restauracjach, przyciąga
uwagę na pewien ważny aspekt odnoszący się do feng klientów. By zrozumieć magię świateł neonowych, wy-
shui biznesu - na szyld i znak firmowy, to znaczy na ich starczy wspomnieć barwne, jaskrawe światła tokijskiej
projekt, wielkość i umiejscowienie. Ginzy.
Chińczycy są także bardzo drobiazgowi, jeśli chodzi o Amerykańskie miasto hazardu, Las Yegas, wybudowano
nazwę firmy, i hołdują wielu przesądom związanym z na pustyni. Ci, którzy je odwiedzili, nigdy nie zapomną
liczbą kresek, które się na nią składają oraz na jej sym- jasnych świateł świadczących o nieustannej aktywności,
bolikę. Nie należy to wszakże do ścisłej praktyki feng trwającej zarówno w dzień, jak i w nocy. Bliższymi mi
shui. przykładami są jasno oświetlone, każdej nocy tętniące
Szyldy i znaki firmowe uznaje się za ważną część feng życiem restauracje Kuala Lumpur i innych dużych miast
shui biznesu i należy im poświęcić uwagę. Rozmiary w Malezji.
szyldów powinny pozostawać w zgodzie z generalnymi Wybór wzornictwa, które chcemy wykorzystać w logo
zasadami feng shui dotyczącymi harmonii i równowagi firmy, jest nieco bardziej skomplikowany. Choć nie obo-
wiązują tu ścisłe zasady, pamiętaj, że niektóre kształty są
bardziej korzystne aniżeli inne. Unikać należy wszyst-
kiego, co wydaje się niezrównoważone, niekompletne,

co stwarza wrażenie dysharmonii lub przypomina nie-
pomyślne symbole. Nie poleca się krzyży i trójkątów ani Ukazane tutaj logo było znakiem mojej firmy Dragon Seed. Kiedy
skierowanych w dół strzał. w 1987 roku przejęłam funkcję prezesa tej sieci sklepów w
Hongkongu, pierwsze, co zrobiłam, to zmieniłam znak firmowy.
Potrzebowałam czegoś, co ożywiłoby tę senną firmę, która miała
ZAOKRĄGLONE KSZTAŁTY IDEALNE NA LOGO doskonałą markę i cieszyła się uznaniem bogatych pań domu,
Jeżeli projektując znak firmowy, chcemy wprowadzić lecz pogrążona była w całkowitym letargu. Zależało mi bardzo na
określone kształty, pamiętajmy, że za korzystne uznaje tym, by dodać życia jej wizerunkowi. Symbol smoka nie budził
się kwadraty i koła. wątpliwości, lecz jaki on miał być? Ponieważ handlowaliśmy
Popularne jest także wykorzystywanie chińskich ide- luksusowymi dobrami, zdecydowałam, że potrzebujemy czegoś, co
ogramów zawierających szczęśliwe słowa, ponieważ sugerowałoby wysoką klasę i prestiż, a cóż może być w tym wypadku
wierzy się, że zapowiadają one powodzenie. Należą do lepsze od korony?
nich znaki: „podwójne szczęście", „rozwój" czy „powo- Jednocześnie chciałam zachować
dzenie". smoka i wprowadzić jakieś atrybuty
pomyślności. A więc wymyśliliśmy
Wiele chińskich firm zamieszcza w swoim znaku fir- szczęśliwego, bawiącego się smoka!
mowym smoka, gdyż uważa się go za przychylne stwo- Przyjęliśmy za nasze kolory srebrny i
SMOK I INNE ZWIERZĘTA rzenie, które symbolizuje siłę, władzę, witalność i odwagę. purpurowy, gdyż w dialekcie kan-
Rzeczywiście, smok jest najpowszechniej używanym przez tońskim brzmią one ngan chee (ngan
Chińczyków symbolem i w chińskich dzielnicach miast to srebro, a chee - purpura), co zna-
leżących w różnych częściach świata stworzenie to czy „pieniądze".
wznosi dumnie głowę, przyjmując wielorakie postacie i Logo firmy Dragon Seed
kształty - zarówno na wiszących na zewnątrz szyldach,
jak i stanowiąc część dekoracji i wystroju siedzib firm.
Za symbole szczęścia uznaje się także feniksa, żółwia, znak firmowy, który okaże się wyjątkowo niekorzystny.
nietoperza i sarnę. Nadają się one idealnie na znak fir- Za przykład może posłużyć logo korporacji Supreme,
mowy, gdyż reprezentują ciągłość, siłę, determinację które przywodzi na myśl złamane pa kua, co ma bardzo
oraz powodzenie materialne. niekorzystną wymowę. Dzieje się tak dlatego, że pa kua
zawsze symbolizuje obiekt służący ochronie i jest szeroko
stosowane przez zwolenników feng shui do odbijania
zatrutych strzał i innych niebezpieczeństw, będących
przyczyną powstania sha chi. W tym wypadku złamanie
sugeruje, że pa kua uległo sile złego chi.
LICZBY
WZORY GEOMETRYCZNE I ABSTRAKCYJNE
Co się tyczy wzorów geometrycznych i abstrakcyj- nych, należy zachować niezwykłą ostrożność. Niekiedy,
nie zdając sobie z tego sprawy, można zaprojektować A teraz kilka uwag na temat liczb. Według Chińczyków,
zwłaszcza tych z Hongkongu, niektóre liczby są
szczególnie korzystne. Pierwszą pozycję na liście liczb
idealnych zajmuje dziewiątka. Dzie-
156 12. Fong shui biznesu 157
Część V. Feng shui biznesu
więc symbolizuje pełnię niebios i ziemi. Jest to największa

cyfra i nieważne, czy będzie to jedna dziewiątka, czy też
trzy lub cztery, gdyż dodane cyfry składające się na ich
sumę zawsze dadzą dziewięć, co sprawia, że liczba ta
pełna jest magicznych treści. Na przykład 9+9 = 18, 1 +
8 zaś daje dziewięć. Dodaj trzy dziewiątki, a dadzą w
sumie 27 - suma tych dwóch cyfr zaś znów wyniesie
dziewięć.
Dickson Poon należy do tych ludzi interesu, którzy
odnieśli największe sukcesy. Jego rolls-royce ma numer
rejestracyjny 9999, za który, jak mi powiedział, zapłacił
milion dolarów. Przez lata śledziłam karierę tego czło-
wieka i widziałam, jak jego powodzenie wciąż rośnie.
Rok po roku omijały go kryzysy. Zawsze zdarzało się coś, co
ratowało jego majątek przed zjedzeniem przez odsetki
bankowe. Kiedy go poznałam, wynajmował piętnaście
butików. Dzisiaj jest prezesem Dickson Concepts Limited,
firmy obracającej milionami dolarów, do której należą
paryski ST Du Pont wraz z całą jego światową siecią
butików oraz luksusowy londyński dom towarowy, Har-
vey Nichols.
Nigdy nie zapomnę, co Dickson Poon powiedział mi
na temat swego samochodu o numerze rejestracyjnym
9999. Stwierdził, że przyniósł mu on wielkie szczęście i
ogromną fortunę. Inne jego samochody, a posiada ich
wiele - lamborghini, porsche, corniche'e oraz mercedesy -
mają tablice rejestracyjne z numerami 928, co stanowi
idealną kombinację cyfr, która dosłownie znaczy „nie-
pohamowany, swobodny rozwój i ekspansja". Znaczenie to
wynika z brzmienia nazw wymienionych cyfr w dialekcie
kantońskim.
Najbliższa dziewiątce jest oczywiście ósemka. Niektórzy
wierzą, że ma ona nawet wyższą rangę aniżeli dziewiątka.
Gdy zestawimy ją z innymi cyframi, okaże się, że liczba 48
jest dobra, gdyż oznacza „dynamiczny rozwój", podobnie
28, gdyż oznacza „swobodny rozwój", 58 zaś nie jest
dobra, ponieważ oznacza „brak rozwoju". Trójkę także
uważa się za korzystną, gdyż niesie w sobie znaczenie
„rozpoczynania na nowo". Nie jest ona jednak tak bardzo
pożądana jak ósemka. Według Chińczyków należy za
wszelka cenę unikać
czwórki, ponieważ dosłownie znaczy „śmierć". Dlatego
też powinno się unikać liczby 24, tłumaczonej jako „łatwo
pojawiająca się śmierć", a szczególnie 174, która oznacza
„wszyscy razem umierają".
Znaczenie mają liczby znajdujące się na tablicach re-
jestracyjnych twojego samochodu, ostatnie cyfry numeru
telefonu lub faksu, cyfry w twoim adresie lub ostatnie cyfry
numeru twojej karty kredytowej lub konta bankowego.
Ludzie biznesu, którzy kierują się feng shui, są zwykle
bardzo drobiazgowi, jeśli chodzi o liczby związane z ich
interesami. Właśnie z tego powodu większość banków ma
na względzie to przeczulenie swych bogatych, chińskich
klientów i chętnie zmienia numery, których nie chcą oni
zaakceptować. Szczególnie uczynne są w tym względzie
przedsiębiorstwa telekomunikacyjne. Malezyjski Telekoms
jest jednak znacznie mniej tolerancyjny wobec tego rodzaju
uprzedzeń, nazywając je po prostu zabobonami.
158 Część V. Feng shui biznesu 13. Wnętrza firm 159
O tym, że dobre feng shui daje określonym przedsię- Nikt nie zakwestionuje jego władzy,
13. Wnętrza firm biorstwom to, co najbardziej pożądane, a więc przewagę a jego decyzje będą przemyślane i
w walce z konkurencją, najłatwiej się przekonać, anali- sprzyjające powodzeniu firmy. Róg po
zując wystrój biur. Odnosi się to przede wszystkim do przekątnej jest także miejscem, w
Hongkongu, gdzie architekci wnętrz znają dokładnie którym znajduje się źródło możliwości
podstawy feng shui. Są oni także przyzwyczajeni do logo, największego rozwoju, oraz rejonem,
że ich projekty wykonywane na zlecenie międzynarodo- gdzie chi jest zrównoważone.
wych korporacji i banków, które chcą założyć w tym mieście Kiedy w biurach miejsca tego nie
swoje przedstawicielstwa, są uważnie analizowane przez zajmuje szef, powodzeniem będzie się
znawców feng shui. Słyszałam, że Rothschild, Ci-tibank, cieszyć osoba, która tam
Chase, a nawet „Wall Street Journal" zasięgają rady pracuje, chociaż Szef powinien siedzieć w rogu biura.
ekspertów feng shui, gdy w swych azjatyckich niekoniecznie musi się to
przedstawicielstwach dokonują jakichkolwiek reorgani- okazać korzystne dla firmy.
zacji i przesunięć wśród pracowników, co zwykle oznacza Dostęp do ulokowanego w narożniku biurka nie powi-
zmianę aranżacji biur. nien być utrudniony. Biurka stojące bliżej drzwi, zwykle
zajmowane przez sekretarki i niższy personel, należy
Feng shui wnętrza zaczyna się od rozplanowania biura, ustawić tak, by nie blokowały przepływu chi. Generalnie
a przede wszystkim od ulokowania i zorientowania biura oznacza to, że żadne biurko nie powinno zagradzać
osoby zarządzającej firmą lub głównego szefa. Może to szefowi drogi do drzwi wejściowych.
być prezes, dyrektor, naczelnik lub osoba na podobnym
stanowisku. Feng shui jej biura ma ogromny wpływ na ZAWSZE SIEDŹ TWARZĄ DO DRZWI
powodzenie interesów firmy, którą zarządza. Znam bardzo uzdolnioną kobietę, która w prowadzo-
Szef musi siedzieć w najbardziej korzystnym i najlep- nym przez siebie biurze doradztwa borykała się z niezli-
szym do zarządzania miejscu w całym biurze. Można tu czonymi problemami. Z punktu widzenia feng shui było w
wprowadzić pojęcia władzy i siły, gdyż zgodnie z feng siedzibie jej firmy kilka niekorzystnych rozwiązań, lecz
ROZKŁAD BIUR shui dotyczą one rogów najbardziej oddalonych od drzwi najpoważniejszym błędem okazało się to, że siedziała tyłem
wejściowych do siedziby firmy. Usytuowanie biura szefa w do drzwi. Przez ostatnie dwa lata miała problemy z
rogu po przekątnej od wejścia daje mu najlepszą nieuczciwym personelem, który nieustannie coś robił za
możliwość kontroli, ułatwia koncentrację i zapewnia jej plecami, podkradał pomysły, klientów, a ostatnio nawet
powodzenie.
Zawsze siedź twarzą do drzwi.

pieniądze. Wiele może się dziać za plecami
161
160 Czgść V. Feng shui biznesu 13. Wnętrza firm
człowieka, a siedzenie tyłem do drzwi oznacza, że nie siedzący przy nich byli zwróceni plecami do wejścia. Jeśli
potrafimy zapanować nad pojawiającymi się wtedy oszu- to tylko możliwe, każdy pracownik powinien dobrze
stwami i nieuczciwością. widzieć drzwi frontowe. Tak naprawdę człowiek nigdy
Menedżerowie, którzy mają własne biura, powinni nie powinien być zwrócony plecami w kierunku drzwi,
ustawić swe biurko w rogu po przekątnej od drzwi, skąd nawet gdyby miało to być wyjście ewakuacyjne. W prze-
mogliby ogarnąć wzrokiem całe wejście. Ustaw swe biurko ciwnym razie będzie to najkrótsza droga do utraty har-
tak, by nie przylegało do żadnej ściany i by w czasie monii. W biurze pojawią się nieuczciwość i zła atmosfera,
pracy mogło dookoła niego płynąć chi. a to doprowadzi do uszczypliwości i wielu kłótni.
Ustawiając biurko, powinniśmy też unikać siedzenia Biurka nie powinny stać zbyt blisko drzwi, gdyż za-
plecami do okna. Taka pozycja sugeruje brak wsparcia, chęca to do absencji i nieustannego spoglądania na zegarek.
brak ochrony pleców. Nie jest także zalecane ustawianie biurek w taki sposób, jak
Biura, z których okien rozciąga się atrakcyjny widok, ławek w szkolnych salach. Wtedy bowiem przełożony
cieszą się wielką popularnością wśród większości me- siedzi naprzeciwko swoich pracowników, niejako w
nedżerów firm. Mogą się one jednakże stać źródłem nie- konfrontacji z nimi, co wywołuje negatywne wibracje.
korzystnych wpływów. Dlatego toż zaleca się dokładną Kiedy pojawiają się jakiekolwiek problemy związane z
ocenę budynków, konstrukcji i Krajobrazu widocznego z brakiem równowagi, feng shui zaleca stosowanie kwiatów,
biura. Przez okna może także wpadać oślepiający blask roślin, a nawet kryształów (przycisków do papieru,
popołudniowego słońca, co nie jest dobrym feng shui. wazonów), które dzięki swemu charakterowi yin łagodzą
Jeżeli w biuro godzą ostro zakończone narożniki, zaleca się nastrój.
przysłonić ten widok, wieszając w oknach kotary. Najbardziej cenionym układem biurek dla wszystkich
Podobnie postępuje się w wypadku oślepiającego blasku pracowników, szczególnie w wypadku małych pomie-
słońca, chociaż wspaniałą alternatywę stanowi tutaj po- szczeń, jest typ pa kua. Oznacza to, że biurka ustawiamy
wieszenie kryształowych kulek rozszczepiających pro- po przekątnych, symulując w ten sposób boki pa kua.
mienie słoneczne na kolory tęczy i tworzących dobre chi. Taki układ stwarza harmonijne relacje pomiędzy pra-
Widok wzgórz w oddali lub przyjemny krajobraz jest cownikami i zapewnia powodzenie firmie i jej interesom.
bardzo korzystny dla biura. Jeżeli na zewnątrz Kiedy biurka znajdują się w linii zagrożenia płynącego z
znajdują się cieki wodne lub bujna roślinność, to prostych korytarzy lub innych niekorzystnych obiektów, jak
przyciągnięcie tych korzystnych symboli za pomocą
luster uczyni cuda dla feng shui biura.
Ogólny rozkład biura również po-
winien być wierny zasadom feng
shui, dlatego też biurka nigdy nie
powinny być usytuowane tak, by
Rozkład tego biura jest okropny! Pracownicy
siedzą plecami do wejścia, biurka stoją zbyt
blisko drzwi, a pomieszczenie jest zbyt małe.
sterczące rogi, wyeksponowane belki czy drzwi toalety, w
rozproszeniu złego chi cuda może zdziałać skorzystanie z
żywych roślin.
Rośliny chronią przed
złym chi, które płynie do
biura z korytarza.
i;i. Wnętrza firm 163
162 Część V. Feng shui bi/nesu
Kryształki i dzwonki wietrzne także tutaj są skutecz- KASA

nym środkiem zaradczym, podobnie jak wazony z ciętymi
kwiatami, a nawet akwaria ze złotymi rybkami. Jest to najważniejszy element umeblowania każdego
sklepu lub restauracji. Jej umiejscowienie może zapewnić
W rozkładzie sklepów i restauracji najważniejszym
wyjątkowe powodzenie lub stać się przyczyną nie-
ROZKŁAD SKLEPÓW I RESTAURACJI szczęścia. Należy ją zatem ustawić ze szczególną pieczo-
zadaniem dobrego feng shui jest skuteczne przyciąganie łowitością. Wynika to z tego, że lada z kasą jest miejscem,
klientów i radosne pobrzękiwanie kasy, wskazujące na przez które napływają pieniądze. Im korzystniej jest usta-
dobry interes. Dlatego też dla biznesu zorientowanego wiona, tym więcej pieniędzy przyciągnie.
na klientów priorytetem okazuje się zapraszający wystrój • Po pierwsze - kasjer musi stać za ladą w taki sposób,
zewnętrzny. by dobrze widzieć drzwi wejściowe. Nie trzeba chyba
Sklep powinien być tak zaaranżowany, by osoby ob- przypominać, że nie może być zwrócony plecami ku
sługujące klientów były zwrócone twarzą do drzwi. Rów- drzwiom. Jednakże sama lada kasowa nie powinna być
nież produkty należy tak ułożyć, aby były dobrze wi- skierowana bezpośrednio ku wejściu, lecz należy ją
doczne, a dzięki temu zachęcały klientów do zakupów. ustawić w stosunku do niego pod pewnym kątem.
Miejsca sprzedaży detalicznej powinny być dobrze • Po drugie - ani kasjer, ani kasa nie powinni znajdo-
oświetlone, by przyciągnąć do sklepu strumień chi. Za- wać się bezpośrednio pod wyeksponowaną belką
lecane jest także stosowanie wielu luster, ponieważ stropową, ponieważ może to wywołać problemy i
optycznie pomnażają towary i powiększają przestrzeń, bóle głowy.
dzięki czemu stwarzają wrażenie dostatku i powodzenia. • Po trzecie - żadne ostre krawędzie lub rogi nie po-
Właściciele wielu sklepów przekonali się już, że usta- winny godzić w kasę. Może sprowadzić to nieszczę-
wienie akwariów z rybami i małych fontann dobrze ście i wywołać brak płynności finansowej.
wpływa na biznes. Wpływ usytuowania kasy na biznes można wzmocnić
Przede wszystkim jednak to właściciele restauracji lubią na kilka sposobów i wielu ludzi interesu swobodnie ko-
akwaria, w których trzymają drogie karpie i inne żywe rzysta z poniższych wskazań feng shui, które zdają się
przysmaki. Służy to dwóm celom: poprawia feng shui, znakomicie sprawdzać w wielu różnych dziedzinach.
które uznaje wodę za korzystny element, oraz pozwala POWIEŚ LUSTRO. Bardzo korzystnie jest powiesić
wykazać, że podawane w restauracji ryby i owoce morza lustro obok lub za ladą kasową. Lustro takie działa nie
są świeże. tylko jako element przyciągający, lecz symbolizuje także
Właściciele nowoczesnych chińskich restauracji nie podwajanie codziennych wpływów.
przepadają już za czerwonymi i złotymi dekoracjami. ZAWIEŚ DZWONKI WIETRZNE. Powieszenie dzwonków
Wielu z nich odrzuciło nawet symbol wijącego się smoka, wietrznych nad kasą sprawia, że chi wzrasta, dzięki czemu
który był tak bardzo popularny w starych restauracjach. dobrze idą interesy. Dzwonki wietrzne zrobione z rurek
W zamian stosuje się teraz delikatne, zgaszone kolory, uznawane są za najkorzystniejsze, ponieważ wytwarzają
okrągłe i kwadratowe stoły oraz znacznie ogranicza się odpowiednie ilości dobrego chi.
liczbę stołów, by poprawić przepływ chi w restauracji. POSTAW KRYSZTAŁOWY WAZON. Umieszczenie
obok kasy przewiązanego czerwoną wstążką kryształo-
wego wazonu także symbolizuje płynność w biznesie
oraz przychylność usatysfakcjonowanych klientów, którzy
z pewnością powrócą.
13. Wnętrza firm
idzie o tworzenie chi. Lokale, których ściany pokryte
ZAWIEŚ BAMBUSOWE FLETY. Niektórzy eksperci są wilgocią wywołaną pracą urządzeń klimatyza-
feng shui zalecają wieszanie nad kasą bambusowych fle- cyjnych, nieustannie wykorzystujących to samo po-
tów przewiązanych czerwoną wstążką, gdyż działają one wietrze, również nie służą interesom.
jako przewodnik wznoszącego się chi, co sprawia, że ro- • To, co najbardziej wartościowe w każdej firmie
śnie wsparcie ze strony klientów. Flety muszą być skie- (może to być sejf zawierający papiery wartościowe,
rowane ku górze, gdyż w przeciwnym razie chi będzie cenne wyroby ze złota, skarbce bankowe lub biuro
płynąć w dół, wywołując zachwiania w interesach. menedżera albo szefa korporacji), zawsze powinno
znajdować się w rejonie o dobrym chi, to znaczy w
Oprócz szczegółowych wskazań feng shui względem
miejscu odległym od drzwi wejściowych.
ZALECENIA OGÓLNE • Rośliny w biurach, sklepach lub lokalach, w których
form i lokalizacji budynków, miejsc pracy i rozkładu prowadzi się interesy, powinno się troskliwie pielęgnować
mebli, równie ważne jest zadbanie o ogólny na i nie dopuszczać, by marniały, usychały lub więdły, a jeśli
strój lokalu sprzyjał tworzeniu się, przepływowi i rucho- tak się dzieje, jest to wskazówka, że chi uległo zastojowi
wi chi. Oznacza to, że pomieszczenia muszą być czyste, i zostało pozbawione życia. To samo odnosi się do
cechować się harmonią yin i yang oraz mieć dobre hodowli rybek w biurze. Muszą być one zdrowe, woda
zaś dotleniona i czysta. Jeżeli rybki zdychają jedna po
oświetlenie. drugiej, to nieomylny znak, że zaczyna się źle dziać.
• Ciemne, źle oświetlone miejsca wywołują zastój
• Nigdy nie wolno dopuścić do tego, by w lokalach
i zmęczenie chi, co przynosi niepowodzenie w inte
biurowych panował przykry zapach, gdyż jego obecność
resach. Ważnym aspektem feng shui, któremu nale
wytwarza złe wibracje. Toalety powinny być zatem z
ży poświęcić szczególną uwagę, jest dobre, lecz nie
dala od głównego biura, aby nie docierały do niego
oślepiające oświetlenie miejsca pracy.
• Rejony wilgotne dostarczają dobrej pożywki dla pleśni i płynące stamtąd zapachy. Resztki przynoszonego do
są źródłem złowrogiego chi. Wywołuje to problemy i biura jedzenia należy przed wyjściem szczelnie
kryzysy, powtarzające się z dużą regularnością. zawinąć, a zarządzający biurem powinien dbać o
• W miejscach narażonych na dokuczliwy blask po- systematyczne usuwanie odpadków i śmieci.
południowego słońca gromadzi się niszczycielskie • Ciągi komunikacyjne w miejscu pracy powinny być
chi, które sprowadza przykrości i niepowodzenia. nie zablokowane i łatwo dostępne. Wszelkie zatory
Jeżeli słońce jest zbyt jaskrawe, można skorzystać z wynikające ze złego ustawienia biurka lub bezmyśl-
lustrzanych szyb, zasłon lub zawiesić w oknach nego składowania kartonów i papierów nie sprzyjają
ustabilizowanemu przepływowi chi. Stwarza to
kryształki.
• Brak życia w biurach i lokalach handlowych prowadzi niesnaski w miejscu pracy.
do stagnacji. Zbyt spokojne i chłodne biuro wskazuje na • Wreszcie nadmierny hałas w lokalu, w którym pro-
istnienie złych wibracji. Należy wprowadzić do niego wadzi się interesy, wywołany bądź to nazbyt głośną
życie za pomocą muzyki, komputerów, stukających muzyką czy hukiem maszyn z pobliskiej fabryki,
maszyn do pisania lub ryb pływających w akwarium. bądź - co gorsza - głośnym zachowaniem personelu,
Ospałość biura lub sklepu wywołuje stagnację chi, co nie wywołuje silne zawirowania chi i jest zły dla feng shui.
jest korzystne dla powodzenia firmy. Rezultatem jest często nerwowość, niska wydajność
Ważne jest też wietrzenie lokali. Nawet odrobina pracy i brak harmonii wśród personelu.
świeżego powietrza może zrobić wiele dobrego, jeśli
166____________________________Część V. Feng shui biznesu
ZGODNOŚĆ HOROSKOPOWA ______________________
Ponieważ sprawne zarządzanie firmą w dużej mierze

zależy od pracowników, niektórzy zwolennicy feng shui
sugerują, aby zapewnić zgodność i usprawnić współpracę
pomiędzy zatrudnionymi osobami, organizując grupy
ludzi o zgodnych horoskopach.
CZĘŚĆ SZÓSTA
Sposoby
rozwązywana
problemów
feng shui
Nagle z niebios spadł deszcz.

Z gór spływa woda i wypełnia rzeki oraz jeziora
Zapowiada to obfite zbiory.
171
14. Sposoby rozwiązywania

___ problemów feng shui
Do feng shui można podejść na dwa sposoby. Pierwszy

z nich jest racjonalny, logiczny i praktyczny. Kiedy żalom
pojawia się problem feng shui, racjonalny umysł
natychmiast podsuwa wiele środków zaradczych lub
rozwiązań. Na przykład jeżeli feng shui głosi, że musimy
się strzec przed obiektami wymierzonymi w nasze drzwi
frontowe, racjonalnym rozwiązaniem jest próba
zasłonięcia takich zagrażających elementów.
Rozwiązania proponowane przez mistrzów tej sztuki
opierają się na logice, dzięki czemu wydają się przemy-
ślane i oczywiste. Wielu powiedziałoby, że są zgodne ze
zdrowym rozsądkiem.
Istnieje jednakże drugie podejście do feng shui - mniej
racjonalne, które często bliższe jest mistycyzmowi aniżeli
zdrowemu rozsądkowi. Kiedy pojawiają się problemy w
interesach, specjaliści feng shui mogą po prostu zalecić
zmianę ustawienia mebli i - voila! - wszystko znów jest
dobrze! Wzywani konsultanci często unikają tłumaczenia
swego postępowania. Obcując przez wiele lat z
ekspertami feng shui, zauważyłam, że zapytani o
wyjaśnienie, dlaczego zastosowali określone rozwią-
zanie, stają się małomówni. Zamiast rzeczowo odpowiadać
na pytanie, wolą stwarzać wrażenie, że kieruje nimi
tajemnicza intuicyjna wiedza.
Zdecydowanie opowiadam się za pierwszym podej-
ściem. Wierzę i wiem, że jeśli zna się podstawowe wska-
zania i koncepcje, które składają się na praktykę feng
shui, nietrudno ją zrozumieć i stosować. Krótko mówiąc,
wolę przemyśleć pewne sprawy. Wolę podchodzić do
feng shui jak do nauki.
Praktyczne, logiczne podejście do problemów w inte-
resach wymaga oceny metod zarządzania, niekiedy
analizy finansów firmy, sprawdzenia ksiąg rachunkowych
172 Część VI. Sposoby rozwiązywania problemów feng shui 14. Sposoby rozwiązywania problemów feng shui 173
i tak dalej. Tak samo jest z feng shui. Jeśli jesteśmy prze-
konani, że wiele naszych problemów wynika z oddziały-
wania złowrogich sił, które są wynikiem złego feng shui,
możemy spróbować dociec, skąd one pochodzą. A później
możemy poczynić odpowiednie kroki, by się z nimi
uporać.
Wynika z tego, że pojawienie się nieuczciwych pra-
cowników, nieustanny pech, ciągłe zmiany personelu i
podobne kłopoty można niekiedy przypisać złemu feng
shui biura. METODA PRZEPŁYWÓW
Tym, którzy wierzą w feng shui oparte wyłącznie na in-
tuicji, lub tym, których przekonuje pozornie powszechne i
skuteczne jego praktykowanie w Hongkongu i Sin-
gapurze, a którzy chcą się zapoznać z zalecanymi środ-
kami zaradczymi, chcę raz jeszcze przypomnieć, że feng
shui zajmuje się ukierunkowaniem, zrównoważe-
niem i wzmocnienie m p r z e p ł ywu chi. Właśnie to
jest podstawą praktyki feng shui.
Wedle założeń teorii przepływu chi, jeśli żyje się w
harmonii z własnym otoczeniem, wówczas clii rośnie,
wzmacnia się i rozprzestrzenia. Te z kolei usprawnia
przepływ chi w naszych ciałach, co w efekcie daje pełnię
zdrowia, wielkie szczęście i powodzenie. Krótko METODA RÓWNOWAŻENIA
mówiąc, wszystko wówczas układa się pomyślnie.
Oczywiście rzadko się zdarza, aby otoczenie było ide-
alne. Tylko nielicznym przypada doskonałe siedlisko, w
którym wybudują doskonały dom. Gdyby to było łatwe,
wszyscy bylibyśmy bogaci jak Krezus i spełnieni jak
Budda.
Jednakże czymś innym jest dążenie do osiągnięcia
możliwie najpełniejszej harmonii. Przecież można zna-
leźć całkiem niezłą lokalizację dla domu, a dom wybu-
dować tak, by spełniał wymogi feng shui. Gdy zaś okaże
się, że trzeba coś przystosować, zmienić lub przerobić,
można się odwołać do najróżniejszych antidotów feng
shui. METODA WZMACNIANIA
Używam określenia „antidota", gdyż taki właśnie cha-
rakter mają środki zaradcze feng shui. Używa się ich, by
przeciwdziałać specyficznym problemom feng shui.
Często korzysta się nie z jednego, lecz z wielu antidotów.
Zła lokalizacja, kiepski kształt działki lub budynku,złe
ich ukierunkowanie względem stron świata, zastoje w prze-
pływach chi i wszystkie inne nieprawidłowości możemy
skorygować na różne sposoby.
W tym i następnym rozdziale przedstawiam pokrótce
najważniejsze antidota wykorzystywane przez zwolen-
ników feng shui. W zależności od stosowanej metody
można je podzielić na trzy grupy.
Opiera się ona na idei ścieżek, kanałów i kanalików,

które pozwalają chi płynąć z ziemi lub z nieba ku bada-
nemu siedlisku lub domowi. W metodzie tej stosuje się
wydrążone tyczki, światła lub różnego rodzaju ścieżki.
Założeniem jest dotarcie w głąb ziemi, by sięgnąć do chi i
wydobyć je na powierzchnię lub by połączyć miejsce o
dobrym chi z miejscem, które jest go pozbawione. Metoda
przepływów najlepiej sprawdza się w wypadku
kompensowania „niekompletnych" kształtów budynków.
Jest podstawą feng shui, a polega na wprowadzeniu do

otoczenia i krajobrazu harmonii. Domy o nieregularnych
kształtach mogą zyskać pewną harmonię dzięki
wprowadzeniu zmian architektonicznych czy też skał lub
drzew. Równowaga znaczy tyle co symetria, zatem
budynki, którym brakuje symetrii, należy przebudować
lub skompensować ich mankamenty, wykorzystując ele-
menty, które wprowadzają równowagę do rozkładu domu
i jego wymiarów.
Zakłada ona wprowadzenie określonych zmian archi-

tektonicznych lub zastosowanie elementów albo obiek-
tów, które przynosząc dobre chi, mogą wzmocnić lokalne
feng shui. Pomogą one chi płynąć lub rozproszą je,
174 Część VI. Sposoby rozwiązywania problemów feng shui 175
gdy będzie nazbyt silne, a nawet wytworzą chi tam, gdzie

go brakuje.
15. Środki zaradcze na problemy
W metodzie tej wykorzystuje się światła, fontanny, ________ płynące z zewnątrz
akwaria, dzwonki, wiatraczki, dzwonki wietrzne, lustra i
kryształki, i wiele innych rzeczy pomagających akty- Drzewa, rośliny i krzewy są prawdopodobnie najczę-
wizować przepływy chi w określonych rejonach domu. ściej stosowanymi i najbardziej skutecznymi remediami
Metodę tę można połączyć z metodami innych szkół
feng shui. Analizując rozkład pokoi według pa kua, przy-
DRZEWA I ROŚLINY
pisujesz narożnikom domu różne sytuacje życiowe, a póź-
niej odwołujesz się do metody wzmacniania określonej
części domu, co wniesie do twojego życia szczęście. Wy- na złe chi, a co za tym idzie - złe feng shui. Często stosuje
nika z tego, że metodę wzmacniania można połączyć z się je dla stworzenia równowagi yin i yang, a ponieważ
metodami feng shui Szkoły Kompasu. Jest to też sku- sq obiektami żywymi, mogą wzmocnić feng shui siedliska
teczny sposób przekonania się, czy takie obiekty, jak lub domu.
dzwonki wietrzne czy rośliny, stosowane dla uaktywnienia Drzewa bardzo skutecznie odgradzają od zatrutych
jakiejś części domu, pozostają z nią w zgodzie. strzał, szczególnie tych wysyłanych przez proste, ostre
W feng shui krajobrazu zazwyczaj stosuje się dwie drogi, budynki lub inne obiekty. Doskonale także zasła-
pierwsze metody. Właśnie one zostały opisane w tym niają niepożądane i „agresywne" obiekty - jak głazy, któ-
rozdziale. W feng shui wnętrz natomiast korzysta się z rych kształty przywołują na myśl niebezpieczne stwo-
metody wzmacniania, a stosowane przez jej praktyków rzenia lub zwierzęta, armaty, estakady przypominające
antidota przedstawione zostały w następnym rozdziale. kosy, ostre i złowrogie krawędzie wysokich budynków, a
nawet inne drzewa, które mogą bezpośrednio blokować
drzwi frontowe i wytwarzać potężne ilości sha chi.
Drzewa posadzone rzędem, przypominając żywopłot,
mogą odgrywać rolę naturalnej przegrody i strzec przed
złym i nie zrównoważonym chi.
W dawnych czasach w wielu wsiach południowo--
wschodnich Chin na tyłach domostw zakładano gaje
bambusowe. Mieszkańcy domów wybudowanych na
zupełnie płaskich terenach często sadzili drzewa, które
miały stanowić odpowiednik tradycyjnych ochronnych
elementów krajobrazu, jak wzgórza i pasma górskie.
Drzewom, które stosuje się w feng shui jako element
ochronny, pozwala się rosnąć w sposób naturalny, nie
przycina się ich ani nie podwiązuje. Powinny to być
drzewa bujnie się rozrastające i najlepiej wiecznie zielone,
gdyż symbolizują one obfitość i powodzenie. Poruszane
wiatrem zielone liście są zwykle oznaką dobrego feng
shui
176 Część VI. Sposoby rozwiązywania problemów feng shui 15. Środki zaradcze na problemy płynące z zewnątrz 177
Ogólna zasada głosi, że drzewa posadzone w pobliżu

budynku zawsze dają dobre feng shui, szczególnie wów-
czas, gdy rosną na jego tyłach. Warto jednakże wiedzieć,
że nie powinny one rosnąć zbyt blisko. Jeśli ich gałęzie
blokują dostęp światła słonecznego do domu, mieszkańcy
cierpią, ponieważ drzewa powstrzymują dopływ chi.
Może się też pojawić inny problem. Drzewom i roślinom
przypisuje się naturę yin, a kiedy yin dławi światło sło-
neczne, które ma charakter yang, brak jest równowagi.
Należy się tu kierować własnym osądem. Drzewo, które
budzi twą sympatię i wydaje ci się piękne, jest korzystne.
Jeśli natomiast wydaje ci się uciążliwe, lękasz się go lub
całkowicie zasłania słońce, lepiej je ściąć i posadzić Drzewa jako ochrona przed porywistymi wiatrami. Kiedy
nowe. Tak właśnie często dzieje się w tropikach, gdzie domy są wybudowane na szczytach wzgórz, drzewa
drzewa rosną niezwykle szybko i zdarza się, że osiągając sadzi się od strony, z której wieją porywiste wiatry,
ogromne rozmiary, przytłaczają dom, choć posadzono je, zapewniając tym sposobem ochronę mieszkańcom.
by go chroniły. Drzewa jako ochrona przed hałasem. Budynki zlokali-
Wreszcie, kiedy drzewa i rośliny wykazują oznaki gnicia, zowane w centrach miast i otoczone zewsząd ruchli-
obumierania lub wyglądają, jakby usychały, lepiej je wymi, hałaśliwymi ulicami pełnymi spalin można
usunąć i zastąpić nowymi. Gnijące lub niszczejące rośliny i osłonić rzędami drzew, które ku pożytkowi mieszkań-
drzewa wysyłają trujące chi, które czyni wiele szkody ców potrafią zneutralizować źródło skażenia i hałasu.
okolicznym mieszkańcom. Drzewa jako ochrona przed skażeniem i wstrętnymi za-
pachami. Kiedy dom posadowiony jest tuż obok nie-
drożnego kanału, w którym gromadzą się śmieci, posa-
dzone w odpowiednim miejscu drzewa ochronią mie-
szkańców przed zatrutym chi wytworzonym przez
wstrętne zapachy.
Drzewa wykorzystuje się także jako ekran chroniący
przed niekorzystnymi wpływami pobliskich cmentarzy.
Drzewa jako ochrona przed prostymi drogami „wysy-
łającymi zatrute chi". Jak widać na poniższym rysunku,
w celu uniknięcia złego oddziaływania drogi godzącej
w dom, można przesunąć jego wejście bądź posadzić w
odpowiednim miejscu szereg drzew lub żywopłot, który
da mieszkańcom ochronę na przyszłość. Drzewa jako
ochrona przed krzyżami i wieżami kościelnymi. Domy,
które są zwrócone w kierunku kościołów lub świątyń,
nie pozostają obojętne wobec cierpienia osób biorących
udział w pogrzebach i w odprawianych za zmarłych
Drzewa chronią przed oddziaływaniem wieży znajdującej się po drugie mszach. Wierzy się, że krzy-
stronie ulicyj
178 Część VI. Sposoby rozwiązywania problemów feng shui 15. Środki zaradcze na problemy płynące z zewnątrz____________179
że źle oddziałują na znajdujące się naprzeciw budynki. ny tutaj dom wybudowany na planie litery L stal się
Także i w tym wypadku (pokazanym na poprzedniej kompletny. Równoważy to kształt domu. • Drzewo jako
stronie) drzewa posadzone blisko domu zapewnią ochrona przed innym potężnym drzewem rosnącym
mieszkańcom ochronę. bezpośrednio przed drzwiami frontowymi i
• Drzewa jako ochrona przed estakadami, tak powszech- przytłaczającym dom złym chi. W takiej sytuacji naj-
nymi w stosowanych obecnie rozwiązaniach komuni- lepszym rozwiązaniem jest, jak to ukazano tutaj, posa-
kacyjnych. Najodpowiedniejsze w tym wypadku są dzenie dwóch innych drzew w taki sposób, by razem
drzewa pokryte bujnym listowiem. Poleca się je jako tworzyły trójkąt skierowany na zewnątrz. Rozprasza to
skuteczną ochronę przed wszelkiego rodzaju nieko- całe niekorzystne chi wysyłane w kierunku domu przez
rzystnymi wpływami złego chi, wytwarzanego przez atakujące drzewo.
hałaśliwe ulice.
• Drzewa jako ochrona przed krawędziami i ostrymi li-
niami dachów. Jest to często występująca sytuacja, CIEKI I ZBIORNIKI WODNE
gdyż wiele budynków ma właśnie takie linie dachów,
które - choć to efekt najczęściej nie zamierzony - mogą Woda w najróżniejszych formach niemal zawsze niesie
zagrażać otoczeniu. Kiedy tak się zdarza, idealnym roz- dobre feng shui. Pomaga osiągnąć powodzenie, ponieważ
wiązaniem okazuje się posadzenie drzew. symbolizuje pieniądze. Należy więc dbać o to, aby woda
• Drzewa jako ochrona przed słupami telegraficznymi, była czysta, świeża i by płynęła. Zastała i cuchnąca woda
masztami linii przesyłowych i wszelkimi obiektami, jest znacznie gorsza aniżeli zupełny jej brak. Jeśli
które mogą godzić we frontowe drzwi. Drzewo rosnące wybudowałeś w pobliżu domu basen lub sadzawkę i nadal
na linii wysyłanych przez nie zatrutych strzał może bez przerwy nękają cię nieszczęścia, sprawdź, czy woda
skutecznie ochronić mieszkańców przed ich oddziały- jest czysta. W wielu domostwach baseny pływackie
waniem. wybudowane w przypływie entuzjazmu są później
• Drzewa można także wykorzystać do zrównoważenia zaniedbywane, gdyż rzadko się z nich korzysta lub dzieci
domów i budynków, które pozbawione są narożników, wyjeżdżają na studia za granicę. W takich wypadkach albo
przez co wydają się niekompletne. Sadząc w odpo- rozbierz basen, albo dbaj, aby był czysty.
wiednim miejscu drzewo, można sprawić, by pokaza-
To samo odnosi się do sadzawek z rybami i małych strumyków, które
W tym miejscu posadzono drzewo. są budowane z wielkim entuzjazmem, lecz z czasem, z powodu braku
opieki, stają się brudne, błotniste i zamulone. Jeszcze gorzej, gdy
zastała woda nabiera ciemnej barwy. Wywołuje to nieszczęścia i przy-
sparza mieszkańcom problemów w interesach oraz staje się przyczyną
braku powodzenia. Wodę można wykorzystać jako środek zaradczy w
wypadku, gdy domy i budynki cierpią z powodu nadmiaru obiektów
yang. W miastach i miasteczkach, gdzie dominują ciężki beton i cegła,
stworzony przez człowieka pieniący się wodospad, basen czy piękna
fontanna w otoczeniu roślinności niosą powodzenie i szczęście,
ponieważ tworzą harmonię, a tym samym aktywizują szczęśliwe chi. .
180__________Część VI. Sposoby rozwiązywania problemów feng shui 15. Środki zaradcze na problemy płynące z zewnątrz____________181
światła
basen
równoważące basen
JMk ŚWIATŁA
Jednym z najskuteczniejszych środków zaradczych

drzewo polecanych przez ekspertów feng shui są światła. Uloko-
równoważące wane w odpowiednich miejscach lampy i reflektory czynią
basen cuda, zapewniając szczęście mieszkańcom.
Zainstalowanie świateł w rogach posesji jest najlep-
Nieproporcjonalnie duży basen szym sposobem poradzenia sobie z nieregularnym
zrównoważony został drzewem posa- kształtem działki lub budynku. Światła można także
dzonym po drugiej stronic domu. Światła z tyłu kompensują z kolei zbyt
bliskie domu położenie basenu.
wykorzystać do zrównoważenia domów wielopoziomo-
wych.
Działanie świateł polega na „podnoszeniu chi w kie-
Należy się jednak upewnić, że te „obiekty wodne" nie runku niebios", a raczej na „zachęcaniu" go do wznoszenia
są zbyt duże ani nie znajdują się zbyt blisko budynku. Z się. Dlatego, aby wzmocnić szczęście domu, zwolennicy
powodu nadmiaru clii o charakterze yin może to wywołać feng shui instalują dwa światła z przodu budynku, po
dysharmonię, a co za tym idzie, przytłumić powodzenie i jednym na k;r/.tlym rogu oraz jedno pośrodku, na jego
szczęście mieszkańców. Pamiętaj, że jeżeli masz taki tyłach. Dzięki temu można skorygować każdy błąd w
problem, możesz go rozwiązać na wiele różnych usytuowaniu domu, ponieważ światła zapewnią po-
sposobów. trzebną mieszkańcom równowagę.
Jeżeli basen jest zbyt duży, po każdej jego stronie po- Światła, które mają służyć wzmocnieniu feng shui
sadź drzewo, by „poszerzyć rejon domu". domu, powinno się umieszczać na wysokości kalenicy. •
Jeżeli basen znajduje się zbyt blisko domu, można po- Światła zapewniają równowagę mieszkańcom, których
prowadzić od basenu do domu nawet przesadnie krętą dom jest wybudowany albo zbyt blisko, albo zbyt daleko
ścieżkę, by tym sposobem zwiększyć dystans, lub można od wejścia na posesję. Gdy dom nie jest usytuowany w
zainstalować lampy w dwóch narożnikach domu lub centrum działki, zainstalowanie świateł natychmiast
budynku, co wydaje się jeszcze łatwiejsze. W każdym poprawia sytuację.
zaś wypadku światła na rogach działki, na której usytu-
owano dom lub budynek, zawsze zapewniają dobre feng
shui, gdyż wprowadzają równowagę.
• Fontanny pozwalają skompensować nadmiar ele-
mentów yang występujących w otoczeniu. Jeżeli
fontanna otoczona jest roślinami, wywołuje, ku po-
żytkowi mieszkańców, dobre wibracje chi.
• Baseny uformowane w laki sposób, że pozwalają wo-
dzie „obejmować" dom, niosą powodzenie i są wspa-
niałą pomocą dla tych, którzy narzekają nn brak
„przynoszącego pieniądze chi". Światło na działce o nieregularnym kształcie.
182 Część VI. Sposoby rozwiązywania problemów fong shui 15. Środki zaradcze na problemy płynące z zewnątrz_________________183
• Światła'można wykorzystać do „zrównoważenia" __________________________ ZWIERCIADŁO PA KUA

działki o niekompletnych kształtach, tak jak w wy- Ośmiokątne zwierciadło pa kua jest jednym z najpo-
padku działki w kształcie litery L. W takiej sytuacji tężniejszych antidotów chroniących domostwa przed
zainstaluj światło na rogu i skieruj je na brakujący złowrogim chi wytwarzanym przez zewnętrzne obiekty,
fragment. Tę samą metodę można zastosować dla na które nie możemy mieć wpływu. Jest ono także jed-
domu na planie w kształcie litery L. Zwykle odradza nym z najbardziej tajemniczych symboli stosowanych w
się budowę i zasiedlenie takich domów, jednakże dla praktyce feng shui.
osób, które już je zamieszkują, postawienie słupa z Zwierciadło pa kua bez trudu można kupić w chiń-
lampą stanowi dobre rozwiązanie. Wszelkie inne skich świątyniach lub sklepach handlujących dewocjo-
nieregularne kształty działek można poprawić, naliami związanymi z praktykami taoistycznymi i bud-
umieszczając latarnie z tyłu domu. dyjskimi. Nie zaleca się jednak stosowania pa kua bez
• Światła można wykorzystać do rozwiązywania pro- uprzedniego zasięgnięcia porady świątynnego kapłana
blemów, jakich przysparzają wąskie ścieżki. Zainsta- lub mnicha, gdyż jak wierzą Chińczycy, musi być ono
lowanie wzdłuż nich lamp spotęguje powodzenie najpierw pobłogosławione. Kapłan, odśpiewując odpo-
mieszkańców. Jeżeli na jakimś odcinku ścieżka zwęża wiednie mantry, nada mu taką moc, by strzegło przed
się, ustaw tam latarnię. złymi wpływami. Historię śmierci Bruce'a Lee w Hong-
• Światła mogą także posłużyć do skorygowania złego kongu wiąże się z pa kua. Podobno Bruce Lee, nazywając
usytuowania zbiorników wodnych. Ukazana tutaj siebie Małym Smokiem, rozdrażnił dziewięć smoków
sadzawka, choć ma korzystny kształt nerki, jest usy- Kowloonu. Gdy się o tym dowiedział, dla obrony zain-
tuowana źle, bo na tyłach domu. Taka konfiguracja stalował na rosnącym w pobliżu domu drzewie zwier-
nie przynosi powodzenia, a nawet sprawia, że po- ciadło pa kua. Jednakże w czasie tajfunu (niewątpliwie
wodzenie odpływa. By naprawić tę sytuację, zain- wywołanego przez smoki) pa kua strącił wiatr, a to dlatego,
staluj dwa reflektory w dwóch rogach frontu domu. że wcześniej nie zostało pobłogosławione. Nie miało
mocy, która mogłaby się przeciwstawić złości smoków.
W taki oto sposób zginął Bruce Lee.
Kiedy po raz pierwszy przybyłam do Hongkongu, za-
mieszkałam w apartamencie na Peak, skąd rozciągał się
wspaniały widok na port, ale przed moimi oknami wznosił
się słynny okrągły budynek Hopewell Centre. Mówiono o
nim, że jest źródłem złego feng shui dla wszystkiego, co
go otacza, ponieważ wygląda jak laseczka kadzidła
palonego w świątyniach. Polecono mi powieszenie
zwierciadła pa kua, które miało mnie ochronić przed
emanującym z niego złym chi. Wielokrotnie ponawiałam
próbę zamocowania pa kua, lecz za każdym razem
odpadało, co świadczyło o tym, że znak nie ma wystar-
czającej mocy. Co gorsza, zawsze wtedy zapadałam na
zdrowiu.
Wreszcie miejscowy mistrz feng shui zalecił powieszenie
Światła z przodu domu korygują złe usytuowanie
nie jednego, lecz trzech, godziwej wielkości, zwier-
Część VI. Sposoby rozwiązywania problemów feng shui 16. Środki zaradcze feng shui wnętrz 185
184
ciadeł pa kua, po jednym na każdym z trzech okien wy-

chodzących na ten budynek. Pa kua zostały też pobłogo- 16. Środki zaradcze feng shui wnętrz
sławione w słynnej świątyni Wong Thye Sin w Kowlo-
oriie. Dopiero wtedy zwierciadła przestały odpadać.
Dlatego nie zalecam stosowania zwierciadeł pa kua,
chyba że twoim domem zajmie się najpierw ekspert feng
shui. Zwierciadło pa kua uznaje się za bardzo silne anti-
dotum na zatrute strzały, lecz gdy stosuje się je w nie-
właściwy sposób, ono samo może się stać źródłem za-
grożenia. Dzieje się tak dlatego, że pa kua, które swą moc
czerpie z narysowanych na nim ośmiu trygramów, wysyła
określone wibracje, które - nieodpowiednio zogni-
skowane - mogą przynieść więcej szkody niż pożytku.
Najbardziej drastycznym sposobem poprawy złego usy-

ZMIANA ORIENTACJI DRZWI
tuowania drzwi frontowych jest po prostu jego zmiana.

Niekiedy może to być jedyna możliwość uporania się ze
złowrogimi siłami zatrutych strzał wysyłanych przez
wspomniane wcześniej obiekty. Czasami konieczność
laka może wynikać z tr"/?, że zorientowanie drzwi fron-
towych nie współgra z kierunkami geograficznymi ko-
rzystnymi dla głowy rodziny (sięgnij po inną moją książkę,
Feng shui Szkoły Kompasu).
Jeżeli stwierdzono, żo przyczyną nieustających nie-
szczęść są zatrute strzały, należy tak zmienić usytuowanie
drzwi frontowych, aby wychodziły na inną stronę
aniżeli ta, z której pojawiło się zagrożenie. Być może
najsłynniejszym przykładem zastosowania tej metody
jest historia singapurskiego hotelu Hyatt, mieszczącego
się przy Scotts Road. Gdy tylko zmieniono rozmieszczenie
wszystkich drzwi prowadzących do hotelu, Hyatt znów
zaczął być dochodowy i do dziś świetnie prosperuje.
Ponieważ na całym świecie coraz modniejsze i po- sywnym feng shui, działać może wyłącznie na twoją ko-
wszechniejsze stają się mieszkania w blokach i komplek- rzyść.
sach mieszkaniowych, rośnie zainteresowanie feng shui Najlepiej, jeśli czytelnik w pełni decyduje o feng shui
wnętrz. Nowej wymowy nabrało projektowanie pokoi, swego domu i biura, w rzeczywistości jednak niestety
kolorystyka oraz stosowanie obiektów wzmacniających nie zawsze tak jest. Często pokój, dom lub biuro są nam
chi. Ważną częścią feng shui wnętrz stało się także cało- przydzielane i stajemy przed faktem dokonanym. Czasami
ściowe projektowanie biur. po prostu nie jesteśmy wystarczająco zamożni, by
W poprzednich rozdziałach szczegółowo omówiłam pozwolić sobie na luksus bycia wybrednym lub kapryś-
wiele aspektów feng shui, które należy uwzględnić, gdy nym. Niemniej jednak radzę, by robić, co w naszej mocy!
analizuje się uk'ad pokoi, kształty i lokalizację ważnych Poświęćmy więc szczególną uwagę temu, co w feng shui
stref przeznaczonych dla głowy rodziny lub właściciela zwie się „strefami zagrożenia". W rozdziale tym przed-
interesu. Nawet jeśli nie jesteś głową rodziny lub szefem stawiam także kilka sposobów wzmacniania chi domu i
czy właścicielem firmy, praktyka, którą nazywam defen- biura.
Środki zaradcze feng shui wnętrz zwykle rozpraszają złe chi, a
często, dzięki intensyfikacji przepływu chi przez dom, wzmacniają
szczęście.
186 Część VI. Sposoby rozwiązywania problemów feng shui 16. Środki zaradcze feng shui wnętrz 187
Sposoby te, stosowane z właściwym zrozumieniem bójczego chi wysyłanego przez proslą drogę lub krawędź
filozofii feng shui, pozwalają likwidować zaburzenia dachu godzącą w czyjś pokój lub dom. Jednocześnie cu-
harmonii w domu lub biurze oraz tak pobudzić powsta- downy, bambusowy flet staje się drogą dla chi, które płynie
wanie i przepływ chi, by działało ono na korzyść czło- bez przeszkód, omijając ciężkie, wiszące pod sufitem
wieka. belki, rozpraszając ich przytłaczające oddziaływanie.
ŚWIATŁA I PRZEDMIOTY ODBIJAJĄCE ŚWIATŁO

OSIEM ŚRODKÓW ZARADCZYCH chi, bądź to w tworzeniu dobrego chi. Dlatego też
Na podstawie mojej wieloletniej praktyki feng shui obrotowe drzwi lub wiatrak mają moc rozpraszania za-
wyróżniam osiem kategorii środków zaradczych. Są to:
• Światła i przedmioty odbijające światło. Do tej ka-
tegorii należą: światła, lustra, przedmioty z litego
kryształu i kryształowe kulki.
• Obiekty żywe lub sprawiające wrażenie żywych.
Należą do nich: rośliny, akwaria z rybkami, małe
żółwie lub obrazy czy figurki tego wszystkiego.
• Obiekty wydające przyjemne dźwięki, takie jak: po-
brzękujące przy każdym powiewie dzwonki wietrzne,
dzwonki wszelkich kształtów i rozmiarów, gongi i
cymbały.
• Obiekty, dla których charakterystyczny jest ruch ko-
listy. Kategoria ta obejmuje przyjemne dla oka mobile,
wiatraki, drzwi obrotowe, miniaturowe fontanny, jak
również wentylatory - sufitowe lub przenośne.
• Ciężkie obiekty mające cechy yang, takie jak głazy i
rzeźby.
• Urządzenia elektroniczne, które stwarzają wrażenie
obecności życia i generują dźwięki, takie jak: gra-
mofony, magnetofony, radia i telewizory.
• Długie i wydrążone przedmioty, takie jak: flely- naj-
lepiej bambusowe - i nowoczesne dzwonki wietrzne
wykonane z rur.
• Kolory stosowane w harmonijnym układzie zgod-
nym z chińską koncepcją żywiołów.
Każda z wymienionych rzeczy lub dowolna ich kom-
binacja ma niepowtarzalne właściwości, które'sprawiają,
że są one skuteczne bądź to w zwalczaniu zlowro-giego
Do kategorii tej należą: światła, lustra, przedmioty z
kryształu i kryształowe kulki.
ŚWIATŁA to: lampy z abażurami, reflektory, kryszta-
łowe żyrandole i inne formy oświetlenia. Skorzystaj z
nich, by ożywić mroczne zakątki pomieszczeń, dodać
wnętrzom stabilności i stworzyć w nich przyjemny na-
strój. Światła okazują się też przydatne do ozdobienia
tych stref pokoju, mieszkania czy biura, które odpowia-
dają sytuacji życiowej symbolizującej to, co chcemy
wzmocnić.
Powróćmy do ostatniej części trzeciego rozdziału, w
którym opisałam osiem sytuacji życiowych pa kua. Nanieś
osiem sytuacji życiowych na diagram z rozkładem twego
domu lub biura i zdecyduj, którą z jego części chcesz
wzmocnić lub ożywić. Dla wygody w powyższym
diagramie przedstawiłam pa kua podzielone na osiem
stref. A oto odpowiadające im sytuacje życiowe:
• POŁUDNIE symbolizuje SŁAWĘ, UZNANIE, SZA-
CUNEK.
• PÓŁNOC symbolizuje KARIERĘ, PRACĘ, MOŻLI-
WOŚCI ROZWOJU.
• ZACHÓD symbolizuje DZIECI, POTOMSTWO, SY-
NÓW.
• WSCHÓD symbolizuje ZWIĄZKI RODZINNE.
• POŁUDNIOWY WSCHÓD symbolizuje DOSTATEK,
PIENIĄDZE, POWODZENIE, ZYSK.
• POŁUDNIOWY ZACHÓD symbolizuje PERSPEKTY-
WĘ MAŁŻEŃSTWA, SZCZĘŚCIE.
• PÓŁNOCNY WSCHÓD symbolizuje WYCHOWANIE,
STUDIA I WIEDZĘ.
• PÓŁNOCNY ZACHÓD symbolizuje DORADCÓW I
POMOCNYCH LUDZI.
188 Część VI. Sposoby rozwiązywania problemów feng shui
bardzo ci zależy na pobudzeniu określonej 189
strefy, możesz użyć więcej niż jednego
Południe Jeśli środka. Jednakże jedną z najpotężniejszych
chcesz metod jest zainstalowanie jasnego światła.
Ponieważ sama jestem trochę zachłanna,
systematycznie aktywizuję każdy rejon we
wszystkich pokojach w moim domu. Ponadto
staram się korzystać tylko z niektórych toalet
i zadba-
Toalety w strefie małżeństwa lub
dostatku mogq wypłukać całe
szczęście przypisane, danemu ro-
gowi, W dawnych Chinach
z\vy\de w domach nie było toalet
pobudzić strefę mał

żeństwa, ustal, która część twojego
domu znajduje się od południowego
zachodu. Właśnie ona reprezentuje
twoje perspektywy małżeńskie. Mo
żesz ją wzmacniać, najpierw jednak
upewnij się, że nie ma tam toalety,
gdyż twoje nadzieje związane z mał
żeństwem zostaną „spłukane".
Powinieneś wzmocnić tę część domu za pomocą
pięknych, kryształowych żyrandoli, pamiętając jednak,
aby światło paliło się przez całą noc. Jeżeli nie stać cię na
żyrandol, zainstaluj reflektory lub
Północ
lampę z pięknym, jasnym abażurem.
Możesz też tam umieścić naturalii} kryształ, by
reprezentował żywioł ziemi, lub powiesić ; ymbole mał-
żeństwa albo miłości. Skutecznymi stymulatorami mogą
być obrazy przedstawiające papużki chińskie, sploty
małżeńskie wykonane z czerwonego sznurka, które okazują
się szczególnie skuteczne w wypadku osób chcących nieco
ożywić swe nudne życie towarzyskie, czy wreszcie
symbol podwójnego szczęścia. Tak samo, korzystając z tej
metody, możesz wzmocnić rejony: doradców, rodziny,
dostatku, kariery, sławy, dzieci lub wiedzy.
Wszystkie części domu można obudzić lub zasilić
równinż wieloma innymi
„wzmacniaczami" feng
shui, które po kolei
omówimy. Niekiedy, jeśli
190 16. Środki zaradcze feng shui wnętrz Część VI. Sposoby 191
rozwiązywania problemów feng 16. Środki zaradcze
łam o to, by żadna z nich nie znalazła się ani w strefie dzieci, ani w shui feng shui wnętrz
strefie dostatku, gdyż wysoko cenię te aspekty mego życia.
LUSTRA są niezwykłym „superśrodkiem" pomocnym w wielu
kłopotliwych, z punktu widzenia feng shui, sytuacjach. Lustra mogą odbić
Za
wie
szo
ne
w
pob
liżu
okn
a
prz
edm
niemalże wszystko, co wywołuje problemy - zarówno prostą drogę, jak i ioty
stertę śmieci. Po prostu wieszamy zwykłe lustro tak, by chroniło dom, z
odbijając atakujące obiekty, choć najskuteczniejsze jest chińskie oszl
zwierciadło z ośmiobocznym pa kua. Lustra pełniące funkcję ochronną ifo
wa-
mogą mieć dowolne rozmiary i nawet małe lusterka służą magii feng neg
shui. o
Istnieje wiele innych zastosowań luster w domu czy też w biurze. krys
Zazwyczaj im większe lustro, tym lepiej. Powinno ono być jedną dużą ztał
taflą, a nie składać się z lustrzanych płytek. Jako elementy wzornictwa u
chw
są one niekorzystne, gdyż wykazują tendencję do zniekształcania ytaj
odbicia, co wywołuje złe chi. ą
Lustra powinny być umocowane w taki sposób, by nie „cięły" ani nóg, świ
ani głów mieszkańców. Ma to niekorzystny wpływ na ich zdrowie i z tego atlo
powodu jest zdecydowanie odradzane. Wieszając lustra, należy mieć na shn
ecz
uwadze wzrost mieszkańców. Zaleca się lustra sięgające aż do podłogi. ne i
W feng shui za korzystne uznaje się wieszanie luster w określonych two
pomieszczeniach, takich jak na przykład jadalnia, na dwóch sąsiednich rzą
ścianach, gdyż „pomnażają" pożywienie, a co za tym idzie - fortunę w
rodziny. Wieszając lustra w taki sposób, ideę „pomnażania" można don
ni
przenieść na dowolną strefę domu. Zauważ, że wiele restauracji i barów tęcz
ma całe lustrzane ściany, co symbolizuje pomnożenie liczby klientów! ę.
Bardzo popularną praktyką jest mocowanie luster w taki sposób, by Bar
odbijały kasę. W tym wypadku chodzi o symboliczne pomnażanie dzo
dochodów firmy. Zwykle w lokalu handlowym kasę umieszcza się w kor
zyst
pobliżu wejścia. Zawieś lustro tak, by odbijało tylko kasę, nie zaś drzwi ne
wejściowe. Jest to ulubiona metoda chińskich sklepikarzy na całym roz
świecie. Gdy następnym razem wejdziesz do chińskiej restauracji, wią
zwróć uwagę na te właśnie elementy feng shui! zani
e!
w wypadku żyrandoli, niezwykle silnie
wspomoże to przepływ dobrego chi.
tra sięgające od podłogi do sufitu światłem,
Kryształowejak wazy ze świeżymi kwiatami
yciqgajq do pokoju widok wody.
dzo korzystne rozwiqzanie! również dostarczają doskonałego zdrowego chi,
a leżące na biurku kryształowe przyciski do
Lustra są także doskonałym przyciągają dobre wibracje.
rozwiązaniem dla pokoi o nieregularnych Warto wspomnieć, że kryształowe kulki o
kształtach, gdyż umieszczenie lustra na wielopłaszczyznowym szlifie, podobne
wystającej ścianie nadaje jej głębi i do kryształków, z jakich zbudowane są żyrandole,
stwarza złudzenie większej przestrzeni. doskonale wzmacniają feng shui, szczególnie gdy
Lustra mogą powiększyć zbyt ciasny pokój, powiesi się je w słonecznym oknie.
hol wejściowy lub poszerzyć zbyt wąski Szlifowane kryształy rozszczepiają promienie
korytarz. Uznaje się za korzystne ne, dając refleksy w kolorach tęczy.
wieszanie ich na sufitach gabinetów i biur, Przemieniają płynące ze światła słonecznego
gdyż symbolizuje to „sięganie w górę". mocne yang w niosące przychylny los chi, które
Kiedy w domu lub w miejscu pracy wypełnia cały pokój, rozpraszając dominujące
mamy do czynienia z niosącymi zagrożenie
filarami, które we wszystkich kierunkach Szlifowane kryształy powieszone na belkach
wysyłają zabójcze chi, obudowanie ich lu- wych sprawiają, że chi się wznosi, a
strami rozproszy całe śmiercionośne chi i umieszczone w stwarzającym zagrożenie
zmieni na dobre feng shui tego przejściu (na przykład troje drzwi w jednej osi)
odpychającego obiektu. rozpraszają złowrogie chi.
Żadnych wątpliwości nie wzbudza W ostatnich latach do wzmocnienia feng shui
stosowanie luster w celu przyciągnięcia do używa się także naturalnych kryształów
domu każdego widoku, który reprezentuje górskich, które się tnie, by nadać im kształt
dobre feng shui. Może to być widok wody, obelisków, piramid i sze-ściobocznych
rzeki, strumienia, basenu, fontanny lub „różdżek". Powinno się je umieszczać w
łagodnie pofałdowanych wzgórz odpowiadających żywiołowi ziemi rogach lub
odpowiadających smokowi. Odbijając pokoju lub domu, to znaczy w sektorach
piękny widok, lustro symbolicznie południowo--zachodnim lub północno-
przyciąga do domu dobre chi z jego wschodnim. Niektórzy zwolennicy feng shui
otoczenia. umieszczają także kryształy na swych rodzinnych
ołtarzach, wierząc, że mają one moc pomnażania
błogosławieństw otrzymywanych od Buddy i bo-
YSZTAŁY __________________________________ gini Kuan Jin. To rytualne stosowanie kryształów
dziej dotyczy życia duchowego aniżeli
Piękno i siła wykonanych przez wierzeń feng shui.
człowieka kryształowych wazonów,
przycisków do papieru, kieliszków i przed-
miotów dekoracyjnych sprawiają, że są
one niezwykle popularnymi prezentami.
Feng shui niemal każdego pokoju można
poprawić dzięki wstawieniu kryształowego
przedmiotu, a kiedy połączy się go ze
OBIEKTY ŻYWE ostrą krawędź narożnego filaru.

W dodatku żywe rośliny, wesołe,
Do tej kategorii należą rośliny i ryby. ŻYWE ROŚLINY
świeże kwiaty cięte lub nawet sztuczne
zawsze świadczą o dobrym feng shui, szczególnie kiedy
skutecznie rozszerzają strumień silnego
wyglądają na zdrowe, silne i są soczyście zielone.
chi płynącego przez pokoje. Po-
Rośliny, które dobrze się rozwijają w dowolnym rejonie
twojego ogrodu, wewnątrz domu lub biura, są idealnymi
wskaźnikami obecności zdrowego chi. Wynika z tego, że
jeśli rośliny z jakiegokolwiek powodu chorują, gniją lub
więdną, koniecznie trzeba natychmiast coś z tym zrobić.
Należy poszukać powodów tego stanu rzeczy, a może
wystarczy jedynie przestawić rośliny lub je nawieźć.
Niezdrowo wyglądające liście i gnijące gałązki są naj-
pewniejszą oznaką złego chi. Rośliny usychające lub
gubiące liście także są symbolem śmierci i dlatngo należy
ich unikać.
Z tego powodu niezwykle popularne stały się obecnie RYBY I ŻÓŁWIE
sztuczne drzewka, rośliny, a nawet kwiaty, szczególnie te
wysokiej jakości, importowane z Filipin i Tajlandii,
których wykonane z jedwabiu listki starannie mocuje się
do naturalnych łodyżek i gałęzi pokrytych korą, tak by
przypominały żywe rośliny. Sztuczne rośliny oddziałują
równie dobrze jak żywe, a dodatkowo mają tę przewagę, że
nie wymagają opieki i uwagi.
Rośliny są niezawodnymi środkami wzmacniania feng
shui, gdyż symbolizują życie, naturę i rozwój. Mają zdol-
ność wprowadzania życiodajnego chi do domów i biur, a
gdy postawi się je przy wejściach, przyciągają strumień chi
niosący powodzenie.
Skutecznie przywracają też równo-
wagę zaburzoną wszelkimi narożnikami,
filarami, wolno
stojącymi słupami
konstrukcyjnymi i
ostrymi krawędzia-
mi. Rysunek
ukazuje, jak
pomysłowo
wykorzystać
roślinę, by ukryć
wszechny na całym świecie zwyczaj przysyłania kwiatów
chorym przyjaciołom, by ich rozweselić, jest według feng
shui dobrą praktyką, ponieważ kwiaty rzeczywiście
przyciągają zdrowe, żywotne chi. Feng shui usilnie na-
kłania do tego, by trzymać w domach i biurach świeże
kwiaty o jasnych kolorach.
Kwiaty są szczególnie przydatne do aktywizowania
stref rodziny i doradców w układzie sytuacji życiowych
według pa kua. Jeżeli chcesz harmonii pomiędzy do-
mownikami, ustaw duży bukiet kwiatów w tej części
pokoju lub domu, która odpowiada strefie rodziny, gdy
zaś chcesz uzyskać pomoc lub wsparcie ważnych osób,
zrób to w strefie pomocnych ludzi i doradców.
Podobnie jak rośliny, symbolizują życie. Jeśli są zdrowe,

żywotne i dobrze się czują w domu, uznaje się je za
świetne stymulatory feng shui. Miniaturowe żółwiki są
szczególnie popularne w wielu chińskich domach, gdyż
stworzenia te w kulturze Chin mają specjalne miejsce.
Żółw symbolizuje bowiem długie życie i ogromne
szczęście.
Charakterystyczne, że ryby i żółwie są stworzeniami
wodnymi, a woda jest wielkim symbolem powodzenia.
Omówiliśmy już jej wspaniałe właściwości feng shui (we
wszystkich jej formach i konfiguracjach) oraz jak bardzo
może być przydatna do wzmacniania feng shui domu lub
miejsca pracy. Jeśli w ogrodzie lub w domu masz
sadzawkę, nie wzbraniaj się przed trzymaniem w niej
ryb lub żółwi. Jeśli chcesz, możesz też uprawiać lilie
wodne lub lotosy (jeśli to możliwe). Te dwa kwiaty są
korzystnymi symbolami oznaczającymi szczęście i po-
wodzenie.
Kiedy nie można mieć widoku wody ani wybudować
stawu w ogrodzie, feng shui zaleca korzystanie z
akwariów i kulistych waz z rybami. W Hongkongu są one
bardzo rozpowszechnione. Możesz też podjąć próbę
wyszukania najważniejszej dla feng shui ryby – arrowany!
Oprócz dostatku ryba symbolizuje też sukcesy na eg- Wierzy się, że arrowana zmienia kolor na czerwony lub
zaminach i w karierze zawodowej. Jedna z chińskich le- złoty, kiedy jej właściciela spotka wielka pomyślność.
gend mówi, że karp płynie pod prąd w górę rzeki, a gdy Efektem tego są niebotyczne ceny tych ryb. Zwykle
dociera do Złotych Wrót, przeskakuje przez nie i prze- hoduje się je pojedynczo bądź po pięć lub dziewięć. Sama
mienia się w niebiańskiego smoka. Obrazuje to przejście w holu mego domu hodowałam pięć arrowan, które
przez egzaminy na dworze cesarskim i rozpoczęcie peł- rosnąc, stawały się różowe. Kiedy wyjeżdżałam z
nego dostatków i sukcesów życia cesarskiego urzędnika. Hongkongu, by powrócić do Malezji, wypuściłam je do
Ryba symbolizuje więc zdobywanie, zatem obrazki i Basenu Stanleya.
figurki rybaków są popularnymi sposobami przedsta- ŻÓŁWIE także uważane są za symbol szczęścia. Wierzy
wiania osiągnięć i zwycięstw. Bez trudu odnajdziemy je w się, że trygramy i heksagramy / Ching zostały odczytane po
chińskich domach, a na chińskich kartkach noworocznych raz pierwszy przez cesarza Fu Hsi (twórcę / Ching) ze
widuje się wiele ryb i rybaków. skorupy żółwia morskiego. Żółwie wodne są miniaturami
Hodowanie rybek w akwariach z filtrem powietrza sty- żółwi morskich i symbolizują mądrość oraz stabilność.
muluje powstawanie chi. Pływające ryby pobudzają ży- Hodowanie ich obrazuje stały i stabilny rozwój oraz
wotność i aktywność i są wskaźnikami sukcesów w handlu rosnące bogactwo domu. Najlepiej, jeśli akwaria,
i biznesie. sadzawki z rybami i baseniki z żółwiami znajdują się w
W Hongkongu mistrzowie feng shui zalecają hodowanie tej części domu lub biura, która w układzie życiowych
złotych rybek. Szczególnie wskazane jest posiadanie sytuacji pa kua reprezentuje dostatek. Umieszczenie ich w
ośmiu rybek w kolorze złotym lub czerwonym oraz jednej strefie bogactwa wznosi chi, co wspiera pomyślność i
czarnej, co w sumie daje dziewięć - największą liczbę. zapewnia powodzenie finansowe pracownikom i
Osiem złotych rybek symbolizuje rozwój, podczas gdy mieszkańcom.
jedna czarna - ochronę.
Chińczycy wierzą, że kiedy nieszczęście nawiedza
dom lub biuro, ryby „absorbując" wszelkie przeciwności PRZEDMIOTY WYDAJĄCE PRZYJEMNE DŹWIĘKI
losu, chronią mieszkańców lub pracowników. Kiedy Do kategorii tej zalicza się: dzwonki wietrzne, gongi i
zdycha czarna rybka, oznacza to, że udało się uniknąć dzwoneczki.
wypadku lub dramatycznego wydarzenia. W Malezji i DZWONKI WIETRZNE należą do najbardziej wdzięcz-
Singapurze popularnym hobby jest hodowanie drogiego nych i popularnych środków zaradczych feng shui. Wy-
japońskiego karpia zwanego koi, a wielu potentatów stępują różne ich typy wykonane z metalu, bambusa lub
biznesu zrobi wszystko, by zdobyć złote lub czerwone drzewa. Wiesza się je w przejściach i długich korytarzach
arrowany. Są to pełne wdzięku „ryby-smoki", znane także oraz w wejściach, dzięki czemu dźwięczą przy każdym
jako „ryby feng shui". Zazwyczaj mają srebrzyste łuski, a ruchu powietrza.
ich naturalnym środowiskiem są głębokie rzeki Najbardziej popularne są niedrogie dzwonki, zrobione z
śródlądowe Pahangu i części Indonezji. lekkich złoconych blaszek, jakie znaleźć można w
chińskich domach handlowych i świątyniach.
Z punktu widzenia feng shui są bardzo skutecznymi
Jeśli zamierzasz hodować złote rybki ze względu na feng shui, środkami, ponieważ w powiewach wiatru, kiedy deli-
zaleca się, abyś miał ich dziewięć, osiem w kolorze złotym lub katnie się poruszają, dźwięcznie pobrzękują. Powieś je
czerwonym i jedną czarną; zapewnia to szczęście i jednocześnie na stwarzających zagrożenie belkach sufitowych lub w
daje ochronę. drzwiach, by rozproszyć złowrogie chi. Dzwonki
wietrz-
196__________Część VI. Sposoby rozwiązywania problemów feng shui 16. Środki zaradcze feng shui wnętrz 197
ne są dobrym środkiem zaradczym na takie tabu feng OBIEKTY OBRACAJĄCE SIĘ

shui, jak troje drzwi w jednym rzędzie, drzwi różnej Do tej kategorii należą wiatraki, drzwi obrotowe, fon-
wielkości lub zbyt wiele drzwi wychodzących na ko- tanny i wentylatory. Ruch obrotowy symbolizuje prze-
rytarz. pływ chi, a więc obiekty te są szczególnie pomocne w
Dzwonki są czymś więcej aniżeli tylko znaczącymi rozpraszaniu złowrogiego chi, które płynie z ostrych
środkami zaradczymi służącymi rozwiązywaniu proble- krawędzi i rogów. W stolicy Tajwanu, Tajpej, można za-
mów. Ich pobrzękiwanie symbolizuje chwytanie chi nie- uważyć, że wiele budynków ma obrotowe drzwi. Jak się
sionego przez wiatr i zatrzymywanie go, co zapewnia dowiedziałam, nie tylko przyciągają one strumienie do-
mieszkańcom szczęście. Wykonane z miedzianych lub brego chi, lecz także skutecznie chronią, rozpraszają i
bambusowych rurek, obrazują wznoszące się chi. Pustka odchylają całe sha chi, które mogą wytwarzać ostro za-
wewnątrz rurki umożliwia chi płynne wznoszenie się, co kończone zatrute strzały wysyłane przez sąsiednie budynki
przyciąga szczęście. znajdujące się po drugiej stronie ulicy. Drzwi obrotowe są
bardzo skutecznym środkiem zwalczania wszelkich
zatrutych strzał wysyłanych przez długie korytarze oraz
GONGI I DZWONECZKI konstrukcje na zewnątrz budynku, które zagrażają wejściu.
WENTYLATORY skutecznie zapobiegają stagnacji chi w
Symbolizują ważne zdnrzenia i szczęśliwe okoliczności. domu, szczególnie jeśli niektóre jego rzadko używane
Ich obecność w domu i w biurze mówi o nadejściu części są zawilgocone i panuje w nich przykry zapach.
dobrych wieści. FONTANNY niemal zawsze symbolizują dobre chi i
W dawnych czasach dzwonki i dzwony wieszano w mają szerokie zastosowanie w kształtowaniu otoczenia.
wejściach do domów lub na szczytach wież strażniczych, Dzięki temu, że przyciągają dobre chi do budynków, służą
by ostrzegały mieszkańców przed niebezpieczeństwem. Z okolicznym mieszkańcom. Zastosowanie miniaturowych
tego powodu kojarzą się z ochroną. Wieszając dzwonek fontann o zamkniętym obiegu w biurach i w domach
przed wejściem, domownicy są przeświadczeni, że zawsze uznaje się za bardzo pomocne w tworzeniu powodzenia i
zostaną uprzedzeni o każdym grożącym im kryzysie czy zwiększaniu obrotów firmy. Wiele banków inwestycyjnych
katastrofie, co pozwoli im się uzbroić przeciwko nim. z Anglii i ze Stanów Zjednoczonych zamontowało te
We współczesnym feng shui dzwoneczki nie są uży- urocze fontanny w swych biurowcach w Hongkongu, a
wane tak często jak dzwonki wietrzne. Biznesmeni sta- niektórzy ich wyżsi urzędnicy przenieśli tę praktykę do
swych domów.
wiają niekiedy symboliczny gong w swoich jadalniach.
Fontanny symbolizują „krążenie" wody (pieniędzy),
W Hongkongu, w wielu domach należących do cieszą-
dlatego uważa się, że przynoszą dobre feng shui bankom i
cych się powodzeniem potentatów finansowych sama
innym instytucjom finansowym.
widywałam piękne, stare gongi zamknięte w szklanych Łatwo zainstalować fontannę w domu, szczególni(3 w
szafkach. strefie dostatku. Jest to południowo-wschodnia część
Powiedziano mi, że gongi te symbolizują uwiecznienie każdego domu, mieszkania czy pokoju. Udaj się do jednej
rodzinnego szczęścia przechodzącego z jednego pokolenia z wielu firm ogrodniczych, których liczba w ostatnich
na drugie, a umieszczenie ich w jadalni przypuszczalnie latach gwałtownie wzrosła. Fontanny robione przez nie na
oznacza nieustającą obfitość jedzenia dla kolejnych zamówienie można bez trudu zaprojektować tak, by
generacji. pasowały do wystroju twojego domu lub biura.
Część VI. Sposoby rozwiązywania problemów feng shui 16. Środki zaradcze feng shui wnętrz 199
198
Kilka lat temu powstała jedna z najbardziej dynamicznych i być odpowiednio ustawione, czyli tak, by domownicy nie
osiągających sukcesy finansowe spółek banków inwestycyjnych. patrzyli na nie z góry. Jeśli to możliwe, ustaw je przy-
Została utworzona w efekcie połączenia się czterech znakomitych najmniej na wysokości oczu. Po drugie, zanim je kupisz,
banków oraz towarzystwa Prudential ze Stanów Zjednoczonych. dowiedz się, jakie jest ich pochodzenie. Ja na przykład
Spółka ta dobrze wystartowała niemalże od pierwszego dnia. Miałam wolę nowe figurki, ponieważ nigdy nie jestem pewna,
to szczęście, że byłam ich pierwszą udaną „transakcją", i pamiętam, jakie okoliczności towarzyszyły podróży antyków ze
jak wpatrywałam się w okrągłą, trzydziestocentymetrową fontannę świątyń Birmy, Tajlandii i Indii. Wolę nie podejmować
zainstalowaną w holu wejściowym. „To feng shui" - wyjaśnił ktoś z ryzyka wynikającego z tego, że z antycznymi przedmio-
zarządu firmy! Fontanna stoi tam do dziś, a firma bardzo się tami wiążą się tajemnicze, duchowe siły.
rozwinęła. Stała się jedną z cieszących się największymi W końcu pamiętaj, że każdy budda jest istotą świętą,
sukcesami w Hongkongu firm zajmujących się inwestycjami ban- którą trzeba otaczać najwyższym szacunkiem. Człowiek
kowymi i przedsięwzięciami kapitałowymi. „zaprasza" buddę do swego domu, nie zaś „kolekcjonuje"
czy „kupuje" buddów.
NOWOCZESNE URZĄDZENIA ELEKTRYCZNE
CIĘŻKIE OBIEKTY YANG przestrogi. Po pierwsze, choć oczywiście wspaniale jest

mieć w domu takie figurki, muszą one zawsze
Kategoria ta obejmuje posągi, kamienie, głazy i tak
naprawdę wszystko, co przywodzi na myśl siłę i stabil-
ność. Niekiedy ich obecność w domu lub biurze jest nie-
zbędna do skompensowania nadmiaru yin. Objawem takiej
sytuacji jest wrażenie, że wszystko jest niestabilne i
niepewne, że mieszkający lub pracujący tu ludzie nie
mogą utrzymać się na swych posadach, nazbyt często
zmieniają się pracownicy, a w domu pomiędzy mężem a
żoną dochodzi do nieustannych sprzeczek z powodu
wyimaginowanych lub rzeczywistych osób trzecich.
W sytuacjach konfliktowych posąg lub rzeźba może
dokonać cudów. Zadaj sobie pytanie, jakiej sytuacji ży-
ciowej opisanej w układzie pa kua odpowiada określony
problem. Później postaw ciężki postument z rzeźbą w
odpowiednim miejscu, na przykład w strefie małżeństwa,
kiedy pomiędzy mężem a żoną pojawiają się nie-
porozumienia. Jeśli zaś ktoś ma trudności z karierą, po-
może z pewnością postawienie w odpowiadającym jej
rejonie stabilnego i solidnego obiektu. DŁUGIE, WYDRĄŻONE PRZEDMIOTY
Do osób, które kolekcjonują posążki buddów, niezwykle
popularne wśród chińskich uchodźców, adresuję kilka słów
Eksperci feng shui podążają z duchem czasu. Niedawno
dowiedziałam się, że współczesne wynalazki, takie jak
radio, telewizor, a nawet komputer, mogą z powodzeniem
służyć wzmocnieniu feng shui domu lub biura.
Urządzenia naśladujące i odtwarzające dźwięki, życie i
kolory są doskonałymi stymulatorami niosącego obfitość
i pomnażającego powodzenie chi. Ustawione w od-
powiedniej strefie związanej z układem ośmiu sytuacji
życiowych pa kua radio lub telewizor mogą zwiększyć
czyjeś możliwości zawodowe, wnieść szczęście, ożywić
związki rodzinne i perspektywy małżeńskie, stworzyć
wspaniałe okazje do pomnożenia pomyślności, rozszerzyć
pomoc doradców, zapewnić sukces dzieciom i zwiększyć
szansę na sławę i uznanie.
Tłumaczy się to tym, że urządzenia elektryczne trafiają
w wibracje wszechświata, dzięki czemu są zestrojone z zawi-
rowaniami energii środowiska, które tworzą przepływy chi.
Najważniejszymi obiektami należącymi do tej kategorii

są flety lub inne przedmioty wykonane z bambusa.
Chińczycy od wieków grają na fletach, które symbolizu-
ją stabilność, pokój i szr/nście. Wierzą, że kiedy gra się

ria flecie, jego czyste dźwięki podnoszą ducha i morale Czarny symbolizuje wodę, czerwony - ogień, zielony - drzewo,
mieszkańców, wnosząc w ten sposób pokój, zaufanie, biały - metal, a żółty - ziemię.
poczucie bezpieczeństwa i pewności. harmonią”, można zaakceptować. Jeśli urodziłeś się w
Wierzy się, że w wykonanych z bambusa fletach tkwią roku
tajemnicze, duchowe siły i jeśli powiesi się je w odpo-
wiedni sposób, mogą wzmocnić chi człowieka. Poprawne
ich zastosowanie wymaga przewiązania dwóch bam-
busowych fletów czerwoną wstążką oraz powieszenia ich
pod pewnym kątem w stosunku do siebie, ustnikami w
dół, tak by naśladowały układ górnej połowy pa kua.
Umieszczenie fletów w taki sposób na wystającej belce
stropowej łagodzi wraź- nie jej naporu, a powieszenie
obok kasy zwiększa dochody. Panuje przekonanie, że
bambusowe flety powielone w taki sposób mają moc
odwodzenia włamywacz y od ich zamiarów, a przyciągania
dobrze nastawionych klientów i przyjaciół.
KOLORY
Podejście praktyków fong shui do kolorów jest bardzo

różne. Na przykład zazwyczaj unika się koloru czarnego,
gdyż stanowi przeciwieństwo światła, które uznaje się za
sedno dobrego feng sbui. Czarny jednakże jest symbolem
wody, która z kolei symbolizuje pieniądze. Dlatego czerń
można uznać za dobry kolor.
Z kolei biały jest dla Chińczyków symbolem śmierci,
kolorem żałoby. Jest jednak także symbolem światła, które
wnosi dobre feng shui.
Poszukując jednoznac/nych stwierdzeń feng shui na
temat kolorów, odkryłam, że najlepszym podejściem jest
powrót do podstaw harn>onii, to znaczy równowagi yin i
ynng, a także do koncepcji żywiołów, w ramach której
ustala się własny żywio! (zależnie od roku urodzenia
można być drzewem, zinmią, ogniem, wodą lub metalem),
a później wybiera si<p kolor lub kolory, które uzupełniają
żywioł danej osoby.
Dla ogólnych celów fei;g shui bezpiecznie jest powie-
dzieć, że każdy kolor, który nie wydaje się „poza
drzewa, wówczas kolor czarny, woda, jest dla ciebie ko-
rzystny. W każdy dowolny sposób wykorzystuj czarny
jako twój dominujący kolor, a z pewnością będzie ci się
dobrze wiodło. Znam restauratora urodzonego w roku
żywiołu drzewa, który swe dwie eleganckie chińskie re-
stauracje w Nowym Jorku pomalował na różne odcienie
czerni i, co ciekawe, do dziś dobrze prosperuje.
Z drugiej strony, jeżeli urodziłeś się w roku żywiołu
ognia, to kolor czarny (woda) może być dla ciebie do-
słownie niszczący. Unikaj go, ponieważ woda, która żywi
rośliny (drzewo), gasi ogień.
Kolory mogą odgrywać dużą rolę w kształtowaniu oto-
czenia człowieka. Przy wyborze barw, obok „podejścia
żywiołowego", należy też uwzględnić tradycyjne znaczenie
kolorów.
Na przykład czerwony jest pomyślnym kolorem yang
symbolizującym szczęście, powodzenie, ogień i ciepło.
Kolor ten służy głównie do przyciągnięcia dobrego losu i
sprzyjających okoliczności. Podczas Księżycowego Nowego
Roku na Wschodzie rozdaje się hojnie dzieciom i
pracownikom czerwone paczuszki (zwane w Malezji ang
pows, a w Hongkongu Lai See) jako oznakę życzliwości i
dobrych intencji.
W dniu ślubu chińska panna młoda powinna przy-
wdziać szkarłat, by przyciągnąć przychylność niebios, a
kiedy nowo narodzone dziecko kończy pierwszy miesiąc
swego życia, czci się to rozdawaniem barwionych na
czerwono jajek. Gdy chcemy przyciągnąć pomyślność,
czerwony jest uważany za kolor „bezpieczny", z
wyjątkiem osób, których żywioł pozostaje w opozycji do
ognia symbolizowanego przez czerwień. Ludzie żywiołu
drzewa nie powinni zatem mieć w swoim otoczeniu zbyt
dużo czerwieni, gdyż ogień może zniszczyć drzewo.
Do innych szczęśliwych kolorów należą złoty (żółty) i
zielony. Pierwszy z nich reprezentuje słońce i chińską
202__________Część VI. Sposoby rozwiązywania problemów feng shui
rodzinę cesarską, dzięki czemu przynosi blask i wysokie

zaszczyty. Zielony natomiast symbolizuje wiosnę, początek
i czas rozwoju. Jest kolorem yin.
Na koniec słowo ostrzeżenia na temat kolorów sufitów.
Zdecydowanie nieodpowiednie są ciemne kolory,
szczególnie jeśli sufit przypomina zasłonę chmur wiszą-
cych nad pokojem. Często przynosi to utratę szczęścia,
ponieważ wznoszące się chi zostaje zablokowane i nie
może krążyć.
CZĘŚĆ SIÓDMA
Symbole
i znaki szczęścia
Poranek zrasza kwiaty.

Wyschnięta ziemia chłonie wodę.
Wszystko przychodzi z cudowna lekkością.
207
17. Symbole i znaki szczęścia
Chińskie wierzenia pełne są różnych wyobrażeń i funk-

cjonujących od pokoleń zabobonów. Ich odzwierciedle-
niem jest szeroka gama symboli szczęścia i znaków po-
wodzenia. U podstaw tych wierzeń leżą stare legendy,
folklor, tradycyjne obrządki, taoizm, buddyzm, konfucja-
nizm i cała wielka spisana historia liczącej co najmniej
4500 lat cywilizacji chińskiej.
Według Chińczyków, symbole przenikają do wszyst-
kich dziedzin codziennego życia. Towarzyszą każdemu
ważniejszemu życiowemu wydarzeniu, począwszy od
świąt, poprzez zawieranie małżeństw, narodziny, śmierć,
pogrzeby, aż po wszelkie aspekty życia religijnego czło-
wieka.
Chińskiej symbolice można by poświęcić całą ency-
klopedię, a wciąż jeszcze nie wyczerpałoby się tematu.
Jednakże dla potrzeb tej książki wybrałam tylko bardziej
popularne symbole szczęścia, które uwiecznione są na
obrazach, parawanach, rzeźbach, ceramice, szatach, ko-
stiumach i na wszelkiego rodzaju przedmiotach dekora-
cyjnych wykonanych z kości słoniowej, laki, drzewa, ja-
deitu i innych materiałów. Mogą one być umieszczane -i
tak się często dzieje - w domach i w miejscach pracy, z
wiarą, że zapewnią powodzenie.
W feng shui przy interpretacji krajobrazu wykorzystuje
się symbole do ustalenia, jakie jego cechy są „dobre", a
jakie „złe". Dla gospodarstw domowych i miejsc pracy
symbole powodzenia i szczęścia są nie mniej ważne i
stanowią doskonałe uzupełnienie praktyki feng shui.
Większość Chińczyków wierzy, że w ich domostwach
powinno znaleźć się co najmniej kilka takich symboli.
W rozumieniu mieszkańców Kraju Środka szczęście to
nie tylko materialne powodzenie, czyli dostatek, lecz także
dobre, długie, zdrowe życie, to znaczy długowiecz-
Część VII. Symbole i znaki szczęścia 17. Symbole i znaki szczęścia 209
ność, wielu męskich potomków zapewniających zacho- się do niebios, może być malutki jak jedwabnik lub po-
wanie nazwiska rodowego, władza i autorytet, honor i tężny jak nieboskłon. Lecz nic jest bogiem i bez względu
sława w życiu zawodowym, a także spokój w domu i na to, czy naprawdę uznamy jego istnienie, czy też po-
harmonia w rodzinie. zostanie dla nas stworzeniem mitycznym, zawsze będzie
Chińska mitologia obfituje w zwierzęta, kwiaty, owoce i nieznany.
rośliny, które symbolizują różne rodzaje szczęścia, i Dla Chińczyków smok jest symbolem wielu aspektów
panuje przekonanie, że powieszenie takich symboli w szczęścia, zatem wiele firm umieszcza go na swym logo.
domu lub w miejscu pracy zwiększa prawdopodobieństwo Jego wyobrażenia są szeroko stosowane do dekorowania
pojawienia się szczęścia. lokali, gdyż przyciągają szczęście. W historycznych cza-
Trzeba też dodać, że Chińczycy często czczą wielu sach świetności smok był także symbolem cesarskiej siły i
bogów naraz, przypisując każdemu z nich określone chińskich cesarzy porównywano do smoków. Ściany,
moce. Bóstwa mogą zatem strzec lub obdarzać dostat- sufity, drzwi i cesarskie trony w wielkich pawilonach i
kiem, zdrowiem, niebiańskimi błogosławieństwami, dłu- pałacach Zakazanego Miasta w Pekinie ozdabiają tysiące
gowiecznością, odwagą, wiedzą i tak dalej. wijących się smoków*.
Dlatego przedstawię tu niektóre popularne chińskie Symbol smoka jest także często wykorzystywany w Ma-
zwierzęta mityczne, bogów, bodhisattwów i buddów, lezji. Za swój przyjnłn go korporacja Hong Leong. Tacy
których postacie i wizerunki wystawiane są jako niebiańskie potentaci jak Tan Sri Yincent Tan, szef korporacji Ber-
i święte symbole w chińskich domach w całej Azji i w jaya, także umieszczają w swych biurach wizerunki smo-
chińskich społecznościach rozproszonych po świecie. ków, aby przynosiły im szczęście. W Hongkongu równie
sławny człowiek interesu, zmarły niedawno sir Y. K. Pao,
używał smoka jako znaku swych nowych linii lotni-
CZTERY NIEBIAŃSKIE STWORZENIA czych, którym nadał nazwę Dragon Air.
Cztery niebiańskie stworzenia to: smok, feniks, jedno- Wizerunki smoka są szczególnie korzystne dla ludzi
rożec i żółw. Uznaje się, że posiadają święte i duchowe urodzonych w roku Koguta. Wierzy się, że ci spośród
moce. Symbolizują różne aspekty powodzenia. Najpow- nich, którzy osiągną największy sukces, przemienia się w
szechniejsze na najróżniejszych przedmiotach jest wy- feniksa, naturalnego towarzysza smoka. Istotnie, smok i
obrażenie smoka. feniks są opisane tak pochlebnie w chińskiej mitologii, że
SMOK jest symbolem wszystkich Chińczyków i jak zajmują najważniejsze miejsce w całej symbolice Kraju
wiemy, odgrywa ważną rolę w symbolice feng shui, nie- Środka.
ustannie obracającego się wokół poszukiwania smoka FENIKS, po chińsku feng huang, jest królem wszyst-
oraz uchwycenia jego kosmicznego tchnienia - chi. kich stworzeń pokrytych piórami i przypisuje mu się
Smok, po chińsku lung, symbolizuje siłę i dobroć, od- wszystkie najpiękniejsze atrybuty ptaków całego świata.
wagę i determinację, waleczność i wytrwałość. Uciele- Wierzy się, że feniks pojawia się tylko w czasach pokoju i
śnia ducha zmiany i odrodzenia. Przynosi życiodajny pomyślności. Symbolizuje ciepło słońca, lata i ognia.
deszcz, a więc symbolizuje twórcze siły natury. Obdarzony jest mocą niesienia pomocy bezdzietnym
Smok jest także symbolem czujności i bezpieczeństwa. parom, a kiedy w czasie uroczystości weselnych jego
Będąc królem wszystkich pokrytych łuskami zwierząt
wszechświata i najbardziej niebiańskim ze stworzeń, * Tym, którzy chcą się dowiedzieć o tym stworzeniu czegoś więcej, a
zajmuje w chińskiej mitologii najwyższą pozycję. szczególnie osobom urodzonym w roku Smoka, polecam napisaną przeze
mnie i wydaną w 1988 roku książkę zatytułowaną Chiński smok
Zamieszkuje morza i lądy, nie mając skrzydeł, wznosi
210 Część VII. Symbole i znaki szczęścia 17. Symbole i znaki szczęścia 211
wizerunek pojawia się obok wizerunku smoka, wróży lo Obok żółwia i jednorożca jeszcze kilka innych stwo-
nowożeńcom liczne i zdrowe potomstwo. rzeń symbolizuje długowieczność. Są to: nietoperz, jeleń,
W feng shui feniks reprezentuje południe i wierzy się, zając, cykada i żuraw.
że domy skierowane „na feniksa" cieszą się szczęściem, NIETOPERZ jest ucieleśnieniem długowieczności, a
ponieważ kierunkowi temu odpowiada lato, ciepło, życie także szczęścia. Źródeł tego wierzenia szukać należy
i czas zbiorów. głównie w chińskiej nazwie nietoperza, fu, która brzmi
Trzecie niebiańskie stworzenie, JEDNOROŻEC, w języku tak samo jak słowo „szczęście". Gdy wykorzystuje się go
chińskim chi lin, jest baśniowym zwiastunem dobra. jako symbol szczęścia, malowany jest na czerwono, w
Symbolizuje długowieczność, majestat, radość, wybitnych kolorze radości. Nietoperz był ważnym motywem zdo-
potomków i mądrość. Niekiedy nazywany koniem-smo- biącym szaty chińskich urzędników dworskich i często
kiem, jednorożec ma łagodny charakter i jest pełen dobrej wyszywano go tak starannie, że przypominał motyla.
woli i przychylności wobec wszystkich żywych istot. Często też pojawiał się na wyrobach ceramicznych i ob-
Chińczycy wierzą, że chi lin zawsze żyje samotnie i pojawia razach. Nietoperze malowano po pięć, co obrazuje pięć
się jedynie wówczas, gdy na tronie zasiada szczególnie błogosławieństw - podeszły wiek, dostatek, zdrowie,
łaskawy władca lub rodzi się prawdziwy mędrzec. cnotę i śmierć naturalną. Dla Chińczyków owe pięć bło-
Wierzy się, że podobizna jednorożca, czy to na obrazie, gosławieństw składało się w sumie na pełne szczęście.
czy płaskorzeźbie, użycza mieszkańcom łaskawości i JELEŃ, jak wierzą Chińczycy, jest jedynym zwierzę-
mądrości. Zwiększa też nadzieje na męskie potomstwo, ciem, które odnalazło święty grzybek nieśmiertelności.
któremu pisane będą wielkie sukcesy. Symbolizuje długie życie, a Bóg Długowieczności za-
ŻÓŁW, czwarte niebiańskie stworzenie, powszechnie wsze przedstawiany jest z jeleniem.
jest uważany za zwierzę święte. Jest symbolem długo- Podobnie jak jeleń, również ZAJĄC uznawany jest za
wieczności, siły i wytrwałości. W feng shui żółw zwią- symbol długowieczności, a kiedy przedstawia się go w
zany jest z północą oraz ziemią. Panuje przekonanie, że kolorze czerwonym, za zwierzę nadprzyrodzone i bardzo
jest nieśmiertelny, i krąży na jego temat wiele mitów i korzystny znak.
opowieści. Zwolennicy feng shui wierzą, że trzymanie CYKADA, owad, którego „śpiew" podziwiają Chińczycy
żółwia służy chwalebnym celom. Zwierzęta te cieszą się podczas letnich miesięcy, uznana została za symbol
ogromną popularnością wśród osób chcących żyć długo i nieśmiertelności i odrodzenia. W przeszłości wielu za-
zdrowo. możnych Chińczyków lubowało się w wyrzeźbionych w
jadeicie cykadach, które tuż przed pochówkiem umie-
Dla Chińczyków jednym z najważniejszych aspektów szczano w ustach zmarłego, by zapewnić mu życie
ZWIERZĘTA SYMBOLIZUJĄCE DŁUGOWIECZNOŚĆ wieczne. Są one także symbolem szczęścia i wiecznej
młodości, gdyż żyją niezwykle długo, bo jako jedyne
szczęścia jest dotrwanie do późnych lal w pełnym zdro- owady ponad siedemnaście lat. Cykady z jadeitu są nie-
wiu. Ciesząc się szacunkiem, można wówczas, jako sza- zwykle popularne wśród Chińczyków z Hongkongu,
cowny starzec, zbierać owoce całego życia. Tylko len gdyż te drobne stworzenia, według tamtejszych wierzeń,
sposób pozwala dostąpić błogosławieństwa i daru wiel- pobudzają do tworzenia wielkich idei i symbolizują siłę
kiego szczęścia, jakim jest radość oglądania potomków myśli.
przynoszących honor i szacunek nazwisku rodziny. Z tego Wreszcie piękny ŻURAW, ptak niezmienne popularny,
powodu długowieczność uznaje się za bardzo ważny bardzo często malowany na obrazach, wachlarzach i na
aspekt szczęścia. innych chińskich wyrobach artystycznych. Panuje
przekonanie, iż żuraw ma wiele mitycznych cech i atry-
212 Część VII. Symbole i znaki szczęścia 17. Symbolo i znaki szczęścia 213
butów, z których najważ- żaden z domowników nie urodził się w latach takich
niejszym jest długie życie. Żu- zwierząt, jak Kogut, Zając, Świnia czy inne, które mogłyby
raw to jeden z najczęściej spo- dla tygrysa stanowić „pożywienie". Wiara w dziką
tykanych i cieszących się naj- naturę tygrysa jest bardzo silna i większość matek, któ-
większą popularnością sym- rych synowie urodzili się w latach reprezentowanych
boli długowieczności. Na obra- przez małe zwierzęta, stanowczo się sprzeciwia, gdy
zach często umieszcza się go mają oni zamiar poślubić dziewczynę urodzoną w roku
pod sosną - innym symbolem Tygrysa, wierząc, że taka żona z pewnością przyczyni się
długowieczności. do przedwczesnej śmierci syna.
Biały żuraw, symbolizujący także Podobnie większość rodziców zdecydowanie odradza
czystość, jest często ważnym motywem zamężnym córkom urodzonym w latach „małych zwie-
zdobniczym parawanów z laki, powszechnie rząt" mieć potomstwo w latach Tygrysa, obawiając się, że
używanych do przegradzania pokoi w chińskich domach. niemowlę „tygrys" łatwo może „połknąć" matkę w
czasie porodu.
Są też inne zwierzęta zajmujące ważne pozycje wśród Mimo wszystko wielu Chińczyków mocno wierzy, że
chińskich symboli, warto więc zrozumieć, jaką rolę od- duch tygrysa jest tak silny, iż stanowi jeden z najlepszych
ZWIERZĘTA DAJĄCE OCHRONĘ symboli chroniących przed złymi intencjami obcych
grywają w feng shui. Niektóre z nich symbolizują ochronę ludzi.
domu, inne zaś wytrwałość i odwagę. SŁOŃ, choć nie tak często przedstawiany w sztuce
Przedstawiam tu niedźwiedzia, tygrysa, słonia, konia, chińskiej, jest jednakże uznawany za symbol siły, bystrości i
lamparta i lwa. mądrości. Jest jednym z Siedmiu Skarbów Buddyzmu i w
NIEDŹWIEDŹ jest symbolem waleczności i siły, a Chiń- krajach takich jak Tajlandia i Indie, gdzie buddyzm jest
czycy wierzą, że jego wizerunek powieszony w pobliżu szeroko rozpowszechniony, słonia uznaje się za święte
wejścia do domu stanowi potężny amulet chroniący zwierzę.
przed włamywaczami. Według Chińczyków, słoń jako stworzenie obdarzone
TYGRYS symbolizuje męstwo wojownika i uznaje się siłą i energią, jest skutecznym obrońcą przed groźnymi
go za postać, która napełnia przerażeniem demony i zu- duchami. Drogi prowadzące do znajdujących się nieda-
chwałe duchy. Jego wyobrażenia służą do odstraszania leko Pekinu grobowców Mingów strzeżone są przez sto-
złośliwych, błąkających się duchów. Tygrys odgrywa jące i kl orzące potężne, kamienne słonie. Jedna z popu-
wybitną rolę w feng shui, gdzie opisuje się go jako pięć- larnych historyjek głosi, że bezdzietne kobiety często się
setletniego białego tygrysa splecionego w miłosnym do nich modlą, prosząc o męskiego potomka.
uścisku z zielonym smokiem, w wyniku czego powstają KOŃ, podobnie jak słoń, także jest zaliczany do Siedmiu
ogromne ilości kosmicznego chi. Skarbów Buddyzmu. Symbolizuje szybkość i wy-
Do
tygrysiej symboliki nałoży się uciekać z wielką trwałość, a chińskie rodziny często porównują bystre
ostrożnością, gdyż zwierzę to jest wyjąlkowo dzikie dzieci do źrebiąt. Koń nie należy do niebiańskich stwo-
i może nawet „pożreć" szukających jego pomocy. rzeń, lecz ze względu na swe szlachetne cechy jest wśród
Rodziny, które chcą dla ochrony zawiesić jego Chińczyków bardzo popularnym symbolem.
wizerunki, muszą zachować ostrożność i upewnić się, LAMPART symbolizuje brawurę i dzikość w walce,
czy LEW natomiast jest uosobioniom energii i waleczności.
Kamienne lwv często ustawia się przy wejściach do
światyń i rezydencji. Widzi się w nich świetnych
obroń-
214 Część VII. Symbole; i znaki szczęścia 17. Symbole i znaki szczęścia 215
ców posiadłości i miejsc publicznych przed demonami i DRZEWA I OWOCE DŁUGOWIECZNOŚCI

złowrogimi duchami. W buddyzmie lwa uznaje się za
Istnieją cztery najważniejsze roślinne symbole długo-
święte zwierzę, a na chińskie święta specjalnie przygo-
wieczności. Są to: bambus, sosna, śliwa i brzoskwinia.
towuje się tańce lwa, którym towarzyszy głośna muzyka.
BAMBUS od dawna jest ulubionym motywem malar-
Chińczycy wierzą, że odstraszają one nieprzyjazne
stwa i poezji chińskiej. Bambus jest symbolem długo-
duchy i nieszczęścia, a jednocześnie przyciągają powo- wieczności, wytrwałości i wytrzymałości. Jest wiecznie
dzenie. zielony i co roku bardzo bujnie się rozrasta. Chińczycy
wierzą w jego mistyczne moce i w to, że powieszenie go
PTAKI PRZYNOSZĄCE RADOŚĆ I SZCZĘŚCIE
w domu zapewni ochronę przed złośliwymi duchami.
Jest szeroko zalecany przez ekspertów feng shui, uznaje
Obok feniksa i żurawia także inne skrzydlate stworzenia się na przykład, iż bambusowe dzwonki wietrzne i flety
symbolizują radość, piękno i szczęście. Najważniejsze tworzą dobre chi.
spośród nich to: bażant, paw, kogut i kaczka. SOSNA jest najbardziej znanym symbolem długo-
BAŻANT jest powszechnie uznawany za ucieleśnienie wieczności, przede wszystkim dlatego, że jest wiecznie
piękna i powodzenia, podczas gdy PAW oprócz piękna zielona. Sadzi się ją często obok CYPRYSU, a ponieważ
symbolizuje również dostojeństwo. Przez wieki mieniące obydwa te gatunki nie zrzucają zielonej szaty nawet pod-
się kolorami pióra pawiego ogona stały się, szczególnie za czas najsroższych zim, wspólnie symbolizują wieczną
panowania dynastii Ming, symbolem rangi urzędnika. przyjaźń, która trwa niezmiennie wbrew wszelkim prze-
Wachlarze z pawich piór są elementem dekoracyjnym, ciwnościom. Sosny są niezwykle popularnym motywem
który wiesza się w chińskich domach. malarstwa pejzażowego oraz poezji mówiącej o wierności i
KACZKI MANDARYŃSKIE symbolizują małżeńską lojalności.
wierność i szczęście..Chińczycy wierzą, że ta przepiękna Kwiat ŚLIWY wraz z piwonią, lotosem i chryzantemą
odmiana jest najcenniejsza wśród całej rodziny tych symbolizuje cztery pory roku i jest przyporządkowany
ptaków. Figurki kaczek umieszczone w domach nowo- zimie. W równym stopniu ceni się kwiat i owoc śliwy,
żeńców symbolizują wieczne szczęście i błogość. pierwszy za jego zapach i czystość, drugi za soczystość,
KOGUT otoczony jest szacunkiem jako najważniejszy sam widok śliwy sprawia, że ślina napływa do ust. Śliwę
symbol pierwiastka yang i Chińczycy wierzą, że len do- uznaje się za ważny symbol długowieczności, ponieważ
mowy ptak ma wiele zalet. Grzebień na jego głowie jest jej kwiaty pojawiają się na pozornie jałowych i
oznaką talentu literackiego, ostrogi - waleczności i od- uschniętych gałęziach, nawet kiedy drzewo osiągnęło
wagi. Instynkt opiekuńczy, jaki wrykazuje wobec kur, już zaawansowany wiek. Twórca taoizmu, Lao Tzu, urodził
świadczy o jego wspaniałomyślności, a cod/.icnne po- się właśnie pod drzewem śliwy.
ranne pianie symbolizuje rzetelność. Kolejnym z symboli długowieczności jest rosnące wiele
Chińczycy wierzą, że obrazek czerwonego koguta w lat drzewko BRZOSKWINI.
domu lub w biurze chroni przed ogniem, wizerunek
białego koguta zaś jest skuteczną ochroną przed demo-
nami nocy.
KWIATY NIOSĄCE BŁOGĄ RADOŚĆ
Chińczycy mają pięć ulubionych kwiatów. Kojarzą je z

różnymi szczęśliwymi sytuacjami i powodzeniem, a przy
uroczystych okazjach ozdabiają nimi domy. Do
216 Część VII. Symbole i znaki szczęścia 17. Symbole i znaki szczęścia 217
kwiatów tych należą: piwonia, chryzantema, lotos, ma- OWOCE POWODZENIA

gnolia i orchidea.
Chińczycy wysoko cenią PIWONIĘ, uznając ją za kró-
lową kwiatów. Jest też znana jako kwiat bogactwa i za-
szczytu.
Piwonia, po chińsku mou tan, co dosłownie znaczy
„męski cynober", jest elementem yang związanym z wiosną.
Symbolizuje miłość i uczucie, a także uosabia kobiece
piękno. Krzew piwonii najpierw jest obsypany pięknym
kwieciem, potem zaś soczyście zielonymi liśćmi. Uważa
się go za zwiastuna niezwykle przychylnego losu.
Kultywujące stare tradycje chińskie rodziny, szczególnie te,
w których żyje jeszcze babcia, z upodobaniem wieszają
jaskrawe obrazy przedstawiające mou tan w pełnym
rozkwicie. Jest to też ulubiony motyw wielkich artystów.
CHRYZANTEMA, podobnie jak piwonia, cieszy się w
Chinach wielkim szacunkiem za różnorodność i bo-
gactwo kolorów. Kwiat ten symbolizuje jesień, lecz także
radość i szczęście i zazwyczaj kojarzony jest z beztro-
skim życiem. Chińczycy podczas ważniejszych świąt
szczególnie lubią ozdabiać domy żółtymi chryzantemami,
gdyż wierzą, że zapewnią one wielkie szczęście i miłą
atmosferę.
Święty LOTOS zajmuje szczególne miejsce w sercach
Chińczyków, zwłaszcza tych praktykujących buddyzm.
Wiele wspaniałych cech przypisuje się temu zachwyca-
jącemu i wrażliwemu kwiatowi, który wyłania się z mętnej,
błotnistej wody, co oznacza nieskazitelną czystość pośród
pełnego brudu otoczenia. Lotos symbolizuje także owocne
życie. Jest kwiatem lata, na którym siedzi Budda
Śakjamuni, a także uważany przez Tybetańczy-ków za
drugiego buddę Padmasambhawa, dosłownie „zrodzony
z lotosu". Dla chińskich rodzin kwiat ten jest symbolem
pokoju i odpoczynku, jak również doskonalenia duchowej
świadomości.
Inny piękny kwiat, biała MAGNOLIA, symbolizuje
słodycz, podczas gdy wrażliwa ORCHIDEA - miłość i
wyrafinowanie. Obydwa często można spotkać w do-
mach chińskich rodzin dbających o feng słmi swego
otoczenia.
Brzoskwinia, pomarańcza, granat i persymona (hurma)
mają niezwykle korzystne znaczenie. Każdy z nich jest
wychwalany i uwielbiany z różnych powodów.
BRZOSKWINIA jest chińskim symbolem nieśmiertelności
i małżeństwa. Jedna z legend starożytnych Chin mówi o
boskim drzewie brzoskwini, które rosło w ogrodzie
Królowej Zachodu, Hsi Wang Mu, i raz na trzy tysiące lat
wydawało owoce wiecznego życia. Ten właśnie owoc dał
wieczne życie Ośmiorgu Nieśmiertelnym i panuje
przekonanie, że sam Bóg Nieśmiertelności wyłonił się z
brzoskwini nieśmiertelności. Obrazy przedstawiające to
zdarzenie i Boga Nieśmiertelności (Sau Seng K'unga)
trzymającego brzoskwinię i niosącego obietnicę wiecznego
życia są popularnymi prezentami, którymi obdarza się
patriarchów rodziny.
POMARAŃCZA to ucieleśnienie pomyślności, wielkiego
powodzenia, szczęścia i dostatku. Chińczycy jedzą dużo
pomarańczy, otrzymywanych w prezencie i rozstawianych
po całym domu podczas święta Nowego Roku
Księżycowego. W tym okresie spokrewnione z pomarań-
czami mandarynki traktowane są jako symboliczne złoto,
nie tylko z powodu swej nazwy, kum, która brzmi
podobnie jak chińska nazwa tego kruszcu, lecz także
dzięki złocistemu i soczystemu miąższowi.
Wreszcie GRANAT symbolizuje liczne, kochające, męskie
potomstwo, które osiągnie sławę, zaszczyty i sukcesy, a
PERSYMONA (HURMA WSCHODNIA) o jasnopo-
marańczowej lub jasnoczerwonej barwie oznacza radość.
CZĘŚĆ ÓSMA
Chiński
panteon
Spragniony smok znajduje wodę.

Los mu sprzyja. Szczęście
malują się na jego obliczu.
221
18. Chiński panteon
Chińskie praktyki religijne to mozaika buddyzmu, tao-

izmu i przesądów. Panteon Kraju Środka jest ogromny.
Poznanie wszystkich chińskich bogów wymagałoby po-
szerzonych studiów. Występuje tu też zjawisko „pokry-
wania się" najbardziej popularnych bóstw, szczególnie
tani, gdzie praktykuje się różne odmiany buddyzmu.
Stąd wielu z omówionych tutaj bogów, buddów i bodhi-
sattwów pojawia siy w różnych formach w zależności od
kultury, w której funkcjonują. Na przykład bodhisattwo-
wie Kuan Jin (Awalokiteśwara), Pu Hsien i Wen Shu
przyjmują tak wiele najróżniejszych postaci, że nie sposób
wspomnieć o wszystkich. Omówieni tutaj bogowie
należą do bardziej popularnych i według wierzeń Chiń-
czyków przynoszą domowi szczęście i pomyślność oraz
zapewniają bezpieczeństwo.
FU, LU, SHOU
Ich figurki znajdziemy wszędzie, w każdym chińskim

domu na świecie. Otacza się ich czcią, sławi i wznosi do
nich modły. Są to trzej Gwiezdni Bogowie, najważniejsi, a
zarazem najpopularniejsi z całego chińskiego panteonu.
Są to:
• Bóg Szczęścia (Fu), stojący zawsze pośrodku i o głowę
wyżej od pozostałych;
• Bóg Wysokiej Pozycji Społecznej i Dostatku (Lu),
trzymający berło władzy i autorytetu;
• Bóg Długowieczności (Shou), z wysklepionym wy-
soko czołem, trz.ymnjący w jednej ręce brzoskwinię, w
drugiej zaś kostur i mający za towarzysza jelenia.
Fu, Lu i Shou stoją zawsze razem i symbolizują trzy najważniejsze
aspekty powodzenia. Ich obecność w domu
222 CxęśY: VIII. Chiński panloon 18. Chiński panteon 223
Jest wielu bogów powodzenia,

BOGOWIE POWODZENIA lecz największą popularnością
cieszy się Tsai Shen Yeh. Jest
czczony w świątyniach, a poświę-
cone mu kapliczki spotyka się na
każdym kroku. Bóg Powodzenia
jest często przedstawiany pod
dwiema postaciami - pierwsza z
nich to Cywilny, druga zaś Woj-
skowy Bóg Powodzenia. Pierwo-
wzorami tego bóstwa są dwaj
śmiertelnicy - Chao Kung Ming i
Pi Kań.
Jeszcze innym bogiem powodzenia
jest Wong Choy San. Chińczycy wierzą, że jest on
niezwykle łaskawy dla otaczających go czcią rodzin.
Wong Choy Sana często przedstawia się ze szczurem w
dłoniach i sztabkami złota u stóp.
ŚMIEJĄCY SIĘ BUDDA
Jest to Majtreja, zwany „buddą przyszłości" lub „nad-
chodzącym buddą". Majtreja jest niezmiernie popularny
wśród Chińczyków, którzy wierzą, że jego śmiejąca się
zapewnia także dostatek, męskich potomków, którym posiać z wielkim brzuchem najlepiej symbolizuje powo-
będzie się dobrze wiodło, spokój umysiu, zdrowie i obfitość dzenie i szczęście.
jedzenia. Przedstawiany jest z
Trudno sobie wyobrazić chiński dom bez tych trzech bo- wzniesionymi nad
gów, przedstawianych w niezliczonych formach i wiel- głowę rękoma lub
kościach. Zamożne rodziny zwykle zlecają rzemieślni- siedzący w pozycji
kom wykonanie ogromnych rozmiarów figur Fushona, lotosu, śmiejący się
Lushena i Shoushena, by postawić je w specjalnie dla radośnie i otoczony
nich zaprojektowanych holach. Przedstawiciele klasy pięciorgiem dzieci.
średniej często posiadają figury wykonane z porcelany i Jest on
pomalowane na jaskrawe kolory i umieszczają jo na wy- uosobieniem szczę-
sokich siołach w pokojach dziennych lub w jadalniach. ścia. Pogłaskanie
Rzadko stawia się je na ołtarzach i oddaje cześć, paląc przynajmniej raz
kadzidła i świece. Zupełnie wystarczy, jeśli ich figury po dziennie jego wiel-
prostu stoją w domu. kiego brzucha, który według
Chińczyków jest
przepełniony powodzeniem,
powinno
224 Część VIII. Chiński panteon 225
18. Chiński panteon
zapewnić pomyślność, a spoglądanie na jego oblicze czyni Budda Śakjamuni jest czczony w wielu krajach, a jego
człowieka szczęśliwym. Figurki Majtreji rzeźbi się w wizerunek zajmuje najważniejszą pozycję na rodzinnych
kości słoniowej, drewnie lub jadeicie, spotyka się też ołtarzach i ma zapewniać opiekę i błogosławieństwo.
wykonane z ceramiki lub laki. Chińczycy wierzą, że za- Wierzy się, że w domach, do których go „zaproszono",
proszony do domu lub do miejsca pracy wnosi dobre wi- mieszkańcy cieszą się spokojnym, pogodnym życiem, a
bracje zapewniające szczęście i powodzenie. ich kariera zawodowa i interesy rozwijają się bez prze-
szkód.
BUDDAAMITABHA
Budda ów, którego imię znaczy „Bezgraniczna Świa- BÓG MAŁPA

tłość", władca Czystej Krainy, nazywanej też Zachodnim
Rajem. Arnitabha niesie pogodne i spokojne życie Uznaje się, że Bóg Małpa - zwany także Małpim Kró-
wszystkim tym, którzy oddają mu cześć. Według Chiń- lem, jest obdarzony wielką przebiegłością i męstwem. Za
czyków, budda ten był poprzednikiem Buddy Śakjamu- swą pomysłowość czci się go jako boga, który potrafi
niego. Wezwanie go na pomoc zapewnia „łatwą ścieżkę" do ro/.wiązać każdy problem i
oświecenia, a jego dwiema najważniejszymi spadko- znaleźć sposób na pokona-
bierczyniami duchowymi są boginie Kuan Jin i Ta Shih nie każdej trudności.
Chi. Rodziny, które na swych ołtarzach trzymają jego Legenda związana z
wizerunki, są zazwyczaj wyznawcami buddyzmu maha- Bogiem Małpą jest
jany. prawdopodobnie jedną z
najbardziej interesujących i
Zwany także Gautamą zawiłych, gdyż nie tylko
Buddą, założyciel buddy- prowadził on w różnych
BUDDA ŚAKJAMUNI zmu, twórca Ośmiorakiej okresach wojny z innymi
Ścieżki i Sutry diamento- bogami, lecz także
wej. Wierzy się, że Budda towarzyszył mnichowi Tri-
Śakjamuni urodził się w pitace w jego słynnej
560 roku p.n.e. jako syn wyprawie w poszukiwaniu
księcia z rodu Śakjów, świętych pism buddyjskich.
władcy państwa leżącego Bóg Małpa jest niezmiernie popularny wśród osób
blisko granicy Nepalu. zajmujących się interesami, w których dużą rolę odgrywa
Porzucił swą rodzinę, by umiejętność spekulacji, to jest grami hazardowymi, grą na
podążyć drogą skrajnego giełdzie oraz handlem, i słynie z tego, że służy
ascetyzmu. Pewnego dnia, wsparciem w trudnych,
siedząc pod drzewem
bodhi, doznał oświcenia BODHISATTWA MANDŹUŚRI
ryzykownych sytuacjach.
Bodhisattwa
mądrości uznany
także jako bóg Wen
Shu, jedna z trzech
wielkich istot
buddyjskiego
pantoneonu.
Mandźuśri jest
bogiem mądrości i
wiedzy, której symbo-
226 227
Część VIII. Chiński panteon 18. Chiński panteon
czycy przedstawiają ją jako kobietę stojącą lub siedzącą,

le trzyma w dłoniach - w prawej odzianą w białą szatę i trzymającą gałązkę wierzby lub
miecz, w lewej zaś księgę, róży oraz flakon z eliksirem.
nawet jeśli siedzi ze skrzyżo- Jest ona żeńską postacią bodhisattwy Awalokiteśwary,
wanymi nogami w pozycji lotosu. często przedstawianego jako czteroręka postać, która
Wierzy się, że Mandźuśri, przyjmuje pozycję siedzącą i podczas gdy dwie ręce składa
wyjątkowo popularny w Nepalu i do modlitwy, w dwóch pozostałych trzyma kwiat lotosu i
Tybecie, potrafi oczyścić umysł różę.
i przekazać mądrość nawet
małemu dziecku. W Chinach
często przedstawia się go, jak
trzyma księgę KUANmądrości i WSPÓŁCZUCIA
JIN, BOGINI
dosiada zielonego lwa.
Kuan Jin, bogini miłosierdzia, jest najbardziej umiło-

waną boginią Chińczyków i właśnie do niej najczęściej
wznoszą oni modły. Jej wizerunki i figury można spotkać
niemalże w każdym chińskim domu, a wiele rodzin ma
poświęcone jej ołtarze. Wi-
dzimy tu jedno z najbardziej
popularnych jej
przedstawień.
Kuan Jin każdemu oka-
zuje swe współczucie.
Mówi się, że wysłuchuje
wszystkich modłów i
przybywa na pomoc po-
trzebującym. Przyjmuje
wiele postaci, lecz Chiń-
228 Część VIII. Chiński panteon 19. Bogowie zapewniający ochronę 229
19. Bogowie zapewniający ochronę CHUNG KUEI
Chińczycy, oprócz tego, że wznoszą modły o pomyśl- Bóstwo to, często przedstawiane z baryłką wina, uznaje
ność, sukcesy i szczęście, wierzą także, że każdy dom i się za najbardziej skutecznego egzorcystę. Uwielbia pić
miejsce pracy powinny być chronione przed zewnętrznymi i najczęściej jest pijany, lecz Chińczycy widzą w nim
siłami i niekorzystnymi wpływami. Przekonani są, że wspaniałego obrońcę przed chcącymi wtargnąć do do-
najlepsze zabezpieczenie zapewnią im bogowie, a w mu, przynoszącymi nieszczęście duchami. Wizerunki
szczególności Bóg Wojny. Chung Kueia można bez trudu kupić w chińskich skle-
pach.
KUAN K'UNG
Najsłynniejszym i najbardziej popularnym bóstwem

zapewniającym ochronę jest bóg Kuan K'ung (znany także
jako Kuan Ti), olbrzym o czerwonym obliczu, który jest
także słynnym Bogiem Wojny. Mówi się, że jeśli stoi on
przy wejściu do domu, to jego sroga twarz
odstrasza demony i złe duchy i nie ośmielają
się one przekroczyć progu. Historia Kuan
K'unga jest dokładnie opisana w
Opowieściach Trzech Królestw. Dziś jest lak
popularny, że uznaje się go za patrona nie
tylko wojska, lecz także policji, triad,
cechów i różnych innych grup ludzi
interesu, w tym właścicieli restauracji i
lombardów, jak również handlarzy
antykami. Niektórzy Chińczycy czczą go
jako Boga Pomyślności. Chińskie rodziny
umieszczają wizerunek Kuan K'unga w
pokoju dziennym w takim miejscu, aby był on
zwrócony ku drzwiom i by każda wchodząca
osoba mogła złożyć mu najpierw wyrazy
szacunku
230 231
Część VIII. Chiński panteon 20. Mędrcy
Fu Hsi jest powszechnie uznawany za twórcę / Ching

20. Mędrcy (Księgiprzemian). Urodził się 4800 lat temu i był pierw- musi studiować nauki
szym z Pięciu Cesarzy tamtego legendarnego okresu. starożytnych i dobrze
Nauczył swych poddanych polować, łowić ryby i hodować znać moralne zasady
bydło. Pokazał im, jak wznosić domy, obrabiać drewno, postępowania, a nade
tkać i grać na instrumentach. Pamięta się jed-nak o nim wszystko powinien
raczej jako o twórcy I Ching, księgi, która przez stulecia kultywować pięć
formowała zręby myśli chińskiej. Rzeczywiście wszyscy cnót: łaskawość, spra-
FUHSI
mędrcy, którzy pojawili się później, a w szczególności wiedliwość,
Konfucjusz, przez całe życie studiowali / Ching, wierząc, że przyzwoitość, mą-
zawarta w niej mądrość jest niezwykle głęboka. To właśnie drość i szczerość.
przekonanie skłoniło Konfucjusza do wyrażenia opinii, że Konfucjusz
nawet gdyby przyszło mu przeżyć życie raz jeszcze, nie zajmuje w chińskich
byłby zdolny w pełni pojąć mądrości Zasady Zmiany. domach honorowe
Wizerunki Fu Hsi rzadko spotyka się w chińskich domach, miejsce, a
jednakże naukowcy wieszają obrazy przedstawiające go wystawienie jego
otoczonego Ośmioma Trygra-mami pa kua, by inspirowały wizerunku jest oznaką szacunku,
ich do pogłębiania wiedzy. jakim Chińczycy otaczają jego
nauki. Taoiści wierzą, że był on
Prawdopodobnie najbardziej znany chiński filozof. Żył „wywyższony przez niebiosa" i
około pięćsetnego roku przed naszą erą i do dziś uznawany sprawił, że rozkwitła literatura,
jest przez Chińczyków za autora Dialogów i być może a świat zaczął się wspaniale
największego mędrca, jaki kiedykolwiek pojawił się na rozwijać.
ziemi. Nauczał, że w chwili narodzin człowiek jest czysty i
szlachetny, lecz z czasem za sprawą pełnego niegodziwości LAO TZU
otoczenia ulega deprawacji. Konfucjusz twierdził, że osoby Wierzy się, że przywódcy krajów lub wielkich korpo-
o wysokim morale cechuje wrodzona szlachetność i racji przesiąkają mądrością Konfucjusza, gdy wieszają
wzniosłe zasady. Człowiek jego wizerunki w swych gabinetach lub oddają mu cześć
na rodzinnych ołtarzach.
KONFUCJUSZ
Ten twórca taoizmu żył około 600 roku p.n.e., a swe
imię, które znaczy Starzec, zawdzięcza temu, że urodził się
z szokująco białymi włosami. Lao Tzu nauczał, że
nied/iałanie jest lepsze od działania i że wszystko wokół
dzieje się bez specjalnego wysiłku. „Pozwólmy sprawom
biec ich naturalnym torem".
Taoizm rozkwitł dzięki poparciu cesarza Shih Huang Ti,
który uznał za porywającą taoistyczną teorię nie-
śmiertelności.
We współczesnej praktyce taoistycznej znalazło się
wielo buddyjskich rytuałów i obrzędów. Interesujące jest też
taoistyczne spojrzenie na raj - nazywany zwykle
W/górzami Długowieczności i przedstawiany jako górzy-sla
kraina, w której spotkać można jeziora, strumienie, mosty
i pawilony, sosny i drzewa brzoskwiniowe oraz wszystko,
co tradycyjnie kojarzy się z feng shui.
232 233
Część VIII. Chiński panteon Uwagi końcowe
Lao Tzu nie jest otaczany taką czcią jak Konfucjusz,

jednakże taoistyczne historyjki o Ośmiorgu Nieśmiertel- Uwagi końcowe autorki
nych, eliksirze życia, Bogach Nieśmiertelności i o Królowej
Niebios są interesującymi motywami, jakie znaleźć
można na parawanach, obrazach i ceramice, które w do-
mach pełnią funkcję symboli powodzenia.
Mencjusz, jeden z najważniejszych filozofów chiń-

MENCJUSZ skich, żył około roku 372 p.n.e. Był żarliwym zwolenni-
kiem Konfucjusza i napisał jedną z tak zwanych czterech
ksiąg klasycznych. Mencjusz był ministrem skarbu i
cieszył się opinią polityka o błyskotliwym umyśle.
Minęły trzy lata, od kiedy zaczęłam pisać o feng shui*

. Piurwsza moja książka miała wprowadzić czytelników w
tę wspaniałą naukę.
Feng shui urzekło mnie od samego początku. W tamtych
czas; ich moja wizja feng shui była naiwnie uproszczona.
Obietnice, jakie niosło, lekkomyślnie uznawałam za
magiczne. Po prostu wybuduj dom zgodnie z zasadami
fung shui, a wówczas, jak za dotknięciem czarodziejskiej
różdżki, w twym życiu pojawią się dostatek i szczęście.
Któż mógłby się oprzeć takiej obietnicy?
Od samego początku feng shui zaczęło przynosić mi
zdumiewające rezultaty. Wkrótce po ślubie wynajęliśmy z
mężem dom w Kenny Hills, na przedmieściach Kuala
Lumpur. Oboje bardzo pragnęliśmy stać się pełną rodziną i
mieć dziecko, lecz niestety tak się nie stało. Nic nie dały
niezliczone wizyty u lekarza ani codzienne, nużące
Pierwsze wydanie tej książki ukazało się w styczniu 1996 roku
234 Uwagi końcowe Uwagi końcowe 235
notowanie temperatury. W końcu oboje się poddaliśmy. kung-fu

Zaczęliśmy hodować psy.
Działo się to w okresie, kiedy podjęliśmy decyzję o
budowie własnego domu. Wcześniej już zaznajomiłam się
z feng shui i wydało mi się sensowne poprosić o kon-
sultację mojego przyjaciela, który był uznanym mi-
strzem. Powiedziałam mu, że ponad wszystko pragniemy
mieć dziecko. Zwierzyłam mu się także z naszej porażki w
tym względzie. Kiedy odwiedził nas w Kenny Hills,
natychmiast odkrył przyczynę tego problemu.
„Ha! - zawołał triumfalnie. - Przyczyną waszych pro-
blemów jest oczywiście kazuaryna!" Drzewo to, potężne,
masywne i wysokie, rosło nie dalej niż dziesięć metrów
od naszych drzwi frontowych. Nic nie mogliśmy z nim
zrobić - nie mogliśmy go ściąć, gdyż dom nie należał do
nas.
Jednakże w niecałe cztery miesiące po przeprowadzce
do nowego domu odkryłam, że jestem w ciąży z Jennifer.
Od tamtych czasów kilku mistrzów feng shui stale poka-
zywało mi, jak wspaniale można pomóc szczęściu i po-
wodzeniu dzięki feng shui. Nie tylko wspierali mnie w
ciężkich chwilach, lecz - co według mnie jest jeszcze
ważniejsze - zapewnili mi wielkie powodzenie także w
dobrych dla mnie latach.
Głębszy wgląd w tę starożytną praktykę pozwolił mi
dostrzec jej złożoną mądrość, znacznie rozleglojszą, aniżeli
mogłoby się wydawać na pierwszy rzut oka. Studiowanie
feng shui to fascynująca, odkrywcza podróż, w której
przeplatają się różne aspekty chińskiego dziedzictwa
kulturowego. Widzę, że dzisiejsze feng shui stanowi
zachęcającą kompozycję chińskich wierzeń metafizycznych
i nauk astrologicznych, których zestawienie daje
nieograniczone możliwości. Nagle znalazłam się w
świecie symboli i przesądów, filozoficznych koncepcji i
starożytnych mądrości. Wkroczyłam w królestwo smoków,
tygrysów, pozytywnych i negatywnych sił, y i n i yang,
przepływów energii, kosmicznego chi i wielo-
płaszczyznowych oddziaływań sil natury podlegających
nieustannym zmianom.
Zaczęłam interesować się feng shui w latach
siedemdziesiątych. W tamtych czasach uczyłam się
u mojego przyjaciela, a zarazem si fu, Yap Cheng Haia.
Od niego nauczyłam się wszystkiego o kosmicznym od-
dechu, o tym, jak dzięki medytacji, postawom i specjalnym
ruchom mogę pobudzić chi w moim ciele, by osiągnąć
wewnętrzną siłę.
W przerwach pomiędzy ćwiczeniami mistrz Yap opo-
wiadał mi fascynujące historyjki o feng shui i o możli-
wościach wpływania na życie ludzi. W swe opowieści ze
swobodą wplatał anegdotki o wpływowych politykach i
biznesmenach, którzy osiągnęli sukces, i o tym, jak dobre
feng shui ich domów przysporzyło im bogactwa.
Połknęłam haczyk. Publikacji o feng shui było wtedy
niewiele. Badając ten temat, sięgałam po książki z po-
krewnych dziedzin i wkrótce odkryłam, że wszystkie
chińskie praktyki (obejmujące także feng shui) są ze sobą
ściśle powiązane. Dotyczy to astrologii, I Ching, kosmicz-
nego oddechu, symboliki i tak dalej, a każdą z tych dziedzin
należy poznać na tyle głęboko, by zrozumieć filozofię
leżącą u podstaw feng shui. Opanowała mnie wtedy
wielka pasja poznania i nie opuszcza mnie ona już od
osiemnastu lat.
Na początku lat osiemdziesiątych przeniosłam się do
Hongkongu. Zanurzając się w tym największym chińskim
ośrodku biznesu, wkrótce odkryłam, że w tym, co mistrz
Yap mówił mi o feng shui, były pewne niedomówienia.
Wszyscy mieszkańcy Hongkongu, a w szczególności
ludzie interesu, podlegali wpływom feng shui. Zarówno
potentat finansowy, jak i taksówkarz przedstawiali hossę i
krach w świecie biznesu w kategoriach dobrego i złego
feng shui. Wydawało się, że każdy, łącznie z ludnością
napływową, zasięga porad konsultanta feng shui. Przed
przystąpieniem do budowy największych wieżowców ich
projekty były uważnie studiowane przez ekspertów feng
shui. Usytuowanie biur i domów, a także daty korzystne
dla określonych przedsięwzięć, były z wielką
pieczołowitością określane przez si fu.
Locz zarówno wtedy, jak i w obecnych czasach nie
zawsze udaje się umknąć błędów, gdyż nie każdego stać na
najlepszego eksperta. Przykładem skutków takich błędów
może być krach finansowy, jaki poprzedził wizytę
Margaret Thatcher w Hongkongu w 1993 roku, czy ner-
2.'{6 Uwagi końcowe Uwagi końcowe 237
wowa atmosfera roku 1997 (upadek korporacji Carrian i

załamanie się kilku lokalnych banków).
Słyszałam niezliczone historie o tym, jak feng shui
różnych osobistości lub korporacji zmieniało się na gorsze.
Było to naprawdę niesamowite. Ja sama, gdy byłam
członkiem zarządu jednego z większych banków działa-
jących w tamtym rejonie, nieustannie słyszałam prośby
mych pracowników, bym zadbała o feng shui firmy, co
-ich zdaniem - miało pomóc uniknąć problemów, z jakimi
borykały sin wtedy inne lokalne banki. Ponieważ nie
chciałam kusić losu, posłuchałam ich rad i zaczęłam szukać
konsultanta feng shui.
Ekspert, którego zatrudniłam, musiał być naprawdę
niezły, gdyż mój bank bez szwanku przeszedł p- zez tamten
trudny okres powszechnych bankructw i ekonomicznej
zapaści. W tym czasie wiele nauczyłam się o praktyce feng
shui, szczególnie kiedy ekspert zajął się osobno każdym z
dwudziestu trzech oddziałów mego banku. Wtedy
zrozumiałam przyczyny problemów i zasadność
poleconych środków zaradczych.
Dowiedziałam się o pa kua (drewnianym i mcialo-
wym), uczyłam się o zatrutych strzałach, lustrach i ro-
ślinach, o dzwonkach wietrznych, bambusowych fletach,
kolorach, o tym, jak ustawiać biurka i meble, o wazach ze
złotymi rybkami, o fontannach oraz o \vielu innych
rzeczach.
W Hongkongu nie było trudno zdobyć potrzebne książki,
znaleźć osobę, z którą mogłam porozmawiać, czy samemu
sprawdzić wiarygodność opowieści na temat feng shui.
Hongkong był także cudownym miejscem do studiowania
innych chińskich zwyczajów i wierzeń. W związku zaś z
moją pracą miałam też okazję kilkakrotnie odwiedzić
Tajwan i Chiny, które stały się dla mnie nowymi
źródłami informacji. W czasie jednej z wizyt w Pekinie
pojechałam zobaczyć grobowce cesarzy epoki Ming, które
- jak mi wyjaśniono - zostały wybudowane dokładnie
według zasad feng shui. Przy innej okazji pokazano mi
Kanton - miasto zaprojektowane w zgodzie ze
wskazaniami feng shui.
W połowie lat osiemdziesiątych postanowiłam sama
zająć się interesami. Udało mi się znaleźć znakomity
apartament wychodzący na południową, bardziej atrakcyjną
część wyspy. Widok pofalowanych wzgórz był nie tylko
piękny, lecz także korzystny, ponieważ znalazły w nich dla
siebie siedlisko smoki i tygrysy.
Rzeczywiście, odnalazłam zielonego smoka.
Krótko po wprowadzeniu się do tego apartamentu sfi-
nalizowałam transakcję, która umożliwiła mi przejęcie
kontroli nad siecią domów towarowych Dragon Seed.
Było to jedno z najwspanialszych przedsięwzięć w moim
życiu. Jestem głęboko przekonana, że pomogło mi w tym
moje dobre feng shui.
Dziś widzę w feng shui ważny, uzupełniający instrument
zarządzania, który każdy może i powinien poznać. Bez
wątpienia na ten mój stosunek miało wpływ to, że w
Hongkongu ludzie interesu traktowali tę sztukę jako
nieodłączny element swej działalności. Duże znaczenie
miał także fakt, że feng shui wniosło w moje życie szczęście i
spełnienie, że nie wspomnę o wsparciu, jakim było dla mnie
w pracy zawodowej.
Mam nadzieję, że i ciebie, czytelniku, spotka nagroda za
to, że poświęciłeś feng shui swój czas i wysiłek. Jedna tylko
uwaga - nie traktuj go jako panaceum na wszystkie twoje
niepowodzenia. Dobre feng shui może przynieść szczęśf
ie, nawet niewyobrażalną fortunę, może znacznie
poprawić warunki twego życia, lecz nie jest zdolne
odmienić twojego losu.
Jak mówi starożytna chińska mądrość, życie wciąż
ewoluuje, wciąż się zmienia. Mamy swoje dobre i złe
okresy. Feng shui nie może całkowicie zmienić twego
losu, lecz uspokoi cię i pomoże przetrwać zły czas. A jeśli
zastosujesz feng shui, gdy dobrze ci się wiedzie, spotęguje
ono pisane ci powodzenie.
Jak mówi / Ching, wszechświat nieustannie się zmienia.
Człowiek musi żyć z ciągłą świadomością przemian
zachod/.ących w jego otoczeniu i tylko wówczas może
odnieść korzyści z feng shui.
Lillian Too
Kuala Lumpur, 1996

Feng Shui - Lillian Too

Uploaded by

Document Information

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Feng Shui - Lillian Too

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

Lillian Too

Przełożyli Jacek Kryg i Edyta Wittchen

Dom Wydawniczy REBIS

Copyright © Konsep Lagenda Sdn Bhd

Copyright © for the Polish edition by REBIS Publishing House Ltd.

Redaktor merytoryczny Jacek

Wydanie I Książkę tę dedykuję rodzinie...

Przedmowa do wydania polskiego . . . . . . . . . 9

Dlaczego feng shui?. . . . . . . . . . . . . . . . 13

Część I. Co to jest feng shui . . . . . . . . . . . . 15

Część II. Najlepsze lokalizacje według feng shui . . . 43

Część III. Feng shui dla mieszkańców miast . . . . . 59

Część IV. Feng shui dla mieszkańców bloków . . . . 103

Część V. Feng shui biznesu . . . . . . . . . . . . 131

Część VI. Sposoby rozwiązywania problemów feng shui 169

Część VII. Symbole i znaki szczęścia . . . . . . . . 205

17. Symbole i znaki szczęścia………………………………207

Uwagi końcowe autorki . . . . . . . . . . . . . . 233

W ostatnich latach znacznie zwiększyło się zaintereso-

nego z Wielkich Mistrzów feng shui, uczennicą błyskotliwą i

1. Co to jest feng shui

Z chińskiej ziemi unosi się tysiąc cudownych aroma-

otoczenie wniesie w nasze życie pomyślność, pokój, po-

Chi jest energią, siłą życiową, która towarzyszy każdej

W teorii tej uznaje się też, że rejony występowania

Dzięki zrozumieniu owych dwóch cykli żywiołów feng

TWÓJ ŻYWIOŁ W ZALEŻNOŚCI OD GODZINY

godzina żywioł strona świata

TWÓJ ŻYWIOŁ W ZALEŻNOŚCI OD ROKU URODZENIA

/ Ching jest jedną z najważniejszych ksiąg świata. Jej korzenie

zmienia się jego wpływ na powodzenie człowieka, po-

Pa kua jest ośmiokątnym symbolem opisującym cztery

praktyczne zastosowanie trygramów na ziemi, w efekcie czego okazuje

PRZESĄDY I SYMBOLIKA nych, wielu wieśniaków podnosi raban i zgłasza mnó-

3. Zastosowania feng shui

Kult przodków zawsze był ważnym aspektem chiń-

FENG SHUI MIEJSC POCHÓWKU

4. Najlepsze lokalizacje według feng shui

KONFIGURACJE ZIELONEGO SMOKA I BIAŁEGO TYGRYSA

Klasyczna metoda wyszukiwania najlepszej lokalizacji

północ dające oparcie wzgórze żółwia

Celem poszukiwań zielonego smoka i białego tygrysa

tygrysa, co w sposób oczywisty

Feng shui nieustannie ostrzega przed tajemniczymi za-

OKRĄGŁE. Stromo wznoszące się Wenus i metal. Takie góry i wzgórza są

zamieszkiwanie pośród gór o takim

SHUI: CIEKI I ZBIORNIKI WODNE

Dom zwrócony ku zakolu rzeki. Idealne feng shui.

wodną przyjmującą postać chmur, które w powietrzu sta-

Oto niektóre wskazania dotyczące wody:

Utrzymuj zawsze harmonię z naturą, dbając, by wy-

5. Feng shui dla mieszkańców miast

Naturalny krajobraz miast i miasteczek - wzniesienia,

Dlatego pierwszym krokiem w praktyce feng shui jest

swego mistrza feng shui do wyprowadzenia się z domu, w W latach siedemdziesiątych w

Unikaj zanieczyszczonych cieków wodnych POCHYŁOŚCI

KSZTAŁTY I ROZMIARY DZIAŁEK

Dom powinno się posadowić w taki sposób, aby był on

BUDYNEK NA DZIAŁCE O NIEREGULARNYM KSZTAŁCIE ____

• Kiedy ktoś mieszka w miejscu, co do

rze opiera się na osądzie wymagającym ogromnego do-

PRZECHWYTYWANIE CHI ZIEMI

7. Feng shui domu

Gdy buduje się dom zgodnie ze wskazaniami feng