Zestawienie finansowania kultury i ochrony dziedzictwa narodowego w Polsce w latach 2000-2010 na rnych szczeblach jednostek samorzdu terytorialnego.

Ponisze zestawienie ma na celu analiz wydatkw na kultur i ochron dziedzictwa narodowego na rnych szczeblach jednostek samorzdu terytorialnego w latach 2000-2010.

Wykresy 1 i 2, ktre dokumentuj wydatki na kultur gmin i miast na prawie powiatu we wszystkich wojewdztwach. Analizuj je wyszczeglnilimy Trzy prdkoci inwestycji w kultur w Polsce.

Wykres 1. Porwnanie wydatkw na kultur i ochron dziedzictwa narodowego budetw gmin cznie z miastami na prawie powiatu na poziomie wojewdztw
1 200 000 000,00 z

1 000 000 000,00 z

800 000 000,00 z

Pierwsza prdkod, to prdko stoeczna dyktuje j od roku 2003 wojewdztwo mazowieckie ze znacznym skokiem inwestycji w roku 2007. Gminy i miasta na prawach powiatu wyday w 2010 roku ponad 1mld zotych prawie dwukrotnie wicej, ni gminy drugiego w kolejnoci wojewdztwa lskiego.

600 000 000,00 z

Dysproporcja w wydatkach pomidzy gminami najwicej inwestujcymi tymi z wojewdztwa mazowieckiego a nastpnymi w kolejnoci, gminami wojewdztwa lskiego, wynosi ponad 500 milionw zotych. Dysproporcja ta przewysza wydatki gmin i miast na prawach powiatu 13 wojewdztw.

400 000 000,00 z

200 000 000,00 z

0,00 z 2000 dolnolskie dzkie podkarpackie witokrzyskie 2001 2002 2003 2004 2005 lubelskie mazowieckie pomorskie wielkopolskie 2006 2007 lubuskie opolskie lskie zachodniopomorskie 2008 2009 2010

kujawsko-pomorskie maopolskie podlaskie warmiosko-mazurskie

Drug prdkoci inwestycji (prg 400-600mln zotych) podaj cztery wojewdztwa lskie, maopolskie, dolnolskie oraz wielkopolskie, tworzc cian poudniowo-zachodni Polski. Jedynie w tych wojewdztwach gminy i miasta na prawie powiatu przeznaczyy na kultur i ochron dziedzictwa narodowego ponad 400 milionw zotych. Warto zaznaczyd przy tym fakt, e wojewdztwo wielkopolskie doczyo do Drugiej prdkoci dopiero w roku 2010 notujc duy skok wydatkw w omawianej sferze w porwnaniu z latami poprzednimi.

Wykres 2. Porwnanie wydatkw na kultur i ochron dziedzictwa narodowego budetw gmin cznie z miastami na prawie powiatu na poziomie wojewdztw (przyblienie trendw)
400 000 000,00 z 350 000 000,00 z 300 000 000,00 z 250 000 000,00 z 200 000 000,00 z 150 000 000,00 z 100 000 000,00 z 50 000 000,00 z 0,00 z 2000 2001 2002 2003 2004 2005 lubelskie mazowieckie pomorskie wielkopolskie 2006 2007 2008 2009 2010
Do ostatniej, Trzeciej prdkoci inwestycji (prg poniej 400mln zotych) zalicza si na rok 2010 11 wojewdztw we wszystkich z nich gminy i miasta na prawach powiatu przeznaczyy na kultur i ochron dziedzictwa narodowego mniej ni 400 milionw zotych.

dolnolskie dzkie podkarpackie witokrzyskie

kujawsko-pomorskie maopolskie podlaskie warmiosko-mazurskie

lubuskie opolskie lskie zachodniopomorskie

Od 2004 niemal wszystkie gminy i miasta na prawach powiatu w wojewdztwach (poza tymi w woj. pomorskim w roku 2006-2007) zwikszaj wydatki na kultur i ochron dziedzictwa narodowego.

Budety wojewdztw przeznaczone na kultur i ochron dziedzictwa narodowego s niestabilne. Rokrocznie wystpuj w nich wahania, z tendencj zwykow zatrzyman na przeomie lat 2009/2010.

Wojewdztwo mazowieckie do roku 2009 wydawao na kultur i ochron dziedzictwa narodowego ponad dwukrotnie wicej ni 14 innych wojewdztw. W samym roku 2009 do wojewdztwa mazowieckiego zbliyo si tylko wojewdztwo maopolskie, ktre jednak w nastpnym roku (2010) drastycznie ograniczao wydatki na t sfer.

300 000 000,00 z

Wykres 3. Porwnanie wydatkw na kultur i ochron dziedzictwa narodowego z budetw wojewdztw

dolnolskie kujawsko-pomorskie
Wojewdztwo lskie zajmuje drug pozycj pod wzgldem wydatkw na kultur i ochron dziedzictwa narodowego w kraju.

250 000 000,00 z

lubelskie lubuskie dzkie maopolskie mazowieckie opolskie podkarpackie podlaskie pomorskie lskie witokrzyskie
W 2009 roku nastpuje ograniczenie wydatkw na kultur i ochron dziedzictwa narodowego w wikszoci wojewdztw wyjtkiem s wojewdztwa: wielkopolskie, podlaskie, podkarpackie oraz warmiosko-mazurskie tam zanotowano wzrost wydatkw.

200 000 000,00 z

150 000 000,00 z

100 000 000,00 z

50 000 000,00 z

warmiosko-mazurskie wielkopolskie zachodniopomorskie

0,00 z 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010

Cztery wojewdztwa przekroczyy prg 100mln zotych wydanych z budetu wojewdztwa na kultur i ochron dziedzictwa narodowego.

Kwoty przeznaczane przez wojewdztwa na kultur i ochron dziedzictwa narodowego s zdecydowanie nisze ni te, przeznaczane przez gminy i miasta na prawach powiatu. Podobnie jednak jak w przypadku inwestycji na poziomie gmin i miast na prawie powiatw, rwnie w przypadku poziomu wojewdzkiego istniej trzy prdkoci inwestycyjne. S one niemal tosame na obu poziomach, poza wojewdztwem dolnolskim, ktre znalazo si w trzeciej grupie.

Powiatowe budety na kultur i ochron dziedzictwa narodowego s stosunkowo stabilne. Powiaty przeznaczaj kwotowo najmniejsz czd budetu na kultur i ochron dziedzictwa narodowego.

Wykres 5. Porwnanie wydatkw na kultur i ochron dziedzictwa narodowego z budetw powiatw

35 000 000,00 z dolnolskie 30 000 000,00 z 25 000 000,00 z
Najwiksze wydatki na kultur i ochron dziedzictwa narodowego poniosy powiaty w wojewdztwie lskim. Wydatki te wzrastaj mocno od roku 2008.

kujawsko-pomorskie lubelskie lubuskie dzkie maopolskie mazowieckie opolskie podkarpackie podlaskie

W 2010r tylko powiaty wojewdztw mazowieckiego i lskiego przeznaczyy na kultur wicej ni 15 mln zotych.

20 000 000,00 z
15 000 000,00 z 10 000 000,00 z 5 000 000,00 z

pomorskie
lskie witokrzyskie warmiosko-mazurskie wielkopolskie 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 zachodniopomorskie

0,00 z

Trzy prdkoci inwestycji w kultur i ochron dziedzictwa narodowego nie maj odzwierciedlenia w budetach powiatw. Najwiksze kwotowe inwestycje w roku 2010 nastpiy kolejno w powiatach: lskich, mazowieckich, wielkopolskich oraz dzkich. Ponadto powiaty siedmiu wojewdztw zainwestoway wtedy w kultur od 5-10mln zotych, a powiaty piciu wojewdztw przeznaczay mniej ni 5mln zotych.

Wykres przedstawia stosunek wydatkw samorzdw rnych stopni na kultur i ochron dziedzictwa narodowego w 2010r do ich dochodw na rnych stopniach JST, we wszystkich wojewdztwach. Wykres nie jest skumulowany. Pokazuje jak czd dochodw stanowi wydatki na kultur na poszczeglnych stopniach JST.
25,00%

W 2010r najwiksz czd budetw na kultur i dziedzictwo przeznaczay wojewdztwa. Drugie w kolejnoci byy gminy oraz miasta na prawie powiatu, natomiast marginalne czci swoich budetw przeznaczay na kultur powiaty. Jedynie w wojewdztwie lubuskim samorzdy gmin i miast przeznaczyy na kultur i dziedzictwo wicej, ni samorzd samego wojewdztwa. Fakt, e wojewdztwa przeznaczaj najwiksz czd budetu na kultur ze wszystkich JST nie oznacza, e kultura jest finansowana przez wojewdztwa. Kwotowo przeznaczaj na ten cel nawet 10-krotnie mniej rodkw ni skumulowane wydatki wszystkich gmin i miast na prawie powiatw w danym wojewdztwie.

20,00%

15,00%

10,00%

wojewdztwa gminy i miasta na prawie powiatu

5,00%

powiaty

0,00%

Najwiksz czd dochodw przeznaczyo na kultur w 2010r wojewdztwo podlaskie 20% budetu wojewdztwa, prawie 5% budetw gmin i miast na prawie powiatw oraz 0,3% budetw powiatw. Mimo sporego obcienia budetw JST, kultura w tym wojewdztwie nadal jest jedn ze sabiej dofinansowanych w skali kraju.

Najwiksz czd budetw na kultur samorzdw rnych stopni przeznaczaj wojewdztwa nie synce z gonych wydarzeo kulturalnych. Wojewdztwa maopolskie, mazowieckie, lskie, dolnolskie oraz wielkopolskie inwestujce najwicej pienidzy w kultur s w tym przypadku w rodku stawki. Mniej dofinansowane w zakresie kultury wojewdztwa staraj si gonid te bardziej rozwinite, powicajc wiksze czci swoich budetw.

Samorzdy wojewdztwa mazowieckiego przeznaczyy na kultur i dziedzictwo w 2010r cznie ponad 1,2 miliarda zotych najwicej w skali kraju. rodki pochodziy gwnie z budetw gmin i miast na prawie powiatw (1 miliard 50 milionw zotych). Kwota ta obciya ich budety w niecaych 5% w skali wojewdztwa gminy czterech wojewdztw przeznaczyy procentowo wiksz czd budetw na kultur, wydajc kwotowo na kultur zdecydowanie mniej. Pokazuje to ogromn dysproporcj w dochodach JST w rnych czciach Polski. Samorzdy widz potencja w kulturze i jeli patrzed na ich wydatki staraj si ten potencja wykorzystad, jednak czsto brakuje im na to rodkw.