Szkolenie serwisu

Dynamiczny ukad kierowniczy w Audi A4 08

Zeszyt do samodzielnego ksztacenia nr 402

Audi A408 jest pierwszym modelem Audi, w ktrym zastosowano dynamiczny ukad kierowniczy. Pozwala on zrezygnowa z kompromisowego rozwizania, jakim zawsze jest ukad kierowniczy o staym przeoeniu. W dynamicznym ukadzie kierowniczym przeoenie jest zmienne, a wic zawsze optymalnie dobrane do prdkoci jazdy i kta skrtu kierownicy. Czy to podczas parkowania, czy podczas jazdy krt szos, czy wreszcie na autostradzie dynamiczny ukad kierowniczy ma zawsze przeoenie odpowiednie do danej sytuacji.

Ponadto w okrelonych sytuacjach dynamiczny ukad kierowniczy wspiera dziaania ukadu ESP, skrcajc koa tak, by ustabilizowa tor jazdy. Tak wic system ten nie tylko wyranie podnosi komfort jazdy, ale ma te znaczcy wpyw na zwikszenie bezpieczestwa czynnego.

402_004

Spis treci

Wprowadzenie

Budowa i zasada dziaania

Schemat ukadu sterowania i elementy ukadu

Sterownik dynamicznego ukadu kierowniczego J792 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 10 Element wykonawczy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 11 Silnik elektryczny . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 14 Blokada dynamicznego ukadu kierowniczego . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 15 Czujniki. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 16 Schemat ukadu sterowania . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 18

Schemat funkcjonalny i wymiana informacji przez magistrale CAN Obsuga i sygnalizacja

Wybr przeoenia ukadu kierowniczego . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 22 Dziaanie przycisku ESP E256 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 22 Sygnalizacja stanu i usterek . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 23

Funkcje specjalne
Inicjalizacja . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 24 Inicjalizacja po usterce . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 25

Serwis

Pompa hydrauliczna z funkcj ECO

Wprowadzenie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 28 Budowa i zasada dziaania . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 29 Zachowanie si ukadu w przypadku uszkodzenia. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 30

Zeszyt do samodzielnego ksztacenia informuje o podstawach budowy i dziaania nowych modeli samochodw, i nowych podzespow oraz o nowych rozwizaniach technicznych. Zeszyt do samodzielnego ksztacenia nie jest instrukcj naprawy! Podawane tutaj wartoci maj jedynie pomc w zrozumieniu treci i dotycz wersji programowych, aktualnych w chwili tworzenia zeszytu. Obsug techniczn oraz naprawy naley przeprowadza wycznie na podstawie aktualnej literatury serwisowej.

Odnonik

Wskazwka

Wprowadzenie

W konwencjonalnym ukadzie kierowniczym kierownica ma bezporednie poczenie mechaniczne z przekadni. Z tego wzgldu istnieje staa zaleno pomidzy ktem obrotu kierownicy a ktem skrtu k. Przez odpowiedni dobr zbw na zbatce i zbniku mona zrealizowa rne przeoenia ukadu kierowniczego.

Jednak jest to tylko jedno przeoenie, na stae przypisane do samochodu. Wybr odpowiedniego przeoenia to zawsze wynik kompromisu pomidzy rnymi, czsto sprzecznymi wymaganiami. Charakterystyk konwencjonalnego ukadu kierowniczego w Audi A4 pokazano na wykresie na to.

przeoenie

bardziej bezporednie

mniej bezporednie

ustawienie Dynamic ustawienie Comfort bez dynamicznego ukadu kierowniczego

maa prdko jazdy

(np. parkowanie, jazda w miecie)

rednia prdko jazdy

(np. szosa poza miastem)

dua prdko jazdy

(np. autostrada)

402_001

Te sprzeczne wymagania moe pogodzi jedynie zmienna charakterystyka przeoenia ukadu. Taka charakterystyka opisuje zaleno rzeczywistego kta skrtu k od prdkoci jazdy i od kta skrtu kierownicy.

Dynamiczny ukad kierowniczy w Audi A4 ma dwie charakterystyki zmiany przeoenia komfortow i sportow (czerwone linie na wykresie). Wybr charakterystyki naley do kierowcy (patrz rozdzia Obsuga i sygnalizacja). Zaleno przeoenia ukadu kierowniczego od prdkoci jazdy jest wyranie wyczuwalna.

Do realizacji zmiany przeoenia ukadu suy dodatkowy napd elektromechaniczny, ktry porusza zbnikiem przekadni. Jego dziaanie nakada si na ruch zbnika, wywoany obrotem kierownicy.

W przypadku awarii tego napdu ukad dziaa tak, jak konwencjonalny ukad kierowniczy.

sterownik elektroniczny

sygna sterujcy

napd elektromechaniczny

zbnik przekadnia kierownicza

402_002

Zalety dynamicznego ukadu kierowniczego s jednak znacznie wiksze. Jest on aktywny rwnie w sytuacji zagroenia utrat stabilnoci toru jazdy. Wspdziaa wtedy z ukadem ESP i jego czujnikami. Za pomoc zmiany kta skrtu przednich k dynamiczny ukad kierowniczy wspomaga ukad ESP w sytuacji, gdy samochodowi grozi utrata stabilnoci. Ma to dwie gwne zalety. Po pierwsze rwnoczesne zadziaanie ukad hamulcowego i kierowniczego poprawia stabilno samochodu, czyli znaczco zwiksza bezpieczestwo jazdy. Dotyczy to zwaszcza jazdy z wiksz prdkoci (>100 km/h), gdy wtedy duego znaczenia nabiera jedna z zalet dynamicznego ukadu kierowniczego bardzo krtki czas reakcji.

Po drugie w mniej krytycznych sytuacjach mona ograniczy lub nawet cakiem wyeliminowa stabilizacj za pomoc ukadu hamulcowego. Dziki temu przebieg stabilizacji jest bardziej pynny i komfortowy. Ograniczenie dziaania ukadu hamulcowego sprawia, e zwaszcza na nawierzchniach o sabej przyczepnoci (np. na niegu) samochd jest bardziej dynamiczny, ni samochd stabilizowany tylko hamulcami (przy zachowaniu tej samej stabilnoci toru jazdy). ESP wykorzystuje moliwoci dynamicznego ukadu kierowniczego w przypadku podsterownoci, nadsterownoci oraz hamowania na nawierzchni o rnej przyczepnoci (-split).

Wprowadzenie

Samochd nadsterowny W przypadku nadsterownoci ukad ESP stabilizuje tor jazdy z wykorzystaniem dynamicznego ukadu kierowniczego. Ukad kontruje kierownic, co zapobiega polizgowi tylnych k na zewntrz. Typow sytuacj, w ktrej pojawia si lekka nadsterowno, jest szybka zmiana pasa ruchu. Gdy kierowca prostuje koa na nowym pasie, ty samochodu moe uciec na zewntrz. Dotyczy to zwaszcza jazdy z du prdkoci. Konieczn wtedy kontr kierownic kierowca wykonuje najczciej za pno, albo nawet wcale. Efektem jest silne zadziaanie hamulcw w funkcji ESP.

kt skrtu

kt skrtu k kt skrtu kierownicy kt stabilizujcy cinienie hamowania LP cinienie hamowania PP

cinienie hamowania

402_044

czas Dynamiczny ukad kierowniczy kontruje kierownic (a waciwie koami) niezalenie od kierowcy i w sposb dla niego niezauwaalny. Dziki temu kierowca nie musi wykonywa skomplikowanych manewrw kierownic. Musi jedynie kierowa samochodem tak, jak w porwnywalnej sytuacji drogowej, gdy nie ma utraty stabilnoci. Rwnie sia przyhamowywania poszczeglnych k (w funkcji ESP) jest znacznie mniejsza. Tak wic podczas zmiany pasa ruchu nie tylko poprawia si stabilno samochodu, ale i zwiksza prdko jazdy.

kt skrtu

kt skrtu k kt skrtu kierownicy kt stabilizujcy cinienie hamowania LP cinienie hamowania PP

stabilizujca kontra dynamicznego ukadu kierowniczego

cinienie hamowania

402_045 6

czas

Samochd podsterowny W przypadku podsterownoci cay samochd lizga si na zewntrz, pomimo skrconych przednich k. Podsterowno oznacza wic tak sytuacj, w ktrej pomimo rosncego kta skrtu k siy poprzeczne spadaj i samochd porusza si po coraz wikszym uku.

samochd 2

samochd 1

sia poprzeczna

wzrost siy poprzecznej dziki reakcji dynamicznego ukadu kierowniczego

kt znoszenia
402_003

W takiej sytuacji wikszo kierowcw jeszcze mocniej skrca koa (samochd 1). Jednak powoduje to dalsze zmniejszenie dostpnej siy poprzecznej, wskutek czego tarcie pomidzy opon a nawierzchni zmienia si z tarcia statycznego w tarcie lizgowe. Kierowca traci moliwo kierowania samochodem, a ten wypada z drogi. W takiej sytuacji nawet regulacja ESP czsto nie moe ju pomc. Zanim do tego dojdzie, zaczyna dziaa dynamiczny ukad kierowniczy. Jego dziaanie polega na skontrowaniu k, co w tym przypadku oznacza zmniejszenie kta skrtu (samochd 2). Tak wic faktyczny kt skrtu staje si mniejszy ni ten, ktry kierowca zada przez obrt kierownicy.

Powoduje to utrzymanie przyczepnoci poprzecznej, a samochd porusza si po najmniejszym uku, jaki jest fizycznie moliwy w danej sytuacji drogowej. Jeeli to nie wystarcza, pojawia si regulacja ESP za pomoc hamulcw. Przede wszystkim przyhamowywane s koa wewntrzne, co powoduje powstanie stabilizujcego momentu obrotowego wzgldem osi pionowej samochodu. W ten sposb dziki poczonej akcji ukadu kierowniczego i hamulcowego samochd wraca na tor ruchu, zadany przez kierowc.

Hamowanie na nawierzchni o rnej przyczepnoci (tzw. nawierzchnia -split) Nawierzchnia -split (co mona przetumaczy jako nawierzchnia o podzielonym , czyli o podzielonym wspczynniku tarcia) charakteryzuje si tym, e przyczepno po jednej stronie samochodu jest bardzo dobra (np. suchy asfalt), a po drugiej stronie samochodu saba (np. woda lub ld). Takie nawierzchnie pojawiaj si np. wtedy, gdy ld lub nieg na drodze czciowo odtaje albo gdy na suchy asfalt spadn mokre licie. Podczas hamowania na takiej nawierzchni samochd ciga w kierunku strony o wikszej przyczepnoci. W przypadku konwencjonalnego ukadu kierowniczego kierowca musia sam skrci kierownic, aby samochd nadal jecha prosto. Natomiast dynamiczny ukad kierowniczy we wsppracy z ukadem ESP samoczynnie skrca wtedy koa. Kierowca nie zauwaa tego, gdy kierownica pozostaje cay czas w takim pooeniu, w jakim on j ustawi. Poniewa ESP i dynamiczny ukad kierowniczy potrafi sterowa koami szybciej i dokadniej ni kierowca, samochd tak wyposaony osiga przecitnie krtsz drog hamowania na nawierzchni o rnym wspczynniku tarcia.

kt skrtu

kt skrtu k kt skrtu kierownicy kt stabilizujcy cinienie hamowania LP / LT

cinienie hamowania

cinienie hamowania PP / PT

402_046

czas

Budowa i zasada dziaania

W ukad kierowniczy wczono dodatkow przekadni sumujc, ktra spenia zadanie elementu wykonawczego. Przekadnia sumujca zapewnia w kadej sytuacji mechaniczne poczenie pomidzy kierownic a koami przedniej osi.

W przypadku powanej usterki ukadu waek silnika elektrycznego jest mechanicznie blokowany, co wyklucza moliwo niepodanego dziaania.

przekadnia sumujca (element wykonawczy)

sterownik

402_005

O koniecznoci zwikszenia lub zmniejszenia kta skrtu k decyduje sterownik. Sterownik wysterowuje silnik elektryczny, ktry napdza przekadni sumujc. Cakowity kt skrtu k jest wtedy sum kta korekcyjnego (wprowadzonego przez przekadni sumujc) i kta skrtu kierownicy, ustalonego przez kierowc. Kt korekcyjny moe: zwiksza kt skrtu k, zadany przez kierowc, zmniejsza kt skrtu k, zadany przez kierowc, powodowa skrcenie k bez udziau kierowcy.

sterownik sygna sterujcy

napd elektromechaniczny (element wykonawczy)

kt skrtu zadany przez kierowc kt korekcyjny czny kt skrtu 402_006

Schemat ukadu sterowania i elementy ukadu

Sterownik dynamicznego ukadu kierowniczego J792

Sterownik znajduje si pod nogami kierowcy, przed poprzeczk siedzenia. Jego zadania mona podzieli na dwie grupy: 1. Zadanie podstawowe: Sterownik wylicza kt korekcyjny, konieczny do zrealizowania zmiennego przeoenia ukadu kierowniczego. Podstawowymi parametrami s tu: prdko jazdy i kt skrtu kierownicy, zadany przez kierowc. Gdy ukad jest sprawny, ta funkcja jest zawsze aktywna.

przeoenie

bardziej bezporednie

mniej bezporednie

zmienne przeoenie ukadu kierowniczego bez dynamicznego ukadu kierowniczego

402_007

maa prdko jazdy

(np. parkowanie, jazda w miecie)

rednia prdko jazdy

(np. szosa poza miastem)

dua prdko jazdy

(np. autostrada)

2. Funkcja dodatkowa: stabilizacja toru jazdy Sterownik ESP wylicza korekcj kta skrcenia k, potrzebn do utrzymania stabilnoci ruchu samochodu (korekcj stabilizacyjn). Wyliczon warto korekcji stabilizacyjnej wysya magistral CAN Kombi i podwozia do sterownika dynamicznego ukadu kierowniczego J792. Sterownik J792 dodaje warto korekcji stabilizacyjnej do wyliczonego przez siebie kta korekcyjnego. W efekcie koa samochodu s skrcone o kt, bdcy sum trzech wartoci: kta skrtu kierownicy, kta korekcyjnego i kta korekcji stabilizacyjnej.

402_008

Ukad zabezpieczajcy czuwa nad prawidowym dziaaniem sterownika. Potrafi on rozpozna wszystkie usterki, ktre mog spowodowa niepodane dziaanie elementu wykonawczego. Reakcja ukadu zaley od rodzaju usterki i moe polega na wyczeniu pewnych funkcji lub cakowitym wyczeniu ukadu. Sterownik nie jest aktywny w czasie podtrzymania aktywnoci magistrali CAN po wyczeniu zaponu. Sterownik ma wewntrzny czujnik temperatury, ktry wycza go, gdy temperatura przekroczy 100C.

10

Element wykonawczy
Budowa i zasada dziaania Element wykonawczy pozwala skrci zbnik przekadni o dodatkowy kt kt korekcyjny. Skada si on z przekadni falowej, napdzanej silnikiem elektrycznym. Ten rodzaj przekadni doskonale sprawdza si w sytuacji, gdy szybkie ruchy obrotowe na wejciu (np. z silnika elektrycznego) trzeba zamieni na znacznie wolniejsze ruchy obrotowe na wyjciu. Zasada dziaania przekadni falowej opiera si na wykorzystaniu dwch wsppracujcych k zbatych o rnej liczbie zbw. W dynamicznym ukadzie kierowniczym zastosowano przekadni, w ktrej silnik elektryczny jest poczony z koem o 100 zbach, a koo napdzane ma 102 zby.

grny wa kierownicy czcy kierownic z wiecem elastycznym

zby zewntrzne wieniec elastyczny

koo koronowe

zby wewntrzne

dolna cz wau kierownicy czca koo koronowe z zbnikiem

402_009

Take w przypadku dynamicznego ukadu kierowniczego grna cz wau kierownicy (a wic i kierownica) jest poczona z zbnikiem przekadni kierowniczej. To poczenie jest zrealizowane przez zazbienie wsppracujcych elementw. Grny wa kierownicy (do ktrego jest bezporednio zamocowana kierownica) jest poczony wielowypustem z wiecem elastycznym. Wieniec ma ksztat kosza o cienkich, elastycznych ciankach. Na zewntrznej stronie wieca znajduje si 100 zbw zewntrznych.

Z wiecem wsppracuje koo koronowe, ktre ma 102 zby wewntrzne. Koo koronowe jest sztywno poczone z doln czci wau kierownicy, a wic i z zbnikiem przekadni. Gdy kierowca skrca kierownic, wieniec elastyczny i koo koronowe zachowuj si jak wa i piasta, poczone wielowypustem. Ruch kierownicy jest przenoszony na zbnik przekadni. Odpowiada to dziaaniu konwencjonalnego ukadu kierowniczego.

11

Schemat ukadu sterowania i elementy ukadu

Element wykonawczy
Budowa i zasada dziaania Na grn cz wau kierownicy jest naoony waek drony. Waek drony moe obraca si na wale kierownicy i w obudowie elementu wykonawczego. Wirnik silnika elektrycznego jest bezporednio poczony z jednym kocem waka dronego, tak e silnik napdza ten waek. Drugi koniec waka dronego jest poczony z wewntrznym piercieniem oyska tocznego. Piercie wewntrzny oyska nie jest okrgy, lecz tworzy owalno-mimorodow bieni kulek.

wirnik silnika elektrycznego

wewntrzny piercie oyska wieniec elastyczny wa kierownicy

koo koronowe stojan silnika elektrycznego

waek drony

402_010

Zewntrzny piercie oyska jest elastycznym elementem stalowym. Mimorodowy ksztat piercienia wewntrznego przenosi si na piercie zewntrzny. Na piercieniu zewntrznym oyska jest osadzony wciskowo wieniec elastyczny. Tak wic ksztat elastycznej cianki wieca odzwierciedla mimorodowy ksztat oyska.

wewntrzny piercie oyska

zewntrzny piercie oyska

pokrywa

wieniec

402_011

Mimorodowo wieca elastycznego sprawia, e jego zby zewntrzne nie wsppracuj na caym obwodzie z wewntrznymi zbami koa koronowego, ktre jest okrge.

koo koronowe

wieniec elastyczny oysko

402_012

12

Wysterowanie silnika elektrycznego powoduje obrt waka dronego. Obraca si rwnie wewntrzny piercie oyska. Obrt wewntrznego piercienia sprawia, e przemieszcza si rwnie odksztacenie elementw elastycznych, spowodowane mimorodowoci piercienia. Liczba zbw wieca elastycznego i koa koronowego jest rna. Z tego powodu zb wieca, wysuwany na zewntrz przez mimord, nie trafia dokadnie pomidzy zby koa koronowego. Zbocze zba zewntrznego (na wiecu) napiera na zbocze zba wewntrznego (na kole koronowym).

W ten sposb na zbocze zba wewntrznego dziaa sia, ktra powoduje minimalny obrt koa koronowego. Obrt mimorodu powoduje przemieszczanie si odksztacenia, tak wic kolejno wszystkie zby wieca elastycznego napieraj na wsppracujce z nimi zby koa koronowego. Sprawia to, e koo koronowe obraca si nieprzerwanie i napdza zbnik przekadni kierowniczej. Zmienia si kt skrtu k. Przeoenie pomidzy silnikiem elektrycznym a zbnikiem, uzyskane dziki tej przekadni (zwanej przekadni falow), wynosi ok. 50:1.

402_013

mimorodowo

P = 0 K = +0

P = 90 K = +0,88

P = 180 K = +1,76

P = 270 K = +2,65

P = 360 K = +3,53

402_014 wewntrzny piercie oyska (P) koo koronowe (K)

13

Schemat ukadu sterowania i elementy ukadu

Silnik elektryczny
Zastosowano silnik synchroniczny wzbudzany magnesami trwaymi. Wirnik silnika, poczony z wakiem dronym, ma osiem magnesw trwaych o naprzemiennej polaryzacji.

wirnik waek drony 402_017

stojan

Stojan tworzy sze par cewek, umieszczonych w obudowie elementu wykonawczego. Cewki s wysterowywane przez sterownik. Ekranowany przewd zasilajcy jest podczony do obudowy elementu wykonawczego.

402_018

Sterownik wysterowuje silnik za pomoc trzech napi przemiennych, przesunitych w fazie. Wok nieruchomych cewek powstaje wtedy wirujce pole magnetyczne. Wirujce pole magnetyczne dziaa na magnesy trwae wirnika, powodujc obrt wirnika i poczonego z nim waka dronego.

Najwaniejsz zalet silnika tego typu jest krtki czas reakcji. Szybka reakcja na wysterowanie jest niezbdnym warunkiem skutecznego dziaania w przypadku stabilizacji toru jazdy.

14

Blokada dynamicznego ukadu kierowniczego

Aby zapewni bezpieczne dziaanie ukadu kierowniczego w przypadku awarii sterowania, wprowadzono mechaniczn blokad przekadni falowej. Gdy ukad jest sprawny, przekadnia falowa jest zablokowana tylko wtedy, gdy silnik samochodu jest wyczony. W chwili uruchomienia silnika nastpuje odblokowanie dynamicznego ukadu kierowniczego, co objawia si syszalnym klikniciem blokady. Do blokowania przekadni suy elektromagnes, przykrcony do jej obudowy.

waek drony

piercie blokady

popychacz

elektromagnes blokady

402_019

Do waka dronego jest przymocowany piercie, zaopatrzony od zewntrz w wycicia. Podczas blokowania przekadni w te wycicia wsuwa si popychacz elektromagnesu. Waek drony jest wtedy zablokowany i silnik elektryczny nie moe obraca mimorodowego piercienia oyska. Gdy elektromagnes nie jest zasilany, blokuje przekadni falow (spryna wsuwa popychacz w wycicia piercienia blokady).

Gdy sterownik J792 zasili elektromagnes przewodem dyskretnym, sia elektromagnetyczna cofa popychacz, ktry ciska spryn. Powoduje to odblokowanie waka dronego i caej przekadni falowej.

spryna cewka

popychacz

piercie blokady

FF = sia spryny

402_020

FM = sia elektromagnetyczna

402_021

15

Schemat ukadu sterowania i elementy ukadu

Czujniki
Czujnik ustawienia silnika Czujnik ustawienia silnika rozpoznaje ustawienie waka dronego, a wic i poczonego z nim mimorodowego piercienia oyska. Koem impulsowym jest piercie magnetyczny na waku dronym. Piercie magnetyczny skada si z omiu biegunw. Ich pole magnetyczne mierzy czujnik, skadajcy si z trzech hallotronw. Obrt silnika o 15 stopni (co odpowiada obrotowi wau kierownicy o 0,3) powoduje powstanie jednego impulsu sygnau. Sygna dociera przewodem dyskretnym do sterownika J792. W chwili wyczenia zaponu sterownik J792 zapamituje aktualne ustawienie silnika. W razie nagego zaniku napicia z zacisku 30 pooenie zerowe jest rozpoznawane za pomoc czujnika indeksujcego (czujnika punktu zerowego). Inicjalizacja jest opisana na stronie 24.

402_022

Czujnik ustawienia silnika i czujnik indeksujcy s umieszczone we wsplnej obudowie.

Czujnik indeksujcy Czujnik indeksujcy (czujnik pooenia zerowego) wytwarza jeden impuls na kady obrt kierownicy lub waka wyjciowego elementu wykonawczego. Ten sygna suy do rozpoznania pooenia zerowego (centralnego) przekadni kierowniczej, a zatem i do inicjalizacji ukadu po usterce (patrz rozdzia Inicjalizacja po usterce). Czujnik indeksujcy jest czujnikiem hallotronowym. Jest on umieszczony we wsplnej obudowie z czujnikiem pozycji silnika. Koem impulsowym jest koo koronowe (a wic element poczony sztywno z zbnikiem), ktre ma w tym celu wykonane wycicie. To wycicie powoduje powstanie prostoktnego impulsu w czujniku hallotronowym.
402_023 wycicie dla czujnika indeksujcego

402_024

16

Czujnik zespolony ESP G419 i czujnik zespolony ESP 2 G536 Samochody z dynamicznym ukadem kierowniczym maj dwa czujniki zespolone ESP: G419 i G536. S one funkcjonalnie takie same i gdy s sprawne, dostarczaj identycznych sygnaw o przyspieszeniu poprzecznym i obrocie samochodu. Zewntrznie czujniki rni si zczem elektrycznym. Zastosowanie dwch czujnikw suy do zabezpieczenia ukadu przed nieprawidowym dziaaniem, wywoanym zafaszowanym sygnaem czujnika ESP. Sterownik sprawdza, czy sygnay obu czujnikw s takie same. Oba czujniki zespolone s poczone magistral CAN czujnikw ze sterownikiem ESP J104 i sterownikiem dynamicznego ukadu kierowniczego J792. Sterownik ESP wykorzystuje sygna obu czujnikw zespolonych do wyliczenia niezbdnej korekty stabilizacyjnej dla dynamicznego ukadu kierowniczego. Czujniki zespolone znajduj si pod siedzeniem kierowcy.

402_025

Czujnik skrtu kierownicy G85 Wanym sygnaem wejciowym jest aktualny kt skrcenia kierownicy. Jest on niezbdny zarwno do wyliczenia kta korekcyjnego (realizacja zmiennego przeoenia ukadu kierowniczego), jak i do wyliczenia korekcji stabilizacyjnej (stabilizacja toru jazdy we wsppracy z ESP). Z tego powodu informacj o kcie skrtu kierownicy odczytuj oba sterowniki J104 i J792. Czujnik kta skrtu kierownicy jest redundantny. Przygotowan informacj czujnik wysya magistral Kombi i podwozia.

402_026

17

Schemat ukadu sterowania i elementy ukadu

Schemat ukadu sterowania

czujnik skrtu kierownicy G85

element wykonawczy dynamicznego ukadu kierowniczego

sterownik ABS/ESP J104

18

czujnik zespolony ESP G419

czujnik zespolony ESP 2 G536

czujnik indeksujcy czujnik ustawienia silnika

sterownik dynamicznego ukadu kierowniczego J792

blokada dynamicznego ukadu kierowniczego

402_026a

19

Schemat funkcjonalny i wymiana informacji przez

Schemat funkcjonalny

pompa hydrauliczna z zaworem ECO

silnik elektryczny

czujnik indeksujcy czujnik ustawienia silnika

blokada

402_030

J792 sterownik dynamicznego ukadu kierowniczego

plus masa

CAN Kombi i podwozia CAN czujnikw do sterownika ESP J104

sygna wyjciowy

sygna wejciowy

20

magistrale CAN

Wymiana informacji przez magistrale CAN

J792 sterownik dynamicznego ukadu kierowniczego stan systemu (4, 9) czny kt korekcyjny (4) zwrot cznego kta korekcyjnego (4) rezerwa dynamiczna* (4) sterowanie lampk ostrzegawcz (6) ostrzeenia (6) aktualny program jazdy (9) rozpoznanie rozkazu przeczenia (9)

J104 sterownik ESP (4) stan systemu kierunek jazdy prdko jazdy prdko obrotowa k dany kt skrtu k

G85 czujnik skrtu kierownicy (5) kt skrtu kierownicy kierunek obrotu prdko skrcania kierownicy

J285 sterownik zestawu wskanikw (6) J533 sterownik gateway (1) tylko odbiera komunikaty czas zegarowy data przebieg samochodu G419 czujnik zespolony ESP (7) stan systemu przyspieszenie poprzeczne prdko obrotu samochodu J220 sterownik Motronic (2) stan systemu tryb normalny prdko obrotowa silnika G536 czujnik zespolony ESP 2 (8) stan systemu przyspieszenie poprzeczne prdko obrotu samochodu

J393 centralny sterownik ukadu komfortu (3) numer identyfikacyjny samochodu

J519 sterownik instalacji elektrycznej (9) stan systemu Audi drive select wybrany program jazdy z Audi drive select

402_031 CAN napdu CAN Kombi i podwozia CAN komfortu CAN czujnikw Informacje wysyane przez sterownik J792. Liczba w nawiasie oznacza, do ktrego sterownika jest wysyany dany komunikat. Informacje odbierane i oceniane przez sterownik J792

* podaje prdko skrcania k, moliw do uzyskania przez wysterowanie silnika elektrycznego

21

Obsuga i sygnalizacja

Wybr przeoenia ukadu kierowniczego

Za pomoc systemu Audi drive select kierowca moe wybra jedno z przeoe ukadu kierowniczego (ustawienie Dynamik lub Comfort). Wicej informacji na temat Audi drive select mona znale w zeszycie nr 409.

Dziaanie przycisku ESP E256

Krtkie nacinicie przycisku (<3 s) powoduje wyczenie funkcji ASR. Stabilizujca funkcja dynamicznego ukadu kierowniczego jest nadal do dyspozycji, bez adnych ogranicze. Funkcja ESP pozostaje aktywna, jednak przyhamowywanie k jest ograniczane. Ten tryb pracy jest pomylany jako pomoc w rozkoysaniu samochodu, ktry ugrzz w piasku lub niegu.

402_027 Umieszczenie przyciskw w samochodach z MMI

Naciskanie przycisku duej ni 3 sekundy powoduje wyczenie funkcji ESP. W przypadku podsterownoci lub nadsterownoci nie dziaa wtedy take stabilizacyjna funkcja dynamicznego ukadu kierowniczego. Natomiast w przypadku hamowania na nawierzchni o rnej przyczepnoci stabilizujca funkcja dynamicznego ukadu kierowniczego jest nadal do dyspozycji, bez adnych ogranicze.
402_028

Tej funkcji kierowca nie moe wyczy.

Umieszczenie przyciskw w samochodach bez MMI

Naciskanie przycisku przez ponad 10 s ponownie wcza wszystkie funkcje. Kolejne wyczenie jest moliwe dopiero po wyczeniu i wczeniu zaponu.

22

Sygnalizacja stanu i usterek

Do sygnalizacji dziaania i usterek dynamicznego ukadu kierowniczego suy lampka kontrolna w obrotomierzu. Ponadto pojawiaj si komunikaty tekstowe na wywietlaczu zestawu wskanikw.

Po wczeniu zaponu lampka jest uruchamiana w celu diagnozy. Lampka kontrolna wieci a do uruchomienia silnika. Dopiero po uruchomieniu silnika dynamiczny ukad kierowniczy jest odblokowywany i moe dziaa.

402_029

Usterki ukadu s sygnalizowane lampk kontroln i komunikatem na wywietlaczu zestawu wskanikw.

Dynamiklenkung: Systemstrung

8224

km

91.7

+ 13.5c
402_034

Zalenie od rodzaju uszkodzenia ukad reaguje w rny sposb. Program sterownika jest tak zbudowany, by ukad dziaa z moliwie jak najmniejszymi ograniczeniami. Do kadego moliwego i dajcego si zdiagnozowa uszkodzenia jest przypisane dokadnie okrelone ograniczenie dziaania ukadu.

Mog si pojawi nastpujce odchylenia od normalnego dziaania ukadu: Zmienia si reakcja samochodu na ruch kierownicy. Podczas wolnej jazdy moe by konieczne mocniejsze skrcanie kierownicy. Natomiast podczas jazdy z du prdkoci samochd moe by bardziej wraliwy na ruchy kierownicy. Nie dziaa stabilizujca funkcja dynamicznego ukadu kierowniczego. Podczas jazdy na wprost kierownica moe by skrcona. W przypadku powanego uszkodzenia nie dziaaj wszystkie funkcje dynamicznego ukadu kierowniczego.

23

Funkcje specjalne

Inicjalizacja
Ze wzgldu na obowizujce przepisy dynamiczny ukad kierowniczy jest tak zbudowany, e zawsze istnieje mechaniczne poczenie kierownicy z zbnikiem, pomimo moliwoci elektromechanicznego skrcania k. Z tego powodu zawsze mona skrca koa za pomoc kierownicy take wtedy, gdy dynamiczny ukad kierowniczy jest wyczony (np. podczas naprawy na podnoniku). Takie skrcanie k odbywa si jednak bez korekcji przeoenia, a wic przeoenie ukadu kierowniczego pozostaje stae. Zatem po nastpnym uruchomieniu ukadu (czyli po rozruchu silnika samochodu) rzeczywisty kt skrcenia k nie odpowiada wartoci, jaka wynika z charakterystyki dla aktualnego kta skrcenia kierownicy. Zadaniem inicjalizacji jest wtedy ustalenie odchyki od wartoci zadanej i takie wysterowanie elementu wykonawczego (czyli wprowadzenie kta korekcyjnego), by kt skrtu k znw odpowiada wartoci wynikajcej z charakterystyki.

Ten proces jest sygnalizowany migajc lampk kontroln i komunikatem tekstowym Initialisierung. Jeeli w czasie inicjalizacji samochd ruszy z miejsca, sygnalizacja pozostanie aktywna a do zakoczenia procesu inicjalizacji. Inicjalizacja odbywa si wtedy w tle, prawie niezauwaalnie dla kierowcy. Do inicjalizacji sterownik wykorzystuje sygnay czujnika ustawienia silnika i czujnika skrtu kierownicy. Czujnik skrtu kierownicy informuje o aktualnym ustawieniu kierownicy. Czujnik ustawienia silnika dostarcza informacji o ustawieniu waka dronego, a wic i mimorodu oyska. Sterownik wylicza rnic pomidzy zadanym a rzeczywistym ustawieniem silnika i przez jego wysterowanie wprowadza odpowiedni korekcj. Jeeli rnica jest wiksza ni 8 obrotu kierownicy, korekcja jest wprowadzana, zanim samochd ruszy z miejsca. Jeli jednak kierowca natychmiast rozpocznie jazd, sterownik przerywa korekcj i zastpuje j korekcj, wprowadzan podczas skrcania samochodu. Mae odchyki s korygowane podczas pierwszego skrcania samochodu.

Dynamiklenkung: Initialisierung

8222

km

90.3

+ 13.5c
402_032

Wskazwka Podczas inicjalizacji na postoju kierownica moe si porusza samodzielnie, bez udziau kierowcy.

24

Inicjalizacja po usterce
Jeeli na skutek powanej usterki sterownik J792 nie mg zapamita sygnau czujnika ustawienia silnika podczas wyczania zaponu, uruchamiana jest specjalna procedura inicjalizacji. Ta procedura korzysta z czujnika indeksujcego, ktry dostarcza informacji o pooeniu zerowym (centralnym) przekadni kierowniczej. Wprowadzenie nastaw podstawowych (patrz rozdzia Serwis) pozwala sterownikowi J792 pozna przyporzdkowanie sygnaw czujnika skrtu kierownicy (= ustawienie kierownicy), czujnika ustawienia silnika (= ustawienie mimorodu) i czujnika indeksujcego (= ustawienie zbnika). Dziki porwnaniu sygnau czujnika indeksujcego i czujnika skrtu kierownicy mona wykona inicjalizacj czujnika ustawienia silnika. Potem moe si rozpocz normalna procedura inicjalizacji, ktra w razie potrzeby prostuje skrcon kierownic.

2 3

4
402_033

1 2 3 4

kt skrtu kierownicy (ustawienie kierownicy) ustawienie silnika (ustawienie mimorodu) impuls indeksujcy (ustawienie zbnika przekadni kierowniczej) wysterowanie silnika

25

Serwis

Dynamiczny ukad kierowniczy ma adres 1B. W Poszukiwaniu usterek, w punkcie Wybr funkcji lub elementu, s dostpne funkcje pokazane obok.

+ Podwozie (Gr. napr.01; 40 49) + Aktywny ukad kierowniczy (Gr napr. 48) + 01 Systemy podlegajce diagnozie wasnej + 1B Aktywny ukad kierowniczy I J792 + 1B Funkcje aktywnego ukadu kierowniczego J792 1B Oglny opis ukadu (Gr. napr.48) 1B Lokalizacja elementw (Gr. napr.48) 1B Kodowanie komputera sterujcego (Gr. napr.48) 1B Wymiana komputera sterujcego (Gr. napr.48) 1B Odczytanie bloku wartoci mierzonych (Gr. napr.48) 1B Nastawy podstawowe (Gr. napr.48) 402_035

Kodowanie sterownika dynamicznego ukadu kierowniczego J792 Kodowanie sterownika J792 odbywa si online, przez funkcj SVM (zarzdzanie wersj oprogramowania).

402_008

Nastawy podstawowe dynamicznego ukadu kierowniczego Wprowadzenie nastaw podstawowych pozwala sterownikowi J792 pozna przyporzdkowanie sygnaw czujnika skrtu kierownicy (= ustawienie kierownicy), czujnika ustawienia silnika (= ustawienie mimorodu) i czujnika indeksujcego (= ustawienie zbnika). W nowych samochodach to wzajemne przyporzdkowanie poszczeglnych sygnaw odbywa si w fabryce. Jest ono warunkiem wykonania inicjalizacji i warunkiem prostego ustawienia kierownicy podczas jazdy na wprost. T procedur trzeba przeprowadzi nadzwyczaj starannie. W serwisie nastawy podstawowe s potrzebne po: zamontowaniu nowego lub innego sterownika dynamicznego ukadu kierowniczego J792, zamontowaniu nowej lub innej kolumny kierownicy, zamontowaniu nowego lub innego czujnika skrtu kierownicy G85 lub po kalibracji tego czujnika, regulacji geometrii.

402_037

26

Nastawy podstawowe dynamicznego ukadu kierowniczego Procedura Nastawy podstawowe w Poszukiwaniu usterek zaczyna si od kalibracji czujnika skrtu kierownicy, a dopiero potem wprowadzane s waciwe nastawy podstawowe. Do kalibracji potrzebne jest nowe narzdzie specjalne poziomica do kierownicy VAS 6458. T kalibracj trzeba przeprowadzi nadzwyczaj starannie. Informuje ona sterownik J792, przy jakim kcie skrtu kierownica jest ustawiona dokadnie prosto. Do nastpnego etapu wprowadzenia nastaw podstawowych konieczne jest stanowisko do pomiaru geometrii. Przednie koa trzeba ustawi w pooeniu rwne zbienoci powkowe wzgldem geometrycznej osi jazdy. W tym ustawieniu sterownik J792 zapamituje aktualny kt skrtu kierownicy oraz aktualne ustawienie silnika elektrycznego (a wic i mimorodu za pomoc czujnika ustawienia silnika). Nastpnie za pomoc ruchw kierownic wok pooenia zerowego naley ustali pooenie impulsu czujnika indeksujcego w stosunku do sygnau kta skrtu kierownicy. Pozwala to wyliczy rnic pomidzy ktem skrtu kierownicy przy rwnej zbienoci powkowej k wzgldem geometrycznej osi jazdy a ktem skrtu kierownicy przy kierownicy ustawionej prosto. Pod pojciem kta skrtu kierownicy rozumie si tu warto podawan przez czujnik G85. Nastpnie sterownik J792 koryguje ewentualne skone ustawienie kierownicy poprzez wysterowanie silnika elektrycznego. Dziki tej procedurze podczas jazdy na wprost kierownica jest rwnie ustawiona prosto. Warunkiem wykonania nastaw podstawowych jest zakodowanie sterownika J792.

27

Pompa hydrauliczna z funkcj ECO

(Electronical Controlled Orifice)

Wprowadzenie
Dynamiczny ukad kierowniczy moe wykonywa bardzo szybkie ruchy koami. Do tego niezbdna jest wydajna pompa hydrauliczna w ukadzie wspomagania. Jednak konieczno wykonywania bardzo szybkich ruchw koami zachodzi stosunkowo rzadko. Konwencjonalna pompa hydrauliczna pracowaaby tu cay czas z du wydajnoci, cho najczciej byoby to niepotrzebne. W Audi A4`08 z dynamicznym ukadem kierowniczym i benzynowymi silnikami V6 i V8 zastosowano wic regulowan pomp hydrauliczn. Wprowadzenie regulacji daje nastpujce korzyci w porwnaniu z konwencjonaln pomp: obnienie temperatury ukadu o 15 do 20C, zmniejszenie zuycia paliwa o 0,1 do 0,2 l/100 km, zmniejszenie mocy zuywanej przez pomp o ok. 35%.

Budowa i zasada dziaania Centralnym elementem wykonawczym jest zawr elektrohydrauliczny, zwany zaworem ECO. Dziki zaworowi mona dostosowa ilo toczonego oleju hydraulicznego do chwilowego zapotrzebowania. Zawr ECO jest sterowany sygnaem PWM (o zmiennym wypenieniu) przez sterownik J792. Wysterowanie zaley od prdkoci skrcania k i od prdkoci jazdy.

zbiornik

chodnica czujnik skrtu kierownicy

w toczny (odksztacalny)

zawr ECO pompa hydrauliczna przekadnia kierownicza

zawr sterujcy w przekadni

akumulator sterownik J795 sygna prdkoci jazdy

magistrala CAN
402_040

28

Budowa i zasada dziaania

Gdy zawr ECO jest przymknity, powstaje przed nim due cinienie, ktre dziaa na toczek zaworu regulacji cinienia. Gdy to cinienie przekroczy okrelon warto, otwiera si kana, ktrym olej ze strony tocznej pompy powraca na jej stron ssawn. Zmniejsza si opr, ktry musi pokonywa pompa, co daje wspomniane korzyci.

toczek

zawr ECO

strona ssawna strona toczna

402_041

Podczas szybkiego skrcania k przy maej prdkoci jazdy zawr jest mocniej otwarty. Cinienie po stronie tocznej pompy spada i toczek zaworu regulacyjnego zamyka kana, prowadzcy na stron ssawn pompy.

wysterowanie przez J792 strona ssawna strona toczna

402_042

29

Pompa hydrauliczna z funkcj ECO

(Electronical Controlled Orifice)

Zachowanie si ukadu w przypadku uszkodzenia

Wszystkie pompy hydrauliczne z zaworem ECO s poddawane testowi dziaania przed zamontowaniem. Funkcje mechaniczne nie s nadzorowane. Mechaniczna lub elektryczna usterka zaworu nie powoduje powstania sytuacji niebezpiecznej. Zawr jest wtedy otwarty w okrelonym stopniu. W kadej sytuacji drogowej pompa ma wydajno wystarczajc do realizacji funkcji wspomagania. Jedynie sia, z ktr trzeba obraca kierownic, moe by nieco wiksza, zwaszcza przy szybkim skrcaniu k.

402_043

Serwis Zawr ECO jest czci pompy hydraulicznej i jest niedostpny z zewntrz. W razie jego uszkodzenia serwis musi wymieni ca pomp hydrauliczn. Usterk mona rozpozna podczas skrcania k na postoju. Sia, jak trzeba wtedy przyoy do kierownicy, jest wyranie wysza ni w przypadku sprawnego ukadu.

30

Notatki

31

Przewaga dziki technice www.audi.de

Wszelkie prawa zastrzeone. Zmiany zastrzeone. Copyright AUDI AG I/VK-35 Service.training@audi.de Faks +49-841/89-36367 AUDI AG D-85045 Ingolstadt Stan techniczny 08/07 Printed in Polen A07.5S00.39.11

402