You are on page 1of 17

Kryteria pedagogiki: -wasny przedmiot bada -wasny aparat pojciowy -wasne metody bada -wasne teorie opisujce i wyjaniajce

przedmiot bada Zakres: -dziaanie instytucji eduk. -stosunki midzyludzkie

Ludzie nauczyciele, uczniowie, pozostali pracownicy. Organizacja wszystko co porzdkuje prace i ustawy, rozporzdzenia, przepisy funk. szk publicznych i niepublicznych, statut, regulamin, przepisy, harmonogram pracy, programy nauczania. Deficyty parcjalne dziecko moe pozostawa w normie, moe mie deficyty, np. zaburzenia koncentracji. Cech jest nadreaktywno. Kultura obejmuje relacje midzyludzkie, postawy nauczycielskie, powinny by nonikiem cennych wartoci, poziom intelektualny, kultura osobista, system wartoci, ludzie z powoania a nie z przypadku. Podmiotowe traktowanie dziecka, etyka zawodowa, opiekucza postawa wobec dziecka, sprawiedliwe podejcie, wsplna praca. Akceptujca postawa wobec kadego ucznia, krytyka powinna dotyczy sposobu rozwizania problemu, zasady humanitaryzmu. Zadaniem pracownikw naukowych jest opisywanie praktyki zawodowej, wyjanianie zjawisk, rezultaty zada, efektywno pracy. Awansy zawodowe (nauczyciel): pocztkowo nauczyciel staysta, nauczyciel kontraktowy, potem mianowany a na kocu dyplomowany.

Metody bada: naley do nauk spoecznych, cigle zmieniajca si, przedmiot ywy, trudny do zbadania. Obok metod ilociowych stosuje si metody jakociowe. Ocenia si w konkretny sposb. Teorie, twierdzenia prowadz do przewidywania. Z perspektywy ucznia pedagogika zajmuje si uczeniem, ksztaceniem. Pedagogika bierze pod uwag warunki rozwoju czowieka na rnych szczeblach edukacyjnych. Jako nauka zajmuje si praktykami eduk., np. warsztaty pracy pedagogw. Szkoa powinna ttni yciem, by miejscem kreatywnoci. Motywowanie do wszelkiej aktywnoci. Dziecko powinno czu si akceptowane. Pedagogika nie jest jednolit dyscyplin. W obrbie pedagogiki wyrnia si szereg subdyscyplin: - ze wzgldu na cele dziaalnoci eduk.: * dydaktyk uwarunkowania przebiegu nauczania, uczenia si (oglna i poszczeglnych przedmiotw) * teorie wychowania ksztatowanie w czowieku cech osobowoci - ze wzgldu na kryterium metodologiczne * pedagogika oglna wraz z metodologi bada pedag. i historia wychowania opis praktyki edukacji tworz system zalece i sugestii zmian w praktyce edukacyjnej. Kryterium rozwoju: -pedagogika wieku przedszkolnego -wczesnoszkolna -dzieci i modziey -osb dorosych -osb w wieku poprodukcyjnym Dewiacje i defekty rozwojowe czowieka: - olinofrepedagogika pedag. osb upoledzonych umysowo

- surdopedagogika pedag. osb guchych i niedosyszcych - tyflopedagogika pedag. osb niewidomych i niedowidzcych - rewidalidacyjna osb przewlekle chorych i kalekich - resocjalizacyjna osb niedostosowanych spoecznie. Kryterium instytucjonalne: - p. przedszkolna -p. szkolna -p. szkoy wyszej Kryterium ze wzgldu na typ problemw edukacyjnych: -p. porwnawcza systemy edukacyjne w kraju i w innych krajach -pelantoligia nauka zajmujca si zawodem nauczyciela P. Gestalt pedagogika postawy, wasnej wartoci, tosamoci, fizycznoci. P. zabawy aktywno dziecka, nie korzysta z gotowych elementw, jest twrc zabawy, dostaje jedynie materiay. Nowe dziedziny (subdyscypliny): -p. opiekucza -p. wychowawcza -p. terapeutyczna skierowana do dzieci z deficytami rozwojowymi Terapia pedagogiczna poprzedza si zajcia wiczeniami relaksacyjnymi, np. rwnowagi, rozpoznawania stron wiata. Analiza wzrokowa pisanie prostych znakw, rysowanie szlaczkw, wiczenia spostrzegawoci (obrazki, domino). Analiza suchowa rozpoznawanie sygnaw dwikowych, powtrzenie gosek przy zasonitych ustach, wady wymowy. P. czasu wolnego zajmuje si organizacj zaj pozalekcyjnych, cos co rozwija zainteresowania. P. kultury nie tylko tworzenie ale i udzia. P. doradztwa zawodowego problemy komunikacji, autoprezentacji, pracy zespoowej, jak doszuka si w sobie preferencji, ksztacenia, poszukiwania pracy. Ekonomia spoeczna nie tylko czysty zysk, zaadresowana do ludzi zaszufladkowanych zagroonych wykluczeniem. Zdolnoci yciowe rne sfery osobowoci czowieka: - sfera motywacyjna -sfera wolicjonalna nasze decyzje -sfera rozwoju fizycznego Poziomy inteligencji: 0-25 poziom upoledzenia gbokiego 26-39 upoledzenie znaczne 40-54 upoledzenie umiarkowane 55-69 upoledzenie w stopniu lekkim 70-100 norma 100-110 inteligencja wysoka 120- - inteligencja bardzo wysoka Wychowanie proces wspomagajcy edukacj, wiadome i celowe dziaania pedagogiczne, zmierzajce do wzgldnie staych skutkw w osobowoci wychowanka. inna def. przygotowanie do udziau w yciu spoecznym. Ksztacenie system dziaa zmierzajcych do tego, aby uczcej si jednostce umoliwi poznawanie wiata, zmieniania go i ksztatowa wasn osobowo. Proces uczenia si proces nabywania wzgldnie staych zmian, wiadomoci, umiejtnoci, nawykw, postaw. Nauczanie proces uczenia uczniw.

Pedagogika jako nauka nie do koca jest nauk samodzieln. Powizanie z : - psychologi potencja czowieka, poznawanie obszarw dziecka - socjologi rozumienie relacji spo. - filozofi krlowa nauk humanistycznych, wiedza na temat wyjaniania faktw - teolologi nauka o celach - aksjologi nauka o wartociach Metody jakociowe badamy fakty zdarze eduk. i ich skutki i znaczenia dla grup ludzi, przyjrzenie si z pewnej perspektywy. Obszary bada: -naturalne interakcje -dokumenty historyczne -historia ycia ludzkiego -zjawiska natury spoecznej, kulturowej, bilans na podstawie np. rde. Metody: -obserwacja *uczestniczca *autograficzna -wywiad -analiza archiww Obserwacja, 3 etapy: 1.orientacja w terenie poznanie oglnej sytuacji 2.wyodrbniania elementw zogniskowanych 3.selektywny chodzi o zrozumienie i wyjanienie wynikw obserwacji Wywiad: -standaryzowany konkretny zestaw pyta -niestandaryzowany pytania ale nie te wczeniej przygotowane *narracyjny skonienie badanej osoby do odtworzenia jego ycia *etnograficzny spontanicznie, dodatkowe pytania, szerszy zakres Wywiad narracyjny, 3 fazy: -formalny spis treci narracji wraz z pytaniami (mimika, intonacja) -strukturalny opis, prba powizania z przeyciami i dokonaniami -konstrukcja caej, np. biografii, zrozumienie badanego problemu Analiza archiww oprcz dokumentw, rda, teksty, rzeczy materialne. organ prowadzcy w przypadku szkoy organ finansujcy Badania jakociowe charakteryzuje jzyk bada, grupuje si informacje, badacze posuguj si przez siebie opracowanymi metodami bada. Metody ilociowe stosowane s z zaoenia, e potem nastpny pomiar, konkretne wartoci liczbowe, definicja tego co badamy. Przedstawiamy konkretne uwarunkowania, ustalenia, zaoenia przyczynowo-skutkowe, przygotowanie konkretnych narzdzi do bada. Rangowanie ustalanie wanoci czego, np. punktacja w ankiecie od 1 do 8. Metody w ramach metod ilociowych: 1. Obserwacja ilociowa (arkusz obserwacyjny) 2. Eksperyment (np. dwie grupy rwnowane i do jednej wprowadzane s nowe metody) 3. Sondaowe, najczciej stosowane, np. ankieta 4. Testy wystandaryzowane, zjawisk trudnych do zaobserwowania, tj. stan wiedzy 5.wywiad ilociowy kwestionariusz z okreslon iloci pyta otwartych lub zamknitych

Rnice ilociowo jakociowe: -warto je stosowa rwnolegle -ilociowe formy liczb, wykresw -metody statystyczne -narzdzie pomiarowe -szczegowo zaplanowane Wychowanie u ludw pierwotnych: -czym rni si czowiek od zwierzcia -rnice dotycz jzyka jako instrument przekazu inf. Pomidzy osobnikami -jednostka rozwija si psychicznie -praca (rnica czowieka ze zwierzciem) -podporzdkowanie siom natury 3 okresy: 1. Wsplnoty 2. Ustroju rodowego 3. Demokracja wojskowa Ad.1. -wsplne siy -wychowanie polegao na przekazywaniu dowiadczenia modszemu pokoleniu -wykonywanie narzdzi -wykonywanie prac wsplnie modziey i starszych Ad.2. -narzdzia udoskonalano - ywno: ryby, miso, roliny uprawne -posugiwanie si ukiem i strzaami -wynalezienie ognia -narzdzia kamienne -sporzdzanie naczy ceramicznych -budowa domw z drewna, kamie potem cega -wychowywaa rodzina -naczelne miejsce mia brat matki, mia wikszy wpyw ni ojciec -wan rol odgrywao starsze rodzestwo -od 7 r.. wychowyway si w maych zespoach, tzw. Republiki -celem wychowania byo przekazanie wiadomoci, rodkw do ycia, wykonywanie narzdzi, broni, posugiwanie si nimi, inf. dotyczce ycia zwierzt, umiejtnoci przetrwania -dziewczta inaczej wychowywane, zagospodarowyway to co chopcy zapali, zowili itp. -wana bya inicjacja, musieli wielu rzeczy si nauczy -elementy wychowania moralnego, wpajanie zasad -odrnianie dobra od za -nie przestrzeganie mogo zakoczy si mierci -wana bya sprawiedliwo -tace, obrzdy -cecha charakterystyczna wychowania byo dobieranie metod -zaczto docenia rol zabawy w wychowaniu dzieci -wykorzystywano zabawki i miniatury narzdzi -rzadko stosowano kary cielesne -funkcje kontrolna peni szczep Ad.3. -zaczto produkowa elazne narzdzia, kamienne doskonalili -2 typy plemion: pasterskie (wdrujce) i o charakterze rolniczym -wzrost produkcji rolniczej i wymiana pomidzy plemionami -warto pienidza = bydo -plemiona zaczy walczy

-jecw wojennych zaczto zamienia na niewolnikw -zacza rosn gsto zaludnienia -wyania zaczli przywdc (krla), wok krla elita (np. kapani) -wychowanie przestao by bezklasowe -rnice spoeczne -funkcje wychowania powierzono ludziom starszym -stopniowo ludzie starsi zaczli dopomina si o wynagrodzenie -decydowali kogo dopuci do inicjacji -dla synw wodzw wykorzystywano specjalne formy wychowania -reszta musiaa by posuszna -wraz z rozwojem pojawiy si nowe zawody, np. kowale, stolarze, czarownicy, kapani -dzieci wybranych osb byy szczeglnie traktowane, specjalne szkolenia sztuki wojennej -kontynuowanie w wielu krajach w staroytnoci

STAROYTNO Staroytne Chiny Ludzie w Chinach ju znali pismo. Cesarz Tiku? zacz zakada szkoy w Chinach, poniej akademie nauk. Rozwj pisma nastpi w III w. p.n.e. za III dynastii Pin. -gow rodziny by mczyzna-ojciec -kobieta bya na wzr niewolnicy, ale mia j wspiera -podporzdkowanie wzorcami pastwa -6 cnt dbao o ksztatowanie osobowoci *mdro *uczynno *dobro *sprawiedliwo *wierno *zgoda -innych 6 cnt: *szacunek dla rodzicw *przyjacielski stosunek do braci *serdeczno wobec krewnych ony *przyja z ssiadami *zaufanie do otoczenia *wspczucie wobec nieszcz i krzywd -6 sztuk: *znajomo dworskiego ceremoniau *muzyka *sztuka strzelania z uku (najstarsza) *umiejtno kierowania wozem *pisanie *matematyka -ustrj niewolniczy opiera si na wasnoci prywatnej -kto dobrze strzela z uku ceniono go (,,ucznicy strzelaj w interesie swoich ksit) -za dobre wyniki swoich rycerzy otrzymywali nowe ziemie, cieszyli si wikszymi uznaniami, poprawia ich statut materialny i spoeczny -rytuay: muzyka i taniec -,,O krlu oraz wartoci jego rzdw wiadczy poziom taca -taniec mia charakter albo religijny albo wojenny -nauczyciele muzyki i taca uczyli przewanie dzieci klas najwyszych -szkoy w staroytnych Chinach zakadane byy przez ksit -szkoy te byy nisze i wysze

-wysze w stolicy i 18 prowincji Chin -nisze w mniejszych miastach -wysokie tytuy dostpne wybranym -szkoy rednie nie wystawiay wiadectw, miay przygotowywa do egzaminu pastwowego -las owkw -VII w. p.n.e. decentralizacja wadzy w Chinach -zaczto zakada szkoy wojskowe -zaczto rozwija owiat w kierunku filozoficzno-literackim -wpyw na styl ycia wywar Konfucjusz- najbardziej doceniony po mierci -byy czytane jego dziea, podkrelanie roli ojca -szacunek wobec przodkw -5 ksig klasycznych stanowiy encyklopedie wiedzy sztuki wojskowej -idea wychowania by podporzdkowany modziey suby cesarzowi -najwysze organy decydoway o dopuszczeniu osb do egzaminw koczcych -miasto liczce 7,5 tys. Mieszkacw szkoy pastwowe, wie 500 domw szkoa elementarna -nauka w szkole elementarnej od 8 do 15 r.. chopcw -celem edukacji byo rozwijanie pamici, powtarzanie trudnych wyrazw -znaki pisarskie odpowiaday wyrazom -tych znakw byo ok. 30 tys. -gdy osoba poznaa 5 tys. Znakw moga czyta dzieo Konfucjusza -szkoy mieciy si czsto w domach nauczycieli -gwne wyposaanie st i fotel dla nauczyciela i posg Konfucjusza -nauka zwykle trwaa od rana do wieczora -dzieci rozliczane z pamici Konfucjusza -kto si nie nauczy by bity lub klcza na ostrych kamieniach -za niestaranne pismo karano wypiciem atramentu -95% koczyo na poziomie szk elementarnych Trzy stopnie egzaminw: 1. Tytu kwitncego talentu zna dziea Konfucjusza, zagadnienia moralne, formy zachowa, na 35 kandydatw zdawa jeden, mg peni obowizki niszego urzdnika lub nauczyciel w szkole elementarnej 2. Tytu promowanego uczonego dobrze zna histori, zagadnienia prawne (dzisiejszy magister) 3. Zdolny do urzdu (dzisiejszy doktor) - egzamin odbywa si w Pekinie, jeden na 3 lata, trwa 13 dni, czonkowie Lasu Owkw, w Komisji po uzyskaniu tytuu mg by raz na kilka lat czonkiem Lasu Owkw W XI w. Powstay szkoy przybiblioteczne, zajy miejsce uniwersytetw, zakadane przez uczonych, cieszyy si szacunkiem. Za czasw cesarzy Teng Chei zaczto organizowa szkoy dla dziewczt (ok. XIV w.) -podrcznik ,,4 ksidi dla dziewczt -ksztatoway cechy, ktre potwierdzay zasady, e ta kobieta jest moralna.

Staroytna Sparta -ich protoplastami kultury byli Achajowie, przybyli z pnocy na wysp Pelepones -stworzyli cywilizacj -nad rzek Euratos utworzyli Spart, kraina szczliwoci, wygodne ycie -pod koniec VIII w. p.n.e. zacz s okres podbojw -dotychczasowe wychowanie jest nieprzydatne -wychowanie ma charakter wojskowy -organizacj wychowania w Sparcie przypisuje si Lutorgowi -wychowanie w Sparcie obejmuje dzieci klasy panujcej -zapewnienie cigoci panowania -Sparta chcc utrzyma pozycj cigle prowadzia wojny -decyzj pastwa wychowanie jednostki silnej, sprawnej itp. - mier jednostki sabej -dzieci chore skazane byy na mier, zrzucano z gry

-wiek modych ludzi od ur. do 30 r.. -do 7 r. dzieci przebyway w domu -wychowaniem zajmoway si matki, ojcowie w niewielkim zakresie 7-11 r.. wychowanie w instytucjach pastwowych typu koszarowego 18-20 r.. 2-letnie przygotowanie do suby wojskowej 20-30 r.. 10-letnia suba wojskowa dla potrzeb pastwa 30-letniego modzieca uwaano za penoprawnego obywatela Sparty Wychowanie -nastawione na rozwj fizyczny, zahartowanych na wszelkie trudy -uczyli modych ludzi y bez dostatku -uczyli samej sztuki walki, dyscypliny, odwagi, lojalnoci, oddania -nie koncentrowali si na rozwoju umysowym, ograniczali si do pisania, czytania, elementarnego liczenia, piewania pieni wojennych, patriotycznych -w sowach dominowaa tematyka moralna

Staroytne Ateny -rniy si od Sparty -znacznie mniej wojoway -kwit handel z innym pastwami greckimi, ale i ze wsch. Egiptem -wykrastalizoway si 2 grupy arystokr.: *arystokracja rdzenna ziemska *arystokracja handlowa - plutokracja -z czasem trzecia warstwa *lud demos -najubosza warstwa ludnoci upominaa si o swoje prawa polityczne i spoeczne, buntowaa si przed plutokracj -bunty doprowadziy do powstania w Atenach demokracji ateskiej (V w. p.n.e.) -prawa obywatelskie maia tylko ludno wolna -niewolnictwo byo aktualne, nie mieli adnych praw -waciciele mogli da im wolno -wykorzystywali byli do cikich prac fizycznych i produkcyjnych -ludno wolna zajmowaa si gospodarstwem, polityk -spotykali si na Agorze tam dyskutowali -nastpowa szybki rozwj nauk, dzi zw. humanistycznymi, ale i matematyka i przyrodoznawstwo -rozwj handlu oznaczao bogacenie si pastwa -rozwijaa si architektura, rzeba, literatura, teatr -uksztatowa si system wychowania, odegra wielk rol w pedagogice europejskiej -wychowanie byo harmonijne i wszechstronne, obejmowao to ludzi wolnych -dzieci wychowywane byy w domu -nauk prowadzili prywatni nauczyciele -pojawi po raz pierwszy pedagog najczciej niewolnik, ktry sprawowa nadzr nad dziemi -chopcw biednych warstw od 12 r.. przygotowywano do konkretnych zawodw: kupiectwa, rolnictwa, rzemiosa -wychowanie fizyczne byo uzupenieniem wychowania umysowego -wychowanie fizyczne obejmowao ksztatowanie siy, piknej budowy ciaa, zrcznoci -piciobj dyscyplina olimpijska, biegi, skoki, rzut dyskiem, rzut oszczepem, zapasy -wychowaniem fizycznym zajmowa si nauczyciel, zw. pedotryba, waciciel boiska sportowego palestra -uczszczali chopcy 15-16 letni po ukoczeniu wychowania muzycznego -kontynuacja odbywaa si w gimnazjum -miao rang szkoy redniej -o wysokoci rangi wiadczy fakt czy byy odwiedzane przez znanych filozofw i uczonych -uwieczeniem wyksztacenia by 2-letni kurs przygotowania wojskowego efebion -Isokrates prowadzi w Atenach pierwsz szko redni

-w IV w. Grecja stracia znaczenie polityczne, ale podboje Aleksandra Wielkiego spowodoway wpyw kultury greckiej -posiadaa dwa drobno wyposaone muzea, dwie biblioteki, pracownie astronomiczne, medyczne, ogrody biologiczne i zoologiczne -rozwj innych nauk jak matematyko zasyn Fuklides -w matematyce Archimedes -geografia, astronomia Samos -nauki greckie spowodoway rozwj nauk w basenie Morza rdziemnego -8 dziedzin w programie: z zakresu nauk humanistycznych, gramatyka, retoryka, dialektyka, arytmetyka, geometria, astronomia, muzyka, geografia -zaczto wprowadza podrczniki -tworzenie pomocy naukowych -do ycia szkoy wprowadzano tradycje szkolne, uroczystoci -w Atenach obok gimnazjum tworzono szkki pocztkowe, mae prywatne szkoy zakadane przez nauczyciela dla uboszych uczono czytania, nie zawsze pisania i pocztkw rachunkw -zaczto tworzy szkoy wysze bardzo nieliczne -ogrd Epikura kult ycia, postawa moralna -carpe diem korzystaj z ycia

Staroytny Rzym -nie by tak twrczy, duo przyj od Grecji -szkoy elementarne zaczy powstawa na kocu IV w. i pocztki III w. p.n.e., miay charakter gwnie wiejski - po upadku monarchii znaczenie miaa arystokracja wiejska -utrwali si idea obywatela, gospodarza wiejskiego -idea rolnikw arystokrata ziemski, waciciel niewolnikw -nadwyki produkcji sprzedawa na rynkach miejskich -odpowiedzialno spoczywaa na rodzinie -caa rodzina podlegaa wadzy ojca -do 7 r.. dzieci wychowywane w domu przez matk i niewolnikw -dua rola matki, szczeglny akcent na wychowanie moralne, tzw. Pietas -Tyberiusz i Gajus reformatorzy (dzieci Kornelii) -po 7 r.. zgodnie ze zwyczajem wychowanie przejmowa ojciec -crki nadal pozostaway pod opiek matek prace domowe -wyksztacenie chopcw obejmowao umiejtnoci: *w zakresie gospodarstwa, metody uprawy gleby, kierowanie niewolnikami i sub, obowizek wychowania rodziny wobec przyjaci i niewolnikw, *w zakresie edukacji umysowej nauka czytania, recytacji tekstw patriotycznych, nauka historii o yciu bohaterw narodowych, nauka ballad o heroicznych ich czynach, elementy wychowania fizycznego, jazda konna, pywanie -16-17 r.. na znak osignicia penoletnioci dostawa msk tog, opuszcza dom, nauka o polityce, przygotowania do suby politycznej, wojskowej pod okiem osb zaprzyjanionych z ojcem -sztuka wojenna i prawo najwyej cenione -2-letnia sztuka wojenna, pierwszy rok zwyky onierz, nauka musztry, drugi rok zasady dowodzenia -148 r. Rzym cakowicie si podda kulturze greckiej -do Rzymu dosy szybko napywali prekursorzy literatury, sztuki -po wpywie kultury greckiej 3 szczeble wyksztacenia oglnego: *elementarne *gramatykalne *retoryczne -szkoy elementarne zwane ludu zaczy powstawa w IV w. p.n.e., plebejusze zaczli dostawa godno -zaczto ksztatowa chopcw jak i dziewczta metod pamiciow -dobry mwca najwikszy idea -Cycero na to miano zasugiwa ten co zna 7 sztuk wyzwolonych -ksztacenie kobiet przyznawano takie samo jak chopcom, na poziomie szk rednich nie posyano razem z chopcami -w szkole hellenistycznej pedagog to najczciej niewolnik -w bogatych domach zaczto tworzy pedagogia program obejmowa szko dobrych manier, nauk czytania i pisania,

recytacja, reklamowanie tekstw, pikne czytanie utworw, pisania listw -wychowanie objte opiek pastwa -absolwentw zwalniano ze wiadcze pieninych -szkoa gramatyczna (rednia) - 12-15 r.., wyksztacenie w penym zakresie Zarwno co utworzya Grecja i przej Rzym rozwijao si. Po upadku Cesarstwa Zachodnio-Rzymskiego w 476r. nie spowodowao to zaniedbania, wiele krajw przejo i rozwijao co osignli.

REDNIOWIECZE -rozpoczo si po upadku cesarstwa Zach.-rzym. -wczesne redniowiecze V-IX w. -rozkwit do XI w. -zmierzch XIV-XV w. -due znaczenie miaa gospodarka naturalna -koci sta si wanym czynnikiem -wykrastalizoway si 2 warstwy: klasy wielkich posiadaczy ziemskich wieccy i wadze kocielne obdarzenie wadz polityczn -klasa uprzywilejowana tzw. drabina spo. -przywileje byy dziedziczne -wizerunek Europy zacz si zmienia po XI w. -zaczy rozwija si miasta handel, rozwj gospodarki towarowo-pieninej -nowa grupa spo. mieszczastwo, zajmowali si gownie rzemiosem, osiedlali si gdzie mogli uprawia rzemioso i gdzie moglu sprzedawa -z czasem zakadali org. rzemielnicze -gildie zwizki kupiecki -duchowiestwo od bogatych biskupw po biedny kler -w rozkwicie redniowiecza istniay 4 stany: *rycerstwo szlachecki *duchowny *mieszczaski *chopski -system wychowania rycerskiego dla dzieci feudalw -wych. dla stanu duchownego w szkoach klasztornych -wychowanie org. spontanicznie dla dzieci chopskich przy pracy w gosp. -w. Augustyn ideolog chrzecijastwa, duy wpyw, poddanie si Bogu, wyzbywanie si wasnych inspiracji -tylko nieliczni umieli czyta i pisa, jak czytali to tylko pismo w. -w VI w. podupadao cae szkolnictwo -chedonici gosili pochwa ycia codziennego -poganie dbali o pikno ciaa ludzkiego -idea ascety- czowiek samotny, z dala od ludzi, ubogi (w. Szymon Supnik) -mnisi bazyliascy wdraali pokor -potga kocioa -VIII-IX w. szkoy katedralne, rozwijay si w XII w., 4 umiejtnoci: czytanie, pisanie, gramatyka aciska (by zrozumie przebieg mszy) -dialektyka bya nauk logiki -uczono muzyki w formie piewu kocielnego i astronomii do obliczania kalendarza -ideaem jest czowiek posuszny i sucy kocioowi -w XII w. nowa ga filozofii scholastyka -idea wychowania rycerskiego, turnieje rycerskie -wych. rycerskie, 3 etapy: do 7 r.. wych. przez matk, trafia na dwr jako pa, uczy si sztuk wojskowych, jako 14-latek giermek, uczy si manier, legend, po 20 r.. pasowany na rycerza -szkoy katedralne zaczy powstawa na polecenie papiea -wysoki poziom naukowy pocztek uniwersytetw, zwierzchnik papie -profesorowie sami tworzyli programy, musiay by zgodne z dogmatami

-studenci uzyskiwali stopnie naukowe: bakaarz, magister, doktor -uzyskanie magistra dawao uprawnienia do nauczania w szkole katedralnej -u schyku redni. szk. katedralne ksztaciy niszy kler -pierwsze szkoy pastwowe w XV w. we Woszech, ktre przeyway rozkwit 787r. ustawa o szkoach -gramatyk traktowano jako fundament - dialektyk rozumiano jako logik - arytmetyka stanowia podstaw -astrologia dziedzina wspierajca nauki medyczne -filantropia akt jednorazowego miosierdzia -X-XI w. zaczto tworzy szpitale -edukacja na poziomie szk elementarnych w kaplicach przyszpitalnych -zaczto dba o przygotowanie do ycia -pocztek XIX w. towarzystwa dobroczynnoci

Uniwersytety -Wochy rozwijay si pod wzgldem gosp. -rozwijaa si produkcja tkanin, handel zamorski -bogacenie si mieszczastwa -wyrastali liderzy buruazja -w Bolonii powsta Uniwersytet Matka, drugi w Paryu -Statut Generale Uniwersytet Jagielloski -rozwj miast urbanizacja -zapotrzebowanie na wiedz o handlu, nauki przyrodnicze, matematyki nie kontrolowane przez koci -Wochy prekursor nauk wieckich -pod koniec redniowiecza obok wadzy kocielnej i wieckiej uznawano 3 wadz wiedz -kto nie popiera uchodzi za tyrana -wiedza teologiczna powinna pozostawa w subie interesw pastwa, zagroenie potgi wadzy kocielnej i samej wiary - powstanie uniwer. Medycznych - pierwszy w Palermo, zatrudnienie wieckich mistrzw lekarskich, sprowadzano medykw greckich -Uniwersytet w Bolonii panowa tam ustrj demokratyczny -Irneriusz twrca boloskiej szkoy prawa -uniw. nie podlega wadzy kocielnej ani pastwowej -studenci opacali profesorw organ prowadzcy sponsor -studenci tworzyli nacje zrzeszenia, na czele sta prekursor -uniwersytety podzielono na 3 spoecznoci akademickie: *Uniwersytet Sztuk Wyzwolonych nauki filozoficzne * Uniwersytet Pracowniczy studenci z Woch *Zaalpejski dla studentw z Europy rodkowej i Zachodniej -studenci sami dobierali kadr -rektor mai du wadz, pomoc urzdnikw: *syndyk sprawy finansowe *kasjer wypaca i przyjmowa pienidze *notariusz handel i zasoby archiwalne *adwokat reprezentowa interesy prawne *wony -przy uniwersytetach pracowali kopici przepisywali ksigi -drugi uniwersytet skrajnie inny w Paryu by dzieem krla Filipa II Augusta, powsta w 1200r. -do tej inicjatywy doczy si papie -zasady przyjmowania na studia teologiczne poprzez legat papieski -aby podj inne kierunki trzeba ukoczy Wydzia Sztuk Wyzwolonych -rektora i wadz wybierano spord profesorw

-rektor na kwarta, na rok 4 -abelar pisarz, poeta, zacz gosi ide wartoci poznania

RANESANS -pojawia si nowa forma kapitalistyczna -wypierany ustrj feudalny, czyli produkcja wiejska - saba spjno pastwa - handel powsta wymiana myli -rozwj nauk geograficznych, poznawanie wiata -odkrycie Ameryki -rozwj gosp. -zaczy powstawa monofaktury -pienidz dodatkowa sia -wady konkurencja -poczucie narodowoci, odrbnoci narodowej -powrt do literatury antycznej -rozwj przyrodoznawstwa -krystalizowa si zaczyna wiecki rozwj na wiat -w centrum zainteresowania czowiek i jego pogld na wiat -powoli traci na znaczeniu potga i sia papiestwa -rozwj owiaty, nauki -koci traci przez to, e mniej dba o rozwj moralny, ma swoje wygody -nowa grupa mieszczastwo -elementy nowego wiata docieraj do Europy take do Polski -czowiek nie ma ochoty umartwia si, rozczarowany autorytetem kocioa -czowiek nie chce poddawa si zakazom -nowy model czowieka w literaturze -sprowadzanie humanistw -nowy idea wychowania opiera si na pedagogice -wprowadzenie nauki wymowy retoryki -dominuj treci wychowania moralnego -Jan Sturm propagowa idea wychowania dobry chrzecijanin -jezuici zajli si edukacj modziey -wysoki poziom nauczania w szkoach -pojawiaj si dwie sylwetki nauczyciela szk parafialnych budowanych przy parafiach, szkoy parafialne miejskie, budowane przez mieszkacw. W szkoach miejskich yczyo sobie mie coraz wicej do powiedzenia, mieszczastwo dopominao si o gos w dobieraniu dyrektora szkoy scholireg -nauczyciel wiejski klecha -nie otrzymywa jednorazowo wypaty, mieszka w izbie -mia ogrd lub sad -pobiera opaty od chopcw -pobiera 1/3 po uroczystociach -nauczyciele jezuici mieli fundatorw, cieszy si szacunkiem -w renesansie (Wochy) zasyn prof. Piotr Pawe Fergeria, rozbudzenie zainteresowania edukacj -zaczto wprowadza jzyk i literatur w jzyku ojczystym - inaczej byo w Anglii -zakadano cechy i gilie -po stronie mieszczastwa zasyn Edward I potem Edward III, ktry udziela wiele przywilejw buruazji -ludno wzrosa do 5 mln, zagszczenie ludnoci, rozwj przedsibiorczoci -wzrastao bezrobocie -rozwija si uniwersytet w Oxfordzie i Cambrige -wielkim humanist by Tomas Mor, ur. 1478r, pochodzi z rodziny prawnikw, by posem i Izbie Gmin, pupilk bya najstarsza crka Magorzata, pynnie mwia po acisku i grecku -jego dom by orodkiem kultury, czstym gociem by Erazm z Rotterdamu

-swoje pogldy wyoy w swojej ksice -nie popiera krla -wizja pastwa oparta na wadzy -praca jako warto -najwiksz wartoci powinna by satysfakcja z pobierania nauki -wpajanie zamiowania do pracy -dorobek Mora: *naucza w jzyku ojczystym *nauczanie zawodowe uzupenione owiat pozaszkoln *dopuszczenie do owiaty dziewczt -wan rol odegraa reformacja, kolebk byy Niemcy, Francja, Szwajcaria -Marcin Luter zareagowa na naduycie wadzy papieskiej -ograniczenie liczby klasztorw, podniesienie poziomu duchowiestwa -koci niezaleny powinien suy tylko religii -potpia dotychczasowe szkolnictwo -rodzice zaczli zabiera dzieci ze szk -spado zainteresowanie owiat -podstaw wielkiej wiedzy miaa by Biblia -Jan Kalwin reformator -musia opuci Francj przez przeladowania, osiad w Genewie -stworzy ustrj teokratyczny, przedstawia zasady moralne -szkoa powinna by utrzymywana przez pastwo -inicjowa owiat bezpatn -nie chcia szkl dla dziewczt -w Genewie zaoy 7-klasowe Gimnazjum -w 1535r. powstao gimnazjum w Elblgu z programem dostosowanym do mieszczastwa -pod koniec XVI w. w Gdasku 4-letnie gimnazjum, program rozbudowany o kolejne dziedziny -pod koniec redni. i w okresie renesansu rozwj Akademii Krakowskiej -Studium Generale rozpoczyna dziaalno w oparciu o 3 wydziay: *sztuk wyzwolonych *medycyny *prawa -aby podj dalsz nauk trzeba byo ukoczy wydzia sztuk wyzwolonych -krlowa Jadwiga zapisaa swj majtek uniwersytetom -wadze uczelni spord grona prof. -bursy dla akw studentw -II po. XV w. studiowali Jan Kochanowski, Mikoaj Rej, Mikoaj Kopernik -Akademia Krakowska zasyna z wielkiej biblioteki - studenci z zagranicy, 44% ogu -II po. XVII w. gownie studenci z Polski, np. Jan III Sobieski -ksiki o wychowaniu dzieci, traktat o wolnoci -opowiadanie si za demokracj, jzykiem polskim -Andrzej Frycz Modrzejewski po ukoczeniu Akademii Krakowskiej pojecha na dalsze studia w Europie -podkrela rol eduk., przygotowywa do udziau w przyszoci -Jan Komeski broni najniszych warstw spoecznych, w 1620r. doszo do walki pomidzy katolikami a protestantami, wygrali katolicy -propagowa, aby nauka bya oparta o psychik ludzk -wysuwa wnioski do dalszego rozwoju -zakada, e czowiek jest istot rozumn -odbiega od przemocy -pochwali ksik jako rdo wiedzy

OWIECENIE (XVII XVIII) okres rozbiorw na obszarze Polski Zmiana widzenia czowieka: Dezaktualizuje si moda na ciemnot

Zmiana z gospodarki towarowej na gospodark towarowo pienin Nowy nurt owieceniowy zaznacza, e osoba nieowiecona (niewyksztacona) nie moe / nie potrafi realizowa zada rzemielniczych Pastwo powinno dba rozwj swoich obywateli dlatego, e ma to wpyw na rozwj gospodarki pastwowej Wochy rozwj owiatowy wyprzedzi rozwj gospodarczy Rozwj nowej grupy spoecznej mieszczastwa W owieceniu powsta nowy model obywatela wychowanie patriotyczne, obywatelskie Owiata dla wszystkich ale nie w jednakowym zakresie Najwysze wyksztacenie i przywileje moe zdobywa szlachta Proporcjonalnie do stanw obnienie moliwoci wyksztacenia Czego uczono? Obowizkw wobec pana, liczenie i czytanie nauczanie elementarne Pojawi si nowy nurt/prd filozoficzny UTYLITARYZM kady czowiek powinien by spoecznie uyteczny. Ideologia opieraa si na pogldach J. Loocka racjonalizm. Rozwj nauk przyrodniczych rzeczywisto w oparciu o prawa, Wychowanie oparte na prawie naturalnym obecnie nazywane bezstresowym Odstpienie od wszystkiego co krpuje rozwj czowieka, niekrpujcych naturalnych popdw dziecka, to co zgodne z natur jest dobre dla dziecka Celem ycia czowieka jest deniem do szczcia tu i teraz Wychowanie powinno by elementem zgody z natur Racjonalizm uznaje przewag dobrych czynnikw, w nas jako ludziach, chroni go przed czynieniem za Dobro jakie jest w czowieku niech nie staje si niczym zym dla innych Teologiczny pogld na wiat traci swoich zwolennikw Nadzr nad caym systemem edukacji przechodzi z papiea na wieckich Laicyzacja nauczania (dotychczas w acinie) przechodzi na nauczanie w jzyku ojczystym Przoduje zakon Pijarw (Zaoyciel: w. Jzef Kalasancjusz; Pijarzy stawiali sobie za cel upowszechnienie owiaty chrzecijaskiej wrd biednych. Swoje szkoy zakadali gwnie w Hiszpanii i Woszech, gromadzc zwykle modzie z warstw ubogich. Pocztkowo miay one poziom szk elementarnych, w ktrych gwny nacisk kadziono na nauki praktyczne, tj. na nauk czytania, pisania i rachunkw. Ich zasug byo udoskonalanie nauki matematyki oraz wydanie podrcznika do nauki rachunkw, czym spopularyzowali j wrd swoich wychowankw. Pod wpywem jezuitw rozszerzyli swoj dziaalno na szkoy rednie. W swoich kolegiach realizowali na og ten sam program nauki co jezuici. Jedyn swoistoci byo to, e pielgnowali nauk arytmetyki i e czciej uczyli si w ich szkoach synowie z rodzin ubogich. Do Polski przybyli w 1642 r. z Moraw, kiedy krl Wadysaw IV ufundowa dla nich klasztor w Warszawie. W rok pniej (w1643 r.), starosta Stanisaw Lubomirski ufundowa drugi klasztor w Podolicu . Po paru latach (w 1655 r.) osiedlili si w Rzeszowie, a potem w kilku innych miastach, przejmujc niekiedy szkoy - kolonie Akademii Krakowskiej. Poza w/w miastami pijarzy mieli swoje kolegia w ukowie , owiczu, Biaej, Piotrkowie, Chemie, Midzyrzecu, Wieluniu i Radomiu oraz w kilku miastach na Litwie. Niebawem stali si drugim, po jezuitach, potentatem szkolnictwa redniego w Rzeczypospolitej). Collegium Nobilium w Warszawie zaoone zostao przez Stanisawa Konarskiego w 1740r. Celem szkoy miao by denie do upowszechnienia okrelonych idei spoecznych i politycznych, prowadzcych do reformy Rzeczypospolitej. Zaleao mu na tym, by pozyska do swojego konwiktu modzie magnack, czyli t, od ktrej bdzie zaleaa przyszo Rzeczypospolitej. Aby j przycign ogosi ,e zakad we wszystkim stosowa si bdzie do ustaw i zwyczajw cudzoziemskich kolegiw; e przyjmowani bd wycznie synowie legitymujcy si niewtpliwym szlachectwem i ktrych ojcowie nie pozostaj na paskiej subie. Ustali wysok opat za nauk - 80 zotych dukatw rocznie. Ta bariera miaa skutecznie eliminowa mniej zamonych. Wszyscy wychowankowie mieli si znale w towarzystwie rwnych sobie urodzeniem i zamonoci . By zagwarantowa elitarno , Konarski ograniczy liczb uczniw do 60. Pewny by , e wanie dziki temu rodzice bd sobie poczytywali za zaszczyt pobyt syna w takim Kolegium. Oczywicie podniosy si sowa krytyki wobec tej paskiej szkoy, ktra bya jawn obraz dla rwnoci szlacheckiej. Pod wzgldem zewntrznej organizacji Kolegium miao zabezpieczy wszystkim wychowankom wygod i zewntrzne atrybuty schlebiajce dumie magnackiej. Na kadych 4 wychowankw przypada osobny lokaj, znajcy dobrze jzyk niemiecki lub francuski; subie zakazano uywanie jzyka polskiego; mieli mwi po niemiecku lub francusku. Lokaj nosi ksiki za paniczem i towarzyszy mu w wyjedzie powozem na miasto, troszczy si o jego garderob, a nawet przenosi panicza na plecach przez uliczne boto itd. Dziki zgodzie krla Augusta III, modzie miaa nosi kadecki mundur zakadu. Wiele uwagi zajmowaa troska o wychowanie fizyczne - poczynajc od higieny i wysokiej jakoci stou , a na zaprowadzeniu wicze cielesnych, gier i zabaw na wolnym powietrzu koczc. Dla modziey prenumerowano gazety polityczne polskie i francuskie, a w dni wolne od nauki szkolnej prowadzono j na pokoje krlewskie i na galeri do izby sejmowej, aeby ocieraa si o sprawy publiczne krajowe i zagraniczne. Nie wolno jej byo chodzi do publicznych teatrw, by nie psu im gustu. W to miejsce w osobnym budynku Konarski zaoy teatr, w ktrym sama modzie dawaa przedstawienia. Bardzo starannie obmylany by

regulamin konwiktu izolujcy modzie od nie kontrolowanych wpyww z zewntrz; zakazano nawet wyjazdw do domu na wita, opuszczania lekcji i wychodzenia z konwiktu wieczorem. Wszystko to sprzyja miao skutecznemu oddziaywaniu na modzie przez zaszczepianie jej okrelonych wzorw moralnych i ksztacenie umysu, by wychowa kadego na uczciwego czowieka i dobrego obywatela. Cel swojej pracy pedagogicznej wygosi Konarski w Mowie o ksztatowaniu uczciwego czowieka i dobrego obywatela. Podstaw wychowania miaa by gboka religijno , ale daleka od fanatyzmu, ktra miaa wzmacnia czowieka pod wzgldem moralnym. Na niej opiera si miay trzy cnoty: posuszestwa , sprawiedliwoci , mioci ojczyzny. Program nauczania w Kolegium - nauka w 5 klasach miaa trwa 7 lat. Trzy nisze klasy miay by roczne, a dwie wysze 2letnie. Nauka aciny, ktra dla arystokracji nie miaa ju takiego znaczenia jak dawniej, zostaa ograniczona do trzech niszych klas. W tych klasach uczono historii biblijnej, historii polskiej i polskiego prawa politycznego oraz arytmetyki. W klasie IV skupiano si gwnie na retoryce i polityce. Starano si zaszczepi w modziey zamiowanie do lektury, do czytania ksiek. Uczniowie, pod kierunkiem nauczycieli mieli omawia okrelone tematy , ktre dotyczyy kilkunastu najwaniejszych dziedzin ycia politycznego: religii, owiaty, szkolnictwa i wychowania, wadz pastwowych, skarbu pastwa, polityki zagranicznej, handlu, spraw monetarnych , miasta, wojska itd. W klasie V - na I roku poznawano pocztki logiki, metafizyki, etyki i fizyki , a na II roku uczyli si matematyki, fizyki, anatomii, botaniki, astronomii i geologii. Absolwenci mogli jeszcze przez dwa lata przej kurs prawa krajowego i midzynarodowego. Wielk nowoci bya systematyczna nauka jzyka francuskiego i niemieckiego, ktra trwaa przez cay czas pobytu w konwikcie. Konarski ukadajc program Kolegium , uoy rwnoczenie w 1741 r. nowy plan nauk dla zwykych kolegiw pijarskich, w ktrym znalazy odbicie gwne myli reformy zakadajce m.in.: wprowadzenie historii powszechnej i ojczystej z geografi , nauk jzyka francuskiego i niemieckiego. Wychowanie obywatelskie dotyczyo te ksztatowania nowej mentalnoci dobry ojciec, dobry ssiad, dobre maniery Udzia w yciu publicznym obowizek szlachcica, Mio do ojczyzny jest obowizkiem Program nauczania Konarskiego: humanistyczne (retoryka, gramatyka, uzupenienie filozofi i jzykiem obcym, np. francuskim); matematyka, fizyka, geografia; historia polityczna dla celw suby publicznej Rozwija si publicystyka Drugi nurt rozwoju szkolnictwa w Owieceniu to idea czowieka KEN urzd owiatowy rangi ministerstwa Zaczto mwi o dorobku naukowym, unowoczenienie edukacji Ustalenia KEN w zwizku z tam jak powinno wyglda wychowanie: obywatelskie obowizki, nauki moralne wieckie, ksztatowanie nowego wizerunku czowieka uytecznego (uzalenione jest od tego szczcie), w yciu prywatnym dobry gospodarz, poznanie zasad ekonomii, wychowanie obywatelskie odwoywanie si do wzoru czowieka, dobro publiczne obowizek do tworzenia korzystnego prawa dla obywateli czowiekowi ma by dobrze i innym z nim te ma z nim by dobrze. PRAWDA, DOBRO I PIKNO Wychowaniu obywatelskiemu towarzyszy wychowanie fizyczne wiczenia, jazda konno, W programach nauczania dominuje jzyk polski Nauki przyrodnicze rwnie byy wykadane w jzyku polskim Wszystko co powinno by wykadane tworzy uyteczno Arytmetyka, geometria rwnie zostay dostosowane do uytecznoci Konieczna znajomo prawa oraz lektura gazet W peni uksztatowana jednostka rozwj moralny, czowiek sprawny fizycznie, rozwinity intelektualnie Wychowanie nastawione na wzmocnienie siy gospodarczej kraj, wzmocnienie wadzy krlewskiej Wane postaci: Staszic, Kotaj W skad KEN weszli: Joachim Kreptowicz, Czartoryski, Zamojski, Potocki Franciszek Bielaski dziaacz KEN przedstawi projekt zmian w 15 listach, wyrni on: 4 szkoy: (1) dla chopw: czytanie, pisanie, podstawy fizyki i geometrii; (2) dla mieszczastwa: wiedza elementarna, prawo cywilne, wiedza o rzemiole, wiedza o handlu, jzyk obcy chyba niemiecki; (3) dla szlachty: szkoy rednie oparte na edukacji domowej: (*) niszy 3 lata, przedmioty humanistyczne oraz (**) wyszy 4 lata, nauki realne; (4) dla duchownych absolwentw szk dla szlachty, nauczanie pedagogiki. Pomys A. Popawskiego koncepcja reformy z 1775 roku projekt edukacji obywatelskiej: (1) nauki o wychowaniu i nauczaniu, (2) metodologia pracy z modzie, (3) o nauczycielach i rodzicach. Projekt zawiera wychowanie fizyczne, moralne i edukacj rozumu (poznanie zmysowe, empiryczne). Wychowanie fizyczne polegao na hartowaniu i organizowaniu ruchu dla dziecka. Wychowanie moralne opiera ma si na pogldzie, e tam gdzie w pastwie jeden nie pracuje drugi yje w biedzie a trzeci wcale si nie rodzi. Zaplanowaa 4 letnie szkoy parafialne i 8 letnie szkoy rednie podrczniki. W skad towarzystwa edukacji weszli specjalici. Zasugi KEN: instytucja wiecka; zerwaa z tradycyjnym monopolem kocioa na wychowanie i edukacj; reforma szkolnictwa wyszego (UJ); rozwj nauk przyrodniczych; wiedza empiryczna; zasugi Staszica; rozwija si szkolnictwo

rednie, dominuje jzyk polski oraz nowoytne; szkoa uczy samodzielnoci w uczeniu si; uniwersytety ksztac nauczycieli; wyodrbniony stan nauczycielski; obok uniwersytetw powoano seminaria nauczycielskie; opracowanie metodyki nauczania dzieci wiejskich (Piramowicz). Francja: Zmiany janasenici (Kornel Jansen) wypdzeni z Francji w 1660 roku Carol Lovin kontynuowa ich myl. Oprcz wychowania religijno moralnego, pracowali w oparciu o ciep atmosfer wychowawcz, zreformowano nauczanie aciny, opracowali nowe podrczniki, dwikowa metoda nauczania czytania.

Rozwin wieck cz tego co proponowali jansenici. Znaczenie zabawy dla rozwoju dziecka. Wprowadzono maszyn do czytania w postaci rcznej drukarni Nauczanie poprzez smak Nauczanie jzyka ojczystego, klasycznych Rozwinity program matematyki i przyrody Nauki humanistyczne historia Pisa dziea o roli nauczyciela Zasady proponowane przez niego zainspiroway St. Konarskiego w Colegium Nobilium W okresie owiecenia ceniono wychowanie dworskie Mieszczastwo poszukiwao nowych pomysw na edukacj i sekularyzacj szk, pojawia si potrzeba sztuki wojennej szkoy prywatne, program: jzyki obce, sztuka wojenna, tace, nauka o herbach, nauka o fortyfikacjach, przedmioty oglne. W Polsce odpowiednikiem bya Szkoa Kadetw Nastpia kasta jezuitw. Przeciwnikami ich by Laszalate, ktry domaga si wychowania obywatelskiego 1)dzieci od 5 do 10 r.. jzyk ojczysty, rysunek, zabawy, opowiadania historii, elementy geografii i matematyki. 2)colegium 10-17 jzyk ojczysty, jzyki nowoytne, staroytne, literatura, matematyka, fizyka, nauki przyrodnicze, higiena, przedmioty przydatne w rozwoju gospodarczym, w zamian nauczania religii uczono etyk i filozofi. Szkoy realne kiedy rednie, zawodowe dzi; Program zgodny z oczekiwaniami mieszczan Pietyci proponowali ksztacenie dla potrzeb codziennego ycia. Pierwsz szko mechaniczno matematyczn zaoy Semller, J. Heker zaoy w Berlinie Wielk Szko Matematyczn Kolejny dzia to szkoy ludowe pierwotni dzieci wiejskie mogy zdobywa wyksztacenie elementarne w szkoach przyparafialnych Fryderyk II szkoy wiejskie w kadej gminie, budynek zapewnia gmina, nadzr dla pastorw W Niemczech rozwijaj si 2 ruchy: filantropici i fizjokraci Filantropici wychowanie, rozwj fizyczny dziecka, wprowadzaj do nauki elementy zabawy, uprawianie ogrodw Wasealow zaoy on szko z internatem w Desau Fizjokraci racje ekonomiczne, ksztacenie powinno lee w interesie pastwa, podnosili poziom ycia na wsi. XIX w. Rozwj nauk technicznych, rozwj cywilizacyjny, wprowadzenie do ycia gospodarczego wiele technologii Nowe potrzeby w yciu spoecznym Pojawia si liberalizm Postp techniczny podzia na dawne stany zaciera si (buruazja dominuje krluje) Powstaj bezpatne szkoy ludowe Rozwijaj si gimnazja i uniwersytety Wzrasta zapotrzebowanie na politechniki oraz owiat dla dorosych W Prusach obowizek szkolny na poziomie elementarnym wprowadzono w 1835 roku Fridrich Gisterberg W Rosji sprzyja rozwojowi edukacji Car Piotr I Ksztacenie kadr nauczycielskich Elementarna szkoa ludowa przeobraa si w szko podstawow pierwszego stopnia, rozwj nastpi w Wielkiej Brytanii, realizowany (ekstensywnie modszych uczniw uczyli starsi uczniowie nadzorowali nauczyciele) i indywidualizacja (nauczanie oparte na autentycznoci poznawania godnoci ludzkiej, rozwj osobowoci) Szkoy kindergarden harmonijny rozwj dziecka, nauczeni empiryczne Podzia szkolnictwa redniego; gimnazja klasyczne i realne.

Gimnazja klasyczne rednie szkoy humanistyczne, neohumanistyczne, wychowanie moralne, obywatelskie, rozwj spoeczestwa, przedstawicielem by Humbold, forma kontynuowania myli freblowskiej, poziom nauczania wysoko podniesiony, wprowadza si matur, doskonali si programy nauczania, rozbudowanie zainteresowa Gimnazja realne przyjmoway programy nauczania, matur koczyo si nauk, upowaniaa na kontynuacj nauki na politechnice, nauczanie oparte na filozofii p. Speencera. Szkolnictwo wysze: uniwersytety typu francuskiego szkoy specjalistyczne o profilu naukowym Wysze Szkoy Zawodowe; uniwersytety typu niemieckiego: placwki o charakterze naukowym i badawczym; politechniki (pierwsza w Paryu pod koniec XVIII wieku) W Polsce o edukacji i owiacie decyduj zaborcy Nastpuje germanizacja i rusyfikacja 1882 Macierz Polska Utworzony w 1864 r. Komitet Urzdzajcy do Spraw Krlestwa Polskiego zaj si reorganizacj szkolnictwa. Przygotowana przez Komitet reforma ksztacenia i wychowania wyrzekaa si myli rusyfikacji Polakw, ktra dotd nie daa adnych rezultatw. Zamierzaa natomiast nie dopuci do polonizacji mieszkacw Krlestwa innej narodowoci przez utworzenie dla nich osobnych szk . Zamierzano: (1) Rozbudowa sie szkolnictwa elementarnego, zwaszcza na wsi, wyzwalajc je od wpywu katolickiego kleru i polskiej szlachty, a opiek nad nimi odda w rce zebraniom gminnym i wioskowym. (2) Szczegln uwag zwrci na wychowanie dziewczt, ktre niemal cakowicie przeszo w rce prywatne. Miano wic rozbudowa eskie szkolnictwo rzdowe. (3) W miejsce dotychczasowych wadz owiatowych ponownie utworzy Okrg Naukowy Warszawski, ustanowi w kadej guberni dyrekcj szkoln i kierowanie nimi powierzy wycznie Rosjanom lub Niemcom odpornym na polsk propagand .(4) Wszystkim szkoom rednim i wyszym nada now organizacj unikajc jakichkolwiek de politycznych , ktrych celem powinno by krzewienie wrd modziey polskiej rzetelnej wiedzy i powanej pracy. Niedostateczny rozwj rzdowego szkolnictwa i nasilajce si denie do szybkiej rusyfikacji caego systemu ksztacenia i wychowania modziey spowodoway, e na niespotykan dotd skal zacza si rozwija edukacja prywatna, poczona najczciej z tajnym nauczaniem jzyka i literatury polskiej, historii ojczystej i pielgnowaniem przywizania do narodowych tradycji. Dla rozwoju polskiej nauki i kultury wielkie zasugi miaa dziaalno utworzonej w 1881 r. Kasy im. Jzefa Mianowskiego (Mianowski by wybitnym uczonym i rektorem Szkoy Gwnej Warszawskiej), ktra stawiaa sobie za cel inicjowanie i finansowanie dziaalnoci naukowej i wydawniczej (podrcznikw, encyklopedii, sownikw itp.). Dziki jej pomocy wydano m.in. Sownik jzyka polskiego i monumentalne, wielotomowe dzieo: Sownik geograficzny Krlestwa Polskiego obejmujcy terytorialnie cay obszar dawnej Rzeczypospolitej. W upowszechnieniu wychowania przedszkolnego, tzw. ochron szczegln rol odegrao Warszawskie Towarzystwo Dobroczynnoci, ktre ju w 1839 r. zaoyo pierwsz tak ochronk , a w 1870 r. w caym Krlestwie byo ich ponad 30. W ich upowszechnieniu, najczciej jako ogrdkw freblowskich i placwek wychowania przedszkolnego wielk rol odegraa Teresa Mleczkowa oraz Maria Weryho- Radziwiowiczowa .Pod koniec XIX stulecia ochrony i freblwki zaczto zakada w duych orodkach przemysowych (np. w Zgierzu, odzi, yrardowie czy Sosnowcu), dla dzieci tramwajarzy, kolejarzy itd. Poniewa zwykle przyjmowano do nich dzieci od 4 do 10 roku ycia, czsto wic organizowano w nich take nauk elementarn czytania i pisania, oczywicie w jzyku polskim. Niezalenie od zakresu i poziomu nauczania wykadane w nich przedmioty tworzyy trzy swoiste grupy: do pierwszej naleay przedmioty jawne, ktre zgodnie z programem nauczanie musiay by prowadzone w jzyku rosyjskim przez nauczycieli Rosjan ze szk rzdowych; do drugiej - przedmioty pjawne, matematyczno-fizyczne i przyrodnicze, ktre w znacznym zakresie prowadzono w jzyku polskim; do trzeciej naleay przedmioty tajne, takie jak jzyk i literatura polska oraz historia i geografia Polski, ktre w formie zakonspirowanej, prowadzono zwykle na lekcjach robt rcznych, rysunkw itp. Wane dla odbudowy systemu szkolnictwa byy wydane jeszcze przed ustanowieniem Sejmu dwa dekrety przez naczelnika pastwa (Pisudskiego) z 7 lutego 1919 r.: O obowizku szkolnym dla dzieci od 7 do 14 lat. Do czasu utworzenia wszdzie 7- letnich szk powszechnych, dekret zaleca utrzymanie 4 - 5 letnich szk z obowizkow 3 i 2 letni nauk uzupeniajc . Gminy miay obowizek zakadania i utrzymania szk powszechnych w kadej miejscowoci, w ktrej byo co najmniej 40 dzieci w wieku szkolnym. Obwd szkolny nie powinien mie promienia duszego ni 3 km. O ksztaceniu nauczycieli szk powszechnych - dekret za podstawowe zakady ksztacenia nauczycieli ustali 5-letnie Seminaria Nauczycielskie, w ktrych pierwsze trzy roczne kursy miay charakter oglnoksztaccy, a dwa ostatnie gwnie charakter zawodowy. Dostp do nich mieli absolwenci 7-klasowych szk powszechnych. wiadectwo ukoczenia seminarium nie dawao prawa do wstpu na wysze uczelnie. Dekret wprowadza dwa egzaminy nauczycielskie: I po ukoczeniu seminarium i II po co najmniej 2-letniej praktyce w szkole. Dopiero ten dawa stabilizacj w nauczycielskim zawodzie. Dla kandydatw do seminariw, ktrzy nie ukoczyli penej szkoy powszechnej, zorganizowano przy seminariach dwuletnie preparandy, uzupeniajce wiedz z zakresu ostatnich klas szkoy powszechnej. W trzy lata pniej, 17 lutego 1922 r. Sejm uchwali dwie wane ustawy o zakadaniu i utrzymywaniu szk powszechnych i o budowie publicznych szk powszechnych .

Ustawy te nakaday na wadze pastwowe i samorzdowe opracowanie planu sieci szkolnej. Uwzgldniajc wczeniejsze ustalenia dot. zasad budowy obwodu szkolnego ustalono, e stopie organizacyjny szkoy bdzie zalea od liczby dzieci w wieku szkolnym zamieszkaych w obwodzie. W latach 1919-1921 wprowadzono do szk powszechnych nowe programy nauczania obejmujce we wszystkich klasach nastpujce przedmioty: religia, jzyk polski, rachunki z geometri , rysunki, roboty, piew, gry i gimnastyka: od klasy III do VII: dochodzia nauka przyrody, geografii, historii, roboty kobiece (nadobowizkowo); od klasy V do VII: w szkoach o 6 7 nauczycielach bya prowadzona nauka jzyka obcego (po 3-4 godz. tyg.). Szkolnictwo rednie oglnoksztacce. Zasady organizacji gimnazjum okrela Program naukowy szkoy redniej z 1919 r. Dzielio si na trzy typy: matematyczno-przyrodniczy, klasyczny i humanistyczny. Nauka w gimnazjum trwaa 8 lat: 3-letni kurs przygotowawczy i 5-letni kurs systematyczny (3+5), czyli gimnazjum nisze i wysze. Szkolnictwo zawodowe. Byo sabo rozwinite na skutek techniczno-ekonomicznego zacofania kraju. Jego struktura nie bya ustalona a do 1932 r. Szkoy zawodowe dzieliy si na: 1. szkoy nisze po IV - V klasach szkoy podstawowej, dla modziey 15 - 16 letniej, z 2 4 letnim cyklem ksztacenia. Nauka w nich koczya si zwykle egzaminem czeladniczym. Do 3 letnich szk handlowych przyjmowano zwykle modzie po VI klasie szkoy powszechnej lub po III klasie gimnazjum oglnoksztaccego. 2. szkoy rednie przyjmoway po VI - VII klasie szkoy powszechnej lub po IV klasie gimnazjum. Nauka trwaa 3 5 lat. Absolwenci na podstawie egzaminw uzyskiwali tytu technika. 3. szkoy ponad rednie (nieliczne), dla absolwentw 6 klas gimnazjalnych. Nauka w nich trwaa 6 - 7 semestrw. Ksztaciy technologw. Szkolnictwo wysze. W chwili odzyskania przez Polsk niepodlegoci ilo szk wyszych, zwaszcza w porwnaniu z pastwami zachodnioeuropejskimi bya bardzo maa, a geografia ich rozmieszczenia wyjtkowo niekorzystna. Dopiero w 1915 r., kiedy wojska niemieckie zmusiy Rosjan do wycofania si z caego obszaru Krlestwa, z inicjatywy Towarzystwa Kursw Naukowych doszo do cakowitej repolonizacji obu tych uczelni. Jednoczenie z inicjatywy wychowankw byej Szkoy Handlowej utworzono Wysze Kursy Handlowe przeksztacone nastpnie na Wysz Szko Handlow , otworzono Szko Nauk Politycznych i Handlowych , Kursy Przemysowo-Rolnicze przeksztacono i powstaa Szkoa Gwna Gospodarstwa Wiejskiego. Ksztacenie nauczycieli. Gownie odbywao si ono w 5 letnich seminariach nauczycielskich. Pomocniczymi formami ksztacenia byy Pastwowe Kursy Nauczycielskie (PKN). Dla absolwentw seminariw nauczycielskich w 1918 r. zorganizowano w Warszawie Pastwowy Instytut Pedagogiczny. Zaoono take Pastwowy Instytut Nauczycielski. Ich absolwenci mieli prawo do nauczania w szkolnictwie rednim, w wybranej grupie przedmiotowej (polonistyka, historia, matematyka, przyroda). Na skutek gosw krytyki ze strony nauczycielstwa, ministerstwo w 1930 r. utworzyo Pastwowy Instytut Nauczycielski z 2 letnim cyklem ksztacenia, ale nie w zakresie przedmiotowym. Studia obejmoway nauk psychologii, pedagogiki, opieki spoecznej, dziejw kultury, filozofii, sztuki, wychowania fizycznego oraz lune cykle wykadw na rne tematy z rnych dziedzin ycia. Instytutem tym kierowaa dr Maria Grzegorzewska. Od 1922 r. dla czynnych zawodowo nauczycieli, powoano do ycia Pastwowy Instytut Pedagogiki Specjalnej z 2 letnim cyklem ksztacenia, ktrym przez cay midzywojenny okres kierowaa dr Maria Grzegorzewska. Reforma szkolna w 1932 r. Sejm zatwierdzi ustaw O ustroju szkolnictwa , w oparciu o ktr rzd sanacyjny dokona reformy caego systemy szkolnictwa. Od nazwiska wczesnego ministra WRiOP Janusza Jdrzejewicza nazywamy czsto t reform Jdrzejewiczowsk . Program nauczania szkoy powszechnej rozbito na trzy szczeble, ktrym odpowiaday trzy stopnie organizacyjne. Nauka w kadej szkole powszechnej, niezalenie od stopnia organizacyjnego, trwaa 7 lat. Szkoa I stopnia miaa realizowa program czterech pierwszych klas z elementami programowymi klas starszych (V-VII). Nauka w klasie pierwszej i drugiej miaa trwa po jednym roku; w klasie trzeciej dwa lata, a w klasie czwartej - trzy lata. Szkoa II stopnia realizowaa w penym zakresie program nauczania przepisany dla klas 1 6, z pewnymi elementami programu klasy sidmej. Klasa szsta miaa by dwuletnia. Szkoa III stopnia miaa realizowa peny program obejmujcy 7 klas i 7 lat nauki. Cele edukacyjne szkoy powszechnej : szkoy miay uatwi pastwu organizacj wychowania i ksztacenia ogu na wiadomych swych obowizkw i twrczych obywateli Rzeczypospolitej, obywatelom tym zapewni jak najwysze wyrobienie religijne, moralne, umysowe i fizyczne oraz jak najlepsze przygotowanie do ycia, zdolnym za i dzielniejszym jednostkom ze wszelkich rodowisk umoliwi osignicie najwyszych szczebli naukowego i zawodowego wyksztacenia . Po wojnie wzroso zapotrzebowanie na szkoy zawodowe. Halina Radliska pedagogika opiekucza Powstanie internatw w burs Konwencja o prawach dziecka 1989 wejcie w ycie, RP 1991

You might also like