120305-Havayolu Lojistigi

HAVAYOLU LOJST
Servet BAOL
ATCo License No:216 FOO License No:56
INTENTIONALLY LEFT BLANK BLEREK BO BIRAKILDI
2-72
Havayolu Lojistii
120305-tr
0. nsz
1950li senelerde 5 Amerikal Trkiyeye gelir. Biri General, drd de bilim adamdr. Bir evirmen yanlarna alarak 1516 senesinde Yavuz Sultan Selimin sefere gittii yolu yayan olarak takip edeceklerini sylerler. Bizimkiler sorar Neden? Diye. nk Yavuz, iki l geip sava vermi ve bunu 60.000 asker, hayvan ve malzeme kullanarak gerekletirmi, asker ile hayvanlarnn yemek, iecek, temizlik ve ilgili malzemelerini eksiksiz salam, geriye ayn yoldan dnecei iin de geride zararl atk brakmam. Bunu nasl yaptn inceleyeceiz. Bu inceleme sonucu 1960larda TSK Lojistik yaplanmasn NATO
erevesinde gerekletirmi, dedelerinin 450 sene nce yaptklarn bakalarndan renmek zorunda kalmtr. Akl, amacna gre eitli ekillerde kullanlan, igdsel olarak da yaama tutunmak iin iyi kullanmak zorunda olduumuz dnce eklidir. leriyi grmek, grebilmek ya da grmeyi renmek bir eitim sorunudur. Bu reti ise ne kadar akl kullanlrsa, o kadar baar diye nitelenir. Bir ie balamadan nce takip edilecek yolu, yordam, sre ve sreyi belirli bir dzen ierisinde harmanladnzda baar yakalanacaktr. Lojistik bilimi, bu sistemi tanmlamakta, amacna gre eit ve eklini aklamakta ama uygulamadaki akl katksn, ngr ve takip sorumluluunu, uygulaycya brakmaktadr. Havaclkta ise uyulmas gereken uluslararas, blgesel ve ulusal kurallarn yan sra, mesleki snrlamalarn da etkisi ile eitlenen Lojistik, bir sanat olma yolunda ilerlemekte. Meslek ile sanat arasndaki bu ince izgide yaratclk yer alr. Geleceinizi kendinizin yaratmanz dileklerimle.
Servet BAOL
120305-tr Havayolu Lojistii 72/3
4-72
Havayolu Lojistii
120305-tr
0.1. NDEKLER
0. nsz.................................................................................................................................................3 0.1. NDEKLER.......................................................................................................................................................5 1. LOJISTIK YNETM..........................................................................................................................7 1.1 Lojistiin Geliimi....................................................................................................................................................7 1.2 TEMEL LOJSTK KISALTMALAR VE TERMLER...................................................................................8 1.3 DI TCARETTE TESLM EKLLER..........................................................................................................13 2. Lojistiin Prensipleri.......................................................................................................................20 3. Havaclkta Satnalma......................................................................................................................21 3.1 Lojistik Temel Maliyet Unsurlar........................................................................................................................22 3.1.1. Satnalma Maliyeti........................................................................................................................................23 3.1.2 Nakliye Maliyeti............................................................................................................................................23 3.1.2.1 Uluslar aras ve/veya dhili tamaclk,.....................................................................................................23 3.1.2.2 Aktarma 24 3.1.3 Sigorta Maliyeti..............................................................................................................................................24 3.1.4 Hizmetler........................................................................................................................................................25 3.1.4.1 Elleleme maliyeti,......................................................................................................................................25 3.1.4.2 hracat-ithalat ilemleri ve gmrkleme,....................................................................................................25 3.1.4.3 Vergi, mevzuat ve ilemleri,.......................................................................................................................26 3.1.5 Stok maliyeti..................................................................................................................................................27 3.1.5.1 Muayene - Kontrol......................................................................................................................................27 3.1.5.2 Stok ynetimi maliyeti,...............................................................................................................................27 3.1.5.2 Ambarlama Maliyetleri ..............................................................................................................................29 3.1.6 Paketleme Maliyetleri ...................................................................................................................................29 3.1.10 Uyumsuzluk maliyeti...................................................................................................................................31 3.1.11 Fazla kapasite Maliyeti................................................................................................................................32 3.1.12 deme ve Bankaclk ilemleri Maliyetleri.................................................................................................32 3. Uluslararas Anlamalar..................................................................................................................33 3.1 Uluslararas Havaclk Hukuku...........................................................................................................................35 3.2 Kamu Hukuku........................................................................................................................................................35 3.3 zel Hukuk.............................................................................................................................................................35 3.4 kili Anlamalar.....................................................................................................................................................36 3.5 Ulusal Mevzuat.......................................................................................................................................................36 3.5.1 Montreal Szlemesi......................................................................................................................................37 4. Tama Szlemeleri ve erii.......................................................................................................42 4.1 Alm-Satm Szlemeleri.......................................................................................................................................42 4.2 Tama Szlemesi Trleri (Tama ekline gre);............................................................................................42 4.3 Tama Szlemesi.................................................................................................................................................42 4.3.1 Tama Szlemelerinde Yer Almas Gerekenler;.........................................................................................43 4.3.1.1 Hava Tama Senedi Air Waybill............................................................................................................44 4.3.1.2 OBL - Ocean Bill of Lading B/L................................................................................................................47 4.3.1.3 RWB - Demiryolu Hamule Senedi Rail Waybill.....................................................................................48 4.3.1.4 Truck Bill of Lading veya CMR Convention Marchandise Routier.......................................................48 5. Ambalajlama ve Etiketleme.............................................................................................................49 6. Lojistik Gerekletirme...................................................................................................................51 7. Havayolu kmal Sreci.....................................................................................................................56 7.1 kmal Hazrlk Sreci............................................................................................................................................57 7.1.1 Planlamaclar tarafndan.................................................................................................................................57 7.1.2 Uygulamaclar tarafndan...............................................................................................................................58 7.2 kmal Alt Sreci.....................................................................................................................................................59 7.2.1. Anlamal irketler.......................................................................................................................................59 7.3 kmal Sreci...........................................................................................................................................................60 7.3.1 Anlamal Tayclar.....................................................................................................................................60 7.3.1.1 Tam Hizmet.................................................................................................................................................60 7.3.1.2 Paral Hizmet.............................................................................................................................................60 7.3 Kalite Gvence.......................................................................................................................................................60 7.4. Etik 61 7.5 Kabul Edi..............................................................................................................................................................61 7.6 Belgeler....................................................................................................................................................................61 7.7 deme Sreci.........................................................................................................................................................61 8 FORMLAR.........................................................................................................................................62 120305-tr Havayolu Lojistii 72/5
* AIRLINE reserves the right to approve or reject the audited company. .......................................64 FOR ORDERING DEPARTMENT EVALUATION ONLY. .....................................................................64
6-72
Havayolu Lojistii
120305-tr
1. LOJISTIK YNETM
Kelime, Latince "Logos" szcnden gelmektedir. Logos, us, kavrama, dzen, neden, saduyu, gereke ve sonu karmak anlamlarn ifade eder. Yunanca Logisticos, Hesaplama Sanat anlamndadr. Franszcada ise ayrmak, tahsis etmek ve denek ayrmak anlamlarn tar. Felsefede Mantk olarak hala kullanlmakta ise de, tarihte en ok askeri amala kullanlan bu kelime, bir ordunun hareketi iin tm unsurlarnn tasarm, hazrl ve uygulamas olarak karmza kar. 1950li yllarda talyanlar bu kelimeyi "Logistica", retimi sonlanm rnn datma hazr haline demeye balamlardr. 1.1 Lojistiin Geliimi Sanayi devrimi, yeni kavramlar ile birlikte bu kelimeye de yeni anlamlar eklenmitir. Lojistik, rn, hizmet ve insan gibi kaynaklarn, ihtiya duyulan yerde ve istenen zamanda temin edilmesi olarak da tanmlanabilir. Gnmzde Lojistik, mallarn, kiilerin ve bilgi aknn verimli kullanlmasna denmektedir. Tedarik Zinciri Ynetimi Profesyonelleri (Supply Chain Management Professionals - CSCMP) u tanm getirmitir; htiyalar karlamak zere rnn retildii veya kaynandan, son kullanmnn bulunduu tketim noktasna kadar olan tedarik zinciri iindeki malzeme, servis hizmeti ve bilgi aknn etkin ve verimli bir ekilde iki yne doru hareketi ile depolanmas, planlamas, uygulamas ve kontrol edilmesine denir. Bu gn gelinen noktada bilgi iletiimin web tabanl olmas yani internet zerinden haberleme ile e-Lojistik yaygn ekilde uygulanmakta olup ok yaknda e-Lojistik de yukardaki tanmda yerini alacaktr. letmeler artk Lojistik faaliyetleri, ileri tamamlayan ve deer yaratan bir sre olarak grmektedirler. Nasl grmesinler, 2008 senesi 10 uaklk bir Ticari Havayolu irketinin Teknik Satn alma blmnde harcanan tutar 5-6 $ milyon civarndadr. Bu genel bir ortalamadr. Bu miktar uak saysna bal olarak 10 $ milyon zerinde olabilmektedir. Bu rakamlara bakm giderleri dhil deildir. Tm bu sistemi ynetmek iin gereken baz kavramlar, endstri ve d ticaret, hzla yeni anlamlar kazanmakta ve akcl daha verimli hale getirmek iin yaplanmaktadrlar. Havaclk sanayinde Lojistik nce a) Standartlara uyum, b) Doru ncelik, c) zlenebilirlik d) Esneklik e) Sadelik ve f) Ekonomik yap kurallarn arar. Bu kurallarn hi birinden vazgeilemez.
1.2
TEMEL LOJSTK KISALTMALAR VE TERMLER
Doru rne, doru yerde, doru zamanda sahip olmak eklinde tarif edilen lojistik, terminolojisi ile de kendine zg uluslararas birok kavrama sahiptir. Aktarma: - Transshipment Eyann palet veya kasann bir tama aracndan dierine veya farkl tama ekilleri arasnda gmrkl sahada ya da gmrk kontrolnde aktarlmasdr. Birleik Tamaclk; - Combined Transport BM Avrupa Ekonomik Konseyi Tanm: Eyann oklu Tamaclk yntemi kullanlarak tren, i sular ya da denizler ve son ayan mmkn olan en ksa karayolu kullanlarak yapld tamaclk trdr. (artl Btnleik Tamaclk) Bo Kasa Ynetimi - EPC (Empty Palette Compound) Management: Yk ve malzeme tamaya konu olan her trl kasann sistem ierisinde belirli noktalar arasnda tanmas ve istiflenmesi dhil gerekli dzenin salanmasna denir. Uaklardaki yer ve hacim snrlamas nedeniyle ok hassas planlama ve takip gerektirir. Btnleik Tamaclk - Intermodal Transport; Kaplarn kullanlmas sonucu farkl tama aralar ile farkl tama sistemlerini birletiren tamacla denir. Gemi ya da uak ile gelen bir ULD, tren ya da TIR tarafndan hedefe tanmasna olanak salar. atal Ykleyici - Fork Lift: Eyann kaldrlp indirilmesi ve istiflenmesi iin kullanlan i makinesi. oklu Tamaclk - Multimodal Transport: Farkl tama birimleri veya aralaryla, birden fazla tamaclk tr kullanlarak gerekletirilen tamaclktr. Datm Merkezi: Eyann muhafaza edildii, gelen siparilere gre hzl, kapsaml ve youn aktarmlara elverili byk hacimli ambarlardr. (Eya, ey kelimesinin ouludur). Deer Zinciri (Value Chain) retim ncesinde hammaddenin tasarlanmasndan ve/veya salanmasndan balayarak rn alcya ulancaya kadar getii tm aamalarda alcya salanan yararlarn incelenerek kurum almalarn iyiletirecek yollarn aranmasn, tm aamalarda birbirine bal deer yaratan faaliyetlerin oluturulmasna denir. D Kaynak Kullanm (Outsourcing): irketin rettii rn ya da hizmet veya hizmetleri kendisinin retmesi yerine, maliyetlerini azaltmak, kaliteyi ykseltmek, verimlilii artrmak, sabit maliyetleri deiken maliyetlere dntrmek, ilgili tedarikinin uzmanlk, yatrm ve yaratclk gcnden yararlanmak, pazara tepki hzn ykseltmek
8-72
Havayolu Lojistii
120305-tr
amalarndan bir veya birkandan yararlanarak rn ya da hizmeti dardan temin etmesine denir. Elektronik Veri Deiimi - EDI : Electronic Data Interchange: Ayn kurulu ierisinde ve/veya kurulular aras ok geni miktardaki bilginin bilgisayarlar aracl ile standart bir elektronik formatta bilgisayar alar, radyo frekans sistemleri vs. gibi elektronik iletiim aralar zerinden iletilmesini salayan sisteme denir. Envanter Kontrol: Eldeki malzemelerin ihtiya saptamas, miktar belirlemesi, sipari zaman ve adedi, fazlalklarn elden karlmas ve kaytlarn dzenlenmesi ile uygun seviyede tutulmasn salamak zere yaplan almaya denir. Frigorifik Semi Treyler; Is deiimine duyarl rnlerin iki nokta arasnda sabit bir s ortamnda tanmas amacyla imal edilen ve bir soutucu niteye sahip tattr. Full Treyler; Bir asi st donanma sahip ekici tarafndan ekilen, ar yk tama amal, bir motoru bulunmayan, dingil, lastik sspansiyon grubu, fren vb. paralardan oluur. Gnderici (thalat/ihracat); INCOTERMS kurallar erevesinde kararlatrlan teslim ekline gre, uluslararas tama iini ve maliyetini yklenen taraftr. Gnderilen (thalat); Adna tama belgeleri dzenlenen ve tama sonunda maln teslim edilecei taraftr. Bildirimin taplaca taraf, tama srecine ilikin bilgilerin (yolculuk srasnda karlalan durumlar, gecikme ve yar zaman vb) aktarld taraftr. Kargo Havayolu tamaclnda, tanan yke denir. Kargo Ua; Yk kapasiteleri fazla, uzun mesafe uu yetenekleri yksek, ktalararas tamada tercih edilen havayolu tama aralardr. Ykler, eitli tama donanmlar yardmyla tanmaktadr. Kasa (Container): Tanm Kasa Szlemesi ile yaplm, boyutlar ve daras uluslararas standartlarla belirlenmi, tama sistemini btnletiren, oklu tamacla olanak salayan, tamay kolaylatran, gndericiden alcya kesintisiz ve ellelemesiz tama kolayl salayan tama kaplardr. Para yk, dkme yk, soutmal ve zel amal kullanma ve tama sistemine zg olmak zere uygun trleri bulunmaktadr. International Convention for Safe Containers (Cenevre, 02.12.1972) Kasa Szlemesi Article III Application; Madde.1-:..excluding containers specially
Havayolu Lojistii 72/9
120305-tr
designed for air transport ile Havacl, szlemenin ve kasa tanmlamasnn dnda brakr. Havaclkta ise ICAO, DGR kapsamnda Annex-18 ve ilgili belgeleri ile snrlar izer ve standart olarak yaynlad gvenlik artlarna uygun olarak eitlendirilmesi iini IATAya brakr. IATA kap, kasa ve altlklarn eitleri, standartlar, yaps ve zelliklerini uak reticileri ile birlikte belirler. Sonuta bu gn kullanlan tm kap, kasa ve tavalarn zellikleri, ayn kullanmlara hizmet eder. u an iin kullanmda yaygn olan 20 deiik boyda tava (Palet), 24 eit Kasa, toplamda 44 eit genel kapsaml ULD (Unit Load Device) mevcuttur. Kuru Yk Gemisi; zellik iermeyen kuru yklerin tanmasnda kullanlan denizyolu tama aracdr. Kurumsal Kaynak Planlamas - ERP (Enterprise Resource Planning): letmelerin farkl blgelerde bulunan ofis, acente, depo, gmrk, tedariki, retici, alc ve mteri kaynaklarn egdml olarak planlanmas, mal ve hizmet retimi iin gereken igc, makine, malzeme gibi kaynaklarn verimli bir ekilde kullanlmasn salayan btnleik ynetim sistemlerine denir. Kamyon; zellikle dhili tamada ve kk miktar ve lekteki rn nakliyesinde kullanlan aralardr. retim yeri ile ykleme noktas veya ykleme noktas ile kullanc deposuna olan tamalarda kamyonlara ihtiya duyulmaktadr. Normal, damperli, Jumbo, rmorklu vb. trleri bulunmaktadr. Kresel Konumlama Sistemi GPS - (Global Positioning System): Dnya yrngesindeki uydu alglayc sistemler tarafndan toplanan verilerin yer-konum bilgilerini edinme sistemidir. Vericilerin takld ara ve gereler gnmzde lojistik merkezlerden takip edilebilmektedir. Ayrca baknz: RFID. Lift-On / Lift-Off (LO-LO): Kendi vin ve tehizat ile ykleme ve boaltma yapabilen yk gemilerine verilen addr. Havaclkta yk tama amal Rus yapm yk uaklar, byle bir tanma uygun donanml uaklardr. Lojistik Hizmet Salayc Logistic Freight Forwarder: Lojistik ilemlerin tamamn ya da bir ksmn yrtecek firmalardan uluslararas nakliye, depolama, stok kontrol, ambalaj, etiketleme, sigorta, gmrkleme ve i datm gibi faaliyetleri uygun srelerde, rekabet edebilir maliyetlerle salayarak zm reten irketlere Lojistik Nakliyeci denir. Lojistik Hizmet Salayc Logistic Service Provider (LSP): Biliim ve enformasyon teknolojisindeki gelimeler lojistik hizmetlerin nemini daha da arttrmasyla bir irketin lojistik fonksiyonlarnn tmn ya da bir
Havayolu Lojistii 120305-tr
10-72
ksmn bilgi birikimi, tama, datm, stoklama gibi hizmetleri yerine getiren d tedarikilere ise Lojistik Hizmet Salayc denir.
Malzeme Kaynak Planlamas MRP - (Material Resource Planning): rn aacn, stok yatrmlarn en aza indirmek, retimi ve etkinlii arttrmak, hizmeti gelitirmek ve kalitesini arttrmak amacyla kullanlan bir ynetim izelgeleme ve teknik hesaplama yntemidir. Firma tarafndan sisteme girilen rota bilgileri, stok bilgileri ve kullanm tahminleri sonucu, ncelikle gereken rn/hizmet miktar belirlenmekte, sonrasnda mevcut stoklara ve verilmi siparilere baklarak ihtiyac gerekenleri doru miktarlarda ortaya kmaktadr. Navlun Denizyolu tamaclnda, tanan yke denir. Tedarik Zinciri- Supply Chain: Tedarik zinciri, hammaddeler dhil, bir rnn retilmesi, depolanmas, stok kontrol, sipari ynetimi ve datm faaliyetlerini ieren ve tm bu faaliyetlerin izlenebilmesi iin gerekli olan bilgi sistemleri adr. Paletler; (Tavalar) Kargonun ykleme ve boaltmn kolaylatrmak iin eyann altna yerletirilen aa ya da metal yzeyler olup, yk birletirmede, istifleme ve ambalajlamada ve yk tamaya uygun hale getirmede kullanlan standart tavalardr. Po - Antrepo Depo (Ambar) Po: Ambar Antre Po - Giri ambar: Gelen eyann sakland ambar. De Po - k ambar: Gidecek olan eyann sakland ambar. Radyo Frekansl Tanma Sistemi - RFID (Radio Frequency Identification) Taklan her tr nesneyi radyo dalgalar ile tanmlama teknolojilerine verilen genel isimdir. (Kasa, tava ve kram dolaplarna taklanlar gibi) RO-LA Tamaclk - (Rollende Landstrasse): Karayolu-Demiryolu birlikte olarak yaplan tamaclk eklidir. Ro-Ro Gemisi - Ro-Ro (Roll-On-Roll-Off) Tamaclk; Tekerlekli tama aralarn treyler, kamyon ve rmorklar ekici srcsyle veya srcsz olarak tayan gemiler. Sorumlu Lojistik Orta, - LLP (Lead Logistic Provider): D Kaynak Tedarik zincirinin tamamn ya da bir ksmn yeniden deerlendirme, dntrme, uygulama ve yrtlmesi gibi bu zinciri etkileyecek bir deer yaratabilen, bu hizmetleri mterinin pazar koullar ile ihtiyalarna bal olarak tasarlayan, depolama ve tamaclk hizmetleri ile uzmanlk hizmeti verebilen stratejik ve teknolojik kurumlardr. Tam Zamannda retim - JIT (Just in Time):
Havayolu Lojistii 72/11
120305-tr
Tam zamannda retim, ihtiya duyulan rn malzeme, donanm, igc ve alan kullanarak ihtiya duyulan zaman ve miktarda retme, malzeme temini, depolama, bakm onarm, mhendislik tasarm, sat ile st ynetimin retim sisteminin i verimliliini srekli iyiletirmeyi amalad bir stratejidir. Tama Tama ilemi znde bir yer deitirmeyi ifade etmektedir. Konusuna gre yolcu ya da eyann, bir yerden bir baka yere ulatrlmasdr. Tamaclk Mallarn ve insanlarn, zaman ve mekan faydas yaratacak ekilde yer deitirmesini salayan hizmetlerin tmdr. Tama Szlemesi INCOTERMS kurallar erevesinde tayc ve gnderici arasnda yaplan, uluslararas tama kurallar erevesinde alcya ulatrmasna karlk, yasal olarak tama bedelini isteme hakkn veren, sorumluluklarn yerine getirilmemesi halinde ise hukuki ynden zme dayanak tekil eden yazl belgedir. Tayc Tamaclk iini meslek edinmi olan, tat sahibi olup olmamas nemli olmakszn ara tayclardan da yararlanarak tama iini stlenen taraftr. Tedarik Zinciri Ynetimi (Supply Chain Management) Tedarik zinciri ynetimi, rnlerin ve hizmetlerin reticiden tketiciye kadar olan; tedarikiler, reticiler, toptanclar, datmclar, perakendeciler arasnda balant kurularak, bu zincirindeki faaliyetlerin kontrolnn salanarak envanter ynetimi de dahil, balantlar btnnn ynetimine denir. Temin-Tedarik Lojistii (retim Lojistii) - Acquisition Logistics Belirlenen ihtiyalarn karlanmas ve gerekli kaynaklarn temin edilmesi iin irketlerin lojistik sistem, alt sistem ve donanmlar kapsayan gerekli malzemelerin temini sresince ihtiyalarn sistemli olarak tanmlama, belirleme, kaynak planlamas, proje ynetimi, teknik ve idari artnamelerin hazrlanmas, tasarm, gelitirme, retme, satn alma, datma, ykleme, hata analizlerinin yaplmas, muayene, test, kabul, teslim ve gelitirme srecine denir. TIR: Transports Internationaux Routiers Uluslararas Tamacl'nn Franszca karl olan, Transports Internationaux Routiers (TIR) szcklerinin ksaltlm ekli olup, herhangi bir arac tanmlamamaktadr. Treyler(Trailer); ekilen (Kasa) Bir ekici ara tarafndan ekilen, ar yk tama amal, kendine ait motoru bulunmayan, dingil, lastik, fren, ABS gibi paralardan oluan tattr. Kamyonun arkasna eklenen eidine de Rmork denir. Semi Trailer: ekilen Yarm (Kasa)
12-72
Havayolu Lojistii
120305-tr
Bir ekici ara tarafndan ekilen, ar yk tama amal, kendine ait motoru bulunmayan, dingil, lastik, fren, ABS gibi paralardan oluan treylerin kk boyuna Yarm Kasa denir.
1.3 DI TCARETTE TESLM EKLLER INCOTERMS, ICC (International Chamber of Commerce) Uluslararas Ticaret Odas (MTO) tarafndan hazrlanmakta ve yaynlanmaktadr. (EXW) EX WORKS / TCAR LETMEDE TESLM "Ticari letmede Teslim " teslim ekli ile satc, szleme koullarna uygun mal hazrlayarak belirtilen tarihte veya sre iinde yine anlamada belirtilen yerde (Fabrika, depo, iyeri vb.) herhangi bir tama aracna yklenmemi olarak, mallar alcnn emrine amade tutar. Mallarn emrine hazr tutulduunu alcya bildirir. Alcnn ihracat ile ilgili belgeleri alabilmesi iin yardmc olur. Alcnn talep etmesi halinde, tm masraf ve riski alcya ait olmak zere tama acentesi ile anlama yaparak, dzenlettii tama belgesini var yerinde mallar teslim alabilmesi iin alcya gnderir. Satcnn alcya kar tama szlemesi ve sigorta szlemesi yapmak ykmll yoktur. Eer belirlenen teslim yerinde zerinde net olarak anlalan belirli bir nokta yoksa ve eer uygun birka nokta varsa, satc bu noktalardan kendi amacna en uygun olann seebilir. Satc, mallarn teslim edilebilmesi iin gerekli kontrol ilemleriyle (kalite kontrol, lm, tartm, saym vb.) ilgili masraflar der. Alc, szleme koullarna uygun olarak mal bedelini der. Mallar satcnn iletmesinde teslim ald andan itibaren malla ilgili tm risk ve masraflar Alcnn sorumluluundadr. Her trl ihracat ve ithalat ilemleri iin gerekli olan lisans, vb. idari ve ticari belgeleri dzenler, gerekli izinleri alr, gmrk ilemlerini yaptrr ve gmrk vergileri ile tama bedelini der. (FCA) FREE CARRIER / TAIYICIYA MASRAFSIZ "Taycya Masrafsz" kural, satcnn mallar, satcnn iyerinde veya belirlenen baka bir yerde, alc tarafndan tayin edilen taycya veya baka bir kiiye teslim etmesini ifade eder. Bu teslim eklinde satc mallarn gmrk ilemlerini tamamlayarak, belirlenen tarihte ve yerde ilk taycnn gzetimine devrettii anda teslim ilemlerini tamamlam olur. Satcnn alcya kar tama szlemesi ve sigorta szlemesi yapmak ykmll yoktur. Teslim anna kadar btn masraf ve riskler satcnn ykmllndedir. Satc, mallarn teslim edilebilmesi iin gerekli kontrol ilemleriyle (kalite kontrol, lm, tartm, saym vb.) ilgili masraflar ve ihra lkesi yetkililerinin emrettii ykleme ncesi muayene masraflarn der. Satc, masraflar kendine ait olmak zere, mallarn teslim edildiine ilikin olaan teslim kantn alcya verir.
Bu andan itibaren malla ilgili tm masraf ve riskler alcya geer. Tama creti de dier tm giderler gibi alc tarafndan denir. Alc, szleme koullarna uygun olarak mal bedelini der. Belirlenen tarihte ve yerde mallarn teslim alr. thalat ile ilgili belge veya izinleri alarak gmrk vergisi ve masraflarn der. Tama acentesi ile anlama yaparak cretini der. (FAS) FREE ALONGSIDE SHIP / GEM DOURULTUSUNDA MASRAFSIZ "Gemi Dorultusunda Masrafsz" kural, satcnn mallar belirlenen ykleme limannda, alc tarafndan seilen geminin dorultusunda (rnein bir rhtmda veya bir mavnada) brakarak teslim etmesini ifade eder. Mallar gemi rhtmnda ise, ykleme yerine getirerek, gemi akta demirli ise mavnalarla geminin yanna kadar gtrlerek teslim edilir. Mallarn konteynrda olduu hallerde, satcnn mallar gemi dorultusunda deil de bir terminalde taycya teslim etmesi olaandr. Bu gibi durumlarda, FCA kural kullanlmaldr. Satc szleme artlar uyarnca mallar hazrlar. Alcnn istei ile masraflar alcya ait olmak zere ykleme belgesinin dzenlenmesini salar, var limannda mallar teslim alabilmesi iin alcya gnderir. Satcnn alcya kar tama szlemesi ve sigorta szlemesi yapmak ykmll yoktur. Alc, mallarn geminin yannda tesliminden itibaren malla ilgili btn masraflar ve tama cretini karlar. Mallarn kaybolmas veya hasar grmesi gibi rizikolar alcya aittir. Bu andan itibaren ihracat ile ilgili tm belgeler alc tarafndan hazrlanr. Gmrk ilemleri de alc tarafndan yaplr. Alc, ihra lkesi yetkililerinin emrettii ykleme ncesi muayene masraflar hari olmak zere, dier zorunlu ykleme ncesi muayene masraflarn der. Alc firma bu lkede ihracat gibi hareket edebilmesi mmkn deilse bu teslim ekli seilmemelidir. (FOB) FREE ON BOARD / GEMDE MASRAFSIZ "Gemide Masrafsz" kural, satcnn mallar belirlenen ykleme limannda, alc tarafndan seilen gemide veya bu ekilde teslim edilen mallar temin ederek teslim etmesini ifade eder. Bu kural, satcn mallar gemiye yklenmeden nce bir terminalde taycya teslim ettii haller iin uygun olmayabilir. rnein mallar konteynrda olduu zaman bu ekilde teslim edilmeleri olaandr. Bu gibi durumlarda, FCA kural kullanlmaldr. Satc szleme koullarna uygun mal hazrlar. Belirlenen limanda, belirlenen tarihte alcnn temin etmi olduu gemiye ykleme yapar. Satcnn alcya kar tama szlemesi ve sigorta szlemesi yapmak ykmll yoktur. hracat iin gerekli tm belgeleri hazrlar ve mallarn gmrk ilemlerini tamamlayarak teslim eder. Dzenlenen tama belgesini ve alcnn lkesindeki kullanaca gerekli dier belgeleri hazrlayarak deme ekline gre alcya gnderir. Mallarn geminin kpetesini (Gvertesini) geene kadar meydana gelebilecek her trl hasar ve kayp satcnn sorumluluundadr. Uyguland lde, ihracat iin gerekli gmrkleme ilemlerine ilikin masraflar ve ihracat iin denmesi gereken btn resimleri, vergiler ile dier harlar der.
14-72 Havayolu Lojistii 120305-tr
Alc, szleme koullarna uygun olarak mal bedelini der. thalat iin gmrk belgelerini dzenleyerek gmrk ilemlerini tamamlar. Gmrk vergilerini der. Tama acentesi ile anlama yaparak navlun bedelini der. Ykleme limannda mallar geminin kpetesini getikten sonra malla ilgili tm masraf ve riskler alcnn sorumluluundadr. Not: Bu terim sadece deniz (ve i suyolu) tamaclnda kullanlr. (CFR) COST AND FREIGHT / MASRAFLAR ve NAVLUN "Masraflar ve Navlun" kural, satcnn mallar gemide teslim etmesini veya zaten bu ekilde teslim edilmi mallar tedarik etmesini ifade eder. Bu kural, satcn mallar gemiye yklenmeden nce bir terminalde taycya teslim ettii haller iin uygun olmayabilir. rnein mallar konteynrda olduu zaman bu ekilde teslim edilmeleri olaandr. Bu gibi durumlarda, CPT kural kullanlmaldr. CFR kural kullanldnda (tpk CIP, CPT veya CIF kurallarnda olduu gibi), satc teslim ykmlln mallar var yerine ulatnda deil, mallar ilgili kural uyarnca taycya devrettiinde yerine getirir. Satc szleme koullarna uygun mal hazrlar. Alcnn lkesinde kullanaca lzumlu belgeleri hazrlar. Gmrk ilemlerini tamamlar. Tama acentesi ile szleme yaparak var limanna kadar olan navlun cretini der. Satc, masraflar kendisine ait olmak zere, mallarn belirlene terminale kadar tanmas iin tama szlemesi yapmaldr. Dzenlenen tama belgesini ve gerekli dier belgeleri alcya gnderir. Satcnn alcya kar sigorta szlemesi yapmak ykmll yoktur. Mallar gemi kpetesini getikten sonra navlun dndaki malla ilgili tm masraf ve riskler alcya aittir. Alc, szleme koullarna uygun olarak mal bedelini der. thalat iin gmrk belgelerini dzenleyerek gmrk ilemlerini tamamlar. Gmrk vergilerini der. Mallar var limannda boaltma masraflarn ve liman cretlerini de demek suretiyle gecikmeksizin maln boaltr. Tama sresince malla ilgili olarak yaplm olan navlun dndaki btn masraflar demek zorundadr. Uyguland lde, ithalat iin denmesi gereken btn resimleri, vergileri ve mallarn ithaline ilikin gmrk ilemlerine ait masraflar ve tama szlemesi kapsamnda olmamas kaydyla, mallarn herhangi bir lkeden transit gei masrafn da der. Not: Bu terim yalnzca deniz ya da nehir tamaclnda kullanlabilir. Eer tama ileminde, rnein roll-on/roll-off ya da konteynr trafiinde olduu gibi gemi bordasnn herhangi bir pratik anlam kalmamsa, bu durumda CPT teriminin kullanlmas daha uygun olacaktr. (CIF) COST, INSURANCE and FREIGHT / MASRAFLAR, SGORTA ve NAKLYE "Masraflar, Sigorta ve Nakliye" kural, satcnn sigorta primi, naklite, ykleme masraflar ve riskleri stlenerek mallar gemide teslim etmesini veya zaten bu ekilde teslim edilmi mallar tedarik etmesini ifade eder. Bu kural, satcn mallar gemiye yklenmeden nce bir terminalde taycya teslim ettii haller iin uygun
olmayabilir. rnein mallar konteynrda olduu zaman bu ekilde teslim edilmeleri olaandr. Bu gibi durumlarda, CIP kural kullanlmaldr. CIF kural kullanldnda (tpk CIP, CPT veya CFR kurallarnda olduu gibi), satc teslim ykmlln mallar varma yerine ulatnda deil, mallar ilgili kural uyarnca taycya devrettiinde yerine getirir.
Satc szleme koullarna uygun mal hazrlar. Alcnn lkesinde kullanaca lzumlu belgeleri hazrlar. Gmrk ilemlerini tamamlar. Masraflar kendisine ait olmak zere, mallarn belirlene terminale kadar tanmas iin tama szlemesi ve sigorta szlemesi yapar ve var limanna kadar olan nakliye cretini der. Dzenlenen tama belgesini ve gerekli dier belgeleri alcya gnderir. Uyguland lde, ihracat iin gerekli gmrkleme ilemlerine ilikin masraflar ve ihracat iin denmesi gereken btn resimleri, vergileri ve dier harlar der. Mallar gemiye yklendikten sonra risk alcya geer. Alc, szleme koullarna uygun olarak mal bedelini der. thalat iin gmrk belgelerini dzenleyerek gmrk ilemlerini tamamlar. Gmrk vergilerini der. Mallar var limannda boaltma masraflarn ve liman cretlerini de demek suretiyle gecikmeksizin maln boaltr. Alc, ihra lkesi yetkililerinim emrettii ykleme ncesi muayene masraflar hari olmak zere, dier zorunlu ykleme ncesi muayene masraflarn da demelidir. (CPT) CARRIAGE PAID TO./ TAIMA CRET DENM OLARAK TESLIM "Tama creti denmi Olarak" kural, satcnn mallar kendisinin setii bir tayc veya dier bir kiiye belirlenen yerde (eer taraflarca byle bir yer kararlatrlmam ise) teslim edeceini ve satcnn, mallarn belirtilen var noktasna getirilmesi iin gerekli tama szlemesini yapmak ve tama masraflarn demek zorunda olduunu ifade eder. Bu teslim ekli zellikle ok aral tamaclk trlerinde kullanlr. CPT kural kullanldnda (tpk CIP, CFR veya CIF kurallarnda olduu gibi), satc teslim ykmlln mallar varma yerine ulatnda deil, mallar ilgili kural uyarnca taycya devrettiinde yerine getirir. Satc szleme koullarna uygun mal ve alcnn lkesinde kullanaca gerekli belgeleri hazrlar. Gmrk ilemlerini tamamlar. Tama acentesi ile szleme yaparak var limanna kadar olan tama cretini der. Mallarn teslim edilebilmesi iin gerekli kontrol ilemleriyle (kalite kontrol, lm, tartm, saym vb.) ilgili masraflar ve ihra lkesi yetkililerinim emrettii ykleme ncesi muayene masraflarn der. Mallar ilk taycnn gzetimine devrettii andan itibaren malla ilgili tm risk ve dier masraflardan kurtulur. Alc, szleme koullarna uygun olarak mal bedelini der. thalat iin gmrk belgelerini dzenleyerek gmrk ilemlerini tamamlar. Gmrk vergilerini der. Tama bedeline dhil deilse boaltma masraflarn deyerek cirolu konimentoyu
acenteden teslim alr. Alc, ihra lkesi yetkililerinin emrettii ykleme ncesi muayene masraflar hari olmak zere, dier zorunlu ykleme ncesi muayene masraflarn der. Mallarn ilk taycya tesliminden itibaren tama dndaki malla ilgili tm masraf ve riskler alcya aittir. Transit tama nedeni ile doabilecek gmrk masraflar da alc tarafndan karlanr. (CIP) CARRIAGE AND INSURANCE PAID TO / TAIMA ve SGORTA CRET DENM OLARAK "Tama ve Sigorta denmi Olarak" kural, satcnn mallar kendisinin setii bir tayc veya dier bir kiiye belirlenen yerde (eer taraflarca byle bir yer kararlatrlmam ise) sigorta primi, tama ve ykleme masraflar ile riskleri stlenerek teslim edeceini ifade eder. Ancak alc, olaand risklere (grev, sava, doal afet vb.) kar sigorta yaptrlmasn istiyorsa primini kendisi demek artyla satcdan sigorta kapsamnn geniletilmesini isteyebilir. CIP kural kullanldnda (tpk CPT, CFR veya CIF kurallarnda olduu gibi), satc teslim ykmlln mallar varma yerine ulatnda deil, mallar ilgili kural uyarnca taycya devrettiinde yerine getirir. Satc, szleme koullarna uygun mal hazrlar. Hasar ve masraflar kendisine ait olmak zere, mallarn ihrac iin gerekli her trl izni alr, mallarn ihrac iin gerekli tm belgeleri dzenler ve gmrk ilemlerini tamamlar. Alcnn lkesinde kullanaca lzumlu belgeleri hazrlamak satcnn sorumluluundadr. Tama acentesi ile szleme yaparak var limanna kadar olan tama cretini der. Masraflar kendisine ait olmak zere, gnderdii maln sigortasn yaptrr. Mallar ilk taycnn gzetimine devrettii andan itibaren ilgili risk ve masraflardan kurtulur. Alc, szleme koullarna uygun olarak mal bedelini der. Mallar var limannda boaltma masraflarn ve liman cretlerini de demek suretiyle gecikmeksizin maln boaltr. Alc, ihra lkesi yetkililerinim emrettii ykleme ncesi muayene masraflar hari olmak zere, dier zorunlu ykleme ncesi muayene masraflarn der. Teslim anndan sonra tama ve sigorta primi dndaki meydana gelen btn masraflar alc tarafndan karlanr. thalat iin gmrk belgelerini dzenleyerek gmrk ilemlerini tamamlar, denmesi gereken tm resimleri, vergileri ve dier harlar, gmrk ilemlerine ilikin masraflar der. (DAT) TERMNALDE TESLM / DELIVERED AT TERMINAL "Terminalde Teslim" kural, satcnn mallar belirlenen varma yerinde veya limannda belirlenen terminalde, gelen tama aracndan boaltlm bir ekilde alcnn tasarrufuna brakmakla mallar teslim ettiini ifade eder. Terminal terimi, rhtm, depo, konteynr sahas veya yol, demiryolu veya hava kargo istasyonu gibi st ak veya kapal olabilecek herhangi bir yeri kapsar. Taraflar mallarn terminalden baka bir yere tanmas ve elleleme ile ilgili hasar ve masraflarn satc tarafndan stlenilmesini amalyorsa, DAP veya DDP kurallar kullanlmaldr.
Satc, szleme koullarna uygun mal hazrlar. Hasar ve masraflar kendisine ait olmak zere, mallarn ihrac iin gerekli her trl izni alr ve teslimden nce baka bir lkeden geii iin gerekli gmrk ilemlerini tamamlar. Satc, masraflar kendisine ait olmak zere, mallarn belirlene terminale kadar tanmas iin tama szlemesi yapar. Satcnn alcya kar sigorta szlemesi yapmak ykmll yoktur. Satc, mallar kararlatrlan tarihte, varma yerinde veya limannda kararlatrlan terminalde, gelen tama aracna boaltarak teslim eder. Eer belirli bir terminal kararlatrlmam ise, satc kararlatrlan varma yerinde veya limannda kendi amacna en uygun terminali seebilir. Satc, uygun olarak teslim edildii ana kadar mallarn tesliminden nce ihracat iin gerekli gmrkleme masraflar ve ihracat iin denmesi gereken btn resimleri, vergiler ve dier harlar ile tm masraflar der. Alc, szleme koullarna uygun olarak mal bedelini der. Uyguland lde, alc, hasar ve masraflar kendisine ait olmak zere, her trl ithalat iznini veya dier resmi izni alr ve mallarn ithali iin tm gmrk ilemlerini tamamlar. Mallar teslim ald andan itibaren tm masraflar alcnn sorumluluundadr. Alc, ihra lkesi yetkililerinim emrettii ykleme ncesi muayene masraflar hari olmak zere, gmrk ilemleri, masraflar, gmrkte doan vergi, resim ve harlar ile dier zorunlu ykleme ncesi muayene masraflarn der.
(DAP) BELRLENEN YERDE TESLM / DELIVERED AT PLACE "Belirlenen Yerde Teslim" kural, satc tarafndan belirlenmi olan boaltma yerinde (bir liman iskelesi, gmrk noktas, havaliman) boaltma iin hazr durumda nakliye aracnn zerinde alc emrine braklmasdr. Satc, szleme koullarna uygun mal hazrlar. Satc, hasar ve masraflar kendisine ait olmak zere, mallarn ihrac iin gerekli her trl izni alr ve mallarn ihrac veya teslimden nce baka bir lkeden geii iin gerekli gmrk ilemlerini tamamlar. Masraflar kendisine ait olmak zere, mallarn belirlene terminale kadar tanmas iin tama szlemesi yapar. Satcnn alcya kar sigorta szlemesi yapmak ykmll yoktur. Mallar kararlatrlan tarihte, varma yerinde, eer varsa kararlatrlan noktada, gelen tama aracndan boaltlmaya hazr ekilde teslim eder. Satc, uygun olarak teslim edildii ana kadar mallara ilikin btn masraflar ve uyguland lde ve tesliminden nce ihracat iin gerekli gmrkleme masraflar ve ihracat iin denmesi gereken btn resimleri, vergiler ve dier harlar, herhangi bir lkeden geiine ilikin tm masraflar der. Alc, szleme koullarna uygun olarak mal bedelini der. Uyguland lde, alc, hasar ve masraflar kendisine ait olmak zere, her trl ithalat iznini veya dier resmi izni alr ve mallarn ithali iin tm gmrk ilemlerini tamamlar. Mallar teslim ald andan itibaren tm masraflar alcnn sorumluluundadr. Tama szlemesi uyarnca bu masraflarn satcya ait olacann dzenlendii
haller dnda, mallarn belirlenen varma yerinde teslim alnabilmesi iin gelen tama aracndan boaltlmas iin gerekli masraflar der. Uyguland lde, mallarn ithali iin denmesi gereken btn resimleri, vergileri ve dier harlar ve dier masraflar alc der. Alc, ihra lkesi yetkililerinim emrettii ykleme ncesi muayene masraflar hari olmak zere, dier zorunlu ykleme ncesi muayene masraflarn der. (DDP) DELIVERED DUTY PAID / GMRK VRGLER DENMI OLARAK TESLIM Bu teslim ekli ile satcnn teslim ykmll, mallarn ithal lkesinde belirlenen yerde emre hazr tutulmas ile sona ermektedir. Satc, mallarn o noktaya kadar tanmas, ithal gmrnden geirilmesi iin gerekli vergi, resim ve dier harlar dhil olmak zere riziko ve giderleri stlenmek durumundadr. EXW terimi satc iin ne kadar az ykmllk ifade ediyorsa, DDP terimi de o kadar ok ykmllk ifade etmektedir. "Gmrk Vergileri denmi Olarak Teslim" kural, satcnn mallar ithalat iin gmrklenmi olarak ve belirlenen varma yerinde gelen tama aracnda boaltmaya hazr ekilde alcnn tasarrufuna brakmakla teslim ettiini ifade eder. Bu teslim eklinde satc bir de gmrk vergilerini demek zorundadr. DDP Kural, satc asndan azami ykmll gsterir. Eer taraflar, mallarn ithalat iin gmrklenmesine ilikin tm hasar ve masraflarn alc tarafndan stlenilmesini istiyorlarsa, DAP Kural kullanlmaldr. Satc szleme koullarna uygun mal hazrlar. Kendi lkesinde ve Alc lkesinde kullanaca lzumlu belgeleri hazrlar. hracat ve thalat Gmrk ilemlerini tamamlar. Satc, masraflar kendisine ait olmak zere, mallarn belirlene terminale kadar tanmas iin tama szlemesi yapar. Satcnn alcya kar sigorta szlemesi yapmak ykmll yoktur. Tayc arac temin ederek tama cretini der. Teslime kadar malla ilgili btn masraflar ve riskler satcya aittir. Teslimi alcnn lkesinde belirlenen yerde ve tarihte gmrk vergilerini de demek suretiyle gerekletirir. Sat szlemesinde aksi aka kararlatrlmamsa, ithalata ilikin denmesi gereken KDV ve dier tm vergiler satcya aittir. Alc, Szleme koullarna uygun olarak mal bedelini der ve mallar teslim alr. Mallarn ngrld ekilde teslim edildii andan itibaren bu mallarla ilgili btn masraflar karlar. Alcnn satcya kar ihra veya ithal lkesi yetkililerinin emrettii herhangi bir ykleme ncesi muayene masrafn demek gibi bir ykmll yoktur.
120305-tr
Havayolu Lojistii
72/19
2. Lojistiin Prensipleri
Lojistiin kavramsal tanm yapldktan sonra gerek retim sektrnde, gerek ticari alanda uygulanan faaliyetlerin genelinde hep ayn prensip uygulanr. Bu prensipler lojistik faaliyetlerin planlanmas ve iletimi iin esastr. Planlama Lojistikte ama, srecin nceden planlanmas ve plan ile gerek uygulama arasndaki farkn belirlenerek sre iyiletirmesi yaplmasdr. Standartlk Desteklenen sistemlerde kullanlan lojistik hizmetlerin standart olmas esastr. Malzemede, hizmetlerde ve usullerde standartlk arttr. Uluslararas standartlarn kullanlmas nceliklidir. Tama aralar, kaplar-kasalar, elleleme donanm, biliim teknolojisi gibi temel lojistik unsurlarn standart olmas kreselleme srecindeki lojistik iin kazan salayc unsurlardr. Uluslar aras kurallar da zaten bunu art komaktadr. Yeterlilik Yeterli destein salanmas lojistik ilemler iin hayati neme sahiptir. Lojistik kaynaklarn yeterlilik seviyesi, kurum ya da kiilerin yeterlilik belgeleri ile llr. Ayrca yeterlilik prensibi, fazla stok yerine srdrlebilirlik ve karlanabilirlik seviye belirlemesi ile de belgelenmelidir. Esneklik Lojistik birimlerin uygulad yntemler deien durumlara, oluum ve kavramlara uyum salayabilecek bir yaplanmay gerekletirmi olmaldr. Ekonomi Ekonomi bize en az masrafla maliyet-etkin bir ekilde lojistik destein salanmasn emreder. Kaynaklar ihtiyacn tamamn karlayacak durumda olsa bile drdnc boyut (zaman) devreye girdiinde ncelik snrlamasnda oluan geriye dm grnm, sonu elde edildiinde kar gsterecektir. Sadelik Karmak oluumlar yerine hem planlamada hem de iletimde lojistiin tm alanlarnda sadelik esas alnmaldr. Sadelik etkinlii artrr. Sadeliin salanmas neticesinde kaynaklarn etkin kullanm gerekleir. zlenebilirlik Bilgi ilem teknolojisi kullanm ile tm iletimin miktar, durum, zaman ve yer itibariyle en gereki biimde ve gerek zamanl izlenebilmesi, sorunlarn nceden veya en erken seviyede zlmesi adna gereklidir. Havaclkta ise doal kalite gerei izlenebilirlik, belgeleme asndan ok nemlidir. Egdm Lojistik destein etkinliinin salanmas egdm artna baldr. Lojistik planlamaclar ile uygulayclar, mteri ile aralarnda mutlaka egdm salamaldrlar. Belgeleme Belgelenmemi hibir i ve/veya ilem geerli deildir. Kalite bunu emreder. Takip edilebilirlik kavram gemii de kapsar.
3. Havaclkta Satnalma
Dardan satn alnacak hizmet ve/veya malzeme ihtiyacnn belirlenmesinden malzemenin depoya giriine kadar olan sreci kapsar. Bu sre dhilinde, satn alma taleplerinin yaratlmas, tekliflerin alnmas ve takibi, yetkili ve satc listelerinin bakm, satc szlemeleri, tedarik kayna belirleme, otomatik satc tayini, satn alma siparii yaratlmas, duran varlk gibi sreler yer alr. Sadece bir uan teknik olarak uabilir olmas iin Uluslararas yaynlar ICAO Annex-2, Annex-5, ICAO-8, Annex-16, Annex-17. Annex-18 ve ilgili belgeleri ile Ulusal yaynlara SHY-M, SHY-66, SHY-145, SHY-147, SHD T-43, SHT-NDT, SHT-OD, SHT OPS-1, SHT-2, SHT-21, SHT-25, SHT-39, SHT-66, SHT-120, SHT-121 ve ilgili genelgelere uyumanz gerekecektir. Bunlarn nda kurumunuzun hazrlayp yetki alm olduu El Kitab grev, yetki ve sorumluluunuzu belirlemi ve sizlere ek yaptrmlar emretmitir, Tm bunlara ek olarak, Avrupa Birlii kuruluu olan EASA, bu birlikten aldnz her unsur iin size yeni artlar sunuyor olabilir. Uak reticisi olan firmann teknik yaynlar ise ayrca takip edilecek ve deerlendirilerek uygulanacaktr. Tm bu artlar biliyor olmak da yetmez. Devingen bir yapya sahip olan havaclk sanayi; ierisindeki gelime, yenilik ve artlar toplamda yaklak 10.000 sayfa ierisinde bir maddeyi deitirip deitirmediinin kontrol sorumluluunu da size brakmaktadr. Tm bu artlar ieren ark doru ve dzgn alyor ise, size doru bilgi gelecek ve siz de doru satnalmay gerekletirmek iin dmeye basacaksnz. Seim artnz tm yukarda bahsedilen ark nedeniyle en kolaya indirgenmitir. Satn alacanz ne olursa olsun, belgelenmi olmaldr. Uygunluk Belgesi olmayanlar zaten irketin Satn Alma blm gerekletirecektir. Size gereken alma masas gibi. Ama teknik ambar boyamak iin gerekli zel boyay ancak yetkili biri alabilir. Bir Havayolunda 6 Elkitapl, 6 da Elkitapsz blm olabilir. Bir bakm kuruluunda da 3 Elkitapl, 3 de Elkitapsz blmn olabilecei gibi. El Kitab olan blmler, tm bu yukarda bahsedilen (ve bahsi gemeyen) uluslararas ve ulusal kanun, ynetmelik, talimat, genelge ve el kitab erevesinde kendine zg bir Satnalma yaplandrmasna giderler ya da aralarnda birilerini sorumlu olarak atarlar. Sonuta ister bir kii ister bir blm, Satnalma dan sorumlu olacaktr. Byle bir sorumluluk havacln zndeki kalite nedeniyledir. Lojistiin Prensipleri havaclkta kalite kapsamndadr ve hibir ey ngrnn Gereklemesi anlamnda kullanlan kalite dnda kalamaz. ster hizmet ister malzeme olsun, retmediiniz srece satn almak zorundasnz. Havaclkta bilgi ve ynetim dhil her unsur, siz retmediiniz srece satn alnacaktr. Her tr satn alma, size maliyet olarak geri dnecektir. stelik neyi, nereden satn alacanz da biliyor olmanz size yetmez.
Yetkilendirilmi olmas art hep olacak ve siz de o arta uyacaksnz. Kalite Blm kendi ii ile ilgili bir yazlm satn alacak ise, beenisine gre deil, kalite kapsamnda, Standartlara uyum, zlenebilirlik, Esneklik, Yedeklenme ve Saklanabilirlii gzetmek ve belgesini istemek zorunda kalacaktr. Uu iletme Benzetilmi Uu Eitim hizmeti satn alaca bir irketin Yetki Belgesi ni grmeden anlama imzalamayacaktr. Uu Eitimi Hizmetini satn almak isteyecek olan Uu Eitim blm, yine o eitimi verecek irketin Yetki Belgesi ni grmeden anlama yapmayacaktr. Teknik Blm, satn alaca bir vida iin reticiden Yetki Belgesi talep eder. Yer letme, hizmet alaca kurulua Yetki Belgesi olmad srece teklif bile gtrmez. Kabin Hizmetleri Blm, Yetki Belgesi olmayan ikram, temizlik vs. gibi hizmet salayc irket personelini uan ierisine sokmaz. Birok blm, sadece Yetki Belgesi ile yetinmez. Yerinde grp denemek ve sonra karar verilmesi gerekecek konularda, blmlerin kstaslar devreye girecek ve yeni maliyetlerin olumasna neden olacaktr. Havaclkta uu ekibine yat iin seilecek bir otelin, uluslararas standartlara gre 3 ile yetkilendirilmi olma art mevcuttur. Bunlar; tek bir giri ierisinde ayrlm blm olarak yatak odas ile tuvalet/banyo; yataktan kumanda edilebilen klandrma sistemi ve yatak banda ve banyoda telefon ile ifade edilen yldzdr. Havaclkta bu yldzlara ek olarak gz nne alnacak en nemli unsur zaman dr. Aday olarak seilen otel, havameydanna ne kadar yakn olursa olsun, doluluk oran ykl bir yoldan geme zorunda kalmak, tercihimizi deitirecektir. Tm bu snrlama ve artlarn yerine getirilmesi belirli bir bedel karl salanacaktr. rn ya da hizmetin kendi maliyetine eklenecek olan bu tr maliyet unsurlar nelerdir, imdi onlar inceleyelim. 3.1 Lojistik Temel Maliyet Unsurlar Lojistik maliyetler; toplam maliyetlerde belirleyici olmaktadr. Havaclk sanayinde ise zamanla yar, bilinen kavramlarn tesinde, kendine zg kavramlar yaratmtr. Bu kavramlar daha sonra inceleyeceiz. ncelikle incelememiz gereken havaclk sanayinde Satnalma kavramnn bir zincir olduunu bilmek. Lojistik maliyet kalemleri; 1- Satnalma Maliyeti 2- Nakliye Maliyeti a. Uluslararas ve/veya dhili tamaclk, b. Aktarma 3- Sigorta Maliyeti 4- Hizmetler a. Elleleme maliyeti, b. hracat-ithalat ilemleri ve gmrkleme,
c. Vergi, mevzuat ve ilemleri, 5- Stok maliyeti a. Muayene - Kontrol b. Stok ynetimi maliyeti, c. Ambarlama Maliyeti 6- Paketleme 7- Biliim teknolojileri kullanm, 8- Geri Dnm Maliyetleri 9- Kayplarn maliyeti 10- Uyumsuzluk maliyeti 11- Fazla kapasite Maliyeti 12- deme ve Bankaclk ilemleri Maliyetleri Bu kalemler en ok kullanlan ve sonras olarak sralanm olup, sralamann bakaca bir zellii yoktur ve her zaman deikenlik gsterir. Havaclkta maliyet karar, nceliklere gre deiir. Bu nedenle maliyet kavramndan ok ihtiya ve temin sresi, ana neden olacaktr her zaman. 3.1.1.Satnalma Maliyeti. Bir hizmet ve/veya rnn bedelidir. Deeri belirlenmi olsa bile ekonomide yaratlan yeni kavram, yeni yntemler, pazar yaratma abalar ve pazarlama teknikleri sonucu ayn cret ile karlamaya bilirsiniz. Sonuta tarafnza kesilen fatura, aldnz hizmet ya da rnn maliyetidir. Yine de gnn 24 saati, haftann 7 gn ve senede 365 gn boyunca neyin, nerede ve ne zaman gerekecei belli olmayan durumlar iin yapla gelen n demeli, kredili ya da belirlenmi havuz sisteminin maliyeti, demeler ve Bankaclk lemleri blmnde incelenecektir. 3.1.2 Nakliye Maliyeti 3.1.2.1 Uluslar aras ve/veya dhili tamaclk, ster Uluslararas ister dhili tamaclk olsun, minicik bir elektronik devre ile kocaman bir motorun tanmas iin uygun, zel ya da ihtisas sahibi nakliye irketleri elinizin altnda olmaldr. Bu eitlilik, hem gereklilikten hem de ihtiyatan doar. nceden anlatnz bir irket size hizmet edebilmek iin rakiplerinden iyi olmasa bile sizi onlardan daha iyi anlayacak durumda olacaktr. in cinsi, kapsam ve nemini bir yabancya anlatm olmak sizin ona gven duymanz iin yeterli olmayacaktr. Anlamal kurumlar ile almak hem cretlendirmede bir avantaj, asl nemlisi demede bazen kolaylk, bazen de esneklik salamas asndan da yararl olacaktr.
120305-tr
Havayolu Lojistii
72/23
in cinsine gre donanml ve deneyimli personele teslim edeceiniz bu hizmet, elbette Standartlara uyum, Doru ncelik, zlenebilirlik, Esneklik, Sadelik ve Ekonomik adan sizin ihtiyalarnza daha ok cevap verecektir. Havayolu sanayinde tamacln nemi, zaman ynetimi ile dorudan balantldr. Standart tama denince akla gelen; Ykn (Eyann) zellii Mesafe Hacim Gereklilik miktar stifleme Ynetim Tama ekli Mali ykmllkler zaman kavram ile birlikte anlacak ve esas e hep zaman ve zamanlama olacaktr. ster minicik, ister kocaman olsun tamaclk kavramnda daima zaman n plandadr ve havaclkta hep yle kalacaktr. Tamaclkta genellikle havayolunun kullanlyor olmas iin doasnda vardr. ki nokta arasnda en seri ulam ekli yine havayolu tamacldr. Havayolu tamacl artk yle noktalara gelmitir ki, uaklar tayabilen uaklar yaplm ve Hacim-Arlk snrlar, bu sanayide sorun olmaktan km gibi grnmektedir. Geriye sadece cretlendirme kalm ve iyi bir planlama ile de maliyetlerin drlme ans artmtr. Zaman ynetimi erevesinde artk mesafe ile ilgili verimlilik hesaplar yerine sreye bal eitli tamaclk yol ve yntemleri devreye girse de, gvenilir ve ortamdan en az etkileniyor olmas nedeniyle havayolu tamacl, nemini ve ilevselliini korumaya devam edecektir. 3.1.2.2 Aktarma Havaclkta aktarma bazen kanlmaz olabilir. Planlama evresinde tercih edilmese bile sre kazandrmas durumunda elbette tercih edilecektir. Ne kadar az aktarma olur ise, sorunlar da o kadar azalacaktr. ster uluslararas ister ulusal aktarmalar, Standartlara uyum, Doru ncelik, zlenebilirlik, Esneklik, Sadelik ve Ekonomik yap asndan deerlendirilir. Bu prensiplerin ncelikleri de artlara gre deiiklik gsterecektir ama bir prensibin dahi eksik olmas, aktarmann baarszl anlamn tayacaktr. 3.1.3 Sigorta Maliyeti Havaclk sektrnde uanlar ile umayanlar, kazaya kar sigorta edilmek zorundadrlar. Burada Umayanlar ile 3. ahslar, yani byle bir tamaclkla uzaktan-yakndan ilgisi olmayanlar anlatlmaktadrlar. Bir uak geliyor ve sizin oturduunuz apartmana arpyor, bir paras evinizin zerine dyor, vs..
Byle bir sistemde siz hem personelinizi, hem malnz hem de tm varlklarnz sigortalayacak ve bu tavr iinize de yanstacaksnz. Zaten ok yksek aylk sigorta primleri deyen bir kurum iin nakliye sigorta primleri nemsiz tutarlardr. 3.1.4 Hizmetler Hizmet giderleri yaplan iin eidi, cinsi, yaps ve doasna gre farkllk gsterecektir. Verilen destek hizmetleri, irketlerin kendi ilerinde olduu kadar, darya sat yaplan rn ve/veya hizmeti de kapsar. Havaclkta kalite gerei her blm, birbirinin mterisidir ve destek sreklilik ister. 3.1.4.1 Elleleme maliyeti,
Kanun No: 4458, Md.3-22. Elleleme deyimi, gmrk gzetimi altndaki eyann asli niteliklerini deitirmeden istiflenmesi, yerinin deitirilmesi, byk kaplardan kk kaplara aktarlmas, kaplarn yenilenmesi veya tamiri, havalandrlmas, kalburlanmas, kartrlmas ve benzeri ilemleri; ifade eder.
Kontuarda bavulunuzu tart zerine koyduunuzda birisinin onu etiketlemesi gerekmektedir. eitli kanallardan elektronik okuyucu ile otomatik ynlendirilen bavulunuz, bineceiniz uak iin ayrlm blgede, traktre yklenmek iin yine birisi onu ellelemek zorundadr. Traktr uan bana getirdii bavul ykl bagaj arabasndakileri uan ambarna ykleyecek birisine gerek vardr. Bir gnderiyi ne kadar doru, yerinde ve uygun paketleyip etiketlemi olursanz olun, bu etiketleri okuyup anlayacak ve gereini yerine getirecek uzman bir elleleme memuruna gerek vardr. Ancak o neyi, nereye, bir baka zellikli kargodan ne kadar uzaa ya da baka bir ambara nasl konmas gerektiini bilecektir. Sk sk tekrar etsem de, havaclkta yetkili olmayan kimse alamaz kural gerei elleleme uzmanlk gerektirir ve hammal ile kartrlmamaldr. 3.1.4.2 hracat-ithalat ilemleri ve gmrkleme, The World Customs Organization Dnya Gmrk rgt, belirli aralklarla tavsiyeler yaynlar. Yaynlanan bu tavsiyelerin nda da havaclk iin ICAO Annex-9 ile, kendi yelerine (Toplam 193 lkenin 191i yedir) bu tavsiyelere uygun ilem hzlandrc tedbirleri tavsiye eder ve lkeler de bu tavsiyeleri kanunlatrr. D satm (hracat), bir lke snrlar ierisinde serbest dolamda bulunan ve bu lkede yetien, retilen veya baka lkelerden ithal edilmi mallarn ve hizmetlerin baka lkelere satlmas/gnderilmesi anlamna gelmektedir. D alm (thalat), baka lkelerde retilmi mallarn, lkedeki alclar tarafndan satn alnmasna denir. Gmrkleme, yabanc bir lkeyle gerekletirilen d ticaret faaliyetlerinde, rn veya hizmetlerin gmrkl sahalardan geii (lkeden ieri/dar) srasnda devletle olan iliki ve ilemlerin yrtlmesi hizmetidir. Yrrlkteki mevcut Gmrk Kanununa gre bir lkeye ithal ya da ihra edilen eyann yrrlkteki Gmrk Kanunlar dorultusunda vergi ve harlarnn demesi ile gmrklerde oluacak ilemlerin sonulandrlmasdr. Bakanln birimlerinden olan Gmrk Muhafaza, gzetim ve denetim grevini (r. refakat hizmeti, fiktif ambar) kesintisiz hizmet kapsamnda yrtr.
Devletler, elbette bu hizmet iin cret talep edeceklerdir. Devletler, gmrkl sahalarda giri (Antre-Po) ve k (De-Po) ambarlarn da iletirler. Hkmranlk haklar olarak vergi de alrlar. 3.1.4.3 Vergi, mevzuat ve ilemleri, u an iin yrrlkte olan Kanunlar (4458 4760 2634 3065 3218 32263285 3577 4077 4250 4888 5607 5324 5846 6968 5326 - 3516492), Ynetmelik, Tebli, Genelge, Mevzuat ve Tarife Cetvelleri dorultusunda ilem yapmak, yine iin uzman ile olasdr. Gmrk Maviri: Eyann gmrke onaylanm bir ilem veya kullanma tabi tutulmasna ilikin gmrk ilemlerini, dolayl temsil yoluyla takip eden ve sonulandran ve kendilerine Mstearlka gmrk mavirlii izin belgesi verilen serbest meslek sahiplerine denilir. Trkiye genelinde Gmrk idarelerinde ilem gren beyannamelerin % 85'ini Gmrk Mavirleri takip etmektedirler. Gmrk Kanunundaki baz tanmlar yine de bilmemiz gerekir.
Kanun No: 4458, Madde 3: 8. a) Gmrk vergileri deyimi, ilgili mevzuat uyarnca eyaya uygulanan ithalat vergilerinin ya da ihracat vergilerinin tmn; b) Gmrk ykmll deyimi, ykmlnn gmrk vergilerini demesi zorunluluunu; 9. thalat vergileri deyimi, a) Eyann ithalinde denecek gmrk vergisi ile dier e etkili vergiler ve mali ykleri, 10. hracat vergileri deyimi, a) Eyann ihracatnda denecek gmrk vergisi ile dier e etkili vergiler ve mali ykleri, b) Tarm politikas veya tarm rnlerinin ilenmesi sonucu elde edilen baz rnlere uygulanan zel dzenlemeler erevesinde ihracatta alnacak vergileri ve dier mali ykleri; 11. Ykml deyimi, gmrk ykmlln yerine getirmekle sorumlu btn kiileri; 12. Gmrk gzetimi deyimi, gmrk mevzuatna ve gereken hallerde gmrk gzetimi altndaki eyaya uygulanacak dier hkmlere uyulmasn salamak zere gmrk idareleri tarafndan genel olarak uygulanan ilemleri; 13. Gmrk kontrol deyimi, Trkiye Gmrk Blgesi ile dier lkeler arasnda tanan eyann giri, k, transit, nakil ve nihai kullanmn ve serbest dolamda bulunmayan eyann durumunu dzenleyen gmrk mevzuat ve dier mevzuatn doru uygulanmasn salamak iin gmrk idareleri tarafndan yrtlen; eyann muayenesi, beyanname verileri ile elektronik veya yazl belgelerin varlnn ve gerekliinin dorulanmas, iletmelerin hesap ve dier kaytlarnn incelenmesi, tama aralarnn kontrol, bagajlarn ve kiilerin yanlarnda ya da stlerinde tadklar dier eyann kontrol ile resmi aratrmalar ve dier benzeri uygulamalar; 23. Eya deyimi, her trl madde, rn ve deeri;
ifade eder. Havacln da kendine zg gmrk, vergi ve har ayrcalklar vardr. stelik kanun ile dzenlenmi bu ayrcalklarn bazlar Uluslararas, bazlar da Ulusal dzenlemeler ile belirlenmitir.
26-72
Havayolu Lojistii
120305-tr
Seeceiniz Gmrk Mavirin bilgili olduu kadar deneyimli de olmas, size zaman ve para kazandracaktr. Devingen olan bu saha, havacla zg teviklerle siz daha ua getirmeden kazan elde etmeniz iin uygun bir alandr. Kaytl muhasebe sistemini bakm ve iletim asndan tmyle uygulayan bu sektrn hem vergi hem de gmrk kurallarn ok iyi takip etmesi ve uygulamas kanlmaz bir gerekliliktir. 3.1.5 Stok maliyeti Elde bulundurma maliyeti olarak da tanmlanr. Bir birim maddenin belirli bir zaman aralnda, stokta tutulma maliyetidir. Elde bulundurma maliyeti genelde stoktaki maddenin alnmas iin harcanan parann faizi veya bu parann alternatif maliyeti ile oluur. Dier taraftan iletmelerin stoklar korumak ve saklamak iin tuttuklar depolarn satn alnma bedeli, bu depolara verilen kiralar, depolardaki stma ve aydnlatma giderleri, rme ve bozulmadan kaynaklanan kayplar, depolarn ynetimi iin harcanan ara-gere ve igc giderleri de elde bulundurma maliyetleri arasnda yer almaktadr. Elde bulundurmama maliyeti ise mevcut bir talebin stoklardan karlanamamas durumunda ortaya kan veya iletmenin stoklardan karlanamayan talep miktarna ulancaya kadar geirdii zaman dilimi ile oluan maliyetlerdir. Elde bulundurmama maliyeti, talebe cevap verememenin getirecei kayplar da iermektedir. Gven kayb, irketin zarar grmesi, vs.. gibi kayplar, elde bulundurmann daha derin ve sarsc etkileri arasnda yer almaktadr. Elde bulundurmama maliyetleri ancak sipari sresinin (sipariin verilmesiyle teslim alnmas arasnda geen sre) ksaltlmasyla azaltlabilir. Bu nedenle Standartlara uyum, Doru ncelik, zlenebilirlik, Esneklik, Sadelik ve Ekonomik yapya ek, ulam kolaylk ve eitlilii de gz nne alnr. Komunuzdan isteyebileceiniz sarf malzemesi ile okyanus ar bir reticiden istemek zorunda olduunuz malzemelerin bulundurma adetleri ayn olmayacaktr. 3.1.5.1 Muayene - Kontrol Devletin yapaca muayene ve kontrol ilemlerinden doan Gmrk, Vergi ve Har demelerine ek olarak alcnn mal ya da hizmeti ya girite, ya da teslim aldnda yapaca kalite gerei kabul kontrol masraf da bu kapsama girer. lme, snama ve ieriinin artlara uygunluunu kurum iinde gerekletiremeyeceiniz her trl muayene ve kontrol, kanlmaz ek masraflar getirecektir. 3.1.5.2 Stok ynetimi maliyeti, Elde bulundurma ile bulundurmama maliyetlerini en aza indirmek iin ok kapsaml takip sistemleri ve sarf kontrol istatistiklerinin yaplmasn salayacak yazlm ya da hazr yazlmlar ile bunlar ynetebilecek meslekten personele gerek duyulur.
120305-tr
Havayolu Lojistii
72/27
Bir Havayolu Teknik Satnalma blmnn ynettii ortalama senelik dng, 5-6 milyon dolar civarndadr. Adet olarak deil ama yerleim, ortam, hacim, kullanm mr, eskime oranlar, dzen ve kontrol iin zel yntemler gerektirir. Kullanmda olan bir malzemenin dahi eskime oranlar tespit edilir ve stok planlamalar gncellenir. eit olarak yaklak 100.000 adet malzemeden ve hepsinin kendine zg yaplarndan bahsetmekteyiz. Havaclkta yerine kullanabileceiniz sayl malzeme vardr. mr bitmekte olan bir malzemenin deiecei uak, elinizin altnda olmayabilir. Gnderiyi yerine ulatrarak sorunu zm de olamazsnz. Yine o malzemeyi yerine takacak yetkili birini bulmak, ii ona yaptrmak, sonra da deien malzemenin geri gnderilmesini organize etmek durumundasnz. Tm bunlar planlarken, Takip edilebilirlik kapsamnda kaytlarnz gncelleyecek, gelecek malzemenin ambarnzdaki yerini belirleyecek ve 24 saat ak bir ofiste altnzdan, sizden sonraki grevi devralacak kiiye eksiksiz bir veri dosyas (history) brakacaksnz. Ambarnzda iin zellii nedeniyle Lisansl personel altrrken, asli grevi yerine bu ii yapmasndan dolay personel maliyetiniz zaten yksek olacak, ayrca yardmc personel, ara, gere ve donanmlar ile zellikli ama yksek maliyetli bir blm oluturma zorunda kalacaksnz. Teknik ambar kurmak ve iletmek, yine ICAO Annex-18 gerekleri ve Ulusal yasalar dorultusunda ayr bir uzmanlk alan olduu iin yatrm olarak grnebilir. Yine de sadece Yeni Kanunu ve Ynetmeliklerini hatrlayalm:
22.05.2003 tarih ve 4857 sayl Yeni Kanunu ve ilikili ynetmelikleri 4857 K. Mad.03- Alt verenlik Ynetmelii 4857 K. Mad.30- zrl, Eski Hkml ve Terr Maduru stihdam Hakknda Ynetmelik 4857 K. Mad.41- Kanununa likin Fazla alma ve Fazla Srelerle alma Ynetmelii 4857 K. Mad.60- Yllk cretli zin Ynetmelii 4857 K. Mad.70- Hazrlama, Tamamlama Ve Temizleme leri Ynetmelii 4857 K. Mad.73- Kadn ilerin Gece Postalarnda altrlma Koullar Hakknda Ynetmelik 4857 K. Mad.76- Haftalk Gnlerine Blnemeyen alma Sreleri Ynetmelii 4857 K. Mad.76- Postalar Halinde i altrlarak Yrtlen lerde almalara likin zel-Usul ve Esaslar Hakknda Ynetmelik 4857 K. Mad.77- alanlarn Sal Ve Gvenlii Eitimlerinin Usul Ve Esaslar Hakknda Ynetmelik 4857 K. Mad.78- Biyolojik Etkenlere Maruziyet Risklerinin nlenmesi Hakknda Ynetmelik 4857 K. Mad.78- Elle Tama leri Ynetmelii 4857 K. Mad.78- Grlt Ynetmelii 4857 K. Mad.78- Gvenlik Ve Salk aretleri Ynetmelii 4857 K. Mad.78- Sal ve Gvenlii Ynetmelii 4857 K. Mad.78- Kimyasal Maddelerle almalarda Salk Ve Gvenlik nlemleri Hakknda Ynetmelik 4857 K. Mad.78- Kiisel Koruyucu Donanmlarn yerlerinde Kullanlmas Hakknda Ynetmelik
4857 K. Mad.78- Patlayc Ortamlarn Tehlikelerinden alanlarn Korunmas Hakknda Ynetmelik 4857 K. Mad.80- Sal ve Gvenlii Kurullar Hakknda Ynetmelik 4857 K. Mad.82- Gvenlii ile Grevli Mhendis veya Teknik Elemanlarn Grev, Yetki ve Sorumluluklar ile alma Usul ve Esaslar Hakknda Ynetmelik 4857 K. Mad.85- Ar ve Tehlikeli ler Ynetmelii 4857 K. Mad.88- Gebe veya Emziren Kadnlarn altrlma artlaryla Emzirme Odalar ve ocuk Bakm Yurtlarna Dair Ynetmelik
3.1.5.2 Ambarlama Maliyetleri Bu maliyetler ambar, bakm ve stok maliyetlerinden olumaktadr. Ambarlama maliyetlerinde deiken maliyetler, sabit maliyetlere gre daha byk neme sahiptir. Bu maliyetler stoktaki mallarn adedine ve stok devrine bal olan deiken maliyetlerden oluur. Ambardaki maliyet trleri, isilik, ynetim, kira, anma pay (bina, depo donanm), enerji, bakm (onarm, ikmal, sigortalar) yardmc donanm vs. olarak ifade edilebilir. Ambarn yapm, bakm ve ynetimi ayr bir ihtisas konusudur. stediiniz gibi istediiniz renge de boyayamazsnz. Taban boyas ve rengi zeldir. Tehlikeli Madde blm boyunca yere krmzizgi izerek zellikle belirtmeniz ayr bir sorumluluktur. Bu blgenin zel havalandrlmas, s, giri ve klar kontroll olmak zorundadr. Raflar bile kendi arasnda tehlike eidine gre ayrlr ve aralarnda olmas gereken mesafeler iin yaynlanm belgelerden yararlanlr. Bozuk mallar ayr, tamir bekleyenler ayr, deiime gidecekler ayr, vs. gibi zel dzenlemeler ek hacim ve kontrol dzeni kurulmas artn gerektirecektir. Bu ambar hem Giri Ambar (Antre-Po), hem de k Ambar (De-Po) olaca iin, hacim ile birlikte maliyet (mlk edinme ya da kira olarak) artacak, hacim arttka donanm artacak, donanm arttka kontrol yk artacak (elektronik yazlm), bakm ve temizlik gideriniz de (Byle bir yeri dardan birilerine temizletemezsiniz) bunlara paralel artacaktr. Kapal alan ierisine koyamayacanz malzemeler iin de ayr bir hacim gerekecek olmas da ayr bir maliyet kapsdr. 3.1.6 Paketleme Maliyetleri Paketleme maliyeti rnn zellii, tama ekli ve siparis miktarna baldr. rnn sipari miktar ne kadar fazla ise, birim miktar bana paketleme maliyeti o kadar dk olabilir. Gnderi bykl, hacmin azalmasna ramen baz durumlarda eyann kritik ve zellikli tama gerektirmesi, rne uygun paketleme ihtiyac harcamalar, maln deeri ile ilikili olarak ykseltmektedir. Eyann hacmi, arl arttka paketleme maliyeti debilmektedir. Dkme yk, kuru yk vb. zel ambalajlama gerektirmeyen eyalar buna rnek olarak verilebilir. Bunun tersi durumlar havaclkta mevcuttur.
Bir motoru bakma gndereceiniz zaman zerine ykleyeceiniz ask (motoru zerine ykleyeceiniz kasa) yaklak 30.000 civarndadr. Pahal olma nedeni zaten V2527-A5 model bir motorun arlnn 2,359 kg olmasndan kaynaklanr. Motorun nakliyesi her ne kadar hacimden cretlendirilecek olsa bile kasa arl olarak 700 ile 1,000kg arasnda deien bir ek yk, sizi baz hareket alanlarnda snrlayabilir. ICAO Annex-18 ve United Nations Committee of Experts on the Transport of Dangerous Goods tavsiyesi ile Technical Instructions for the Safe Transport of Dangerous Goods by Air (Doc 9284), paketleme artlarn belirlemitir. 3.1.7 Biliim teknolojileri kullanm, Bilginin toplanmas, saklanmas, ilenmesi, eriilmesi ve datlmasna olanak salayan her trl ara, gere ve yazlm bu kapsama girer. Bunlar kendi arasnda Ynetim Biliim Sistemleri, Ofis Otomasyon Sistemleri, Elektronik veri deiimi, Uzman Sistemler ve Destek Sistemleri olarak snflandrabiliriz. Hatl ve GSM telefonlar, telsizler, teleks ve faksimile cihazlar ve iletiimi, yazlmlar, yazlmlarn kullanld donanm ve cihazlar, ye olunan elektronik sistemler, internet siteleri, zel meslek kurulular, ktphaneler dhil tm elektronik ortamlar, fotoraflar, kameralar, kayt ve ilgili yazlm ve donanmlar, barkod okuma, kayt ve stok ileme sistemleri, ses sistemleri ve yans donanmlar, bunlarn yazlm ve kullanma haklar ile kullanmdan doan her tr gider, bu kapsamda deerlendirilir. 3.1.8 Geri Dnm Maliyetleri Deerlendirilebilir atklarn eitli fiziksel ve/veya kimyasal ilemlerle ikincil hammaddeye dntrlerek tekrar retim srecine dhil edilmesine denir. kinci bir tanm olarak ta geri dnm terimini, kullanm d kalan geri dntrlebilir atk malzemelerin eitli geri dnm yntemleri ile hammadde olarak tekrar imalat srelerine kazandrlmasdr. Geri dnebilen maddeler; cam, kt, alminyum, plastik, piller, motor ya, akmlatrler, beton, organik atklar ve elektronik atklardr ki havaclk sanayinde bu atklar ounluktadr, genelde ak arttrma ile satlrlar. Buradan elde edilen gelirlerden daha da fazlas, DGR ve Annex-16 kapsamnda evreye zarar vermeyecek ata dntrlmesi ya da atn kurallara uygun yok edilmesinde kullanlr. Elektronik atklar (e-Atk olarak da adlandrlr) endstriyel atk aknn en hzl byyen kolu olup, krlm, hasar grm, demode olmu veya kullanm mrn
tamamlam, ar metaller ile organik kirleticilerin bilinen en byk kaynaklarndan biridir. E-atklar metal, plastik, cam vb. rnleri ierdii gibi, basl devre kartlar, bataryalar, cval switchler, CRT' ler (katot nl tpler), kurun, baryum, kadmiyum, cva, krom, fosfor vb. bileenleri ile evre ve insan salna ciddi etki oluturabilecek tehlikeli ya da zehirli maddelerden oluabilir. Ayrtrma, paralama, boyutlandrma, paketleme ve tama maliyeti olarak hi de kmsenemeyecek oranlarda bir maliyet karmza kacaktr. evreciliin bedeli olarak hi de ikayet etmiyor ve seve seve yapyoruz. 3.1.9 Kayplarn maliyeti Bu maliyetler; elde bulunan miktarn yetersizlii, uygunluk vasfn kaybetmesi, ulamdaki bir aksaklk nedeniyle rnn ge geliine ya da teslime hazr olmamas sonucu ortaya kar. Bir baka ifade ile parasal kayplar artmaya balar. Gerektiinde szlemeye dayanan para cezalar, msteri kayb veya en azndan iyi niyet kayb seklinde grlebilir. Teslimde ne kadar eksik miktar ortaya karsa, para ve mteri kayb zerinde o derece etkili olabilir. Eksik miktar maliyetleri, taahht edilen sevkyat suresine ve sevkyat hazrlna bal olarak deimektedir. Belirtilen bu maliyet trleri; Bozulma, Hasar ve Kayp Maliyetleri Ge Teslimat Maliyetleri Ceza, hata maliyetleri Bilgi sistemleri / Bilgi iletiim maliyetleri Personel maliyetleri Stok bulundurma maliyetleri Atl Kapasite Maliyetleri Kullanlan ara-gere, donanm maliyetleri olarak snflandrlabilir. 3.1.10 Uyumsuzluk maliyeti Burada ad geen uyumsuzluk, rn ile ilgili deildir. Havaclk sanayi bu sorunu 12 basamakl harf ve saylardan oluan para numaralama sistemi ile zmtr. 27 harf ile 10 adet saynn bu 12 basamakta oluturduu toplam isimlendirmede zorlanacanz (329.895.716.585.472) sayda para numaras mevcuttur. Burada asl bahsedilen konu, irket ii olduu kadar, sektrdeki kurum ve kurulular aras uyum ya da uyumsuzluktur. Deien artlara gre uyum salayabilmek ise temel prensiplerimizden biri olan esneklik ile giderilebilir. Bu esneklik, irketlerin fiziksel olanaklar, insan kaynaklar, yeni teknolojilere yatrm istei ve mali yaps kadar gldr ancak. Deiime ak irketler iin uyum sorunu, en az dzeyde karnza kacaktr. Bu da ancak kurumsallkla salanabilir. Beklenmedik durumlara ynelik alternatif planlar gelitirmeyi ve bu planlar ynetmeyi de kurumsallamay salam irketler gerekletirebilirler.
Sizi doru ve dzgn alglayacak olan irket, sizinle daha nce alm olan bir irkettir. Bu alma sreklilii gerekli uyumu saladnda, baz hatalar size karlanabilir gelecektir. Deiik tamaclk dzenlerinin birbirlerine uyumu (co-modality) ve bylelikle verimli alan lojistik zincirlerinin oluturulmas, ulatrma eitliliklerindeki skkln giderilmesini de salar. letmelerin baarya ulaabilmeleri iin deer zinciri zerindeki dier iletmelerin de sisteme uyum gstermesi, uyumun (harmonisation) salanmas gerekmektedir. Talep ynetimi sreci, ihtiyalar ile firmann imkanlarn dengelemeye alan, dier bir deyile satn alma ve datm uyumlatrmay kapsayan bir sretir. 3.1.11 Fazla kapasite Maliyeti Fazla kapasite ile ilgili karar verme faktr, stok bulunmamasnn maliyeti ve kullanlmayan kapasiteyi srdrmenin maliyeti arasndaki denge olacaktr. Stok bulundurmamann maliyetini incelemitik. Bunlara ek kaynann bulunamamas, tedarik edememe, talebi olan rnleri temin edememe maliyeti gibi (eski model, ambargolar, yaptrmlar) nedenler de sralanabilir. Ayrca kaynak tedarik yerlerinin kota koymas ve sraya koyma gibi glkler de sz konusu olduu zaman iletme, gelecek siparileri karlayamayacak durumda kalacaktr. letmelerde kapasite planlamas, rn ve personel asndan da yaplr. Gemii olan irketler, deneyimlerinden de faydalanarak hem rn hem de personel ihtiyalar iin belirli oranlarda fazla kapasite kullanrlar. Baz bakm kurulular, havacln doas olarak younluk dnemlerini bilmelerine karn, temin srelerini gz nne alarak yedek malzeme stoklarn yine ellerindeki istatistik verilere gre fazla tutarlar. ster personel, ister rn olsun bu fazla kapasite, daima bir nedene dayal olmak zorundadr. Burada hedef fazla mal gz karmaz deil, temin srelerine gredir. Doru bilgi ak ile kontrol edilebilen fazla kapasite maliyeti elbette dk oranlarda ve yararl olacaktr Yakt fiyatlar artacak diye uak yakt depolayamazsnz ama yan rnlerini depolama ansnz vardr. Ya ve benzeri sarf rnlerini mali adan kuvvetli iseniz stoklamanz kadar doal bir yntem olmayacaktr. 3.1.12 deme ve Bankaclk ilemleri Maliyetleri Byk irketler mutlaka ama mutlaka birden ok banka ile alrlar. Maa demeleri, dviz transferleri, kredi olanaklar iin bu bir zorunluluktur. Szlemeye dayal byle bir ibirlii, sizi birok ilem masraf, faiz oranlar ve dier bankaclk ilemlerinde umduunuzdan fazla kazan salayacaktr. Bu imkanlardan irketiniz personelinin de yararlanmasn saladnzda, tercih edilen bir kuruma dnrsnz. Orta lek bir havayolunda aylk dnen parann 10-15 milyon dolar civarnda olduu dnlrse, bu miktardaki bir parann zerinden banka para kazanmak isteyecek, siz de banka masraflarn azaltmak isteyeceksiniz.
Dnen para, alacanz indirim ve muafiyetlere yansr. 5 bin TL kredi istemeye kalktnzda size Dosya Masraf 500TL diye dayatanlar, irketlere byle davranmayacaklardr. Hesabnzdan 300 TL iin 30 TL havale masraf istenirken, irketler bu tr giderlerden muaf olacaklardr. Yeter ki o banka ile aln. Hele yurtd ilemlerde bu masraflarn dviz cinsinden olduunu ve paranzn byk miktarnn dviz olarak aktarldn bilerek yapacanz anlamalar, giderlerinizi byk oranda azaltacaktr. Yine de banka ile almak zorunda olduunuzdan, bankaclk ilemleri ayr bir gider kalemi oluturacaktr.
3. Uluslararas Anlamalar
Devletlerin kararlatrm ve kabul etmi olduklar prensip ve kaideleri hava gezin kurallarn uygulama hususundaki devleri gibi Devletler hukuku karakterini tayan bu hkmler de, ya hava harbi hukukuna veyahut ta yabanc uaklarn Trkiyede ve Trk uaklarnn da Trkiye dndaki mnasebetlerini dzenleyen Milletleraras kamu hukukuna (Milletleraras idare hukukuna) veya Milletleraras ulatrma dolaysyla havaclarla nc kiiler arasndaki mnasebetleri dzenleyen zel hukuka, yani devletler zel hukukuna dorudan balantl olabilir (Lahey, Chicago, Varova ve Montreal antlamalar gibi.). Hava yolu ile ulatrma ticaret hukuku grubu; hava tatlar zerindeki mlkiyet ve rehin haklar meden hukukun ayn haklar blm, hava tatlar yznden gerek tatta ve gerek yerde bulunan insan ve eyaya verilen zararlar borlar hukukunun haksz fiiller bahsinde, cezay mucip fiiller ceza hukuku, hava alan zerindeki egemenlik haklar ve Milletleraras uular hakkndaki kaideler kamu hukuku, devletler hukuku ve idare hukuku iinde deerlendirilirler. Ancak bu takdirde aradaki birlik ve ballk kaybolur. Hava hukuku ile ilgili konular bir btn olarak incelemek ve hepsini Havaclk Hukuku bal altnda toplayarak gzden geirmek tek doru yol olacaktr. Bu derece eitli hkmlerden oluan ve hukukun eitli konular ile ilgili bulunmasna ramen, Havaclk Hukukunda bir btn olarak hakim olan belirgin ve denetleyici bir nitelii vardr ki oda onun Uluslararas uygulanyor olmasdr. Sivil havaclk faaliyetlerinin ve teknolojisinin inanlmaz geliimi nedeniyle, sivil havacln zel hukuku ilgilendiren alanlarnda da yani Devletler zel Hukukuna balantl Uluslararas Konvansiyonlarla hukuki dzenlemeler yaplmtr. Bu dzenlemeler, ICAO ile srekli gelimi ve devletler imzalar ile kabul ve sonra da kanun yolu ile uyguladklarn ilan etmilerdir. Henz kendi lke Ulusal Havaclk Hukuku oluturmam ve bu konuda yerli kural ve kanuna sahip olmayan lkeler, imza attklar uluslararas hukuk kurallar dnda kalan konularda, mevcut kanun ve kurallar mevcut hukuka uydurmak ve mevcut olmayan hususlarda ise kyas yolu ile karar vermek durumunda kalarak nereye gidecei belli olmayan gelimelere yol hazrlamaktadrlar.
Hukukun Havaclk dndaki Uluslararas anlamalar konumuz dnda brakrsak, Uluslararas Havaclk Hukuku alannda en nemli anlama ICAO szlemesi ile doan ykmllklerimiz olacaktr. kili ya da oklu anlamalar, bizim konumuz kapsam ierisindedirler. Bu ykmllkleri, aadaki konu balklar ile listeleyebiliriz;
34-72
Havayolu Lojistii
120305-tr
3.1 Uluslararas Havaclk Hukuku 07 Aralk 1944, Uluslararas Sivil Havaclk Konvansiyonu (Szlemesi). 07 Aralk 1944 Uluslararas Hava Transit Anlamas. 07 Aralk 1944 Uluslararas Hava Ulam Anlamas. 27 Nisan 1947, Montreal Mad.93 Protokol. 14 Haziran 1954 Montreal, Mad.45 Protokol. 15 Eyll 1962 Roma, Mad.48a Protokol. 24 Eyll 1968 Buenos Aires, Protokoln Lisan Protokol. 30 Eyll 1977 Montreal, Son Madde Protokol. 30 Eyll 1977 Montreal, Protokoln Drt Lisan Protokol. 06 Ekim 1980 Montreal, Mad.83 tekrar protokol. 10 Mays 1984 Montreal, Mad.3 tekrar Protokol. 06 Ekim 1989 Montreal, Mad.56 Protokol. 26 Ekim 1990 Montreal, Mad.50a Protokol. 29 Eyll 1995 Montreal, Protokoln Be Lisan Protokol. 01 Ekim 1998 Montreal, Protokoln Alt Lisan Protokol. 3.2 Kamu Hukuku 14 Eyll 1963 Tokyo, Uak ierisinde meydana gelen saldr ve eitli sulara ilikin Konvansiyon. 16 Aralk 1970 Hague, Uak karma eylemini bastrmak iin Konvansiyon. 23 Eyll 1971 Montreal, Sivil Havaclk Gvenliine ynelik tehditleri bastrmak iin Konvansiyon. 24 ubat 1988 Montreal, Uluslar aras Hizmet veren Havalimanlarndaki saldrlar bastrmak iin Protokol. 3.3 zel Hukuk Varova Sistemi 12 Ekim 1929 Varova, Havayolu ile uluslararas tamaclkta belli kurallarn birletirilmesi Konvansiyonu. 28 Eyll 1955 Hague, Havayolu ile uluslararas tamaclkta belli kurallarn birletirilmesinin deiiklik Protokol. (Lahey Protokol) 18 Eyll 1961 Guadalahara, Uluslararas tamaclkta ykml tayc dnda birinin tamay gerekletirmesi durumunun, Varova Konvansiyonuna Havayolu ile uluslararas tamaclkta belli kurallarn birletirilmesi anlamasna eklenmesi Konvansiyonu. 08 Mart 1971 Guatemala, 12 Ekim 1929 tarihli Varova Konvansiyonunca imzalanm ve 28 Eyll 1955 tarihinde Hague Protokol ile deitirilen Havayolu ile uluslararas tamaclkta belli kurallarn birletirilmesi Protokolnn yeniden dzenlenmesi hakknda Protokol.
25 Eyll 1975 Montreal, 12 Ekim 1929 tarihli Varova Konvansiyonunca imzalanm Havayolu ile uluslararas tamaclkta belli kurallarn birletirilmesi Konvansiyonuna ek 1 nolu Protokol. 25 Eyll 1975 Montreal, 12 Ekim 1929 tarihli Varova Konvansiyonunca imzalanm ve 28 Eyll 1955 tarihinde Hague Protokol ile deitirilen Havayolu ile uluslararas tamaclkta belli kurallarn birletirilmesi Protokolne ek 2 nolu Protokol. 25 Eyll 1975 Montreal, 12 Ekim 1929 tarihli Varova Konvansiyonunca imzalanm ve 28 Eyll 1955 tarihinde Hague ve 08 Mart 1971 Guatemala Protokolleri ile deitirilen Havayolu ile uluslararas tamaclkta belli kurallarn birletirilmesi Protokolne ek 3 nolu Protokol. 25 Eyll 1975 Montreal, 12 Ekim 1929 tarihli Varova Konvansiyonunca imzalanm ve 28 Eyll 1955 tarihinde Hague Protokol ile deitirilen Havayolu ile uluslararas tamaclkta belli kurallarn birletirilmesi Protokolne ek 4 nolu Protokol. 28 Mays 1999 Montreal, Havayolu ile uluslararas tamaclk iin baz kurallarn birletirilmesi Konvansiyonu. (Hepsinin birletirilmi ve geerli olan) 3.4 kili Anlamalar Uluslararas Sivil Havaclk Anlamasn ICAO esas alarak Trkiye ile eitli hkmetler arasnda ilk defa hava ulatrmalarna dair iki tarafl anlamalar da imza edilmitir. kili anlamalar, lkelerin karlarna gre yaplr, Yeri ve zaman geldiinde yaplr, deitirilir ya da iptal edilir. 3.5 Ulusal Mevzuat Sivil Havaclk Genel Mdrl Etik Kurulu, Yksek Disiplin Kurulu ve Disiplin Kurulu oluturularak Sicil Amirleri Ynetmelii ve Disiplin Amirleri Ynetmelikleri yaynlanmtr. Havaclk emniyeti ve gvenliinin en st dzeyde salanarak, sivil havaclk faaliyetlerinin uluslararas kurallar ve standartlarda yrtlmesi amacyla gerekletirilen mevzuat almalar; KANUNLAR YNETMELKLER (Kurumsal) YNETMELKLER (Sektrel) TALMATLAR GENELGELER TASLAKLAR Tamaclk konusunda gncellemeler iin http://web.shgm.gov.tr sitesini takip etmeniz gereklidir.
36-72
Havayolu Lojistii
120305-tr
3.5.1 Montreal Szlemesi zel Hukuk kapsamnda 28 Mays 1999 Montreal, Havayolu ile Uluslararas Tamaclk iin baz kurallarn birletirilmesi Konvansiyonu karar iin onay mektubu 25.01.2011 tarihinde verildi ve szleme 26.03.2011 de Trkiye iin yrrle girdi. lgili blmleri hatrlamakta yarar var: I. BLM Genel Koullar Madde 1- Uygulamann Kapsam (Scope of Application) 1. Bu Szleme cret karlnda hava arac ile yaplan btn uluslararas yolcu, bagaj ya da kargo tamacl iin geerlidir. Bir hava nakliyesi tarafndan stlenilmi cretsiz olarak hava arac ile yaplan tamalar iinde ayn ekilde geerlidir. 2. Bu Szlemenin amacna uygun olarak, uluslararas tamaclk ifadesi, taraflar arasndaki anlamaya bal olarak, kalk ve var yerlerinin, nakliye ya da aktarmada duraklama olsun ya da olmasn, iki Taraf Devletin snrlar dahilinde ya da, Taraf Devlet olmasa dahi, ayet baka bir devletin snrlar dahilinde durulacak anlamal bir yer varsa anlan yerlerin tek bir Taraf Devletin snrlar dahilinde bulunduu herhangi tamaclk faaliyeti anlamna gelmektedir. Baka bir devlette durulacak anlamal bir yerin olmad tek bir Taraf Devletin snrlar dahilindeki iki nokta arasnda yaplan tama bu Szlemenin amacna ynelik olarak uluslararas tamaclk deildir. 3. ster tek bir szleme biiminde ya da bir dizi szlemeler eklinde olsun, eer bir tama hakknda taraflar arasnda tek bir tama faaliyeti olarak anlama salanmsa, birbirini takip eden farkl nakliyeciler tarafndan gerekletirilecek tama bu Szlemenin amacna ynelik olarak blnmemi tek bir tama saylr ve sadece bir ya da bir dizi anlama tamamen ayn devletin snrlar dahilinde gerekletirileceinde uluslararas mahiyetini kaybetmez. 4. Bu Szleme ayn zamanda V. Blmde belirtilen tama biimlerine, ayn blmde zikredilen artlara tabi olarak uygulanr. Madde 4- Kargo (Cargo) 1. Kargonun tanmasna ilikin olarak bir hava sevk fii verilecektir. 2. Yaplacak tamann bir kaydn ieren herhangi farkl bir yntem bir hava sevk fiinin teslimi yerine geebilir. Eer bu tr farkl bir yntem kullanlyorsa, nakliyeyi gnderenin talep etmesi halinde, tayc nakliyeyi gnderene, gnderilen nakliyenin tanmlanmasna ve bu tr farkl bir yntemin ierdii kaytlara dahil bilgilere ulalmasna imkan veren bir kargo makbuzu vermelidir. Madde 5- Hava Sevk Fii ya da Kargo Makbuzunun erii (Contents of AWB or Cargo Receipt) Hava sevk fii ya da kargo makbuzu aada verilenleri iermelidir: (a) kalk ve var yerlerinin belirtilmesi, (b) eer kalk ve var yerleri tek bir Devletin snrlar dahilinde ise, bir ya da daha fazla anlamal duru yeri baka bir devletin snrlar kapsamnda olduunda bu tr durulacak yerlerden en az birinin belirtilmesi; ve (c) gnderilen nakliyenin arln belirtilmesi.
Madde 6- Kargonun Mahiyetine likin Belge (Document relating to the Nature of the Cargo) Eer gerekliyse, gmrk polis ve benzer kamu otoritelerinin formalitelerinin karlanmas amacyla nakliyeyi gnderenin kargonun mahiyetini belirten bir belge vermesi istenebilir. Bu madde, taycya bu nedenle hibir grev, ykmllk ve sorumluluk yklemez. Madde 7- Hava Sevk Fiinin Tanm (Description of AWB) 1. Hava sevk fii nakliyeyi gnderen tarafndan (3) orijinal para olarak yazlacaktr. 2. lk para tayc iin olarak iaretlenecek, nakliyeyi gnderen tarafndan imzalanacaktr. kinci para alc olarak iaretlenecek, gnderen ve tayc tarafndan imzalanacaktr. nc para, kargo kabul edildikten sonra kargoyu gnderene verecek olan tayc tarafndan imzalanacaktr. 3. Tayc ve gnderenin imzalar baslabilir ya da damgalanabilir. 4. Eer gnderenin istei dorultusunda hava sevk fiini tayc yazarsa, tayc gnderen adna, aksi ispata tabi olarak, bu ekilde hareket etmi saylacaktr. Madde 8- oklu Paketlerin Dokmantasyonu (Documentation of Multiple Packages) Birden fazla paket olduu durumlarda: (a) Kargo taycs, gnderenden ayr ayr sevk fileri yazmasn isteme hakkna sahiptir. (b) Gnderen, Madde 4n 2. paragrafnda anlan farkl yntemler kullanldnda taycdan ayr ayr kargo makbuzlar vermesini isteme hakkna sahiptir. Madde 9- Dokmanter Gerekliliklere Riayetsizlik (Non-compliance of Documentary Requirements) Maddeler 4 ve Madde 8de verilen hkmleri riayetsizlik, sorumluluun snrlanmasn da ieren bu Szlemenin kurallarna her halkarda tabi olacak tama kontratnn varln ya da geerliliini etkilemeyecektir. Madde 10- Dokmantasyonun Ayrntlar in Sorumluluklar (Responsibility for Particulars of Documentation) 1. Gnderen, hava sevk fiine kendisi tarafndan veya kendi adna eklenen veya taycy kendisi tarafndan veya kendi adna yetkilendirmek suretiyle kargo makbuzuna eklenen veya Madde 4n paragrafnda belirtilen farkl yntemlerin ierdii kaytlara eklenen ayrnt ve ifadenin doruluundan sorumludur. Yukarda verilenler, gnderen namna hareket eden kiinin, taycnn acentesi olmas durumunda da geerli olacaktr. 2. Gnderen, kendisinin ya da kendi adna hareket eden birisinin salam olduu ayrntlar ve ifadelerin dzensizliinden, yanllk ya da eksikliinden dolay gnderenden ya da taycnn sorumlu olduu herhangi baka kiiden zarar gren taycnn zararn karlayacaktr. 3. Bu maddenin 1 ve 2. paragraflarna tabi olarak tayc, kendisinin ya da kendi adna hareket eden birisinin kargo makbuzuna ya da madde 4n 2. paragrafnda
anlan dier aralar tarafndan tutulan kaytlara girilen ayrntlar ve ifadelerin dzensizliinden, yanllk ya da eksikliinden dolay taycdan ya da gnderenin sorumlu olduu herhangi baka kiiden zarar gren gnderenin zararn karlayacaktr. Madde 11- Dokmantasyonun Kant Gc (Evidentiary Value of Documentation) 1. Hava sevk fii ya da kargo makbuzu kontratn tamamlandna, kargonun kabul edildiine ve bu erevede belirlenen koullarn kabul edildiine dair kesin olmayan karine tekil eder. 2. Hava sevk fiinde ya da kargo makbuzunda arlk, ebat ve kargonun paketlenmesine ve ayn zamanda paketlerin saysna ilikin ifadeler de kesin olmayan karine tekil eder. Kargonun miktar, hacmi ve durumuna ilikin ifadeler ise, tayc tarafndan gnderenin eliinde kontrol edilmi ve hava sevk fiinde ya da kargo makbuzunda kontrol edilmi olarak belirtilmedikleri ya da kargonun grnrdeki durumuna ilikin olmadklar mddete tayc aleyhine delil tekil etmeyecektir. Madde 12- Kargoyu Nizam Hakk (Right of Disposition of Cargo) 1. Tama kontratndaki btn ykmllklerini yerine getirme sorumluluuna tabi olarak gnderen kargoyu kalk ya da var havameydannda geri ekmek, ya da herhangi bir inite kargoyu sefer istikametinde durdurmak, ya da kargonun var yerinde veya sefer istikametinde daha nceden tayin edilen bir alcdan baka birisine verilmesi iin istekte bulunmak, ya da kalk havameydanna geri getirilmesini istemek suretiyle kargoyu nizam hakkna sahiptir. Gnderen bu nizam hakkn tayc ya da dier gndericilere zarar verecek biimde tatbik etmemeli ve bu hakknn tatbikinden kaynaklanan her trl masraf demelidir. 2. Gnderenin talimatlarn yerine getirmek mmkn deilse tayc gndereni derhal bilgilendirmelidir. 3. Eer tayc, kargonun nizam iin gnderenin talimatn hava sevk fiinin ya da kargo makbuzunun gnderen iin olan parasnn dzenlenmesini talep etmeksizin yerine getirirse, tayc, gnderenden tazminat hakk zarar grmeksizin, hava sevk fii ya da kargo makbuzunun o parasn kanunen elinde bulunduran herhangi bir ahsa kar bu durumla ilgili olarak meydana gelecek her trl zarardan sorumlu olacaktr. 4. Gnderene verilen hak, madde 13e gre alcnn haklarnn balad anda sona erer. Bununla birlikte, alc kargoyu kabul etmeyi reddederse, ya da alc ile balant kurulamazsa, gnderen nizam hakkn geri alr. Madde 13- Kargonun Teslimat (Delivery of the Cargo) 1. Madde 12 kapsamnda gnderenin hakkn tatbik ettii durumlarn haricinde, kargo var yerine ulatnda alc, denmesi gereken masraflar demek ve tamann koullarna uygunluk salamak suretiyle kargonun kendisine teslim edilmesini isteyebilir. 2. Baka trl anlama salanmad srece, kargo ular ulamaz alcya bildirimde bulunmak taycnn grevidir.
3. Eer tayc kargonun kaybolduunu kabul ederse, ya da kargo ulam olmas gereken tarihten sonraki yedi (7) gnn bitiminde ulamamsa alc; tama anlamasndan doan haklarn taycya kar uygulama hakkna sahiptir. Madde 14- Gnderen ve Alc Haklarnn Tatbiki (Enforcement of the rights of Consignor and Consignee) Gnderen ve alc, tama anlamas tarafndan tanzim edilmi ykmllklerini yerine getirmeleri kouluyla, her biri kendi adna, ama kendi karna ya da bir bakasnnkine ynelik hareket ediyor olsun, srasyla Madde 12 ve Madde 13 ile kendilerine verilen haklar tatbik edebilirler. Madde 15- Gnderen ve Alcnn ya da nc Taraflarn Karlkl likileri (Relation of Consignor and Consignee or Mutual Relations of Third Parties) 1. Madde 12, Madde 13 ve Madde 14, ne gnderen ile alc arasndaki ilikileri ve haklar, ne de gnderenden ya da alcdan tremi nc taraflarn karlkl ilikilerini etkilemez. 2. Madde 12, Madde 13 ve Madde 14n koullar sadece hava sevk ii ya da kargo makbuzunda zel koullar ile deitirilebilir. Madde 16- Gmrk, Polis ve Dier Kamu Otoritelerinin Formaliteleri (Formalities of Customs, Police or Other Public Authorities) 1. Gnderen, kargonun alcya teslim edilebilmesinden nce, gmrk, polis ve dier kamu otoritelerinin gerekliliklerini yerine getirmek iin gerekli olan bu tr bilgi ve byle belgeleri salamaldr. Gnderen, hasar taycnn, alannn ya da temsilcisinin bir kusuruna bal olarak meydana gelmedii srece, bu tr bilgi ve belgelerin yokluu, yetersizlii ve dzensizliinden kaynaklanacak her trl hasar iin taycya kar sorumludur. 2. Tayc, bu tr bilgi ve belgelerin doruluunu ya da yeterliliini aratrmak konusunda herhangi bir ykmllk altnda deildir. Ayrca okunmas, bilinmesi ve uygulanmas gereken baz nemli madde ve blmler de yle sralanabilir; Madde 18- Kargonun Hasara Uramas Madde 19- Gecikme Madde 23- Para Birimlerinin Dnm Madde 26- Szlemeye likin Koullarn Hkmszl Madde 27- Szleme Yapma zgrl Madde 31- ikayetlerin Zamanna Uygun Olarak Yaplmas Madde 36- Mteselsil Tama IV. BLM Birleik Tama V. BLM Anlamal Taycdan Farkl Bir Kii Tarafndan Gerekletirilen Hava Yoluyla Tama VI. BLM Dier Koullar Madde 50- Sigorta
Son olarak da bu szlemenin hukuki geerlilik ve dier eski anlamalara gre durumunu belgeleyen 55. Maddeyi de unutmamak gerekir. Madde 55- Varova Szlemesinin Dier Belgeleriyle liki Bu Szleme; 1. Bu Szlemenin Taraf Devletlerinin, (a) 12 Ekim 1929 tarihinde Varovada imzalanan Hava Yoluyla Tamacla likin Belirli Kurallarn Birletirilmesi in Szlemeye (buradan itibaren Varova Szlemesi olarak anlacaktr); (b) 28 Eyll 1955 tarihinde Laheyde yaplan, 12 Ekim 1929 tarihinde Varovada imzalanm Hava Yoluyla Tamacla likin Belirli Kurallarn Birletirilmesi in Szlemenin Deitirilmesi iin Protokole (buradan itibaren Lahey Protokol olarak anlacaktr): (c) 18 Eyll 1961 tarihinde Guadalajarada imzalanan Anlamal Taycdan Baka Bir Kii Tarafndan Gerekletirilen Hava Yoluyla Tamacla likin Belirli Kurallarn Birletirilmesi in Varova Szlemesine lave Szlemeye (buradan itibaren Guadalajara Szlemesi olarak anlacaktr); (d) 8 Mart 1971 tarihinde Guatemala Cityde imzalanan, 28 Eyll 1955 Tarihinde Laheyde Yaplan Protokolle Deitirilmi, 12 Ekim 1929 tarihinde Varovada mzalanm Hava Yoluyla Tamacla likin Belirli Kurallarn Birletirilmesi in Szlemenin Deitirilmesi in Protokole (buradan itibaren Guatemala City Protokol olarak anlacaktr); (e) 25 Eyll 1975 tarihinde Montrealde imzalanan Lahey Protokol ile Deitirilen Varova Protokoln ya da Lahey Protokol ve Guatemala City Protokol ile deitirilen Varova Protokoln Deitirmek in lave Protokol No: 1-3 ve Montreal Protokol No: 4e (buradan itibaren Montreal Protokolleri olarak anlacaktr) taraf olmalar mnasebetiyle bu taraflar arasndaki, ya da 2. yukarda verilen alt-paragraflar (a)-(e)de anlan belgelerden birine ya da daha fazlasna taraf olmas nedeniyle bu Szlemenin tek bir Taraf Devletinin snrlar dahilinde,
hava yoluyla uluslararas tamacla uygulanan herhangi bir kurala stn olacaktr.
Bylece Uluslararas Havayolu Tamaclnda mevcut deiik ve eitli anlamalar yrrlkten kalm ve 28 Mays 1999 Montreal Szlemesi tek bana geerli olmutur. Hava Hukukunu dzenleyen ICAO, elbette bu anlama gerei Annex ve ilikili Belgelerinde de deiiklik yapm ve yapmaya da devam edecektir.
120305-tr
Havayolu Lojistii
72/41
4. Tama Szlemeleri ve erii

4.1 Alm-Satm Szlemeleri Szlemesiz rn ve/veya hizmet almnn, her devletin hukukuna aykr olaca aktr. Zaten buna Kayt D denmektedir. Kalite kapsamnda her admnn traceable takip edilebilir olmas, byle bir davran engeller. Havaclk sanayi, kalite kapsamnda belgeleme artn szlemelerle yerine getirir. Bu szleme ile taraflar d ve i ticaretin kapsamnda yer alan tm i akn balayan esaslar da belirlenmi olmaktadr. 4.2 Tama Szlemesi Trleri (Tama ekline gre); Denizyolu Tamaclnda; Denizyolu Konimentosu (Ocean Bill of Lading B/L) Demiryolu Tamaclnda; Demiryolu Tama Senedi, (Railway Bill RWB) Karayolu Tamaclnda; Karayolu Tama Senedi, (Truck Bill of Lading veya CMR 'convention marchandise routier') Havayolu Tamaclnda; Havayolu Tama Senedi (Airway Bill AWB)
4.3 Tama Szlemesi D satc ve bazen de d alc, teslim ekline gre belirlenen maln tama artlarnn belirlemek zorundadr. INCOTERMS, bu konuda standartlar belirler ve seimi ile uygulamasn bize brakr. Montreal Szlemesi 1. Blm ile, Havayolu Tamaclnda kullanlacak olan belgelerin erii (Madde 5), Mahiyeti (Madde 6), Tanm (Madde 7), Belgelenmesi (Madde 8), Riayetsizlik (Madde 9), Ayrntlarn Sorumluluu (Madde 10), Kant Gc (Madde 11), Dzeni (Madde 12), Teslimat (Madde 13), Alc Haklar (Madde 14), nc Taraf likileri (Madde 15) ile Geerli Formaliteleri (Madde 16) art olarak sralar. Buna benzer artlar ierisinde bulunduran bu szlemeye ek olarak Uluslararas szlemeler gerei Annex 9 ve 18 ile ilgili ICAO belgelerini de gz ard edemeyiz. Ulusal kanun ve kurallar da ekleyince karmza onlarca sayfa ve sayfalar dolusu kurallar zinciri kacaktr. IATA kapsamndaki zel ve genel artlar ile standartlar da unutmamak gerekir. RP1670 gerei 2014 ylnda artk kat AWB gremeyeceimizden, AWB standardn imdiden bilmek zorundayz. Sekiz kopyadan oluan AWB sayfa renk ve ilevleri yle sralanr:
42-72
Havayolu Lojistii
120305-tr
Original 1 (for Issuing Carrier) Green Original 3 (for Shipper) Blue Copy 5 (Extra Copy) White Copy 7 (Extra Copy) White
Original 2 (for Consignee) Pink Copy 4 (Delivery Receipt) Yellow Copy 6 (Extra Copy) White Copy 8 (for Agent) White
4.3.1 Tama Szlemelerinde Yer Almas Gerekenler; IATA Cargo Services Conference Resolutions 600A gerei bir Hava Tama Szlemesinde; Tama Senedi Numaras Havayolu IATA Numaras ve - ile ayrldktan sonra Seri Numaras k Meydan Taycnn sim ve Adresi, Tama artlar Gnderici Alcnn sim ve Adresi Tama Szlemesini Hazrlayan Acente Acentenin bulunduu ehir ve AIATA numaras Yol-Gzergah Bilgisi lk Tayc Numaras ve Hedef Meydan kinci Tayc Numaras ve Hedef Meydan nc Tayc Numaras ve Hedef Meydan Var Meydan Tanmas Talep Edilen Uu Numaralar ve Gnleri Muhasebe Bilgileri (cretler), Para Cinsi, cretlendirme artlar Kodlar cretler Arlk/Hacim bilgileri zerine ktaki Dier cretler Tama iin Beyan Edilen Kargo Deeri, Gmrk iin Beyan Edilen Deer Sigorta Tutar Hizmet Bilgileri (Handling Information) Her bir parann zellikleri, cretlendirilmesi Toplam Arlk ve arlk birimi Her bir parann cret Kodu ve Tanm Kodu crete ynelik Arlk, cret Snflandrmas
Toplam cret Kargoya ilikin en-boy-ykseklik ve ierik bilgileri Toplam Para Adedi Genel Toplam Dier cretler n deme, vergi ve dier cretler Alc demeli vergi ve dier cretler Taycnn Teslim Beyan lave Bilgiler yer alr. 4.3.1.1 Hava Tama Senedi Air Waybill Neutral Air Waybill Anonim Tama Szlemesi rnei.
44-72
Havayolu Lojistii
120305-tr
Her sayfann altnda ilevi belirtilir. Copy 7 (Extra Copy) gibi.
120305-tr
Havayolu Lojistii
72/45
Bir Havayoluna ait Tama Senedi.
Elektronik ortamda kullanmak iin bir yazlma gerek duyulacaktr.

4.3.1.2
OBL - Ocean Bill of Lading B/L
Birok denizcilik kuralnn havacla uygulanmas ile oluan hava kurallar elbette AWB olutururken de denizcilikte kullanlan belgeleri rnek alacakt. Daha sonra Kara ve Demiryolu tamaclna da nclk edecek olan bu OBL, tm irsaliye ve konimentolarn babasdr.
120305-tr
Havayolu Lojistii
72/47
4.3.1.3 RWB - Demiryolu Hamule Senedi Rail Waybill Trenle tamaclkta kullanlan tama belgesi olup mallarn demiryolu ile tanmasna ilikin uluslararas anlama (Convention nternationale Concernantle Transport Des Marchandises Par Chemins De Fer) ksa ad CIM anlamasna tabi olarak dzenlenir. Hamule senedi isme dzenlenir. Emre yazl hamule senetleri dzenlenmez ve ayrca mallarn mlkiyetini temsil etmedii iin ciro edilemez. 4.3.1.4 Truck Bill of Lading veya CMR Convention Marchandise Routier
1978 ylnda Cenevre'de yaplan Uluslararas Karayolu Tamacl koullarn standardize ederek taycnn sorumluluklarn belirleyen bir szlemedir. 1995 ylnda lkemiz bu szlemeyi imzalayarak Uluslararas Karayolu Nakliyesini bu szlemenin ykmllkleri altnda gerekletirmeye balamtr
48-72
Havayolu Lojistii
120305-tr
5. Ambalajlama ve Etiketleme
Havayolu tamaclnda Ambalajlama ve Etiketleme sorumluluu gnderene aittir. Bu sorumluluk ICAO tarafndan belirlenen ve eitimi, uygulamas ve eitimin kontrol IATA tarafndan yaplan aada dizili DGR (Dangerous Goods Regulation) kurallar erevesinde uygulanmaktadr. ICAO Annex 18 - The Safe Transport of Dangerous Goods by Air ICAO Doc.9284 Technical Instructions for Carriage of DGR ICAO Doc.9375 DGR Training Programme ICAO Doc.9481 DGR Emergency Response IATA DGR Training Programme United Nations Committee of Experts on the Transport of Dangerous Goods, sadece havaclk deil, tm tamaclk iin bu kural ve prensipleri yaynlar. Havacla uygulanmas ve tamann zelliine gre gerekirse snflandrma snrlamas ICAO tarafndan yaplr. Havaclk ulam ile ilgili her alan, DGR kursu grmek zorundadr. Ayrca yapt ie gre deiik srelerde tazeleme eitimi de yapacak ve bu eitimleri belgeledikten sonra alabilecektir. DGR eitimi kapsaml bir eitimdir. SHT OPS-1 eitim hakknda Blm Rde;
Eitim Programlar: Madde 232- (1) letici; Teknik Talimatlarda belirtilen ekilde, Genel Mdrlk tarafndan onaylanacak olan personel eitim programlar tesis edecek ve bunlar uygulayacaktr. (2) leticinin, personelin sorumluluklarna uygun eitim gerekliliini salayacaktr. (3) letici, tehlikeli maddelerin havayoluyla tanmasyla ilgili konumdaki bir kiinin istihdam zerine, eitimi ve dorulanmasn salamaldr. (4) letici, eitim alan tm personelin, sorumluluklarn idrak ettiini dorulamak iin bir testten gemesini salayacaktr. (5) letici, tehlikeli maddeler eitimine gerek duyan tm personelin iki yldan uzun olmayan aralklarla tazeleme eitimi almasn salayacaktr. (6) letici, tehlikeli maddeler eitim kaytlarn, Teknik Talimatlarda belirtilen ekilde tm personel iin muhafaza edecektir. (7) letici, yer hizmetleri iletmesi personelinin Teknik Talimatlarda belirtilen ekilde eitime tabi tutulduundan emin olacaktr.
Bu kural sadece Havayolu tamacl iin deil, tm tama cins ve yntemleri ile de balantl gereklilik gsterir. Sonuta tanan ykn cinsi ve ierii, ne tayana ne de evreye zarar vermemelidir. Kimlerin hangi eitimleri grmesi gerektiini ieren artlara bir gz atalm.
120305-tr
Havayolu Lojistii
72/49
ICAO Doc 9284-AN/905 TECHNICAL INSTRUCTIONS FOR THE SAFE TRANSPORT OF DANGEROUS GOODS BY AIR
Buradan da grlecei zere, genel felsefe (anlay, kavram), isimlendirme ve iaretleme, beyan edilmemi tehlikeli madde tespiti, yolcu ve ekip iin gerekler ile acil durum yntemleri, her kme iin ortak gereklerdir. ster havayolu, ister bir baka ekilde tanacak olan tehlikeli madde, bize ve evreye zarar verme olasl nedeniyle gnderici, tayc ve alcy sorumluluk altna sokmaktadr. Havaclk sanayi, bu olasl ortadan kaldrmak amacyla byle nemli bir konuda ii ansa brakmamtr ve hep sylediimiz gibi eitilmemi personel havaclkta bu nedenle de alamaz.
50-72
Havayolu Lojistii
120305-tr
6. Lojistik Gerekletirme
Havayolu Lojistii, Lojistik ynetimlerinin tmn kapsayan bir alma sahas sergiler. Bu ynetim, Hava, Kara, Deniz ve Demiryolu ulamlarn da kapsar. Bazen kck bir zarf, bazen kamyona smayacak byklkte bir motor. kmal merkezleri her i koluna gre deiiklik gsterir. Havayolu ikmal merkezleri ise tm bu deiken artlara hazr olmaldr. Bir havayolu deposu, beklide en karmak depolardan biridir. Sarf malzemeleri ile kimyasallar, manyetik ile elektronikler hep ayn ambarda tutulurlar. Burada alanlar bile Kanunu ve ekindeki eitli ynetmeliklere gre alrlar, Salk Bakanl artlarna gre ambar ynetilir, Gmrk ve Muhafaza kanun ve ynetmeliklerine gre ambar alr ve kapanr, Ulatrma Bakanlna bal SHGM de denetler. Piyasadan bir araba alrken, ilk nce bagajn ap stepneyi kontrol edersiniz. Yedek lastik sizi yolda kalmaktan alkoyacaktr. Bir irketi kurarken yatrm masraflarnn en yksei u iki kalemden oluacaktr; a) Yedek malzeme depolama b) Yedek malzeme Havuzu yelii OnurAiri kurarken ilk defa Trkiyeye yeni bir tip uak getirdiimiz iin (A320), yedek malzeme yatrmmz 1.000.000$ dan fazla idi. SunExpressi kurarken (THY ve Lufthansa ortakl) yine Trkiyede olmayan bir uak getirmitik (B737-Yeni Nesil), Lufthansann Yedek Malzeme Havuzu yeliine 100.000 $/sene yelik aidat demekte idik. e balarken evre ve evrenin etkilerini de gz nnde bulundurmak zorundasnzdr. Komu komunun klne muhtatr atasz her yer ve durumda geerlidir. Bir hava yolu kurarken her durumda hem Yedek malzeme depolama hem de Yedek malzeme Havuzu yelii yapmak zorundasnz ama artlar siz yaratr ve bunlar zaman ierisinde dengeleyerek gerekletirirseniz, nakit harcamanz azalr ve yava yava her ikisini de oluturursunuz. Balanglar, oluan imajnz iin ok nemlidir. Nasl bir Lojistik ak oluturacanz da ayn derecede nemlidir. Lojistik Aka, ekilsel olarak u aamalardan geilir.
120305-tr
Havayolu Lojistii
72/51
Lojistik Ak
Shippers/Consignors Origin & destination freight forwarders Export & Import customs Ground handling agents Origin & destination airlines
Customs agents/brokers Consignees Freight Forwarders Associations Customs Brokers Associations Shippers Associations
52-72
Havayolu Lojistii
120305-tr
IT Solutions Providers
120305-tr
Havayolu Lojistii
72/53
Lojistk Ynetimi
KMAL SREC
Ynetim kurulu, Genel Mdr ve/veya Teknik Mdr tarafndan satn alma limitleri belirlenir ve bu limitler zerindeki almlar iin kmal Mdr ve yukar doru yetkilerine gre her bir mdr bir stnden onay isteyebilir.
7. Havayolu kmal Sreci

Her irketin sral ve dzenli yetki dalm listesi vardr. Ynetim kurulu Genel Mdre belirli bir harcama yetkisi verir noter kanalyla, genel mdr de mdrlerine. Bu byle sral devam eder. kmal Mdrlnde alan bir memur, belki 500$a kadar olan harcamalar iin yetkilendirilmi olabilir. kmal efi satn alma yetkisi 5.000$ la snrlanm olabilir. kmal Mdr ise 20.000$, Teknik Mdr de 100.000$. Genel Mdrn satn alma yetkisine ise SHT OPS-1 Md.36. (8) gerei snr koyulamaz. Burada dikkat edilmesi gereken olayn nc boyutudur. ZAMAN Satn alma, bir sretir. Srecin uzunluu ve/veya ksal diye bir kavram yoktur havaclkta. Bir malzemeye ihtiya var ise HEMEN temin edilmelidir. ounlukla HEMEN kelimesi az gelir, bundan dolay da AOG ksaltmas kullanlr (Aircraft On Ground Yerdeki Uak) ve ivedilik ifade eder. Byle durumlarda, karnda gece-gndz ve/veya tatil-bayram demeden eriebilecein retici/toptanc/temsilci/depo/irket ve/veya havayolu olabilir. Bunlarn hepsinin de komu olmas gerekmez ama iin bir de mali yn vardr. Her an alm yapabilecein gz nnde bulundurularak kasanda belli bir miktar nakit bulundurabilirsin de, uzaktan alveri artlar, nakit kullanman engelleyebilir. Artk bankada milyon dolarn olmas seni yine kurtarmayacaktr, nk bankann ak, sende ak olsa da karda da ak olmas gerekmektedir. Perembe gn Dubaiden bir para satn almak iin Pazartesiyi beklemen gerekebilir. 21.04.2011 gn spanyadan satn almak zorunda olduun bir para iin 25 Nis Pazartesiyi beklemek zorunda kalabilirsin. Uak bekleyebilir ama yolcu be gn beklemez. Patron ise be saat bile beklemez. Be saat ierisinde uak iki defa IST-ESB-IST yapabilir. ZAMAN = PARA Aylk kirasn usa da, umasa da demek zorundadr irketler. Byle bir durumla karlamamak iin yaplmas gerekenler vardr ve yaplacaktr, hem de daha ie balamadan. Elinizdeki ya da filoya katacanz uak iin daha gelmeden yaplmas gerekenler vardr.
7.1 kmal Hazrlk Sreci irket iinde ihtiya, iki ekilde belirlenir; a) Planlamaclar tarafndan b) Uygulamaclar tarafndan 7.1.1 Planlamaclar tarafndan Planlamaclar, irket ierisindeki alt El Kitapl blm ierisindeki sorumlulardr. Grevleri gerei uygun planlama ile hizmeti aksatmadan gerekleri yerine getirmektir. Kalite blm, personelinin yeni standartlara uyum ve/veya yenileme eitimlerini gerekletirecek planlar yapmak zorundadr. Uu letme, kendi adna uu yapmasn isteyecei bir baka irketi denetlemek iin plan yapmak zorundadr. Uu Eitim blm Benzetilmi Uu Eitim hizmeti iin uular aksatmayacak bir ekilde plan yaparak pilotlarn eitmek zorundadr. Teknik Blm, bakmndan sorumlu olduu bir uan yaklaan bakm iin bir plan yapmak zorundadr. Yer letme, ilk defa uulacak olan bir meydan denetlemek ve ilgili hizmet szlemelerini yapabilmek iin denetim program hazrlamak zorundadr. Kabin Hizmetleri Blm, zaman gelecek olan yenileme eitimleri iin uular aksatmayacak ekilde eitim planlayacaktr. Tm bu planlamalar sonucu ortaya ihtiya listeleri kacak ve satn alnacak olan ara, gere, malzeme ve hizmet iin gerekli Kanun, Ynetmelik ve talimatlar erevesinde satn alma ve lojistik ilemler balatlacaktr. irketten irkete yetki ve sorumluluklar farkllk gsterir. Bir irketin uygulamas bir baka irkete benzemez. kmal Sreci Grafii karmakl ve btesi nedeniyle Teknik kmal iin hazrlanmtr. Bunu dier be El Kitab sahiplerine de uygulamak olasdr. Sonuta devrede Genel Mdr, Blm Mdr, ilgili Mdr, Destek Mdrlkleri, Muhasebe ve Finans devreye girecektir. Satnalma ve gerekletirme, lojistiin tm ilevleri dahil, yine ilgili sorumlusu tarafndan yaplacaktr. Bu nedenle sorumluluk sahipleri, kendilerine gerekli olan lojistik kavram ve yntemleri bilmek zorundadrlar. Teknik Satnalma dnda bu be blm daha ok kitap, yazlm ve hizmet satn aldndan, yetki belgesi olan kurumlar ile ibirlii yaparlar ve ihtiyalarn giderilmesi karmak ilemleri gerektirmez. Kurye kapsamnda elde edebileceklerini de yine Teknik blmn Lojistik anlamalarndan yararlanarak gerekletirirler. Kendi personelleri iin gerekli olan vize ilemlerini yrtecek blm de Uu letme kurmu olduundan, bu sefer Teknik Blm, kendi personelinin vize ilemleri iin de Uu letmeden yararlanacaktr. Komu komunun klne muhtatr.
7.1.2 Uygulamaclar tarafndan Planlamaclar ile uygulamaclarn ayrld tek blm Teknik Blmdr. Dier be El Kitab sahibi blmlerde planlayan, uygulamay da gerekletirir. Teknik Blmde uygulamaclar ise, Teknik Mdrlk ierisindeki Mhendislik Mdrl ile Teknik Satnalma Mdrl ierisindeki Depo eflii dir. Yaklaan bir bakm ya da yaynlanm bir AD iin Mhendislik Mdrl, bir i plan ile ihtiya listesi hazrlayacaktr. Elindekilerin stok adetlerini takip, yer ve zamanlamasn da planlayacak olan Depo eflii, stok iin belirlenen kalemlerdeki gidiat takip eder ve iinde bulunduu artlar da deerlendirerek ihtiya listesi oluturmaktan sorumludur. Tm bu ihtiya listeleri, Teknik Satnalma Mdrlne iletilir. Deerlendirme sonucu bu ihtiya listeleri, drt ekilde karmza kar; 1- Satnalma 2- Tamir 3- Deitirme 4- Kiralama htiyacn zaman boyutu, stok durumu ve ekonomik deeri, bizim bu drt seenein belirlenmesine yardmc olur. Satnalma her zaman iimizi grmeyebilir. Zaman boyutu ( iki saatlik kayp bile) kiralama yntemini en geerli seenek olarak karmza getirebilir. Zaman ile bir snrlamanz yok ise tamir en gzel yntemdir. Yetkili iseniz kendiniz, deilseniz ilgili ve yetkili bir kurulua tamir ettirebilirsiniz. Zaman size risk olarak grnyor ise deitirme, iyi bir seenek olacaktr. Elindeki alr ve onayl belgesi olan alr, tamiri gerekeni ona gnderirsiniz. Bylece tamir sresinden de kurtulmu olursunuz. Kiralama yntemi, ansnza kalm bir seenektir. ou zaman ie yarar. Yeter ki creti yksek olmasn. Ayn uak modeline sahip bir komu irketin yannzda olmas da ayr bir olanak salar size. Ne de olsa komu. Bugn bana, yarn sana. Garanti Sreleri, sadece ekonomik adan yararldr. letmelere bunun dnda yarar deil zarar vardr. Yeni aldmz bir uan 17 bilgisayarndan biri almad. retici Bize gnderin, garanti kapsamnda inceleyelim, tamir edilebilecekse tamir ederiz, yoksa yenisini veririz dedi. Sre iin de ila drt hafta verdi. Doal olarak 100.000$ lk bir A320 parasn satn almak yerine kiralamak zorunda kaldk. Byle paralarn kira bedelleri tutarnn gnlk %1 dir. 40 gn iin 40.000$ demitik bilgisayar gelene kadar. Yntem seildikten sonra harcama yetkileri devreye girer. Bu yetki snrlarna gre onaylar alnr ve kmal Alt Sreci balar.
7.2 kmal Alt Sreci Bu sre teklif alma srecidir. Zaten elimizde teklif alabileceimiz retici, toptanc, temsilci, bayi, ambar, irket ve tayc listeleri var. nce kendi Mteri Seimi ve Deerlendirme listemizde mevcut bu kurum ve kurulularn yetkilerinin devam edip etmediklerini aratrrz. Sonra listeden setiklerimize talebimizi iletiriz. Kalite onay gerekenler iin yetki belgesi art zaten talebimizde standart olarak mevcuttur. Geri dnen her tr cevap, teklif alma srecini balatr. Bu sre ierisinde kimden neyi nasl alacamz ve yntemini de belirlemi oluruz. 7.2.1.Anlamal irketler Bir uakta onaysz kullanlacaklar listesi olmaz. retici firma, Uluslararas ya da ulusal kanunlar zorunlu klmasa da iletici irket kendisi bir kstas koyar.
List of EASA & EU Member State POA approvals in accordance with Part 21 List of Foreign EASA Part-145 Organisations List of Foreign EASA Part-145 - approved organisations List of Foreign EASA Part-145 - not valid approvals List of EASA Foreign Part-147 Organisations List of Foreign Part-147 - approved organisations List of Foreign Part-147 - not valid approvals
FAA Parts Manufacturer Approval (PMA) List of PMA Articles PMA Design Approval PMA Production Approval Regulations & Policies
Burada verilen rneklerden u anlalmal. Bu yetkiler mr boyu verilmez. Siz listenizi tutarken mutlaka ama mutlaka ilgili kuruluun yetkilerinin devam edip etmediini ya da kaldrlp kaldrlmadn kontrol etmek zorundasnz. Kstaslar ilevsel, kolaylklar ve emniyet asndan konmu olabilir. Hangi nedenle konmu olursa olsun, kstaslar bize yol gsterecektir. SHY-M ile SHT-145 gerei bakm programlar, AMM ve BYEK tarafndan art olan onay, bizim ikmal yntemimizi kolaylatracak ve hzlandracak artlar hazrlar. Bizler, bu artlar erevesinde hazrlklarmz yle yaparz: 1retici firma ile anlama, 3Temsilci ile anlama, 5Ambar ile anlama, 2Toptanc firma ile anlama, 4Bayi ile anlama, 6irket ile anlama,
7Havayolu anlama.
ile
Bu anlamalar deiik art ve kapsamda olabilir. Anlamann temel nedeni, rnein bir havuz anlamas yapyor isek, belirli bir cret deyerek bu havuza gireriz ve bir ey lazm olduunda, hemen alrz. Faturalama ve deme, yatrdmz gvence nedeniyle sonradan yaplacaktr. Bu ve buna benzer durumlara hazrlkl olabilmek iin bazen Teminat Mektubu vermek gerekebilir. Bu tip mektuplar ayr bir harcama kapsdr. Burada ama, olabilecek en ksa srede ihtiyacn karlanmasdr. 7.3 kmal Sreci Sipari ile (PO-Purchase Order) kmal Sreci balar. PO ile anlamann yaplmas, sevk ekli ve bilgilerinin onaylanmas anlamna gelir. Artk planlamay gzleyecek, gelimeleri takip edeceksiniz demektir. Bunu yapabilmek iin hizmet satn alabilir ve takibi kolaylatrabilirsiniz. 7.3.1 Anlamal Tayclar Paray alm olmak, karmza yine ayn sorunlar karacaktr. Tama ile ilgili demeler. Bu demeler bu sefer sadece tayc ile snrl deildir. Gmrk ve alt ykleniciler de devrededir. Byle durumlarda iki ekilde tama anlamas yaplr: 1- Tam Hizmet, 2- Tama, Alt tayclar ve Gmrk 7.3.1.1 Tam Hizmet 1- Ana Tayc 2- Ara Tayc 3- Gmrk giderleri 4- Sigorta 7.3.1.2 Paral Hizmet 1- Sigorta dndaki hizmetler 7.3 Kalite Gvence Daha nce 3.1.10de bahsi geen artlar uygulamaya konur ve szlemeler ile artlar listelenir. Bu listelemenin ise uygunluunun belgelenmesi gerekmektedir. Belgeleme iki ekilde yaplr. 1- Ulusal Belgeleme ile Muhatabn bir belgeleme sistemi mevcut ve geerli denetimleri yaplm ise, biz de o lkenin taraf olduu bir anlama ierisinde isek, yani o belge bizim lkemiz tarafndan da tannyor ise, sorun yok demektir. Tarafmza o belgeyi ve son denetim raporunu gndermesi yeterlidir.
2- Bizim denetimlerimiz ile Muhatabmz olan irket, uluslararas bir belgeleme sistemine dahil olmayabilir. Bu durumda bizim denetimleri yapmamz gerekecektir. Bu denetimleri iki ekilde yaparz; a) Uzaktan denetim Bu amaca ynelik bir denetim listesi hazrlanr ve gnderilir. b) Yerinde denetim Denetimi gerekletirmesi iin bir ekip gnderilir. Havaclk sanayi, kalite kavram zerine kuruludur ve ileyiinin her admnda kalite vardr. Kalite ise belgeleme ve belgelemenin saklanmas artlarn, srelerini yani takip edilebilirlik kavramn daima ierisinde tar. ISO, artlar havacla dar geldii ve hizmet kavramnn eitlilii nedeniyle bu sanayi ierisindeki gelimeler erevesinde 2000, 2005 ve 2008 deiikliklerini, Havacln geliimini rnek alarak yapmtr. (Artk Yntem yazma art yok!) 7.4. Etik Tedariki ve tayc seimi ve anlamas, yazl kurallar dnda ayrca yazl olmayan kurallar da beraberinde getirir. ahlak, sadece bireysel deil kurumsal olarak da karmza kar. Bu nedenle kalite gerekleri ve mteri seimi, deerlendirme kapsamna alnr ve tarihe yaratlr. Bu tarihe, ilikilerin balad gnden gnmze kadar olan inili-kl tm hareketlerin yansmas ve deerlendirilmesi sonucu gven notuna dnr. Bizler iin de aynn, kar tarafn yapacan unutmayalm. 7.5 Kabul Edi Kalite gerei onayl olsa bile her gelen, siparii veren tarafndan kabul edilmedike, uygunluu sipari eden tarafndan onaylanmadka teslim alnmaz. Kalite konusundaki ISO Md.7.4 ve 7.4.3 mutlaka gerekletirilmelidir. Sipari sahibi blm, kullanmna almad ya da deposuna girmedii mddete Satnalma gerekleemez. 7.6 Belgeler Kalite gerei her i iin belirlenmi, uyumluluu ve amacna uygunluu kontrol edilmi belgeler kullanlr. Bu belgeler, hem ii hzlandrmak hem de kolaylatrmak asndan nemlidir. Bu belgelerden rnekler, sonraki sayfalarda verilmitir. 7.7 deme Sreci Anlamal kurum ya da kurulular ile yaplacak deme ekli, sresi ve yntemi zaten belirlenmitir. Geriye deme bilgisinin ilgili blme aktarlmas kalr. Anlamasz irketler iin de bir deme ekli, plan ve yntemi bilgisi yine ilgili blme aktarlacaktr.
Her iki durumda da deme bilgisi-planlamas teslim alnd bilgisi ile birlikte sahiplerine iletilmelidir.
FORMLAR
UZAKTAN DENETM FORMU
Name of Company:................................ Address of Company:.......................... Telephone No: .......................................... Contact Name:...........................................
Fax No:............................................ E-mail : ..........................................
General Manager :...................................................................................... Contracting & Commercial Mgr :................................................... Quality Manager :........................................................................................
Type of Business
Supplier/Stockist Repair Station

Years in Business: .......... Number of E m p l o y e e s : Approval / Acceptance Number
EASA OTHERS
Manufacturer Other
Production Quality
FAA
Canada
1. Do you have an established Quality Program?

...............................................................................................................................................................................................
2. Do you have a Quality Assurance Manual?

...........................................................................................................................................................................................................................
3. Class of work undertaken, or types of components offered for sale:

...............................................................................................................................................................................................
4. Do you agree to provide access at all reasonable times for our company representative as may be necessary?
...............................................................................................................................................................................................
5. Type of Release available: EASA (FORM ONE) , FAA (8130- 3) CANADA (CAR 573) OTHE
PLEASE FORWARD THE FOLLOWING

(a) Company approval certificates (c) List of approved signatures (d) Other
(EASA, FAA, etc.).................................
(b) Sample of 'Release' documentation
.......................... ..........................
.................................
Sayfa 1 Page
PLEASE PROVIDE ANY FURTHER INFORMATION YOU FEEL MAY BE USEFUL TO US:
........................................................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................................................... ...........................................................................................................................................................................................................
ENCLOSURES :
........................................................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................................................... ...........................................................................................................................................................................................................
I hereby confirm that AIRLINES SUPPLIER EVALUATION PROCEDURE has been reviewed and all the materials and services provided by (Company Name) to AIRLINE, are in conformance with that procedure and all data enclosed in this SUPPLIER POSTAL AUDIT FORM are correct. Signed : Title : Date : PLEASE RETURN TO: xxx Airline Ataturk Airport, Istanbul, TURKEY Fax:999 99 99 Attn: Technical Supply & Logistics Manager
* AIRLINE reserves the right to approve or reject the audited company.
* This approval is in effect for 2 years after issue. Renewals may be possible upon request.
FOR ORDERING DEPARTMENT EVALUATION ONLY.
Date Received: ........................................ Approval No. allocated:.................... Remarks:.................................................................................................

.................................................................................................................................................................................. .................................................................................................................................................................................. ..................................................................................................................................................................................
Reviewed by :
Title :
Date : Sayfa 2 Page
Kullanlan Etiketler (TAGS)
PAPER FREE DOCUMENTS The current list of documents in scope for IATA e-Freight are: 2. Invoice 3. Packing List 4. Certificate of Origin (where legally feasible) 5. Letter of instructions 6. Dangerous Goods Declaration 7. Export Goods Declaration 8. Customs Release Export 9. House Manifest 10. Master Air Waybill 11. House Waybill 12. Export Cargo Declaration 13. Flight Manifest 14. Transfer Manifest 15. Import Cargo Declaration 16. Import Goods Declaration 17. Customs Release Import The three additional electronic messages standards are: 1. Shipper's Letter of Instructions, 2. Shipper's Declaration for Dangerous Goods and the 3. Transfer Manifest. Each of the sixteen paper documents in the scope of IATA e-freight is replaced by one or more standard electronic messages with an "agreed international tandard" as defined by IATA, the United Nations Centre for Trade Facilitation and Electronic Business (UN/CEFACT) or the World Customs Organisation (WCO). The sixteen documents are grouped into three categories; (i) trade documents, (ii) transportation documents, and (iii) customs documents. With the twenty documents being replaced in 2010, 64% of all paper volume will be removed.
Para ile satlmaz. kar amal yazlmamtr. Yarar ve yararlanma, amacna gre deiir. SHYO larnda okutulmas iin Ders Kitab olarak hazrlanmtr. Sevgilerimle Servet BASOL
Akl, amacna gre eitli ekillerde kullanlan, igdsel olarak da yaama tutunmak iin iyi kullanmak zorunda olduumuz dnce eklidir. leriyi grmek, grebilmek ya da grmeyi renmek bir eitim sorunudur. Bu reti ise ne kadar akl kullanlrsa, o kadar baar diye nitelenir. Bir ie balamadan nce takip edilecek yolu, yordam, sre ve sreyi belirli bir dzen ierisinde harmanladnzda baar yakalanacaktr.

120305-Havayolu Lojistigi

Uploaded by

Document Information

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

120305-Havayolu Lojistigi

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

HAVAYOLU LOJST

INTENTIONALLY LEFT BLANK BLEREK BO BIRAKILDI

INTENTIONALLY LEFT BLANK BLEREK BO BIRAKILDI

INTENTIONALLY LEFT BLANK BLEREK BO BIRAKILDI

TEMEL LOJSTK KISALTMALAR VE TERMLER

4. Tama Szlemeleri ve erii

Her sayfann altnda ilevi belirtilir. Copy 7 (Extra Copy) gibi.

Bir Havayoluna ait Tama Senedi.

Elektronik ortamda kullanmak iin bir yazlma gerek duyulacaktr.

OBL - Ocean Bill of Lading B/L

7. Havayolu kmal Sreci

Name of Company:................................ Address of Company:.......................... Telephone No: .......................................... Contact Name:...........................................

Fax No:............................................ E-mail : ..........................................

Supplier/Stockist Repair Station

1. Do you have an established Quality Program?

2. Do you have a Quality Assurance Manual?

3. Class of work undertaken, or types of components offered for sale:

PLEASE FORWARD THE FOLLOWING

(b) Sample of 'Release' documentation

Date Received: ........................................ Approval No. allocated:.................... Remarks:.................................................................................................

Date : Sayfa 2 Page

Kullanlan Etiketler (TAGS)

You might also like