WYSZA SZKOA HANDLU I PRAWA im.

RYSZARDA AZARSKIEGO W WARSZAWIE Wydzia Ekonomii i Zarzdzania TERRORYZM ISLAMSKI W EUROPIE PO 11 WRZENIA 2001 ROKU Dorian oma Nr albumu 28083 Praca licencjacka napisana pod kierunkiem prof. dr hab. Rafaa Krawczyka Warszawa 2009

Streszczenie

Terroryzm islamski stanowi obecnie najwiksze zagroenie bezpieczestwa europejskiego. Eskalacja tego zjawiska nastpia na pocztku XXI wieku, kiedy to wiatu ukaza si obraz globalnej przemocy symbolizujcy dat 11 wrzenia 2001 roku. W pierwszym rozdziale autor przedstawi istot wspczesnego terroryzmu okrelanego mianem terroryzmu ponowoczesnego, wyjaniajc kluczowe jego elementy jak terroryzm, fundamentalizm, terroryzm religijny. W drugiej czci pracy analizie zostay poddane ataki terrorystyczne przeprowadzone na Starym Kontynencie w XXI wieku. Trzeci rozdzia powicony jest walce z terroryzmem, a take prbom przewidzenia tego, co moe si zdarzy w niedalekiej przyszoci.

SPIS TRECI

WSTP...................................................................................................5

1. Terroryzm islamski- nowe zagroenie dla Europy.............................9

1.1. Terroryzm ponowoczesny.................................................................10 1.1.1. 1.1.2. Wyjanienie poj: terroryzm, terroryzm religijny, fundamentalizm........10 Charakterystyka terroryzmu islamskiego.........................................16

1.1.3.

Sylwetka terrorysty.................................................................19 1.1.4. Najgroniejsze islamskie grupy terrorystyczne.......................................21

1.2. Europa, jako podoe wspczesnego terroryzmu.......................................24 1.2.1 Jak wyglda wspczesna Europa?.............................................................25 1.2.2. Problem migracji....................................................................27 1.2.3. Brak zrozumienia kultury islamu.................................................30 1.2.4. Brak barier- proces globalizacji..................................................32

2.

Zamachy terrorystyczne w Europie w XXI wieku...........................33

2.1. XXI wiek- czas ogromnych zmian......................................................34 2.1.1. 2.1.2. Historia terroryzmu w Europie...................................................36 Atak na USA 11 wrzenia 2001 roku..........................................38

2.2. Atak na Europ............................................................................41 2.2.1. 2.2.2. 2.2.3. 2.2.4. Madryt...............................................................................41 Londyn..............................................................................46 Pozostae ataki terrorystyczne....................................................50 Europa Wschodnia ................................................................53

3. Konfrontacja z rzeczywistoci- walka z terroryzmem.....................55 3.1. Czas wojny.................................................................................55 3.1.1 3.1.2 3.1.3 Koalicja antyterrorystyczna......................................................56 Europejski wymiar walki z terroryzmem.......................................58 Stanowisko Unii Europejskiej....................................................59

3.2.Perspektywy na najblisze lata............................................................62 3.2.1 3.2.2 3.2.3 Polska, celem terrorystw?........................................................62 Przewidzie przyszo............................................................65 Czy terroryzm kiedy si skoczy?......... .......................................67

ZAKOCZENIE........................................................................................68 BIBLIOGRAFIA........................................................................................70 SPIS TABEL..............................................................................................71 SPIS WYKRESW.....................................................................................71 SPIS MAP...................................................................................................71 SPIS ILUSTRACJI.................................................................................................................71

Wstp

Terroryzm islamski to jedno z najwikszych zagroe wspczesnego wiata. Spdza sen z powiek rzdzcym zachodnimi mocarstwami. Zjawisko bdce inspiracj scenarzystw niskobudetowych filmw nafaszerowanych licznymi wybuchami, gdzie dialog ustpuje imponujcym efektom specjalnym. Terroryzm jest wszechobecny i nie do przewidzenia, a jego sia raenia nie do opisania. Jeszcze niedawno, byo to zjawisko sporadyczne o mniejszym zasigu, dla Nas Polakw, Europejczykw jake odlege. Dzi wiat, Europa, Polska staj w obliczu wielkich przemian, ktre zachwiay podstawowymi wartociami, na jakich opiera si powojenny ad. Nowy Jork 2001, Madryt 2004, Londyn 2005, na zawsze pozostan w naszej pamici, jako niewyobraalny przejaw zatracenia czowieczestwa na rzecz fundamentalistycznej ideologii. Przekroczono granic midzy realnym zrozumieniem dziejcej si na naszych oczach historii a islamsk walk w wymiarze metafizycznym". Niniejsza praca licencjacka zostaa powicona przedstawieniu zjawiska terroryzmu islamskiego, wystpujcego na terenie Europy u progu XXI wieku. Celem pracy jest przedstawienie historii terroryzmu w Europie, jego genez powizanie ideologiczne, scharakteryzowanie organizacji terrorystycznych, konkretnych zamachw a take obecnej i

przyszej walki z tym szeroko pojtym zjawiskiem, ktre przerodzio si w fundamentaln wojn zdecydowanych na wszystko muzumanw. Data 11 wrzenia 2001 roku, jest najwaniejsz dat w historii wiatowego terroryzmu. Atak na Stany Zjednoczone zmieni cakowicie oblicze polityczne, gospodarcze i spoeczne tego kraju. Data ta wyznaczya koniec terroryzmu, jaki znalimy do tej pory, dajc pocztek niewyobraalnej i dotd niespotykanej przemocy na skal globaln. W tym dniu zdalimy sobie spraw w jak prosty sposb, mona sparaliowa funkcjonowanie pastwa, jego spoecznoci, jednoczenie wywoujc strach i przeraenie pozostaych narodw.11 wrzenia 2001 roku jest wanie dat wyznaczajc pocztkowy cenzus niniejszej pracy i jest punktem wyjcia do rozwaa na temat islamskiego fundamentalizmu. Terroryzm jest zjawiskiem, ktrego skutki obserwujemy, na co dzie. Jest rodzajem przemocy, ktra cay czas ewoluuje. Na naszych oczach dzieje si historia, o ktrej bd si uczy przysze pokolenia. W zwizku z powyszym niniejsza praca nie koczy si konkretn dat. Wrcz koniecznoci jest prba opisu tego, co prawdopodobnie nastpi w najbliszej przyszoci. Aby zda sobie spraw z powagi zagroenia, autor podj si prby przewidzenia tego, co prawdopodobnie ju nastpuje; kolejny etap rozwoju globalnego terroryzmu sigajcego po coraz to nowsze narzdzia dziaa- w tym bro masowego raenia. Wytyczenie kocowej daty dziaalnoci islamskich grup terrorystycznych na terenie Europy na t chwil jest raczej niewykonalne. Terenem, do ktrego odnosi si ta praca, jest obszar kontynentu europejskiego. Nie ukrywam, i fakt, e jestem Polakiem i Europejczykiem za razem, skonio mnie wanie do uznania Europy, jako obszaru moich bada. Poczucie zagroenia zarwno po atakach na Londyn i Madryt, jak i zwizane bezporednio z moliwoci zaatakowania Naszego kraju, dodatkowo przesdzio o zakresie terytorialnym niniejszej pracy. Ponadto, Europa w przeciwiestwie do Stanw Zjednoczonych ma dusz histori dziaalnoci terrorystycznej, a jej blisko geograficzna z obszarem aktywnej dziaalnoci islamskich fundamentalistw, dodatkowo potguje zagroenie bezpieczestwa europejskiego. Poniewa praca ta porusza tak istotny wtek jak denia terrorystw do upadku kultury zachodniej, autor nie wyobraa sobie zawenia tematyki do innego obszaru ni wanie Europy- kolebki cywilizacji zachodniej. Rozprawa ta opiera si na rnorodnym materiale badawczym. Nieocenionym rdem, ktre zarysowao autorowi przedstawion problematyk, bya zdecydowanie publikacja Roberta Borkowskiego, Terroryzm ponowoczesny[1], a take ksika Brucea Hoffmana, Oblicza terroryzmu[2] ktre to zagbiaj si w przyczyny skutkowo- ideologiczne wspczesnego wymiaru terroryzmu. Pozycja Viktora Grotowicza Terroryzm w Europie zachodniej[3], stanowia wany element do poznania historii i rozwoju terroryzmu na naszym kontynencie. Kolejn wan pozycj jest niewtpliwie Encyklopedia Terroryzmu[4], autorstwa Brunona Hoysta, bdca pierwsz tak obszern monografi na temat tego zjawiska w literaturze polskiej, a take unikatowa w pimiennictwie europejskim. Profesor Hotys wieloaspektowo przedstawia zjawisko terroryzmu oraz metody jego kontrolowania, uwzgldnia najnowsze wyniki bada.

Bdem byo by pominicie tak znaczcej publikacji, jak napisana w latach dziewidziesitych analiza styku kultur na przeomie wiekw, Samuela M Huntingtona, Zderzenie cywilizacji[5]. Piszcy w ubiegym stuleciu badacz wskaza w suszny sposb - co pokazuje teraniejszo istot przyszych konfliktw, jako wojna cywilizacji". Wojna wypowiedziana przez muzumaskich islamistw jest swoist walk cywilizacyjn miedzy islamskimi ekstremizmem, a wszystkim, co zachodnie. Niniejsza praca opiera si rwnie na szerokim zasobie dokumentacji( oficjalne dokumenty organizacji i instytucji midzynarodowych, rzdw pastw, licznych raportw, wynikw bada opinii publicznej i tym podobne.), a take licznych publikacji prasowych w tym prasy zagranicznej. Szerokie spectrum wiadomoci, z ktrych autor rwnie czerpa sw wiedz, jest niewtpliwie Internet. Moliwo odnalezienie interesujcych danych liczbowych, statystyk, a take prognoz i analiz, umieszczonych na oficjalnych stronach organizacji midzynarodowych a take oficjalnych portalach poruszajcych tematyk terroryzmu, niewtpliwie wzbogaci struktur teje pracy. Temat, do ktrego odnosi si pierwszy rozdzia dotyczy prby poznania tego, czym waciwie jest terroryzm islamski, jak istotn rol odgrywa powrt muzumaskiej spoecznoci do korzeni i jak ogromna sia drzemie w strukturach islamskich ugrupowa terrorystycznych oraz umysach wspczesnych terrorystw. Niezbdne przy tym bdzie wyjanienie tak kluczowych poj, jak terroryzm, fundamentalizm, terroryzm religijny. Elementy tych trzech definicji zebrane w cao ksztatuj istot bytu" jakim jest terroryzm islamski. Aby czytelnik mg w peni uwiadomi sobie, jakie niebezpieczestwo niesie ze sob nowa forma przemocy, przedstawiony zosta psychologiczny obraz terrorysty, jako wiadomej jednostki stanowicej zarwno element caego mechanizmu jak i swoiste narzdzie w rkach" wspczesnych organizacji terrorystycznych. W drugim paragrafie tego rozdziau autor postanowi przeanalizowa przemiany, jakie zaszy bd nadal zachodz w Europie, decydujce o eskalacji zjawiska terroryzmu na pocztku XXI wieku. Przedstawiony zosta obraz wspczesnej Europy, jako obszaru zagroonego zarwno pod wzgldem bezpieczestwa jak i rwnie upadku kultury zachodniej- do czego usilnie d islamscy fundamentalici. Poznanie takich procesw jak migracja spoecznoci muzumaskiej, postpujca globalizacja a przede wszystkim antagonizmy dzielce zachodnie spoeczestwo a cywilizacje islamsk, jest niezbdne do zrozumienia fenomenu terroryzmu rozwijajcego si na terytorium Europy. W drugim rozdziale analizie zostay poddane ataki terrorystyczne przeprowadzone przeciwko krajom europejskim, po 11 wrzenia 2001 roku. Wydarzenia w Madrycie a pniej w Londynie uwiadomiy caemu wiatu, e nie ma takiego kraju, ktry mgby czu si bezpieczny. Spoeczno europejska na wasnej skrze dowiadczya tego, czym jest nowoczesny terroryzm islamski. Najnowsze doniesienia prasowe dostarczaj nam, co chwila kolejnych powodw do

obaw. Coraz czciej suby wywiadowcze informuj o kolejnych aresztowaniach, niedoszych zamachach, powstaniu coraz to nowszych siatek terrorystycznych. Ostania cz pracy dotyczy zarwno samej walki z terroryzmem i przeciw dziaaniu jego skutkom, jak i rwnie prbie odpowiedzi na pytanie: czy moliwa jest w ogle wygrana w wojnie z fundamentalistyczn ideologi? Z przeciwnikiem, ktrego nie wda, nieposiadajcego wasnego terytorium, ktry uyje wszelkich dostpnych rodkw, aby osign zamierzony cel. Czy terroryzm kiedy si skoczy? Jeli nie to, jakie przybierze kolejne formy? Jaki bdzie wyglda terroryzm przyszoci? Udzieleniu odpowiedzi na te pytania autor postara si sprosta w ostatnim paragrafie tego opracowania. W niniejszym wstpie zosta przedstawiony cel pracy, omwiono argumenty decydujce o wyznaczeniu przez autora ram czasowych i terytorialnych. Wskazano rda, na jakie powouje si autor, oraz opisano zagadnienia poszczeglnych rozdziaw. Piszc t prac autor stara si jak najrzetelniej i w miar obiektywnie, (jeli piszc o terrorymie mona mwi, o obiektywimie) podej do tematu. Wnikliwie analizujc posiadane przeze siebie materiay staraem si wyselekcjonowa tylko te elementy, ktre oddadz peen obraz tematyki, jak poruszyem w niniejszej pracy.

1. Terroryzm islamski - nowe zagroenie dla Europy

Wspczenie najwikszym zagroeniem dla obszaru bezpieczestwa i wolnoci krajw europejskich, s terrorystyczne komrki fanatycznych islamskich ekstremistw, stworzone przez dwch najgroniejszych i najbardziej poszukiwanych terrorystw wiata- Osam bin Ladena oraz Abu Mussaba al-Zalkawiego. Eksperci nie maj wtpliwoci, i przywdca AlKaidy przed atakami z 11 wrzenia na WTC zbudowa siatk wsppracownikw w Europie."[6] Na szczegln uwag zasuguje Hiszpania, gdzie muzumascy fundamentalici nawizali cisy kontakty z terrorystami z ETA[7] . O bezwzgldnoci i skutecznoci iberyjskiej sieci AlKaidy przekonalimy si choby 11 marca 2004 r. podczas spektakularnych zamachw w Madrycie. Zdaniem Bruca Hoffmana, terroryci motywowani religijnie wierz w oywcz moc spektakularnych atakw terrorystycznych"[8]. Takie podejcie sprzyja stosowaniu technik i rodkw zwikszajcych liczb ofiar ich zamachw. Oni nie obawiaj si opinii publicznej, liczy si spenienie religijnego obowizku oraz akceptacja wiadomych ich doktryny religijnej wspwyznawcw, szczeglnie przywdcw duchowych"[9] Brytyjska gazeta The Observe" opublikowaa raport odnonie niedawno przeprowadzonego ledztwa w sprawie dziaalnoci islamskich grup terrorystycznych w Europie. Z raportu tego wynika, i Wielka Brytania jest wci centrum logistycznym i pralni brudnych pienidzy pochodzcych od zamonych Saudyjczykw, a przeznaczonych dla terrorystw. Z kolei Austria

peni rol centrum komunikacji, za kraje Europy rodkowo-Wschodniej stanowi nowy obszar dziaa terrorystycznych. We Francji i Niemczech rekrutuje si bojownikw."[10] Od czasu zamachw w Madrycie, dziki zakrojonej na szerok skal pracy wywiadw i sub mundurowych pastw czonkowskich UE, doszo do aresztowania i rozbicia kilku gronych komrek islamskich terrorystw (m.in. w Hiszpanii, Francji, Wielkiej Brytanii, Belgii, Danii, Holandii, Niemczech). Biorc pod uwag wyej wymienione fakty, autor jednoznacznie stwierdza, i terroryzm fanatycznych fundamentalistw islamskich, ktrego kolejn fal obserwujemy obecnie, jest najwikszym wyzwaniem w sferze bezpieczestwa europejskiego, od czasw upadku elaznej kurtyny".

1.1. Terroryzm ponowoczesny 1.1.1. Definicja

Postrzeganie terroryzmu zmieniao si na przestrzeni lat, a sama jego definicja przeksztacana wielokrotnie i na rne sposoby, nie zostaa do dzi ostatecznie sprecyzowana. Zmienia si rwnie pogld na sposb i metod dziaania rnych grup stosujcych terroryzm. Jednostka dokonujca aktu terroru, nazywana jest przez jednych mianem terrorysty, przez drugich z kolei, bojownikiem o wolno, bohaterem walczcym w imi religii. Niejednoznaczne s take stanowiska pastw postrzegajcych to zjawisko, co w konsekwencji, utrudnia okrelenie definicji na forum midzynarodowym. To, czym dla jednych krajw jest terroryzm, dla innych stanowi, walk wyzwolecz, lub dziaanie partyzanckie. Dla wielu pastw arabskich czy afrykaskich terroryzm nie istnieje w myl powszechnie przyjtych norm, stanowic nurt ruchu wyzwoleczego walczcego w susznej sprawie. Paradoksalnie jednym z kolejnych problemw z okreleniem terroryzmu jest mnogo jego definicji, ktre w wikszej czci nie do koca s trafne, a ich dua ilo wprowadza pewien chaos terminologiczny, ktry utrudnia waciwe interpretowanie tego zjawiska. Alex P. Schmidt wyrnia, blisko 109 powszechnie przyjtych i stosowanych definicji. Jednym z przykadw okrelenia, czym jest terroryzm, jest definicja Briana M. Jenkinsa, naley przyj, e terroryzm jest czynem zbrodniczym, popenionym z motyww politycznych wywierajcy silny efekt psychologiczny oraz cechuje go brak bezporedniego zwizku midzy ofiar zamachu a zamierzonym celem psychologicznego oddziaywania"[11]. Niestety definicja te jest zbyt lakoniczna, pozbawiona kilku wanych elementw, a zwrcenie uwagi na wycznie polityczne motywy terroryzmu nie ma odniesienia do wspczesnoci. Obszern definicje terroryzmu przedstawi Jan Borkowski piszc, e, terroryzm to zbir celw, zasad, metod, technik i rodkw wyznawanych i stosowanych przez rne struktury ekstremistyczne, poczwszy od maych ugrupowa przez rozwinite, rozbudowane organizacje, skoczywszy na pastwach, z zamiarem szerzenia powszechnej grozy, psychozy spoecznej

oraz wywarcia silnego wpywu na zachowania rnych grup spoecznych, narodowoci, narodw, caych spoeczestw lub na funkcjonowanie rzdw i pastw. Oglnym zamiarem terroryzmu jest destruktywny wpyw spoeczny, wadza nad innymi ludmi, za uniwersalnym zbiorem instrumentw jest manipulowanie realnymi i potencjalnymi aktami przemocy fizycznej i psychicznej wobec duych zbiorowoci spoecznych w celu powszechnego zastraszenia i destabilizacji porzdku publicznego."[12] Definicja ta wydaje si by wyczerpujca - wskazuje, bowiem podmioty bdce celami atakw grup terrorystycznych oraz motywy, jakimi si kieruj, celowo tyche aktw i ich wpyw na opinie publiczn. Pierwsze prby zdefiniowania i zapisania terroryzmu na forum midzynarodowym miay miejsce w 1937 roku, kiedy to pojawi si zapis w Konwencji Ligi Narodw, terroryzm zosta okrelony, jako wszystkie dziaania przestpcze skierowane przeciwko pastwom, ktrych celem jest wytworzenie stanu terroru w umysach ludzi, grup osb lub spoeczestw."[13] Kolejn prb zdefiniowania terroryzmu podja Komisja Prawa Midzynarodowego Organizacji Narodw Zjednoczonych w 1986 roku, jako podejmowanie, pomaganie i zachcanie przez wadze pastwa do aktw terrorystycznych w innym pastwie, albo tolerowanie przez te wadze dziaalnoci organizowanej w celu przeprowadzenia aktw terrorystycznych."[14] Bardzo czsto w rodowisku midzynarodowym (a take w celach statystycznych i analitycznych) uywana jest definicja sformuowana w 1983 roku przez amerykaski Departament Stanu: Terroryzm jest to wymierzony w cele niewalczce, przygotowany i przeprowadzony z premedytacj, przez grupy ludzi lub ukrytych agentw, akt przemocy o motywacji politycznej. Zazwyczaj wymierzony, aby przycign widowni - uzyska szeroki oddwik w mediach." Mimo wielu definicji terroryzmu i rnych spojrze na to zjawisko, mona wypunktowa kilka cech wsplnych, ktre cz je wszystkie. W zamieszczonej poniej tabeli zawartych zostao 10 najczciej pojawiajcych si elementw skadowych okrelajcych, czym jest terroryzm.

Tabela 1 Najczciej wystpujce elementy w definicjach terroryzmu

Wskanik wystpowania Lp. Okrelenie uywane w definiowaniu terroryzmu

w% 1. Stosowanie przemocy i siy 83,5 2. Aspekt polityczny czynu 65,0 3. Wywoanie strachu i terroru 51,0 4. Groba jako element zastraszenia 47,0 5. Skutki i reakcje psychologiczne 41,5 6. Rozrnienie poj: ofiara i cel dziaania 37,5 7. Celowa, planowa, systematyczna akcja 32,0 8. Metody zamachw, strategia i taktyka dziaania 30,5 9. Nienormalno, konflikt z przyjtymi normami i reguami, brak 30,0 humanitarnych ogranicze w dziaaniu 10. Wymuszanie, zniewalanie, powodowanie ulegoci 28,0

rdo: B. Hoffman, Oblicza terroryzmu, Warszawa 1999, s. 38.

Terroryzm jest zjawiskiem zoonym i skomplikowanym std trudno o jedno opracowanie, ktre mogoby je pokaza w caoci. Prawdopodobnie nikt nie jest w stanie obj analiz wszystkich jego aspektw i stwierdzi, e je rozumie. Kade narzdzie stosowane do bada nad terroryzmem ma pewne saboci i nadaje si do analizy pewnego wycinka wiedzy. Prawdziwym wyzwaniem jest nastpnie zoy te elementy ukadanki w jeden obraz, o ile takie zadanie jest w ogle wykonalne"[15] Nie sposb nie zauway, i wraz z rozwojem terroryzmu, oraz metod i sposobw dziaania, jakimi si posuguje, zmianie ulega rwnie sama definicja, pogbiajc si o kolejne elementy. Definicje te rni si, a by moe wzajemnie uzupeniaj, lecz mimo to nie powsta ta jedna oglnie przyjta oddajca w peni, czym jest terroryzm.

Terroryzm religijny

Terroryzm dzieli si na wiele kategorii, i klasyfikowany jest pod wieloma wzgldami. Tematyka ta jest tak szeroka, e mona by jej powieci odrbny rozdzia. Moja praca nakierowana jest na konkretny rodzaj przemocy, jakim jest terroryzm islamski. Poznanie odrbnych kategorii nie jest niezbdne, aby zgbi tematyk niniejszej pracy.

Wspczesny terroryzm nabra nowego znaczenia. Nowy charakter obecnej dziaalnoci terrorystycznej staa si religia. Od lat 90 XX wieku, obserwujemy wzrost religii, jako gwnego czynnika napdzajcego midzynarodowy terroryzm. Terroryzm religijny to nic innego jak akty grup terrorystycznych, ktrych fundamentem jest religia w szeroko pojtym znaczeniu"[16]. Jest on o tyle niebezpieczny, i dziaalno tych grup jest szczeglnie krwawa i pochania du ilo ofiar. Przemoc dla terrorysty religijnego jest aktem sakramentalnym, wypenieniem obowizku bdcego boskim nakazem. Szczegln uwag naley zwrci na ogromn rol, jak odgrywa wiara i religia. Bardzo atwo zaobserwowa ten czynnik analizujc zamachy samobjcze. Dla przykadu terroryci islamscy lubi si szczyci faktem dysponowania wieloma ochotnikami przeszkolonymi do tego typu akcji. Mimo i Koran zabrania samobjstwa, to ideolodzy grup islamskich uwaaj, e powicenie wasnego ycia jest najbardziej zaszczytnym czynem, jaki muzumanin moe wykona w obronie wasnej wiary i narodu. Islamscy przywdcy duchowi, posuwaj si o krok dalej uznajc ataki samobjcze za zasadnicz cz dihadu, czyli spenieniu wanego obowizku. Terroryci uwaaj dihad za wit wojn, a uczestnictwo w niej, stanowi sens ycia kadego muzumanina. Mczestwo z kolei przynosi chwa nie tylko im, ale i caej rodzinie. Taka mier zapewnia im miejsce w raju. Obecnie terroryzm religijny ma ogromn rzesz zwolennikw. Odnotowuje si duy wzrost liczby grup terrorystycznych o charakterze religijnym. Wrd wielu znawcw tematu spotyka si twierdzenia, i muzumascy fanatycy upatruj w swojej religii swego rodzaju polityczn ideologi - zwan potocznie islamizmem. Wedug Bassama Tibiego bardziej przypominaj totalitarn ideologi"[17]. Z kolei Zbigniew Brzeziski nazywa ich religijnyminacjonalistami"[18], a dla Francisca Fukuyamy s oni islamo- faszystami."[19]

Fundamentalizm

Samuel Huntington, w swej ksice zderzenie cywilizacji"[20] poruszy istotny wtek bdcy obecnie elementem ksztatujcym stosunki midzynarodowe - mianowicie powrt wielkich religii do korzeni. Omawiajc zagadnienia zwizane z fundamentalizmem islamskim pamita naley, i islam jest religi realnie angaujc cae ycie wyznawcy. Co wicej, angauje i skania do aktywnoci cae grupy spoeczne, skupiajc je w deniu do stworzenia pastwa Boga"[21]. W wyniku istnienia takiej postaci islamu pojawia si fundamentalizm - polityczny i ideologiczny aspekt religii. Sama nazwa zjawiska bierze si od denia do powrotu do fundamentw", pierwotnej wiary Proroka[22]. Do powrotu do rde czystego islamu nawoywali ju na przeomie XIX i XX wieku przywdcy lokalnych plemion na peryferiach imperiw muzumaskich. Fundamentalizm mona zdefiniowa, jako: ogln nazw ruchw religijnych uznajc nadrzdn warto tradycji religijnych i niech do wszelkich zmian odczuwanych, jako naruszenie tosamoci wyznaniowej [...] nastawiony negatywnie do

tendencji modernistycznych [...], gwnym deniem muzumaskich fundamentalistycznych jest oparcie pastwa na prawie islamu"[23]

ruchw

Wspomniany powrt do korzeni, wynika bezporednio z faktu, i dla fundamentalistw, sam islam w obecnej postaci jest nie do przyjcia. Jedynym ideaem jest pierwotny czysty islam wywodzcy si bezporednio z nauk proroka Mahometa. Dawne wartoci s dla nich bardziej doskonalsze ni te, ktre oferuje wspczesny wiat. Charakterystycznymi cechami fundamentalizmu muzumaskiego, jest uznanie Koranu, jako jedynej prawdy, duma z wasnej przynalenoci religijnej i uznanie wyszoci wasnej cywilizacji przy jednoczesnym nastawieniu przeciw wszystkiemu, co zachodnie. Islamski ruch fundamentalistyczny nastawiony jest przede wszystkim na walk o oczyszczenie religijnych doktryn, a take przeksztacenie indywidualnych, spoecznych i publicznych wzorcw zachowa, tak by byy zgodne z zasadami religii."[24] Sam fundamentalizm postrzegany, jako odrodzenie islamskiej religii jest najbardziej dobitnym przejawem antyzachodnioci w spoeczestwach muzumaskich. Odrodzenie to bynajmniej, nie jest odrzuceniem tego, co nowoczesne- wrcz przeciwne ruchy fundamentalistyczne przejmuj zachodnie osignicia techniki- jest natomiast odrzuceniem zachodniej, zdegradowanej kultury. To sprzeciw zjawisku westernizacji wiata, zatrucia" Zachodem. To deklaracja kulturowej odrbnoci i niezalenoci, dumne oznajmienie, e staniemy si nowoczeni, ale nie bdziemy wami."[25] Jak pisa J.F. Ravela Fundamentalizm jest najwikszym wyzwaniem dla zachodniej cywilizacji od czasu upadku komunizmu".[26] Stwierdzenie to okrela niebezpieczestwo, jakie niesie dziaalno grup muzumaskich terrorystw dla krajw Europy. Wydarzenia z pocztku XXI wieku najdobitniej ukazay odpowied, czym jest fundamentalizm islamski i jak dalece potrafi si posun kreujc swoj szalecz ideologie. Wykres 1. Udzia grup terrorystycznych o podou fundamentalizmu islamskiego w oglnej liczbie zamachw przeprowadzonych w Europie w latach 2001-2008

rdo: Raport Europolu za 2008 rok, www.europol.europa.eu

Znawcy problematyki bezpieczestwa midzynarodowego, podkrelaj, i, fundamentalizm islamski staje si w coraz wikszym stopniu problemem dla bezpieczestwa europejskiego"[27] Chodzi zarwno o zagroenie atakami terrorystycznymi ze strony Al.-Kaidy, jak rwnie o dziaalno fundamentalistycznych ugrupowa islamskich w rodowiskach muzumaskich imigrantw.

1.2.2 Charakterystyka terroryzmu islamskiego. Do opisu, czym jest terroryzm islamski niezbdne byo wczesne wyjanienie kluczowych poj.

TERRORYZM + FUNDAMENTALIZM + RELIGIA = TERRORYZM ISLAMSKI[28]

Te trzy elementy skadajce si w cao przejrzycie okrelaj i charakteryzuj zjawisko terroryzmu islamskiego. Kluczowe znaczenie nadaje tutaj religia, jako sia napdowa caego mechanizmu. Stanowi ona nie tylko motyw ideowy, ale przede wszystkim uzasadnia dziaania grup terrorystycznych. Wprawdzie sam Koran nie namawia do terroryzmu, ale odpowiednio zinterpretowany, nadaje atakom terrorystycznym aktu sakralnego bdcego w zamyle fanatykw swoistym nakazem i dowodem wiary".

Terroryzm islamski kierowany wzgldami religijnymi opiera si na zupenie innym systemie wartoci ni ten znany do niedawna. To, co w znacznym stopniu odrnia islamskich fundamentalistw od pozostaych grup terrorystycznych, jest fakt, i wzgldy polityczne nie odgrywaj dominujcej roli. Ich zadaniem nie jest zmiana systemw politycznych, czy ch wpynicia na elity rzdzce. Terroryci islamscy za gwny cel zakadaj uderzenie w podwaliny cywilizacji Zachodu, dc do zniszczenia zachodnich systemw politycznych i wzorcw kulturowych. Znawca problematyki terroryzmu Walter Laquer, przekonuje, e wszyscy wkroczylimy w epok terroryzmu ponowoczesnego( postmodern terrorist)[29], ktry charakteryzuje si nastpujcymi elementami:

- terroryzm inspirowany religijnie - w tym przypadku jest to Islam -sprawcy pozostaj w ukryciu nie ujawniajc swej tosamoci - akty terrorystyczne s bardziej krwawe i miercionone ni do tej pory - terroryzm przyj charakter globalny -przyjcie przez fundamentalistw islamskich aktw samobjczych, jako gwnego narzdzie walki, co czyni ich bardziej nieprzewidywalnymi

Szczeglnie ta ostania cecha powoduje trudno w wykryciu ewentualnych atakw a w konsekwencji walki z terroryzmem. Zamachy muzumaskich fundamentalistw s przygotowywane latami, w penej konspiracji, w ukryciu przed wszystkimi. Terroryzm islamski, zatem cechuje w szczeglny sposb znacznie wiksza doza nieprzewidywalnoci a nieli wczeniejsza fala terroryzmu w nowoytnej historii wiata."[30] Terroryci na przestrzeni lat skutecznie dostosowywali taktyk aktw terrorystycznych do zmieniajcych si realiw, poszukujc metody, ktra w najwikszym stopniu wzbudziaby strach wrd spoeczestw i zmusia elity rzdzcych do ustpstw. Narzdziem, ktry skutecznie wywoa psychologiczny postrach" i sta si broni o ogromnej mocy raenia stay si wanie zamachy samobjcze. Terroryzm fundamentalistw islamskich wywouje niepokj wadz pastw na caym wiecie. Rzdy i spoeczestwa obawiaj si jego radykalizmu i bezwzgldnoci, a take metod, jakimi si posuguje. W opinii izraelskich ekspertw od antyterroryzmu bardzo trudno jest wykry terroryst-samobjc, tu przed momentem samozagady. Zamachowcy-samobjcy, aby upodobni si do obywateli Izraela ami zasady narzucone im przez religi i np. mczyni

przekuwaj sobie uszy i zakadaj kolczyki. Islam zabrania takiego zachowania swoim wyznawcom. Ubieraj si tak jak wspczeni Izraelczycy. Do koca zachowuj zimn krew wierzc, i za chwil dostan nagrod za swoje powicenie. Wierzc, e bd yli wiecznie w raju. Terroryzm islamski za rdo swej ideologii uwaa Koran- wit ksig zawierajc nakazy i prawa, jakimi musi si podporzdkowa kady muzumanin.

Zwalczajcie na drodze Boga tych, ktrzy was zwalczaj lecz nie bdcie najedcami. Zaprawd, Bg nie miuje najedcw! zabijajcie ich, gdziekolwiek ich spotkacie i wypdzajcie ich skd oni was wypdzili! Przeladowanie jest gorsze ni zabicie.[31]

Z zacytowanego fragmentu wywnioskowa mona, i Koran nie zakazuje uycia siy. Jednak podkrela, i powinna by skierowana wobec wroga napadajcego na kraj muzumaski. Sia powinna by stosowana, jako dziaanie obronne, a nie forma bezporedniego ataku.

W innym fragmencie czytamy:

Wolno walczy tym, ktrzy doznali krzywdy - Zaprawd Bg jest wszechwadny, by im udzieli pomocy![32]

Cho sam fragment nawouje do walki, wersety tego rodzaju nie usprawiedliwiaj atakw terrorystycznych, s one natomiast naduywane przez muzumaskich duchownych w celach czysto propagandowych. Interpretowane w niewaciwy sposb nadaj sens walce ze

zdemoralizowanym Zachodem. Mona znale kilka rnych przykadw. Choby dobrze nam wszystkim znany atak na World Trade Center. Zamach mia miejsce na terytorium Stanw Zjednoczonych, ktre wwczas nie prowadziy adnej wojny wymierzonej muzumaskiemu spoeczestwu. Nie mona, wic zaliczy tych dziaa do walki obronnej. Terroryci stali si najedcami, tak bardzo potpianymi przez prawo islamskie. Jest to zupenie sprzeczne z rozumieniem przytoczonych powyej fragmentw witej ksigi. Naley pamita o tym, e terroryci wykorzystuj Koran instrumentalnie i stosuj jego cytaty wybirczo, pomijajc ich kontekst. Terroryzm islamski nie jest nowym zjawiskiem. Nowe s tylko metody prowadzenia dziaa i biece cele terrorystw, polityczne bd ideowe. Zawsze by on jednak reakcj niewielkiej grupy radykaw, ktrzy za wszelk cen starajc si narzuci swj wiatopogld i zwalcza wrogw islamu, ktrych sami wynajduj wedug potrzeb". Terroryci islamscy zawsze znajd powd do przeprowadzenia ataku, islam w ich uyciu jest jedynie porczn ideologi. 1.1.3. Sylwetka terrorysty Terroryzm islamski jest zjawiskiem bardzo zoonym, wszystkie ataki s skrupulatnie przygotowywane latami. W analizie terroryzmu islamskiego dziaajcego na terenie Europy nie moe zabrakn tak kluczowego elementu, jakim jest jednostka- terrorysta. Przyblienie jego sylwetki oraz prba podania za jego tokiem rozumowania pozwoli nam zrozumie si, jaka drzemie w hermetycznym wiecie muzumaskich fundamentalistw. Co takiego posiadaj islamscy ekstremici, co wyrnia ich spord innych terrorystw? W czym tkwi ich sia? Co si dzieje w ich gowach.? Odpowied na te pytania wyjania skomplikowany schemat dziaalnoci islamskich grup terrorystycznych. Istot mylenia muzumanw jest, bowiem przekonanie, e cel, ktry musi osign jest wszystkim, a on sam jest niczym. To czyni z nich wiadomych, nielkajcych si mieci, bezwzgldnych mordercw. Cho sam Koran zabrania samobjstwa, ale za mier poniesion w witej wojnie obiecuje raj i ycie wieczne, a na ziemi wielk chwa. Co myli samobjca, kierujcy ciarwk wypenion po dach materiaami wybuchowymi, ktr zaraz wjedzie w amerykask baz- to Ja wybraniec, spord wiernych, ktry zaraz wypeni powierzon mu misj? A moe: ku chwale Allaha, do zobaczenia w Raju? To przekonanie o susznoci swego dziaania i wiara w wieczne ycie w chwale, powoduje, i nacinicie przycisku wywoujcego eksplozje dynamitu obwieszonego na pasie, to dla muzumanina adna filozofia. A strach pomyle, z jak atwoci przychodzi im dokonanie aktu samobjczego. Jest bardzo mody. Jest skupiony, w podniosym nastroju. Modli si, jest w stanie transu, lecz cakowicie wiadomy tego, co zrobi. Jego pomocnicy odprowadzaj go na miejsce zbrodni. On wchodzi w tum i wcza przycisk. W tym momencie zostaje rozerwany na strzpy. Umiera za Boga, za wiar i za swj nard. Oto przykad doskonaego terrorysty samobjcy."[33]

Badania psychologiczne pokazuj, e terroryci swoje czyny traktuj w kategoriach moralnych. Potrafi je uzasadni racjonalnie i ideologicznie. Jak trzeba myle, by z zimn krwi zabi tysice niewinnych ludzi? Psychologia daje na to odpowied: czowiek staje si terroryst, gdy jego umys zamyka si na wszelkie informacje i wartoci niezgodne z wytyczonym wczeniej celem. Motywem, ktry zachca ich do takiej walki jest fanatyzm religijny i nienawi do Izraela. Poza tym toczy si wita wojna (dihad) o odzyskanie terenw muzumaskich i w tym przypadku uycie ywych bomb jest rodkiem doskonaym - mona zada wrogowi celne ciosy, wzbudzi panik i histeri i wykaza bezgraniczn ofiarno. Samobjcy powicaj si dla rodziny, ktra otrzymuje za niego tysic dolarw miesicznie, rodzestwo otrzyma stypendia, a rodzice bd mogli wybudowa nowy dom. Jeden z Palestyczykw powiedzia w telewizji: auj, e nie mam jeszcze jednego syna, ktry chciaby odda ycie susznej sprawie". Powiedzia to po tym jak jego jedynak wysadzi w powietrze jerozolimsk pizzeri. Co takiego skania modego muzumaskiego studenta do wkroczenia w struktury organizacji terrorystycznych? Jakie zmiany zachodz w jego myleniu? Gwnym czynnikiem motywacyjnym jest ch nadania sensu wasnemu yciu lub samej mierci- dotyczy to szczeglnie ochotnikw z biednych regionw. Jak podaje Anna Parzymies ,,.mili i dobrze uoeni, zrwnowaeni modzi ludzie, powanie traktujcy nauk, z reguy dwujzyczni, po kilkuletnim pobycie w Arabii Saudyjskiej stawali si fanatykami religijnymi i zmieniali si nie do poznania"[34] Akt samobjczy powoli staje si ich sensem ycia, wszystko inne nie ma ju znaczenia. Z zachodniego punktu widzenia terrorysta samobjca jest zbrodniarzem i ofiar zarazem. Jest ofiar prania mzgu, jakiemu poddali go jego instruktorzy. Ogldamy ich na zdjciach zrobionych z ukrytej kamery przez agentw wywiadu albo na fotografiach policyjnych. Dla wielu z nas wydaj si by wcieleniem za, zaprzeczeniem wszystkiego, co ludzkie. Stereotypy okrelaj ich, jako pozbawionych uczu, psychopatycznych fundamentalistw. A przecie terrorysta zdolny powici ycie w imi idei nie musi by psychopat. Terrorysta to sprawnie mylcy, zdrowy psychicznie czowiek. Jak inaczej byby w stanie zrealizowa precyzyjnie zaplanowane operacje na terenie obcego pastwa? Dla przecitnego Europejczyka trudno zrozumie ten wiat, w ktrym ycie ludzkie nie stanowi adnej wartoci. Jest ono tylko narzdziem walki, takim jak pocisk, wystrzelony z wyrzutni rakiet. Jak pisze Hala Jaber ,,Czasami atwiej jest nam przyj, e ludzie dokonujcy takich czynw musz by tak biedni, tak zdesperowani i tak gupi, e kilka sw obietnicy o raju i wiecznoci wystarczy muom do przekonania do tego rodzaju mierci"[35] 1.4. Najgroniejsze islamskie grupy terrorystyczne.

Jak donosi Departament Stanu USA, na pocztku XXI wieku, liczba aktywnie dziaajcych grup terrorystycznych przekroczy tysic.[36] Stany Zjednoczone opublikoway rwnie raport - Formy Globalnego Terroryzmu - charakteryzujcy konkretne grupy na poszczeglnych kontynentach. Podajc t drog w 2001 roku Unia Europejska opracowaa wasn list

organizacji terrorystycznych dziaajcych na naszym kontynencie. Obecnie na terenie Europy dziaa kilkadziesit grup stosujcych terror, a lista ta jest cigle uzupeniana. Poniej scharakteryzowane zostay najwiksze i najgroniejsze grupy terrorystyczne, ktre w bezporedni sposb zagraaj bezpieczestwu krajw europejskich.

Al.-Kaida - jedna z najbardziej znanych organizacji. Jest midzynarodow grup wspierajc, finansujc i kierujc dziaalnoci islamskich bojownikw o zasigu oglnowiatowym. Al.Kaida jest organizacj sieciow powsta w 1988 roku podczas wojny ze Zwizkiem Sowieckim na terytorium Afganistanu, a jej mzgiem" s weterani wojenni z caego wiata islamskiego. Jej zaoycielem jest saudyjski milioner i islamski bojownik Osama bin Laden uznany za najgroniejszego terroryst na wiecie. Stworzy on globaln sie ekstremistycznych muzumanw rozsianych po rnych krajach. Organizacja posugujca si najnowszymi osigniciami techniki: telefonami satelitarnymi, komputerami, Internetem, dziki czemu moe dziaa na caym wiecie i zintegrowa atak terrorystyczny na odlego( bez koniecznoci bezporednich spotka). Liczebno grupy szacuje si na kilka tysicy a jej czonkowie tworz wietnie zorganizowan sie powizan rwnie z innymi grupami terrorystycznymi- Egipski Islamski Dihad, czy Islamski ruch Uzbekistanu[37] Gwny celem organizacji jest obalenie zepsutych i heretyckich rzdw pastw arabskich i zastpienie tego prawem islamu(szari'at). Al.-Kaida jest silnie antyzachodnia i postrzega Stany Zjednoczone za pierwszoplanowego wroga."[38]

Hezbollah - znany rwnie, jako Islamska wita Wojna, Dihad Islamski. Jest to niewtpliwie najwiksza i prawdopodobnie najsilniejsza organizacja terrorystyczna na wiecie. Jej czonkowie gosz pogldy skrajnie antyzachodnie i antyizraelskie. Powstaa podczas wojny w Libanie w 1982 roku, zaoona przez muzumaskich fundamentalistw.

Na jej czele staj islamscy duchowni, a za gwnego przywdc a zarazem ojca organizacji uznaje si szejka Muhammeda Husajna Fadlallaha. Ugrupowanie silnie wspierane przez Iran i Syri. Siy Hezbollahu ocenia si na kilka tysicy bojownikw o ogromnej zdolnoci mobilizacyjnej, co czyni t organizacj za szczeglnie niebezpieczn. Dziaa na obszarze Libanu, w krajach zachodnioeuropejskich i pnocnoafrykaskich.

Grupa Al.-Zarkawiego - organizacja ta zaoona przez jordaskiego terroryst Abu Musaba al.- Zarkawiego. Za gwny cel stawia sobie doprowadzenie wszelkimi metodami do wycofania wojsk koalicji antyterrorystycznej z terytorium Iraku a nastpnie utworzenia pastwa islamskiego. Stosuje zamachy terrorystyczne, zabjstwa, porwania, zastraszania. Przeprowadza ataki terrorystyczne skierowane zarwno przeciw USA, jak i ich sojusznikom z Europy.

Ansar al-Islam - stosunkowo moda organizacja powstaa w 2001 roku, z inicjatywy radykalnych grup irackich Kurdw i Arabw, dcych do utworzenia pastwa Islamskiego na terenie pnocnego Iraku. Grupa liczy ok. 500-1000 czonkw. Po rozpoczciu dziaa wojennych w przez USA cz bojownikw przeniosa si do Europy, gdzie kontynuuj dalsze dziaania.

Asbat al-Ansar - grupa muzumaskich sunnitw dziaajca od pocztku lat dziewidziesitych, rozwijajca sw dziaalno na terytorium Libanu. Organizacja ta jest odpowiedzialna za liczne zamachy skierowane w miejsca kultu religijnego, nocne kluby, bary, kasyna. Grupa skupia obecnie okoo 300 bojownikw, w wikszoci Palestyczykw. Prawdopodobnie finansowo wspierana przez siatki Al.-Kaidy

Islamska Grupa Zbrojna - ekstremistyczne ugrupowanie terrorystyczne powstae w Algierii w 1992 roku. Na pocztku lat dziewidziesitych dya do przeksztacenia wasnego kraju w republik islamsk. Ugrupowanie aktywnie dziaa poza granicami Algierii, przeprowadzajc liczne akcje przeciwko ludnoci cywilnej, dziennikarzom i rezydentom obcych pastw. grupa posuguje si zamachami, atakami bombowymi, w tym samochodami-puapkami, i znana jest z licznych porwa oraz podrzynania garde porwanym"[39] Emigranci algierscy a take sami czonkowie organizacji mieszkajcy w Europie, zapewniaj grupie nie tylko wsparcie finansowe, ale take zaplecze logistyczne.

Libijska Grupa Islamska - organizacja powstaa na pocztku lat dziewidziesitych, skupiajca w swych szeregach gwnie Libijczykw. Jest czci wiatowej siatki terroryzmu islamskiego cile wsppracujc z Al.-Kaid. Dokadna ilo bojownikw nalecych do organizacji nie jest bliej znana, przypuszcza si wielko rzdu kilkuset. Co prawda grupa dziaa gownie na terytorium Libii, lecz jej zwolennicy znajduj si take w Europie, szczeglnie w Wielkiej Brytanii.

Islamski Dihad - znany rwnie, jako Al.-Dihard, jest grup islamskich ekstremistw dziaajca od koca lat siedemdziesitych w Egipcie, ustanawiajca sobie za cel utworzenie na terenie Egiptu islamskiego pastwa narodowego. Prawdopodobna liczba jej czonkw siga kilkuset. Podobnie jak Libijska Grupa Islamska dziaa w Europie w szczeglnoci na terytorium Wielkiej Brytanii

Ugrupowanie Bojownikw Dihadu - to islamska grupa terrorystyczna dziaajca gwnie w Kaszmirze. Grup cz cise zwizki z Bin Ladenem. W 1998 roku przyczy si do ogoszonej przez niego fatwy skierowanej przeciwko Stanom Zjednoczonym i krajom zachodnim

Organizacja Bu Nidal - midzynarodowa organizacja terrorystyczna, powstaa w 1974 roku. Organizacja o pogldach skrajnie antyzachodnich, w latach osiemdziesitych uzanana za jedn z najniebezpieczniejszych najbardziej aktywnych i morderczych organizacji palestyskich. Grupa liczy okoo czterystu czonkw i ma silne poparcie wrd bojownikw w Libanie

Przedstawione powyej organizacje terrorystyczne uwzgldnione w raporcie Rady Unii Europejskiej stanowi powane zagroenie dla wspczesnego bezpieczestwa Europy. Na licie tej znajduje si jeszcze kilkadziesit innych ugrupowa islamskich ekstremistw, jednak zasig ich dziaania, przesanki, jakimi si kieruj oraz aktywno poza kontynentem europejskim umniejsza ich zagroenie. 1.2. Europa, jako podoe wspczesnego terroryzmu Pocztek XXI wieku da si w szczeglny sposb we znaki nie tylko Stanom Zjednoczonym, Europie, ale przede wszystkim kulturze Zachodu. Na prb zostay wystawione podstawowe wartoci, ktre cechoway nas, jako Europejczykw. Nasz kontynent niewtpliwie jest kolebk wszystkiego, co zachodnie, i przez dugi czas dominowa, jako potga gospodarcza wiata. Tymczasem po globalimie europejskim nie ma ju ladu, a dziedzictwo kulturowe wydaje si by zagroone. W tej czci pracy zostao przedstawione, podoe, na jakie pado ziarno" terroryzmu islamskich fanatykw. Jest to niewtpliwie istotny aspekt na drodze do poznania przyczyn rozwoju terroryzmu w Europie. Aby lepiej zrozumie napyw imigrantw, problem z ich asymilacj, a przede wszystkim bunt modych pokole muzumanw wychowanych ju na gruncie europejskim, musimy bliej przyjrze si procesom, jakie przez ostatnie lata dotkny Europ. Ostatnimi czasy gono mwi si o schyku cywilizacji zachodniej, o upadku chrzecijaskiej kultury w Europie. Roberto de Mattei, w jednym z artykuw pisze Wspczesna Europa, atakowana z jednej strony przez islam, a z drugiej przez sekularyzm, zmienia si w kraj, w ktrym powstaje coraz wicej meczetw i minaretw, natomiast kocioy s przeksztacane w dyskoteki i supermarkety."[40]

Terroryzm ma do dug histori i nie jest zjawiskiem nowym. Niewtpliwie jednak jego rozwj na przestrzeni ostatniej dekady wydaje si by przeraajco dynamiczny. Obecny ksztat stosunkw midzynarodowych, a take wszechobecna globalizacja, konsumpcjonizm, poszerzenie si przestrzeni geograficznej s czynnikami, ktre sprzyjaj rozwojowi terroryzmu. Wspomniane w poprzednim paragrafie organizacje terrorystyczne aktywnie dziaaj na terenie Europy przygotowywujc ataki jak rwnie tworzc zaplecze logistyczne. Al.-Kaida i inne ugrupowania islamskich ekstremistw stworzya rozleg sie wsppracownikw w Niemczech, Francji, Belgii, Woszech i Wielkiej Brytanii. Suby specjalne tych krajw potwierdzaj, e w muzumaskich centrach a take przez Internet prowadzone s w Europie akcje werbunkowe islamskich ochotnikw. Skd taka naga eskalacja tego zjawiska? Co takiego wydarzyo si w Europie, e w cigu kilku lat staa si ona podoem intensyfikacji dziaa grup terrorystycznych?

1.2.1. Jak wyglda wspczesna Europa Wspczesna Europa bez wtpienia boryka si z licznymi problemami. Zanikanie podstawowych wartoci a co za tym idzie zatracenie tosamoci kulturowej, problem niskiego przyrostu demograficznego i zarazem napywu imigrantw, narastanie wewntrznych konfliktw, to tylko niektre z chorb, na jakie cierpi Europa. Obecnie nasz kontynent, podobnie jak Stany Zjednoczone staje si kontynentem wielokulturowym. Sprzyja temu zarwno niska demografia krajw europejskich, jak i rwnie brak barier i postpujcy napyw imigrantw. Co prawda temu zjawisku powic w dalszej czci pracy osobny paragraf, tym nie mniej ju teraz chciabym zaznaczy problem muzumaskich imigrantw, ktrzy stali si plag dla krajw europejskich. Przeludnienie pastw muzumaskich spowodowao masowe przesiedlanie si ludnoci na Stary Kontynent, doprowadzajc do sytuacji, w ktrej islamscy terroryci przygotowywuj swe ataki wanie na terenie Europy, na terytorium wroga. O wiele powaniejsze od kwestii demograficznych s problemy zwizane z upadkiem moralnoci, kulturowego samobjstwa i braku jednoci politycznej pastw Europy."[41] Charakterystycznymi tendencjami osabiajcymi kultur europejsk a jednoczenie powodujc coraz wiksz pewno siebie fundamentalistw islamskich s:

- narastanie zachowa antyspoecznych- przemoc, przestpczo, narkomania. - rozkad rodziny - zanikanie wizi spoecznych

- konsumpcyjny styl ycia i zaamanie etosu pracy - obojtno religijna Wyej wymienione tendencje osabiaj Europ, co skrztnie wykorzystuj terroryci islamscy. Europa zagubiona we wasnych problemach, przestaa dostrzega zagroenia, jakie nadchodzio ze Wschodu. Sytuacja ta staa si idealna dla fundamentalistw, ktrzy niepostrzeenie wdarli si na Nasz kontynent i na jego terytorium rozwinli siatk swej przemocy. Jednym z najwaniejszych aspektw istnienia i funkcjonowania, narodu, pastwa, cywilizacji jest niewtpliwie tosamo. Poczucie przynalenoci i identyfikacji z okrelon grup, potrzeba okrelenia, kim jestem" i gdzie nale". Takim wanie spoiwem jednoczcym i czcym cywilizacje zachodni stao si chrzecijastwo. Religia stanowica fundament kultury Europy. Bez wzgldu na swoje cele uniwersalistyczne, religie nadaj ludziom tosamo, wprowadzajc podstawowe rozrnienie midzy wierzcymi i niewierzcymi, midzy wysza grup swoj" a odrbn i nisz grup zewntrzn."[42] Czym zatem dla wspczesnego Europejczyka jest tosamo kulturowa? Obserwujc obecn rzeczywisto mogoby si wydawa, i zjawisko to chyli si ku upadkowi, co sugeruje sabnicie chrzecijastwa bdce centralnym skadnikiem kultury europejskiej. Coraz mniej mieszkacw naszego kontynentu wierzy, praktykuje, przestrzega nakazw religii. Tendencja ta nie wiadczy wcale o wrogoci, lecz o obojtnoci. Europejczycy przestali si utosamia z chrzecijastwem. Zatracajc si we wszechobecnym konsumpcjonizmie zapominaj o swych korzeniach, o spucinie swoich przodkw. Trac rwnie na wanoci wartoci, ktre niegdy stanowiy o wyjtkowoci kultury zachodniej: wspomniane ju chrzecijastwo, pluralizm, indywidualizm, rzdy prawa. Wartoci stanowice specyfik Zachodu. Jak stwierdzi Arthur. M. Schlesiger: Europa jest kolebk- i to kolebk jedyn- idei wolnoci jednostki, demokracji politycznej, rzdw prawa, praw czowieka i wolnoci kulturalnej. S to koncepcje europejskienie azjatyckie, nie afrykaskie, nie bliskowschodnie, chyba, e zostay tam przyjte."[43] Czy koncepcje te maj szanse przetrwa prb czasu, jaka nastaa od pocztku tego stulecia? Czy kultura zachodnia wytrzyma cywilizacyjne zderzenie" z kultur islamsk? Z pewnoci tak, jeli zachd dokona wszelkich stara, aby zachowa, obroni a take odnowi wyjtkowe cechy naszej cywilizacji Tak przedstawiony obraz Europy jest idealnym podoem dla rozwoju terroryzmu islamskiego. Fundamentalici s bliej ni kiedykolwiek, w osigniciu swego celuzniszczenia Zachodu. Czekaj na odpowiedni moment, czyhaj w ukryciu, przygotowywuj niecny plan i z pewnoci jeszcze uderz. Tym bardziej, i przeciwnik staje si coraz sabszy. 1.2.2. Problem migracji Terroryzm ma oczy emigranta."[44] Taki opis moemy znale na jednym z portali internetowych. Z kolei Fukuyama, autor gonej ksiki Koniec Historii", na jednej z konferencji zorganizowanej an temat terroryzmu, powiedzia, i, Europa Zachodnia jest

wylgarni terrorystw"[45]. Do podobnych wnioskw doszed Wojtek Wrona, ktry to zatytuowa swj artyku w jednej z gazet: Europa hoduje terrorystw."[46] Na caym wiecie islam wyznaje okoo 1, 2-1, 3 mld ludzi. W Europie staje si on jednym z najwaniejszych wyzna- we Francji i Niemczech ju zdominowa inne religie pod wzgldem liczby wyznawcw. Przyczyna tych zmian tkwi w licznym napywie ludnoci z krajw muzumaskich, co obecnie stanowi wielki problem i zagroenie dla wspczesnej Europy. Mapa 1. Udzia muzumanw w krajach UE na progu XXI wieku.

rdo: www.understandfrance.org

Na przeomie XX-XXI wieku muzumanie stanowili znikom mniejszo w oglnej liczbie mieszkacw Starego Kontynentu. Europa starzejca si, borykajca z problemami demograficznymi (malejcy przyrost naturalny), potrzebowaa ich, jako taniej siy roboczej. Europa traktowaa imigrantw, jako uzupenienie brakujcej luki". Niestety kraje naszego kontynentu do dzi nie wypracoway wsplnej polityki w sprawie cudzoziemcw, traktujc ich wedug wasnych miar i zasad. Doprowadzio to do nierwnego traktowania. Jakkolwiek

zintegrowane pastwa Unii Europejskiej jak i rwnie wszechobecna globalizacja, uatwiy migracje ludnoci muzumaskiej, tak panujce stereotypy i niech europejczykw do nowej cywilizacji pogbiay problemy we wzajemnych stosunkach. Sytuacja diametralnie zmienia si po 11 wrzenia, 2001 r., zmieni si te stosunek krajw europejskich, ktre podjy prb ustanowienia wsplnej polityki, co do cudzoziemcw i podj kierunki w celu ograniczenia bd kontroli liczby imigrujcej ludnoci z krajw muzumaskich. Zmieni si rwnie sposb postrzegania muzumaskiej mniejszoci przez europejczykw. Do tego momentu grupa ta nie interesowaa spoeczestwa europejskiego, a jeli ju j dostrzegano, to patrzono na ni poprzez pryzmat problemw ekonomicznych. Zamachy w Madrycie i Londynie spowodoway, i wikszo z nas utosamia wyznawc islamu z terroryst. Obecnie, za spraw rzdw i spoeczestw europejskich oficjalny napyw zosta znaczco zahamowany (wynosi obecnie ok. 1 mln imigrantw rocznie - gwnie z krajw w wikszoci muzumaskich), mimo tego trwa w nielegalnej formie - (ok. 0.5 mln islamskich imigrantw przybywa, co roku w ten sposb do Europy). W rezultacie tych wydarze w Europie pojawia si nowa, potna grupa wyznaniowa - Muzumanie. Dzi w rozszerzonej Unii Europejskiej znajduje si od 15 do 18 milionw - (5% z 425 mln ludnoci Unii) wyznawcw islamu, najliczniej zamieszkujcych Francj (4-5 mln) i Niemcy (3 mln). Nastpne w kolejnoci s: Wielka Brytania (1.5 mln.), Hiszpania, Holandia, Wochy (ponad 1 mln), Belgia (do 0, 5 mln), Grecja (0, 4 mln), Austria, Szwecja (ponad 0, 3 mln), Dania (0, 18 mln), Wgry (60 tys.), Polska (30 tys.), Litwa (22 tys.), Czechy (20 tys.), Irlandia (20 tys.), Sowacja (2, 7 tys.). Przytaczajc wikszo tych spoecznoci stanowi imigranci"[47] Takie kraje jak Francja, Wochy czy Wielka Brytania, ju dzi borykaj si z islamizacj"[48], na ogromn skal.

Czynniki, ktre uatwiy ten proces to, wedug Waltera Laqueura, szybki rozwj spoecznoci islamskich, wzrost napi w kontaktach z ludnoci miejscow (szczeglnie po atakach z 11 wrzenia 2001r.) i wzgldna atwo, z jak do tej pory mogli dziaa przy niektrych meczetach i instytucjach kulturalnych radykalni duchowni."[49] Niemal wszystkie kraje europejskie borykaj si z tym samym problemem. Hiszpania ma olbrzymi populacj imigrantw z Maroka, Francja - z Algierii. W Wielkiej Brytanii jednak sytuacja jest najbardziej niebezpieczna. Na Wyspach yje olbrzymia populacja osb przybyych z Pakistanu, a nie da si ukry, e Pakistan sta si ojczyzn" Al-Kaidy i schronieniem fanatykw z caego wiata. Co prawda wielu brytyjskich muzumanw urodzio si ju w Krlestwie, lecz ich serca i myli wci s bliej Islamabadu ni Londynu. W ten sposb ideologia fundamentalistw dostpna jest teraz wszdzie - w meczetach, muzumaskich klubach, muzumaskich ksigarniach. W tysicach miejsc mona kupi pyty CD lub DVD z materiaami terrorystw, ktre mona obejrze na wasnym komputerze. S. Huntington, uwaa, i problem migracji naley rozwiza wykorzystujc dwa elementy.

- po pierwsze naleaoby przyzna pierwszestwo ludziom zdolnym, wykwalifikowanym, energicznym z umiejtnociami przydatnymi dla kraju przyjmujcego. - po drugie, imigranci i ich dzieci powinni si asymilowa z kultur danego kraju i Zachodu."[50] Integracja muzumanw sprawia jednak Europie wicej kopotw ni innych imigrantw. Bruno Gollnisch zaznacza, e jest tym trudniejsza, im wicej jest imigrantw i im bardziej s oni niechtni przyjmowaniu wartoci kraju, do ktrego przybyli."[51] Gdy we Francji jedynymi muzumanami byli Algierczycy, ktrzy suyli we francuskiej armii, nie byo z nimi problemu. Oni jeszcze przed przyjazdem udowodnili, e s gotowi przestrzega naszego prawa, naszych wartoci, a nawet odda za nie ycie. Jednak teraz muzumaskich imigrantw liczymy we Francji w milionach. Oni nie tylko uwaaj, e maj prawo y zgodnie ze swoimi zasadami, ale nawet chc je narzuci reszcie Francji. Tego nie da si tolerowa. Jednake rzdy zachodnie s ju na tyle dowiadczone i kompetentne, e mogyby opracowa waciw polityk kontrolujc poziom migracji, jej rda, cechy oraz asymilacj nowo przybyych. 2.2.3 Brak zrozumienia kultury Islamu.

Temat, ktry poruszony zosta poniej autor uwaa za kluczowy i wyjciowy element wspczesnych stosunkw w Europie. Chodzi o przedstawienie relacji, jakie panuj midzy spoecznoci europejsk a muzumaskimi imigrantami, a dokadniej o cakowitym braku zrozumienia dla obcej cywilizacji. To, co zaoferowaa Europa stao si dla niej samej kul u nogi i przysporzyo mnstwo problemw. Pierwsz i najwaniejsz kwesti jest fakt, i muzumanie s jednoznacznie utosamiani z terroryzmem. Dla wikszoci europejczykw islam to religia wojny. Nic bardziej mylnego! W rzeczywistoci ogromna wikszo imigrantw uciekajc od biedy i przeladowa, przybywajc do Europy chciaa tylko spokojnie y, opiekowa si rodzinami i utrzymywa wizi ze swymi rodakami. I tu pojawi si problem, albowiem zamiast wsparcia, de integracyjnych ze strony pastw europejskich, muzumanie zetknli si z ogln wrogoci, odtrceniem ich kultury oraz nierwnym traktowaniu. Zamiast si integrowa zaczli si asymilowa, odizolowywa. A My zamiast uszanowa ich odrbno za wszelk cen chcielimy im narzuci zachodnie wzorce i wartoci. Dao to efekt odwrotny, powodujc, i kolejne pokolenia imigrantw, wychowanych ju na gruncie europejskim, zacza si buntowa. Ci modzi, zagubieni cywilizacyjnie ludzie, zaczli" odrzuca europejskie wartoci i zaczli gorczkowo poszukiwa wasnej tosamoci, a radykalny islam zaoferowa im udzia w wyimaginowanej - ale jake kuszcej - ponadnarodowej spoecznoci muzumanw, toczcych walk w imi swojej religii."[52] Dlatego na wszystko, co uznaj za atak na islam, odpowiadaj przemoc"[53] Zdaniem cytowanego ju wczeniej Waltera Laqueura, sia fundamentalistycznego przesania nie zawsze jest priorytetowym motywem dziaania modych islamskich radykaw i ich sympatykw, gwnym motorem ich postpowania jest frustracja i wrogo wobec wadz i wasnych ssiadw. Ludzie ci, w porwnaniu do imigrantw z innych

czci wiata, nie potrafi skutecznie rywalizowa w szkoach, uczelniach, a do tego rzadko, kiedy realizuj karier zawodow[54]. Nie bez znaczenia jest fakt, i mieszkaj oni czsto w podmiejskich trudnych dzielnicach", gdzie izolujc si tworz swoiste getta yjc w separacji od reszty wiata.

Socjolodzy stworzyli nawet specjalny termin, okrelajcy europejskich imigrantw, ktrzy wci pozostaj cudzoziemcami, - spoeczestwem rwnolegym". Poczucie odrzucenia przez kuszc ich kultur zachodu poczone z innymi czynnikami (np. czciowe poczucie winny za kryzys i stagnacje w ojczyznach swoich rodzicw), prowadzi do agresji i czynw przestpczych[55]. Imigranci Ci przestaj si poczuwa do lojalnoci wobec kraju zamieszkania/urodzenia, zasilajc ty samym szeregi biernych lub aktywnych zwolennikw aktywnoci Al-Kaidy. W rezultacie rdzenni" mieszkacy Unii Europejskiej coraz czciej postrzegaj islamskich imigrantw, jako element antyspoeczny stricte przestpczy, zmierzajcy przy uyciu przemocy do przebudowy ich regionu oraz zmian w zakorzenionym sposobie ycia. Imigranci postrzegani wczoraj, jako ofiary, dzi s traktowani, jako problem, zagroenie oraz ciar[56]. Konsekwencj powyszych tez staa si fala buntw imigrantw drugiego i trzeciego pokolenia, ktra przesza przez przedmiecia Parya i innych wielkich miastach Francji (do drobnych incydentw doszo jeszcze w innych stolicach UE, np. Berlinie, Brukseli i Atenach) na przeomie padziernika/listopada 2005 roku. Ta rewolta odrzuconych i przegranych"- (modzie w wieku 14-25 lat), uwiadomia wielu innym pastwom w UE (m.in. w Hiszpanii, Szwecji, Woszech, Belgii), i nierozwizane problemy z integracj imigrantw s tykajca bomba zegarow, jaka moe eksplodowa w cigu najbliszych lat za spraw demografii, nagminnego wci rasizmu (antyislamizmu) i stagnacji gospodarczej[57] Co zatem naley zrobi? Czy da si w ogle zintegrowa muzumask imigracj? Czy demokracja i europejskie wartoci spowoduj reform wewntrzn w krgu cywilizacji muzumaskiej? Zdania s podzielone, cho s i tacy, ktrzy gboko w to wierz, B.Tibi uwaa, e jest to moliwe i chyba niezbdne. Jeli Europa, jej wartoci (w tym demokracja) i islam nie bd ze sob wspdziaa, to muzumanie zislamizuj nasz kontynent."[58] Konieczna jest powszechna reorientacja oraz uskutecznienie polityk integracyjnych i azylowych pastw Unii Europejskiej jak rwnie szeroki dialog midzykulturowy sucy wzajemnemu poznaniu si i zblieniu. To wedug Tariqa Ramadana, czoowego islamskiego myliciela w Europie moe nas tylko wzbogadzi a nie zniszczy"[59]

2.2.4. Brak barier- proces globalizacji

yjemy w czasach, w ktrych, zachodzce procesy, przemiany cywilizacyjne, kulturowe i spoeczne, ksztatuj teraniejsze stosunki midzynarodowe. Std te pochodzi geneza wspczesnego terroryzmu, ktry niewtpliwie zwizany jest dynamicznym rozwojem epoki przemysowej oraz nowego spoeczestwa masowego, kultur masow i mass mediami."[60] Rne s okrelenia wspczesnej rzeczywistoci: epoka ponowoczesna", era postindustrialna", wiek fundamentalizmu", epoka strachu". Jakkolwiek by nie bya nazywana, wszystko sprowadza si do jednego- powszechnej globalizacji-, ktra ma niewtpliwy wpyw na rozwj i dynamik terroryzmu islamskiego. Globalizacja definiowana jest, jako zbir procesw wielokierunkowych i wielopaszczyznowych dokonujcych si w dziedzinie gospodarki, handlu midzynarodowego, wiatowego rynku i masowego komunikowania. W sensie spoecznym, globalizacja to interakcja milionw ludzi na caym wiecie, zjawisko to nie ma koca, bo jest zbiorem procesw, ktrych nie sposb podda kontroli ani zatrzyma."[61] Filarem UE a zarazem procesem ksztatujcym wspczesne stosunki midzy krajami europejskimi, jest zniesienie barier niemale w kadym obszarze. Otwieranie granic, umoliwianie imigrantom zamieszkiwania w innych krajach, zniesienie barier ograniczajcych handel. To wszystko spowodowao, e w pewnym momencie przestrze geograficzna znacznie si poszerzya i poczya wczeniej odrbne jednostki w jedn wielk cao. Dzi przemieszczanie si po Europie, czy handel midzynarodowy, to aden problem. Nigdy przedtem w historii Europa nie bya tak otwarta" i dostpna". To wanie ta otwarto spowodowaa najazd muzumanw na nasz kontynent. Gdzie si osiedlili wraz ze swymi rodzinami, gdzie prowadz nowe ycie, a take gdzie niepostrzeenie planuj zamachy terrorystyczne. Rozwj techniki, technologii, informatyki da terroryst nowe narzdzia walki, powodujc niesychane do tej pory moliwoci siania terroru. Rozwj informatyczny spowodowa, i rozsiani po Europie muzumascy fundamentalici, potrafi latami, perfekcyjnie przygotowa zintegrowany atak, bez koniecznoci grupowych spotka. To czyni terroryzm jeszcze bardziej nieprzewidywalny, a sam plan ewentualnego zamachu trudniejszym do wykrycia.

2. Zamachy terrorystyczne w Europie w XXI wieku.

Mona przyj, e na pocztku XXI wieku Europa bya wolna od powaniejszych wewntrznych konfliktw midzynarodowych. Wraz z zakoczeniem wojen na Bakanach ustay jakiekolwiek regularne dziaania zbrojne. Niestety pojawiy si nowe zagroenia, ktre przyszy do nas spoza kontynentu i zagroziy naszemu bezpieczestwu. Sam terroryzm nie jest nowym zjawiskiem w UE, gdy wiele pastw czonkowskich od lat boryka si z tym problemem, ktry zagraa demokracji, prawom czowieka a take rozwojowi gospodarczemu i spoecznemu. Oprcz tego lokalnego terroryzmu mamy obecnie do czynienia

z nowym rodzajem przemocy stosowanym przez islamskich fundamentalistw. Jest to terroryzm, z ktrym nie wiemy jak walczy, i ktry europejski koordynator ds. walki z terroryzmem, Jijs de Vries, nazwa terroryzmem masowego raenia", z powodu strategii stosowanej przez islamskich ekstremistw w zamachach. Mimo, i brak jest oficjalnego wezwania do wojny z Europ, jako walki z zachodem", czyli konfliktu cywilizacji" goszonego przez Samuela Huntingtona, coraz czstsze incydenty, spiski i prby zamachw mog budzi uzasadnione obawy. Europa w XXI wieku dowiadczya dwch krwawych atakw terrorystycznych skierowanych przeciwko osobom cywilnym. Staa si centrum zmaga wojennych, a take zapleczem rekrutacji coraz to nowszych siatek organizacji islamskich fundamentalistw. Aktywno tyche grup wzrasta kadego roku, mimo oficjalnej walki, jaka toczy si na caym wiecie. Dzi wszyscy zdajemy sobie spraw z niebezpieczestwa ze strony fundamentalistycznej ideologii bdcej narzdziem w rkach terrorystw. Mimo wielu przedsiwzi majcych na celu zwalczanie nowego rodzaju przemocy, przyszo bezpieczestwa europejskiego stoi pod wielkim znakiem zapytania.

2.1. XXI wiek- czas ogromnych zmian.

XXI wiek - to brzmi dumnie. Wiek wielokrotnie opiewany przez pisarzy fantastycznych, jako czas wielkich przemian, skoku technologicznego i epok odkry naukowych. XXI wiek mia by zot epok ludzkoci, tryumfem nauki we wszystkich dziedzinach, apogeum rozwoju technologicznego i kulturowego. wiat nigdy wczeniej nie rozwija si w tak oszaamiajcym tempie- eksplozja Internetu, dynamika technologiczna, procesy globalizacyjne, spoeczestwo informacyjne. wiat rwnie nigdy wczeniej nie spotka zjawiska, z ktrym przyszo si skonfrontowa na pocztku naszego stulecia. Data 11 wrzenia 2001 roku, staa si symbolem XXI w, a take dat pocztku fundamentalnych zmian, jakie nastpuj do dnia dzisiejszego.

yjemy w czasach, w ktrych nic ni jest niemoliwe i nic nie jest pewne" Vaclav Havel

Sowa te wypowiedziane sprzed laty, wydaj si by ponadczasowym wyrazem wspczesnej rzeczywistoci. Upadek elaznej kurtyny, obalenie muru berliskiego, demokratyzacja socjalistycznych pastw, to tylko niektre elementy historyczne, ktre zapowiaday now rzeczywisto. Francisco Fukuyama[62] obserwujc nastpujce po sobie przemiany zasyn z rozwaa o kocu historii. Twierdzi on, i historia si zakoczya, i nic nowego si nie przydarzy. Pastwa bd dalej si rozwija i integrowa, gospodarka wolnorynkowa bdzie kwita, a czowiek bdzie rozwija si duchowo i kulturowo. Dzi wszyscy wiemy jak bardzo si pomyli, jak wielu elementw nie przewidzia. Nowoczesny terroryzm, ktry pokaza swe oblicze wbijajc" si w dwie wierze amerykaskiego WTC, na zawsze zmieni wiat, Europ, Nas wszystkich. Co prawda nowy porzdek dopiero si wykluwa", ale ju dzi mona zaobserwowa pewne tendencje. Na pewno zmienia si sposb uprawiania polityki i prowadzenia dziaa wojennych. Ulego zmianie przede wszystkim postrzeganie wojny przez pojedyncz jednostk, przez Amerykanina, Europejczyka, Polaka. Wojn, w ktrej po raz pierwszy bierze udzia podmiot niebdcy pastwem, nieposiadajcy terytorium, kierujcy si nie tylko wzgldami politycznymi.

Zmianie ulega nasze mylenie, nasz sposb postrzegania rzeczywistoci, nasze poczucie wasnej przynalenoci do konkretnych grup spoecznych. Zaczlimy dostrzega inne kultury i wartoci, jakimi si kieruj, cho nadal nie potrafimy ich zrozumie. W samym rodku tyche zmian znajduje si Europa, pogrona w kryzysie wasnej tosamoci, borykajca si z licznymi problemami, niemajca pomysu na swoj rol w zmieniajcym si porzdku wiatowym. Europa szuka swoistego balansu pomidzy USA a Rosj ( z Ameryk czy nas sojusz wojskowy, a z Rosj dostawy surowcw), midzy problemem z napywem muzumaskich imigrantw a perspektywa przyjcia Turcji do UE. Wspczesna Europa stoi na rozdrou i wydaje si by zagubiona" wobec wszechobecnych zmian, procesw. Naszym wrogom chodzi o zastraszenie, sparaliowanie, a nastpnie

opanowanie Europy. Nie ma - jak w dawnym terroryzmie - telefonw ostrzegajcych o podoonej bombie. Przeciwnie, zbrodniarze licz, e zabij jak najwicej osb."[63] Jak bardzo zmienia si Europa na pocztku XXI wieku? Rosnca liczba muzumanw od lat zmienia spoeczny, kulturowy i polityczny krajobraz Europy. Miasta na poudniu kontynentu zaczynaj przypomina te z Afryki Pnocnej i Bliskiego Wschodu. Obok kociow jak grzyby po deszczu wyrastaj meczety. Widok kobiety w burce, z zasonit twarz, nie zwraca ju niczyjej uwagi. I susznie, co w tym zego? W kocu Europa nigdy nie bya monolitem, jej mieszkacy przywykli do rnorodnoci narodw i kultur. To ona uksztatowaa nasz wyjtkow otwarto i tolerancj - wartoci, z ktrych jestemy dumni. Tym razem jednak rosnca rzesza muzumanw zaczyna budzi niepokj i powszechne obawy. Dzi wszyscy jestemy wiadkami tworzenia si nowej historii. Zmiany w niej zachodzce s tak dynamiczne, i za wczenie jest, aby wszystkie je uwzgldni i oceni. Chciabym jednak zwrci uwag na wpyw, jaki wywar terroryzm islamski na pocztku XXI wieku, na cay wiat a przede wszystkim na Europ.

2.1.2. Historia terroryzmu w Europie

Dzisiejszy terroryzm niewtpliwie siga swymi korzeniami do kultury europejskiej i mona go zrozumie czytajc histori Europy. W drugiej poowie XX wieku przez Europe przetoczya" si fala licznych procesw sprzyjajcych rozwojowi terroryzmu. Powszechna dekolonizacja, rewolucja technologiczno-naukowa, wycig zbroje i konfrontacja polityczna midzy krajami Wschodu i Zachodu, a take wielka migracja ludnoci z krajw biednego poudnia do rozwinitych pastw Europy Zachodniej, byy tymi procesami tworzcymi to dla wczenie rozwijajcego si terroryzmu, ktry po niespena dekadzie mia zachwia fundamentem poczucia bezpieczestwa caego wiata.

Momentem przeomowym dla wspczesnego terroryzmu by przeom lat 70-tych i 80-tych, kiedy w wyniku hase, jakie niosa ze sob rewolucja w Iranie, w wielu pastwach islamskich zaczy radykalizowa si nastroje spoeczne i powstaway pierwsze organizacje fundamentalistyczne ukierunkowane w stron stosowania przemocy"[64]. Wielu znawcw tematu oraz badaczy naukowych uznaje uprowadzenie samolotu izraelskich linii lotniczych El Al., ktre to wydarzyo si 23 lipca 1968 roku, za dat symbolizujc now er terroryzmuglobalny terroryzm islamski. Od pocztku lat siedemdziesitych XX wieku dochodzio do licznych aktw terrorystycznych, gwnie ze strony palestyskich ugrupowa. Do najbardziej znanych zamachw z tamtego okresu naley zaliczy atak na izraelskich sportowcw podczas letnich Igrzysk w Monachium w 1972 roku. mier ponioso jedenastu sportowcw i siedmiu terrorystw. Muzumascy fundamentalici jednak najchtniej i najczciej posugiwali si terroryzmem lotniczym, bd to uprowadzajc samoloty jak rwnie prbujc je zestrzeli. Dochodzio wwczas rwnie do atakw na cele europejskie takie jak placwki dyplomatyczne, ambasady czy ataki na politycznych dyplomatw. Do rozwoju islamskiego fundamentalizmu, a w tym i jego najbardziej radykalnego nurtu (muzumaskiego fanatyzmu), przyczyniy si rwnie dwa inne wydarzenia. Wygrana wczeniej wspomnianej rewolucji islamskiej zwizanej bezporednio z obaleniem szacha Iranu przez ajatollaha Chomeiniego w 1979 roku. Bdcym wydarzeniem przeomowym, odbitym wielkim echem w caym wiecie muzumaskim. W lad Iranu poszy pozostae pastwa arabskie gboko przekonane, e przemoc, poparta hasami islamskimi, jest nadzwyczaj skuteczna. Muzumanie przekonali si, e znienawidzony Zachd moe zosta pokonany przez bojownikw walczcych w imi Allacha, a przekonanie to stao si zgub dla przyszego bezpieczestwa Europy. Drugim wydarzeniem bya wojna w Afganistanie zapocztkowana przez Zwizek Radziecki w 1979 roku. Wydarzenie to, jak pisze Jakub Wojciechowski, jak mao, ktre zjednoczyo wiat arabski w walce z niewiernym najedc". Wwczas ochotnicy z caego islamskiego wiata przybyli do Afganistanu, aby chroni ten kraj przed bezbonym komunizmem". wiat islamski zjednoczy si wtedy wok jednej idei i nie byo wane, czy bojownik pochodzi z Afganistanu, Jemenu, Arabii Saudyjskiej czy Egiptu."[65] Inwazja ta wyzwolia, wic ducha jednoci i, niestety, m.in. bya przyczyn ukucia hasa witej wojny (niewaciwie interpretowane haso dihad"), ktre dla wiata zachodniego po latach stao si jednym ze sw-kluczy w percepcji wiata islamskiego".[66] W efekcie opisanych zdarze, transformacji uleg terroryzm islamskich ekstremistw, ktry w latach 90-tych przybra now form. Nastpi wyrany wzrost powiza organizacyjnych i wsppracy midzy organizacjami terrorystycznymi z rnych pastw, przy jednoczesnym rozlunieniu struktur wewntrz samych organizacji"[67]. Rozpocz si etap, w ktrym muzumascy ekstremici zaczli kierowa przemoc przeciwko interesom pastw zachodnich,

przenoszc jednoczenie swe dziaania z terytorium Bliskiego Wschodu na obszar Europy. Przewartociowaniu ulego samo postrzeganie terroryzmu, ktre w wietle nowych wydarze przerodzio si z prowadzonej jak dotd wojny religijnej bd narodowej w obrbie jednego pastwa, w globalne starcie midzy wiatem muzumaskim, a cywilizacj Zachodu. W konsekwencji takiej reorientacji dziaa terrorystycznych, doszo do znaczcego rozrostu terrorystycznych struktur oraz radykalizacji ludzkich postaw pord coraz wikszej rzeszy emigrantw muzumaskich oraz nawrconych na islam zamieszkaych w pastwach Zachodu, szczeglnie w Europie Zachodniej "[68]

2.1.2. Atak na USA 11 wrzenia 2001 roku

Temat niniejszej pracy jednoznacznie sugeruje zawenie rozwaa na obszar terytorium Europy. Jednake autor uwaa, i bdem byoby pomin tak istotne wydarzenie, jakim jest atak islamskich fundamentalistw na Waszyngton i Nowy York 11 wrzenia 2001 roku. Zamach ten by punktem kulminacyjnym i zdecydowanie wpyn na pniejsz sytuacje w Europie.11 wrzenia stanowi, wic punkt wyjcia do rozwaa na temat wspczesnego terroryzmu islamskiego, jako nowego aktu przemocy na skal globaln.

Przed atakiem.

Dc do wadzy w Iranie, w 1978 roku, islamscy fundamentalici wykrzykiwali mier Ameryce!" - i nie przestali przez nastpne 20 lat. Okrzykiem tym zadeklarowali wojn ze Stanami Zjednoczonymi"[69] Tak rozpocza si droga muzumaskich fundamentalistw prowadzca do walki z wartociami Zachodu, rzucajc tym samym wyzwanie wszystkiemu, co Amerykanie( a pniej i Europejczycy) sob reprezentuj. Muzumascy ekstremici s gboko przekonani, e tylko oni wiedz jak doj do spoeczestwa sprawiedliwego i wyksztacenia pastwa idealnego". Luzie Ci paaj wrcz jadowit nienawici do Amerykanw z USA, - jako indywidualistw, hedonistw i demokratw. Nienawidz ich za to, kim s a nie, co czyni.

Jak wygldaa Ameryka przed zamachami? Przede wszystkim bya krajem o wielu kulturach i jak twierdzi Robert Borkowski,[70] to wanie multikultura staa si pit achillesow Stanw Zjednoczonych. Ameryka bya dumna ze swego dziedzictwa ze swej hegemoni, potgi gospodarczej. Wydawaa si by niezagroona, stanowia przecie potg rwnie pod wzgldem militarnym. Nie zawracaa sobie gowy" rosnc imigracj i narastajcymi zachowaniami antyzachodnimi. Nie bya wiadoma tego, co wkrtce zachwiao jej jake stabilnym" fundamentem. To wanie zaskoczenie, nowe narzdzia terrorystw oraz brak wiadomoci zagroenia spowodoway tragiczny w skutkach atak islamskich muzumanw.

Punkt kulminacyjny

Trudno si z tym pogodzi, ale yjemy w czasach tragicznego zderzenia, starcia dwch cywilizacji: cywilizacji Islamu (przynajmniej we wspczesnym wydaniu fanatycznopopulistycznym) i cywilizacji Zachodu. Ta ostatnia, stana w obliczu miertelnego zagroenia. Fanatyczny sza zabijania ludzi przez terrorystw nabra nowych wymiarw. Ludobjstwo signo po nowe rodki, nowe cele, zostao dokonane przeraajco prosto i atwo, bardziej na olep ni dotychczas. Zderzenie to nastpio 11 wrzenia 2001 roku, na terytorium Stanw Zjednoczonych. Dzie ten uwiadomi caemu wiatu, i, pojedynczy atak terrorystyczny" moe zachwia stabilnoci caych pastw, a nawet regionw"[71] Wydarzenie to byo szeroko opisywane w prasie, mediach, Internecie. Powstao mnstwo prac naukowych jak i rwnie cay szereg teorii o charakterze spiskowym. Cho na temat ataku na wierze w Nowym Jorku powiedziano ju chyba wszystko i zapewne nie zdoam tutaj napisa czego nowego, to sprbuje wypunktowa kilka moich myli. 11 wrzenia 2001r w Nowym Jorku i Waszyngtonie ponioso straszliw mier okoo 3000 niewinnych, zwyczajnych, spokojnych ludzi, pracujcych lub podrujcych, wrd nich 343 straakw i 60 policjantw, ktrzy heroicznie speniali swj zawodowy, ludzki obowizek ratowania innych. Ponad trzy tysice ludzi nie powrcio do domu, cia wielu z nich nikt ju nigdy nie odkopie, ani nie zidentyfikuje. World Trade Center, zosta zamieniony w masowy grb.[72] 8: 45 czasu amerykaskiego, porwany przez terrorystw samolot pasaerski uderzy w pnocn wierz World Trade Center w Nowym Jorku. 18 minut pniej dugi samolot, nadlatujcy z przeciwnej strony trafi w wie poudniow. Budynki WTC stany w ogniu. Po

kilkudziesiciu minutach o godz. 16. czasu polskiego pada wiea poudniowa, a o godzinie 16.29 runa pnocna.[73] Tego samego dnia prawdopodobnie transportowy samolot spad na pentagon, czwarty z porwanych samolotw boeing 757 rozbi si w Pensylwanii, 40 mil na poudnie od Pittsburgha.

Atak na Stany Zjednoczone by pierwszym aktem terrorystycznym, ktry dotkn nie tylko ludnoci cywilnej, ale powanie uderzy w struktury pastwowe i midzynarodowe, zakcajc prac administracji USA i wzniecajc panik zarwno wrd zwykych ludzi, politykw, jak i ekonomistw"[74]. Atakiem tym terroryci udowodnili, e s w stanie nie tylko zastraszy ludno cywiln, ale take bardzo skutecznie zdezorganizowa aparat pastwowy a wrcz zniszczy jego cz. Tym samym terroryzm przesta by dla zagroonego nim kraju jedynie uciliwym problemem. On sta si realnym zagroeniem dla bytu pastwowego. Zaatakowany kraj, Stany Zjednoczone Ameryki Pnocnej, s supermocarstwem - jedynym na Ziemi pastwem zdolnym do natychmiastowego dziaania w kadym zaktku globu. S pastwem, ktre nigdy jeszcze nie dowiadczyo zewntrznego ataku na swoje kontynentalne terytorium. A jednak kilkudziesiciu lub kilkuset terrorystw odwayo si na co, na co nie odwayby si aden rzd ery zimnej wojny i uderzyo w samo serce USA, na kilka godzin paraliujc orodki decyzyjne w tym kraju. Uderzyo z zabjcz perfekcj, ktra spowodowaa mier tysicy ludzi. Taka akcja musi mie znaczne reperkusje na arenie midzynarodowej. Autor chciaby zwrci uwag na jeszcze jeden istotny element, wiadczcy o fenomenie terroryzmu islamskiego. Ot bdne byoby mylenie, i tak okrutny, pozbawiony jakichkolwiek wartoci czowieczestwa akt terroru, wzbudza te same uczucia wrd wszystkich spoeczestw. Widziaem setki rnych zdj i filmw, uwieczniajcych ten tragiczny moment wspczesnej historii. Jednak najbardziej wymowne dla mnie byy zdjcia rozhisteryzowanych w euforii palestyskich kobiet, rozdajcych sodycze i witujcych zburzenie World Trade Center oraz zdjcie zakrwawionej matki jednego z porywaczy/samobjcw, taczcej z radoci z pistoletem maszynowym w rce. Byy to zdjcia w peni obrazujce beznadziejno sytuacji. Jaki jest sens mwi, jak prezydent Bush, o wymierzeniu sprawiedliwoci sprawcom, jeeli mier w trakcie zabijania niewiernych ma im zapewni wieczn szczliwo w yciu pozagrobowym? Atak terrorystyczny na Ameryk 11 wrzenia 2001 roku sta si pocztkiem nowej epoki po kocu zimnej wojny, the post post-cold-war order" ze sformuowania Colina Powella. Tak jak upadek muru berliskiego trzynacie lat temu symbolizowa koniec dwustuletniego konfliktu ideowego, synny koniec historii Fukuyamy, tak 11 wrzenia symbolizuje przejcie do wiata rzeczywicie globalnego, stanowicego nierozerwaln cao, opartego na hegemonii Stanw Zjednoczonych, rynku i demokracji liberalnej.

2.2. Atak na Europ

2.2.1. Madryt

Tu przed Tragedi

Hiszpania, w przeciwiestwie do Stanw Zjednoczonych, jest krajem, dla ktrego terroryzm nie jest zjawiskiem nowym. Wrcz przeciwnie jest problemem, z ktrym ten kraj i boryka si od dziesicioleci. Cho terroryzm etniczny w Hiszpanii rni si pod wieloma wzgldami od terroryzmu totalnego", ktry uderzy w USA, niemniej jednak zagroenie terrorystyczne nie jest niczym obcym zarwno dla hiszpaskiego spoeczestwa, jak rwnie dla wadz, czy sub bezpieczestwa- ETA na przestrzeni lat zabia ponad osiemset osb w tym kraju. Mona by w zwizku z tym przypuszcza, i wadze hiszpaskie powinny mie wypracowane wsplne procedury, stworzone odpowiednie instytucje, podjte wszelkie dziaania by przeciwstawi si temu zjawisku, a w przyszoci zapobiec podobnym aktom terroru. Mimo to nie udao si Hiszpanii unikn tego, co zapisao si w historii, jako najkrwawszy zamach terrorystyczny w Europie." Przed atakiem Hiszpania bya krajem sojuszniczym wypowiedzianej przez USA wojnie z terroryzmem". Wysaa, bowiem swoje wojska do Iraku, by wraz z amerykasko-europejsk koalicj walczy z terroryzmem. Ponadto na trzy dni po tragedii miay odby si wybory parlamentarne, w ktrych wedug sonday prowadzia zdecydowanie Partia Ludowa z premierem Jose Maria Anzarem, zwolennikiem koalicji antyterrorystycznej i dziaa w Iraku. Naley zwrci uwag rwnie na fakt, i Al.-Kaida wielokrotnie ostrzegaa o dokonaniu zamachu na kraje czynnie zaangaowane w wojn w Iraku, a suby bezpieczestwa Hiszpanii dostaway sygnay o planowaniu ataku na ich kraj. Informacje te zostay niestety zbagatelizowane, co spowodowao tragiczne w skutkach konsekwencje.

11 marca 2004

Ten dzie nie wyrnia si od pozostaych, mona by powiedzie dzie, jak co dzie". Setki tysicy osb mieszkajcych w Madrycie, budz si rano niczego nie wiadomi, wykonuj codzienne czynnoci, jak w zwyky marcowy dzie. Nikt nie spodziewa si, e ten zwyky dzie przejdzie do historii. Hiszpanie, jako spoeczno znani s z proekologicznego podejcia std wielu z nich rezygnujc z prywatnych samochodw podruje rodkami komunikacji miejskiej. Szczeglnie dotyczy to Madrytu- 3 milionowej metropolii- gdzie pami o rodowisku jest bardzo wanym elementem. Poza tym stolica Hiszpanii posiada bardzo dobrze rozwinit sie komunikacji miejskiej, a przede wszystkim synne metro-jedna z najwikszych stacji posiada szklany dach w ksztacie kopuy. Gdy ok. godziny 7 rano, kiedy wiele osb pieszy si do pracy, a inni s tu z innych przypadkowych powodw bezpaskie- wydawaoby si- walizki eksploduj. Szyby w kopule pkaj, a ostre jak noe kawaki spadaj na przeraonych ludzi, rozcinajc niemiosiernie ich skr. Da si usysze krzyki umierajcych, matek, ktre straciy dzieci a take po prostu z przeraenia rzezi, ktrej nikt si sie spodziewa. Nie dziwi si tym ludziom - ten widok wydawaby mi si koszmarem, z ktrego nie mona si wybudzi. Krew i martwe ciaa zaskoczonych i przeraonych osb. To jednak nie by koniec. Walizki byy rwnie w niektrych wagonach metra. Tam sytuacja jest znacznie gorsza - o ile specjalistyczna pomoc moe atwo dotrze drogami wprost do stacji metra, w tunelu to znacznie trudniejsze. Tam ludzie, jeli s zbyt daleko lub nie mog doj sami do wyjcia ewakuacyjnego musz czeka wrd na wp spalonych z gorca wybuchu zwok, czsto pozbawionych koczyn."[75] Tak zamach w Madrycie opisaa jedna z hiszpaskich gazet. W innych artykuach z kolei moemy znale dokadny opis wydarze, minuta po minucie.[76]

07: 00-07: 15: podoenie bomb w pocigach. 07:39: Dwa pocigi podmiejskie eksploduj na madryckiej stacji Atocha. 07:41: Eksploduje pocig podmiejski dojedajcy do stacji Atocha. 07:42: Eksploduje pocig podmiejski dwie stacje za Atocha.

Reakcja na wybuchy: 08:00: ratownicy rozpoczynaj akcj. Rozpoczyna si Operacja Klatka" w celu uniemoliwienia terrorystom ucieczki z miasta. 08:30: otwarcie szpitala polowego, 08:56: zamknicie ulic przylegajcych do stacji Atocha. 10:27: zatrzymanie ruchu pocigw w kierunku Madrytu i uruchomienie zastpczych rodkw transportu. 10:36: zbiera si Gabinet Kryzysowy" z premierem i innymi ministrami. Jednoczenie w okolicy miejsca zamachu odnaleziono 2 bomby, ktre nie wybuchy i zostay rozbrojone przez policyjnych pirotechnikw. Odnaleziono rwnie trzeci bomb, ktra nie wybucha i zostaa dostarczona Policji. Bomby uruchamiane za pomoc telefonu komrkowego byy ukryte w plecakach.

W efekcie zsynchronizowanych atakw na cztery pocigi w cigu czterech minut zgio 191 osb, a ponad 2 tysice zostao rannych w tym wielu bardzo ciko, centrum stolicy Hiszpanii zostao zablokowane, podobnie jak czno komrkowa. Akcja ratunkowa trwaa wiele godzin, a mieszkacy Madrytu i obywatele Hiszpanii zostali przez terrorystw skutecznie zastraszeni. Organizowane przez kilka dni po zamachu marsze protestacyjne zgromadziy setki tysicy przeraonych Hiszpanw, oskarajcych rzd o ukrywanie prawdziwej tosamoci terrorystw. Po zamachu Hiszpaskie wadze w pierwszej chwili o zamach podejrzewali baskijsk ETA, na co miao wskazywa uycie ponad 200 kilogramw dynamitu. (warto podkreli, e policja dwukrotnie zapobiega zamachom sprzed 11 marca 2003 roku. Jeden z okresu Boego Narodzenia, kiedy to separatyci z ETA umiecili bomby w jadcym do Madrytu pocigu, na szczcie policja zdemaskowaa zamachowcw. Drugi z 29 lutego, kiedy to policja zatrzymaa jadc do Madrytu furgonetk, w ktrej znajdowao si ok. 500kg materiaw wybuchowych).[77] Ilustracja 1 Schemat budowy adunkw wykorzystanych podczas zamachu w Madrycie

1. Odbiornik -telefon komrkowy

2. Zapalnik 3. Materia wybuchowy 4. Gwodzie

rdo: www.terroryzm.pl

Jednak natychmiastowo przeprowadzone ledztwo i pniejsze ujawnienie si terrorystw, jednoznacznie potwierdzio, i zamachw tych dokonali muzumascy ekstremici z Al.Kaidy. 13 Marca policja hiszpaska aresztowaa trzech Marokaczykw i dwch obywateli Indii, w tym Jamala Zougama. 14 Marca, trzy dni po ataku, znaleziona zostaje kaseta z nagraniem wystpienia rzecznika Al.-Kaidy w Europie, ktry przyznaje si do zamachw i wyjania, i zostay one dokonane w odwecie za okupacje Iraku przez wojska hiszpaskie. 18 Marca miay miejsce kolejne aresztowania podejrzanych o zamach, gwnie Marokaczykw. Ujawnienie przez Al.-Kaid powodu tego ataku miao przewaajcy wpyw na wynik wyborw, ktre tego dnia odbyy si w Hiszpanii. Zwycistwo w wyborach odnosi Partia Socjalistyczna, ktrej przywdca, premier - elekt Jose Luis Rodriguez Zapatero potpia wojn w Iraku i ogasza ch wycofania wojsk hiszpaskich z tego kraju, co wkrtce nastpuje. Zapada aoba narodowa. Budynki obwieszone czarnymi flagami, chwila ciszy w samo poudnie, 5 milionowa demonstracja Hiszpanw, obwinianie premiera Aznara za atak oraz to, co pozostanie w pamici ofiar tragedii, ktre przeyy atak, nie wspominajc ju o rodzinach, ktrych bliscy zginli w tej wielkiej tragedii. Ale jest te druga, lepsza strona medalu. Hiszpaska turystyka nie ucierpiaa, a Unia Europejska zacza powanie traktowa moliwo ataku terrorystycznego na kady swj kraj, w kadej chwili i o kadej porze. Aresztowano i

przyspieszono sprawy wielu osb podejrzanych terroryzm, a olimpiada w Atenach pochona miliard dolarw przeznaczonych na bezpieczestwo jej uczestnikw. Ocena wydarze z dzisiejszej perspektywy

Od zamachw w hiszpaskiej stolicy mino 5 lat. Dzi z perspektywy czasu wiemy, jakie skutki byy nastpstwem kolejnego barbarzyskiego ataku na ludzko. Dzi dobrze wiemy, i oprcz ogromnej skali zniszcze, i mierci 192 osb, atak ten przede wszystkim mia cel polityczny. By to przede wszystkim zamach na demokracje, na rzdy prawa, czyli na to, co europejskie. Atak z 11 marca przejdzie do historii, jako skuteczne wywarcie wpywu przez terrorystw na rzd zaatakowanego kraju. Na dwa dni przed wyborami do parlamentu w sondaach prowadzia Partia Ludowa Jose Marii Aznara. Bya to partia zwolennikw wsppracy transatlantyckiej, w ramach, ktrej Hiszpania wysaa onierzy do Iraku.

Kiedy zamachowcy ogosili, e jest to kara za udzia Hiszpanii w irackiej interwencji, partia nie moga wygra wyborw. Przewag (164 miejsca) w parlamencie zdobya koalicja socjalistyczna pod wodz Jose Louisa Rodrigueza Zapatero. Zapatero wygra, poniewa obieca speni dania terrorystw i wycofa wojska z Iraku, majc cakowite poparcie spoeczestwa Dzi zdania w sprawie wycofania wojsk hiszpaskich s podzielone. Wielu przywdcw europejskich uwaa, e ustpstwo rzdu hiszpaskiego na rzecz terrorystw, byo zym wyborem. Jak mwi wielu czoowych politykw, z terrorystami nie mona negocjowa, nie mona im ulega". Natomiast wrd spoeczestwa polskiego zdania s podzielone, przeprowadzony w 2004 roku sonda wykazuje, i wrd Polakw przewaa jednak (48% wskaza) pogld, i bya to decyzja suszna.

Wykres 2 Sonda Polakw w sprawie wycofania wojsk hiszpaskich z Iraku- Kwiecie 2004

PO ZAMACHACH W MADRYCIE HISZPANIE POSTANOWILI WYCOFA SWOICH

ONIERZY STACJONUJCYCH W IRAKU. CZY, PANA(I) ZDANIEM, JEST TO DECYZJA SUSZNA CZY TE NIESUSZNA?

rdo: Centrum Badania Opinii Spoecznej BS/76/2004

Mona tylko spekulowa, czy kolejne wydarzenia, jakie nastpiy w Europie byy skutkiem, ulegoci wadz i spoeczestwa hiszpaskiego. Niemniej jednak Al.-Kaida swym zamachem udowodnia, i jest w stanie uderzy w fundamenty kadego pastwa Europy, w wybranym przez siebie czasie i miejscu oraz skutecznie osign zakadany przez siebie cel polityczny- w przypadku Hiszpanii zastraszy i wpyn na wyborcw, by ci wybrali rzd, ktry wyjdzie z antyterrorystycznej koalicji z USA i wycofa swe wojska z Iraku.

2.2.2. Londyn

Tu przed atakiem

Charakterystyka Wielka Brytania sprzed ataku z 2005 roku, pokrywa si w wielu elementach z opisan ju wczeniej Hiszpani. Anglia- silny sojusznik Stanw Zjednoczonych i mocno zaangaowana w wojn w Iraku, od lat walczca z terroryzmem o podou separatystycznym. Wieloletnie dowiadczenie w zwalczaniu terroryzmu, pozwolio rozwin odpowiedni infrastruktur i przygotowanie. Co wane wadze w tym kraju, nie lekcewayy doniesie o

przygotowywanych zamachach przez islamistw i miay wiadomo, e taki atak to tylko kwestia czasu. Elementem, ktry odrnia Anglie od Hiszpanii jest fakt, i na wyspach wybory parlamentarne odbyy si na dwa miesice przed atakami, i co wane wybory te nie zmieniy sytuacji politycznej w kraju. Ani wiadomo zagroenia, ani wspomniana wyej sprawna infrastruktura (w tym dokonane niedawno aresztowania w rodowiskach islamistw w tym kraju) nie zapobiegy skoordynowanym zamachom bombowym na system komunikacji miejskiej. Na uwag zasuguje fakt, i w dniu ataku 7 lipca 2005 roku w szkockim Edynburgu odby si szczyt G8. Wydarzenie to przycigno ca rzesz mediw wiatowych. Ze Szkocji do Londynu jest cakiem nie daleko. Biorc pod uwag medialny charakter wspczesnych aktw terroryzmu mona przypuszcza, i data zamachu nie bya przypadkowa. Pikanterii dodaje fakt, i dzie przed zamachem Midzynarodowy Komitet Olimpijski zadecydowa, e Londyn bdzie organizatorem igrzysk olimpijskich w 2012 roku. Dodatkowym powodem ataku mg by rozpoczty na trzy dni wczeniej proces szejka Hamzy al. Masriego oskaronego o wspprace z Al.-Kaid. Analizujc powysze fakty nie sposb nie zauway, i w tym samym czasie naoyy si na siebie wydarzenia na skal midzynarodow. Wszystkie te elementy wyoniy mnstwo spekulacji na temat przyczyn zamachu i prb odpowiedzenia sobie na pytanie, czy mona byo temu zapobiec?

7 lipca 2005 roku. Terror dotar do Londynu"[78], 7/7"[79] Al.-Kaida w serce Londynu" [80] nowa sceneria i nowe twarze ale obraz ten sam, przeraone oczy, krew na garniturach, rozerwane spdnice rozrzucone gdzie buty, londyski zamach z 7 lipca w ktrym zgino 56 osb budzi groz ale nie zdziwienie, tak wanie wyglda wojna dwch wiatw - zachodniej cywilizacji wolnoci i islamskich fundamentalistw. Londyn, 7 lipca czwartek, godzina 8.51 czasu londyskiego w metrze znajdujcym si miedzy stacjami Liverpool Street i Aldgate eksplodowaa bomba podoona w trzecim wagonie metra niszczc cakowicie pocig, uniemoliwiajc ewakuacj pasaerw. Pocztkowo informowano, e wybuchy podziemne instalacje elektryczne jednak, gdy bomby wybuchy w kolejnych pocigach nikt nie mia wtpliwoci. Londyn pad ofiar zamachu terrorystycznego.

Po pierwszej eksplozji miay miejsce kolejne dwie mniej wicej w tym samym czasie. Godzina 8.56, w pocigu znajdujcym si midzy stacjami King's Cross i Russell Square eksploduje bomba podoona w czole skadu pocigu niszczc go na tyle, i ciaa ofiar zamachu wynoszono z niego do niedzieli. Ten wybuch spowodowa najwiksze straty w ludziach. Trzecia bomba eksplodowaa w drugim wagonie pocigu ok. godziny 9.17 ktry wyjecha dopiero, co ze stacji Edgware Road. Wybuch by tak potny, i skad wykolei si z szyn przebijajc mur, oddzielajcy go od drugiego toru i uderzajc w pocig jadcy w przeciwnym kierunku. I wreszcie godzina 9.47 wybucha bomba podoona w autobusie lini nr 30 na Tavistock Square. W zamachach zgino 56 osb (w tym 3 Polakw) a ponad 700 zostao rannych. Wybuch spowodowa chaos komunikacyjny. Setki Brytyjczykw przemierzao ulice stolicy na piechot usiujc dosta si do swoich domw. Uruchomiono dodatkowe linie autobusowe, dziaay koleje naziemne, za przed godzin 16 uruchomiono stacj kolejow Liverpool Street."[81] Przebywajcy na szczycie G 8 premier Wielkiej Brytanii Tony Blair natychmiast na wie o zamachach przylecia do Londynu helikopterem. Zamachu dokonano za pomoc adunkw zawierajcych okoo trzech kilogramw materiaw wybuchowych, oboonych - dla zwikszenia mierciononego efektu -gwodziami.

Ilustracja 2 Materiay wybuchowe, jakich uyto podczas ataku na Londyn.

rdo: www.terroryzm.com

Jednak jak si pniej okazao to jeszcze nie by koniec koszmaru. Terroryci ponownie atakuj Londyn rwno dwa tygodnie pniej. 21 lipca dochodzi do czterech wybuchw: trzech na stacjach metra oraz jednego w autobusie linii 26 w pnocno-wschodniej czci miasta. Tu nie ma ofiar. Ranna zostaje tylko jedna osoba. Czterech zamachowcw, ktrzy podoyli bomby wkrtce zostao schwytanych. Po zamachu

Ataki terrorystyczny w Londynie 7 i 21 lipca 2005 roku wstrzsn midzynarodow opini publiczn. Zamachu dokonano, pomimo i Wielka Brytania ma bodaj najbardziej rozwinite w Europie prawo antyterrorystyczne."[82] Po raz kolejny okazao si, e nawet najlepsze przygotowanie nie jest w stanie zapewni ochrony przed bestialskimi atakami na bezbronn ludno cywiln, szczeglnie w zatoczonych, wieloetnicznych metropoliach. Skutki zamachw byy zauwaalne na caym wiecie. Kilka dni po atakach w Wielkiej Brytanii podpalone zostay meczety oraz zniszczone domy, sklepy, samochody bdce wasnoci muzumanw.

Na obywateli krajw arabskich zaczto spoglda jak na chodzce bomby, zwaszcza po kolejnym ataku na londyskie metro, jaki mia miejsce 21 lipca 2005 roku. Aresztowani podejrzani o zamach z 7 lipca sprawcy zostali wkrtce zwolnieni. 15 lipca na placu Trafalgar Square 20 ty Brytyjczykw zgromadzio si, aby zademonstrowa solidarno i jedno po czwartkowych zamachach. Dzie pniej 22 najwaniejszych muzumaskich przywdcw w Wielkiej Brytanii potpio zamachy owiadczajc, e zamachowcy w adnym wypadku nie mog by traktowani, jako mczennicy dla wiary.16 lipca Al-Kaida zwrcia si z apelem: To ostatnie przesanie, jakie kierujemy do europejskich krajw.Nie bdzie ju adnych kolejnych wiadomoci, ale czyny i sowa, ktre odcisn si w sercu Europy" - gosi owiadczenie z 16 lipca, podpisane przez Brygady Abu Hasa al-Masriego. Ocena wydarze z dzisiejszej perspektywy Do dnia dzisiejszego trwaj spekulacje, co do powodw ataku na stolice Wielkiej Brytanii. O ile w przypadku Hiszpanii sprawa bya jasna- wspieranie USA w wojnie w Iraku, o tyle w omawianym przypadku, powody nie s tak oczywiste. Cho wielu obserwatorw wspczesnych stosunkw midzynarodowych uwaa, e to wanie sojusz z Ameryk by bezporedni przyczyn ataku. T tez podtrzymuje Robert Pape[83]. Wg niego zamachowcom chodzi przede wszystkim o wycofanie wojsk amerykaskich i ich sprzymierzecw z pastw muzumaskich".[84] Odmiennego zdania jest Oliver Roy[85],

 uwaa, e ataki terrorystyczne, ktrych dokonano w Londynie nie wynikaj z faktu, i Londyn jest gwnym sojusznikiem Waszyngtonu w wojnie z Irakiem. Terroryci zaatakowali Londyn, gdy jest on jedn z gwnych metropolii wiata i prawdopodobiestwo, e kolejnym celem stanie si Pary lub Barcelona jest rwnie wysokie."[86] Podobnego zdania jest Leopold Unger[87], wniosek mwicy, e zamachy terrorystyczne s wynikiem zaangaowania w Iraku jest cakowicie nieuzasadniony. Ataki terrorystw s wg niego wojn wydan wolnemu wiatu przez fundamentalizm muzumaski, zmierzajcy do czego w rodzaju kalifatu"[88]

2.2.3.Pozostae akty terroru.

Holandia. Holandia bya drugim krajem na tym kontynencie, w ktrym szersza publiczno miaa okazje zapozna si z dziaalnoci islamskich komrek terrorystycznych. Wyjtkowo brutalne zabjstwo kontrowersyjnego reysera filmowego Theo Van Gogha zostao dokonane na ulicy w Amsterdamie 2 listopada 2004 przez holenderskiego obywatela pochodzenia Marokaskiego, Muhammada Bouyeri, alias Abu Zubair. Celem zabjstwa bya nie przypadkowa osoba, lecz czowiek-symbol oraz sterroryzowanie spoeczestwa holenderskiego, a za samym zabjstwem miaa i seria zamachw na osoby i obiekty publiczne w Holandii. Na szczcie dziaalno komrki planujcej te zamachy, tzw. komrki Hofstad od nazwy miasta Haga, zostaa skutecznie powstrzymana przez holendersk policj i sub bezpieczestwa AIVD.

Wochy

Wochy s bardzo czsto wymieniane w opracowaniach, raportach i wiadomociach dotyczcych dziaalnoci GSI w Europie. Ostatnie tego typu wzmianki, autorstwa m.in. Baltazara Garzona, pochodz z maja 2006 r".[89] W obecnej chwili wyglda na to, e w kraj przeszed ju drog od bazy logistycznej" dla atakw terrorystycznych GSI i sta si potencjalnym celem atakw[90]. Wochy stay si w latach 90tych XX w. prawdziw wylgarni" islamskiego ekstremizmu, w ktrej centrum znajdowa si meczet, Viale Jenner w Mediolanie"[91]. Wochy mogy do niedawna jeszcze uchodzi za miejsce rekrutacji, do GSI, baz logistyczn lub schronienie dla operatorw poszukiwanych w innych czciach Europy".

Ale po atakach z 7 lipca w Londynie stawao si jasne, e kraj ten wkrtce moe sam sta si celem ataku terrorystycznego popenionego przez islamskich terrorystw. Haso nastpni w kolejce po Londynie" odbio si szerokim echem w Europie i co wcale nie powinno nikogo dziwi - odkryto powizania zamachowcw z 21 lipca z Wochami Podobnie jak w Wielkie Brytanii, woskie suby bezpieczestwa odkryy i zdemontoway cay szereg terrorystycznych spiskw organizowanych w tym kraju. W kwietniu 2001 na terenie Woch aresztowany zosta jeden z prominentnych czonkw Al-Kaidy w Europie i jej przywdca w pnocnych Woszech- Essid Sami Ben Khemais. W nastpnym roku przeprowadzono wiele aresztowa islamistw, midzy innymi omiu Marokaczykw podejrzewanych o przygotowywanie ataku terrorystycznego przeciwko ambasadzie USA w Rzymie oraz dziewiciu Marokaczykw i Tunezyjczykw, ktrzy stanowili logistyczn komrk AQ w Mediolanie.

Francja

Interesujcym przykadem globalnych koneksji ruchu islamistycznego jest spisek, ktry zakada zaatakowanie ambasady rosyjskiej w Paryu. 16 grudnia 2002 policja francuska zatrzymaa dziewiciu podejrzanych, gwnie w regionie Parya. Aresztowano m. in. Algierczykw Merouana Benahmeda i jego on, Menada Benchellaliego, Nouredina Merabeta, Saida Arifa, Mohammeda Merbaha oraz Ahmeda Belhouda. Ci weterani islamskiego dihadu z Czeczenii, Gruzji i Afganistanu, naleeli do Salafickiej Grupy Wiary i Walki (GSPC), odamu GIA i planowali zaatakowanie ambasady rosyjskiej w zemcie za rosyjski szturm na Dubrowce przeciwko ich krajanom, a take atak broni chemiczn na paryskie metro oraz wysadzenie wiey Eiffla i centrum handlowego w Paryu. Po przeszukaniu znaleziono w ich domach bro, du ilo chemikaliw oraz ubir ochronny. Merouan Benahmed by szkolony w produkowaniu broni chemicznej w afgaskich obozach AQ. Wedug raportu NDRE Report mieli oni powizania z terrorystami w Wielkiej Brytanii i Woszech. W poowie czerwca zostali oni skazani na wieloletnie wyroki wizienia przez francuski sd.

Obecna sytuacja

Wedug raportu opublikowanego przez Europol, w 2008r roku wzrosa liczba terrorystw zatrzymanych na terenie Unii Europejskiej. Zatrzymano ponad 200 osb podejrzanych o powizania z islamskim terroryzmem, co ciekawe wikszo z nich bya obywatelami Unii.

Mapa 2 Liczba zatrzymanych osb podejrzanych o wspprace z islamskimi siatkami terrorystycznymi na terenie Europy w 2008 roku

rdo: Raport Europol 2008, www.europol.europa.eu.

Muzumascy terroryci coraz bardziej zagraaj Europie. "Jestemy w stanie wojny z terrorystami. Cay czas odkrywamy siatki terrorystyczne, ktre przygotowuj ataki" - przyzna w niedawnym wywiadzie unijny komisarz ds. spraw wewntrznych Franco Frattini [92] Jego zdaniem walka z ekstremistami jest coraz trudniejsza, bo terrorystami nie s ju najczciej przybysze czy imigranci z krajw islamskich, ale modzi muzumanie urodzeni w Europie. Wielu obserwatorw uwaa, e niedugo w Unii, podobnie jak w USA, troska o przestrzeganie

zasad demokracji i poszanowanie praw czowieka zejdzie na dalszy plan, a priorytetem stanie si walka z zagroeniem terrorystycznym. To w kocu w Europie wydarzyy si w ostatnich latach dwa krwawe zamachy - w Madrycie oraz Londynie. Tymczasem w USA od 11 wrzenia 2001 r., gdy runy wiee WTC, terrorystom nie udao si ponownie uderzy.

2.2.4. Europa Wschodnia

Jest kilka powodw, dla ktrych temat Europy Wschodniej wymaga odrbnej analizy. Przede wszystkim nie ulega wtpliwoci, e Europa rodkowo-Wschodnia nabiera wagi i pozycji w dzisiejszych stosunkach midzynarodowych. Jej rola, poczwszy od pocztku lat dziewidziesitych minionego wieku zmienia si na tyle, i dzi miao mona powiedzie, e strategia midzynarodowego bezpieczestwa nie mogaby nie uwzgldnia tej czci wiata. Naley zaznaczy, e obszar ten do dzi nie zosta zaatakowany przez ekstremistyczne grupy islamskich terrorystw, co nie wyklucza prawdopodobiestwa jego przeprowadzenia. Kolejny powd to fakt, i obszar ten stanowi zainteresowanie grup terrorystycznych, zarwno pod wzgldem przeprowadzenia ataku, jak rwnie, jako zaplecze dla wspczesnych grup terrorystycznych. Po trzecie pastwa w tej cz Europy rwnie poniosy ofiary atakw terrorystycznych w postaci swoich obywateli, na caym wiecie. Na podstawie danych Departamentu Stanu USA i informacji przekazanych przez poszczeglne rzdy, Reuters zestawi bilans ofiar zamachw z 11 wrzenia. Liczy si, e zgino bd zostao uznanych za zaginionych wwczas 10 Czechw, 10 Sowakw, 30 Polakw, 96 Rosjan, 1 Biaorusin i 1 Ukrainiec[93] Co wicej, pastwa rejonu doskonale zdaj sobie spraw, e terroryzm zaczyna by zjawiskiem niemal powszechnym, co za tym idzie, s wiadome zagroenia atakami, nie tylko swoich obywateli za granic, ale i na terenie wasnego pastwa. Ta wiadomo wyraa si w tworzeniu nowych systemw przeciwdziaania terroryzmowi w kraju, nasilona szczeglnie po atakach z 11 wrzenia, jak rwnie wspprac pastw na szczeblach ponadnarodowych. Ramy takich dziaa opieraj si nie tylko na ju powstaych organizacjach, takich jak Wsplnota Europejska czy NATO, ale rwnie prowadzone s na mniejszym, regionalnym szczeblu.[94] Niewtpliwie Europa rodkowo-Wschodnia jest obszarem strategicznym w walce z terroryzmem, a kraje naszego regiony w tym Polska jednoznacznie potpiaj ten akt przemocy, o czym moglimy si przekona tu po zamachach na USA Aleksander Kwaniewski wczesny Prezydent Rzeczpospolitej Polskiej w dwa miesice po atakach na 11 wrzenia , podczas zorganizowanej w Warszawie konferencji w sprawie zwalczania terroryzmu, powiedzia Nasza konferencja jest przede wszystkim polityczn manifestacj obecnoci Europy rodkowej i Wschodniej w sojuszu antyterrorystycznym.

Jestemy przekonani, e nasz region ma swoj wan rol do odegrania ze wzgldu na pooenie geograficzne, ale take na dowiadczenia, ktre w wielu naszych krajach byy przez ostatnie lata zebrane, czsto kosztem krwi i kosztem ofiar i kosztem dramatw, ktre przeywalimy razem. Jestemy zdecydowanie przeciwni kadej formie terroryzmu, nie znajdujemy usprawiedliwienia dla tego rodzaju dziaa"[95] Przywdcy pozostaych krajw( Rumunia, Ukraina....) jednogonie potpiy terroryzm Podkrelili wasn odpowiedzialno za bezpieczestwo swoich narodw i zobowizali si do zwalczania terroryzmu rnymi metodami i przy uyciu rnych rodkw w swoich regionach i poza nimi oraz do wspierania innych koniecznych dziaa zmierzajcych do wyeliminowania terrorystycznych organizacji, tak, aby terroryci nigdzie nie mogli czu si bezpiecznie. Podejmowanie dziaa obronnych i rodkw bezpieczestwa wewntrznego, takich jak aktywizacja policji, sub specjalnych, sub imigracyjnych nie moe jednak prowadzi do ogranicze praw czowieka. Pastwa naszego regionu powinny w pierwszym rzdzie dokona identyfikacji bezporednich rde zagroe oraz okreli, ktre z nich mog ju dzi dotyczy naszego regionu, ktre za mog pojawi si w duszej perspektywie. Nastpnym krokiem powinno by opracowanie planu wsplnych krtko- i dugookresowych dziaa zmierzajcych do ograniczenia potencjalnych niebezpieczestw. Jeeli wemiemy pod uwag fakt, i Polska oraz jej ssiedzi (z wyjtkiem by moe Niemiec) nie posiadaj realnych moliwoci podjcia dziaa zmierzajcych do usunicia przyczyn obecnego kryzysu midzynarodowego, to musimy przyj, i rola pastw naszego regionu w najbliszej przyszoci ograniczy si prawdopodobnie do prewencji bezporedniej, czyli utrudniania dziaalnoci grup terrorystycznych, w tym ewentualnie neutralizacji ich lokalnych siatek.

3. Konfrontacja z rzeczywistoci- walka z terroryzmem

3.1. Czas wojny Czy rzeczywicie 11 wrzenia da pocztek wojnie z terroryzmem, w ktrej po przeciwnych stronach barykady znalazy si podmioty pastwowe, z USA na czele a po drugiej bezpastwowe grupy terrorystw uzbrojonych w psychologiczn or? Obserwujc rzeczywisto, oraz wypowiedzi czoowych przywdcw wiatowych mocarstw zaangaowanych w walk z terroryzmem, nie ma wtpliwoci, e wkroczylimy w faz kolejnej wojny. Po wrzeniowych zamachach na Nowy Jork i Waszyngton, rzd George'a W. Busha wprowadzia do polityki Stanw Zjednoczonych termin wojna z terroryzmem. Pojcie to rozumiane, jako szeroko pojte dziaania majce na celu unieszkodliwienie midzynarodowych grup terrorystycznych, stao si charakterystycznym aspektem wspczesnych stosunkw midzynarodowych. Niewtpliwie wkroczylimy w now er, epok czasu wojny o charakterze niespotykanym jak dotd. Walka, jaka si rozptaa jest walk niesymetryczn, prowadzon z jednej strony przez koalicje antyterrorystyczn skupiajc pastwa demokratyczne w tym kraje europejskiej, z drugiej przez ekstremistyczn ideologi fundamentalistycznych muzumanw. Wojna z islamskim ekstremizmem wkroczya wanie w smy rok. To dobry moment na prb dokonania wstpnej oceny i podsumowaniu dotychczasowego przebiegu tej wojny oraz jej ewentualnych osigni bd poraek. To take odpowiedni czas na prb sprecyzowania dalszych priorytetw strategicznych oraz przyszych perspektyw wojny z terroryzmem.

3.1.1. Koalicja antyterrorystyczna

Koalicja antyterrorystyczna utworzya si bezporednio po ataku terrorystycznym na Stany Zjednoczone. Przystpio do niej, bd w formie deklaratywnej bd tez realnie kilkadziesit pastw."[96] Wzmoone dziaania na rzecz zwalczania terroryzmu zapowiedziay rwnie organizacje midzynarodowe oraz inne organizacje rzdowe i pozarzdowe. Sam koalicje antyterrorystyczn mona zdefiniowa, jako zwizek podmiotw, majcy na celu zwalczanie, przy uyciu wszelkich dostpnych rodkw terroryzmu w kadej jego postaci"[97] Pierwsze dziaania militarne koalicji rozpoczy si niespena miesic po ataku. 7 padziernika 2001 roku wojska amerykaskie dokonay inwazji na Afganistan, gdzie pod ochron, Talibw dziaay bazy szkoleniowe Al.-Kaidy, Na przeomie listopada i grudnia reim Talibw upad, wielu bojownikw zostao schwytanych. Zniszczono bazy i orodki szkoleniowe. Nie udao si natomiast aresztowa przywdc Al.-Kaidy Osame bin Ladena, ktry najprawdopodobniej ukry si na grskim, trudno dostpnym pograniczu Afganistanu i Pakistanu. Interwencja w Afganistanie po nazw Trwaa wolno" uzyskaa logistyczne wsparcie ze strony NATO i nie spotkaa si z zastrzeeniem spoecznoci midzynarodowej. Wraz z upadkiem reimu Talibw nastpi etap stabilizacji pod wodz pastw koalicji z USA na czele oraz NATO. Trway rwnie przygotowania do kolejnej fazy wojny- inwazji na Irak. 20 marca 2003 roku sprzymierzone wojska amerykasko-europejskie( w tym take polskie) zaatakoway Irak. Gwnym powodem ataku byo rzekome posiadanie przez totalitarny reim Saddama Husajna broni masowej zagady oraz jego powizania z islamsk Al.-Kaid. W cigu trzech tygodni siy koalicji zdobyy Bagdad i usuny rzdy Husajna. Irakijczycy witali zwyciskie wojska jak wyzwolicieli spod tyranii. Zdecydowanie trudniejsza okazaa si kolejna faza wojny- operacja stabilizacyjna, ktrej celem miao by stworzenie warunkw do rozwoju demokracji i wytworzenie reprezentatywnego i stabilnego rzdu. Od tego momentu rozpocza si fala przemocy, opr miejscowego reimu i walki na terenie Iraku kosztoway yciem tysicy onierzy.

Oczekiwana przez koalicjantw USA, po obaleniu Husajna, akceptacja obecnoci midzynarodowych si stabilizacyjnych powioda si tylko czciowo. Przywrcono podstawowe prawa obywatelskie, zaczto tworzy demokratyczne struktury pastwowe, rozpocz si rwnie proces odbudowy kraju ze zniszcze wojennych. Nie wszyscy Irakijczycy akceptuj jednak zmiany i czsto dochodzi do atakw, ktre s wymierzane zarwno przeciw siom midzynarodowym jak i osobom popierajcym nowy porzdek. Konflikt w Afganistanie i Iraku trwa do dzi i stanowi gwny aspekt dziaalnoci koalicji antyterrorystycznej. Na uwag zasuguje fakt, i nie jest to wojna tylko Stanw Zjednoczonych, lecz caego Zachodu. Szczeglnie Europa zaangaowaa si w walk z islamskim fundamentalizmem aktywnie walczc u boku USA, ale przede wszystkim przenoszc linie frontu na wasne terytorium. Madryt a pniej Londyn to nic innego jak odpowied islamskich terrorystw i skierowanie przeciwko sojusznikom USA. Lini frontu nie stanowi ju Bliski Wschd, ale kady punkt na naszym globie. Po omiu latach wysikw politycznych, ekonomicznych, a przede wszystkim militarnych, oglne pooenie strategiczne Zachodu w wojnie z ekstremizmem islamskim nie przedstawia si korzystnie. Dziaania w ramach kampanii nie doprowadziy jak dotd do zrealizowania jej gwnych celw strategicznych. Przede wszystkim nie udao si zniszczy struktur starej" Al-Kaidy, z jej rozbudowanymi i wielopoziomowymi sieciami komunikacji, kontroli i dowodzenia, obejmujcymi praktycznie cay glob. Nie wyeliminowano wszystkich czonkw cisego kierownictwa Al-Kaidy, a zwaszcza ikon caego ruchu - Osamy bin Ladena czy Ajmana alZawahiriego. Wojna nie doprowadzi take jak dotd do realizacji fundamentalnego celu strategicznego pastw-czonkw koalicji antyterrorystycznej z przeomu lat 2001/2002, jakim jest zapobieenie rozprzestrzenianiu si idei fundamentalizmu islamskiego. Wrcz przeciwnie, wydarzenia lat 2002-2009 dowodz, e z kadym rokiem ekstremizm muzumaski, jako ideologia spoeczno-polityczna i forma wiatopogldu religijnego, przybiera na sile, zyskujc coraz to nowe rzesze zwolennikw w wiecie islamu. W konsekwencji tych zaniecha nie udao si zmieni jednoznacznie negatywnego nastawienia wiata muzumaskiego do Zachodu jako takiego oraz poszczeglnych krajw zachodnich (szczeglnie USA). Sprawia to, e wojna z fundamentalizmem islamskim jest dzi coraz czciej postrzegana przez muzumanw jako wojna judeochrzecijaskiego Zachodu z fundamentalistycznym islamem.

3.1.2. Europejski wymiar walki z terroryzmem.

Po atakach islamskich terrorystw na Madryt i Londyn, rozpocz si europejski etap walki z terroryzmem. Do roku 2004 pastwa europejskie zrzeszone w koalicji antyterrorystycznej, prowadziy walk z ekstremizmem islamskim gwnie poza obszarem Unii Europejskiej, przenoszc swe dziaania na Bliski Wschd. Zamachy terrorystyczne na stolice europejskie w 2004 i 2005 roku, rozpocz nowy etap w historii terroryzmu w Europie. Rzdy pastw europejskich rozpoczy seri aresztowa wszystkich podejrzanych o terroryzm, Podjte zostay wszelkie dziaania majce doprowadzi do rozbicia siatek terrorystycznych. Pospiesznie zostaj wprowadzane ustawy majce uregulowa i przypieszy powzite dziaania zwalczania terroryzmu. Poszczeglne kraje europejskie zaczy dostosowywa wewntrzne przepisy prawne adekwatne do zaistniaej sytuacji. W Wielkiej Brytanii Rzd Tony'ego Blaira przedstawi projekt pakietu radykalnych ustaw antyterrorystycznych, ktry jednak spotka si z mocn krytyk zarwno prawicy jak i lewicy i nigdy nie weszy w ycie. Hiszpania korzystajc z odpowiedniej atmosfery politycznej skierowaa zacit kampani legislacyjn przeciwko baskijskiej organizacji terrorystycznej ETA. Francja rozszerzya uprawnienia policyjne w zakresie przeprowadzania rewizji w domach prywatnych, a Niemcy delegalizoway ekstremistyczne ugrupowania islamistyczne dziki likwidacji specjalnych przywilej w dla organizacji religijnych. Rozluniono tam rwnie przepisy dotyczce zakadania podsuchw i kontroli elektronicznej. Przeforsowano projekt deportacji wszystkich osb choby tylko podejrzanych o terroryzm i niebdcymi obywatelami Unii. Postanowiono rwnie wyda terrorystom wojn finansow. Zablokowano konta oraz zamroono depozyty osb i organizacji podejrzanych o prowadzenie teje przestpczej dziaalnoci w wielu krajach m.in. w USA, Luksemburgu, Francji, Niemczech, Rosji, Japonii, Chinach, Libanie, Wielkiej Brytanii, Singapurze we Woszech i na Filipinach. Szwajcaria zgodzia si na wspprac z USA i po analizie kont bankowych okazao si, e znaczce kwoty nale do talibw. W Wielkiej Brytanii banki i domy maklerskie zobowizane zostay do informowania wywiadu wyspecjalizowanego w tropieniu przestpstw finansowych (NCIS) wszelkich podejrzanych transakcjach.

3.1.3. Stanowisko Unii Europejskiej. Naley zaznaczy, e Unia Europejska, jako organizacja ma za zadanie wspiera pastwa czonkowskie w walce z terroryzmem, uatwi im wzajemn wspprac albowiem na nich spoczywa caa odpowiedzialno za podejmowanie faktycznych dziaa zabezpieczajcych i prewencyjnych. Unia Europejska jest, zatem rodzajem platformy, forum wymiany dowiadcze i informacji, posiada przy tym bardzo konkretne moliwoci dziaa legislacyjnych stymulujcych oraz kierunkujcych dziaania pastw czonkowskich w zakresie przeciwdziaania terroryzmowi. Poprzez swoje strategie, komunikaty, rezolucje oraz za pomoc waciwych instytucji pozycjonuje na wsplnym torze wysiki wszystkich pastw czonkowskich w celu poprawy oglnego bezpieczestwa w Europie.

Wydarzenia z 11 wrzenia 2001 roku, oraz 11 marca 2004, jakich dowiadczy Nowy Jork i Madryt, diametralnie zmieniy postrzeganie terroryzmu przez Unie Europejsk. Od tej pory opracowywanie postanowie w sprawie zwalczania i przeciwdziaania terroryzmowi stanowio priorytet w polityce UE. W latach 2001-2004 stworzono europejskie ramy prawne zwalczania midzynarodowej przestpczoci, z terroryzmem wcznie. Dzi zaliczamy do niej niej wymienione inicjatywy. - Europejski Nakaz Aresztowania - europejska lista organizacji terrorystycznych - powoanie Europejskiej Agencji ds. Wsppracy Operacyjnej na Granicach Zewntrznych Frontex, - wsplne zespoy ledcze, - Eurojust, Europol - wczenie sub specjalnych do dotychczasowej wsppracy si policyjnych - walka z praniem brudnych pienidzy - nakaz zajmowania dowodw i zyskw z przestpczoci Zamachy terrorystyczne na stolic Hiszpanii 11 marca 2004 roku, wyznaczyy nowy etap walki z terroryzmem islamskim na forum Unii Europejskiej. W krtce po ataku zosta popiesznie zwoany w trybie pilnym brukselski szczyt szefw pastw i rzdw w dniach 25-26 marca, podczas ktrego uchwalano Deklaracje w sprawie Zwalczania Terroryzmu."[98]

Do najwaniejszych punktw powyszej deklaracji zaliczy naley: -pogbiane midzynarodowego dialogu i wzmacnianie wsppracy w dziedzinie walki z terroryzmem. -walka z dostpem terrorystw do rde finansowania - dziaania wpywajce na zmniejszenie wspierania i rekrutacji do terroryzmu.

Kolejnym przeomowym wydarzeniem w unijnej walce z terroryzmem byo posiedzenie Rady UE ds.WSiSW w dniach 1-2 grudnia 2005 roku, podczas ktrego uchwalono istotny dokument, jakim jest Strategia Unii Europejskiej w zakresie zwalczania terroryzmu. Najwaniejszym elementem tego dokumentu jest tak zwana strategia 4P, czyli

zapobieganie(prezent), ochrona (protect), ciganie (pursue), przygotowanie (prepare). Te cztery jake istotne obszary miay nakierunkowa pastwa czonkowskie i wskaza drog do skutecznej walki z wszechobecnym terroryzmem. Dwa tygodnie pniej, w dniach 15-16 grudnia zostaa przyjta Strategia UE w sprawie zwalczania radykalizacji postaw i rekrutacji do ugrupowa terrorystycznych. Celem tej strategii jest walka z terroryzmem od korzeni" polegajca na rozerwaniu" istniejcej sieci terrorystycznych komrek i organizacji oraz odciciu ich od moliwoci rekrutacji nowych czonkw. Stawka bitwy to serca i umysy" spoecznoci, ktrych obywatele s wyjtkowo podatni na ekstremistyczne idee."[99] Wanym aspektem Udziau UE w zwalczaniu terroryzmu jest inwestowanie prze Uni w badania technologiczne, majce skutecznie chroni ludno cywiln. Jak donosi raport Komisji Europejskiej, Badania w zakresie bezpieczestwa stanowi jeden z priorytetw UE. W 2006 r. Unia sfinansowaa 15 projektw bada w tej dziedzinie, ktre dotyczyy m.in. lepszego wykrywania materiaw wybuchowych oraz ochrony dostaw wody pitnej w przypadku atakw biologicznych lub chemicznych."[100] Tego typu badania maj zasadnicze znaczenie w zakresie ochrony infrastruktury transportowej i komunikacyjnej, takiej jak elektrownie jdrowe, lotniska czy stacje kolejowe. W 2009 roku UE wkroczya w nowy etap rozszerzajc pole dotychczasowych dziaa na aren midzynarodow. Przygotowany przez Komisj Europejsk projekt na lata 2009-20011 Przedstawiony, jako pierwsze unijne posunicie o wiatowym zasigu.

Dotycz on przeciwdziaaniu terroryzmowi i rozprzestrzenianiu broni masowego raenia, na co Unia chce przeznaczy kwot 225 mln euro. Obszarami priorytetowymi s Pakistan i Afganistan, jak rwnie region Sahelu w Afryce. Jak podkrelia komisarz UE ds. stosunkw zewntrznych Benita Ferrero-Waldner. "Komisja ma do odegrania kluczow rol w walce z terroryzmem poprzez popieranie i umacnianie pastw trzecich takich jak Pakistan i kraje regionu Sahelu" Unia Europejska powoli dochodzia do nowoczesnych i skutecznych rozwiza prawnych, ktre umoliwiaj dynamiczn walk z terroryzmem; wskazano przebieg rozwoju dziaa legislacyjnych, jakie miay miejsce w prawie wsplnotowym. Obecny stan prawny w zakresie zwalczania terroryzmu zosta uporzdkowywany, wprowadzono mechanizmy umoliwiajce jego rozwj oraz osiganie celw przez poszczeglne pastwa czonkowskie. Istniej podstawy wsppracy w prawie materialnym, waciwe organy wyposaono w odpowiednie uprawnienia, stworzono rwnie instytucjonaln podstaw koordynacji wsplnych dziaa. W dziedzinie

walki z terroryzmem gwne cele wsplnotowej koordynacji to wzmacnianie potencjau krajowego, uatwianie wsppracy europejskiej, budowa zbiorowego potencjau oraz wspieranie partnerstwa midzynarodowego. Pozostae dziaania wykonywane s przez same pastwa czonkowskie, tak, aby prewencyjnie zapobiega terroryzmowi, ochrania czy te skutecznie eliminowa skutki, jeli ju dojdzie do incydentw. Tosamo celw oraz koordynacja dziaa wszystkich pastw w tym zakresie pozwala osign wyszy stopie skutecznoci. Ze strony administracji poszczeglnych pastw czonkowskich dostrzec mona polityczny konsensus oraz due zaangaowanie w tym zakresie, jednake w wyniku efektw dotychczasowej wsppracy pojawiaj si wnioski, ktre wymuszaj zdecydowanie wiksz koncentracj na poszczeglnych aspektach wsplnych wysikw. Dynamiczny rozwj technologiczny (telekomunikacja, Internet) oraz rozbudowane mechanizmy procesw finansowych w globalnym wicie musz podlega zdecydowanie wikszej kontroli. Nie naley zapomina te o dziaaniach politycznych wspierajcych porozumienie czy dialog midzynarodowy. Procesy te powinny zapobiega radykalizacji postaw. Otrzymaa ona nowy impuls, w ktrym wielopoziomowa i globalna wsppraca midzynarodowa odgrywa kluczow rol, a jej zasig wci si powiksza.

3.2 Perspektywy na najblisze lata

3.2.1. Polska celem terrorystw?

Utaro si przekonanie, e Polska nie jest atrakcyjnym celem dla wspczesnych grup terrorystycznych. Opublikowane w tym roku raporty Komisji Europejskiej potwierdza te przekonania, Wasz kraj jest wolny od terrorystw. Cho Zachd Europy boryka si z tym

zagroeniem- Polacy mog spa spokojnie. Od 2001 roku ani jedna osoba nie bya w Polsce cigana przez sd, ani skazana za dziaalno terrorystyczn"[101] Polski rzd i Agencja Bezpieczestwa Wewntrznego take nie widz zagroenia ze strony islamskich ugrupowa odpowiedzialnych za zamachy w USA i Zachodniej Europie. W Polsce aktywno terrorystyczna jest zerowa w porwnaniu z innymi krajami naszego kontynentu. We Francji na przykad skazano za dziaalno terrorystyczn - 423 osoby a w Hiszpanii - a 1117. Oba kraje odmwiy podania informacji o trwajcych ledztwach. W Niemczech oskarono o dziaalno terrorystyczn 71 osb, a skazano 56."[102] Za przekonaniem, i Polska jest bezpieczna przemawia fakt, i nadal jestemy krajem o niskiej pozycji na arenie midzynarodowej, oraz to, e nasz kraj zamieszkuje stosunkowo znikoma populacja muzumanw. Ponadto jak ju wspomniaem na terenie Rzeczpospolitej Polskiej nie dziaaj adne grupy terrorystyczne a geograficznie jestemy oddaleni od gwnych jego rde. Mimo tych wszystkich argumentw nie mona wykluczy ewentualnego ataku na Polsk i lekceway informacje o zagroeniach ze strony, jakiejkolwiek organizacji terrorystycznej. S, bowiem powody, dla ktrych mona przyj, i Polska moe sta si celem atakw: - strategiczny sojusz ze Stanami Zjednoczonymi oraz prozachodnia polityka zagraniczna - integracja europejska, otwarcie granic i przystpienie do strefy Schengen - udzia polskich wojsk oraz oddziaw policji w amerykaskiej wojnie przeciw terroryzmowi( militarne zaangaowanie w Iraku, Afganistanie, Czadzie) - normalizacja stosunkw polsko-izraelskich - plany budowy tarczy antyrakietowej na terytorium Polski - organizacja masowej imprezy o charakterze midzynarodowym, jak s Mistrzostwa Europy w pice nonej - EURO 2012 Naley wiec stwierdzi jednoznacznie w wietle przytoczonych argumentw, i Polska, bliski sojusznik Ameryki w walce z terroryzmem, utrzymujca swe wojska w Iraku i Afganistanie, oraz przyszy organizator masowej imprezy sportowej najwyszej rangi midzynarodowej staa si bardziej cennym celem ni sprzed kilku lat, w zwizku, z czym wbrew oglnej opinii, zagroenie terrorystyczne nie maleje a wrcz przeciwnie ronie. Fakt, i polskie suby bezpieczestwa nie wykryy adnych przesanek odnonie ataku na nasz kraj nie oznacza, i takie ryzyko nie istnieje. Analizujc ryzyku zagroenia naszego kraju musimy bra pod uwag fakt, i moemy sta si nie tylko celem ataku, ale rwnie zapleczem logistycznym dla grup terrorystycznych Nasz kraj jest, bowiem postrzegany przez islamistw, jako miejsce, w ktrym mona relatywnie atwo prowadzi dziaalno operacyjn ze wzgldu na wysoki poziom korupcji uatwiajcy islamistom moliwo dziaania oraz niski poziom przygotowania instytucjonalnego naszego kraju wobec zagroenia terrorystycznego.

Euro 2012

Kady z Nas zapewne pamita, jak rado wzbudzia w nas wiadomo, e to wanie Polska bdzie wsporganizatorem Mistrzostw Europy w Pice Nonej EURO 2012. Rado ta bya jak najbardziej uzasadniona, albowiem organizacja tak wanej imprezy wiatowej to dla kadego kraju niesamowity presti i wyrnienie, a jednoczenie szansa na rozwj. Impreza sportowa tej rangi to przede wszystkim wielkie wito sportu, wyczekiwane przez miliony kibicw, to ogromne emocje towarzyszce rywalizacji najlepszych pastw naszego kontynentu. Organizacja EURO 2012 pociga za sob silny impuls rozwoju gospodarczego, zwizanego z koniecznoci budowy drg i autostrad, sieci infrastruktury, nowych obiektw sportowych, hoteli, punktw gastronomicznych. Oznacza to napyw inwestycji, kapitau, stworzenie nowych miejsc pracy - co w dzisiejszych czasach wiatowego kryzysu jest szczeglnie wane. Korzyci a take koszty pynce z organizacji Euro 2012 s nam powszechnie znane. Na bieco media dostarczaj nam informacji o postpujcych pracach, o wynikach kontroli urzdnikw z UEFA. To wszystko ju wiemy, pozostaje jeszcze jedna kwestia wci otwarta i niewyjaniona, mianowicie czy Euro 2012 zostanie wykorzystane do przeprowadzenia aktu terrorystycznego? Ot jak niestety si okazuje tego typu impreza masowa jest naraona na atak z kilku powodw:

- wysoka ranga mistrzostw, duy napyw ludnoci europejskiej zgromadzona w jednym punkcie(stadion w Warszawie ma mieci blisko 55 tysicy osb) - ewentualny zamach przyniesie ogromn liczb ofiar - skierowanie uwagi wikszoci mediw wiatowych- zamachowcy dbaj o to, aby zamach by Jak najbardziej medialny, a informacje o nim szybko dotary do wszystkich zaktkw wiata - sabo rozwinity system antyterrorystyczny w Polsce - stosunkowa atwo przeprowadzenia ataku samobjczego- wyeliminowanie terrorystysamobjcy z kilkutysicznej rzeszy kibicw wydaje si by nieosigalne.

- sam zamach wywoaby oczekiwane skutki psychologiczne i propagandowe - symbolika mistrzostw- impreza ta moe by kojarzona, jako przejaw degeneracji wiata Zachodu. Nie jest wana tutaj sama rywalizacja sportowa, lecz postrzeganie mistrzostw, jako imprezy typowo komercyjnej klasycznym produktem spoeczestwa masowej konsumpcji i rozrywki. W wietle tych faktw polski rzd i suby bezpieczestwa powinny wzi pod uwag moliwo ewentualnego ataku ze strony ugrupowa terrorystycznych. Nie moemy jednak z drugiej strony popada w skrajnoci i panicznie ba si EURO 2012. Zbyt rygorystyczne reguy i rodki bezpieczestwa mog, bowiem doprowadzi do sytuacji, w ktrej duch sportowej rywalizacji, emocje niesamowita atmosfera zostanie przymione licznymi kontrolami, strefami zamknitymi kordonami i wszechobecnymi patrolami policji. Niemniej jednak wikszo z tych zabezpiecze moe okaza si konieczna. Impreza tego typu to nie tylko zagroenie ze strony terrorystw, ale przede wszystkim samych kibicw. Silne emocje towarzyszce zarwno wygranej jak i porace mog wzbudzi skrajne zachowania pojedynczych bd caych grup kibicw. Szczeglne zagroenie pynie ze strony pseudokibicw i chuliganw.

3.2.2. Przyszo terroryzmu

W chwili obecnej niemal kady z nas zdaje sobie spraw, i terroryzm inspirowany religijnie stanowi wspczenie pierwszoplanowe zagroenie. Niepokoi, wic fakt, i prowadzone do tej pory dziaania, unormowania prawne, wojna wypowiedziana terrorystom, oraz szereg innych elementw nie przynosz adnego skutku. Terroryzm islamski nie zosta zniszczony a perspektywy jego rozwoju na najblisze lata s niepokojce. Jak zatem bdzie wyglda terroryzm w przyszoci? Czy atak w skali 11 wrzenia jeszcze si powtrzy? Ot wielu ekspertw i znawcw tematyki uwaa, i terroryzm islamski w najbliszych latach przybierze form lunych sieci maych grup i osb. Te sieci, a czasem samodzielne jednostki nie bd dziaa w ramach jednego strategicznego planu, lecz w oparciu o pewn ideologi goszon w rnych formach i rozprzestrzeniajc si chaotycznie poprzez media, w

szczeglnoci Internet. Brak sztabu" czy gwnego dowdztwa" ruchu terrorystycznego oraz brak jasnej strategii bd stanowi nie lada wyzwanie dla sub bezpieczestwa - w szczeglnoci utrudni naleyt inwigilacj rodowiska terrorystw, przewidywanie ich dziaa i likwidacj struktur. Dziaajce niezalenie mae komrki ruchu terrorystycznego mog nie by zdolne do zamachw na skal tych z 11 wrzenia, ale z powodzeniem bd powiela scenariusze z Madrytu czy Londynu."[103] To wanie atakowanie mikkich celw" i ofiary wrd ludnoci cywilnej bd znakiem charakterystycznym terroryzmu w najbliszych latach. Terroryci pozostan przywizani do najprostszych i niezawodnych metod walki. W najbliszych latach ich ulubion broni nadal bd substancje wybuchowe i bro palna. Trzeba jednak zaoy, e stale bd poszukiwa nowych, bardziej zabjczych i spektakularnych metod walki. Nie mona wykluczy, e cz tych stara si powiedzie. Nawet niewielki, chociaby czciowo udany, zamach z wykorzystaniem substancji chemicznych lub biologicznych moe mie powane skutki psychologiczne. Po jednym zamachu spoeczestwo i suby bezpieczestwa mog zosta sparaliowane seri faszywych alarmw lub panik podsycan przez rodki masowego przekazu. Wykorzystanie rodkw chemicznych, biologicznych, radiologicznych i nuklearnych (CBRN) ma sens przede wszystkim wtedy, gdy sprawcy oczekuj duej liczby przypadkowych ofiar. Obecnie terroryci poszukuj coraz to nowszych narzdzi walki. Coraz czciej mwi si o przeprowadzeniu ataku przez za pomoc Internetu. Jednake, cyberterroryzm nie wydaje si a tak powszechnym zagroeniem, jak wczeniej sdzono. Internet jest obecnie przede wszystkim narzdziem komunikacji terrorystw i rozprzestrzeniania ich ideologii oraz wszelkiej niezbdnej im wiedzy - od interpretacji tekstw religijnych po konstrukcj bomb. Fundamentalici coraz skuteczniej posuguj si tym narzdziem, a wielu z nich ma wysze wyksztacenie lub wiedz techniczn, take z zakresu informatyki. Nie mona, wic wykluczy, e sie posuy im w przyszoci zarwno do atakw cyberterrorystycznych, jak te prowadzenia dziaalnoci kryminalnej nakierowanej na zysk i gromadzenie funduszy na prawdziw" walk, np. poprzez wamania do systemw bankowych. Jak donosi Departament Stanu USA nadchodzce lata mog sta sie epoka superterroryzmu, a wiec okresu, w ktrym gwnym celem terrorystw bdzie eskalacja przemocy i denie do wywoania jak najwikszej liczby ofiar wrd ludnoci, poprzez stosowanie broni masowego raenia[104]. Niepokj moe w nas budzi najblisza przyszo. Powszechny dostp zarwno do broni konwencjonalnej, jak i broni masowego raenia, a take informacji, jak j zrobi i wykorzysta, mog doprowadzi do sytuacji, e stworzenie broni chemicznej czy biologicznej nie bdzie stanowio problemu dla ugrupowa terrorystycznych. adne pastwo nie jest odpowiednio przygotowane, by zmierzy si z atakiem biologicznym. Sytuacja ta jest wrcz wymarzona dla fanatycznych ugrupowa, ktre mog osiga swoje cele nawet nie dokonujc biologicznego ataku, a jedynie groc nim. Niesie to za sob wizj, w ktrej nawet niewielkie grupki bd mogy zastraszy cae spoeczestwa. Obecnie mamy do czynienia z now generacj terrorystw. Oznacza to, e konieczna jest zmiana mylenia o terroryzmie i sposobach jego zwalczania. Naley uzna zjawisko dzisiejszego terroryzmu za powany problem natury midzynarodowej.

3.3.3 Czy terroryzm kiedy si skoczy?

Pojawienie si i rozwj terroryzmu religijnego w ostatnich latach, powodujcego coraz wicej ofiar i zniszcze, obala wikszo podstawowych zaoe na temat terroryzmu i przemocy. Rodzi take powane wtpliwoci, co do znaczenia obiegowych pogldw na temat tego zjawiska, zwaszcza, jeli chodzi o moliwe uycie przez islamskich fundamentalistw broni masowej zagady. W przeszoci wikszo analiz na og odrzucaa moliwo uycia przez terrorystw masowych rodkw zabijania: chemicznego, biologicznego, radiologicznego i jdrowego. Utrzymywano, e niewielu z nich ma pojcie o technicznych problemach konstrukcji i stosowania tego typu rodkw. Wzgldy polityczne, moralne i praktyczne rwnie uwaano za powane ograniczenia dla terrorystw, jednak obecnie podejmowane akcje terrorystyczne temu zaprzeczaj Dzi nie jestemy w stanie przewidzie przyszoci, jednak jednego moemy by pewniterroryzm nie zniknie w dajcej si przewidzie przyszoci. Nie zakoczyoby go nawet cakowite rozgromienie Al-Kaidy, pokj na Bliskim Wschodzie czy rozkwit demokracji w Iraku. Bdzie w najbliszych latach - czy tego chcemy, czy nie - wanym czynnikiem w rozwaaniach nad globalnym, regionalnym i lokalnym bezpieczestwem."[105] Trudno jest te przewidzie w najbliszej przyszoci zakoczenie aktywnoci grup islamskich ekstremistw, ktrzy wierz, e jedynym sposobem na zrealizowanie ich misji jest walka zbrojna i terroryzm. Powody frustracji i agresji fundamentalistw islamskich nie znikn

w najbliszym czasie. A jeeli utrzymuje si spoeczna frustracja, widmo politycznej agresji staje si coraz bardziej realne. Nawet gdyby wszystkie wiatowe konflikty zostay rozwizane, gdyby znikny wszystkie napicia wynikajce z przyczyn politycznych, spoecznych i ekonomicznych, nie oznaczaoby to koca terroryzmu. Paranoicy, fanatycy, zwolennicy ekstremalnych doktryn politycznych czy religijnych zawsze znajd obiekt nienawici. By moe nie jest to cecha waciwa "kondycji ludzkiej", lecz z ca pewnoci jest to cecha pewnych osobnikw i grup spoecznych. Nasilenie aktywnoci terrorystw i polityczne implikacje ich czynw bd si zmienia. Na wiecie istniej jednak nieprzebrane zasoby agresji i dlatego terroryzm bdzie istnia tak dugo, jak moemy to sobie wyobrazi.

Zakoczenie

Globalny wiat trzeciego tysiclecia zosta dowiadczony przez nowy, wymiar modernistycznego terroryzmu, ktry narodzi si w II poowie XX na Bliskim Wschodzie z tlcego si konfliktu palestysko-izraelskiego, aby nastpnie ulec dynamicznemu rozwojowi w przeywajcej okres gospodarczego rozkwitu oraz politycznej integracji Europie Zachodniej. Stary kontynent sta si gwn aren dziaania dla terrorystw motywowanych przede wszystkim religijnym fanatyzmem, lep ideologi, skrajnym fundamentalizmem. Wiek XXI przynis gruntowne przewartociowanie podejcia do zjawiska terroryzmu, za spraw polityczno-spoecznych skutkw destrukcyjnych zamachw na metropolie-symbole pastw krgu kultury Zachodniej, takie jak Nowy York, Madryt czy Londyn. Miejsce i data zamachw pokazay, jak decyzje polityczne i militarne dotyczce "peryferii" mog wpyn na wydarzenia w "centrum". Autor, zgadza si z tezami goszonymi w latach 90 tych przez Samuela Huntingtona nawizujcymi do zderzenie cywilizacji. Tak, obecnie mamy do czynienia ze swoistym rodzajem zderzenia kultury zachodniej z cywilizacj Islamu. Dowodem tego s wymienione wyej ataki, jak i sam charakter islamskiego terroryzmu, ktry za gwny cel stawia sobie unicestwienie Zachodu, jego wartoci, i wszystkiego, co sob reprezentuje. Skala zniszcze, jak niesie nowa postmodernistyczna fala wspczesnego terroryzmu, zdominowana aktywnoci islamistw (fanatycznych islamskich ekstremistw), zmusia poszczeglne kraje, jak rwnie reprezentujce je organizacje midzynarodowe, do zreformowania dotychczasowych sposobw postpowania z tym rodzajem przemocy politycznej. Walka z terroryzmem otrzymaa nowy wymiar, w ktrym wielopoziomowa,

wewntrzkrajowa oraz midzynarodowa aktywno wywiadowcza i kontrwywiadowcza poszczeglnych pastw odgrywa kluczow rol. Obecnie trudno przewidzie jak rozwin si moliwoci techniczne ekstremistw i grup terrorystycznych w cigu nastpnych lat. Naley bra jednak pod uwag, i stale ewoluujcy terroryzm moe sign po konwencjonalne rodki zadawania przemocy, bro biologiczn, chemiczn czy nuklearn. W czasach spoeczestwa globalnego, ale przede wszystkim informatycznego, cyberterroryzm stanowi due zagroenie dla naszego bezpieczestwa, a moliwo jego uycia z roku na rok wydaje si bardziej prawdopodobna. Autorowi trudno rwnie uwierzy by trwajcy od kilkudziesiciu lat napr ludnoci muzumaskiej na Europ uleg w pewnym momencie zatrzymaniu. Uwaam bowiem, i bogactwo naszego kontynentu jest zbyt kuszce, przyrost naturalny w Afryce Pnocnej i w Azji zbyt wysoki, za doskonae uszczelnienie granic technicznie niewykonalne. Ideologia radykalnego, walczcego islamu pozostaje atrakcyjna dla muzumaskiej diaspory w Europie i innych czciach wiata. Asymilacja wikszoci muzumaskich emigrantw si nie powioda. Nawet, jeeli rzdy i narody europejskie bd si usilnie angaoway w dialog ekumeniczny i podejmoway kolejne kroki, by pomc emigrantom odnale miejsce w spoeczestwie i sta si jego czci, prawdopodobnie sytuacja bardzo si nie poprawi. Wielu emigrantw nie chce si wtopi w spoeczestwo, ktrego podstawowych wartoci nie podziela, ktrego kultura jest im obca, a styl ycia nie do przyjcia. Pozostaje, zatem wci otwarty problem eskalacji terroryzmu islamskich terrorystw w Europie. Stany Zjednoczone i inne pastwa, przekonay si, e rozwizanie problemu z nowoczesnym terroryzmem nie mona sprowadzi wycznie do militarnych rozwiza, lecz przede wszystkim do rozwizania kwestii spoecznych i politycznych w wielu zapalnych regionach wiata. Mona oczywicie ogasza kolejne wojny przeciw pastwom muzumaskim. Mona te szybko zniszczy cay wiat arabski kilkunastoma bombami atomowymi. Mona rwnie zniszczy w ten sam sposb wszystkie inne pastwa popierajce terroryzm. Ale czy wwczas zostanie jeszcze na wiecie kto, kto si o skutecznoci takich dziaa przekona? Czeka, wic nas dugi, kosztowny i trudny wycig z pomysowoci i determinacj fanatykw gotowych zabija w imi idei czy religii. Wycig, ktrego nie moemy przegra. Bibliografia V. Grotowicz, Terroryzm w Europie Zachodniej", Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2000r J. Tomasiewicz, Terroryzm. Na tle przemocy politycznej. Zarys encyklopedyczny" Katowice 2000r. K. Kowalczyk, W, Wrblewski, Oblicza Wspczesnego terroryzmu", Warszawa 2005r.

S. Huntington, Zderzenie cywilizacji", Warszawskie Wydawnictwo Literackie MUZA SA, Warszawa 2006 r. R. Borkowski, Terroryzm ponowoczesny", Toru 2005r. B. Hoffman Oblicza terroryzmu.", Warszawa 2001r. B. Hotys Terroryzm" T. 1 i 2, wyd. LexisNexis, Warszawa 2009r. Encyklopedia Popularna PWN, Warszawa 1993r. M. Madej, Midzynarodowy Terroryzm Polityczny, Warszawa 2001r K. Jaoszysk: Wspczesny Wymiar Antyterroryzmu. Warszawa 2008r. K. Jaoszyski, Terroryzm antyizraelski. Akademia Obrony Narodowej, Warszawa 2001r. T. Biaek: Terroryzm. Manipulacja strachem, Studio Emka, Warszawa 2005r. K. Liedel: Terroryzm. Anatomia zjawiska. Warszawa 2006r. B. Tibi: Fundamentalizm religijny. Warszawa 1997r. J.Kaczmarek: Terroryzm i konflikty zbrojne a fundamentalizm islamski. Wrocaw 2001r. W. Laquer: Terroryzm ponowoczesny. 1996r. A. Parzymies: Islam a terroryzm. Wydawnictwo Dialog, Warszawa 2003r. Y. Alexander, M. Hoenig: Superterroryzm biologiczny chemiczny i nuklearny. Dom Wydawniczy Bellona, Warszawa 2001r. H. Jaber: Hezbollah. Dom Wydawniczy Bellona. Warszawa 2001r. J. Kaczmarek: Terroryzm i konflikty zbrojne a fundamentalizm islamski. Wrocaw 2001r. E. Pace, P. Stefani: Wspczesny fundamentalizm religijny. Krakw 2002r. P.L.Wiliam: Al.-Kaida- bractwo terroru. Warszawa 2002r. F. Fukuyama: Koniec historii. Warszawa 2006 PORTALE INTERNETOWE www.terroryzm.com

www.psz.pl www.understandfrance.org www.europol.europa.eu SPIS TABEL 1. Najczciej wystpujce elementy w definicjach terroryzmu..............................10 SPIS WYKRESW 1. Udzia grup terrorystycznych o podou fundamentalizmu islamskiego w oglnej liczbie zamachw przeprowadzonych w Europie w latach 2001-2008........................13 2. Sonda Polakw w sprawie wycofania wojsk hiszpaskich z Iraku- Kwiecie 2004...........................................................................................................................................43 SPIS MAP 1. Udzia muzumanw w krajach UE na progu XXI wieku....................................25 2. Liczba zatrzymanych osb podejrzanych o wspprace z islamskimi siatkami terrorystycznymi na terenie Europy w 2008 roku.........................................................50 SPIS ILUSTRACJI 1. Schemat budowy adunkw wykorzystanych podczas zamachu w Madrycie............41 2. Materiay wybuchowe, jakich uyto podczas ataku na Londyn............................46

[1] B. Borkowski: Terroryzm ponowoczesny. Studium z antropologii i Polityki. Toru 2006. [2] B. Hoffman: Oblicza terroryzmu. Warszawa 1999. [3] V. Grotowicz: Terroryzm w Europie Zachodniej. W imi Narodu i lepszej sprawie. Warszawa 2000. [4] .B. Hotys: Terroryzm. Tom 1 i 2. Warszawa 2009. [5] S. Huntington: Zderzenie cywilizacji. Warszawa 2006. [6] The European Terrorism http://www.nnjv.btinternet.co.uk/ETR_july2002.htm. Review": July 2002,

[7] J. Reppert-Bismarck, 11 wrzenia Nowy Jork, 11 marca Madryt, Gdzie teraz?, Newsweek" nr 12, 21 marzec 2004, s. 19. [8] Tame. s.20. [9] M. Madej, Midzynarodowy Terroryzm Polityczny. Warszawa 2001., s. 24-25. [10] www.terroryzm.com [11] B. Hoffman, op.cit. s. 34. [12] J. Borkowski: Terroryzm, jako patologia spoeczna, Zeszyty Naukowe Akademii Obrony Narodowej" 2003., nr 1A, s.73-79. [13] Tekst Konwencji o zapobieganiu i zwalczaniu terroryzmu zob.: UN Doc. A/C.6?418/1937, Annex 1, s. 1. Konwencja ta zostaa podpisana przez 24 pastwa, ratyfikowana przez jedno i nigdy nie wesza w ycie. [14] Orzecznictwo, ONZ Rezolucja 863(1986). [15] K. Liedel: Terroryzm. Anatomia zjawiska. Warszawa 2006. s .65 [16] http: //www.terroryzm.com [17] B. Tibi: Fundamentalizm religijny. Warszawa 1997. s. 24-27. [18] J. Gizisk: Terror nasz powszedni. Newsweek" nr 37, 21 wrzenia 2004. s. 29. [19] F. Fukuyam: Nowoczesny wiat na celowniku. Newsweek" nr 16, 23 grudnia 2001. s. 64. [20] S. Huntington, op.cit. s. 146. [21] J. Kaczmarek: Terroryzm i konflikty zbrojne a fundamentalizm islamski. Wrocaw 2001, s. 71. [22] E. Pace, P. Stefani: Wspczesny fundamentalizm religijny. Krakw 2002, s. 61. [23] Nowa Encyklopedia Powszechna PWN, T. 6, 1997, s. 451 - 452. [24] B.Tibi. op.cit. s. 27. [25] M. Piasecka: Problem fundamentalizmu islamskiego. www.psz.pl [26] Tame.

[27] J.Kaczmarek: Terroryzm i konflikty zbrojne a fundamentalizm islamski. Wrocaw 2001, s. 98. [28] .Opracowanie wasne w oparciu o publikacje; R. Borkowski: Terroryzm ponowoczesny. Toru 2006, s. 37- 61. K.Karolczak: Encyklopedia terroryzmu. Warszawa 1995, s.11. T. Biaek: Terroryzm. Manipulacja strachem. Warszawa 2005. [29] W. Laquer: Terroryzm ponowoczesny. 1996, s. 24-36. [30] W.Laquer, op.cit. s. 81-95 [31] Koran, 4: 93; przekad J. Bielawski. [32] Koran, 2: 190-191; przekad J.Bielawski. [33] K. Jaoszyski: Terroryzm antyizraelski. Akademia Obrony Narodowej, Warszawa 2001, s. 27. [34] A. Parzymies: Islam a terroryzm. Wydawnictwo Dialog, Warszawa 2003, s. 22-23. [35] H. Jaber: Hezbollah. Dom Wydawniczy Bellona. Warszawa 2001, s. 14. [36] J. Tomasiewicz: Terroryzm na tle przemocy politycznej(zarys encyklopedyczny). Katowice 2000 s. 38. [37] K. Jaoszyski: Wspczesny Wymiar Antyterroryzm. Warszawa 2008, s.74. [38] .L.Wiliam: Al.-Kaida- bractwo terroru. Warszawa 2002, s. 202. [39] K. Jaoszyski: Wspczesny Wymiar Antyterroryzmu. op.cit, s. 80 [40] R. de Mattei: Europa Zmienia Oblicze. Polonia Christiana, nr 1/2008. [41] Samuel. S. Huntington, op.cit. , s.536 [42] Hassan Al.-Turabi: The Islamic Awakening's Second Wawe, www. psz.pl [43] A.M. Schlesinge:, Disuniting of America, www. terroryzm.com. [44] www.terroryzm.com [45] Konferencja w Sprawie Terroryzmu, zorganizowana w Waszyngtonie przez America Foundation 09.09.2005 [46] W.Wowra: Europa hoduje terroryst w. Pardon, 16 luty 2007.

[47] http://pewforum.org/publications/reports/MuslimsinEurope2004.pdf, 12.04.2006 r. [48] R. Borkowski, op.cit. [49] W. Laqueur: Ku-Klux-Klan islamu, Forum" nr 1, 03-09 stycznia 2005 r., s.13. [50] S. Huntington, op.cit., s.536. [51] Dwugos o Muzumanach. Rozmowa Bruno Gollnisch./www.eurojihad.org/index.php [52] S. Simon: Islam i Zachd- kurs na zderzenie, Newsweek" nr 3, 23 stycznia 2005. s. 68. [53] W. Rogacin: Zakneblowane usta, Newsweek" nr 10, 13 marca 2005. s. 51. [54] B. Zubowicz: Z zamknitymi ramionami, Newsweek" nr 17, 30 kwietnia 2006. 57-59. [55] W. Laqueur: Ku-Klux-Klan islamu, Forum" nr 1, 03-09 stycznia 2005 r., s.13. [56] J-M. Demeltz: Fiasko multikulti. Forum" nr 47, 21-27 listopada 2005 r., s. 8. [57] Ch. Dickey, R. Foroohar: Europejska intifada, Newsweek" nr 46, 20 listopada 2005 r., s. 37-40; [58] B.Tibi, op.cit [59] S. Simon: Islam i Zachd- kurs na zderzenie. Newsweek" nr 3, 23 stycznia 2005 r., s. 68. [60] R.Borkowski, op.cit., s.1. [61] Encyklopedia biaych Plam, t. VII, s. 57-63. [62] F. Fukuyama: Koniec historii. Warszawa 2006. [63] A.Jaboska: Ludobjstwo XXI wieku. Wprost" nr 28/2005. [64] A.Krawczyk: Europa miejscem zamachw, www.terroryzm.com [65] J. Wojciechowski: Terroryzm- prba opisu, www.psz.pl [66] Tame [67] M. Madej: Midzynarodowy Terroryzm Polityczny. Warszawa 2001. s. 29. [68] W. Rogacin: Oni ju tu s!, Newsweek" nr 37, 21 wrzenia 2004. s. 2.1

[69] D.Pippes: Terrorism. The New Enemy, Wall Street Journal Europe, 27 sierpie 1998r. [70] R.Borkowski, op.cit. [71] . wiat po 11 wrzenia 2001/ Ryszard Kapuciski, Ludwik Turko, Zbigniew Cesarz, Janusz Degler, Roman Duda, Krystyna Gabryjelska, Magorzata Masternak, Jzef Pinior// Odra". - 2002, nr 1, s. 13-20. [72] 11 wrzenia 2001 roku, www.terroryzm.com [73] Tame. [74] B.Odorowicz: Huntington mia racj, www.terroryzm.com [75] El Pais" 12 marzec 2004 [76] Tame [77] http://www.abw.gov.pl/Media/artykuly/mar2004_12.htm [78] . Times, 8 lipca 2005 [79] Wallstreet Journal 9 lipca 2005 [80] Financial Times 8 lipca 2005 [81] www.terroryzm.com [82] . Wywiad z Clivem Walkerem, profesorem kryminologii na uniwersytecie w Leeds, "Bylimy przygotowani na zamachy", Gazeta Wyborcza, 12 lipca 2005 roku. [83] Amerykaskiego profesora uniwersytetu w Chicago, autora ksiki "Dying to Win" odkrywajcej motywacje terrorystw-samobjcw. [84] Wywiad z Robertem Pape'em, "Logika szahida", Tygodnik Forum, 18-24 lipca 2005 roku. [85] Francuski filozof i orientalista, znawca wiata islamu, autor kilku ksiek o tej tematyce. [86] Wywiad z Olivierem Roy'em, "Terroryci globalni", Gazeta Wyborcza, 16-17 lipca 2005. [87] Komentator polityczny w belgijskim dzienniku Le Soir oraz w Gazecie Wyborczej. [88] Wywiad z Leopoldem Ungerem, "Wojna z wolnym wiatem", Tygodnik Powszechny, 17 lipca 2005 roku.

[89] K. Haahr, New reports allege foreign fighters in Iraq returning to Europe", [w:] Terrorism Focus, Volume 3, Issue 20, May 23, 2006, [w:] http://jamestown.org/terrorism/news/article.php?articleid=2370003 [90] Olimpio, Italy and Islamic militancy: from logistics base to potential target", [w:] Terrorism Monitor, Volume 3, Issue 18 (September 21, 2005). [91] Tame. [92] J.Bielecki: Terroryci chc utopi Europ we krwi, Dziennik, poniedziaek 21 stycznia 2008. [93] A.Hejduk: Wsppraca i dziaania pastw Europy Srodkowo-Wschodniej, dla bezpieczestwa narodowego w kontekcie istniejcego zagroenia terrorystycznego, Collegium Civitas, Warszawa 2005, s.4. [94] http://www.terroryzm.pl/articles.php?id=168. 15.05.2007 [95] . Przemwienie Aleksandra Kwaniewskiego, na zakoczenie midzynarodowej konferencji w sprawie zwalcznia terroryzmu, ktra odbya si w Warszawie 6 listopada 2001 r. rdo: http://www.prezydent.pl/x.node?id=6042904&eventId=1507508. 25.05.2007. [96] International Contributions to the War Against Terrorism," Fact Sheet", June 7, 2002 (revised June 14, 2002), www.defenscelink.mil. [97] Polski Instytut Spraw Midzynarodowych, Biuletyn, NATO- w koalicji antyterrorystycznej, nr 87-2002. [98] Declaration on combating terrorism - European Council, Brussels, 25 March 2004, Dok. 7906/04 JAI 100 ECOFIN 107 TRANS 145 RELEX 123 ECO 73 PESC 208 COTER 20 COSDP 142, http://ue.eu.int/uedocs/cmsUpload/79635.pdf, 25.06.2005 r. [99] www.terroryzm.com [100] http://ec.europa.eu/news/justice/070911_1_pl.htm [101] Dziennik, W Polsce nie ma terrorystw, 19 luty 2009, s. 3 [102] Tame. [103] M. Najorek: Przyszo terroryzmu, www.psz.pl [104] Y. Alexander, M. Hoenig, Superterroryzm biologiczny, chemiczny i nuklearny. Dom Wydawniczy Bellona, Warszawa 2001, s.7 [105] M.Najorek: Przyszo terroryzmu, op.cit