You are on page 1of 7

I Concurso de Nomenclatura de Qumica Inorgnica Farm.

Andrs Almaraz

Gua para el alumno I. TIPOS DE NOMENCLATURA (formas de nombrar una sustancia) a) Nomenclatura sistemtica: en este sistema se indica la proporcin de cada uno de los elementos presentes en una frmula mediante los prefijos griegos: mono(1), di(2), tri(3), tetra(4), penta(5), etc. Con frecuencia se omite el prefijo que denota uno, es decir mono, debido a que solamente se usa en los casos en los que se desea poner nfasis en el hecho de que slo hay un tomo de esa especie. b) Nomenclatura stock: en este sistema el nmero de oxidacin del catin se indica entre parntesis con nmeros romanos inmediatamente despus del nombre. Cuando el nmero de oxidacin del elemento no vara, no es necesario indicarlo como en el caso de los elementos de las familias 1 (IA), 2 (IIA) y 13 (IIIA). c) Nomenclatura comn, tradicional o funcional: se utiliza para diferenciar dos estados de oxidacin que presenta un catin, la terminacin oso para el menor y la terminacin ico para el mayor.

II. CLASIFICACIN Y NOMENCLATURA 1. xidos a) Metlicos ( xidos bsicos) b) No metlicos (xidos cidos), tambin denominados anhdridos c) Perxidos 2. cidos a) Hidrcidos o compuestos binarios del hidrgeno b) Oxicidos 3. Bases a) Hidrxidos 4. Sales a) Binarias o haloideas. b) Ternarias o neutras c) cidas 5. Hidruros 6. Compuestos binarios entre dos no metales (exceptuando el oxgeno).

1. xidos a) Metlicos: Se forman por la reaccin de un metal con oxgeno. Para nombrarlos se utiliza el sistema de nomenclatura stock o comn, tal y como se muestra a continuacin: 2Cu + O2 2CuO 4Al + 3O2 2Al2O3 xido de cobre (II) u xido cprico xido de aluminio

Con agua reaccionan formando bases o hidrxidos, por ello se les conoce como xidos bsicos: MgO + H2O Mg(OH)2 hidrxido de magnesio

b) No metlicos: Se forman por la reaccin de no metal con oxgeno. En este caso se utiliza por lo general la nomenclatura sistemtica y stock: S + O2 SO2 2S + 3O2 2SO3 dixido de azufre o anhdrido sulfuroso trixido de azufre o anhdrido sulfrico

Con agua reaccionan formando cidos, por ello se conocen como xidos cidos: SO3 + H2O H2SO4 cido sulfrico CO2 + H2O H2CO3 cido carbnico Otros ejemplos: NO2 CO CO2 NO N2O5 dixido de nitrgeno monxido de carbono o anhdrido carbonoso dixido de carbono o anhdrido carbnico monxido de nitrgeno pentaxido de dinitrgeno

c) Perxidos Son compuestos que por su composicin pertenecen a la clase de los xidos, pero por su estructura y propiedades son sales del perxido de hidrgeno, H2O2, por ejemplo: Na2O2, CaO2, MgO2, ZnO2, BaO2, que al reaccionar con algn cido forman una sal y agua oxigenada: Na2O2 + HCl 2NaCl + H2O2 La particularidad de la estructura de estos compuestos es la presencia de dos 2tomos de oxgeno enlazados entre s. O-O- (O2 grupo perxido). Se nombran simplemente anteponiendo la palabra perxido al nombre del elemento: Na2O2 CaO2 2. cidos a) Hidrcidos o compuestos binarios del hidrgeno (cidos que no contienen oxgeno). Son cidos provenientes de aniones uro. Para nombrarlos se escribe la palabra general cido, despus la raz del nombre del anin y finalmente la terminacin hdrico. Ejemplos: HBr HI HF HCl H2S HCN cido bromhdrico cido iodhdrico cido fluorhdrico cido clorhdrico cido sulfhdrico cido cianhdrico perxido de sodio perxido de calcio

b) Oxicidos (cidos formados por oxgeno, hidrgeno y un elemento no metlico). Se escribe la palabra general cido, despus la raz del nombre del elemento central y finalmente la terminacin ico u -oso, dependiendo de su nmero de oxidacin: -ico para el mayor (aplica slo en los cidos formados a partir de los

aniones con terminacin ato); -oso para el menor (se aplica slo a los cidos formados a partir de los aniones con terminacin ito).Ejemplos: H3BO3 HNO3 HNO2 HClO HClO2 HClO3 HClO4 H2SO4 H2SO3 cido brico cido ntrico cido nitroso cido hipocloroso* cido cloroso cido clrico cido perclrico* cido sulfrico cido sulfuroso

*Se hizo necesario una extensin en el sistema para nombrar este tipo compuestos, introduciendo los prefijos hipo para el estado de oxidacin ms bajo y per para el ms alto.

3. Bases a) Hidrxidos Para nombrar a este tipo de sustancias se escribe la palabra general hidrxido seguido de la preposicin de, despus el nombre del elemento utilizando la nomenclatura stock o comn. Ejemplos: LiOH NaOH KOH Mg(OH)2 Fe(OH)2 Fe(OH)3 Al(OH)3 4. Sales Una sal est constituida por un anin y un catin (ver tablas de aniones y cationes). Para simbolizar la frmula se escribe primerio el catin y despus el anin sin sus cargas-, con los subndices necesarios de modo que la molcula quede elctricamente neutra. Para nombrarlas se menciona el anin, la preposicin de y enseguida el nombre del catin. a) Sales binarias o haloideas Este tipo de sales estn formadas por un catin metlico y un anin sin oxgeno - 2233como: F , Cl , Br , I , S , Se , N , P . Se escriben en sentido contrario de cmo se nombran, mencionando primero la raz del anin, la terminacin uro seguida de la preposicin de y finalmente el nombre del elemento metlico. Puede utilizarse la nomenclatura stock o comn. Ejemplos: NaBr FeCl3 FeCl2 K2S bromuro de sodio cloruro de hierro (III) o cloruro frrico cloruro de hierro (II) o cloruro ferroso sulfuro de potasio hidrxido de litio hidrxido de sodio hidrxido de potasio hidrxido de magnesio hidrxido de hierro (II) o hidrxido ferroso hidrxido de hierro (III) o hidrxido frrico hidrxido de aluminio

b) Ternarias o neutras (oxisales): Para nombrarlas se escribe primero la raz del anin, despus se escribe la preposicin de y finalmente el nombre del elemento metlico. Ejemplos: Na2CO3 CaSO4 NaNO2 BaSO3 CuNO3 Cu(NO3)2 carbonato de sodio sulfato de calcio nitrito de sodio sulfito de bario nitrato de cobre (I) o nitrato cuproso nitrato de cobre (II) o nitrato cprico

c) cidas La neutralizacin parcial de un cido puede dar lugar a una sal cuyo anin conserve algunos tomos de hidrgeno ionizables. Por ejemplo: NaOH + H2SO4 NaHSO4 + H2O El anin que resulta de este proceso HSO 4 , se le nombra como sulfato cido, puesto que an puede disociar un ion hidrgeno: HSO4
11-

1+

+ SO4

2-

Para que un cido pueda formar sales cidas es necesario que su frmula contenga ms de un tomo de hidrgeno ionizable, como el cido sulfrico, H2SO4 (puede dar el anin cido, HSO4 ) y el cido fosfrico, H3PO4 (puede dar dos 21aniones cidos, el H2PO4 y el HPO4 ). Para nombrar a estas especies qumicas se escribe el nombre del anin neutro, seguido del prefijo griego que indica el nmero de hidrgenos en la frmula, posteriormente la palabra cido y finalmente el nombre del elemento metlico. Ejemplos: NaHSO4 NaHCO3 NaH2PO4 Na2HPO4 sulfato cido de sodio o bisulfato de sodio carbonato cido de sodio o bicarbonato de sodio fosfato dicido de sodio fosfato monocido de sodio

5. Hidruros Son compuestos que resultan de la combinacin de un metal con el hidrgeno. Para escribir la frmula se coloca primero el smbolo del metal, y luego el del hidrgeno, y ambos con los subndices correspondientes. Se nombran anteponiendo la palabra hidruro, la preposicin de y posteriormente el nombre del elemento al que est unido el hidrgeno. Ejemplos: NaH CaH2 LiH MgH2 Hidruro de sodio Hidruro de calcio Hidruro de litio Hidruro de magnesio

6. Compuestos binarios entre dos no metales (exceptuando el oxgeno). Se distinguen por ser compuestos binarios formados por dos no metales; la IUPAC recomienda tomar en cuenta la siguiente secuencia de elementos: Rn, Xe, Kr, Ar, Ne, He, B, Si, C, Sb, As, P, N, H, Te, Se, S, At, I, Br, Cl, O, F. Si los dos constituyentes que forman el compuesto se encuentran en esta sucesin, se nombra inicialmente el elemento que se encuentra a la derecha con el

prefijo multiplicativo correspondiente y la terminacin uro, la preposicin de y enseguida el nombre del elementos de la izquierda. Ejemplos: PCl5 SF6 As2S3 ICl Pentacloruro de fsforo Hexafluoruro de azufre Triselenuro de diarsrnico Cloruro de iodo

En las tablas anexas 1 y 2 se localizan los aniones y cationes que se considerarn en del concurso.

Bibliografa. 1. Baldor, F.A. (2010 quincuagsima sptima reimpresin). Nomenclatura Qumica Inorgnica. Mxico: SELECTOR. 2. Escutia, G. R. (2007). Funciones Qumicas Inorgnicas y su nomenclatura. (1 ed.). Mxico: Trillas. 3. Lpez, L., Gutirrez, M., Arellano, L.M. (2012). Qumica Inorgnica. Aprende haciendo. (3 ed.). Mxico: Pearson. 4. Hernndez, G., Montagut, P., Sandoval, R. (1992). KhemiaAl-kimiyaAlquimia. Qumica en el mundo real Parte I. Mxico: Departamento de Qumica, Facultad de qumica, UNAM. 5. Rodrguez, H. X. (2011 reimpresin). Nomenclatura Qumica Inorgnica. Reglas y ejercicios. Mxico: Trillas. 6. Sols, C.H.E. (2009). Nomenclatura Qumica. (1 ed.). Mxico: Grupo Editorial Patria.

Tabla No. 1 Iones positivos (cationes)


Monovalentes
H1+ Li1+ Na1+ K1+ Rb1+ Cs
1+

Divalentes
Be2+ Mg2+ Ca2+ Sr2+ Ba2+ Zn2+ Cd2+ berilio magnesio calcio estroncio bario zinc cadmio

Trivalentes
B3+ Al3+ Bi3+ Ga3+ Sb3+ boro aluminio bismuto (III) galio antimonio (III)

Tetravalentes

Pentavalentes

hidrgeno litio sodio potasio rubidio cesio

Ag

1+

plata oro (I) o auroso

Au1+

Au3+ Pt2+ platino (II) o platinoso mercurio (II) o mercrico cobre (II) o cprico cromo (II) o cromoso hierro (II) o ferroso cobalto (II) o cobaltoso nquel (II) o niqueloso

oro (III) o urico

Hg22+ Cu1+

mercurio (I) o mercuroso* cobre (I) o cuproso

Hg2+ Cu2+ Cr2+ Fe2+ Co2+ Ni2+

Cr3+ Fe3+ Co3+ Ni3+

cromo (III) o crmico hierro (III) o frrico cobalto (III) o cobltico nquel (III) o niqulico

NH41+

amonio Mn2+ Sn2+ Pb2+ manganeso (II) estao (II) o estannoso plomo (II) o plumboso As3+ V2+ vanadio (II) V3+ arsnico (III) o arsenoso vanadio (III) V4+ vanadio (IV) Mn3+ manganeso (III) Mn4+ Sn4+ Pb4+ manganeso (IV) estao (IV) o estnnico plomo (IV) o plmbico As5+ V5+ arsnico (V) o arsnico vanadio (V)

*Hay evidencia experimental de que ion mercurio (I) o mercuroso existe en forma de dmero (dos unidades) con una carga inica de 1+ en cada tomo [Hg+]2= Hg22+ es un dmero.

Tabla No. 2 Iones negativos (aniones)


AlO21C4Si
4-

aluminato

carburo siliciuro

N3P3NO21-

nitruro fosfuro nitrito nitrato

O2S2Se2Te2-

xido sulfuro selenuro teluro

F1Cl1Br1I1-

fluoruro cloruro bromuro yoduro

CO32-

carbonato carbonato cido o bicarbonato, hidrgeno carbonato silicato cianuro

NO31-

HCO31-

PO33-

fosfito

*O22-

perxido

ClO1-

hipoclorito

SiO32CN1-

PO43HPO42H2PO41AsO33AsO43-

fosfato fosfato monocido fosfato dicido arsenito arseniato

OH1-

hidrxido

ClO21ClO31-

clorito clorato perclorato hipobromito bromito bromato perbromato hipoyodito yodito yodato peryodato

HS1SO32SO42-

bisulfuro, sulfuro cido, sulfito sulfato

ClO41BrO1BrO21BrO31-

OTROS H1MnO41hidruro permanganato CrO42Cr2O72 BO33cromato dicromato borato HSO31HSO41S2O32SCN1bisulfito, sulfito cido bisulfato, sulfato cido tiosulfato tiocianato, sulfocianuro

BrO41IO1IO21IO31IO41-

En el perxido cada oxgeno tiene un nmero de oxidacin de 1-.

You might also like