Professional Documents
Culture Documents
WPISUJE ZDAJCY
KOD
PESEL
Miejsce
na naklejk
z kodem
dysleksja
EGZAMIN MATURALNY
Z JZYKA POLSKIEGO
POZIOM PODSTAWOWY
CZERWIEC 2012
Czas pracy:
170 minut
Liczba punktw
do uzyskania: 70
Cz I 20 pkt
Cz II 50 pkt
MPO-P1_1P-123
dostrzeemy wwczas muzyczn doskonao ich konstrukcji, logik kadej nuty podobnie
jak w utworach Bacha.
6. Niezwyka rnorodno uczu i nastrojw oraz ich przemiany w dziele to jeszcze jedna
wielka cecha i warto muzyki Chopina, wyrniajca j na tle znanych nam stylw
muzycznych. Inni wielcy kompozytorzy wydaj si w porwnaniu z Chopinem znacznie
bardziej jednorodni i ograniczeni pod wzgldem typw wyrazu. Chopin, w swym
zrnicowaniu uczuciowym, ukazuje panoram tak szerok, e trudno j nawet ogarn
myl. Fenomenem pod tym wzgldem jest choby cykl 24 Preludiw op. 28,
wyrafinowany przewodnik po ludzkiej duszy i jej gbokich zakamarkach.
7. Styl tego twrcy w ogle obfituje w uczucia i ich niuanse, a ponadto pozostawia jeszcze
pewien margines indywidualnego odczucia, interpretacyjnej swobody, osobistego wyboru
w wydobyciu i podkreleniu tej lub innej cechy kompozycji czy frazy. Sam kompozytor
dopuszcza rne subtelne odmiany w wykonywaniu tego samego utworu, a nawet zachwyca
si interpretacj swoich etiud przez Liszta, ktry gra je inaczej ni on sam. Dowolnoci te
maj oczywicie swoje granice, zawsze bowiem istnieje niebezpieczestwo spycenia dziea,
zatarcia cech stanowicych o jego wartoci, czy te kompletnego niezrozumienia go przez
pianist.
8. Rozpito myli i stanw emocjonalnych w muzyce Chopina wydaje si niezmierzona.
Najwczeniej i najatwiej podbia ona serca suchaczy sw stron liryczn i melodyjn. Czar
tych piewnych melodii lirycznych jest oczywicie jedyny w swoim rodzaju i niepowtarzalny.
Ale chopinowska mikka liryka ma bardzo rne odcienie. Wrd nich wart szczeglnej
uwagi, ze wzgldu na sw odkrywczo i miao, jest typ muzyki, ktry przywouje
osobliwy stan psychiczny z pogranicza snu lub moe kojarzy si z medytacyjnym transem.
To muzyka umylnie statyczna i monotonna, ktra kontempluje jakie wybrane brzmienie
lub akord, a rwnoczenie zdaje si nas przenosi w jaki nowy wymiar i stan czucia.
9. Ale Chopin to przecie take, kracowo odlege od tego, wcieke burze i huragany,
jak w Etiudzie c-moll op. 10 (zwanej Rewolucyjn). To rwnie humor, dowcip, ironia,
sarkazm widoczne zwaszcza we wczesnych rondach i w jake wielu mazurkach. Styl
Chopina to take intelektualna, gboko filozoficzna refleksja. To rwnie emanacja wielkiej
witalnej energii, potgi i optymizmu, czego przykadem Polonez As-dur op. 53.
10. Gdy mowa o uczuciach przenikajcych muzyk Chopina, trudno zapomnie o tych, ktre
rodziy si z emigracyjnej myli o Polsce i o jej losach. Oczywicie wyraaj si one nie tylko
w stylu narodowym mazurkw i polonezw, lecz sigaj o wiele gbiej. Te same wielkie
patriotyczne emocje, ktrym kompozytor dawa upust w swoich listach i intymnych
zapiskach, pozostawiy przecie mocne lady take w jego muzyce. Ale rozpoznanie ich
i odczucie to ju sprawa intuicji i wraliwoci zarwno pianisty, jak i suchacza.
Na podstawie: Tadeusz Andrzej Zieliski, Rne odcienie geniuszu, Studio 1995 nr 5
Zadanie 1. (2 pkt)
Na podstawie akapitu 1. wymie dwa argumenty, ktrymi uzasadniaj swoj opini osoby
kwestionujce geniusz Chopina.
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
Zadanie 2. (1 pkt)
Jak funkcj w toku argumentacyjnym autora peni odwoania do ksiki Arthura Hedleya
i ksiki Jzefa i Krystyny Chomiskich?
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
Zadanie 3. (1 pkt)
Zaznacz, w ktrym ze znacze, wymienionych w Sowniku Jzyka Polskiego PWN, zosta
uyty w akapicie 1. wyraz fenomen.
fenomen m IV, D. -u, Ms. ~nie; lm M. -y, D. -w
1. DB. -a; lm DB. -w kto nadzwyczajny, niezwykle uzdolniony, utalentowany:
Aktorski, piewaczy fenomen.
2. rzadkie, niezwyke zjawisko; rzecz wyjtkowa, zadziwiajca: Muzealny fenomen.
Fenomen natury.
3. filoz. zjawisko fizyczne lub psychiczne bdce przedmiotem poznania dowiadczalnego;
w szerszym znaczeniu: kady fakt empiryczny bdcy punktem wyjcia bada
naukowych gr.
Zadanie 4. (1 pkt)
Ostatnie zdanie akapitu 2. autor rozpoczyna sowami: Wystarczy jednak uwolni si
od dawnego schematu. O jakim schemacie oceniania wielkoci w muzyce jest tu mowa?
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
Zadanie 5. (1 pkt)
Jak funkcj w kompozycji caoci tekstu peni ostatnie zdanie akapitu 2.?
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
Zadanie 6. (1 pkt)
Na czym polega zasuga Chopina zwizana z wykorzystaniem fortepianu? (akapit 3.)
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
Zadanie 7. (1 pkt)
Wyjanij, czemu suy zestawienie Chopina z innymi twrcami? (akapit 4.)
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
Zadanie 8. (2 pkt)
Jaka zaleta i jakie zagroenie wynikaj z pozostawionej przez Chopina swobody interpretacji
jego utworw? Odpowiedz na podstawie akapitu 7.
Zaleta: ...........................................................................................................................................
Zagroenie: ...................................................................................................................................
Zadanie 9. (1 pkt)
Wypisz z akapitu 7. cztery wyrazy nalece jednoczenie do terminologii muzycznej
i literackiej.
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
Teraz ja powiem, co by ten nowy czowiek dosta od pani mwi Wokulski czujc,
e zbiera w nim gorycz. Naprzd, dostaby dug list wielbicieli dawniejszych, nastpnie,
drug list wielbicieli, ktrzy nastpi po nim, a w czasie antraktu miaby mono
sprawdzania... czy na koniu dobrze ley siodo...
To nikczemne, co pan powiedziae! krzykna pani Wsowska ciskajc szpicrzg. [...]
Za pozwoleniem. Przede wszystkim nie uywajmy zbyt silnych wyrazw, ktre wcale
nie odpowiadaj spacerowej sytuacji. Midzy nami nie ma mowy o uczuciach, tylko
o pogldach. Ot, moim zdaniem, w pogldzie pani na mio istniej nie dajce si
pogodzi kontrasty.
Prosz? zdziwia si wdwka. To, co pan nazywasz kontrastami, ja najdoskonalej
godz w yciu.
Mwi pani o czstej zmianie kochankw...
Jeeli aska, nazwijmy ich wielbicielami.
A nastpnie, chce pani znale jakiego nowego i nietuzinkowego czowieka, ktry by
nawet w grobie nie zapomnia o pani. Ot, o ile ja znam ludzk natur, jest to cel
nie do osignicia. Ani pani z rozrzutnej w swoich wzgldach nie stanie si oszczdn,
ani czowiek nietuzinkowy nie zechce zaj miejsca pord kilku tuzinw...
Moe o tym nie wiedzie przerwaa wdwka.
Ach, wic mamy i mistyfikacj, dla udania si ktrej potrzeba, aeby bohater pani by
lepy i gupi. Ale choby takim by wybrany, czy sama pani miaaby odwag zwodzi
czowieka, ktry by a t a k pani kocha?...
Dobrze, wic powiedziaabym mu wszystko koczc w ten sposb: pamitaj, e Chrystus
przebaczy Magdalenie...
I to by mu wystarczyo?
Ja sdz.
A gdyby mu nie wystarczyo?
Zostawiabym go w spokoju i odeszabym.
Ale pierwej wpiaby mu si pani w serce i w pami tak, aeby pani nawet w grobie
nie zapomnia!... wybuchn Wokulski. Pikny wiat, ten wasz wiat... I mie s te
kobiety, przy ktrych, kiedy im czowiek w najlepszej wierze oddaje wasn dusz, jeszcze
musi spoglda na zegarek, aeby nie spotka swoich poprzednikw i nie przeszkadza
nastpcom. Pani, nawet ciasto, aeby wyroso, potrzebuje duszego czasu; czy wic podobna
wielkie uczucie wyhodowa w takim popiechu, na takim jarmarku?...
Niech pani skwituje z wielkich uczu, to pozbawia snu i odbiera apetyt. Po co kiedy
zatruwa ycie jakiemu czowiekowi, ktrego zapewne dzi jeszcze pani nie zna? Po co
sobie samej mci dobry humor? Lepiej trwa przy programie prdkich i czstych zwycistw,
ktre innym nie szkodz, a pani jako zapeniaj ycie. [...]
Wszyscy jestecie ndznicy. Kiedy kobieta, w pewnej epoce ycia, marzy o idealnej
mioci, wymiewacie jej zudzenia i domagacie si kokieterii, bez ktrej panna jest dla was
nudna, a matka gupia. [...]
Jadc o kilka krokw za pani Wsowsk, Wokulski rozmyla:
Wic to taki wiat? Jedne w nim sprzedaj si ludziom prawie zgrzybiaym, a inne
traktuj ludzkie serca jak poldwic. Dziwna to jednak kobieta z tej pani!... bo z nie jest, ma
nawet szlachetne porywy...
Pani Wsowska nagle zawrcia konia i bystro patrzc na Wokulskiego spytaa:
Midzy nami pokj czy wojna?...
Czy mog by szczerym?
Prosz.
Mam dla pani gbok wdziczno. W jednej godzinie dowiedziaem si od pani wicej
anieli przez cae ycie.
Ode mnie?... Zdaje si panu. Mam w sobie par kropli krwi wgierskiej, wic kiedy
wsid na konia, szalej i plot niedorzecznoci. [...] A teraz pocauj mnie pan w rk; jeste
pan rzeczywicie interesujcy. Wycigna rk, ktr Wokulski ucaowa, szeroko otwierajc
oczy ze zdziwienia.
Bolesaw Prus, Lalka, Warszawa 1991
Temat 2. Analizujc podany fragment Ustpu III czci Dziadw, porwnaj dwa wizerunki
wadcw oraz wyjanij, czemu suy ich zestawienie w utworze Adama Mickiewicza.
POMNIK PIOTRA WIELKIEGO
Z wieczora na ddu stali dwaj modziece
Pod jednym paszczem, wziwszy si za rce:
Jeden, w pielgrzym, przybylec z zachodu,
Nieznana carskiej ofiara przemocy;
Drugi by wieszczem ruskiego narodu1,
Sawny pieniami na caej pnocy.
Znali si z sob niedugo, lecz wiele
I od dni kilku ju s przyjaciele.
Ich dusze wysze nad ziemskie przeszkody,
Jako dwie Alpw spokrewnione skay,
Cho je na wieki rozerwa nurt wody:
Ledwo szum sysz swej nieprzyjaciki,
Chylc ku sobie podniebne wierzchoki.
Pielgrzym co duma nad Piotra kolosem2,
A wieszcz rosyjski tak rzek cichym gosem:
Pierwszemu z carw, co te zrobi cuda,
Druga carowa pamitnik stawiaa3.
Ju car odlany w ksztacie wielkoluda
Siad na brzowym grzbiecie bucefaa
I miejsca czeka, gdzie by wjecha konno.
Lecz Piotr na wasnej ziemi sta nie moe,
W ojczynie jemu nie dosy przestronno,
Po grunt dla niego posano za morze.
Posano wyrwa z finlandzkich nadbrzey
Wzgrek granitu; ten na Pani4 sowo
Pynie po morzu i po ldzie biey,
I w miecie pada na wznak przed carow.
Ju wzgrek gotw; leci car miedziany,
Car knutowadny w todze Rzymianina,
Wskakuje rumak na granitu ciany,
Staje na brzegu i w gr si wspina.
Nie w tej postawie wieci w starym Rzymie
Kochanek ludw, w Marek Aureli,
Ktry tam naprzd rozsawi swe imi,
WYPRACOWANIE
na temat nr .....................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
10
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
11
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
12
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
13
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
14