Professional Documents
Culture Documents
nowe prawo
ekspertyzy P R A K T Y K A P R Z E P I S Y E K S P E R T Y Z Y
C
AUTORZY DODATKU ROZLICZENIA | Zmiany w przepisach podatkowych na 2009 rok
KATARZYNA CZARNECKA-
-ŻOCHOWSKA
doradca podatkowy,
Podatki 2009: ułatwienia
dla przedsiębiorców
partner w dziale doradztwa
podatkowego
PricewaterhouseCoopers
PIOTR KAIM
doradca podatkowy, Raport Paying Taxes 2009. The global picture, przygotowany przez Bank Światowy oraz kach dochodowych, przedsię-
menedżer w zespole PricewaterhouseCoopers, potwierdził potoczną opinię, że polski system podatkowy nie jest przyjazny biorca, który nabył lub wytwo-
zarządzania wiedzą
dla przedsiębiorców. Trzeba jednak stwierdzić, że w ostatnich latach polscy legislatorzy starają się tę rzył środek trwały, bądź też
PricewaterhouseCoopers
opinię zmienić. Jednym z przejawów tej tendencji są zmiany w VAT, jakie weszły w życie z początkiem wartość niematerialną lub
grudnia 2008 r. oraz zmiany w innych podatkach, obowiązujące od 1 stycznia 2009 r. prawną może – zamiast rozpo-
częcia amortyzacji – zaliczyć
JAN TOKARSKI
P
rzypomnijmy, że wspo- prawę – umiarkowanym postę- charakter represyjny. Symbolem odpowiednie wydatki bezpo-
starszy konsultant mniany raport opierał się pem w granicach prawa. tej represyjności była od lat tzw. średnio do kosztów podatko-
w dziale doradztwa podatkowego na przekrojowych bada- Pozytywnie należy ocenić tak- sankcja VAT-owska, wymierza- wych, jeżeli przewiduje, że od-
PricewaterhouseCoopers niach nad systemami podatko- że zmiany, które weszły w życie na w wysokości 30 proc. kwoty powiedni składnik majątkowy
wymi, funkcjonującymi na ca- pod koniec 2008 r. i na początku zaniżonego zobowiązania. Wraz będzie używany nie dłużej niż
łym świecie, przy czym informa- 2009 r. W dalszych tekstach z ostatnią nowelizacją przepisy rok. Jeżeli jednak przewidywa-
cje przedstawione w raporcie znajdą Państwo szczegółowe pozwalające na stosowanie tej nia okażą się nietrafne, przed-
ANDRZEJ ZUBIK dotyczą tylko tych podatków, omówienia wybranych aspek- sankcji zostały uchylone. siębiorca powinien dokonać ko-
doradca podatkowy, z którymi stykają się przedsię- tów nowych regulacji. Tymcza- rekty. Polega ona na usunięciu
starszy konsultant w dziale biorcy. W rankingu przyjazności sem w niniejszym wprowadze- Lepsza procedura potrąconego wydatku z kosz-
doradztwa podatkowego systemu podatkowego, który był niu chciałabym zasygnalizować W podobnym kierunku zno- tów podatkowych i odliczeniu –
PricewaterhouseCoopers najbardziej eksponowaną czę- welizowano niektóre przepisy
te rozwiązania, które współbrz- w zamian za to – standardo-
ścią raportu, Polska została skla- mią z sugestiami raportu Paying regulujące działalność organów wych odpisów amortyzacyj-
syfikowana na 142. miejscu Taxes i dają podstawy do przy- podatkowych oraz ich relacje nych. Dochodzi do tego obo-
TOMASZ wśród 181 państw ujętych w ze- puszczeń, że w kolejnych ran- z podatnikami. W pierwszej ko- wiązek uiszczenia wspomnia-
PABIAŃSKI stawieniu. To dalekie miejsce kingach Polska wypadnie lepiej. lejności warto zwrócić uwagę na nych powyżej odsetek sankcyj-
starszy konsultant jest skutkiem – przede wszyst- nowe gwarancje podatnika do- nych, które są naliczane od róż-
w dziale doradztwa podatkowego kim – dwóch komponentów oce- Mniej sprawozdawczości tyczące kontroli podatkowych nicy między pierwotnie
PricewaterhouseCoopers ny, które dotyczą pozafinanso- W pierwszej kolejności warto oraz kontroli skarbowych. Ina- potrąconym kosztem a wysoko-
wych aspektów systemu podat- zwrócić uwagę na podejmowa- czej niż do tej pory, organ podat- ścią standardowych odpisów.
kowego. W raporcie stwierdzo- ne ostatnio starania o zmniej- kowy powinien uprzedzić po- Odsetki te liczy się za okres od
KATARZYNA RZEŻNICKA no, że w ciągu roku polskie szenie obowiązków sprawoz- datnika o zamiarze wszczęcia dnia potrącenia kosztu do dnia,
doradca podatkowy, przedsiębiorstwo średniej wiel- dawczych. Przypomnijmy, że kontroli za pomocą specjalnego w którym czas używania skład-
starszy konsultant kości dokonuje 40 płatności po- już z początkiem 2007 r. zlikwi- zawiadomienia. Co do zasady, nika majątkowego przekroczył
w dziale doradztwa podatkowego datkowych (127. wynik na świe- dowano obowiązek składania kontrola podatkowa, a także rok. Nowelizując przepisy po-
PricewaterhouseCoopers cie), a jego pracownicy poświę- miesięcznych deklaracji podat- kontrola skarbowa nie może się datkowe na 1 stycznia 2009 r.,
cają 418 godzin na wypełnianie kowych w zakresie podatków rozpocząć przed upływem 7 dni, ustawodawca utrzymał w mocy
formalności związanych z obsłu- dochodowych uiszczanych ani też po upływie 30 dni od do- wszystkie powyższe zasady, ale
BARTŁOMIEJ KOŁODZIEJ gą fiskusa (151. wynik na świe- przez przedsiębiorców. Nieste- ręczenia takiego zawiadomie- obniżył wysokość odsetek. Do
doradca podatkowy, cie). ty tamta reforma odniosła tylko nia. tej pory wynosiły one 0,1 proc.
starszy konsultant Trzecim i ostatnim kryterium ograniczony sukces, bowiem Nie mniej istotne są zmiany za każdy dzień, co dawało 36,5
w dziale doradztwa podatkowego oceny była całkowita stawka po- samo wypełnienie deklaracji dotyczące skutków decyzji po- proc. w skali roku. Od nowego
PricewaterhouseCoopers datkowa, czyli łączna wysokość oraz wysłanie jej do urzędu datkowych, wydawanych przez roku ich stopa zostanie zrówna-
wszystkich podatków obciążają- skarbowego nie jest najbardziej organy administracji. Ustawo- na ze stopą zwykłych odsetek
cych koszty przedsiębiorcy, od- kłopotliwym obowiązkiem. Ów dawca odszedł od obowiązują- za zwłokę, które obecnie wyno-
MAŁGORZATA WASILUK niesiona do zysku handlowego, najbardziej kłopotliwy obowią- cej dotąd zasady natychmiasto- szą 13 proc. w skali rocznej.
starszy konsultant obliczonego bez pomniejszania zek, tj. konieczność sporządza- wej wykonalności decyzji wyda-
w dziale doradztwa podatkowego o wspomniane podatki. Po przy- nia comiesięcznych kalkulacji – nej w pierwszej instancji. Zgod- Lepsze podatki
PricewaterhouseCoopers jęciu pewnych założeń dotyczą- pozostał i chyba szybko nie nie z tą zasadą, zobowiązania Wszystkie sygnalizowane
cych przychodów i kosztów, ob- zniknie. Warto jednak podkre- podatkowe określone przez or- zmiany niosą ze sobą mniejsze
liczono że tak rozumiana staw- ślić, że reforma z przełomu lat gan podatkowy najniższego lub większe ulepszenia, które –
ka podatkowa wynosi w Polsce 2006 i 2007 wprowadziła stopnia mogły być egzekwowa- z punktu widzenia przedsię-
MONIKA WOJSZ 40,2 proc., co daje 83. wynik na w tym zakresie istotne odstęp- ne przed rozpatrzeniem odwo- biorcy – redukują zakres obo-
doradca podatkowy, świecie. stwo, dotyczące tzw. małych łania. Prowadziło to często do wiązków formalnych, dają lep-
menedżer w zespole podatników, którzy otrzymali naruszenia płynności finanso- sze gwarancje proceduralne
ds. pomocy publicznej Niższe stawki ZUS prawo do rozliczania podatku wej przedsiębiorcy nawet jeżeli i ograniczają ogólną represyj-
PricewaterhouseCoopers, Należy podkreślić, że dane dochodowego w cyklu kwartal- wygrywał on spór w drugiej in- ność systemu podatkowego.
biuro w Poznaniu wykorzystane w raporcie – co nym. Tendencja do redukowa- stancji. Tymczasem od 1 stycz- Oczywiście nie sprawią one, że
do zasady – nawiązywały do nia obowiązków sprawozdaw- nia 2009 r. decyzja pierwszoin- płacenie podatków stanie się
JACEK ZIMOCH stanu prawnego, który obowią- czych znalazła kontynuację stancyjna – co do zasady – nie w 2009 roku ulubionym hobby
konsultant w zespole zywał w 2007 roku. W efekcie w ostatniej nowelizacji ustawy będzie podstawą egzekucji, do- każdego Polaka. Niemniej jed-
ds. pomocy publicznej nie mogły uwzględnić korzyst- o VAT, która pozwala wszyst- póki nie minie termin do złoże- nak idą w dobrym kierunku.
PricewaterhouseCoopers, nych zmian, jakie weszły w ży- kim podatnikom wybrać kwar- nia odwołania. Jeżeli zaś odwo- Dają też nieco otuchy w okresie
biuro we Wrocławiu cie później. Jedną z takich talny sposób rozliczania tego łanie zostanie złożone, wyko- ogólnej niepewności, jaka pa-
zmian była obniżka stawek podatku; do tej pory był on za- nalność decyzji będzie zawie- nuje na rynku. Niezależnie od
ubezpieczenia społecznego rezerwowany wyłącznie dla szona aż do doręczenia decyzji tego, czy w nowym roku PKB
SYLWIA JANEK w części obciążającej pracodaw- małych podatników stosujących drugoinstancyjnej. spadnie, czy też wzrośnie – po-
doradca podatkowy, cę, jaka weszła w życie 1 stycz- tzw. metodą kasową. datki będą lepsze.■
konsultant nia 2008 r. Stawki te spadły Niższe odsetki w amortyzacji
w dziale doradztwa podatkowego o 2 punkty procentowe, co spra- Mniej sankcji Kolejnym przejawem zmniej-
PricewaterhouseCoopers wia, że obecnie mieszczą się Warto również odnotować, że szenia represyjności systemu
■ KATARZYNA
one w granicach 17,48–20,41 nowelizacje podatkowe z prze- podatkowego jest redukcja sto-
CZARNECKA-ŻOCHOWSKA
proc. To wciąż niemało, jednak łomu lat 2008 i 2009 uchylają py odsetek sankcyjnych, pobie-
partner w dziale doradztwa
sytuacja w tym zakresie uległa liczne przepisy, które przyczy- ranych na podstawie przepisów podatkowego Pricewaterhouse-
Opracowanie i redakcja MAREK KUTARBA niewątpliwej poprawie. Jaro- niały się do ogólnego wrażenia, o amortyzacji. Przypomnijmy, Coopers
slav Hašek nazwałby taką po- że polski system podatkowy ma że zgodnie z ustawami o podat-
C2 nowe prawo EKSPERTYZY PONIEDZIAŁEK 5 STYCZNIA 2009 | nr 2
PODATKI 2009
Z
e skutkiem od nowego W zakresie amortyzacji obniżo- regulacji wymaga dodatkowej ten określa się na dzień wpi- na osobową – miała niepodzie- że organy podatkowe mogą je
roku zmieniła się usta- no odsetki sankcyjne za niepra- lektury przepisów, bowiem na- sania przekształconej spółki lone zyski. Pogląd ten został uznać za synonim fizycznego
wa o CIT, przy czym ge- widłowe potrącenie wydatków sze omówienie ma charakter osobowej do KRS. odrzucony w wyroku NSA zniszczenia. Zdarza się jednak,
neralny kierunek zmian jest na nabycie majątku trwałego, hasłowy i pomija istotne szcze- Obowiązek odprowadzenia z 8 sierpnia 2008 r. (sygn. II że taka operacja jest niecelowa
zdecydowanie pozytywny. a także uregulowano możli- góły. Poniżej zaś przedstawia- podatku ciąży na spółce, któ- FSK 871/08). Spodziewamy mimo definitywnego odstąpie-
Z zastrzeżeniem dwóch wyjąt- wość tzw. ujawnienia wartości my dwie zmiany, którym przyj- ra – działając w charakterze się jednak, że kwestia skutków nia od planów oddania środka
ków, nowe przepisy obowiązu- niematerialnych i prawnych. rzymy się dokładniej. płatnika – powinna dokonać omawianych przekształceń trwałego do używania. W ta-
ją od 1 stycznia 2009 r. Pierw- Nowelizacja wprowadziła wpłaty do siódmego dnia mie- sprzed 1 stycznia 2009 r. pozo- kich okolicznościach zasady ra-
szy wyjątek dotyczy spółek, zwolnienia dla niektórych or- Przekształcenie spółki siąca następującego po mie- stanie przez jakiś czas sporna. chunkowości pozwalają na
które mają tzw. przesunięty ganizacji gospodarczych (m.in. Nowe przepisy dotyczące siącu, w którym nastąpiło przeprowadzenie likwidacji
rok podatkowy; spółki te będą izb gospodarczych) i włączyła przekształcenia spółki kapita- przekształcenie. Dla zapew- Zaniechane inwestycje bez fizycznego zniszczenia. Po-
opodatkowane na starych za- do ustawy zwolnienia dotyczą- łowej (SA lub Sp. z o.o.) nienia, by ekonomiczny ciężar Od nowego roku stracił moc lega to na przeniesieniu środka
sadach do końca przesunięte- ce wybranych operacji na obli- w spółkę osobową (np. spółka podatku spoczywał na wspól- art. 16 ust. 1 pkt 41 ustawy do ewidencji pozabilansowej
go roku 2008/2009. Z kolei gacjach Skarbu Państwa. Po- jawna, komandytowa lub ko- niku, został on zobowiązany o CIT, który wykluczał podat- na podstawie odpowiedniego
nowe zasady uiszczania zali- nadto nieodpłatne oddanie do mandytowo-akcyjna) są wy- do przekazania spółce kwoty kową potrącalność wydatków dokumentu księgowego. Nie
czek za ostatni miesiąc będą używania nieruchomości prze- jątkiem, bowiem tylko one podatku przed powyższym na tzw. zaniechane inwestycje przesądzając tej kwestii, moż-
obowiązywać począwszy od stało kreować przychód po niosą zmiany, które można terminem. Identyczne regula- (analogiczna zmiana została na bronić poglądu, że taka li-
roku, który rozpocznie się po stronie użyczającego. uznać za niekorzystne. cje zostały wprowadzone do dokonana w ustawie o PIT). kwidacja również pozwala na
31 grudnia 2009 r. Ważną zmianę przynoszą Stwierdzono otóż, że niepo- ustawy o PIT, a zatem dochód, Ponadto, zgodnie z nowym potrącenie kosztu, acz nie moż-
przepisy o pożyczkach w zło- dzielone zyski przekształcanej o którym tutaj mowa, powsta- art. 15 ust. 4f, wspomniane na wykluczyć, że będzie to po-
Nowe przepisy tych i kredytach waloryzowa- spółki kapitałowej są docho- je także wtedy, gdy akcjona- wydatki będą zaliczane do le konfliktów z organami po-
Od 1 stycznia 2009 r. do- nych walutą obcą: będą one dem wspólników (akcjonariu- riuszem (wspólnikiem) jest kosztów w dacie zbycia inwe- datkowymi.■
puszczalne jest memoriałowe traktowane w sposób zbliżony szy). Dochód ten został zali- osoba fizyczna. stycji lub ich likwidacji. Dodaj- PIOTR KAIM
N ajważniejszą
kowej, wprowadzoną od
zmianą
w zakresie kontroli podat-
stanie wydane w sprawie wzo-
ru zawiadomienia, oprócz za-
kresu kontroli zawiadomienie
w przypadku osoby prawnej
ten warunek odnosi się do
każdego członka zarządu
nie podlegają już wykonaniu
przed upływem terminu
do wniesienia odwołania.
wcześniejszego wykonania
decyzji, nadając decyzji od-
rębnym postanowieniem ry-
nadal możliwe, jednak tylko
w przypadku wstrzymania wy-
konania decyzji przez organ
1 stycznia 2009 r. przepisami wskazywać będzie rodzaj po- lub osoby zarządzającej, gor natychmiastowej wyko- pierwszej instancji lub sąd.
art. 282b i art. 282c Ordynacji
podatkowej, jest obowiązek za-
wiadomienia przez organy po-
datku, którego dotyczyć będzie
kontrola oraz okres objęty kon-
trolą.
a w przypadku spółek nie-
mających osobowości praw-
nej – do każdego wspólnika
Z początkiem 2009 roku
następuje zasadnicza
zmiana w sposobie wykony-
nalności. Dojdzie do tego
wówczas, gdy organ podatko-
wy uprawdopodobni, że de-
Może to nastąpić na wnio-
sek strony po przyjęciu pew-
nych rodzajów zabezpieczeń
datkowe kontrolowanego o za- Przepis art. 282c Ordynacji (tu od razu pytanie, na jakiej wania decyzji podatkowych. cyzja nie zostanie wykonana, (gwarancji bankowej lub
miarze wszczęcia kontroli po- podatkowej przewiduje wyjątki podstawie organ będzie po- Do końca 2008 roku już dorę- a ponadto zajdzie jeden z na- ubezpieczeniowej, poręczenia
datkowej. Taki obowiązek zo- od obowiązku uprzedniego do- siadał informację o wykro- czenie decyzji wydanej przez stępujących przypadków: wo- banku, weksla z poręczeniem
stał nałożony również na organ ręczenia zawiadomienia o za- czeniach, które przecież nie organ pierwszej instancji wią- bec strony toczy się już postę- banku, czeku potwierdzonego
kontroli skarbowej, który za- miarze wszczęcia kontroli po- podlegają ujawnieniu w ja- zało się z koniecznością za- powanie egzekucyjne, strona przez bank, zastawu rejestro-
mierza wszcząć postępowanie datkowej. Należą do nich kichkolwiek rejestrach), płaty wynikającego z niej po- nie posiada majątku, na któ- wego na prawach z określo-
kontrolne na podstawie przepi- przede wszystkim sytuacje, ■ kontrolowany jest zobowią- datku, nawet jeśli od decyzji rym można ustanowić hipote- nych papierów wartościo-
sów ustawy o kontroli skarbo- w których: zanym w postępowaniu egze- wniesiono odwołanie. Do wy- kę przymusową lub zastaw wych, uznania kwoty na ra-
wej. ■ kontrola dotyczy zasadności kucyjnym w administracji, jątku należały sytuacje, gdy skarbowy, zabezpieczające chunku depozytowym organu
W świetle nowych regulacji zwrotu różnicy podatku lub ■ konieczność rozszerzenia dochodziło do wstrzymania z pierwszeństwem zaspokoje- podatkowego, upoważnienia
organ podatkowy jest upraw- zwrotu podatku naliczonego zakresu kontroli na inne wykonania decyzji do czasu nia zaległość podatkową organu podatkowego do dys-
niony do wszczęcia kontroli po- w rozumieniu przepisów okresy rozliczeniowe, rozpatrzenia odwołania. wraz z odsetkami za zwłokę, ponowania lokatą termino-
datkowej nie wcześniej niż po o podatku od towarów z uwagi na nieprawidłowo- Decyzje podatkowe dorę- strona zbywa majątek znacz- wą) lub też z urzędu (po pra-
upływie 7 dni i nie później niż i usług, ści stwierdzone w wyniku czone począwszy od 1 stycz- nej wartości lub do upływu womocnym wpisie hipoteki
po upływie 30 dni od dnia dorę- ■ kontrola dotyczy opodatko- dokonanych już czynności nia 2009 r. nie podlegają już terminu przedawnienia pozo- przymusowej lub zastawu
czenia zawiadomienia o zamia- wania przychodów nieznaj- kontrolnych. wykonaniu przed upływem stało mniej niż trzy miesiące. skarbowego). Nadal aktualna
rze wszczęcia kontroli. Jeżeli dujących pokrycia w ujawnio- Doręczenie zawiadomienia terminu do wniesienia odwo- Na postanowienie nakładają- pozostaje też możliwość
organ chciałby rozpocząć kon- nych źródłach lub pochodzą- o zamiarze wszczęcia kontroli łania, a przy wniesieniu od- ce rygor natychmiastowej wy- wstrzymania wykonania de-
trolę wcześniej niż po upływie cych ze źródeł nieujawnio- nie wszczyna formalnie kontro- wołania – przed doręczeniem konalności przysługuje co cyzji przez sąd administracyj-
7 dni, to wymaga to zgody kon- nych, li podatkowej, takie wszczęcie ostatecznej decyzji organu prawda zażalenie, ale jego ny po wniesieniu skargi, jeże-
trolowanego. Natomiast jeśli ■ kontrola dotyczy niezgłoszo- następuje – tak jak dawniej – odwoławczego. Zatem do za- wniesienie nie wstrzymuje li zachodzi niebezpieczeństwo
organ chce rozpocząć kontrolę nej do opodatkowania dzia- najczęściej poprzez doręczenie kończenia sporu przed orga- wykonania decyzji. wyrządzenia znacznej szkody
po upływie 30 dni, to organ łalności gospodarczej, kontrolowanemu (lub osobie nem odwoławczym podatnik Jeżeli jednak nie zostanie lub spowodowania trudnych
musi wystosować do kontrolo- ■ kontrola zostaje wszczęta wyznaczonej do jego reprezen- nie musi płacić podatku wyni- nadany rygor natychmiastowej do odwrócenia skutków.
wanego ponowne zawiadomie- w trybie, o którym mowa towania w trakcie kontroli po- kającego z decyzji. wykonalności, wykonaniu Należy jednak zaznaczyć,
nie. w art. 284a par. 1 (czyli tzw. datkowej) upoważnienia do Organ podatkowy pierw- podlega dopiero decyzja osta- że co do zasady zarówno
Zawiadomienie o zamiarze kontrola na legitymację), przeprowadzenia czynności szej instancji (a w przypadku teczna, czyli taka, od której nie brak obowiązku wykonania
wszczęcia kontroli, zgodnie ■ kontrola ma charakter doraź- kontrolnych oraz okazania legi- decyzji wydanej przez dyrek- wniesiono odwołania lub od decyzji nieostatecznej, jak
z przepisem art. 282b par. 4 ny dotyczący ewidencjono- tymacji służbowej. Oznacza to, tora urzędu kontroli skarbo- której odwołanie już nie przy- i wstrzymanie wykonania de-
i par. 5 Ordynacji podatkowej, wania obrotu za pomocą kasy że po doręczeniu zawiadomie- cyzji nie ma wpływu na nali-
zawierać będzie oznaczenie or- rejestrującej, użytkowania ka- nia, a przed wszczęciem kon- czanie odsetek za zwłokę, co
ganu, datę i miejsce wystawie- sy rejestrującej lub sporzą- troli, podatnik ma pełne prawo Ważne! Organ podatkowy I instancji może doprowadzić do może stać się czynnikiem
nia, oznaczenie kontrolowane- dzania spisu z natury, do korygowania deklaracji, wcześniejszego wykonania decyzji, nadając decyzji od- motywującym część podatni-
go, wskazanie zakresu kontroli, ■ kontrolowany został prawo- również w zakresie, który zo- ków do regulowania zobo-
rębnym postanowieniem rygor natychmiastowej
pouczenie o prawie złożenia mocnie skazany w Rzeczy- stał wskazany w zawiadomie- wykonalności. Na postanowienie przysługuje zażalenie, wiązań również przed zakoń-
korekty deklaracji, podpis oso- pospolitej Polskiej za popeł- niu, jako zakres planowanej ale jego wniesienie nie wstrzymuje wykonania decyzji czeniem postępowania od-
by upoważnionej do zawiado- nienie przestępstwa skarbo- kontroli.■ woławczego.■
mienia oraz możliwość wyraże- wego, przestępstwa prze- JAN TOKARSKI ANDRZEJ ZUBIK
WWW.GAZETAPRAWNA.PL/SERWISY C3
PODATKI 2009
PODATKI 2009
reklama