Professional Documents
Culture Documents
Taubert
KLASYCZNY
MASAŻ
CHIŃSKI
Profilaktyka i leczenie
objawów chorobowych
„Kitajskij klassiczeskij massaż" Wstęp
Przekład: Olga
Rusiecka
Projekt okładki:
Oskar Glodowski
ISBN 83-88872-15-X
A. W. Taubert, 2000 ID
Z mieniający się gwałtownie otaczający nas świat cechuje obecnie zwiększenie
niekorzystnych czynników zewnętrznych, do których człowiek stale próbuje się
dostosować. Obok wzrastających obciążeń psychoemocjonalnych w ostatnich
„Wieś", 2001 Wydanie
polskie „ABA"
dziesięcioleciach pojawiły się zupełnie nowe zagrożenia, z którymi wcześniej
człowiek nie miał do czynienia. Ogromny wpływ na szerzenie się zachorowań wśród
Łamanie: ludzi wywiera odizolowanie się od naturalnego środowiska oraz zanieczyszczenie
„TYRSA" Sp. z o.o.
przyrody. W rezultacie prowadzi to do zaburzeń w układzie hormonalnym oraz
Książka ta może być pomocna dla lekarzy i innych fachowców specjalizujących się w odpornościowym organizmu, które przejawiają się w różnorodnych patologiach
masażu. Autor ani Wydawnictwo nie ponosi odpowiedzialności za szkody wynikte z układu wydzielania wewnętrznego oraz pojawieniu się widocznego i ukrytego
wykonywania masażu na podstawie tej książki przez nieprofesjonalistów. braku odporności: zmniejszenie odporności na zakażenia, spadek możliwości
03-614 Warszawa, ul. Kościeliska 7 neutralizacji substancji toksycznych, które dostają się zarówno z zewnątrz, jak i tych,
tel. 679-95-47 powstających w wyniku działalności samego organizmu. Równocześnie jednak trwa
szybki rozwój nauk medycznych, dążących do rozwiązywania już istniejących
problemów oraz próbujących zapobiegać powstawaniu nowych.
Oficyna Wydawnicza „ABA" Dotychczas z powodów dominującego materialistycznego podejścia do zdrowia,
00-521 Warszawa, ul. Hoża 29/31 lok. 75
człowiek był rozpatrywany jako pewnego rodzaju połączenie konkretnych organów i
tel. 626 94 62, 626 94 63
tel./fax: (022) 628 85 06 układów, funkcjonujących na różnych poziomach, w tym na immunologicznym oraz
E-mail: aba@wydawnictwo.neostrada.pl biochemicznym. Jednak badacze stopniowo zaczęli dochodzić do zrozumienia
Biuro handlowe: „Grupa A5" Sp. z o.o. tego, że organizm jest spójną całością, a podzielić go na osobne funkcje można tylko
90-353 Łódź umownie. Niestety, tego rodzaju teoretyczne wnioski na razie nie są w stanie istotnie
ul. Kilińskiego 169a, te!7fax: (042) 674 37 95, 679 49 29 zmienić nastawienia współczesnej medycyny, zaabsorbowanej z reguły leczenie w
E-mail: handlowy@grupaA5.pl ściśle określonych dziedzinach. Każdemu konkretnemu pacjentowi, to znaczy
www.grupaA5.pl człowiekowi absolutnie wyjątkowemu, zgodnie ze standardowymi sposobami
leczniczymi lekarze proponują ten sam zestaw typowych terapeutycznych
schematów oraz zabiegów chirurgicznych. W rezultacie ci ludzie, ze względu na
których pomoc ta jest .tworzona, nie zawsze są zadowoleni z ostatecznych wyników.
W ten sposób można wytłumaczyć ciągle rosnące zainteresowanie innymi,
„alternatywnymi" dziedzinami medycyny, zawierającymi czasem gruntownie
zapomniane sposoby leczenia. Na przykład, wiele ludowych środków skutecznie
wykorzystuje się w farmacji, działającej na podstawie składników naturalnych oraz
starych sprawdzonych receptur. Jednocześnie tego rodzaju preparaty przewyższają
skutecznością oddziaływania swoje sztucznie
stworzone odpowiedniki.
W lecznictwie każdy z kierunków ma za sobą doświadczenie wielu pokoleń, W pierwszej części wyjaśnia się istotę klasycznej medycyny Chin, tłumaczy się
które tworzyły te dziedziny medycyny. W Europie oraz Rosji doświadczenie to, jej podstawowe zasady. Trzeba tu zaznaczyć, że w odróżnieniu od „frag-
niestety, zostało bezpowrotnie utracone, natomiast na Wschodzie, zwłaszcza w mentarycznego" zachodniego podejścia do badań podobnych dziedzin wszystkie
Chinach, ludzie potrafili go zachować. założenia wschodniej klasyki są zależne od siebie nawzajem i nie mogą być
Pogląd filozoficzny, odzwierciedlający wspólność Przyrody i Człowieka, a rozpatrywane osobno. Decyduje o tym przede wszystkim zasada, że reguły me-
przede wszystkim ich jedność energetyczną, jest charakterystyczną cechą sta- dycyny są całkowicie tożsame z regułami przyrody. Choroba rozwija się stopniowo,
rożytnego chińskiego masażu. Organizm człowieka razem ,z tym środowiskiem, w co zakłada jej konsekwentne, stopniowe leczenie. Wątpliwe więc jest szybkie
którym żyje, jest rozpatrywany jako całość, on jakby wrósł korzeniami w jego glebę wyleczenie jakiejkolwiek patologii, tym bardziej poprzez ingerencję chirurga.
i klimat. Ten skomplikowany ekosystem zewnętrzny przyjęto teraz nazywać Szybko można usunąć tylko bezpośrednie objawy choroby, natomiast właściwe
noostrefą. Całą różnorodność składających się nań czynników filozoficzne wyleczenie zawsze polega na usunięciu następstw pierwotnych czynników szko-
myślenie Wschodu sprowadziło do uniwersalnej jedności energii Żywiołów, lub dzących. Właśnie dlatego medycyna Wschodu nie ogranicza się jakimś jednym
Elementów Pierwotnych, które są fundamentalne również dla lecznictwa. Jedno- priorytetowym podejściem do leczenia. Na przykład jest ona często utożsamiana
cześnie każda dziedzina lecznictwa w większym lub mniejszym stopniu wykorzystuje tylko z akupunkturą, co nie jest zupełnie słuszne. Medycyna ludowa Wschodu
w swojej praktycznej działalności zasadę tożsamości energii klimatu i rytmów stworzyła nie mniej skuteczne i wyszukane formy leczniczego oddziaływania,
księżycowych ze statusem energetycznym konkretnego człowieka, jego wiekiem spośród których można wyróżnić ziołolecznictwo, leczenie minerałami, popiołami,
oraz reakcją na bodźce zewnętrzne. Przy takim podejściu człowiek może być łatwiej zestawem produktów itd. W tym szeregu znajduje się również masaż, który ma
zespolony z otaczającym go środowiskiem jako jego harmonijna część składowa. niezliczoną ilość technik, ponieważ każdy okres i każdy rejon Chin tworzył własną
Klasyczny masaż chiński, podobnie do całej medycyny Wschodu, stosuje zasadę szkołę, doskonaląc ogólne podstawowe zasady. Techniki te z reguły różnią się od
leczenia nie choroby, lecz chorego. Podstawą takiego podejścia jest korekta siebie szczegółami, nie zasadami.
energetycznego statusu ciała pacjenta oraz jego przystosowanie się do otaczających Druga część książki jest poświęcona stopniowemu poznawaniu bezpośrednich
go energii zewnętrznych. Osiągnąć to można poprzez oddziaływanie na kanały technik masażu. Wyjaśnia się tu tylko podstawowe sposoby oddziaływania; nie ma
energetyczne organizmu, które są połączone z określonymi strefami ciała oraz jego sensu opisywać tu bardziej szczegółowo ich odcieni i odmian, ponieważ każdy
tkankami. Masaż określonych, tak zwanych biologicznie aktywnych, lub aku- masażysta może mieć własne.
punkturowych punktów, znajdujących się na ścięgnisto-mięśniowych kanałach ener- Zabiegi lecznicze dla określonych części ciała należy przeprowadzać w okre-
getycznych, pozwala osiągnąć wymagany skutek uzdrawiający. Jednocześnie obok ślonej kolejności. Trzeba na to zwrócić uwagę, czytając odpowiednie rozdziały drugiej
mechanicznego działania na te punkty wywiera się również wpływ bioenergetyczny, części.
często wymagający zupełnie nieznacznego, prawie niezauważalnego wysiłku ze Co tyczy masażu profilaktycznego, to opisany został tylko jeden z możliwych
strony lekarza, gdyż jego energie na jakiś czas stają się jednością z energiami wariantów podejścia oraz zabiegi, które przy tym mogą być wykonywane.
pacjenta. Na tym właśnie polega mechanizm działania leczniczego, trudno wytłu- W trzeciej części książki została podjęta próba systematyzacji podejścia lecz-
maczalny z wyłącznie materialistycznego punktu widzenia. niczego przy występowaniu patologii o charakterze ogólnym: bólów w kręgosłupie,
Nie trzeba tłumaczyć, że masaż będzie skuteczny tylko pod warunkiem, że bólów głowy, objawów przewlekłego zmęczenia, schorzeń organów trawienia, strefy
przeprowadzać go będzie zdrowy i wypoczęty człowiek; nałogi lekarza przeszka- płciowej itd. Zgodnie z tradycjami chińskiej medycyny ciało człowieka wraz z
dzają w osiągnięciu wysokich rezultatów nawet jeżeli włada on doskonałą techniką „organami ciała" dzieli się na trzy części, zwane „trzema świecznikami" (w literaturze
wykonania masażu. rosyjskiej często wykorzystuje się termin „trzy grzejniki"): górna - od podstawy
Nie da się zastosować ogólnych zasad standaryzacji i schematyzacji w masażu szyi do przepony, środkowa - od przepony do pępka oraz dolna - od pępka do
klasycznym: ten sam pacjent na różnych etapach swojej choroby będzie wymagał krocza. „Trzy świeczniki" energetycznie są połączone z kanałem o tej samej
innego, czasem nawet mocno odmiennego, podejścia. Nie muszę mówić, że leczenie nazwie, znajdującym się na zewnętrznej stronie ręki. Każdy ze świeczników ma
innego pacjenta, nawet z podobną diagnozą, musi być przeprowadzone inaczej. własne „spektrum" funkcji, określane znajdującymi się w jego granicach organami.
W proponowanej uwadze Czytelnika książce została podjęta próba przedsta- Naturalnie podobny podział zachowuje się również w stosunku do chorób, związa-
wienia teorii i praktyki klasycznego chińskiego masażu, zaczynając od jego podstaw, nych ze wszystkimi trzema częściami ciała.
a kończąc na kompleksowych schematach leczniczych, umożliwiając stopniowe Rozpatrywać pracę któregokolwiek z organów trzeba właśnie ze względu na
poznawanie przedmiotu. jego energetyczne połączenie z innymi organami, znajdującymi się na tym samym
„świeczniku", biorąc pod uwagę energetyczną jedność ich czakr. Natomiast jedność
całego organizmu urzeczywistnia się przez obieg energii przez przednio- oraz
tylaośrodkowe kanały, łączące wszystkie trzy „świeczniki". Dlatego nie możemy
wyodrębnić osobnych zabiegów leczniczych w stosunku do jakiejkolwiek jednej
patologii: tak czy inaczej w proces zostanie wciągnięty cały organizm, ale leczenie
powinno być skoncentrowane przede wszystkim na najbardziej zawładniętej przez
patologię części ciała - na „świeczniku".
Dodatek zawiera opis wszystkich biologicznie aktywnych punktów, ich położenie
na dwunastu podstawowych parzystych oraz dwóch osiowych przewodzących
energię kanałach, zalecenia do ich wykorzystania w masażu. Dla specjalistów, sto-
sujących akupunkturę, do każdego punktu dołączone są dane, niezbędne w pracy.
Mam nadzieję, że proponowana książka będzie przydatna w poznawaniu tej
dziedziny wschodniej medycyny, która została ukazana w ogólnodostępnej lite-
raturze wyrywkowo i bez ogólnego kontekstu o lecznictwie Wschodu. Posiadając
wystarczająco dużo wytrwałości oraz systematyczności w poznawaniu wschod-
niego masażu, można stosować go jako dodatkowe narzędzie w leczeniu wielu
dolegliwości oraz szeroko wykorzystywać w codziennym życiu i działalności za-
wodowej.
aktywności punktu) sy między sezonami Pęcherz Czżiń V67 Tzutungu Szugu V65 Tzingu V64 Kuńluń Wejczżun V40
Element Pierwotny Drzewo Ogień Ziemia Metal Woda V66 V60
cyklu u - sin
Czynnościowa „Źródło" „Strumień" „Potok" „Rzeka" „Ujście
Znając rodzaj szkodliwego działania energii lub połączenia energii, na przykład
(funkcjonalna) rzeki" „wietrzne zimno", można korygować energie organizmu przez oddziaływanie na
charakterystyka któryś z kanałów energetycznych. W takich przypadkach trzeba kierować się
punktu połączeniami cyklu u - sin. Na tym samym przykładzie z nadmiarem Wiatru i Zimna,
odpowiadającym w cyklu Elementom Pierwotnym Drzewo i Woda, musimy nie tylko
Iń - kanały energetyczne rozproszyć energie odpowiednich kanałów energetycznych, lecz także aktywizować
Wątroba Daduń Fl Sintziań F2 Tajczun F3 Czżunfen F4 Ciujciuań F8 energie Metalu i Ziemi, oddziałując na punkty „małego cyklu" u-sin kanału
energetycznego. Lecz aktywność kanału zależy przede wszystkim od pory roku,
Serce Szaoczun C9 Szaofu C8 Szeńmeń C7 Lindao C4 Szaochaj C3 energie kanałów energetycznych zaczynają budzić się i tętnić, jak woda w źródle,
Osierdzie Czżynczun MC9 Laogun MC8 Dalin MC7 Tziańszy MC5 Ciujtze MC3 wiosną, kiedy cała przyroda budzi się ze snu. W tym przypadku na każdym meridia-nie
najbardziej aktywny w stosunku funkcjonalnym będzie odpowiedni punkt, a
Śledziona i Ińbaj RP1 Dadu RP2 Tajbaj RP3 Sznciu RP5 Ińlińciuań RP9
przez niego - punkt-źródło - można wywierać wpływ na cały meridian właśnie
trzustka
wiosną. Latem energia też jest bardzo aktywna i jest podobna do szybkiego stru-
Płuca Junciuań Rl JujtzyPlO Tajjuań P9 Tzinsiuj P8 Czitze P5 mienia, dopiero wzbierającego w siłę, - latem aktywne są „punkty - strumienie"
Nerki Szaoszan P11 Żańgu R2 Tajsi R3 Fulu R7 Ińgu RIO odpowiednich kanałów energetycznych.
Pod koniec lata, a także w okresach między sezonami energia meridianów jest
podobna do szybkiego potoku, jesienią jest spokojna, jak rzeka, wypełniona wodą,
20
zimą chowa się głębiej w organizmie -jest to podobne do ujścia rzeki w morze, do Wcześniej już mówiliśmy, że oprócz Dużego koła obiegu energii istnieją również
którego ona dociera. Małe koła, w których zasada podziału koła została zestawiona z jan- , iń-i den -
Przy takim podejściu można zauważyć, że wiośnie na jan - meridianach odpo- rytmami sinusoidy dokładnie tak samo, jak i w Dużym kole; w nim dwugodzinny
wiadają dwa rodzaje punktów: „potok" i „rwący potok" (patrz tab. 3). „Potok", lub ju odstęp dzieli się na dwa 40-minutowe okresy iń i jan (jeżeli poprzedni
- punkty, najskuteczniej wykorzystuje się w okresie zewnętrznego agresywnego dwugodzinny okres był „iński"), i na odwrót, na jan - iń (przy poprzedzającym
energetycznego wpływu cyklu u - s\n. Zewnętrzna agresja, z reguły, niesie w sobie jan jan - okresie). Dwie fazy pośrednie, każda 20-minutowa, należą do den - energii
- właściwości, dlatego ju - punkty na iń - meridianach nie występują. zależnych.
Jeżeli weźmiemy pod uwagę, że czas trwania masażu może wahać się w granicach
Masaż trzeba wykonywać w odpowiednim do jego przeznaczenia czasie, tzn. 40 minut, to dokładna wiedza astronomicznego czasu szerokości miejsca
jest to okres maksymalnej aktywności jednego z 12 parzystych meridianów. Pora umożliwi bezbłędny wybór kanału energetycznego i sposobu pracy z nim: zwięk-
przeprowadzenia masażu wywiera wpływ na wybór rodzaju kanału energetycznego: szenia aktywności życiowej, rozproszenia energii lub harmonizacji. Co dotyczy
w okresie aktywności Jan - kanału nie wolno pracować z iń - meridianem, trzeba podobnej zależności od pory roku, to musimy pamiętać o zbliżeniu energii, zwłaszcza
łączyć energie tylko jan - systemu i harmonizować energie przede wszystkim tego „janskich", do powierzchni skóry wiosną i zagłębieniu się ich wewnątrz organizmu
kanału, którego czas odpowiada masażowi. (zwłaszcza „ińskich") zimą. Wiosną i latem energie da się łatwiej rozproszyć, niż
Na schemacie Dużego koła obiegu energii oprócz wycinków czasowych aktyw- zimą, - szkodliwa energia szybciej zdąży przeniknąć do środka. Dlatego zimą trzeba
ności meridianów został podany ich podział zgodnie z zasadą jan - iń i odpowiednio bardziej wzmacniać, aktywizować „ińskie" kanały, a pod koniec łata, na odwrót, kurs
ogólnej pory doby jan - den - iń. masażu najczęściej powinien składać się z oddziaływania tylko na jan - meridiany.
W tym przypadku trzeba wziąć pod uwagę, że przytoczony dwugodzinny odstęp W budowaniu terapii trzeba kierować się fazami Księżyca. Przypominamy, że
aktywności meridianu zależy od pory roku. Dwóm godzinom odstęp ten równa się przy rosnącym Księżycu, w l i II fazie - przed pełnią księżyca - wzrasta i osiąga
(tak w przypadku nocnych, jak i dziennych kanałów) tylko w okresach wiosennej i swój szczyt moc jan - energii. Przy malejącym Księżycu, w III i IV fazie - przed
jesiennej równonocy. Jednak równość ta jest przybliżona, ponieważ trzeba brać pod nowiem, wzrasta iń. Tak więc, na przykład, w celu stymulacji energii w iń - meridia-
uwagę szerokość geograficzną miejsca. nie, zwłaszcza „nożnym" (R, F, RP), lepiej jest wykorzystać III i IV fazę, a w celu
skutecznego rozproszenia szkodzącej jan - energii będzie bardziej odpowiedni
okres wzrastającego Księżyca.
W okresach pełni Księżyca i nowiu („Spalona Droga" i „Dni Hekaty") - a one
trwają po cztery dni - lepiej jest w ogóle zrezygnować z masażu lub stosować go
bardzo ostrożnie. Przypominamy, że każdą serię masażu trzeba zaczynać od małych
obciążeń, stopniowo je zwiększając, i tak samo stopniowo powraca się do małej
*£>' intensywności oddziaływania na koniec serii. Musisz pamiętać o tym zwłaszcza w
okresach nowiu i pełni Księżyca. Nie poleca się przy przeprowadzeniu pełno-
wartościowej serii masażu robienia przerw lub wykonywania go co drugi dzień.
DEN
Nie wolno też polecać zbyt długiej serii: jeżeli prawidłowo zostały określone wy-
DEN , Zmierzch znaczniki, ustalone szkodliwe energie i wybrana prawidłowa taktyka, to efekt lecz-
Zmierzch A poranka
wieczora * niczy może nastąpić po 7-10 dniach.
\
Bardo trudno jest wyliczyć konkretne zalecenia do wykonywania masażu: ich
lista jest bardzo długa - poczynając od ostrych przeziębień do następstw wypad-
ków i ingerencji chirurgów.
Wschodni lekarz powinien przecie wszystkim określić metodę leczenia: wyko-
rzystać masaż czy zastosować igły, nie wykluczając również ziołolecznictwa, środków
napotnych, wymiotnych i przeczyszczających, zastosowania pijawek lub upustu krwi
itd. Można obrać odizolowany sposób leczenia lub kompleksowe
zastosowanie kilku zabiegów, lecz zawsze jeden ze sposobów będzie nadrzędny.
Osobom starszym, osłabionym chorobami lub dzieciom poleca się właśnie masaż.
Duże koło obiegu energii
Przeciwwskazaniem dla masażu jest wykonywanie go w okolicy urazu, któremu
towarzyszy ból i obrzęki, - w takich przypadkach pacjentowi wskazany jest spokój
i brak ruchu. Przy urazach wiązadeł i stłuczeniach w okolicy ścięgien też radzimy
powstrzymać się od masażu. (W takich przypadkach bardzo korzystny wpływ na chore
opuchnięcie wywrze okład z następujących składników: z mąki przygotowuje się
placek z dodatkiem równych ilości komponentów: 1-2 łyżki białka surowego jajka,
miodu i wódki.) Niedokładnie sprecyzowane obrażenia kręgosłupa oraz ich następstwa
wymagają dodatkowych badań, a bez dokładnej diagnozy nie należy przeprowadzać
masażu bezpośrednio na chorej strefie.
Musimy również pamiętać, że podczas każdego masażu w tkankach ciała, po-
czynając od fragmentów bezpośredniego oddziaływania, zaczynają aktywizować się
procesy biochemiczne i biofizyczne, co prowadzi do aktywizacji biopola pacjenta.
Jeżeli zostało ono mocno zmienione, to pojawiający się w wyniku proces
patologiczny może zacząć zauważalnie postępować właśnie dzięki masażom. Ma to
miejsce przede wszystkim przy różnych patologiach nowotworowych oraz gruźlicy.
CZĘŚĆ II
Nie wolno stosować masażu dla tej kategorii osób. Należy pamiętać, że podczas
masażu bioenergie bezpośrednio kontaktujących się osób - lekarza i pacjenta -w
dużej mierze stają się wspólne, a przy niedostatecznym przygotowaniu uzdro-
wiciela, jego zmęczeniu lub braku umiejętności odseparowania po pracy energii
patologicznych, przechodzą one na niego i mogą wywołać chorobę. Oprócz tego,
rozdrażnienie i każdy stan chorobowy uzdrowiciela mogą podczas masażu być prze-
kazane jego pacjentowi - o tym też trzeba pamiętać i unikać podobnych sytuacji.
Zwłaszcza aktualna jest ta zasada przy leczeniu osób o chwiejnej psychice. Dla tych Praktyka masażu
kategorii pacjentów możliwości wykonywania masażu znacznie się zawężają.
Wszelkie formy oddziaływania, - w tym również masaż, w okresie miesiączki
też są stanowczo zabronione.
Przypominamy, że przeciwwskazaniami do wykonywania zabiegów masażu są
schorzenia skóry, zwłaszcza ropiejące.
24
ROZDZIAŁ 1
36
Masaż głowy
37
7-9 ruchów, w wyniku których energetyczne
pole głowy „oczyszcza się" „przeczyszczając 4. NA-FA. Szczypanie, uchwyt z lekkim natężeniem
się". włosów w okolicy skroni, okolic za uszami i potylicy
(głowę odwraca się na stronę). Zabieg powinien
Następnie, nie odejmując dłoni od głowy,
przynieść ulgę i nie wywoływać bólu.
wykonuje się zabieg na-fa - szczypanie, tzn.
5. TZI-FA. Oklepywanie.
przeprowadza się jednorazowe ugniatanie brwi
lekkimi szczypiącymi ruchami kciuków i palców
Zabieg wykonuje się w formie lekkiego oklepywania
skroni i ciemienia poduszeczkami 2-5-go palca obu rąk.
/
wskazujących, od środka na zewnątrz. (Brwi Masaż głowy kończy się przerywanym uciskaniem
delikatnie szczypie się, lecz nie wyszczypuje). Pacjent powinien odczuwać przy- punktów fenczi (VB 20),_znajdujących się pod kością potyliczną, w zagłębieniach na
jemną lekką bolesność i ciepło. zewnątrz od brzegu mięśnia czworobocznego. Wykorzystuje się zabieg diań-siue-fa
Dochodząc do zewnętrznych końców brwi, masażysta wykonuje żo-fa - okrężne (rozdział 1, 9), który wykonuje się ugiętymi kciukiem i środkowym palcem.
ugniatanie punktu kanału energetycznego pęcherzyka żółciowego tuntzylao (VB 1),
który znajduje się w jamie skroniowej przy zewnętrznej krawędzi oczodołu, na
zewnętrz od kącika oka o 0,5 cunia1. Prawy i lewy punkt ugniata się środkowymi Masaż szyi i kończyn górnych
palcami odpowiednio zgodnie i niezgodnie z ruchem wskazówek zegara. Od-
działywanie powinno być umiarkowanie intensywne, do osiągnięcia przyjemnego Wskazania: zapalenia mięśni strefy szyjno-ramiennej, które pojawiły się w wyniku
łamania (0,5-1 minuta). zachorowań, po przeciągach, oraz nieodpowiednim ułożeniu głowy podczas snu.
Nie odrywając rąk, masażysta układa wskazujące palce na równoległe punkty Wszystkie zabiegi wykonuje się pacjentowi znajdującemu się w pozycji siedzącej.
kanału energetycznego pęcherza moczowego cuańczżu (V 2), które znajdują się na
początku brwi, nad wewnętrznymi kącikami oczu. Wykorzystuje się zabieg 1. GUEŃ-FA. Głaskanie podłużne, „wałkowanie" strefy górnej części łopatki, mięśnia
czworobocznego, zaczynając od mięśnia nadgrzebieniowego i szyi - w kierunku
czżen-din-fa (rozdział l, 13).
stawu ramiennego.
Natychmiast po zakończeniu tego działania, nie odrywając rąk środkowe Podczas przeprowadzenia zabiegu pacjent siedzi,
palce ustawia się na punkty kanału energetycznego żołądka sybaj (E 2), znajdujące ruchy wykonuje się symetrycznie, powtarzając od 3
się prostopadle o 1 cuń poniżej źrenicy prosto patrzącego oka, i oddziałuje się na do 5 razy, delikatnie, w średnim tempie. Dłoń po-
nie przez zabieg żo również do osiągnięcia przyjemnego łamania (0,5-1 minuta), winna być na wpół zgięta i rozluźniona, ruchy po-
zgodnie i przeciwnie ruchom wskazówek zegara, odpowiednio z prawej i lewej. wstają w stawie promieniowo-nadgarstkowym, wy-
Następnie palce wskazujące „przechodzą" do strefy, w której znajduje się za- konuje się je wymiennie dłoniową i grzbietową
kończenie zewnętrznego przejścia kanału jelita grubego w punkty insian (Gl 20). stroną. Mięśnie pacjenta rozluźniają się, rozgrzewają,
(jest to jedyny równoległy kanał energetyczny, mający skrzyżowanie, w danym przygotowują się do następnych zabiegów.
przypadku - pod nosem.) punkty znajdują się w bocznej bruździe skrzydeł nosa, na
skraju gruszkowatego wcięcia czaszki i posiadają wyraźną bolesność przy naciskaniu. 2. ŻO-FA. Symetryczne ugniatanie okrężne obu
Wykonuje się ucisk z wibracją czżen-czań-fa (rozdział l, 14). mięśni czworobocznych, zaczynając od inionów -w
Po zakończeniu ucisku na insian środkowe palce przenoszą się do strefy wy- dół do poziomu V1-VH kręgów szyjnych.
stępowania punktów E 5 dain (kanał energetyczny żołądka), które znajdują się Kciuki dłoni przesuwają się w dół wzdłuż zewnętrz-
przy rogu dolnej szczęki, na mięsień żwacz. Na te punkty oddziałuje się techniką żo, nego brzegu czworobocznych mięśni i lekko odchy-
po czym na tym samym kanale energetycznym żołądka trzeba odnaleźć (nie lając się, sięgają do wewnętrznych kątów dolnych
odrywając rąk natychmiast od punktów dain) na rogu czoła skrzyżowanie szwu łopatki. Zabieg wykonuje się kilkakrotnie w formie
wieńcowego z mięśniem skroniowym, tzn. punkty touwej (E 8). Na nie oddziałuje się lekkich postępowych ugniatań okrężnych. Kciuki nie
techniką żo. odrywają się od skóry, 2 i 4 palec miękko sięgają
jamy nadobojczykowej.
Cuń - indywidualna miara długości, wykorzystywana w medycynie chińskiej. Bardziej szcze-
»Alr>v»in rłnłr-7 \u Dorlafku 2.
Podczas kolejnych powtórzeń zabiegu wzrasta silą nacisku, mięśnie rozgrzewają 1. ŻO-FA.
się, rozluźniają, stają się bardziej podatne, „płynne". Po osiągnięciu tego odczucia Obydwiema rękami wykonuje się miękkie ugniatanie z naciskiem w strefie bolących
można przechodzić do następnego zabiegu. miejsc w formie'żo - zabiegu kciukami. Zabieg wykonuje się ze wzrastającą siłą,
nie przekraczającą progu bólowego.
3. BU-DZIŃ-FA. Obrót głowy z odblokowaniem kręgów szyjnych. Masażysta
obejmuje dłonią podbródek i policzek pacjenta i jednym miękkim ruchem kieruje 2. TIJA-FA.
głowę do piersi i odwraca w bok; druga dłoń znajduje się na strefie ciemieniowo- Przy niedostateczności wpływu żo-fa masaż można uzu-
potylicznej po przeciwległej stronie i jest punktem oparcia. pełnić intensywnymi uciskami (tija) po wykryciu mięśnio-
Vx// Manipulacje przeprowadza się delikatnie, pewnie, bez użycia wych powięzi rozdzielczych i oddziałując na nie 1-3 razy.
siły i często towarzyszy im trzask lub lekki chrzęst. Pacjent 3.JAO-FA.
nie powinien odczuwać bólu. Przy niepewności lub Zabieg przeprowadza się po przygotowaniu mięśni ramion i
niedostatecznym przygotowaniu zabieg przenosi się na polega na obrocie kończyny górnej w stawie ramiennym.
następny seans. Jedną ręką masażysta przytrzymuje staw łokciowy, drugą podnosi do dalszej części
Musimy jeszcze raz podkreślić, że głowa pacjenta po- przedramienia i układa na stawie przed-ramiennym. Ręka pacjenta powinna być
winna być lekko pochylona do przodu, a jej obrót jest rozluźniona, dłoń zwisa. Wykonuje się płynne, miękkie ruchy obrotowe łokciem do
przedłużeniem tego lekkiego pochylenia. tyłu i w górę, następnie w dół i na zewnątrz. Średnica „rysowanego" koła stopniowo
Przy pojawieniu się mięśniowych powięzi rozdzielczych wzrasta.
lub osobnych punktów w okolicy szyi, trzeba postawić na jeden
z nich kciuk i powoli, ze zwiększającą się siłą i nie
przesuwając, nacisnąć na wykryte miejsce. W tym momencie głowę, przy-
trzymywaną za podbródek, płynnie odwraca się w stronę, odpowiadającą bólowemu
ogniskowi. Ucisk przerywamy ze zmianą progu bólowego (osłabieniem bólu) i
pojawieniem się „płynności" włókien mięśniowych, po czym można zacząć zabieg
podstawowy.
40
Wyklucza się przeprowadzenie gwałtownych i szybkich ruchów oraz intensywne
wykonywanie zabiegu. Cały kompleks zabiegów, oddziałujących na staw, zawierający
żo-, tija- i jao - zabiegi trwa 3-5 minut. Następnie wykonuje się mocny ucisk (tija)
na punkty:
• TR 15 ciańlao, znajdujący się w górnej części łopatki, w dole nadgrzebienio-
wym;
• Gl 16 tziujgu - w zagłębieniu, tworzonym przez spojenie obojczyka z wyrost-
kiem barkowym łopatki na wysokości stawu ramiennego;
• TR 14 tziańlao - na tylnej powierzchni stawu ramiennego, z tyłu i poniżej
wyrostku barkowego łopatki;
• 1G 11 ciańtzun - poniżej środka łopatki pod jej kolcem, w środku dołu pod-
grzebieniowego;
• 1G 12 binfen - w dole nadgrzebieniowym, pośrodku kolca łopatki, gdzie przy
podniesionej ręce jest namacalne zagłębienie;
41
• 1G 10 naoszu - z tylu od stawu ramiennego przy zewnętrznej krawędzi łopatki, we
wklęśnięciu poniżej wyrostku barkowego topatki;
• IG 9 tziańczżeń - do tyłu i w do! od stawu ramiennego, pomiędzy kością
ramienną a łopatką, o 1 cuń powyżej tylnego brzegu fałdu pachowego.
4. BAŃ-FA.
Zabieg przeprowadza się po opisanych wy:
żej i wykonuje się go w następujący sposób:
ręka pacjenta jest ugięta w łokciu, który
został podniesiony na wysokość stawu
ramiennego, dłoń obejmuje strefę
nadłopatkową. Masażysta, jedną ręką
przytrzymując łokieć od dołu, drugą
V.
unieruchamia dłoń i powoli, płynnie
-mjn
1. ŻO-FA.
Zabieg przeprowadza się w formie delikatnego obrotowego postępowego ugnia-
tania przedramienia od stawu łokciowego w kierunku dłoni, wzdłuż promienio-
wego brzegu (ze strony kciuka), wzdłuż kanału energetycznego płuc i jelita grubego,
na zmianę kciukami obu dłoni. Natomiast wolna ręka masażysty lekko
utrzymuje nieruchomo dłoń pacjenta. Każdemu następnemu ugniataniu towarzyszy
wzmocnienie siły oddziaływania, lecz nie przekraczając progu bólowego. Zabieg
powtarza się 3-5 razy.
2. T1JA-CIUJCZI. f-
Wykonuje się jednorazowy mocny ucisk na
punkt Gl 11 ciujczi, znajdujący się w połowie
odległości pomiędzy nadkłykciem bocznym a
promieniowym fałdem zgięcia łokciowego.
Jednocześnie drugą ręką masażysta przytrzy-
muje dłoń pacjenta, którego górna kończyna
jest ugięta w łokciu pod kątem prostym.
3. DO-CIUJCZI.
Zabieg wykonuje się od razu po przeprowa-
dzeniu tija-ciujczi i polega na uciskaniu o
umiarkowanej intensywności punktu ciujczi.
Później prostuje się kończynę górną, potrząsa
się n i ą trzymając za rozluźnioną dłoń,
następnie przeprowadza się lekkie postępowe
nawracanie do wewnątrz i zwracanie na
zewnątrz z wyciągnięciem w swoją stronę.
4. SIUAŃ-ŻO-CIUJCZI.
Uzupełnia poprzedni zabieg. Masażysta jedną
ręką utrzymuje nieruchomo łokieć pacjenta,
drugą obejmuje nadgarstek. Wykonuje
delikatne ugniatanie (żo) punktu ciujczi kciu-
kiem, doprowadzając jednocześnie przedramię
do ramienia i obrotem przedramienia i dłoni
na zewnątrz.
Zabieg przeprowadza się 1-3 razy, stop-
niowo zwiększając zakres obrotu i dopro- \\
wadzenia.
Masaż dłoni
Wskazania: uwypuklenie kaletki ścięgnowej z tyłu dłoni w okolicy „tabakierki ana-
tomicznej".
Wykonuje się żo - oddziaływanie dookoła uwypuklenia aż do rozgrzania i
rozluźnienia włókien i tkanek mięśniowych, po nim następuje zabieg techniką bu:
przesunięcie skóry i samego uwypuklenia od środka na peryferię postępującymi
rozsuwającymi i rozpłaszczającymi ruchami obu kciuków w przeciwległych kierunkach.
Później kaletkę ścięgnową nadrywa się w
obwodzie swego uwypuklenia sposobem ań lub
tija: jeden kciuk „wchodzi" pod wytwór, drugi -
zgięty - odsuwa uwypuklenie w przeciwnym
kierunku, lokując się powyżej wytworu. Skóra
podczas tego zabiegu nie może zostać
naruszona.
Zabieg kończy się lekkim ugniataniem żo.
Masaż pleców i kończyn dolnych
Wskazania: osteochondroza szyjna.
1.TIJA-FENCZI.
Przeprowadza się uciskanie 1. i 2. lub 1. i 3. palcem na
obydwa punkty fenczi (VB 20), znajdujące się pod
kością potyliczną o l cuń powyżej tylnej linii włosów
we wklęśnięciu przy zewnętrznym brzegu mięśnia
czworobocznego. Tija-fenczi wykonuje się ze stopnio-
wym zwiększeniem siły jedno-trzykrotnie, z płynnym
„wchodzeniem" w punkt i powolnym osłabieniem
ciśnienia.
2. ŻO-FA.
Wykonuje się powierzchowne okrężne ugniatanie mięśnia czworobocznego, za-
czynając od iniona w dół wzdłuż zewnętrznego brzegu. Zabieg wykonuje się oby-
dwoma kciukami symetrycznie. Masuje się mięsień nadgrzebieniowy i czworo-
boczny i swobodny brzeg ostatniego, międzyłopatkową przykręgosłupową
przestrzeń do wysokości V-VI kręgów piersiowych. Powtarza się 1-3 razy.
3. GUEŃ-FA.
„Wałkowanie" łokciowym brzegiem rozluźnionej dłoni z na wpół zgiętymi palcami.
Zabieg wykonuje się w tej samej strefie „kołnierzykowej", co i żo-fa, syme-
trycznie.
4. BU-DZIŃ-FA.
Odwracanie głowy z jednoczesnym lekkim doprowadzeniem podbródka do piersi.
Jedną dłonią masażysta obejmuje podbródek, układając palce na policzku, drugą -
pomaga obracać głowę, obejmując ją w ciemieniowo-potylicznej strefie. Zabieg
przeprowadza się w obie strony i może mu towarzyszyć lekki chrzęst. Wykonuje się
bez użycia siły.
5. TIJA-FA.
Wykonuje się jednorazowy ucisk zgiętym kciukiem w miejscu występowania bó-
lowych mięśniowych powięzi rozdzielczych, znajdujących się przy wewnętrznym
kącie łopatki. Ucisk wykonuje się z płynnym zwiększeniem siły i trwa do l minuty.
Omówiony zestaw przeprowadza się w całości w ciągu jednego seansu, czasem ze
względu na stan pacjenta zestaw może zawierać tylko część zabiegów. Seria lecz-
nicza składa się z 5-10 codziennych zabiegów i powtarza się później zgodnie z
zapotrzebowaniami. Wyznacznikiem skuteczności jest poprawienie ogólnego
samopoczucia, zanikanie lub znaczny spadek intensywności występowania bólów
głowy, szumu w uszach, poprawa wzroku itp., jak również rozluźnienie mięśni,
zanikanie stwardnień mięśniowych i bólów, w tym również miejscowych, przywracanie
ilości ruchów w szyjnej części kręgosłupa.
44
Masaż lędźwiowej części kręgosłupa
w okresie ostrego ataku choroby
Wskazania: drażniąco-odruchowy zespół schorzeń kręgów z miejscowymi bólami w
lędźwiowej części kręgosłupa; zespól trzewiowe-od ruchowy mięśniowy i bólowy,
któremu towarzyszy blokada czynnościowa segmentu ruchowego.
Pacjent leży na brzuchu, mięśnie rozluźnione. Ustala się lokalizację bólu i
poziom dotkniętego odcinka.
1. GUOŃ-FA.
Wykonuje się „wałkowanie" strefy poniżej i po-
wyżej dotkniętego chorobą odcinka, oraz z prawej i
z lewej od niego.
Powtarza się 3-5 razy dla każdej strony. Przy
niedostatecznie wyraźnych granicach blokady spo-
jenia na wysokości IV-V kręgów lędźwiowych
przeprowadza się następujące ruchy: podstawą dłoni
ostrożnie przyciśnij i oprzyj się o strefę za-
blokowanego odcinka leżącego w stosunku do
niego powyżej kręgu, drugą ręką unieś nogę za
biodro, powoli i ostrożnie kołysz nią w górę - w dół
i niedużym szarpnięciem przeprowadź działanie.
2. ŻO-FA.
Wykonuje się ugniatanie okrężne punktów:
• VG 3 jaojanguań - pomiędzy wyrostkami kolczystymi IV i V kręgów lędźwio-
wych;
• V 23 szeńszu - na kanale energetycznym pęcherza moczowego, na wysokości
odstępu pomiędzy wyrostkami kolczystymi II i III kręgów lędźwiowych, o 1,5
cunia w bok od tylnośrodkowego kanału energetycznego;
• V 40 wejczżun - pośrodku dołu podkolanowego. Na punkt wejczżun oddziałuje
się, w odróżnieniu od poprzednich, rozsuwającymi ruchami kciuków bez
przyciskania.
3. BO-FA.
Zabieg przeprowadza się obydwoma kciukami, symetrycznie, ruchami „rozsuwa-
jącymi" tkanki przykręgosłupowej strefy dotkniętego chorobą odcinka; zabieg
powtarza się powyżej i poniżej miejscowego bólu i wzdłuż osi kręgosłupa.
4. CA-FA.
Zabieg polega na ślizgających się „wyciskających" ruchach, wykonywanych pod-
stawą dłoni i przeprowadzanych wzdłuż osi kręgosłupa w obu kierunkach, i lekkim
(„dotykowym") powrocie do stanu wyjściowego nie odrywając rąk od skóry. Pacjent
zaczyna odczuwać intensywne rozgrzanie.
45
• V 25 daczanszu - na wysokości odstępu pomiędzy IV a V kręgiem lędźwio-
5. BAŃ-FA. wym, na 1,5 cunia w bok;
Pacjent powinien położyć się na boku, przeciwległym bolącemu. Nogi ugięte w • V 54 czżibiań - poniżej wyrostka kolczystego IV krzyżowego kręgu, w odległości 3
stawach kolanowych. Noga u góry - trochę bardziej przyciągnięta do brzucha. cunie w bok; Zabieg przeprowadza się intensywnie, trwa 1-2 minuty dla
Mięśnie rozluźnione. Ramiona płynnie odwraca się oparciem dłoni o strefę stawu każdego punktu
ramiennego w ten sposób, żeby doprowadzić łopatkę do powierzchni stołu masa- (symetrycznie). '
żowego; druga ręka opiera się łokciem o strefę punktu VB 30 huantiao, znajdującą się
na pośladkach z tyłu od stawu biodrowego. 3. CA-FA.
Czynność wykonuje się szarpnięciem z umiarkowaną siłą: prawa ręka - od Wykonuje się podobnie do opisanego wcześniej {str. 45), do pojawienia się uczucia
siebie, opierając się o łokieć, podczas odblokowania segmentu lędźwiowego jest intensywnego ogrzania się.
możliwy lekki chrzęst.
4. PAJ-FA.
Zabieg polega na symetrycznym szybkim oklepywaniu przykręgosłupowej masy
mięśniowej strefy lędźwiowej środkowymi paliczkami palców obydwu rąk. Nie
powinno pojawiać się uczucie bólu.
Zabieg wzmacnia działanie zabiegu ca i umożliwia osiągnięcie większego roz-
luźnienia mięśni.
1. MO-FA.
Masaż lędźwiowej części kręgosłupa po Okrężne, powierzchniowe rozcieranie, lekkie
i szybkie, wykonuje się w strefie punktów:
usunięciu objawów bólowych • VC 12 czżuwań - na środkowej linii brzucha, o
4 cunie powyżej pępka;
Wskazania: bóle mięśniowe ze strefami rozdzielczymi, uwarunkowane zapaleniem
• E 25 tiańszu -na wysokości pępka i na ze-
mięśni lędźwiowych; uprzednie urazy z krwotokami do mięśni; zaniedbane, nie wnątrz od niego o 2 cunie;
wyleczone przypadki zapaleń korzeni nerwów rdzeniowych; stwardnienie mięśni • VC 6 cłhaj - na środkowej linii brzucha, O l ,5
lędźwiowych po długo trwających obciążeniach statycznych. cunia poniżej pępka;
• E 36 tzusańli - o 3 cunie poniżej i l cuń na zewnątrz od rzepki kolanowej;
1.GUEŃ-FA. Jeden (para) punkt masuj około 2-3 minut, podczas masażu pacjent powinien
„Wałkowanie" przeprowadza się przykręgosłupowo wzdłuż kanału energetycznego odczuwać przyjemne rozgrzanie wewnętrzne.
pęcherza moczowego 5-6 razy. Oprócz tego wykorzystuje się odmianę zabiegu gueń:
bardziej intensywne i szybkie, przypominające powierzchowne, ugniatanie okrężne. 2. AŃ-, ŻO-FA brzucha.
Zabieg wykonuje się do rozgrzania mięśni, umiarkowanego przekrwienia skóry. Zabiegi przeprowadzane są po wyżej opisanych, na tych samych punktach. Naj-
pierw wykonuje się lekkie powierzchowne ugniatanie okrężne (żo), które prze-
2. ŻO-FA punktów strefy przykręgoslupowej: mienia się w ucisk bez przesunięcia (ań). Oddziaływanie na każdy punkt (parę)
• V 23 szeńszu - na wysokości odstępów pomiędzy wyrostkami kolczystymi II i trwa około l ,5-2 minut.
III kręgu lędźwiowego, w odległości 1,5 cunia po obydwu stronach od tylno- Następnie pacjent kładzie się na brzuchu.
środkowej linii;
3. AŃ-, ŻO-FA pleców. Masaż brzucha przy osłabieniu stolca
Zabiegi przeprowadzane są w strefie przykręgosłupowej na symetrycznych punktach
kanału energetycznego pęcherza moczowego V 18, 19, 20, 21, 22, 23: 1,5 cunia po
niezakaźnego pochodzenia
obu stronach od tylnośrodkowej linii, na wysokości odstępu pomiędzy wyrostkami
kolczystymi IX-X kręgów piersiowych i do 11-111 lędźwiowych odpowiednio. Pozycja pacjenta - leżąc na plecach.
Oddziaływanie wykonuje się w formie ugniatania powierzchownego (żo), powtarzając
1. I-CZŻI-CZAŃ.
5-6 razy, następnie - jako ucisk (ań) o umiarkowanej sile na strefę par V 18, 20, 21,
Wykonuje się rozcieranie podłużne 2.-4. palcami
23 punktów, które są wspólne kanałom energetycznym wątroby, śledziony, żołądka i
wzdłuż przedniośrodkowej linii brzucha od
nerek odpowiednio. Czas oddziaływania - 4-5 minut. Masaż kontynuuje się gdy
punktu czżunwań VC 12 (o 4 cunie wyżej od
pacjent siedzi, a masażysta stoi naprzeciwko.
pępka) do punktu cihaj VC 6 (o l ,5 cunia poniżej
pępka) do pojawienia się umiarkowanego zaczer-
4. AŃ-, ŻO-FA ramion. wienienia skóry.
Obydwie ręce masażysty znajdują się w strefie nad łopatkami. Wykonuje się zabiegi
żo i ań na brzegach mięśnia naramiennego, mięśni powierzchni zewnętrznej ramienia 2. MO-FA.
i przedramienia w okolicy przejścia kanałów energetycznych jelita grubego i Wykonuje się głaskanie okrężne (tarcie) punktów cihaj (VC 6) i guańjuań (VC 4) -o 3
potrójnego świecznika w ich strefach rozdzielczych. Zabieg powtarza się 3-5 razy, do cunie poniżej pępka; zabieg wykonuje się 2.-4. palcami, zgodnie z kierunkiem
rozluźnienia mięśni i pojawienia się u pacjenta uczucia ciepła i przyjemnego łamania wskazówek zegara, przez 8-10 minut aż do pojawienia się trwałego zaczerwieniania.
mięśniowego. Kiedy pacjent zaczyna odczuwać silne ciepło, podobny zabieg przeprowadza się
w okolicy symetrycznego punktu tiańszu (E 25), znajdującego się na wysokości pępka
5. TIJA-FA. i na zewnątrz od niego o 2 cunie.
Punkty GI 4 hegu i Cl 11 ciujczi (w dole pomiędzy l i l! kośćmi śródręcza i punkt w Pozycja pacjenta - leżąc na brzuchu.
połowie odległości między nadkłykciem bocznym i promieniowym końcem fałdu
zgięcia łokciowego) ugniata się silnym przyciskaniem tija przez l minutę. 3. KUEŃ-FA.
6. CO-FA ramienia. Wykonuje się „wałkowanie" dłonią strefy przykręgosłupowej wzdłuż kanału ener-
Masażysta umieszcza ramię pacjenta między getycznego pęcherza moczowego od punktu płszu V 20 (O l ,5 cunia w bok na
własnymi dłońmi i wykonuje w przeciwnych wysokości odstępu pomiędzy wyrostkami kolczystymi Xl i XII kręgów piersiowych) do
kierunkach szybkie, „rozwałkowujące" ugnia- punktu szeńszu V 23 (na wysokości U i 111 kręgów lędźwiowych).
tania zewnętrzno-wewnętrznych stref mięśnia Zabieg wykonuje się symetrycznie dla każdej strony do osiągnięcia rozluźnienia
dwugłowego i trójgłowego; zabieg powtarza mięśni.
się 3-5 razy w kierunku od stawu ramiennego )
do łokciowego. 4. AŃ-, ŻO-FA strefy przykręgoslupowej.
Mięśnie rozluźniają się, ogrzewają, poja- Wykonuje się ucisk z ugniataniem punktów piszu (V 20), wejszu (V 21) (na wyso-
wia się uczucie przyjemnego łamania. kości odstępu pomiędzy XII piersiowym w kierunku I lędźwiowego kręgu) i szeńszu
(V 23). Kciuki przez 1-2 minuty jednocześnie oddziałują na parę punktów, kolejno
przemieszczając się w kierunku ogonowym. Zabieg powtarza się do trzech razy.
7. CO-FA międzyżebrzy.
Pacjent łączy dłonie na potylicy; masażysta, stojąc z tyłu, wykonuje symetryczne 5. MO-FA strefy przykręgosłupowej.
intensywne rozcierania dłoniową powierzchnią rąk (2. -5. palce) wzdłuż między- Wykonuje się głaskanie okrężne (tarcie) punktów strefy przykręgosłupowej w kie-
żebrzy: od środkowej linii pachowej do mostka. Jego palce układają się na V-VHI runku ogonowym. Wykorzystuje się punkty od piszu (V 20) do panguanszu (V 28) (na
międzyżebrzach i, po wykonaniu trzech zabiegów co, przesuwają się o jedno niżej, wysokości odstępu między wyrostkami kolczystymi H i III kręgów krzyżowych, w bok
ogarniając V1-IX i VIł-X międzyżebrza (również powtarzając 3 razy). Wrażenia o 1,5 cunia). Na punkty te oddziałuje się do pojawienia się wrażenia intensywnego
pacjenta są podobne do wrażeń przy co-fa ramienia. ogrzania się.
49
48
ROZDZIAŁ 4
Zabteg fw^-2 minuty w punkcie czancian (VG 1), znajdującym się pod kością
ogonową.
Leczenie manualne stawów i
Masaż brzucha przy zaparciach kręgosłupa
Przy zaparciu wykonuje się te same czynności, co i przy osłabieniu stolca, uzupełnione
następującymi zabiegami.
I-czżi-czań (1) przedłuża się niżej i sięga punktu guańjuań (VC 4) (4 cunie poniżej
pępka).
1. JAO-FA. Obrót w stawie ramiennym.
Mo-fa (2)-'w punktach cihaj (VC 6) i guańjuań (VC 4)'wykonuje się przy bardziej Zabieg przeprowadza się tylko na kończynach górnych w formie płynnych ruchów
wyrazistych odczuciach, później dodaje się zabieg żo-fa punktów szeńciue (VC 8) obrotowych w stawie ramiennym. Ręka pacjenta musi być ugięta w stawie łokcio-
(środek pępka) i cihaj (VC 6). Zabieg wykonuje się jednym palcem, nie wgniatając wym i rozluźniona. Prawą rękę masażysta (dla odpowiedniej pacjenta) podkłada pod
pępka. Trzeba osiągnąć intensywne ogrzanie okolic pępka. przedramię i unieruchamia ramię, przytrzymując go całą powierzchnią dłoni. Lewą
ręką masażysta przytrzymuje obręcz ramienną pacjenta, zapewniając statyczność
tułowia. Trzeba wykonać 5-6 ruchów obrotowych, lekko, płynnie, powoli, od środka
AŃ-, ŻO-FA na zewnątrz ze zwiększającym się zakresem.
Jednocześnie obydwoma rękoma masażysta rozciąga ramię wzdłuż osi podłużnej.
Na zakończenie masażu wykonuje się uciskanie i ugniatanie punktów tzusańli Pod palcami lewej ręki, która unieruchamia ramię, powinno pojawić się wrażenie, że
(E36) i nejguań (MC6) (na wewnętrznej powierzchni przedramienia, powyżej odczuwa się przestrzeń pomiędzy powierzchniami stawowymi.
środka fałdu promieniowo-nadgarstkowego) przez 1 minutę dla każdego.
Zabieg ma różne wskazania i jest wykorzystywany głównie w leczeniu kom-
Oddziaływanie na punkt nejguań odbywa się mniej intensywnie, bez uczucia bólu.
pleksowym przykurczy stawu ramiennego oraz przy pourazowym przywracaniu
Zabiegi na plecach pacjenta przeprowadza się podobnie jak opisane powyżej.
ruchów w pełnym zakresie (nie w ostrym okresie).
52
wzdłuż powierzchni grzbietowo-dłoniowych. Przy tym słychać lekki chrzęst palca i ROZDZIAŁ 5
trzask ześlizgujących się palców masażysty. Wyznacznikiem prawidłowości prze-
prowadzenia zabiegu jest pojawiające się wrażenie uwolnienia międzystawowych
powierzchni palców, lekkiego ich stukania.
Zabieg uzupełnia się lekkim obrotem każdego palca po osi podłużnej. Przy
ustaleniu siły oddziaływania trzeba brać pod uwagę stopień gotowości palców do Profilaktyczny ogólnie
zabiegu oraz ich możliwą patologię.
Zabieg uzupełnia się twardym jednorazowym wzmacniający masaż
ugniataniem podłużnym palców wzdłuż po-
wierzchni bocznych, pochwyconych między 2. a
3. palcem masażysty.
Zabieg jest wielofunkcyjny.
5. CIAŃ-DOU-FA. Potrząsanie rozluźnioną koń-
W rozdziale tym zostały opisane niektóre schematy masażu,
umożliwiające osiągnięcie harmonizacji biopola i optymalnego
funkcjonowania mięśniowo-ścięgnistych kanałów energetycznych.
czyną. Według stopnia oddziaływania zabiegi masażu profilaktycznego umownie dzielą się
Zabieg przeprowadza się w leżącej pozycji pa- na lekkie, miękkie, zmiękczone, pewne> poważne. Taka chwiejna gradacja
cjenta - dla nóg, w siedzącej - dla rąk. masażysta dodatkowo podkreśla różnorodność odmian tego samego zabiegu masażu. W
unieruchamia rozluźnioną rękę pacjenta, obejmując ją każdej konkretnej sytuacji trzeba zwracać uwagę przede wszystkim na poziom
w dalszej części przedramienia i dłoni, lekko nią statusu energetycznego pacjenta i doświadczenie lecznicze masażysty. Podczas
potrząsa dla sprawdzenia rozluźnienia mięśni, i wykonywania masażu nie wolno również nie doceniać poprzednich chorób, zmę-
kilka razy miękko szarpie za rękę „na siebie" ze stopniowo wzrastającą czenia pacjenta i temu podobnych czynników.
intensywnością. Ćwiczenie przypomina uderzenie batem.
W podobny sposób, lecz mniej intensywnie, wykonuje się zabieg na kończy-
nach dolnych, unieruchamiając je obejmując jedną ręką dalszy odcinek podudzia, Masaż okolic szyi
drugą - zewnętrzną i wewnętrzną kostkę, opierając dłoń o kość piętową.
Wyznacznikiem prawidłowości wykonanego zabiegu jest wrażenie uwolnienia Pacjent siedzi, lecz niektóre z przytoczonych zabiegów można wykonywać, gdy
powierzchni stawowych, lekkie ich stukanie. Niedopuszczalny jest ból przy wyko- pacjent leży na brzuchu.
nywaniu ćwiczenia.
1. ŻO-FENCZł. Ugniatanie okrężne punktu fenczi.
Punkt fenczi (VB 20) znajduje się w dole pod kością potyliczną przy zewnętrznym
brzegu mięśnia czworobocznego.
Punkt ugniata się kciukiem i środkowym palcem jednocześnie z obu stron, 3-
5 razy (około minuty). Wrażenia bólowe nie powinny być intensywne.
56
57
11. NA-FA. Szczypanie, głębokie ugniatanie zewnętrznej powierzchni rąk. 15. TAŃ-TZIŃ-FA. Ugniatanie bocznych powierzchni palców.
Kończyny górne są opuszczone i rozluźnione. Jedną ręką masażysta przytrzymuje Dłoń pacjenta jest rozluźniona, unieruchomiona w lewej ręce masażysty. Kolejno
dłoń pacjenta, a drugą ugniata zewnętrzne mięśnie ramienia, zaczynając od stawu ugniata się powierzchnie boczne palców obydwu rąk w taki sposób, żeby one
ramiennego w kierunku łokciowego. Zabieg przypomina wyciskanie i wykonuje się przechodziły między ugiętymi i twardo złączonymi wskazującym i środkowym
pewnie i wystarczająco intensywnie, powtarzając 3 razy dla każdej strony. palcem.
Pacjent powinien odczuwać rozgrzanie i przyjemny ból mięśni.
16. CIAŃ-DOU-FA. Potrząsanie ręką.
Masażysta trzyma rozluźnioną rękę pacjenta za najdalsze paliczki 2.-5. palców,
umieszczając swój wskazujący i środkowy palec pod nimi, a kciuk - na górze.
Właściwy zabieg polega na podobnym do uderzenia batem potrząsaniu ręką z
jednoczesnym przyciąganiem do siebie.
Zabieg wykonuje się jednorazowo, lekko, bez zastosowania siły, lecz sprężyście.
Szarpnięcie „na siebie" jest niedopuszczalne. Potrząsanie kończy się obrotem ręki
w stawie ramiennym z tyłu w przód, nie gwałtownie, robiąc 3-5 obrotów o
wzrastającej średnicy.
W wyniku prawidłowo przeprowadzonego przygotowania rozluźniającego
mięśnie i właściwego zabiegu do-fa, można zlikwidować blokady czynnościowe w
górnej części kręgosłupa.
w z r o
s e u d
k w c b
a n h l
z ą u o
u t k
j r s o
ą z t w
c , o a
y p n
m l n i
; e i e
k o
d k w i
r o o
u p
g w s r
z
y w
w
r c
ó a
c ł
e y
n m
i
e z
a
r k
u r
c e
h s
ó i
w e
.
w
9. CZZAN-TZIŃ. Przeciąganie
s kolana do piersi.
t Zabieg polega na trzykrotnym
a przyciąganiu ugiętej w stawie
w kolanowym nogi do piersi: w pozycji
i środkowej, do środka i na zewnątrz.
e Jedną ręką masażysta unie-
s 65
k
o
k
o
w
o
-
g
o
-
l
e
n
i
o
w
y
m
ruchamia nogę pacjenta trzymając za sklepienie stopy, drugą - za kolano. Zabieg ROZDZIAŁ 6
powtarza się dla drugiej nogi, a później jednocześnie dla obu nóg. Przy pochyleniu
miednica pacjenta nie powinna odrywać się od powierzchni stołu. Przy
następstwach pourazowych stawu biodrowego zabieg trzeba wykonywać bardzo
ostrożnie, stopniowo zwiększając zakres ruchów.
68
4. MO-FA. Rozcieranie okrężne.
Zabieg wykonuje się podstawą dłoni lub złączonymi razem wskazującym, środko-
wym i serdecznym palcami i bardzo przypomina żo-fa. Też wykonuje się najpierw
zgodnie z ruchem wskazówek zegara, następnie w przeciwnym kierunku okrężnymi
ruchami obrotowymi, bez przyspieszenia, bez nacisku i przesuwania skóry.
69
7. JUŃ-FA. Rozcieranie okrężne. 3. TUJ-TAJJAN. Rozcieranie punktu tąjjan.
Pacjent siedzi, lekko pochylając głowę go przodu, albo leży na plecach. Zabieg
wykonuje się symetrycznie poduszeczkami palców środkowych w okolicy pozaka-
nałowego punktu tąjjan: trochę niżej bocznego końca brwi, o l cuń na zewnątrz we
wklęśnięciu na skroni. Palce wykonują ruchy obrotowe w kierunku skroni,
najpierw głaskające, następnie - delikatnie ugniatające. Pod koniec zabiegu zmniejsza
się intensywność działania.
Szybkość wykonywania - 60-120 na minutę, przez jedną do półtorej minuty.
Zabieg jest kontynuacją opisanych wyżej technik masażu głowy i ma te same
wskazania.
Zabieg wykonuje się stroną grzbietową 4. TIJA-SZAN-GEŃ. Ucisk paznokciem w okolicy nasady nosa.
środkowych paliczków ugiętych 2.-5. palców Pacjent znajduje się w pozycji leżącej lub siedzącej. Działanie wykonuje się w
lub boczną powierzchnią kciuka. Ruchy punkcie, znajdującym się na nasadzie nosa, w zagłębieniu pomiędzy wewnętrznymi
powinny być lekkie, ślizgające się, zgodnie z ruchem wskazówek zegara, z kącikami oczu. Wykonuje się jednorazowy ucisk paznokciem kciuka z wibracją o
prędkością 90-120 na minutę. małym zakresie ruchów, do osiągnięcia progu bólowego.
Zabieg trwa kilka sekund. Pacjent zaczyna odczuwać lekki, przyjemny, lokalny
ból.
Masaż głowy i szyi Wskazania: gotowość skurczowa przy niedoborze witaminy D, gorączkowe
drgawki lub stan skurczowy przy podwyższonej temperaturze, skurcze twarzy, ból
1. TUJ-TIAŃ-MEN. Rozcieranie liniowe czoła wzdłuż linii środkowej. głowy, zawroty głowy.
Pacjent leży na plecach, masażysta staje przy tym końcu stołu, gdzie znajduje się
głowa. Zabieg wykonuje się kciukami, 2.-5. palce obu dłoni układają się na strefach 5. TIJA-ŻEŃCZŻUN. Uciskanie paznokciem pod podstawą przegródki nosowej.
ciemieniowo-skroniowych, delikatnie unieruchamiając głowę dziecka. Pacjent znajduje się w pozycji siedzącej lub leżącej. Lewą ręką masażysta unieru-
Zabieg wykonuje się od dołu w górę w formie wymiennego delikatnego kre- chamia potylicę pacjenta, paznokciem kciuka prawej ręki wykonuje ruchy w okolicy
skowego głaskania, ześlizgiwania. Skierowany jest wzdłuż równoległych linii ka- punktu żeńczżun (VG 26): wzdłuż linii środkowej, na granicy górnej i środkowej
nału energetycznego pęcherza moczowego i zaczyna się przy wewnętrznych koń- części przestrzeni nad wargą górną i podstawą przegródki nosowej. Zabieg
cach brwi. Nie dotyka owłosionej części głowy. Wykonuje się lekko, szybko (90-120 wykonuje się jednorazowo, silnie i towarzyszy mu wyraźne uczucie bólowe.
razy na minutę), po 3-5 powtórzeń. Zabieg ma charakter reanimacyjny. Wskazaniami do przeprowadzenia są omdlenia
Pacjent zaczyna odczuwać ciepło i przyjemne lekkie rozszerzenie w okolicy i stany napadowe, napady epilepsji, porażenie cieplne.
czoła. Zabieg jest wykorzystywany przy bólach głowy, przegrzaniach przy ostrych
schorzeniach oddechowych, zmęczeniu, osłabieniu, złym humorze i zaburzeniach 6. ŻO-INSIAN. Ugniatanie okrężne punktu insian.
snu, niepokojach po przerażeniach u małych dzieci. Pozycja pacjenta - siedzi lub leży. Masażysta wykonuje ugniatanie punktu insian
(Gl 20), znajdującego się w bocznej bruździe skrzydła nosa, prostopadle poniżej
2. TUJ-BAŃ-GUN. Rozcieranie brwi. wewnętrznego kącika oka. Ugniatanie wykonuje się poduszeczkami palców wska-
Zabieg wykonuje się, gdy pacjent leży na plecach. Kciuki masażysty wykonują zujących lub środkowych obydwu rąk, symetrycznie, ruchami obrotowymi w pro-
symetryczne ruchy rozbieżne wzdłuż górnej krawędzi brwi, od środka - na ze- mieniowo-nadgarstkowych stawach.
wnątrz. Przeprowadza się 20-30 okrężnych ruchów ugniatających. Pacjent odczuwa
Masaż wykonuje się delikatnie i płynnie, wygładzając górny brzeg brwi, lekko je lekki ból.
przyciskając i ześlizgując się. Prędkość wykonania i ilość chwytów odpowiadają Wskazaniami do zabiegu są utrudnienia w oddychaniu nosem, schorzenia nosa,
zabiegowi tuj-tiań-men. bóle głowy, bóle zębów, skurcz nerwowy.
Pacjent odczuwa lekkie ciepło, przyjemne kłucie w okolicy brwi. Wskazania
dla przeprowadzenia zabiegu są podobne do tuj-tiań-men. 7. ŻO-TZIACZE. Ugniatanie okrężne punktu tziacze.
Pacjent znajduje się w pozycji siedzącej lub leżącej. Masaż wykonuje się w okolicy
ł 10. ŻO-ER-HOU-CZU. Obrót okrężny, ugniatanie okolic wyrostka sutkowatego.
punktu tziacze (E 6), znajdującego się z przodu i do góry od kąta szczęki górnej, | w
zagłębieniu. Ugniatanie wykonuje się poduszeczką palca środkowego, wzmocnionego Masażysta siedzi lub stoi twarzą do dziecka. Zabieg wykonuje się poduszeczkami
położonym na nim palcem wskazującym, symetrycznie po obu stronach przez 0,5-1 środkowych palców po obu stronach jednocześnie. Przy tym kciuk i palec wskazujący
minutę. przytrzymują małżowinę uszną i lekko odchylają ją.
Wskazaniami do przeprowadzenia zabiegu są obwodowy niedowład nerwu Masaż wykonuje się w strefie punktów cimaj (TR 18) i łusi (TR 19), znajdują-
twarzowego, opadnięcie powieki górnej, nerwoból III pary nerwu trójdzielnego, cych się poza małżowiną uszną na wolnej od włosów powierzchni wyrostka sut-
bóle w zębach żuchwy, zapalenie ślinianki przyusznej, bóle i napięcie mięśni po- kowatego, na wysokości zewnętrznego przewodu słuchowego (cimaj) i o l cuń
tylicznych i szyjnych, chrypka. powyżej tego miejsca (lusi). Obrót powtarza się 30-50 razy, szybko, delikatnym
bezbolesnym „wgniataniem".
8. TUJ-SIŃ-MEŃ. Rozcieranie liniowe środkowej linii głowy. Zabieg można Wskazaniami do przeprowadzenia zabiegu są oznaki zaczynającego się zastoju
wykonywać osobno lub jako kontynuację już opisanego chwytu tuj-tiań-men żylnego i obrzęku - obrzmienia mózgu: bóle głowy, zawroty głowy, nud-ności,
(patrz nr 1) i jest przeprowadzany podobnie, lecz jest zgodny z tyl-nośrodkowym wymioty, gotowość skurczowa, jak również uczucie przerażenia i lęku u dzieci.
kanałem energetycznym.
Działanie zaczyna się od punktu szeńtin (VG 24), znajdującego się o H cunia 11. NA-FENCZ1. Ugniatanie z uchwytem strefy punktów fenczi.
powyżej przedniej granicy włosów, i kończy się w punkcie jameń (VG 15) - o ł/i Pozycja pacjenta - leżąc. Masażysta znajduje się z tyłu po lewej stronie; lewą ręką
cunia powyżej tylnej granicy włosów (między I a II kręgami szyjnymi). Przesuwając przytrzymuje on głowę dziecka w okolicy czoła, kciukiem i środkowym palcem
się w kierunku potylicy ręce masażysty obejmują głowę pacjenta w ciemieniowo- prawej ręki wykonuje zabieg symetrycznie w okolicy prawego i lewego punktu
potylicznych strefach, delikatnie ją unieruchamiając, a kciuki na zmianę wykonują fenczi (VB 20). Punkty te znajdują się pod kością potyliczną o l cuń powyżej tylnej
ruchy ślizgające się. Trzeba unikać zbyt mocnego uciskania i pojawienia się odczuć granicy włosów, w zagłębieniu przy zewnętrznym brzegu mięśnia czworoboczne-go.
bólowych. Oprócz tego można ugniatać położoną niedaleko parę punktów tiańczżu (V 10),
Zabieg trwa 2-3 minuty, powtarza się 3-5 razy. znajdującą się trochę w stronę od Jamki" punktu fenczi i na tej samej wysokości.
Przy nie zamkniętym ciemiączku wielkim u dzieci w pierwszym roku życia Ugniatanie powtarza się 5-10 razy w formie przerywanego uciskania z małym
trzeba się wstrzymać od zabiegu tuj-siń-meń. zakresem ruchów obrotowych do osiągnięcia progu bólowego, symetrycznie po
Wskazaniami do przeprowadzenia zabiegu są różnego rodzaju bóle głowy, obu stronach i jednocześnie.
niepokój, zaburzenia snu, fobie i stany lękowe, drgawki, sztywność mięśni karku, Wskazaniami do zastosowania zabiegu w strefie fenczi są silne schorzenia dróg
utrudnienia w oddychaniu przez nos i różnego rodzaju nieżyty nosa. oddechowych, którym towarzyszą przegrzanie ciała, bóle głowy w okolicach czoła i
skroni, łzawienia; krwotoki z nosa; niepokoje i neurastenia.
9. TUJ-ŻO-BAJHUEJ. Rozcieranie i ugniatanie punktu bajhuej. Masaż punktów tiańczżu wykonuje się również przy schorzeniach dróg odde-
Pozycja pacjenta - leżąc lub siedząc. Punkt bajhuej znajduje się na środkowej linii chowych z mocnymi bólami nosa i gardła, bólem głowy w okolicy potylicy i za
głowy, w miejscu jej skrzyżowania z linią, łączącą przewody słuchowe zewnętrzne na oczami, sztywnością mięśni karku.
płaszczyźnie czołowej. Oddziaływanie punktowe wykonuje się kciukiem lub
palcem środkowym. 12. TUJ-TIAŃCZŻU. Rozcieranie ślizgowe szyi w dół, od punktu tiańczżu.
Można przeprowadzić lekki obrót okrężny ze stopniowym zwiększeniem siły Pozycja wyjściowa pacjenta i masażysty jest podobna do ich pozycji podczas prze-
działania, które przemienia się w odczuwalny ucisk (żo). Wykonuje się do 50 ru- prowadzenia zabiegu na-fenczi. Tuj-tiańczżu można wykorzystywać jako zabieg
chów ugniatających. Palec nie przesuwa się na skórze podczas obrotu. samodzielny, a można również jako kontynuację na-fenczi, lecz wykonuje się go
Wskazania do zabiegu są dosyć podobne do wskazań do techniki tuj-siń- palcami wskazującym i środkowym prawej ręki.
meń. Trzeba tylko podkreślić, że wykorzystywanie punktu bajhuej jest bardziej Zabieg polega na szybkim ślizganiu się po skórze szyi przy kanale energetycznym
skuteczne na bóle głowy, zawroty głowy, drgawki i niepokoje. Oprócz tego, pęcherza moczowego, symetrycznie, zaczynając od punktu tiańczżu (V 10) do V-VI
może być wykorzystywany dla leczenia nietrzymania moczu i wypadnięciach kręgów szyjnych. Odległość od środkowej linii szyi równa się przy tym l 1/3-1 H
odbytnicy. cunie.
Punkt bajhuej, podobnie jak ińtan, ma wyraźne znaczenie energetyczne. Za Zabieg wykonuje się szybko, do 100-200 razy, i delikatnie, gdy paliczki dalsze 2.
pośrednictwem tych punktów dokonuje się połączenie człowieka z energią ko- i 3. palców wyginają się i lekko odbijają.
smiczna. Zabiegi tuj-siń-meń i tu-żo-bajhuej czasem nazywane są „otwarciem bram
niebieskich" i zaczynają się od strefy „trzeciego oka". 73
72
Wyznacznikiem osiągnięcia zamierzonego rezultatu przy przeprowadzeniu zabiegu Zabieg trwa od 0,5 do 1 minuty, jest wykonywany symetrycznie po obu stro-
tuj-tiańczżu jest pojawienie się intensywnego zaczerwienienia się skóry, lekkiego nach, do pojawienia się zaczerwienienia skóry.
otarcia i, możliwie, wydzieliny posokowatej przy intensywnym oddziaływaniu. Wskazaniami do przeprowadzenia są kaszel, zadyszka, bóle w piersi, czkawka,
Wskazania do wykonania - przegrzanie ciała przy schorzeniach dróg odde- wymioty. Zabieg ma dobroczynny wpływ na dychawicę oskrzelową.
chowych, sztywność mięśni karku, bóle głowy, wymioty.
5. CA-MO-SIE-LEJ. Rozcieranie przestrzeni międzyżebrowych.
Masażysta obejmuje klatkę piersiową dziecka obydwoma rękami i dłoniową po-
Masaż piersi wierzchnią palców wykonuje rozcieranie, zaczynając od tylnobocznych linii w kie-
runku mostka, symetrycznie, w okolicy V-X międzyżebrzy.
Podczas wszystkich zabiegów pacjent leży na plecach. Zabieg można wykonywać w pozycji, gdy dziecko siedzi. W tej sytuacji masa-
żysta wykonuje rozcieranie od mostka do tylu.
1. ŻO-TIAŃTU. Ugniatanie okrężne punktu tiańtu. Ilość ruchów masażowych - 30-60.
Zabieg wykonuje się poduszeczkami kciuka lub palca środkowego w okolicy punktu Wskazaniami do przeprowadzenia zabiegu są powiększenie wątroby i śledziony,
tiańtu (VC 22), znajdującego się trochę wyżej od górnego brzegu wcięcia szyjnego niestrawność, bóle w okolicy dołku podsercowego.
mostku. Ugniatanie wykonuje się przez lekkie uciskanie i obrót bez przesunięcia
palca na skórze, 10-15 razy, jednokrotnie. Nie powinno być uciskania na wcięcie
szyjne mostka. Masaż brzucha
Wyznacznikiem prawidłowego przeprowadzenia jest zaczerwienienie skóry.
Wskazaniami są kaszel, bóle gardła, napady dychawicy oskrzelowej, uczucie 1. ŻO-FA. Ugniatanie okrężne punktu czżunwań.
ściskania za mostkiem, ciężkie odchodzenie plwociny. Punkt czżunwań (VC 12), znajdujący się na środkowej linii brzucha, o 4 cunie
powyżej pępka, ugniata się ruchami okrężnymi środkowego palca lub podstawą
2. ŻO-TUJ -TAŃCZŻUN. Rozcieranie i ugniatanie mostka w okolicy punktu dłoni. Palce nie przesuwają się po skórze. Ugniatanie wykonuje się delikatnie,
tańczżun. umiarkowanie intensywnie. Wykonuje się 60-120 ruchów masażowych, w ciągu 3
Zabieg wykonuje się poduszeczką lub podstawą kciuka w formie ugniatania okręż- minut, w zależności od założonego rezultatu: aktywizacji lub uspokojenia.
nego w okolicy punktu tańczżun (VC 17), przemieniającego się w ślizgowe deli-
Wskazania: słaby apetyt, wymioty, czkawka, mdłości, wzdęcie brzucha, nie-
katne rozcieranie w górę wzdłuż mostka. strawność, bóle brzucha.
Zabieg trwa 1-1,5 minuty do pojawienia się umiarkowanego zaczerwienienia Efekt działania można wzmocnić przez podobne oddziaływanie żo-fa na punkt
skóry. tzusańli (E 36) po obu stronach.
Wskazaniami do przeprowadzenia zabiegu są kaszel, dychawica oskrzelowa, Zabieg żo-fa kontynuuje się w górę wzdłuż środkowej linii brzucha do punktu
uczucie ścieśnienia za mostkiem. tiańtu (VC 22), to znaczy do górnego brzegu wzięcia szyjnego mostku. Przede
wszystkim wykonuje się nacisk w już wymienianym punkcie tańczżun (VC 17),
3. ŻO-ŻUGEŃ. Ugniatanie okrężne w okolicy punktu żugeń. Zabieg wykonuje się który znajduje się na skrzyżowaniu przedniej linii środkowej, pośrodku odległości
w formie ugniatania okrężnego poduszeczką kciuka punktu żugeń (E 18), między sutkami. Punkt VC 17 czynnościowo i energetycznie łączy piersiowy odcinek
znajdującego się w V międzyżebrzu , 4 cunie na zewnątrz od linii środkowej, kanału energetycznego potrójnego świecznika z kanałami serca, wątroby, śledziony i
poniżej sutka o jedno międzyżebrze. jest węzłem wszystkich dodatkowych kanałów.
Zabieg trwa od 0,5 do l minuty, jest wykonywany symetrycznie po obu stro-
nach, do pojawienia się zaczerwienienia. Wskazania: bóle w piersi, kaszel, zadyszka, skurcz przełyku, wymioty.
Wskazaniami do przeprowadzenia zabiegu są kaszel, odbijanie z żołądka, Możliwe są uciskania w innych punktach tej strefy przedniośrodkowego kanału
energetycznego w zależności od objawów. Zabieg wykonuje się podobnie do
czkawka, słaby apetyt.
oddziaływania na punkt czżunwań.
4. ŻO-ŻU-PA. Ugniatanie okrężne w okolicy punktu tiańsi. Zabieg wykonuje się w
formie ugniatania okrężnego poduszeczką kciuka punktu tiańsi (RP 18), 2. FEŃ-TUJ-FU. Rozcieranie skóry brzucha.
znajdującego się w IV międzyżebrzu, w bok od środkowej linii o 6 cuni (na Zabieg wykonuje się wolną powierzchnią i podstawą kciuka obu dłoni i polega na
zewnątrz od sutka o 2 cunie). lekkim i szybkim rozcieraniu nadbrzusznej strefy od środkowej linii w bok. Roz-
cieranie (tuj) zaczyna się od podżebrzy i stopniowo Obydwie odmiany zabiegu na pępek można uzupełnić chwytaniem (szczypa-
przemieszcza się w dół. Skóra brzucha dziecka, niem) pępka 1.-3. palcami lub kciukiem i środkowym paliczkiem wskazującego.
tkanka podskórna i warstwy mięśni delikatnie się Szczypanie wykonuje się delikatnie i towarzyszy mu ruch „na siebie" oraz wibracja.
„rozsuwają". Wykonuje się co 50. ugniatanie okrężne (żo) lub rozcieranie (mo) pępka.
Zabieg powtarza się 100-200 razy przez 3-5 Wskazaniami do przeprowadzenia zabiegu są bóle w brzuchu, wymioty, bie-
minut, towarzyszy mu umiarkowane zaczerwić^ gunka, wypadnięcie odbytnicy.
nienie się skóry. Dziecko powinno czuć się kom-
fortowo i odczuwać ciepło. Brzuch robi się miękki i 4. ŻO-TIAŃSZU. Ugniatanie okrężne punktu tiańszu.
podatny na działania. Zabieg polega na okrężnym symetrycznym ugniataniu (żo-fa) punktów tiańszu (E
Feń-tuj-fu można uzupełnić zabiegiem mo: 25), znajdujących się na wysokości pępka, na zewnątrz o 2 cunie. Ugniatanie wy-
okrężne (zgodnie z ruchem wskazówek zegara) konuje się 2. i 3. palcami obu rąk od razu po zabiegu tu -tzi lub jako kontynuacja
głaskanie, przechodzące w tarcie podstawą dłoni, zabiegu feń-tuj-fu. Czas trwania zabiegu - 3 minuty. Ilość ruchów zależy od wy-
kciukiem lub dwoma-trzema palcami od jednego branego celu oddziaływania: aktywizacji lub uspokojenia. Wskazaniami są
punktu do drugiego lub wzdłuż kanałów zaburzenia trawienia, słaby apetyt, bóle w brzuchu, wymioty, zaparcia, biegunka.
brzucha: środkowego, nerek, żołądka, śledziony. Oddziaływania na pępek (tu-tzi) i na punkt tiańszu umożliwiają normalizację pracy
(Kanał energetyczny nerek znajduje się po obu jelit, harmonizację energii średniego świecznika.
stronach środkowego, w odległości 0,5 cunia, żo-
łądka - o 2 cunie, śledziony - o 4 cunie.) 5. NA-TU-TZIAO-TIAŃSZU. Szczypanie w okolicy punktów
Wygodniej jest wykonywać zabieg obydwiema tiańszu (E 25).
rękami. Zabieg powtarza się 3-5 razy do pojawienia się wrażeń bó-
Wskazaniami są bóle brzucha, niestrawność, lowych, intensywnego zaczerwienienia się skóry. Wskazaniami
wymioty. W zależności od objawiających się symp- są bóle brzucha, biegunka,
tomów trzeba zwiększać lub zmniejszać oddzia-
ływanie, osiągając harmonijny lub uspokajający 6. ŻO-DAŃ-TIAŃ.
skutek. Masaż wykonuje się w formie zabiegów żo i mo w okolicy
Zabiegi na brzuchu mogą zostać uzupełnione punktu cihaj (VC 6), znajdującego się na środkowej linii, o 1,5
oddziaływaniem na punkt tzusańli (E 36) w for- cunia niżej pępka.
mie ucisku o średniej sile. Można wykorzystać Zabieg trwa przez 1-3 minuty w formie 5-150 ruchów
również opisane w rozdziale l zabiegi feń-tziń-fa obrotowych, do pojawienia się nieznacznego lub wyrazistego zaczerwienienia się
(8), diań-siue-fa (9), czżen-din-fa (13). skóry.
Punkt ma szeroki zakres wskazań, spośród których można wyróżnić: bóle
3. TU-TZI. Oddziaływanie na pępek. dookoła pępka przy rozstrojach przewodu pokarmowego, bóle przy przepuklinie
Istnieje w formie dwóch podstawowych odmian: pachwinowej, utrudnienia przy oddawaniu moczu, przy skurczach mięśnia zwie-
Żo - ugniatanie okrężne, obrót zgodnie z racza, nietrzymanie moczu, zaburzenia snu, niemocy, przygnębienie. Działając na
ruchem wskazówek zegara, bez przesunięcia i punkt cihaj trzeba dążyć do harmonizującego rezultatu.
odrywania palców od skóry. Wykonuje się podu-
szeczką środkowego palca, wzmocnionego wska- 7. TUJ-GUAŃJUAŃ. Rozcieranie okrężne punktu guań-juań. Zabieg żo-dań-tiań
zującym, lub podstawą dłoni. Tempo średnie, sto- można uzupełnić zabiegiem tuj-guań -juań: rozcieraniem okrężnym okolic
sowana siła - umiarkowana; czas trwania - do 3 punktu guańjuań (VC 4), znajdującego się o 3 cunie poniżej pępka, boczną
minut; powierzchnią złączonego z kciukiem ugiętego wskazującego palca. W tej sytuacji
Mo - głaskanie okrężne, pocieranie. Wyko- pojawia się koncentracja energetyczna w tworzącej się pustej pięści.
nuje się dwoma - trzema palcami lub podstawą Wykonuje się do 50 rozcierań okrężnych umiarkowanej intensywności, do po-
dłoni, lekko i szybko, również nie odejmując od jawienia się lekkiego zaczerwienienia skóry i pojawienia uczucia ciepła.
skóry, przez 3-5 minut.
77
76
Masaż pleców i lędźwi u dzieci Zabieg jest skuteczny przy przeziębieniach, którym towarzyszą kaszel i ból
glowy; przy bólach pleców. Wykonuje się zwykle razem z oddziaływaniem na
1. NA-TZIAŃTZ1N. Ugniatanie ze szczypaniem i uciskaniem punktu tziańtzin. okolice punktu daczżuj (VG 14).
Zabieg wykonuje się w strefie oddziaływania punktu tziańtzin (VB 21), znajdującej się
na wysokości odstępu pomiędzy wyrostkami kolczystymi VII szyjnego i I pier- 4. ŻO-SZEŃCZŻU. Ugniatanie okrężne punktu szeńczżu.
siowego kręgu, pośrodku odlegtośći od środkowej linii pleców do głównej kości Zabieg polega na rozbieżnym w dół ugniataniu skóry w strefie punktu szeńczżu
ramiennej. Masę mięśniową umieść między palcami: złączonymi 2.-5. i kciukiem, (VG 12), znajdującego się pomiędzy wyrostkami kolczystymi III i IV kręgu piersio-
znajdującym się w punkcie tziańtzin. Lekko się go ściska i oddziela mięśnie od wego, poduszeczkami obu kciuków, przemieniającym się w ugniatanie lekkie. Palców
niższych warstw z następnym uciskiem punktu. od skóry nie odrywamy. Wykonuje się 100-300 szybkich ruchów okrężnych do
Zabieg powtarza się 3-5 razy po obu stronach symetrycznie. powstania umiarkowanego zaczerwienienia się skóry i ciepła.
Wskazaniami do wykonania tego zabiegu są: przeziębienia, bóle w okolicach Wskazaniami do zastosowania zabiegu są przeziębienia, kaszel z plwociną,
pleców i ramion, ograniczenie ruchów w stawie ramiennym z utrudnieniami w zadyszka, duszność, dychawica oskrzelowa, bóle w piersi i wzdłuż kręgosłupa. W
podnoszeniu ręki, neurastenia, lęk, bóle głowy. przypadku przewlekłego schorzenia oskrzelowo-płucnego, długiego jego trwania,
masaż wykonuje się za pomocą niewielkiej ilości drobnej soli. Palce masażysty oraz
2. ŻO-DACZŻUJ. Ugniatanie okrężne punktu daczżuj. skóra pacjenta powinny być suche. W tym przypadku zwiększa się zaczerwienienie
Zabieg wykonuje się za pomocą środkowego palca w skóry i odczucie ciepła.
formie ugniatania okrężnego punktu daczżuj (VG 14),
znajdującego się pomiędzy wyrostkami kolczystymi VII 5. ŻO-PISZU. Ugniatanie okrężne punktu piszu.
szyjnego i l piersiowego kręgu, ze zwiększającym się Punkt piszu (V 20) znajduje się symetrycznie na kanale energetycznym pęcherza
naciskiem, osiągającym próg bólowy. Przeprowadza się moczowego w odległości l ,5 cunia od odstępu między wyrostkami kolczystymi XI
20-30 ruchów obrotowych do pojawienia się zaczer- i XII kręgu piersiowego, wywiera również wpływ na kanał energetyczny śledziony
wienienia skóry i uczucia ciepła w strefie działania. i trzustki.. Zabieg wykonuje się kciukami obu dłoni lub ułożonymi w formie
Zabieg stosuje się przy przeziębieniach, podwyż- widelca 2. i 3. palcami jednej ręki, stosuje się 50-100 ugniatań okrężnych.
szonej temperaturze, bólach szyi i sztywności mięśni Pojawia się miejscowe zaczerwienienie się skóry, odczucie ogrzania się,
karku, kaszlu; skurczach i stanach przedskurczowych, przyjemnego bólu.
którym towarzyszy nadciśnienie wewnątrzczaszkowe; Wskazania: schorzenia wątroby i żołądka, żółtawość białkówki oka, bóle w
neuróżach. okolicy żołądka, zmniejszony apetyt, spowolnione trawienie, odbijanie się żołądka,
Wpływ na punkt dadżuj można zwiększyć jednora- wymioty, biegunka, również przewlekła, obrzęki nóg, słabość mięśniowa i wy-
zowym szczypaniem skóry, wykonywanym w formie cieńczenie, krwawienia (zwiększona podatność na zranienia naczyń skóry i ślu-
zacisku fałdu skórnego pomiędzy środkowymi paliczka-mi zówki), reakcje alergiczne.
2. i 3. palca i przyciągnięciem do siebie do momentu Zabieg jest skuteczny przy oddziaływaniu na bolesne punkty kanału energe-
pojawienia się odczuć bólowych i powstania (zwięk- tycznego na nogach, przede wszystkim - na tzusańli (E 36).
szenia) zaczerwienienia skóry. Przy wykonywaniu
szczypania skórę pleców i palce trzeba lekko zwilżyć 6. ŻO-SZEŃSZU. Ugniatanie okrężne punktu szeńszu.
wodą. Punkt szeńszu (V 23) znajduje się symetrycznie na kanale energetycznym pęcherza
Szczypanie wywiera dobroczynny wpływ przy pato- moczowego, w odległości 1,5 cunia od odstępu pomiędzy wyrostkami kolczystymi II i
logii oskrzelówo-płucnej, krztuścu. III kręgów lędźwiowych i jest „współczujący" kanału nerek. Zabieg wykonuje się 50-
100 razy podobnie do innych zabiegów żo w strefie przykręgosłupowej do pojawienia
3. ŻO-FENMEŃ. Ugniatanie okrężne punktu fenmeń. się lekkiego bólu i odczucia miejscowego ciepła, powstania zaczerwienienia się
Zabieg wykonuje się w formie 20-30 stopniowo wzmacniających się ugniatań okrężnych skóry.
punktu fenmeń (V 12), znajdującego się na wysokf ści odstępu między U a III kręgiem Wskazania: biegunka, również przewlekła, bóle w strefie lędźwiowej i dookoła
piersiowym, o 1,5 cunia zgodnie z ruchem wskazówek zegara i w przeciwnym pępka, słabość w nogach, brak siły, zwiększone męczenie się, przewlekłe schorzenia
kierunku w obie strony od linii środkowej. Można na dwa sposoby wykonać zabieg: nerek.
kciukami obu dłoni lub drugim i trzecim palcem jednej ręki.
Masaż kręgosłupa
4. ŻO-HUEJ-WEJ. Ugniatanie okrężne pod dalszym
1. TUJ-TI. Liniowe rozcieranie kręgosłupa. ^
Zabieg wykonuje się 2. i 4. palcami zaczynając od punktu daczżuj (VG 14) w dół
wzdłuż kręgosłupa aż do krzyża. Siła oddziaływania oraz ilość ruchów bardzo się
różni w zależności od wieku. Trzeba unikać uczucia mocnego rozgrzania, wyraźnego
zaczerwienienia się skóry i urazów skóry. Ręka masażysty powinna być wy-
prostowana, kąt pochylenia około 45°. Poruszając się z powrotem od krzyża do \
punktu dadżuj dłoń powinna być rozluźniona i kręgiem guzicznym
płynnie porusza się w górę, nie odrywając się od Zabieg wykonuje się 3. palcem w formie ugniatania o
skóry. Przy szybkim ześlizgiwaniu się w dół pod umiarkowanej intensywności bez przesunięcia, jed-
dłonią w okolicy punktu laogun (MC 8) kumuluje norazowo, przez 1-3 minuty. Zabieg uzupełnia opi-
się energia. sany powyżej tuj-tzi-die i dobrze się łączy z żo-dań-
Wskazań do stosowania zabiegu jest bardzo tiań (w okolicy punktu cihaj VC 6).
dużo i są one związane z różnorodnością wskazań Podstawowymi wskazaniami do stosowania zabiegu są nietrzymanie moczu i
do oddziaływania na punkty kanału tylno- wypadnięcie odbytnicy.
środkowego (du-tzin).
84 85
kowanej intensywności punktu jujtzi (P 10), znajdującego się na wzgórku łono Wskazania: podwyższona temperatura, dreszcze, bóle gardła, silny suchy kaszel,
wym bliżej do stawu śródręczno - paliczkowego. i częste i mimowolne moczenie się, bóle brzucha, bóle zębów, skrzypienie zębami
Wskazaniami są: kaszel z plwociną, bóle w piersi, wzdęcie brzucha, wymioty, pra w nocy.
gnienie, brak apetytu.
22. ŻO-TIJA-WEJ-LAOGUN. Ugniatanie grzbietu dłoni.
19. TUJ-SY-CHEN-WEŃ. Rozcieranie powierzchni dłoniowej stawów międzypalicz- Masaż wykonuje się w punkcie, znajdującym się na grzbietowej powierzchni dłoni
kowych bliższych osi ciala 2.-5. palców. bliżej do osi ciała od 1II-IY śródręczno-paliczkowych stawów, w rzucie od punktu
Wykonuje się 100-300 ześlizgujących się ruchów rozcierających kciukiem na stawach laogun (MC 8), tzn. od środka dłoni.
środkowych i bliższych osi ciała paliczkach 2-5. palców. Palce pacjenta w tym Częściej jest wykorzystywany zabieg żo: 100-300 ruchów ugniatających zgodnie
czasie powinny być złączone, dłoń znajduje się w dłoni masażysty. z ruchem wskazówek zegara - na prawej dłoni, w przeciwnym kierunku - na lewej
dłoni. Jest możliwe wykorzystywanie tija - pięciokrotny ucisk.
Wskazania: przeziębienie, wzdęcie brzucha, biegunka, wypadnięcie odbytnicy,
czerwonka, wzmożenie ruchów robaczkowych, nietrzymanie moczu, przepuklina
pępkowa i pachwinowa. Podstawowymi wskazaniami do zastosowania zabiegu tija
są wypadnięcie odbytnicy i nietrzymanie moczu.
92 93
ROZDZIAŁ 7
S ytuacja, gdy odczuwamy zdrętwienie rąk i górnej części pleców, boli potylica i
szyja, jest znana wielu osobom. Stan ten zależny jest od naszego stylu życia:
statyczna pozycja siedząca, podparta łokciami, noszenie ciężarów urywających
ręce, zbyt duże poduszki i chęć czytania leżąc na plecach, pochylając głowę, -
wszystkie te czynniki w końcu prowadzą do zaburzeń krążenia w tak zwanej
strefie podstawowej, tzn. do zaburzeń w odżywianiu tkanek górnej części pleców,
szyi i mózgu. Mięśnie, tak głębokie, bezpośrednio odnoszące się do kręgosłupa, jak
również powierzchniowe, odpowiadające za ruchliwość głowy i rąk, tracą swoją
elastyczność, robią się sztywne. Są one zbite, bolą przy naciskaniu, często są
niesymetryczne. Właśnie ta niesymetryczność prowadzi do skrępowania
kręgosłupa i jego patologicznego wykrzywienia. Tak zwana osteochondroza prawie
zawsze jest wtórna w stosunku do dysfunkcji mięśniowych i zaburzeń krążenia,
które ją wywołują; z jej pojawieniem zamyka się błędne koło pomiędzy mięśniowo-
ścięgnistą a kostną patologią oraz zmianami właściwości krążków międzykręgowych.
Typowa i tak dobrze znana diagnoza „osteochondroza szyjno-piersiowa" zawiera w
sobie bardzo różnorodny wachlarz innych diagnoz, podstawą których są przede
wszystkim zaburzenia w cyrkulacji płynów oraz hemodynamiki mózgowia.
Towarzyszą temu trwałe i intensywne bóle głowy, tak ogólne, jak i miejscowe
(przede wszystkim w strefie ciemieniowo-potylicznej), które pojawiają się napa-
dowo. Stan ten może objawiać się również wahaniami ciśnienia tętniczego: kry-
zysami nadciśnienia i niedociśnienia, a także zaburzeniami wzroku, pamięci, szu-
mem w uszach oraz postępującym osłabieniem słuchu itd. Jeżeli do tej listy chorób
dodać jeszcze i ich możliwe zakończenie, na przykład udar, to zaczynamy rozu-
mieć, że do obszaru szyjno-piersiowego trzeba odnieść się ze szczególną troską.
Przyjrzyjmy się temu problemowi z punku widzenia tradycyjnej medycyny Chin.
Obserwując ułożenie jan - kanałów energetycznych, możemy zauważyć, że one
wszystkie bez wyjątku pośrednio lub bezpośrednio krzyżują się między łopatkami
na wysokości początku piersiowego i zakończenia szyjnego odcinka kręgosłupa. kich jan - kanałów, oprócz pęcherzyka żółciowego i potrójnego świecznika. Na te
Jest to naprawdę .janskie skrzyżowanie", jeżeli w okolicy krzyża łączą się energie punkty najlepiej oddziaływać symetrycznie wskazującymi palcami, wykorzystując
kanałów pęcherza moczowego i pęcherzyka żółciowego, to górne jan - połączenie technikę żo-fa. Ugniatane okrężne wykonuje się w tym przypadku bardzo ostrożnie,
kumuluje w sobie wszystkie energie „ręcznych" i „nożnych" jan - kanałów. delikatnie, wytrwale, bez przesunięcia skóry. Pacjent nie powinien mieć żadnych
Mięśniowo-ścięgniste blokady na tym obszarze są zespolone z zatrzymaniem prze- nieprzyjemnych odczuć. To, między innymi, jest podstawową zasadą masażu całej
pływu jan - energii. Przy źródłach „nożnych" meridianów tworzy się nadmiar energii, głowy.
prowadzący do zaburzeń aktywności życiowej naczyń krwionośnych na różnych Następnie wykonuje się tak zwane „otwarcie bram niebieskich": poduszeczka-mi
poziomach głowy i na szyi, poniżej blokady - względny niedobór, niosący w sobie czterech palców nJ zmianę masuje się środkową część czoła (szybko zmieniając ręce)
niebezpieczeństwo zaburzeń odżywczych, co prowadzi do zmian kwaso-wo- w kierunku od dołu w górę do owłosionej części głowy techniką tuj-fa. Jest to nawet
zasadowej równowagi w tkankach oraz zakłóceń reakcji biochemicznych i od- nie rozcieranie, a pocieranie: delikatne i przyjemne, dosyć szybkie, lecz krótkotrwałe.
dychania tkanek całego ciała. Pierwszą reakcją na te wszystkie zmiany jest ból. Skóra na czole lekko się czerwieni, pojawia się wrażenie ciepła.
W wyniku przewlekłych zaburzeń, oprócz innych specyficznych objawów, na Następnie na boki od linii osiowej tym samym zabiegiem tuj-fa trzeba wykonać
skórze pojawiają się różnorodne wskaźniki blokad energetycznych: brodawki uszy- kilka (5-7 "razy) takich samych ruchów do zagłębienia skroniowego między
pułowane, stwardnienia skóry, „tłuszczaki", różnego rodzaju przebarwienia. Naj- zewnętrznymi kącikami oczu i uszami. Na tym obszarze ruchy ślizgające kończą się
większy niepokój wywołują jaskrawoczerwone kropki. krótkotrwałą, lecz mocną fiksacją z bardzo delikatnym uciskaniem i wibracją. W ten
Wszystkie te problemy są związane z energetycznymi współdziałaniami w sposób aktywizujemy energię.
górnej części tułowia do przepony - w „górnym świeczniku". W tym przypadku W celu kontynuacji masażu w trybie uspokajającym, owłosioną część głowy
pomaga masaż głowy i szyjno-piersiowego odcinka kręgosłupa, obręczy ramien- trzeba okryć cienką tkaniną bawełnianą, dostatecznie mocno rozciągniętą. Zabieg tuj-
nej; jeżeli jest to niezbędne, to masaż przedłuża się na cały obszar pleców do krzyża. fa wykonuje się najpierw wzdłuż osiowej linii do inionu - punktu naochu (VG 17)
Masaż głowy i szyi lepiej wykonywać gdy pacjent siedzi, masaż pleców - gdy (odprowadzenie nadmiernej energii z tylnośrodkowego kanału) do pojawienia się
leży. uczucia rozgrzania, a nawet lekkiego pieczenia na tym obszarze. Następnie tuj-fa
Zacząć trzeba od odprężenia, rozluźnienia mięśni, które osiągnąć można po- wykonuje się symetrycznie (można jednocześnie pracować 2. i 4. palcami) wzdłuż
przez masaż głowy. W zależności od charakteru zachorowania i symptomów nim kanału energetycznego pęcherza moczowego do granicy włosów na potylicy - punktów
wywoływanych, trzeba wybierać sposób leczenia - dotyczy to wyboru najważ- tiańczżu (V 10) (są one położone symetrycznie przy zewnętrznym brzegu mięśnia
niejszego kanału energetycznego dla oddziaływania i charakteru pracy z nim: uspo- czworobocznego, w zagłębieniach u podstawy czaszki). Po pojawieniu się ciepła
kajającego, aktywizującego czy harmonizującego. punkty wzdłuż tylnośrodkowego kanału oraz obu gałęzi pęcherza moczowego masuje
Żeby określić główną energię niszczącą i kanał energetyczny wciągnięty w się ugniataniem okrężnym i już bez przykrywającego głowę materiału.
proces patologiczny, trzeba orientować się na okolice pojawienia się bólu głowy: Bolące miejsca są ugniatane dłużej i bardziej delikatnie. Palców przy prze-
dla kanału żołądka jest charakterystyczny ból w części czołowo-skroniowej, dla mieszczaniu się od jednego punktu do drugiego wzdłuż kanału od skóry się nie
kanału pęcherzyka żólciowego-ciemieniowa, dla kanału pęcherza moczowego - odrywa. Jak łatwo można zauważyć, uspokajającego masażu głowy nie wykonuje się
potyliczna. w kierunku przeciwnym do przepływu energii w jan - kanałach, jak to się dzieje na
Jan - objawy przejawiają się w ostrej formie: ból pojawia się nieoczekiwanie i kończynach lub plecach. Uspokojenie jan - kanałów głowy w istocie jest bardziej
stopień jego intensywności wzrasta dosyć szybko, ból może być gwałtowny, „natarczywą" odmianą działania harmonizującego.
pulsujący, głowa przy tym „pęka". Początek bólu głowy zbiega się, z reguły, z Praca na obszarze przejścia kanału pęcherzyka żółciowego na skroniach odbywa
czasem aktywności jednego z jan - kanałów - okoliczność ta ułatwia diagnozę i
się już inaczej. Masażysta znajduje się z tyłu od pacjenta, na wpół zgiętymi i lekko
pomaga wykryć przeważającą w procesie patologicznym nadmierną (więc - szko-
napiętymi palcami obu dłoni wykonuje on szybkie kreskowe ruchy w tył
dzącą) energię. W podobnej sytuacji - nadmiaru energii - trzeba ją rozpraszać za
-w przód nad małżowinami usznymi i za nimi - półkolem. Skóry dotykają podu-
pomocą zabiegów uspokajających.
szeczki palców i krawędzie paznokci; wszystkie odczucia powinny być przyjemne i
Jeżeli patologia została wykryta w kanale pęcherza moczowego, to działać
powinniśmy na czołowym odcinku tylnośrodkowego kanału energetycznego i pę- nienatrętne. Następnie okolice skroni można ugniatać okrężnymi ruchami (bez
cherza moczowego. Oczywiście, że przede wszystkim trzeba masować punkty przesunięcia skóry), wykorzystując żo-fa.
przypływu energii do kanału pęcherza moczowego cinmin (V 1). W tych syme- Czas trwania zabiegów jest bardzo różnorodny i zależy od stopnia wyrazistości
trycznych punktach przy wewnętrznym kąciku oka łączą się energie prawie wszyst- bólów głowy i typu objawów. Bardzo ważna jest orientacja na reakcję pacjenta
- można ją obserwować po wyrazie twarzy, kiedy siedzi on przed lustrem z za-
96 mkniętymi oczami.
97
Następnie ugniata się symetryczne punkty strefy potylicy. Są one z reguły Masaż szyjnego odcinka kręgosłupa i obręczy barkowej lepiej zacząć od ugnia-
masowane jednocześnie kciukiem i środkowym palcem prawej ręki, w tym mo- tania wolnego brzegu mięśnia czworobocznego - od środka na obrzeża. Cztery
mencie lewa przytrzymuje głowę pacjenta lekko opierając się o czoło (obszar palce przeciwstawiają się kciukowi i układają się na górnym brzegu mięśnia, a
czoła obejmuje się wskazującym palcem i kciukiem). Zacząć trzeba od symetrycznych podstawową pracę wykonywać trzeba właśnie kciukiem. Wykorzystuje się technikę
punktów fenczi (VB 20), znajdujących się przy dolnym brzegu kości potylicznej, w na-fa (rozdział 1,2). Jego intensywność wzrasta i zmniejsza się stopniowo. Kciuk
zagłębieniu pomiędzy ścięgnami mięśnia żwacza a czworobocznego. Delikatne porusza się od siódmego (występującego) kręgu szyjnego w górę i na zewnątrz, tzn.
ugniatanie okrężne punktów techniką żo-fa stopniowo zamienia się w nad łopatką. Przygotowany w ten sposób mięsień czworoboczny kilkakrotnie (3-7
ugniatanie z uciskaniem diań-siue-fa (rozdział l, 9). Przerywany, o zwiększającej się razy) delikatnie się uszczypuje. Nie odrywając rąk od ciała trzeba wykonać
intensywności, ucisk powtarza się 3-5 razy lub 7 razy przez 10-15 sekund i kończy symetryczne ugniatanie okrężne żo-fa w dół wzdłuż kanału energetycznego pęcherza
się delikatnym ugniataniem okrężnym żo-fa. Pacjent nie powinien odczuwać bólu. moczowego całego odcinka strefy międzyłopatkowej, kolejno masując punkty
Na zewnątrz od tych punktów, przy zewnętrznym brzegu mięśnia czworo- pierwszej linii bocznej (1,5 cunia lub 2 poprzeczne palce od osiowej linii
bocznego, w zagłębieniach pod potyliczną kością znajdują się już wspomniane kręgosłupa) oraz punkty drugiej linii bocznej (3 cunie lub 4 palce).
punkty tiańczżu (V 10). Tak samo, jak i fenczi, punkty te normalizują działalność Trzeba zwrócić szczególną uwagę na takie punkty, jak daczżu (V 11), znajdujący
układu nerwowego współczulnego. Na nie trzeba zwrócić szczególną uwagę. Od- się na wysokości odstępu pomiędzy pierwszym a drugim kręgiem piersiowym, oraz
działywać na tiańczżu trzeba tak samo, jak i na fenczi, tylko ugniatanie z naci- gaohuanszu (V 43), znajdujący się na drugiej linii bocznej, pomiędzy czwartym a
skiem można zastąpić ugniataniem z wibracją - feń-tziń-fa (rozdział l, 8). piątym kręgiem piersiowym. Pierwszy z tych punktów rozprasza nadmiar jan -
Efekt tonizujący można osiągnąć za pomocą zabiegów czżua-fa (rozdział 2, 1), energii całego organizmu, drugi jest miejscem połączenia iń - energii (na jan -
4 żo-fa (rozdział 2, 2), min-tiań-ku (rozdział 2, 3) oraz er-ko-dou-fa (rozdział 2, 4). powierzchni pleców). Jego stan w większości określa przebieg każdej przewlekłej
Masaż głowy, związany z punktami kanału energetycznego żołądka stosuje się, z patologii i oddziaływanie na niego pomaga zlikwidować uczucie stałego zmęczenia.
reguły, w przypadku bólu głowy i zębów, patologii dziąseł, oraz przy bólach wy- Warto również zwrócić uwagę na inne zalecenia, dotyczące tych punktów.
wołanych bólem nerwu trójdzielnego. W tych przypadkach wykorzystuje się przede Jednocześnie podczas jednego zabiegu oddziaływać na obydwa te punkty ma sens
wszystkim symetryczne punkty: na skroniach - touwej (E 8), z przodu od ucha tylko przy wykonywaniu harmonizującego rodzaju masażu. Przy uspokojeniu lepiej
-siaguań (E 7), w dół od końca ucha - tziacze (E 6), przy kącie żuchwy- dain (E 5). wykorzystać punkt daczżu, oddziałując na niego (symetrycznie jednocześnie) za
Masaż tych punktów lepiej przeprowadzać, gdy pacjent leży na plecach. Stojąc pomocą ugniatania okrężnego i ugniatania z przyciskaniem.
przy tej części stołu, gdzie znajduje się głowa pacjenta, masażysta oddziałuje na W podobny sposób trzeba kolejno masować punkty kanału energetycznego
punkty symetrycznie w następujący sposób: na touwej - kciukami, na siaguań - jelita cienkiego: od tziańczżeń (IG 9) do tziańczżunszu (IG 15).
wskazującymi, na tziacze - środkowymi, na dain - wskazującymi. Po oddziaływaniu na punkty górnej części pleców, masaż tego obszaru trzeba
W związku z tym, że wskazania do wykorzystywania tych punktów często są zakończyć rozluźnieniem mięśni i odbudową równowagi energetycznej za pomocą
takie same, a znajdują się one na wspólnym kanale energetycznym, to przy masażu „wałkowania": zabiegu kueń-fa (rozdział l, 5). Zabieg wykonuje się od środka na
lepiej oddziaływać kolejno na wszystkie cztery punkty. Biorąc pod uwagę charakter obrzeża i dotyka przede wszystkim wolnego brzegu mięśnia czworobocznego.
patologii, trzeba się skupić na tym czy innym punkcie, później powrócić do Opisany zestaw zabiegów masażowych jest tylko przykładowym schematem.
sąsiadujących z nim, należących do innych kanałów, - wszystkie one mają jedność Można go poszerzyć, wykorzystując inne zabiegi (na przykład, wyciskanie łopatki),
energetyczną. jak również zmienić, łącząc wskazane punkty i zabiegi.
Przy wyborze sposobu, siły i czasu trwania zabiegu, trzeba zwrócić uwagę Następnie można zacząć masaż pleców, który wykonuje się gdy pacjent leży,
przede wszystkim na charakter bólów i ich asymetryczność. W przypadku wyrazi- trzymając wyprostowane ręce wzdłuż tułowia.
stych objawów bólowych, dotykających tylko jednej połowy twarzy (co można Strefę przykręgosłupową „rozgrzewa się" za pomocą zabiegu tuj-fa. Rozcieranie
obserwować, na przykład, przy nerwobólu jednej z gałęzi nerwu trójdzielnego liniowe wykonuje się albo poduszeczkami kciuków, albo podstawą dłoni (dokładniej
lub zapaleniu tkanek przyzębia), nie wolno wykonywać masażu po bolącej stronie; -jej wolnym brzegiem). Można również wykorzystywać cztery złączone palce
jeżeli jednak przeprowadzamy zabieg, to działać trzeba wyjątkowo ostrożnie, prawej ręki. Dłoń przy tym powinna być dosyć napięta i stanowić przedłużenie osi
obserwując reakcję pacjenta i dążąc do efektu uspokajającego. przedramienia. Ręka układa się w stosunku do płaszczyzny pleców pod kątem
Każda odmiana danego masażu jest skierowana na harmonizację energii syme- około 30-40 stopni, lewa dłoń obciąża prawą, znajdując się na górze. Ruchy
trycznych gałęzi kanału energetycznego. Trzeba unikać przedawkowania działania. powinny być dostatecznie intensywne, wykonuje się je z góry w dół, 10-20-30
razy. Przy każdej odmianie palce masażysty nie powinny odrywać się od skóry,
powracając do pozycji wyjściowej lekkim dotykiem. Pacjent oowinien odczuwać
przyjemne ciepło, czasem intensywne (przy działaniu uspokajającym). Na skórze cym go środkowym powinno się uprzedzić rozcieraniem wzdłuż osi mostka od
pojawia się pas przekrwienia. dołu w górę, do pojawienia się lekkiego przekrwienia. Na kanale energetycznym
Następnie po tym zabiegu wykonuje się symetryczne ugniatanie okrężne, płuc, oprócz punktu P l, trzeba wyróżnić punkty juńmeń (P 2) oraz tiańfu (P 3),
również z góry - w dół, punktów pierwszej i drugiej bocznych linii. Lecz w położone na zewnątrz od mięśnia dwugłowego, zwracając szczególną uwagę na
przypadku uspokojenia uprzednio można przeprowadzić 1-2 „wałki" od dołu w wskazania do ich wykorzystywania.
górę (biegnący fałd skórny) oraz „wyciskanie łopatki" kou-ti-tziań-tzia-fa (rozdział
2, 5). Następnie, zaczynając od siódmego kręgu szyjnego idąc w dół, trzeba 2-3
razy wykonać zabieg tzi-tu-feń-tziń-fa (rozdział 2, 7) - delikatne ugniatanie
kręgosłupa.
Zakończyć masaż kręgosłupa trzeba za pomocą „wałkowania" kueń-fa.
100
ROZDZIAŁ 8 one koło oczu (żołądek - pod źrenicą, pęcherzyk żółciowy - na zewnątrz, a pęcherz
moczowy - do środka od oka) i przepływają przez organizm z góry w dół. W palcach
nóg przekazują one swoją aktywizowaną energię w kanały iń - parzyste (śledziony,
wątroby i nerek), i energia unosi się w górę, zamykając koło życia. Przy
zablokowaniu jan - odcinków tego koła może nastąpić z jednej strony, zatrzymany
" nadmiar jan - systemu, a z drugiej - niewystarczalność iń. Klinicznie wyraża się to w
różnorodnych patologiach, które zależą od wieku i stopnia zaawansowania procesu.
Na przykład, zaburzenia w systemie pęcherzyka żółciowego w młodym wieku
prowadzą do czyraczności, natomiast w wieku dojrzałym -do zapalenia pęcherzyka
żółciowego, a w wieku podeszłym - do choroby nadciśnieniowej, która może się
skończyć się udarem na tle nadciśnienia. Oczywiście, niemożliwa jest odizolowana
patologia tylko układu kanału pęcherzyka żółciowego -jest to sprzeczne ze
„Zespół stałego zmęczenia" schematem funkcjonowania energii cyklu u-sin. Właśnie dlatego mówimy o
Problemy trawienia pierwszeństwie kanału i o układzie, który w pierwszej kolejności wciąga się do
wspólnego działania z jego energiami.
Tak więc, właśnie subiektywny zespół zaburzeń w kanałach „nożnych" można
W8 109
Przez niego jest usuwany nadmiar Ognia, a przede wszystkim energie „potrójnego
świecznika". Oddziaływać na niego trzeba za pomocą zabiegów feń-tziń-fa i
diań-siue-fa, dążąc do uczucia umiarkowanego bólu. Niżej znajduje się punkt
DODATEK l
czżybiań (V 54), rzutując prawie na środek mięśnia pośladkowego. Za pomocą
tego punktu można uaktywnić chi ochronną w okolicy miednicy mniejszej, dlatego
nie poleca się nadmiernego oddziaływanie na nią.
Szczegóły dla specjalistów. TZ1-S1UE-DU - Zeń-maj. Szczegóły dla specjalistów. U-SIN - Ziemi.
ŻY-SIUE - Lo kanału płuc. JAO-SIUE-JU.
DU-LI-CY - Che z GK płuc. ŻY-SIUE - Matka.
DU-LI-DY-S1UE - pieczenie skórne (-). ŻY-SIUE - Ciuań - źródło, przyjmujące Lo-kanał jelita grubego.
CZŻUAŃ-SIUE - schorzenia nosa. Rwa nerwu trójdzielnego (po stronie bólu, DU-LI-CY - Ciao - przyspieszacz ruchu energii przez kanał płuc.
jeżeli rezultat jest niewystarczający- symetrycznie). Bóle zębów; opłucno-płucne i JUJE-SIUE - DIN-CHAJ.
oskrzeli; w żołądku z wymiotami i migreną; głębokie w okolicy szyi i potylicy. LAŃ-SIUE - GK i KOS płuc, żył i tętnic.
CZŻUŃJAO-SIUE - schorzenia serca i tętnic.
CZŻUAŃ-SIUE - bóle w żebrach.
JUJTZI (kraj jabłoni) P 10. CZUŻAŃ-S1UE - dla leczenia nadmiernego gorąca (przez upust krwi). Dla leczenia
Lokalizacja. Na wewnętrznej powierzchni dłoni. Przy podstawie l kości śródrę-cza szumu w uszach (z powodu pustki chi dziedzicznej). Przy wycieńczeniu wtórnych
ze strony promieniowej. Na granicy grzbietowej i dłoniowej powierzchni, w za- kanałów płuc, nerek, serca, śledziony, żołądka. CZŻUAŃ-SIUE - bóle: w gardle przy
głębieniu. anginie; głębokie na obszarze szyjno-po-tylicznym.
Wskazania. Stany przygnębienia. Zaburzenia snu. Alkoholizm, następstwa za-
trucia alkoholowego. Bóle i zawroty głowy. Gorączka. Zapalenie migdałków, suchość w
gardle, gardło gorące i opuchnięte. Obfite pocenie się, nadmierne wydzielanie się Kanał jelita grubego - Daczan
potu na dłoniach. Żółty język. Porażenie przedsionków serca i układu zastawek serca,
nerwica serca, częstoskurcz napadowy. Dychawica oskrzelowa, zapalenie oskrzeli, SZANIAN (handlowiec JAN) GI 1.
zapalenie pluć, krwioplucie, kaszel, zadyszka, zapalenie opłucnej, brak apetytu. Lokalizacja. O 0,3 cm na zewnątrz od korzenia paznokcia 2-go palca dłoni.
Zaburzenie czynności żołądka, cholera. Przykurcz stawu łokciowego, stawu Nie dotykać w 8-m miesiącu ciąży.
promieniowo-nadgarstkowego lub stawów pierwszego palca dłoni. Wskazania. Śpiączka. Udzielanie szybkiej pomocy. Choroby oczu, mruganie,
Wskazania dodatkowe. Bóle: w żołądku przy zaparciu; bóle przy zapaleniu osierdzia nierozróżnianie barw. Głuchota, szum w uszach. Wylew krwi do mózgu, przekrwienie
o charakterze tętniącym; z wrażeniem niedrożności przełyku i jelit; w jelitach przy mózgowia, uderzenie krwi do głowy. Angina, zapalenie migdałków, zapalenie gardła.
rozstroju trawienia; w płucach, oskrzelach lub opłucnej, promieniujące na plecy; w Wysypka na twarzy, ropowica twarzy. Astma, utrudnione oddychanie. Schorzenia
okolicy dolnej części odbytnicy z wrażeniem ciężkości; w mostku, przechodzące z gorączkowe. Zapalenia jamy ustnej, schorzenia jamy ustnej, suchość w ustach,
dołu w górę; w lędźwiowym odcinku kręgosłupa z przykurczami mięśni pleców; w bóle zębów...;
kilku stawach; palców dłoni, promieniujące na wewnętrzną powierzchnię Zdrętwienie palców rąk. Nerwoból twarzy spowodowany porażeniem KOS jelita
przedramienia; wskazującego palca. grubego. Bóle w okolicy stawu ramiennego, promieniujące w dół nadobojczy-kowy.
Szczegóły dla specjalistów. TZIU zabrania się! Wskazania dodatkowe. Bóle w okolicy szyi w kształcie naszyjnika; zapalenie
U-SIN - Ognia. nadklykcia.
JAO-S1UE - IN. Szczegóły dla specjalistów. Tziu zabrania się!
DU-L1-CY - Ciao - przyspieszacz energii, płynącej przez kanał płuc. U-SIN - Metalu.
JUJE-SIUE - TZl-WEJ. JAO-S1UE - tzin.
CZŻUAŃ-SIUE - bóle w kręgosłupie. ŻY-SIUE - Lin kanału jelita grubego.
CZUN-SIUE - KOW, KOS, KOM kanału jelita grubego.
SZAOSZAN (miody kupiec) P 11. U-SZU - CHE obronno - mięśniowego połączenia JAN-MIN.
Lokalizacja. O 0,3. cm na zewnątrz, ze strony promieniowej, od nasady 1. pałca JUJE-SIUE - GEN-CZEŃ.
dłoni. CZŻUAŃ-SIUE - bóle w gardle przy anginie; zębów.
Nie dotykać w 7-m miesiącu ciąży!
Wskazania. Omdlenia z wyjątkową bladością. Zaburzenia snu, bezsenność. Za- ERTZIAŃ (drugi odstęp) GI 2.
palenie opon mózgowo-rdzeniowych. Skurcze u dzieci. Przypływy krwi do głowy, Lokalizacja. Na grzbietowej powierzchni 2-go palca dłoni. Około podstawy 1-
bóle głowy. Gorączka (działanie obniżające gorączkę). Schorzenia zapalne jamy go paliczka, na granicy grzbietowej i dłoniowej powierzchni w zagłębieniu.
ustnej, krwotok z dziąseł, zapalenia jamy ustnej, suchość języka i krtani (upust Nie dotykać w 8-m miesiącu ciąży!
krwi). Katar. Zapalenie migdałków, zapalenie gardła, nieżyt krtani. Zwężenie prze- Wskazania. Bóle głowy. Bóle przy zewnętrznym kąciku oka. Krwawienie z nosa.
wodu pokarmowego. Kaszel, utrudnione oddychanie. Czkawka. Świąd, wysypki Bóle zębów. Angina, zapalenie migdałków, nieżyt krtani. Schorzenia jamy ustnej,
skórne. Żółtaczka. sztywność języka. Skurcz przełyku. Dreszcze. Schorzenia gorączkowe. Żółtaczka.
Wskazania dodatkowe. Bóle: przed uchem; w przewodzie pokarmowym z wra- Wzdęcie brzucha. Zapalenie okrężnicy z płynnym stolcem. Bóle w okolicy-pleców,
żeniem pieczenia; palców z zaburzeniem czucia. piersi, stawu ramiennego.
Szczegóły dla specjalistów. U-SIN - Drzewa. Wskazania dodatkowe. Bóle zębów, spowodowane zimnym powietrzem lub pi-
JAO-S1UE - tzin. ciem; w gardle przy anginie z ropieniem; zębów żuchwy; bóle fantomowe wątroby i
JUJE-SIUE - S1Ń-MAO. pęcherzyka żółciowego przy zaparciach.
U-SZU - Che obronno-mięśniowego połączenia TAJ-1Ń.
CZUN-SIUE - KOW, KOM, KOS płuc. 777
776
Szczegóły dla specjalistów. U-SIN Wody.
JAO-S1UE - IN.
DU-LI-CY - Si hamulec energii przepływającej przez kanał jelita grubego.
JUJE-SIUE - U-SZEŃ.
120 121
Wskazania dodatkowe. Bóle: zębów z ropotokiem; żołądka; powierzchni dłoni z SZOUULI (pięć odstępów na ręce) GI 13.
utrudnieniem w chwytaniu przedmiotów; palców, przechodzące na grzbiet dłoni i Lokalizacja. Zewnętrzna powierzchnia ramienia. O 3 cunie powyżej fałdu łok-
przedramię. ciowego.
Szczegóły dla specjalistów. CZŻUAŃ-S1UE - choroby skóry. Wskazania. Melancholia. Bóle pod sercem.
CZŻUŃJAO-S1UE - działanie ogólnie wzmacniające. Zapalenie płuc, kaszel, krwioplucie. Zwiększona potliwość. Gruźlicze zapalenie
węzłów chłonnych. Reumatyzm. Bóle oraz utrudnienia ruchów w ramiennym i
CIUJCZI (kręty staw) GI 11. łokciowym stawie.
Lokalizacja. Zewnętrzna powierzchnia stawu łokciowego. W zagłębieniu, two Szczegóły dla specjalistów. CZŻEŃ zabrania się.
rzącym się pomiędzy początkiem długiego prostownika dłoni a zewnętrznym brze
giem mięśnia ramienno-promieniowego. ^ BINAO (mięśnie ramienia) GI 14.
Nie dotykać w 8-m miesiącu ciąży! Lokalizacja. Zewnętrzna powierzchnia ramienia, przy miejscu przymocowania
Wskazania. Działanie ogólnowzmacniające. Depresja. Neurastenia. Anemia. Bóle i mięśnia naramiennego. O 7 cuni powyżej fałdu zgięcia łokciowego, przy zewnętrznym
przekrwienie oczu. Bóle głowy w okolicy skroni. Choroba nadciśnieniowa. brzegu trójgłowego mięśnia ramienia.
Angina, zapalenie migdałków. Dychawica oskrzelowa, gruźlica płuc, kaszel, Wskazania. Fobie. Bóle głowy. Schorzenia oczu. Zapalenie płuc, kaszel. Dreszcze,
zapalenie opłucnej. gorączka. Reumatyzm. Porażenie połowicze. Kręcz szyi. Toniczne napięcie mięśni
Zaburzenie perystaltyki jelit, zaparcie atoniczne, nieżyt okrężnicy, zapalenie potylicy i szyi. Bóle przy ruchach w stawie ramiennym. Nerwoból splotu
żołądka, bóle żołądka przy wrzodach dwunastnicy. Brak miesiączki. Świerz- barkowego. Zapalenie ropne gruczołów potowych. Gruźlicze zapalenie węzłów
biączka. chłonnych.
Świąd. Zaczerwienienie się skóry. Pokrzywka. Schorzenia gorączkowe. Niedo- Wskazania dodatkowe. Głęboki ból w stawie ramiennym.
wład połowiczy. Szczegóły dla specjalistów. TZI-SIUE -JAN-WEJ - maj.
Bóle w okolicy łopatki, obrzęk i bóle w okolicy przedramienia, stawu łokcio- CHUEJ-SIUE - kanałów: jelita grubego, trzech świeczników, jelita cienkiego,
wego i ramienia. Porażenie kończyny górnej. Nerwoból międzyżebrowy. pęcherzyka żółciowego.
Wskazania dodatkowe. Bóle: zębów z ropotokiem; przed uszami; przy hemoroidach TZIN-SIUE - kanału jelita grubego i KOM żołądka.
z zaparciami lub poporodowe; fantomowe bóle wątroby i pęcherzyka żółciowego z
zaparciami lub stolcem odbarwionym; żołądka ze skurczami; opłucno-płucne i oskrzeli z TZIAŃJUJ (okolice ramienia) GI 15.
utrudnionym oddychaniem; gardła przy anginie z wrażeniem opuchniętego gardła; po Lokalizacja. Między wyrostkiem barkowym łopatki a guzem kości ramiennej,
bokach od białej linii brzucha z przykurczami nad pępkiem; klatki piersiowej w gdzie przy podniesionej w bok ręce tworzy się zagłębienie.
formie haka z tyłu - w przód; przedramienia docierające do łokcia; górnej części Nie dotykać w 8-m miesiącu ciąży!
pleców, przychodzące na pierś w formie haka lub ze skurczami; stawu łokciowego. Wskazania. Choroby nadciśnieniowe. Wyciek nasienia. Wysypki skórne alergicznego
Świąd po ugryzieniu przez owady. pochodzenia, pokrzywka, świąd i wypryski na rękach, suchość skóry. Porażenie
Szczegóły dla specjalistów. U-SIN - Ziemi. połowicze. Przykurcz i skurcz mięśni obszaru szyjno-ramiennego. Zapalenie i
JAO-SIUE - Che. atrofia mięśnia naramiennego. Porażenie kończyn górnych. Bóle w okolicy stawu
DU-Ll-CY - Ciao energii, przepływającej przez kanał jelita grubego. ramiennego i ramienia. Nerwoból splotu barkowego. Zdrętwienie w okolicy ramienia.
JUJE-SIUE - ŻEŃ-SIUJ. f Reumatyczne zapalenie stawu ramiennego.
CZŻUŃJAO-SIUE - dla likwidacji nadkrwistości i wysokiego ciśnienia tętniczego. Wskazania dodatkowe. Bóle stawu ramiennego z przykurczami, wzmagające się
CZŻUAŃ-SIUE - choroby skórne, bóle stawu łokciowego z przykurczami. przy poruszaniu ręki w przód lub w bok.
Szczegófy dla specjalistów. TZI-SIUE -JAN-CIAO-maj.
CZŻOULAO (dół łokciowy) GI 12. TAJ-SZU-SIUE - przednia strona i środek ramienia.
lokalizacja. Tylna powierzchnia ramienia. O 1 cuń powyżej fałdu stawu łokcio-. CZŻUŃJAO-SIUE - rozproszenie nadmiernej energii okolicy kończyn. Rozpro-
wego. Przy zewnętrznym brzegu kości ramiennej. szenie nadmiernego gorąca.
Wskazania. Skurcz twarzy, przykurcz i bóle w okolicy ramienia i stawu łokcio- CZUN-SIUE - KOW jelita grubego.
wego. Znieczulenie skóry ramienia i okolicy stawu łokciowego. Reumatyczne za- TZIN-S1UE - KG jelita grubego oraz KOS jelita grubego, pęcherza moczowego,
palenie stawu ramiennego. Porażenie ręki. płuc;
KG jelita grubego z podłużnymi LO kanałami, jelita grubego i cienkiego.
CZŻUAŃ-SIUE - dla diagnozowania uszkodzenia KOM jelita grubego. Wskazania. Zatkany nos, ostry lub przewlekły katar, pogorszenie węchu, krwotok
CZŻUAŃ-SIUE - bóle stawu ramiennego. z nosa, polipy nosa, czyrak w nosie. Porażenie nerwu twarzowego ze skrzywieniem
ust. Świnka. Rwa nerwu trójdzielnego. Skurcz i przykurcz mięśnia żwacza.
TZIUJGU (duża kość) GI 16. Szczegóły dla specjalistów. TZIU zabrania się!
Lokalizacja. Do środka od stawu obojczykowo-łopatkowego. W miejscu łączenia
się obojczyka i wyrostka barkowego łopatki. INSIAN (percepcja zapachów) GI 20.
Wskazania. Padaczkowe drgawki u dzieci. Gruźlica. Krwioplucie. Krwawe wy- Lokalizacja. Przy górnym brzegu bocznej bruzdy nosowej. We wklęśnięciu, na
mioty. Krwotok żołądkowy. Motoryczne i czuciowe zaburzenia na obszarze ramienno- brzegu otworu gruszkowa tego.
łopatkowym i potylicznym. Utrudnienie ruchów w stawie ramiennym przy scho- Wskazania. Katar, zatkany nos, polipy w nosie, brak powonienia, krwawienie z
rzeniach splotu barkowego. nosa. Nasiąkanie, zapalenie i świąd cery twarzy. Suchość w ustach. Odczuwanie kąta
Wskazania dodatkowe na czas aktywności kanału. Bóle: oczu (przy jaskrze); poura- ust przy porażeniu nerwu twarzowego. Dychawica oskrzelowa, zadyszka.
zowe w gałce ocznej; zębów żuchwy; w stawie ramiennym. Ruchy zwiększające ból w Szczegóły dla specjalistów. TZIU zabrania się!
stawach rąk. DU-LI-CY - Che energii z kanału jelita grubego.
Szczegóły dla specjalistów. TZI-SIUE -JAN-CIAO - maj. CHUEJ-S1UE - KG jelita grubego i KOS pęcherza moczowego.
CHUEJ-SIUE - kanałów; jelita grubego, tylnośrodkowego, żołądka.
TZIN-SIUE - KG jelita grubego i Lo - podłużny jelita cienkiego i jelita grubego.
CZŻUAŃ-SIUE - bóle w okolicy oczodołu i przylegających tkankach. Kanał żołądka - Wej
TIANDIN (niebiańskie naczynie) GI 17. CZENCY (kontynuować łzawienie) E 1.
Lokalizacja. Na szyi. Przy tylnym brzegu mięśnia mostkowo-obojczykowo-sut- Lokalizacja. Pośrodku dolnego brzegu oczodołu, pod źrenicą.
kowego. Na wysokości dolnego brzegu chrząstki tarczowatej (jabłka Adama). Na linii Wskazania. Wszystkie schorzenia oczu, zapalenie rogówki, nieżyt spojówki,
równoległej obojczykowi i żuchwie. krótkowzroczność, zanik nerwu wzrokowego. Łzawienie, ślepota kurza, pogorszenie
Wskazania. Zapalenie migdałków, nieżyt gardła, zapalenie krtani, angina, utrud-
ostrości wzroku. Skurcze powieki górnej. Szum w uszach. Przykurczę, skurcze oraz
nione przełykanie, nagła utrata głosu, porażenia mięśni i okolicy podjęzykowej, bóle i
nadmierna ruchliwość mięśni oka i ust. Pozostałości po porażeniach nerwu
obrzęki błony śluzowej gardła i krtani, wrażenie obecności obcego ciała w gardle.
twarzowego.
Szczegóły dla specjalistów. LAŃ-SIUE - kanałów jelita grubego i żołądka.
Wskazania dodatkowe. Ból z jednej strony w strefie skroniowej (+ na stronie bez
FUTU (szyjna) (wypukłość podtrzymywana) GI 18. bólu).
Lokalizacja. Na szyi. Pośrodku mięśnia mostkowo-obojczykowo-sutkowego, na Szczegóły dla specjalistów. TZIU zabrania się!
linii przechodzącej przez punkt lań-ciuań, znajdujący się w szczelinie pomiędzy DU-LI-CY- Czun energii do kanału żołądka.
górnym brzegiem chrząstki tarczowatej a dolnym brzegiem kości gnykowej. CHUEJ-SIUEŻEŃ -JAN-CIAO - maj kanałów żołądka i jelita grubego.
W miejscu rozdwojenia mięśnia mostkowo-obojczykowo-sutkowego. TZIN-SIUE - KG żołądka z KOM jelita grubego, przedniośrodkowego, kanału
Wskazania. Utrata głosu i afazja. Drżenie wargi górnej. Nadmierny i niewystar- pęcherza moczowego.
czający ślinotok. Porażenie obszaru pod językiem. Nadciśnienie tętnicze. Dychawi-ca KOS jelita grubego, przedniośrodkowego.
oskrzelowa, zapalenie oskrzeli, zadyszka, kaszel. Utrudnienia przy połykaniu.
Wskazania dodatkowe. Kręcz szyi. SYBAJ (czwarta biel) E 2.
Szczegóły dla specjalistów. TZIU zabrania się! Lokalizacja. Pod oczodołem. Na linii, przechodzącej przez środek źrenicy. Po-
ŻY-SIUE - Czuan - „okno nieba". niżej dolnego brzegu oczodołu o l cuń. Odpowiada otworowi podocznemu.
Punkt górnego połączenia KOW jelita grubego i płuc. Wskazania. Krótkowzroczność, zapalenie rogówki, nieżyt spojówki, świąd w
TZIN-SIUE - KG jelita grubego i KOM pęcherzyka żółciowego. oczach, opadnięcie lub skurcz powieki górnej, bóle w oczach, zmętnienie rogówki.
Zapalenie zatoki szczękowej. Alergiczny nieżyt nosa. Bóle głowy, zawroty głowy.
CHELAO (twarzowy) (loże ziół) GI 19. Jąkanie się. Bóle w szczęce górnej. Rwa nerwu trójdzielnego. Porażenie nerwu
Lokalizacja. Na twarzy pod skrzydełkiem nosa. Na wysokości punktu żeńczżun, twarzowego. ;
znajdującego się w bruździe nosowo-wargowej, 2/3 odległości od wargi górnej do Wskazania dodatkowe. Bóle ucha z wydzielinami lub promieniujące w górę.
nasady nosa. Pierwsza boczna linia głowy.
715
124
Szczegóły dla specjalistów. CHUEJ-SIUE kanałów: żołądka i pęcherzyka żólciowego.
CZŻUŃJAO-SIUE - przy głębokim ukłuciu zmienia się kolor oczu na granatowo-żółty.
Kanał żołądka.
FEŃ-SiULi kanałów żołądka na schodzącą w dół i unoszącą się w górę gałąź. CHUEI-SIUE kanałów: żołądka i pęcherzyka żółciowego. U-SZU -
CZŻUAŃ-SIUE - schorzenia żuchwy (energia kanału jelita grubego, przez kanał Chu-Jan-Min połączenia KOM żołądka i jelita grubego.
żołądka przenikają głęboko do żuchwy).
ŻEŃIN (przyjęcie człowieka) E 9.
TZIACZE (oś policzka) E 6. Lokalizacja. Na szyi. Przy przednim brzegu mięśnia mostkowo-obojczykowo-
Lokalizacja. Na policzku. W dół i do przodu od płatka usznego, w dole żuchwy, w sutkowego. Na wysokości górnego brzegu chrząstki tarczowej.
miejscu przymocowania mięśnia żwacza. O jeden poprzeczny palec do przodu i w Wskazania. Silny ból głowy, spowodowany brakiem możliwości chi do uniesienia
górę od kąta żuchwy. się w górę. Wrażenie ścieśnienia i ciężkości w piersi, któremu towarzyszy ciężkie
Wskazania. Szum w uszach. Pryszcze na twarzy. Zapalenie jamy ustnej, zwięk- oddychanie (zadyszka). Zapalenie migdałków, nieżyt krtani, ropień gardła lub krtani,
szony ślinotok. Zaburzenia mowy, chrypka. Bóle gardła, twardy język. Bóle zębów nacieki na szyi, zanik mięśni języka, zapalenie języka, ślinotok. Zapalenie oskrzeli,
żuchwy. Porażenie nerwu twarzowego, skurcze i przykurczę mięśni mimicznych. dychawica oskrzelowa. Wymioty. Nadciśnienie tętnicze.
Zwiększenie tarczycy. Porażenie połowicze, porażenie czterech kończyn. Kręcz szyi, Wskazania dodatkowe. Bóle gardła nerwopochodne lub pochodzenia niejasnego,
bóle i napięcie mięśni obszaru szyjno-potylicznego. przeszkadzające w głośnym mówieniu, lecz bez afonii.
Wskazania dodatkowe. Rwa nerwu trójdzielnego (-ł- po stronie bez bólu). Szczegóły dla specjalistów. TZIU zabrania się!
Szczegóły dla specjalistów. TZIN-SIUE kanałów żołądka, jelita grubego, pęcherzyka ŻY-S1UE - Czuan - duże „Okno nieba".
żółciowego. CHAI-SIUE - Czun w morzu energii.
CHUEJ-SIUE kanałów: pęcherzyka żółciowego i żołądka.
S1AGUAŃ (granica dolna) E 7. TZIN-SIUE - KG żołądka i KOW śledziony i żołądka.
Lokalizacja. W przód od ucha. W przód i w dół od wyrostka stawowego żuchwy. We CZŻUAŃJAO-SIUE - dla sprawdzenia JAN-stanu organizmu. Gruczoł przytarczy-
wklęśnięciu pod dolnym brzegiem łuku jarzmowego. Przy otwartych ustach jest cowy (przy nadczynności).
namacalna jamka.
Wskazania. Krótkowzroczność, niewyraźne widzenie przedmiotów, opadnięcie SZUJTU (napór wody) E 10.
powieki górnej. Głuchota, zapalenie ucha, szum w uszach. Zawroty głowy. Obwodowy Lokalizacja. Na wysokości dolnego brzegu chrząstki tarczycowej, przy przednim
niedowład nerwu twarzowego, odczuwanie kącika oka. Rwa nerwu trójdzielnego. brzegu mięśnia mostkowo-obojczykowo-sutkowego.
Paradontoza, wypadanie zębów, bóle zębów szczęki górnej. Histeryczny szczę- Wskazania. Świąd. Pokrzywka. Krztusiec. Zapalenie migdałków, nieżyt krtani, za-
kościsk. Skurcz połowiczy. Omdlenie. Ziewanie kurczowe. palenie gardła, ropień gardła lub krtani, utrudnienia przy połykaniu. Dychawica
Wskazania dodatkowe. Rwa nerwu trójdzielnego (-ł- po stronie bez bólu). Bóle oskrzelowa, kaszel, zadyszka.
ucha, promieniujące w żuchwę. Wskazania dodatkowe. Bóle żołądka ze skurczami.
Szczegóły dla specjalistów. TZIU zabrania się! Szczegóły dla specjalistów. CZŻUŃJAO-SIUE - tarczyca.
CHUEJ-SIUE kanałów: żołądka i jelita grubego.
CYSZE (dom energii) E 11.
TOUWEJ (strażnik głowy) E 8. Lokalizacja. Na szyi. Między główkami mięśnia mostkowo-obojczykowo-sutko-
Lokalizacja. W kącie czołowym owłosionej części głowy, l ,5 cm dalej od granicy wego przy górnym brzegu obojczyka.
nasady włosów, w zagłębieniu. W miejscu łączenia się kości czołowej i ciemieniowej. Wskazania. Zapalenie migdałków, nieżyt krtani, zapalenie gardła. Krztusiec.
Odpowiada górnemu brzegowi mięśnia skroniowego, gdzie podczas żucia jest Dychawica oskrzelowa, zapalenie oskrzeli, kaszel, zadyszka. Wole. Gruźlicze zapalenie
namacalne wklęśnięcie. węzłów chłonnych. Zdrętwienie lub opuchnięcie gardła. Brak apetytu. Skurcze
Wskazania. Schorzenia błony śluzowej oczu, nieżyt spojówki, ropienie błon przepony. Napięcie mięśni okolicy szyjno-potylicznej.
śluzowych, łzawienie, pogorszenie ostrości wzroku, bóle w gałce ocznej. Silny ła- Szczegóły dla specjalistów. CZŻUŃJAO-SIUE - timus.
miący ból głowy, zawroty głowy, uderzenia krwi do mózgu. Rwa 1-ej gałęzi nerwu
trójdzielnego. Niedowład obwodowy nerwu twarzowego. Niedowład połowiczy. CIUEPEŃ (wyszczerbiona miednica) E 12.
Wskazania dodatkowe. Bóle przedniej powierzchni szyi. Lokalizacja. W dole nadobojczykowym za tylno-dolnym brzegiem mięśnia most-
Szczegóły dla specjalistów. TZIU zabrania się! kowo-obojczykowo-sutkowego. Przy górnym brzegu obojczyka.
TZl-SlUE-JAN-WEJ-maj. Wskazania. Nadpobudliwość. Zaburzenia snu. Zapalenie migdałków, angina,
szyjne zapalenie węzłów chłonnych. Dychawica oskrzelowa, zapalenie opłucnej,
128
krwioplucie, kaszel. Czynnościowe zaburzenia żołądkowe. Obrzęki tkanki podskórnej. wica oskrzelowa, zapalenie oskrzeli, krwioplucie, zadyszka. Kaszel, zapalenie opłucnej,
Nerwobół międzyżebrowy. Bóle w okolicy nadobojczykowej. Bóle w klatce utrudnione wydalanie gęstej plwociny. Uczucie ciężkości w klatce piersiowej i
piersiowej. Zapalenie mięśni okolicy szyjno-ramiennej. kończynach. Nerwoból międzyżebrowy.
Wskazania dodatkowe. Bóle stawu ramiennego, promieniujące w plecy. Wskazania dodatkowe. Nieznoszenie dotyku lub ucisku na skórę piersi. Pokrzywka ze
Szczegóły dla specjalistów. PIN-S1UE wszystkich JAN-kanałów. świądem. Bóle: w okolicy mostka; w żołądku z odczuwaniem ścieśnienia w piersi.
SIAO-SIUE nadmiernej JAN-energii obszaru klatki piersiowej. Szczegóły dla specjalistów. CZŻUŃJAO-SIUE - nadmierna wilgoć wzmacnia stany
CHUEI-SIUE kanałów: żołądka, płuc, jelita grubego, jelita cienkiego, pęcherzyka patologiczne.
żółciowego, trzech świeczników. CZŻUAŃ-SIUE - bóle w sutkach.
Miejsce rozgałęzienia kanału żołądka na wewnętrzny i zewnętrzny przepływy do
punktu CYCZUN. INCZUAN (wytrzymałe okno) E 16.
TZIN-SIUE - KG żołądka: Lokalizacja. Druga boczna linia piersi, w II międzyżebrzu.
z KOW trzech świeczników, Wskazania. Bezsenność. Dychawica oskrzelowa, rozedma płuc, kaszel, zadyszka,
z KOW jelita grubego, wrażenie duszności. Wzdęcia brzucha przy zaburzeniach perystaltyki i gorzkim po-
z KOM żołądka, pęcherzyka żółciowego i pęcherza moczowego, smaku w ustach, przelewanie w brzuchu, biegunka. Zwiększenie sutka, wrzody na
z KOS żołądka, pęcherzyka żółciowego i pęcherza moczowego, piersi. Nerwoból międzyżebrowy. Bóle w okolicy klatki piersiowej. Spuchnięcie ust.
z podłużnym Lo-kanałem jelita cienkiego,
z podłużnym kanałem jelita grubego, ŻUCZŻUN ( środek sutka) E 17.
z podłużnym Lo-kanałem trzech świeczników. Lokalizacja. Pośrodku sutka.
CZŻUŃJAO-SłUE - przy zaburzeniach odżywiania. Wskazania. Rak sutka, zapalenie gruczołu sutkowego, zmniejszenie wydzielania
mleka u matek karmiących, przetoka sutka.
CYCHU (jezioro energii) E 13. Szczegóły dla specjalistów. TZIU i CZŻEŃ zabrania się (może wywołać ostry obłęd,
Lokalizacja. Druga boczna linia piersi. Pod obojczykiem; w miejscu zbliżenia szaleństwo)!
obojczyka i I żebra.
Wskazania. Bezwęch. Dychawica oskrzelowa, stały kaszel, przewlekłe zapalenie ŻUGEŃ (podstawa sutka) E 18.
oskrzeli, zapalenie opłucnej. Krztusiec. Jąkanie. Skurcze przepony. Czkawka, słaby Lokalizacja. Druga boczna linia piersi w V międzyżebrzu.
apetyt. Skurcze i przykurczę mięśni klatki piersiowej. Wrażenie ciężkości w koń- Wskazania. Zapalenie sutka, zmniejszenie się wydzielania mleka u matek kar-
czynach i klatce piersiowej. Wzmożone pocenie się. miących, wycieńczenie lub bóle w piersi. Zapalenie opłucnej, kaszel, zadyszka.
Szczegóły dla specjalistów. CZŻUŃJAO-SIUE - dla wejścia i wyjścia chi (kontroluje Zatrzymanie łożyska. Rwa lub porażenie nerwów międzyżebrowych. Bóle w okolicy
przepływ chi od wewnątrz na zewnątrz i na odwrót). stawu ramiennego.
TZIN-SIUE kanałów: żołądka, jelita grubego, jelita cienkiego.
KOW żołądka, jelita grubego, jelita cienkiego wychodzą na zewnątrz. BUŻUN (brak powietrza) E 19.
Lokalizacja. Druga boczna linia brzucha, 6 cuni powyżej pępka, przy dolnym
KUFAN (składnica skarbów) E 14. brzegu umocowania chrząstki VIII żebra.
Lokalizacja. Druga linia piersi, w l międzyżebrzu. Wskazania. Choroby oczu u dzieci. Choroba wieńcowa, dychawica sercowa, bóle w
Wskazania. Fizyczne i psychiczne następstwa szoku. Zapalenie pluć, zapalenie okolicy serca. Dychawica oskrzelowa, zadyszka, kaszel. Anoreksja. Wymioty z
oskrzeli, zapalenie opłucnej, kaszel z wydzielinami, zadyszka, zjawiska zastoino-we krwią, poszerzenie żołądka, bóle w okolicy nadbrzusznej, przelewanie w brzuchu,
w płucach, uczucie ciężkości w piersiach i kończynach. Nerwoból międzyżebrowy. zaburzenia trawienia z dużą ilością śluzu i bolącymi żebrami. Zapalenie wątroby.
Bóle w piersi. Nerwoból międzyżebrowy. Bóle w piersi. Zanik mięśni ramienia i ściany brzusznej.
Szczegóły dla specjalistów. Usuwa szkodliwe oddziaływanie psychiczne (zwłaszcza Zaburzenie funkcji motorycznej i czuciowej w okolicy ramienno-łopatkowej.
prawa).
CZENMAŃ (przyjęcie pełności) E 20.
Ul (przegródka komnaty) E 15. Lokalizacja. Druga boczna linia brzucha, 5 cuni powyżej pępka. Wskazania. Zapalenie
Lokalizacja. Druga boczna linia piersi. W H międzyżebrzu. oskrzeli, zapalenie opłucnej, gruźlica płuc, kaszel, zadyszka, zapalenie płuc. Brak
Wskazania. Melancholia. Zadyszka i wzdęcie brzucha u małych dzieci. Dycha- apetytu. Skurcze przełyku. Skurcze przepony. Przelewanie
i wzdęcie brzucha, wymioty z krwią. Żółtaczka. Zapalenie otrzewnej. Silny ból pod Wskazania dodatkowe. Bóle: wątroby i pęcherzyka żółciowego, promieniujące w
żebrami. jamą brzuszną; w macicy z krwawieniem; przy bolesnym lub nieprawidłowym
Wskazania dodatkowe. Nieznoszenie dotyku lub nacisku ubrania. miesiączkowaniu.
Szczegóły dla specjalistów. LAŃ-S1UE - CZŻUN - !Ń-WEJ-maj.
LANMEŃ (brama na most) E 21. CZŻUAŃ-S1UE - schorzenia jelit.
Lokalizacja. Druga boczna linia brzucha, 4 cunie powyżej pępka. Dla obniżenia bólów do możliwych do wytrzymania (+).
Wskazania. Wrzody żołądka, ostry lub przewlekły nieżyt żołądka, skurcze żo-
łądka, bóle w żołądku, słaby apetyt, wzdęcie brzucha, zaparcie, biegunka, skurczowe WAJLIN (zewnętrzny duch) E 26.
bóle w jelitach. Lokalizacja. Druga Roczna linia brzucha, l cuń poniżej poziomu pępka. Przy
Wskazania dodatkowe na czas aktywności kanału. Bóle w żołądku z odczuwaniem zewnętrznym brzegu prostego mięśnia brzucha.
zastoju pokarmu. Wskazania. Nerwice jelit, stany kurczowe jelit z bólami i kolkami. Skurcze pro-
stego mięśnia brzucha. Tężyczka. Drgawki toniczne. Zapalenie otrzewnej. Bóle przy
GUAŃMEŃ (zamknięte drzwi) E 22. przepuklinie. Nieprzyjemne odczucia w okolicy nadbrzusza, którym towarzyszy ból
Lokalizacja. Druga boczna linia brzucha, 3 cunie powyżej pępka. pępka.
Wskazania. Ostry nieżyt żołądka, skurcze żołądka. Brak apetytu, wzdęcie brzucha,
kolki w jelitach, zaburzenia perystaltyki żołądka, zaparcie, biegunka. Bóle przy DATZIUJ (duża wielkość) E 27.
przepuklinie. Wodobrzusze. Nietrzymanie moczu, nocne mimowolne moczenie się. Lokalizacja. Druga boczna linia brzucha, 2 cunie poniżej pępka.
Wskazania. Bezsenność i inne zaburzenia snu. Stan asteniczny. Niepokój. Zmazy,
TAJI (duży pień) E 23. przedwczesny wytrysk nasienia, przedwczesne rodzenie. Częste i bolesne oddawanie
Lokalizacja. Druga boczna linia brzucha, 2 cunie powyżej pępka. moczu, zatrzymanie moczu, schorzenia jelit, kolki jelitowe, wzdęcia brzucha i bóle w
Wskazania. Psychozy. Neurastenia. Stan niepokoju lub przygnębienia. Silne dolnej części, zaparcia. Bóle przy przepuklinie. Skurcz prostych mięśni brzucha.
kołatanie serca. Nocne mimowolne moczenie się. Nieżyt żołądka, nudności, wymioty, Wskazania dodatkowe. Bóle w jelitach ze zwykłym rozwolnieniem.
skurcze żołądka, przelewanie i skurcze brzucha, kolki w jelitach, nieżyt jelita
cienkiego i okrężnicy, pogorszenie apetytu, zaparcie. Beri-beri. Zimne kończyny. SZUJDAO (szlak wody) E 28.
Wskazania dodatkowe. Ból, zwiększający się przy naciskaniu na sutek podczas Lokalizacja. Druga boczna linia brzucha, 3 cunie poniżej pępka.
miesiączki. Wskazania. Różnego rodzaju obrzęki. Ciężki przypadek puchliny. Nieżyt żołądka,
Szczegóły dla specjalistów. TZIU zabrania się! kolka jelitowa. Wypadnięcie odbytnicy. Hemoroidy. Wzdęcie dolnej części brzucha.
Zapalenie nerek, zapalenie pęcherza moczowego, bóle w zewnętrznych organach
CHUAŻOUMEŃ (drzwi mocnego ciaJa) E 24. płciowych, zatrzymanie moczu lub stolca. Impotencja, zapalenie jądra.
Lokalizacja. Druga boczna linia brzucha, l cuń powyżej pępka. Jalowość, zapalenie błony śluzowej macicy, zapalenie przydatków macicy, schorzenia
Wskazania. Psychozy. Stany maniakalne. Padaczka. Zapalenie języka, opuchnięcie macicy, zaburzenia cyklu miesiączkowego. Bóle przy przepuklinie.
lub ropień języka, zapalenie okolicy gnykowej. Opalenie nerek. Obrzęki. Wodo- Szczegóły dla specjalistów. CZŻUŃJAO-S1UE dla regulacji wody (płynów) w orga-
brzusze. Zapalenie macicy i jej błony śluzowej, zapalenie przydatków macicy, za- nizmie.
burzenia cyklu miesiączkowego.
GUJLAJ (droga pszenica) E 29.
TIAŃSZU (niebiański trzon) E 25. Lokalizacja. Druga boczna linia brzucha, 4 cunie poniżej pępka.
Lokalizacja. Druga boczna linia brzucha na wysokości pępka. Wskazania. Impotencja. Zapalenie jądra, zapalenie najądrza, bóle w członku,
Wskazania. Osłabienie. Szybkie męczenie się. Przestraszenie się. Malaria i inne wciągnięcie jądra, zmarszczona moszna, opuchnięcie i bóle zewnętrznych organów
choroby gorączkowe. Wodobrzusze. Obrzęki. Zapalenie pęcherzyka żółciowego. płciowych. Jałowość. Brak miesiączki, zapalenie przydatków macicy, bolesne lub
Wszystkie choroby żołądkowo-jelitowe. Przewlekły i ostry nieżyt żołądka, nieżyt nieprawidłowe miesiączkowanie, zapalenie błony śluzowej macicy, upławy, opusz-
jelita cienkiego i okrężnicy, wymioty, biegunka, przelewania i wzdęcia brzucha, czenie macicy. Przepuklina. Bóle brzucha o charakterze skurczowym. Odczucia
stany porażenne jelita cienkiego, zaparcia, wodnisty stolec. Zapalenie nerek, za- podparcia pod przeponą. Zapalenie okrężnicy. Bóle na odcinku lędźwiowym.
trzymanie moczu. Zapalenie prostaty. Bezpłodność, zapalenie przydatków macicy, Wskazania dodatkowe. Bóle w macicy z krwotokiem.
zapalenie błony śluzowej macicy, zaburzenia cyklu miesiączkowego, upławy. Szczegóły dla specjalistów. CZŻUAŃ-S1UE - organy płciowe.
132 133
GCZUN (węzeł energii) E 30. nik mięśni ręki. Bóle na odcinku lędźwiowym kręgosłupa i w stawie biodrowym.
Lokalizacja. Druga boczna linia brzucha, 5 cuni poniżej pępka. Przy górnym Poszerzenie żył na nogach. Obrzęk nóg. Zimne nogi. Skurcze nóg.
brzegu kości Jonowej. Wskazania dodatkowe. Bóle mięśni przedniej powierzchni biodra z uczuciem
Wskazania. Przepełnienie chi górnej części ciata (zapalenie). Podparcie przepony. mrowienia.
Wzdęcie brzucha z bólami, brakiem apetytu lub nadmierny apetyt, zaburzenia tra- Szczegóły dla specjalistów. TZIN-SIUE - KG żołądka i KOS pęcherzyka żółcio-
wienia, bóle brzucha, odczucie ciepła w brzuchu, krwawa biegunka. Przepukliny. wego.
Bóle i opuchnięcie członka i jąder, niemożność erekcji, impotencja. Choroby moszny, CZŻUŃJAO-SIUE - tętnicy i żyły (leczenie żylaków).
zapalenie prostaty, zapalenie najądrza. Choroby czynnościowe lub zapalne jajników CZŻUAŃ-SIUE - bóle w przełyku.
lub macicy, jałowość czynnościowa, brak miesiączki, nadmierne krwawienie
miesiączkowe, zaburzenia rozwarcia szyjki macicy. Silne kolki w nerkach z bólami w IŃSZY (rynek iń) E 33.
lędźwiach. Skurcze nóg. Lokalizacja. Zewnętrzna powierzchnia biodra, 3 cunie powyżej górnego brzegu
Wskazania dodatkowe. Bóle: obszaru szyjno-potylicznego z wrażeniem ścieśnienia; rzepki kolanowej. Między mięśniem biodra prostym a zewnętrznym obszernym.
w okolicy miednicy mniejszej u mężczyzn; narządów płciowych; pochwowe ze Wskazania. Niemoc mięśniowa, drżenie rąk. Beri-beri. Cukrzyca. Wodobrzusze.
świądem. Bóle i wzdęcia brzucha. Bolesność przy przepuklinie. Zaburzenia cyklu miesiącz-
Szczegóły dla specjalistów. CZŻEŃ zabrania się! kowego. Częste bolesne oddawanie moczu, zaburzenia funkcji motorycznej, czu-
CHAJ-SIUE - CZUN odżywiania (centralny punkt łączenia się chi odżywczej). ciowej odcinku lędźwiowego. Drgawki, skurcze, zdrętwienie, ochłodzenie i drżenie
TZI-SIUE - CZŻUN-maj. nóg.
ŻY-S1UE - dolny punkt łączenia KOW żołądka i śledziony. Wskazania dodatkowe. Bóle: w udach, promieniujące w staw kolanowy; w ko-
CHUEi-SIUE kanałów: żołądka i pęcherzyka żółciowego (do CHUAN-CIAO przez lanie, promieniujące w udo; przedsercowe z uczuciem ciężkości na wysokości
staw biodrowy). serca.
TZiN-SIUE - KG żołądka i KOS śledziony.
CZUN-DIUE - KOW żołądka. LAŃCIU (wierzchołek pagórka) E 34.
CZŻUŃJAO-S1UE - środek podziału CHI. Punkt rozproszenia nadmiernej energii Lokalizacja. Zewnętrzna powierzchnia biodra, 2 cunie powyżej górnego brzegu
ciała. Wywiera wpływ na krew (tętnica biodrowa). Punkt stymulacji organów rzepki kolanowej. Między mięśniem biodra prostym a zewnętrznym obszernym, w
płciowych i żołądka. zagłębieniu.
CZŻUAŃ-S1UE - przy schorzeniach rdzenia kręgowego. Przy zaburzeniach Wskazania. Ból, ociężałość i kurcze żołądka, bolesne napięcie w jamie nad-
odżywczych. Przy schorzeniach jelit. brzusznej, biegunka; zapalenie nerek, krwiomocz. Zapalenie gruczołu sutkowego.
Zapalenie korzonków. Znieczulenie skóry i słabość w kończynach dolnych. Zapa-
BIGUAŃ (granica biodra) E 31. lenie stawu kolanowego z ograniczeniem ruchomości stawu kolanowego. Nogi
Lokalizacja. 12 cuni powyżej górnego brzegu rzepki k9lanowej, na wysokości marzną i drętwieją. Bóle w lędźwiach, promieniujące w nogę. Bóle w okolicy sutka.
dolnego punktu krocza, pomiędzy mięśniem krawieckim a mięśniem naciągającym Szczegóły dla specjalistów. ŻY-SIUE - Chuan energii, przepływającej przez kanał
szeroką powięź biodra, w przód i w dół od dużego krętacza kości udowej. żołądka.
Wskazania. Beri-beri. Pachwinowe zapalenie węzłów chłonnych. Skurcz mięśnia CZŻUAŃ-SIUE - kurcz żołądka (tziu). Bardzo wrażliwy przy wszystkich schorze-
prostownika nogi. Bóle brzucha, promieniujące w gardło. Bóle w okolice lędźwiowej, w niach żołądka (ma znaczenie diagnostyczne).
okolicy dolnej części odbytnicy. Zdrętwienie skóry biodra. Utrata czucia w nodze.
Wskazania dodatkowe. Bóle: w żołądku, promieniujące na boki; w okolicy dolnej DUB1 (nos cielaka) E 35.
części odbytnicy. Lokalizacja. Zewnętrzna powierzchnia goleni. W zagłębieniu na wysokości dolnego
Szczegóły dla specjalistów. TZIU zabrania się! brzegu rzepki kolanowej, nad kością piszczelową. ,
Wskazania. Beri-beri. Zapalenie stawu kolanowego, bóle i ograniczenia ruchów w
FUTU (udowy) (podtrzymująca wyniosłość) E 32. stawie kolanowym. Obrzęki i zdrętwienie nóg.
Lokalizacja, zewnętrzna strona biodra, 6 cuni powyżej górnego brzegu rzepki Wskazania dodatkowe. Bóle: na zewnętrznej powierzchni kolana; w głębi stanu
kolanowej. Na brzuścu prostego mięśnia biodra, na zewnątrz od kości udowej. kolanowego z opuchnięciem lub wysiękiem.
Wskazania. Schorzenia macicy. Przewlekłe zapalenie błony śluzowej macicy. Beri- Szczegóły dla specjalistów. CZŻUAŃ-SIUE - bóle: w stawach kończyn; w okolicy
beri. Pokrzywka. Ociężała głowa. Nocne napady przy dychawicy oskrzelowej. Za- kolana.
TZUSAŃLI (trzy odstępy na nodze) E 36. Utrudnione stanie. Obrzęki i bóle stawu kolanowego. Bóle w lędźwiach. Ciastowa-
Lokalizacja. Zewnętrzna powierzchnia goleni, 3 cunie poniżej dolnego brzegu tość kończyn dolnych.
rzepki kolanowej. Na zewnątrz od przedniego brzegu kości piszczelowej o 1 cuń. Wskazania dodatkowe. Bóle ramienia.
Między mięśniem piszczelowym a długim prostownikiem palca. Szczegóty dla specjalistów. CHAJ-SIUE - Czun Krwi.
Wskazania. Histeria. Padaczka. Nadpobudliwość. Bezsenność. Miażdżyca. Scho- ŻY-SIUE - dolna Che jelita grubego.
rzenia uktadu nerwowego. Nadciśnienie tętnicze. Bóle głowy. Szum w uszach. SIAO-SIUE - nadmierna JAN - CHl (okolice żołądka).
Zaburzenia mowy. Wycieńczenie. Schorzenia oczu. Wszystkie wzdęcia i bóle brzucha, CZŻUŃJAO-SIUE - wywiera wpływ na głębokie formacje mózgowia.
zaburzenia trawienia, czkawka, wymioty, zaparcia, biegunka. Schorzenia go- Nakłuwa się przy wszystkich schorzeniach jelita grubego.
rączkowe. Zatrzymanie lub nietrzymanie moczu. Wzmożone lub zmniejszone na-
pięcie mięśni nogi. Reumatyczne zapalenie stawu kolanowego. Porażenie lu b TIAOKOU (pomarszczone usta) E 38.
słabość w nogach. Lokalizacja. Zewnętrzna strona goleni. 6 cuni powyżej górnego brzegu zewnętrznej
Wskazania dodatkowe. Bóle: wątroby i pęcherzyka żółciowego, spowodowane kostki. Między kością piszczelową a strzałką. Między długim prostownikiem
żółtaczką; wątroby i pęcherzyka żółciowego z wymiotami; w żołądku, wzmagające palców a przednim mięśniem piszczelowym.
się przy uciskaniu lub z aerofagią; przy chorobie wieńcowej u cierpiących na Wskazania. Angina. Zapalenie migdałków. Beri-beri. Zapalenie żołądka, nieżyt
nadciśnienie; głowy z zawrotami głowy; na przedniej stronie kolana, z przykurczeni, z jelit cienkich. Reumatyzm. Ogólny ból i łamanie ciała. Osłabienie nóg z zaburze-
okresowym utykaniem lub wrażeniem „brakującej" nogi; w goleni, promieniujące w niem czucia. Przykurcz mięśni nóg. Bóle w goleni i stopie. Zapalenie stawu kola-
kolano; z opuchnięciem stawu skokowo-goleniowego; w lędźwiach, promieniujący w nowego.
udo. Szczegóty dla specjalistów. CZŻUŃJAO-SIUE - zmniejsza szkodliwe oddziaływanie
Dzieciom do lat 7 TZIU zabrania się! nadmiernego Zimna i Upału.
Szczegóty dla specjalistów. CZAJ-SIUE - Che energii z morza energii. Skurcze kończyn dolnych.
U-S1N - Ziemia. Nie dotykać w żadnym z miesięcy ciąży!
ŻY-S1UE - Duch kanału żołądka, kontroluje szyszynkę. SIATZIUJSIUJ (duża pustka na dole) E 39.
JUJE-SIUE - GEN-TZY. Lokalizacja. Zewnętrzna powierzchnia goleni, 5 cuni powyżej górnego brzegu
LAŃ-SIUE-IŃ-JAN-CY zewnętrznej kostki. Nnędzy ścięgnami przedniego mięśnia piszczelowego a ogólnego
CZŻUŃJAO-SIUE - wywiera wpływ na cały organizm, kontroluje procesy życiowe prostownika palców.
(przemiana materii) okazuje działanie ogólno wzmacniające. Wskazania. Anemia mózgowia. Bóle głowy, zawroty głowy. Wypadanie włosów.
Stymuluje WEJ-CY organizmu. Suchość ust. Zapalenie migdałków, angina. Osłabienie apetytu. Uczucie pieczenia w
Jeżeli przeważają IN - objawy pięciu CZŻAN - tonizować. żołądku, bóle w dole brzucha i w podżebrzu, wzdęcie brzucha, zaparcia. Czerwonka.
Neutralizuje działanie nadmiernej CHl, wywołujące zaburzenia CHl odżywczej i Beri-beri. Zapalenie gruczołu sutkowego. Nerwoból międzyżebrowy. Bóle w piersi.
ochronnej (zastój lub osłabienie IŃ-CHI). Zdrętwienie nóg. Zapalenie mięśni. Zapalenie stawów stopy.
Punkt rozpraszania nadmiernej energii organizmu. Wskazania dodatkowe. Bóle: w stawach na zmianę pogody lub nadmiernej wil-
Nad nią przechodzi CHl w dolne części ciała. gotności; stawie kolanowym, schodzące w dół schodkowe; drżenie kikuta i bóle po
CZŻUAŃ-SIUE - nadmierne gorąco pogarsza patologiczne stany organizmu. amputacji; w stopie, niemożliwość postawienia nogi na ziemię.
Nadmierny chłód pogarsza stany patologiczne organizmu. Regulator krążenia tęt- Szczegóty dla specjalistów. CHAJ-SIUE - Czun morza Krwi.
niczego w goleni. Niepokój pogarsza stany patologiczne organizmu. Schorzenia ŻY-SIUE-SIA - Che energii jelita cienkiego.
żołądka. Bóle w jelitach; w kończynach dolnych. CZŻUŃJAO-SIUE kieruje automatyzmem reakcji psychicznych.
CZŻUŃJAO-SIUE - bóle fantomowe w kończynach.
SZANTZIUJSIUJ (duża pustka na górze) E 37.
Lokalizacja. Powierzchnia zewnętrzna goleni. 6 cuni poniżej dolnego brzegu FENLUN (zgrabny wzgórek) E 40.
rzepki kolanowej, na brzuścu mięśnia piszczelowego. Lokalizacja. Zewnętrzna powierzchnia goleni. 6 cuni poniżej dolnego brzegu
Wskazania. Anemia mózgowia, odczuwanie Zimna w mózgu, beri-beri. Nieżyt rzepki kolanowej lub 8 cuni powyżej zewnętrznej kostki (jej górnego brzegu), przy
żołądka, zapalenie żołądka i jelit, kolka jelitowa, przelewanie i bóle brzucha, roz- zewnętrznym brzegu mięśnia piszczelowego.
wolnienie przewlekłe, bóle w okolicy pępka i w dole brzucha. Słaby apetyt. Pora- Nie dotykać w 6-m miesiącu ciąży!
żenie połowicze. Zdrętwienie nóg. Zaburzenie funkcji motorycznej i czuciowej. Wskazania. Zmienność emocjonalna (śmiech - płacz). Padaczka. Stany zawstydzę-
136 737
nią. Stany maniakalne. Widzenie zjaw. Bóle głowy, porażenie połowicze, zawroty głowy. SIAŃGU (schodząca w dół dolina) E 43.
Opuchnięcie twarzy. Utrata czucia w gardle. Zapalenie opłucnej, zadyszka, kaszel z Lokalizacja. Grzbietowa powierzchnia stopy. W najszerszym miejscu odstępu
obfitą plwociną. Wymioty, bóle brzucha przy zaparciach. Zapalenie i inne schorzenia międzykostnego pomiędzy 2. a 3. kością śródstopia. W tył od stawu śródstopno-
wątroby. Skurcze. Bóle w piersi. Zaburzenie motorycznej i czuciowej funkcji nogi. paliczkowego.
Wskazania dodatkowe. Bóle: przy chorobie wieńcowej, niejasne, świdrujące, w Wskazania. Niekończący się kaszel, uczucie ciężkości w klatce piersiowej i koń-
formie trzonu; jelit, okresowe, z wrażeniem rozerwania; idące od ucha w kierunku czynach. Gorączka przerywana. Nocne pocenie się. Obrzęki. Wodobrzusze. Odbijanie
twarzy (+ po stronie bez bólu). Skurcz naczyń dna oka. się jedzenia, przelewanie i bóle w brzuchu, kolki jelitowe, biegunka. Pragnienie przy
Szczegóły dla specjalistów. ŻY-SIUE - Lo kanału żołądka. zaburzeniach trawienia. Bóle przy przepuklinie. Obrzęk i bóle w okolicy grzbietu
CZŻUŃJAO-SIUE poprawia pracę przednich oddziałów mózgowia (analiza stopy, ból w pięcie.
-synteza). Szczegóły dla specjalistów. U-SIN - Drzewa.
CZŻUAŃ-SIUE - nerwoból nerwu trójdzielnego (4- po stronie bez bólu). JAO-SIUE-JU.
ŻY-SIUE - Ded.
TZESI (rozerwany potok) E 41. JUJE-SIUE - TZIA-IŃ.
Lokalizacja. Na przedniej powierzchni stawu goleniowo-skokowego, na zgięciu, w CZŻUAN-SIUE - bóle palców stopy.
zagłębieniu pomiędzy ścięgnami prostownika palców a .prostownika kciuka.
Wskazania. Padaczka. Przestraszenie. Niepokój, bóle głowy, zawroty głowy. NEJT1N (wewnętrzny dziedziniec) E 44.
Obrzęk twarzy. Zapalenie dziąseł. Bóle zębów, wzdęcie brzucha, zaparcie, biegunka, Lokalizacja. Strona grzbietowa stopy. W zagłębieniu, przy podstawie 2. i 3. palca.
wymioty. Osłabienie apetytu. Reumatyzm. Obrzęki nóg. Zapalenie mięśni. Między główkami 2. a 3. kości śródstopia.
Motoryczne i czuciowe zaburzenia w nodze. Zwisająca przy chodzeniu stopa, za- Wskazania. Zmniejsz Upał (zapalenie, ciśnienie) przy schorzeniach, wywołanych
palenie stawów stopy. Ciepłem i Wilgotnością (pokrzywka, opuchnięcia). Zwiotczenie żołądka, bóle żo-
Wskazania dodatkowe. Bóle: głowy z czerwoną twarzą lub/i czerwonymi oczami; łądka, kolka jelitowa, przelewanie i wzdęcia brzucha, czerwonka, biegunka. Czkawka.
powiek i brwi; języka i jamy ustnej z ugryzieniem języka; zębów szczęki górnej przy Bóle przy przepuklinie. Gorączka. Bóle głowy. Bóle zębów, zapalenie dziąseł.
jedzeniu gorącego pokarmu lub piciu; w stawie goleniowo-skokowym. Krwotok z nosa, wydzielina surowiczo-śluzowa z nosa. Zapalenie migdałków.
Szczegóły dla specjalistów. U-S1N - Ognia. Obrzęk twarzy, wysypka i pryszcze na cerze twarzy. Skurcze więzadeł głosowych.
JAO-SIUE - tzin. Bolesne lub nieprawidłowe miesiączkowanie.
JUJE-SIUE - ŻEŃ-SZEŃ; Wskazania dodatkowe. Bóle: zębów przy gorącym lub zimnym jedzeniu lub piciu;
CZŻUŃJAO-SIUE - leczenie chorób nadmiernego Wiatru - Wilgotności. szczęki górnej; palców stopy z pieczeniem; przy podagrze; grzbietowej lub
podeszwowej powierzchni stopy; w pięcie i pod piętą.
CZUNIAN (źródło jan) E 42. Szczegóły dla specjalistów. U-SIN - Wody.
Lokalizacja. Grzbietowa powierzchnia stopy. W najwyższym miejscu sklepienia JAO-SIUE - IN.
stopy, pomiędzy 2. i 3. kośćmi klinowatymi a kością łódeczkowatą. 5 cuni powyżej od ŻY-SIUE - Wnuk.
odstępu międzypalcowego 2. i 3. palca. JUJE-SIUE - BIN-SIUJ.
Wskazania. Padaczka. Stany maniakalne. Zawstydzenie. Zmieszanie. Chaotycz- CZŻUAŃ-SIUE - zmniejsza wydzielanie soku żołądkowego (-).
ność myśli. Chęć publicznego rozebrania się. Stałe wrażenie zimna. Opadnięcie
powieki. Obrzęk twarzy. Porażenie nerwu twarzowego. Odczuwanie kącika ust. LIDUJ (choroba przemiany) E 45.
Zapalenie dziąseł, bóle zębów, ziewanie kurczowe. Słaby apetyt. Wymioty, bóle Lokalizacja. 0,3 cm na zewnątrz od macierzy paznokcia 2. palca stopy.'
żołądka, wzdęcia brzucha. Gorączka bez pocenia. Porażenie połowicze. Porażenie i Nie dotykać w 6-m miesiącu ciążył
słabość nogi. Choroba zwyrodnieniowa stawu biodrowego. Przekrwienie i Wskazania. Bezsenność lub ospałość. Padaczka. Koszmary nocne. Stany maniakalne.
opuchnięcie grzbietowej powierzchni stopy. Omdlenia. Anemia mózgu. Zimny nos, krwotok z nosa. Zapalenie zatok. Zapalenie
Szczegóły dla specjalistów. U-SIN - Drzewa. migdałków, bóle gardła. Obrzęk twarzy, porażenie obwodowe nerwu twarzowego,
JAO-SIUE -Juń. skurcze i przykurczę mięśni twarzy, opadnięcie kącika ust. Bóle zębów.
ŻY-SIUE - Ciuań, źródło, przyjmuje Lo kanał od śledziony. Wskazania dodatkowe. Bóle: wątroby i pęcherzyka żółciowego, promieniujące w
DU-LI-CY - Che odpływu od kanału żołądka. żebra; przy śwince ze zmniejszonym ślinotokiem; w kroczu; po przedniej stronie uda;
CZŻUŃJAO-SIUE - dla diagnostycznej kontroli IN stanu organizmu. w okolicy rzepki kolanowej z wysiękiem.
Szczegóty dla specjalistów. U-SIN - Metalu.
JAO-S1UE-TZ1.
ŻY-SIUE - Syn.
DU-L1-CY - punkt - hamulec kanału żołądka.
CZUN-S1UE - KOW, KOM, KOS, KG żolądka.
U-SZU - CZUN ochronno-mięśniowego połączenia JAN-MIN.
CZŻUŃJAO-S1UE - przekazuje ciepło do dolnych części ciała. Wykorzystywane jest
przy schorzeniach, wywołanych Ciepłem, które unosi się do górnych części ciała.
CZŻUAŃ-S1UE - bóle w żołądku.
U4
klu miesiączkowego, zapalenie błony śluzowej macicy, uplawy, zbyt krwawa moczenie się i inne formy nietrzymania moczu, zapalenie otrzewnej.
miesiączka. Brak nasienia. Ostry nieżyt pęcherz moczowego, mała ilość moczu. Wodobrzusze. Wzdęcie brzucha. Zapalenie szpiku. Gorączki. Wyprysk, świąd
Uczucie ciepła w górnej części ciała z twardą potylicą. Bóle w lędźwiach. skórny, swędząca
Wskazania dodatkowe. Bóle: w pachwinie; jelit z napiętym brzuchem i
wymiotami. 145
Szczegóły dla specjalistów. ŻY-SIUE - Chun kontroli energii, przepływającej
przez kanał Śledziony.
CZŻUAŃ-SIUE - bóle: w jelitach; organów miednicy mniejszej.
161
zapalenie zatoki czołowej, nieżyt nosa. Bóle głowy, zawroty głowy. Nerwoból nerwu Szczegóły dla specjalistów. CHUEJ-S1UE kanałów: pęcherza moczowego i tylno-
trójdzielnego. Zaburzenia oddechu. Oczy szeroko otwarte (pełnia jan), oczy na wpół środkowego.
zamknięte, ciężko je otworzyć (pustka iń).
Wskazania dodatkowe. Świąd oczu. UCZU (piąta pozycja) V 5.
Szczegóły dla specjalistów. TZIU zabrania się! Lokalizacja. Pierwsza boczna linia głowy, l cuń powyżej przedniej granicy włosów.
PIN-S1UE - IŃ-JAN-TZI-maj (Iń-jan-cy). Wskazania. Psychozy. Padaczka. Stan utraty przytomności. Bóle głowy, zawroty
TZI-S1UE kanałów: pęcherza moczowego, jelita cienkiego, żołądka, jelita gru- głowy lub krążenie przed oczami. Słaby lub pogarszający się wzrok. Nieżyt nosa.
bego. KOW: śledziony, żołądka, serca, jelita cienkiego. Zapalenie krtani. Podwyższona temperatura. Uczucie pieczenia w okolicy serca.
ŻY-S1UE - górny punkt łączenie się KOW: serca, jelita cienkiego, śledziony, żo- Szczególy dla specjalistów. CZŻUŃJAO-SIUE - dla leczenia migreny z uczuciem
łądka.
ciężkości w głowie, spowodowanym zaburzeniami krążenia chi, lecz nie nadmiaru
LAŃ-SIUE - KG pęcherza moczowego i podłużnego Lo - kanału Serca.
DU-L1-CY - Czun - energii do kanału pęcherza moczowego. chi.
U-SZU - Chu - ochronno - mięśniowego połączenia Taj-Jan. CZŻUAŃ-S1UE. Bóle: w okolicy szyjnego i piersiowego odcinków kręgosłupa, ło-
patki i pleców. Kręgosłup nie pochyla się. Bóle w okolicy dolnej części odbytnicy.
CUAŃCZŻU (zbieranie bambusa) V 2.
Lokalizacja. Na wewnętrznym końcu brwi, w zagłębieniu. CZENGUAŃ (spadkobierca światła) V 6.
Wskazania. Bóle głowy z zaczerwienionymi i bolącymi oczami, zmęczenie Lokalizacja. Pierwsza boczna linia głowy. 3,5 cuni powyżej punktu ińtan, znaj-
mózgu. Rozbiegane oczy, zbyt częste mruganie, zez towarzyszący. Pogorszenie się dującego się między brwiami.
ostrości widzenia, ślepota kurza, zmętnienie rogówki, mgliste widzenie przedmiotów, Wskazania. Grypa. Bóle głowy, zawroty głowy. Biała powłoka przykrywa oczy,
bielmo rogówki, łzawienie, zapalenie rogówki. Bóle głowy, zawroty głowy. Bóle w bielmo rogówki, zapalenie rogówki, mgliste widzenie przedmiotów, zaćma. Krwotok z
okolicy brwi. Zapalenie zatoki czołowej, zapalenie zatok. Obrzęk twarzy. Kichanie. nosa, zatkanie nosa, polipy nosa, brak powonienia. Choroby serca, kołatanie serca.
Schorzenie podniebienia. Gorączka sienna. Nudności, wymioty. Kwaśny lub Gorączka bez pocenia się. Bóle w okolicy mięśnia naramiennego.
zjełczały pot. Koszmary nocne. Psychozy. Stany maniakalne. Rwa pierwszej gałęzi Szczególy dla specjalistów. TZIU zabrania się!
nerwu trójdzielnego. Szyja nie ugina się. CZŻUŃJAO-SIUE - dla leczenia migreny, spowodowanej zaburzeniami krążenia
Wskazania dodatkowe. Powierzchniowy ból w gałkach ocznych. chi.
Szczególy dla specjalistów. TZIU zabrania się!
TUNTIAŃ (przedostanie się do nieba) V 7.
MEJCZUN (zatopienie brwi) V 3. Lokalizacja. Pierwsza boczna linia głowy. 6,5 cuni powyżej punktu ińtan (znaj-
Lokalizacja. Na czole. W punkcie krzyżowania się linii, biegnącej równolegle do dującego się pomiędzy brwiami), na linii łączącej punkt bajchuej z wierzchołkiem
brwi, 2/3 odległości nad brwią (podziel odległość od brwi do granicy włosów na małżowiny usznej.
pięć części), z pionową linią, biegnącą przez wewnętrzny koniec brwi. Wskazania. Słaby wzrok, opadnięcie powieki górnej. Zatkanie nosa, krwotok z
Wskazania. Padaczka. Omdlenie. Bóle głowy, zawroty głowy. Zapalenie zatoki nosa, katar, bezwęch. Pragnienie, suchość w ustach. Opuchnięta twarz. Drżenie i
szczękowej, zapalenie zatok, zatkanie nosa, nieżyt gardła, pogorszenie się węchu. skurcze mięśni twarzy, opadnięcie kącika ust. Rwa nerwu trójdzielnego. Bóle głowy,
Kichanie. Nieżyt spojówki, łzawienie, ślepota kurza. Bóle w okolicy oczu i z przodu zawroty głowy, ciężar w głowie. Zaburzenia psychiczne. Przewlekłe zapalenie
głowy. Rwa pierwszej gałęzi nerwu trójdzielnego. oskrzeli. Kręcz szyi.
Szczególy dla specjalistów. CZŻUAŃ-SIUE - leczenie bólu głowy, spowodowanego
CIUJCZA (krzywy sługa) V 4. zaburzeniami w krążeniu chi, a nie dostania się chi nadmiernej.
Lokalizacja. Pierwsza boczna linia głowy. Na jej skrzyżowaniu z linią poziomą, LAŃ-SIUE kanałów: pęcherza moczowego i tylnośrodkowego.
biegnącą przez punkt szeńtin, znajdujący się na środkowej linii głowy, 3 cunie
powyżej nasady nosa. LOC1UJE (niecałkowity powrót) V 8.
Wskazania. Pogorszenie się wzroku, migotanie w oczach, zanik nerwu wzroko- Lokalizacja. Pierwsza boczna linia głowy. 5,5 cuni powyżej przedniej linii włosów,
wego. Zapalenie zatok, polipy nosa, krwotok z nosa, zatkanie nosa, katar, wrzody w lub o 8,5 cuni powyżej punktu ińtan (pomiędzy brwiami).
nosie. Piekące bóle głowy, zawroty głowy, bóle w okolicy czoła i ciemienia. Rwa Wskazania. Psychozy, natrętne myśli. Stany bliskie obłędu. Padaczka. Bóle głowy,
pierwszej gałęzi nerwu trójdzielnego, zapalenie nerwu twarzowego. Sztywność zawroty głowy (z powodu zaburzenia cyrkulacji chi, a nie nadmiaru chi). Jaskra.
mięśni szyi. Brak potu.
Szum w uszach. Zatkanie lub krwotok z nosa. Mimowolne skurcze mięśni twarzy i DACZŻU (duże czółno) V 11.
potylicy, kurcze mięśnia czworobocznego oraz potylicznych. Lokalizacja. Pierwsza boczna linia pleców. Na linii, biegnącej między 2-m a
Szczegóły dla specjalistów. CZŻEŃ zabrania się! l-m kręgiem piersiowym.
LAŃ-S1UE - kanał pęcherza moczowego wydostaje się na powierzchnię, prze- Wskazania. Lęk. Histeria. Stan niepokoju. Pobudliwość nerwowa. Omdlenie.
chodząc przez mózg (od BAJ-CHUEJ). Częstoskurcz. Skłonność do przeziębień. Gorączka bez pocenia się. Uczucie
CZŻUŃJAO-SIUE - szyszynka. gorąca w całym ciele. Zapalenia płuc, kaszel, zapalenie oskrzeli, zapalenie opłucnej,
uczucie przepełnienia w piersiach. Bóle głowy, zawroty głowy. Wzdęcia brzucha.
JUJCZŻEŃ (poduszka nefrytowa) V 9. Ogólne skurcze ciała. Reumatyzm. Sztywność kręgosłupa, bóle i skurcze
Lokalizacja. Pierwsza boczna linia głowy. Na linii poziomej, biegnącej przez inion mięśni odcinku lędźwiowego, nerwoból i skurcze mięśni okolicy szyjno-potylicznej.
(punkt naochu). Kręcz szyi. Bóle w okolicy barkowo-łopatkowej. Zapalenie stawu kolanowego.
Wskazania. Obraźliwość. Wycieńczenie. Bóle głowy, spowodowane podwyższeniem Wskazania dodatkowe. Bóle: w klatce piersiowej, promieniujące do mostka; w
ciśnienia wewnątrzczaszkowego lub chorobą nadciśnieniową, zawroty głowy, ciężar w mostku, promieniujące w żebra.
głowie, bóle w okolicy potylicy. Bóle w oczach i nad oczami, przeszywający przy Szczegóty dla specjalistów. CHAJ-S1UE - Che z „morza krwi".
pochyleniu lub podniesieniu głowy, krótkowzroczność, niewyraźne widzenie CZŻUŃJAO-SIUE - przednia część przysadki.
przedmiotów, łzawienie przy wietrze. Zatkanie nosa, pogorszenie węchu. Rwa nerwu TZ1N-SIUE kanałów pęcherza moczowego i KOM wątroby i śledziony.
trójdzielnego. Nadmierne wydzielanie potu. S1AO-SIUE -Jan energii całego ciała.
Wskazania dodatkowe. Bóle w obydwu kącikach oczu; punktowe pośrodku CZŻUAŃ-SIUE tkanki kostnej (schorzenia kości).
czoła.
m CZŻUŃJAO-SłUE w psychiatrii (zwłaszcza przy schorzeniach, którym towarzyszy
Szczegóty dla specjalistów. CZŻEŃ zabrania się! nieruchomość i sztywność kończyn).
CZŻUAŃ-SIUE - bóle tylnej powierzchni klatki piersiowej i łopatki (+).
TIAŃCZŻU (niebiański siup) VI0.
Lokalizacja. Na szyi, przy zewnętrznym brzegu mięśnia czworobocznego, w FENMEŃ (brama wiatru) V 12.
zagłębieniu, na granicy włosów. Lub na wysokości odstępu między 1. a 2. kręgiem Lokalizacja. Pierwsza boczna linia pleców. Na linii, biegnącej między 2-m a
szyjnym. 3-m kręgiem piersiowym.
Wskazania. Histeria. Neurastenia. Poprawia pracę mózgu i pamięć. Wywiera Wskazania. W celu profilaktyki grypy lub przeziębień. Zatkany nos, jasna
wpływ na czynność rdzenia kręgowego. Migrena, wywołana zaburzeniem krążenia wydzielina (nadmierny Wiatr). Gorączka. Uczucie gorąca. Dychawica oskrzelowa,
chi, z wzmagającym się bólem w potylicy, bóle głowy, zawroty głowy, ucisk w głowie, zapalenie oskrzeli, kaszel, zadyszka, zapalenie opłucnej. Pokrzywka. Bóle głowy, za-
głęboki ból w głowie, utrudnienie przy poruszaniu głową. Ślepota, zaburzenia wroty głowy. Żółtaczka. Choroby żołądka. Wyciek nasienia. Skurcze mięśni i napięcie
wzroku, łzawienie. Zapalenie gardła, nieżyt krtani, opuchnięcie gardła. Zdrętwienia i mięśni okolicy szyjno-potylicznej. Bóle w plecach i lędźwiach. Nerwoból mię-
bóle w okolicy szyjno-potylicznej i plecach. Kurcze mięśni potylicy i obręczy dzyżebrowy. Niemożliwość leżenia z powodu wymiotów. Zapalenie gruczołów
barkowej. Kręcz szyi. łojowych pleców i ramion. Ropnie na plecach.
Wskazania dodatkowe. Bóle: stałe przełyku, okołosercowe z częstoskurczem, w Wskazania dodatkowe. Bóle oskrzeli i opłucno-plucne, promieniujące w plecy.
formie koła na czole, głębokie w okolicy potylicy, na wysokości 7-go kręgu szyjnego. Szczegóły dla specjalistów. CHUEJ-S1UE kanałów: pęcherza moczowego, pęche-
Szczegóły dla specjalistów. TZIU zabrania się! rzyka żółciowego, tylnośrodkowego.
ŻY-SIUE - Czuan - duże „okno nieba". Che górnego połączenia KOW nerek i CZŻUŃJAO-SIUE rozproszenia nadmiernego Gorąca w klatce piersiowej.
pęcherza moczowego. CZŻUAŃ-SIUE - bóle w gardle przy anginie z wrażeniem opuchniętego gardła.
CHUEJ-S1UE kanałów: tylnośrodkowego i pęcherza moczowego.
FEJSZU (drenowanie pluć) V 13.
CHAl-SIUE - Czun - chi w morzu energii.
Lokalizacja. Pierwsza boczna linia pleców. Na linii, biegnącej między 3-m a
CZŻUŃJAO-SIUE panuje nad „ogólną" chi. 4-m kręgiem piersiowym.
Współczuły układ nerwowy (wagotonie).
Działa na korektę i koordynację ruchów. Wskazania. Dychawica oskrzelowa, zapalenie płuc, zapalenie oskrzeli. Gruźlica
Zmniejszenie bólu do dającego się znieść (-). płuc, kwioplucie, kaszel, zadyszka, uczucie ścieśnienia i ciężkości w piersi. Pod-
CZŻUAŃ-SIUE - głębokie bóle w okolicy szyjno-potylicznej. wyższona temperatura. Nocne pocenie się przy gruźlicy. Wycieńczenie. Zapalenie
164 165
mięśnia sercowego. Gorączka. Krztusiec. Katar. Żółtaczka. Odbijanie z żołądka, GESZU (drenowanie przepony) V 17.
wymioty, zgaga, brak apetytu. Lokalizacja. Pierwsza boczna linia pleców. Na linii, biegnącej między 7-m a 8-m
Wskazania dodatkowe. Świąd skóry. Bóle: w okolicy serca, powodowane kaszlem. W kręgiem szyjnym.
żołądku z wymiotami bezpośrednio po spożyciu posiłku; górnej części pleców, Wskazania. Uczucie pustki i zużycia w ciele. Osłabienie ogólne. Skurcze, kurcze.
odbijający w ramię; stawu ramiennego, oddający w plecy. Krwotoki z nosa, jelit, macicy i in. Skaza krwotoczna. Pokrzywka. Wada serca, bóle
Szczegóły dla specjalistów. ŻY-S1UE - Szu nadmiernej energii płuc. w sercu. Zapalenie opłucnej, kaszel kurczowy. Kurcze przepony i przełyku. Wymioty
CZŻUAŃ-S1UE - choroby płuc. Choroby skóry. nerwopochodne, wymiotuje wszystkim, co zostało zjedzone. Słaby apetyt, pokarm
CZŻUAŃ-SIUE - bóle oskrzeli i opłucno-płucne. się nie trawi, nieżyt żołądka, zapalenie jelita cienkiego i okrężni-cy. Wodobrzusze.
Uczucie ścieśnienia lub utrata czucia w gardle. Pierś i brzuch są wzdęte (wypełnione
TZIUJEIŃSZU (drenowanie IN przy zadyszeć) V 14. „gorącą krwią").
Lokalizacja. Pierwsza boczna linia pleców. Na linii, biegnącej między 4-m a 5-m Wskazania dodatkowe. Bóle w okolicy serca ze ścieśnieniem. Bóle w klatce pier-
kręgiem piersiowym. siowej nad sutkiem, bóle w okolicy serca, pojawiające się podczas spożycia posiłku, z
Wskazania. Podniecenie. Niepokój. Bóle głowy. Kaszel z plwociną. Uczucie ście- kurczami w przełyku; ostre, kłujące w jelitach.
śnienia w piersi. Bóle w okolicy serca, zapalenie osierdzia. Czkawka, nudności, Szczegóły dla specjalistów. ŻY-SIUE - Szu rozpraszania nadmiernej energii przepony.
wymioty. Bóle w okolicy łopatki. LAŃ-SIUE - IN i JAN krwi (przejściowa SIUE krwi).
Wskazania dodatkowe. Bóle zębów trzonowych. CZŻUAŃ-SIUE - schorzenia krwi (anemia); schorzenia serca; bóle przy chorobie
Szczegóły dla specjalistów. ŻY-SIUE - Szu nadmiernej energii osierdzia. wieńcowej.
T 72 773
IŃMEŃ (brama IN) V 37. Wskazania dodatkowe. Bóle: w klatce piersiowej, odbijające w pachę; okołoser-cowe,
Lokalizacja. Tylna powierzchnia biodra. W szczelinie pomiędzy dwugłowym mię- powodowane kaszlem. Rozległa opryszczka. Szczegófy dla specjalistów. TZ1U zabrania
śniem pośladka a mięśniem półścięgnistym. 6 cuni poniżej fałdu pośladkowego. się! U-SIN-Ziemi. LU-CY - Wilgotność. ŻY-SIUE - Ded. JAO-SIUE - Che. JUJE-SIUE -
Wskazania. Niemożność spoglądania w górę lub w dół, skupienia wzroku. He- TZIA-U.
moroidy z krwotokiem. Obrzęk w okolicy bioder. Rwa kulszowa. Porażenie kończyn CZUN-SIUE - KOW pęcherza moczowego. SIA -CHU pęcherza
dolnych, niemożność przestawiania nogi. Zaburzenia w krążeniu krwi w biodrach. moczowego i nerek. LAŃ-SIUE - KG i KOW pęcherza moczowego.
Czyrak mnogi w okolicy bioder. SIAO-SIUE żaru ciała (wiosną uniemożliwiać krwawienie).
CZŻUAŃ-SIUE - schorzenia stawów, bóle w lędźwi. Półpasiec.
FUSI (nadmierny odstęp) V 48.
Lokalizacja. Tylna powierzchnia biodra, l cuń powyżej fałdy podkolanowego. FUFEŃ (część dodatkowa) V 41.
Przy wewnętrznym tylnym brzegu dwugłowego mięśnia biodra. W tył od górnego Lokalizacja. Druga boczna linia pleców. Na linii, biegnącej między 2-m a 3-m
brzegu nadkłykcia zewnętrznego kości biodrowej. kręgiem piersiowym.
Wskazania. Wymioty. Zapalenie okrężnicy, zaparcia, biegunka, napięcie mięśni w Wskazania. Uszkodzenia przy nadmiernym Wietrze i Chłodzie. Zapalenie płuc,
dole brzucha. Zapalenie pęcherza moczowego, zatrzymanie moczu. Skurcz mięśni zapalenie opłucnej, zapalenie oskrzeli. Kręcz szyi. Bóle i napięcie mięśni okolicy
biodra. Znieczulenie skóry w okolicy stawu biodrowego. Niedowład nerwu strzał- potylicznej, ramienia i pleców. Słaba ruchomość szyi. Nerwoból międzyżebrowy.
Znieczulenie skóry ramienia i stawu łokciowego.
kowego. Niemożność ugięcia kolana. Skurcze zewnętrznej powierzchni goleni.
Wskazania dodatkowe. Bóle tylnej powierzchni klatki piersiowej i łopatek, wła-
Wskazania dodatkowe. Bóle: podczas okresu po zakończeniu wydzielania; stawu
ściwie żeber.
ramiennego, promieniujące w plecy; w plecach z kurczami.
Szczegóły dla specjalistów. CHUEJ-SIUE kanałów pęcherza moczowego i jelita
Szczegóły dla specjalistów. CZŻUŃJAO-SIUE zmniejsza uczucie ciepła w ciele (-). cienkiego.
CZŻUAŃ-S1UE - bóle na tylnej powierzchni klatki piersiowej i łopatki.
POCHU (schronisko duszy) V 42.
WEJJAN (przechowalnia JAN) V 39. Lokalizacja. Druga boczna linia pleców. Na linii, biegnącej między 3-m a 4-m
Lokalizacja. Padaczka. Zaburzenie napięcia w naczyniach. Beri-beri. Uczucie kręgiem piersiowym.
przepełnienia w piersi. Wzdęcia brzucha. Hemoroidy. Przykurczę mięśni dolnej Wskazania. Dychawica oskrzelowa, zapalenie oskrzeli, niewydolność płuc, kaszel,
części brzucha, lędźwi i pleców. Ból i opuchnięcie w okolicy lędźwi, pach. Rwa gruźlica płuc. Napięcie mięśni potylicy. Bóle w okolicy łopatki i zewnętrznej
kulszowa. Skurczowe bóle goleni, nie da się ugiąć kolana. Porażenie mięśni nóg. powierzchni ramienia.
Wskazania dodatkowe. Bóle wzdłuż wewnętrznego brzegu łopatki. Szczegóły dla specjalistów. CZŻUŃJAO-SIUE - choroby nadmiernego Wiatru.
Szczegóły dla specjalistów. ŻY-SIUE - dolna Che trzech świeczników (nietrzyma-nie CZŻUAŃ-SIUE - bóle okołosercowe.
moczu +; bezmocz -).
CZŻUŃJAO-SIUE - krwiotwórczość. GAOCHUANSZU (drenowanie obszaru pod sercem) V 43.
Lokalizacja. Druga boczna linia pleców. Na linii biegnącej między 4-m a 5-m
WEJCZŻUN (skupienie w środku) V 40. kręgiem piersiowym.
Lokalizacja. Na tylnej powierzchni dołu podkolanowego, pośrodku. Na zewnątrz od Wskazania. Wszystkie schorzenia przewlekłe. Słabość. Wycieńczenie. Pięć ro-
tętnicy podkolanowej. dzajów zmęczenia. Działanie ogólnowzmacniające. Nocne pocenie się. Gorączka
Wskazania. Bin-Fen: bóle w okolicy nerek z uciskiem w głowie, dreszczami, przerywana. Neurastenia. Zaburzenia pamięci. Schorzenia serca. Dychawica oskrze-
podwyższeniem temperatury, poceniem nie przynoszącym ulgi (zastrzyk z igłą trój- lowa, zapalenie płuc, zapalenie oskrzeli, kaszel, krwioplucie, gruźlica płuc, posze-
graniastą z upustem krwi). Grypa. Zaburzenia przemiany materii. Choroba nadci- rzenie oskrzeli. Czkawka, wymioty z krwią. Choroba wrzodowa żołądka i dwunastnicy,
śnieniowa. Niewystarczalność krążenia krwi w mózgu. Utrata świadomości, reuma- krwotok żołądkowy. Zmazy, wyciek nasienia. Bóle stawu ramiennego,
tyzm. Niewystarczające wydzielanie potu. Choroby skórne, wyprysk. Stany odbijające w plecy.
alergiczne. Wypadanie włosów i brwi. Krwotok z nosa. Nietrzymanie moczu, ską-
pomocz. Wymioty, wzdęcia brzucha, bóle w jamie brzusznej, zaparcia, biegunka.
Hemoroidy, krwotok z guzów krwawniczych. Bóle w klatce piersiowej, okolicy lę-
dźwiowej, szyi. W nodze, goleni i stawie kolanowym. Zapalenie stawu kolanowego.
Kulenie. Zapalenie korzonków, rwa kulszowa, bóle lędźwiowe.
Szczegóły dla specjalistów. CZUEj-SIUE - IN energii organizmu. Szczegóły dla specjalistów. CZŻUŃJAO-S1UI: - przy wszystkich bólach serca nie
CZŻUŃJAO-SIUE - krwiotwórstwo, niedokrwistość, schorzenia krwi. związanych z patologią serca (masować).
180
bów z ropotokiem lub ropieniem; tylnej powierzchni klatki piersiowej 5 łopatki; twarzy z SZUGU (łączenie kości) V 65.
czyrakami; nosa z wydzieliną ropną; w okolicy sklepienia czaszki (zwłaszcza po lokalizacja. Grzbietowa powierzchnia stopy. Nad tylnym końcem glowy 5. kości
urazach czaszkowo-mózgowych); w okolicy brwi; tępe głowy bez wyraźnego umiej- śródstopia, w zagłębieniu.
scowienia; głowy przy ciężkiej głowie; podczas miesiączki ze skąpą wydzieliną (+); Wskazania. Psychozy. Stany maniakalne. Padaczka. Bół głowy, zawroty głowy.
stawu ramiennego, promieniujące w łopatkę; stawu goleniowo-skokowego przy ze- Głuchota, katar. Nieżyt spojówki. Przekrwienie i bolesność wewnętrznego kącika
wnętrznym skręceniu stopy; stopy z przykurczami lub obrzękami palców. Liszaj. oka, zwężenie kanału łzowego. Astenia. Niechęć do Wiatru 5 Chłodu. Skłonność do
Szczegóły dla specjalistów. TZIU zabrania się! ropienia. Zapalenie jelita cienkiego i okrężnicy, biegunka. Hemoroidy. Gorączka.
TZI-S1UE - Du cudownego naczynia JAN-ClAO-maj. Napięcie, skurcze i przykurczę mięśni okolicy szyjno-potylicznej. Bóle pleców, lędźwi
CZŻUŃJAO-S1UE - wpływa na aktywność Jan-chi. Przy (+) zmniejsza wrażenie i tylnej powierzchni biodra. Lumbago. Rwa kulszowa. Skurcze brzuchatego mięśnia
Chłodu. Zmienia utajnioną chi (iń spokoju) na chi aktywną (jan aktywności) i na łydki.
odwrót. Wskazania dodatkowe na moment aktywności kanału. Kręcz szyi. Bóle: przy hemo-
Wywiera wpływ na rdzeń kręgowy. roidach; bioder i pośladków przy pochyleniach; zewnętrznej strony stopy.
Bezsenność z pracującym mózgiem (nadmiar Jan - chi). Szczegóły dla specjalistów. U-SIN - Drzewa.
Miesiączka wzmaga patologiczne stany organizmu. JAO-SIUE-JU.
CZŻUAŃ-SIUE przy czyrakach i zastrzałach. Bóle w nodze. DU-L1-CY - Si energii, przepływającej przez kanał pęcherza moczowego.
JUJE-SIUE - U-S1UJ.
TZIŃMEŃ (złota brama) V 63.
Lokalizacja. Boczna powierzchnia stopy. W dół i do przodu od bocznej, kostki, w TZUTUNGU (przeniknięcie do kości nogi) V 66.
tył od podstawy 5. kości śródstopnej, w zagłębieniu. Lokalizacja. Powierzchnia grzbietowa podstawy 5. palca stopy. W dół i do przodu od
Wskazania. Choroby padaczkowe. Bóle głowy. Trzęsąca się głowa z otwartymi główki 5. kości śródstopia.
ustami u dzieci. Skurcze u dzieci. Pogorszenia słuchu, szum w uszach. Zapalenie Wskazania. Lęki, niewyraźne widzenie przedmiotów, migotanie w oczach. Krwotok
otrzewnej. Bóle w dole brzucha. Zaburzenia czucia w okolicy stawu kolanowego, z nosa. Bóle głowy, zawroty głowy. Niestrawność, przewlekłe zapalenie żołądka.
łamiący ból w kolanie i goleni, w kostce zewnętrznej. Bóle lędźwi. Zapalenie błony śluzowej macicy, napływ krwi do macicy. Bóle, sztywność i napięcie
Wskazania dodatkowe na moment aktywności kanału energetycznego. Bóle zewnętrznej okolicy szyjno-potylicznej. Ból stóp.
powierzchni stopy. Szczegóły dla specjalistów. U-SIN - Wody.
Szczegóły dla specjalistów. TZI-S1UE - Czun JAN-WEJ-maj. JAO-SlUE-Iń.
ŻY-S1UE - Chun energii, przepływającej przez kanał pęcherza moczowego. ŻY-S1UE - Duch kanału pęcherza moczowego.
JUJE-SIUE - GEN-U.
TZINGU (wywyższająca się kość) V 64.
Lokalizacja, Grzbietowo-zewnętrzna powierzchnia stopy. W przód u w dół od CZŻY1Ń (IN osiągająca) V 67.
podstawy 5. kości śródstopia. Lokalizacja. 0,3 cm na zewnątrz od podstawy macierzy paznokcia 5. palca stopy.
Wskazania. Lęk. Padaczka. Fobie. Przekrwienie mózgu, silne bóle głowy. Choroby Wskazania. Bóle głowy, ciężar w głowie, zawroty głowy. Choroby oczu, jaskra,
oczu, nieżyt spojówki, biała powłoka na spojówce. Zapalenie opon mózgo-wo- nieżyt spojówki. Krwotok z nosa, katar, opuchnięty nos. Przewlekłe zapalenie żo-
rdzeniowych. Schorzenia nosa, krwotok z nosa. Zapalenie mięśnia sercowego, bóle łądka. Zarobaczenie. Początkowe stadium przerostu sterczą, wyciek nasienia, zmazy
serca spowodowane zaburzeniem energii Szeń. Bóle w okolicy nerek z uczuciem patologiczne. Słabość funkcji porodowej, utrudniająca poród. Zatrzymanie moczu
przełamywania. Zdrętwienie ciała. Gorączka zmienna. Bóle pleców z przykurczami przy bezmoczu. Gorączka bez potu. Reumatyzm. Wiąd rdzenia. Bóle w okolicy
mięśni. szyjno-potyłicznej. Przekrwienie podeszwowej powierzchni stopy.
Wskazania dodatkowe. Bóle: w wewnętrznym kąciku oka; języka i jamy ustnej z Wskazania dodatkowe na moment aktywności kanału. Bóle i świąd na całym ciele; w
ugryzieniem języka lub policzka; cewki moczowej z mimowolnym oddawaniem wewnętrznym kąciku oka; głowy z opuchniętą, czerwoną twarzą; górnej części
moczu; górnej części pleców przy pochyleniu; bioder i pośladków przy pochyleniu. pleców bez wyraźnego umiejscowienia; ból obręczowy na odcinku lędźwiowym.
Szczegóły dla specjalistów. U-S1N - Drzewa. Nawracające czyraki i zastrzały.
JAO-SlUE-Juń. Szczegóły dla specjalistów. U-SIN - Metalu.
ŻY-SIUE-Ciuań, źródło, przyjmuje Lo-kanał Nerek. JAO-SIUE - tzin.
f
JUJE-S1UE - ŻEŃ-U. '
JUJE-SIUE - ŻEN-IŃ.
DU-LI-CY - Che energii z kanatu pęcherza moczowego.
TIAO energii, przepływającej przez kanał pęcherza moczowego.
CZUN-SIUE - KOM, KOW, KOS pęcherza moczowego.
DUL1DY-SIUE - przy bólach bez wyraźnego umiejscowienia (wędrujących +).
188
ŻY-S1UE - Matka.
ŻY-S1UE - Ciao - przyspieszacz przepływu energii przez kanał nerek.
JUJE-SIUE - DIN-CZOU.
CZŻUŃJAO-SIUE - zaburzenia równowagi chi ciała. Słaba wola. Nadnercza, jądra,
tarczyca. Kontroluje wydzielanie i wydalanie moczu, nie wpływając na ilość, (+) -
zwiększa, (-) - zmniejsza.
CZŻUŃJAO-SIUE wywiera wpływ na zdolność do poczęcia i żywotność płodu,
dodaje kobiecie uroku i atrakcyjności.
CZŻUAŃ-SIUE - naprzemienne bóle jąder. Półpasiec.
189
Wskazania. Impotencja, wszystkie schorzenia męskich organów płciowych, za- CYSIUE (miejsce energii) R 13.
palenie prostaty, zapalenie jąder, bóle i obrzęki członka. Oziębłość płciowa, zapa- Lokalizacja. Pierwsza boczna linia brzucha. 3 cunie poniżej pępka.
lenie pochwy, zapalenie sromu, rzeżączka, zaburzenia okresu, przewlekłe wydzieliny Wskazania. Jalowość u kobiet, zaburzenia cyklu miesiączkowego, schorzenia
y kobiet, świąd zewnętrznych organów płciowych. Zapalenie cewki moczowej, bóle jajników. Impotencja, niewystarczalność nasienia, zmazy patologiczne, przedwczesny
przy wydalaniu moczu. Bóle i wzdęcia brzucha. Reumatyzm i bóle nóg. Zapalenie wytrysk nasienia.
stawu kolanowego i bóle stawów. Brak erekcji, zapalenie prostaty, bóle penisa. Zapalenie nerek, zatrzymanie lub
Wskazania dodatkowe. Bóle: żołądka, zwiększające się przy naciskaniu; jelit w nietrzymanie moczu, porażenie pęcherza moczowego. Gorączka przy żółtaczce.
okolicy pępka; języka i jamy ustnej ze śłinotokiem; pośladków i bioder, promieniujące Uczucie rozpierania w górnej części brzucha. Trwałe biegunki. „Chi miota się w górę i w
na wewnętrzną powierzchnię biodra; przedniej i wewnętrznej powierzchni biodra dół, wywołując bóle w żebrach". Bóle kręgosłupa. Zapalenie rogówki, przekrwienie
z przykurczami; kolana z kłuciem i drganiem; z osłabieniem kolana. spojówki.
Szczegóty dla specjalistów. U-SIN - Wody. Szczegóty dla specjalistów. TZI-SIUE - CZŻUN-maj.
LU-CY-Chłód. LAŃ-SIUE - Cy („drzwi niemowląt").
JAO-SIUE - Che. CZŻUŃJAO-SIUE -jajniki; jajowody; przedni płat przysadki.
ŻY-SIUE - Duch kanału nerek.
JUJE-SIUE-I - SY. SYMAŃ (czwarta pełnia) R 14.
CZUN-S1UE - ochronno-mięśniowego kanału nerek. Lokalizacja. Pierwsza boczna linia brzucha. 2 cunie poniżej pępka.
CZŻUŃJAO-SIUE - reguluje filtrację nerkową. Określa ilość moczu (- zwiększa, Wskazania. Impotencja, wyciek nasienia, zmazy patologiczne. Zaburzenia okresu
fR
+ zmniejsza). miesiączkowego, kurcze macicy, krwotok maciczny, bóle w dole brzucha przy pa-
Określa ilość śliny. tologii macicy. Zatrzymanie lub nietrzymanie moczu. Zapalenie jelita cienkiego i
okrężnicy, zaburzenia trawienia, obfity stolec, biegunka. Zaparcie atoniczne. Bóle
CHENGU (kość poprzeczna) R 11. żeber. Przepuklina pępkowa.
Lokalizacja. Pierwsza boczna linia brzucha. 5 cuni poniżej wysokości pępka, na Wskazania dodatkowe. Bóle: okresu z kurczami; gwałtowne lub naprzemienne
górnym brzegu kości łonowej. macicy; jelit, odbijające się do pępka.
Wskazania. Brak In - chi, wywołujący bóle brzucha. Impotencja, niepłodność, Szczegóty dla specjalistów. TZI-SIUE - CZŻUN-maj.
zmazy, wyciek nasienia, mała koncentracja plemników. Zapalenie przydatków macicy.
Bóle członka, moszny, cewki moczowej. Zapalenie cewki moczowej, porażenie CZŻUNCZŻU (brzuszna) środkowe płynięcie R 15.
zwieraczy pęcherza moczowego, nietrzymanie lub zatrzymanie moczu, zapalenie Lokalizacja. Pierwsza boczna linia brzucha. 1 cuń poniżej pępka.
pęcherza moczowego. Przepuklina mosznowa, udowa lub pachwinowa. Wskazania. Uciskowe bóle głowy. Nieżyt spojówki. Zapalenie przydatków macicy,
Hemoroidy. Kolka jelitowa. Bóle w okolicy nerek. Bóle i wzdęcia w dole brzucha. zapalenie jajowodu, zaburzenie okresu miesiączkowego, zapalenie jajnika.
Zapalenie rogówki, nieżyt spojówki. Zapalenie najądrza, zapalenie jądra. Przewlekłe zapalenie okrężnicy, zaburzenie
Wskazania dodatkowe. Bóle kolana przy uginaniu lub prostowania. perystaltyki jelit, zaparcie. Bóle i uczucie ciepła w dolnej części brzucha. Bóle w
Szczegóły dla specjalistów. TZI-SIUE - CZŻUN-maj. okolicy lędźwiowej. Opuchnięcie stawów palców rąk i nóg.
CZŻUAŃ-SIUE - rozpraszania nadmiernego gorąca w kończynach. Wskazania dodatkowe. Uciskające bóle głowy.
Szczegóty dla specjalistów. TZI-SIUE - CZŻUN-maj.
DACHE (duża wściekłość) R 12. CZŻUAŃ-SIUE - bóle przy zapaleniu jajowodu lub zapaleniu przydatków macicy.
lokalizacja. Pierwsza boczna linia brzucha, 4 cunie poniżej pępka.
Wskazania. Oziębłość płciowa, niepłodność. Krwawienie maciczne, przewlekłe CHUANSZU (drenowanie ośrodków życiowych) R 16.
zapalenie pochwy, czerwone upławy. Zmazy patologiczne, wyciek nasienia, przed- Lokalizacja. Pierwsza boczna linia brzucha. Na wysokości pępka.
wczesny wytrysk nasienia, wciągnięcie jądra, impotencja, brak nasienia. Bóle ze- Wskazania. Przekrwienie i bóle spojówki, zapalenie rogówki. Choroby organów
wnętrznych organów płciowych. Zapalenie pęcherza moczowego, zatrzymanie płciowych, wywołane nadmiernym Chłodem. Zaburzenia cyklu miesiączkowego,
moczu. Lumbago. Nieżyt spojówki, zapalenie rogówki, przekrwienie spojówki. zapalenie jajnika, zapalenie jajowodu, pochwica. Kurcze szyjki pęcherza moczowego,
Szczegóty dla specjalistów. TZI-SIUE - CZŻUN-maj. zapalenie cewki moczowej. Żółtaczka. Zaburzenie funkcji żołądka, bóle żołądka,
CZŻUAŃ-SIUE -jajowody i jajniki. Bóle głowy spowodowane zaburzeniem czynności wzdęcia i bóle brzucha, zapalenie żołądka, kolka jelitowa, biegunka, zaparcie, ucisk
jajników. Ból pęcherza moczowego (bolesne oddawanie moczu). Bóle, oddające w w okolicy nadbrzusznej, brak apetytu.
pępek.
Wskazania dodatkowe. Uciskający ból głowy; bóle jelit, naprzemienne, z uczu- szerzenie się żołądka, wrzody dwunastnicy lub żołądka, wzdęcia i przelewanie w
ciem rozerwania. brzuchu, biegunka. Żółtaczka. Sztywność szyi. Bóle w piersiach.
Szczegóły dla specjalistów. P1N-S1UE - ogólna zgodność energii organizmu. Wskazania dodatkowe. Bóle przy poszerzeniu żołądka.
TZI-SIUE - CZŻUN-maj. DU-LI-DY-S1UE - związana z jelitami. TAJ-SZU-S1UE Szczególy dla specjalistów. TZI-SIUE - CZŻUN-maj.
- okolica serca.
JUMEŃ (brania pustki) R 21.
SZANCIU (pieśń kupca) R 17. Lokalizacja. Pierwsza boczna linia brzucha. 6 cuni powyżej pępka.
Lokalizacja. Pierwsza boczna linia brzucha. 2 cunie powyżej pępka. Wskazania. Zaburzenia nerwicowe u kobiet w sferze erotycznej. Przekrwienie i
Wskazania. Przekrwienie oczu, zapalenie rogówki, nieżyt spojówki. Nadkwa- bóle wewnętrznej części oka. Nadmierny ślinotok. Bóle przy przełykaniu. Zapalenie
śność soku żołądkowego, kurczowe bóle żołądka, pogorszenie apetytu, kolki jeli- oskrzeli. Kaszel. Zapalenie gruczołu sutkowego, bóle gruczołu sutkowego z powodu
towe, zapalenie żołądka, ciśnienie w okolicy nadbrzusznej, zaparcie, biegunka. wytwarzania mleka. Wymioty u ciężarnych. Brak apetytu, wzdęcie i uczucie
Impotencja. Kurcze macicy. przepełnienia górnych części brzucha, wrzody dwunastnicy, odbijanie z żołądka,
Szczegóły dla specjalistów. TZI-SIUE - CZŻUN-maj. wymioty, nadkwaśny nieżyt żołądka, kurcz odźwiernikowej części żołądka; biegunka z
krwią, śluzem lub ropą; zapalenia i inne schorzenia wątroby i pęcherzyka
SZYGUAŃ (kamienna granica) R 18. żółciowego. Bóle żołądka z kurczami odźwiernika. Nerwoból międzyżebrowy.
Lokalizacja. Pierwsza boczna linia brzucha. 3 cunie powyżej pępka. Szczegóły dla specjalistów. TZI-SIUE - CZŻUN-maj.
Wskazania. „Zła" krew w organizmie: Pi i Wej są puste i zimne. Słaby apetyt. U-SZU - Mo połączenia ochronno - mięśniowego SZAO-JAN.
Pokarmy i picie nie są trawione. Czkawka, wymioty, bóle i kurcze brzucha, zaparcia. CZŻUŃJAO-SIUE - odźwierni.k żołądka.
Zjawiska astmatyczne. Niepłodność. Rzeżączka. Przekrwienie gałek ocznych, bóle
oczu. Sztywność kręgosłupa. BULAN (młody chód) R 22.
Wskazania dodatkowe. Bóle przy zapaleniu prostaty, rozprzestrzeniające się na Lokalizacja. Pierwsza boczna linia piersi w 5-m międzyżebrzu.
cały brzuch; podczas okresu (przy zbyt skąpych wydzielinach trzeba uaktywniać). Wskazania. Zatkanie nosa, pogorszenie węchu, katar. Dychawica oskrzelowa,
Szczegóły dla specjalistów. TZI-SIUE - CZŻUN-maj. kaszel, zapalenie płuc, zadyszka, zapalenie opłucnej. Wrażenie przepełnienia w
CZŻUŃJAO-S1UE dla zapobiegania oddziaływania nadmiernego Chłodu lub piersi i żebrach. Niedobór chi. Schorzenia przełyku, kurcze przełyku. Osłabienie lub
Gorąca. brak apetytu. Nudności, wymioty. Zwiotczenie jelita grubego. Zapalenie gruczołu
Dla uprzedzania negatywnej reakcji na emocjonalny stres (oddychanie i tra- sutkowego. Nerwoból międzyżebrowy. Kurcze prostego mięśnia brzucha. Ciężko
wienie). unieść rękę.
Wskazania dodatkowe. Bóle: w okolicy stawu ramiennego, wzmagające się przy
INDU (stolica IN) R 19. uniesieniu ręki; w okolicy nerek i wzdłuż dróg moczowych, podnoszące się nad
Lokalizacja. Pierwsza linia brzucha. 4 cunie powyżej pępka. wysokością 12-go kręgu piersiowego.
Wskazania. Bóle w piersi i podżebrzu (zbuntowana chi atakuje żebra). Dycha- Szczegóły dla specjalistów. CHUEJ-SIUE kanału nerek i Czżun-maj.
wica oskrzelowa, rozedma płuc, zapalenie opłucnej, zadyszka. Bóle brzucha. Żół- DU-LI-CY - Che-Szeń-tzin (SIUE odpływu KG nerek).
taczka. Wrzody dwunastnicy lub żołądka, zapalenie żołądka, bóle żołądka, wzdęcia
lub przelewanie w brzuchu. Oczy czerwone i bolące, jaskra, nieżyt spojówki. SZEŃFEN (pieczątka ducha) R 23.
Wskazania dodatkowe na moment aktywności kanału. Bóle okołosercowe po spo- Lokalizacja. Pierwsza boczna linia piersi. W 4-m międzyżebrzu.
życie pokarmu; gwałtowne, nie do zniesienia, macicy. Wskazania. Utrudnione oddychanie z powodu uczucia pełni w piersiach. Chory na
Szczegóły dla specjalistów. TZI-SIUE - CZŻUN-maj. przemian czuje r^ zimno, to gorąco. Nagłe uderzenia krwi do twarzy. Szum w
P1N-S1UE energii In kanałów. uszach z powodu przekrwienia. Pogorszenia się powonienia, zatkanie nosa, katar.
Zapalenie oskrzeli, kaszel, zadyszka, zapalenie opłucnej. Choroba wieńcowa. Słaby
FUTUNGU (dolina, przenikająca wewnątrz) R 20. Lokalizacja. Pierwsza boczna linia apetyt. Wymioty. Schorzenia przełyku. Zapalenie gruczołu sutkowego, schorzenie
brzucha. 5 cuni powyżej pępka. Wskazania. Drżenie ze strachu. Katar. Niemota. sutka, wrzody na piersi. Nerwoból międzyżebrowy. Kurcze prostego mięśnia
Ziewanie kurczowe. Suchość w ustach. Wymioty, nudności, niestrawność, ostre i brzucha.
przewlekłe zapalenie żołądka, po- Szczegóły dla specjalistów. CHUEJ-SIUE kanału nerek oraz cudownego naczynia
CZŻUN-Maj (wtórna gałąź).
192
193
CZŻUAŃ-S1UE. Bóle: przy chorobie wieńcowej; pochwowe ze świądem. Szczegóły dla specjalistów. PIN-S1UE całego organizmu (stabilizacja, wewnętrzna
zgoda).
L1NSIUJ (cmentarz ducha) R 24. TZI-SIUE - CZŻUN-maj.
Lokalizacja. Pierwsza boczna linia piersi. W 3-m międzyżebrzu.
Wskazania. Stany nerwicowe u kobiet. Niepokój. Podejrzliwość. Bezsenność.
Amnezja. Słaby apetyt. Angina. Katar, zatkanie nosa, nieżyt nosa cuchnący, zanikowy. Kanał osierdzia - Tziuje-ińsiń
Zapalenie opłucnej, kaszel, zapalenie oskrzeli, duszność. Wymioty. Uczucie prze-
pełnienia w piersi i bóle przepony. Zapalenie gruczołu sutkowego i bóle gruczołu TIAŃCZI (niebiański staw) MC 1.
sutkowego. Lokalizacja. W 4-m międzyżebrzu. 5 cuni od przedniej linii środkowej. Na ze-
Szczegóły dla specjalistów. LAŃ-SIUE kanału nerek i CZŻUN-Maj. wnątrz od sutka o l poprzeczny palec.
Wskazania. Smutek. Strach. Przekrwienie mózgu. Mgliste widzenia przedmiotów.
SZEŃCAN (przechowalnia ducha) R 25. Zapalenie mięśnia sercowego, zapalenie osierdzia. Zapalenie płuca, zapalenie
Lokalizacja. Pierwsza boczna linia piersi. W 2-m międzyżebrzu. oskrzeli, uczucie duszności, zadyszka. Zapalenie gruczołu sutkowego, zmniejszenie
Wskazania. Niechęć do życia. Bezsenność, wywołana niepokojem. Pogorszenie wydzielania mleka u karmiących matek, bóle sutka. Nerwoból międzyżebrowy. Bóle
słuchu. Przekrwienie pluć, zastój w płucach, dychawica oskrzelowa, zapalenie w klatce piersiowej i żebrach. Bóle i zapalenie stawu ramiennego. Stany zapalne w
opłucnej, kaszel, zadyszka, ciężko oddychać z powodu uczucia przepełnienia w okolicy pachowej lub zapalenie węzłów chłonnych. Porażenie kończyn.
piersi i żebrach. Brak apetytu, wymioty, poszerzenie żołądka. Bóle w piersi. Ner- Szczegóły dla specjalistów. ŻY-S1UE - Czuan - małe „okno nieba".
woból międzyżebrowy. CZUN-S1UE - KOW osierdzia.
Wskazania dodatkowe. Bóle: okolosercowe z uciskiem na wysokości serca; przy DU-L1-CY - Czun energii do kanału osierdzia.
chorobie wieńcowej, promieniujące na prawą połowę klatki piersiowej; przy cho- CHUEJ-SIUE kanałów: osierdzia i wątroby.
robie wieńcowej, przeszywające na wylot. CZŻUŃJAO-SIUE przepuszcza krew do górnych części ciała.
Szczegóły dla specjalistów. CHUEJ-SIUE kanału nerek i cudownego naczynia
CZŻU-maj (wtórna gałąź). TIAŃZIUAŃ (niebiańskie źródło) MC 2.
Lokalizacja. Wewnętrzna powierzchnia ramienia. 2 cunie poniżej wysokości fałdu
JUJCZŻUN (różnokolorowy węzeł) R 26. pachowego. Między głowami mięśnia dwugłowego ramienia.
Lokalizacja. Pierwsza boczna linia piersi. W l-m międzyżebrzu. Wskazania. Obawa przed Wiatrem i Chłodem. Pogorszenie wzroku, niewyraźne
Wskazania. Popędliwość, gniewliwość. Nocne pocenia się. Świąd oka. Ślinotok. widzenie przedmiotów. Jąkanie się. Brak apetytu. Zapalenie oskrzeli, zadyszka,
Osłabienie więzadeł głosowych. Zapalenie oskrzeli dychawiczne, zastój w płucach, kaszel, przekrwienie płuc. Wzdęcie górnej części brzucha, czkawka, wymioty. Za-
zadyszka, uczucie rozpierania w piersi, zapalenie opłucnej, duża ilość plwociny, palenie mięśnia sercowego i wsierdzia, silne kołatanie serca, bóle w okolicy serca,
kaszel. Brak apetytu, nudności, wymioty, czkawka, kurcze przełyku i żołądka. Ko- wywołane lękiem. Przepona pełna i boląca. Uczucie rozpierania w piersi i podże-
łatanie serca. Bóle w klatce piersiowej. Nerwoból międzyżebrowy. Wrzody gruczolu brzu.
sutkowego. Zimne ręce i nogi. Wskazania dodatkowe. Bóle: bocznej powierzchni klatki piersiowej, oddające do
Szczegóły dla specjalistów. Szeń-tzin - CZŻUN-maj (wtórna gałąź). łopatki; bocznej powierzchni ramienia; okolicy nadbrzusznej. Nerwoból międzyże-
CZŻUŃJAO-SIUE - oddziaływanie na przełyk. browy.
Szczegóły dla specjalistów. CZŻEŃ zabrania się!
SZUFU (drenowanie wnętrzności) R 27.
Lokalizacja. Pierwsza boczna linia piersi. Przy dolnym brzegu obojczyka. C1UJTZE (wijące się błoto) MC 3.
Wskazania. Uczucie podnoszenia się chi do górnych części ciała. Uczucie prze- Lokalizacja. Pośrodku wewnętrznej powierzchni zgięcia łokciowego, przy łok-
pełnienia w piersi. Utrudnione oddychanie. Kaszel napadowy, zadyszka, dychawica ciowym brzegu ścięgna dwugłowego mięśnia ramienia.
oskrzelowa, zastój w płucach, zapalenie oskrzeli, zapalenie opłucnej, zapalenie płuc. Nie dotykać w 3-m miesiącu ciąży!
Bóle języka. Słaby apetyt, czkawka, wymioty, ślinotok. Kurcze przełyku. Wzdęcia Wskazania. Smutek. Uczucie łęku lub niepokoju. Nadmierne pocenie się szyi i
brzucha. Bóle i napięcie przed miesiączką. Pobudliwość. Bóle głowy przy nadmiernym głowy. Silne pragnienie. Suche usta. Ciało gorące przy gorączce. Udar słoneczny.
napięciu psychicznym. Bóle w klatce piersiowej. Nerwoból międzyżebrowy. Nerwoból Zapalenie oskrzeli, zapalenie opłucnej. Choroba wieńcowa, zapalenie mięśnia ser-
splotu barkowego. cowego i wsierdzia, kołatanie serca, częstoskurcz, bóle w okolicy serca. Zapalenie
gruczołu sutkowego. Pląsawica. Niepłodność. Nudności, wymioty ciężarnych, odbijanie
z żołądka, biegunka. Porażenie połowicze. Drżenie rąk. Bóle w stawie ramien-nym przy
schorzeniach splotów układu nerwowego. Nerwoból splotu barkowego.
Wskazania dodatkowe. Bóle okołosercowe z wymiotami.
Szczegóły dla specjalistów. U-SIN - Wody.
JAO-SIUE - Che.
JUJE-SIUE - S1Ń-CZOU.
CZŻUAŃ-SIUE - bóle stawu łokciowego.
m 197
go osi ciała fałdu stawu promieniowo-nadgarstkowego, pomiędzy ścięgnami mięśnia Szczegóły dla specjalistów. U-SIN - Ziemi. LU-
dłoniowego a promieniowego zginacza dłoni. CY - Wilgotność. JAO-SIUE-JU. ŻY-SIUE -
Nie dotykać w 4-m miesiącu ciąży! Matka.
Wskazania. Choroby nadmiernego Gorąca. Ogólne działanie uspokajające. Hi- ŻY-SIUE-IŃ - źródło, przyjmujące Lo - kanał trzech świeczników. DU-LI-CY - Si
steria. Padaczka. Wycieńczenie. Osłabienie ogólne. Stany maniakalne. Osłabienie hamulec energii, przepływającej przez kanał Osierdzia. Zmniejsza napięcie tętnicze.
czynności krwiotwórczej lub krążenia krwi. Szok podczas porodu. Alergia. Zapalenie
płuc, dychawica oskrzelowa z wyraźnym kaszlem, zapalenie opłucnej. Katar. Wylew LAOGUN (paląc pracy) MC 8.
krwi do spojówki. Nieżyt krtani. Utrudnienia połykania. Czkawka, odbijanie z Lokalizacja. Pośrodku dłoni. Na linii „głowy". Między 3. a 4. kośćmi śródręcza.
żołądka, nudności, wymioty lub zrywanie na wymioty. Bóle w okolicy serca, Przy ściśnięciu palców w pięść znajduje się pomiędzy 3-m a 4-m palcem.
kołatanie serca pochodzenia nerwowego, choroba wieńcowa, nerwopochodne scho- Wskazania. Psychozy. Ataki histerii. Skurcze u dzieci. Wrażenie unoszenia się chi
rzenia serca, zapalenia mięśnia sercowego, wsierdzia i osierdzia. Żółtaczka. Zapalenie w górnej części ciała. Zaburzenie szczelnych czżan - organów. Krwotok z nosa.
żołądka, kurcze żołądka, niewydolność wydzielania i wydalania z żołądka, wzdęcia Zapalenie jamy ustnej, paradontoza. Angina z utrudnieniami przy połykaniu. Go-
brzucha (żołądek i śledziona są niezgodne). Nieżyt jelit cienkich. Brak miesiączki. rączka bez pocenia. Silne pragnienie. Żółtaczka. Nadciśnienie tętnicze. Słaby apetyt,
Skurcze. Reumatyzm. Bóle bocznej powierzchni klatki piersiowej, okolic stawów zaburzenia trawienia. Krew w moczu i stolcu. Bóle w okolicy serca przy jego
ramiennego i łokciowego. Zaburzenia funkcji ruchowej stawu ramiennego. schorzeniach. Sinica trwała kończyn. Ograniczenie ruchów ręką, bóle bocznej po-
Wskazania dodatkowe. Łuszczyca. Bóle: przy kolce wątrobowej; żołądka z utrud- wierzchni klatki piersiowej. Czucie opaczne koniuszków palców dłoni, schorzenia
nieniem trawienia wina; przy podwyższonym ciśnieniu wewnątrzczaszkowym; mięśni i stawów dłoni, przykurczę dłoni. Nadmierne wydzielanie potu na dłoniach.
wewnętrznej powierzchni dłoni. Łuszczyca. Zaburzenia temperatury skóry rąk.
Szczegóły dla specjalistów. TZI-SIUE - DU-JAN-WEJ-maj (wywiera wpływ na IŃ-CY i Wskazania dodatkowe. Bóle: wątroby i pęcherzyka żółciowego, powodowane
IŃ-tzin). żółtaczką; dłoni ze skurczami.
ŻY-SIUE - Lo kanału osierdzia. Szczegóły dla specjalistów. U-SIN - Ognia.
CZŻUAŃ-S1UE - gruczoł przytarczycowy. schorzenia tętnic, bóle przy chorobie JAO-SIUE-lń.
wieńcowej, przy oddawaniu moczu. ŻY-SIUE - Duch. JUJE-SIUE - I-WEJ.
CZŻUŃJAO-SIUE - alkohol pogarsza patologiczne stany organizmu. DU-LI-CY - Che.
CZŻUŃJAO-SIUE - depresja. Udzielanie pierwszej pomocy (zemdlenia).
DALIN (duży wzgórze) MC 7. CZŻUAŃ-SIUE - chroniczna egzema dłoni.
Lokalizacja. Wewnętrzna powierzchnia stawu promieniowo-nadgarstkowego, na
bliższym osi ciała fałdzie, pomiędzy ścięgnami promieniowego zginacza dłoni i CZŻUNCZUN (środkowy węzeł) MC 9.
długiego mięśnia dłoniowego. Lokalizacja. Na zewnątrz od macierzy paznokciowej środkowego palca dłoni o
Wskazania. Zaburzenie szczelnych czżan-organów. Stany przygnębienia. Neu- 0,3 cm.
rastenia. Niestałość emocjonalna. Stany maniakalne. Psychozy. Niekończący się Wskazania. Wszystkie choroby nadmiaru jan, którym towarzyszy gorączka. Stany
śmiech. Uczucie zmęczenia i lęku. Stałe nieprzyjemne odczucia w okolicy serca, niepokoju. Nocne lęki u dzieci. Stany utraty przytomności. Stany majaczeniowe.
zaburzenie odżywcze mięśnia sercowego, kołatanie serca, zapalenie mięśnia ser- Pogorszenie pamięci. Astenia. Nadciśnienie i niedociśnienie. Wylew krwi do mózgu.
cowego i wsierdzia. Podwyższone maksymalne ciśnienie tętnicze. Zadyszka. Bez- Bóle głowy, uderzenia krwi do głowy. Sztywność języka. Uczucie duszności.
senność. Uczucie gorąca w ciele, podwyższona temperatura. Gorączka bez pocenia. Nieprzyjemne odczucia w okolicy serca o charakterze świdrującym, zapalenie mięśnia
Angina. Wyprysk. Wrzody w okolicy piersi. Stany zapalne w okolicy pachowej. Bóle w sercowego, uczucie ścieśnienia w okolicy serca. Podwyższona temperatura,
okolicy żołądka, wymioty z krwią, zaburzenie połykania, zgaga, krwotok wrażenie „płonącego ciała". Gorączka bez pocenia. Gorące dłonie.
żołądkowy, zapalenie żołądka i inne schorzenia żołądka. Wrzodowy nieżyt jelita Wskazania dodatkowe. Bóle głowy, wrażenie pękającej głowy.
cienkiego i okrężnicy. Bóle i skurcze mięśni rąk, kurcz pisarski, porażenie nerwu Szczegóły dla specjalistów. TZIU zabrania się!
pośrodkowego ręki. Nerwoból międzymięśniowy, bóle w klatce piersiowej. U-SIN - Drzewa.
Wskazania dodatkowe. Bóle głowy u chorych na nadciśnienie. Bóle: zębów z
JAO-S1UE - tzin.
nieprzyjemnym zapachem z ust; wątroby i pęcherzyka żółciowego, powodowane
JUJE-SIUE - GUJ-JU.
przez żółtaczkę; dłoni; lędźwi z przykurczam? mięśni po obydwu stronach krę-
gosłupa.
CZUN-S1UE - początkowy punkt KOW, KOS, KOM osierdzia. U-
SZU - Che ochronno-mięśniowego połączenia TZ1UJE-1Ń.
CZŻUŃJAO-SIUE - choroby serca i tętnic. TR 20
TR22
Kanał trzech świeczników - Siatziao
GUAŃCZUN (zamknięty węzeł) TR 1.
TR23
Lokalizacja. 0,3 cm na zewnątrz od macierzy paznokciowej 4-go palca dłoni. TR21
Nie dotykać w 4-m miesiącu ciąży!
Wskazania. Depresja. Tęsknota. Schorzenia oczu. Biały nalot na spojówce, błona TR 19
na oczach, niewyraźne widzenie przedmiotów. Głuchota. Zapalenie migdałków. TR 18
Zapalenie gardła, angina, utrata czucia w gardle, suchość warg, pęknięcia języka.
Bóle głowy. Nudności, wymioty. Pogorszenie apetytu. Niestrawność u dzieci. TR 17
Wskazania dodatkowe. Bóle: gardła pochodzenia nerwowego lub niejasnego; przy
anginie z suchością w gardle; wrażenie kolca w gardle. Bóle przy chorobie wień-
cowej, schodzące wzdłuż ręki i docierające do małżowiny usznej; w okolicy prostaty
(jeżeli inne punkty nie były skuteczne); ramienia i stawu ramiennego, wzmagające się
przy ubieraniu się lub poruszaniu ręką w kierunku głowy.
Szczegóły dla specjalistów. U-SIN - Metalu.
LU-CY - suchość.
JAO-SIUE-TZ1N (źródło). ŻY-SIUE - wnuk.
JUJE-SIUE - ŻEŃ-TZY.
U-SZU - końcowy punkt ochronno-mięśniowego połączenia Szao-Jan.
LAŃ-S1UE kanałów: osierdzia i trzech świeczników.
DU-L1-CY przypływu kanału trzech świeczników.
CZUN-SIUE - KOW, KOS, KOM, KG trzech świeczników.
CZŻUŃJAO-SIUE - działanie na gruczoły płciowe i nadnercza. Choroby nadmier-
nego Wiatru i Gorąca.
212
TZIN-SIUE - KG pęcherzyka żółciowego i KOM pęcherza moczowego. KG pę-
cherzyka żółciowego i KOS jelita cienkiego (przenika do ucha).
273
CZŻENIN (główna twierdza) VB 17. oddychania przez nos, bóle nosa. Wylew krwi do mózgu, migrena, bóle w okolicy
Lokalizacja. Druga boczna linia głowy. 6 cuni powyżej wysokości punktu ińtan, skroni i potylicy. Zdrętwienie języka. Sztywność mięśni karku. Bóle w okolicy ra-
znajdującej się między brwiami. mienia, pleców, lędźwi.
Wskazania. Wstręt do głosów ludzi. Bóle głowy, zawroty głowy. Słaby wzrok, Wskazania dodatkowe. Gorączka z nadpobudliwością (-); przy osłabieniu ogólnym
zanik nerwu wzrokowego, łzawienie. Utrudnione oddychanie przez nos. Ciastowa- (-f). Trwałe bóle przełyku; okołosercowe z częstoskurczem; przy powierzchniowych
tość twarzy i powiek. Skurcze i przykurczę mięśni mimicznych. Suche usta. Zapalenie uszkodzeniach gałek ocznych; na wysokości punktu daczżuj.
dziąseł, bóle zębów. Wymioty. Szczegóły dla specjalistów. TZI-SIUE -JAN-CIAO -JAN-WEJ-maj.
Wskazania dodatkowe. Bóle: w części potylicznej; w okolicy szyjno-potylicznej, CHUEJ-SłUE kanałów tylnośrodkowego i trzech świeczników.
oddające za uszy; za uchem; w okolicy kości jarzmowej przy rwie nerwu trójdziel- TZ1N -SIUE - KG pęcherzyka żółciowego i KOS pęcherza moczowego.
nego. CZŻUŃJAO-SIUE - środkowy płat przysadki. Układ nerwowy autonomiczny
Szczegóty dla specjalistów. CHUEJ-SIUE kanałów pęcherzyka żółciowego i pęcherza (wzmożone napięcie układu współczulnego). Choroby oczu.
moczowego. CZŻUAŃ-SIUE głębokie bóle okolicy szyjno-potylicznej.
TZI-SIUE-JAN-WEJ-maj.
CZŻUŃJAO-SIUE formacja siateczkowa mózgowia. TZ1AŃTZIN (studnia ramienia) VB 21.
Lokalizacja. W środku dołu nadgrzebieniowego, pośrodku odległości między
CZENLIN (przyjęcie ducha) VB 18. punktem daczżuj, znajd.ującym się między 1-m a 2-m kręgiem szyjnym a punktem
Lokalizacja. Druga boczna linia głowy. 6,5 cuni powyżej punktu ińtan, znajdującego tziańjuj, znajdującym się między barkowym wyrostkiem łopatki a głową kości ra-
się między brwiami. miennej, w zagłębieniu, które się tworzy przy podniesieniu rąk do góry.
Wskazania. Wstręt do Wiatru i Chłodu. Grypa. Działanie obniżające gorączkę. Wskazania. Słabe znoszenie chłodu. Anemia i przekrwienie mózgowia, zawroty
Zaburzenia ostrości widzenia. Utrudnione oddychanie przez nos, krwotok z nosa. głowy, bóle głowy, zwłaszcza w okolicy szczytu głowy. Chi zablokowana. Niewyraźna
Zawroty głowy, bóle głowy. Bóle zębów. Dychawica oskrzelowa. Skurcze i przykurczę mowa. Zapalenie gruczołu sutkowego, ropnie gruczołu sutkowego. Czyraki i wrzody.
mięśni mimicznych. Zapalenie gruczołów na szyi. Krwotoki maciczne, zatrzymanie wydalania łożyska,
Szczegóty dla specjalistów. CZŻEŃ zabrania się! poporodowy krwotok, bóle porodowe. Porażenie połowicze. Zimne kończyny po
TZI-SIUE-JAN-WEJ-maj. przedwczesnych porodach. Bóle w okolicy szyi lub przy odwracaniu się. Bóle przy
podnoszeniu rąk do głowy. Sztywność lub przykurczę mięśni rąk z zanikiem
NAOKUN (przestrzeń mózgu) VB 19. mięśniowym. Porażenie nerwu dodatkowego. Rwa nerwu łokciowego. Bóle lędźwi.
Lokalizacja. Druga boczna łinia głowy, 2,5 cuni powyżej tylnej granicy włosów. Wskazania dodatkowe. Powierzchniowe bóle gałek ocznych; stawu ramiennego,
Odpowiada miejscu połączenia kości ciemieniowej, potylicznej i skroniowej. zwiększające się przy ruchach obrotowych; w okolicy łopatki.
Wskazania. Schorzenia oczu, niemożność otworzenia oczu z powodu bólu głowy, Szczególy dla specjalistów. TZI-SIUE -JAN-WEJ-maj.
światłowstręt. Zawroty głowy. Krwotok z nosa. Grypa. Stany gorączkowe. Osłabienie CHUEJ-SIUE - kanałów: pęcherzyka żółciowego, żołądka, trzech świeczników!
ogólne. Silne kołatanie serca. Zadyszka. Napięcie mięśni okolicy szyjno-potylicznej.
Szczególy dla specjalistów. TZI-SIUE - JAN-WEJ-maj. JUAŃJE (pacha) VB 22.
Lokalizacja. Czwarta linia piersi, w 4-m międzyżebrzu.
FENCZ1 (staw wiatru) VB 20. Wskazania. Zaburzenia snu. Nadczynność tarczycy. Zapalenie opłucnej. Uczucie
Lokalizacja. Przy dolnym brzegu kości potylicznej, w zagłębieniu między miej- przepełnienia łub osłabienia w piersi. Zapalenie węzłów chłonnych. Naciek w po-
scem przymocowania mięśnia mostkowo-obojczykowo-sutkowego. Na linii, biegnącej dżebrzu. Porażenie i kurcz mięśni piersiowych, niemożność uniesienia ręki. Nerwoból
między kością potyliczną a pierwszym kręgiem szyjnym, 1 cuń w bok od tylnej międzyżebrowy.
środkowej linii. Szczegóty dla specjalistów. CHUEJ-SIUE trzech KOS 1Ń ręki.
Wskazania. Choroby nadmiernego Gorąca. Gorączka bez pocenia. Dreszcze. KOW serca, płuc, osierdzia, jelita cienkiego.
Neurastenia. Niestałość emocjonalna. Porażenie nerwów błędnego i dodatkowego.
Pokrzywka. Zatrucia. Choroby oczu, zanik nerwu wzrokowego, niewyraźne widzenie CZŻETZIŃ (mięsień boczny) VB 23.
przedmiotów. Wiatr zmusza oczy do łzawienia, krążenie przed oczami. Niedosły- Lokalizacja. W czwartym międzyżebrzu, między 3. a 4. bocznymi liniami piersi, 6
szenie nerwowe, szum w uszach, bóle ucha. Katar, krwotok z nosa, utrudnienia cuni na zewnątrz od linii przednio-środkowej.
Wskazania. Neurastenia. Depresja. Gorzki posmak w ustach. Wymioty nieświeżym USZU (piąty trzon) VB 27.
jedzeniem, kwaśne odbijanie z żołądka, ślinotok. Dychawica oskrzelowa. Wrażenie Lokalizacja. Czwarta boczna linia brzucha. 3 cunie poniżej pępka. Na górnym
rozpierania w piersi, przeszkadzające w spaniu. Skurcze mięśni nóg. brzegu kolca kości biodrowej.
Szczegóły dla specjalistów. ŻY-SIUE - Mo pęcherzyka żółciowego. Wskazania. Nowotwory w jelitach, wywołujące fałszywe parcia na stolec u ko-
CHUEJ-S1UE - kanałów pęcherzyka żółciowego i pęcherza moczowego. biet. Skurczowe bóle ż.ołądka, kolka jelitowa, odbijanie z żołądka, zaparcia. Zapalenie
najądrza. Zapalenie jądra. Zapalenie błony śluzowej macicy, schorzenia macicy,
ŻYJUJE (słońce i księżyc) VB 24. kurcze macicy, białe i czerwone wydzieliny. Zapalenie pęcherza moczowego, bolesne
Lokalizacja. Trzecia boczna linia brzucha, 3 cunie powyżej pępka. W 7-m mię- lub utrudnione oddawanie moczu. Bóle lędźwiowego odcinka kręgosłupa, okolicy
dzyżebrzu pod sutkiem. łopatki i ramienia.
Wskazania. Pobudzenie psychomotoryczne. Wrażenie nieszczęścia lub lęku. Wskazania dodatkowe. Bóle górnej części pleców, odbijające w ramię.
Halucynacje. Grypa. Krztusiec. Zaburzenia artykulacji. Anemia, zapalenie wątroby, Szczegóły dla specjalistów. TZI-SIUE - Daj-maj.
zapalenie pęcherzyka żółciowego i inne schorzenia wątroby i pęcherzyka żółcio-
CZŻUAŃ-SIUE - bóle stawów.
wego. Czkawka, kwaśne odbijanie z żołądka, niekończące się wymioty. Wrzodowa
choroba żołądka, nieżyt żołądka nadkwasny, kurcze żołądka, kolka jelitowa, wzdęcia
WEJDAO (łącząca droga) VB 28.
brzucha, krwotok jelitowy. Słaby apetyt.
Wskazania dodatkowe. Bóle wątroby i pęcherzyka żółciowego z wymiotami i Lokalizacja. Czwarta boczna linia brzucha, 3 cunie poniżej pępka, przy górnym
gorzkim posmakiem w ustach. brzegu grzebienia kości biodrowej.
Szczegóły dla specjalistów. TZI-SIUE - JAN-WEJ-maj. Wskazania. Ostre nieżytowe zapalenie wyrostka robaczkowego (tylko po usta-
ŻY-SIUE - Mo pęcherzyka żółciowego. leniu diagnozy), przewlekłe zapalenie wyrostka robaczkowego. Nieżyt jelita cien-
CHUEJ-S1UE kanałów: pęcherzyka żółciowego i śledziony. kiego i okrężnicy. Pogorszenie apetytu. Częste zaparcia. Zapalenie nerek, zapalenie
pęcherza moczowego. Zapalenie najądrza. Zaburzenia okresu miesiączkowego.
TZINMEŃ (drzwi do stolicy) VB 25. Upławy. Zapalenie błony śluzowej macicy. Obrzęki, wodobrzusze. Bóle na dole
Lokalizacja. Czwarta boczna linia brzucha, przed wolnym końcem XII żebra. brzucha, w lędźwiach i nodze. Bóle w okolicy lędźwiowej.
Wskazania. Przegrzanie ciała z dreszczami. Zapalenie nerek odmiedniczkowe i Szczegóły dla specjalistów. TZI-SIUE - Che Daj-maj.
inne schorzenia nerek. Bolesne lub utrudnione oddawanie moczu. Mocz ciemno-
czerwony lub ciemno-żółty. Wzdęcie brzucha z przelewaniem, wymioty, zwłaszcza u TZIUJLAO (biodro) (wypełniony dół) VB 29.
człowieka przestraszonego, kolki jelitowe, biegunka. Nadciśnienie tętnicze. Dy- Lokalizacja. Pod górno-przednią wyniosłością kości biodrowej, w zagłębieniu.
chawica oskrzelowa. Bóle w okolicy lędźwiowej i podżebrzu, w okolicy łopatki i Przy przednim brzegu mięśnia naciągającego szeroką powięź biodra.
ramienia. Nerwoból międzyżebrowy. Bóle stawu biodrowego. Bóle w okolicy lę- Wskazania. Ostre i przewlekle (nieżytowe) zapalenie wyrostka robaczkowego
dźwiowej. Bóle przy pochyleniach. Niemożność długiego stania. (po ustaleniu diagnozy). Zapalenie okrężnicy. Zapalenie nerek. Zapalenie pęcherza
Szczegóły dla specjalistów. ŻY-SIUE - Mo nerek. moczowego. Impotencja, zapalenie jądra, zapalenie najądrza. Zaburzenia cyklu
miesiączkowego, zapalenie przydatków macicy, zapalenie macicy i jej błony śluzowej,
DAJMAJ (otaczające naczynie) VB 26. upławy. Bóle w lędźwiach i kończynie dolnej. Schorzenia stawu biodrowego. Bóle w
Lokalizacja. Czwarta boczna linia brzucha, na wysokości pępka, poniżej wolnego okolicy nerek, promieniujące w dół brzucha. Dolny niedowład częściowy. Bóle ręki,
końca XI żebra. rozprzestrzeniające się od ramienia do piersi.
Wskazania. Znużenie mięśni, niedowłady jałowe, porażenia. Wypadnięcia po- Szczegóły dla specjalistów. TZI-SIUE -JAN-CIAO-maj.
chwy, zaburzenia okresu miesiączkowego, zapalenie błony śluzowej macicy. Białe i
krwiste wydzieliny, bóle macicy, bóle w dole brzucha przy chorobach ginekolo- CHUANTIAO (skaczące miejsce) VB 30.
gicznych, fałszywe parcia na stolec u kobiet, wywołane naciskiem organów biodro- Lokalizacja. Na pośladku. Na linii, przeprowadzonej od kąta kości kulszowej do
wych; oziębłość płciowa. Impotencja u mężczyzn. Zapalenie najądrza. Zapalenie wierzchołka grzebienia kości biodrowej, 1/3 odległości na zewnątrz lub w miejscu
pęcherza moczowego. Brak apetytu. Bóle okolicy lędźwiowej i podżebrza. Bóle w krzyżowania się z linią pionową, która się zaczyna w krętarzu kości udowej.
dole brzucha. Bóle stawów, mięśni. Wskazania. Choroby nadmiernego Wiatru. Działanie ogólnowzmacniające. Grypa.
Szczegóły dla specjalistów. TZI-SIUE - Czun-Daj-maj. Reumatyzm z powodu nadmiernej Wilgotności. Beri-beri. Nocne pocenie się.
CZŻUAŃ-SIUE - schorzenia ginekologiczne, zaburzenia płciowe, przy akupunk- Porażenie połowicze. Ospa wietrzna. Wyprysk. Świąd. Przykurczę i bóle biodra.
turowym znieczuleniu. Zdrętwienie i porażenie nóg. Ropowica okolicy lędźwiowej, biodra i kolana.
216 2/7
Wskazania dodatkowe. Bóle: stawu biodrowego, spowodowane zaburzeniami w Szczegóły dla specjalistów. TZIU zabrania siei
obiegu chi (zastój lub bardzo szybki przepływ) okolicy lędźwiowej, promieniujące w CZŻUAŃ-SłUE - bóle stawów kończyn dolnych.
dół brzucha, nie pozwalające pochylić się do przodu; zewnętrznej strony biodra.
Szczegóły dla specjalistów. CZUN-SIUE - KOW pęcherzyka żółciowego. JANLIŃCIUAŃ (źródło, zmniejszające jan) VB 34.
CHUEJ-SIUE kanałów pęcherzyka żółciowego i pęcherza moczowego. Lokalizacja. Przednia powierzchnia goleni. 2 cunie poniżej brzegu rzepki kola-
TZIN-SIUE - KG pęcherzyka żółciowego i KOS żołądka. nowej, w zagłębieniu przy przednim brzegu głowy strzałki. Pomiędzy mięśniem
CZŻUAŃ-SIUE - schorzenia kości (-), bóle przy rwie kulszowej, zapaleniu ko- strzałkowym a wspólnym prostownikiem palców.
rzonków nerwów rdzeniowych, postrzale; okolic bioder i pośladków. Nie dotykać w 2-m miesiącu ciążył
CZŻUŃJAO-SIUE - nadmierny Wiatr potęguje stany patologiczne organizmu. Wskazania. Psychozy. Neurastenia. Przestraszenie. Miażdżyca tętnic. Beri-beri.
Drżączka. Pląsawica. Obrzęki i opuchnięcie twarzy. Zapalenie pęcherzyka żółcio-
FENSZY (rynek wiatru) VB 31. wego, schorzenia wątroby. Nieustające wymioty. Zwykłe zaparcia, bóle w dole brzucha.
Lokalizacja. Zewnętrzna powierzchnia biodra. Powyżej górnego brzegu rzepki Reumatyzm. Porażenie połowicze. Zdrętwienie i ochłodzenie kończyn. Przykurczę i
kolanowej o 5 orni, przy zewnętrznym brzegu szerokiego mięśnia biodra, pomiędzy bółe nóg. Zapalenie stawu kolanowego. Niedowłady i skurcze mięśni.
bocznym a dwugłowym mięśniem biodra. Przy wyciągniętej wzdłuż tułowia ręce, Znieczulenie skóry zewnętrznej powierzchni nogi. Porażenia reumatyczne stawu
odpowiada wysokości środkowego palca. goleniowo-skokowego. Zapalenia stawów i okołostawowe, zniekształcające lub
Wskazania. Porażenie połowiczne. Beri-beri. Swędząca wysypka. Zapalenia stawów pourazowe. Rwa kulszowa. Lumbago.
nogi. Zaburzenia czuciowe i ruchowe w nodze, zjawiska niedowładu mięśni nogi, Wskazania dodatkowe. Bóle: przy rwie kulszowej, promieniujące do łydki; lędźwi,
bóle stawów. Osłabienie nóg. Bóle w lędźwiach, promieniujące do biodra i goleni. zwiększające się przy każdym ruchu; kilku stawów; zewnętrznej powierzchni po-,
Wskazania dodatkowe. Bóle i świąd całego ciała; podeszwy; rwa kulszowa, od- śladków i biodra; mięśni bioder; stawu kolanowego przy chodzeniu.
dająca ból do nogi. Szczegóły dla specjalistów. U-SIN - Ziemi.
JAO-SIUE - Che.
CZŻUNDU (rów środkowy) VB 32. JUJE-SIUE - B1N-CZEŃ.
Lokalizacja. Zewnętrzna powierzchnia biodra. 4 cunie powyżej górnego brzegu CZŻUAŃ-SIUE - przy schorzeniach mięśni.
rzepki kolanowej. Pomiędzy szerokim mięśniem bocznym biodra a dwugłowym DULIDY-SZU przykurczę i skurcze (-).
mięśniem biodra, w zagłębieniu. CZŻUŃJAO-SIUE - włada chi rozwijającą się. Jeżeli choroba znajduje się w górnej i
Wskazania. Beri-beri. Porażenie połowicze. Rwa kulszowa. Lumbago z bólem, zewnętrznej części ciała, to kłuje się ten punkt.
odbijającym do nogi. Zaburzenie ruchowej i czuciowej funkcji nogi, drżenie lub LAŃ-SIUE.
zdrętwienie. Ograniczenie ruchów w stawie biodrowym. Bóle goleni i stawu kola-
CZŻUAŃ-SIUE - przy schorzeniach stawu kolanowego. Bóle goleni.
nowego. Skurcze mięśni nogi.
Wskazania dodatkowe. Bóle zewnętrznej powierzchni biodra. JANTZIAO (janskie skrzyżowanie) VB 35.
Szczegóły dla specjalistów. TZIN-SIUE - KG pęcherzyka żółciowego i KOS trzech
Lokalizacja. Przednio-zewnętrzna powierzchnia goleni. 7 cuni powyżej górnego
JAN kanałów nogi.
brzegu zewnętrznej kostki. Przy tylnym brzegu strzałki. Przy przednim brzegu mięśnia
brzuchatego łydki, w miejscu przymocowania długiego mięśnia strzałkowego.
TZUJANUAŃ (granica jan nogi) VB 33.
Wskazania. Neurastenia. Obrzęk mózgu. Ciastowatość i nacieki na twarzy. Utrata
Lokalizacja. Przy zewnętrznym brzegu rzepki kolanowej. \V zagłębieniu do tyłu od
głosu. Beri-beri. Dychawica oskrzelowa. Skurcze naczyń nóg. Łamiący ból i osłabienie
zewnętrznego nadkłykcia kości udowej, w przód od ścięgna dwugłowego mięśnia
stawu kolanowego i goleni. Obrzęki i bóle stopy. Rwa kulszowa. Porażenie nerwu
biodra. Na linii, biegnącej przez środek rzepki kolanowej.
strzałkowego.
Wskazania. Beri-beri. Reumatyzm, zaburzenie czucia na zewnętrznej powierzchni
Wskazania dodatkowe. Bóle podczas okresu z zawrotami głowy.
biodra. Zmniejszone napięcie mięśni bioder. Zjawiska niedowładu mięśni nogi.
Szczegóły dla specjalistów. TZI-SIUE - Chun kontroli energii, przepływającej przez
Zapalenie stawu kolanowego z bólem i obrzękiem.
„cudowne naczynie" JAN-WEJ-maj.
Wskazania dodatkowe. Bóle: stawu kolanowego przy ruchach obrotowych; przy
DU-LI-DY-SZU - bóle bez wyraźnego umiejscowienia.
uginaniu i prostowaniu; przy rwie kulszowej, promieniujące na zewnętrzną po-
wierzchnię biodra.
WAJCIU (zewnętrzne wzgórze) VB 36.
Lokalizacja. Zewnętrzna powierzchnia goleni, 7 cuni powyżej górnego brzegu
zewnętrznej kostki, przy przednim brzegu strzałki, na zewnętrznym brzegu dłu-
giego prostownika palców.
Wskazania. Wstręt do Wiatru i Chłodu. Padaczka. Beri-beri. Choroby oczu. Za-
palenie opłucnej. „Kurza" klatka piersiowa u dzieci. Bóle w piersi, okolicy szyi i
potylicy. Rwa kulszowa. Bóle i skurcze w brzuchatych mięśniach łydki i na zewnętrznej
powierzchni goleni. Rwa nerwu strzałkowego. Zdrętwienie nóg. Obrzęki nóg.
Szczegóły dla specjalistów. ŻY-SIUE - Chun kontroli energii, przepływającej przez
kanał pęcherzyka żółciowego.
220
TZ1-S1UE -JAN-CIAO-maj.
CZŻUAN-SIUG. Przy schorzeniach krwi; przy schorzeniach serca 5 żył; przy scho-
rzeniach stawów.
Bóle wątroby i pęcherzyka żółciowego; przy rwie nerwu trójdzielnego (z po-
wodu nadmiaru Dań); okołosercowe (za wyjątkiem niedoboru Dań); przy skręceniu
stopy.
227
Wskazania dodatkowe. Bóle: lędźwi, promieniujące do uda; przy zwichnięciu Wskazania dodatkowe na moment aktywności kanału. Bóle: okolicy pachowej, stawu
stopy; grzbietu stopy. ramiennego, promieniujące do okolicy pachowej z blokadą, z obrzękiem stawu
Szczegóły dla specjalistów. U-SIN - Drzewa. goleniowo-skokowego, palców z zaburzeniem czucia.
JAO-SIUE-Juń. Szczegóły dla specjalistów. TZIU zabrania się!
ŻY-SIUE - Ciuań (źródło) przyjmuje Lo-kanał wątroby.
JUJE-S1UE-TZIA-1Ń. SIASI (dno doliny) VB 43.
TZIN-SIUE - KG pęcherzyka żólciowego i KOS pęcherza moczowego. Lokalizacja. Grzbietowa powierzchnia stopy. W zagłębieniu, przy podstawie 4. i 5.
palca stopy, w odstępie międzypalcowym.
TZULIŃCY (spłynięcie leź po nodze) VB 41. Wskazania. Choroby nadmiernego gorąca. Astenia. Nocne koszmary. Zawroty
głowy, bóle głowy, uderzenia krwi do głowy. Światłowstręt, migotanie w oczach,
Lokalizacja. Grzbietowa powierzchnia stopy. W szczelinie pomiędzy 4. a 5.
zewnętrzna część błony śluzowej oka czerwona i opuchnięta, nieżyt spojówki. Nie-
kością śródstopia, w najbardziej wąskim miejscu, gdzie jest namacalne zagłębienie.
dosłyszenie nerwowe, szum w uszach, świąd zewnętrznych przewodów słucho-
Wskazania. Uszkodzenie kanału pęcherzyka żółciowego nadmiernym Wiatrem;
wych. Zadyszka, zjawiska zastoinowe w płucach, krwioplucie, zapalenie opłucnej.
zawroty głowy. Dreszcze, gorączka (temperatura niezbyt wysoka). Gorączka naprze Gorączka bez potu. Zapalenie gruczołu sutkowego. Nerwoból międzyżebrowy.
mienna, nadmierne pocenie się. Schorzenia oczu, zaburzenie ostrości widzenia, Wędrujące bóle. Bóle w piersi. Niedowład częściowy kończyn dolnych. Zaburzenia
bóle zewnętrznego kącika oka. Kołatanie serca, zapalenie mięśnia sercowego czuciowe i ruchowe nóg. Nacieki i przekrwienie stopy. Skurcze palców nóg. Wil-
i wsierdzia. Chory nie chce odwiedzin. Schorzenia układu oddechowego. Zapale gotnienie odstępów międzypalcowych na nogach (wyprysk, grzybica). Zaburzenie
nie gruczołu sutkowego, wrzody na piersi. Zaburzenia cyklu miesiączkowego. Szyj obiegu krwi i płynów w kończynach dolnych.
ne gruźlicze zapalenie węzłów chłonnych. Nerwoból międzyżebrowy, bóle w po- Wskazania dodatkowe. Bóle: okołosercowe z kłuciem; przy hemoroidach strzy-
dżebrzu. Reumatyczne bóle stawów. Bóle i ograniczenie w r u c hu stawu kające; trwałe; sklepienia stopy odbijające do palców; palców stopy, stawu goleniowo-
goleniowo-skokowego. Stopa wilgotna i opuchnięta. Porażenie czterech kończyn skokowego.
(bóle w kończynach). ** Szczegóły dla specjalistów. U-SIN - Wody.
Wskazania dodatkowe. Świąd bez dokładnego umiejscowienia. Bóle: zębów z JAO-SIUE - IN.
opuchnięciem; przy zatrzymaniu okresu; kilku stawów; ramienia ze zdrętwieniem w ŻY-SIUE - Matka.
nocy. DU-LI-CY - Ciao-Dań - przyspieszacz przepływu energii przez kanał pęcherzyka
Szczegóły dla specjalistów. TZIU zabrania siei żółciowego.
TZl-SIUE, DAJ-maj. JUJE-SIUE - ŻEŃ-CZEŃ.
U-SIN - Drzewa. CZŻUŃJAO-SIUE nakłuwa się przy ochłodzeniu kończyn, jeżeli to ochłodzenie
JAO-SIUE-JU. zostało wywołane zaburzeniem w obiegu CY, znaczy to „wsteczny bieg CY".
ŻY-SIUE - Duch kanału pęcherzyka żółciowego. CZŻUAŃ-SIU. Bóle szczęki górnej.
JUJE-SIUE - GEN-SZEŃ.
DU-LI-CY - Che energii z KG pęcherzyka żółciowego. TZUCIA1Ń (iński przyspieszacz nogi) VB 44.
CZŻUŃJAO-SIUE - działanie przeciwalergiczne. Lokalizacja. 0,3 cm na zewnątrz od macierzy paznokcia 4. palca stopy.
DULIDY-SIUE - bóle bez wyraźnego umiejscowienia lub na całym ciele. Wskazania. Koszmary nocne. Bezsenność lub nadmierna ospałość. Niepokój.
CZŻUAŃ-SIUE skrępowanie rankiem (stawów). Bóle nogi. Skłonność do marzeń i rojeń. Smutek. Bóle głowy, anemia mózgu. Schorzenia oczu,
bóle oczu. Niedosłyszenie nerwowe, szum w uszach. Ból, obrzmiewanie błony ślu-
DIUCHUEJ (pięć spotkań ziemi) VB 42. zowej gardła. Suchość w ustach, sztywność języka. Czkawka. Zapalenie opłucnej,
Lokalizacja. Grzbietowa powierzchnia stopy. W najbardziej szerokim miejscu dychawica oskrzelowa, krwioplucie, zadyszka. Nie da się podnieść ręki. Przekrwienie
szczeliny międzykostnej pomiędzy 4. a 5. kością śródstopia. dłoni i podeszwy z uczuciem ciepła lub gorąca w nich. Zaburzenia czucia i bóle
Wskazania. Zawroty głowy. Schorzenia oczu, nieżyt spojówki. Szum w uszach. wzdłuż nerwu strzałkowego. Bóle w podżebrzu.
Grypa. Gruźlica płuc, krwawe wymioty, krwioplucie. Malaria. Gruźlicze zapalenie Wskazania dodatkowe. Bóle w okolicy kości jarzmowej przy rwie nerwu trójdziel-
węzłów chłonnych. Zapalenie gruczołu sutkowego, wrzody na piersi. Zaburzenia nego.
cyklu miesiączkowego. Reumatyzm. Szczegóły dla specjalistów. U-SIN - Metalu.
JAO-SIUE - tzin. JUJE-SIUE - TZIA-SIUJ.
CZUN-SIUE - KOW, KOS, KOM pęcherzyka żólciowego.
CZŻUAŃ-S1UE - dla udzielenia szybkiej pomocy.
224
Kanał wątroby
225
anginie z suchością; w okolicy dolnej części odbytnicy z uczuciem ścieśnienia lub CZŻUNFEN (zamykać wnętrzności) F 4.
pieczenia, lub świądem; nerek i dróg moczowych, rozprzestrzeniające się na brzuch; Lokalizacja. Na grzbietowej powierzchni stopy. W przód i do dołu od wewnętrznej
podczas okresu z kurczami; przy oddawaniu moczu ze strzykającym bólem; cewki kostki, w zagłębieniu, przy wewnętrznym brzegu ścięgna przedniego mięśnia
moczowej z mimowolnym oddawaniem moczu; głęboki w penisie; przy rwie nerwu piszczelowego.
trójdzielnego; zębów, żuchwy; okolicy szyjno-potylicznej; po bokach od białej kresy Nie dotykać w l-m miesiącu ciąży!
brzucha z przykurczam! (- po stronie z bólem); w kroczu. Skurcze powiek. Bóle Wskazania. Brak apetytu, niestrawność, pogorszenie się ogólnego stanu po
przy podagrze. przyjęciu pokarmu, ciężar, bóle i wzdęcia brzucha, zwłaszcza w dolnej części. Żół-
Szczegóły dla specjalistów. U-S1N - Ognia. tawość skóry i białkówki oka. Schorzenia organów płciowych, wyciek nasienia,
JAO-SIUE-JUŃ. f- • • zmazy patologiczne, impotencja, wciągnięcie jądra, bóle w członku, zwężenie otworu
ŻY-S1UE - Matka. napletka. Zapalenie cewki moczowej. Bóle i świąd pochwy. Zapalenie pęcherza
DU-LI-CY - Si, hamująca prędkość ruchu energii w kanale nerek. moczowego, utrudnione oddawanie moczu. Bóle przy przepuklinie. Schorzenia
JUJE-SIUE - GUJ-CZOU. gorączkowe. Zwiotczenie mięśni. Bóle w okolicy lędźwiowej. Zaburzenie czuciowej i
DULIDY-SIUE. ruchowej funkcji nogi. Bóle i skurcze goleni i stopy. Ochłodzenie nóg, zwłaszcza stóp.
CZŻUŃJAO-SIUE - zapalenie wątroby (przy hamowaniu funkcji); Wskazania dodatkowe. Bóle gardła przy anginie z uniemożliwieniem połykania
Schorzenia oczu. pokarmów płynnych.
CZŻUAŃ-SIUE. Bóle: wątroby i pęcherzyka żółciowego, pęcherza moczowego Szczegóty dla specjalistów. U-SIN - Metalu.
przy oddawaniu moczu; pochwowe ze świądem; palców nóg. JAO-SIUE - Tzin.
JUJE-SIUE - TZ1-CHAJ.
TAJCZUN (duży węzeł) F 3.
Lokalizacja. Grzbietowa powierzchnia stopy. 2 cunie powyżej odstępu między- LIGOU (starty rowek) F 5.
palcowego 1. i 2. palca. W najbardziej wąskim miejscu odstępu międzykostnego 1. Lokalizacja. Wewnętrzna powierzchnia goleni. Przy tylnym brzegu kości pisz-
i 2. kości śródstopia. czelowej, 5 cuni powyżej górnego brzegu wewnętrznej kostki.
Wskazania. Hipochondria. Uczucie lęku. Chwiejność emocjonalna. Zaburzenia Wskazania. Wszystkie schorzenia organów płciowych, spowodowane nadmiernym
snu. Bóle głowy w okolicy ciemieniowej. Zaburzenie ostrości widzenia, niewyraźne Chłodem, zaburzenia okresu miesiączkowego, upławy (białe i krwiste), zapalenie
widzenie. Suchość ust. Suchość w gardle. Nadciśnienie tętnicze. Bóle wątrobowe. błony śluzowej macicy, obfite miesiączkowanie. Bóle moszny. Zapalenie cewki
Choroby żołądka, zaburzenia perystaltyki jelit, mdłości, wymioty, skurczowe bóle w moczowej, bolesne lub utrudnione oddawanie moczu. Lęki. Nerwowość. Depresja.
jelitach, zaparcia, biegunka. Schorzenia organów płciowych, nadmierne Przygnębienie psychiczne. Zaburzenia rdzeniowe. Kolka jelitowa, bóle i wzdęcia
krwawienie miesiączkowe i krwotok maciczny, upławy, pochwica, zwiotczenie brzucha. Skóra bolesna i chłodna, świąd skórny. Ochłodzenie i bóle goleni i.stopy.
macicy, długotrwały krwotok z macicy, świąd kobiecych organów płciowych. Bóle w Zaburzenia ruchliwości stawu kolanowego. Skurcze i przykurczę mięśni pleców.
członku, moszna wciągnięta lub powiększona. Rzeżączka. Krwiomocz, nietrzy- Wskazania dodatkowe. Bóle wątroby i pęcherzyka żółciowego z kurczami; fan-
manie moczu, zapalenie cewki moczowej. Kurcze i skurcze u dzieci. Bóle i wzdęcia tomowe bóle wątroby i pęcherzyka żółciowego docierające do miednicy mniejszej;
dolnej części brzucha. Bóle przy przepuklinie. Osłabienie nóg, zimne stopy. Bóle bóle pęcherza moczowego bez bólów przy oddawaniu moczu, odbijające do miednicy
brzuchatych mięśni łydki, dookoła wewnętrznej kostki. Kurcze i skurcze palców nóg. mniejszej; pochwowe ze świądem; głębokie biodra.
Bolesne żebra. Bóle lędźwiowego odcinka kręgosłupa. Szczegóty dla specjalistów. ŻY-SIUE - Lo kanału wątroby.
Wskazania dodatkowe. Bóle i pęknięcia języka; jamy ustnej; nosa z wydzieliną CZUN-SIUE - KOW wątroby.
ropną; żołądka z ciężkością i wzdęciami brzucha; organów płciowych w pozycji CZŻUAŃ-SIUE - bóle: wątroby i pęcherzyka żółciowego; jelit; miednicy mniejszej;
stojącej, zanikające w pozycji leżącej; stawów kończyn górnych i dolnych z opuch- okolic narządów płciowych; macicy; jąder.
nięciem; goleni ze skurczami; palców nóg, skupione w jednym stawie.
Szczegóty dla specjalistów. U-SIN - Ziemi. CZŻUNDU (s'rodkowa stolica) F 6.
JAO-SIUE-JU. Lokalizacja. Wewnętrzna powierzchnia goleni. 7 cuni powyżej wewnętrznej
ŻY-SIUE - Wnuk. kostki, jej górnego brzegu. Przy tylnym brzegu kości piszczelowej.
ŻY-SIUE - Ciuań - źródło, przyjmuje Lo - kanał pęcherzyka żółciowego. Wskazania. Zapalenie gardła. Nieżyt krtani. Reumatyzm. Kolka jelitowa. Wzdęcia i
JUJE-SłUE - SIŃ-WEJ. bóle w dole brzucha. Obfity stolec. Obrzęk moszny. Nietrzymanie lub zatrzy-
CZŻUAŃ-SIUE - bóle cewki moczowej. Ogólne bóle przy podagrze.
nianie moczu. Krwotok maciczny, obfite wydzieliny (odchody połogowe). Zdrętwienie Nie dotykać w 5-ni miesiącu ciąży!
nóg. Zaburzenie funkcji czuciowej i ruchowej nóg. Zapalenie stawu kolanowego. Bóle Wskazania. Zapalenie opłucnej, uczucie przepełnienia w piersi. Zaburzenia
stawów nóg. Nogi slabe i wycieńczone, niemożność stania lub chodzenia. Skóra nóg okresu miesiączkowego. Nocne mimowolne moczenie się, nietrzymanie lub zatrzy-
zimna i boląca. manie moczu. Osłabienie ogólne po chorobach zakaźnych. Czyraki w okolicy po-
Wskazania dodatkowe. Rwa kulszowa, bóle dochodzą do stawu kolanowego. śladków. Bóle w dole brzucha i okolicy lędźwiowo-krzyżowej. Skurcze mięśni nóg.
Szczegóły dla specjalistów. ŻY-S1UE - Chun kontroluje energię przepiywającą przez
kanał wątroby. TZUULI (piąty odstęp nóg) F 10.
Lokalizacja. Wewnętrzna powierzchnia biodra. Jeden CLIII poniżej wysokości
SI (CHI)GUAŃ (granica choroby) F 7. krocza. Przy zewnętrznym brzegu długiego mięśnia przywodziciela biodra.
Lokalizacja. Wewnętrzna powierzchnia goleni. 2 cunie poniżej dolnego brzegu Nie dotykać w l-m miesiącu ciąży!
rzepki kolanowej. Do tyłu i w dół od przyśrodkowego kłykcia kości piszczelowej, w Wskazania. Osłabienie ogólne. Bezsenność. Grypa. Zapalenie opłucnej. Wzdęcia
zagłębieniu. W szczelinie, między brzuchatym a płaszczkowatym mięśniem łydki. brzucha. Wyciek nasienia. Egzema moszny. Zatrzymanie moczu. Skurcze i osłabienie
Wskazania dodatkowe. Bóle stawu kolanowego z zesztywnieniem lub na we- nóg.
wnętrznej stronie stawu.
Szczegóły dla specjalistów. CZŻUŃJAO-S1UE - żylny system nogi. IŃLAŃ (oszczędzanie iń) F 11.
Lokalizacja. Wewnętrzna powierzchnia biodra. Na wysokości krocza. Przy przednim
CIUJCIUAŃ (wijące się źródło) F 8. brzegu długiego mięśnia przywodziciela biodra.
Lokalizacja. Wewnętrzna powierzchnia stawu kolanowego. Na wysokości środka Wskazania. Niepłodność. Zaburzenia cyklu miesiączkowego. Obfite upławy,
rzepki kolanowej, przy tylnym brzegu nadkłykcia wewnętrznego, w przód od pochwica, świąd organów płciowych. Ściągający ból wewnętrznej powierzchni biodra.
ścięgna mięśnia półbłoniastego. Choroba zwyrodnieniowa stawu biodrowego, bóle i zdrętwienie nogi.
Wskazania. Nadpobudliwość. Stany maniakalne. Bóle oczu. Gwałtowny ból głowy. Wskazania dodatkowe. Bóle w pachwinie z powiększeniem węzłów chłonnych.
Krwotok z nosa. Krwotok jelitowy (zaburzenia chi o podłożu wewnętrznym). Szczegóły dla specjalistów. TZIU zabrania się!
Niestrawność, brak apetytu, kolka jelitowa, wzdęcia brzucha, wydzielina z odbytnicy
z domieszką krwi, biegunka, zaparcie. Czerwonka. Włókniaki. Zaburzenia TZIMAJ (biegnące naczynie) F 12.
czynności wątroby. Zaburzenia cyklu miesiączkowego, niewystarczające skurcze Lokalizacja. Druga boczna linia brzucha, w miejscu jej skrzyżowania z fałdem
macicy po porodzie, upławy, wypadnięcie pochwy. Wyciek nasienia, zmazy, bóle w pachwinowym. Na wewnętrznym końcu fałdu pachwinowego, pod guzkiem kości
członku, świąd w okolicy zewnętrznych organów płciowych. Zatrzymanie moczu, łonowej, nad pierścieniem pachwinowym.
bóle cewki moczowej. Skurcze mięśni nóg. Wskazania. Choroby ginekologiczne. Bóle w członku, powiększenie moszny. Bóle
Wskazania dodatkowe. Świąd skóry. Bóle: długotrwałe pochwowe; wątroby i przy przepuklinie udowej. Bóle wewnętrznej powierzchni biodra i okolicy pośladków.
pęcherzyka żółciowego z zaparciem lub bezbarwnym stolcem; w okolicy dolnej Pachwinowe zapalenie węzłów chłonnych. Rzeżączka.
części odbytnicy ze świądem; powierzchni dłoniowej z utrudnieniami przy otwarciu Szczegóły dla specjalistów. CZŻEŃ zabrania się!
dłoni; wewnętrznej powierzchni biodra; tylnej powierzchni stawu kolanowego; stawu CZŻUAŃ-SIUE - bóle górnej części bioder i pośladków.
kolanowego przy uginaniu lub z przykurczeni.
Szczegóły dla specjalistów. U-S1N - Wody. CZŻANMEŃ (brama organów) F 13.
JAO-SłUE - Che.
Lokalizacja. Czwarta boczna linia brzucha. Przed swobodnym końcem XI żebra.
JUJE-S1UE - DIN-MAO.
Wskazania. Schorzenia wywołane nadmiernym Wiatrem. Bóle w plecach z wra-
DU-LI-CY - Ciao energii, przepływającej przez kanał wątroby.
żeniem pęknięcia. Wrażenia wzdęcia brzucha i zadyszka (zastój chi ochronnej).
CZŻUAŃ-SIUE- schorzenia stawów. Choroby skórne. Bóle: miednicy mniejszej; Choroba nadciśnieniowa. Uczucie niepokoju w okolicy serca. Skurcze przepony.
okolicy stawu kolanowego. Dychawica oskrzelowa, zapalenie opłucnej, utrudnione oddychanie. Brak apetytu
lub przejedzenie. Złe trawienie, zmniejszenie masy ciała przy lekko żółtawej skórze.
IŃBAO (błona iń) F 9. Zapalenie otrzewnej. Wymioty, biegunka, przelewanie w brzuchu, niestraw-ność,
Lokalizacja. Wewnętrzna powierzchnia biodra. 4 cunie powyżej górnego brzegu skurczowe bóle brzucha (żołądka), połykanie powietrza. Zapalenie pęcherza
rzepki kolanowej. W zagłębieniu przy przednim brzegu mięśnia półbłoniastego. moczowego, nocne mimowolne moczenie się, zbyt częste oddawanie moczu, duża
ilość mętnego moczu. Suche usta. Gorące ciało. Gorączka naprzemienna. Bóle
228 v;
229
w klatce piersiowej, podżebrzu, sięgające lędźwi, nerwoból międzyżebrowy. Bóle
lędźwi przy odwracaniu się. Bóle i przykurczę, skurcze mięśni pleców.
Wskazania dodatkowe. Bóle: wątroby i pęcherzyka żółciowego, sięgające żeber;
przy oddawaniu moczu z mętnym moczem.
Szczegóty dla specjalistów. TZ1-S1UE - DAJ-maj.
LAŃ-S1UE - Pięciu Czżan.
ŻY-S1UE - Mo śledziony.
TZ1N-SIUE - KG wątroby z KOW wątroby i pęcherzyka żółciowego.
CHUEJ-S1UE - KG wątroby i kanału przedniośrodkowego.
U-SZU - Mo połączenia ochronno-mięśniowego TAJ-1Ń. VG23
VG24
CYMEŃ (brama granicy) F 14.
Lokalizacja. Druga boczna linia piersi. Przy dolnym brzegu chrząstki VI żebra.
Wskazania. Choroba nadciśnieniowa niejasnego pochodzenia. Suchość błony
śluzowej jamy ustnej. Silne pragnienie. Utrudnione oddychanie, uczucie duszności,
dychawica oskrzelowa, zapalenie oskrzeli, zapalenie opłucnej; zadyszka, kaszel.
Schorzenia wątroby, zapalenie wątroby. Zgaga, wymioty, kwaśne odbijanie z żołądka,
słaby apetyt, niestrawność, wzdęcia brzucha, biegunka. Kłębuszkowe zapalenie
nerek i inne patologie nerkowe. Schorzenia kobiecych organów płciowych z
powodu nadmiernego Wiatru, przedłużający się poród, komplikacje poporodowe.
Nerwoból międzyżebrowy. Bóle pleców i lędźwi. Bóle nadgarstków.
Wskazania dodatkowe. Bóle: przy kaszlu przy zapaleniu opłucnej; wątroby i pę- VG20
cherzyka żółciowego z wymiotami; jelit, rozchodzące się na boki; przy oddawaniu YG19
mętnego moczu.
Szczegóły dla specjalistów. TZI-SIUE - IŃ-WEJ-maj. VG18
ŻY-SIUE - Mo wątroby. YG17
DU-LI-CY - Cho energii z kanału wątroby.
TZIN-SIUE kanałów wątroby i śledziony. VG16
CZŻUŃJAO-SIUE wpływa na czżan - organy. VG15
VG20
Kanał tylnośrodkowy - Du VG21
CZANCIAN (duża moc) VG 1.
Lokalizacja. Pośrodku odległości między końcem kości ogonowej a tylnym spo- VG22
jeniem dolnej części odbytnicy.
Wskazania. Padaczka. Stany maniakalne. Roztargnienie. Krwawe wymioty, ostre i
przewlekłe zapalenie jelita cienkiego i okrężnicy, krwotok jelitowy, zaparcia, biegunka.
Hemoroidy, wypadnięcie odbytnicy, schorzenia odbytnicy i odbytu. Impotencja,
wnętrostwo, zmazy patologiczne. Rzeżączka. Świąd w okolicy zewnętrznych organów
płciowych i odbytu. Bóle kręgosłupa na wysokości nerek, wzmagające się przy
pochylaniu się i prostowaniu. Rwa nerwu udowego.
Wskazania dodatkowe. Bóle: w okolicy wierzchołka czaszki; w okolicy dolnej
części odbytnicy z uczuciem ścieśnienia (ciężaru). Kanał tyłnośrodkowy
Szczegóły dla specjalistów. TZ1-S1UG - Czun cudownego naczynia DU-maj. Szczegóły dla specjalistów. CZŻUŃJAO-S1UE stymuluje działalność mózgu (jego
ŻY-SIUE - Lo kanału tylnośrodkowego. kory).
DU-U-CY - Czun kanału tylnośrodkowego. U-SZU - CHUEJ-CZU - TAJ-JAN; SI-DAO - GUAŃ-DU. Układ moczowy, jelito cienkie i
TZIN-S1UE kanałów: tylnośrodkowego, przedniośrodkowego, pęcherzyka żół- odbytnica.
ciowego. Kanału tylnośrodkowego z KOS pęcherzyka żółciowego. CZŻUAŃ-SIUE - bóle: odcinka lędźwiowego kręgosłupa; krzyża (części guzicz-
CZŻUAŃ-S1UE - bóle: przy hemoroidach; kości ogonowej; pochwowe bez nej).
świądu.
SIUAŃSZU (wiszący trzon) VG 5.
JAOSZU (drenowanie lędźwi) VG 2. Lokalizacja. Między wyrostkami kolczystymi I i 11 odcinka lędźwiowego.
Lokalizacja. Nad wejściem do kanału krzyżowego, pośrodku splotu krzyżowo- Wskazania. Nietrawienie pokarmów. Kurcze żołądka, zaburzenie połykania, nie-
guzicznego. strawność, nieżyt jelita cienkiego, biegunka, uczucie ścieśnienia w dołku podser-
Wskazania. Wykorzystuje się dla ulżenia przy porodzie. Brak miesiączki, bolesne cowym. Impotencja. Zapalenie błony śluzowej macicy, zapalenie przymacicza. Nocne
lub nieprawidłowe miesiączkowanie. Impotencja. Zmazy patologiczne. Rzeżącz-ka. nietrzymanie moczu, częste oddawanie moczu. Wrażenie podnoszenia się i
Mocz ciemno-czerwony, kapiące oddawanie moczy. Hemoroidy. Wypadnięcie opadnięcia chi. Skrępowanie i sztywność kręgosłupa. Bóle i zdrętwienie w okolicy
odbytnicy. Zaparcia lub mimowolne oddawanie stolca. Bóle cewki moczowej. Ner- nerek, przykurczę mięśni okolicy lędźwiowej.
woból splotu krzyżowego. Bóle w lędźwiach, zwiększające się przy pochylaniu się
lub prostowaniu. Ochłodzenie nóg. Napięcie mięśni pleców. TZICZŻUN (węzeł kręgosłupa) VG 6.
Szczegóty dla specjalistów. TAJ-SZU-S1UE okolicy nerek. Lokalizacja. Między wyrostkami kolczystymi XI i XII kręgu piersiowego.
Wskazania. Padaczka. Psychozy. Grypa. Brak apetytu. Wzdęcia brzucha, odbijanie z
JAOJANGUAŃ (janska granica lędźwi) VG 3. żołądka, wymioty z krwią, biegunka, krwotok jelitowy. Hemoroidy. Wypadnięcie
Lokalizacja. Pomiędzy wyrostkami kolczystymi IV i V kręgu lędźwiowego. odbytnicy u dzieci. Żóltaczność skóry i błon śluzowych. Bóle w okolicy kręgosłupa.
Wskazania. Zaburzenia cyklu miesiączkowego, upławy. Impotencja, zmazy pa-
tologiczne. Ostre lub przewlekłe zapalenie jelita cienkiego i okrężnicy, kolka jeli- CZŻUNSZU (środek garbu) VG 7.
towa, wzdęcia brzucha, biegunka. Bóle na odcinku lędźwiowym i bocznej po- Lokalizacja. Między wyrostkami kolczystymi X i XI kręgu piersiowego.
wierzchni miednicy. Znieczulenie skóry nogi. Zapalenie stawu kolanowego z bólem Wskazania. Działanie zmniejszające gorączkę przy grypie lub stanach gorącz-
zewnętrznej powierzchni stawu kolanowego. Skurcze lub porażenia mięśni nogi. kowych. Stany osłabienia. Pogorszenie ostrości widzenia. Choroby nerek. Bóle
Szczegóły dla specjalistów. TZIU zabrania się! żołądka. Słaby apetyt. Bóle w dolnej części okolicy piersiowej i górnej części lędźwi.
CZŻUŃJAO-S1UE - przy nieprawidłowym ukłuciu tego punktu mogą nastąpić Przykurczę i zaburzenie ruchomości w kręgosłupie.
zaburzenia w dolnej części ciała. Szczegóły dla specjalistów. CZEŃ i TZIU zabrania siei
CZŻUŃJAO-S1UE kontrola CHI.
M1NMEŃ (brama losu) VG 4. CZŻUAŃ-SIUE. Kolka jelitowa.
Lokalizacja. Środkowa linia pleców. Między wyrostkami kolczystymi U i 111 kręgu
lędźwiowego. TZIŃSO (napięty mięsień) VG 8.
Wskazania. Stany osłabienia. Zaburzenia snu. Bóle głowy, szum w uszach. Pod- Lokalizacja. Między IX a X wyrostkiem kolczystym kręgów piersiowych.
wyższona temperatura, ciało bardzo gorące (jan zwycięża iń). Uczucie zimna w Wskazania. Psychozy. Neurastenia. Histeria. Padaczka. Bóle w okolicy serca.
kończynach. Gorączka naprzemienna z jednoczesnym bólem w okolicy lędźwiowej i Schorzenia żołądka, którym towarzyszą bóle i skurcze. Lumbago. Wrażenie ścią-
brzuchu. Skurcze u dzieci przy zapaleniu opon mózgowo-rdzeniowych. Tężec. gnięcia kręgosłupa lub jego zdrętwienie. Bóle na odcinku lędźwiowym kręgosłupa.
Zapalenie jelita cienkiego i okrężnicy i inne schorzenia jelit, kolka jelitowa. Hemo- Oczy unieruchomione u góry.
roidy, krew w stolcu. Zapalenie przydatków macicy, zapalenie błony śluzowej macicy, Szczegóły dla specjalistów. CZŻUŃJAO-SIUE - podłużne mięśnie pleców.
upławy. Impotencja, zmazy patologiczne. Nietrzymanie moczu. Bóle w okolicy nerek, CZŻUAŃ-SIUE - głębokie uszkodzenia w okolicy szyi i potylicy. Bóle: kręgosłupa;
sięgające dolnej części brzucha. Bóle w lędźwiach ze sztywnością kręgosłupa i przy kolce wątrobowej.
mięśni pleców.
Wskazania dodatkowe. Bóle: nerek i dróg moczowych w kształcie pasa w okolicy CZŻYJAN (sięgająca jan) VG 9.
nerek; bioder, sięgające pośladków. Lokalizacja. Między wyrostkami kolczystymi VII i VIII kręgu piersiowego.
232 233
Wskazania. Zaburzenia mowy. Dychawica oskrzelowa, zapalenie oskrzeli, zapa- TAODAO (radosna droga) VG 13.
lenie opłucnej, kaszel, zadyszka. Brak apetytu. Zapalenie wątroby, zapalenie pęche- Lokalizacja. Środkowa linia pleców. Między wyrostkami kolczystymi l i II kręgu
rzyka żółciowego. Przelewanie w brzuchu, bóle i uczucie zimna w żołądku. Bóle piersiowego.
piersi, lędźwi i pleców. Kończyny ciężkie i zmęczone. Gwałtowne bóle w okolicy Wskazania. Neurastenia. Psychozy. Padaczka u dzieci. Pogorszenie pamięci.
serca, odbijające w plecy, na tle osłabienia ogólnego i niewystarczalności energii. Grypa. Ucisk w głowie, zawroty głowy lub krążenie przed oczami, bóle głowy.
Nerwoból międzyżebrowy. Gorączka. Schorzenia zapalne. Obawa przed chłodem. Brak pocenia się. Pokrzywka.
Wskazania dodatkowe. Bóle kilku stawów. Brak miesiączki. Sztywność, zdrętwienie i napięcie kręgosłupa.
Szczegóty dla specjalistów. LAŃ-SIUE - IŃ-JAN-CY (przy sprzeczności In i Jan). Wskazania dodatkowe. Bóle głowy, którym towarzyszą nudności i wymioty. Bóle
S1AO-SIUE nadmiar gorąca w nerkach. przy rozstawieniu palców dłoni.
Szczegóły dla specjalistów. CHUEJ-S1UE kanałów tyłnośrodkowego i pęcherza
LINTAJ (wysoki duch) VG 10. moczowego.
Lokalizacja. Między wyrostkami kolczystymi VI a VII kręgu piersiowego. TZ1N-SIUE - wszystkich janskich KOS kanałów.
Wskazania. Dychawica oskrzelowa, zapalenie płuc, zapalenie oskrzeli, kaszel, CZŻUAŃ-SIUE - głębokie bóle, przykurczę i skurcze mięśni szyi i potylicy.
gruźlica płuc; zadyszka, która przeszkadza w spaniu, powodowana ruchem lub
kaszlem. Grypa (dla jej profilaktyki). Dreszcze. Bóle żołądka. Czyrak mnogi. Bóle DACZŻUJ (duży kręg) VG 14.
okolicy szyi i pleców. Uczucie napięcia w okolicy potylicy. Lokalizacja. Między wyrostkami kolczystymi VII szyjnego i I piersiowego kręgu.
Wskazania dodatkowe. Bóle opłucno-płucne oraz bóle płuc z suchym kaszlem. Wskazania. Działanie ogólnowzmacniające. Działanie uspokajające. Grypa. Gruźlica.
Szczegóty dla specjalistów. CZŻEŃ zabrania siei Malaria. Dreszcze. Schorzenia z podwyższoną temperaturą. Objawy związane z
CZŻUŃJAO-SIUE oddziałuje na całą klatkę piersiową. niewystarczalnością chi, osłabienie, wymioty, uczucie podnoszenia się chi do
górnych części ciała. Choroby nadmiernego Gorąca. Zapalenie oskrzeli i płuc, suchy
SZEŃDAO (droga ducha) VG 11. kaszel, dychawica oskrzelowa. Rozedma płuc. Wstręt do Chłodu. Reumatyzm.
Lokalizacja. Środkowa linia pleców. Między wyrostkami kolczystymi V i VI kręgu Pląsawica. Skurcze u dzieci. Padaczka, stany osłabienia. Anemia. Krwotok z nosa.
piersiowego. Wylew krwi do siatkówki. Pokrzywka. Bóle głowy. Zapalenie dziąseł. Żółtość skóry.
Wskazania. Lęki. Pogorszenie pamięci. Osłabienie nerwowe. Nerwowość lub Kolki jelitowe, wymioty, zapalenie zwoju nerwowego, nerwoból międzyżebrowy.
psychozy u dzieci. Neurastenia. Stany niepokoju. Schorzenia serca. Zapalenie Skurcze i przykurczę mięśni okolicy szyjno-potylicznej i łopatki.
oskrzeli, kaszel, zadyszka. Zapalenie jamy ustnej. Malaria. Przewlekły nieżyt jelit Wskazania dodatkowe. Bóle, zaczynające się od potylicy, przechodzące na
cienkich. Nerwoból międzyżebrowy. Bóle kręgosłupa. Skurcze i przykurczę mięśni głowę.
pleców. Szczegóły dla specjalistów. CHUEJ-SIUE kanałów tyłnośrodkowego, pęcherza
Wskazania dodatkowe. Bóle głowy z nudnościami i wymiotami; zębów z chwie- moczowego, jelita grubego, jelita cienkiego, pęcherzyka żółciowego, trzech świecz-
jącymi się zębami (+); opłucnej, płuc i oskrzeli; przy kaszlu bez wyraźnego umiej- ników.
scowienia; tylnej powierzchni klatki piersiowej; okolicy łopatki lub żeber. SIAO-SIUE -JAN energii przy niezgodności IN -JAN.
Szczegóty dla specjalistów. CZŻEŃ zabrania się! CZUN-SIUE-JAN energii.
TZ1N-SIUE kanału przedniośrodkowego 5 KOS śledziony.
JAMEŃ (nieme drzwi) VG 15.
SZEŃCZŻU (wsparcie ducha) VG 12. Lokalizacja. Tylna środkowa linia pleców. Na granicy włosów. Między mięśniami
Lokalizacja. Środkowa linia pleców. Między wyrostkami kolczystymi III a IV kręgu czworobocznymi.
piersiowego. Wskazania. Choroby psychiczne. Padaczka. Bóle głowy z powodu Bin-Fen, za-
Wskazania. Neurastenia. Padaczka. Roztargnienie. Stan bliski obłędu. Astenia. wroty głowy, ucisk w głowie, zwykły ból głowy. Głuchoniemota, szum w uszach.
Nocne lęki u dzieci. Schorzenia mózgu i rdzenia kręgowego. Osłabienie kręgosłu Krwotok z nosa (nadmiar jan-chi). Zaburzenia mowy, porażenie okolicy gnykowej,
pa. Chaotyczna mowa. Krwotok z nosa. Zapalenie płuc, zapalenie opłucnej, częsty obrzęk, zdrętwienie i naciek języka i okolicy gnykowej. Nieżyt krtani. Przewlekłe
kaszel. Zjawiska reumatyczne. f zapalenie oskrzeli. Sztywność kręgosłupa. Napięcie mięśni okolicy szyjno-potylicznej.
Szczegóty dla specjalistów. SIAO-S1UE nadmiernego gorąca klatki piersiowej (Fej). Skurcze.
CZŻUŃJAO-SIUE - stwardnienie rozsiane. Osłabienie ogólne. Wskazania dodatkowe. Bóle w okolicy sklepienia czaszki (na wysokości punktu
CZŻUAŃ-SIUE dla leczenia głębokich uszkodzeń okolicy szyjno-potylicznej. daczżuj) w części potylicznej.
Szczegóły dla specjalistów. TZ1U zabrania się! Skurcze u dzieci. Skurcze i zdrętwienie szyi pr/y pochyleniu lub odwrocie głowy.
CHAJ-SIUE - Czun przypływu Morza energii. Bóle w okolicy potylicy.
TZ1-SIUE - Cho-JAN-WEJ-maj. ŻY-SIUE - Czuan Wskazania dodatkowe. Bóle: języka i jamy ustnej z wrażeniem ścieśnienia w
Okno nieba. TZI-S1UE - kontroli energii gardle; przełyku z wrażeniem ścieśnienia; nerwopochodne lub pochodzące z
ochronnej. gardła; gardła z wrażeniem obecności obcego ciała lub drapania; głowy z nudno-
CHUEJ-SIUE kanałów: przedniośrodkowego, tylnośrodkowego, pęcherza moczo- ściami lub wymiotami; głęboka w okolicy skroniowej.
wego i cudownego naczynia JAN-WEJ-maj. Szczegóły dla specjalistów. CZŻUŃJAO-SIUE wzmacnia działanie sąsiednich punktów.
240
wanie moczu lub nietrzymanie moczu, nocne mimowolne moczenie się, bóle pę-
cherza moczowego. Przepukliny. Zaparcie.
Wskazania dodatkowe. Bóle pęcherza moczowego, zanikające przy oddawaniu
moczu z utrudnionym wydalaniem moczu.
Szczegóły dla specjalistów. CHUEJ-SIUE kanałów: przedniośrodkowego i wątroby.
TZIN-SIUE kanału przedniośrodkowego i trzech KOM IŃ - nogi.
KOS wątroby, śledziony, nerek, żołądka.
KOW wątroby i pęcherza żółciowego.
ZY-S1UE - dolnego połączenia KOW wątroby i pęcherzyka żółciowego.
CZŻUAŃ-S1UE - bóle w cewce moczowej.
241
Wskazania dodatkowe. Bóle głowy z zawrotami głowy, z uczuciem gorąca na
całym ciele. Bóle: dookoła pępka; jelit ze skurczami; przy oddawaniu moczu, się-
gające pępka; ucisk przy oddawaniu moczu; z utrudnionym oddawaniem moczu i
obecnością krwi w moczu; macicy przy zapaleniu błony śluzowej macicy; pochwowe
ze świądem lub bez świądu, sięgające dołu brzucha; miednicy mniejszej u kobiet.
Szczegóły dla specjalistów. CHUEJ-SIUE trzech IN - kanałów nogi.
TZIN-SIUE - KG i KOM śledziony i kanału przedniośrodkowego.
ŻY-SIUE-MO jelita cienkiego.
FEŃ-SIUE Czżun i Żeń-Maj.
CZŻUŃJAO-SIUE energii ochronnej i soków ciała. Przy osłabieniu ogólnym. Przy
zaburzeniach płciowych.
LAŃ-SIUE - IŃ-JAN-energie (bóle serca, sięgające pleców, wylotowe).
Ba - osiem, ósmy
Bin - nadmierny, chorobotwórczy
Bu-siue - tonizacja (uaktywnienie) punktu; dodać energię
Chaj-siue - punkt morza energii kanału akumulującego
energię
Che - rzeka (w systemie formacji ochronnej)
Che (cho) - ujście, czysty punkt kontroli energii w kanale
Chu - jezioro, punkt łączenia się kanałów jednego elementu
Chuej-siue - punkt łączenia się kanałów jednej istoty
(wysokości)
Chun - świątynny punkt kontroli przepływu energii przez
kanał
Ciao - przyspieszacz, tonizator
Ciuań - źródło, studnia
Ciuań (juan) - rwący potok, czwarty punkt na jan-kanale,
- l cuń; b - 1,5 cuni; c - 2 omie; d - 3 omie. trzeci - na iń-kanale
Cy (chi) - energia biologiczna organizmu
Czuan- „okno nieba", kanałowy zbiornik energii
Czun-siue - punkt wyjściowy kanału (układu), punkt przypływu
Czżen - ukłucie (działanie akupunkcyjne)
Czżuań-siue - punkt specjalny
Czżun - środek, środkowy
Czżun-maj - naczynie środkowe
Daj-maj - naczynie otaczające
Dań - pęcherzyk żółciowy
Du - tylnośrodkowy
Du-li-cy - punkty, działające w określonym rytmie biologicznym (czasowym)
Dulidy-szu - niezależny punkt zgody (według objawów)
Du-maj - naczynie tylnośrodkowe ;
253
252
Du-siue - punkt - klucz kanału dziedziczno-kontrolującego Taj-jan - duży jan
Er - dwa, drugi Taj-szu-siue - niezależne punkty zgody, duże szu (według obszarów) Tzia
Fej - płuca - oś, podstawa Tziao - trzy świeczniki Tzin - kanał (meridian)
Fen - wiatr Tzin (king) - działający potok, piąty lub czwarty punkt na jan- lub iń-kanale. Tzin
Gań - wątroba; suchość (ting) - źródło, początek, pierwszy lub ostatni punkt kanału Tzin-siue - punkt
Guań-siue - punkt kierowania, kontroli łączenia się kanałów o różnej istocie (poziomie) Tzi-siue - punkt kanału (naczynia)
I -jeden, pierwszy dziedziczno-kontrolującego; punkt koncentracji, skupienia energii Tziu -
In (iong) - strumień (drugi lub przedostatni punkt kanału) przyżeganie Tziue - emocje (kanał seksualności) Tziue-iń - krańcowa iń Tzu -
Iń-ciao-maj - piętowy; unoszące się naczynie noga U - pięć, piąty
Iń-wej-maj - strażnik iń, cudowne naczynie U-sin - punkt w systemie pięciu przemian Wej - żołądek
Jan-min -jasnyjan Że - gorąco, żar Żeń - przedniośrodkowy Żeń-maj -
Jan-tziao-maj -piętowe naczynie podnoszące naczynie przedniośrodkowe Ży-siue - punkt słoneczny
Jan-wej-maj - "strażnik jan"; cudowne naczynie (24-godzinny rytm pracy)
Jao-siue - punkt w systemie sześciu energii
Ju - strumień, nadający się do pływania, trzeci punkt
Juje-siue - punkt, pracujący w rytmie księżycowym Wykorzystane skróty
Lań-siue - punkt połączenia różnych poziomów tego samego kanalu
Len - chłód KG - kanał główny KOW - kanał
Lin - duch powstawania energii w kanale ochronno-wewnętrzny KOS - kanał
Liu - sześć, szósty ochronno-skórny KOM - kanał
Lo - dający odgałęzienie. Punkt łączący energie sprzężonych kanałów ochronno-mięśniowy
Maj - naczynie, kanał łączący. "Cudowny kanał", łączący kanał
Mo - podający do organu, niespokojny
Panguan - pęcherz moczowy
Pi - śledziona
Pin-siue - stabilizator, punkt wyrównania energii
Sań - trzy, trzeci
Si - hamulec
Sia - dół, dolny ^
Siaoczan -jelito cienkie
Siao-siue - punkt rozpraszania energii
Sin - serce
Siue - punkt, aktywny biologicznie
Siuń - ruch
Sy - cztery, czwarty
Szan - góra, górny
Szań-siue - punkt migoczący, działający przy objawach bólowych
Szao-iń - mała iń
Szao-jan - mały jan
Szeń - nerki
Szou - ręka
Szu - dla drenowania, odprowadzająca od kanału
Szy - wilgotność
Taj-iń - duża iń
Spis treści
Wstęp..................................................................................................... 3
:
Część I. Podstawy medycyny chińskiej w praktyce masażu ................... 7
Część II. Praktyka masażu ..................................................................^.. 25
Rozdział 1. Podstawowe techniki masażu ............................................. 27
)
Rozdział 2. Specjalne techniki masażu .................................................. 33
,
Rozdział 3. Masaż poszczególnych części ciała ..................................... 37
j
3. Terminy i skróty, wykorzystywane w książce ...................................... 253