Wstp

Co to jest Solid Edge

Solid Edge to program z grupy MCAD programw do komputerowego wspomagania projektowania, przeznaczonych do zastosowa mechanicznych. Suy do wykonywania przestrzennych (3D) modeli pojedynczych czci i zespow oraz opracowywania dokumentacji technicznej. Moe te wsppracowa z innymi programami wspomagajcymi prac inyniera. Mog to by np. aplikacje obliczeniowe, przeznaczone do przeprowadzania symulacji (pracy mechanizmu, procesw technologicznych itp.) czy wspomagajce wytwarzanie. Solid Edge powsta stosunkowo niedawno amerykaska premiera 1. wersji miaa miejsce wiosn 1996 roku. Kilka miesicy pniej, na targach CAD/CAM w Warszawie pokazano po raz pierwszy Solid Edge w Polsce. Najwczeniejsze wersje (1 4) byy rozwijane przez firm Intergraph, poczwszy od wersji 5. twrc programu jest firma Unigraphics Solutions. Zmiana wersji bya zwizana ze zmian jdra modelowania z ACIS na Parasolid.1 Powstanie Solid Edge, podobnie jak innych, podobnych do niego programw (np. SolidWorks) zwizane jest z bardzo szybkim postpem w konstrukcji komputerw klasy PC w latach dziewidziesitych. Jeszcze 15 lat temu inynier chccy stosowa w swojej pracy oprogramowanie wspomagajce projektowanie mia do wyboru albo due i drogie systemy typu CATIA, Pro/ENGINEER czy Unigraphics, albo oprogramowanie 2D, czyli w praktyce elektroniczne deski krelarskie. Zalet pierwszej grupy programw byy due moliwoci, wad za wysoka cena, trudniejsze wdroenie oraz fakt, e pracoway one wycznie na stacjach roboczych w rodowisku UNIX, co podnosio i tak ju niemae koszty i utrudniao wymian danych z aplikacjami pracujcymi na komputerach klasy PC. Druga grupa programw nie miaa duych wymaga sprztowych, moga pracowa na PC, niestety programy te nie pozwalay na prac w trzech wymiarach. Skrt CAD w ich przypadku oznacza raczej wspomaganie rysowania (drafting) ni projektowania. W latach dziewidziesitych nastpi bardzo szybki wzrost wydajnoci komputerw osobistych. W jego wyniku najsilniejsze PC-ty zaczy mie parametry wystarczajce, aby pokusi si o prb

Jdro modelowania bryowego to biblioteka narzdzi i procedur obliczeniowych wykorzystywanych przy modelowaniu. Obecnie najbardziej rozpowszechnione s wanie ACIS (korzystaj z niego m.in. AutoCAD, CADKEY, MegaCAD) i Parasolid (Unigraphics, Solid Edge, SolidWorks).

stworzenia programw CAD czcych w sobie stosunkowo due moliwoci z umiarkowan cen, pracujce w rodowisku Windows. Jednym z takich programw by wanie Solid Edge. Od momentu swojego powstania jest stale rozwijany kadego roku ukazuj si dwie nowe wersje. Poczwszy od wersji 3.5 pojawiaj si moduy specjalizowane (pierwszym by Sheet Metal modu do tworzenia czci gitych z blach). Do wersji 6. program stanowi jedn cao, mona byo jedynie kupi osobno modu do pracy na paszczynie. W wersji 7. program zosta podzielony na moduy, co pozwala kademu uytkownikowi na zakup optymalnej z punktu widzenia potrzeb konfiguracji. Dokadny opis struktury programu znajduje si na pocztku rozdziau 1. Solid Edge jest oprogramowaniem CAD oznacza to, e nie znajdziemy w nim moduw do analiz, zaawansowanych oblicze czy wspomagajcych wytwarzanie. Moe on jednak wsppracowa ze specjalizowanymi aplikacjami, przeznaczonymi do wymienionych zastosowa. Unigraphics Solutions zawar z ich producentami porozumienie, w ramach ktrego strony pracuj nad jak najlepsz integracj oferowanych produktw. Efektem tego porozumienia zwanego programem Voyager jest moliwo zastosowania Solid Edge jako podstawy kompleksowego rozwizania CAD/CAM/CAE, obejmujcego wszystkie fazy projektu i wytwarzania produktu. Pena lista uczestnikw programu Voyager dostpna jest w Internecie, na stronie powiconej Solid Edge www.solid-edge.com

Czym jest, a czym nie jest ta ksika ...

Niniejszy podrcznik jest a przynajmniej takie byo zamierzenie autora rodzajem poradnika czy zestawu wicze pomagajcego opanowa podstawy efektywnej pracy w programie Solid Edge, przeznaczonym dla pocztkujcych i rednio zaawansowanych uytkownikw. Nie znajdzie wic tu Czytelnik kompletnego, uporzdkowanego opisu wszystkich kolejnych ikon, polece menu czy okien dialogowych. S one dokadnie scharakteryzowane w bardzo rozbudowanym systemie pomocy i samouczkw programu; ponadto wiele z nich nie jest potrzebnych pocztkujcemu uytkownikowi. Szczegowo zostay natomiast potraktowane zagadnienia mogce pomc w rozpoczciu pracy w Solid Edge i zastosowaniu go w praktyce. Poszczeglne polecenia opisywane s niekoniecznie w kolejnoci wystpowania w menu, ale tak, aby tworzy logiczny cig, ilustrowany przykadami. Solid Edge jest programem do modelowania w przestrzeni. Praca w nim polega na stworzeniu modeli pojedynczych czci wchodzcych w skad projektowanego urzdzenia, poczeniu ich w zespoy, a nastpnie stworzeniu dokumentacji. Rysunki powstajce w Solid Edge skadaj si tak jak w dokumentacji tradycyjnej z szeregu rzutw projektowanej czci czy zespou. Zasadnicza rnica polega na tym, e rzuty te nie s rysowane na piechot, lecz tworzone automatycznie przez program na podstawie modelu 3D. Nie oznacza to jednak, e polecenia rysunkowe w Solid Edge nie istniej czy te nie s stosowane. Modu sucy do pracy na paszczynie pozwala na tworzenie rysunkw bez wykorzystania modeli przestrzennych, tyle tylko, e rzadko si z tej moliwoci korzysta jest to po prostu nieefektywne. Polecenia rysunkowe s jednak bardzo istotne przy pracy w przestrzeni. Wynika to ze sposobu tworzenia bry, a waciwie definiowania kolejnych operacji prowadzcych do ich powstania. Kada operacja dodawania czy odejmowania materiau jest definiowana za pomoc profilu (przekroju), ktry nastpnie jest przesuwany lub obracany tak, aby doda trzeci wymiar. Przykadowo: walec powstaje przez przesunicie okrgu wzdu prostej lub obrt prostokta wok ktrego z jego bokw (rysunek 0.1). Profil taki naley

narysowa na paszczynie, dlatego wane jest, aby uytkownik Solid Edge dobrze opanowa polecenia rysunkowe. Rysunek 0.1. Tworzenie bry w Solid Edge: walec powstaje przez przesunicie okrgu lub obrt prostokta

Z opisanych powyej zasad pracy w programie wynika ukad niniejszej ksiki. Pierwszy rozdzia dotyczy nie pracy w przestrzeni, lecz na paszczynie. Ma to na celu dokadne opanowanie przez uytkownika polece potrzebnych do rysowania profili definiujcych operacje w przestrzeni. Kolejne rozdziay traktuj ju o pracy w 3D modelowaniu pojedynczych elementw i czeniu ich w zespoy. W rozdziale 5 wracamy znowu do pracy na paszczynie, teraz jednak ju nie aby rysowa, lecz tworzy rzuty (widoki, przekroje, widoki szczegowe) na podstawie modeli. Ostatnie dwa rozdziay dotycz zarzdzania dokumentacj i dostosowania programu do wasnych potrzeb. Zakres wiadomoci zawartych w ksice jest nastpujcy: praca na paszczynie: wszystkie (z kilkoma wyjtkami) polecenia moduu Draft (opis struktury programu patrz rozdzia 1) modelowanie czci: wszystkie polecenia podstawowe (modu Basic Part) oraz niektre zaawansowane tworzenie zespow: wszystkie polecenia suce do wstawiania czci i zarzdzania nimi, modelowania w kontekcie zespou i tworzenia raportw. Nie s omwione narzdzia specjalizowane (tworzenie rurocigw, analiza ruchu, Studio Wirtualne) meneder zmian: wprowadzanie zmian w strukturze dokumentacji

Ksika obejmuje wic w przyblieniu modu Assembly z tym, e rozszerzono zakres wiadomoci potrzebnych do modelowania pojedynczych czci, za pominito niektre zaawansowane i specjalizowane narzdzia uywane przy pracy w zespole. Reasumujc zakres materiau zosta dobrany tak, aby uytkownik po jego opanowaniu by w stanie samodzielnie opracowywa w Solid Edge kompletne projekty (tzn. modele + dokumentacja) na rednim poziomie zaawansowania. Stosownie do tych zoe dobrano wiczenia. W czasie przerabiania materiau Czytelnik midzy innymi stopniowo tworzy kompletny projekt modelarskiego silnika spalinowego: modeluje poszczeglne czci, zesp, a w kocu tworzy rysunki.

... i jak naley z niej korzysta

Jak wspomniano powyej, zamierzeniem autora byo stworzenie praktycznego poradnika, zawierajcego oprcz informacji, co naley robi aby osign zamierzony efekt, rwnie podpowiedzi, jak osign go najefektywniej, w jak najkrtszym czasie. Std te Czytelnik znajdzie tu szereg praktycznych porad czy spostrzee, pochodzcych zarwno od autora, jak i od projektantw, uywajcych Solid Edge na co dzie w swojej pracy. Naley jednak pamita, e podobnie jak w wielu innych programach okrelone efekty mona osign czsto zupenie rnymi sposobami. Ponadto rni uytkownicy maj rne przyzwyczajenia i preferencje jeden np. jest entuzjast skrtw klawiaturowych, drugi woli ikony. Dlatego te kady powinien sam wypracowa sobie najbardziej odpowiadajc mu metod pracy. Ksika przeznaczona jest dla pocztkujcych uytkownikw, dlatego te Czytelnikowi nie s potrzebne adne wiadomoci dotyczce Solid Edge ani innych programw CAD. Wymagana jest jednak podstawowa znajomo systemu operacyjnego Windows, zasad pracy w nim, organizacji okien, posugiwania si listami, przyciskami itp. Wiadomoci dotyczce Solid Edge podawane s w zasadzie nie wedug kolejnoci ikon czy polece menu, lecz tak, aby umoliwi samodzielne wykonywanie coraz bardziej skomplikowanych zada. Dlatego te zwaszcza osobom, ktre zupenie nie miay wczeniej kontaktu z programem mona zaleci przerabianie materiau po kolei. Opuszczenie ktrego z punktw lub rozdziaw moe utrudni zrozumienie dalszych czci ksiki. Oczywicie, nic nie stoi na przeszkodzie, aby np. przed rozpoczciem przerabiania podrcznika zajrze na koniec rozdziau 1. aby dowiedzie si, jak zmieni format rysunku, a nastpnie zacz przerabianie przykadw od pocztku, na innym ni domylny formacie. Poszczeglne polecenia ilustrowane s przykadami i wiczeniami. Nie obejmuj one jednak wszystkich moliwoci. Dlatego te Czytelnik powinien we wasnym zakresie stara si wyprbowa wszystkie opcje omawianych polece, aby jak najlepiej si z nimi zapozna. Aby uatwi korzystanie z podrcznika przyjto nastpujce konwencje przy oznaczaniu poszczeglnych fragmentw tekstu: nazwy plikw i katalogw wyrnione s kursyw, np. SElicense.dat nazwy poszczeglnych moduw Solid Edge wyrnione s kursyw, np. Assembly nazwy polece, ikon, przyciskw itp. wyrnione s inn czcionk, np. Wycignicie nazwy polece menu wyrnione s inn czcionk i ujte w nawias kwadratowy, np. [Plik] [Otwrz] angielskie odpowiedniki polskich polece czy komunikatw ujte s w nawias i wyrnione kursyw, np. Wycignicie (Protrusion) wane informacje wyrnione s czcionk pogrubion, np. naley przestrzega podanej kolejnoci komunikaty programu wyrnione s kursyw, np. Wymagana zmiana jest niezgodna z istniejcymi relacjami nazwy operacji wyrnione s kursyw, np. Wycignicie 1

Od pocztku swojej obecnoci na polskim rynku Solid Edge jest lokalizowany. Dotyczy to nie tylko interfejsu programu, ale rwnie systemu pomocy i samouczkw. Zdecydowana wikszo

uytkownikw w Polsce korzysta z polskiej wersji jzykowej i dla nich w zasadzie przeznaczona jest ta ksika. Wszystkie nazwy polece, komunikaty, opisy okien itp. podawane s po polsku. Z myl jednak o osobach ktre z rnych powodw korzystaj z wersji angielskiej przy nazwach polece, opcji, operacji oraz waniejszych komunikatach podano ich angielskie odpowiedniki. Z uwagi na fakt, e rocznie ukazuj si dwie nowe wersje Solid Edge bardzo trudno jest napisa i wyda aktualny podrcznik do tego programu. Szczliwie zmiany w kolejnych wersjach polegaj gwnie na rozszerzaniu moliwoci, a nie na zmianie istniejcych funkcji i polece. Dziki temu podstawy pracy w Solid Edge pozostaj wci nie zmienione lub prawie nie zmienione. Niniejsza ksika powstaa na bazie wersji smej programu. Poniewa jednak niemal rwnoczenie z jej wydaniem pojawia si w Polsce wersja dziewita, uwzgldniono najwaniejsze wprowadzone w niej zmiany, dotyczce problemw omawianych w ksice. Traktuje o tym rozdzia 8: Wersja sma i dziewita najwaniejsze rnice. Naley podkreli, e omwione s w nim tylko te rnice, ktre dotycz podstaw pracy w Solid Edge. Na koniec osobista proba autora. Mam wiadomo, e pomimo stara podrcznik ten nie jest wolny od niedocigni i wad. Dlatego bd wdziczny wszystkim, do ktrych rk trafi ksika za uwagi, ktre mogyby przyczyni si do tego, aby ewentualne kolejne wydania czy wznowienia byy coraz lepsze. Prosz zatem o przysyanie uwag na adres: gkazimierczak@aes.com.pl

Rozdzia 1.

Wiadomoci oglne
Przed przystpieniem do omawiania poszczeglnych polece Solid Edge zapoznamy si z jego struktur, zabezpieczeniami, wymaganiami sprztowymi oraz pewnymi oglnymi zasadami, wsplnymi dla wszystkich moduw.

Struktura programu
Jak wspomniano we wstpie, poczwszy od 7. wersji zmieniona zostaa struktura Solid Edge. Obecnie program skada si z nastpujcych moduw: Draft do tworzenia dokumentacji rysunkowej (czyli zarwno do rysowania, jak i tworzenia rzutw na podstawie modeli 3D) Basic Part do modelowania prostych bry Advanced Part do zaawansowanego modelowania bryowego i powierzchniowego Assembly do tworzenia zespow Sheet Metal do modelowania elementw gitych z blach XpresRoute do modelowania instalacji rurocigowych Feature Recognizer narzdzie rozpoznajce operacje (features) w modelach importowanych z innych aplikacji

Nie wszystkie z wymienionych moduw wystpuj samodzielnie. Draft i Basic Part wchodz w skad moduw Advanced Part, Assembly i Sheet Metal. Oznacza to, e nie mona kupi np. moduu Draft, ale kupujc np. Assembly automatycznie otrzymuje si narzdzia do modelowania pojedynczych, prostych bry (Basic Part) oraz pracy na paszczynie (Draft). Ponadto do pracy w module XpresRoute (rurocigi) niezbdny jest modu Assembly, za aby uruchomi narzdzie Feature Recognizer niezbdny jest modu Advanced Part. Istnieje moliwo czenia moduw w pakiety. Jest to korzystne z dwch powodw. Po pierwsze: cena pakietu jest nisza od sumy cen wchodzcych w jego skad moduw. Po drugie za korzystajc z pojedynczych moduw nie mona uruchamia dodatkowych aplikacji, pochodzcych od innych producentw lub napisanych we wasnym zakresie. Dostpne s nastpujce pakiety: Solid Edge Classic w jego skad wchodz moduy: Draft, Advanced Part, Assembly i Sheet Metal. Solid Edge Box Set skada si z wszystkich moduw nalecych do pakietu Classic oraz narzdzia XpresRoute (projektowanie rurocigw)

Pierwsze kroki
W tym podrozdziale zawarte s podstawowe wiadomoci potrzebne do rozpoczcia pracy w programie poczwszy od wymaga sprztowych, poprzez procedury instalacji i odinstalowania (zarwno wersji polskiej, jak i angielskiej) do opisu interfejsu.

Wymagania sprztowe
Minimalne wymagania sprztowe dla programu Solid Edge w wersji 8 s wedug producenta nastpujce: komputer klasy PC z procesorem Intel Pentium system operacyjny Windows NT 4.0, Windows 2000 lub Windows 98 Second Edition 128 MB RAM minimalne parametry karty grafiki: rozdzielczo 1024 x 768, 65K kolorw 330 MB wolnego miejsca na dysku i napd CD (lokalnie lub w sieci) do instalacji

Zalecane parametry s oczywicie nieco wysze: komputer z procesorem Pentium II lub Pentium III system operacyjny Windows NT 4.0 256 MB RAM akcelerator OpenGL, 65K kolorw

Poczwszy od wersji 8. producent nie gwarantuje poprawnej pracy Solid Edge w rodowisku Windows 95. Nie oznacza to, e program nie da si zainstalowa czy uruchomi praca jest

moliwa, jednak w przypadku wystpienia nieprawidowoci producent (ani jego przedstawiciele handlowi) nie s w stanie zapewni rozwizania problemu. Solid Edge w czasie pracy czsto komunikuje si z dyskiem. Z tego wzgldu zastosowanie szybkiego sterownika dysku zauwaalnie zwiksza szybko pracy.

Instalacja programu
Instalacja programu Solid Edge jest rwnie mao skomplikowana, jak instalacja dowolnej innej aplikacji Windows. Dziki temu nawet mao zaawansowany uytkownik moe przeprowadzi j samodzielnie, bez pomocy dostawcy. Instalacj mona podzieli na cztery etapy: instalacja wersji angielskiej stworzenie pliku licencyjnego instalacja Service Packa (SP) o ile jest dostarczony instalacja wersji polskiej

Naley przestrzega podanej kolejnoci: zainstalowanie wersji polskiej przed SP moe (cho nie musi) spowodowa nieprawidowe dziaanie programu. Przed rozpoczciem instalacji naley wpi dostarczony klucz sprztowy do portu rwnolegego komputera.2 Po woeniu do napdu krka instalacyjnego Solid Edge powinno pojawi si okno, w ktrym naley wybra opcj Install. Uruchamia si w ten sposb program instalacyjny, podobny jak w przypadku innych aplikacji Windows chociaby pakietu MS Office. Jeeli okno si nie pojawi, naley program instalacyjny uruchomi rcznie, np. klikajc dwukrotnie plik Setup.exe umieszczony na krku instalacyjnym w gwnym katalogu. Program instalacyjny zadaje kilka standardowych pyta (imi i nazwisko uytkownika, katalog, w ktrym ma zosta zainstalowany Solid Edge itp.) po czym przystpuje do kopiowania plikw. Lokalizacja plikw programu czy nazwa firmy to oczywicie informacje zalene wycznie od uytkownika nie ma tu adnych zalece. Warto natomiast wybra przy instalacji opcj Custom i zaznaczy wszystkie skadniki z wyjtkiem ostatniego (Advanced Feature Recognition Files) patrz rysunek 1.1. W przeciwnym razie nie zostan zainstalowane samouczki oraz przykadowe pliki z obrazami ta, teksturami itp. uywane przy wizualizacji.

Klucz jest przezroczysty dla innych urzdze. Oznacza to, e do portu mona wpi klucz Solid Edge, nastpnie np. klucz innego programu uywanego na danym komputerze (kolejno nie ma znaczenia), a na kocu podczy drukark.

Rysunek 1.1. Zalecane skadniki instalacji

Pod koniec instalacji uruchamia si kreator licencji (License Wizard). Jego opis i sposb postpowania znajduj si w nastpnym punkcie. Instalacja SP polega na uruchomieniu programu Setup.exe, znajdujcego si na dostarczonym krku. Instalator sam wykrywa pooenie plikw Solid Edge i kopiuje pliki do waciwych katalogw. Zazwyczaj (przynajmniej taka bya dotychczasowa polityka producenta) kolejne SP zawieraj w sobie rwnie poprzednie tak wic zainstalowanie np. SP3 jest rwnoznaczne z zainstalowaniem SP1 + SP2 + SP3. Pojcie instalacja wersji polskiej moe by nieco mylce. W rzeczywistoci polega ona na dodaniu plikw zawierajcych tumaczenie programu do ju istniejcych. Dziki temu po zainstalowaniu wersji polskiej uytkownik ma w rzeczywistoci do dyspozycji obie: polsk i oryginaln, angielsk. To, w ktrej z nich Solid Edge zostanie uruchomiony, zaley od ustawie regionalnych Windows. Przy ustawieniach polskich zostanie uruchomiona wersja polska, przy kadych innych angielska. Sam proces instalacji wyglda podobnie jak w przypadku Service Packa: naley uruchomi Setup.exe, program instalacyjny sam znajdzie lokalizacj Solid Edge i skopiuje potrzebne pliki. Po zakoczeniu instalacji Solid Edge jest gotowy do pracy nie trzeba konfigurowa adnych dodatkowych urzdze, doinstalowywa czcionek itp. Program dziki penej kompatybilnoci z systemem Windows korzysta z jego sterownikw i ustawie. Konieczne moe okaza si jedynie zdefiniowanie nowych formatw w ustawieniach plotera problem ten zosta omwiony w rozdziale 2.

Zabezpieczenia i kreator licencji

Sposb zabezpieczenia programu zmienia si w kolejnych wersjach. Poczwszy od smej Solid Edge jest zabezpieczany wycznie kluczem sprztowym oraz kodem. W momencie uruchomienia program sprawdza, czy w porcie rwnolegym komputera znajduje si klucz i czy w kartotece programu (domylnie C:\Program Files\Solid Edge\Program) znajduje si odpowiedni plik licencyjny o nazwie SElicense.dat. Plik ten dostarczany jest uytkownikowi wraz z programem w formie wydruku, moe te by przesany na dyskietce lub poczt elektroniczn. Pod koniec instalacji uruchamia si kreator licencji. Kolejne kroki prowadz uytkownika przez proces tworzenia pliku licencyjnego. W przypadku wersji komercyjnej Solid Edge procedura jest nastpujca:

1. 2. 3.

Wybierz opcj Wersja komercyjna (Purchased) i nacinij Dalej (Next) Zaznacz pole wyboru przy nazwie tych moduw, na ktre zakupiona zostaa licencja i nacinij Dalej (Next) Wybierz opcj Licencja staa (Permanent) lub Licencja tymczasowa (Temporary), w zalenoci od tego, czy otrzymae ju stae kody, czy na okrelony czas. Mona to odczyta w otrzymanym pliku licencyjnym. Poniej przedstawiony jest przykadowy fragment takiego pliku.

############################################################### # # Unigraphics Solutions # # License File # # Server ID: 875247 Software Central Password: 6GQCNMGKMJ # Version: 8.000 Date Created: 07/08/2000 # Customer Server Name: ABC SP. Z O.O. # Contact Name: JAN KOWALSKI # E-mail Address: KOWALSKI@ABC.COM.PL # ################################################################ FEATURE solidedgeadvancedpar uglmd 8.000 permanent uncounted \ 16FC73D881CE HOSTID=SE_HWKEY_ID=35907 ck=124 ################################################################

W pierwszych kilkunastu wierszach (zaczynajcych si znakiem #) znajduj si dane oglne. Dla uytkownika maj znaczenie dwa wiersze, z ktrych pierwszy rozpoczyna si sowem FEATURE; po nim nastpuje nazwa zakupionego moduu lub pakietu. Jeeli w wierszu tym znajduje si sowo permanent (wyrnione w powyszym przykadzie kursyw) mamy do czynienia z licencj sta. W licencji czasowej podana jest w tym miejscu data jej wanoci (patrz przykad poniej). ################################################################ FEATURE solidedgeboxset uglmd 8.0 30-sep-2000 uncounted \ 2B8CEBAD7F24 HOSTID=SE_HWKEY_ID=32912 ck=168 ################################################################

4.

Wpisz kod (lub kody) w polu (polach) odpowiadajcych zakupionym moduom. Kody te to zawarte w pliku SElicense.dat dwunastoznakowe kombinacje liter i cyfr, wyrnione na zaczonych, przykadowych fragmentach pogrubion czcionk. Uwaga: W rzeczywistoci

pliki licencyjne s nieco wiksze (zawieraj jeszcze kilkanacie wierszy, nie maj one jednak znaczenia dla uytkownika). W przypadku wersji testowej procedura jest nieco inna: 1. 2. Wybierz opcj Wersja testowa (Evaluation) i nacinij Dalej (Next) W polu Solid Edge Box Set wpisz otrzymany kod (wersje testowe wystpuj tylko w jednej konfiguracji, obejmujcej wszystkie funkcje Solid Edge), a nastpnie wprowad Dat wanoci (Expiry date). Uwaga: bdne wprowadzenie daty, nawet przy prawidowym kodzie, uniemoliwi utworzenie pliku licencyjnego.

Jeeli z jakich powodw uytkownik nie chce tworzy pliku licencyjnego lub czynno ta nie powiedzie si, kreator licencji moe by uruchomiony pniej albo z menu Windows ([Start] [Programy] [Solid Edge] [License Wizard]) albo poprzez bezporednie uruchomienie programu SELicWiz.exe znajdujcego si w katalogu ...\Solid Edge\Program. Jeeli plik licencyjny zosta dostarczony w formie elektronicznej nie trzeba uruchamia kreatora licencji. Wystarczy skopiowa otrzymany plik SElicense.dat do katalogu ...\Solid Edge\Program. Jest to rwnoznaczne ze skorzystaniem z kreatora, ktry na podstawie wprowadzanych danych tworzy ten wanie plik. Opisany sposb postpowania dotyczy licencji przypisanych do stanowiska (node locked). Pominito konfigurowanie licencji pywajcych (floating)3 z racji wyszej ceny zdecydowana wikszo uytkownikw w Polsce decyduje si na zakup licencji przypisanych do stanowiska. Ponadto prawidowe skonfigurowanie licencji pywajcych jest zdaniem do skomplikowanym i nie powinno by dokonywane samodzielnie przez pocztkujcego uytkownika naley w tym celu skontaktowa si ze sprzedawc.

Odinstalowanie programu
Przed zainstalowaniem nowej wersji Solid Edge naley odinstalowa poprzedni. W przeciwnym razie program instalacyjny wykryje j i zada usunicia. Odinstalowanie naley przeprowadzi za pomoc polecenia Dodaj / Usu Programy (Add / Remove Programs) z Panelu Sterowania (Control Panel) systemu Windows. Odinstalowa naley obie wersje (polsk i angielsk), przy czym lepiej zacz jest od wersji angielskiej. Po tej czynnoci naley skasowa katalog Solid Edge. Jest to o tyle istotne, e mog w nim pozosta pliki, ktre zakcayby prac kolejnej wersji. Przed skasowaniem katalogu naley jednak upewni si, czy nie ma w nim elementw, ktre nie powinny ulec skasowaniu np. szablonw stworzonych przez uytkownikw. Bardzo wane jest, aby nie kasowa katalogu Solid Edge przed odinstalowaniem programu. W takim przypadku nie bdzie mona zainstalowa nowej wersji (instalator wykryje w rejestrach Windows wersj poprzedni i zada jej usunicia) ani odinstalowa starej (program odinstalowujcy nie znajdzie plikw Solid Edge i zasygnalizuje
3

Licencje pywajce to rozwizanie stosowane przy duej liczbie stanowisk pracujcych w sieci. Przy prbie uruchomienia programu (lub ktrego z jego moduw) tzw. meneder licencji sprawdza za porednictwem sieci na ilu komputerach program jest w danej chwili uywany. Jeeli liczba pracujcych w sieci licencji jest mniejsza ni liczba licencji zakupionych program (lub modu) zostaje uruchomiony. Zalet takiego rozwizania jest elastyczno liczba komputerw, na ktrych zainstalowany jest program moe by wiksza, ni liczba zakupionych licencji. Wad przynajmniej w przypadku Solid Edge wysza cena.

bd). Jeeli tak si zdarzy, jedynym wyjciem jest usunicie danych dotyczcych Solid Edge z rejestrw Windows za pomoc programu Regedit.exe (znajduje si on w katalogu Windows).

Uruchomienie i interfejs
Solid Edge uruchamia si z menu Windows, np. [Start] [Programy] [Solid Edge] [Solid Edge Draft]. Mona oczywicie utworzy sobie ikon na pulpicie lub pasku Office i z nich uruchamia program. Po uruchomieniu pojawia si okno programu; jego wygld zaley od wybranego moduu. Poniewa oglne zasady organizacji interfejsu w Solid Edge s wsplne dla wszystkich moduw, omwimy je na przykadzie jednego z nich Draft. Jego okno przedstawione jest na rysunku 1.2. Rysunek 1.2. Okno moduu Draft

Jak wida, okno Solid Edge podobne jest do okien innych aplikacji Windows. Moemy w nim wyrni nastpujce elementy, wsplne dla wszystkich moduw. 1. 2. Pasek menu zawarte s na nim nazwy pozycji menu, zawierajcych polecenia programu. Gwny pasek narzdzi pasek zapewniajcy dostp do najczciej stosowanych polece wsplnych dla wszystkich moduw (Zapisz, Drukuj, Kopiuj, Cofnij, EdgeBar) oraz polece sucych do zmian widokw (Powiksz obszar, Dopasuj). Pasek gwny jest stay dla danego moduu nie zmienia si w czasie pracy. Pasek wstgowy zmieniajcy si w zalenoci od wykonywanego polecenia pasek zawierajcy charakterystyczne dla danej operacji czy elementu opcje i parametry. Przykadowo przy rysowaniu linii bd to: kolor, grubo, dugo itp. Pasek polece zaleny od moduu pasek zawierajcy ikony polece wystpujcych tylko w danym module. Pasek stanu wywietlane s w nim objanienia znacze poszczeglnych ikon oraz podpowiedzi, jakiej czynnoci program oczekuje w danej chwili od uytkownika. Pasek stanu jest czsto niezauwaany przez uytkownikw. Warto jednak zwraca uwag na pojawiajce si w nim informacje. Chocia z koniecznoci skrtowe, pomagaj jednak czsto zorientowa si w kolejnych krokach wykonywania operacji.

3.

4. 5.

Nie wszystkie paski narzdzi s domylnie wczone przy pierwszym uruchomieniu danego moduu, podobnie jak nie wszystkie polecenia maj swoje ikony w istniejcych paskach. Uytkownik moe jednak dowolnie konfigurowa paski narzdzi: tworzy nowe lub edytowa istniejce. Poniewa Solid Edge jest programem w peni zgodnym z MS Office, odbywa si to podobnie, jak w przypadku programw nalecych do tego pakietu. Aby wczy, wyczy, utworzy nowy lub edytowa istniejcy pasek: 1. Wybierz z menu polecenie [Widok] [Paski narzdzi] (View Toolbars) lub nacinij prawy przycisk myszy gdy kursor znajduje si nad dowoln ikon i wybierz polecenie Paski narzdzi (Toolbars) z menu podrcznego. Wywietli si okno zawierajce list istniejcych paskw. Wczenie (wyczenie) polega na klikniciu kwadratu obok nazwy paska tak, aby pojawi si w nim (znikn) znak x. Aby utworzy nowy pasek narzdzi kliknij przycisk Nowy (New) i wpisz nazw. W lewej grnej czci ekranu pojawi si nowy, pusty pasek i wywoane zostanie okno Dostosuj (Customize). Aby edytowa istniejcy pasek kliknij przycisk Dostosuj (Customize). W oknie Dostosuj znajduj si ikony wszystkich polece Solid Edge podzielone na grupy. Aby doda ikon do paska wska j w oknie, przecignij i upu na wybrany pasek. Aby usun ikon z paska przecignij j i upu w obrbie okna Dostosuj (niekoniecznie do grupy, do ktrej dana ikona naley).

2.

3. 4.

Na niektrych ikonach w prawym dolnym rogu znajduj si mae, trjktne symbole. Oznaczaj one, e pod dan ikon kryje si caa grupa. Aby uzyska do niej dostp naley klikn ikon i przytrzyma wcinity lewy przycisk myszy. Po chwili ikona rozwinie si w pasek, na ktrym mona wskaza inn wywoane zostanie w ten sposb polecenie, a wskazana ikona pojawi si na miejscu poprzedniej w pasku.

Tworzenie dokumentw, zapis, zakoczenie pracy

Wszystkie czynnoci dotyczce tworzenia nowych dokumentw, otwierania istniejcych, zapisu i zakoczenia programu wykonuje si tak samo, jak w przypadku innych aplikacji Windows np. programw pakietu MS Office. 1. Aby utworzy nowy dokument wybierz polecenie [Plik] [Nowy] (File New) lub kliknij ikon Nowy (New). Pojawi si okno umoliwiajce wybr szablonu4 dokumentu. Wybr szablonu jest rwnoznaczny z wyborem moduu, w ktrym zamierzamy pracowa: decyduje o tym rozszerzenie nazwy pliku szablonu, i tak: aby rozpocz prac w module Assembly wybierz szablon Normal.asm aby rozpocz prac w module Draft wybierz szablon Normal.dft aby rozpocz prac w module Part wybierz szablon Normal.par aby rozpocz prac w module Sheet Metal wybierz szablon Normal.psm

Wicej informacji na temat szablonw znajduje si w rozdziale 7 Dostosowanie do wasnych potrzeb

2.

Aby otworzy istniejcy dokument wybierz polecenie [Plik] [Otwrz] (File Open) lub kliknij ikon Otwrz (Open) pojawi si standardowe okno Windows, w ktrym naley wskaza plik. Moe si zdarzy, e plik, ktry chcesz otworzy by wczeniej zapisany w innych ustawieniach regionalnych Windows. Pojawi si wtedy okno widoczne na rysunku 1.3. Rysunek 1.3. Otwieranie piku utworzonego w innych ustawieniach regionalnych

Po klikniciu przycisku Tylko-do-odczytu (Read-only) nie bdziesz mg zapisa pliku pod t sam nazw. Bdzie natomiast moliwe zapisanie jego kopii pod inn nazw. Jeeli chcesz zapisywa plik tak, jakby by on utworzony w biecych ustawieniach regionalnych, kliknij przycisk Otwrz jak okrelono (Open as specified). 3. Aby zapisa biecy dokument wybierz polecenie [Plik] [Zapisz] (File Save) lub kliknij ikon Zapisz (Save), a nastpnie w standardowym oknie Windows podaj lokalizacj pliku i jego nazw. Aby zakoczy prac w Solid Edge wybierz polecenie [Plik] [Zakocz] (File End) lub kliknij ikon Zakocz (End). Wybranie polecenia [Zamknij] (Close) spowoduje zamknicie okna biecego dokumentu, bez zamknicia Solid Edge.

4.

Uwagi: 1. Modu, w ktrym chcemy pracowa nad nowym dokumentem nie zaley od tego, jakim poleceniem uruchomiony zosta Solid Edge. Oznacza to, e np. mona uruchomi Solid Edge poleceniem [Start] [Programy] [Solid Edge] [Solid Edge Draft], a nastpnie po zakoczeniu pracy nad rysunkiem utworzy nowy dokument uywajc szablonu Normal.asm i pracowa dalej w module Assembly. Gdy tworzymy nowy dokument otwierane jest nowe okno. Poprzedni dokument pozostaje otwarty w swoim oknie. Z punktu widzenia efektywnoci pracy w programie naley unika jednoczesnego otwierania zbyt duej liczby okien. Ponadto w pewnych sytuacjach nie mona otworzy pliku, dopki nie zamknie si innego, zwizanego z nim.

2.

Praca w sieci
Nie istnieje wersja Solid Edge przeznaczona do instalacji na serwerze i uruchamiania poprzez sie. Byoby to nieopacalne program zajmuje stosunkowo niewiele miejsca na dysku, za przesyanie danych przez sie spowalniaoby jego prac. Wspomniane wyej zastosowanie licencji pywajcych rwnie wymaga zainstalowania Solid Edge lokalnie na kadym komputerze, na ktrym ma by on uywany za porednictwem sieci nastpuje tylko sprawdzenie, czy program moe by uruchomiony. Mona oczywicie korzysta w czasie pracy w Solid Edge z sieci w celu np. zapisywania czy pobierania plikw z serwera. Przykadem moe by wsplna praca kilku czy kilkunastu konstruktorw nad jednym projektem najlepiej, gdy pliki s wtedy przechowywane w jednym miejscu, co uatwia zarzdzanie i archiwizacj. Inny przykad to dostpna dla wszystkich, zapisana

na serwerze biblioteka normaliw. Praca w sieci w takich przypadkach nie oznacza jednak wykorzystania specyficznych narzdzi Solid Edge, lecz standardowych Windows, Novella czy innych.

Zgodno z Windows
Solid Edge by od pocztku projektowany jako program przeznaczony do pracy w rodowisku Windows. Wynika z tego jego pena zgodno zarwno z tym rodowiskiem, jak i z innymi aplikacjami Windows. Najwaniejsze dla uytkownika nastpstwa tego faktu to: 1. 2. 3. Podobna jak w przypadku np. pakietu MS Office organizacja interfejsu, uatwiajca opanowanie programu. Identyczne jak w przypadku wszystkich innych aplikacji Windows zasady pracy z oknami, przyciskami, ikonami, listami, polami wyboru itp. Moliwo korzystania ze standardowych narzdzi Windows, takich jak schowek (obiekty w Solid Edge5 mona kopiowa i przenosi za porednictwem schowka tak samo, jak np. fragmenty tekstu w edytorze Word). Wykorzystanie sterownikw i ustawie Windows. Solid Edge nie posiada adnych wasnych sterownikw. Jeeli mamy prawidowo zainstalowan pod Windows drukark, ploter, digitizer, urzdzenia te bd gotowe do wsppracy z Solid Edge bezporednio po zakoczeniu jego instalacji. Podobnie wyglda wykorzystanie wikszej liczby monitorw jeeli karta grafiki umoliwia prac w konfiguracji wielomonitorowej pod Windows, bdzie to moliwe rwnie pod Solid Edge. Wykorzystanie czcionek Windows. Solid Edge korzysta z czcionek systemowych. Oznacza to, e s w nim dostpne te same czcionki, co w innych aplikacjach (np. MS Word) i jeli uytkownik ma ju dziaajce prawidowo polskie znaki, to nie bdzie z nimi problemu rwnie w Solid Edge. W czasie instalacji zostaj dodane nowe czcionki (np. Solid Edge ISO). Mona z nich korzysta rwnie w innych programach. Moliwo wykorzystania mechanizmu OLE (czenie i osadzanie obiektw). Dokumenty Solid Edge (rysunki, modele) mog by osadzane w dokumentach innych aplikacji Windows. Mona zatem np. osadzi model pompy wykonanej w Solid Edge w jej karcie katalogowej opracowanej w edytorze Word. Mechanizm ten dziaa oczywicie w obie strony arkusz Excela (np. zawierajcy list czci) moe zosta osadzony w rysunku Solid Edge.

4.

5.

6.

Obiektami takimi mog by zarwno elementy na rysunku (kontury, widoki) jak i operacje w przestrzeni.

Rozdzia 2.

Modu Draft rysowanie

Solid Edge umoliwia rysowanie podstawowych figur geometrycznych (linie, uki, okrgi) i operowanie nimi (przesuwanie i kopiowanie, skalowanie). Dostpne s te takie polecenia jak zaokrglanie i cinanie (fazowanie) naroy. Wanym zagadnieniem jest moliwo nadawania relacji zalenoci pomidzy elementami na rysunku (np. prostopado, styczno, rwno, poczenie). Rysowanie uatwia szereg narzdzi pomocniczych (lokalizacja punktw charakterystycznych, definiowanie ukadu wsprzdnych, filtry, warstwy). Polecenia wymiarowanie i opisywania rysunku umoliwiaj stworzenie dokumentacji zgodnej z dowoln norm. Istnieje rwnie moliwo zapisu i odczytu rysunku w innych, powszechnie stosowanych formatach (DWG, DXF). Zagadnienia te opisane s w niniejszym rozdziale. Tworzenie rzutw na podstawie modeli 3D stanowi natomiast tre rozdziau 5.

Zarzdzanie ekranem
Przed przystpieniem do rysowania zapoznamy si z poleceniami sucymi do zarzdzania ekranem powikszania, przesuwania itp. Na gwnym pasku narzdzi, po jego prawej stronie, znajduj si ikony tej grupy polece. Rysunek 2.1. Polecenia zarzdzania ekranem

Przedstawione na rysunku 2.1. ikony su w kolejnoci do wywoywania nastpujcych polece: 1. 2. Powiksz obszar (Zoom Area) powikszanie okrelonego za pomoc okna obszaru. Okno definiuje si przez wskazanie (naciskajc lewy przycisk myszy) jego przeciwlegych naroy. Zmniejsz (Zoom) nazwa polecenia moe by nieco mylca. suy ono do dynamicznego powikszania i pomniejszania obszaru obejmowanego przez ekran. Odbywa si to przez poruszanie w gr i w d mysz, przy wcinitym lewym przycisku. Dopasuj (Fit) maksymalne powikszenie narysowanych elementw (z pominiciem ramek). Gdy klikniemy ikon trzymajc wcinity klawisz Shift maksymalnie powikszony zostanie obszar odpowiadajcy formatowi rysunku (jeeli poza tym obszarem znajduj si jakie elementy, znajd si one poza ekranem). Przesu (Pan) przesuwanie obszaru widocznego na ekranie. Mona przesuwa dynamicznie (trzymajc wcinity lewy przycisk myszy) lub o zdefiniowany przez wskazanie dwch punktw wektor. Narzdzie powikszania (Zoom Tool) kilka polece zarzdzania ekranem dostpnych pod jedn ikon. Naciskajc lewy lub prawy przycisk myszy i ewentualnie przecigajc wywouje si rne polecenia zarzdzania ekranem. Domylne ustawienia s nastpujce6: 6. przycinicie lewego przycisku myszy: powikszenie obszaru przycinicie prawego przycisku myszy: pomniejszenie obszaru przeciganie przy wcinitym lewym przycisku myszy: powikszanie obszaru (zoom) przeciganie przy wcinitym prawym przycisku myszy: dynamiczne przesuwanie

3.

4.

5.

Odwie (Refresh Window) odwieanie obszaru ekranu. Ikona ta domylnie nie znajduje si na pasku. Mona j tam wstawi (patrz punkt Uruchomienie i interfejs w rozdziale 1) lub wywoywa polecenie za pomoc klawisza F5. Naley z niego skorzysta zawsze, gdy na ekranie dziej si niezrozumiae rzeczy np. pojawiaj si jakie linie, skasowane elementy nie chc znikn itp. Poprzedni widok (Previous View) przywracanie ostatnio wywietlanego obszaru. Podobnie jak poprzednia, ikona ta nie jest domylnie dostpna na pasku. Polecenie Poprzedni widok mona te wywoa za pomoc kombinacji klawiszy Alt F5. Poniewa jest ono czsto stosowane, warto jeeli nie lubisz korzysta ze skrtw klawiaturowych wprowadzi sobie jego ikon do gwnego paska.

7.

6 Ustawienia te mog by zmieniane przez uytkownika wicej informacji na ten temat znajduje si w rozdziale 7 Dostosowanie do wasnych potrzeb

Polecenia rysunkowe
Ikony polece rysunkowych znajduj si w pasku, ktry nie jest domylnie wczony po instalacji Solid Edge. Po wczeniu (sposb wczania paskw patrz punkt Uruchomienie i interfejs w rozdziale 1; pasek nazywa si Draw) pojawi si on z lewej strony ekranu. Rysunek 2.2. Polecenia rysunkowe Solid Edge Przedstawione na rysunku 2.2 ikony su w kolejnoci do wywoywania nastpujcych polece: 1. 2. Linia (Line) rysowanie linii i ukw stycznych lub prostopadych. Za pomoc tego polecenia mona rysowa figury skadajce si z odcinkw prostych i ukw. uk styczny (Tangent Arc) rysowanie ukw stycznych lub prostopadych do danej linii lub uku. Polecenie tym rni si od poprzedniego, e nie jest moliwe w nim rysowanie linii jest to wic jakby ubosza wersja polecenia do rysowania linii. uk przez trzy punkty (Arc by 3 Points) i uk ze rodka (Arc by Center Point) rysowanie ukw przez wskazanie odpowiednio: trzech punktw, przez ktre przechodzi uk lub rodka uku i dwch punktw. Okrg styczny (Tangent Circle) rysowanie okrgw stycznych do wskazanych elementw Okrg przez trzy punkty (Circle by 3 Points) i Okrg ze rodka (Circle by Center Point) rysowanie okrgw definiowanych przez wskazanie trzech punktw lecych na okrgu lub rodka i promienia (rednicy). Prostokt (Rectangle) rysowanie prostoktw poprzez zdefiniowanie trzech punktw (dugoci bokw) lub przecignicie przektnej. Krzywa (Curve) rysowanie otwartej lub zamknitej krzywej (B-spline) definiowanej poprzez wskazanie punktw lub przeciganie mysz.

3.

4. 5.

6. 7.

Praktyczne zastosowanie waniejszych z wymienionych polece przeledzimy na przykadach. Jeeli przed przystpieniem do nich chciaby zmieni format arkusza (domylnie po instalacji jest to A2), moesz to zrobi za pomoc polecenia menu [Plik] [Ustawienia arkusza] (File Sheet Setup). W oknie dialogowym, ktre ukae si po wywoaniu polecenia, wcz kart To (Background), a nastpnie z listy rozwijanej Arkusz ta (Background Sheet) wybierz dany format domylnie dostpne s od A4 do A1. Wicej na temat definiowania formatw i arkuszy ta (czyli ramek, tabliczek rysunkowych itp.) dowiesz si z rozdziau 7 Dostosowanie do wasnych potrzeb.

Rysowanie linii
uruchom modu Draft (sposb uruchamiania programu i wyboru moduu patrz punkt Uruchomienie i interfejs w rozdziale 1) przejd do punktu IntelliSketch i wskanik wyrwnania w podrozdziale Inne polecenia pomocnicze i sprawd, czy ustawienia s zgodne z zalecanymi

powiksz maksymalnie rysunek (polecenie Dopasuj) kliknij ikon Linia (Line). W pasku stanu (objanienia nazw poszczeglnych elementw okna patrz punkt Uruchomienie i interfejs w rozdziale 1) pojawia si komunikat Kliknij pierwszy punkt linii (Click for the first point of the line). Jednoczenie pasek wstgowy przybiera posta przedstawion na rysunku 2.3. Zawarte s w nim listy, ikony i pola edycji charakterystyczne dla danej operacji czy czynnoci. Jest to cecha wsplna dla wszystkich polece w module Draft, a w pewnym sensie rwnie dla wszystkich moduw Solid Edge. Oznacza to, e wszystkie parametry danej operacji mona wprowadzi za pomoc elementw paska wstgowego. W przypadku polecenia Linia bd to kolejno: lista wyboru stylu linii, ikony wyboru koloru, typu i gruboci linii, ikony przeczania pomidzy trybem rysowania linii i ukw oraz pola edycji dugoci i kta. Rysunek 2.3. Za porednictwem paska wstgowego mona definiowa wasnoci tworzonego elementu

kliknij pierwszy punkt linii (lewym przyciskiem myszy) niech bdzie to dowolny punkt w okolicy lewego dolnego rogu rysunku. Po klikniciu pierwszego punktu i poruszeniu mysz pojawi si linia zmieniajca dynamicznie dugo i kt w zalenoci od pooenia kursora. Kiedy kierunek linii jest zbliony do poziomego lub pionowego obok kursora pojawia si symbol w ksztacie grubej, czarnej kreski (patrz rysunek 2.4.) Oznacza to, e system domyla si, e chcesz narysowa lini poziom lub pionow. Jeeli wskaesz drugi punkt linii w momencie wywietlania wskanika poziomoci (pionowoci) narysowana zostanie linia dokadnie pozioma lub pionowa. Pojawienie si wskanika a take sama gumowa linia to przykady zadziaania narzdzia o nazwie IntelliSketch, uatwiajcego precyzyjne rysowanie. Wicej informacji o tym narzdziu znajdziesz w podrozdziale Inne polecenia pomocnicze. Rysunek 2.4. IntelliSketch uatwia narysowanie np. linii poziomej

zwr uwag na pasek wstgowy: w polach edycji dugoci linii i kta jej nachylenia cay czas wywietlane s aktualne wartoci tych parametrw, zmieniajce si podczas poruszania mysz. Wpisz w polu dugoci warto 100 i wcinij klawisz Enter. Zauwa, e dugo linii zostaa zablokowana teraz ruszajc mysz moesz zmienia tylko jej kt (w podobny sposb mona zablokowa kt, wpisujc jego warto). Kliknij drugi punkt linii tak, aby bya ona pozioma. po klikniciu drugiego punktu narysowana zostaje linia o zadanych parametrach. Polecenie jest kontynuowane drugi punkt pierwszej linii jest traktowany jako pierwszy punkt nastpnej. Wpisz w polu dugoci w pasku wstgowym warto 100 mm, a w polu edycji kta warto 120 (kty w Solid Edge mierzone s od osi OX przeciwnie do kierunku ruchu wskazwek zegara). Nie zapomnij o naciniciu Enter po wpisaniu kadej wartoci. po narysowaniu drugiej linii przesu kursor w poblie pierwszego punktu pierwszej linii, tak, aby otrzyma ksztat trjkta (patrz rysunek 2.5). Gdy zbliysz kursor do koca odcinka pojawi si obok niego symbol przypominajcy zapak odcinek z pogrubionym ebkiem.

To znowu IntelliSketch tym razem pomaga zlokalizowa precyzyjnie punkt. Kliknij wtedy, gdy obok kursora wywietlony bdzie symbol. Wtedy kocowy punkt trzeciej linii bdzie pokrywa si z pocztkowym punktem linii pierwszej. Rysunek 2.5. Lokalizowanie punktw charakterystycznych (np. koca odcinka) za pomoc IntelliSketch

Narysowae swoj pierwsz figur w Solid Edge trjkt rwnoboczny. Na jego przykadzie pokazane zostay moliwoci wprowadzania danych przy rysowaniu: poprzez kliknicie dowolnego punktu, poprzez wpisanie wartoci w polach edycji paska wstgowego lub poprzez precyzyjn lokalizacj punktw za pomoc narzdzia IntelliSketch. W praktyce podobnie jak w naszym przykadzie najczciej uywa si kombinacji tych sposobw. Zapamitaj, e punkty wskazujemy zawsze lewym przyciskiem myszy. Nacinicie prawego przycisku przerywa wykonywane polecenie. Przy wprowadzaniu wartoci za pomoc pl edycji w pasku wstgowym mona skorzysta z dwch poytecznych narzdzi. Pierwszym z nich jest kalkulator zamiast wpisywa warto, moesz poda wzr prowadzcy do jej obliczenia. Przykadowo, gdy chcesz narysowa odcinek, ktrego dugo jest redni arytmetyczn dwch zadanych liczb, w polu edycji wpisujesz np. (47+85)/2. Z prawej strony kadego pola edycji znajduje si przycisk z trjktnym symbolem, umoliwiajcy rozwinicie listy. Do listy tej dopisywane s automatycznie ostatnio wprowadzane liczby. Dziki temu gdy czsto uywasz jakich wartoci nie musisz ich za kadym razem wpisywa wystarczy wybra z listy. Oba opisane narzdzia (kalkulator i automatycznie tworzona lista) s dostpne w paskach wstgowych wszystkich polece, nie tylko rysowania linii.

Rysowanie linii i ukw

przed rozpoczciem tego wiczenia sprawd, czy w gwnym pasku narzdziowym wcinita jest ikona Wskanika wyrwnania (Alignment Indicator). Jeeli nie, kliknij j. Rysunek 2.6. Ikona wskanika wyrwnania w okolicach rodka arkusza rysunkowego narysuj lini poziom o dugoci ok. 100 mm (dokadna warto nie jest istotna). po wskazaniu drugiego punktu, gdy pojawi si gumowa linia zaczepiona w kocu narysowanej przed chwil, nacinij na klawiaturze klawisz A. Przejdziesz w ten sposb do trybu rysowania ukw (ang. Arc uk). Dynamicznie zmieniajca si linia zmieni si w uk, za na pasku wstgowym pola edycji dugoci i kta nachylenia zostan zastpione polami

edycji promienia i kta rodkowego. W miejscu przejcia prostej w uk pojawia si podzielony na wiartki okrg (patrz rysunek 2.7). Jest to tzw. strefa zamierze. Sprbuj wej kursorem do wewntrz tego okrgu i ponownie wyj przecinajc go w rnych wiartkach jego obwodu. Zauwaysz, e w zalenoci od tego, w ktrej wiartce przetniesz okrg, tworzony uk bdzie prostopady lub styczny do odcinka. Postaraj si uzyska taki ksztat uku, jak na rysunku i nacinij lewy przycisk myszy. Rysunek 2.7. Polecenie Linia umoliwia rwnie rysowanie ukw

po narysowaniu uku program automatycznie powraca do trybu rysowania linii. Wska kolejny punkt tak, aby powstaa linia pionowa o dugoci ok. 100 mm. kliknij na pasku wstgowym (nie na pasku polece!) ikon trybu rysowania ukw. Jest to rwnoznaczne z naciniciem klawisza A znw pojawi si strefa zamierze i dynamicznie zmieniajcy si uk. Gdyby klikn ikon na pasku polece, to wykonywanie biecego polecenia zostaoby przerwane program zapytaby si o pocztkowy punkt nowego uku. Rysunek 2.8. Kliknicie ikony uk w pasku wstgowym powoduje wczenie trybu rysowania ukw

pozostajc w trybie rysowania uku, postaraj si znale taki punkt, aby wywietlone zostay symbole pokazane na rysunku 2.9. Krzyyk to znak rodka uku, za przerywana linia pomidzy nim a kursorem oznacza zablokowanie kta rodkowego. Nacinij przycisk myszy zostanie narysowany uk o kcie rodkowym 90. Rysunek 2.9. Pomocnicze symbole uatwiaj zlokalizowanie rodka uku i zablokowanie kta rodkowego na wartoci 90

przed wskazaniem kolejnego punktu przesu kursor nad poziom lini tak, aby na chwil zmienia kolor. Nie naciskaj przycisku myszy. Nie chcesz jeszcze wskazywa punktu przez przesunicie kursorem nad lini poinformowae program, e przy wskazywaniu kolejnego punktu bdziesz chcia odnie si do tej linii lub jakiego jej punktu

charakterystycznego.7 Przesu teraz kursor w miejsce pokazane na rysunku 2.10. Pojawi si obok niego wskanik oznaczajcy styczno z ukiem i ewentualnie wskanik poziomoci. Ponadto pomidzy punktem wskazywanym przez kursor a kocem linii poziomej pojawi si cienka przerywana linia. To tzw. wskanik wyrwnania narzdzie uatwiajce precyzyjn lokalizacj punktw w stosunku do innych, nalecych do wczeniej narysowanych obiektw. W tym przypadku informuje, e jeeli zaakceptujesz wskazywany w danej chwili punkt, bdzie on pooony dokadnie nad pocztkowym punktem pierwszej linii poziomej. Rysunek 2.10. Wskanik wyrwnania uatwia odnoszenie si do punktw charakterystycznych innych elementw na rysunku

dorysuj brakujcy odcinek tak, aby otrzyma zamknit figur. Dziki precyzyjnej lokalizacji kocowego punktu grnego odcinka linia, ktr narysowae jest dokadnie pionowa i czy si z punktem pocztkowym odcinka dolnego. Nie ma koniecznoci przycinania czy docigania kocw odcinkw.

W drugim przykadzie poznae dwa przydatne narzdzia przeczanie pomidzy trybem rysowania linii i ukw oraz wskanik wyrwnania. Wicej informacji na temat drugiego z tych narzdzi znajdziesz w punkcie IntelliSketch i wskanik wyrwnania w podrozdziale Inne polecenia pomocnicze.

Rysowanie okrgw stycznych

powiksz narysowany w pierwszym przykadzie trjkt rwnoboczny. Narysujesz okrg wpisany w ten trjkt. kliknij ikon polecenia Okrg styczny. Prawdopodobnie nie jest ona widoczna na pasku. Ikona ta jest zgrupowana wraz z kilkoma innymi, sucymi do rysowania okrgw i elips (grupowanie ikon patrz punkt Uruchomienie i interfejs w rozdziale 1). Domylnie pierwsz wywietlan ikon z tej grupy jest ikona polecenia Okrg ze rodka. Rozwi pasek (patrz rysunek 2.11.) i wska potrzebn ikon.

7 Przesunicie kursora nad elementem tak, aby zosta on na chwil podwietlony to tzw. zlokalizowanie elementu. Wskazanie natomiast polega na klikniciu mysz element wskazany zostaje trwale podwietlony.

Rysunek 2.11. Aby uzyska dostp do wszystkich ikon z grupy naley rozwin pasek przez kliknicie i przytrzymanie klawisza myszy

wska rodek poziomego boku trjkta (pomoe Ci w tym IntelliSketch, ktry wywietli obok kursora symbol rodka odcinka) skieruj kursor w okolice rodka jednego z pozostaych bokw. Bok ten zostanie podwietlony innym kolorem, a obok kursora pojawi si symbol relacji stycznoci ze wskazywanym bokiem. Rysunek 2.12. Rysowanie okrgu wpisanego w trjkt za pomoc polecenia Okrg styczny

nacinij lewy przycisk myszy. Okrg zostanie narysowany.

Za pomoc polecenia rysowania okrgw stycznych tworzy si okrgi styczne do wskazanych obiektw we wskazanych punktach. Oznacza to, e nie mona na przykad wpisa okrgu w trjkt wskazujc dowolne punkty na jego bokach. Wida to wyranie na rysunku 2.13: po wskazaniu dowolnych punktw na wszystkich trzech bokach narysowany zostanie nie okrg wpisany, ale styczny do jednego z bokw i przecinajcy dwa pozostae. Rysunek 2.13. Aby wpisa okrg w trjkt nie mona wskazywa dowolnych punktw bokw, lecz ich rodki

Dla przewiczenia polece rysowania okrgw narysuj okrg opisany na trjkcie. Moesz to zrobi na dwa sposoby: za pomoc polecenia Okrg ze rodka. rodek okrgu opisanego pokrywa si ze rodkiem okrgu wpisanego (pomoe Ci tu IntelliSketch), za promie zdefiniujesz wskazujc dowolny wierzchoek. za pomoc polecenia Okrg przez trzy punkty. Po wywoaniu polecenia wska po prostu trzy wierzchoki trjkta, w dowolnej kolejnoci.

Rysowanie prostoktw
kliknij ikon polecenia Prostokt kliknij pierwszy punkt prostokta porusz mysz. Przerywana linia, ktra pojawi si pomidzy kursorem a wskazanym punktem to podgld pierwszego boku prostokta. Zwr uwag na pasek wstgowy moesz w nim od razu poda zarwno dugoci bokw, jak i kt nachylenia prostokta. Kliknij dowolny punkt. porusz mysz. Pojawia si dynamiczny podgld tworzonego prostokta. Kliknij dowolny punkt aby zakoczy definiowanie figury. Narysowany prostokt nie jest jednym obiektem, wielobokiem czy czym podobnym. S to po prostu cztery odcinki. Z punktu widzenia zapisu przez Solid Edge nie ma znaczenia, czy skorzystasz z polecenia Prostokt, czy narysujesz cztery odcinki korzystajc z polecenia Linia. Z punktu widzenia efektywnoci pracy zdecydowanie lepiej jest natomiast uy polecenia Prostokt jest to znacznie szybsze. Mona narysowa prostokt jeszcze szybciej. Po wywoaniu polecenia skieruj kursor myszy w miejsce, gdzie chcesz umieci prostokt, nacinij lewy przycisk myszy i nie puszczajc go naszkicuj zarys prostokta (patrz rysunek 2.14). Po puszczeniu przycisku prostokt zostanie narysowany. W podobny sposb moesz rysowa uki i okrgi (sprbuj). Rysunek 2.14. Przyblione rysowanie prostokta przez naszkicowanie jego zarysu

Modyfikacj opisanej metody przecigania jest naszkicowanie (przy wcinitym lewym przycisku myszy) nie zarysu prostokta, lecz krzywej o przebiegu zblionym do nachylonego odcinka. Jej koce zostan przez program zinterpretowane jako koce przektnej prostokta. Boki narysowanego t metod prostokta bd zawsze pionowe lub poziome. Uwaga: widoczne na rysunku 2.15. linie przerywane w rzeczywistoci nie pojawiaj si w czasie szkicowania linii. Rysunek 2.15. Przyblione rysowanie prostokta przez przecignicie przektnej

Rysowanie krzywych
kliknij ikon polecenia Krzywa. Prawdopodobnie bdziesz musia w tym celu rozwin grup, w ktrej domylnie jako pierwsza widoczna jest ikona Linia.

kliknij kilka dowolnych punktw na ekranie i zaobserwuj, jaki ksztat przybiera krzywa przecz w pasku wstgowym opcj Otwarta (Open) na Zamknita (Closed) i zaobserwuj, jak zmienia si krzywa Rysunek 2.16. Przeczanie opcji polecenia Krzywa: Otwarta / Zamknita

aby zakoczy rysowanie krzywej nacinij prawy przycisk myszy

Krzywe, podobnie jak uki, okrgi i prostokty mona rwnie rysowa przecigajc mysz przy wcinitym lewym przycisku. W Solid Edge nie ma bezporedniej moliwoci rysowania krzywych okrelonych rwnaniem (parabola, ewolwenta). Mona w tym celu napisa makro8 lub skorzysta z pomocniczego narzdzia o nazwie SketchPoint. Jest ono dokadniej opisane w podrozdziale Inne polecenia pomocnicze. W podrozdziale Polecenia rysunkowe przedstawione zostay najwaniejsze polecenia suce do tworzenia rysunku na paszczynie. Pominite zostay: rysowanie elips oraz szkicowanie swobodne i tworzenie dowolnych ksztatw. S to polecenia uywane stosunkowo rzadko, za ich samodzielne opanowanie nie powinno nastrczy duych trudnoci. Podczas rysowania w Solid Edge moemy od razu narzuca dokadne wartoci wymiarw tworzonych elementw, moemy te rysowa w przyblieniu, zostawiajc dokadne wymiarowanie na pniej. W praktyce na og wygodniejsza jest druga metoda. Zwymiarowa rysowane szkice i profile i tak trzeba (m.in. z uwagi na fakt, e bardzo uatwia to pniejsze ewentualne zmiany), za rysowanie w przyblieniu jest znacznie szybsze. Przed przystpieniem do omawiania dalszych polece sucych do tworzenia rysunkw musisz skasowa zawarto ekranu. Kasowanie polega na zaznaczeniu elementw przeznaczonych do skasowania i naciniciu klawisza Delete. Aby to zrobi, musisz opanowa polecenia do zaznaczania elementw na rysunku.

Narzdzie zaznaczania
Na rysunku 2.17. przedstawione zostay ikony narzdzi i opcji stosowanych do zaznaczania elementw. Rysunek 2.17. Zaznaczanie elementw na rysunku Widoczne na rysunku ikony su w kolejnoci do wywoywania nastpujcych polece i opcji:

Makro to napisany w dowolnym narzdziu do programowania pod Windows (najczciej jest nim Visual Basic) program uzupeniajcy moliwoci Solid Edge lub automatyzujcy czsto powtarzane czynnoci. Pisanie makr wymaga dobrej znajomoci Solid Edge i umiejtnoci programowania, nie wchodzi wic w zakres tej ksiki.

1.

Narzdzie zaznaczania (Select Tool) suy do zaznaczania pojedynczych elementw lub ich grup. Aby zaznaczy element naley klikn ikon, a nastpnie element. Bardzo czstym bdem popenianym przez pocztkujcych uytkownikw jest zapominanie o naciniciu ikony. Solid Edge zapamituje ostatnio wykonywane polecenie i po jego zakoczeniu nie przechodzi automatycznie do polecenia zaznaczania. Jeeli np. narysujemy kilka linii, a nastpnie bdziemy chcieli zaznaczy jedn z nich w celu skasowania, to zapomnienie o klikniciu ikony narzdzia spowoduje, e zamiast zaznaczy lini zaczniemy rysowa nastpn. Kliknicie zostanie potraktowane przez program nie jako zaznaczenie istniejcej linii, lecz pocztkowy punkt nastpnej. Gdy klikniemy ikon narzdzia zaznaczania i przesuwamy kursor nad poszczeglnymi elementami na rysunku zostaj one podwietlone. Uatwia to lokalizacj po klikniciu zostaje zaznaczony aktualnie podwietlany element. Zaznaczony element zostaje wyrniony innym kolorem. Aby zaznaczy kilka elementw, naley klika je trzymajc wcinity klawisz Ctrl. Aby usun element za zbioru wskaza (usun zaznaczenie) naley klikn go trzymajc wcinity klawisz Shift.

2.

Opcje zaznaczania (Select Options) kliknicie tej ikony powoduje wywietlenie okna przedstawionego na rysunku 2.18. Rysunek 2.18. Opcje zaznaczania

W oknie wyboru opcji poprzez zaznaczenie odpowiedniego pola wyboru okrela si, jakiego typu obiekty maj by lokalizowane (czyli tymczasowo wyrniane w chwili, gdy nad nimi znajduje si kursor) i zaznaczane. Wystpujce w oknie pojcia (relacje, warstwy i widok rysunkowy) zostan wyjanione w dalszej czci tego rozdziau. Na rysunku przedstawiono domylne ustawienia opcji. Pocztkujcym uytkownikom mona zaleci zachowanie tych ustawie. 3. SmartSelect jest to dodane w wersji 8. Solid Edge narzdzie uatwiajce zaznaczanie caych grup elementw. Po klikniciu ikony program prosi o kliknicie elementu wzorcowego, a nastpnie wywietla okno patrz rysunek 2.19.

Rysunek 2.19. Opcje SmartSelect

W oknie opcji SmartSelect naley zaznaczy pola wyboru przy tych waciwociach, ktre w zaznaczanych obiektach maj odpowiada waciwociom obiektu wzorcowego. Przykadowo: jeeli jako obiekt wzorcowy wskaemy lini cig, o gruboci 0.5 mm w kolorze niebieskim, to przy ustawieniach SmartSelect takich, jak na rysunku 2.19 zostan zaznaczone wszystkie linie w kolorze niebieskim, bez wzgldu na ich grubo czy typ (przerywana, ciga). 4. Opcje Obejmujce / Przecinajce (Inside / Overlapping) jeeli po klikniciu ikony narzdzia zaznaczania nie zostanie zaznaczony element, tylko wskazany dowolny punkt, program traktuje go jako narony punkt okna. Po klikniciu drugiego punktu zostan zaznaczone wszystkie elementy cakowicie zawarte w zdefiniowanym oknie lub takie, ktre s w nim zawarte co najmniej czciowo. Zaley to od ustawienia opcji Obejmujce / Przecinajce. Przykad: na rysunku 2.20 widzimy dwa jednakowe zbiory obiektw i dwa okna zaznaczone lini przerywan (w rzeczywistoci jest to linia ciga). Zaznaczone elementy s wyrnione grubsz lini. Lewe okno to okno obejmujce, prawe przecinajce. Wida, e zawsze zostaj zaznaczone: prawy pionowy bok prostokta, okrg i jeden z bokw trjkta, nigdy za lewy pionowy bok prostokta. Zaznaczenie pozostaych elementw zaley od ustawie opisywanej opcji. Rysunek 2.20. Okno obejmujce i przecinajce

5.

Opcje Grupa / Pojedyncze (Top Down / Bottom Up) stosunkowo rzadko uywana opcja; od jej ustawie zaley czy w przypadku wskazywania elementw zgrupowanych (pojcie to wyjanione zostanie w dalszej czci rozdziau) lokalizowane s one jako grupa, czy pojedynczo.

Ze wskazywaniem i zaznaczaniem elementw bdziesz mia do czynienia przez cay czas pracy w Solid Edge. Wynika to z zasady, e aby cokolwiek zmieni w danym obiekcie (dotyczy to zarwno rysunkw, jak i operacji w bryach) naley go najpierw zaznaczy, a nastpnie

dokona modyfikacji. Za modyfikacj uwaa mona zarwno zmian parametrw (grubo czy kolor linii, wysoko bryy) jak i przesunicie, obrt czy skasowanie elementu. Czasem zachodzi potrzeba skasowania wszystkich elementw na rysunku. Mona je zaznaczy jednym poleceniem z menu gwnego: [Edycja] [Zaznacz wszystko] (Edit Select all) lub za pomoc skrtu Ctrl A.

Relacje
Relacje to jedno z waniejszych poj w Solid Edge. Nazywamy tak powizania pomidzy elementami na rysunku lub w zespole 3D. Relacj jest np. rwnolego linii lub styczno okrgu, czy te w przestrzeni przyleganie paszczyzn. Od dobrego zrozumienia pojcia relacji i prawidowego ich zastosowania zaley efektywno pracy w Solid Edge. Odpowiednio zastosowane relacje uatwiaj rysowanie i modyfikacj rysunku, nieodpowiednio niepotrzebnie obciaj program i mog spowodowa niepodane zmiany na rysunku po modyfikacji ktrego z elementw. W czasie pracy w module Draft program moe automatycznie stosowa i zapamitywa relacje. Aby tak byo, naley w gwnym menu zaznaczy odpowiedni opcj: [Narzdzia] [Zachowaj relacje] (Tools Maintain Relationships). Zachowywanie relacji jest wczone, jeeli po lewej stronie nazwy polecenia wczony jest znacznik patrz rysunek 2.21. Po klikniciu polecenia znacznik na zmian znika i pojawia si jest to wic nie tyle polecenie, co przecznik typu Wcz / Wycz. W taki sam sposb mona wcza wskanik wyrwnania (Alignment Indicator bya o nim ju mowa powyej) oraz opcj Symbole relacji (Relationship Handles). Wszystkie trzy wymienione opcje mona wcza rwnie za pomoc ikon, przy czym ikona wskanika wyrwnania znajduje si domylnie na gwnym pasku narzdziowym, za ikona wywietlania symboli relacji na pasku Relacje (Relationships). Przed przystpieniem do przerabiania przykadw dotyczcych relacji wszystkie trzy opcje powinny by wczone, tzn. przy wszystkich po rozwiniciu menu [Narzdzia] powinny by wywietlone znaczniki, jak na rysunku 2.21.

Rysunek 2.21. Wczanie wskanika wyrwnania, zachowywania relacji oraz symboli relacji

Aby zrozumie pojcie relacji wykonaj nastpujce wiczenie: sprawd, czy ustawienia IntelliSketch-a s zgodne z zalecanymi narysuj prostokt o dowolnych wymiarach, majcy boki pionowe i poziome. Na rysunku pojawi si, oprcz prostokta, symbole relacji. Pogrubione znaki + na rodkach bokw oznaczaj, e s one pionowe lub poziome. Kwadraty na kocach bokw oznaczaj, e boki te s ze sob poczone. Relacje zostay zastosowane dlatego, e wczona zostaa opcja Zachowaj relacje, za ich symbole widoczne s dziki wczeniu opcji Symbole relacji. Rysunek 2.22. Symbole relacji pionowoci / poziomoci bokw prostokta oraz pocze midzy bokami

zaznacz ktry z pionowych bokw (nie zapomnij o uprzednim klikniciu ikony Narzdzie zaznaczania), kliknij dowolny punkt na nim i trzymajc wcinity lewy przycisk myszy sprbuj przecigajc w prawo i w lewo zmieni pooenie wskazanego boku. Zauwaysz, e boki poziome wyduaj si i skracaj tak, aby zachowa poczenie z bokiem pionowym. To wynik zastosowania relacji poczenia.

skasuj jedn z relacji poczenia, np. w prawym grnym narou. Kasowanie relacji odbywa si dokadnie tak samo, jak kasowanie innych obiektw na rysunku naley zaznaczy symbol relacji (zwykle najatwiej jest to zrobi wskazujc oknem) i nacisn klawisz Delete. sprbuj zmieni pooenie prawego pionowego boku. Zauwaysz, e jeden z bokw poziomych nie zmienia ju swojej dugoci. To wynik skasowania relacji poczenia (rysunek 2.23). Rysunek 2.23. Po skasowaniu relacji poczenia przesunicie prawego boku nie powoduje wyduenia si grnego

zaznacz prawy pionowy bok i sprbuj obrci, przecigajc grny uchwyt (uchwyty to zaciemnione kwadraty na kocach odcinka. Przeciga je moesz, gdy po skierowaniu na uchwyt kursor zmieni posta na dwie cienkie, skrzyowane linie). Zauwaysz, e nie mona obrci odcinka, a jedynie zmieni jego dugo (dlaczego?) skasuj relacj pionowoci prawego pionowego boku (znak + w rodku boku). Sprbuj ponownie obrci odcinek. Teraz bdzie to moliwe relacja pionowoci zostaa skasowana, nie ma ju wic wizw blokujcych moliwo obrotu (rysunek 2.24). Rysunek 2.24. Po skasowaniu relacji pionowoci prawego boku moliwy jest jego obrt

Relacje co ilustruje powyszy przykad mog by narzucane przez program w momencie rysowania, mog by kasowane przez uytkownika, mog by te przez niego definiowane. Przed kolejnym przykadem, dotyczcym tego wanie zagadnienia, zapoznamy si z innymi relacjami dostpnymi w Solid Edge. Na rysunku 2.25. przedstawiono wszystkie ikony relacji. S one zgrupowane, std te na pasku na raz widoczne s tylko cztery. Rysunek 2.25. Ikony relacji Znaczenie ikon jest nastpujce (w kolejnoci):

1. 2. 3.

Pocz (Connect) suy do czenia elementw. T relacj byy poczone boki prostokta w opisanym wyej przykadzie. Wsprodkowe (Concentric) narzucanie wsprodkowoci ukw i / lub okrgw Poziome / Pionowe (Horizontal / Vertical) dziaa na dwa sposoby. Po wskazaniu odcinka powoduje, e staje si on pionowy lub poziomy, w zalenoci od tego, pod jakim ktem jest nachylony (jeeli kt nachylenia jest mniejszy od 45 odcinek staje si poziomy, w przeciwnym wypadku pionowy). Po wskazaniu punktu charakterystycznego na jakim elemencie program czeka na wskazanie nastpnego punktu charakterystycznego na innym elemencie, a nastpnie modyfikuje te elementy tak, aby wskazane punkty znalazy si na jednej linii pionowej lub poziomej. Wspliniowe (Colinear) narzucanie wspliniowoci wskazanych odcinkw Rwnolege (Parallel) narzucanie rwnolegoci wskazanych odcinkw Prostopade (Perpendicular) narzucanie prostopadoci wskazanych odcinkw lub odcinkw i ukw Blokuj (Lock) zablokowany element nie moe by modyfikowany9. W przypadku np. okrgu oznacza to, e nie mona zmieni jego pooenia ani rednicy za pomoc modyfikacji uchwytw lub wymiarw. Mona natomiast wprowadza zmiany za pomoc paska wstgowego. Gdy zablokujemy punkt charakterystyczny (np. koniec odcinka, rodek okrgu) nie bdzie mona zmieni lokalizacji tego punktu. Blokowanie elementw lub punktw przydatne jest wtedy, gdy z jakich wzgldw zaley nam, aby w czasie modyfikacji rysunku pewne jego elementy zachowyway si w okrelony, zaplanowany przez nas sposb. Ilustrujcy to zagadnienie przykad znajdziesz w dalszej czci tego podrozdziau. Styczne (Tangent) narzucanie stycznoci wskazanych odcinkw, ukw, okrgw, elips Rwne (Equal) narzucanie rwnoci wskazanych elementw. Rwne mog by odcinki, uki, okrgi, elipsy.

4. 5. 6. 7.

8. 9.

10. Symetryczne (Symmetric) narzucanie symetrii. Polega na wskazaniu osi symetrii, a nastpnie elementw, ktre maj by symetryczne. 11. O symetrii (Symmetry axis) po zastosowaniu relacji symetrii program zapamituje wskazan o i traktuje j jako domyln przy wszystkich pniejszych prbach zastosowania tej relacji. Jeeli chcemy zdefiniowa inn o symetrii, musimy skorzysta z opisywanego polecenia. 12. Symbole relacji (Relationship Handles) ikona ta suy do wczania i wyczania symboli relacji. Wyczenie symboli nie oznacza, e relacje przestaj dziaa symbole to po prostu graficzna reprezentacja pewnych zalenoci, majca pomc uytkownikowi w ich stosowaniu. Definiowanie relacji przez uytkownika przewiczymy na przykadzie. Wykorzystamy w nim figur stworzon w poprzednim wiczeniu. Jeeli ju j skasowae, narysuj ponownie figur jak na rysunku 2.24.

Zagadnienie modyfikacji elementw zostanie omwione w dalszej czci rozdziau.

kliknij ikon relacji Poziome / Pionowe, a nastpnie wska prawy, ukony odcinek. Wane jest, aby wskaza dowolny punkt, a nie koniec lub rodek. Odcinek stanie si pionowy. kliknij ikon relacji Pocz, a nastpnie wska grny koniec prawego (pionowego) boku i prawy koniec grnego (poziomego). Prawy bok zostanie zmodyfikowany tak, aby jego koniec poczy si z kocem boku poziomego powstanie prostokt. Gdyby wskaza punkty w odwrotnej kolejnoci, zmodyfikowany zostaby bok poziomy. kliknij ikon Okrg ze rodka. Przesu kursorem nad rodkiem dolnego boku prostokta, tak, aby obok kursora pojawi si symbol rodka odcinka. Nie naciskaj przycisku myszy! Przesu kursor nieco wyej, w okolice 2/3 wysokoci prostokta nad rodkiem boku. Gdy pojawi si symbol wskanika wyrwnania (przerywana linia czca rodek boku z punktem wskazywanym przez kursor) nacinij lewy przycisk myszy. W ten sposb zdefiniujesz rodek okrgu bdzie on lea na symetralnej poziomego boku prostokta. Klikajc drugi punkt dokocz rysowanie okrgu. Zauwa, e program automatycznie narzuci relacj Poziomy / Pionowy pomidzy rodkiem okrgu a rodkiem poziomego boku. relacj Poziome / Pionowe pomidzy rodkiem okrgu a rodkiem boku pionowego narzucisz samodzielnie. Kliknij ikon relacji, a nastpnie wska rodek okrgu i rodek dowolnego z pionowych bokw. Okrg zostanie przemieszczony tak, aby znale si na symetralnej boku pionowego. Bdzie wic teraz znajdowa si dokadnie w rodku prostokta (patrz rysunek 2.26). Rysunek 2.26. Okrg umieszczony w rodku prostokta (na przeciciu symetralnych bokw) dziki zastosowaniu relacji Poziome / Pionowe

Gdyby najpierw wskaza rodek boku, a pniej okrgu, okrg nie zostaby przesunity, zmodyfikowany zostaby natomiast bok. Podobnie jak w przypadku relacji poczenia to, ktry element zostanie zmieniony zaley od kolejnoci wskaza. Jest to oglna cecha, obowizujca przy narzucaniu wszystkich relacji modyfikowany jest ten element, ktry zosta wskazany jako pierwszy, chyba, e nie pozwalaj na to narzucone wczeniej inne relacje, wprowadzone wymiary itp. przecigajc mysz sprbuj zmieni lokalizacj prawego pionowego boku prostokta. Zauwaysz, e przemieszcza si rwnie bok lewy. Dzieje si tak dlatego, e istnieje relacja utrzymujca okrg na symetralnej boku. Relacja musi zosta zachowana po modyfikacji rysunku. Dlatego te zmiana pooenia jednego z bokw wymusza zmian drugiego (lub okrgu). Zamy jednak, e z jakich wzgldw zaley Ci, aby lewy dolny rg prostokta nie zmienia swego pooenia. Naley go wic zablokowa.

kliknij ikon polecenia Blokuj, a nastpnie wska rg prostokta. Pojawi si przy nim symbol przypominajcy szpilk (rysunek 2.27). T szpilk przypie rg do arkusza teraz nie bdzie on mg zmieni swego pooenia. Rysunek 2.27. Zastosowanie polecenia Blokuj rg prostokta przypity do arkusza

sprbuj przemieci (przez przeciganie) dowolny bok prostokta. Zablokowany rg pozostanie teraz na tym samym miejscu, przemieszczony bdzie natomiast okrg. kliknij ikon relacji rwnoci, a nastpnie wska (w dowolnej kolejnoci) jeden bok pionowy i jeden poziomy. Narzucisz w ten sposb relacj rwnoci bokw prostokt zamieni si w kwadrat. kliknij ikon relacji stycznoci, wska okrg, a nastpnie dowolny bok kwadratu. Otrzymasz okrg wpisany w kwadrat (rysunek 2.28). Zwr uwag na pojawiajce si symbole relacji rwnoci i stycznoci. Rysunek 2.28. Dziki zastosowaniu odpowiednich relacji prostokt zosta przeksztacony w kwadrat, a okrg o dowolnej rednicy w okrg wpisany

przecigajc mysz sprbuj zmieni pooenie prawego lub grnego boku. Zauwaysz, e jednoczenie z przemieszczaniem si boku zmieniaj si dugoci bokw oraz rednica okrgu. To wynik dziaania relacji rwnoci i stycznoci.

Jak widzisz, narzucajc relacje mona wprowadza znaczne zmiany na rysunku. Ponadto relacje w duym stopniu okrelaj, jak moe zachowywa si rysunek po zmianie ktrego z elementw. Zanim przejdziesz do dalszej czci podrcznika, przewicz we wasnym zakresie stosowanie pozostaych relacji. Pamitaj, e od ich zrozumienia i prawidowego stosowania zley w znacznym stopniu efektywna praca w Solid Edge zarwno na paszczynie, jak i w przestrzeni. Czasem przy prbie narzucenia relacji pojawia si komunikat: Wymagana zmiana jest niezgodna z istniejcymi relacjami (The requested change conflicts with existing relationships). dzieje si tak wtedy, gdy prbujesz narzuci relacj sprzeczn z istniejcymi, ale take wtedy, gdy chcesz powtrzy relacj (np. nada pionowo odcinkowi, ktry ju jest pionowy). Relacje s stosowane i zapamitywane przez program tylko wtedy, gdy wczona jest opcja Zachowaj relacje. Domylnie po instalacji programu jest ona wyczona. Z uwagi jednak na

uatwienia, jaki wynikaj z zastosowania relacji przy tworzeniu rysunku i jego pniejszej, ewentualnej modyfikacji, mona zaleci, aby podczas pracy opcja ta bya wczona. Uwaga ta dotyczy pracy na paszczynie podczas rysowania profili w moduach przestrzennych zachowywanie relacji jest zawsze wczone i uytkownik nie ma moliwoci jego wyczenia. Omawiajc zagadnienie relacji warto wspomnie o jeszcze jednym poleceniu. Jest nim Asystent relacji (Relationship Assistant). Suy ono do automatycznego nadawania relacji pomidzy elementami na rysunkach, na ktrych relacji nie zastosowano lub s one niekompletne. Najczciej stosuje si je podczas pracy z pikami importowanymi z innych programw, zapisanymi w formatach, ktre nie zachowuj informacji o relacjach. Formatami takimi s m.in. DWG i DXF.10 Dziaanie asystenta relacji przeledzimy na poniszym przykadzie: wycz zachowywanie relacji (polecenie menu: [Narzdzia] [Zachowaj relacje]) i sprawd, czy wczone s Symbole relacji narysuj prostokt o bokach pionowych i poziomych. Nie pojawi si adne symbole, poniewa adne relacje nie zostay zastosowane. wywoaj polecenie [Narzdzia] [Wymiary] [Asystent relacji] (Tools Dimensions Relationship Assistant), a nastpnie zaznacz najlepiej za pomoc okna narysowany prostokt i kliknij ikon Opcje (pierwsza od lewej na pasku wstgowym patrz rysunek 2.29). Pojawi si okno przedstawione na rysunku 2.30. Rysunek 2.29. Ikona wczania opcji asystenta relacji Rysunek 2.30. Okno opcji asystenta relacji

w oknie moesz przez zaznaczenie lub wyczyszczenie pl wyboru okreli, jakiego rodzaju relacje maj by automatyczne narzucone. Sprawd, czy zaznaczone s pola wyboru przy relacjach Poziome lub pionowe oraz Pocz. Pozostae pola nie maj dla nas w tej chwili znaczenia.

10

Zagadnienie odczytu i zapisu rysunkw w innych formatach zostanie omwione w kocowej czci rozdziau.

przejd do zakadki Wymiar (Dimension) i wyczy pole wyboru Umie wymiary (Place dimensions). Asystent relacji umoliwia rwnie automatyczne wymiarowanie,11 nie bdziemy jednak w tej chwili si zajmowa tym zagadnieniem. kliknij przycisk OK, a nastpnie po zamkniciu okna zielony znak akceptacji w pasku wstgowym. Na rysunku powinny pojawi si symbole automatycznie narzuconych relacji. wcz ponownie opcj Zachowaj relacje

Asystent relacji jest bardzo przydatny w sytuacji, gdy otrzymujemy dokumentacj od kontrahenta uywajcego np. AutoCAD-a i chcemy na jej podstawie stworzy w Solid Edge modele przestrzenne. Nie mona zbudowa bryy korzystajc z profili, w ktrych nie zastosowano relacji. Poniewa format DWG nie umoliwia przekazywania tego typu danych, jedynym wyjciem jest narzucenie relacji ju po wczytaniu rysunku do Solid Edge. W takiej sytuacji zastosowanie asystenta relacji znacznie przyspiesza prac.

Pomocnicze polecenia rysunkowe

W dotychczasowych wiczeniach ograniczalimy si do rysowania, za jedyne modyfikacje przeprowadzalimy przez narzucanie relacji. Solid Edge posiada jednak szereg polece pomocniczych, sucych do modyfikacji bd powielania elementw. Mona je podzieli na kilka grup.

Przycinanie i rozciganie elementw

Ikony tej grupy polece przedstawione s na rysunku 2.31. Rysunek 2.31. Ikony przycinania i rozcigania Ikony te su w kolejnoci do wywoywania nastpujcych polece: 1. 2. 3. Przytnij (Trim) usuwanie zbdnych elementw. Nie jest konieczne wskazywanie granic cicia naley tylko wskaza element do usunicia. Przytnij rg (Trim corner) dziaa podobnie jak poprzednie polecenie z tym, e wskazuje si nie elementy do usunicia, lecz te, ktre maj pozosta. Rozcignij do nastpnego (Extend to Next) powoduje wyduenie wskazanego elementu, bez modyfikowania tego, do ktrego pierwszy jest rozcigany.

Dziaanie wymienionych polece przeledzimy na przykadzie: narysuj cztery linie, jak na rysunku 2.32. Zwr uwag na dokadne odwzorowanie naroy.

11

Do zagadnienia wymiarowania automatycznego powrcimy w dalszej czci biecego rozdziau, a take w rozdziale 5.

kliknij ikon polecenia Przytnij, a nastpnie skieruj kursor nad jeden z wystajcych kocw w prawym grnym narou narysowanej figury. Koniec ten zostanie podwietlony. Jeeli naciniesz teraz lewy klawisz myszy, podwietlony fragment odcinka zostanie usunity. usu w opisany sposb oba wystajce koce w prawym grnym narou. sprbujesz teraz zrobi to samo, ale nieco inn metod. W tym celu cofnij dwie ostatnie czynnoci. Cofanie i przywracanie czynnoci odbywa si w Solid Edge dokadnie tak samo, jak np. w programach pakietu MS Office za pomoc ikony lub kombinacji klawiszy Ctrl Z (cofanie) lub Ctrl Y (ponawianie). Mona cofa i ponawia czynnoci pojedynczo lub jednoczenie po kilka. kliknij ikon polecenia Przytnij, a nastpnie trzymajc wcinity lewy przycisk myszy przesu kursor nad wystajcymi kocami odcinkw w prawym grnym narou. Na ekranie pojawi si lad kursora (patrz rysunek 2.32). Po zwolnieniu przycisku myszy wystajce koce zostan usunite. Jak widzisz, przycinanie mona wykona dwoma metodami: pierwsza jest nieco wolniejsza (wymaga kliknicia kadego obiektu, ktry chcemy usun), ale za to umoliwia podgld. Druga szybsza, ale bez podgldu jest przydatna wtedy, gdy z gry jeste w stanie przewidzie, jak bdzie wyglda rysunek po modyfikacji. Rysunek 2.32. Polecenie Przytnij trzymajc wcinity lewy przycisk myszy przekrela si elementy, ktre maj zosta usunite

cofnij raz jeszcze dwie ostatnie czynnoci, tak, aby otrzyma znw wyjciow figur. Kliknij ikon polecenia Przytnij rg. Wska dowolny punkt na prawym i grnym boku figury, w tych czciach bokw, ktre maj pozosta. Wystajce odcinki w prawym grnym narou zostan przycite. Jak widzisz, w tym przypadku polecenie Przytnij rg dziaa tak samo, jak polecenie Przytnij. Rnica jak byo to ju wspomniane polega na tym, e w pierwszym z tych polece naley wskaza elementy, ktre maj pozosta, w drugim za elementy do usunicia. korzystajc z tego samego polecenia zmodyfikuj prawy dolny rg. Zwr uwag, aby na dolnym boku wskaza punkt po lewej stronie od punktu jego przecicia z przedueniem boku prawego (linia przerywana na rysunku 2.33). Jeeli wskaesz punkt po prawej stronie (czyli na pogrubionej czci dolnego boku) skasowana zostanie cz odcinka na lewo od punktu przecicia.

Rysunek 2.33. Aby usun pogrubiony fragment dolnego odcinka poleceniem Przytnij rg naley wskaza na odcinku punkt lecy na lewo od przecicia si z przedueniem prawego skonego boku

korzystajc z polecenia Przytnij rg zmodyfikuj lewy dolny naronik. Podobnie jak w przypadku polecenia Przytnij, moesz wskazywa elementy klikajc je lub przecigajc mysz (z wcinitym lewym przyciskiem). kliknij ikon polecenia Rozcignij do nastpnego, a nastpnie wska grny bok. Zostanie on przeduony do boku lewego. korzystajc z polecenia Przytnij lub Przytnij rg zmodyfikuj lewe grne naroe tak, aby otrzyma czworokt. za pomoc odpowiednich relacji zamie czworobok na prostokt o bokach pionowych i poziomych. Wykorzystasz go w nastpnych wiczeniach, dotyczcych kolejnych plece.

Zaokrglanie i fazowanie naroy

Ikony do zaokrglania i fazowania (cinania) przedstawione s na rysunku 2.34. Rysunek 2.34. Ikony do zaokrglania i fazowania Ich dziaanie poznamy na przykadzie: kliknij ikon Zaokrglenie (Fillet), a nastpnie skieruj kursor nad prawy grny rg prostokta tak, aby podwietlone zostay dwa boki: grny i prawy. Nacinij lewy przycisk myszy i skieruj kursor w stron rodka prostokta. Zobaczysz zmieniajcy si dynamicznie podgld zaokrglenia (rysunek 2.35). Zwr uwag na pasek wstgowy (rysunek 2.36): podobnie jak w innych polece rysunkowych, jest w nim aktywne pole edycji parametru wykonywanej operacji promienia zaokrglenia. Jego warto zmienia si w dynamicznie. Na lewo od pola edycji promienia znajduje si ikona opcji Bez przycinania (No Trim). Domylnie opcja ta jest wyczona. Jeeli j wczysz, po dodaniu uku nie zostan usunite wystajce poza zaokrglenie koce bokw. Ustaw kursor tak, aby zaokrgli rg na ok. dugoci i nacinij (przy wyczonej opcji Bez przycinania) lewy przycisk myszy.

Rysunek 2.35. Dynamiczny podgld zaokrglenia umoliwia wstpne dobranie wartoci promienia

Rysunek 2.36. Pasek wstgowy polecenia Zaokrglenie po zaokrgleniu pierwszego naroa polecenie jest nadal aktywne moesz od razu przystpi do zaokrglania kolejnego. Tym razem zrobisz to nieco inaczej: wpisz od razu w polu edycji promienia dokadn warto (nie zapomnij nacisn po tym klawisza Enter), a nastpnie kliknij lewy grny rg prostokta (przed naciniciem przycisku myszy musz by podwietlone oba boki). Zamiast rogu, moesz klikn kolejno boki. Z punktu widzenia programu nie ma tu rnicy. Natomiast z punktu widzenia efektywnoci pracy lepiej jest o ile nie przeszkadza w tym np. due nagromadzenie szczegw na rysunku wskaza naroe. Oszczdzasz w ten sposb jedno kliknicie mysz. To oczywicie krtka chwila, ale tego typu drobne oszczdnoci pomnoone przez kilka godzin dziennie potrafi da naprawd due skrcenie czasu pracy nad rysunkiem czy modelem. Jak widzisz, s dwie metody zaokrglania: jedna umoliwia dynamiczny podgld, druga wymaga wprowadzenia od razu dokadnej wartoci. Podobnie jest w przypadku fazowania. kliknij ikon polecenia Faza (Chamfer). Wska lewy grny rg prostokta pojawi si dynamiczny podgld, podobnie jak w przypadku zaokrglania (rysunek 2.37). Zwr uwag na pasek wstgowy zawiera pola edycji wartoci kta i cofnicia na obu bokach. Wartoci te s ze sob powizane: zdefiniowanie dwch z nich jednoznacznie okrela trzeci. Domyln wartoci kta fazowania jest 45, wartoci cofni s wic rwne i zmieniaj si dynamicznie w miar przesuwania kursora. Kliknij dowolny punkt naroe zostanie cite. Rysunek 2.37. Polecenie Faza dynamiczny podgld cicia naroa

kliknij ostatni nie zmodyfikowany rg lewy dolny. Poeksperymentuj troch z rnymi wartociami ktw i cofni. Zauwa, e przy kcie rnym od 45 wartoci cofni na poszczeglnych bokach zale od tego, z ktrej strony pomocniczej linii przerywanej znajduje si kursor. Postaraj si uzyska figur podobn do przedstawionej na rysunku 2.38. Nie kasuj

jej przyda si w nastpnym wiczeniu, dotyczcym polece do tworzenia obiektw rwnoodlegych (Offset). Rysunek 2.38. Prostokt po zaokrgleniu i ciciu naroy

Odsunicie i odsunicie symetryczne

Ikony polece Odsunicie (Offset) i Odsunicie symetryczne (Symmetric Offset) przedstawione s na rysunku 2.39. Rysunek 2.39. Ikony odsunicia i odsunicia symetrycznego Ich dziaanie ilustruje poniszy przykad: kliknij ikon polecenia Odsunicie, a nastpnie wska figur, ktr stworzye w poprzednim wiczeniu. Moesz wskaza ca figur jednym klikniciem dlatego, e w pasku wstgowym (rysunek 2.40), w licie rozwijanej domylnie wybrana jest opcja acuch (Chain). Gdyby chcia wskazywa pojedyncze segmenty figury, powiniene wybra opcj Pojedynczy (Single). Zwr uwag na dwie ikony z lewej strony paska wstgowego. Reprezentuj one kolejne kroki wykonywanego polecenia. W naszym przypadku bd to: wybr obiektw (linii, ukw) wzorcowych oraz wybr strony odsunicia. Rysunek 2.40. Pasek wstgowy polecenia Odsunicie w polu edycji odlegoci moesz wprowadzi swoj warto lub pozostawi domyln, a nastpnie klikn zielony znak akceptacji w pasku wstgowym. Zauwa, e program przeszed do nastpnego kroku polecenia w pasku wstgowym pierwsza ikona z lewej (reprezentujca pierwszy krok) zostaa wyczona, wczona natomiast zostaa ikona druga. Ikony reprezentujce poszczeglne kroki polece czy operacji to bardzo wane i bardzo czsto spotykane zwaszcza w moduach do pracy w przestrzeni narzdzie Solid Edge. Umoliwiaj powrt do dowolnego kroku polecenia i wprowadzanie w nim zmian. Szczegowo omwimy to zagadnienie w nastpnym rozdziale. przemieszczajc kursor do wewntrz i na zewntrz figury wybierz stron, po ktrej ma powsta nowa figura, rwnoodlega od wzorcowej (rysunek 2.41). Zaakceptuj stron przyciniciem lewego przycisku myszy. Polecenie jest w dalszym cigu aktywne moesz teraz tworzy kolejne odsunite figury, przy czym dla kolejnych odsuni mog by wprowadzane rne odlegoci. Aby przerwa polecenie kliknij ikon dowolnego innego polecenia lub nacinij prawy przycisk myszy.

Rysunek 2.41. Przemieszczajc kursor do wewntrz i na zewntrz figury dokonuje si wyboru strony, po ktrej ma powsta nowa figura

aby przewiczy kolejne polecenie Odsunicie symetryczne narysuj figur przedstawion na rysunku 2.42. Dugoci poszczeglnych odcinkw wynosz ok. 60 mm. Dokadne wartoci nie s istotne. Rysunek 2.42. Figura do wiczenia polecenia Odsunicie symetryczne

kliknij ikon polecenia Odsunicie symetryczne. Na ekranie powinno pojawi si okno Opcje odsunicia symetrycznego, przedstawione na rysunku 2.43. Jeeli nie pojawi si, kliknij pierwsz ikon z lewej na pasku wstgowym. Suy ona do wywoywania okna opcji, jeeli nie pojawia si ono domylnie. Rysunek 2.43. Okno opcji odsunicia symetrycznego

ustaw przyciski opcji, pola wyboru i wartoci parametrw w oknie dialogowym tak, jak na rysunku 2.43. Nastpnie wska narysowan przed chwil aman (zauwa, e dziki wybraniu opcji acuch w pasku wstgowym moesz to zrobi jednym klikniciem) i nacinij klawisz Enter lub kliknij zielony znak akceptacji w pasku wstgowym. Powstanie figura przedstawiona na rysunku 2.44. Dla uatwienia aman, na podstawie ktrej powstaa zaznaczono lini osiow w rzeczywistoci linia ta nie zmienia si po zakoczeniu polecenia. Rysunek 2.44. Przykad zastosowania polecenia Odsunicie symetryczne

Szeroko odsunicia symetrycznego (czyli dwukrotno odlegoci od osi) zdefiniowae w oknie opcji w polu Szeroko (Width). Promie oznaczony numerem 1 (o wartoci 5 mm) pojawi si, poniewa wprowadzie rn od zera warto w polu Promie zaokrglenia (Cap fillet radius), poniej przycisku opcji Linia (Line). Promie oznaczony numerem 2 (3 mm) powsta, poniewa zaznaczye pole wyboru Zastosuj promienie, jeli promie zaokrglenia = 0 (Apply radii if fillet radius = 0). Sprbuj powtrzy wiczenie kilka razy przy rnych ustawieniach i wartociach parametrw.

Automatyczne tworzenie osi symetrii

Solid Edge posiada polecenie automatycznego rysowania osi symetrii po wskazaniu okrgu, dwch punktw lub dwch linii. Su do tego ikony przedstawione na rysunku 2.45. Rysunek 2.45. Tworzenie osi symetrii Aby przewiczy tworzenie osi symetrii narysuj pochylony prostokt, a wewntrz niego okrg (patrz rysunek 2.46), a nastpnie: Rysunek 2.46. Automatyczne tworzenie osi symetrii

kliknij ikon O symetrii (Center Line) i w licie pasku wstgowym wybierz opcj Przez 2 punkty (By 2 points). Wska rodki dwch dowolnych przeciwlegych bokw prostokta. Pomidzy wskazanymi punktami narysowana zostanie o symetrii. w pasku wstgowym wybierz teraz opcj Wedug 2 linii (By 2 lines) i wska dwa boki prostokta, te same, na ktrych poprzednio wskazae rodki. Powstanie druga o symetrii. kliknij ikon polecenia Znak rodka (Center Mark). Sprawd, czy w pasku wstgowym wcinita jest ikona Linie pomocnicze (Projection Lines) i czy wybrana jest opcja Poziomo / Pionowo (Horizontal / Vertical). Kliknij okrg. Rysunek 2.47. Gdy ikona Linie pomocnicze jest wczona, tworzone s osie symetrii, w przeciwnym przypadku znacznik rodka (may krzyyk)

cofnij ostatnie polecenie, kliknij ponownie ikon Znak rodka i zmie opcj w pasku wstgowym na Uyj osi wymiaru (Use Dimension Axis, jak na rysunku 2.47). Kliknij ikon O wymiaru (Dimension Axis, pomidzy listami rozwijanymi w pasku wstgowym), a nastpnie wska dowolny bok prostokta i kliknij okrg. Twj szkic powinien wyglda jak na rysunku 2.46. Skasuj osie symetrii, nie kasuj za prostokta i okrgu bd przydatne przy omawianiu kolejnego polecenia.

Jak widzisz, osie symetrii mog by tworzone na kilka sposobw, pod dowolnymi ktami. Zauwa, e w przypadku osi okrgu s one traktowane przez program jako jeden obiekt wskazanie dowolnej z nich powoduje zaznaczeniu obu.

Wypenienie (kreskowanie)
W Solid Edge w zasadzie nie istnieje polecenie kreskowania obszaru. Obszar mona wypeni, a na wypenienie skadaj si: to i wzr, czyli kreskowanie. Oczywicie, na rysunku technicznym w wikszoci przypadkw to bdzie miao kolor biay, za wypenienie bdzie skada si z samego wzoru (kreskowania). Aby zapozna si z tym poleceniem wykonaj nastpujce wiczenie: kliknij ikon polecenia Wypenienie (Fill) i wska dowolny punkt wewntrz prostokta, ale na zewntrz okrgu. Zwr uwag na pasek wstgowy moesz wybra w nim kolor kreskowania, ta oraz nachylenie linii i odstp midzy nimi. Rysunek 2.48. Ikona i pasek wstgowy polecenia Wypenienie skasuj okrg. Zauwaysz, e kreskowanie wypenio teraz cay prostokt. narysuj ponownie okrg (nie cofaj polecenia kasowania, ale narysuj nowy okrg). Teraz kreskowanie nie dopasuje si ju automatycznie do zmienionego obszaru. Nie oznacza to jednak, e musisz je kasowa i wykonywa od nowa. wska kreskowanie, a nastpnie kliknij w pasku wstgowym ikon Ponw wypenienie (Redo Fill). Kreskowanie zostanie przeliczone ponownie i dopasowane do nowego obszaru.

Rysunek 2.49. Solid Edge automatycznie znajduje obszar do kreskowania i uaktualnia kreskowanie po zmianie obszaru

Kreskowanie w Solid Edge jest uaktualniane automatycznie rwnie po zmianie wymiarw kreskowanego obszaru. Przykadowo, gdyby zmieni dugo ktrego z bokw prostokta lub rednic okrgu pocignie to za sob automatyczn zmian kreskowania.

Operowanie elementami na rysunku

Do tej pory zajmowalimy si poleceniami, ktre su do tworzenia nowych obiektw poprzez ich narysowanie (np. rysowanie linii, uku) lub dodanie czy skasowanie fragmentw obiektw ju istniejcych (np. polecenie zaokrglania, bdce poczeniem rysowania uku i przycinania naroy). Obecnie zajmiemy si grup polece sucych do operowania istniejcymi elementami: powielania, skalowania itp. Na rysunku 2.50. przedstawiono ikony tych polece. Rysunek 2.50. Operowanie elementami Widoczne na rysunku ikony podzielone s w Solid Edge na dwie grupy. W pierwszej znajduj si ikony tworzenia wzorw prostoktnych i koowych (dwie pierwsze od lewej) w drugiej pozostae, oznaczajce kolejno: kopiowanie, obrt, odbicie lustrzane, skalowanie i rozciganie. Dziaanie polece przeledzimy na przykadach.

Wzr prostoktny i koowy

na czystym arkuszu narysuj dowolny niewielki element (okrg, wielokt) w okolicy rodka arkusza. Wska narysowany element uaktywni si ikona wzoru prostoktnego lub koowego (s one zgrupowane, std te jedna z nich jest zawsze zakryta przez drug). kliknij ikon polecenia Wzr prostoktny (Rectangular Pattern). Pojawi si pasek wstgowy, na ktrym w polach edycji poszczeglnych parametrw (liczba i odstpy wierszy i kolumn, ich kt nachylenia) znajduj si ju pewne domylne wartoci. Zauwa, e na ekranie widoczny jest podgld wzoru. Sprbuj wprowadzi rne wartoci w poszczeglne pola edycji w pasku wstgowym i zaobserwuj, jak zmienia si podgld (w polach edycji odstpw kolumn i wierszy mona wpisywa wartoci ujemne). przed zakoczeniem polecenia kliknij ikon Opcje wzoru (Pattern Options, pierwsza z lewej w pasku wstgowym). Pojawi si okno przedstawione na rysunku 2.51. Rysunek 2.51. Opcje wzoru prostoktnego

W lewej grnej czci okna widoczne s dwa przyciski opcji: Wzr przyrostowy (Incremental array) i Dopasuj do prostokta (Fit to rectangle). Wybranie pierwszego (ustawienie domylne) powoduje, e wzr zostaje zdefiniowany poprzez podanie liczby wierszy i kolumn oraz odstpw midzy nimi. Wielko wzoru (tzn. szeroko i wysoko obszaru zajmowanego przez wzr) jest zatem wynikowa. Po wybraniu drugiej opcji definiuje

si (poprzez narysowanie prostokta po zamkniciu okna opcji) wielko obszaru zajmowanego przez wzr. Wynikowe s zatem przy zadanej liczbie wierszy i kolumn odstpy midzy nimi. W lewej dolnej czci okna widoczna jest lista oraz przyciski suce do okrelania, czy wiersze lub kolumny maj by przesunite wzgldem siebie i jeli tak jaka ma by warto tego przesunicia. Sprbuj poeksperymentowa z tymi opcjami z prawej strony wywietlany jest podgld. kliknij przycisk OK w oknie opcji, a nastpnie Zakocz (Finish) w pasku wstgowym. Wzr zostanie utworzony. cofnij ostatni czynno tak, aby na ekranie pozosta tylko element wzorcowy. Zaznacz go i wywoaj polecenie Wzr koowy (Circular Pattern). Zobaczysz zmieniajcy si dynamicznie przy poruszaniu mysz podgld. Kliknij w pasku wstgowym ikon Opcje wzoru i zapoznaj si z oknem moesz zmieni parametry. Zamknij okno opcji i utwrz wzr. Liczba elementw we wzorze i ich odstpy nie s istotne wane jest tylko, aby elementw tych byo co najmniej 3 lub 4. sprbuj wskaza dowolny element wzoru. Jeeli podwietlone zostan wszystkie elementy, to znaczy, e w opcjach narzdzia zaznaczania (bya o nim mowa na pocztku tego rozdziau) wybrana jest opcja Grupa (Top Down). Aby wskaza pojedynczy element wzoru, naley w pasku wstgowym narzdzia zaznaczania klikn ikon Pojedyncze (Bottom Up). po wskazaniu dowolnego elementu we wzorze sprbuj go zmodyfikowa przecigajc uchwyt (w zalenoci od tego, jaki to jest element, moesz zmieni rne parametry, np. dugo odcinka czy promie okrgu. Moesz take przemieci element). Zauwaysz, e zmiana pojedynczego elementu we wzorze nie wpywa na pozostae. Dotyczy to jednak tylko moduu Draft w przestrzeni jest inaczej.

Przejdziemy teraz do drugiej grupy elementw sucych do operowania elementami na rysunku.

Przesuwanie i kopiowanie, obrt, odbicie lustrzane

Skasuj ca zawarto ekranu, a nastpnie narysuj pionowy odcinek i okrg, jak na rysunku 2.52 (linie cige). Rysunek 2.52. Polecenie Przenie punkt bazowy: rodek okrgu; punkt docelowy: rodek odcinka

kliknij ikon polecenia Przenie (Move). Program poprosi o wskazanie elementw, ktre maj zosta zmodyfikowane. Wska okrg. Przy wskazywaniu elementw do przesunicia obowizuj zasady opisane w podrozdziale Narzdzie zaznaczania, tzn. np. aby wskaza kilka elementw naley wskazywa je naciskajc jednoczenie klawisz Ctrl. Po zakoczeniu

wskazywania elementw program zapyta o punkt bazowy przesunicia.12 Przesunicie w Solid Edge definiuje si poprzez zadanie wektora, a wic podanie jego wsprzdnych X i Y. Punkt bazowy naley rozumie jako pocztek wektora okrelajcego przesunicie. Jeeli chcesz przesun jaki obiekt o zadan warto (dane X i Y), to jako punkt bazowy moesz wskaza dowolny punkt na rysunku nie ma to znaczenia, gdy o przesuniciu zadecyduj i tak wsprzdne wektora. Inaczej przedstawia si sprawa, gdy zaley Ci na konkretnym punkcie docelowym, np. chcesz przemieci okrg tak, aby znalaz si na rodku odcinka (patrz rysunek 2.52). W takim przypadku punktem bazowym bdzie rodek okrgu, docelowym za rodek odcinka. zwr uwag na ikon Kopiuj (Copy) pierwsz z lewej w pasku wstgowym. Gdy jest ona wyczona (ustawienie domylne, tak jak na rysunku 2.53) obiekt jest przesuwany, gdy wczona kopiowany. Dotyczy to wszystkich polece z omawianej grupy, z wyjtkiem rozcigania. Rysunek 2.53. Pasek wstgowy polecenia Przenie w pasku wstgowym znajduj si te trzy pola edycji. Pierwsze z nich Przyrost odlegoci (Step Distance) suy do definiowania wartoci kroku, o jaki mog zmienia si skokowo wsprzdne X i Y w czasie poruszania mysz. Na rysunku wida, e wartoci w polach X i Y s wielokrotnociami przyrostu odlegoci. Jak widzisz, definiowanie przesunicia moe przebiega na dwa sposoby: za pomoc myszy lub wpisania wartoci przesunicia w pasku wstgowym. W tym drugim przypadku musisz jednak wskaza stron przesunicia. Dzieje si tak dlatego, e jako wartoci X i Y nie mona wprowadza liczb ujemnych. Wpisanie np. w polu X 75 mm oznacza, e chcesz przesun obiekt o 75 mm w prawo lub w lewo. Przesuwa i kopiowa elementy na rysunku mona jeszcze jednym sposobem: przecigajc mysz. Wykorzystywae ju zreszt t metod przy wiczeniach dotyczcych relacji. Jeeli przecigajc element trzymasz jednoczenie wcinity klawisz Ctrl, element ten jest kopiowany (obok kursora pojawia si wtedy may znaczek +). Sposb ten jest szybszy, wad jego jednak jest brak moliwoci dokadnego okrelenia przesunicia. Nadaje si wic jedynie do przyblionego rozmieszczenia elementw na rysunku. kliknij ikon kolejnego polecenia z omawianej grupy: Obr (Rotate). Tak jak poprzednio, program poprosi o wskazanie elementw do modyfikacji. Wska okrg i odcinek. Zwr uwag na ikon Kopiuj w pasku wstgowym. Domylne ustawienia tej ikony s rne dla rnych polece omawianej grupy, dlatego naley zawsze sprawdzi, czy jest ona wczona, czy wyczona. po wskazaniu elementw program poprosi o wskazanie rodka obrotu. Wska dolny koniec odcinka. program prosi teraz o podanie punktu pocztku obrotu. Obrt w Solid Edge definiowany jest przez okrelenie dwch ramion kta, o jaki chcemy obrci elementy. Punkt pocztku obrotu to punkt okrelajcy pierwsze rami bdzie ono lini przechodzc przez rodek obrotu i ten

12

Moesz wykona opisane czynnoci w odwrotnej kolejnoci: najpierw zaznaczy elementy, a nastpnie klikn ikon polecenia. Wtedy bezporednio po klikniciu ikony program zapyta o punkt bazowy.

wanie punkt. Zauwa, e masz do dyspozycji IntelliSketch np. na rysunku 2.54 pomaga on ustawi pierwsze rami kta dokadnie w poziomie. Rysunek 2.54. IntelliSketch pomaga zdefiniowa dokadn warto pocztkowego kta obrotu

ostatni dan, o jak prosi program jest punkt koca obrotu. Definiuje si go podobnie jak punkt pocztku obrotu przez kliknicie wybranego punktu lub obiektu (rysunek 2.55). Moesz rwnie wpisa warto kta obrotu w pasku wstgowym. W takim przypadku bdziesz musia podobnie jak przy przesuniciu wskaza stron obrotu. Rysunek 2.55. Dynamiczny podgld obrconego elementu uatwia okrelenie kta obrotu

Jedno z pl w pasku wstgowym nosi by moe nieco niejednoznaczn nazw Kt pooenia (Position Angle). Jest to po prostu kt nachylenia linii czcej kursor ze rodkiem obrotu (jak byo to ju wspomniane, kty w Solid Edge liczone s od osi OX przeciwnie do ruchu wskazwek zegara). Oczywicie, kt pooenia zmienia si w czasie poruszania mysz. Zauwaye zapewne podobiestwa pomidzy definiowaniem przesunicia i obrotu. W obu przypadkach mona to zrobi mysz lub podajc wartoci w pasku wstgowym. Zastosowana metoda zaley od konkretnego przypadku: jeeli chcesz np. spowodowa, aby obrcony pod dowolnym by moe niewymiernym ktem trjkt mia po obrocie jeden bok poziomy, jedyn metod jest wprowadzanie danych za pomoc myszy przy wykorzystaniu IntelliSketch-a. Przykad ten jako dobra ilustracja moliwoci polecenia Obr pokazany jest na rysunku 2.56. rodek obrotu i punkt pocztkowy naley wskaza jak na rysunku, za aby zdefiniowa kt obrotu naley tak ustawi kursor, aby wywietlony zosta obok niego znak relacji poziomoci.

Rysunek 2.56. Obrt trjkta nachylonego pod dowolnym ktem IntelliSketch pomaga ustawi duszy bok dokadnie w poziomie

Z powyszych przykadw wida, e podobnie jak w przypadku innych polece te same efekty mona uzyska w Solid Edge rnymi metodami. Metod naley wic dostosowa do konkretnego przypadku. Warto stara si korzysta z narzdzi pomocniczych, jak IntelliSketch czy SketchPoint (bdzie o nim mowa w dalszej czci rozdziau). Przyspiesza to prac dziki zmniejszeniu liczby wymaganych interakcji. Polecenie Odbicie lustrzane (Mirror) sprbuj przewiczy sam nie powinno nastrczy zbyt duych trudnoci. Pamitaj, e w pasku stanu program wywietla cay czas informacje i zapytania. Staraj si te korzysta z IntelliSketch-a. Przyda si on np. wtedy, gdy bdziesz chcia wybrane elementy odbi wzgldem linii poziomej lub pionowej.

Skalowanie i rozciganie
Kolejne polecenie Skala (Scale) suy do zmiany skali wszystkich wskazanych elementw. Naley pamita, e nie jest to zmiana podziaki rysunku, tylko zmiana wymiarw! W jaki sposb zmienia podziak rysunku dowiesz si w dalszej czci tego rozdziau, przy omawianiu polecenia Widok szkicowy. Polecenie Skala rwnie moesz przewiczy we wasnym zakresie. Kolejno czynnoci oraz ikony i pola paska wstgowego s podobne, jak w przypadku pozostaych polece omawianej grupy. Komentarza moe wymaga jedynie ostatnie pole: Odniesienie (Reference). Jest to dugo dynamicznej linii czcej punkt rodka skali z kursorem, przy ktrej wspczynnik skali jest rwny 1 (patrz rysunek 2.57). Rysunek 2.57. Gdy dugo dynamicznej linii czcej kursor ze rodkiem skali jest rwna wartoci odniesienia, wspczynnik skali jest rwny 1

Ostatnim poleceniem z omawianej grupy jest Rozcignij (Stretch). Suy ono do zmiany wymiarw elementw wskazanych za pomoc okna poprzez ich rozciganie. Na rysunku 2.58 pokazany jest przykad zastosowania tego polecenia. Naley zwrci uwag na jedn rzecz: w wyniku jego zastosowania nie moe nastpi zmiana typu obiektu. Oznacza to, e mona opisywanym poleceniem zmienia odcinki czy uki, ale nie jest moliwe np. rozcignicie okrgu w elips. Rysunek 2.58. Przykad zastosowania polecenia Rozcignij

Zmiana waciwoci elementw

Do tej pory wszystkie rysunki tworzye przy pomocy jednej linii domylnie w Solid Edge jest to linia gruba (0.7 mm), ciga, w kolorze czarnym. Narysowane elementy nie podlegay za pniej adnym zmianom. Oczywicie, istnieje moliwo zmiany dowolnych waciwoci elementw na rysunku linii, okrgw, zaokrgle, osi itp. Mona to robi indywidualnie dla poszczeglnych elementw lub dla caych ich grup. Zagadnieniem tym zajmiemy si w niniejszym podrozdziale. Kady element jest rysowany okrelonym stylem linii. Na waciwoci stylu linii skadaj si: kolor, typ linii (ciga, osiowa) oraz jej grubo. Po wywoaniu dowolnego polecenia rysunkowego i niektrych pomocniczych (np. Zaokrglenie) pojawia si pasek wstgowy. Cz ikon i pl edycji jest zalena od polecenia, ale pierwsze elementy z lewej lista i trzy ikony s zawsze takie same. S to w kolejnoci: lista wyboru stylu linii oraz ikony wyboru koloru, typu i gruboci linii. Rysunek 2.59. Pierwsze cztery elementy paska wstgowego s wsplne dla wszystkich polece rysunkowych i niektrych pomocniczych kliknij ikon dowolnego polecenia rysunkowego (linia, okrg). W pasku wstgowym rozwi list i wybierz styl linii np. Center.13 W ten sposb okrelasz jednoczenie wszystkie trzy parametry s one jednoznacznie przypisane do stylu linii. Moesz jednak zmienia je indywidualnie. kliknij ikon Kolor linii (Line Color) i wybierz dowolny kolor, np. czerwony.

13

Przykadowe nazwy i waciwoci stylw odpowiadaj stylom domylnym, ktre uytkownik ma do dyspozycji po zainstalowaniu Solid Edge. Jeeli pracujesz na komputerze, na ktrym kto ju wczeniej stworzy wasne style lub zmodyfikowa domylne, ich nazwy i waciwoci mog by inne.

narysuj element. Zosta on stworzony przy uyciu stylu Center z tym, e kolor zosta nadany mu indywidualnie. W podobny sposb jak kolor mona zmieni rwnie pozostae parametry.

Wiesz ju, jak decydowa o waciwociach elementw w momencie ich rysowania. Czsto jednak zdarza si, e chcesz zmieni waciwoci obiektw ju narysowanych. narysuj teraz kilka dowolnych elementw. Wska jeden z nich. Pojawi si pasek wstgowy, dokadnie taki sam, jak w czasie rysowania danego elementu. Moesz teraz modyfikowa wskazany obiekt za pomoc paska wstgowego tak samo jak w momencie jego tworzenia. zaznacz kilka elementw. Znw pojawi si pasek wstgowy. Moesz teraz zmieni waciwoci kilku elementw na raz. Jeeli s one tego samego typu (np. tylko linie, tylko okrgi) moesz zmienia wszystkie parametry waciwe dla danego typu (np. dugoci linii). Jeeli s to rne obiekty (np. linie i okrgi) bdziesz mg modyfikowa tylko parametry wsplne dla obu typw, tzn. styl linii, jej kolor, typ i grubo. wska teraz dowolny element i nacinij prawy przycisk myszy. Pojawi si menu podrczne wybierz z niego polecenie Waciwoci (Properties). Pojawi si okno Waciwoci elementu (Element Properties, rysunek 2.60). W pierwszej karcie (Informacje Info) znajduj si oglne dane dotyczce elementu; cz z nich (np. wsprzdne punktw charakterystycznych) moe by edytowana. Karta druga (Format) umoliwia modyfikacj poszczeglnych parametrw dotyczcych linii, ktr narysowany jest element, podobnie jak lista i ikony paska wstgowego. Rysunek 2.60. Okno waciwoci elementu (w tym przypadku elipsy) umoliwia odczyt i edycj parametrw elementu

W oknie waciwoci znajduje si jeszcze jedna karta: Uytkownik (User). Suy ona do przypisywania obiektom na rysunku indywidualnych parametrw, definiowanych przez uytkownika. Elementy typu linia czy okrg najprociej jest modyfikowa je za pomoc paska wstgowego. W przypadku jednak np. wymiarw do wikszoci opcji nie ma dostpu za porednictwem paska. Okno waciwoci zawiera wtedy nie trzy, ale np. osiem kart, za pomoc ktrych mona zmienia kilkadziesit parametrw stylu danego elementu. Moe si zdarzy, e chcemy zmieni jaki parametr dla wszystkich elementw danego typu. Przykadowo: po wydrukowaniu rysunku stwierdzamy, e za maa jest rnica gruboci pomidzy liniami cienkimi i grubymi dobrze byoby te ostanie zmieni z 0.5 na 0.7 mm. Mona to zrobi za pomoc jednego polecenia, zmieniajc waciwoci caego stylu.

narysuj kilka dowolnych elementw jednym stylem, np. Visible. Wywoaj z gwnego menu polecenie [Format] [Styl] (Format Style). Pojawi si okno dialogowe przedstawione na rysunku 2.61. Rysunek 2.61. Okno Styl

zamierzasz modyfikowa styl linii. Z listy Typ stylu (Style type) wybierz zatem opcj Linia (Line). Za pomoc tego samego okna moesz modyfikowa rwnie style wymiarowania, tekstu i wypenie. jeeli w Twoim rysunku istnieje bardzo duo stylw linii moesz w licie w lewej dolnej czci okna wybra opcj Style w uyciu (Styles in use). Powoduje ona wywietlenie nazw tylko tych stylw, ktre s zastosowane w rysunku. wybierz styl, ktrym narysowae elementy i kliknij przycisk Modyfikuj (Modify). Pojawi si kolejne okno. W jego drugiej karcie (Oglne General) zmie wybrany parametr.

Uwaga: modyfikacja waciwoci dla caego stylu nie dziaa na te elementy, dla ktrych dana waciwo zostaa zmieniona indywidualnie. Inaczej mwic Solid Edge traktuje waciwoci okrelane indywidualnie nadrzdnie w stosunku do globalnych. Przykadowo: jeeli narysujesz pi linii stylem Visible (czarna, ciga, 0.7 mm), a nastpnie zmienisz dwm z nich kolor na czerwony, to po zmianie koloru caego stylu na zielony otrzymasz trzy linie zielone, za dwie pozostan czerwone ich zmiana koloru stylu nie bdzie ju dotyczy. Do modyfikowania i tworzenia wasnych stylw wrcimy jeszcze kilkakrotnie. Jest to bardzo istotne zagadnienie, ktrego dobre opanowanie znacznie przyspiesza prac w Solid Edge. Modyfikowanie elementw polega nie tylko na zmianie ich wygldu (kolor, typ linii), ale take pooenia i wymiarw. Mona to zrobi na dwa sposoby: przecigajc uchwyt lub cay obiekt (z tym sposobem ju si zapoznalimy) lub modyfikujc wymiary.

Wymiarowanie i opisywanie rysunku

Dostpne w Solid Edge polecenia wymiarowania i opisywania pozwalaj na stworzenie dokumentacji zgodnej z dowolnym standardem moe by to norma ISO, DIN, ANSI, PN itd., lub standard zdefiniowany przez uytkownika. Mona tworzy dowolne wymiary, wprowadza ich tolerancje w dowolnej formie czy dodawa prefiksy, sufiksy itd. do liczb okrelajcych warto wymiaru. Solid Edge zawiera te zgodn z norm ISO bibliotek oznacze chropowatoci powierzchni, odchyek ksztatu i pooenia oraz pocze spawanych.

W biecym podrozdziale opisana jest wikszo polece wymiarowania dostpnych w Solid Edge. Niektre, bardzo rzadko stosowane opcje pominito, za niektre (np. wymiarowanie gwintw, tabela otworw) opisane s w rozdziale 5.

Wymiarowanie
Ikony polece wymiarowania przedstawione s na rysunku 2.62. Rysunek 2.62. Polecenia wymiarowania Ikony te su w kolejnoci do wywoywania nastpujcych polece: 1. SmartDimension narzdzie do wymiarowania pojedynczych elementw, ktre mona wskaza jednym klikniciem, jak dugo odcinka, promie uku, rednica okrgu, nachylenie odcinka, dugo uku. Odlego midzy (Distance between) wymiarowanie odlegoci midzy dwoma wskazanymi punktami. Linia wymiarowa moe by pionowa, pozioma, moe wskazywa najkrtsz moliw odlego midzy wskazanymi punktami lub przebiega pod dowolnym, okrelonym przez uytkownika ktem. Kt midzy (Angle between) wymiarowanie ktw. Wsprzdne (Coordinate Dimension) wymiarowanie za pomoc wsprzdnych w stosunku do okrelonego wczeniej pocztku ukadu rednica powkowa (Symmetric Diameter) wymiarowanie rednic powkowych, np. na pprzekrojach pwidokach.

2.

3. 4. 5.

Aby zapozna si z poszczeglnymi poleceniami wymiarowania, wykonamy kilka wicze.

Wymiarowanie pojedynczych elementw SmartDimension

sprawd, czy wczona jest opcja Zachowaj relacje. Narysuj figur przedstawion rysunku 2.63 (dokadne wymiary nie s istotne). Kliknij ikon polecenia SmartDimension. Pojawi si pasek wstgowy. Sprawd, czy wcinita jest w nim ikona Sterujcy (Driving)14, tak, jak na rysunku 2.64. Kliknij poziomy, dolny bok narysowanej figury. Uwaga: jeeli ikona Sterujcy jest nieaktywna, znaczy to, e wyczona jest opcja Zachowaj relacje naley j w takim przypadku wczy.

14

Pojcie wymiarw sterujcych i wynikowych zostanie wyjanione w dalszej czci podrozdziau.

Rysunek 2.63. Wymiarowanie poleceniem SmartDimension

Rysunek 2.64. Przed wiczeniem powinna by wczona ikona Sterujcy po klikniciu boku pojawi si dynamiczny podgld wymiaru. Poruszajc mysz ustaw lini wymiarow w danej pozycji (zauwa, e gdy przesuwasz kursor w prawo i w lewo zmienia si rwnie pooenie ramki symbolizujcej liczb wymiarow). Nacinij lewy przycisk myszy aby zaakceptowa wybrane pooenie wymiaru. bezporednio po wstawieniu wymiaru aktywne jest pole jego edycji w pasku wstgowym. Moesz teraz od razu wprowadzi now warto wymiaru pocignie to za sob zmian wymiarowanego elementu. Warto korzysta z tej moliwoci jeeli wymiarujesz szkic narysowany w sposb przybliony wtedy jednoczenie wprowadzasz wymiary i nadajesz im dokadn, dan warto. kliknij zaokrglone naroe figury. W pasku wstgowym uaktywni si cztery ikony (patrz rysunek 2.65). Moesz teraz wymiarowa uk na cztery sposoby: gdy klikniesz pierwsz ikon z lewej zwymiarowana zostanie dugo uku, gdy drug kt zakrelany przez uk, trzeci (ustawienie domylne) promie uku, gdy czwart jego rednica. Rysunek 2.65. Poleceniem SmartDimension mona wymiarowa uki na cztery sposoby kliknij ukony odcinek, powstay w wyniku cicia prawego grnego naroa. Pojawi si dynamiczny podgld wymiaru, przy czym linia wymiarowa jest rwnolega do wskazanego odcinka. Nacinij teraz klawisz Shift i (trzymajc klawisz wcinity) porusz mysz. Teraz linia wymiarowa jest pionowa lub pozioma, w zalenoci od tego, gdzie znajduje si kursor. w pasku wstgowym domylnie wcinita jest ikona Dugo (Length).Wcinij ikon Kt (Angle). Teraz moesz wymiarowa kt nachylenia wskazanego odcinka. Zauwa, e uaktywnia si ikona Dopenienie (Complement) umoliwiajca przeczenie si na wymiarowanie dopenienia kta widocznego na podgldzie wymiaru.

Rysunek 2.66. Wczenie ikony Dopenienie pozwala na wymiarowanie dopenienia kta narysuj okrg i uk, jak na rysunku 2.67. Uywajc polecenia SmartDimension postaraj si zwymiarowa je tak, jak jest to przedstawione na rysunku. Rysunek 2.67. Wymiarowanie okrgw i ukw poleceniem SmartDimension

Po klikniciu okrgu domylnie wczy si wymiarowanie rednicy. Rne pooenia wymiaru (wewntrz okrgu, na zewntrz) i linii wymiarowej (ukona, pionowa) uzyskuje si poruszajc mysz i akceptujc widoczny na podgldzie wymiar. Aby zwymiarowa promie okrgu naley przeczy si w pasku wstgowym na wymiarowanie promienia. Aby uzyska zaamanie oznaczenia promienia uku naley w pasku wstgowym klikn ikon Odsunicie (Jog). Rysunek 2.68. Ikona Odsunicie umoliwia dodawanie zaamania przy wymiarowaniu promieni Po wykonaniu ostatniego wiczenia najprawdopodobniej zauwaysz, e niektre wymiary maj inny kolor ni pozostae.15 Wyjanimy to w dalszej czci tego podrozdziau. Jeeli po wstawieniu wymiaru chcesz zmieni jego warto lub pooenie, postpujesz podobnie jak w przypadku obiektw rysunkowych linii, okrgu itp. Najpierw wskazujesz wymiar, a nastpnie zmieniasz jego pooenie (przecigajc mysz) lub warto (wpisujc now w odpowiednim polu paska wstgowego). Podobna zasada obowizuje przy modyfikacji wszystkich obiektw w Solid Edge, zarwno bryowych, jak i rysunkowych: najpierw wskazuje si element do zmodyfikowania, a nastpnie wprowadza zmiany wikszo za porednictwem paska wstgowego. Zauwa, e przy przemieszczaniu wymiaru za pomoc przecigania mysz moesz zmienia pooenie zarwno linii wymiarowej, jak i po uchwyceniu w odpowiednim miejscu liczby okrelajcej warto wymiaru. Po zmianie wartoci wymiaru zmodyfikowany zostaje rwnie wymiarowany element. Ta metoda zmiany wielkoci obiektw jest bardzo czsto stosowana w Solid Edge zwaszcza przy pracy w przestrzeni.

Wymiarowanie odlegoci midzy dwoma punktami

Do tej pory wymiarowae pojedyncze elementy. Czsto jednak trzeba wprowadzi wymiar okrelajcy odlego pomidzy dwoma rnymi elementami. W takiej sytuacji SmartDimension nie moe by zastosowany trzeba skorzysta z polecenia Odlego midzy. Zastosowanie tego polecenia przewiczymy na przykadzie wymiarowania fragmentu wau. Zacznij od stworzenia

15

Bdzie tak, o ile nie zostay wczeniej zmienione domylne ustawienia kolorw wymiarowania.

szkicu przedstawionego na rysunku 2.69. Dokadne wymiary nie s istotne, staraj si jedynie zachowa proporcje i oczywicie symetri. Rysunek 2.69. Fragment wau

Poniewa jest to pierwszy fragment rzeczywistej dokumentacji, jaki bdziesz wykonywa w Solid Edge, otrzymasz kilka porad praktycznych: zacznij od osi symetrii, a nastpnie narysuj zarys wau bez zaokrgle i ci. Na rysunku 2.22. jest on naszkicowany przerywana lini, odsunit o kilka mm od krawdzi wau. Pamitaj o stosowaniu rnych stylw linii dla osi i wau. Moesz oczywicie modyfikowa poszczeglne parametry linii rysujc wszystkie elementy tym samym stylem, ale ten sposb nie jest godny polecenia utrudnia pniejsz modyfikacj rysunku. dodaj zaokrglenia, a nastpnie odbij zarys wzgldem osi symetrii. Nie zapomnij o wczeniu opcji Kopiuj w pasku wstgowym polecenia odbicia lustrzanego. dorysuj brakujce pionowe odcinki. dodaj cicie (sfazowanie) na kocu wau. narysuj rowek na wpust. Najlepiej jest to zrobi rysujc dwa rwne okrgi, czc je liniami stycznymi w punktach charakterystycznych (na godzinie 6 i 12), a nastpnie usuwajc niepotrzebne, wewntrzne fragmenty okrgw (na rysunku s one zaznaczone przerywan lini).

Przystp teraz do wymiarowania rysunku. Najpierw, korzystajc ze znanego ju polecenia SmartDimension, wprowad wymiary przedstawione na rysunku 2.70. Zapoznaj si przed tym z uwagami poniej rysunku. Twoje wymiary bd prawdopodobnie miay inn dokadno domylnie wynosi ona 0.01 mm. Zagadnieniem tym zajmiemy si w dalszej czci tego podrozdziau. Rysunek 2.70. Wymiarowanie wau SmartDimension

Przy wymiarowaniu promieni oznaczenie R jest wprowadzane automatycznie. Symbole rednic musisz jednak wstawi sam po wskazaniu odcinka program nie jest w stanie rozpozna, e jest to rzut krawdzi wau. Wszystkie dopiski (prefiksy, sufiksy, oznaczenia itp.) wprowadza si za

pomoc jednego okna dialogowego. Po klikniciu ikony wymiarowania lub po klikniciu odcinka, gdy pojawi si dynamiczny podgld wymiaru, kliknij ikon Prefiks (Prefix) w pasku wstgowym (rysunek 2.71). Pojawi si okno dialogowe przedstawione na rysunku 2.72. Rysunek 2.71. Ikona Prefiks suy do wprowadzania dopiskw do liczb wymiarowych (np. symboli rednicy) Rysunek 2.72. Okno Prefiks wymiaru (Dimension Prefix)

W poszczeglnych polach tego okna moesz wpisywa dowolny tekst16 lub wstawia symbole. Najczciej stosowane symbole (m.in. rednicy i stopnia) dostpne s za porednictwem ikon zgrupowanych w lewej grnej czci okna. Aby doda do wymiaru symbol kliknij po prostu odpowiedni ikon, gdy kursor znajduje si w polu Prefiks. Nie przejmuj si tym, e w polu pojawi si jaki dziwny kod np. w przypadku rednicy bdzie to %DI, jak na rysunku. Symbol dodany do wymiaru bdzie wyglda prawidowo. Po wprowadzeniu danego tekstu lub symbolu masz trzy moliwoci: klikn przycisk Zastosuj (Apply). Spowoduje to dodanie tekstw czy symboli do wymiaru bez zamykania okna. klikn przycisk Zamknij (Close). Okno zostanie zamknite bez dodawania tekstu i symboli. klikn OK. Teksty i symbole zostan dodane, a okno zamknite.

Przy wprowadzaniu kolejnych wymiarw zauwaysz, e program pamita wprowadzony prefiks. Jest to wygodne, poniewa wystarczy go wprowadzi raz, aby zwymiarowa ca grup podobnych obiektw. Niestety, naley pamita o tym, eby wyczy prefiks czy tekst gdy skoczymy wymiarowa np. rednice, aby niepodany symbol nie pojawia si w nastpnych wymiarach. Podobnie jak symbole rednic naley wprowadzi oznaczenie cicia. Wymiar 2 mm zostanie oczywicie wstawiony automatycznie, za dopisek x 45 naley wstawi jako sufiks zostanie on wtedy wstawiony za liczb wymiarow. Piszc o dodawaniu rnego rodzaju dopiskw do liczb wymiarowych warto wspomnie o poytecznym narzdziu Kopiarce prefiksu (Prefix Copier), dostpnym z menu [Format]. Suy ono do kopiowania prefiksw, sufiksw, tolerancji itp. z jednego wymiaru do drugiego. Po wywoaniu polecenia w pasku wstgowym pojawia si lista, za pomoc ktrej okrela si, czy

W polu Subfiks moesz wprowadza tekst skadajcy si z kilku wierszy. Przejcie do kolejnego wiersza nastpuje po naciniciu klawiszy Shift Enter. W pozostaych polach mona wprowadza tekst skadajcy si tylko z jednej linii.

16

kopiowany ma by prefiks, typ wymiaru17 czy jedno i drugie. Nastpnie naley wskaza wymiar, z ktrego kopiujemy, a na kocu wymiar do ktrego chcemy kopiowa. Liczby i strzaki wymiaru cicia (2 x 45) oraz jednej ze rednic ( 60) znajduj si na zewntrz pomocniczych linii wymiarowych. W przypadku wymiarw, w ktrych odlego midzy liniami pomocniczymi jest maa w porwnaniu z dugoci strzaki nastpuje to automatycznie. W przeciwnym razie strzaki naley przestawi rcznie. Po wstawieniu wymiaru wska (narzdziem zaznaczania!) dowoln strzak, a nastpnie sprbuj j przecign na drug stron konturu lub pomocniczej linii wymiarowej. Teraz naley poda dugoci poszczeglnych czci wau, aby Twj szkic wyglda tak, jak na rysunku 2.73. W tym celu wykonaj nastpujce czynnoci: Rysunek 2.73. Wymiarowanie wau polecenie Odlego midzy

kliknij ikon polecenia wymiarowania Odlego midzy. Sprawd, czy w licie w pasku wstgowym wybrana jest opcja Poziomo / Pionowo (Horizontal / Vertical), a nastpnie wska dowolny punkt na pionowym odcinku, ktry bdzie stanowi wspln podstaw wymiarw (pierwszy z prawej narysowany lini cig). Rysunek 2.74. Rne opcje polecenia Odlego midzy umoliwiaj umieszczanie wymiaru pod dowolnym ktem

wska dowolny punkt na odcinku wyznaczajcym drug krawd tej czci wau, w ktrej znajduje si rowek (drugi odcinek z prawej). Pojawi si podgld wymiaru (na rysunku jest to wymiar 90 mm. Rowek wpustowy i jego usytuowanie zwymiarujesz pniej). Ustaw wymiar w danym pooeniu i kliknij, aby je zaakceptowa. Linia wymiarowa jest pozioma wynika to z opcji ustawionej w pasku wstgowym.

17

Typ wymiaru okrela np. czy jest to wymiar tolerowany i jeli tak w jaki sposb. W takim przypadku skopiowanie typu wymiaru oznacza skopiowanie tolerancji. W jaki sposb toleruje si wymiary dowiesz si z dalszej czci rozdziau.

kliknij dowolny punkt na kolejnym pionowym odcinku. Porusz mysz w gr i w d zauwaysz, e w zalenoci od pooenia kursora tworzony jest acuch wymiarowy lub dwa wymiary o wsplnej podstawie. Kliknij taki punkt, aby powstay dwa wymiary jak na rysunku. kliknij punkt na ostatnim odcinku, na kocu wau. Znw masz moliwo wyboru utwrz kolejny wymiar od wsplnej podstawy. kliknij teraz dowolny punkt na poziomym odcinku (krawdzi zarysu wau) nad rowkiem wpustowym. Pojawi si komunikat Umieszczenie wymiaru nie jest moliwe (The dimension cannot be placed). Dzieje si tak dlatego, e po zwymiarowaniu pierwszej wielkoci za pomoc polecenia Odlego midzy program stara si tworzy albo acuch, albo wymiarowa od wsplnej podstawy. Podstaw t jest wanie element lub punkt wskazany jako pierwszy. Jeeli po zwymiarowaniu kilku elementw wskaesz obiekt, ktry nie moe by zwymiarowany w biecym acuchu lub od wsplnej podstawy pojawia si wspomniany wyej komunikat. Aby przerwa taki cykl wprowadzania wymiarw wystarczy nacisn prawy przycisk myszy przerywa to biecy acuch wymiarowania, ale nie przerywa polecenia. Moesz wic natychmiast przystpi do wymiarowania nastpnych elementw. Reasumujc: po pojawieniu si komunikatu Umieszczenie wymiaru nie jest moliwe naley zaakceptowa go przyciskiem OK i nacisn prawy przycisk myszy, a nastpnie kontynuowa wymiarowanie. Minimalna odlego midzy liniami wymiarw wprowadzonych jednym poleceniem jest staa dla danego stylu wymiarowania. Zauwa, e wymiary takie (na rysunku 2.73 s to 90, 110 i 140 mm) s ze sob powizane. Przemieszczajc pierwszy z nich powodujesz automatycznie zmian pooenia pozostaych. Te z kolei mog by przemieszczane tylko w ograniczonym zakresie, tak, aby odlego midzy liniami wymiaru przemieszczanego i lecego powyej nie bya mniejsza od ustalonej wartoci.

Zwymiarujesz teraz dugo i pooenie rowka wpustowego. kliknij ikon polecenia Odlego midzy (jeeli nie jest ono aktywne). W pasku wstgowym zmie w licie rozwijanej opcj z Poziomo / Pionowo na Przez 2 punkty (By 2 Points). Suy ona do tworzenia wymiarw prostopadych lub rwnolegych do teoretycznej linii czcej dwa wskazane punkty. Jeeli jednak wymiarujc uki lub okrgi wskaesz zamiast rodkw punkty na ich obwodach, zwymiarowana zostanie odlego miedzy stycznymi do nich, prostopadymi do linii czcej rodki. W zalenoci od tego, czy wskaesz punkty na bliszych sobie, wewntrznych czciach okrgw, czy na zewntrznych zwymiarowana zostanie odlego midzy stycznymi do tych czci okrgw. Moliwe s te kombinacje wskaza przykadem jest wymiar oznaczony na rysunku 2.75 gwiazdk.

Rysunek 2.75. Polecenie Odlego midzy, opcja Przez 2 punkty

kliknij uk na lewym kocu rowka wpustowego (nie jego rodek!), a nastpnie uk na prawym kocu. Wybierz pooenie wymiaru i kliknij, aby je zaakceptowa. wska dowolny punkt na pionowej linii, od ktrej chcesz wymiarowa pooenie rowka i zaakceptuj pooenie wymiaru. nacinij prawy przycisk myszy, aby przerwa acuch.

Opisywane polecenia ma jeszcze trzeci, stosunkowo najrzadziej stosowan opcj Uyj osi wymiaru (Use Dimension Axis). Suy ona do wprowadzania wymiarw, ktrych linia wymiarowa jest rwnolega lub prostopada do zadanej linii. Naley w tym celu: wybra z listy w pasku wstgowym opcj Uyj osi wymiaru klikn ikon O wymiaru (Dimension Axis, na lewo od listy) klikn lini majc by osi wymiaru, a nastpnie wskaza punkty, midzy ktrymi ma by wstawiony wymiar.

Uwaga: wymiarowania za pomoc opisywanej opcji nie naley myli z pochylaniem linii pomocniczych pod zadanym ktem, stosowanym np. przy wymiarowaniu klinw. Tym zagadnieniem zajmiemy si w dalszej czci niniejszego podrozdziau.

Wymiary sterujce i wynikowe

Zauwaye ju zapewne kilkakrotnie, e niektre wymiary po wstawieniu przyjmuj inny kolor ni pozostae. Dzieje si tak wtedy, gdy przewymiarujesz rysunek. Solid Edge dzieli wymiary na sterujce (Driving) i wynikowe (Driven) i oznacza je rnymi kolorami. Wymiary sterujce to te, ktrych modyfikacja pociga za sob zmian wymiarowanego elementu. Wynikowe zmieniaj si, gdy modyfikacji ulega wymiarowany element. Aby lepiej zrozumie rnice midzy wymiarami sterujcymi i wynikowymi wykonaj nastpujce wiczenie: narysuj prostokt o wymiarach ok. 150 x 100 mm. Duszy bok zwymiaruj wymiarem sterujcym (przy wczonej ikonie Sterujcy w pasku wstgowym patrz rysunek 2.64), krtszy wynikowym (przy wyczonej ikonie).

wska wymiar duszego boku i zmie za pomoc paska wstgowego jego warto na np. 170 mm. Wymiarowany odcinek zmieni swoj dugo. sprbuj teraz zmieni dugo tego samego, duszego boku wskazujc nie wymiar, ale sam bok i wpisujc now warto w polu edycji w pasku wstgowym. Okae si to niemoliwe ukae si komunikat Wymagana zmiana jest niezgodna z istniejcymi relacjami. sprbuj w ten sam sposb zmieni dugo drugiego, krtszego boku, zwymiarowanego wymiarem wynikowym. W pasku wstgowym wpisz dugo 120 mm. W tym przypadku zmiana okae si moliwa. wska teraz wymiar wynikowy i wpisz w pasku wstgowym now jego warto. Nie pocignie to za sob zmiany wymiarowanego odcinka liczba wymiarowa zostanie podkrelona.

O tym, czy wymiary s sterujce, czy wynikowe, decyduje uytkownik wczajc lub wyczajc odpowiedni opcj. Niektre jednak wymiary automatycznie staj si wynikowe. Dzieje si tak w momencie przewymiarowania rysunku. Wymiar wynikowy jest oznaczany innym kolorem uatwia to, zwaszcza na skomplikowanych rysunkach, zauwaenie momentu, w ktrym rysunek zosta przewymiarowany. Jeeli na Twoim szkicu wszystkie wymiary s zawsze rysowane w jednym kolorze, oznacza to, e w ustawieniach stylu wymiarowania18 zdefiniowano ten sam kolor dla wymiarw sterujcych i wynikowych. Nie jest to rzecz korzystna jeeli duo rysujesz w module Draft. Takie ustawienia utrudniaj odrnienie poszczeglnych rodzajw wymiarw. Nie ma o natomiast duego znaczenia przy wymiarowaniu rysunkw tworzonych na podstawie modeli przestrzennych wtedy wszystkie wymiary s zawsze wynikowe. Wrcimy do tego zagadnienia w rozdziale 5.

Wymiarowanie ktw
O wymiarowaniu ktw wspominalimy ju przy omawianiu polecenia SmartDimension. Mona za jego pomoc wymiarowa nachylenie pojedynczych elementw. Przykad takiego wymiaru przedstawiony jest na rysunku 2.76 a.

18

Zagadnienie modyfikacji stylw wymiarowania jest omwione w dalszej czci tego podrozdziau oraz dokadniej w rozdziale 7.

Rysunek 2.76. Wymiarowanie ktw

Aby wprowadzi taki wymiar (na rysunku jest to 11) naley klikn ikon polecenia SmartDimension, wskaza element, a nastpnie w pasku wstgowym wybra opcj wymiarowania ktw. Czsto zdarza si, e trzeba poda kt pomidzy dwoma rnymi elementami. Naley w takim przypadku skorzysta z polecenia Kt midzy. Po klikniciu ikony polecenia wskazuje si wymiarowane elementy, a nastpnie umieszcza wymiar przykad pokazany jest na rysunku 2.76 b. Naley zwrci uwag na to, aby wskazywa wymiarowane elementy, czyli dowolne punkty na nich, a nie punkty charakterystyczne (rodek, koniec). Na rysunku 2.76 c pokazany jest efekt wskazania zamiast prawego skonego odcinka jego rodka. Reguy dotyczce tworzenia acuchw wymiarowych lub wymiarowania od wsplnej podstawy opisane w podpunkcie dotyczcym polecenia Odlego midzy obowizuj rwnie przy wymiarowaniu ktw.

Pozostae polecenia wymiarowania

Dwie ostatnie ikony z grupy polece wymiarowania su do tworzenia wymiarw w postaci wsprzdnych od wsplnego pocztku oraz do wymiarowania rednic powkowych. Przykad zastosowania pierwszego z nich pokazany jest na rysunku 2.77. Rysunek 2.77. Wymiarowanie poleceniem Wsprzdne

Po wywoaniu polecenia program prosi o wskazanie wsplnego pocztku wymiarowania w opisywanym przykadzie bdzie to lewy pionowy odcinek konturu przedstawionego na rysunku.

Akceptujc pooenie symbolu pocztku uytkownik decyduje jednoczenie o tym, czy acuch bdzie pionowy, czy poziomy. Nastpnie naley wskazywa kolejne elementy do zwymiarowania. Przykad wymiarowania rednicy powkowej pokazany jest na rysunku 2.78. Rysunek 2.78. Wymiarowanie rednic powkowych

Po wywoaniu polecenia naley wskaza o symetrii, a nastpnie wymiarowany element (na rysunku jest to np. krtki, poziomy odcinek na przekroju, odpowiadajcy wymiarowi 36). Symbol rednicy wstawiany jest automatycznie, nie ma wic potrzeby dopisywania go jako prefiksu. Po wczeniu ikony Powkowa / Pena (Half / Full) w pasku wstgowym zwymiarowana zostanie pena rednica. Korzystajc z tej moliwoci niektrzy uytkownicy uywaj tego polecenia do wymiarowania rednic penych nie musz wtedy dopisywa symbolu rednicy do wymiaru. Rysunek 2.79. Przeczanie opcji wymiarowania rednicy powkowej na pen

Tolerancje i pasowania
Do wprowadzania oznacze tolerancji su ikony z grupy przedstawionej na rysunku 2.80. Rysunek 2.80. Ikony typu wymiaru

Wprowadzanie tolerancji odbywa si podobnie jak definiowanie prefiksw, sufiksw itp. W momencie definiowania wymiaru (a wic najwczeniej po wywoaniu ktrego z polece wymiarowania, a najpniej przed zaakceptowaniem pooenia wymiaru) naley klikn w pasku wstgowym ikon Typ wymiaru (Dimension Type, na prawo od ikony Prefiks). Pojawi si grupa ikon pokazana na rysunku 2.80. Cz z nich suy do definiowania tolerancji. Po klikniciu wybranej ikony w pasku wstgowym pojawiaj si odpowiednie pola, np. dla ikony z symbolem klasy tolerancji bdzie to pole umoliwiajce wprowadzenie oznaczenia klasy. Tolerowanie wymiarw jest w Solid Edge na tyle atwe, e nie ma sensu wykonywanie tu specjalnych wicze.

Warto zwrci natomiast uwag na dwie ikony z omawianej grupy: Klasa Plus Minus (Class Plus Minus) i Pusty (Blank). Pierwsza z nich pozwala na wprowadzanie tolerancji w postaci oznaczenia klasy i jednoczenie odchyek dla danego wymiaru. Jest to stosunkowo rzadko spotykana w polskiej dokumentacji forma oznacze, uatwiajca jednak bardzo korzystanie z rysunku. Naley tu jednak podkreli jedn rzecz: odchyki nie zostaj wpisane automatycznie na podstawie wartoci wymiaru nominalnego i podanej klasy dokadnoci. Pola odchyek trzeba wypeni osobno, na podstawie norm. Ikona Pusty (ostatnia z grupy, z przygaszonym symbolem X) powoduje usunicie z wymiaru jego wartoci. W poczeniu z narzdziem do definiowania prefiksw pozwala to na wprowadzanie wymiarw w postaci literowej. Wystarczy usun z wymiaru warto liczbow i wpisa jako prefiks liter. Zamiast litery mona wpisa znak rwnoci, stosowany przy wymiarowaniu rwnych elementw. Przykad zastosowania dwch wspomnianych opcji pokazany jest na rysunku 2.81. Rysunek 2.81. Zastosowanie opcji Typ wymiaru

W Solid Edge nie ma osobnego polecenia do zapisu pasowa. Tego typu wymiary mona traktowa jako tolerowane, przy czym w polu klasy podaje si obie wartoci dla waka i otworu (rysunek 2.82). Rysunek 2.82. Oznaczanie pasowa

Modyfikowanie wymiarw
Modyfikowanie wymiarw jest podobne do modyfikowania elementw rysunkowych linii, ukw itp. Poszczeglne parametry mona zmienia zarwno w momencie wstawiania wymiaru, jak i pniej za pomoc paska wstgowego lub okna Waciwoci, dostpnego z menu podrcznego. Podobnie jak w przypadku linii, mona definiowa wasne style wymiarowania, a take zmienia poszczeglne parametry indywidualnie dla danego wymiaru, lub globalnie dla caego stylu.19 Parametrw tych jest jednak znacznie wicej. W przypadku linii byo ich trzy (kolor, typ i grubo), w przypadku stylu wymiarowania parametrw takich jest kilkadziesit poczwszy od dokadnoci podawania wymiaru, a skoczywszy na wielkoci strzaki czy przecigniciu linii pomocniczych poza lini wymiarow. Nie bdziemy ich wszystkich omawia s one opisane w systemie pomocy, ponadto organizacja okna waciwoci wymiarw i nazwy poszczeglnych pl s na tyle czytelne, e posugiwanie si nimi nie powinno sprawi trudnoci rednio zaawansowanemu uytkownikowi. Podamy jedynie kilka przykadw modyfikowania poszczeglnych parametrw. Pomoe nam w tym przykadowy szkic, przedstawiony na rysunku 2.83. Rysunek 2.83. Przykady zamian waciwoci wymiarw

Za pomoc paska wstgowego i okna waciwoci wymiarw mona m.in. zmienia dokadno podawania wymiaru. Mona to zrobi za pomoc paska wstgowego (lista Zaokrglij, Round-off), lub okna waciwoci karta Jednostki (Units), lista Zaokrglenie (Round-off). zmienia kolory wymiarw sterujcych, wynikowych i bdnych (tzn. takich, ktre nie s poczone z adnym elementem. Moe si to zdarzy np. po takiej modyfikacji rysunku, po ktrej program nie bdzie w stanie przeliczy ponownie wszystkich wymiarw). zmienia rodzaj, styl i rozmiar czcionki. Su do tego listy i pola w karcie Tekst (Text). Domylnym rodzajem czcionki jest Solid Edge ISO. Naley jednak pamita, e nie ma on polskich znakw. Jeeli zaley nam na nich, naley zmieni rodzaj czcionki na Arial lub Arial Narrow najbardziej zblione do pisma technicznego. zmienia jednostki (np. z mm na cale) lub wymiarowa w rnych jednostkach (na rysunku przykadem jest wymiar 110 mm). Ustawia si to za pomoc odpowiednich pl w kartach Jednostki i Jednostki dodatkowe (Secondary Units) okna waciwoci. W tym samym miejscu mona wczy lub wyczy wywietlanie etykiet jednostek.

19

Domylnym stylem wymiarowania w Solid Edge jest ISO.

umieszcza liczb wymiaru nad lub w linii wymiarowej, za pomoc listy Pooenie (Position) z karty Tekst w oknie waciwoci zmienia zakoczenia linii wymiarowych. Na rysunku przykadem s wymiary 20 / 13 mm. W karcie Zakoczenie i symbol (Terminator and Symbol), za pomoc listy Wywietl (Display), decyduje si o tym, czy maj by wywietlone oba symbole zakoczenia, czy tylko jeden, czy aden. W licie Typ pocztku (Origin Type) mona natomiast wybra symbol rysowany na pierwszym kocu linii wymiarowej (strzaka, kreska ukona, okrg itd.). W naszym przykadzie w wymiarze 20 mm usunity jest jeden z symboli zakoczenia linii wymiarowej (Wywietl Pocztek), a w wymiarze 13 mm zmieniony zosta pierwszy symbol (Typ pocztku Odwrotna kreska ukona). zmienia kt nachylenia linii pomocniczych. Na rysunku 2.83 przykadem jest jeden z wymiarw 12 mm. W karcie Linie i wsprzdne (Lines and Coordinate), w polu Kt (Angle) warto zostaa zmieniona z domylnej 0 na 330. Niestety, w przypadku takiego wymiaru oba punkty, od ktrych biegn linie pomocnicze, musz by punktami charakterystycznymi (np. kocami linii). Oznacza to, e np. w opisywanym przykadzie podstawa klina skada si z dwch odcinkw. modyfikowa odstp pomidzy liniami wymiarowymi grupy wymiarw o wsplnej podstawie. Suy do tego parametr Podziaka stosu (Stack Pitch) w karcie Linie i wsprzdne okna waciwoci.

Opisywanie rysunku
Polecenia dostpne w module Draft pozwalaj oprcz wymiarowania na wprowadzanie na rysunku dodatkowych informacji, dotyczcych chropowatoci, odchyek ksztatu i pooenia, oznacze pocze spawanych, a take na numerowanie elementw, dodawanie uwag i adnotacji. Su do tego ikony przedstawione na rysunku 2.84. W programie s one podzielone na cztery grupy. Rysunek 2.84. Ikony polece opisywania rysunku Widoczne na rysunku ikony su w kolejnoci do: 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. Wprowadzania oznacze chropowatoci. Wprowadzania oznacze odchyek ksztatu i pooenia. Tworzenia symbolu bazy. Oznaczania pocze spawanych. Dodawania uwag. Dodawania linii odniesienia. Numerowania elementw na rysunku (tworzenia symboli pozycji). Wprowadzania tekstw. Kopiowania z Tablicy Znakw Windows i wstawiania do tekstw znakw specjalnych, nie wystpujcych w standardowych zestawach czcionek.

Symbole chropowatoci, odchyek ksztatu i pooenia oraz spoin

Wprowadzanie oznacze chropowatoci, odchyek ksztatu i pooenia oraz pocze spawanych przebiega podobnie. Za pomoc okna dialogowego uytkownik definiuje symbol, a nastpnie wstawia na rysunek. Istnieje moliwo zapisywania czsto stosowanych symboli. naszkicuj zarys kocwki wau, jak na rysunku 2.85. Rysunek 2.85. Oznaczanie chropowatoci i odchyek ksztatu i pooenia

aby wprowadzi oznaczenie chropowatoci kliknij ikon polecenia, a nastpnie ikon Waciwoci (Properties) w pasku wstgowym. Pojawi si okno dialogowe podobne do przedstawionego na rysunku 2.86, z tym, e bdzie zawierao tylko pierwsz kart Oglne (General). Rysunek 2.86. Okno waciwoci symbolu chropowatoci

poszczeglne pola w oknie su do wprowadzania kolejnych parametrw. Przycisk Ukad powierzchni (Surface lay) pozwala na dodanie do symbolu chropowatoci znakw kierunkowoci struktury. Aby uzyska symbol widoczny na rysunku 2.85 wybierz opcje i wpisz wartoci w polach okna jak na rysunku 2.86. jeeli przewidujesz kilkakrotne uycie stworzonego wanie symbolu wpisz dowoln nazw w polu Zapisane ustawienia (Saved settings), a nastpnie kliknij przycisk Zapisz (Save).

Symbol zostanie zapisany, a przy nastpnym wywoaniu polecenia wstawiania symbolu chropowatoci bdzie dostpny z menu w pasku wstgowym (rysunek 2.87). Jeeli symbol zostanie w ten sposb zapisany w szablonie20, bdzie dostpny w kadym nowym rysunku utworzonym wedug tego szablonu. Rysunek 2.87. Zapisane symbole chropowatoci dostpne s z menu w pasku wstgowym polecenia

po zamkniciu okna (przyciskiem OK) wska krawd, na ktrej chcesz wstawi oznaczenie. Pojawi si dynamiczny podgld symbolu. Poruszajc kursorem w prawo i w lewo oraz w gr i w d sprawd, w jaki sposb mona wstawi symbol. jeeli nie chcesz umieszcza symbolu na krawdzi lub linii bdcej jej przedueniem, chcesz natomiast skorzysta z odnonika, wcz opcj Linia odniesienia (Leader, ikona ze strzak w pasku wstgowym). po ustaleniu pooenia symbolu nacinij lewy przycisk myszy, aby zakoczy polecenie. ewentualn zmian waciwoci symbolu (wielko, czcionka itp.) moesz przeprowadzi podobnie, jak w przypadku pozostaych elementw. Po klikniciu symbolu i wczeniu okna waciwoci (teraz zawiera bdzie obie karty widoczne na rysunku 2.86) moesz w karcie Tekst i linia odniesienia (Text and Leader) wprowadzi dane zmiany. Jeeli chcesz zmieni pooenie symbolu, po prostu wska go i przecignij mysz. Wielko symbolu mona te zmieni poprzez modyfikacj rozmiaru czcionki w stylu wymiarowania. Wielko symbolu chropowatoci jest powizana z wielkoci tekstu.

Wprowadzanie oznacze odchyek ksztatu i pooenia odbywa si bardzo podobnie. kliknij ikon z symbolem odchyki, a nastpnie ikon Waciwoci w pasku wstgowym. Pojawi si okno przedstawione na rysunku 2.88. (podobnie jak w przypadku oznacze chropowatoci bdzie zawierao tylko kart Oglne). Rysunek 2.88. Okno waciwoci symbolu odchyek ksztatu i pooenia

20

Wicej informacji na temat szablonw znajduje si w rozdziale 7 Dostosowanie do wasnych potrzeb

stworzenie symbolu odchyki polega na zoeniu jej z pojedynczych komponentw, dostpnych pod postaci ikon w oknie waciwoci oznaczenia. Poszczeglne liczby i symbole oddziela si separatorem. Podobnie jak w przypadku prefiksw wymiarw, kliknicie ikony z symbolem powoduje wstawienie do wiersza w oknie odpowiedniego kodu sterujcego. Przykadowo: dla symbolu bicia promieniowego i osiowego jest to %CR (patrz rysunek). po zamkniciu okna wska krawd, na ktrej chcesz umieci strzak oznaczajc koniec linii odniesienia. Pojawi si dynamiczny podgld symbolu. Ikony w pasku wstgowym umoliwiaj wstawianie oznaczenia ze strzak aman, prost lub bez strzaki. Moe si okaza, e nie moesz od razu umieci strzaki tam, gdzie zamierzasz. Wskazywa mona tylko kontury, a nie wymiary. Std te umieszczenie symbolu w taki sposb, jak np. symbol odchyki walcowoci na rysunku 2.85 wymaga wstawienia go najpierw tak, aby strzaka wskazywaa kontur, a nastpnie przesunicia (rysunek 2.89) Rysunek 2.89. Wstawianie oznaczenia odchyki na kocu linii wymiarowej

modyfikacja symbolu (zmiana pooenia, oznaczenia lub innych waciwoci) przebiega tak samo, jak w przypadku symboli chropowatoci czy wymiarw. w sposb opisany powyej wprowad drugie oznaczenie odchyek aby wstawi symbol bazy kliknij ikon polecenia, wpisz w pasku wstgowym oznaczenie literowe, a nastpnie wska miejsce umieszczenia symbolu. Moesz teraz wskazywa dowolne obiekty, w tym wymiary i linie odniesienia.

Tworzenie oznacze pocze spawanych odbywa si dokadnie tak samo, jak w przypadku odchyek ksztatu i pooenia (wywoanie polecenia okno waciwoci zdefiniowanie i ewentualny zapis symbolu wstawienie na rysunek). Pamitaj, ze wszystkie wspomniane symbole mona zapisywa. Po zapisaniu ich w szablonach rysunkw dysponujesz bibliotek oznacze chropowatoci, odchyek i spoin.

Uwagi, linie odniesienia i numerowanie elementw

Aby wstawi uwag na rysunek naley: wywoa polecenie pojawi si okno dialogowe, w ktrym wpisuje si tekst uwagi. Mona korzysta ze znakw specjalnych. po zamkniciu okna wskaza pierwszy punkt linii odniesienia, a nastpnie pooenie uwagi. Uwaga wpisywana jest tak czcionk, jaka jest zdefiniowana w biecym stylu wymiarowania.

Pasek wstgowy, ikony waciwoci oraz linii odniesienia s takie same, jak w przypadku polece opisanych w poprzednim podpunkcie. Tak samo rwnie przebiega ewentualna modyfikacja. Do istniejcej uwagi mona doda jedn lub wicej linii odniesienia (rysunek 2.90). Rysunek 2.90. Dodawanie uwag, linii odniesienia i numerowanie elementw

Numerowanie elementw na rysunku wykonywanym w caoci na paszczynie wykonuje si stosunkowo rzadko. Naley pamita, e Solid Edge jest programem do pracy w przestrzeni. Zdecydowana wikszo dokumentacji wykonywana jest wic na podstawie modeli 3D, a wtedy numerowanie nastpuje automatycznie. Przy numerowaniu elementw rysowanych na paszczynie dostpne s tylko niektre opcje. Aby wprowadzi oznaczenie pozycji jak na rysunku naley klikn ikon Symbol pozycji (Balloon), wpisa w pasku wstgowym numer, sprawdzi, czy wyczona jest opcja Odwoanie do elementu (Item Number), a nastpnie wskaza element (koniec linii odniesienia) oraz pooenie symbolu. Rysunek 2.91. Przy numerowaniu elementw stworzonych w module Draft naley wyczy opcj Odwoanie do elementu Do zagadnienia numerowania elementw wrcimy jeszcze w rozdziale 5.

Teksty i znaki specjalne

Solid Edge posiada wbudowany prosty edytor tekstw, pozwalajcy na wpisywanie uwag, adnotacji itp. Mona korzysta z wszystkich czcionek zainstalowanych w systemie, stosowa czcionki pogrubione, podkrelone i kursyw, wyrwnywa napis w pionie i w poziomie oraz wstawia tekst pod dowolnym ktem. Aby wstawi tekst wykonaj nastpujce czynnoci: kliknij ikon polecenia Tekst (Text). Pojawi si pasek wstgowy przedstawiony na rysunku 2.92. Po klikniciu ikony Wicej... (More...) ukazuje si drugi pasek, umoliwiajcy dostp do rzadziej uywanych opcji polecenia. Rysunek 2.92. Paski wstgowe polecenia Tekst (aby wczy dolny naley klikn ikon Wicej...)

za pomoc list, pl edycji oraz ikon paska wstgowego wprowad dane parametry tekstu (styl, czcionka, rozmiar, wyrwnanie) i ewentualnie pola tekstowego21 (wysoko, szeroko, kt nachylenia), a nastpnie wska pooenie tekstu na rysunku. wpisz dany tekst. Do nowego wiersza przechodzi si naciskajc klawisz Enter. Po wprowadzeniu caego tekstu nacinij prawy przycisk myszy aby zakoczy polecenie.

Aby zmodyfikowa tekst naley go wskaza, a nastpnie edytowa lub zmienia pooenie i wymiary pola tekstowego. Edytowa tekst mona wtedy, gdy po zaznaczeniu jest on otoczony pogrubion, popielat ramk, a w polu tekstowym znajduje si kursor (rysunek 2.93 a). Jeeli po zaznaczeniu wok tekstu wywietlona zostanie ramka z uchwytami (rysunek 2.93 b) mona przecigajc uchwyty zmienia wielko pola tekstowego. Jest to przydatne np. wtedy, gdy po modyfikacji tekstu pole okazuje si za wskie i cz tekstu przenoszona jest automatycznie do nowego wiersza. W obu przypadkach mona zmienia pooenie tekstu naley w tym celu skierowa kursor nad krawd pola (ramk) tak, aby przybra on ksztat krzya ze czarnymi strzakami na kocach ramion (rysunek 2.93 b). Mona wtedy przesuwa tekst przecigajc mysz (przy wcinitym lewym przycisku). To, w jaki sposb wyrniane jest pole tekstowe po zaznaczeniu zaley od tego, w ktrym miejscu pola znajdowa si kursor w momencie nacinicia przycisku myszy. Aby uzyska ramk z uchwytami naley klikn blisko krawdzi pola. Rysunek 2.93. W zalenoci od tego, jak wyrnione jest po zaznaczeniu pole tekstowe, mona edytowa tekst lub zmienia wymiary pola

Oczywicie, po zaznaczeniu pola tekstowego mona zmienia parametry samego pola (np. kt nachylenia), jak i tekstu (np. rozmiar czcionki) za pomoc paska wstgowego. Aby zmieni waciwoci tylko fragmentu tekstu naley go zaznaczy podobnie jak w dowolnym edytorze, np. MS Word. Jak wida, modyfikowanie pl tekstowych w Solid Edge przebiega podobnie, jak w innych aplikacjach Windows. Moe si zdarzy, e chcesz do tekstu wprowadzi znaki niestandardowe, niedostpne z klawiatury. Moesz w tym celu skorzysta z Tablicy Znakw Windows. kliknij ikon Tablica znakw (Character Map). Pojawi si okno przedstawione na rysunku 2.94 (w zalenoci od systemu operacyjnego moe mie ono nieco inny wygld). Wybierz dany zestaw (i ewentualnie podzestaw) czcionek, zawierajcy potrzebne Ci znaki. Uwaga: tablica znakw jest narzdziem Windows, a nie Solid Edge, wic jego wersja jzykowa zaley od tego, czy korzystasz z Windows w wersji polskiej, czy angielskiej.

21 Pole tekstowe to prostoktny element zawierajcy tekst lub symbole. Kady tekst w Solid Edge wstawiany jest w polu tekstowym.

Rysunek 2.94. Tablica znakw umoliwia wstawianie w tekcie znakw niestandardowych (np. liter greckich)

wska dany znak i kliknij przycisk Wybierz (Select). Wybrany znak pojawi si w polu Znaki do kopiowania (Characters to Copy). Moesz wskaza i wybra kolejno kilka znakw. kliknij przycisk Kopiuj (Copy). Spowoduje to skopiowanie wybranych znakw do schowka Windows. aby wstawi w tekcie Solid Edge skopiowane znaki musi by aktywne polecenie Tekst. Wprowadzajc tekst, w danych miejscach wstawiaj znaki ze schowka poprzez nacinicie kombinacji klawiszy Ctrl V (nie za pomoc ikony). Przykad zastosowania polecenia Tablica znakw przedstawiony jest na rysunku 2.95. Rysunek 2.95. Niestandardowe litery i znaki wstawione do tekstu w Solid Edge za pomoc Tablicy znakw

Oprcz wprowadzania na rysunek tekstw za pomoc edytora Solid Edge moesz rwnie wstawia tekst z plikw stworzonych za pomoc innych aplikacji (np. MS Word), lub uruchamia te aplikacje bezporednio z poziomu Solid Edge i wtedy tworzy ich dokumenty. Suy do tego polecenie menu [Wstaw] [Obiekt] ([Insert] [Object]). Po jego wywoaniu pojawia si standardowe okno Windows suce do tworzenia nowych lub wstawiania istniejcych obiektw, pochodzcych z innych aplikacji.

Inne polecenia pomocnicze

W tym rozdziale zajmiemy si poleceniami, ktre nie su do tworzenia obiektw rysunkowych, ani ich modyfikacji, pomagaj natomiast w rysowaniu lub zarzdzaniu elementami na rysunku. Wikszo opisywanych tu polece dostpnych jest z menu Narzdzia (Tools). Ikony czci z nich nie s domylnie widoczne w paskach narzdzi po instalacji programu, mona jednak doda je tam samodzielnie.

EdgeBar
EdgeBar to dodane w wersji 8, wystpujce we wszystkich moduach narzdzie uatwiajce organizacj pewnych polece i funkcji. To, jakie s to polecenia i funkcje, zaley od moduu w module Draft bd to: warstwy, biblioteka symboli i grupy. EdgeBar grupuje te narzdzia w jednym oknie, uatwiajc korzystanie z nich. EdgeBar wywouje si i ukrywa poleceniem menu [Narzdzia] [EdgeBar] ([Tools] [EdgeBar]) lub za pomoc ikony z gwnego paska narzdzi (rysunek 2.96). Okno EdgeBar pojawia si z prawej strony ekranu, mona je jednak oddzieli i umieci w dowolnym miejscu. Skada si ono z trzech kart; dostp do nich uzyskuje si klikajc ikony w dolnej czci okna. Na rysunku 2.96 przedstawiony jest EdgeBar z wczon kart warstw. Rysunek 2.96. Ikona i okno narzdzia EdgeBar

Omwimy krtko poszczeglne polecenia dostpne za porednictwem okna EdgeBar.

Warstwy
Pojcie warstw znane dobrze uytkownikom np. AutoCAD-a wystpuje w wikszoci programw CAD. Warstwy mona wyobrazi sobie jako przezroczyste folie, zawierajce poszczeglne elementy rysunku. Klasycznym przykadem jest plan miasta: na jednej folii narysowane s ulice, na drugiej plan komunikacji, na trzeciej ziele itp. Skadajc lub usuwajc wybrane folie mona uzyska plan w dowolnej wersji, np. zawierajcej tylko ulice i przystanki komunikacji miejskiej lub tylko parki i ogrdki dziakowe. W programach rysunkowych (tzn. takich, w ktrych dokumentacja jest rysowana na ekranie komputera, a nie tworzona na podstawie przestrzennych modeli) warstwy mog by stosowane do grupowania poszczeglnych elementw zespou. Dobrym przykadem jest rysunek budowlany: na poszczeglnych warstwach mona narysowa: rzut kondygnacji, instalacj elektryczn, wodocigow itp. Poprzez wczanie i wyczanie poszczeglnych warstw mona np. na podstawie jednego rysunku (pliku) stworzy schematy wybranych instalacji.

W Solid Edge, w ktrym pokazywanie i ukrywanie poszczeglnych elementw na rzutach odbywa si w inny sposb (opisany w rozdziale 5), warstwy maj do ograniczone zastosowanie. Mona np. wstawia na osobnej warstwie wymiary i opisy wtedy wyczajc i wczajc tak warstw otrzymuje si rysunek bez lub z wymiarami. Aby utworzy now warstw naley klikn ikon w grnej czci okna EdgeBar, a nastpnie wpisa nazw nowej warstwy. Nowo stworzona warstwa automatycznie staje si aktywna. Aktywna warstwa to ta, na ktrej umieszczane s rysowane elementy. Domylnie (po instalacji) dostpna jest w Solid Edge jedna warstwa o nazwie Default. W oknie na rysunku 2.96 widoczne s jeszcze cztery inne, stworzone przez uytkownika . Po skierowaniu kursora na nazw warstwy i naciniciu prawego przycisku myszy pojawia si menu podrczne, umoliwiajce uaktywnienie warstwy, jej pokazanie lub ukrycie, zmian nazwy i wywoanie okna waciwoci. Uaktywni warstw mona te w inny sposb wybierajc jej nazw z listy rozwijanej w grnej czci okna EdgeBar. Za pomoc tej listy mona rwnie przenosi elementy z jednej warstwy na inn naley w tym celu zaznaczy na rysunku elementy do przeniesienia, a nastpnie wybra z listy nazw warstwy, na ktr maj by one przeniesione.

Biblioteka symboli
Uytkownik moe tworzy wasne symbole i zapisywa je w dowolnym katalogu na dysku, tworzc biblioteki. Druga karta narzdzia EdgeBar suy do zarzdzania takimi symbolami i wstawiania ich na rysunek. Aby stworzy symbol naley go narysowa, a nastpnie albo zapisa na dysku w wybranym katalogu, albo po prostu zaznaczy go i przecign do okna EdgeBar, do grnej czci karty. Symbol zniknie z rysunku i zostanie zapisany w pliku DFT (rozszerzenie moduu Draft) w katalogu, ktrego nazwa podana jest w licie w grnej czci okna. Do ustalania lokalizacji plikw suy ikona znajdujca si z lewej strony listy. Po jej naciniciu pojawia si standardowe okno Windows umoliwiajce wybr katalogu, w ktrym maj by zapisywane symbole. Domyln nazw pliku, w ktrym zapisywany jest symbol jest Symbol.dft z kolejnym numerem, nazwa ta moe by zmieniana przez uytkownika. Jeeli nie chcesz, aby symbol po wstawieniu do biblioteki znika z rysunku moesz skorzysta z innej metody. Polega ona na skopiowaniu elementw, ktre maj utworzy symbol do schowka (dowolnym sposobem za pomoc ikony, polecenia menu gwnego lub podrcznego albo skrtu klawiaturowego Ctrl C), a nastpnie wstawieniu do biblioteki. W tym celu naley skierowa kursor do okna biblioteki symboli, nacisn prawy przycisk myszy i z menu podrcznego wybra polecenie Wklej. Aby wstawi wybrany symbol na rysunek naley przecign go z okna EdgeBar w dane miejsce. Wybr uatwia podgld wywietlany w dolnej czci okna (rysunek 2.97). Po wstawieniu symbol jest traktowany przez Solid Edge jako jeden element, mona go jednak edytowa. W tym celu naley wywoa menu podrczne (przez nacinicie prawego przycisku myszy, gdy kursor znajduje si nad symbolem), a nastpnie wybra polecenie Otwrz (Open). Powoduje to otwarcie nowego okna, w ktrym mona modyfikowa symbol w dowolny sposb jest on wtedy traktowany przez program nie jako cao, ale zbir pojedynczych elementw: linii, ukw itp. Po zakoczeniu edycji okno zamyka si w standardowy sposb: [Plik] [Zamknij]. Uwaga: wprowadzone w ten sposb zmiany dotycz tylko symbolu wstawionego na rysunek plik, w ktrym jest on zapisany na dysku nie ulega zmianie.

Rysunek 2.97. Uytkownik moe tworzy biblioteki symboli np. stosowanych na schematach hydraulicznych. Wygld okna biblioteki moe by zmieniany za pomoc polece dostpnych w podrcznym menu okna.

Wygld okna biblioteki symboli moe by zmieniany za pomoc menu podrcznego, ktre ukazuje si po naciniciu prawego przycisku myszy gdy kursor znajduje si w obszarze okna i nie wskazuje adnego z elementw z biblioteki. Za pomoc tego menu mona np. wcza i wycza podgld elementw lub zmienia wielko reprezentujcych je ikon.

Grupy
Grupami nazywamy zbiory elementw, ktre s traktowane przez system jako jedna cao i mog by jednoczenie zaznaczane czy modyfikowane. Mona tu zauway pewn analogi do blokw, dobrze znanych uytkownikom AutoCAD-a. Grup tworzy si przez zaznaczenie elementw i kliknicie ikony Grupuj (Group rysunek 2.98). Rysunek 2.98. Ikony polece Grupuj i Rozgrupuj Po klikniciu ikony pojawia si pasek wstgowy, w ktrym wpisuje si nazw grupy oraz ewentualnie nadaje jej waciwoci (za pomoc okna wywoywanego przez kliknicie pierwszej ikony od lewej w pasku wstgowym). Nazwa grupy pojawia si w oknie EdgeBar, w jego trzeciej karcie. Grupa moe zosta rozbita na elementy skadowe poleceniem Rozgrupuj (Ungroup).

SketchPoint
W czasie rysowania w Solid Edge nie s podawane na bieco wsprzdne kursora, tak jak ma to miejsce np. w przypadku AutoCAD-a. Zazwyczaj informacja ta nie ma duego znaczenia. Mona jednak razie potrzeby zdefiniowa wasny, lokalny ukad wsprzdnych uytkownika, umieszczony w dowolnym punkcie i nachylony pod dowolnym ktem. Suy do tego narzdzie o

nazwie SketchPoint. Jego zastosowanie przewiczymy na przykadzie. Zamy, e zamierzasz stworzy szkic pytki z otworami przedstawiony na rysunku 2.99. Rysunek 2.99. Pytka z otworami szkic do wiczenia polecenia SketchPoint

Mona stworzy ten szkic w sposb tradycyjny narysowa prostokt, otwory (rozmieszczone w przybliony sposb), a nastpnie zwymiarowa rysunek i poda dokadne usytuowanie otworw. Mona te narysowa otwory od razu we waciwych pooeniach, korzystajc wanie z polecenia SketchPoint. narysuj prostokt o zadanych wymiarach kliknij ikon polecenia SketchPoint (rysunek 2.100). Wczony zostanie pasek wstgowy przedstawiony na rysunku. Jednoczenie wok kursora pojawi si dwa okrgi oznacza to, e program czeka na wskazanie pocztku ukadu. Rysunek 2.100. Ikona i pasek wstgowy polecenia SketchPoint w polu Krok (Step) w pasku wstgowym wpisz 5 i nacinij Enter. Nastpnie wska dolny lewy rg prostokta bdzie to punkt (0,0) ukadu wsprzdnych. kliknij ikon polecenia Okrg ze rodka i podaj w pasku wstgowym warto rednicy (8 mm). Skieruj kursor okolice miejsca, w ktrym ma si znajdowa pierwszy okrg. Obok kursora wywietlane s jego wsprzdne w ukadzie, ktry zdefiniowae przed chwil. Gdy wsprzdne te s bliskie wielokrotnoci kroku, ktry podae w pasku wstgowym (5 mm), liczby okrelajce je s wywietlane czcionk pogrubion. W takiej sytuacji kliknicie mysz powoduje wskazanie punktu, ktrego wsprzdne rwne s dokadnie wielokrotnoci kroku na rysunku 2.101 s to: X = 15 mm, Y = 40 mm. Dziki temu moesz narysowa okrg od razu dokadnie tam, gdzie powinien si znale.

Rysunek 2.101. SketchPoint umoliwia dokadn lokalizacj rysowanych elementw w zdefiniowanym przez uytkownika ukadzie wsprzdnych

jeeli chcesz wskaza kilka punktw, dla ktrych jedna ze wsprzdnych jest taka sama, moesz jej warto zablokowa poprzez wpisanie w polu X lub Y paska wstgowego i nacinicie Enter. W naszym przykadzie mona np. zablokowa X na 15 mm, co uatwi wskazanie lokalizacji dwch otworw z lewej strony.

Ukad wsprzdnych moe by obrcony pod dowolnym ktem. Kt ten podaje si w polu Kt (Angle) w pasku wstgowym. Oczywicie, po obrceniu ukadu odlegoci mierzone s wzdu obrconych osi X i Y (rysunek 2.102). Rysunek 2.102. Ukad wsprzdnych obrcony o 30 odlegoci mierzone s wzdu obrconych osi

SketchPoint moe by przydatny nie tylko przy rysowaniu, ale i przy przemieszczaniu elementw na rysunku. Zamy, e naszkicowae fragment wau, a nastpnie wstawie na rysunek symbol z biblioteki zarys rowka wpustowego. Nie jeste w stanie od razu poda jego dokadnej lokalizacji symbol musi by wstawiony na rysunek, a nastpnie przesunity. Moe si przy tym przyda SketchPoint. W przykadzie na rysunku 2.103 punktem bazowym przesunicia jest rodek uku z lewej strony zarysu rowka, za punkt docelowy zosta ustalony za pomoc SketchPoint-a w osi wau, odlegoci 22 mm od jednej z krawdzi.

Rysunek 2.103. SketchPoint w poczeniu z poleceniem Przenie uatwia dokadne rozmieszenie elementw na rysunku

Innym zastosowaniem opisywanego polecenia moe by tworzenie krzywych okrelonych rwnaniem (np. paraboli czy sinusoidy). Naley w tym celu obliczy wsprzdne kilku czy kilkunastu punktw krzywej, okreli rodek ukadu wsprzdnych, a nastpnie narysowa punkty (ikony polecenia Punkt nie ma na pasku polece; naley j tam wstawi). Ostatni czynnoci bdzie stworzenie krzywej przechodzcej przez narysowane punkty (polecenie Krzywa).

Asystent relacji automatyczne wymiarowanie

Polecenie Asystent relacji byo ju omawiane w podrozdziale dotyczcym relacji, pominlimy tam jednak problem automatycznego wymiarowania. Solid Edge posiada moliwo automatycznego wymiarowania zarwno szkicw, jak i rzutw stworzonych na podstawie modeli przestrzennych. Aby zapozna si z pierwsz z tych funkcji wykonaj nastpujce wiczenie: naszkicuj zarys jak na rysunku 2.104 (bez wymiarowania, dokadne wartoci wymiarw nie s istotne). Rysunek 2.104. Szkic zwymiarowany automatycznie poleceniem Asystent relacji

wywoaj polecenie [Narzdzia] [Wymiary] [Asystent relacji] (Tools Dimensions Relationship Assistant), a nastpnie zaznacz najlepiej za pomoc okna narysowany szkic i kliknij ikon Opcje (pierwsza od lewej na pasku wstgowym patrz rysunek 2.29). Pojawi si okno przedstawione na rysunku 2.105. Wcz kart Wymiar (Dimension).

Rysunek 2.105. Okno Asystenta relacji, karta Wymiar

zaznacz pola wyboru jak na rysunku i kliknij OK. Okno zostanie zamknite, za program poprosi o wskazanie kolejno: pocztku wymiaru poziomego i pionowego. Kliknij odpowiednie boki narysowanej figury (kolejno: lewy i dolny). Twj szkic powinien zosta zwymiarowany jak na rysunku 2.104.

Jak widzisz, za pomoc pl wyboru i listy rozwijanej w oknie Asystent relacji moesz decydowa, ktre wymiary maj by wprowadzane (np. czy wymiarowa rednice okrgw) oraz w jaki sposb (acuch, od wsplnej podstawy, wsprzdne).

Zmienne
Zmienne (Variables) to bardzo przydatne polecenie, uatwiajce parametryzacj rysunku. Pozwala ono na powizanie pomidzy sob wymiarw (zarwno na paszczynie, jak i w przestrzeni), dziki czemu zmiana jednego wymiaru moe pocign za sob zmian pozostaych. Zastosowanie polecenia pokazane jest na prostym przykadzie na rysunku 2.106. Rysunek 2.106. Polecenie Zmienne rednice 10 mm i 22 mm powizane s midzy sob

Polecenie wywouje si z menu gwnego: [Narzdzia] [Zmienne] (Tools Variables). Pojawia si okno, w ktrym widoczne s wszystkie wprowadzone do tej pory na rysunku wymiary. System nadaje im swoje nazwy (np. V4161 pierwszy wymiar w tabeli na rysunku 2.106), mona je jednak zmienia w tabeli zmienione zostay nazwy wymiarw D1 i D2. W kolumnie Warto (Value) wywietlana jest aktualna warto zmiennej, za kolumna Formua (Formula) umoliwia definiowanie zalenoci pomidzy wymiarami. W opisywanym przykadzie wprowadzona jest zaleno pomidzy rednic otworu i podtoczenia: D2 = D1 + 12. Wprowadzanie zmian w poszczeglnych polach odbywa si w standardowy, przyjty w Windows sposb.

Pomiar odlegoci i powierzchni

Do pomiaru odlegoci i powierzchni su polecenia, ktrych ikony znajduj si w pasku polece rysunkowych (domylnie wyczonym po instalacji rysunek 2.107). Rysunek 2.107. Ikony polece pomiaru odlegoci i powierzchni

Przedstawione na rysunku ikony su do wywoywania nastpujcych polece (dostpnych rwnie z menu Narzdzia): 1. Zmierz odlego (Measure Distance) pomiar odlegoci pomidzy dwoma wskazanymi punktami. Po wywoaniu polecenia naley wskaza punkty, midzy ktrymi ma by zmierzona odlego. Jeeli punktw jest wicej, mona w czasie pomiaru trzyma wcinity klawisz Shift odlegoci bd wtedy sumowane. Zmierz powierzchni (Measure Area) pomiar powierzchni wskazanego obszaru. Podobnie jak w przypadku odlegoci, mierzc kilka powierzchni przy wcinitym klawiszu Shift otrzymujemy powierzchni sumaryczn. Zmierz cakowit dugo (Measure Total Length) pomiar dugoci wskazanych elementw (odcinkw, ukw) lub acuchw. Po wywoaniu polecenia pojawia si pasek wstgowy, w ktrym za pomoc listy rozwijanej mona wybra opcje wskazywania pojedynczych elementw lub acuchw. Dugoci kolejno wskazywanych obiektw s sumowane, wynik podawany jest w pasku wstgowym.

2.

3.

Do pomiarw powierzchni, a take kilku innych parametrw suy te polecenie Waciwoci obszaru (Area Properties), dostpne z menu Narzdzia. Pozwala ono na obliczenie wielkoci przydatnych np. przy obliczeniach wytrzymaociowych (rodek cikoci przekroju, momenty bezwadnoci). Po wywoaniu polecenia naley wskaza obszar (lub obszary moe ich by wicej), a nastpnie klikn przycisk Oblicz (Calculate) w pasku wstgowym. Na rysunku pojawi si osie bezwadnoci (styl linii, ktrymi bd narysowane mona wybra w licie w pasku wstgowym) i wywietlone zostanie okno z wynikami oblicze. Na rysunku 2.108 przedstawiony jest przykad zastosowania polecenia Waciwoci obszaru. Obliczone wartoci mona skopiowa do schowka (klikajc przycisk w dolnej czci okna), a nastpnie wykorzysta w dowolnej aplikacji Windows. Rysunek 2.108. Parametry przekroju ktownika obliczone za pomoc polecenia Waciwoci obszaru

Uwaga: przy pomiarach odlegoci i powierzchni uwzgldniana jest podziaka arkusza, a nie widoku (pojcie widoku wyjanione jest w jednym z nastpnych punktw). Oznacza to, e np. pomiar odcinka o dugoci 20 mm umieszczonego w widoku, dla ktrego zastosowano podziak 1:2 da w wyniku 10 mm. Aby unikn tego bdu naley przej do pracy w danym widoku sposb postpowania jest opisany w dalszej czci podrcznika.

IntelliSketch i wskanik wyrwnania

IntelliSketch to dynamiczne narzdzie, dziaajce praktycznie bez przerwy w czasie rysowania. Pomaga tworzy elementy o konkretnych cechach (np. poziome, pionowe) lub pozostajce w okrelonych relacjach w stosunku do innych obiektw na rysunku (np. styczne, prostopade). IntelliSketch dziaa w nastpujcy sposb: 1. W czasie rysowania wywietla gumow lini pomidzy pocztkowym punktem rysowanego obiektu (np. linii) a aktualnym pooeniem kursora (rysunek 2.109 a). Inaczej mwic, jest to dynamiczny podgld tworzonego elementu. Rysunek 2.109. Przykady dziaania narzdzia IntelliSketch

2.

Jeeli aktualne pooenie kursora jest takie, e kierunek linii czcej kursor z punktem pocztkowym rysowanego odcinka jest zbliony do poziomego lub pionowego, obok kursora wywietlany jest wskanik poziomoci lub pionowoci (rysunek 2.109 b). Narysowana w takim momencie linia bdzie pionowa lub pozioma. Jeeli rysowany obiekt ma mie punkty wsplne z innymi, narysowanymi wczeniej (np. tworzona linia ma czy si z kocem innej rysunek 2.109 c), lub ma pozostawa z nimi w okrelonych relacjach (np. rysowane okrgi maj by styczne, linie prostopade rysunek 2.109 d i e) obok kursora wywietlany jest symbol punktu charakterystycznego lub relacji. Program naley poinformowa o tym, e do jakiego elementu na rysunku chcemy si odnie tworzc kolejny. Dokonuje si to poprzez lokalizacj elementu, tzn. skierowanie nad dany obiekt kursora, tak, aby obiekt ten zosta na chwil podwietlony. Relacja Punkt na elemencie dla linii i ukw dziaa tak, jakby elementy te byy nieskoczone (rysunek 2.109 f).

3.

Do ustalania, jakie relacje i punkty charakterystyczne maj by narzucane i lokalizowane, suy okno IntelliSketch (rysunek 2.110), ktre wywouje si za pomoc polecenia menu [Narzdzia]

[IntelliSketch] (Tools IntelliSketch). W oknie tym, w karcie Relacje (Relationships) za pomoc zaznaczania odpowiednich pl wybiera si dane relacje i punkty charakterystyczne. Pocztkujcym uytkownikom mona zaleci zaznaczenie pl jak na rysunku (wszystkie z wyjtkiem relacji prostopadoci). Rysunek 2.110. Okno IntelliSketch

Okno IntelliSketch zawiera te drug kart Kursor (Cursor), suce do ustawiania wielkoci tzw. strefy lokalizowania i strefy zamierze. Ilustracja tych poj przedstawiona jest na rysunku 2.111. Rysunek 2.111. Pojcie strefy lokalizowania i strefy zamierze

Wielkoci strefy lokalizowania i strefy zamierze podaje si w pikselach. W przypadku strefy lokalizowania domylna warto (4) moe okaza si za maa, zwaszcza przy pracy przy wikszej rozdzielczoci. Zazwyczaj warto zmieni j np. na 6. Czci narzdzia IntelliSketch jest Wskanik wyrwnania (Alignment Indicator). Jest to tymczasowa, przerywana linia, wskazujca, e kursor znajduje si na jednej linii (poziomej lub pionowej) z punktem kluczowym innego elementu. Na rysunku 2.112 dziki wskanikowi wyrwnania ustalony zosta dokadnie rodek prostokta (punkt przecicia symetralnych bokw). Rysunek 2.112. Wskanik wyrwnania umoliwia odnoszenie si do punktw kluczowych elementw na rysunku

Wskanik wyrwnania wcza si i wycza za pomoc polecenia menu [Narzdzia] [Wskanik wyrwnania] (Tools Alignment Indicator) lub za pomoc ikony (rysunek 2.6).

Moe si zdarzy, e przy pracy nad skomplikowanymi szkicami czy rysunkami IntelliSketch zaczyna przeszkadza. Dzieje si tak wtedy, gdy chcemy np. narysowa lini od dowolnego punktu, a program uparcie prbuje uchwyci jaki punkt charakterystyczny. Mona wtedy chwilowo wyczy IntelliSketch-a przez nacinicie i przytrzymanie klawisza Alt. Zwolnienie klawisza powoduje ponowne wczenie narzdzia.

Widok szkicowy
Polecenie Widok szkicowy (Draft View) suy do tworzenia widokw, zawierajcych elementy rysunkowe, czyli nie stworzone na podstawie modeli przestrzennych. Powinno by uywane zawsze wtedy, gdy rysunek tworzony jest wycznie na paszczynie, bez wykorzystania modeli 3D. Widok szkicowy tworzy si klikajc ikon polecenia (rysunek 2.113), a nastpnie wskazujc lokalizacj na rysunku. Program przechodzi wtedy do pracy w widoku. Po zakoczeniu rysowania i opisywania widoku powrt do rysunku nastpuje po klikniciu przycisku Powr (Return) w pasku wstgowym. W widoku szkicowym dostpna jest oprcz domylnej (Default) jeszcze jedna warstwa, o nazwie Autoukrywanie (Auto-Hide). Jest ona automatycznie ukrywana po powrocie do rysunku, mona wic na niej umieszcza elementy (np. notatki, pomocnicze wymiary) ktre nie powinny by widoczne. Rysunek 2.113. Ikona polecenia Widok szkicowy

Widok szkicowy traktowany jest przez program jako odrbny obiekt, ktry moe by modyfikowany w standardowy sposb. Przykadowo, aby zmieni lokalizacj widoku wystarczy przecign go w inne miejsce. Po wczeniu okna Waciwoci (z menu podrcznego) mona zmienia m.in. nazw widoku i jego podziak. Jest to jedyna metoda zmiany podziaki rysunku: naley pamita, e polecenie Skala (opisane w podrozdziale Operowanie elementami na rysunku) powoduje nie zmian podziaki, lecz wymiarw elementu. Naley zdecydowanie podkreli, e tworzenie rysunkw w Solid Edge bez wykorzystania polecenia Widok szkicowy jest bdem,22 poniewa utrudnia pniejsz zmian pooenia poszczeglnych widokw i uniemoliwia zmian podziaki. Aby doda lub usun elementy z widoku szkicowego naley dwukrotnie klikn na nim mysz. Spowoduje to przejcie do widoku, gdzie mona wprowadzi dane zmiany, a nastpnie powrci do rysunku klikajc przycisk Powr.

Dotyczy to wycznie rysowania bez wykorzystania modeli 3D. Przy tworzeniu dokumentacji na podstawie modeli przestrzennych widoki generowane s automatycznie. Zagadnienie to opisane jest dokadnie w rozdziale 5.

22

Ustalanie formatu i wydruk dokumentacji

Do tej pory wszystkie wiczenia wykonywae na jednym formacie. Domylnie, po instalacji Solid Edge, jest to format A2, z gotow, prost tabliczk rysunkow. Oczywicie, istnieje moliwo definiowania dowolnych formatw arkusza i tworzenia dowolnych ramek i tabliczek rysunkowych.

Arkusze rysunkowe
Przed opisem metody ustalania formatw wyjanimy pojcie Arkuszy rysunkowych (Drawing Sheets). Mona je porwna np. do stron w notatniku pojedyncze strony (arkusze) skadaj si na cay notatnik (dokument, zapisywany w jednym pliku). Podobn sytuacje moemy zaobserwowa w dokumentacji tradycyjnej, gdy dany rysunek jest na tyle duy, e trzeba zapisa go na kilku osobnych arkuszach. W spisie dokumentacji arkusze te bd tworzy jednak jeden dokument, zapisany pod jednym numerem. Po stworzeniu nowego dokumentu w module Draft mamy do dyspozycji jeden arkusz. Kolejne mona tworzy za pomoc polecenia menu [Wstaw] [Nowy arkusz] (Insert New Sheet). Arkusze te przykrywaj si nawzajem; wywoanie arkusza (mona t czynno porwna z przeoeniem arkusza papierowego na wierzch stosu) nastpuje przez kliknicie zakadki z jego nazw w dolnej czci ekranu (rysunek 2.114) dokadnie tak samo, jak np. w arkuszu kalkulacyjnym MS Excel. Rysunek 2.114. Przeczanie midzy arkuszami polega na klikniciu zakadki z jego nazw Waciwoci kadego arkusza (nazwa, format) mog by ustalane po wywoaniu polecenia Ustawienia arkusza (Sheet Setup) z menu podrcznego (po klikniciu prawym przyciskiem myszy zakadki z nazw arkusza) lub z menu gwnego [Plik] (File).

Ustalanie formatu
Po wywoaniu polecenia Ustawienia arkusza pojawia si przedstawione na rysunku 2.115 okno, zawierajce trzy karty: Rozmiar (Size), Nazwa (Name) i To (Background).

Rysunek 2.115. Okno Ustawienia arkusza

Pierwsza karta suy do ustalania formatu rysunku i jednostek papieru. W zalenoci od tego, ktry przycisk opcji w grnej czci okna zostanie wcinity, mona ustali format standardowy (A2, A3 itd.) lub zdefiniowany przez uytkownika. Zaznaczenie opcji Taki sam jak ustawienie wydruku (Same as Print setup) powoduje skopiowanie biecych ustawie drukarki (np. jeeli domylnym formatem wydruku jest A4, format arkusza zostanie ustawiony rwnie na A4). Jednostki papieru okrelaj, w jakich jednostkach s podawane takie wielkoci jak wielko tekstu i grubo linii na rysunku. Najlepiej pozostawi ustawienie domylne milimetry. Uwaga: ustawienia jednostek papieru nie maj wpywu na jednostki i dokadno wywietlania wymiarw. Za pomoc drugiej karty okna Ustawienia arkusza mona zmienia nazw arkusza. T sam czynno mona wykona po wywoaniu polecenia Zmie nazw (Rename) z menu podrcznego. Trzecia karta suy do ustawiania ta arkusza. Kady arkusz rysunkowy skada si w rzeczywistoci z dwch: arkusza ta (Background Sheet) oraz arkusza roboczego (Working Sheet). Mona je porwna do warstw podobnie jak w ich przypadku, mona pracowa albo na jednym, albo na drugim arkuszu, jak rwnie wycza arkusz ta. Na arkuszu ta umieszcza si takie elementy jak obramowanie rysunku, tabliczka rysunkowa, tabliczka zmian itp. Widoki, rzuty, wymiary, opisy itp. umieszczane s na arkuszu roboczym. Przeczanie midzy arkuszami odbywa si za pomoc menu Widok (View). Domylnie po instalacji dostpne s cztery ta: od A1 do A4. Mona je modyfikowa i tworzy nowe. Zagadnienie to opisane jest w rozdziale 7 Dostosowanie do wasnych potrzeb. Aby zmieni format rysunku naley poda wymiary arkusza (karta Rozmiar) oraz wybra to (karta To). Jeeli najpierw wybierzemy to, wymiary arkusza zostan do niego dopasowane automatycznie. Dzieje si tak dlatego, e podanie wymiarw nie okrela jednoznacznie ta (do danego formatu moemy zastosowa kilka rodzajw ta, np. dla rysunku detalu, zestawieniowego, schematu itp.), natomiast podanie ta okrela jednoznacznie wymiary arkusza. Aby wyczy wywietlanie ta naley usun zaznaczenie w polu Poka to (Show background) w trzeciej karcie okna ustawie arkusza.

Wydruk dokumentacji
Wydruk dokumentu uruchamia si poleceniem menu [Plik] [Drukuj] (File Print) lub klikajc ikon wydruku w gwnym pasku narzdzi. Powoduje to wywietlenie okna dialogowego wydruku (rysunek 2.116). Rysunek 2.116. Okno wydruku

Poszczeglne pola i przyciski w oknie su do kontroli i ustawiania parametrw wydruku. W polu Nazwa (Name) podana jest nazwa domylnej drukarki systemowej (jak pamitamy, Solid Edge przejmuje systemowe ustawienia wydruku, nie posiada te wasnych sterownikw dla urzdze wyjciowych). Po klikniciu przycisku Waciwoci (Properties) wcza si standardowe okno Windows zwierajce informacje dotyczce ustawie drukarki lub plotera. Po wybraniu opcji Drukuj obszar (Print Area) i klikniciu przycisku OK mona za pomoc okna wskaza obszar, ktry ma zosta wydrukowany. Kliknicie przycisku Ustawienia (Settings) powoduje wczenie kolejnego okna, umoliwiajcego m.in. ustalenie skali wydruku i sprawdzenie na podgldzie efektywnego obszaru krelenia. Poszczeglne elementy okien Drukuj i Ustawienia s do klarowne i dobrze opisane w systemie pomocy, nie ma wic potrzeby dokadnie ich omawia. Czsto natomiast wtpliwoci budzi sposb definiowania wasnych formatw. Dostpne formaty pojawiaj si w oknie wywietlanym po klikniciu przycisku Waciwoci w oknie Drukuj. Dodawanie wasnych formatw odbywa si z poziomu systemu operacyjnego nie z poziomu Solid Edge, ktry korzysta z ustawie Windows. Aby doda wasny format naley na komputerze, do ktrego przyczony jest ploter lub drukarka, wywoa z menu Start polecenie [Ustawienia] [Drukarki] (Settings Printers), a nastpnie wskaza wybran drukark (ploter) i z gwnego menu okna (nie z menu podrcznego!) wybra polecenie Waciwoci serwera (Server Properties). Pojawi si wtedy okno przedstawione na rysunku 2.117.

Rysunek 2.117. Definiowanie wasnych formatw wydruku

W oknie tym mona poda wymiary i nazw nowego formatu, a nastpnie zapisa przez kliknicie przycisku Zapisz formularz (Save Form). Po zamkniciu okna i powrocie do Solid Edge nowy format powinien pojawi si w licie Waciwoci drukarki (plotera) dla ktrej zosta zdefiniowany.

Zapis i odczyt innych formatw rysunkw

Rysunki stworzone w module Draft mog by zapisywane w nastpujcych formatach: DFT (format Solid Edge), IGS, DGN (MicroStation), DWG (AutoCAD) i DXF.23 Moliwy jest oczywicie rwnie odczyt plikw w tych formatach. Zarwno przy zapisie, jak i przy odczycie, naley ustawi pewne parametry, zapewniajce prawidow wymian danych. Naley w tym celu klikn przycisk Opcje (Options) w oknie zapisu lub odczytu. Przycisk ten uaktywnia si dopiero po wybraniu z listy danego typu plikw, a przy odczycie dodatkowo po wskazaniu konkretnego pliku. Dla formatw IGS oraz DGN naley w kolejnych kartach okna opcji ustawi m.in. odpowiadajce sobie czcionki, style linii i kreskowa. Pewnym utrudnieniem moe by fakt, e linie w Solid Edge opisane s wycznie numerami, a nie nazwami. Nazwy linii odpowiadajcych poszczeglnym numerom mona znale w systemie pomocy najatwiej wyszukujc acuch Styl linii. Dla formatw DWG i DXF, jako dla najbardziej popularnych, zosta poczwszy od wersji 8. stworzony kreator translacji uatwiajcy przyporzdkowanie poszczeglnych parametrw. W kolejnych krokach umoliwia on ustalenie wersji AutoCAD-a, typw linii, ich gruboci itp. Nie

23

IGS (Initial Graphic Exchange) i DXF (Drawing eXchange Format) to popularne, uniwersalne formaty wymiany danych.

trzeba pamita numerw kolorw AutoCAD-a czy szuka w pomocy Solid Edge jakim numerom linii odpowiadaj poszczeglne style wszystkie potrzebne dane podane s w oknie kreatora (rysunek 2.118). Kreator uruchamia si przez kliknicie przycisku Opcje. Rysunek 2.118. Okno jednego z krokw kreatora translacji plikw DWG. Po klikniciu nazwy typu linii AutoCAD-a rozwija si lista umoliwiajca wybr innego typu.

Przy odczytywaniu i zapisywaniu plikw w innych formatach naley zwrci uwag na jednostki. Bardzo czstym bdem jest pozostawianie np. przy odczycie rysunku DWG domylnych jednostek cali. W odczytanym rysunku wszystkie wymiary s wtedy pomnoone przez 25.4. Wprowadzone ustawienia zapisywane s w pliku konfiguracyjnym domylnym (SEACAD.INI w katalogu Solid Edge) lub innym, o nazwie i lokalizacji podanej przez uytkownika. Dane te s odczytywane przez program przy kolejnym odczycie lub zapisie pliku i przyjmowane jako domylne. Oznacza to, e jeeli np. odczytujemy zawsze rysunki DWG od tego samego kontrahenta, tworzone wedug takich samych zasad, to wystarczy, jeeli uruchomimy kreator tylko raz, przy otwieraniu pierwszego pliku. Przy odczytywaniu plikw zapisanych w innych formatach program prosi o wybr szablonu. W przypadku rysunkw naley wskaza szablon typu DFT (domylny Solid Edge lub wasny).

Rozdzia 3.

Modu Part modelowanie pojedynczych czci

Do tej pory zajmowalimy si wycznie rysowaniem. Solid Edge jest jednak programem do pracy w przestrzeni. W tym rozdziale nauczysz si tworzy przestrzenne modele pojedynczych elementw. To, w jaki sposb czy je w zespoy stanowi tre kolejnego rozdziau, dotyczcego pracy w module Assembly. Polecenia dostpne w module Part umoliwiaj modelowanie dowolnych z nielicznymi wyjtkami ksztatw. Jak byo to ju wspomniane we wstpie, tworzenie modeli w Solid Edge polega na definiowaniu operacji dodawania i usuwania materiau poprzez stworzenie profilu, a nastpnie przesuniciu go (wzdu prostej lub krzywej) albo obrceniu (rysunek 0.1). Moliwe jest te budowanie bry (lub definiowanie wyci) za pomoc kilku przekrojw lub skorzystanie przy tym z dodatkowych elementw konstrukcyjnych np. powierzchni lub krzywych przestrzennych. Poniewa jest to podrcznik do nauki podstaw modelowania w Solid Edge, nie bdziemy zajmowa si wszystkimi poleceniami moduu Part. Ograniczymy si do tych, ktrych znajomo wystarczy do tworzenia modeli czci o rednim stopniu komplikacji. Poszczeglne polecenia nie s omawiane w kolejnoci ikon czy wystpowania w menu. Wprowadzane s w taki sposb, aby natychmiast mg przystpi do tworzenia konkretnych modeli. Nie od razu te omawiane s wszystkie opcje i moliwoci. Dlatego te, aby w peni opanowa opisywane polecenia powiniene przerobi cao rozdziau, a take poeksperymentowa nieco we wasnym zakresie. W Solid Edge wiele rzeczy mona zrobi na

kilka sposobw, ale zazwyczaj jedne z nich s bardziej efektywne, a inne mniej. Bywa te i tak, e dany sposb jest szybszy, ale za to moe utrudni ewentualn modyfikacj operacji czy elementu w przyszoci. Dlatego te dopiero po samodzielnym wypracowaniu sobie najefektywniejszych metod pracy mona w peni wykorzysta zalety Solid Edge.

Pierwsze kroki w module Part

Przed bardziej szczegowym i teoretycznym omwieniem zagadnie zwizanych z modelowaniem w Solid Edge wykonasz swj pierwszy model dziki temu atwiej zrozumiesz teori. Bdzie to model dobrze znanego przedmiotu codziennego uytku: kubka.

Przykad: modelowanie kubka cz 1

Po uruchomieniu moduu Part lub stworzeniu nowego dokumentu opartego na szablonie Normal.par pojawi si okno moduu.24 Zasady organizacji menu i paskw narzdzi s takie same, jak w przypadku moduu Draft (patrz rysunek 1.2). Oczywicie, w pasku polece znajdziemy ikony polece modelowania w miejsce rysunkowych. W centralnej czci okna widoczne s trzy prostopade paszczyzny gwne. Zazwyczaj jedna z nich suy do narysowania pierwszego profilu, na ktrym zostaje zbudowana brya. Tak bdzie i w naszym przypadku. Pierwsz czynnoci bdzie stworzenie walca przez wycignicie okrgu wzdu prostej. uruchom modu Part lub stwrz nowy dokument czci. Domylnie wcinita bdzie ikona polecenia Wycignicie (Protrusion rysunek 3.1). Jeeli nie jest, kliknij j. Jeli wczony jest EdgeBar25 moesz go wyczy na razie nie bdzie potrzebny. Rysunek 3.1. Ikona polecenia Wycignicie

polecenie Wycignicie suy do tworzenia bryy poprzez wycignicie profilu o dowolnym ksztacie wzdu linii prostej, prostopadej do paszczyzny, na ktrej narysowany zostanie profil. Program prosi teraz o wskazanie tej paszczyzny: w pasku stanu wywietlony zostaje komunikat Wybierz lico paskie lub paszczyzn odniesienia (Select planar face or reference plane). Wska poziom paszczyzn gwn w tym celu skieruj kursor nad jej krawd26 tak, aby zostaa podwietlona i nacinij lewy przycisk myszy (rysunek 3.2).

24

Domylne kolory ta, paszczyzn itp. s inne ni na ilustracjach. Jak ustawia wasne kolory dowiesz si z rozdziau 7 Dostosowanie do wasnych potrzeb.
25

Narzdzie EdgeBar opisane zostao w podrozdziale Inne polecenia pomocnicze, w rozdziale 1. W module Part zawiera ono inne funkcje wrcimy do tego zagadnienia w dalszej czci rozdziau.

26 W rzeczywistoci nie jest to oczywicie krawd paszczyzny (jest ona nieskoczona), a jedynie jej symbolu.

Uwaga: nie uywaj narzdzia zaznaczania kliknicie jego ikony przerywa biec operacj. Rysunek 3.2. Wskazywanie paszczyzny, na ktrej rysowany bdzie profil po podwietleniu paszczyzny naley nacisn lewy przycisk myszy.

po wskazaniu paszczyzny program przechodzi automatycznie do tzw. rodowiska profilu. Jest to osobne okno Windows, w ktrym rysuje si profil. Zwr uwag, e w bocznym pasku polece ikony polece modelowania zostay zastpione przez dobrze Ci ju znane z moduu Draft ikony polece rysunkowych. Rysowanie w rodowisku profilu moduu Part przebiega dokadnie tak samo, jak w module Draft. Na rysunku 3.3 widoczne jest okno Solid Edge i oba okna robocze (przestrzenne i rodowiska profilu). W oknie profilu narysowany jest okrg o rednicy 75 mm. Jak widzisz, jest on widoczny take w drugim oknie. Jest to pomocne w przypadku skomplikowanych modeli, gdy uatwia orientacj (w oknie przestrzennym mona te rysowa). W przypadku elementw prostych, takich, jak w opisywanym przykadzie, korzystniej jest maksymalnie powikszy okno rodowiska profilu dziki temu najlepiej wykorzystasz powierzchni ekranu. Rysunek 3.3. Podczas rysowania w oknie profilu pod spodem dostpne jest okno przestrzenne. Jego wczenie uatwia orientacj przy pracy nad skomplikowanymi modelami.

w oknie profilu naszkicuj okrg o rednicy 75 mm, jak na rysunku 3.3. Przecinajce si prostopade linie to krawdzie (lady) dwch paszczyzn gwnych. Okrg moesz w zasadzie narysowa w dowolnym miejscu, jednak dowiadczenie uczy, e korzystniej jest przy rysowaniu profili podstawowych umieszcza ktry z punktw charakterystycznych (w tym przypadku rodek okrgu) w punkcie przecicia si ladw paszczyzn. Zazwyczaj uatwia to dodawanie kolejnych operacji i ewentualn modyfikacj modelu. Wymiar okrgu moesz poda wpisujc odpowiedni warto w pasku wstgowym lub wymiarujc okrg i podajc warto wymiaru. Obie metody s rwnowane, ale zazwyczaj

korzystniejsza jest druga zwymiarowanie profilu uatwia jego pniejsz, ewentualn modyfikacj. Do zagadnienia tego wrcimy w dalszej czci rozdziau. po zakoczeniu rysowania profilu kliknij przycisk Zakocz (Finish) w pasku wstgowym. Okno profilu zostanie zamknite i program powrci do przestrzeni. Teraz musisz poda warto rozcignicia wysoko walca. Bdzie ona wynosi 90 mm. Poruszajc mysz widzisz zmieniajcy si dynamicznie podgld. Jednoczenie w pasku wstgowym w polu Odlego (Distance) wywietlana jest aktualna wysoko tworzonej bryy (rysunek 3.4). Rysunek 3.4. Okrelanie wartoci rozcignicia wysokoci walca

Wartoci w polu Odlego zmieniaj si skokowo o warto podan w polu Krok (Step). Wysoko walca moesz okreli na dwa sposoby: klikajc lewym przyciskiem myszy w momencie, gdy w polu odlegoci wywietlana jest dana warto lub wpisujc t warto i naciskajc Enter. W tym drugim przypadku program bdzie oczekiwa na wskazanie strony wyciagnicia w naszym przykadzie bdzie to oznaczao wskazanie, czy walec ma znajdowa si poniej, czy powyej paszczyzny profilu. Dzieje si tak, poniewa klikajc punkt przekazujesz do programu jednoczenie dwie informacje (strona i warto rozcignicia) podczas gdy wpisuj warto tylko jedn (warto). Jeeli korzystasz z drugiego sposobu, to stron wycignicia zdefiniujesz kierujc kursor w gr (tak, aby na podgldzie walec by umieszczony nad paszczyzn profilu) i naciskajc lewy przycisk myszy. Warto rozcignicia mona definiowa te na kilka innych sposobw, jednak domylnym jest zawsze ten, z ktrego skorzystae Rozcignicie skoczone (Finite Extent patrz rysunek 3.4). Pozostae sposoby definiowania trzeciego wymiaru tworzonych elementw poznasz w dalszej czci rozdziau. po zdefiniowaniu wartoci i strony rozcignicia wywietlony zostaje podgld stworzonej bryy. Moesz teraz klikn wymiar rednicy lub wysokoci i wprowadzi now jego warto. Moesz rwnie wrci do dowolnego kroku tworzenia walca umoliwia to umoliwia to narzdzie o nazwie SmartStep jego ikony widoczne s w pasku wstgowym (rysunek 3.5). Kada z ikon reprezentuje jeden krok operacji w tym przypadku tworzenia bryy. Kliknicie ikony powoduje powrt do wskazanego kroku, co umoliwia edycj jego parametrw (np. zmian profilu). SmartStep jest bardzo wanym narzdziem, umoliwiajcym modyfikowanie dowolnych krokw wszystkich operacji, ktre doprowadziy do stworzenia modelu. Zagadnienie to zostanie omwione szczegowo w dalszej czci rozdziau na razie

przyjmujemy, e wszystkie kroki zostay wykonane prawidowo, a walec wyglda tak, jak tego oczekiwae. Kliknij przycisk Zakocz. Rysunek 3.5. SmartStep dla operacji wycignicia. Ikony oznaczaj kolejne kroki definiowania bryy. Stworzye pierwsz bry w Solid Edge. W kolejnym punkcie nauczysz si, w jaki sposb mona j wywietla, obraca, przemieszcza itp.

Wywietlanie i zarzdzanie ekranem

Ikony wywietlania (cieniowanie, opcje widoku) i zarzdzania ekranem (polecenia powikszania, przesuwania itp.) znajduj si w gwnym pasku narzdzi, w jego prawej czci. Rysunek 3.6. Ikony polece zarzdzania ekranem.

Przedstawione na rysunku ikony su w kolejnoci do wywoywania nastpujcych polece: 1. 2. Cieniowanie (Shade) wczanie i wyczanie trybu cieniowania modelu. Zazwyczaj najwygodniej jest pracowa na modelu cieniowanym. Formatuj widok (Format View) wywoanie okna umoliwiajcego dostp do zaawansowanych ustawie wizualizacji modelu. Dokadniejszy opis tego polecenia znajduje si w dalszej czci rozdziau. Widoki z nazwami (Named Views) wywoanie okna z nazwami typowych widokw oraz widokw zdefiniowanych przez uytkownika. Aby zdefiniowa widok naley ustawi model w danym pooeniu, wywoa okno i wpisa nazw widoku oraz komentarz. Zdefiniowane widoki dostpne s z menu rozwijanego po klikniciu maego, czarnego trjkta z prawej strony opisywanej ikony. Niektre z nich mona te przywoywa za pomoc skrtw klawiaturowych: Ctrl I (izometria), Ctrl F (z przodu, Front), Ctrl L (z lewej, Left), Ctrl R (z prawej, Right), Ctrl T (z gry, Top). Zastosowanie skrtu powoduje jednoczenie dopasowanie widoku (patrz polecenie Dopasuj). Obr (Rotate) obracanie modelu wok rodka widoku,27 osi lub ktrej z krawdzi modelu. Po klikniciu ikony ukazuj si trzy osie; ich punkt pocztkowy wyrniony jest innym kolorem. Poruszanie mysz przy wcinitym i przytrzymanym lewym przycisku powoduje obrt modelu wok tego punktu. Jeeli chcesz obraca model nie wok punktu,

3.

4.

Przy okrelaniu rodka widoku program bierze pod uwag zarwno model, jak i gwne paszczyzny odniesienia. Jeeli model znajduje si daleko od pocztku ukadu wsprzdnych (punktu przecicia paszczyzn), wtedy obrt nastpuje wok punktu lecego pomidzy modelem a pocztkiem ukadu, co moe powodowa uciekanie modelu z ekranu. Aby temu zapobiec naley wyczy paszczyzny odniesienia. Jak to zrobi, dowiesz si z dalszej czci rozdziau.

27

lecz wok ktrej z osi lub krawdzi bryy kliknij t o lub krawd. Zostanie ona wyrniona innym kolorem, a poruszanie mysz (przy wcinitym lewym przycisku) bdzie powodowa obrt wok niej. Lista wartoci kta obrotu w pasku wstgowym umoliwia obrt o dowolny, zadany kt (wybrany z listy lub wpisany przez uytkownika). Jeeli zamierzasz obraca bry wok punktu, to po wczeniu polecenia staraj si porusza kursorem poza obszarem modelu przypadkowe wskazanie krawdzi moe spowodowa przeczenie w tryb obrotu wok osi. Aby zakoczy obrt kliknij przycisk Zamknij (Close) w pasku wstgowym. Jeeli posiadasz mysz z trzema przyciskami moesz obraca modelem znacznie prociej poruszajc mysz przy wcinitym rodkowym klawiszu. Powoduje to obrt modelu wok punktu umieszczonego w rodku widoku. Kolejne sposoby obracania modelu to poruszanie mysz przy wcinitym klawiszu Shift i prawym przycisku myszy oraz wykorzystanie klawiszy ze strzakami (do gry obrt w gr, w prawo obrt w prawo itp). Aby po obrceniu modelu powrci do widoku podstawowego nacinij klawisz Home (dziaa tylko wtedy, gdy wczone jest polecenie Obr) lub uyj kombinacji klawiszy Ctrl I (dziaa zawsze i powoduje jednoczenie dopasowanie widoku). Innym sposobem jest przywoanie widoku ISO za pomoc polecenia Widoki z nazwami. Ma on jednak t wad, e nie powoduje dopasowania widoku. Wszystkie sposoby powrotu do widoku podstawowego dotycz rwnie trzech pozostaych polece sucych do obracania modelu, opisanych poniej. 5. Obr wok (Spin About) obracanie modelu wok osi normalnej lub stycznej do wskazanego lica. Po klikniciu ikony naley wskaza lico, nastpnie o i obraca model poruszajc mysz przy wcinitym lewym przycisku. Poka lico (Look at Face) ustawianie modelu tak, aby kierunek patrzenia by prostopady do wskazanego lica. Typowe widoki (Common Views) ustawianie typowych widokw modelu: np. na lico, obrt o 180 itp. Po klikniciu ikony program automatycznie ustawia najbliszy typowy widok. Kiedy wic chcesz np. patrze na model z przodu wystarczy w przyblieniu ustawi widok za pomoc polece sucych do obracania modelu, a nastpnie wywoa opisywane polecenie. Powiksz obszar (Zoom Area) powikszanie okrelonego za pomoc okna obszaru. Polecenie dziaa tak samo jak w module Draft. Powiksz / Zmniejsz (Zoom) dynamiczne powikszanie i zmniejszanie modelu. Dziaa tak samo, jak polecenie Zmniejsz w module Draft. Innym sposobem dynamicznego powikszania i zmniejszania modelu jest poruszanie mysz przy wcinitym klawiszu Ctrl i prawym przycisku myszy. Jeeli korzystasz z myszy Microsoft IntelliMouse do dynamicznej zmiany wielkoci modelu moesz uywa kka myszy. Powiksza i zmniejsza model moesz rwnie skokowo, za pomoc kombinacji klawiszy: Ctrl strzaka w d (lub w prawo) aby pomniejszy, Ctrl strzaka w gr (lub w lewo) aby powikszy. 10. Dopasuj (Fit) maksymalne powikszenie modelu wraz z paszczyznami odniesienia. Oznacza to, e jeeli model znajduje si daleko od pocztku ukadu wsprzdnych nie

6. 7.

8. 9.

zostanie on powikszony maksymalnie. Aby tego unikn naley wyczy paszczyzny odniesienia. Jak to zrobi, dowiesz si z dalszej czci rozdziau. 11. Przesu (Pan) przesuwanie modelu. Dziaa tak samo, jak polecenie Przesu w module Draft. Innym sposobem przesuwania modelu jest poruszanie mysz przy wcinitych klawiszach Ctrl i Shift oraz prawym przycisku myszy. 12. Wyrwnaj krawd (Align Edge) ustawienie wskazanej krawdzi w wybranym kierunku lub pod zadanym ktem. Ikona ta domylnie nie znajduje si na pasku. 13. Poprzedni widok (Previous View) przywracanie ostatnio wywietlanego obszaru. Podobnie jak poprzednia, ikona ta nie jest domylnie dostpna na pasku. Polecenie Poprzedni widok mona te wywoa za pomoc kombinacji klawiszy Alt F5. Obraca model i zmienia jego wielko mona rwnie za pomoc dodatkowych urzdze: SpaceBall i SpaceMouse. Urzdzenie takie skada si z umieszczonego na podstawie uchwytu w ksztacie kuli lub walca i ewentualnie przyciskw. Poprzez wywieranie nacisku na uchwyt uzyskuje si obrt lub przemieszczanie modelu. Dokadny opis i wskazwki dotyczce instalacji dostarczane s przez producenta. Musisz pamita jedynie o tym, e aby urzdzenie takie mogo dziaa w naley karcie Widok (View) okna Opcje (Options, wywouje si je z menu Narzdzia) zaznaczy pole wyboru Urzdzenie wejciowe 3D (3D input device). Jak widzisz, sposobw wywietlania i manipulowania modelem jest bardzo duo. Mao kto wykorzystuje wszystkie, ale warto je wyprbowa, aby znale kilka najwygodniejszych dla siebie.

Modelowanie kubka cz 2
Kolejn operacj bdzie pochylenie cianek walca, tak, aby uzyska stoek city, ustawiony na podstawie o mniejszej rednicy. kliknij ikon polecenia Dodaj pochylenie (Add Draft) w bocznym pasku polece (rysunek 3.7). Rysunek 3.7. Ikona polecenia Dodaj pochylenie

program czeka teraz na wskazanie paszczyzny odniesienia, od ktrej mierzony bdzie kt pochylenia. Wska poziom paszczyzn gwn t, na ktrej stoi walec. Na pocztku, zanim nauczysz si dobrze poszczeglnych polece, moesz mie wtpliwoci, jaki krok naley w danej chwili wykona. Pamitaj, e program informuje Ci o tym za pomoc komunikatw wywietlanych w pasku stanu. Oprcz tego pomocny jest SmartStep ikona, ktra w danej chwili jest wcinita informuje, ktry krok jest wanie realizowany. SmartStep jest wywietlany przez cay czas definiowania operacji; w miar postpu pracy automatycznie wczane s kolejne ikony.

po wskazaniu paszczyzny odniesienia program automatycznie przechodzi do nastpnego kroku definiowania operacji pochylenia okrelania lic, ktre maj zosta pochylone

(zauwa, e w pasku SmartStep uaktywnia si druga ikona, reprezentujca ten wanie krok rysunek 3.8). Wska boczn powierzchni walca i nacinij lewy przycisk myszy. Jeeli obok kursora pojawi si trzy kropki porusz lekko mysz kropki znikn. S one oznak uaktywnienia si narzdzia o nazwie QuickPick, sucego do wskazywania elementw zachodzcych na siebie. Omwimy je pniej. Rysunek 3.8. Fragment paska SmartStep dla operacji pochylania: biecym krokiem jest wybr lica (lub lic) do pochylenia Po wskazaniu lica uaktywni si pole Kt pochylenia (Draft Angle) w pasku wstgowym. Wpisz w nim warto pochylenia rwn 2 i nacinij Enter lub kliknij ikon z zielonym znakiem akceptacji. teraz masz moliwo wskazania kolejnych lic i podania dla nich innych ktw pochylenia. Poniewa nie zamierzasz tego robi, kliknij przycisk Dalej (Next) w pasku wstgowym. kolejnym i ostatnim krokiem jest zdefiniowanie strony pochylenia, tzn. okrelenie, czy powstay stoek ma si rozszerza, czy zwa ku grze. W tym celu wywietlona zostaje czerwona linia pomocnicza, symbolizujca stron pochylenia (rysunek 3.9). Porusz kursorem w d i w gr zobaczysz, e od jego pooenia zaley strona pochylenia. Jeeli masz kopoty z okreleniem kierunku pochylenia linii pomocniczej moesz dowoln metod obrci bry nie przerywa to biecej operacji. Zaakceptuj dan stron pochylenia (jak na rysunku) przez kliknicie mysz. Rysunek 3.9. Okrelanie strony pochylenia gdy klikniesz w chwili, gdy linia pomocnicza nachylona jest tak, jak na rysunku, otrzymasz stoek rozszerzajcy si ku grze.

podobnie jak w przypadku operacji wycigania moesz teraz klikn wymiar (w tym przypadku kta pochylenia) i wprowadzi now jego warto. Poniewa nie zamierzasz tego robi, kliknij przycisk Zakocz.

Kolejn czynnoci bdzie usunicie czci materiau z dolnej czci powstaej bryy, tak, aby dno stao si lekko wklse. Uyjesz w tym celu polecenia Wycicie obrotowe (Revolved Cutout) patrz rysunek 3.10.28 Suy ono do usuwania materiau przez obrt profilu wok osi. Rysunek 3.10. Ikona polecenia Wycicie obrotowe

kliknij ikon polecenia Wycicie obrotowe. Program poprosi o wskazanie lica lub paszczyzny odniesienia. Wska ktr z pionowych paszczyzn otworzy si okno profilu. w oknie profilu naszkicuj zarys jak na rysunku 3.11. Nastpnie kliknij ikon O obrotu (Axis of Revolution) i wska lad pionowej paszczyzny (na rysunku wskazuje j kursor). W ten sposb okrelisz o obrotu profilu. Rysunek 3.11. Polecenie Wycicie obrotowe: rysowanie profilu i definiowanie osi obrotu

Zauwa, e profil, ktry narysowae nie jest figur zamknit. Profile uywane w opisywanym poleceniu mog by otwarte, pod warunkiem, e ich poszczeglne segmenty s ze sob poczone. Oznacza to, e pomidzy poszczeglnymi czciami profilu (liniami, ukami itp.) musz istnie relacje poczenia. Jeeli tak nie jest, program sygnalizuje bd. kliknij przycisk Zakocz, aby powrci do gwnego okna. kolejnym krokiem jest zdefiniowanie strony usuwania materiau. Gdyby narysowany profil by figur zamknit, program domylnie przyjby, e usuwany bdzie materia wewntrz profilu (zostaby on potraktowany jak zarys otworu). Poniewa tak nie jest, musisz pokaza, z ktrej strony profilu naley materia usun. Gdy poruszysz kursorem zauwaysz strzak, wskazujc kierunek w gr lub w d od profilu materia bdzie usunity po stronie wskazywanej przez strzak. Ustaw kursor tak, aby strzaka bya skierowana do gry i nacinij lewy przycisk myszy. ostatni czynnoci jest okrelenie kta wycicia. Poruszajc mysz zobaczysz dynamiczny podgld, jednoczenie warto kta zmienia si polu edycji w pasku wstgowym. Mona tu zauway analogi do definiowania wartoci rozcignicia podczas tworzenia bryy

28 Ikona polecenia Wycicie obrotowe jest zgrupowana z kilkoma innymi. Moe si wic zdarzy, e aby wywoa polecenie bdziesz musia rozwin pasek ikon.

podstawowej walca. Jeeli chcesz obrci profil o kt 360 moesz zamiast wpisywa warto w polu edycji klikn ikon Obr o 360 (Revolve 360) w pasku wstgowym (rysunek 3.12). Rysunek 3.12. Definiowanie obrotu o 360 po zdefiniowaniu ostatniego parametru wywietlony zostaje podgld stworzonej bryy. Jak widzisz, efekt nie odpowiada oczekiwaniom materia zosta usunity tam, gdzie mia pozosta, a pozosta tam, gdzie mia by usunity. Bd popeniony zosta w drugim kroku definiowania operacji przy okrelaniu strony wycicia. Klikne, gdy strzaka bya skierowana do gry, usunity zosta wic materia powyej profilu. Nie musisz jednak definiowa caej operacji od pocztku. Wystarczy wrci do miejsca, w ktrym popenie bd i go poprawi. Pomoe Ci w tym SmartStep kliknij w nim ikon Krok: strona (Side Step rysunek 3.13), aby cofn si w historii definiowania operacji wycicia. Rysunek 3.13. Pasek SmartStep umoliwia powrt do dowolnego kroku operacji po klikniciu ikony Krok: strona masz moliwo ponownego okrelenia strony wycicia. Przesu kursor tak, aby strzaka wskazywaa w d i nacinij lewy przycisk myszy. Wycicie zostanie zmienione tak, aby teraz usunity by materia poniej profilu. Moesz obrci bry, aby sprawdzi, czy operacja przebiega prawidowo. Zauwa, e nie musiae ponownie definiowa kta wycicia program pamita raz wprowadzone dane i po wprowadzeniu korekty w ktrym z krokw definiowania operacji odtwarza kroki pniejsze. Poniewa zakoczye ju definiowanie wycicia kliknij przycisk Zakocz. Podczas tworzenia wycicia nauczye si bardzo wanej rzeczy: powracania do dowolnego etapu definiowania operacji za pomoc paska SmartStep. W poczeniu z innym narzdziem, ktre poznasz pniej, umoliwia to edycj dowolnych parametrw modelu w kadym momencie jego tworzenia. Dowiedziae si te, e niektre operacje mog by definiowane za pomoc profili otwartych. Kolejnym etapem tworzenia modelu kubka bdzie wydrenie jego wntrza. W tym celu skorzystasz z polecenia Brya cienkocienna (Thin Wall). kliknij odpowiedni ikon w bocznym pasku polece (rysunek 3.14). W pasku wstgowym w polu Wsplna grubo (Common thickness) wpisz warto 3 mm29 i nacinij Enter. Program przejdzie do nastpnego kroku operacji.

Podajc wartoci w polu edycji paska wstgowego (dotyczy to rwnie innych operacji) nie musisz podawa jednostek, o ile podajesz now warto w takich samych jednostkach, w jakich wyraona bya warto domylna. Do zagadnienia ustawiania i przeliczania jednostek wrcimy w dalszej czci podrcznika.

29

Rysunek 3.14. Ikona polecenia Brya cienkocienna

teraz musisz okreli, ktre lica maj pozosta otwarte. Wska grn powierzchni bryy tak, aby podwietlia si tylko grna jej krawd. To bardzo istotne gdy podwietlone bd obie krawdzie operacja si nie uda. Jeeli uaktywni si QuickPick (obok kursora pojawi si trzy kropki) porusz lekko mysz, aby kropki zniky. po wskazaniu lica kliknij ikon ze znakiem akceptacji lub nacinij Enter, a nastpnie kliknij przycisk Podgld (Preview) w pasku wstgowym. Ukae si podgld bryy po zakoczeniu operacji nadawania cienkociennoci. Podobnie jak w przypadku poprzednich operacji moesz edytowa parametr w tym przypadku grubo cianki. Wystarczy w tym celu wskaza na modelu wymiar (liczb) charakteryzujc grubo i wpisa now warto w polu edycji w pasku wstgowym. pozostaw grubo rwn 3 mm i kliknij przycisk Zakocz.

Nastpn czynnoci bdzie stworzenie modelu ucha kubka. Skorzystasz w tym celu ze znanego Ci ju polecenia Wycignicie. kliknij ikon polecenia Wycignicie i wska ktr z pionowych paszczyzn jako paszczyzn profilu po przejciu do rodowiska profilu naszkicuj dwie elipsy jak na rysunku. Dugoci posi wikszej z nich to 32 i 20 mm. Mniejsz najatwiej uzyska korzystajc z polecenia Odsunicie odstp wynosi 5 mm. Dokadne usytuowanie wzgldem zarysu kubka nie jest istotne postaraj si umieci elipsy w przyblieniu tak, jak na rysunku. Rysunek 3.15. Modelowanie ucha kubka.

kliknij ikon Umie (Include). Jeeli otworzy si okno dialogowe kliknij przycisk OK, a nastpnie wska zarys wewntrznej cianki kubka (rysunek 3.15) i kliknij znak akceptacji lub nacinij Enter. Na rysunku pojawi si linia, pokrywajca si z zarysem cianki. Narzdzie, z ktrego skorzystae suy do rzutowania konturw krawdzi na paszczyzn profilu i jest bardzo czsto stosowane przy tworzeniu modeli czci.

usu fragmenty elips i linii tak, aby uzyska zarys pokazany na rysunku 3.16 i kliknij przycisk Zakocz, aby powrci do gwnego okna. Jeeli w czasie usuwania fragmentw szkicu elipsy zaczn zmienia ksztat, sprbuj wskazywa elementy do usunicia w innej kolejnoci. Zwr uwag, aby pomidzy poszczeglnymi elementami profilu istniay relacje poczenia, jak na rysunku. Uwaga: przy maym powikszeniu symbole relacji mog nie by wywietlane. Aby przekona si, czy relacji nie ma, czy tylko ich symbole nie zostay wywietlone, naley powikszy interesujcy Ci obszar. Naley te sprawdzi, czy w menu Narzdzia wczona jest opcja Symbole relacji. Rysunek 3.16. Profil ucha kubka.

po powrocie do okna przestrzennego musisz zdefiniowa warto rozcignicia. Kliknij ikon Rozcignicie symetryczne (Symmetric Extent). Na podgldzie zobaczysz, e teraz materia dodawany bdzie z obu stron profilu, a nie z jednej (rysunek 3.17). Wpisz w polu edycji warto odlegoci 13 mm, nacinij Enter i kliknij przycisk Zakocz, aby zakoczy operacj. Rysunek 3.17. Wczenie opcji Rozcignicie symetryczne powoduje dodawanie materiau z obu stron profilu.

Po stworzeniu modelu ucha kubek jest ju w zasadzie gotowy. Ostatni czynnoci bdzie dodanie zaokrgle krawdzi.

Modelowanie kubka dokoczenie. Narzdzie QuickPick

kliknij ikon polecenia Zaokrglenie (Round). Program poprosi o wskazanie krawdzi do zaokrglenia. Skieruj kursor w stron krawdzi przejcia wewntrznej cianki w dno (rysunek 3.18) i zatrzymaj go na chwil. Obok kursora powinny pojawi si trzy kropki (jeeli nie pojawi si obr nieco bry na ekranie i sprbuj jeszcze raz). Nacinij lewy przycisk myszy (uwaaj, aby ni przy tym nie poruszy). Pojawi si mae okno z dwoma lub trzema polami; kade z tych pl zawiera jedn liczb. To narzdzie o nazwie QuickPick, uatwiajce lokalizacj i wskazywanie obiektw zachodzcych na siebie lub przysaniajcych si. Rysunek 3.18. QuickPick uatwia lokalizacj i wskazywanie obiektw zachodzcych na siebie

Czsto zdarza si, e chcesz wskaza element, ktry jest cakowicie lub czciowo zakryty przez inny, tego samego typu. Klasycznym przykadem s dwie linie narysowane jedna na drugiej. Przy modelowaniu najczciej takimi elementami s lica, ale rwnie np. krawdzie. Jeeli program oczekuje na wskazanie danego typu elementu, a w obszarze, w ktrym znajduje si kursor elementw takich jest wicej, to po krtkim zatrzymaniu kursora w takim miejscu wcza si QuickPick. Oznak uaktywniania si narzdzia jest zmiana ksztatu kursora pojawiaj si obok niego trzy kropki. Jeeli teraz naciniesz lewy przycisk myszy pojawia si okno, w ktrym kada liczba odpowiada jednemu elementowi, ktry mgby by w danej chwili wskazywany (rysunek 3.19). Okno QuickPick moe by przemieszczane poprzez przeciganie za pasek tytuowy jak kade okno Windows.

Rysunek 3.19. Dziaanie narzdzia QuickPick w miejscu, w ktrym znajduje si kursor mog by wskazywane cztery paszczyzny. Kadej z nich odpowiada numer w oknie QuickPick

W sytuacji przedstawionej na rysunku 3.19 program oczekuje na wskazanie paszczyzny. Pod kursorem znajduj si cztery elementy tego typu. Jeeli skierujesz kursor takie miejsce i szybko klikniesz, zaznaczona zostanie pierwsza od gry paszczyzna, znajdujca si bezporednio pod kursorem. Gdy wczy si QuickPick wybr paszczyzny dokonuje si poprzez wskazanie numeru w oknie. Zauwa, e gdy przesuwasz kursorem nad kolejnymi numerami podwietlane s odpowiadajce im paszczyzny. Umoliwia to szybk i bezbdn lokalizacj dowolnej paszczyzny rwnie jednej z tych, ktre s cakowicie zakryte. Powrmy do modelowania kubka. W tym przypadku program nie wie, czy chcesz wskaza do zaokrglenia krawd wewntrzn (przejcie cianki w dno), czy ktr z zewntrznych. wska krawd wewntrzn (w oknie QuickPick odpowiada jej bdzie numer 1). Pojawi si pasek wstgowy. w polu Promie (Radius) wpisz warto promienia zaokrglenia rwn 3 mm i kliknij znak akceptacji lub nacinij Enter. Nie klikaj przycisku Podgld w tej samej operacji dodasz jeszcze dwa zaokrglenia. zdefiniujesz teraz promie zaokrglenia grnych krawdzi kubka. Zauwa, e w pasku wstgowym, w licie rozwijanej, domylnie wybrana jest opcja acuch (Chain). Oznacza to, e moesz wybiera krawdzie skadajce si z pynnie przechodzcych w siebie prostych, ukw i krzywych. Wybierz z listy opcj Lico (Face). Pozwoli Ci to na wskazywanie jednoczenie wszystkich krawdzi przylegajcych do danego lica (rysunek 3.20). Prawdopodobnie znowu skorzystasz z QuickPick-a, poniewa w grnej czci kubka moliwe s do zlokalizowania trzy lica: grne oraz powierzchnia wewntrzna i zewntrzna (lica nie musz by paskie mog mie dowolne ksztaty).

Rysunek 3.20. Opcja Lico pozwala na jednoczesne wskazanie wszystkich krawdzi przylegajcych do danego lica

po wskazaniu lica wpisz w polu edycji warto promienia rwn 1 mm i zaakceptuj j (klikajc ikon lub naciskajc Enter). wybierz z listy rozwijanej opcj Element (Feature) i wska ucho kubka. W ten sposb wybrae wszystkie krawdzie nalece do ucha. Wpisz promie 2mm i zaakceptuj go. kliknij przycisk Podgld, a nastpnie Zakocz. W zalenoci od parametrw sprztu, na ktrym pracujesz, moesz poczeka dusz lub krtsz chwil na wywietlenie podgldu program musi w tym czasie przeliczy wszystkie zdefiniowane promienie.

Wykonae swj pierwszy model w programie Solid Edge. Jednak w praktyce projektowej czsto zdarza si, e krtko po zakoczeniu pracy nad modelem lub jeszcze w jej trakcie musisz wprowadzi w nim zmiany. Dostpne w Solid Edge narzdzia umoliwiaj wprowadzanie dowolnych zmian w dowolnej operacji i w kadym momencie pracy. W kolejnym punkcie nauczysz si z nich korzysta.

Wprowadzanie zmian w modelu PathFinder i edycja operacji

Model kubka stworzye definiujc okrelone operacje: wycignicie, wycicie obrotowe itd. W ten sam sposb tworzy si wszystkie modele w Solid Edge. Rnica polega jedynie na liczbie i stopniu skomplikowania poszczeglnych operacji. Modyfikacja modelu polega na wprowadzeniu zmiany w konkretnym kroku danej operacji, np. zmianie wymiarw profilu, wartoci promienia zaokrglenia, kta pochylenia itp. Aby mc tego dokona, musisz mie moliwo dostpu do dowolnego miejsca w historii tworzenia modelu. Daje Ci j narzdzie o nazwie PathFinder. W rozdziale 2 omawialimy EdgeBar okno grupujce kilka polece i funkcji. Wystpuje ono rwnie w module Part, z tym, e tu zawiera oczywicie inne polecenia ni w module Draft. Jego wczanie odbywa si tak samo we wszystkich moduach (poleceniem menu [Narzdzia] [EdgeBar] lub za pomoc ikony rysunek 2.96); tak samo mona je te przemieszcza. W module Part skada si ono z piciu kart na razie zajmiemy si pierwsz, zawierajc PathFinder (rysunek 3.21).

Rysunek 3.21. PathFinder z histori tworzenia modelu kubka

PathFinder jest jednym z najwaniejszych narzdzi w Solid Edge. W module Part (wystpuje rwnie w Assembly) umoliwia dostp do kolejnych operacji, pozwalajc na ich edycj, usuwanie, blokowanie lub ukrywanie (w zalenoci od rodzaju operacji), zmian kolejnoci i nazwy. Dokadny opis PathFinder-a i jego funkcji znajdziesz w dalszej czci rozdziau; teraz wykorzystamy go tylko jako narzdzie umoliwiajce dostp do operacji w celu ich edycji. Zamy, e chcesz zmieni wysoko kubka. Aby to zrobi, musisz zmieni jeden z parametrw pierwszej operacji warto rozcignicia. Pierwsz czynnoci jest wskazanie operacji, ktrej parametr zamierzasz zmieni. Zauwa, e po klikniciu ikony narzdzia zaznaczania pasek wstgowy przybiera posta jak na rysunku 3.22. Ikony i przycisk oznaczaj kolejno: wybr operacji do edycji, wybr wymiarw do modyfikacji i edycj wskazanej operacji. Dwie ostatnie s nieaktywne, dopki nie wskaesz operacji. Rysunek 3.22. Pasek wstgowy narzdzia zaznaczania wska w oknie PathFinder-a operacj Wycignicie 1. Poszczeglne operacje mona wskazywa rwnie na modelu, jednak najczciej jest to do niewygodne. Ju w naszym przykadzie, przy stosunkowo niewielkim stopniu komplikacji, moesz mie trudnoci ze wskazaniem wycignicia po skierowaniu kursora na ciank kubka program widzi trzy operacje (wycignicie, pochylenie i cienkocienno) i wcza QuickPick. Z tego powodu zdecydowanie korzystniej jest wskazywa operacje za pomoc PathFinder-a: jest to szybsze i pewniejsze. kliknij ikon Wybierz wymiary (Select Dimensions) w pasku wstgowym. Spowoduje to wywietlenie wszystkich wymiarw charakteryzujcych dan operacj (rysunek 3.23). W naszym przykadzie bd to: wysoko kubka (warto rozcignicia) i rednica podstawy (wymiar profilu, na ktrym zostao zbudowane wycignicie). Po wskazaniu wybranego wymiaru pojawia si jego pasek wstgowy z polem edycji wartoci wymiaru.

Rysunek 3.23.

Wspomnielimy na pocztku rozdziau, e z uwagi na pniejsze modyfikacje zazwyczaj korzystniej jest wymiarowa profil, ni ustala jego wymiary w trakcie rysowania, przez podawanie wartoci w pasku wstgowym. Teraz widzisz przykad: gdyby okrg nie zosta zwymiarowany, wymiar ten nie pojawiby si na ekranie. Ewentualna zmiana rednicy okrgu (a wic i kubka) wymagaaby zatem przejcia do edycji profilu. Oczywicie jest to moliwe, ale wymagaoby dodatkowych czynnoci. aby zmieni wysoko kubka kliknij wymiar 90 mm i zmie go na 110 mm. Bdziesz musia teraz chwil poczeka, a program przeliczy wszystkie operacje. Koo kursora wywietlane s kolejno ich symbole, takie same, jak w oknie PathFinder-a.

Poznae najprostsz metod modyfikowania modelu. Czsto jednak aby wprowadzi wymagane zmiany, musisz wej gbiej w histori tworzenia danej operacji. Przykadem moe by edycja profilu. Sprbujesz teraz zmieni ksztat wycicia w dnie kubka. wska w oknie PathFinder-a operacj Wycicie 1, a nastpnie kliknij przycisk Edytuj (Edit) w pasku wstgowym. Program cofnie si w historii tworzenia modelu do wskazanej operacji. Zauwa, e w oknie PathFinder-a przy symbolach wszystkich operacji pniejszych ni edytowana pojawiy si symbole w ksztacie zaokrglonej strzaki. Oznaczaj one wanie przejcie do wczeniejszego etapu tworzenia modelu. Jednoczenie wczony zosta pasek SmartStep dla edytowanej operacji taki sam, jak widoczny w czasie jej tworzenia. teraz musisz poinformowa program, ktry krok operacji chcesz modyfikowa. Bdzie to krok 1. definiowanie profilu. Kliknij odpowiadajc mu ikon w pasku SmartStep (rysunek 3.24 a). Rysunek 3.24.

wskazany krok skada si z dwch etapw: wskazania paszczyzny i narysowania profilu. Aby zmieni ksztat profilu naley zmodyfikowa etap drugi kliknij w tym celu odpowiedni ikon w pasku SmartStep (rysunek 3.24 b). po klikniciu ikony program przejdzie do rodowiska profilu, umoliwiajc dowoln jego modyfikacj. Zmie zarys profilu tak, aby wyglda jak na rysunku 2.25 (dokadne wymiary nie s istotne) i kliknij przycisk Zakocz, aby zakoczy modyfikowanie profilu. Rysunek 3.25. Profil wycicia w dnie kubka po modyfikacji

po powrocie do gwnego okna program zapyta o stron wycicia. Kliknij tak, aby strzaka bya skierowana w d, a potem kliknij przycisk Zakocz, aby zakoczy modyfikowanie caej operacji. obr kubek, aby zobaczy efekty zmiany profilu. Zauwa, e s one widoczne z obu stron od spodu i wewntrz kubka. Dzieje si tak, poniewa operacja nadawania cienkociennoci nastpia pniej ni wycicie, i przy ponownym przeliczaniu caego modelu nowy ksztat wycicia zosta uwzgldniony przy nadawaniu cienkociennoci. Efektem jest nierwne dno kubka od strony wewntrznej.

Modyfikacja wycicia okazaa si nienajlepszym pomysem. Aby powrci do poprzedniej wersji nie musisz ponownie zmienia profilu. Moesz skorzysta z polecenia Cofnij (Undo). Polecenia Cofnij oraz Ponw (Redo) dziaaj tutaj podobnie jak w module Draft oraz w innych aplikacjach Windows (np. MS Office). Ostatni modyfikacj bdzie zmiana pooenia ucha kubka. Po zwikszeniu wysokoci na 110 mm ucho znalazo si nieproporcjonalnie nisko. Aby przemieci je do gry naley przesun profil. W poprzednim przykadzie aby przej do edycji profilu wskazywae element, a nastpnie klikae kolejno przycisk i dwie ikony w pasku wstgowym. Jest to sposb umoliwiajcy dostp do kadego kroku dowolnej operacji. W przypadku modyfikacji profilu czy wymiarw istnieje jednak szybsza metoda. wska (najlepiej w oknie PathFinder-a) operacj Wycignicie 2 i nacinij prawy przycisk myszy. Pojawi si menu podrczne przedstawione na rysunku 3.26. Menu to jest wsplne dla wszystkich operacji. Uwaga: jeeli po wskazaniu operacji klikniesz poza obszarem PathFinder-a menu bdzie wyglda nieco inaczej, nie ma to jednak w tym momencie dla nas znaczenia.

Rysunek 3.26. Menu podrczne operacji

w dolnej czci menu podrcznego widoczne s trzy polecenia edycji. Pierwsze z nich (Edytuj element, Edit Feature) odpowiada poleceniu Edytuj w pasku wstgowym. Wywoanie drugiego (Edytuj wymiar, Edit Dimensions) jest rwnoznaczne z klikniciem ikony Wybierz wymiary. Trzecie (Edytuj profil, Edit Profile) umoliwia bezporedni dostp do edycji profilu, z pominiciem wszystkich krokw porednich, koniecznych w przypadku korzystania z paska SmartStep. Wybierz to polecenie. po przejciu do okna profilu zmie pooenie zarysu ucha tak, aby znalazo si ono nieco wyej. Uwaaj, aby koce zarysu nie przeciy wewntrznego konturu kubka (rysunek 3.27). W takiej sytuacji wewntrz kubka pojawi si wypukoci, a ponadto mog wystpi bdy przy przeliczaniu promienia. Rysunek 3.27. Zarys ucha nie powinien przecina konturu kubka

po zmodyfikowaniu profilu kliknij dwukrotnie przycisk Zakocz.

Po wykonaniu opisanych powyej wicze znasz ju podstawowe operacje modelowania w Solid Edge i potrafisz je modyfikowa. Jednak, jak byo to ju parokrotnie wspomniane, prawie kad rzecz mona wykona w Solid Edge na kilka sposobw, rnicych si od siebie efektywnoci i szybkoci. Sprbujmy teraz przeanalizowa proces modelowania naszego kubka w tym wanie aspekcie.

Modelowanie kubka analiza i uwagi praktyczne

Modelowanie kubka moemy umownie podzieli na dwa etapy: stworzenie zasadniczej bryy i dorobienie ucha. Zajmiemy si pierwszym etapem poniej wymienione s moliwe sposoby jego realizacji:

1.

Wykonanie walca (polecenie Wycignicie), pochylenie cianek (Dodaj pochylenie), wykonanie wycicia w dnie (Wycicie obrotowe), cienkocienno, zaokrglenia. Ten sposb wykorzystae przy tworzeniu modelu. Obrt profilu z nadanym ju pochyleniem (polecenie Wycignicie obrotowe, rysunek 3.28 a). Nie korzystae jeszcze z tej operacji: polega ona na tworzeniu bryy poprzez obrt profilu wok osi. Kolejno poszczeglnych krokw jest taka sama, jak przy wyciciu obrotowym, za pomoc ktrego tworzye wybranie w dnie kubka. W tym sposobie jedna operacja (wycignicie obrotowe) daje ten sam efekt, co dwie ze sposobu pierwszego (wycignicie i pochylenie). Rysunek 3.28. Moliwe sposoby stworzenia bryy kubka

2.

3.

Obrt profilu z nadanym pochyleniem i zarysem wycicia w dnie (rysunek 3.28 b). W tym przypadku jedna operacja zastpuje trzy z zastosowanych w sposobie nr 1: wycignicie, pochylenie, wycicie obrotowe. Obrt profilu z pochyleniem, zarysem wycicia w dnie i wyciciem nadajcym ksztat wntrzu kubka (rysunek 3.28 c). Naroa profilu mog by zaokrglone (rysunek 3.29 a, c) lub ostre (3.29 b, d). W tym drugim przypadku zaokrglenia naley doda w osobnej operacji. Rysunek 3.29. Naroa obracanego profilu (przedstawionego na rysunku 3.28 c) mog by zaokrglone lub ostre

4.

Jak widzisz, nawet tak prosty element jak brya kubka moe by wykonany na wiele sposobw, przy wykorzystaniu rnej liczby polece od jednego do piciu, przy czym niektre z nich mog by definiowane w rny sposb. Sprbujmy przeanalizowa zalety i wady poszczeglnych metod. Generalnie mona stwierdzi, e naley unika zarwno stosowania zbyt wielu operacji (zaciemnia to histori tworzenia modelu i utrudnia identyfikacj poszczeglnych operacji w oknie

PathFinder-a w celu ich modyfikacji), jak i nadmiernego grupowania kilku operacji w jednej. Zazwyczaj odbywa si to kosztem znacznego skomplikowania profilu, co rwnie utrudnia pniejsze, ewentualne zmiany. W przypadku naszego kubka sposb pierwszy jest przykadem nieco zbyt duej liczby operacji. Wycignicie walca i pochylenie jego cianek mona wykona korzystajc z jednego polecenia wycignicia obrotowego (rysunek 3.28 a). Z powodzeniem mona rwnie wczy tu kolejn operacj wycicie obrotowe, tworzce wgbienie w dnie (rysunek 3.28 b). Raczej niezalecane jest natomiast dalsze komasowanie polece np. definiowanie od razu kubka z wybraniem wewntrz (rysunek 3.28 c). Znacznie utrudni to ewentualn zmian gruboci cianek. W przypadku, gdy warto ta jest parametrem operacji Brya cienkocienna jej zmiana wymaga piciu czynnoci: wskazanie operacji, kliknicie ikony Wybierz wymiary, wskazanie wymiaru, wprowadzenie nowej wartoci, nacinicie klawisza Enter. W przypadku przedstawionym na rysunku 3.28 c zmiana taka wymaga edycji profilu, co najczciej jest znacznie bardziej zoon procedur. Ponadto samo narysowanie takiego profilu jest ju do pracochonne. Z tych samych przyczyn zazwyczaj korzystniej jest definiowa zaokrglenia w osobnej operacji. Jest to zwykle szybsze i uatwia pniejsze zmiany. Warto zwrci te uwag na sposb wskazywania krawdzi do zaokrglenia. W naszym przypadku bdem byo wskazywanie grnych krawdzi kubka jako lica: pooenie blisko siebie trzech lic (wntrze kubka, powierzchnia grna, powierzchnia zewntrzna odpowiednio a, b i c na rysunku 3.30) spowodowao trudnoci ze wskazaniem jednego z nich i (prawdopodobnie) konieczno skorzystania z QuickPick-a. Naleao po prostu wskaza dwie krawdzie. Rysunek 3.30. W grnej czci kubka schodz si trzy lica najkorzystniej jest w takiej sytuacji do zaokrglania wskazywa pojedyncze krawdzie

Zdecydowanie korzystne byo natomiast wskazanie krawdzi ucha jako wszystkich krawdzi danego elementu. Gdyby prbowa wskazywa je w inny sposb musiaby klikn cztery lica albo dwanacie krawdzi. Moliwe jest te zdefiniowania takiego zaokrglenia dwuetapowo: najpierw zaokrglasz cztery krawdzie (nr 1 na rysunku 3.31), a nastpnie dwie pomidzy uchem a powierzchni kubka (nr 2). Jednak kada z tych metod wymaga wikszej liczby interakcji ni zastosowana w wiczeniu.

Rysunek 3.31. Jedna z metod zaokrglania krawdzi ucha kubka: w pierwszej operacji tworzy si zaokrglenia czterech krawdzi, w drugiej dwch, pomidzy uchem a powierzchni kubka

Podsumowujc, mona stwierdzi, e dokonujc wyboru metody modelowania naley dy do dwch rzeczy: minimalizacji liczby interakcji (tzn. klikni mysz i uderze w klawiatur) oraz takiego zaplanowania poszczeglnych operacji, aby ich ewentualna modyfikacja bya jak najatwiejsza. Teraz, kiedy ju poznae podstawowe zasady pracy w module Part programu Solid Edge moemy przystpi do omwienia poszczeglnych polece modelowania.

Polecenia modelowania
Przed omwieniem poszczeglnych polece wyjanijmy pokrtce dwa pojcia: modelowanie bryowe i operacje (Features).

Troch teorii
Dowolny element trjwymiarowy mona umownie podzieli na powierzchni zewntrzn i wypeniajcy ograniczony ni obszar materia. Modelujc taki element mona odwzorowa tylko powierzchnie lub ca bry. Std te rozrniamy dwie metody modelowania: powierzchniow i bryow. Na rysunku 3.32 widzimy dwa identyczne stoki ze citymi wierzchokami: pierwszy z nich by modelowany bryowo, drugi powierzchniowo. Wida, e w drugim stoku brakuje wntrza po ciciu wierzchoka wida pust przestrze.

Rysunek 3.32. Modelowanie bryowe i powierzchniowe: w modelu z prawej strony odwzorowane byy tylko powierzchnie stoka. Po ciciu wierzchoka w modelu powierzchniowym widoczny jest brak materiau wypeniajcego wntrze.

Solid Edge, podobnie jak wikszo podobnych programw, jest programem do modelowania bryowego. Istniej tu wprawdzie polecenia tworzenia powierzchni, maj one jednak znaczenie pomocnicze i nie bd omawiane w tej ksice.30 Aby stworzy model np. kostki z otworem (rysunek 3.33) mona skorzysta z dwch sposobw. Nieco upraszczajc, pierwszy z nich polega na zdefiniowaniu prostopadocianu o okrelonych wymiarach, a nastpnie odjciu od niego walca lub o ile ma to by otwr z dnem stokowym sumy dwch bry: walca i stoka (3.33 a). Drugi sposb to wykonanie okrelonej operacji (ang. Feature), ktra spowoduje pojawienie si we wskazanym miejscu wybrania materiau o zadanym ksztacie i wymiarach (3.33 b). Rysunek 3.33. Wykonanie kostki z otworem przy uyciu operacji Boolea (a) i Features (b)

Pierwszy sposb wymaga zatem stworzenia prostopadocianu, walca i stoka, nastpnie stworzenia bryy bdcej sum stoka i walca, a na zakoczenie odjciu powstaej w ten sposb bryy od prostopadocianu. Takie dziaania jak dodawanie i odejmowanie bry nazywamy operacjami Boolea; praca z ich wykorzystaniem to jeden ze sposobw modelowania. Drugi polega na definiowaniu elementw (Features). Takim elementem jest np. otwr. Dobrym przykadem obrazujcym rnic pomidzy modelowaniem z wykorzystaniem operacji Boolea i Features jest stworzenie modelu walca z jednym licem otwartym (ksztat szklanki). W pierwszym przypadku bdzie trzeba w tym celu stworzy dwa walce rnice si rednic (o podwjn grubo cianki) oraz przesunite w pionie (o grubo dna), a nastpnie odj je od siebie. W przypadku drugim naley stworzy jeden walec, a nastpnie przeprowadzi operacj nadawania cienkociennoci. Przykad ten obrazuje te przewag Features nad modelowaniem z wykorzystaniem operacji Boolea: po pierwsze, metoda z wykorzystaniem Features jest szybsza, po drugie uatwia modyfikacj modelu. Aby np. zmieni rednic takiej bryy w przypadku

30

Warto podkreli, e fakt zastosowania polece modelowania powierzchniowego jedynie jako pomocniczych nie powoduje ograniczenia moliwoci programu. Za pomoc technik bryowych mona modelowa dowolnie skomplikowane ksztaty.

metody Features wystarczy zmodyfikowa jeden parametr operacji wycignicia (rednic okrgu). W przypadku korzystania z operacji Boolea trzeba zmieni rednic dwch bry (walca zewntrznego i wewntrznego). Pewne problemy sprawiao ustalenie polskiego odpowiednika pojcia Feature. Ostatecznie przyjto: operacja (jako okrelenie czynnoci, np. wyciganie, dodawanie pochyle czy zaokrgle) oraz element (jako wynik operacji, np. pochylenie, zaokrglenie). Nieco mylce moe by spotykane czasami okrelenie cecha kojarzy si raczej z wasnociami elementu. Modelowanie w Solid Edge jest oparte na operacjach (Feature-Based). Dostpne s wprawdzie dziaania Boolea (suma, rnica i cz wsplna bry lub bry i obszarw ograniczonych powierzchniami), ale ich zastosowanie jest ograniczone uywane s gwnie przy projektowaniu form.

Podstawowe polecenia modelowania

Jak ju byo wspomniane we wstpie, zakres ksiki nie obejmuje wszystkich polece modelowania dostpnych w Solid Edge. Omwimy niektre z nich, pozwalajce na tworzenie modeli o rednim stopniu skomplikowania. Uwaga: niektre z opcji omawianych polece mog by niedostpne na Twoim komputerze. Zaley to od konfiguracji Solid Edge, na ktr zakupie licencj. Jeeli tak si zdarzy, po prostu pomi dany temat. Nie bdzie to miao znaczenia te modele, ktre bd potrzebne do dalszych wicze (m. in. do tworzenia zespou, w nastpnym rozdziale) na pewno bdziesz w stanie wykona bez wzgldu na konfiguracj Solid Edge. Rysunek 3.34. Ikony polece modelowania Przedstawione na rysunku 3.34 ikony su w kolejnoci do wywoywania nastpujcych polece: 1. Wycignicie (Protrusion) tworzenie bryy przez przesuwanie profilu wzdu prostoliniowej cieki. Mona budowa bry na kilku profilach jednoczenie. Mog si one przecina, mog by rwnie zagniedone. Moliwe jest te stosowanie profili otwartych (nie dotyczy to pierwszej operacji w danym modelu). Wycignicie obrotowe (Revolved Protrusion) operacja podobna do poprzedniej z t rnic, e profil nie jest przesuwany, lecz obracany wok osi. Wycicie (Cutout) usuwanie materiau z bryy. Wycicie tworzy si przesuwajc profil wzdu prostoliniowej cieki. Profile mog by wielokrotne, zagniedone, otwarte lub zamknite. Wycicie obrotowe (Revolved Cutout) usuwanie materiau przez obrt profilu wok osi. Otwr (Hole) tworzenie otworw. Mog by one przelotowe lub o skoczonej gbokoci, pogbiane lub proste, z gwintem lub bez. Gwintowanie otworu nie polega na naciciu gwintu,

2. 3.

4. 5.

a jedynie na nadaniu parametru. Efekt takiej operacji jest niewidoczny na modelu oznaczenie gwintu (zgodne z wybran norm) wprowadzane jest dopiero na rysunku.31 6. Gwint (Thread) gwintowanie powierzchni walca, czyli np. definiowanie gwintu na rubie. Podobnie jak w przypadku otworw, gwint jest jedynie parametrem; jego oznaczenie pojawia si na rysunku. Dodaj pochylenie (Add Draft) pochylanie wybranych lic. Pochylenie moe by mierzone od paszczyzn, krawdzi oraz linii lub powierzchni podziau. Zaokrglenie (Round) dodawanie zaokrgle krawdzi. Promie zaokrglenia moe by stay lub zmienny; zaokrglenie moe by tworzone midzy dwoma elementami rozcznymi. Faza (Chamfer) cinanie (fazowanie) krawdzi.

7. 8. 9.

10. ebro (Rib) wstawianie eber (usztywnie). 11. Brya cienkocienna (Thin Wall) tworzenie bryy cienkociennej o staej lub zmiennej (rnej dla poszczeglnych lic) gruboci cianki. Wymienione polecenia omwimy dokadniej, ilustrujc je przykadami.

Wycignicie definiowanie paszczyzn

Z polecenia Wycignicie korzystae ju dwukrotnie przy modelowaniu kubka. Wiesz zatem, e suy ono do tworzenia bryy (lub dodawania materiau do ju istniejcej) poprzez przesuwanie profilu wzdu prostej, a take e materia moe by dodawany z obu lub z jednej strony profilu. Uzupenimy i uporzdkujemy teraz wiadomoci dotyczce tego polecenia. Pierwsz czynnoci wykonywan przy definiowaniu wycignicia (a take wikszoci innych operacji) jest wskazanie lub zdefiniowanie paszczyzny, na ktrej ma zosta narysowany profil. W czasie modelowania kubka korzystae wycznie z gwnych paszczyzn odniesienia. Moesz jednak tworzy dowolne paszczyzny. Do tworzenia paszczyzn su ikony znajdujce si z prawej strony w pasku wstgowym polecenia Wycignicie (rysunek 3.35). Rysunek 3.35. Ikony i lista tworzenia paszczyzn

Oznaczaj one kolejno: rysowanie na paszczynie lub licu wskazanym przez uytkownika (ustawienie domylne), rysowanie na paszczynie rwnolegej do wskazanej, nachylonej pod ktem, prostopadej do wskazanej oraz normalnej do krzywej. Oprcz wymienionych ikon moesz przy definiowaniu paszczyzny profilu korzysta z opcji dostpnych w licie rozwijanej, znajdujcej si obok ikon paszczyzn. Praktyczne zastosowanie polece i opcji definiowania paszczyzn poznamy wykonujc wiczenie. Zamy, e chcesz stworzy model przedstawiony na rysunku 3.36 (jest to uproszczona zakrtka do pynu po goleniu jednej ze znanych firm). Do

31

Solid Edge umoliwia modelowanie gwintw su do tego polecenia Wycignicie rubowe i Wycicie rubowe. Zazwyczaj jednak gwintu si nie modeluje. Operacja taka powoduje znaczne obcienie komputera, a nie daje adnej istotnej informacji.

wykonania takiego modelu bdzie potrzebne zastosowanie trzech znanych Ci ju rodzajw operacji: Wycignicie, Brya cienkocienna i Zaokrglenie. Rysunek 3.36. Model i rysunek zakrtki do pynu po goleniu

Aby stworzy model wykonaj nastpujce czynnoci: naszkicuj zarys podstawowy (ksztat zakrtki w widoku z gry) na poziomej paszczynie gwnej i wycignij go na 22 mm w gr stwrz z modelu bry cienkocienn o gruboci cianek 2 mm. Grne lico pozostaw otwarte. kolejn operacj bdzie modelowanie wystpu w zaokrglonej czci nakrtki. W tym celu wycigniesz profil narysowany na dolnej wewntrznej paszczynie podstawy nakrtki. Nie bdzie to ju zatem paszczyzna gwna, lecz jedno z lic nalecych do bryy. Po wywoaniu polecenia Wycignicie wska zatem to lico. program nie przechodzi od razu do okna rysunkowego. Prosi teraz o wskazanie lica, krawdzi lub paszczyzny, ktre ma by podstaw profilu. Innymi sowy, musisz teraz okreli, jak pooony bdzie ukad wsprzdnych paszczyzny, na ktrej narysujesz profil patrz rysunek 3.37. Rysunek 3.37. Orientacja okna profilu zaley od zdefiniowania podstawy paszczyzny profilu i jej orientacji

Wskazujc podstaw paszczyzny okrelasz kierunek osi X ukadu wsprzdnych okna profilu. Pozostaje jeszcze do zdefiniowania jej zwrot program pyta o orientacj paszczyzny odniesienia. Zmiana zwrotu osi X powoduje obrcenie okna profilu o 180. W przypadku prostych, symetrycznych czci, jak w naszym przykadzie, nie ma to znaczenia, ale dla skomplikowanych modeli obrcenie ich widoku do gry nogami moe utrudni orientacj przy rysowaniu profilu. Aby uatwi okrelenie orientacji paszczyzny wywietlany jest jej

podgld w lewym dolnym rogu oznaczenia paszczyzny widoczny jest prostokt (rysunek 3.38). Ponadto o X jest pogrubiana, a na jej kocu bliszym pocztkowi ukadu (punktu 0,0) wywietlany jest punkt. Zmian orientacji paszczyzny uzyskuje si poruszajc mysz. Ustaw paszczyzn jak na rysunku 3.38 i nacinij lewy przycisk myszy. Program przejdzie do okna profilu. Rysunek 3.38. Okrelanie orientacji paszczyzny odniesienia. Wywietlany podgld odpowiada takiej orientacji paszczyzny, jak na rysunku 3.37 a.

naszkicuj profil jak na rysunku 3.39. Zauwa, e profil jest otwarty, a grny, skony odcinek nie jest docignity do uku wyznaczajcego wewntrzn powierzchni nakrtki. Jak ju wiesz z poprzedniego wiczenia (modelowanie kubka), w takiej sytuacji program zapyta o stron wycignicia wska j tak, aby strzaka skierowana bya do zaokrglenia. Warto rozcignicia natomiast wynosi bdzie 10 mm (12 mm 2 mm); kierunek w gr. Przy tworzeniu wycignicia program samoczynnie dopasuje jego geometri do ksztatu wntrza nakrtki, tak, e fakt niedocignicia grnego skonego odcinka do uku nie bdzie mia znaczenia. Rysunek 3.39. Profil wystpu.

teraz wycigniesz profil w ksztacie okrgu umieszczony w rodku nakrtki. Powstanie w ten sposb element zatykajcy szyjk butelki. Profil ten powinien by zdefiniowany na tej samej paszczynie, na ktrej rysowae poprzedni. Nie musisz ponownie wykonywa wszystkich krokw prowadzcych do zdefiniowania tej paszczyzny wystarczy po wywoaniu polecenia rozwin list w pasku wstgowym (po prawej stronie od ikon tworzenia paszczyzn rysunek 3.35) i wybra opcj Ostatnia (Last). Po przejciu do okna profilu narysuj okrg o

rednicy 6 mm, kliknij przycisk Zakocz i wprowad 20 mm jako warto rozcignicia. Kierunek oczywicie ten sam, co dla poprzedniej operacji, czyli w gr. dodaj zaokrglenie (R = 2 mm) grnej krawdzi stworzonego przed chwil wycignicia. kolejn operacj bdzie stworzenie wystpu w zaokrglonej czci nakrtki, symetrycznego do ju istniejcego. Zwykle korzysta si w takiej sytuacji z polecenia Kopia lustrzana (odbicie przez symetri wzgldem paszczyzny), ale po pierwsze nie znasz jeszcze tego polecenia, po drugie celem wiczenia jest poznanie jak najwikszej liczby sposobw definiowania paszczyzn. Dlatego skorzystasz ponownie z polecenia Wycignicie. Profil bdzie narysowany na tej samej paszczynie, na ktrej pracowae przed chwil, ale w licie nie ma ju opcji Ostatnia. Dzieje si tak dlatego, e opcja ta dotyczy paszczyzny, na ktrej rysowae profil ostatniej operacji. Poniewa ostatni operacj byo zaokrglenie, pojcie ostatniej paszczyzny traci sens. Skorzystasz wic z innego sposobu: wybierz opcj Element (Feature), a nastpnie wska pierwszy wystp lub ostatnio wykonane wycignicie. Poinformujesz w ten sposb program, e chcesz rysowa profil na tej samej paszczynie, na ktrej rysowae profil wskazanego elementu. narysuj lustrzan kopi profilu przedstawionego na rysunku 3.39 i wycignij j na tak sam wysoko (10 mm). przystpisz teraz do ostatniej operacji wyciagnicia profili w ksztacie ukw. Powstan w ten sposb elementy obejmujce szyjk butelki. Profile mona narysowa na tej samej paszczynie, co poprzednie, jednak aby pozna jeszcze jedn opcj skorzystasz z innego sposobu. Narysujesz profile na paszczynie rwnolegej do paszczyzny gwnej, na ktrej zbudowae element podstawowy, odlegej od niej o 14 mm. Kliknij drug od lewej ikon tworzenia paszczyzn Paszczyzna rwnolega (Parallel Plane). Wska poziom paszczyzn gwn i porusz mysz. Zobaczysz dynamiczny podgld paszczyzny rwnolegej do wskazanej (rysunek 3.40). Jej odlego podaje si tak samo, jak np. warto rozcignicia: poprzez nacinicie lewego przycisku myszy w momencie, gdy odlego midzy paszczyznami odpowiada danej lub wpisujc odpowiedni warto w polu edycji w pasku wstgowym. W tym drugim przypadku program zapyta jeszcze o stron, z ktrej ma si znajdowa paszczyzna profilu (powyej czy poniej paszczyzny gwnej). Rysunek 3.40. Definiowanie paszczyzny rwnolegej do wskazanej

narysuj profil jak na rysunku 3.41. Najatwiej bdzie skorzysta przy tym z odbicia lustrzanego. Zauwa, e stworzye dwa profile w Solid Edge jest to dopuszczalne, pod warunkiem, e oba profile bd figurami zamknitymi. Narysowany profil wycignij na 12 mm w d w kierunku dna zakrtki

Rysunek 3.41. Profile wystpw obejmujcych szyjk butelki.

Modelujc zakrtk poznae kilka najczciej stosowanych sposobw definiowania paszczyzn: najatwiej jest po prostu wskazywa ktr z paszczyzn gwnych, jednak zazwyczaj szybko przestaj one wystarcza. Trzeba wtedy korzysta z ju utworzonych lic i rysowa profile na nich, wzgldnie na paszczyznach do nich rwnolegych czy nachylonych pod ktem. Rozwamy przykad modelowania typowego elementu instalacji rurocigowej, przedstawionego na rysunku 3.42. Rysunek 3.42. Przykad zastosowania paszczyzn nachylonych pod ktem modelowane fragmentu rurocigu.

Zasadnicza cz modelu (rura o wikszej rednicy z kielichem) zostaa wykonana jako wycignicie obrotowe odpowiednio uksztatowanego profilu. Nastpnie utworzona zostaa rura o mniejszej rednicy, dodane zaokrglenie pomidzy czciami, a na zakoczenie wykonana zostaa operacja nadawania cienkociennoci. Jak widzisz, rury byy z pocztku modelowane jako pene bryy rurami stay si dopiero po ostatniej operacji. Rur o mniejszej rednicy (a waciwie jeszcze bry o przekroju koowym) mona byo wykona na dwa sposoby: obracajc profil (tak, jak w przypadku pierwszej bryy) lub wycigajc go wzdu prostej. Aby skorzysta z drugiej metody musisz narysowa profil na paszczynie oznaczonej na rysunku numerem 2 jest ona rwnolega do paszczyzny nr 1, nachylonej pod ktem 45 do gwnej, poziomej paszczyzny odniesienia. Zdefiniowanie paszczyzny nr 2 musi zatem przebiega dwuetapowo: najpierw trzeba stworzy paszczyzn nr 1, a nastpnie rwnoleg do niej. Obu tych krokw nie moesz wykona ju po wywoaniu polecenia Wyciagnicie. Musisz najpierw stworzy now globaln paszczyzn odniesienia.

Paszczyzny odniesienia moemy podzieli na lokalne i globalne. Lokalne to takie, ktre tworzy si w momencie definiowania operacji za pomoc ikon dostpnych w pasku SmartStep. Paszczyzny takie s przypisane do okrelonego profilu i nie s widoczne po zakoczeniu operacji. Paszczyzny globalne tworzy si tak samo, jak lokalne, ale przy uyciu ikon znajdujcych si w dolnej czci bocznego paska polece (rysunek 3.43). Paszczyzny globalne mog by wykorzystywane przy wykonywaniu rnych operacji i s widoczne po ich zakoczeniu. Rysunek 3.43. Ikony polece tworzenia nowych globalnych paszczyzn odniesienia

Na rysunku 3.42 obie dodatkowe paszczyzny (nr 1 i 2) s paszczyznami globalnymi. Jak widzisz, ju przy stosunkowo prostym modelu wykorzystanie paszczyzn globalnych powoduje szybkie ich zagszczenie. Dlatego te naley unika tworzenia paszczyzn globalnych, o ile nie jest to konieczne lub wskazane np. z uwagi na wykorzystanie ich w kilku operacjach. W naszym przypadku naleao stworzy tylko jedn paszczyzn globaln (nr 1), a paszczyzn nr 2 zdefiniowa jako lokaln w momencie definiowania profilu. Samo utworzenie paszczyzny nachylonej pod ktem przebiega podobnie, jak np. zdefiniowanie paszczyzny rwnolegej do danego lica. Naley klikn ikon Paszczyzna pod ktem, wskaza paszczyzn odniesienia (tzn. t, od ktrej mierzony bdzie kt nachylenia), wskaza podstaw paszczyzny profilu (tzn. okreli o obrotu), ustali orientacj nowej paszczyzny i wreszcie poda kt nachylenia. Tworzenie paszczyzny prostopadej odbywa si bardzo podobnie jak w przypadku paszczyzny nachylonej pod ktem rnica polega na tym, e nie musisz podawa kta. Tworzenie paszczyzny normalnej do krzywej (ostatnia ikona) omwimy w jednym z nastpnych podpunktw.

Wycignicie definiowanie profili

Kolejnym krokiem przy wykonywaniu polecenia Wycignicie jest narysowanie profilu. Robie to ju kilkakrotnie przy wykonywaniu wicze opisanych powyej; teraz uporzdkujemy dotyczce ich wiadomoci. Profile, na ktrych budujesz wycignicie mog skada si z jednej lub wicej figur geometrycznych. Figury te mog na siebie zachodzi, mog te by zagniedone (rysunek 3.44).

Rysunek 3.44. Przy poleceniu Wycignicie mona wykorzystywa profile zagniedone i przecinajce si

Profile pojedyncze (z wyjtkiem pierwszego, na ktrym buduje si element podstawowy), mog by otwarte. W przypadku korzystania z profili wielokrotnych wszystkie musz by figurami zamknitymi. Gdy prbujesz wyj ze rodowiska profilu (klikajc przycisk Zakocz w pasku wstgowym) program sprawdza poprawno profilu (lub profili). Jeeli znajdzie bdy zostaje wywietlony odpowiedni komunikat. Masz wtedy moliwo: powrotu do rodowiska profilu i poprawienia go, lub zapisania bdnego profilu jako tzw. szkic (pojcie to wyjanione jest w dalszej czci rozdziau)

Z profilem otwartym miae ju do czynienia przy modelowaniu zakrtki, inny przykad przedstawiony jest na rysunku 3.45 a. Wystp na obudowie wirnika pompy zosta zbudowany na profilu zaznaczonym czarnym kolorem. Materia zosta dodany tak, e wystp dopasowa si do zmiennej geometrii obudowy. Nie jest natomiast moliwe zamodelowanie t metod wystpu z otworem w jednej operacji (rysunek 3.45 b). Wymagaoby to zastosowania dwch profili, z ktrych jeden byby otwarty. Rysunek 3.45. Przykad zastosowania profilu otwartego (a). Profil otwarty wyklucza zastosowanie profili wielokrotnych (b).

Bdy w profilach najczciej polegaj na: braku relacji poczenia pomidzy ssiadujcymi elementami (program traktuje taki profil jak otwarty, nawet, jeeli w rzeczywistoci odlegoci pomidzy poszczeglnymi elementami s rwne zeru; decydujcy jest tu fakt zastosowania relacji poczenia),

pokrywaniu si elementw profilu (np. dwch linii) lub wsposiowoci odcinkw.

Przy korygowaniu bdw pierwszego rodzaju (brak relacji poczenia) czsto wygodniej jest skorzysta z polecenia Przytnij rg zamiast z relacji Pocz. Polecenie Przytnij rg jest szybsze (mona wskaza elementy do przycicia przecigajc mysz) i bardziej uniwersalne (oprcz nadania relacji poczenia przycina lub wydua elementy we waciwy sposb, o ile jest to konieczne). W przypadku skomplikowanych modeli po przejciu do okna profilu moesz mie problemy ze zorientowaniem si, jak jest ono umieszczone w stosunku do modelu. Pomocna moe okaza si wtedy wspomniana ju moliwo przejcia do okna przestrzennego. Innym sposobem jest skorzystanie z ktrego z polece do obracania bryy dziaaj one take w oknie profilu. Aby powrci pniej do wyjciowego widoku najlepiej skorzysta z polecenia Typowe widoki. Przed przystpieniem do dalszego omawiania polecenia Wycignicie i innych polece modelowania wyjanimy wspomniane ju pojcie szkicu.

Szkic
Szkic jest to po prostu rysunkiem na dowolnej paszczynie jednej z gwnych lub stworzonej przez uytkownika. Przy definiowaniu operacji (np. wycignicia czy wycicia) mona korzysta z elementw szkicu zamiast rysowa profile. Do tworzenia szkicw suy polecenie Szkic (Sketch). Aby lepiej je pozna wykonaj nastpujce wiczenie: kliknij ikon polecenia Szkic (rysunek 3.46). Program poprosi o wskazanie paszczyzny kliknij poziom paszczyzn gwn. Rysunek 3.46. Ikona polecenia Szkic

naszkicuj zarys jak na rysunku 3.44 (wymiary nie s istotne) i kliknij przycisk Zakocz. wywoaj teraz polecenie Wycignicie. Zwr uwag na pasek wstgowy: znajduj si tam midzy innymi dwie ikony: Rysuj (Draw) i Wybierz ze szkicu (Select From Sketch, rysunek 3.47). Domylnie wczona jest pierwsza z nich. Oznacza ona, e wycigany profil bdzie rysowany w momencie definiowania operacji. Kliknij drug ikon Wybierz ze szkicu. W ten sposb poinformujesz program, e nie bdziesz rysowa profilu, tylko skorzystasz z utworzonego wczeniej szkicu. Uwaga: Ikona ta jest uaktywniana wtedy, gdy istnieje co najmniej jeden szkic. Rysunek 3.47. Ikony wyboru trybu definiowania profilu: rysowania lub wybierania ze szkicu

wska na szkicu dwa okrgi i trjkt i wycignij bry na dowoln wysoko (rysunek 3.48 a). Cofnij operacj i wska inne figury: np. dwa prostokty (rysunek 3.48 b). Jak widzisz, na tym samym szkicu moesz zbudowa kilka rnych modeli. Dzieje si tak dlatego, e poszczeglne figury tworzce szkic moesz wskazywa niezalenie.

Rysunek 3.48. Na jednym szkicu skadajcym si z wielu figur mona zbudowa kilka lub kilkanacie rnych bry

Poszczeglne figury moge wskazywa jako cao, poniewa w licie rozwijanej w pasku wstgowym domylnie wybrana jest opcja acuch (Chain). Moe si jednak zdarzy, e bdziesz chcia osobno wskazywa poszczeglne elementy. Naley wtedy wybra opcj Pojedynczy element (Single Element). sprbuj teraz zmodyfikowa szkic. Robi si to dokadnie tak samo, jak w przypadku innych operacji. Najatwiej jest wybra polecenie Edytuj profil z menu podrcznego (jeeli szkicu nie ma w oknie PathFinder-a przeczytaj najpierw uwag poniej). Przejdziesz wtedy do okna profilu. Wprowad dowoln zmian w jednej z figur, ktre wykorzystae do stworzenia bryy i kliknij przycisk Zakocz. Po powrocie do okna przestrzennego zauwaysz, e wprowadzenie w szkicu zmiany spowodowao automatyczn modyfikacj zbudowanej na nim bryy.

Uwaga: moe si zdarzy, e w oknie PathFinder-a nie bdzie widoczny symbol i nazwa operacji tworzenia szkicu. Dzieje si tak dlatego, e zawsze widoczne s tylko symbole i nazwy operacji modelowania. Wywietlanie symboli innych elementw (paszczyzn, szkicw) moe by wczane i wyczane. Aby wczy opcj wywietlania szkicw skieruj kursor w obszar okna PathFinder-a i nacinij prawy przycisk myszy. Pojawi si menu podrczne rozwi z niego podmenu Wywietlanie PathFinder-a (PathFinder Display rysunek 3.49) i zaznacz opcj Szkice (Sketches). Rysunek 3.49. Menu podrczne PathFinder-a umoliwia m.in. wczanie i wyczanie wywietlania w oknie PathFinder-a symboli i nazw rnych elementw (paszczyzn, szkicw).

Szkice s elementami w pewnym sensie alternatywnymi dla profili i na jednych, i na drugich mona budowa wycignicia, wycicia itp. Modyfikacja szkicu, tak samo jak profilu, powoduje zmian modelu. Szkice s jednak elementami bardziej uniwersalnymi i dajcymi wicej moliwoci. Moe si zdarzy, e nie moesz wskaza szkicu, z pomoc ktrego chcesz zdefiniowa operacj program nie chce go podwietli. Oznacza to, e szkic zawiera bd uniemoliwiajcy uycie go do danego zastosowania np. nie jest figur zamknit i jako taki nie moe by uyty do zdefiniowania elementu podstawowego. W przypadku profilu program informuje w takiej sytuacji o bdzie za pomoc odpowiedniego komunikatu. W przypadku szkicu po prostu uniemoliwia wskazanie go. Szkice mog by ukrywane. Aby ukry szkic rozwi jego menu podrczne i wybierz polecenie Ukryj (Hide). Ponowne wywietlenie szkicu moesz spowodowa wybierajc z menu podrcznego polecenie Poka (Show).32 Uwaga: ukrywanie jest jedyn dopuszczaln metod pozbycia si z ekranu szkicu, przy uyciu ktrego zdefiniowae jak operacj. Usunicie szkicu spowoduje bd w operacji i zniknicie jej efektu z modelu.

Wycignicie strona i warto rozcignicia

Po zakoczeniu rysowania profilu i powrocie do gwnego okna pozostaje do zdefiniowania strona i warto rozcignicia. Stron rozcignicia (rysunek 3.50) definiujemy w przypadku zastosowania profili otwartych. Gdy profil jest zamknity ikona Krok: strona jest nieaktywna, a program od razu po narysowaniu profilu przechodzi do kroku ostatniego: definiowania wartoci rozcignicia. Rysunek 3.50. Drugi krok operacji Wycignicie: okrelanie strony wycignicia. Z okrelaniem strony rozcignicia miae ju do czynienia przy modelowaniu zakrtki. Na rysunku 3.51 a i b przedstawione s dwie moliwoci wskazania strony rozcignicia przy modelowaniu wystpu wewntrz nakrtki i efekty na modelu.

32

W podobny sposb moesz ukrywa i pokazywa wybrane paszczyzny globalne, z wyjtkiem trzech podstawowych. Te mona ukrywa i pokazywa tylko jednoczenie.

Rysunek 3.51. Dwie moliwoci okrelenia strony rozcignicia przy zastosowaniu otwartego profilu i odpowiadajce im efekty w modelu

Ostatni czynnoci jest podanie wartoci rozcignicia. W dotychczas wykonywanych wiczeniach podawae zawsze konkretn warto liczbow. Rozcignicie mona jednak definiowa na kilka rnych sposobw. Su do tego ikony przedstawione na rysunku 3.52 (grupa czterech ikon z prawej strony fragmentu paska). Rysunek 3.52. Ikony definiowania wartoci rozcignicia Ikony te oznaczaj kolejno opcje: 1. 2. 3. 4. Przez wszystkie (Through All) zastosowanie tej opcji powoduje stworzenie wycignicia przecinajcego wszystkie lica modelu. Do nastpnego (Through Next) wycignicie tworzone jest do najbliszego lica. Przykadem zastosowania tej opcji by wystp na obudowie wirnika pompy z rysunku 3.45. Od / Do (From / To Extent) wycignicie od wskazanego lica do innego wskazanego lica lub paszczyzny (powierzchni) Rozcignicie skoczone (Finite Extent) wycignicie tworzone jest na skoczon odlego lub do punktu kluczowego (pojcie to wyjanione jest w dalszej czci rozdziau).

We wszystkich przypadkach (z wyjtkiem opcji Od / Do) moliwe jest rozciganie w obie strony od paszczyzny profilu lub tylko w jedn. Przy rozcigniciu skoczonym symetri uzyskuje si klikajc ikon w pasku wstgowym (pierwsza z prawej), w przypadkach korzystania z opcji Przez wszystkie i Do nastpnego przy profilu pojawia si strzaka, ktra w zalenoci od pooenia kursora wskazuje w jedn lub obie strony od paszczyzny profilu (rysunek 3.53).

Rysunek 3.53. Przy opcjach Przez wszystkie i Do nastpnego kierunek rozcignicia wyznacza strzaka pojawiajca si przy profilu. Kierunek akceptuje si klikajc mysz.

Na rysunku 3.54 i 3.55 przedstawione s rne przypadki wykorzystania poszczeglnych opcji rozcigania profilu z rysunku 3.53. Rysunek 3.54. Rne opcje i kierunki rozcigania: a) Przez wszystkie, w prawo od profilu

b) Przez wszystkie, symetrycznie c) Do nastpnego, w prawo od profilu

d) Do nastpnego, symetrycznie

Rysunek 3.55. Wycignicie z wykorzystaniem opcji Od / Do

Zauwa, e w przypadku opcji Od / Do profil lea poza obszarem wycignicia (pomidzy pierwszym a drugim wystpem, podczas gdy wycignicie powstao pomidzy drugim a trzecim). Przy korzystaniu z tej opcji mona jako elementy Od i Do wskazywa zarwno lica, jak i paszczyzny odniesienia czy powierzchnie.

Uwaga: opcje Przez wszystkie i Do nastpnego mona stosowa tylko wtedy, gdy rzut profilu nie wykracza poza lico, do ktrego ma dochodzi tworzony element. W przeciwnym przypadku program nie wykona operacji i zasygnalizuje bd. Omawiajc opcje rozcignicia naley wspomnie jeszcze o tzw. Punktach kluczowych (Keypoints). Mona z nich korzysta wtedy, gdy wczona jest opcja Rozcignicie skoczone. Zamiast podawa konkretn warto rozcignicia mona wskaza punkt, do ktrego rozcignicie ma siga. Punktem takim moe by: koniec odcinka, rodek odcinka, rodek okrgu, punkt styczny do okrgu (rysunek 3.56). Za punkt styczny do okrgu uwaany jest te punkt lecy na tworzcej walca. Rysunek 3.56. Ikony punktw kluczowych

Na rysunku 3.57 przedstawiono dwa przykady zastosowania punktw kluczowych przy definiowaniu rozcignicia. Zauwa, e niemoliwe byoby takie okrelenie rozcignicia przy zastosowaniu innych opcji. Rysunek 3.57. Zastosowanie punktw kluczowych do zdefiniowania wartoci rozcignicia

Punkty kluczowe mona wykorzystywa rwnie przy innych poleceniach, np. przy tworzeniu paszczyzn. Zdefiniowanie rozcignicia jest ostatni czynnoci w operacji wycigania profilu. Poniewa przy opisie tego polecenia wprowadzilimy szereg nowych poj i opcji, z ktrych wikszo (np.

definiowanie paszczyzn) przydatna jest przy definiowaniu innych operacji, sprbujmy jeszcze raz zebra i uporzdkowa podane wiadomoci.

Wycignicie podsumowanie
Poniewa wikszo operacji modelowania w Solid Edge definiuje si w podobny sposb, mona na przykadzie jednej z nich np. wycignicia sformuowa pewne wnioski i zalecenia o charakterze oglnym. Najpierw naley zdecydowa, czy bdziemy rysowa profil, czy najpierw stworzymy szkic. Zalet stosowania szkicw jest m.in. moliwo narysowania wikszej liczby profili, na ktrych zbudujemy pniej rne elementy: wycignicia, wycicia itp. Dziki zastosowaniu szkicu mona rwnie stosowa relacje pomidzy elementami umieszczonymi na rnych paszczyznach odniesienia. Aby narysowa profil lub szkic musimy wskaza paszczyzn odniesienia. Paszczyzny odniesienia mog by globalne lub lokalne. Jak to ju byo wspomniane, naley stara si wykorzystywa w jak najwikszym stopniu paszczyzny lokalne. Zastosowanie zbyt duej liczby paszczyzn globalnych zaciemnia model. Profile nie powinny by zbyt skomplikowane. Oczywicie, musz zawiera wszelkie dane potrzebne do zdefiniowania operacji, jednak najczciej istnieje moliwo wykonania jakiego elementu za pomoc rnej liczby operacji, przy rnym stopniu skomplikowania profilu. Naley pamita o tym, e im bardziej zoony profil, tym trudniejsza jego modyfikacja. Przy definiowaniu wartoci rozcignicia musimy zastanowi si, czy tworzony wanie element ma mie wymiary powizane z innymi, czy nie. W pierwszym przypadku lepiej jest w miar moliwoci nie korzysta z opcji Rozcignicie skoczone, a jeeli ju stosowa punkty kluczowe. Wtedy zmiana wymiarw modelu spowoduje automatyczn zmian elementu. W przeciwnym przypadku bdzie wymagao to dodatkowej czynnoci. Aby zilustrowa ten problem wrmy na chwil do przykadu, w ktrym modelowae zakrtk do pynu po goleniu. Wycignicie w ksztacie walca w rodku symetrii nakrtki byo wykonane jako rozcignicie skoczone na wysoko 20 mm. W takiej sytuacji zmiana wysokoci nakrtki spowoduje, e koniec walca znajdzie si za wysoko lub za nisko (rysunek 3.58 a). Skorzystanie z opcji Punkt kluczowy i rozcignicie walca do dowolnego punktu lecego na grnej krawdzi nakrtki (koniec odcinka, rodek okrgu) spowoduje, e zmiana wysokoci nakrtki pocignie za sob automatyczn zmian wysokoci walca (rysunek 3.58 b). Rysunek 3.58. Zastosowanie opcji Punkt kluczowy powoduje automatyczn zmian wysokoci walca w rodkowej czci nakrtki po zmianie jej wysokoci

Na zakoczenie dodajmy kilka uwag dotyczcych poprawnoci i efektywnoci wykonywania modeli w wiczeniach (zakrtka i element rurocigu). 1. W modelowaniu zakrtki bdem byo definiowanie zbyt wielu paszczyzn odniesienia. Zrobilimy to celowo, aby przewiczy jak najwicej moliwoci. Jednak w rzeczywistoci w takim przypadku naleaoby wycignicia wewntrz nakrtki (nr 1, 2, 3 na rysunku 3.59) zbudowa na wsplnej paszczynie odniesienia, tworzc je po kolei pozwolioby to na korzystanie z opcji Ostatnia przy wskazywaniu kolejnych paszczyzn. Przy elemencie nr 3 warto rozway zastosowanie punktw kluczowych, pozostae definiuje si jako rozcignicie skoczone o konkretnej wartoci. Nastpnie elementy nr 1 i 2 naley odbi przez symetri wzgldem paszczyzny przechodzcej przez rodek nakrtki (poznamy to polecenie pniej), a do elementu nr 3 doda zaokrglenie. Rysunek 3.59. Wykonanie modelu zakrtki kolejno operacji i paszczyzna odniesienia

Na pocztku tego rozdziau wspomnielimy, e zazwyczaj dobrze jest tworzy modele tak, aby ktra z paszczyzn gwnych bya paszczyzn symetrii modelu. Czsto m.in. w przypadku naszej nakrtki model ma dwie paszczyzny symetrii. Na przykadzie tym wida jedn z korzyci symetrycznego umieszczania modelu: przy tworzenie kopii zwierciadlanej elementw 1 i 2 wystarczy w takiej sytuacji wskaza gwn paszczyzn. Nie s potrzebne dodatkowe czynnoci zwizane z definiowaniem nowej paszczyzny. 2. Przy tworzeniu modelu elementu rurocigu operacja nr 1 (rysunek 3.60 a) bya wykonana prawidowo. Zaokrglenia mona wykona na profilu lub doda pniej, jako osobny element. W przypadku operacji nr 2 zastosowana metoda nie bya optymalna, gdy wymagaa zdefiniowania dwch dodatkowych paszczyzn. Najprociej byoby wykona j tak samo, jak operacj nr 1 przez wycignicie obrotowe. Mona te rozway wycignicie profilu w ksztacie okrgu, ale nie na paszczynie nachylonej pod ktem, lecz na prostopadej do osi wycignicia, ktr narysujesz na szkicu. Na rysunku 3.60 a osie obu fragmentw rurocigu zaznaczone s pogrubion lini osiow. Na rysunku 3.60 b pokazane jest usytuowanie paszczyzny prostopadej do jednej z osi i narysowany na niej okrg. Warto rozcignicia w takim przypadku naley zdefiniowa wybierajc opcj Do nastpnego.

Rysunek 3.60. Element rurocigu jedn z moliwoci wykonania operacji nr 2 jest wycignicie profilu narysowanego na paszczynie prostopadej do osi elementu

Jak wida z powyszego podsumowania przy doborze metody tworzenia poszczeglnych elementw modelu naleao wzi pod uwag atwo wykonania danej operacji (najczciej jest to zwizane z liczb interakcji potrzebnej do jej wykonania) oraz moliwo modyfikacji w pniejszym etapie projektowania. Wspominalimy ju o tym przy analizie wykonania modelu kubka, ale przypominamy jeszcze raz od prawidowego zaplanowania podziau modelu na elementy i odpowiedniego wykonywania poszczeglnych operacji zaley w duym stopniu efektywno pracy w Solid Edge. Przejdziemy teraz do omwienia pozostaych polece modelowania. Cz czynnoci (definiowanie paszczyzn, strony czy wartoci wycignicia) przebiega w nich identycznie lub bardzo podobnie jak dla operacji wycigania. Skupimy si wic gwnie na rnicach.

Wycignicie obrotowe
O tym poleceniu bya ju parokrotnie mowa przy opisywaniu wykonywanych wicze. Suy ono do modelowania przez obracanie profilu wok osi. Wystpuje tu wiele podobiestw do znanego Ci ju polecenia Wycignicie. Wybr paszczyzny i narysowania profilu odbywa si dokadnie tak samo, podlega te podobnym reguom (np. pierwszy profil musi by zamknity, pozostae mog by otwarte o ile nie skadaj si z wielu figur). Moesz te korzysta ze szkicw. Po narysowaniu profilu musisz zdefiniowa o obrotu. W tym celu naley klikn ikon O obrotu (Axis of Revolution) i wskaza wybran krawd, lini lub lad paszczyzny. Uwaga: o obrotu nie moe przecina profilu (rysunek 3.61). Rysunek 3.61. O obrotu w poleceniu Wycignicie obrotowe nie moe przecina profilu.

Jeeli korzystasz ze szkicu, po wybraniu tej opcji w pasku SmartStep pojawiaj si dwie dodatkowe ikony, nie wystpujce w przypadku polecenia Wycignicie: Wybierz profil i O obrotu (rysunek 3.62). Po wskazaniu profilu i zaakceptowaniu wyboru program automatycznie przechodzi do kroku definiowania osi, ktr wskazuje si tak samo, jak w przypadku rysowania profilu.

Rysunek 3.62. Ikona definiowania osi obrotu przy wykorzystaniu szkicu Okrelanie strony wycignicia obrotowego odbywa si tak samo, jak dla polecenia Wycignicie; ikona ta jest nieaktywna jeeli korzystasz z profilu zamknitego. Pewne rnice wystpuj w ostatnim kroku, w ktrym okrela si warto rozcignicia. Nie ma tu opcji Przez wszystkie, Do nastpnego i Od / Do. Jedyn dostpn jest Rozcignicie skoczone, przy czym podobnie jak przy wyciganiu wzdu prostej materia moe by dodawany z jednej lub z obu stron profilu. Do okrelania strony suy ikona Obrt symetryczny (Symmetric Revolve patrz rysunek 3.63 a). Poniewa bardzo czstym przypadkiem jest obrt o 360, mona zamiast wprowadza t warto w polu edycji klikn odpowiedni ikon (rysunek 3.63 b). Rysunek 3.63. Wczanie opcji Obrt symetryczny i Obr o 360 Przy definiowaniu wartoci rozcignicia moesz podobnie jak przy poleceniu Wycignicie korzysta z punktw kluczowych. Przykadem wycignicia obrotowego moe by obrt ktrego z profili przedstawionych na rysunku 3.28 powstanie w ten sposb brya kubka, ktr w wiczeniu modelowae w inny sposb. Inny przykad to rura z kielichowatym rozszerzeniem na kocu (rysunek 3.42). Na rysunku 3.64 widoczny jest model wykonany za pomoc poznanych ju polece: Wycignicie obrotowe (operacje nr 1 i 3) oraz Wycignicie (nr 2). Rysunek 3.64. Przykad zastosowania polece: Wycignicie i Wycignicie obrotowe

Najpierw profil skadajcy si z dwch koncentrycznych okrgw zosta obrcony o 90 powstao w ten sposb kolanko (1). Nastpnie dodano do niego odcinek rury przez wycignicie takiego samego profilu wzdu prostej (2). Ostatni operacj (3) byo obrcenie profilu w ksztacie okrgu o 360 wok osi odcinka rury (2). Aby pokaza wntrze modelu trzeba byo usun cz materiau posuyy do tego polecenia opisane w kolejnym podpunkcie.

Wycicie i Wycicie obrotowe

Omwione do tej pory polecenia suyy do dodawania materiau do tworzonego modelu. Wiadomo jednak, e rwnie czsto bdziesz musia materia usuwa tworzy wycicia, otwory

itp. W Solid Edge kade polecenie, w ktrym dodajesz materia ma swj odpowiednik, w ktrym materia jest usuwany. Dla polece Wycignicie i Wycignicie obrotowe s to: Wycicie i Wycicie obrotowe. S one niemal identyczne, jak odpowiadajce im polecenia w ktrych dodaje si materia. Tak samo naley zdefiniowa paszczyzn odniesienia, narysowa profil lub wskaza szkic, a nastpnie okreli stron i warto rozcignicia. W przeciwiestwie do polece Wycignicie i Wycignicie obrotowe stron mona okrela rwnie w przypadku profili zamknitych. Na rysunku 3.65 pokazany jest przykad wycicia profilem w ksztacie okrgu bryy prostopadociennej, przy wskazaniu dwch rnych stron wycicia: do wewntrz okrgu (a) oraz na zewntrz (b). Uwaga: w przypadku profili zamknitych program domylnie przyjmuje, e usuwany jest materia wewntrz profilu i od razu po zakoczeniu rysowania profilu lub wskazaniu szkicu przechodzi do definiowania wartoci rozcignicia. Mona jednak wrci do kroku, w ktrym definiuje si stron, klikajc odpowiedni ikon w pasku SmartStep. Rysunek 3.65. Wycicie profilem zamknitym (okrg) przy zdefiniowaniu dwch rnych stron wycicia (do wewntrz okrgu a, na zewntrz b)

Za pomoc opisywanych polece zosta te usunity fragment kolanka na rysunku 3.64. Fragment na czci zakrzywionej zosta usunity poleceniem Wycicie obrotowe, za na czci prostej poleceniem Wycicie (rysunek 3.66). Rysunek 3.66. Wycicie kolanka powstao przez obrt i przesunicie profilu w ksztacie dwch prostopadych odcinkw

Otwr i Gwint
Otwory w Solid Edge tworzy si za pomoc osobnego polecenia. Moliwe jest co prawda wykonanie otworu o dowolnym ksztacie przy wykorzystaniu polecenia Wycicie obrotowe (ewentualnie Wycicie, w tym przypadku jednak nie mona stosowa zbienoci, pogbie stokowych itp.). Korzystanie z polecenia Otwr umoliwia jednak wykorzystanie gotowych rodzajw otworw jak rwnie tworzenie otworw gwintowanych. Ponadto narzdzia moduu Draft umoliwiaj automatyczny odczyt z modelu poszczeglnych parametrw otworu (gboko, gboko gwintu), nawet na rzutach, na ktrych wielkoci te s niewidoczne. Po wywoaniu polecenia naley podobnie jak w przypadku wszystkich omawianych dotychczas okreli paszczyzn odniesienia, na ktrej zostan rozmieszczone otwory oraz od ktrej

mierzona bdzie ich gboko. Przy wskazywaniu paszczyzny obowizuj wszystkie poznane do tej pory sposoby i reguy. Nastpnie program przechodzi do rodowiska profilu. Naley teraz poda parametry otworu (rednica, gboko, ewentualnie rozmiar gwintu itd.). Suy do tego okno dialogowe, ktre otwiera si po klikniciu ikony Opcje otworu (Hole Options rysunek 3.67). Rysunek 3.67. Definiowanie parametrw otworu: przy wcinitej ikonie Otwr koowy naley klikn Opcje otworu

Uwaga: Aby zdefiniowa otwr musi by wczona ikona Otwr koowy (Hole Circle). Czstym bdem jest rysowanie otworw za pomoc polecenia Okrg ze rodka. Ikony w bocznym pasku polece maj znaczenie pomocnicze mona z nich skorzysta, aby np. narysowa osie symetrii ukadu otworw. Jeeli narysujesz otwr (otwory) jako okrgi, program nie wykona ich po zakoczeniu polecenia w modelu nie zajd adne zmiany. Podobnie wyglda sprawa w przypadku modyfikacji aby zmieni np. rednic otworu naley skorzysta z okna opcji. Nie jest moliwa zmiana rednicy otworu za pomoc modyfikacji wymiaru, tak, jak si to robi w przypadku okrgw. Okno Opcje otworu przedstawione jest na rysunku 3.68. Rysunek 3.68. Definiowanie opcji otworu

Wygld okna opcji zaley od tego, jaki typ otworu wybierzesz z listy rozwijanej Typ widocznej w grnej czci okna. W zalenoci od tego w dolnej czci pojawi si listy, przyciski i pola waciwe dla danego typu otworu. W prawej dolnej czci okna znajduj si ikony i przyciski umoliwiajce okrelenie rozcignicia otworu (przelotowy, nieprzelotowy) oraz jego gboko. Po zdefiniowaniu wszystkich parametrw istnieje moliwo zapisu ustawie, podobnie jak w przypadku np. symboli pocze spawanych w module Draft. Opis poszczeglnych ikon, pl i przyciskw jest na tyle przejrzysty, e w poczeniu z wywietlanym w prawej czci okna

podgldem otworu powinien umoliwi nawet pocztkujcemu uytkownikowi atwe zdefiniowanie odpowiednich parametrw. Komentarza wymaga jedynie opcja Gwint. Jak byo to ju wspomniane, gwint nie jest modelowany, a jedynie zapamitywany jako parametr danego otworu. Oznaczenie gwintu widoczne jest na rysunku, zgodnie z wybrana norm. Na rysunku 3.69 przedstawiony jest otwr gwintowany na modelu bryowym oraz na przekroju stworzonym w module Draft. Jak wida, gwint zaznaczony jest na przekroju zgodnie z wymaganiami PN. Na modelu natomiast cz gwintowana nie rni si niczym od czci niegwintowanej. Rysunek 3.69. Otwr gwintowany oznaczenie gwintu widoczne jest tylko na rysunku

Pole wyboru Gwint jest aktywne i moe by zaznaczone wtedy, gdy rednica otworu odpowiada jednemu z wymiarw nominalnych gwintw wymienionych w pliku Holes.txt. Plik ten, zapisany w katalogu programu Solid Edge (domylnie: C:\Program Files\Solid Edge\Program), zawiera podane w okrelonej kolejnoci wymiary nominalne najczciej stosowanych gwintw metrycznych i calowych oraz odpowiadajce im podstawowe wielkoci. Plik Holes.txt jest domylnym plikiem zawierajcym dane dotyczce gwintw. Wielu uytkownikw korzysta z drugiego pliku, o nazwie Isoholes.txt, znajdujcego si w tym samym katalogu. Plik ten zawiera wicej gwintw metrycznych, ponadto rysunki pocze stworzonych w oparciu o dane z pliku Isoholes.txt s blisze wymaganiom PN (do zagadnienia tego wrcimy w rozdziale 5). Jak byo to ju wspomniane, domylnym plikiem zawierajcym dane otworw jest Holes.txt. Aby program pobiera dane z innego rda mona zamieni nawy plikw, ale lepszym sposobem jest wprowadzenie zmiany w opcjach programu. Naley w tym celu otworzy okno opcji (za pomoc polecenia menu [Narzdzia] [Opcje], Tools Options), wybra kart Pooenie plikw (File Locations), a nastpnie zmieni nazw i ewentualnie lokalizacj pliku z danymi otworw. Oba wspomniane pliki s plikami tekstowymi i mog by edytowane przez uytkownika w celu np. dodania nowych, nie wyspecyfikowanych w pliku gwintw. Przykad: chcesz wykona otwr z gwintem drobnozwojnym M10 x 0.5. W pliku Isoholes.txt wpisane s tylko gwinty o skokach (oprcz zwykego) 1.25, 1 i 0.75, tak wic w licie rozwijanej w oknie Opcje otworu pojawiaj si w sumie cztery gwinty o wymiarze nominalnym 10. Aby doda pity M10 x 0.5 musisz dopisa go do pliku. Otwrz plik Isoholes.txt (dobrym zwyczajem jest zachowanie najpierw kopii bezpieczestwa pod inna nazw, na wypadek, gdyby wprowadzi niepodane zmiany i nie potrafi ich cofn). Nastpnie znajd miejsce, gdzie wyszczeglnione s gwinty metryczne (w drugiej czci pliku, za gwintami calowymi) i dopisz w odpowiednim miejscu dodatkowy wiersz. Poniej przedstawiony jest fragment pliku Isoholes.txt, w ktrym znajduj si wiersze opisujce gwinty M10 i M11.

Poszczeglne, oddzielone rednikami pola w kadym wierszu oznaczaj: wymiar nominalny, rednic rdzenia ruby, rednic otworu nakrtki, oznaczenie gwintu. 10; 10; 10; 10; 10; 11; 11; 8,376; 8,647; 8,917; 9,188; 9,459; 9,376; 9,917; 8,376; M10 8,647; M10 x 1,25 8,917; M10 x 1 9,188; M10 x 0,75 9,459; M10 x 0,5 9,376; M11 9,917; M11 x 1

11; 10,188; 10,188; M11 x 0,75 Aby doda gwint M10 x 0.5 musisz doda nowy wiersz za gwintem M10 x 0.75 i wpisa w nim odpowiednie wartoci (w przykadzie powyej wiersz ten wyrniony jest pogrubion kursyw). Oprcz dopisywania moesz rwnie usuwa wiersze zawierajce np. gwinty, ktrych nie uywasz. Jeeli wprowadzasz jakie zmiany w plikach Holes.txt lub Isoholes.txt, powiniene zawsze utworzy sobie kopie zapasowe plikw ze zmianami. W czasie odinstalowania programu (np. w celu zainstalowania nowej wersji) skasowane zostan wszystkie pliki znajdujce si katalogu Solid Edge z wyjtkiem tych, ktre zostay stworzone przez uytkownika. Kryterium jest tu nazwa pliku te, ktre nazywaj si tak samo, jak pliki powstae w czasie instalacji, a wic rwnie np. Holes.txt, zostan usunite. Z tego powodu po wprowadzeniu zmian naley plik taki zachowa w innym katalogu. Inn metod jest zapisanie pliku z danymi otworw pod inn nazw, naley jednak wtedy pamita o zmianie ustawie programu (Opcje Pooenie pliku). Gwintowa moesz zarwno otwory, jak i bryy w ksztacie walca powstaje w ten sposb gwint na rubie. Po wywoaniu polecenia Gwint (jego ikona jest zgrupowana z ikon polecenia Otwr) naley wykona nastpujce kroki: wskaza cylinder, ktremu chcemy nada atrybut gwintu (naley pamita, e podobnie jak w przypadku otworu, aby byo to moliwe rednica cylindra musi odpowiada ktrej ze rednic nominalnych wymienionych w pliku z danymi otworw, np. Holes.txt). wskaza koniec, od ktrego mierzona bdzie dugo gwintu. Ma to znaczenie, gdy gwintowana ma by tylko cz cylindra. wprowadzi dane wartoci w pasku wstgowym: Przesunicie (Offset), Gboko (Depth) i Typ (Type). Ich znaczenie na przykadzie ruby M20 x 100 podane jest na rysunku 3.70.

Rysunek 3.70. Przesunicie i Gboko gwintu

zakoczy polecenie klikajc przycisk Zakocz

Pochylenia
Z poleceniem Dodaj pochylenie zetkne si ju przy modelowaniu kubka. Wykorzystalimy tam najprostszy przypadek tego polecenia: pochylenie pojedynczego lica od wskazanej paszczyzny. Opcji pochyle jest jednak w Solid Edge znacznie wicej. Moesz pochyla wybrane lica modelu od paszczyzny, krawdzi oraz powierzchni lub linii podziau. Pochylenie moe by dzielone, tzn. lica modelu mog by pochylane po obu stronach paszczyzny czy powierzchni podziau, przy czym kt tego pochylenia moe by rny. Po wywoaniu polecenia i klikniciu ikony Opcje pochylenia (Draft Options pierwsza z lewej w pasku wstgowym) pojawia si okno umoliwiajce dostp do poszczeglnych opcji (rysunek 3.71). Rysunek 3.71. Opcje polecenia Dodaj pochylenie

Dla zilustrowania niektrych z tych poj wykonaj nastpujce wiczenia: stwrz model przedstawiony na rysunku 3.72. Dokadne wymiary nie s istotne, zwr jedynie uwag, aby doda materia po obu stronach poziomej paszczyzny gwnej. Najatwiej bdzie Ci wycign symetrycznie profil o ksztacie prostokta narysowany na gwnej, poziomej paszczynie, doda zaokrglenia, a nastpnie ci grn powierzchni.

Rysunek 3.72. Model do wiczenia polecenia Dodaj pochylenie

kliknij ikon polecenia Dodaj pochylenie. Program poprosi o wskazanie paszczyzny odniesienia, od ktrej mierzony bdzie kt. Wska gwn, poziom paszczyzn odniesienia (nr 1 na rysunku 3.72). po wskazaniu paszczyzny program automatycznie przechodzi do nastpnego kroku: wskazywania lic, ktre maj zosta pochylone. Domyln opcj wskazywania jest acuch (Chain) dziki temu moesz wskaza jednym klikniciem wszystkie boczne lica modelu. Po wskazaniu lic uaktywni si pole edycji wartoci kta w pasku wstgowym wpisz warto 10 i kliknij przycisk Dalej (Next) w pasku wstgowym kolejnym krokiem jest zdefiniowanie strony pochylenia. Robie to ju modelujc kubek pomaga w tej czynnoci pomocnicza linia pokazujca stron pochylenia (rysunek 3.9). cofnij operacj pochylania. Sprbujesz teraz ja powtrzy, ale z wykorzystaniem opcji Polecenie podzielone (Split draft). Po wywoaniu polecenia kliknij ikon Opcje pochylenia i zaznacz odpowiednie pole wyboru w oknie opcji. kolejne kroki: zdefiniowanie paszczyzny odniesienia i wskazanie lic przebiegaj tak samo, jak w poprzednim przykadzie. Musisz natomiast poda dwie wartoci kta pochylenia, poniewa mog by one rne po obu stronach paszczyzny odniesienia. Podaj dwie wyranie rnice si wartoci np. 10 i 15. zdefiniowanie strony pochylenia polega na podaniu dwch informacji: po pierwsze, czy model ma si rozszerza, czy zwa od paszczyzny podziau. Po drugie, z ktrej strony paszczyzny lica maj by pochylone o kt nr 1, a z ktrej o kt nr 2. Porusz mysz w rnych kierunkach aby zaobserwowa, jak zmienia si podgld. Zaakceptuj takie ustawienia, aby model wyglda jak na rysunku 3.73.

Rysunek 3.73. Pochylenie dzielone przy zastosowaniu rnych wartoci kta pochylenia po obu stronach paszczyzny odniesienia.

cofnij ostatni operacj. Powtrzysz j jeszcze raz, przy zastosowaniu innych opcji.

Zauwaye zapewne, e pochylanie bocznych lic modelu spowodowao zmian zarysu lica grnego. Na rysunku 3.74 a przedstawiony jest widok z gry modelu przed operacj pochylenia, za na rysunku 3.74 b po pochyleniu bocznych lic o kt 10. Dzieje si tak dlatego, e kt pochylenia mierzony jest od paszczyzny, za jej odlego od poszczeglnych fragmentw grnego lica jest rna. Rysunek 3.74. Pochylenie bocznych lic modelu powoduje zmian zarysu rzutu lica grnego.

Opisana sytuacja jest w niektrych przypadkach niedopuszczalna. Wyobramy sobie na przykad, e nasz model jest narzdziem formujcym jaki element wykonany z blachy. Aby nie wygina jej od razu o 90 chcemy rozoy ten proces na dwa takty: pierwszym bdzie zagicie o 60. Aby wykona model takiego narzdzia, wystarczy boczne lica naszego modelu pochyli o odpowiedni kt (oczywicie, w rzeczywistoci stempel taki w obu wariantach musiaby mie zaokrglon krawd, na razie jednak nie ma to dla nas znaczenia). Warunkiem koniecznym jest jednak, aby nie zmieni si przy tym zarys rzutu grnego lica musi on pozosta prostoktem z zaokrglonymi naroami, o wymiarach takich samych, jak widok modelu z gry. Kt nie moe by wic mierzony od adnej paszczyzny, a od grnej krawdzi modelu. Przewiczymy t opcj. wywoaj polecenie pochylania, kliknij ikon opcji i zaznacz opcj Od krawdzi (From edge). W pasku wstgowym pojawi si jeden krok dodatkowy: Wybierz geometri podziau (Select Parting Geometry rysunek 3.75) Rysunek 3.75. Pasek wstgowy polecenia Dodaj pochylenie z opcj Od krawdzi

program, podobnie jak w poprzednich przykadach, poprosi o wskazanie paszczyzny odniesienia. Wska grn powierzchni modelu (nr 2 na rysunku 3.72). Poniewa nie jest to paszczyzna, tylko lico, bdziesz musia wskaza dodatkowo podstaw paszczyzny odniesienia i zdefiniowa jej orientacj obowizuj tu dokadnie te same reguy, co przy definiowaniu paszczyzn do rysowania profili. kolejnym krokiem, ktry nie wystpowa w poprzednich przykadach, jest wskazanie krawdzi. Wska grn krawd modelu. Zaakceptuj wybr (ikona z zielonym znakiem akceptacji) i kliknij przycisk Dalej. wska lica do pochylenia i podaj kt: 7. Zaakceptuj dane (lub nacinij Enter) i kliknij przycisk Dalej. zdefiniowanie strony pochylenia przebiega w taki sam sposb, jak w poprzednich przykadach. Zdefiniuj j tak, aby model rozszerza si do dou. kliknij przycisk Zakocz. Twj model w rzucie z gry powinien wyglda jak na rysunku 3.76. Zauwa, e tym razem zmieni si zarys podstawy modelu. Rysunek 3.76. Po pochyleniu lic od krawdzi niezmieniony pozostaje rzut grnego lica, zmienia si natomiast zarys podstawy

Jak wida z powyszych przykadw, zazwyczaj pochylenie lic modelu prowadzi do zmiany wymiarw lub deformacji przekrojw czy innych lic. Podobnie rzecz si ma z promieniami zaokrgle: we wszystkich przykadach promie o staej wartoci po pochyleniu stawa si promieniem zmiennym. Gdyby zaokrglenia wprowadzi po pochyleniu promie byby stay, jednak w miejscach zaokrgle nie zostaby zachowany kt pochylenia. Dlatego te przy stosowaniu pochyle zwaszcza przy bardziej skomplikowanych modelach musisz dokadnie przewidywa, jaki zmiany spowoduje ta operacja.

Zaokrglanie i cinanie krawdzi

Z zaokrglaniem krawdzi zetkne si ju modelujc kubek. Wiesz zatem, e Solid Edge umoliwia zaokrglanie krawdzi i znasz kilka sposobw wskazywania ich (krawd, lico, element). Uporzdkujemy teraz zwizane z tym poleceniem wiadomoci. Solid Edge posiada kilka rnych opcji zaokrglania krawdzi i lic. Nale do nich: zaokrglanie pojedynczych krawdzi staym i zmiennym promieniem (promie zmienny moe we wskazanym punkcie charakterystycznym przyjmowa warto 0)

wygadzanie naroy za pomoc zaokrglenia o innym promieniu ni promie (promienie) zaokrgle schodzcych si w danym narou krawdzi czenie lic: w uproszczeniu mona powiedzie, e zaokrglenie takie definiuje si wskazujc nie krawdzie, lecz lica, ktrych poczenie ma zosta zaokrglone. Mona to porwna do obtaczania kuli o zadanym promieniu po dwch powierzchniach w taki sposb, aby cay czas zachowana zostaa styczno kuli z obydwoma powierzchniami.

Dla zilustrowania niektrych opcji i sposobw zaokrglania wykonaj wiczenie: utwrz prostopadocian o wymiarach okoo 100 x 70 x 50 mm, a nastpnie kliknij ikon polecenia Zaokrglenie. Domyln opcj jest zaokrglenie o staym promieniu. program oczekuje teraz na wskazanie krawdzi, ktre maj zosta zaokrglone. Wska wszystkie pionowe krawdzie prostopadocianu. Nastpnie w licie rozwijanej w pasku wstgowym wybierz opcj Lico (Face) i wska grn powierzchni modelu w ten sposb jednym klikniciem wybierzesz cztery krawdzie. wpisz w polu edycji promienia warto 10 mm i nacinij Enter, a nastpnie kliknij przycisk Podgld (Preview). Ukae si podgld bryy po dodaniu zaokrgle. Jak widzisz, na naroach zosta nadany taki sam promie, jak na krawdziach. Moesz jednak zmieni jego warto, tak, aby dodatkowo wygadzi naroe. kliknij ikon Zmikczanie naroy (Soften Corner Step rysunek 3.77). Podgld zaokrglenia zniknie. Wska dowolne naroe i wpisz w polu edycji wartoci promienia (pierwsze z prawej w pasku wstgowym) warto 25 mm. Rysunek 3.77. Ikona wygadzania naroy przy zastosowaniu innej wartoci promienia, ni dla krawdzi nacinij Enter i kliknij dwukrotnie przycisk Zakocz. Twj model powinien wyglda jak na rysunku 3.78. Rysunek 3.78. Brya z krawdziami zaokrglonymi przy wykorzystaniu opcji wygadzania naroy

W wiczeniu wykorzystae najprostszy sposb zaokrglania krawdzi staym promieniem. Warto zwrci uwag na sposb wskazywania krawdzi do zaokrglenia (acuch, lico itp.). Komentarza mog wymaga dwie ostatnie opcje z listy: Wszystkie wyokrglenia (All fillets) i Wszystkie zaokrglenia (All rounds). Pierwsza oznacza wszystkie wklse, a druga wszystkie wypuke krawdzie danej czci (rysunek 3.79). Rysunek 3.79. Ilustracja poj: wyokrglenia (linie cige) oraz zaokrglenia (linie dwupunktowe; zaznaczono tylko kilka przykadowych)

Sposb wskazania krawdzi ma due znaczenie zarwno z uwagi na szybko wskazywania (moemy tu zaoszczdzi nawet kilkanacie klikni w jednej operacji; przykadem byo wskazywanie krawdzi ucha kubka w wiczeniu na pocztku rozdziau), jak i na atwo przeprowadzania pniej ewentualnych modyfikacji. Wrcimy do tego zagadnienia w dalszej czci rozdziau. W kolejnym wiczeniu nauczysz si stosowa zmienne promienie zaokrgle. utwrz ostrosup o podstawie kwadratowej 100 x 100 mm (rysunek 3.80). Najatwiej jest w tym celu stworzy graniastosup, a nastpnie pochyli wszystkie jego ciany o ten sam kt (np. 20). Rysunek 3.80. Zaokrglanie krawdzi zmiennym promieniem

kliknij ikon polecenia Zaokrglenie, a nastpnie ikon Opcje zaokrglenia (Round Options). W oknie opcji wybierz Zmienny promie (Variable radius). wska wszystkie boczne krawdzie ostrosupa (rysunek 3.80) i kliknij ikon ze znakiem akceptacji. Program przejdzie do kolejnego kroku wskazywania poszczeglnych wierzchokw i przypisywania im wartoci zaokrgle.

wska grny wierzchoek ostrosupa, wpisz w polu edycji warto 10 mm i nacinij Enter lub kliknij ikon ze znakiem akceptacji. Zdefiniowae promie dla pierwszego wierzchoka. w ten sam sposb okrel promienie zaokrgle dla trzech wierzchokw przy podstawie. Wartoci promieni jak na rysunku 3.80. wska rodek jednej z krawdzi (rysunek 3.80) i podaj warto zaokrglenia rwn 20 mm. Solid Edge umoliwia definiowanie rnych promieni zaokrgle dla dowolnych punktw na krawdziach, nie tylko ich dla kocw.33 kliknij przycisk Podgld, a nastpnie Zakocz. Twj model w widoku z gry powinien wyglda jak na rysunku 3.81.34 Zwr uwag, e na krawdzi, dla ktrej zdefiniowae warto promienia tylko dla jednego wierzchoka, promie zaokrglenia ma warto sta. Rysunek 3.81. Widok z gry ostrosupa z krawdziami zaokrglonymi zmiennym promieniem

Na koniec jedno proste wiczenie, z ktrego pyn pewne wskazwki praktyczne. utwrz walec o rednicy 50 mm i wysokoci 100 mm. sprbuj zaokrgli ktr z krawdzi walca promieniem 30 mm. Pojawi si komunikat Operacja nieudana. To zrozumiae nie mona zastosowa promienia o wartoci wikszej ni poowa rednicy. Kliknij przycisk OK (nie Anuluj w takim przypadku operacja zostanie przerwana i bdziesz musia definiowa j od pocztku). Program wrci do kroku definiowania promienia. Wprowad w polu edycji warto 10 mm, zatwierd i kliknij przycisk Podgld. Teraz operacja si powiedzie.

33

Aby wskaza dowolny punkt na zaokrglanej krawdzi naley go najpierw utworzy za pomoc polecenia Szkic. rodki krawdzi mog by natomiast podobnie jak koce wskazywane bezporednio.
34

Aby uzyska efekt siatki na powierzchniach zaokrgle musisz wyczy cieniowanie i obraca model w czasie obrotu pojawia si siatka.

cofnij operacj zaokrglania i zdefiniuj ja jeszcze raz. Wprowad promie 20 mm i kliknij przycisk Podgld. Zmie warto promienia (klikajc wymiar i wpisujc now warto w polu edycji) na 24 mm. zmie teraz warto promienia na 26 mm. Jak widzisz, zaokrglenie zniko, ale program nie wywietli komunikatu o bdzie. zmie warto promienia z powrotem na 20 mm. zaokrglenie pojawi si znowu. Kliknij przycisk Zakocz. cofnij ostatnie polecenie, ale nie usuwaj walca przyda si w nastpnym wiczeniu.

W niektrych sytuacjach jak np. ta z ostatniego wiczenia wykonanie zaokrglenia o promieniu wikszym ni pewna warto graniczna nie jest moliwe. Czasem atwo jest okreli t warto, w innych przypadkach najlepiej znale j metod prb i bdw. Mona wtedy postpowa dwojako: wpisa od razu dan warto i w razie, gdy okae si ona niewaciwa, zmniejsza j a do takiej, ktra zostanie zaakceptowana przez program lub odwrotnie: wprowadzi ma warto promienia, a nastpnie zwiksza j tak dugo, a zaokrglenie zniknie bdzie to znak, e warto graniczna zostaa przekroczona. W podobny sposb jak zaokrglenia definiuje si cicia (fazowanie) krawdzi. Przewiczmy to polecenie na prostym przykadzie. Zetniesz krawdzie walca w taki sposb, aby otrzyma bry przedstawion na rysunku 3.82. Rysunek 3.82. Walec po ciciu krawdzi

Oba cicia krawdzi walca zwymiarowane s w rny sposb. Opcje polecenia Faza umoliwiaj zdefiniowanie cicia na rne sposoby, poprzez podawanie rnych parametrw. kliknij ikon polecenia Faza, a nastpnie ikon Opcje fazy (Chamfer Options pierwsza z lewej w pasku wstgowym). Pojawi si okno opcji. Pierwsza z nich Rwne cofnicia (Equal setbacks) jest opcj domyln i suy do definiowania cicia pod ktem 45. Jest to najprostsza opcja; nie bdziemy si ni zajmowa. wybierz drug opcj: Kt i warto cofnicia (Angle and setback). Pozwala ona na definiowanie cicia przez podanie tych wanie dwch parametrw. teraz naley wskaza lico, od ktrego mierzony bdzie kt. Wska jedn z podstaw walca. Program przejdzie do nastpnego kroku polecenia. Uwaga: przy wskazywaniu lica powinna by podwietlona tylko jedna krawd (rysunek 3.83 a). Jeeli podwietlone bd dwie (rysunek 3.83 b) dla programu bdzie to oznaczao, e kt ma by mierzony od bocznej powierzchni walca. To z kolei utrudnioby Ci zdefiniowanie cofnicia.

Rysunek 3.83. Wskazywanie lica odniesienia: a podstawa walca, b boczna powierzchnia walca

w kolejnym kroku wskazuje si krawdzie, ktre maj zosta cite. Wska krawd przy podstawie, ktr zdefiniowae jako baz do mierzenia kta. w odpowiednich polach w pasku wstgowym wpisz warto cofnicia (Setback) rwn 10 mm i kta (Angle) rwn 70. Uwaga: na rysunku 3.82 podana jest warto 20, ale mierzona od innego lica. Zaakceptuj wprowadzone dane i kliknij przycisk Zakocz.

Podajc warto kta musiae obliczy dopenienie do 90 kta podanego na rysunku. Stao si tak dlatego, e jako lico odniesienia podae podstaw walca, a kt na rysunku 3.82 mierzony jest od jego powierzchni bocznej. Moge oczywicie jako lico odniesienia wskaza t powierzchni, ale to z kolei utrudnioby podanie wartoci cofnicia. Jest ona mierzona rwnolegle do lica odniesienia, wic zamiast 10 mm musiaby poda warto ok. 27.5 mm (10 / tg 20). Jest to liczba niewymierna, w rzeczywistoci wic nie udaoby Ci si stworzy dokadnie takiego cicia, jak na rysunku 3.82. Opisane zagadnienie ilustruje dodatkowo rysunek 3.84. W przypadku a) jako lico odniesienia zostaa wskazana podstawa walca tak, jak w wykonanym przed chwil wiczeniu. W przypadku b) licem odniesienia jest powierzchnia boczna. Podane wartoci cofnicia i kta odnoszone s do odpowiednich lic. Rysunek 3.84. Zaleno podawanej wartoci cofnicia i kta od wskazanego lica odniesienia.

Jak widzisz, zdefiniowanie lica odniesienia jest spraw wan, gdy bd moe utrudni lub wrcz uniemoliwi cicie krawdzi. W przypadku trzeciej opcji omawianego polecenia: 2 cofnicia (2 Setbacks) problem ten nie jest ju tak istotny. W tym przypadku od tego, ktre lico jest licem odniesienia zaley kolejno wprowadzania wartoci cofni. Pierwsze mierzone jest rwnolegle do lica odniesienia. polecenie Faza jest wci aktywne. Kliknij ikon Opcje fazy i wybierz opcj 2 cofnicia. Zetniesz drug krawd walca.

program czeka na wskazanie lica odniesienia. Moesz wskaza powierzchni boczn lub podstaw nie ma to znaczenia; musisz jedynie zapamita, co wskazae, gdy od tego zaley kolejno wprowadzania wartoci cofni. podobnie jak w poprzednim przykadzie naley teraz wskaza krawd do cicia, a nastpnie poda parametry operacji wartoci cofni. Jeeli jako lico odniesienia wskazae podstaw walca, cofnicie nr 1 bdzie miao warto 15 mm, w przeciwnym przypadku 30 mm. wprowad drug warto cofnicia (odpowiednio 30 lub 15 mm), zaakceptuj i kliknij przycisk Zakocz. Twj model w rzucie z boku powinien wyglda jak na rysunku 3.82.

ebro
Polecenie to suy do modelowania rnego rodzaju usztywnie, eber, wzwek itp. Moe by zastpione poleceniem Wycignicie, jednak zwykle skorzystanie z polecenia ebro jest szybsze i atwiejsze. Najatwiej bdzie Ci pozna opcje tego polecenia na przykadzie. Stwrz najpierw model przedstawiony na rysunku 3.85 a. Rysunek 3.85. Przykad zastosowania polecenia ebro

Zamy, e jest to fragment jakiej konstrukcji, w ktry naley wstawi usztywnienie (rysunek 3.85 b). W tym celu: kliknij ikon polecenia ebro. Program poprosi o wskazanie lica lub paszczyzny do narysowania profilu. Wska lub utwrz paszczyzn rwnoleg do bocznej cianki modelu, mniej wicej w poowie jego dugoci dokadne wymiary nie s istotne. po przejciu do paszczyzny profilu naszkicuj zarys jak na rysunku 3.86 (dokadne wymiary nie s istotne, zwr jedynie uwag, aby koce profilu nie dochodziy do krawdzi modelu) i kliknij przycisk Zakocz. Rysunek 3.86. Profil ebra

po zamkniciu okna profilu program prosi o podanie kierunku, w ktrym bdzie dodawany materia. Na profilu, ktry narysowae mona zbudowa zarwno ebro przedstawione na rysunku 3.85 b, jak i takie jak na rysunku 3.87. Zaley to od podanego kierunku wycignicia.

Ustaw kursor tak, aby strzaka wskazywaa w kierunku podstawy modelu i nacinij lewy przycisk myszy. Jak widzisz, definiowanie kierunku dodawania materiau odbywa si podobnie, jak np. w poleceniu Wycignicie. Rysunek 3.87. ebro zbudowane na profilu z rysunku 3.86, wycignite w kierunku bocznej ciany modelu

podaj grubo ebra w polu edycji w pasku wstgowym i nacinij Enter teraz program prosi o podanie strony wyciagnicia, tzn. zdefiniowanie, z ktrej strony profilu ma zosta dodany materia (z prawej, z lewej czy symetrycznie po obu stronach). Stron wyciagnicia okrela si podobnie, jak kierunek przesuwajc kursor w odpowiednie pooenie i klikajc lewym przyciskiem myszy. Ustaw kursor tak, aby ebro tworzone byo symetrycznie. Po klikniciu element zostanie utworzony. Powinien wyglda tak, jak na rysunku 3.85 b.

Tworzenie eber jest prost i szybk operacj, komentarza mog jednak wymaga ikony opcji w pasku SmartStep, przedstawione na rysunku 3.88. Rysunek 3.88. Ikony opcji polecenia ebro Ikony te oznaczaj kolejno nastpujce opcje: Rozcignij profil (Extend Profile), Bez rozcignicia (No Extend), Rozcignij do nastpnego (Extend to Next), Gboko skoczona (Finite Depth). Ich zastosowanie przedstawia rysunek 3.89. Rysunek 3.89. ebra zbudowane na profilu z rysunku 3.86 przy wykorzystaniu rnych opcji

Przedstawione na rysunku ebra zostay stworzone przy wykorzystaniu nastpujcych opcji:

a)

kierunek wycignicia: do podstawy modelu, opcje: Rozcignij profil, Rozcignij do nastpnego. Oznacza to przeduenie profilu do cian modelu i zapenienie caego obszaru midzy profilem a cianami.

b) kierunek wycignicia: do podstawy modelu, opcje: Rozcignij profil, Gboko skoczona. Profil zosta przeduony (jak w przykadzie a), ale nie zosta ju wypeniony cay obszar pomidzy profilem a cianami modelu. Wypenienie ma teraz skoczon warto, ktr wpisuje si w odpowiednim polu w pasku SmartStep. c) kierunek wycignicia: do bocznej ciany modelu, opcje: Rozcignij profil, Gboko skoczona. Profil zosta przeduony do cian modelu, ale ebro nie zostao docignite do bocznej ciany modelu.

d) kierunek wycignicia: do bocznej ciany modelu, opcje: Bez rozcignicia, Rozcignij do nastpnego. Profil nie zosta przeduony do cian modelu, za ebro zostao docignite do ciany bocznej.

Cienkocienno
Na koniec omwimy bardzo wane i czsto stosowane polecenie, jakim jest Brya cienkocienna. Suy ono do zamiany bryy penej w bry cienkocienn (np. walca w rur), z moliwoci stosowania rnych gruboci dla poszczeglnych cian. Z poleceniem Brya cienkocienna zetkne si ju przerabiajc wiczenie z pocztku tego rozdziau. Wykorzystae wtedy najprostsz opcj: tworzenie bryy o staej gruboci cianki. Aby pozna inn opcj polecenia, wykonaj nastpujce wiczenie: stwrz model prostopadocianu o wymiarach okoo 50 x 50 x 100 mm i kliknij ikon polecenia Brya cienkocienna pierwszym krokiem jest podanie wartoci parametru Wsplna grubo (Common Thickness). Pojcie to naley rozumie jako grubo wszystkich cian bryy, dla ktrych nie zdefiniowano innej gruboci charakterystycznej (Unique Thickness). Wpisz 10 mm i zatwierd wprowadzon warto. w kolejnym kroku program prosi o wskazanie, ktre lica bd otwarte. Wska przedni, praw i grn cian prostopadocianu i kliknij ikon ze znakiem akceptacji. jeeli teraz klikniesz przycisk Podgld, zostanie utworzona brya przedstawiona na rysunku 3.90 a. Chcesz jednak wykorzysta opcj nadawania rnych gruboci poszczeglnym cianom. Kliknij wic ikon Grubo charakterystyczna w pasku SmartStep (rysunek 3.91). Rysunek 3.90. Brya cienkocienna o jednakowej (a) i rnej (b) gruboci cianek

Rysunek 3.91. Fragment paska SmartStep polecenia Brya cienkocienna program oczekuje teraz na wskazanie cianek, dla ktrych podana zostanie inna grubo ni wsplna. Wska podstaw prostopadocianu, a w polu edycji gruboci wpisz warto 30 mm. zatwierd wprowadzon warto, kliknij przycisk Podgld, a nastpnie Zakocz. Twj model powinien wyglda jak na rysunku 3.90 b.

W pasku SmartStep omawianego polecenia znajduj si jeszcze trzy ikony: Przesunicie na zewntrz (Offset Outside), Przesunicie do wewntrz (Offset Inside) oraz Symetrycznie (Symmetrical) patrz rysunek 3.92. Rysunek 3.92. Ikony wyboru strony przesunicia Poprzez wybr jednej z tych opcji decyduje si, z ktrej strony zewntrznej powierzchni modelu ma pozosta materia po stworzeniu bryy cienkociennej. W przewaajcej liczbie przypadkw korzysta si z opcji domylnej Przesunicie do wewntrz. Przykad zastosowania opcji Przesunicie na zewntrz przedstawiony jest na rysunku 3.93. Zarys przekadni pasowej (koa + pas) zosta stworzony na szkicu (a), nastpnie przez wycignicie powstaa brya pena (b), a poprzez nadanie jej cienkociennoci powsta pas (c). Rysunek 3.93. Przykad zastosowania opcji Przesunicie na zewntrz polecenia Brya cienkocienna model pasa przekadni

Oczywicie, mona byo stworzy podobny model za pomoc polecenia Wycignicie lub Wycignicie i Wycicie. Skorzystanie z polecenia Brya cienkocienna pozwoli jednak na atwiejsz modyfikacj modelu pasa w przyszoci. Uwaga: przy tworzeniu bry cienkociennych przez otwieranie lic bry takich jak w powyszym przykadzie (podobnym przypadkiem jest tworzenie rury z walca) naley zwrci uwag, aby pokaza paskie lica jako te, ktre maj zosta otwarte. Jeeli pokae si boczn powierzchni (patrz rysunek 3.83) operacja nie powiedzie si.

Powielanie elementw
W dotychczas omawianych poleceniach model by modyfikowany przez dodawanie nowych elementw za pomoc kolejnych operacji. Moliwe jest rwnie powielanie ju istniejcych elementw. Su do tego polecenia, ktrych ikony przedstawiono na rysunku 3.94. Rysunek 3.94. Ikony polece powielania elementw Ikony te su do wywoywania nastpujcych polece: Wzr (Pattern), Kopia lustrzana (Mirror Copy Feature), Kopia lustrzana czci (Mirror Copy Part). Polecenie Wzr suy do tworzenia wzorw zarwno prostoktnych, jak i koowych.

Wzr prostoktny
Aby pozna sposb tworzenia i modyfikacji wzorw wykonaj ponisze wiczenie. Przy okazji przypomnisz sobie omwione w poprzednim punkcie polecenia. Stworzysz pokryw pojemnika z wlewem i uebrowaniem usztywniajcym. naszkicuj na poziomej paszczynie gwnej profil przedstawiony na rysunku 3.95 i wycignij go w gr na wysoko 100 mm Rysunek 3.95. Profil bryy podstawowej pokrywy pojemnika

odetnij grn cz powstaej bryy profilem przedstawionym na rysunku 3.96. Rysunek 3.96. Modelowanie pokrywy uformowanie grnej powierzchni

wywoaj polecenie Wycignicie. Na poziomej paszczynie gwnej (tej samej , na ktrej rysowae profil podstawowy) naszkicuj profil przedstawiony na rysunku 3.97 i wycignij go

w gr na 75 mm. Mgby narysowa profil na paszczynie rwnolegej do podstawowej, odlegej od niej o 75 mm, a nastpnie wycign go w d z wykorzystaniem opcji Do nastpnego. Byoby to jednak gorsze rozwizanie wymagaoby wikszej liczby interakcji. Rysunek 3.97. Modelowanie pokrywy tworzenie wlewu

dodaj zaokrglenia jak na rysunku 3.98, a nastpnie utwrz bry cienkocienn o gruboci cianek 3 mm. Jako lica otwarte wska podstaw pokrywy oraz grn powierzchni wlewu. Twj model po obrceniu powinien wyglda jak na rysunku 3.99. Rysunek 3.98. Modelowanie pokrywy zaokrglanie krawdzi

Rysunek 3.99. Model pokrywy przed dodaniem usztywnie

wstaw ebro zbudowane na profilu przedstawionym na rysunku 3.100. Profil narysuj na paszczynie rwnolegej do poziomej paszczyzny gwnej, odlegej od niej o 20 mm. Pozostaw domylne opcje rozcigni (Rozcignij profil, Rozcignij do nastpnego),

kierunek rozcignicia w stron wewntrznej powierzchni pokrywy, strona symetrycznie po obu stronach profilu. Grubo ebra: 1.5 mm. Rysunek 3.100. Modelowanie pokrywy wstawienie ebra

zaokrglij wszystkie krawdzie ebra promieniem 0.5 mm. Najatwiej bdzie Ci skorzysta przy wskazywaniu krawdzi z opcji Element, aby wskaza wszystkie krawdzie jednym klikniciem. wntrze pokrywy powinno by uebrowane na caej dugoci. Dlatego te naley powieli wstawione ebro tak, aby powstay kolejne, odlege od siebie o 50 mm. Posuy do tego polecenie Wzr. Kliknij ikon polecenia pojawi si pasek SmartStep, a program poprosi o wskazanie elementw, ktre maj by umieszczone we wzorze (powielone). wska (najlepiej w oknie PathFinder-a) operacje wstawiania ebra i dodawania zaokrgle na jego krawdziach. Uwaga: musisz wskaza obie operacje. Jeeli wskaesz tylko ebro, elementami wynikowymi wzoru bd ebra bez zaokrgle. Zatwierd wybr klikajc ikon ze znakiem akceptacji. Program poprosi teraz o wskazanie paszczyzny, na ktrej zostanie zdefiniowany wzr. przed wskazaniem paszczyzny ustal opcj wzoru. Dostpne s dwie: Wzr inteligentny (Smart) i Wzr szybki (Fast). Domylnym ustawieniem jest Wzr szybki; przeczanie odbywa si za pomoc ikon w pasku SmartStep (rysunek 3.101). Rysunek 3.101. Ikony wzoru szybkiego i inteligentnego Rnica midzy opcjami polega na tym, e wzr szybki nie moe by zastosowany w niektrych sytuacjach np. wtedy, gdy jeden lub wicej elementw wynikowych, tzn. powstajcych w wyniku powielenia elementu podstawowego, rni si od tego elementu. W takiej sytuacji musi by zastosowany wzr inteligentny wolniejszy, ale uniwersalny. Naley stara si uywa wzoru szybkiego wszdzie tam, gdzie jest to moliwe. Zastosowanie polecenia Wzr znacznie obcia model i spowalnia prac komputera, przy czym wzr inteligentny spowalnia j bardziej. Moe si zdarzy, e zapomnisz przeczy opcje lub wydaje Ci si, e mona zastosowa wzr szybki, a w rzeczywistoci jest inaczej. W takiej sytuacji w momencie przeliczania wzoru program wywietli komunikat: Wykryto bdy, wzory nie zostay utworzone. Opcja szybkiego wzoru nie odpowiedziaa poprawnie na geometri czci. Sprbuj podda wzr edycji, aby uy wzoru inteligentnego. (Errors detected, no patterns created. The Fast pattern

option did not respond properly to the part geometry. Try editing the pattern to use the Smart option). Naley wtedy zatwierdzi komunikat (przycisk OK nie Anuluj, gdy spowoduje to przerwanie polecenia), a nastpnie w pasku SmartStep zmieni opcj wzoru, klikajc ikon Wzr inteligentny. W naszym przykadzie jest oczywiste, e wzr szybki nie wystarczy na skutek zmiennego ksztatu pokrywy ebra bd miay rne wymiary i ksztat. Kliknij wic od razu ikon Wzr inteligentny. kolejn czynnoci jest wskazanie paszczyzny, na ktrej zdefiniujesz wzr. Wska t sam paszczyzn, na ktrej rysowae profil ebra (najlepiej za pomoc opcji Element). program przejdzie do paszczyzny profilu. Teraz naley narysowa profil, ktry posuy do zdefiniowania wzoru. Domylnym wzorem jest wzr prostoktny, ktry definiuje si przez naszkicowanie prostokta i podanie odpowiednich wymiarw, zalenych od wybranej opcji. Dostpne s trzy: Dopasuj (Fit), Wypenij (Fill) i Stay (Fixed). Wyboru dokonuje si za porednictwem listy rozwijanej w pasku wstgowym. Opcja Dopasuj polega na okreleniu szerokoci i wysokoci prostokta, ktry ma zosta wypeniony elementami wynikowymi wzoru, przy zadanej liczbie wierszy i kolumn. Wynikowe w takim przypadku s odstpy miedzy elementami. W przypadku opcji Wypenij podaje si wymiary prostokta i odstpy midzy elementami. Wynikowa jest liczba elementw (wierszy i kolumn). W ostatniej opcji Stay naley poda odstpy midzy elementami oraz ich liczb. Wynikowa bdzie wtedy wielko obszaru zajmowanego przez wzr. Z tej wanie opcji skorzystasz wybierz j z listy. W odpowiednich polach paska wstgowego wpisz wartoci: X = 5, Y = 1, Odstpy X = 50. Warto odstpw Y (miedzy rzdami) jest nieistotna bdzie tylko jeden rzd. Po wprowadzeniu danych w pasku wstgowym kliknij kocowy punkt ebra (elementu podstawowego wzoru) i porusz mysz. Pojawi si podgld prostokta. Ustaw kursor w taki sposb, aby prostokt by usytuowany tak, jak na rysunku 3.102 i nacinij lewy przycisk myszy. Rysunek 3.102. Profil wzoru prostoktnego

znaki w ksztacie krzyykw na grnym boku prostokta oznaczaj miejsca, w ktrych znajd si elementy wynikowe wzoru. Jak widzisz, jedno z eber znajdzie si w miejscu, w ktrym wykonany jest otwr wlewowy. Jest to niedopuszczalne zarwno z punktu widzenia konstrukcji, jak i samego programu nie bdzie on w stanie przeliczy takiego elementu. Jak pamitasz, ebro byo skonstruowane z opcj Rozcignij do nastpnego, aby

automatycznie dopasowa je do ksztatu pokrywy. Jeeli przy tworzeniu elementu przy zastosowaniu takiej opcji program natrafi na niecigo jak np. otwr operacja nie powiedzie si. W takiej sytuacji mona skorzysta z moliwoci pominicia niektrych elementw we wzorze. Kliknij ikon Pomi wystpienie (Suppress Occurrence rysunek 3.103) i wska krzyyk oznaczajcy element, ktry nie powinien pojawi si we wzorze (rysunek 3.102). Krzyyk ten powinien przybra popielaty kolor. Zaznaczony w ten sposb element zostanie pominity przy tworzeniu wzoru. Elementy do pominicia mona wskazywa klikajc je mysz, jak i za pomoc okna. Ta druga moliwo przydatna jest zwaszcza wtedy, gdy chcesz wskaza kilka elementw. Rysunek 3.103. Ikona Pomi wystpienie kliknij dwukrotnie przycisk Zakocz. Twj model powinien wyglda jak na rysunku 3.104. Rysunek 3.104. Gotowy model pokrywy

Sprbujesz teraz zmodyfikowa elementy wzoru. wska ebro (element podstawowy wzoru) i zmie jego grubo na 3 mm. Wszystkie pozostae ebra (powstae jako elementy wzoru) rwnie zmieni swoj grubo. sprbuj zmieni grubo ktrego z pozostaych eber (w celu wskazania pojedynczego elementu wzoru trzeba zwykle skorzysta z narzdzia QuickPick). Zauwaysz, e nie mog one by oddzielnie edytowane. Jedyn rzecz, jak moesz zrobi z poszczeglnymi elementami wzoru, jest usunicie. Sprbuj usun dowolne ebro ze wzoru nie bdzie to miao wpywu na pozostae. usu teraz zaokrglenia krawdzi pierwszego ebra. Jak pamitasz, do wzoru wczye dwa elementy ebro i zaokrglenie. Teraz usunicie jednego z nich spowoduje zniknicie zaokrgle we wszystkich ebrach powstaych jako elementy wzoru. Usunicie ebra spowodowaoby natomiast zniknicie rwnie zaokrglenia (jest to element nie majcy racji bytu po usuniciu elementu podstawowego, jakim jest dla niego ebro), a w konsekwencji caego wzoru. zamknij plik; nie musisz go zapisywa.

Poznae sposb tworzenia i modyfikowania wzoru prostoktnego. Wyjanimy jeszcze znaczenie dwch ikon w pasku SmartStep, ktrych nie wykorzystywalimy w wiczeniu: Opcje przesunicia (Stagger Options) oraz Punkt odniesienia (Reference Point). S one przedstawione na rysunku 3.105. Rysunek 3.105. Ikony opcji przesunicia i definiowania punktu odniesienia. Kliknicie pierwszej z wymienionych ikon powoduje otwarcie okna opcji przesunicia rzdw i kolumn wzoru. Okno to i zasady wybierania opcji podobne s do tych, ktre poznae w opisie moduu Draft. Punkt odniesienia jest to punkt, ktry stanowi baz przy tworzeniu wzoru. Inaczej mwic, lokalizacja punktu odniesienia wyznacza lokalizacj elementu podstawowego w przyszym wzorze. Domylnie punktem odniesienia jest ten, od ktrego rozpocze rysowanie profilu wzoru (rysunek 3.102), mona go jednak zmieni. Naley w tym celu klikn ikon Punkt odniesienia i wskaza now lokalizacj punktu. Punkt odniesienia wyrniany jest pogrubionym znacznikiem. Na rysunku 3.106 pokazano przykad dwch wzorw, powstaych wskutek powielenia tego samego elementu, opartych na tym samym profilu, rnicych si jedynie lokalizacj punktu odniesienia. Rysunek 3.106. Interpretacja pojcia punktu odniesienia

Na rysunku 3.106 a przedstawiony jest wzr powstay po zaakceptowaniu domylnego punktu odniesienia. Zmiana lokalizacji tego punktu z lewego dolnego naroa prostokta (profilu wzoru) spowodowaa stworzenie wzoru w innym miejscu. W obu przypadkach elementem powielanym by otwr umieszczony w rodku prostopadocianu. Profil wzoru nie musi by prostoktem, ktrego boki s poziome i pionowe. Prostokt mona obrci, naley jednak przedtem usun relacj Poziome / Pionowe z jego boku.

Wzr koowy
W celu zapoznania si z poleceniem Wzr koowy rwnie wykonasz wiczenie. Stworzysz model obudowy wirnika pompy z wystpami, w ktrych nawiercone zostan otwory na wkrty. wywoaj polecenie Wycignicie obrotowe. Na jednej z pionowych gwnych paszczyzn naszkicuj profil jak na rysunku 3.107 i obr go o 360.

Rysunek 3.107. Modelowanie obudowy wirnika profil bryy podstawowej

wywoaj polecenie Wycignicie. Na tej samej paszczynie, na ktrej rysowae profil bryy podstawowej naszkicuj profil przedstawiony na rysunku 3.108 i wycignij go na odlego 350 mm. Rysunek 3.108. Modelowanie obudowy wirnika profil krca

na licu zamykajcym krciec narysuj profil w ksztacie okrgu o rednicy 125 mm i wycignij go na 40 mm w stron osi pompy stwrz z otrzymanego modelu bry cienkocienn o gruboci cianek 8 mm. Jako lica otwarte wska obie boczne powierzchnie bryy oraz lico zamykajce krciec. Po tej operacji Twj model powinien wyglda jak na rysunku 3.109. Rysunek 3.109. Model obudowy wirnika przed dodaniem wystpw z otworami do zamocowania

przystpisz teraz do modelowania wystpw, w ktrych pniej zostan wywiercone otwory umoliwiajce monta obudowy. Wywoaj polecenie Wycignicie i na paszczynie odlegej o 70 mm od paszczyzny symetrii pompy narysuj profil przedstawiony na rysunku 3.110 a. Dugoci ukonych odcinkw nie maj znaczenia dziki wykorzystaniu opcji Do nastpnego materia bdzie dodany tak, aby wystp zosta dopasowany do powierzchni obudowy (rysunek 3.110 b). Rysunek 3.110. Modelowanie obudowy wirnika tworzenie wystpu pod wkrty mocujce

w rodku uku wyznaczajcego grn powierzchni wystpu umie otwr o nastpujcych parametrach: M16, gboko otworu: 25 mm, dugo czci gwintowanej: 20 mm.

Wystpy wraz z otworami powinny zosta teraz rozmieszczone rwnomiernie na obwodzie obudowy. Posuy do tego polecenie Wzr. Schemat tworzenia wzoru koowego jest taki sam, jak w przypadku wzoru prostoktnego: naley wskaza elementy do umieszczenia we wzorze, narysowa jego profil i wprowadzi odpowiednie parametry. kliknij ikon polecenia Wzr i wska jako elementy, ktre maj by umieszczone we wzorze wystp i otwr. Kliknij ikon ze znakiem akceptacji, a nastpnie wska paszczyzn symetrii obudowy jako t, na ktrej zostanie narysowany profil wzoru. Na pierwszy rzut oka trudno okreli, czy trzeba bdzie zastosowa wzr inteligentny, pozostaw wic opcj domyln wzr szybki. Tak naley postpowa zawsze w przypadku wtpliwoci pomyka kosztuje niewiele, a zyska mona duo, zwaszcza przy wzorach skadajcych si z duej liczby elementw. po przejciu do okna profilu kliknij ikon Wzr koowy (rysunek 3.111), a nastpnie narysuj okrg o rodku w osi pompy. rednica okrgu nie ma znaczenia. Uwaga: nie uywaj polece do rysowania okrgw. Podobnie, jak w przypadku definiowania otworw, su one jedynie do szkicowania linii pomocniczych.

Rysunek 3.111. Profil wzoru koowego

program oczekuje teraz na wskazanie strony, z ktrej dodawane bd kolejne elementy wzoru. Ma to znaczenie w przypadku wzorw, w ktrych elementy wynikowe rozmieszczane s nie na okrgu, lecz na uku. Po poruszeniu mysz zauwaysz zmieniajc zwrot strzak zaczepion w punkcie odniesienia, czyli w miejscu usytuowania elementu podstawowego. Zwrot strzaki okrela stron, z ktrej dodawane bd elementy wynikowe wzoru. W naszym przypadku strona jest obojtna kliknij dowolny punkt. podobnie jak w przypadku wzoru prostoktnego pojawia si podgld elementy wynikowe widoczne s jako krzyyki. Jak widzisz, domyln liczb elementw wzoru jest cztery. Zmie t liczb (pole Warto, Count w pasku wstgowym) na osiem. Pamitaj, e aby mg to zrobi okrg musi by podwietlony. Jeeli wczeniej wykonae jakie czynnoci musisz teraz wskaza okrg, a dopiero pniej zmienia parametry w pasku wstgowym. kliknij przycisk Zakocz. Program rozpocznie przeliczanie operacji, a nastpnie wywietli komunikat o bdzie. Jak widzisz, wzr szybki okaza si w tym przypadku niewystarczajcy naley skorzysta z inteligentnego. Zatwierd komunikat przyciskiem OK (nie Anuluj w takim przypadku przerwaby ca operacj). Nastpnie kliknij ikon wzoru inteligentnego (rysunek 3.101), a potem przycisk Podgld i Zakocz. Twj model powinien wyglda jak na rysunku 3.112. Rysunek 3.112. Model obudowy wirnika z wystpami i otworami do mocowania

zapisz plik bdzie potrzebny przy omawianiu nastpnego polecenia.

Poznae najprostsz opcj tworzenia wzoru koowego rwnomierne rozmieszczenie elementw na obwodzie okrgu. Jest to bardzo czsto stosowana opcja. Klasycznym przykadem moe by tu rozmieszczanie otworw na konierzach rur. Przy tworzeniu wzoru koowego mona jednak korzysta z rnych opcji; cz z nich jest odpowiednikami omwionych ju opcji wzoru prostoktnego. W przypadku rozmieszczania elementw na obwodzie okrgu domyln opcj jest Dopasuj (Fit). Program oczekuje na podanie liczby elementw we wzorze, wynikowy jest kt pomidzy liniami czcymi rodek okrgu z poszczeglnymi elementami. Po zmianie opcji na Wypenij (Fill) naley poda kt wynikowa bdzie liczba elementw we wzorze. Jeeli nie chcesz rozmieszcza elementw wzoru na okrgu, tylko na uku, naley klikn ikon Cz okrgu (Partial Circle rysunek 3.113). W licie opcji przybdzie wtedy jeszcze jedna Stay (Fixed). W przypadku jej zastosowania naley poda kt midzy elementami wzoru oraz ich liczb kt wzoru jest obliczany przez program. Rysunek 3.113. Ikona Cz okrgu rozmieszczanie elementw wzoru na uku Podobnie jak w przypadku wzoru prostoktnego istnieje tu pojcie Punkt odniesienia; mona te wskazywa elementy, ktre nie powinny wystpi we wzorze (Pomi wystpienie). Ikony tych opcji s jednak inne, ni w przypadku wzoru prostoktnego (rysunek 3.114). Rysunek 3.114. Ikony Punkt odniesienia i Pomi wystpienie Przy tworzeniu zarwno wzorw prostoktnych, jak i koowych moesz rysowa profil albo skorzysta ze szkicu. Wida wic pewne podobiestwo do polece modelowania (np. Wycignicie). Tak samo jak w ich przypadku do zdefiniowania operacji potrzebne jest stworzenie elementu na paszczynie (profilu lub szkicu). W przypadku rysowania profilu naley korzysta z ikon Wzr prostoktny i Wzr koowy. Wszystkie polecenia rysunkowe (Linia, Okrg itp.) maj tu znaczenie pomocnicze, a elementy narysowane przy ich wykorzystaniu staj si w momencie zakoczenia tworzenia profilu elementami konstrukcyjnymi (pojcie to wyjanimy w dalszej czci rozdziau).

Kopia lustrzana
Czsto zdarza si, e modelowana cz jest symetryczna, lub niektre jej elementy rozmieszczone s symetrycznie. Przykadem moe by osona wirnika, wykonywana w ostatnim wiczeniu wystpy z otworami powinny znajdowa si z obu stron obudowy. W takich sytuacjach przydatne s polecenia: Kopia lustrzana i Kopia lustrzana czci. Rnica midzy nimi polega na tym, e w pierwszym poleceniu naley wskaza elementy, ktre maj zosta powielone, za w drugim powielany jest cay model. Aby przewiczy polecenie Kopia lustrzana otwrz plik, w ktrym zapisae model obudowy wirnika, a nastpnie:

kliknij ikon polecenia Kopia lustrzana. Program podobnie jak przy tworzeniu wzorw poprosi o wskazanie elementw, ktre maj zosta powielone. Musisz wskaza trzy elementy: wystp, otwr i wzr. Jeeli wskaesz tylko wystp i otwr nie zostan powielone wszystkie elementy powstae w wyniku polecenia Wzr. Zaakceptuj wybr. wska paszczyzn symetrii obudowy. Jeeli profil bryy podstawowej narysowae tak, e adna z paszczyzn gwnych nie jest jego paszczyzn symetrii bdziesz musia utworzy paszczyzn lokaln. Prawdopodobnie wygodnie bdzie Ci wtedy skorzysta z punktw kluczowych (rodek okrgu przekroju krca). po wskazaniu paszczyzny program wywietli komunikat o bdzie. Opcja wzoru szybkiego okazaa si niewaciwa. Mona byo si tego spodziewa, skoro nie udao si przy zastosowaniu tej opcji utworzy wzoru koowego, zawierajcego wystpy z otworami. Zrb tak, jak w poprzednim wiczeniu zatwierd komunikat, zmie opcj w pasku wstgowym i kliknij przycisk Podgld, a nastpnie Zakocz.

Uwagi: 1. 2. Opcje Wzr inteligentny i Wzr szybki dziaaj dla kopii lustrzanych tak samo, jak dla wzorw prostoktnych i koowych. Niektre elementy zaokrglenia, cicia i pochylenia mog by wskazywane jako elementy do powielenia tylko cznie z elementami rdowymi, a wic np. aby powieli pochylone lico naley wskaza element, do ktrego to lico naley oraz operacj pochylenia.

wiczenie maskownica pralki

Aby utrwali poznane do tej pory polecenia wykonaj jeszcze jedno wiczenie. Stworzysz w nim model maskownicy pralki. Bdziesz go wykorzystywa rwnie przy omawianiu nastpnych polece. wywoaj polecenie Wycignicie. Jako paszczyzn profilu wska jedn z pionowych gwnych paszczyzn; zwr uwag, aby lady pozostaych paszczyzn byy osiami symetrii profilu. Naszkicuj profil jak na rysunku 3.115 i wycignij go na okoo 100 mm dokadna warto nie ma znaczenia. Rysunek 3.115. Modelowanie maskownicy profil podstawowy

uformuj przedni cz maskownicy za pomoc polecenia Wycicie obrotowe. Paszczyzn profilu niech bdzie pozioma paszczyzna gwna. Orientacyjny ksztat i usytuowanie profilu przedstawione s na rysunku 3.116. Dokadne wymiary nie s istotne. Kt obrotu okoo 40, symetrycznie.

Rysunek 3.116. Modelowanie maskownicy uformowanie przedniego lica

Zauwa, e za pomoc prostego polecenia uformowae powierzchni o ksztacie zmiennym w kadym przekroju wynika to z faktu, e obrcie profil zawierajcy uki. W niniejszej ksice ograniczamy si do omwienia tylko podstawowych polece modelowania, ale ju za ich pomoc mona stworzy niejednokrotnie zoone modele, o do skomplikowanych powierzchniach. Oczywicie, nie mona nie docenia zawansowanych polece modelowania trudno wyobrazi sobie np. prac w narzdziowni przy wykorzystaniu jedynie najprostszej konfiguracji Solid Edge. Nie zmienia to jednak faktu, e niejednokrotnie zoone ksztaty mona uzyska za pomoc polece podstawowych. zaokrglij wszystkie krawdzie stykajce si z przednim licem (cztery krtkie w naroach oraz cztery tworzce obwd lica) promieniem 2 mm. za pomoc polecenia Wycicie wykonaj otwr o wymiarach i usytuowaniu podanym na rysunku 3.117. Otwr ten ma by otworem nieprzelotowym jego dno (paskie) powinno by odlege od tylnego lica bryy o 10 mm. Najatwiej wic bdzie Ci narysowa profil na paszczynie rwnolegej do tej, na ktrej rysowae profil bryy podstawowej, odlegej od niej o 10mm. Rysunek 3.117. Modelowanie maskownicy wykonanie otworu na pokrto programatora

za pomoc tego samego polecenia wykonaj dwa kolejne otwory o parametrach przedstawionych na rysunku 3.118. Gboko otworw taka sama, jak dla poprzedniego (dno 10 mm od tylnego lica). Uwaga: otwory musz by wykonane w osobnych operacjach w sumie wykonasz wic trzy elementy typu Wycicie.

Rysunek 3.118. Modelowanie maskownicy wykonanie otworw na pokrto regulacji temperatury i jeden z przyciskw

zaokrglij wszystkie krawdzie na przednim licu powstae wskutek stworzenia otworw promieniem 1 mm (rysunek 3.119). Rysunek 3.119. Modelowanie maskownicy zaokrglanie krawdzi otworw

otworw na przyciski (o rednicy 20 mm) powinno by w sumie pi. Utwrz wic picioelementowy wzr, tak, aby uzyska model przedstawiony na rysunku 3.120. Odstp elementw wzoru: 30 mm. Pamitaj, aby jako elementy do powielenia wskaza zarwno otwr, jak i zaokrglenie. Rysunek 3.120. Modelowanie maskownicy powielenie otworw na przyciski i stworzenie bryy cienkociennej

ostatni operacj bdzie wykonanie bryy cienkociennej. Jako lica otwarte wska dna wszystkich otworw oraz tylne lico maskownicy (rysunek 3.120). Grubo cianki: 1 mm. Gotowy model w dwch widokach przedstawiony jest na rysunku 3.121. Zapamitaj, w jaki sposb uzyskae ostateczny ksztat modelu takie zastosowanie polecenia Brya cienkocienna spotyka si bardzo czsto. Zwr uwag, e wykonanie modelu maskownicy bez wykorzystania cienkociennoci byoby znacznie trudniejsze.

Rysunek 3.121. Gotowy model maskownicy widok z przodu i z tyu

Zapisz wykonany model bdzie potrzebny przy omawianiu polece pomocniczych. Wykonasz wtedy drugi wariant maskownicy, rnicy si wymiarami i liczb otworw.

Polecenia pomocnicze
Podobnie jak w module Draft, uytkownik oprcz polece do wykonywania zasadniczych czynnoci, waciwych dla danego moduu w tym wypadku tworzenia modeli czci ma do dyspozycji szereg polece pomocniczych, uatwiajcych prac i pozwalajcych na pozyskiwanie informacji na temat tworzonych modeli. W tym podrozdziale zajmiemy si ich omwieniem.

EdgeBar
Narzdzie to opisane zostao ju w rozdziale 2, dotyczcym pracy w module Draft. W module Part jego wygld, sposb wczania i wyczania oraz zasady korzystania s takie same. O ile jednak bez funkcji, ktre zawiera EdgeBar w module Draft mona byo si obej, o tyle w module Part przynajmniej bez jednego narzdzia dostpnego za porednictwem EdgeBar-a nie mona wyobrazi sobie pracy w Solid Edge. Jest nim PathFinder.

PathFinder
Z narzdziem tym zetkne si ju na pocztku niniejszego rozdziau, w czasie modelowania kubka. Wiesz ju, e PathFinder zawiera histori tworzenia modelu, czyli wykaz wszystkich operacji, ktre doprowadziy do jego powstania. Do tej pory wykorzystywae jedynie moliwo wskazywania w oknie PathFinder-a pojedynczych operacji. Moesz te wskazywa klika operacji na raz: trzymajc wcinity klawisz Shift (aby zaznaczy klika nastpujcych po sobie operacji; naley w tym celu wskaza pierwsz i ostatni z nich) lub Ctrl (aby zaznaczy klika wybranych

operacji, niekoniecznie kolejnych). Aby usun zaznaczenie operacji naley j klikn trzymajc wcinity klawisz Ctrl. Oczywicie, zaznaczanie i usuwanie zaznaczenia to nie wszystkie funkcje PathFinder-a. Teraz zapoznasz si rwnie z pozostaymi. Wykorzystajmy w tym celu utworzony w poprzednim wiczeniu model maskownicy. PathFinder dla tego modelu (po wprowadzeniu pewnych zmian, o czym za chwil) przedstawiony jest na rysunku 3.122. Rysunek 3.122. PathFinder modelu maskownicy

Po wskazaniu dowolnej operacji i naciniciu prawego przycisku myszy pojawia si menu podrczne, przedstawione na rysunku 3.26. Dostpne s w nim nastpujce polecenia: 1. Usu (Delete) usuwanie operacji. Po wywoaniu polecenia pojawia si ostrzeenie. Naley pamita, e usunicie operacji moe pocign za sob usunicie lub uszkodzenie elementw zwizanych (np. zaokrgle, pochyle itp.). Aby usun operacj nie trzeba korzysta z menu podrcznego mona te wskaza j i nacisn klawisz Delete. Zmie nazw (Rename) zmiana nazwy operacji. Moe si przyda przy bardziej zoonych modelach, gdzie istnienie np. dwudziestu operacji o nazwie Wycignicie utrudnia orientacj. W przykadzie na rysunku 3.122 zmieniono nazwy operacji wycinania i tworzenia wzoru. Blokuj (Suppress) czasowe zamroenie operacji. Operacja taka nie jest usuwana, ale element powstay w jej wyniku znika z modelu. Przy zablokowanych operacjach wywietlane jest oznaczenie w ksztacie przekrelonego okrgu w kolorze czerwonym. W menu podrcznym operacji zablokowanej pojawia si polecenie Odblokuj (Unsuppress). Uwaga: nie mona blokowa elementw podstawowych, mona natomiast blokowa pojedyncze elementy wzorw. Aby jednak odblokowa taki element trzeba przeprowadzi edycj wzoru zablokowanie traktowane jest bowiem jako pominicie wystpienia. Polecenie Blokuj bywa uywane m.in. przy tworzeniu kilku wariantw wykonania jakiej czci. Poszczeglne warianty mog si rni wystpowaniem okrelonych operacji, ktre mona na zmian blokowa i odblokowywa. 4. Id do (Go To) przejcie do wskazanego miejsca w historii tworzenia modelu w celu wstawienia w to miejsce operacji. Wskaza naley t operacj, po ktrej ma by wstawiona nowa. Polecenie to uywane jest wtedy, gdy istotna jest kolejno operacji do zagadnienia tego jeszcze wrcimy.

2.

3.

5.

Przelicz (Recompute) ponowne przeliczenie wskazanej operacji i wszystkich nastpnych. Polecenie uywane najczciej przy otwieraniu plikw pochodzcych z wczeniejszych wersji Solid Edge. Niektre operacje mog w takiej sytuacji wymaga ponownego przeliczenia. Aby przeliczy cay model naley wywoa opisywane polecenie dla elementu podstawowego. Wytnij, Kopiuj i Wklej znaczenie tych polece jest takie samo, jak w innych aplikacjach Windows. Poszczeglne operacje mona wycina i kopiowa do schowka, a nastpnie wstawia w tym samym albo innym pliku czci. Operacje mona kopiowa pomidzy rnymi plikami nie tylko za pomoc schowka dziaa tu te technika Przecignij i upu. Naley po prostu wskaza operacj do skopiowania w oknie PathFinder-a, a nastpnie przecign j do okna innego pliku (trzeba w tym celu rozmieci okna tak, aby oba byy widoczne). Program poprosi o wskazanie paszczyzny, na ktrej zostanie umieszczony profil, a nastpnie zapyta o lokalizacj elementu.

6.

7.

Edytuj element, Edytuj wymiary, Edytuj profil te polecenia poznae ju w czasie modyfikowania modelu kubka. Oczywicie polecenie Edytuj profil czasami nie ma sensu np. dla zaokrgle czy pochyle. Jest ono wtedy nieaktywne. Wywietlanie PathFinder-a (PathFinder Display) wywoanie tego polecenia powoduje pojawienie si podmenu (rysunek 3.49), za pomoc ktrego okrela si elementy pomocnicze (paszczyzny odniesienia, szkice itp.), ktrych symbole maj by wywietlane w oknie PathFinder-a. Uwaga: nie ma to nic wsplnego z pokazywaniem i ukrywaniem samych elementw w gwnym oknie programu. Poka / Ukryj (Show / Hide) to polecenie wystpuje tylko dla niektrych elementw (np. paszczyzn odniesienia czy szkicw). Dziki niemu mona ukrywa niepotrzebne elementy pomocnicze, ktre nie mog zosta usunite (pamitaj, e usunicie np. szkicu powoduje usunicie elementw zwizanych, a wic np. wycigni czy wyci zdefiniowanych przy pomocy tego szkicu). Dla elementw, dla ktrych wystpuje opisywane polecenie, nie ma moliwoci stosowania polece Blokuj / Odblokuj.

8.

9.

Jeeli wskaesz w oknie PathFinder-a nazw pliku (pierwszy element w drzewie operacji), a nastpnie naciniesz prawy przycisk myszy ukae si inne menu podrczne (rysunek 3.123). Podobne menu pojawia si take wtedy, gdy klikniesz prawym przyciskiem myszy w momencie, gdy kursor znajduje si w oknie PathFinder-a, ale nie wskazuje adnej operacji. Rysunek 3.123. Menu podrczne PathFinder-a

W menu tym pojawia si nowe polecenie: Znajd element (Find Feature). Po jego wywoaniu pojawia si mae okno, w ktrym naley wpisa pocztkowe litery nazwy poszukiwanego elementu. Znaleziony element jest podwietlany na modelu. Za pomoc polece Poka wszystkie (Show All) i Ukryj wszystkie (Hide All) mona sterowa pokazywaniem i ukrywaniem okrelonych grup elementw. Uwaga: polecenie to nie umoliwia

ukrywania czy pokazywania pojedynczych elementw danego typu w tym celu naley skorzysta z polecenia Poka lub Ukryj. Bardzo istotna jest moliwo zmiany kolejnoci operacji za pomoc PathFinder-a. W niektrych przypadkach kolejno ta ma wpyw na wygld modelu. Aby zapozna si z t opcj wykonaj proste wiczenie. stwrz prostopadocian o wymiarach okoo 100 x 100 x 80 mm. Zaokrglij wszystkie jego pionowe krawdzie promieniem 15 mm. pochyl boczne lica prostopadocianu o kt 10. Jako paszczyzn odniesienia wska t, na ktrej rysowae profil bryy. Przy wskazywaniu lic do pochylenia nie korzystaj z domylnej opcji acuch, lecz wybierz z listy inn opcj: Wszystkie lica normalne (All Normal Faces), a nastpnie wska prostopadocian. W ten sposb poinformujesz program, e chcesz pochyla wszystkie lica prostopade do paszczyzny odniesienia. Jak widzisz, po dodaniu pochylenia promie zaokrglenia krawdzi nie jest ju stay (rysunek 3.124). Moe si jednak zdarzy, e zaley Ci na staej wartoci promienia w takiej sytuacji naleao najpierw nada pochylenie, a pniej zaokrgli krawdzie. Oznacza to, e wykonae dobre operacje, ale w niewaciwej kolejnoci. Nie musisz jednak usuwa stworzonych elementw i definiowa ich od nowa moesz zmieni kolejno operacji. Rysunek 3.124. Po dodaniu pochylenia promie zaokrglenia krawdzi przybiera wartoci zmienne

wska w oknie PathFinder-a operacj Pochylenie 1 (nie zapomnij o klikniciu przedtem ikony narzdzia wskazywania), a nastpnie trzymajc wcinity lewy przycisk myszy przecignij j przed operacj Zaokrglenie 1. Obok symboli operacji pojawia si strzaka (rysunek 3.125) oznaczajca, w ktre miejsce w historii tworzenia modelu trafi przecigana operacja po zwolnieniu przycisku myszy. Uwaga: na rysunku kursor znajduje si w celu zwikszenia czytelnoci z prawej strony listy operacji. W rzeczywistoci naley przeciga go tak, aby znajdowa si nad t list.

Rysunek 3.125. Zmiana kolejnoci operacji za pomoc PathFinder-a

Po zmianie kolejnoci operacji Twj model powinien wyglda jak na rysunku 3.126 a. Na rysunku 3.126 b moesz natomiast zobaczy, jak wygldaby, gdyby wskazywa lica do pochylania korzystajc z opcji acuch zamiast Wszystkie lica normalne. W takiej sytuacji podczas przeliczania pochylenia program nie znajdzie pynnych przej pomidzy poszczeglnymi licami (zaokrgle jeszcze nie ma znalazy si na kocu historii modelu), wic jako lico do pochylenia przyjmie tylko jedn cian pozostae bd prostopade do podstawy. Poniewa jednak wybrae opcj Wszystkie lica normalne program nie szuka acucha lic, tylko pochyli wszystkie te, ktre s prostopade do paszczyzny odniesienia, niezalenie od ich liczby. Rysunek 3.126. Wybranie przy pochylaniu opcji Wszystkie lica normalne zapewnia prawidowy przebieg operacji rwnie po zmianie ich kolejnoci

Z uwagi na wpyw w niektrych przypadkach kolejnoci wykonywania operacji na wygld bryy przydatna okazuje si nieraz moliwo wstawiania nowych operacji w dowolne miejsce w historii tworzenia modelu. Przewiczmy to polecenie. usu z modelu operacj Pochylenie 1. Pozostanie prostopadocian z zaokrglonymi pionowymi krawdziami. Zamy, e zamierzasz pochyli jego ciany boczne i wanie zorientowae si, e naleao to zrobi przed chwil teraz dodanie pochylenia spowoduje zmian promienia zaokrglenia ze staego na zmienny. Nie musisz jednak usuwa zaokrgle, aby wstawi operacj pochylania bezporednio za wycigniciem. Moesz po prostu cofn si w historii tworzenia modelu. wska operacj Wycignicie 1, nacinij prawy przycisk myszy i wybierz z menu podrcznego polecenie Id do. Przy symbolu ostatniej operacji pojawi si oznaczenie w ksztacie zaokrglonej strzaki (rysunek 3.127) oznacza to, e jeeli teraz zdefiniujesz jak operacj, zostanie ona wstawiona pomidzy Wycignicie 1 a Zaokrglenie 1.

Rysunek 3.127. Wstawianie nowej operacji pomidzy zdefiniowane wczeniej

pochyl boczne ciany o kt 10. Po zakoczeniu polecenia program nie wraca automatycznie do ostatniej operacji w historii tworzenia modelu. Musisz zrobi to sam, wykorzystujc polecenie Id do.

Na koniec kilka uwag o ikonach, ktre mog pojawia si obok symboli poszczeglnych operacji w oknie PathFinder-a. Z kilkoma z nich miae ju do czynienia, chociaby w powyszym wiczeniu. Na rysunku 3.128 przedstawiony jest PathFinder, w ktrym przy niektrych nazwach operacji znajduj si najczciej spotykane ikony. Rysunek 3.128. Ikony pojawiajce si przy symbolach operacji mog oznacza m.in. zablokowanie lub bdy

Pierwsza ikona (przekrelony okrg) pojawia si przy nazwach elementw zablokowanych. Druga (wykrzyknik) oznacza, e wskutek zmian w modelu lub podania nieprawidowych parametrw dana operacja nie moga by przeliczona w tym przypadku jest to zaokrglenie krawdzi, ktra zostaa usunita. Popielata strzaka oznacza, e program natrafi na trudnoci przy przeliczaniu operacji, ale poradzi sobie z nimi. Najczciej informacj t mona zignorowa, ma ona znaczenie np. przy tworzeniu elementw gitych z blach, ktre nastpnie bd rozwijane.35 Ostatnia ikona oznacza przejcie do wczeniejszego etapu w historii tworzenia modelu.

Biblioteka operacji
Wspomnielimy ju, e poszczeglne elementy mog by w Solid Edge przenoszone pomidzy plikami. Poniewa jednak wymaga to otwarcia obu plikw, co nie zawsze jest dogodne, stworzone zostao narzdzie o nazwie Biblioteka operacji (Feature Library). Umoliwia ono zapisywanie elementw na dysku i dostp do nich w dowolnym momencie pracy nad modelem. Okno biblioteki operacji ukazuje si po klikniciu drugiej karty EdgeBar-a. Jak si za chwil

35 Gicie i rozwijanie elementw blaszanych umoliwiaj polecenia dostpne w module Sheet Metal. Nie bd one omawiane w niniejszej ksice.

przekonasz, narzdzie to jest bardzo podobne do biblioteki symboli, opisanej w rozdziale drugim, dotyczcym pracy w module Draft. Aby zapozna si ze sposobem tworzenia i korzystania z biblioteki operacji wykonaj wiczenie. Stworzysz w nim i wprowadzisz do biblioteki napis Solid Edge z zaokrglonymi krawdziami liter. wywoaj polecenie Wycignicie i jako paszczyzn profilu wska poziom paszczyzn gwn. po przejciu do paszczyzny profilu wywoaj z gwnego menu polecenie [Narzdzia] [Profil tekstowy] (Tools Text Profile). Umoliwia ono konwersj tekstu napisanego dowoln dostpn czcionk na krzyw typu Spline, ktra nastpnie staje si profilem. W oknie wybierz czcionk (najlepiej niezbyt wymyln, np. Arial), ustaw jej wielko na okoo 15 mm, a nastpnie w polu Tekst wprowad napis Solid Edge. Uwaga: konwersja czcionki na krzyw jest do zoon czynnoci, wic jeli nie dysponujesz szybkim komputerem napisz tylko SE. kliknij przycisk OK. Program zamieni czcionki na krzywe moe to chwil potrwa. Wycignij utworzony profil na 4 mm. zaokrglij wszystkie grne lica liter promieniem 0.5 mm. Otrzymasz model przedstawiony na rysunku 3.129. Rysunek 3.129. Solid Edge umoliwia tworzenie wycigni i wyci w ksztacie napisw

teraz przeniesiesz stworzone elementy do biblioteki. Najpierw utwrz na dysku katalog, w ktrym maj by one zapisane. Nastpnie w oknie biblioteki zdefiniuj ciek do tego katalogu. Kliknij w tym celu ikon z lewej strony listy rozwijanej, widocznej w grnej czci okna (rysunek 3.130).

Rysunek 3.130. Okno biblioteki operacji z wczonym podgldem

zaznacz teraz (najlepiej w oknie PathFinder-a) operacje, ktre maj zosta przeniesione do biblioteki: wycignicie napisu i zaokrglenie jego krawdzi (aby zaznaczy kilka operacji trzymaj wcinity klawisz Shift lub Ctrl). Zaznaczone operacje skopiuj do schowka za pomoc ikony, polecenia menu [Edycja] [Kopiuj], skrtu klawiaturowego Ctrl C lub polecenia z menu podrcznego. Jak widzisz, przy kopiowaniu operacji moesz korzysta ze wszystkich standardowych narzdzi Windows. kliknij kart Biblioteka operacji i wklej (tym razem za pomoc polecenia z menu podrcznego - rysunek 3.130) operacje ze schowka do biblioteki. W grnej czci okna pojawi si ikona z nazw pliku, w ktrym zostay zapisane wskazane operacje. Domylnie jest to FeatLib1.par, ale nazw t mona zmieni za pomoc polecenia dostpnego z menu podrcznego.

Inn metod wprowadzenia elementw do biblioteki jest przecignicie ich z gwnego okna do okna EdgeBar podobnie, jak przy tworzeniu biblioteki symboli w module Draft. Trzecim sposobem jest zapisanie pliku bezporednio w katalogu biblioteki. Z tego sposobu moesz korzysta jednak tylko w przypadku takich elementw, ktre mog istnie samodzielnie (np. wycignicia). Nie mona w ten sposb przenie do biblioteki np. wycicia w takiej sytuacji trzeba skorzysta z kopiowania i wstawiania ze schowka. Domylny wygld okna biblioteki operacji jest nieco inny ni na rysunku, moesz jednak go zmienia za pomoc opcji dostpnych z menu podrcznego. Menu to pojawia si po naciniciu prawego przycisku myszy gdy kursor znajduje si w oknie biblioteki i nie jest wskazywany aden

z jej elementw (rysunek 3.130). Zauwa, e wszystkie te opcje dziaaj tak samo, jak w bibliotece symboli. Wstawianie elementw z biblioteki polega na przecigniciu ich do gwnego okna. Program prosi o wskazanie paszczyzny oraz lokalizacji profilu elementu podstawowego na paszczynie, a nastpnie wstawia element i prosi o podanie nastpnej lokalizacji. Uwaga: opisywane polecenie suy do tworzenia bibliotek operacji uywanych przy modelowaniu pojedynczych czci. Dobrym przykadem z dziedziny projektowania czci maszyn moe by biblioteka rowkw wpustowych czy nakiekw. Polecenie to nie nadaje si natomiast do tworzenia bibliotek normaliw np. czci zcznych. Do tego celu su narzdzia, ktre poznasz w nastpnym rozdziale, przy omawianiu moduu Assembly.

Rodzina czci
Polecenie Rodzina czci (Family of Parts) umoliwia tworzenie i zapisywanie w jednym pliku modeli rnicych si wymiarami i wystpowaniem lub nie okrelonych elementw. Dziki temu mona w jednym pliku zdefiniowa kilka wariantw wykonania czci lub np. t sam cz na rnych etapach produkcji (surowy odlew, odlew po obrbce itp.). Aby praktycznie przewiczy tworzenie rodziny czci wykonasz drugi wariant maskownicy do pralki, ktrej model stworzye w jednym z poprzednich wicze. Wariant ten bdzie rni si od ju istniejcego zarwno wymiarami, jak i liczb otworw. Dugo maskownicy w drugim wariancie bdzie wynosia 300 mm (zamiast 400), nie bdzie w niej otworu na pokrto regulacji temperatury, a otworw na przyciski bdzie cztery (zamiast piciu). Ponadto w zwizku ze zmian dugoci maskownicy zmieni si usytuowanie otworw na pokrto programatora oraz na przyciski. otwrz plik, w ktrym zapisae model maskownicy. Wcz EdgeBar i kliknij kart Rodzina czci. w grnej czci karty znajduje si pi ikon kliknij pierwsz od lewej. Suy ona do tworzenia nowych wariantw. Wpisz nazw wariantu, np. L400 / 5 (od dugoci maskownicy i liczby otworw na przyciski) i kliknij przycisk OK. kolejnym krokiem jest okrelenie wymiarw i wielkoci, ktre bd si zmienia w zalenoci od wariantu. Skorzystasz w tym celu z tabeli zmiennych. Narzdzie to zostao opisane w rozdziale drugim; przypomnijmy tylko, e wywouje si je poleceniem menu [Narzdzia] [Zmienne]. Zaznacz w tabeli zmiennych odpowiednie wartoci36 i przenie je do okna zmiennych w karcie Rodzina czci, klikajc ikon Dodaj zmienne (Add Variables rysunek 3.131). Wartoci te to: dugo maskownicy (400 mm), odlego rodka otworu na pokrto programatora od osi maskownicy (140 mm), odlego rodka pierwszego otworu na przycisk od osi maskownicy (160 mm) oraz liczba otworw na przyciski (czyli elementw wzoru, rwna 5). Orientacj uatwi Ci podwietlanie przez program wybranych wymiarw na modelu.

36 Aby zaznaczy zmienn w tabeli naley klikn szary prostokt z lewej strony wiersza opisujcego t zmienn. Wiersz taki powinien zosta podwietlony na to.

Rysunek 3.131. Definiowanie zmiennych okrelajcych poszczeglne warianty wykonania maskownicy

stwrz teraz nastpny wariant; nazwij go np. L300 / 4. Nazwa ta pojawi si w licie rozwijanej w grnej czci karty, a wartoci, ktre wprowadzie do okna zmiennych automatycznie pojawi si w tym oknie dla nowego wariantu. Zmie wartoci w nastpujcy sposb: zamiast 400 mm wpisz 300, zamiast 160 mm 100, zamiast 140 mm 90, a zamiast liczby elementw we wzorze (5) 4. Uwaga: nowe wartoci musz by wpisywane w oknie rodziny czci, a nie w tabeli zmiennych. warianty maj si rni nie tylko wymiarami, ale take brakiem w jednym z nich otworu na pokrto regulacji temperatury. Zaznacz (najlepiej przechodzc na chwil do okna PathFinder-a) operacj wycinania tego tworu, a nastpnie wstaw j do pola Elementy zablokowane (Suppressed features) w oknie rodziny czci. kliknij przycisk Zastosuj (Apply). Model powinien przybra posta jak na rysunku 3.132 a. Aby powrci do pierwszego wariantu (rysunek 3.132 b) wybierz jego nazw z listy i kliknij ponownie przycisk Zastosuj. Rysunek 3.132. Dwa warianty wykonania maskownicy, utworzone za pomoc polecenia Rodzina czci

Polecenie, ktre poznae, umoliwia oczywicie tworzenie wikszej liczby wariantw ni dwa. W razie potrzeby mona zapisa poszczeglne warianty w oddzielnych plikach. Suy do tego ikona Wypenij (Populate) pierwsza z prawej w oknie rodziny czci.

Sensory i odtwarzanie operacji

Przedostatnia karta okna EdgeBar suy do definiowania tzw. sensorw. Nie bdziemy dokadnie opisywa tego narzdzia. Mwic w skrcie, umoliwia ono monitorowanie na bieco pewnych wartoci, istotnych z punktu widzenia projektu a definiowanych przez uytkownika np. minimalnej odlegoci midzy zadanymi licami. Jeeli warto wykracza poza dopuszczalny zakres uytkownik jest o tym informowany. Ostatnia karta umoliwia odtwarzanie historii tworzenia modelu operacja po operacji, w zadanym tempie. Narzdzie to moe przyda si np. w celach prezentacyjnych.

Narzdzia pomocnicze rodowiska profilu

Rysowanie profilu przebiega w zasadzie tak samo, jak w tworzenie rysunku w module Draft. Istnieje jednak kilka dodatkowych polece, wynikajcych z faktu, e rysowany profil jest baz do stworzenia elementu przestrzennego. S to polecenia: Umie, Konstrukcja oraz Profil tekstowy. Ikony dwch pierwszych przedstawione s na rysunku 3.133. Rysunek 3.133. Ikony polece Umie i Konstrukcja Narzdzia opisywane w tym punkcie mog by uywane zarwno przy rysowaniu profilu, jak i tworzeniu szkicu.

Umie
Z poleceniem Umie (Include) zetkne si ju przy modelowaniu kubka. Suy ono do rzutowania wskazanej krawdzi czci na paszczyzn profilu. Rzut taki jest poczony z krawdzi jej modyfikacja powoduje zmian linii powstaej w wyniku polecenia Umie.37 Domylnie po wywoaniu polecenia ukazuje si okno, w ktrym moesz wybiera rne jego opcje (rysunek 3.134). Jeeli okno nie pokae si, moesz je wywoa klikajc przycisk Opcje umieszczania (Include Options) w pasku wstgowym.

37

Dotyczy to wycznie moduu Part. W module Assembly naley w tym celu wczy osobn opcj zagadnienie to opisane jest w nastpnym rozdziale.

Rysunek 3.134. Okno opcji polecenia Umie

W czasie pracy w module Part wykorzystywane mog by dwie opcje: Umie z odstpem (Include with offset) oraz Umie wewntrzne ptle lica (Include internal face loops). Pierwsza z nich pozwala na rzutowanie krawdzi z jednoczesnym tworzeniem obiektu rwnolegego (lub rwnoodlegego). Druga umoliwia skopiowanie krawdzi lica wraz z otworami, wyciciami itp. Uwaga: stosujc polecenie Umie pamitaj o tym, aby wybra waciw opcj wskazywania krawdzi z listy rozwijanej w pasku wstgowym. W przeciwnym przypadku bdziesz potrzebowa wicej interakcji, aby wskaza dane krawdzie lub wrcz nie bdziesz w ogle w stanie ich zlokalizowa. Przykad zastosowania polecenia Umie znajdziesz w jednym z wicze w nastpnym podrozdziale.

Konstrukcja
Zdarza si, e przy rysowaniu profilu chcesz doda jakie elementy, ktre nie bd bray udziau w definiowaniu operacji np. osie symetrii. Jeeli jednak stworzysz profil jak na rysunku 3.135 a program podczas weryfikacji wykryje bd profil zostanie uznany za wielokrotny i otwarty, co jest niedozwolone. Jeeli z jakich wzgldw zaley Ci na pozostawieniu osi symetrii naley zamieni je na tzw. elementy konstrukcyjne. S one ignorowane w czasie weryfikacji profilu i nie bior udziau w tworzeniu wycigni, wyci itp. Aby stworzy element konstrukcyjny kliknij ikon polecenia Konstrukcja (Construction), a nastpnie wska element. W ten sam sposb mona zmieni element konstrukcyjny na element profilu. Element konstrukcyjny wyrniany jest inn lini (rysunek 135 b) Rysunek 3.135. Osie symetrii okrgu zamienione na elementy konstrukcyjne

Profil tekstowy
Z tym poleceniem spotkae si ju w jednym z poprzednich wicze, przy tworzeniu biblioteki operacji. Przy jego pomocy moesz tworzy profile lub szkice, ktre nastpnie posu do tworzenia wycignicia lub wycicia. Wszystkie opcje okna dialogowego s podobne do opcji np. edytora MS Word; komentarza moe wymaga jedynie suwak Wygadzanie (Smoothing). Za jego pomoc mona sterowa stopniem wygadzenia krzywej utworzonej przez konwersj tekstu. Naley jednak przy tym pamita, e im gadsza krzywa, tym wicej czasu zajmowa bdzie przeliczanie operacji.

Pomiar waciwoci fizycznych

Modele tworzone w Solid Edge s modelami bryowymi. Jak wiadomo, brya posiada pewne waciwoci fizyczne mas, objto itp. Do pomiaru tych wielkoci suy polecenie Waciwoci fizyczne (Physical Properties), dostpne z menu Narzdzia. Po wywoaniu polecenia pojawia si okno dialogowe, w ktrym naley poda (w polu w dolnej czci okna) gsto materiau, z ktrego wykonana jest cz.38 Kolejn czynnoci jest zaznaczenie lub usunicie zaznaczenia odpowiednich pl wyboru (np. aby zmierzy powierzchni modelu naley zaznaczy pole wyboru Pole powierzchni (Surface area); domylnie nie jest ono zaznaczone. Po klikniciu przycisku Aktualizuj (Update) program oblicza wszystkie wartoci, ktre nastpnie mona zapisa w pliku tekstowym, klikajc przycisk Zapisz jako (Save As). Uwaga: W czasie tworzenia modelu czci program automatycznie wykonuje operacj sumowania bry. Oznacza to, e w przypadku takim jak na rysunku 3.136 a (walec powsta przez wycignicie okrgu narysowanego na paszczynie pooonej w poowie wysokoci prostopadocianu) wsplna cz obu bry jest brana pod uwag w obliczeniach waciwoci fizycznych tylko raz. W rzeczywistoci obliczane s wic parametry bryy takiej, jak na rysunku 3.136 b (walec umieszczony na grnym licu prostopadocianu). Rysunek 3.136. W czasie tworzenia modelu program automatycznie wykonuje operacj sumowania bry

Waciwoci dokumentu
Kady dokument stworzony w Solid Edge posiada pewne przypisane do niego waciwoci. Mog to by zarwno jednostki, w ktrych podaje si czy odczytuje waciwoci fizyczne, jak i nazwy, sowa kluczowe i inne dane, wykorzystywane np. przy automatycznym tworzeniu listy czci na

38

Istnieje moliwo wpisania tej wartoci do szablonu, tak, aby bya domyln w kadym nowym pliku. Jak to zrobi dowiesz si z rozdziau 7 Dostosowanie do wasnych potrzeb.

rysunku. Aby otworzy okno waciwoci wywoaj polecenie [Plik] [Waciwoci] (File Properties). W oknie, ktre si pojawi znajdziesz dziewi kart: 1. Oglne (General) i Statystyka (Statistics) oglne dane dotyczce pliku: lokalizacja, wielko, nazwa, atrybuty itp. Uwaga: nie moesz zmienia atrybutw pliku z poziomu Solid Edge. Podsumowanie (Summary) i Projekt (Project) definiowane przez uytkownika dane, jak np. nazwa czci (nie musi by ona taka sama, jak nazwa pliku), autor, sowa kluczowe, numer rysunku itp. Wprowadzone tu dane mog by automatycznie wstawiane do listy czci na rysunku lub wykorzystane przy przeszukiwaniu zasobw. Status (Status) informacja o statusie dokumentu. Domylnie kady nowy dokument jest dostpny (Available). Oznacza to, e moe by otwierany, modyfikowany i zapisywany bez ogranicze przez wszystkich uytkownikw.39 Zmiana statusu powoduje zmian praw dostpu do pliku. Dziki temu np. po wydaniu dokumentacji nie trzeba informowa wszystkich zainteresowanych o tym fakcie wystarczy zmieni status pliku na Wydany (Released). Przy prbie otwarcia takiego pliku uytkownik jest informowany o fakcie wydania dokumentu. Do pliku wydanego mona wprowadza zmiany, ale nie mona go zapisa naley utworzy kopi pod inn nazw. Jednostki (Units) i Jednostki zaawansowane (Advanced Units) karty te su do definiowania jednostek, w ktrych podawana s lub odczytywane wymiary i waciwoci fizyczne modeli (dugoci, gsto, wartoci ktw itp.). Podgld (Preview) w tej karcie znajduj si przyciski i pola umoliwiajce okrelenie, kiedy i czy w ogle ma by tworzony podgld modelu zapisanego w pliku. Podgld ten moe by wykorzystany m.in. przy wstawianiu czci do zespou oraz tworzeniu dokumentacji. Niestandardowe (Custom) karta umoliwiajca definiowanie wasnych, niestandardowych waciwoci, ktre nie wystpuj w kartach Podsumowanie i Projekt (np. pole powierzchni, kolor itp.). Aby doda waciwo naley poda jej nazw (np. Pole powierzchni), typ (np. Liczba) oraz warto, a nastpnie klikn przycisk Dodaj (Add).

2.

3.

4.

5.

6.

Niektre waciwoci (np. nazwisko projektanta, jednostki) opaca si zazwyczaj zmieni w szablonie, wtedy pojawiaj si jako domylne w kadym nowym dokumencie (tworzenie i modyfikacja szablonw omwione s w rozdziale 7 Dostosowanie do wasnych potrzeb).

Inne polecenia pomocnicze

W Solid Edge dostpnych jest szereg innych polece pomocniczych, uatwiajcych czy przyspieszajcych prac. Dokadny opis wszystkich zajby zbyt wiele miejsca. Poniej scharakteryzowane s pokrtce najwaniejsze i najczciej stosowane.

Mowa tu oczywicie wycznie o ograniczeniach narzucanych przez Solid Edge. Moe si zdarzy, e administrator systemu narzuci dodatkowe ograniczenia systemowe wtedy np. okrelona grupa uytkownikw moe mie prawa wycznie do odczytu plikw w danym katalogu, bez wzgldu na ich status.

39

Lista bdw
Zdarza si, e program nie jest w stanie przeliczy jakiej operacji. Moe to mie miejsce np. wtedy, gdy zostanie usunity element zwizany, niezbdny do przeliczenia (np. zniknie krawd, dla ktrej zdefiniowane byo zaokrglenie w takiej sytuacji zaokrglenie nie moe by przeliczone). Przy nazwie takiej operacji w oknie PathFinder-a pojawia si wykrzyknik (rysunek 3.128). Ponadto w momencie, gdy program wykryje tak operacj, uaktywnia si ikona Lista bdw (ToDo List, obok ikony EdgeBar-a rysunek 3.137). Jej kliknicie powoduje otwarcie okna, w ktrym wymienione s bdne operacje i krtko scharakteryzowane bdy. Rysunek 3.137. Ikona polecenia Lista bdw

Pomiar odlegoci i ktw, informacje o elemencie

Solid Edge umoliwia pomiar odlegoci i ktw pomidzy wskazanymi elementami oraz pozyskiwanie informacji o wskazanych elementach. Su do tego polecenia dostpne w menu [Narzdzia] [Zmierz] (Tools Measure). Polecenie Zbadaj element pozwala na pozyskanie informacji dotyczcych wskazanego elementu (np. wsprzdnych punktu, dugoci krawdzi). Pozostae polecenia z tej grupy su do pomiaru odlegoci i ktw. W pasku wstgowym polecenia znajduje si lista rozwijana, za pomoc ktrej mona wybra grupy elementw, ktre maj by wskazywane uatwia to prac w przypadku bardziej zoonych modeli.

Zmienne
Polecenie to zostao ju opisane w rozdziale drugim. W module Part wygld i dziaanie tabeli zmiennych s dokadnie takie same, jak w przypadku moduu Draft. Ponadto tabela zmiennych uywana jest przy tworzeniu rodziny czci z tym zastosowaniem spotkae si ju wykonujc dwa warianty maskownicy pralki.

Makro
Jak byo to ju wspomniane, uytkownik moe we wasnym zakresie tworzy aplikacje usprawniajce prac w Solid Edge poprzez automatyzacj pewnych sekwencji polece. Aplikacje takie pisze si w dowolnym narzdziu do programowania pod Windows; najpowszechniej stosowany jest Visual Basic. Pisanie makr to zadanie dla zaawansowanych uytkownikw Solid Edge, potraficych programowa. W niniejszej ksice nie bdziemy zajmowa si tym tematem. Poniewa jednak nawet pocztkujcy uytkownicy mog korzysta z makr (np. dostarczanych razem z Solid Edge) warto wiedzie, jak naley je uruchamia. Aby uruchomi makro naley wywoa polecenie [Narzdzia] [Makro] (Tools Macro), a nastpnie za pomoc standardowego okna Windows wskaza lokalizacj pliku makra (exe lub dll). Uruchomienie go nastpuje np. po dwukrotnym klikniciu nazwy pliku. Przykad zastosowania dostarczanego z Solid Edge makra poznasz w jednym z wicze w kocowej czci rozdziau. Uwaga: Aby uruchomi makro musisz posiada licencj na pakiet (Classic albo Box Set), a nie na pojedynczy modu Solid Edge.

Wywietlanie konstrukcji
Polecenie Wywietlanie konstrukcji (Construction Display) pozwala na jednoczesne ukrywanie lub pokazywanie caych grup okrelonych elementw (np. wszystkich paszczyzn odniesienia, wszystkich szkicw) dziaa wic podobnie jak polecenia Poka wszystkie i Ukryj wszystkie w menu podrcznym PathFinder-a. Po klikniciu ikony w bocznym pasku polece ukazuje si okno (rysunek 3.138), za pomoc ktrego uytkownik decyduje, jakie elementy maj by ukryte, a jakie pokazane. Rysunek 3.138. Ikona (pierwsza od dou w pasku polece) i okno polecenia Wywietlanie konstrukcji

W przykadzie przedstawionym na rysunku po klikniciu przycisku OK zostan pokazane wszystkie szkice (wcinita jest ikona Szkice w kolumnie Poka wszystkie) oraz ukryte wszystkie paszczyzny odniesienia (wcinita ikona Paszczyzny w kolumnie Ukryj wszystkie).

Menu podrczne okna programu

Jeeli naciniesz prawy przycisk myszy gdy kursor znajduje si w obszarze okna programu i nie jest wybrany aden element pojawia si menu podrczne, przedstawione na rysunku 3.139. Rysunek 3.139. Menu podrczne okna programu z rozwinitym podmenu polecenia Poka wszystkie

Wszystkie dostpne w nim polecenia byy ju omawiane. Jak widzisz, s one dostpne rwnie za porednictwem menu gwnego lub ikon. Opisywane menu jest wic alternatywnym sposobem dostpu do tych polece, czsto szybszym ni menu gwne.

Wizualizacja
Solid Edge posiada stosunkowo zaawansowane jak na program CAD narzdzia do wizualizacji. Wikszo z nich dostpna jest w module Assembly i omwimy je w dalszej czci podrcznika. Teraz opiszemy pokrtce jedynie polecenie Formatuj widok (Format View), wspomniane ju na pocztku niniejszego rozdziau. Rysunek 3.140. Ikona polecenia Formatuj widok Kliknicie ikony Formatuj widok lub wywoanie z menu gwnego polecenia [Format] [Widok] (Format View) powoduje otwarcie okna zawierajcego cztery karty: 1. Cieniowanie (Rendering) pola i listy dostpne w tej karcie umoliwiaj wybr perspektywy, z jakiej ogldany jest model, wybr sposobu wywietlania (kontur, cieniowanie itd.), ustalenie poziomu wygadzania oraz zastosowanie efektw specjalnych. Niektre tryby cieniowania dostpne s te z menu, rozwijajcego si po klikniciu strzaki z prawej strony ikony opisywanego polecenia. Jeeli w licie Tryb cieniowania (Render mode) wybierzesz opcj Wektorowa linia ukryta (Vector Hidden Line) uaktywnia si lista trybu wywietlania i ewentualnie stopnia przygaszenia linii niewidocznych. Nie s natomiast wtedy aktywne cztery pola wyboru w dolnej czci okna. Za pomoc listy Poziom wygadzania (Antialias level) ustalasz, jak dokadnie maj by usuwane nierwnoci na krawdziach modelu. Pamitaj, e zastosowanie tej opcji znacznie obcia kart grafiki ju przy niskim poziomie wygadzania po kadym obrceniu modelu program potrzebuje kilku sekund na przeliczenie nowego pooenia. Cztery pola wyboru w dolnej czci okna pozwalaj kolejno na wczenie nastpujcych opcji: cieniowania gbi (intensywno owietlenia modelu maleje w miar oddalania si od obserwatora), symulacji cieni rzucanych przez model, stosowania tekstur oraz obrazw odbicia otoczenia w powierzchni modelu. Przykady zastosowania niektrych z tych opcji znajdziesz w nastpnym rozdziale, dotyczcym pracy w module Assembly. Jeeli chcesz poeksperymentowa we wasnym zakresie ju teraz bd przygotowany na to, e wczenie cieni wyranie spowalnia prac komputera. 2. wiata (Lights) w tej karcie moesz definiowa rozmieszczenie, intensywno i barw rde wiata padajcego na model. wiato moe by punktowe (z jednego lub kilku rnych rde) lub rozproszone (otaczajce). Obraz ta (Background) dostpne tu opcje pozwalaj na definiowanie obrazw ta. Domylne to Solid Edge jest jednobarwne; jego kolor ustala si w oknie otwieranym za

3.

pomoc polecenia menu [Narzdzia] [Opcje].40 To moe by rwnie dwubarwne (gradientowe); w takim przypadku uytkownik ma moliwo wyboru kolorw oraz wzajemnego pooenia obszarw ta. Istnieje te moliwo zastosowania jako ta dowolnego obrazu zapisanego w pliku JPG, BMP, TIF lub innym pliku graficznym Windows. W tym celu naley klikn przycisk Przegldaj (Browse) w dolnej czci okna i wskaza lokalizacj pliku. Mona wykorzysta gotowe obrazy ta, dostarczane wraz z Solid Edge. S one zapisane w katalogu programu (domylnie C:\Program Files\ Solid Edge\Images\Environments\Backgrounds). Uwaga: aby obrazy ta byy dostpne naley zaznaczy przy instalacji pole Image Files patrz punkt Instalacja programu w rozdziale 1 oraz rysunek 1.1. 4. Pole odbi (Reflection Box) karta ta suy do definiowania obrazw odbijajcych si w modelu. Dokadniejszy opis znajdziesz w nastpnym rozdziale.

Zapisz jako obraz

Aby mc w dowolnej chwili zobaczy swj model z wygadzonymi krawdziami, cieniami itp. nie musisz za kadym razem czeka, a program przeliczy obraz. Moesz zapisywa biecy widok modelu w pliku BMP, JPG, TIF albo WRL. Umoliwia to polecenie [Plik] [Zapisz jako obraz] (File Save As Image). W przypadku wyboru trzech pierwszych z wymienionych formatw zapisu mona wywoa okno Opcje obrazu (Image Options), pozwalajce na ustawienie takich parametrw, jak wielko obrazu, jego jako i sposb cieniowania.

Wydruk
Polecenie [Plik] [Drukuj] (File Print) umoliwia wydruk biecego widoku modelu. Okno wydruku jest podobne do opisanego w rozdziale 1 okna wydruku rysunkw.

Wymiana danych
Znaczna ilo bdcych w uyciu programw CAD/CAM/CAE powoduje, e uytkownicy kadego z nich musz wymienia dokumentacj z innymi, korzystajcymi z innych programw. Dotyczy to rwnie Solid Edge. Jego uytkownicy (rwnie w Polsce) bardzo czsto otrzymuj od swoich kontrahentw pliki pochodzce z innych systemw, takich jak PRO/Engineer, CATIA, SolidWorks, Mechanical Desktop, czy wrcz z programw nie zaliczajcych si w ogle do grupy CAD. Czasem moliwy jest bezporedni odczyt plikw tych programw, czasem za trzeba korzysta z uniwersalnych formatw porednich. Bez wtpienia z najkorzystniejsz sytuacj mamy do czynienia wtedy, gdy Solid Edge jest w stanie odczyta bezporednio pliki innego programu, tak jak ma to miejsce w przypadku plikw systemw Unigraphics czy PRO/Engineer. Problemw nie stwarza rwnie zwykle wymiana danych z programami korzystajcymi z tego samego jdra co Solid Edge Parasolid. Programem takim jest np. SolidWorks. W takiej sytuacji mona zapisywa i odczytywa pliki w formacie X_T lub X_B; zazwyczaj modele s przekazywane bez bdw.

40

Dokadniejszy opis okna opcji Solid Edge znajduje si w rozdziale 7 Dostosowanie do wasnych potrzeb

Niestety, czasem trzeba skorzysta z formatw uniwersalnych, jak STEP lub IGES. Wielu uytkownikw Solid Edge, zarwno w Polsce, jak i za granic, wsppracuje z firmami korzystajcymi z systemu CATIA jest to chyba najczciej spotykany przypadek wymiany danych pomidzy Solid Edge a innym systemem za porednictwem formatu IGES. Zazwyczaj zastosowanie tego wanie formatu powoduje najwicej problemw. Dokadny opis przygotowania plikw do eksportu do formatu IGES oraz naprawy bdw w plikach importowanych znacznie wykracza poza zakres tej ksiki. Z uwagi jednak na popularno formatu IGES powicimy kilka sw temu zagadnieniu. Przewaajca cz problemw pojawiajcych si po odczytaniu pliku IGES ma swoj przyczyn w niedokadnym przygotowaniu pliku w systemie macierzystym do eksportu. Czstym bdem jest np. niedokadne pozszywanie lub przycicie powierzchni patrz rysunek 3.141. Bd ten moe nie by widoczny w programie macierzystym, po przesaniu geometrii do Solid Edge uniemoliwia jednak korzystanie z modelu. Rysunek 3.141. Bdny model otrzymany za porednictwem formatu IGES (a) i model bryowy tej samej czci (b)

Aby unikn tego typu bdw naley stara si, aby model by tworzony w programie macierzystym przy wykorzystaniu technik bryowych, a nie powierzchniowych. Modelowanie powierzchniowe stwarza niebezpieczestwo pozostawienia obszarw niedomknitych. W przypadku modelowania bryowego takiej moliwoci nie ma. Innym czstym bdem jest nieusunicie przed eksportem rnych elementw zwizanych rysunkw, adnotacji itp. Po utworzeniu pliku IGES i wczytaniu go do Solid Edge elementy takie widoczne mog by jako dziwne, nieskoczone linie, fragmenty tekstw itp. Oczywicie, s to porady przeznaczone raczej dla uytkownika systemu z ktrego maj pochodzi dane dla Solid Edge. Trzeba jednak zdecydowanie podkreli, e jest to najprostszy i najatwiejszy sposb uniknicia problemw i bdw w importowanych plikach. Jeeli otrzymamy bdny plik i nie moemy poprosi nadawcy o skorygowanie usterek mamy dwie moliwoci: a) skorzystanie z programu wsppracujcego z Solid Edge, wyposaonego w narzdzia do przycinania i zszywania powierzchni. Solid Edge posiada wprawdzie polecenia do modelowania powierzchniowego, maj one jednak znaczenie pomocnicze i zazwyczaj nie umoliwiaj naprawienia bdnych modeli.

b) odtworzenie w Solid Edge modelu na podstawie wczytanej geometrii. Sposb ten jest do pracochonny, ma jednak wan zalet stworzony model skada si z elementw Solid Edge, co umoliwia dowolne modyfikacje. Przy zapisywaniu modeli Solid Edge w formacie IGES z przeznaczeniem do odczytu w innych systemach generalne zalecenie jest podobne naley zapozna si z moliwociami programu, do ktrego chcemy przesa dane i nie tworzy takich obiektw, jakich program ten nie bdzie w stanie odczyta. Omawiajc zagadnienia wymiany danych warto wspomnie o moliwoci zapisu w formacie STL. Format ten suy do przekazywania geometrii do urzdze do szybkiego prototypowania (rapid

prototyping). Za jego porednictwem mona przekazywa te dane z Solid Edge do niektrych programw wsppracujcych.

Modelowanie czci wiczenia

Na zakoczenie rozdziau dotyczcego pracy w module Part wykonasz kilka modeli. Pierwszy z nich (pokrywa przekadni) jest przykadem zastosowania opisanych dotychczas technik i opcji rnych polece. Wykonanie pozostaych modeli pozwoli Ci na utrwalenie i poszerzenie nabytych wiadomoci, a ponadto umoliwi wykonywanie wicze w nastpnym rozdziale wszystkie wykonane modele bd potrzebne przy nauce tworzenia zespow.

Pokrywa przekadni pasowej

Pierwszym wiczeniem bdzie wykonanie pokrywy przekadni pasowej. za pomoc polecenia Wycignicie stwrz bry o wymiarach jak na rysunku 3.142. Paszczyzn profilu niech bdzie jedna z pionowych paszczyzn gwnych, warto wycignicia: 3 mm (niesymetrycznie w jedn stron od paszczyzny profilu) Rysunek 3.142. Pokrywa przekadni brya podstawowa

zbudujesz teraz kolejne wycignicie, na profilu o podobnym ksztacie, lecz nieco mniejszym od tego, na ktrym zbudowae bry podstawow. Najlepiej bdzie wykorzysta w tym celu polecenie Umie. Polecenie Wycignicie powinno by wci aktywne. Wska jako paszczyzn profilu t sam, na ktrej rysowae profil poprzedniej bryy. Po przejciu do rodowiska profilu kliknij ikon polecenia Umie, a w oknie Opcje umieszczania zaznacz pole wyboru Umie z odstpem. Nastpnie w licie rozwijanej w pasku wstgowym wybierz ktr z czterech ostatnich opcji np. Pojedyncze lico). W przeciwnym wypadku nie bdziesz mg wskaza caego zarysu jednym klikniciem. Wska zarys, a gdy zostanie podwietlony kliknij ikon ze znakiem akceptacji. Ostatnim krokiem jest podanie wartoci odsunicia tworzonego profilu od wskazanego konturu. Wprowad w polu w pasku wstgowym warto 12 mm i ustaw kursor tak, aby profil znajdowa si wewntrz zarysu bryy. Nacinij lewy przycisk myszy aby zaakceptowa kierunek odsunicia, a nastpnie kliknij przycisk Zakocz w pasku wstgowym. Po powrocie do gwnego okna podaj warto wycignicia: 50 mm, w tym samym kierunku co element podstawowy. Twj model powinien wyglda jak na rysunku 3.143.

Rysunek 3.143. Pokrywa przekadni wycignicie z wykorzystaniem polecenia Umie z odstpem

nastpnym krokiem bdzie pochylenie wybranych lic bryy o kt 5 tak, aby byy one zbiene w kierunku od podstawy. Jako paszczyzn odniesienia wska t, na ktrej rysowae profile przy operacjach wycigania, za aby wskaza lica do pochylenia wybierz z listy w pasku wstgowym opcj Wszystkie lica normalne. Uwaga: nie wskazuj lic przy pomocy innej opcji! zaokrglij teraz wybrane krawdzie bryy promieniem 7 mm. Po wywoaniu polecenia wybierz z listy w pasku wstgowym opcj Wszystkie wyokrglenia i wska model, nastpnie wybierz opcj Lico i wska grne lico pokrywy. Nie uywaj innych opcji! Podaj warto promienia i zakocz polecenie. kolejn operacj bdzie stworzenie bryy cienkociennej. Grubo cianki: 3 mm; jako lico otwarte wska podstaw pokrywy. Twj model powinien wyglda jak na rysunku 3.144. Rysunek 3.144. Pokrywa przekadni model po dodaniu zaokrgle i stworzeniu bryy cienkociennej

wywoaj teraz polecenie Wycicie. Jako paszczyzn profilu wska grne lico pokrywy (moesz te zdefiniowa j jako paszczyzn rwnoleg do tej, na ktrej narysowae profil bryy podstawowej, odleg od niej o 50 mm). Zarys profilu jak na rysunku 3.145. Rysunek 3.145. Modelowanie pokrywy wykonanie otworw

Kierunek wycicia do podstawy pokrywy, warto: 20 mm. Uwaga: nie korzystaj z innych opcji ni Rozcignicie skoczone.

zmienisz teraz kolejno operacji, ktre doprowadziy do powstania modelu. Wcz PathFinder i przestaw ostatni operacj (Wycicie) na trzecie miejsce w historii tworzenia modelu (pomidzy Wycignicie 2 a Pochylenie 1). Twj model powinien wyglda jak na rysunku 3.146. Rysunek 3.146. Gotowy model pokrywy (widoki z dwch stron)

Jak widzisz, jedna czynno zmiana kolejnoci operacji spowodowaa znaczne zmiany w modelu. Otwr w pokrywie przeksztaci si w wytoczenie o zaokrglonych krawdziach i pochylonych licach bocznych. Stao si tak dlatego, e po przestawieniu operacji wycinania otworw program przeliczy ponownie wszystkie operacje pniejsze. Byy wic one jak gdyby jeszcze raz definiowane, tym razem dla bryy przedstawionej na rysunku 3.147. Rysunek 3.147. Po zmianie miejsca otworw w historii tworzenia modelu operacje pochylania, zaokrglania i cienkociennoci zostay ponownie przeliczone dla bryy przedstawionej na rysunku

Przeliczanie odbywao si w sposb nastpujcy: pochylanie cian: poniewa wskazujc lica do pochylenia wybrae opcj Wszystkie lica normalne program pochyli nie tylko zewntrzne ciany pokrywy, ale rwnie boczne otworw (patrz rysunek). zaokrglanie: jako krawdzie do zaokrglenia wskazae wszystkie wyokrglenia pokrywy (a wic teraz rwnie wyokrglenie przy dnie otworw patrz rysunek) oraz wszystkie

krawdzie przylege do grnego lica pokrywy teraz nale do niego rwnie krawdzie otworw. cienkocienno: przy tworzeniu bryy cienkociennej otwory (czy raczej obecnie wgbienia) nieprzelotowe musz takimi pozosta.

wiczenie, ktre wykonae jest doskonaym przykadem na to, o czym ju kilkakrotnie wspominalimy: w czasie modelowania naley tak dobiera polecenia i ich opcje, aby z jednej strony maksymalnie przyspieszy i uproci czynnoci prowadzce do stworzenia modelu, a z drugiej uatwi ewentualne zmiany w przyszoci.

Czci silnika modelarskiego

W kolejnych wiczeniach wykonasz kilka modeli elementw skadowych modelarskiego silnika spalinowego. Bdzie to z jednej strony suyo poznaniu nowych i utrwaleniu ju opanowanych polece i opcji modelowania, z drugiej za przygotowaniu plikw do wicze w nastpnym rozdziale, w ktrym bdzie mowa o tworzeniu zespow. Dlatego te naley przerobi wszystkie wiczenia i zachowa tworzone w nich pliki najlepiej w utworzonym w tym celu, osobnym katalogu. Uwaga: pomimo zewntrznego podobiestwa do rzeczywistego silnika, wykonywany zesp jest znacznie uproszczony (np. pominita zostaa tuleja w cylindrze, znacznie uproszczona jest konstrukcja korpusu brak w nim m.in. kanaw wydechowych itp.). Celem wykonywanych wicze jest pokazanie i nauczenie moliwoci Solid Edge, a nie wykonanie projektu rzeczywistego silnika. Pomimo uproszcze moliwe bdzie jednak na jego przykadzie pokazanie wszystkich narzdzi Solid Edge przydatnych przy projektowaniu tego typu zespow.

Tok
Pierwsz, stosunkowo prost czci, ktrej model wykonasz bdzie tok. Na rysunku 3.148 przedstawione s jego wymiary, a na rysunku 3.149 gotowy model. Sprbuj stworzy model samodzielnie, a dopiero pniej przeczyta opis poszczeglnych krokw. Rysunek 3.148. Wymiary modelu toka

Rysunek 3.149. Model toka

Kolejne kroki tworzenia modelu mog by nastpujce:

wycignij okrg o rednicy 33 mm na wysoko 29 mm. Mona wprawdzie stworzy walec obracajc prostokt, jednak zazwyczaj wygodniej jest skorzysta z wycigania okrgu. stwrz bry cienkocienn o gruboci cianek 1.5 mm; licem otwartym jest dno walca. dodaj za pomoc polecenia Wycignicie obrotowe materia przy dnie toka. Przy rysowaniu profilu dobrze jest wykorzysta polecenie Umie w celu skopiowania wewntrznych krawdzi walca (rysunek 3.150). Rysunek 3.150. Wykorzystanie polecenia Umie

Po skopiowaniu wewntrznych krawdzi toka narysuj okrg o rednicy 6 mm (rysunek 3.150 a), a nastpnie za pomoc polecenia Przytnij usu zbdne elementy (rysunek 3.150 b). Osi obrotu profilu jest oczywicie o toka. za pomoc polecenia Wycicie obrotowe utwrz wycicie na piercie. utwrz wycignicie wewntrz toka. Profil nie musi by domknity (rysunek 3.151). Kierunek i warto rozcignicia symetrycznie, Do nastpnego. Rysunek 3.151. Profil wycignicia wewntrz toka.

wykonaj otwr na sworze i podcicie cian toka. Uwaga: wykonanie tych wyci wczeniej, przed wycigniciem opisanym w poprzednim kroku, jest bdem. Taka kolejno znacznie utrudniaby wykonanie wycignicia nie mona byoby zastosowa opcji Do nastpnego. ostatni operacj jest wykonanie wycicia na korbowd. Profilem bdzie tu po prostu prostokt o szerokoci 14 mm i dowolnej wysokoci z takim jednak ograniczeniem, aby nie przecina zarysu toka. Paszczyzn profilu moe by zarwno gwna paszczyzna pozioma (nr 1 na rysunku 3.152) jak i wewntrzna paszczyzna dna toka (nr 2 na tym samym rysunku).

Rysunek 3.152. Moliwe paszczyzny profilu wycicia na korbowd

W przypadku skorzystania z pierwszej moliwoci atwo bdzie wskaza paszczyzn profilu, trudniejsze bdzie natomiast zdefiniowanie wartoci wycignicia. Nie jest dobr metod podanie staej wartoci 27.5 mm (wysoko toka minus grubo dna). W takiej sytuacji po ewentualnej zmianie wysokoci toka nie nastpi automatyczne dostosowanie wartoci wycicia. Najlepszym sposobem bdzie tu skorzystanie z punktw kluczowych. Jeeli zechcesz skorzysta z paszczyzny nr 2 w celu narysowania profilu bdzie Ci j trudniej wskaza (potrzebne bd trzy kliknicia zamiast jednego), ale za to atwo zdefiniujesz warto wycicia moesz po prostu wykorzysta opcj Przez wszystkie. Jeszcze innym sposobem jest narysowanie prostoktnego profilu na tej samej paszczynie, na ktrej rysowany by profil w poprzednim kroku, a nastpnie wycicie nim symetrycznie, na odlego 14 mm. W takim wypadku naley jednak zadba o to, aby grny bok prostokta by poczony z dnem toka. Mona to osign wykorzystujc polecenie Umie do skopiowania wewntrznego zarysu dna toka (rysunek 3.153). Rysunek 3.153. Aby zapewni automatyczn zmian wartoci wycicia w przypadku modyfikacji toka naley zapewni poczenie profilu z konturem toka np. przez zastosowanie polecenia Umie

Jeeli nie zapewnisz poczenia midzy profilem a zarysem toka (moe si tak zdarzy, gdy bdziesz po prostu rysowa prostokt, zamiast skorzysta z polecenia Umie) wycicie nie bdzie zmienia si automatycznie po zmianie wysokoci toka. Na rysunku 3.154

przedstawiony jest tok po zmianie wysokoci z 29 na 27 mm (a) i 32 mm (b), z wyciciem, ktrego profil nie jest poczony z konturem toka. Rysunek 3.154. Wykonanie wycicia o staych wymiarach (niezwizanych z konturem toka) utrudnia pniejsze zmiany.

Przed ostatecznym zapisem pliku dodaj jeszcze kilka waciwoci. Bd one przydatne w wiczeniach w jednym z nastpnych rozdziaw, przy tworzeniu listy czci na rysunku oraz raportw. Oprcz tego zmierzysz mas toka ta warto rwnie moe by automatycznie wstawiana do listy czci. otwrz okno waciwoci ([Plik] [Waciwoci]). W karcie Podsumowanie, w polu Tytu wpisz Tok. Nie jest to nazwa pliku to, co wpisujesz w polu Tytu pojawia si w zestawieniu na rysunku jako nazwa czci. w karcie Projekt wpisz w polu Numer dokumentu dowolny numer rysunku, za w polu Materia nazw materiau, z ktrego wykonany bdzie tok np. AK20. wywoaj polecenie Waciwoci fizyczne, wpisz gsto materiau toka (dla stopu aluminium moesz przyj 2700 kg/m3) i kliknij przycisk Aktualizuj. Nie musisz nigdzie zapisywa zmierzonej masy program zapamituje j automatycznie.

Przed zapisem dobrze jest te maksymalnie powikszy model i ustawi go w takim pooeniu, aby by jak najlepiej widoczny. Dla programu nie ma to wprawdzie adnego znaczenia, ale w momencie zapisu pliku o ile nie zmienie domylnych ustawie tworzony jest podgld modelu, wykorzystywany pniej m.in. przy tworzeniu dokumentacji. Podgldem tym jest zdjcie modelu w aktualnym ustawieniu, warto wic, aby by on w tym momencie jak najlepiej widoczny.

Wa
Kolejn czci silnika, ktrej model wykonasz, bdzie wa. Jego wymiary podane s na rysunku 3.155, za widok gotowego modelu na rysunku 3.156.

Rysunek 3.155. Wymiary modelu wau

Rysunek 3.156. Model wau

Tak jak w przypadku toka, postaraj si wykona model samodzielnie na podstawie rysunku. W razie trudnoci postpuj wedug poniszego opisu: za pomoc polecenia Wycignicie obrotowe stwrz bry podstawow, obracajc o 360 profil przedstawiony na rysunku 3.157 (wymiary patrz rysunek 3.155). Zwr uwag, e na profilu nie ma zaokrglenia ani cicia. Rysunek 3.157. Profil bryy podstawowej modelu wau

dodaj zaokrglenie i cicie. wykonaj wycicie (operacja nr 1 na rysunku 3.158), a nastpnie odbij je symetrycznie. Mgby co prawda skorzysta z odbicia lustrzanego ju w czasie tworzenia profilu i stworzy

dwa wycicia w jednej operacji, ale nie jest to dobry sposb utrudni pniejsze ewentualne modyfikacje. Rysunek 3.158. Kolejne etapy modelowania wau

wykonaj czop (operacja nr 2), otwr w nim (3) oraz otwr w wale (4). Otwr numer 2 moesz wykona za pomoc polecenia Otwr lub Wycicie, w przypadku otworu nr 4 zdecydowanie atwiej bdzie skorzysta z polecenia Otwr ni Wycicie obrotowe (zwr uwag na dno otworu ma ksztat stokowy). ostatni operacj bdzie wykonanie wycicia 5. Moesz wykona je na dwa sposoby: wycinajc profilem narysowanym na paszczynie nachylonej pod ktem 45 (rysunek 3.159 a) lub na paszczynie rwnolegej do jednej z pionowych paszczyzn gwnych (odlegej od niej o 36 mm rysunek 3.159 b).

Rysunek 3.159. Moliwe sposoby wykonania wycicia

Jeeli skorzystasz z pierwszej metody wykonasz w jednej operacji wycicie z zaokrgleniami, w przypadku drugiej zaokrglenia bdziesz musia doda osobno. Pomimo to atwiej jest skorzysta ze sposobu drugiego o wiele prostsze jest tu okrelenie paszczyzny i narysowanie profilu. Oczywicie, wycicie bdzie miao warto skoczon: 20 mm. podobnie jak w przypadku toka podaj odpowiednie dane w oknie Waciwoci: nazw czci (np. Wa), numer dokumentacji i materia (np. stal 45). Oblicz te mas jako gsto dla stali moesz przyj 7850 kg/m3.

Korbowd
W kolejnym wiczeniu wykonasz model korbowodu. Jest to element symetryczny, std te mona wykona tylko jego poow, a nastpnie skorzysta z polecenia Kopia lustrzana czci, aby stworzy kompletny model. wywoaj polecenie Wycignicie, na jednej z pionowych paszczyzn gwnych naszkicuj profil przedstawiony na rysunku 3.160 a. Warto i kierunek wycignicia: 4.5 mm (rysunek 160 b), w jedn stron od paszczyzny profilu. Uwaga: na rysunku nie podano wszystkich wymiarw. Naley zachowa te wymiary, ktre zostay podane, a pozostae przyj tak, aby uzyska profil podobny do przedstawionego na rysunku. Postaraj si, aby lad paszczyzny w widoku profilu by jego osi symetrii.

Rysunek 3.160. Profil bryy podstawowej korbowodu

stwrz wycicie jak na rysunku 3.160 b. Najlepiej bdzie, jeeli wycicie powstanie nie w licu, ktre przylega do paszczyzny profilu bryy podstawowej (patrz rysunek), tylko w przeciwlegym. pochyl boczne lica modelu o kt 5. Paszczyzn, od ktrej mierzony jest kt jest paszczyzna profilu bryy podstawowej. dodaj zaokrglenia krawdzi. Kolejno i wartoci zaokrgle patrz rysunek 3.161. Rysunek 3.161. Zaokrglenia krawdzi korbowodu

kolejnym krokiem bdzie wykonanie kopii lustrzanej, tak aby utworzy drug cz korbowodu. Paszczyzn symetrii bdzie tu paszczyzna profilu bryy podstawowej. Najwygodniej bdzie skorzysta z polecenia Kopia lustrzana czci. Przypomnijmy, e za pomoc tego polecenia tworzy si kopi caej bryy, bez potrzeby wskazywania elementw, ktre maj zosta odbite. Wystarczy zdefiniowa paszczyzn symetrii. Moe si zdarzy, e ikona tego polecenia bdzie nieaktywna oznacza to, e w Twojej konfiguracji Solid Edge brak jest licencji na modu Advanced Part (polecenie Kopia lustrzana czci dostpne jest tylko w tym module). W takiej sytuacji naley skorzysta z polecenia Kopia lustrzana. Efekt bdzie taki sam; rnica polega na tym, e bdziesz musia wskaza wszystkie elementy jako te, ktre maj zosta skopiowane.

Ostatni czynnoci bdzie dodanie zaokrglenia krawdzi powstaej w miejscu poczenia obu czci korbowodu. Promie zaokrglenia: 3 mm. Gotowy model korbowodu przedstawiony jest na rysunku 3.162. Rysunek 3.162. Model korbowodu silnika modelarskiego

Ostatni czynnoci, podobnie jak w przypadku poprzednio wykonywanych modeli, bdzie podanie waciwoci oraz pomiar masy czci.

Gowica
Aby stworzy model gowicy wykonaj nastpujce kroki: za pomoc polecenia Wycignicie obrotowe obr profil z rysunku 3.163 o 360. Rysunek 3.163. Profil bryy podstawowej modelu gowicy

wykonaj otwr pod rub mocujc. Typ otworu: z pogbieniem walcowym, odlego od osi cylindra (a wic i gowicy): 23 mm, rednica otworu: 5.5 mm, rednica pogbienia walcowego: 9.5 mm, gboko pogbienia: 10 mm. powiel wykonany element za pomoc polecenia Wzr koowy tak, aby otrzyma sze otworw.

wykonaj wycicie za pomoc profilu przedstawionego na rysunku 3.164. Uwaga: na rysunku zaznaczono lini przerywan usytuowanie otworw, dla uproszczenia pominite zostay wszystkie inne niewidoczne krawdzie. Rysunek 3.164. Modelowanie gowicy profil wycicia

powiel wycicie za pomoc polecenia Wzr prostoktny. Parametry wzoru: opcja Dopasuj, X = 10, Y = 1, Szeroko = 50. Gotowy model gowicy przedstawiony jest na rysunku 3.165. Rysunek 3.165. Model gowicy

przed zapisaniem modelu nie zapomnij o zdefiniowaniu waciwoci i zmierzeniu masy

ruba mocujca i wieca arowa

Wykonasz teraz dwa proste modele. Jeeli dysponujesz licencj na pakiet Solid Edge Classic lub Box Set nauczysz si przy okazji wykorzystywa makra dostarczane razem z programem. Pierwszym elementem bdzie ruba z bem walcowym z gniazdem szecioktnym M5 x 20, wg PN/M-82302. Do Solid Edge oferowane s biblioteki elementw znormalizowanych, zakadamy jednak, e nie posiadasz takiego oprogramowania i musisz wykona model ruby we wasnym zakresie. wykonaj model ruby obracajc o 360 profil przedstawiony na rysunku 3.166. Uwaga: zazwyczaj przy modelowaniu ruby lepiej jest ustawi j pionowo. Dlatego te profil przedstawiony na rysunku korzystniej bdzie obrci o 90.

Rysunek 3.166. Profil modelu ruby

kolejn czynnoci bdzie wykonanie gniazda szecioktnego. Wywoaj polecenie Wycicie, a jako paszczyzn profilu wska paszczyzn ba ruby. Teraz naley narysowa szeciokt. Moesz w tym celu (o ile masz licencj na pakiet Classic lub Box Set) wykorzysta makro dostarczane z programem. W tym celu wywoaj z menu polecenie [Narzdzia] [Makro] (Tools Macro), a nastpnie wska lokalizacj katalogu, w ktrym zapisane s makra. Domylnie jest to C:\Program Files\Solid Edge\Custom. Zauwaysz tam kilkanacie podkatalogw, zawierajcych rne makra. Wejd do katalogu HexPro i uruchom program HexPro.exe. Pojawi si okno przedstawione na rysunku 3.167. Rysunek 3.167. Okno makra do rysowania szecioktw

Makra nie s tumaczone, std w oknie napisy w jzyku angielskim. Tekst w dolnej czci okna znaczy: Wprowad dany rozmiar i kliknij aby zdefiniowa punkt rodkowy. Wpisz w polu edycji warto 4 mm i kliknij rodek okrgu (widoku ruby). Kliknij przycisk Zakocz, a po powrocie do gwnego okna podaj gboko wycicia rwn 3 mm. dodaj gwint M5 na caej dugoci ruby. dodaj cicie na kocu ruby: 0.5 x 45 przed zapisaniem pliku podaj waciwoci. Tytu: ruba M5 x 20, Numer dokumentu: PN/M82302, materia: wg PN.

Aby wykona wiec arow obr profil przedstawiony na rysunku 3.168 o 360.

Rysunek 3.168. Profil modelu wiecy arowej

Korpus silnika
Ostatnim modelem, jaki wykonasz w tym cyklu wicze bdzie model korpusu silnika. Jak byo to ju wspomniane na pocztku, nie bdzie to model kompletny brak tu kilku wanych elementw, m.in. kanaw, ktrymi przepywaj spaliny. Ich modelowanie nie jest jednak konieczne do przewiczenia moliwoci Solid Edge. Oczywicie, moesz sprbowa dokoczy model we wasnym zakresie. Model korpusu bdzie najbardziej zoonym z tych, jakie stworzysz w czasie wykonywania wicze opisanych w tym podrczniku. Skada si bdzie z ponad dwudziestu operacji: stwrz bry podstawow obracajc o 360 profil przedstawiony na rysunku 3.169. Zwr uwag na pooenie paszczyzn gwnych: z uwagi na atwo definiowania przyszych operacji dobrze bdzie, jeeli o cylindra znajdzie si w rodku ukadu wsprzdnych. Aby tak si stao naley zachowa wymiar 26 mm midzy krawdzi profilu a ladem pionowej paszczyzny gwnej. Rysunek 3.169. Modelowanie korpusu profil bryy podstawowej

w drugiej operacji stworzysz wystp, w ktrym zostanie nastpnie wywiercony otwr pod rub mocujc pokryw silnika. Obr o 360 profil pokazany na rysunku 3.170 a,

narysowany na paszczynie nachylonej pod ktem 45 do poziomej paszczyzny gwnej (rysunek 3.170 b). Rysunek 3.170. Modelowanie korpusu wykonanie wystpu

wykonaj otwr, ktrego rodek bdzie znajdowa si w rodku uku wystpu. Typ otworu: gwintowany, rednica: M5, gboko gwintu: 8 mm, gboko otworu: 12 mm. Nastpnie dodaj zaokrglenie pomidzy wystpem a powierzchni korpusu (R = 2.5 mm) i powiel wystp wraz z otworem i zaokrgleniem tak, aby otrzyma cztery elementy rozmieszczone rwnomiernie na obwodzie korpusu. Po wykonaniu tych operacji Twj model powinien wyglda jak na rysunku 3.171. Rysunek 3.171. Modelowanie korpusu widok po powieleniu wystpw z otworami

kolejn operacj bdzie wykonanie uchwytw mocujcych z otworami. Na poziomej paszczynie gwnej narysuj profil przedstawiony na rysunku 3.172 i wycignij go w gr na odlego 7.5 mm. Dodaj zaokrglenie grnej krawdzi uchwytu (R = 1.2 mm) i odbij symetrycznie uchwyt wraz z zaokrgleniem, tak, aby otrzyma bry przedstawion na rysunku 3.173.

Rysunek 3.172. Modelowanie korpusu profil uchwytu mocujcego

Rysunek 3.173. Korpus po dodaniu uchwytw

w nastpnej operacji wykonasz, za pomoc polecenia Wycignicie, zasadnicz bry cylindra. Jako paszczyzn profilu wska poziom paszczyzn gwn i narysuj na niej profil przedstawiony na rysunku 3.174. Wymiar 26 mm (wyrniony kursyw) jest wynikowy, o ile pooenie profilu bryy podstawowej korpusu jest dokadnie takie, jak na rysunku 3.169. W takim przypadku rodek profilu (czyli lad przebicia paszczyzny profilu osi cylindra) pokrywa si ze rodkiem ukadu wsprzdnych modelu. Kierunek i warto rozcignicia: w gr, 63 mm. Rysunek 3.174. Profil bryy cylindra

za pomoc polecenia Wycignicie dodaj kolejny fragment cylindra. Paszczyzn profilu niech bdzie grne lico cylindra, profilem okrg o rednicy 46 mm. Kierunek i warto rozcignicia: w gr, 19 mm. polecenie Wycignicie powinno by wci aktywne. Na tej samej paszczynie, na ktrej rysowae profil poprzedniego elementu naszkicuj kolejny przedstawiony na rysunku 3.175, a nastpnie wycignij go w gr na tak sam wysoko, na jak wycigne okrg w poprzedniej operacji. Wykonasz w ten sposb wystp, w ktrym zostanie wywiercony otwr pod rub mocujc gowic. Rysunek 3.175. Profil wystpu pod rub mocujc gowic

powiel za pomoc polecenia Wzr koowy wystp tak, aby otrzyma sze elementw, rwnomiernie rozmieszczonych na obwodzie cylindra. Twj model powinien teraz wyglda jak na rysunku 3.176. Rysunek 3.176. Model korpusu po dodaniu bryy cylindra oraz wystpw pod ruby mocujce gowic

wywoaj ponownie polecenie Wycignicie. Na tej samej paszczynie, na ktrej rysowae profile w dwch poprzednich operacjach wycigania utwrz profil przedstawiony na rysunku 3.177, a nastpnie wycignij go w gr na 19 mm tak samo, jak w poprzednich operacjach. Zwr uwag, e jedyn metod dokadnego zdefiniowania profilu (jego krawdzie powinny by styczne do zarysw wystpw pod otwory mocujce gowic) jest wykorzystanie polecenia Umie. Wymiary podane na rysunku (w nawiasach) s wymiarami wynikowymi. Rysunek 3.177. Modelowanie korpusu dodanie elementu cylindra

kolejn operacj bdzie wykonanie pojedynczego eberka radiatora. Skorzystasz znowu z polecenia Wycignicie. Na tej samej paszczynie, na ktrej tworzye poprzednie profile narysuj okrg o rednicy 60 mm i wycignij go na 1 mm w gr. Zaokrglij krawdzie powstaego elementu promieniem 0,25 mm. powiel eberko wraz z zaokrgleniami za pomoc polecenia Wzr prostoktny tak, aby Twj model przybra posta jak na rysunku 3.178. Opcja wzoru: Dopasuj, X = 1, Y = 6, Wysoko = 18. Rysunek 3.178. Model korpusu po dodaniu radiatora

wywoaj polecenie Wycignicie obrotowe. Jako paszczyzn profilu wska paszczyzn symetrii korpusu i naszkicuj na niej profil przedstawiony na rysunku 3.179. Kt obrotu profilu: 360.

Rysunek 3.179. Modelowanie korpusu profil wycignicia obrotowego

w kolejnych operacjach dodasz kilka elementw usztywniajcych. Pierwszy powstanie przez wycignicie profilu przedstawionego na rysunku 3.180. Paszczyzna profilu ta sama, co dla uchwytw mocujcych. Kierunek i warto wycignicia: w gr, 3.5 mm. Zauwa, e profil nie jest domknity bdziesz zatem musia okreli i kierunek, i stron wyciagnicia. Rysunek 3.180. Modelowanie korpusu profil usztywnienia

odbij powstay element wzgldem paszczyzny symetrii korpusu (polecenie Kopia lustrzana) za pomoc polecenia ebro utwrz jeszcze dwa usztywnienia, ktrych profile przedstawione s na rysunku 3.181. Uwaga: profile przedstawiono na jednym rysunku, ale musisz wykona dwie operacje. Podane s tylko najistotniejsze wymiary, pozostae przyjmij tak, aby profile wyglday jak na rysunku 3.181, a otrzymany model jak na rysunku 3.182.

Rysunek 3.181. Modelowanie korpusu profile eber

Rysunek 3.182. Model korpusu po dodaniu usztywnie

w ostatnich operacjach wykonasz wycicia i otwory w korpusie. Pierwszym bdzie wycicie obrotowe wykonane w zasadniczej bryle korpusu profilem przedstawionym na rysunku 3.183. Zwr uwag na sposb podania wymiarw nie jest zgodny z reguami wymiarowania, ale sugeruje najszybsz metod narysowania profilu. Uwaga: na rysunku pominito wszystkie szczegy korpusu z wyjtkiem zewntrznego zarysu.

Rysunek 3.183. Modelowanie korpusu profil wycicia obrotowego

kolejnym wyciciem bdzie otwr w cylindrze. Najszybciej jest wykona go za pomoc polecenia Wycicie; profilem niech bdzie okrg o rednicy 37 mm narysowany na poziomej paszczynie gwnej; kierunek i warto wycicia: w gr, Przez wszystkie. wykonaj otwr w elemencie w ksztacie walca, nachylonym w kierunku przedniej czci silnika. Paszczyzn profilu bdzie lico wspomnianego elementu, typ otworu: z pogbieniem stokowym, rednica: 19 mm, rednica pogbienia: 21.5 mm, kt pogbienia: 90, rozcignicie: Do nastpnego. wykonaj otwr pod rub mocujc gowic. Paszczyzna profilu: grne lico bryy cylindra, typ otworu: gwintowany, usytuowanie: w rodku uku wyznaczajcego krawd wystpu (obecnie w wikszoci zasonitego przez eberka radiatora), rednica: M5, gboko gwintu: 15 mm, gboko otworu: 18 mm. ostatni operacj bdzie powielenie (Wzr koowy) wykonanego przed chwil otworu tak, aby otrzyma sze otworw, rozmieszczonych rwnomiernie co 60. Po wykonaniu tego polecenia Twj model powinien wyglda jak na rysunku 3.184. Rysunek 3.184. Gotowy model korpusu silnika

Gratulacje! Zakoczye tworzenie ostatniego modelu w ramach wicze obejmujcych materia rozdziau dotyczcego pracy w module Part. By to ju bardziej zoony model, chocia wielu uytkownikw Solid Edge tworzy bryy skadajce si ze znacznie wikszej liczby operacji.

Dotyczy to zwaszcza czci zawierajcych duo elementw dodawanych ze wzgldu na technologi (pochylenia, zaokrglenia itp.). Jak wiadomo jednak, prawie kade urzdzenie skada si z wielu czci. Nie wystarczy Ci wic umiejtno tworzenia nawet bardzo skomplikowanych pojedynczych modeli. Musisz nauczy si czy je w zespoy.

Rozdzia 4.

Modu Assembly tworzenie zespow

Utworzenie zespou w Solid Edge, podobnie jak w przypadku montau rzeczywistych urzdze, polega na okreleniu jakie czci maj wej w skad zespou, jakie ma by ich usytuowanie i jak bd ze sob poczone. Dane te zapisywane s w osobnym pliku, z rozszerzeniem ASM. Plik ten zawiera wycznie odwoania do plikw czci oraz informacje o ich pooeniu i liczbie wystpie w zespole. Wszystkie dane dotyczce geometrii poszczeglnych czci wchodzcych w skad zespou zapisane s natomiast w plikach PAR, utworzonych przez modu Part. Naley wic pamita, e aby np. przenie do innego katalogu lub na inny nonik (dysk, CD) zesp stworzony w Solid Edge, naley skopiowa zarwno pliki PAR, jak i ASM.41 Tych ostatnich moe by wicej ni jeden, jeeli w skad zespou wchodz podzespoy. Z opisanego sposobu zapisu danych wynika stosunkowo niewielka objto plikw zespou. Pliki ASM zespou silnika, w ktrego skad wchodz wszystkie czci modelowane w wiczeniach w poprzednim rozdziale zajmuj niecae 200 kB, jednak kompletna dokumentacja silnika (pliki ASM, CFG oraz PAR) to ju okoo 4.5 MB. W ramach wicze dotyczcych pracy w module Assembly wykonasz zesp tego wanie silnika. Poznasz m.in. rne sposoby wstawiania czci do zespou, dowiesz si, jak zasymulowa prac mechanizmu, sprawdzi, czy nie wystpuj kolizje i jak przeprowadzi edycj czci w zespole. Jako przygotowanie do wicze, ktre bdziesz wykonywa przy przerabianiu nastpnego rozdziau, stworzysz widok rozstrzelony oraz czciowy zespou. Uwaga: podczas wykonywania wicze staraj si dokadnie przestrzega podanej kolejnoci poszczeglnych krokw. Na dziaanie moduu Assembly ma wpyw szereg ustawie i opcji. Scenariusze wicze zwaszcza tych pierwszych, ktre bdziesz wykonywa nie znajc jeszcze podstawowych poj opracowane s w taki sposb, aby mg je wykona bez wzgldu na to,

41

Oprcz plikw ASM dane zespou zapisywane s rwnie w plikach CFG wrcimy do tego zagadnienia w dalszej czci rozdziau.

jakie s aktualne ustawienia. Zmiana scenariusza moe spowodowa, e nie bdziesz mg wykona niektrych czynnoci.

Pierwsze kroki w module Assembly

Podobnie jak w przypadku moduu Part, przed przystpieniem do szczegowego omawiania poszczeglnych polece i opcji wykonasz prosty zesp. Pomoe Ci to zrozumie opisy zamieszczone w dalszej czci rozdziau.

Przykad: pojemnik z pokryw cz 1

Zespoem, ktry stworzysz, bdzie prostopadocienny pojemnik z przykrcan pokryw. Pierwsz czynnoci bdzie stworzenie (za pomoc moduu Part) modeli pojemnika, pokrywy i ruby. Wymiary pojemnika przedstawione s na rysunku 4.1. Rysunek 4.1. Wymiary pojemnika

Pokrywa jest prostopadocianem o wymiarach 170 x 120 x 5 mm. Usytuowanie i rozstaw otworw ( 6) taki sam, jak w pojemniku. Uwaga: Wszystkie otwory w pokrywie wykonaj w jednej operacji (tzn. definiujc wszystkie w jednym profilu), korzystajc z polecenia Otwr (nie Wycicie). Pokrywa bdzie mocowana rubami M5 x 12. Stwrz model takiej ruby o wymiarach zgodnych z PN. Model moe by znacznie uproszczony do jego stworzenia powinny wystarczy trzy operacje: Wycignicie 1 (eb profil szecioktny), Wycignicie 2 (cz gwintowana profil koowy) oraz Gwint. Stworzone modele zapisz w osobnym katalogu bdzie to katalog zawierajcy wszystkie pliki tworzonego zespou. Teraz przystpisz do jego tworzenia.

utwrz nowy dokument oparty na szablonie Normal.asm. Pojawi si okno rodowiska zespou i odpowiednie paski narzdzi i polece. Jak widzisz, sporo ikon jest takich samych, jak w module Part s to wszystkie ikony gwnego paska narzdzi, suce do uruchamiania standardowych polece Windows (otwieranie dokumentw, zapis, wydruk) oraz te, ktre su do zarzdzania widokiem (cieniowanie, obrt itp.). jeeli EdgeBar nie jest wczony, wcz go. Kliknij drug kart Biblioteka czci (Parts Library). W Solid Edge czci wstawiane s do zespou przez przeciganie z biblioteki. Mona tu zauway analogi do wstawiania symboli (modu Draft) lub operacji (modu Part). O ile jednak w tamtych dwch moduach biblioteki peniy rol pomocnicz, o tyle w module Assembly wykorzystanie biblioteki jest koniecznoci inaczej nie mona wstawi czci do zespou. teraz musisz zdefiniowa katalog, w ktrym znajduj si pliki czci przyszego zespou. Kliknij ikon Przegldaj foldery (Browse For Folder rysunek 4.2). Pojawi si standardowe okno Windows, w ktrym naley wskaza lokalizacj plikw czci. Rysunek 4.2. Okno EdgeBar, karta Biblioteka czci

po wskazaniu lokalizacji w grnej czci okna biblioteki zostaje wywietlony wykaz plikw Solid Edge, ktre znajduj si we wskazanym katalogu, za w dolnej podgld aktualnie

wybranej czci (lub zespou). Wygld okna (opcje listy plikw i podgldu) mona zmienia za pomoc menu podrcznego tak samo, jak w przypadku biblioteki operacji czy symboli w moduach Part i Draft. Przy duej liczbie plikw w katalogu due ikony (domylne ustawienie) nie s najwygodniejsze lepiej wybra w takim przypadku opcj Lista. Podgld czci moe by przesuwany lub obracany. Nie dziaaj tu wprawdzie polecenia wywoywane za pomoc ikon z paska narzdzi, ale mona obraca cz przy wcinitym rodkowym przycisku myszy lub obraca j, powiksza (pomniejsza) i przesuwa trzymajc wcinity prawy przycisk oraz odpowiednio klawisze Shift, Ctrl lub oba na raz. przecignij z biblioteki do gwnego okna (trzymajc wcinity lewy przycisk myszy) ikon oznaczajc pierwsz wstawian do zespou cz pojemnik. Po zwolnieniu przycisku cz zostaje wstawiona do zespou. Program nie pyta o usytuowanie cz podstawowa (czyli ta, ktra wstawiana jest jako pierwsza) zostaje wstawiona tak, aby jej ukad wsprzdnych pokry si z ukadem wsprzdnych zespou.

Kolejne czci wstawia si do zespou tak samo, jak pierwsz. W ich przypadku program prosi jednak o zdefiniowanie usytuowania. Dokonuje si to przez okrelanie relacji pomidzy czci wstawian a tymi, ktre ju w zespole istniej. Z tego powodu istotny jest wybr czci podstawowej. Stanowi ona baz, w stosunku do ktrej definiowane jest pooenie pozostaych czci czy podzespow. W naszym przykadzie wybr czci podstawowej by do oczywisty. Teraz wstawisz kolejno: pokryw i rub, ktra nastpnie zostanie powielona. Przedtem jednak musisz zapozna si z pojciem relacji.

Relacje
Jak byo to ju wspomniane, zdefiniowanie pooenia czci w zespole polega na okreleniu relacji wicych j z innymi czciami. Istnieje pewna analogia pomidzy relacjami w zespole i na rysunku. Rnica polega na tym, e na rysunku relacje mogy dotyczy dwch elementw (rwno, rwnolego) lub jednego (poziomo, pionowo). W zespole relacje definiuje si w zasadzie dla dwch elementw rnych czci (np. lic); wyjtkiem jest relacja utwierdzenia. Czci ju istniejce w zespole, wzgldem ktrych definiuje si relacje okrelajce pooenie czci wstawianej nazywamy czciami docelowymi. Cz wstawiana moe by powizana rnymi relacjami z rnymi czciami docelowymi. Na rysunku 4.3 przedstawione s ikony wszystkich relacji dostpnych w module Assembly. Rysunek 4.3. Ikony relacji w zespole

Kolejne ikony oznaczaj nastpujce relacje: 1. Utwierdzenie (Ground, rysunek 4.3 a) jedyna relacja definiowana dla pojedynczych czci. Czci utwierdzone s najczciej bazami, wzgldem ktrych definiowane jest usytuowanie pozostaych. Relacja utwierdzenia nadawana jest automatycznie m.in. czciom wstawianym do zespou jako pierwsze pojemnik, ktry przed chwil wstawie jest zatem w zespole utwierdzony.

Ikona relacji utwierdzenia znajduje si w bocznym pasku polece. Ikony wszystkich pozostaych relacji zgrupowane s w oknie (rysunek 4.3 b), dostpnym z paska wstgowego operacji wstawiania czci lub jej edycji. 2. Przyleganie (Mate) pojcie przylegania paszczyzn (lic) ilustruje rysunek 4.4. Przylegajce lica na rysunku zaznaczone pogrubion lini mog by styczne (a), mona te midzy nimi pozostawi okrelony odstp (b). Odstp ten moe mie sta warto lub by zmienny. Przykady zastosowa obu opcji znajduj si w dalszej czci rozdziau. Rysunek 4.4. Przyleganie paszczyzn interpretacja pojcia i ikona polecenia

3.

Wyrwnanie paszczyzn (Planar Align) to pojcie zilustrowane jest na rysunku 4.5. Podobnie jak w przypadku przylegania mona tu zdefiniowa odstp pomidzy wyrwnanymi licami (rysunek 4.5 b); odstp ten moe by stay lub zmienny. Pocztkujcy uytkownicy czsto miewaj problemy z rozrnieniem, w jakich sytuacjach stosowa relacje przylegania, a w jakich wyrwnania. W przypadku pomyki istnieje moliwo zamiany jednej relacji na drug, bez koniecznoci jej ponownego definiowania.

Rysunek 4.5. Wyrwnanie paszczyzn interpretacja pojcia i ikona polecenia

4.

Wyrwnanie osi (Axial Align) relacja ta oznacza wsposiowo otworw, wakw i otworw itp. Aby wprowadzi relacj wsposiowoci czci nie musz by cylindryczne wystarczy, jeeli ich przekroje bd zawieray uki. Mona np. zdefiniowa wsposiowo zaokrglonych naroy dwch czci w zespole. Wstawienie (Insert) przy definiowaniu pooenia czci w zespole program tak dugo pyta o kolejne relacje, a wstawianej czci zostan odebrane wszystkie stopnie swobody. Jeeli nie chcesz odbiera wszystkich stopni swobody (np. po to, aby w przyszoci mc przemieszcza dan cz) moesz przerwa definiowanie relacji w dowolnym momencie. Cz taka bdzie traktowana przez program jako nie w peni utwierdzona. W przypadku takich elementw, jak ruby, koki, sworznie itp. nie ma sensu definiowanie relacji odbierajcej im moliwo obrotu. Aby jednak program nie traktowa ich jako nie w peni utwierdzone, przy wstawianiu naley stosowa relacj Wstawienie. Skada si ona z dwch innych relacji: przylegania paszczyzn i wyrwnania osi. Po ich zdefiniowaniu cz uwaana jest ju za w peni utwierdzon. Wymienione w punktach 1 5 relacje s najczciej stosowanymi przy budowaniu zespow. Pozostaych uywa si znacznie rzadziej, zazwyczaj przy specyficznych zastosowaniach.

5.

6.

Poczenie (Connect) relacja ta umoliwia poczenie punktu charakterystycznego jednej czci z punktem charakterystycznym, krawdzi lub licem innej. Dobrym przykadem zastosowania tej relacji jest poczenie punktw kluczowych (rodkw) dwch lic w ksztacie

sfery taki przypadek napotka mona np. przy modelowaniu pompy wielotoczkowej osiowej (rysunek 4.6). Rysunek 4.6. Przykad zastosowania relacji Poczenie

Opisywana relacja przydaje si te przy tworzeniu modeli np. zamykanych szafek czy pojemnikw. Mona wtedy jej uy do zdefiniowania poczenia krawdzi, ktre w rzeczywistoci bd poczone zawiasami. 7. Kt (Angle) ta relacja suy do definiowania kta pomidzy dwoma wskazanymi licami lub krawdziami czci w zespole. Mona j zastosowa np. razem z relacj poczenia, aby zdefiniowa kt otwarcia drzwi czy pokrywy to zastosowanie przewiczysz pniej na modelu pojemnika. Styczno (Tangent) ustalenie stycznoci pomidzy licem cylindrycznym jednej czci, a licem cylindrycznym lub paskim drugiej. Przykadem zastosowania tej relacji moe by poczenie przedstawione na rysunku 4.6. W takim przypadku relacje Poczenie i Styczno mog by stosowane zamiennie. Inny przykad przedstawiony jest na rysunku 4.7. Pojcie styczno naley traktowa umownie lica styczne mog by od siebie odlege o okrelon warto. Na rysunku 4.7 a oba lica zaznaczone pogrubion lini s styczne do bocznej powierzchni walca. Na rysunku 4.7 b pomidzy licem oznaczonym pogrubion lini a powierzchni walca wprowadzono dodatkowo odstp 25 mm. Rysunek 4.7. Przykad zastosowania relacji stycznoci

8.

9.

FlashFit nie jest to w zasadzie relacja, a narzdzie suce do szybkiego wstawiania czci do zespou. Gdy z niego korzystasz, program na podstawie wskazanego elementu (lico paskie, lico cylindryczne) wnioskuje, jak relacj chcesz zastosowa i proponuje j. Mona tu zauway pewn analogi do narzdzia IntelliSketch, wspomagajcego rysowanie. W obu przypadkach program na podstawie wskazanego obiektu wnioskuje, jakie s zamiary uytkownika. Przykadowo: jeeli w czci wstawianej wskaesz lico paskie, a w docelowej cylindryczne, FlashFit zaproponuje relacj stycznoci.

Po zapoznaniu si z poszczeglnymi relacjami stosowanymi przy tworzeniu zespow przewiczysz je w praktyce.

Pojemnik z pokryw cz 2
Twj zesp skada si na razie z jednej czci pojemnika. Wstawisz teraz drug, czyli pokryw. sprawd, czy w menu podrcznym biblioteki czci wczona jest opcja Zachowaj relacje (Maintain Relationships). Jeeli nie, wcz j. Menu rozwija si po klikniciu prawym przyciskiem myszy, gdy kursor znajduje si w obszarze okna biblioteki, podobnie jak np. w przypadku biblioteki operacji w module Part. Dokadny opis wszystkich dostpnych w nim opcji znajduje si w dalszej czci rozdziau. przecignij z biblioteki czci ikon symbolizujc pokryw do gwnego okna zespou. Po zwolnieniu przycisku myszy pojawi si nowe okno, zawierajce wstawian cz pokryw. Teraz program czeka na okrelenie relacji pomidzy pokryw a pojemnikiem. Przed zdefiniowaniem relacji kliknij ikon Opcje (Options) w pasku wstgowym i sprawd, czy w oknie opcji usunite jest zaznaczenie obu pl wyboru: Zredukowane kroki (Reduced Steps) oraz Uyj dynamicznego przecigania (Use dynamic drag rysunek 4.8). Znaczenie tych opcji zostanie wyjanione w dalszej czci rozdziau. Rysunek 4.8. Ikona i okno opcji umieszczania czci

domyln relacj, proponowan jako pierwsza, jest Przyleganie. Jest to jedna z relacji, ktra bdzie Ci potrzebna przy definiowaniu pooenia pokrywy, moesz wic z niej od razu skorzysta. Wska dolne lico pokrywy (rysunek 4.9). Program przejdzie teraz do gwnego okna i poprosi o wskazanie czci docelowej. Wska pojemnik. Zauwa, e gdy zatrzymasz na chwil kursor nad czci (pojemnikiem) obok kursora pojawi si jej nazwa.

Rysunek 4.9. Wstawianie pokrywy (krok 1) lica: dolne pokrywy i grne pojemnika s licami przylegajcymi

kolejnym krokiem jest wskazanie lica w czci docelowej wska grne lico pojemnika, zgodnie rysunkiem 4.9 (podobnie jak w przypadku czci wstawianej, tutaj rwnie zatrzymanie kursora nad licem powoduje wywietlenie nazwy czci, do ktrej wskazane lico naley. Moe to by przydatne przy identyfikacji poszczeglnych elementw w duych zespoach.). Po wskazaniu lica kliknij przycisk OK w pasku SmartStep. Po tej czynnoci pokrywa pojawi si w gwnym oknie. Zdefiniowae pierwsz relacj, odbierajc jednoczenie wstawianej czci trzy stopnie swobody: moliwo ruchu wzdu osi Z oraz obrotu wok osi X i Y. Aby w peni utwierdzi cz w zespole musisz odebra jej pozostae trzy stopnie swobody.

kliknij ikon Typy relacji (Relationship Types). Jest ona umieszczona w pasku wstgowym, obok ikony opcji wstawiania czci (rysunek 4.10). Po klikniciu ikony ukae si okno przedstawione na rysunku 4.3 b. Wska w nim ikon relacji wyrwnania paszczyzn. Rysunek 4.10. Ikona Typy relacji

wska boczne lico wstawianej pokrywy, nastpnie pojemnik i boczne lico wystpu w grnej czci (rysunek 4.11). Kliknij przycisk OK. Rysunek 4.11. Wstawianie pokrywy (krok 2) boczne lica pokrywy i wystpu pojemnika s licami wyrwnanymi

Zauwa, e znowu musiae wskaza pojemnik jako cz docelow. Program pyta o ni za kadym razem, poniewa mona okrela relacje pomidzy czci wstawian a rnymi czciami docelowymi w zespole. W opisywanym przykadzie oczywicie na razie nie ma moliwoci takiego wyboru. Po zdefiniowaniu drugiej relacji pokrywie pozosta ju tylko jeden stopie swobody moliwo ruchu wzdu jednej z krawdzi. wska drugie boczne lico wstawianej pokrywy, pojemnik i odpowiednie boczne lico wystpu w grnej czci (rysunek 4.12), a nastpnie kliknij przycisk OK. W ten sposb odbierzesz pokrywie ostatni stopie swobody, a co za tym idzie w peni zdefiniujesz jej pooenie w zespole. Rysunek 4.12. Wstawianie pokrywy (krok 3) boczne lica pokrywy i wystpu pojemnika s licami wyrwnanymi

Umiecie w zespole drug cz. Jej pooenie zostao w peni zdefiniowane zostay odebrane wszystkie stopnie swobody. Kolejn wstawian czci bdzie ruba mocujca pokryw. przecignij rub z okna biblioteki czci tak samo, jak to robie przy wstawianiu pojemnika i pokrywy. pierwsz relacj42 bdzie przyleganie powierzchni ba ruby do grnego lica pokrywy. Musisz wskaza kolejno: powierzchni ba (t, ktra ma przylega do pokrywy), pokryw (cz docelowa) oraz jej grne lico, a na kocu klikn OK. drug relacj bdzie wsposiowo ruby i otworu. Kliknij ikon Typy relacji w pasku wstgowym, a nastpnie ikon relacji wyrwnania osiowego. Wska kolejno: cz walcow ruby, pokryw i jeden z otworw w pokrywie. Zatwierd relacj przyciskiem OK. program czeka na zdefiniowanie kolejnej relacji, poniewa nie odebrae jeszcze wszystkich stopni swobody (ruba ma moliwo obrotu). Nie zamierzasz jednak definiowa kolejnych relacji jest to niepotrzebne. Dlatego przerwij wstawianie czci, na przykad klikajc ikon narzdzia zaznaczania.

Wstawie do zespou kolejn cz. W odrnieniu od pokrywy, nie zostaa ona w peni utwierdzona. Program uwaa tak operacj za niedokoczon i umieszcza j na licie bdw.43

42

Kolejno nadawania relacji nie ma znaczenia. Pierwsz jest przyleganie po prostu dlatego, e jest to relacja domylna, pierwsza na licie. Definiujc j na pocztku zmniejszasz wic liczb interakcji. Lista bdw nie jest w tym przypadku najlepszym okreleniem, poniewa sugeruje, e co zostao wykonane niewaciwie. W angielskiej wersji programu nazwa tej ikony brzmi ToDo List, co mona przetumaczy jako list czynnoci, jakie pozostay do wykonania.
43

Uaktywnia si w tym momencie ikona listy w gwnym pasku narzdzi (taka sama, jak w module Part, rysunek 3.137) po jej klikniciu pojawia si okno, w ktrym wyszczeglnione s nazwy czci, dla ktrych powinny zosta zdefiniowane dodatkowe relacje. Czci takie wyrniane s te w strukturze zespou, widocznej w oknie PathFinder-a (rysunek 4.13). Rysunek 4.13. PathFinder zespou

Podobnie jak w module Part, w pierwszej karcie okna EdgeBar znajduje si PathFinder. W module Part zawiera on histori tworzenia modelu, za w Assembly struktur zespou. W grnej czci okna znajduje si lista wszystkich czci. Przy ich nazwach, po lewej stronie, znajduj si ikony w ksztacie szecianw. Jeeli szecian taki ujty jest w naroniki oznacza to, e danej czci nie odebrano wszystkich stopni swobody. Tak wanie czci jest wstawiona przed chwil ruba. Jeeli wskaesz dowoln cz (w oknie PathFinder-a lub na modelu) w dolnej czci okna zostan wywietlone symbole i parametry relacji, wicych j z innymi czciami w zespole oraz nazwy tych czci. Z PathFinder-a przedstawionego na rysunku 4.13 mona zatem dowiedzie si, e rub cz z pokryw dwie relacje: przylegania (z odstpem 0 mm) oraz wyrwnania osi. Jak byo to ju wspomniane, do wstawiania takich czci jak ruby, koki itp. suy w zasadzie relacja Wstawienie. Sprbujesz teraz ponownie wstawi rub, korzystajc z tej wanie relacji. wska rub (najlepiej w oknie PathFinder-a), i nacinij klawisz Delete. Potwierd zamiar usunicia elementu. przecignij ponownie rub z okna biblioteki. Kliknij ikon Typy relacji i zmie relacj na Wstawienie. wska kolejno: powierzchni oporow ba ruby, pokryw, grne lico pokrywy. Kliknij OK. wska cz walcow ruby, a nastpnie otwr w pokrywie. Kliknij OK ruba zostanie ostatecznie umieszczona. Zauwa, ze pomimo zastosowania takich samych relacji (sprawd w dolnej czci okna PathFinder-a) tym razem ruba oznaczona jest w strukturze zespou jako cz w peni utwierdzona.

Naley podkreli, e niepene zdefiniowanie pooenia czci w zespole nie jest bdem. Bardzo czsto postpuje si tak, aby pozostawi poszczeglnym elementom moliwo przemieszczania, co z kolei pozwala na symulacj ruchu caego zespou. wiczenia takie bdziesz wykonywa. W przypadku jednak czci obrotowych informacja o niepenym zdefiniowaniu pooenia jest mylca w rzeczywistoci przecie nie ma moliwoci zmiany usytuowania takiej czci w zespole. Dlatego przy wstawianiu tego typu elementw naley uywa relacji Wstawienie pozwala to na uniknicie niejednoznacznoci. Ostatni czynnoci bdzie wstawienie pozostaych rub. Oczywicie, mona wstawi je kolejno powtarzajc opisane powyej czynnoci. Jest to jednak nieefektywne lepiej bdzie powieli ruby za pomoc polecenia Wzr czci (Pattern Parts). kliknij ikon polecenia Wzr czci (ikona znajduje si w bocznym pasku polece rysunek 4.14). Rysunek 4.14. Ikona polecenia Wzr czci

program prosi o wskazanie czci, ktra ma by umieszczona we wzorze. Wska rub i zatwierd wybr klikajc znak akceptacji w pasku SmartStep. kolejnym krokiem jest wskazanie czci zawierajcej wzr definiujcy rozmieszczenie powielonych rub. Wska pokryw. program prosi teraz o wskazanie wzoru. W naszym przypadku wybr jest oczywisty, w bardziej skomplikowanych czciach moe by jednak kilka wzorw. Wska otwory w pokrywie. ostatnim krokiem jest wskazanie elementu odniesienia. Decyduje on o rozmieszczeniu czci we wzorze. Znaczenie tego pojcia obrazuje rysunek 4.15 (dla uproszczenia pominity zosta na nim widok pojemnika). Na rysunku 4.15 a jako element odniesienia zosta wskazany otwr, w ktrym umieszczona jest ruba, za na rysunku 4.15 b jeden z pozostaych otworw. Jak wida, przy tworzeniu wzoru program powielane czci rozmieszcza tak, jak elementy we wzorze wzorcowym, za element odniesienia decyduje o pooeniu czci powielanej wzgldem pozostaych (wynikowych). Wska odpowiedni element i kliknij przycisk Zakocz, aby zakoczy polecenie.

Rysunek 4.15. Ilustracja pojcia elementu odniesienia przy powielaniu czci w zespole

sprawd w oknie PathFinder-a, w jaki sposb w strukturze zespou widoczny jest utworzony przed chwil wzr. Powielenie czci w zespole byo moliwe, poniewa wszystkie otwory w pokrywie wykonae korzystajc z polecenia Otwr, w jednej operacji. Mgby rwnie stworzy pojedynczy otwr w pokrywie za pomoc polecenia Otwr lub Wycicie, a nastpnie powieli go (polecenie Wzr prostoktny). Wykonanie wzoru w zespole nie byoby natomiast moliwe, gdyby otwory w pokrywie wykona w jednej operacji za pomoc polecenia Wycicie (korzystajc z profilu wielokrotnego).

zapisz utworzony zesp w tym samym katalogu, w ktrym znajduj si pliki czci, pod nazw Pojemnik 1. Wrcisz do niego przy przerabianiu wicze dotyczcych edycji relacji i pracy w zespole.

Stworzye pierwszy, prosty zesp w Solid Edge. Nie wszystkie czynnoci byy jednak optymalne z punktu widzenia efektywnoci pracy. W nastpnym podrozdziale podsumujemy i uzupenimy wiadomoci dotyczce tworzenia zespow, dowiesz si z niego take, jak maksymalnie przyspieszy prac z zespoami.

Polecenia tworzenia zespow

Zespoy w Solid Edge mona tworzy na dwa sposoby. Pierwszy z nich polega na wstawianiu do zespou gotowych, utworzonych wczeniej czci wykorzystywae go w wykonywanych wiczeniach. Sposb drugi polega na modelowaniu nowych czci w kontekcie zespou na tle czci wsppracujcych. W wielu przypadkach drugi sposb okazuje si szybszy, a prawie zawsze jest bezpieczniejszy modelujc nowe czci w kontekcie zespou mona odnosi si do

ju istniejcych, co minimalizuje ryzyko popenienia bdu. Ponadto modelowanie w kontekcie zespou umoliwia prac zgodn z naturalnym i najczciej stosowanym porzdkiem, kiedy to wychodzi si od koncepcji zespou i stopniowo j uszczegawia. Wykonanie dokadnych modeli czci (w dokumentacji tradycyjnej rysunkw wykonawczych detali) jest wtedy ostatnim etapem pracy. Omwimy dokadnie obie metody, zacznijmy od dokadnego opisu pierwszej.

Wstawianie istniejcych czci

Tworzc swj pierwszy zesp poznae ju podstawowe zasady wstawiania czci. Podsumujemy jeszcze raz zwizane z tym zagadnieniem wiadomoci. Omwimy te sposoby usprawnienia procesu wstawiania czci do zespou.

Wstawianie czci pasek SmartStep

W module Part, przy definiowaniu poszczeglnych operacji, w pasku wstgowym pojawiay si ikony reprezentujce poszczeglne etapy pracy. W module Assembly odpowiednikiem modelowania czci jest umieszczanie ich w zespole. Poszczeglne etapy tej czynnoci rwnie s reprezentowane przez ikony znajdujce si w pasku SmartStep. Omwmy je dokadniej na przykadzie paska dla relacji przylegania, przedstawionego na rysunku 4.16. Podobnie jak w module Part, pasek SmartStep pojawia si zarwno w czasie definiowania, jak i edycji relacji. Rysunek 4.16. Pasek SmartStep relacji przylegania W pasku widoczne s nastpujce ikony i listy: 1. Waciwoci wystpienia (Occurrence Properties) kliknicie tej ikony powoduje otwarcie okna, w ktrym definiuje si okrelone parametry czci w zespole. Okno to jest dokadniej opisane w dalszej czci rozdziau w podrozdziale Polecenia pomocnicze. Poka paszczyzny czci (Show Part Planes) ikona ta w poczeniu z kolejn (Ukryj paszczyzny czci Hide Part Planes) pozwala na sterowanie wywietlaniem paszczyzn odniesienia czci wstawianej w czasie jej umieszczania w zespole. Pozwala to na wykorzystywanie tych paszczyzn przy definiowaniu relacji. Po wskazaniu takiej paszczyzny pojawia si na ekranie wektor normalny do niej, wskazujcy z ktrej strony paszczyzny znajdzie si cz przylegajca. Lista relacji (Relationship List) lista zawierajca wykaz kolejnych, zdefiniowanych relacji. Umoliwia dostp do dowolnej z nich w celu edycji. Typy relacji (Relationship Types) ikona umoliwiajca wybr relacji, ktra ma zosta zastosowana. Zapoznae si z ni ju przy tworzeniu zespou pojemnika z pokryw. Opcje (Options) kliknicie tej ikony powoduje otwarcie okna opcji wstawiania. S one omwione w dalszej czci rozdziau. Pierwsza cz (First Part), Element pierwszej czci (First Part Element), Druga cz (Second Part), Element drugiej czci (Second Part Element) ikony te reprezentuj poszczeglne kroki wstawiania czci i uaktywniaj si w miar przechodzenia do kolejnych etapw definiowania jej pooenia w zespole. Na rysunku 4.16 aktywna jest trzecia z kolei ikona oznacza to, e program oczekuje na wskazanie czci docelowej. Uwaga: pierwsza

2.

3. 4. 5. 6.

ikona uaktywnia si jedynie przy wstawianiu podzespow. Przy pojedynczych czciach pierwszym krokiem jest wskazanie elementu pierwszej czci. Po przejciu wszystkich krokw uaktywnia si kolejny element paska przycisk OK, sucy do zaakceptowania wykonanych krokw. 7. Odstp zmienny (Floating Offset) i Odstp ustalony (Fixed Offset) jak byo to ju wczeniej wspomniane, przy niektrych relacjach (m.in. przylegania) mona definiowa sta lub zmienn warto odstpu. Domyln opcj jest odstp stay, o wartoci 0 mm. Jeeli chcesz zdefiniowa odstp o konkretnej wartoci, rnej od zera, naley pozostawi opcj Odstp ustalony, a w polu edycji odstpu (na prawo od opisywanych ikon) wpisa dan warto. Moe si jednak zdarzy, e relacje przylegania stosujesz jedynie po to, aby np. narzuci rwnolego okrelonych lic, nie chcesz natomiast ustala odstpu. Naley wtedy wczy opcj Odstp zmienny.

Pasek SmartStep i opisane ikony s bardzo podobne lub wrcz jednakowe dla wikszoci relacji.

Zredukowana liczba krokw

Tworzc swj pierwszy zesp wykorzystywae podstawowe relacje i ich domylne opcje. Zauwaye jednak zapewne, e wiele razy bye zmuszony do przekazywania programowi oczywistych informacji na przykad wstawiajc pokryw wskazywae pojemnik jako cz docelow, chocia w zespole nie byo jeszcze adnych innych elementw. Jedna z opcji wstawiania czci pozwala na uniknicie tej niedogodnoci. Aby si z ni zapozna wykonaj nastpujce wiczenie: utwrz nowy zesp i wstaw do niego pojemnik jako pierwsz cz. przecignij z okna biblioteki czci pokryw. Przed rozpoczciem definiowania relacji kliknij ikon Opcje w pasku wstgowym. W oknie opcji zaznacz pole wyboru Zredukowane kroki (Reduced Steps rysunek 4.8). domyln relacj jest Przyleganie. Wska dolne lico pokrywy jako przylegajce w czci wstawianej. kolejnym krokiem jest wskazanie lica przylegajcego w czci docelowej. Nie musisz ju wskazywa samej czci docelowej krok ten zosta pominity. Uwaga: jeeli nie moesz wskaza adnego elementu czci docelowej, oznacza to, ze jest ona nieaktywna.44 Musisz w takiej sytuacji przerwa wstawianie czci, wskaza cz docelow (pojemnik), klikn prawym przyciskiem myszy i z menu podrcznego wybra polecenie Uaktywnij (Activate). Po uaktywnieniu czci rozpocznij od nowa wstawianie pokrywy. po wskazaniu obu lic relacja jest ju w peni zdefiniowana nie musisz klika przycisku OK. Ten krok rwnie jest pomijany, gdy wczona jest opcja Zredukowane kroki. Moesz od razu przystpi do definiowania pozostaych relacji (wyrwnania paszczyzn). wska (w dowolnej kolejnoci) odpowiednie lica w pokrywy i wystpu pojemnika, aby zdefiniowa pooenie pokrywy.

44

Pojcie czci aktywnych i nieaktywnych zostanie wyjanione w dalszej czci rozdziau.

Jak widzisz, zastosowanie opcji Zredukowane kroki pozwolio zmniejszy liczb interakcji z 13 do 7, czyli prawie o poow. Pynie z tego wniosek, e opcj t naley stosowa zawsze, gdy nie utrudnia to pracy. Wyczenie jej moe by przydatne przy pracy nad duymi zespoami, gdzie osobne wskazywanie czci docelowej i jej lica (lub innego elementu) moe okaza si atwiejsze. Jako zasad mona przyj natomiast, e opisywana opcja powinna by wczona, gdy tworzysz niewielkie zespoy. Wstaw do zespou kolejn cz rub, korzystajc z relacji Wstawienie. Dziki redukcji krokw moesz ograniczy liczb interakcji do czterech. W przypadku czci, ktre maj by wykorzystywane kilkakrotnie w danym zespole lub w rnych zespoach istnieje moliwo dalszego uproszczenia procesu wstawiania.

Zapamitywanie relacji
Relacje, ktre okrelaj pooenie czci w zespole, mog by zapamitywane. Dziki temu przy kolejnym wstawianiu danej czci naley wskaza jedynie elementy czci docelowej. Aby zapozna si z tym narzdziem wykonaj nastpujce wiczenie: zaznacz wstawiona przed chwil do zespou rub, a nastpnie kliknij ikon Przechwy (Capture Fit rysunek 4.17). Pojawi si okno, za pomoc ktrego moesz okreli, ktre relacje maj by zapamitane, oraz czy informacja o zapamitanych relacjach ma zosta zapisana w pliku czci. Jeeli tak si stanie, bdzie mona ja wykorzystywa rwnie w innych zespoach. Rysunek 4.17. Ikona polecenia Przechwy

pozostaw domylne ustawienia (tzn. zapamitanie obu relacji oraz zaznaczenie pola wyboru Zapisz wybrane relacje w pliku czci lub podzespou Save these pre-defined relationships in the part or subassembly file) i kliknij przycisk OK. rozpocznij wstawianie kolejnej ruby przecigajc j z biblioteki czci. Lico w czci wstawianej zostanie podwietlone program odczyta zachowan informacj o tym, jakie relacje definiuj pooenie ruby wzgldem innych czci zespou i teraz oczekuje od razu na wskazanie lica w czci docelowej. Kliknij grne lico pokrywy. po zdefiniowaniu pierwszej relacji program od razu poprosi o wskazanie osi otworu, do ktrego ma zosta wstawiona ruba. Wska dowolny otwr.

Dziki zastosowaniu redukcji krokw i zapamitaniu relacji udao si zmniejszy liczb interakcji potrzebnych do wstawienia ruby do dwch. Opisywane polecenie jest bardzo przydatne w przypadku elementw wielokrotnie wstawianych do zespou (lub rnych zespow), a wic na przykad normaliw.

FlashFit
Jeszcze innym sposobem przyspieszenia wstawiania czci do zespou jest wykorzystanie narzdzia FlashFit. Jego zastosowanie poznasz na przykadzie w kolejnym wiczeniu. usu z zespou obie ruby i pokryw, tak, aby pozosta tylko pojemnik. Pokryw wstawisz ponownie, korzystajc z narzdzia FlashFit. przecignij pokryw z biblioteki czci do gwnego okna. Kliknij ikon Typy relacji i wybierz FlashFit. wska lico pokrywy. Program przejdzie do gwnego okna. Porusz kilkakrotnie kursorem tak, aby wskazywa poszczeglne lica pojemnika. Pokrywa bdzie zmienia usytuowanie w zalenoci od wskazywanego lica jest to dynamiczny podgld moliwej do zastosowania relacji. Na rysunku 4.18 pokazano dwa moliwe pooenia pokrywy wstawianej przy pomocy polecenia FlashFit., w momencie definiowania pierwszej relacji - przylegania. Rysunek 4.18. Wstawianie pokrywy za pomoc polecenia FlashFit.

ustaw pokryw w odpowiedniej pozycji i zatwierd usytuowanie klikajc lewym przyciskiem myszy. powtrz opisane kroki tak, aby cakowicie zdefiniowa pooenie pokrywy.

Zastosowanie opisywanego narzdzia pozwolio na zredukowanie liczby interakcji do szeciu nie musiae okrela relacji; program sam wnioskowa na podstawie wskazanych lic, jakie relacje mog by zastosowane. Warto zwrci uwag, e wykorzystanie FlashFit jest jedynym sposobem,

aby przy definiowaniu relacji mc wskazywa w obu czciach wstawianej i docelowej nie tylko lica, ale i krawdzie. Wstawiajc cz do zespou za pomoc FlashFit moesz zaznaczy w oknie opcji wstawiania czci pole wyboru Uyj dynamicznego przecigania (Use dynamic drag rysunek 4.8). Wstawiana cz bdzie wtedy cay czas poda za kursorem. Uatwia to wstawianie czci, moe jednak spowolni prac komputera, zwaszcza w przypadku skomplikowanych elementw czy podzespow.

Relacje Poczenie i Kt przykad

Powrmy jeszcze raz do definiowania relacji, aby przewiczy definiowanie dwch z nich: Poczenie i Kt. usu z utworzonego zespou pokryw lub utwrz nowy zesp i wstaw do niego jedn cz: pojemnik przecignij z okna biblioteki czci pokryw. Sprawd, czy wczona jest opcja Zredukowane kroki. Kliknij ikon Typy relacji i wybierz relacj Poczenie. program oczekuje teraz na wskazanie punktu kluczowego, krawdzi lub lica. Wska krtsz krawd pokrywy (rysunek 4.19). Prawdopodobnie bdziesz musia skorzysta przy tym z narzdzia QuickPick dziaa ono w module Assembly tak samo, jak w module Part. Rysunek 4.19. Wstawianie pokrywy przy zastosowaniu relacji Poczenie

w kolejnym kroku naley wskaza element drugiej czci. Bdzie nim punkt kluczowy (rodek) krawdzi pojemnika (rysunek 4.19). Po zdefiniowaniu relacji pokrywa zostaje wstawiona do zespou. Pamitaj jednak, e opisywana relacja suy do poczenia punktu charakterystycznego jednej czci z punktem charakterystycznym, krawdzi lub licem innej. Dlatego nie moge poczy krawdzi pojemnika i pokrywy. W efekcie pokrywa wstawiona jest w sposb do dowolny moe np. wyglda tak, jak na rysunku 4.20. Aby uzyska dany efekt musisz doda jeszcze jedn relacj. Najlepiej, jeeli bdzie to relacja wyrwnania paszczyzn.

Rysunek 4.20. Relacja poczenia nie jest wystarczajca do okrelenia pooenia pokrywy narzuca poczenie jedynie midzy krawdzi i punktem kluczowym

za pomoc ikony Typy relacji wybierz kolejn: Wyrwnanie paszczyzn. Wyrwnaj dusze, boczne paszczyzny pokrywy i pojemnika (rysunek 4.21). Rysunek 4.21. Zesp pokrywy i pojemnika po zastosowaniu relacji poczenia i wyrwnania

Po zdefiniowaniu relacji poczenia program czeka na wprowadzenie kolejnych, poniewa wstawianej czci nie zostay jeszcze odebrane wszystkie stopnie swobody. Nie bdziesz jednak na razie definiowa kolejnej relacji przerwij wstawianie czci, na przykad klikajc ikon narzdzia zaznaczania. Zdefiniowae do tej pory relacje ustalajce wzajemne pooenie dwch krawdzi i dwch lic. Nie okrelie natomiast kta, pod jakim pokrywa ma by nachylona do grnego lica pojemnika. Dziki temu bdziesz mg teraz j obrci, tak, jak gdyby bya umieszczona na zawiasach. kliknij ikon polecenia Przenie cz (Move Part rysunek 4.22). Pojawi si pasek SmartStep dla tego polecenia (rysunek 4.23). Kliknij w nim ikon Przesu swobodnie (Freeform Move). Oznacza to, e nie zamierzasz wybranej czci przemieszcza wzdu okrelonej prostej czy obraca wok konkretnej osi (do wczania tych opcji su dwie ssiednie ikony), lecz przemiesza j w dowolny sposb, w zakresie, na jaki pozwalaj narzucone relacje.

Rysunek 4.22. Ikona polecenia Przenie cz

Rysunek 4.23. Fragment paska SmartStep polecenia Przenie cz program oczekuje teraz na wskazanie czci, ktra ma by przemieszczana. Wska pokryw zostanie wczony ukad wsprzdnych (trzy osie) dla przemieszczanej czci. skieruj kursor nad pokryw, nacinij i przytrzymaj lewy przycisk myszy. Kursor powinien przybra ksztat doni. Trzymajc cay czas wcinity lewy przycisk myszy poruszaj kursorem. Pokrywa bdzie zmienia kt nachylenia tak, jakby obracaa si na zawiasach. Dzieje si tak, poniewa tylko na taki ruch pozwalaj zdefiniowane relacje. Sprbuj zmieni w pasku wstgowym opcj na Przesu (suy do tego pierwsza z lewej ikona z grupy przedstawionej na rysunku 4.23). Nastpnie skieruj kursor nad dowoln o ukadu wsprzdnych pokrywy, wcinij lewy przycisk myszy (o powinna zosta podwietlona) i sprbuj przemieszcza pokryw. Przekonasz si, e taki ruch nie jest moliwy uniemoliwiaj go narzucone wizy (relacje).

Pokrywa moga si porusza, poniewa jej pooenie w zespole nie zostao w peni zdefiniowane. Narzucisz teraz kolejn relacj Kt odbierajc pokrywie ostatni stopie swobody. kliknij ikon narzdzia zaznaczania i wska pokryw. Pojawi si pasek wstgowy. Kliknij w nim pierwszy przycisk z prawej: Edycja (Edit Position). Suy on do edycji relacji utrzymujcych dan cz w zespole. po klikniciu przycisku pojawia si, znany Ci ju, pasek wstgowy relacji. Zwr uwag na list rozwijan jest w niej widoczna nazwa Relacja 3. Oznacza to, e program oczekuje na zdefiniowanie kolejnej, trzeciej relacji. Dwie pierwsze zdefiniowae ju wczeniej s widoczne po rozwiniciu listy (rysunek 4.24). Rysunek 4.24. Fragment paska SmartStep lista relacji

kliknij ikon Typy relacji i wybierz relacj Kt. Teraz naley podobnie jak w przypadku np. relacji przylegania wskaza elementy (lica, krawdzie), pomidzy ktrymi ma zosta narzucona relacja. Wska dolne lico pokrywy i grne pojemnika (rysunek 4.25).

Rysunek 4.25. Definiowanie relacji Kt wskazywanie elementw, midzy ktrymi dokonywany bdzie pomiar oraz paszczyzny pomiaru

w kolejnym kroku program prosi o wskazanie paszczyzny, w ktrej dokonywany bdzie pomiar kta. Wska boczne lico pojemnika (rysunek 4.25). ostatni czynnoci przy definiowaniu relacji kta jest okrelenie kierunku pomiaru. Kliknij w pasku SmartStep ikon Format kta (Angle Format, z prawej strony paska, obok pola edycji wartoci kta). Otworzy si okno zawierajce osiem pl, z ktrych kade reprezentuje jeden z moliwych sposobw pomiaru kta. Po przemieszczeniu kursora nad pole na modelu ukazuje si dynamiczny podgld obrazujcy, jak mierzony bdzie kt (rysunek 4.26). Jednoczenie w polu edycji pojawia si odpowiednia warto kta. Rysunek 4.26. Definiowanie kierunku pomiaru kta

wybierz dany format kta i kliknij lewym przyciskiem myszy gdy kursor znajduje si w odpowiadajcym mu polu. Teraz moesz wprowadzi w polu edycji inn warto kta. Po tej czynnoci kliknij przycisk OK aby zakoczy definiowanie relacji. zapisz utworzony zesp pod nazw Pojemnik 2.

Procedura definiowania relacji Kt moe si nieznacznie rni od opisanej w zalenoci od tego, jakie relacje narzucone byy wczeniej. Przykadowo: jeeli dla wstawianej czci okrelona zostaa wczeniej relacja wyrwnania osi, pomijany jest krok wskazywania paszczyzny pomiaru kta. W zakoczonym wanie wiczeniu nauczye si definiowa dwie nowe relacje i porusza czciami w zespole (do polecenia Przenie cz wrcimy jeszcze w dalszej czci rozdziau). Dowiedziae si rwnie, e nie musisz od razu definiowa wszystkich relacji moesz je dodawa w dowolnym momencie. Przykadem byo dodanie relacji Kt. Z nastpnego podpunktu dowiesz si, e podobnie jak operacje w module Part relacje mog by rwnie w dowolnym momencie edytowane, usuwane i blokowane.

Edycja, blokowanie i usuwanie relacji

W obu plikach zespow, ktre utworzye wykonujc kolejne wiczenia (Pojemnik 1 i Pojemnik 2) zapisane s zespoy, ktrych czciom nie pozostawiono adnych stopni swobody. Nie oznacza to jednak, ze w zespoach takich nie mona wprowadza ju adnych zmian. Relacje i definiujce je parametry mog by w dowolnym momencie edytowane. otwrz plik zespou Pojemnik 1. Powinien by w nim zapisany zesp skadajcy si z pojemnika, pokrywy i czterech rub. adnej z czci nie pozostawiono adnych stopni swobody, nie jest zatem moliwe przemieszczanie ich wzgldem siebie. zamy, ze zdecydowae si pomidzy pojemnik a pokryw doda uszczelk. Odlego pomidzy przylegajcymi licami pokrywy i pojemnika powinna zatem wynosi nie 0 mm, a np. 2 mm. Aby to osign naley przeprowadzi edycj relacji przylegania. Wcz PathFinder i w grnej czci okna wska pokryw. W dolnej czci pojawi si lista relacji, wicych j z pojemnikiem (rysunek 4.27). Rysunek 4.27. Struktura zespou pojemnika w dolnej czci okna widoczna jest lista relacji okrelajcych pooenie pokrywy wzgldem pojemnika

aby zmieni odlego pomidzy licami pokrywy i pojemnika naley zmieni parametr relacji przylegania (na rysunku 4.27 jest ona ujta w ramk). Wska t relacj pojawi si pasek wstgowy. W pasku tym, w polu edycji odstpu, wpisz dan warto: 2 mm. Kliknij przycisk OK.

Jak widzisz, pokrywa zmienia swoje pooenie. Razem z ni przemieszczone zostay ruby stao si tak dlatego, e powierzchnie oporowe ich bw byy zwizane relacj przylegania z licem pokrywy. Zawsze, ilekro zmieniasz pooenie czci w zespole (czy to przez edycj relacji, czy za pomoc polecenia Przenie cz) zmienia si rwnie pooenie czci zwizanych. Zapewne zauwaye, e w czasie edycji jedynym parametrem, do jakiego miae dostp, by odstp. Nie bya to wic pena edycja: wskazujc relacj w oknie PathFinder-a uzyskujesz automatycznie moliwo zmiany odstpu. Zmiana innych parametrw wymaga kliknicia przycisku Edycja (Edit Position) w pasku wstgowym. Przewiczmy to zagadnienie zamy, e

z jakich wzgldw chcesz, aby relacja przylegania zostaa zachowana, ale z moliwoci zmieniania odlegoci pomidzy pojemnikiem a pokryw za pomoc polecenia Przenie cz. Musisz wic zmieni opcj relacji z Odstp ustalony na Odstp zmienny. wska w oknie PathFinder-a pokryw i kliknij przycisk Edycja w pasku wstgowym. po klikniciu przycisku pojawia si pasek SmartStep, zawierajcy ikony i przyciski reprezentujce wszystkie kroki i opcje relacji. Rozwi list relacji (rysunek 4.24) i wska w niej relacj przylegania. Uwaga: nie wskazuj relacji w oknie PathFinder-a, tak, jak w poprzednim przykadzie. Jest to niecelowe po klikniciu przycisku zawsze naley wybra dan relacj z listy. po wybraniu z listy relacji przylegania kliknij ikon Odstp zmienny, a nastpnie przycisk OK. sprbuj przemieci pokryw w gr i w d za pomoc polecenia Przenie cz. Przekonasz si, e teraz jest to moliwe. Zamknij plik zespou; nie musisz zapisywa wprowadzonych zmian.

Omawiajc zagadnienie edycji relacji naley wspomnie o jeszcze jednej rzeczy: moliwoci zamiany relacji przylegania na relacj wyrwnania paszczyzn (lub odwrotnie). Najatwiej bdzie pozna Ci t funkcjonalno wykonujc kolejne wiczenie: utwrz nowy plik zespou i wstaw do niego pierwsz cz: pojemnik. rozpocznij wstawianie drugiej czci: pokrywy. Jako pierwsz zdefiniuj relacj przylegania dolnego lica pokrywy i grnego lica pojemnika tak samo, jak w pierwszym wiczeniu dotyczcym tworzenia zespow. drug relacj powinna by relacja wyrwnania bocznych lic pokrywy i wystpu pojemnika. Zamy jednak, e z jakiego powodu nie zmienie typu relacji i zastosowae przyleganie. Moe si tak zdarzy przez zapomnienie; bywa te, e pocztkujcy uytkownicy Solid Edge maj trudnoci z rozrnieniem sytuacji, w ktrych naley zastosowa relacj przylegania czy wyrwnania paszczyzn. Po zdefiniowaniu bdnej relacji zesp bdzie wyglda jak na rysunku 4.28. Rysunek 4.28. Bd w czasie wstawiania pokrywy: zastosowanie relacji przylegania zamiast wyrwnania paszczyzn

kliknij ikon narzdzia zaznaczania (w ten sposb przerwiesz wstawianie czci) i wska pokryw. W pasku wstgowym kliknij przycisk Edycja. z listy relacji wybierz t, ktr zdefiniowae bdnie. Zauwa, e gdy przemieszczasz kursor nad poszczeglnymi pozycjami w licie na modelu podwietlane s odpowiadajce im relacje. Uatwia to wskazanie tej, ktra ma zosta poddana edycji.

po wybraniu relacji pojawi si pasek SmartStep. Kliknij w nim przycisk Przecz (Flip, pierwszy z prawej patrz rysunek 4.29). Rysunek 4.29. Fragment paska SmartStep relacji przylegania. Przycisk Przecz umoliwia zamian jej na relacj wyrwnania paszczyzn.

po zmianie pooenia pokrywy moesz od razu zdefiniowa trzeci relacj. Wybierz z listy pozycj Relacja 3, a nastpnie zdefiniuj relacj wyrwnania krtszych bocznych lic pokrywy i wystpu pojemnika. zamknij plik zespou. Nie musisz go zapisywa nie bdzie ju potrzebny.

Zmiana relacji przylegania na wyrwnanie paszczyzn (i odwrotnie) moliwa jest tylko w czasie edycji relacji, nie za w czasie ich definiowania wtedy w pasku SmartStep nie pojawia si przycisk Przecz. Relacje mog by nie tylko edytowane moesz je rwnie blokowa. Podobnie jak w przypadku operacji w module Part, zablokowanie polega na czasowym (do momentu odblokowania) zignorowaniu danej relacji. otwrz plik zespou Pojemnik 2. Sprbuj obrci pokryw zauwaysz, e nie jest moliwe nawet wskazanie jej jako czci do przemieszczenia. Dzieje si tak dlatego, e pokrywa nie posiada adnych stopni swobody. kliknij ikon narzdzia zaznaczania i wska w oknie PathFinder-a pokryw. W dolnej czci okna skieruj kursor nad relacj Kt i kliknij prawym przyciskiem myszy pojawi si menu podrczne relacji (rysunek 4.30). Rysunek 4.30. Menu podrczne relacji

w menu podrcznym relacji dostpne s dwa polecenia: Usu relacje (Delete Relationship) oraz Zablokuj (Suppress). Pierwsze z nich nie wymaga wiczenia suy po prostu do usuwania relacji. Innym sposobem jest zaznaczenie relacji i nacinicie klawisza Delete. Uwaga: usunicie relacji jest nieodwracalne w module Assembly nie ma polecenia Cofnij.

Jeli zatem zaley Ci na czasowym pominiciu relacji naley skorzysta z polecenia Zablokuj. Wybierz je z menu. po zablokowaniu relacji jej symbol zmieni kolor na czerwony. Sprbuj teraz obrci pokryw (polecenie Przenie cz, opcja Przesu swobodnie). Teraz bdzie to moliwe. rozwi menu podrczne dla zablokowanej relacji i wybierz polecenie Odblokuj. Pokrywa wrci do pooenia, w ktrym znajdowaa si przed zablokowaniem relacji.

Relacje bdne
Moe si zdarzy, e definiujc kolejne relacje popenisz bd na przykad sprbujesz narzuci tak, ktra pozostaje w sprzecznoci z innymi, zdefiniowanymi wczeniej. W takiej sytuacji program informuje o wystpieniu konfliktu komunikatem i oznaczeniem w oknie PathFinder-a. Na rysunku 4.31 przedstawiony jest fragment okna Solid Edge po prbie narzucenia relacji przylegania pomidzy krtszymi licami pokrywy i wystpu pojemnika (wyrnionymi ciemniejszym kolorem). Rysunek 4.31. Informacja o konflikcie relacji przekazywana jest w osobnym oknie oraz za pomoc symbolu w oknie PathFinder-a

Relacja taka pozostawaaby w sprzecznoci z inn, ustalajc kt, nie moe wic zosta zastosowana. Program wywietla komunikat: dana relacja nie zgadza si z innymi i nie moe by umieszczona (The requested relationship conflicts with others and cannot be placed). Ponadto na symbolu pokrywy w oknie PathFinder-a pojawia si znak w ksztacie byskawicy. Oznacza on, e dla tej wanie czci zostay ju zdefiniowane relacje uniemoliwiajce zastosowanie danej. Innym przypadkiem, w ktrym niemoliwe jest zastosowanie relacji, jest taka zmiana ktrego z modeli, po ktrej niemoliwe staje si ponowne przeliczenie relacji. Przykadowo: jeeli zdefiniujesz relacje przylegania midzy dwoma licami paskimi, a nastpnie jedno z nich (poprzez edycj czci w module Part; w jaki sposb edytuje si czci z poziomu zespou dowiesz si z nastpnego punktu) zamienisz na fragment stoka lub walca przeliczenie relacji nie bdzie moliwe. W takiej sytuacji bdna relacja wyrniana jest czerwonym kolorem w oknie PathFinder-a, podobnie, jak relacja zablokowana.

Modelowanie w kontekcie zespou

Jak byo to ju wspomniane na pocztku niniejszego podrozdziau, wstawianie istniejcych czci jest jedn z dwch metod tworzenia zespow. Drugim sposobem jest modelowanie nowych

elementw od razu w kontekcie zespou, na tle czci wsppracujcych. Z tego punktu dowiesz si, jak korzysta z tej metody. utwrz nowy plik zespou i wstaw do niego pierwsz cz: pojemnik. Nie wstawiaj pokrywy: wykonasz inn, od razu w kontekcie zespou. zapisz plik pod nazw Pojemnik 3. Aby modelowa nowe czci w kontekcie zespou, jego plik musi zosta uprzednio zapisany. wcz EdgeBar, przejd do okna Biblioteka czci. Kliknij ikon Utwrz bezporednio (Create In-Place rysunek 4.32), aby rozpocz modelowanie nowej czci. Rysunek 4.32. Kliknicie ikony Utwrz bezporednio rozpoczyna proces modelowania w kontekcie zespou

po klikniciu ikony pojawia si okno dialogowe Tworzenie nowej czci w miejscu (Create New Part In-Place). Znaczenie poszczeglnych list, pl i przyciskw jest nastpujce: lista Szablon (Template): wybr szablonu nowego dokumentu. Jeeli modelowana ma by nowa cz, naley wybra szablon z rozszerzeniem PAR, jeeli podzesp z rozszerzeniem ASM. pole Nowa nazwa pliku (New file name): nadanie nazwy. pole Nowe pooenie pliku (New file location): podanie lokalizacji nowego pliku czci lub podzespou. przycisk opcji Zgodna z pocztkiem zespou (Coincident with assembly origin): wybranie tej opcji powoduje, e ukad wsprzdnych nowej czci (lub podzespou)

bdzie pokrywa si z ukadem wsprzdnych zespou, w kontekcie ktrego tworzona jest ta cz. przycisk opcji Poprzez wprowadzenie graficzne (By graphic input): po wybraniu tej opcji pooenie ukadu wsprzdnych nowej czci okrela si wskazujc lica, krawdzie i punkty kluczowe czci w zespole. Obowizuj tu zasady podobne do tych, ktre rzdz definiowaniem paszczyzn profilu w module Part. przycisk opcji Odstp od pocztku zespou (Offset from assembly origin): wybranie tej opcji pozwala na przemieszczenie ukadu wsprzdnych wstawianej czci w stosunku do ukadu zespou poprzez wskazanie punktu kluczowego lub o wektor (opcja Przez warto By value).

Lista wyboru szablonu oraz pola nazwy i lokalizacji nie wymagaj komentarza tutaj wybr jest oczywisty. Jeeli chodzi o usytuowanie pocztku ukadu najczciej korzysta si z pierwszej, domylnej opcji. Tak te zrobisz teraz. pozostaw domylny szablon (Normal.par), wpisz nazw pliku (np. Pokrywa 2), podaj lokalizacj (najlepiej ten sam katalog, w ktrym znajduj si pozostae pliki nalece do zespou pojemnika), pozostaw domyln opcj usytuowania ukadu wsprzdnych i kliknij przycisk OK. po klikniciu przycisku OK uruchomiony zostanie modu Part, w taki jednak sposb, e wci widoczny bdzie zesp pojemnik.45 rozpoczniesz teraz modelowanie pokrywy. Pierwsz czynnoci bdzie zdefiniowanie paszczyzny profilu (nie musisz wybiera polecenia domylnie wcinita jest ikona polecenia Wycignicie, czyli tego, z ktrego zamierzasz skorzysta). Jeeli pojemnik modelowany by tak, aby jego grne lico pokrywao si z poziom paszczyzn gwn wystarczy wskaza t wanie paszczyzn. W przeciwnym wypadku paszczyzn profilu zdefiniuj jako rwnoleg do gwnej paszczyzny poziomej, przechodzc przez punkt kluczowy: jeden z kocw krawdzi wystpu pojemnika (rysunek 4.33). Rysunek 4.33. Okrelanie pooenia paszczyzny profilu za pomoc punktu kluczowego czci zespou

Zauwa, e nie masz moliwoci wskazywania bezporednio lic pojemnika (a mwic oglnie czci zespou). Dziki temu jednak, e dostpne s punkty kluczowe moesz umieci paszczyzn profilu w dowolnym charakterystycznym punkcie pojemnika. po przejciu do paszczyzny profilu naley stworzy jego zarys. Moesz sobie to uatwi korzystajc z polecenia Umie. Kliknij jego ikon w pasku polece, a w oknie opcji zaznacz pole wyboru Umie z odstpem (zamy, ze z jakich wzgldw chcesz, aby pokrywa

45 Jeeli pojemnik nie jest widoczny oznacza to, e zostay zmienione domylne ustawienia Solid Edge. W takiej sytuacji w menu Widok (View) wycz opcj Ukryj poprzedni poziom (Hide Previous Level).

wystawaa po 2 mm poza zarys wystpu pojemnika) oraz Umie z czci zespou (Include from Assembly Parts). Wska kolejno krawdzie wystpu pojemnika, kliknij ikon ze znakiem akceptacji, wpisz w polu edycji warto odstpu i klikniciem zdefiniuj stron odsunicia. Twj profil powinien wyglda jak na rysunku 4.34. Rysunek 4.34. Profil pokrywy stworzony przy wykorzystaniu polecenia Umie

Polecenie Umie jest bardzo czsto wykorzystywane przy modelowaniu w kontekcie zespou. Jego zastosowanie z jednej strony znacznie przyspiesza tworzenie nowych czci, z drugiej minimalizuje ryzyko popenienia bdu. kliknij przycisk Zakocz; po powrocie do gwnego okna okrel kierunek i warto rozcignicia: w gr, 5 mm. Zakocz operacj. z gwnego menu wybierz polecenie [Plik] [Zamknij i powr] (Close and Return). Zakoczysz w ten sposb prac w module Part i powrcisz do zespou. Zwr uwag na relacj, zastosowan do pokrywy: jest to relacja utwierdzenia. Wspominalimy ju, e relacja ta stosowana jest automatycznie midzy innymi do czci bazowych wstawianych do zespou jako pierwsze. Drugim przypadkiem, gdy program narzuca t relacj, s wanie czci modelowane w kontekcie zespou. Czci, dla ktrych zastosowana zostaa relacja utwierdzenia podlegaj pewnym ograniczeniom na przykad nie bior udziau w automatycznym tworzeniu widokw rozstrzelonych.46 Jeeli ograniczenia te stanowi przeszkod, relacj utwierdzenia naley usun, a nastpnie zdefiniowa inne relacje, w taki sam sposb, jak przy wstawianiu czci do zespou. stworzye model pokrywy, zapomniae jednak o otworach. Naley zatem powtrnie przej do moduu Part, aby wykona otwory. W dowolnym momencie pracy w zespole moesz edytowa czci wchodzce w jego skad. Naley w tym celu wskaza dan cz, klikn prawym przyciskiem myszy i z menu podrcznego wybra polecenie Edytuj (Edit). Program przechodzi wtedy do moduu Part, umoliwiajc modyfikacj czci. Uwaga: nie naley myli polecenia Edytuj z menu podrcznego (suy do modyfikacji czci w module Part) z poleceniem Edycja w pasku wstgowym (umoliwia edycj relacji). po przejciu do moduu Part wykonaj otwory, ponownie korzystajc z polecenia Umie. Jeeli stosujesz polecenie Wycicie wystarczy wskaza kolejno zarysy otworw w

46

Sposoby tworzenia widokw rozstrzelonych s opisane w dalszej czci rozdziau.

pojemniku, a nastpnie okreli warto i kierunek odstpu (pamitaj o uprzednim zaznaczeniu pola wyboru Umie z odstpem otwory w pokrywie maj wiksz rednic od otworw w pojemniku). Jeeli zdecydowae si na zastosowanie polecenia Otwr musisz skopiowa zarysy poleceniem Umie (wczanie opcji Umie z odstpem jest w tym przypadku niecelowe), a nastpnie w rodkach okrgw powstaych w wyniku skopiowania zarysw otworw w pojemniku umieci otwory 6. po powrocie do gwnego okna okrel stron i warto rozcignicia i zakocz operacj. Jeeli chcesz obejrze sam pokryw, bez pojemnika, wybierz z gwnego menu polecenie [Widok] [Ukryj poprzedni poziom] (View Hide Previous Level). Powoduje ono ukrycie caego zespou (w naszym przypadku skadajcego si tylko z jednej czci), z wyjtkiem czci edytowanej. Polecenie to jest do czsto stosowane zazwyczaj modelujc cz w kontekcie zespou tylko cz operacji wykonuje si korzystajc z moliwoci odnoszenia si do innych czci w zespole. Polecenie dziaa na zasadzie wcz / wycz: aby pokaza zesp naley wybra je ponownie. powr do zespou poleceniem [Plik] [Zamknij i powr]. Zamknij plik zespou; nie musisz go zapisywa.

Zarwno tworzenie nowych, jak i edycja istniejcych czci s czsto wykorzystywanymi funkcjami programu Solid Edge. Oczywicie moliwe s dowolne kombinacje opisanych dotd metod tworzenia zespow: moesz tworzy nowe czci w kontekcie zespou, a nastpnie modyfikowa je otwierajc w module Part, moesz rwnie wstawia czci istniejce, a nastpnie modyfikowa je w kontekcie zespou. Solid Edge umoliwia rwnie tworzenie wszystkich czci od razu w kontekcie zespou, w oparciu o jego rysunek koncepcyjny. T wanie moliwo, w poczeniu z jeszcze jednym, dotd nie omawianym narzdziem, wykorzystasz w kolejnym wiczeniu.

Jednoczesna modyfikacja czci wykorzystanie ukadu

W wykonywanych do tej pory wiczeniach nauczye si wykorzystywa elementy jednych czci zespou przy modelowaniu innych. Metoda ta ma jednak jedn wad: elementy te nie s ze sob powizane. Oznacza to, e na przykad zmiana rozstawu otworw w pojemniku nie pocignie za sob zmiany rozstawu otworw w pokrywie, nawet, jeeli byy one tworzone w kontekcie zespou, przy wykorzystaniu polecenia Umie. Aby tak si stao, naley uy jeszcze innego narzdzia, jakim jest Ukad (Sketch). Polecenie to dostpne jest w module Assembly (jego ikona przedstawiona jest na rysunku 4.35). Umoliwia ono stworzenie na dowolnej paszczynie szkicu, do ktrego mona odnosi si przy modelowaniu w kontekcie zespou poszczeglnych czci. Modyfikacja szkicu powoduje o ile przy modelowaniu czci wczona bya odpowiednia opcja jednoczesn modyfikacj wszystkich czci powizanych z nim. Rysunek 4.35. Ikona polecenia Ukad

Aby zapozna si z tym poleceniem wykonasz wiczenie. Stworzysz w nim uproszczony model przekadni pasowej w taki sposb, aby zmiana dowolnego parametru powodowaa automatyczn zmian czci zwizanych. Przykadowo: po zmianie rozstawu osi k pasowych nastpi zmiana dugoci pasa. utwrz nowy dokument oparty na szablonie Normal.asm. Kliknij ikon polecenia Ukad i wska jako paszczyzn profilu paszczyzn Y-Z (zauwa, e gdy na chwil zatrzymasz kursor nad ktr z paszczyzn pojawia si przy nim jej oznaczenie). na wskazanej paszczynie naszkicuj schemat przedstawiony na rysunku 4.36. Powr do gwnego okna klikajc przycisk Zakocz. Rysunek 4.36. Schemat wymiarw przekadni pasowej

wywoaj okno opcji poleceniem [Narzdzia] [Opcje], wybierz kart Inter-Part i zaznacz pole wyboru Pozwl na cza Inter-Part: (Allow interpart links using:). Spowoduje to ukazanie si piciu kolejnych pl wyboru, z ktrych naley zaznaczy drugie od gry: Umie ze szkicw zespow (Include from assembly sketches)47 zapisz plik zespou, a nastpnie kliknij w oknie biblioteki czci ikon Utwrz bezporednio, aby rozpocz modelowanie nowej czci w kontekcie zespou. po uruchomieniu moduu Part wska paszczyzn, na ktrej ma zosta narysowany profil koa. Po przejciu do okna profilu kliknij ikon polecenia Umie i sprawd, czy w oknie opcji polecenia zaznaczone s pola wyboru Umie z ukadw zespou i Pocz z ukadami. Uwaga: jeeli zaznaczysz tych pl, nie bdzie moliwa automatyczna aktualizacja czci po zmianie ukadu. wska zarys mniejszego okrgu i kliknij ikon ze znakiem akceptacji. Na profilu, ktry zostanie utworzony powinny pojawi si dwie zachodzce na siebie elipsy symbol oznaczajcy poczenie z ukadem (rysunek 4.37).

47

Dokadniejszy opis okna opcji midzy innymi karty Inter-Part znajdziesz w rozdziale 7: Dostosowanie do wasnych potrzeb.

Rysunek 4.37. Po stworzeniu profilu przez umieszczenie z opcj Pocz z ukadami pojawia si symbol poczenia w ksztacie dwch zachodzcych na siebie elips

zakocz tworzenie profilu, wr do gwnego okna i zdefiniuj kierunek rozcignicia: symetrycznie w obie strony od paszczyzny profilu, oraz warto: 20 mm. utwrz wycicie w ksztacie okrgu o rednicy 24 mm. Profil wycicia zdefiniuj na bocznym licu stworzonego przed chwil walca wykorzystujc polecenie Umie z opcjami: Umie z odstpem (3 mm) oraz Pocz z ukadami. Gboko wycicia: 7 mm. Po zakoczeniu operacji model koa powinien wyglda jak na rysunku 4.38. Rysunek 4.38. Model koa pasowego po wykonaniu wycicia

odbij wycicie wzgldem paszczyzny, na ktrej rysowae profil bryy podstawowej. Model koa jest skoczony wr do moduu Assembly. w taki sam sposb wykonaj model wikszego koa pasowego. Zauwa, ze nie musisz ju podawa wartoci rozcignicia moesz skorzysta z punktw kluczowych (rodkw okrgu) pierwszego koa. ostatni czci jest pas. Utwrz go za pomoc polece Wycignicie i Brya cienkocienna (sposb ten opisany zosta w rozdziale 3, patrz rysunek 3.93). Przy tworzeniu profilu wska po kolei wszystkie elementy ukadu (okrgi i proste), a nastpnie usu niepotrzebne fragmenty okrgw. Symbole pocze powinny pojawi si na wszystkich elementach profilu. Kierunek wycignicia: symetrycznie, warto: 15 mm. Przy tworzeniu bryy cienkociennej nie zapomnij o zmianie opcji na Przesunicie na zewntrz. Grubo cianki: 2 mm. powr do moduu Assembly. Twj zesp powinien wyglda jak na rysunku 4.39. Zwr uwag na okno PathFinder-a: przy ikonach oznaczajcych poszczeglne czci widoczne s

symbole w ksztacie poczonych ogniwek acucha. Oznaczaj one poczenie tych czci z ukadem. Rysunek 4.39. Model przekadni. W oknie PathFinder-a widoczne s symbole oznaczajce poczenie poszczeglnych czci z ukadem

kliknij znak + przy symbolu ukadu w oknie PathFinder-a, a nastpnie kolejny przy symbolu paszczyzny Y-Z, tak, aby drzewo ukadu wygldao jak na rysunku 4.40. Wska szkic, kliknij prawym przyciskiem myszy i z menu podrcznego wybierz polecenie Edytuj ukad (Edit Layout). Rysunek 4.40. Aby wprowadzi zmiany w ukadzie naley z menu podrcznego szkicu wybra polecenie Edytuj ukad

zmie wymiar decydujcy o rozstawie k pasowych ze 100 na 150 mm. Kliknij przycisk Zakocz. po powrocie do gwnego okna powinna nastpi automatyczna aktualizacja zespou: wiksze koo pasowe powinno zosta przesunite w nowe pooenie, a pas wyduony. Jeeli tak si nie stanie oznacza to, e wyczona zostaa opcja automatycznej aktualizacji. Naley wtedy wywoa z menu gwnego menu polecenie [Narzdzia] [Aktualizuj] [Wszystkie cza] (Tools Update All Links) lub klikn w gwnym pasku narzdzi ikon Aktualizuj wszystko (Update All rysunek 4.41). Rysunek 4.41. Ikona polecenia Aktualizuj wszystko

Automatyczn aktualizacj mona wcza i wycza za pomoc polecenia [Narzdzia] [Aktualizuj] [Aktualizuj automatycznie] (Tools Update Automatic Update). wprowadzanie zmian w ukadzie moe odbywa si rwnie przy wykorzystaniu tabeli zmiennych. Przykady zastosowania tego narzdzia byy ju opisane w rozdziale 2 i 3. W module Assembly tabela zmiennych dziaa tak samo, jak w pozostaych, opisanych do tej pory: Draft i Part. Wykorzystanie jej ma jeszcze jedn zalet: mona wprowadzi zalenoci pomidzy poszczeglnymi wymiarami. Wywoaj tabel i wprowad nazwy zmiennych, dane i zalenoci jak na rysunku 4.42, a nastpnie kliknij ikon Aktualizuj wszystko (w przypadku wprowadzania zmian przez tabel zmiennych musisz to zrobi niezalenie od tego, czy wczona jest opcja automatycznej aktualizacji). Rysunek 4.42. Tabela zmiennych umoliwia zmian wymiarw wprowadzonych na szkicach ukadu

zamknij plik zespou. Nie musisz go zapisywa nie bdzie potrzebny przy kolejnych wiczeniach.

Narzdzie, ktre poznae, umoliwia tworzenie zespow w sposb zgodny z porzdkiem najczciej stosowanym w projektowaniu metodami tradycyjnymi. W praktyce zazwyczaj najpierw powstaje koncepcja zespou, a dopiero pniej opracowywane s poszczeglne detale. Dziki wykorzystaniu ukadu moliwe jest stworzenie szkicu obrazujcego gabaryty zespou, rozmieszczenie poszczeglnych czci, ich wymiary itp., a nastpnie przejcie do etapu modelowania, niekoniecznie przez jedn osob. Dziki moliwoci pracy w sieci i wbudowanym narzdziom do zarzdzania dokumentacj Solid Edge nadaje si do pracy grupowej. Nad jednym zadaniem moe zatem pracowa cay zesp projektantw.48 W opisywanym przykadzie szkic rysowany by na jednej z gwnych paszczyzn odniesienia. Mona jednak tworzy wasne paszczyzny i na nich umieszcza szkice. Do tworzenia paszczyzn suy grupa ikon umieszczona w dolnej czci bocznego paska polece; obowizuj przy tym te same zasady, co w module Part. Zastosowanie ukadu nie jest jedynym sposobem wzajemnego powizania czci w zespole. Mona skorzysta tu rwnie z polecenia Kopia midzy czciami (Inter-Part Copy). Umoliwia ono powizanie nie tylko konturw, ale rwnie powierzchni wsppracujcych czci. Dziki temu po dowolnej zmianie ksztatu czci wzorcowej nastpuje dopasowanie czci pochodnej. Polecenie to nie bdzie jednak omawiane w niniejszej ksice.

48

Najwaniejsze narzdzia suce do zarzdzania dokumentacj opisane s w rozdziale 6 Polecenia pomocnicze.

Podzespoy
Tworzone do tej pory zespoy miay struktur jednopoziomow wszystkie czci znajdoway si na tym samym poziomie, brak byo podzespow. Oczywicie, podobnie jak w przypadku projektowania innymi metodami, w Solid Edge moliwe jest tworzenie zespow o strukturze wielopoziomowej. Przykadem moe by zesp, ktrego PathFinder przedstawiony jest na rysunku 4.43. Jest to modyfikacja pojemnika, ktry stworzye w jednym z poprzednich wicze. Rnica polega na tym, e teraz pokrywa wraz ze rubami tworzy osobny podzesp, ktry wstawiony jest do zespou gwnego. Rysunek 4.43. PathFinder zespou pojemnika z podzespoem zawierajcym pokryw ze rubami

Tworzenie podzespow nie rni si niczym od tworzenia zespow. O tym, czy dany dokument oparty na szablonie ASM jest zespoem, czy podzespoem, decyduje jego miejsce w strukturze projektu. Tak wic w naszym przykadzie plik Zesp pokrywy.asm zosta stworzony w oparciu o szablon ASM, a nastpnie zostaa wstawiona do niego pokrywa i ruby. Po stworzeniu kolejnego nowego dokumentu zosta do niego wstawiony pojemnik, a nastpnie zesp pokrywy. Wstawianie podzespow przebiega bardzo podobnie jak wstawianie pojedynczych czci. Rnica polega na wikszej liczbie krokw naley wskaza cz we wstawianym podzespole, a dopiero pniej jej element, dla ktrego definiowana bdzie relacja. Oczywicie, mona te wykorzystywa opcj Zredukowane kroki wtedy krok wskazywania czci jest pomijany. Uwaga: w niektrych sytuacjach moe si zdarzy, e po wczeniu opcji Zredukowane kroki nie mona wskaza elementu (np. lica) czci we wstawianym podzespole. Naley wtedy opcj t wyczy. Podobnie jak ma to miejsce w przypadku pojedynczych czci, mona zapamitywa relacje okrelajce pooenie podzespou. Naley w tym celu wskaza podzesp w oknie PathFinder-a, a nastpnie wywoa polecenie Przechwy.

Po zapoznaniu si z dotychczas opisanymi poleceniami potrafisz ju konstruowa zespoy. Solid Edge umoliwia jednak znacznie wicej: tworzenie widokw rozstrzelonych i czciowych, symulacj ruchu, wykrywanie kolizji, definiowanie rnych konfiguracji wywietlania, generowanie raportw (np. list czci) itp. Dostpne s take narzdzia uatwiajce i przyspieszajce prac w zespole, jak np. polecenie do wyszukiwania czci o okrelonych waciwociach. Aby si z nimi zapozna bdziesz potrzebowa nieco wikszego i bardziej zoonego zespou ni te, z ktrymi miae do czynienia dotychczas. Dlatego te a take po to, aby utrwali dotychczas nabyte wiadomoci stworzysz teraz zesp silnika spalinowego, do ktrego czci wykonae w ramach wicze do poprzedniego rozdziau.

wiczenie model zespou silnika

Model zespou silnika bdzie skada si z wszystkich czci, ktre wykonae w ramach wicze; ponadto stworzysz jeszcze jedn w kontekcie zespou. Gowica wraz ze wiec arow i rubami mocujcymi bdzie stanowi osobny podzesp.

Podzesp gowicy
Przed przystpieniem do tworzenia gwnego zespou wykonasz podzesp gowicy. utwrz nowy dokument zespou i wstaw do niego pierwsz cz: gowic. wstaw drug cz: wiec arow. Najwygodniej bdzie Ci skorzysta z relacji Wstawienie. wstaw kolejn cz (rub, najlepiej za pomoc relacji Wstawienie) i powiel j za pomoc polecenia Wzr czci. Twj zesp powinien wyglda jak na rysunku 4.44. Rysunek 4.44. Podzesp gowicy

rozwi menu Narzdzia i sprawd, czy wczona jest opcja Wszystkie czci w tym samym kolorze (All Parts Same Color). Prawdopodobnie bdzie wczona, poniewa jest to ustawienie domylne. Wycz j umoliwi Ci to nadanie indywidualnych kolorw poszczeglnym czciom. zaznacz dowoln cz. W pasku wstgowym uaktywni si lista Styl lic (Faces Style). Rozwi j i wybierz dowolny materia (niestety, nazwy materiaw nie s przetumaczone na jzyk

polski). Poeksperymentuj z rnymi kolorami, tak, aby w Twoim zespole poszczeglne czci byy dobrze widoczne i kontrastoway ze sob. Tworzc zespoy dobrze jest przypisywa poszczeglnym czciom rne kolory zwiksza to czytelno modelu. Porada praktyczna: nie staraj si stosowa kolorw zblionych do rzeczywistych. Ograniczysz sobie pole manewru do kilkunastu odcieni szaroci. Staraj si wykorzystywa ca dostpna list nic nie szkodzi, e czci w rzeczywistoci wykonane z stali bd w Twoim zespole czerwone czy zielone. wywoaj menu podrczne okna (robi si to tak samo, jak w module Part naciskajc prawy przycisk myszy gdy kursor znajduje si w obszarze okna i nie jest wskazana adna cz) i wybierz z niego polecenie Ukryj wszystkie paszczyzny odniesienia (Hide All Reference Planes). Dopasuj widok na przykad korzystajc ze skrtu Ctrl I. w oknie waciwoci pliku podaj nazw podzespou i numer dokumentacji. Zapisz plik pod nazw Gowica, najlepiej w tym samym katalogu, w ktrym zapisane s pliki poszczeglnych czci.

Silnik wstawianie czci

Utwrz nowy dokument zespou i wstaw do niego pierwsz cz: korpus. Przed rozpoczciem wstawiania kolejnych elementw usuniesz fragment korpusu, aby widzie czci wstawiane do jego wntrza. Nie bdzie to jednak w rzeczywistoci usunicie materiau, a tylko wizualizacja. W pliku, w ktrym zapisany jest model korpusu nie zostan wprowadzone adne zmiany. Dziki temu model czci bdzie wyglda tak, jak powinien, a pracujc w zespole bdziesz dokadnie widzia wntrze silnika. wybierz z menu gwnego polecenie [Widok] [Widok wycicia] (View Cutaway View). Uwaga: nie korzystaj z dostpnego w bocznym pasku polecenia Wycicie przez kilka czci. Po wywoaniu polecenia pojawi si okno Widok wycicia kliknij w nim przycisk Nowy (New), aby przystpi do definiowania nowego widoku. zdefiniuj widok wycicia tak samo, jak gdyby tworzy wycicie w module Part. Jako paszczyzn profilu wska paszczyzn X-Z, profil przedstawiony jest na rysunku 4.45. Strona rozcignicia: jak na rysunku, warto: Przez wszystkie, symetrycznie w obie strony od paszczyzny profilu. Rysunek 4.45. Paszczyzna przekroju widoku wycicia

w module Part po okrelenie wartoci rozcignicia byo ostatnim krokiem definiowania operacji wycicia. W przypadku polecenia Widok wycicia konieczny jest jeszcze jeden krok: okrelenie, ktre czci maj zosta przecite (patrz rysunek 4.46). Do wyboru s trzy moliwoci, wymienione w licie rozwijanej w pasku wstgowym. Wybierz opcj Wytnij tylko wybrane czci (Cut only selected parts) i wska korpus. Gdyby pozostawi opcje domyln (Wytnij wszystkie czci Cut all parts) wszystkie kolejne wstawiane do zespou czci byyby rwnie wycinane. Kliknij przycisk Podgld, a nastpnie Zakocz. Ponownie pojawi si okno Widok wycicia. Kliknij w nim przycisk Zamknij. Rysunek 4.46. Pasek wstgowy polecenia Widok wycicia Polecenie Widok wycicia jest czsto stosowane, aby pokaza wntrze projektowanych urzdze. Zdefiniowany w ten sposb w module Assembly widok moe zosta pniej umieszczony na rysunku. Wrcimy do tego zagadnienia w rozdziale 5.

drug wstawian czci bdzie wa. Przecignij go z biblioteki czci i zdefiniuj pierwsz relacj: wyrwnanie osi wau i wycicia w korpusie. Wa pojawi si w zespole, ale w niewaciwym pooeniu (rysunek 4.47 a). Dzieje si tak dlatego, e w tej wanie pozycji by on tworzony w module Part. Jak widzisz, ju na etapie modelowania pojedynczych czci dobrze jest przewidywa, jak bd one usytuowane w zespole uatwia to pniejsze wstawianie. Rysunek 4.47. Nieprawidowe (a) i prawidowe (b) umieszczenie wau w korpusie silnika

przerwij wstawianie wau, aby zmieni jego pooenie. Wykorzystasz w tym celu polecenie Przenie cz, przedtem jednak musisz usun relacj wsposiowoci wau i wycicia w korpusie. Uniemoliwia ona obrt wau wok osi Z. Wska relacj w oknie PathFinder-a i usu j. kliknij ikon polecenia Przenie cz, w pasku wstgowym zmie opcj na Obr i obr wa wok osi Z o okoo 180, tak aby znalaz si w pooeniu zblionym do przedstawionego na rysunku 4.47 b. Nie musisz ustawia wau dokadnie, jeeli jednak chcesz to zrobi, po wskazaniu osi obrotu wpisz warto kta w polu edycji w pasku wstgowym i nacinij Enter. zdefiniuj ponownie relacj wsposiowoci wau i wycicia w korpusie. Twj model powinien wyglda jak na rysunku 4.47 b. innych relacji nie musisz definiowa: usytuowanie wau w korpusie okrelisz pniej, wstawiajc tok i korbowd. Moliwo obrotu wok osi Y bdzie za potrzebna, aby przeprowadzi symulacj ruchu projektowanego silnika. Przerwij definiowanie pooenia wau, na przykad klikajc ikon narzdzia zaznaczania.

zapisz utworzony zesp pod nazw Silnik.asm. kolejn wstawian czci bdzie korbowd. Zdefiniuj dla niego relacje: wsposiowoci otworu w korbowodzie i czopu na wale oraz przylegania bocznego lica korbowodu i koca wau, z odstpem 0.5 mm. nastpn czynnoci bdzie wstawienie toka. Zdefiniuj dla niego nastpujce relacje: wsposiowo toka i cylindra, wsposiowo otworw na sworze w toku i korbowodzie, przyleganie lic korbowodu i wycicia w toku z odstpem 2.5 mm = (14 9) : 2 (poowa rnicy szerokoci wycicia w toku i gruboci korbowodu). Uwaga: przestrzegaj podanej kolejnoci definiowania relacji. Teoretycznie nie powinno mie to znaczenia, ale w praktyce zdarza si, e ma. Schemat relacji wicych tok z korbowodem i waem przedstawiony jest na rysunku 4.48 (dla zwikszenia przejrzystoci pominito korpus i usunito cz toka). Rysunek 4.48. Schemat relacji okrelajcych pooenie korbowodu i toka w zespole

wstawienie podzespou (gowicy) odbywa si tak samo, jak pojedynczych czci. Pamitaj jedynie o tym, e jeeli korzystae z opcji Zredukowane kroki moe si okaza, e naley j teraz wyczy. Na pewno bdziesz musia zdefiniowa relacj przylegania paszczyzn oraz dwie relacje wsposiowoci (np. gowicy i cylindra oraz dwch dowolnych otworw pod ruby mocujce).

Po wstawieniu do zespou gowica nie bdzie wycita, a ruby mocujce bd wisiay w powietrzu. Czci tych nie byo w zespole w momencie definiowania widoku wycicia, wic nie mona byo ich wskaza jako tych, ktrych fragmenty maj by usunite. Moesz zrobi to teraz, przeprowadzajc edycj widoku. wywoaj polecenie [Widok] [Widok wycicia]. Pojawi si znane Ci ju okno. Wska w nim Wycicie 1, co spowoduje uaktywnienie si wszystkich przyciskw w prawej czci okna. Kliknij przycisk Edycja (Edit), a nastpnie, po zamkniciu okna ikon Krok: wybr czci w pasku SmartStep (rysunek 4.46). Umoliwi to zmian zestawu czci, przez ktre ma zosta poprowadzone wycicie. Wska gowic i trzy ruby mocujce, a nastpnie kliknij przycisk Podgld i Zakocz. Twj model powinien wyglda jak na rysunku 4.49.

Rysunek 4.49. Model zespou silnika po wstawieniu gowicy i edycji widoku wycicia.

Silnik modelowanie w kontekcie zespou. Ukrywanie czci

Wstawie ju do zespou wszystkie stworzone wczeniej czci. Teraz zaprojektujesz jeszcze jedn, modelujc w kontekcie zespou. Przedtem jednak ukryjesz wszystkie te elementy, ktre nie bd potrzebne. Solid Edge pozwala na tworzenie nieraz bardzo zoonych zespow. Niektrzy uytkownicy, rwnie w Polsce, modeluj zespoy skadajce si z kilku tysicy czci. Jest rzecz oczywist, e tak due projekty realizowane s etapami nigdy, nawet jeeli modeluje si w kontekcie zespou, nie jest potrzebne jednoczesne pokazywanie wszystkich elementw. Wrcz przeciwnie naley stara si, aby w danej chwili widocznych czci byo jak najmniej, z uwagi na atwiejsz orientacj w zespole i przyspieszenie pracy komputera. Dlatego te w module Assembly dostpne s polecenia umoliwiajce ukrywanie i ponowne pokazywanie wybranych czci lub podzespow. Po klikniciu prawym przyciskiem myszy gdy kursor znajduje si nad dowolna czci (lub nad jej nazw w oknie PathFinder-a) pojawia si menu podrczne czci. W jego grnej czci znajduj si polecenia: Poka (Show), Ukryj (Hide) i Poka tylko (Show only). Dwa pierwsze nie wymagaj komentarza, trzecie powoduje ukrycie wszystkich czci z wyjtkiem zaznaczonej. wska korpus, nacinij prawy przycisk myszy i wywoaj polecenie Poka tylko. Korpus bdzie jedyn czci, do ktrej bdziesz si odnosi przy modelowaniu nowego elementu, moesz wic ukry wszystkie pozostae. powtrnie wywoaj menu podrczne i wybierz z niego polecenie Uaktywnij (pojcie czci aktywnych i nieaktywnych zostanie wyjanione w dalszej czci rozdziau). wywoaj polecenie Widok wycicia i usu zaznaczenie w polu wyboru przy nazwie Wycicie 1, a nastpnie kliknij przycisk Zastosuj (Apply) i Zamknij. Jak widzisz, widok wycicia mona wyczy. Ponowne wczenie nastpuje przez zaznaczenie pola wyboru w oknie widoku. Mona porwna to z blokowaniem i odblokowywaniem operacji w module Part.

w oknie biblioteki czci kliknij ikon Utwrz bezporednio. Nazwa nowego pliku: Pokrywa, pooenie (katalog): takie samo, jak pozostaych plikw zespou. pierwsz operacj po przejciu do moduu Part bdzie wycignicie profilu wzdu prostej. Polecenie jest aktywne, moesz wic od razu przystpi do wskazania paszczyzny profilu. Niech bdzie ni paszczyzna rwnolega do jednej z gwnych, przechodzca przez punkt kluczowy rodek cylindra (patrz rysunek 4.50). Rysunek 4.50. Modelowanie pokrywy okrelenie paszczyzny profilu pierwszej operacji

po przejciu do paszczyzny profilu prawdopodobnie bdziesz mia problemy z rozrnieniem poszczeglnych krawdzi i lic na modelu korpusu. Jest to ju do zoony model i na jego rzucie krawdzie zlewaj si ze sob. Najlepiej bdzie wic wykorzysta moliwo definiowania profilu w oknie przestrzennym. Przejd do niego najlepiej za pomoc menu Okno, moesz te skorzysta ze skrtu Ctrl Tab. zarys bryy podstawowej najatwiej bdzie Ci uzyska przy wykorzystaniu polecenia Umie. Kliknij jego ikon, a nastpnie sprawd, czy wczone s opcje Umie wewntrzne ptle lica (Include internal face loops) i Umie z czci zespou (Include from Assembly Parts). W licie rozwijanej wyboru opcji wskazywania wybierz Pojedyncze lico (Single Face) i wska lico korpusu, jak na rysunku 4.51. Jak widzisz, jednym klikniciem wskazae zarys lica wraz z otworami. Umieszczenie otworw byo moliwe dziki zaznaczeniu pola wyboru Umie wewntrzne ptle lica w oknie opcji polecenia Umie.

Rysunek 4.51. Profil bryy podstawowej pokrywy definiuje si za pomoc polecenia Umie, wskazujc lico korpusu

zaakceptuj wskazany zarys profilu, a nastpnie kliknij przycisk Zakocz. Kierunek i warto rozcignicia profilu: od korpusu, 5 mm. korpus, ktry wykorzystae do zdefiniowania zarysu pokrywy, nie bdzie Ci ju potrzebny. Wybierz wic z gwnego menu polecenie [Widok] [Ukryj poprzedni poziom]. przejd do edycji profilu wykonanej przed chwil bryy. Zwymiaruj jeden z otworw przekonasz si, e jego rednica jest rwna 4.2 mm. Wymiar ten odpowiada rednicy otworw w korpusie, ta za z kolei wynika z danych zawartych w pliku Holes.txt (dla otworu gwintowanego M5). Zmie rednic otworw na 5.5 mm najlepiej przez zwymiarowanie jednego z nich i nadanie relacji rwnoci z pozostaymi. kolejn operacj bdzie rwnie wycignicie. Jako paszczyzn profilu wska lico stworzonej w poprzedniej operacji bryy (rysunek 4.52), a jako profil jej wewntrzn krawd, najlepiej za pomoc polecenia Umie. Kierunek rozcignicia: jak na rysunku 4.52, warto: 25 mm. Rysunek 4.52. Modelowanie pokrywy definiowanie wycignicia

nastpn czynnoci bdzie wykonanie wycicia. Paszczyzna profilu: jak w poprzedniej operacji, profil: okrg o rednicy mniejszej o 8 mm od okrgu bdcego profilem wycignicia wykonanego w ostatnim kroku, kierunek: jak w poprzedniej operacji, warto: 21 mm. w kolejnych dwch operacjach dodaj wycignicie i wycicie okrelone przez profile przedstawione na rysunku 4.53. Wybranie, ktre w ten sposb utworzysz, ma na celu uniknicie kolizji z tokiem w jego dolnym pooeniu. Uwaga: dla uproszczenia przedstawiono oba profile na jednym rysunku, w rzeczywistoci naley oczywicie wykona dwie operacje. Rysunek 4.53. Wykonanie wybrania dla uniknicia kolizji z tokiem

ostatni operacj bdzie dodanie zaokrglenia krawdzi; R = 1.5 mm. Na rysunku 4.54 przedstawiono gotowy model pokrywy w dwch widokach. Rysunek 4.54. Ukoczony model pokrywy

podaj odpowiednie waciwoci pliku (Tytu, Numer dokumentu) i zmierz mas modelu. powr do zespou za pomoc polecenia [Plik] [Zamknij i powr] lub naciskajc klawisz Esc. Zapisz zesp. Uwaga: w przypadku modelowania w kontekcie zespou nie musisz osobno zapisywa pliku czci. Zapisanie zespou powoduje automatycznie zapisanie rwnie pliku PAR. Z kolei niezapisanie pliku ASM powoduje utrat danych z pliku PAR, chyba, e zosta on zapisany niezalenie. Jednak nawet wtedy stracona zostanie informacja o umieszczeniu nowej czci w zespole nie pojawi si ona w drzewie struktury w oknie PathFinder-a. Naley wic przyj zasad, e po zakoczeniu pracy w kontekcie zespou zapisuje si plik ASM.

Pokrywa bya ostatni czci zespou silnika. Jak byo to ju wspomniane na pocztku rozdziau, model zespou, ktry wykonae, jest znacznie uproszczony. Wystarczy jednak, aby przewiczy na nim moliwoci pracy w zespole dostpne w Solid Edge. Bdzie to treci kolejnego podrozdziau.

Polecenia pomocnicze
Stworzenie modelu (czy w tradycyjnym projektowaniu rysunku) zespou to jeszcze nie koniec pracy nad projektem. Teraz naley przeanalizowa rne warianty wykonania, sprawdzi, czy nie wystpuj kolizje, zmierzy mas i niejednokrotnie wyznaczy wsprzdne rodka cikoci zespou. Czsto przydatne jest stworzenie widokw rozstrzelonych (np. do instrukcji montau), zwykle te zadaniem projektanta jest opracowanie listy czci. Wszystkie te zadania mog by realizowane automatycznie za pomoc narzdzi dostpnych w Solid Edge. Zostan one omwione w niniejszym podrozdziale. Zapoznasz si w nim rwnie z innymi poleceniami pomocniczymi, uatwiajcymi lub przyspieszajcymi prac.

EdgeBar
Z narzdziem tym miae ju do czynienia zarwno w poprzednich moduach, jak i w czasie przerabiania wicze w niniejszym rozdziale. Nie ma wic potrzeby opisywania go. Dodajmy jedynie kilka uwag dotyczcych narzdzi dostpnych w dwch pierwszych kartach okna: PathFinder-a i biblioteki czci. Trzecim sensorami nie bdziemy si zajmowa.

PathFinder
Zasady korzystania z PathFinder-a s w module Assembly takie same, jak w module Part. Tak samo jak grupy operacji moesz zaznacza grupy czci przy wykorzystaniu klawiszy Ctrl i Shift. Po skierowaniu kursora nad dan cz moesz rozwin jej menu podrczne, zawierajce nastpujce polecenia: 1. 2. 3. Przechwy (Capture Fit) dostpne rwnie z bocznego paska (rysunek 4.17) polecenie suce do zapamitywania relacji definiujcych pooenie czci w zespole. Poka (Show), Ukryj (Hide), Poka tylko (Show only) polecenia suce do wczania i wyczania wywietlania czci. Poka paszczyzny odniesienia (Show Reference Planes), Ukryj paszczyzny odniesienia (Hide Reference Planes) wczanie i wyczanie paszczyzn odniesienia danej czci. Wczenie paszczyzn jest konieczne, gdy chcesz wykorzysta ktr z nich do zdefiniowania relacji. Edytuj (Edit), Otwrz w module Part (Open in Solid Edge Part) otwieranie pliku czci. Pierwsze polecenie umoliwia edycj w kontekcie zespou, drugie jest rwnowane z otworzeniem pliku czci bezporednio z moduu Part. Uaktywnij (Activate), Dezaktywuj (Inactivate) znaczenie tych polece wyjanione jest w punkcie Praca z duymi zespoami. Waciwoci (Properties) wybranie tego polecenia (dostpnego rwnie z paska SmartStep edycji relacji) powoduje otwarcie okna waciwoci, za pomoc ktrego moesz ustawi szereg parametrw i opcji dotyczcych danej czci. Wikszo z nich nie wymaga komentarza; warto zwrci uwag na opcj Ilo definiowana przez uytkownika (Quantity user defined). Przy tworzeniu listy czci program oblicza automatycznie liczb poszczeglnych elementw w zespole. Wspomniana opcja umoliwia zdefiniowanie innej liczby, ni wynikajca z liczby wystpie. Przydatne jest to na przykad przy drobnych

4.

5. 6.

czciach, dla ktrych nie ma sensu umieszczanie w zespole tyle razy, ile w nim w rzeczywistoci wystpuj. Moe si zdarzy, e nie chcesz, aby cz wstawiona do zespou moga by wskazywana w oknie zespou. Przykadowo w przypadku silnika czci tak moe by korpus: jako najwikszy element zespou jest najatwiejszy do wskazania, co utrudnia wskazywanie innych czci. W takiej sytuacji w oknie waciwoci moesz za pomoc przycisku opcji umieszczonego w lewej czci okna (ramka Wybieralne, Selectable) spowodowa, e cz nie bdzie moga by wskazywana w oknie zespou. Moliwe bdzie natomiast jej wskazywanie z okna PathFinder-a. Niezrozumiae moe by znaczenie pola Poczone z: (Linked to:). Wykorzystywane jest ono w przypadku korzystania z polecenia Kopia midzy czciami, ktre nie jest omawiane w niniejszej ksice. Uwaga: aby edytowa waciwoci czci w podzespole, naley najpierw otworzy ten podzesp do edycji. Menu podrczne podzespow rni si nieznacznie od menu czci. Zawiera midzy innymi dodatkowe polecenia suce do rozwijania i zwijania drzewa podzespou. Warto wiedzie, e PathFinder zarwno dla czci, jak i zespou, moe by wywoywany rwnie bezporednio z menu podrcznego pliku, po wskazaniu go w Eksploratorze Windows. O ile w przypadku czci zobaczymy w takim przypadku jedynie jej podgld, o tyle dla pliku ASM oprcz podgldu widoczna jest take struktura zespou.

Biblioteka czci
Z biblioteki czci korzystae ju w czasie wicze. Teraz omwimy jedynie menu podrczne. Mog by one rozwijane zarwno dla czci (podzespou) w oknie biblioteki, jak i dla samego okna. W menu podrcznym czci (podzespou) dostpne s nastpujce polecenia: 1. 2. Waciwoci pliku (File Properties) otwieranie okna waciwoci, podobnego do otwieranego poleceniem [Plik] [Waciwoci] z poziomu moduu Part lub Assembly. Dodaj do czci wsplnych (Add To Common Parts) dodanie wskazanej czci do grupy elementw stosowanych czsto w rnych zespoach. Czci wsplne (Common Parts) s jedn z pozycji listy rozwijanej w grnej czci okna biblioteki, umoliwiajcej szybki wybr ostatnio wybranych katalogw. Po wybraniu tej pozycji w menu czci aktywne staje si polecenie Usu z czci wsplnych (Remove From Common Parts). Kopiuj, Usu polecenia suce do kopiowania czci do schowka i usuwania pliku. Uwaga: po wybraniu polecenia Usu plik jest usuwany z dysku, tak jak po usuniciu go z poziomu systemu operacyjnego.

3.

Menu podrczne okna biblioteki przedstawione jest na rysunku 4.55 a. Zawiera ono nastpujce polecenia i opcje:

Rysunek 4.55. Okno biblioteki i jego menu podrczne

1.

Podgld (Preview) wywoanie tego polecenia powoduje otwarcie okna opcji podgldu, pozwalajcego na okrelenie, czy w dolnej czci okna biblioteki ma by widoczny podgld wskazanej czci, oraz jaka ma by jego forma (mapa bitowa czy podgld interaktywny). Due ikony (Large Icons), Mae ikony (Small Icons), Lista (List), Szczegy (Details) ukad oznacze poszczeglnych czci w oknie biblioteki; znaczenie poszczeglnych opcji jest takie samo, jak w przypadku standardowych okien Windows. Na rysunku 4.55 b przedstawione jest przykadowe okno biblioteki, po wybraniu opcji Lista. Zachowaj relacje (Maintain Relationships) gdy opcja ta jest wczona, relacje zastosowane do umieszczenia czci w zespole s po zakoczeniu wstawiania zapamitywane. Po wyczeniu opcji relacje su wycznie do okrelenia pooenia czci w momencie jej wstawiania, pniej s pomijane, a czci nadawana jest relacja utwierdzenia. Uyj konfiguracji (Use Configurations) opcja majca zastosowanie przy wstawianiu podzespow. Gdy jest wczona, mona wstawia podzespoy w wybranej konfiguracji wywietlania (znaczenie tego pojcia wyjanione jest w nastpnym punkcie). Poka paszczyzny odniesienia czci (Show Part Reference Planes) wczenie tej opcji powoduje wywietlanie paszczyzn odniesienia wszystkich wstawianych czci, co umoliwia ich wykorzystanie przy nadawaniu relacji. Wczanie i wyczanie wywietlania paszczyzn odniesienia moe odbywa si rwnie za pomoc ikon z paska wstgowego, pojawiajcego si w momencie wstawiania czci (rysunek 4.16).

2.

3.

4.

5.

6.

Wklej (Paste) wklejanie do danego katalogu czci lub podzespou ze schowka (skopiowanej do niego poleceniem Kopiuj z menu podrcznego czci w oknie biblioteki). Operacja taka jest rwnoznaczna ze skopiowaniem czci z poziomu Windows. Pliki typu (Files Of Type) wybranie tego polecenia powoduje rozwinicie podmenu (rysunek 4.55 a), umoliwiajcego wybr typu plikw, jakie maj by widoczne w oknie biblioteki. Selekcja taka moe by przydatna, gdy w danym katalogu znajduje si duo plikw.

7.

Przy duej liczbie czci w katalogu wyszukiwanie moe by atwiejsze, gdy ich symbole wywietlane s w formie listy zamiast duych ikon. Ponadto przydatne moe okaza si standardowe narzdzie Windows po naciniciu klawisza np. r podwietlana jest pierwsza cz, ktrej nazwa zaczyna si na t liter. Po szybkim naciniciu jeden po drugim np. klawiszy ry podwietlona zostanie cz, ktrej nazwa zaczyna si od tych liter (np. rynienka) itd.

Praca z duymi zespoami

Model zespou silnika, ktry wykonae, skada si z kilku czci. W praktyce zespoy projektowane w Solid Edge licz niejednokrotnie kilka lub nawet kilkanacie tysicy czci. Aby przyspieszy prac z tak zoonymi modelami program wyposaony zosta w szereg narzdzi, ktre zostan omwione w niniejszym punkcie.

Konfiguracje wywietlania
Jak ju wiesz, poszczeglne czci lub cae ich grupy mog by ukrywane i pokazywane. Su do tego celu polecenia dostpne z menu podrcznego czci (podzespow) lub za porednictwem ikon z bocznego paska polece (rysunek 4.56). Rysunek 4.56. Ikony polece pokazywania i ukrywania czci

Poniewa jednak sama czynno ukrywania i pokazywania czci moe w przypadku duej ich liczby okaza si zbyt czasochonna, istnieje moliwo zapisu tzw. konfiguracji wywietlania. W danej konfiguracji okrelone czci s ukryte, inne za pokazane. Sposb tworzenia konfiguracji wywietlania moesz przewiczy na przykadzie zespou silnika. otwrz plik zespou silnika. Sprawd, czy widoczne s wszystkie czci. Z gwnego menu wywoaj polecenie [Narzdzia] [Konfiguracja] [Konfiguracje wywietlania] (Tools Configuration Display Configurations). Pojawi si okno konfiguracji. w polu Nazwa konfiguracji (Configuration name) wpisz nazw, na przykad Wszystkie czci, kliknij przycisk Zapisz (Save), a nastpnie Zamknij (Close). wska korpus, a nastpnie wywoaj polecenie Poka tylko (z menu podrcznego lub bocznego paska rysunek 4.56). W opisany powyej sposb utwrz konfiguracj o nazwie Tylko korpus. utwrz trzeci konfiguracj, o nazwie Wa, korbowd, tok zawierajc te trzy czci.

Aby przywoa raz zapisane konfiguracje nie musisz korzysta z ich okna. Nazwy konfiguracji s automatycznie dodawane do listy w pasku wstgowym (rysunek 4.57). Wybr nazwy z listy powoduje wczenie konfiguracji. Rysunek 4.57. Lista konfiguracji wywietlania

Wyboru konfiguracji wywietlania mona dokona ju przy otwieraniu zespou. Po wskazaniu pliku ASM w oknie Otwrz plik w dolnej czci okna pojawia si lista rozwijana Konfiguracja, umoliwiajca wybr konfiguracji, w jakiej ma zosta wywietlony zesp bezporednio po otwarciu.

Informacje dotyczce konfiguracji wywietlania zapisywane s w pliku z rozszerzeniem CFG. Domylnie nazwa tego pliku i jego lokalizacja s takie same, jak dla pliku zespou (ASM). W dolnej czci okna konfiguracji znajduje si pole Plik konfiguracji (Configuration file), umoliwiajce zmian jego nazwy i pooenia. Z tematem ukrywania i pokazywania czci wie si jeszcze jedno polecenie, suce do zamykania czci ukrytych. Wywouje si je z menu gwnego: [Narzdzia] [Konfiguracja] [Zamknij czci ukryte] (Unload Hidden Parts). Powoduje ono usunicie czci ukrytych z pamici komputera, a co za tym idzie dodatkowe zwikszenie wydajnoci.

Czci aktywne i nieaktywne

Inn metod zwikszenia efektywnoci pracy w module Assembly jest dezaktywacja czci. Czci nieaktywne s widoczne, ale zajmuj mniej pamici. Jednak co za co: podlegaj one te pewnym ograniczeniom. Midzy innymi do czci nieaktywnych nie mona si odwoywa za pomoc polecenia Umie modelujc w kontekcie zespou, nie mona wskazywa ich elementw (np. punktw kluczowych) przy pomiarze odlegoci, nie jest te moliwe wskazywanie np. lic czci nieaktywnych przy wstawianiu nowych, gdy wczona jest opcja Zredukowane kroki. Polecenia suce do aktywacji i dezaktywowania czci dostpne s z ich menu podrcznego lub z bocznego paska polece (rysunek 4.58). Rysunek 4.58. Ikony polece aktywowania i dezaktywacji czci Podobnie jak ma to miejsce w przypadku konfiguracji wywietlania, ju otwierajc plik zespou mona decydowa o aktywacji bd dezaktywowaniu czci. W dolnej czci okna Otwrz plik, obok listy Konfiguracja, znajduje si pole wyboru Zastosuj zastpienie aktywacji (Apply activation override). Jeeli nie jest ono zaznaczone, po otwarciu pliku zespou wszystkie czci s w takim stanie (aktywna / nieaktywna), w jakim byy przed ostatnim zapisem pliku. Po zaznaczeniu pola (jest to ustawienie domylne) uaktywniaj si dwa przyciski opcji, pozwalajce na okrelenie, czy wszystkie czci zespou maj by po jego otwarciu aktywne, czy nieaktywne. Dezaktywacja czci znacznie przyspiesza prac, zwaszcza w przypadku zespow skadajcych si z kilkuset i wicej czci. Mona przyj jako zasad, e powinno si pracowa na czciach nieaktywnych, aktywujc je tylko wtedy, gdy jest to z jakich wzgldw wymagane.

Szybkie lokalizowanie
Prostym narzdziem pozwalajcym na przyspieszenie pracy jest wczenie trybu szybkiej lokalizacji czci. Po wczeniu tej opcji wskazane czci wyrniane s przez wywietlenie otaczajcego je prostopadocianu, zamiast podwietlania wszystkich krawdzi (rysunek 4.59).

Rysunek 4.59. Model wiecy arowej zaznaczony przy wyczonej (a) i wczonej (b) opcji szybkiego lokalizowania

Opcj szybkiej lokalizacji wcza i wycza si za pomoc pola wyboru Szybko znajduj uywajc ekranu (Fast locate using box display), umieszczonego w karcie Widok (View) okna Opcje (Options), otwieranego poleceniem gwnego menu [Narzdzia] [Opcje]. Sprawd dziaanie tej opcji na modelu silnika ju przy stosunkowo niewielkim zespole zauwaysz prawdopodobnie przyspieszenie pracy.

Narzdzia wyszukiwania i zaznaczania czci

W czasie pracy w zespole nie tylko bardzo duym pomocne mog okaza si dodatkowe narzdzia uatwiajce szybkie wyszukiwanie czci o okrelonych waciwociach (na przykad tylko widoczne albo wykonane z okrelonego materiau). Narzdzia te mona uruchamia za pomoc ikon dostpnych w pasku wstgowym narzdzia zaznaczania (rysunek 4.60). Rysunek 4.60. Ikony polece wyszukiwania i zaznaczania Znaczenie kolejnych przedstawionych na rysunku ikon jest nastpujce: 1. Znajd cz (Find Part) kliknicie tej ikony powoduje otwarcie okna, umoliwiajcego okrelenie kryteriw wyszukiwania czci w zespole. Przykadowo: moesz nakaza znalezienie i zaznaczenie tylko tych czci spord widocznych w danej chwili, ktre s wykonane z okrelonego materiau. Ramka wyboru (Selection Box) ta ikona uaktywnia si po zaznaczeniu ktrej z czci. Umoliwia zaznaczenie innych za pomoc prostopadocianu, ktrego rodek pooony jest w rodku ukadu wsprzdnych czci zaznaczonej. Mona tu zauway analogi do wskazywania elementw na rysunku za pomoc okna przecinajcego. Zaznacz czci mae (Select Small Parts) ikona ta suy do zaznaczania tych czci, ktrych rzut w danym widoku zajmuje obszar mniejszy ni obszar prostokta zdefiniowanego przez uytkownika przez przecignicie mysz. Po klikniciu ikony naley nacisn lewy przycisk myszy i nie puszczajc go przecign w inne miejsce, tak, aby okreli w ten sposb przektn prostokta (rysunek 4.61), a nastpnie zwolni przycisk myszy.

2.

3.

Rysunek 4.61. Zastosowanie polecenia Zaznacz czci mae: po naszkicowaniu prostokta zaznaczone zostay ruby mocujce gowic i wieca arowa (zauwa, e wczona jest opcja szybkiej lokalizacji). Rzuty tych czci w aktualnym widoku byy wystarczajco mae, aby zawrze si w prostokcie.

4.

Zaznacz czci widoczne (Select Visible Parts) ikona suy do zaznaczania tych czci, ktre s w danej chwili widoczne. Uwaga: widoczne nie znaczy pokazane. Jeeli wic wyczysz w modelu silnika widok wycicia i skorzystasz z polecenia Zaznacz czci widoczne nie zostan zaznaczone tok i korbowd. S one cakowicie ukryte w korpusie, a wic niewidoczne.

Symulacja ruchu i analiza kolizji

Symulacja ruchu projektowanego zespou moliwa jest w Solid Edge na dwa sposoby. Pierwszy z nich to przemieszczanie czci w zespole za pomoc polecenia Przenie cz. Drugi to wykorzystanie wbudowanego narzdzia do symulacji ruchu, dostpnego z menu [rodowisko] (Environment). Opis tego narzdzia, jako przeznaczonego to specjalistycznych zastosowa, nie wchodzi w zakres niniejszej ksiki. Skorzystasz zatem z polecenia Przenie cz. otwrz plik zespou silnika. Jeeli widok wycicia nie jest wczony wcz go, aby zesp wyglda jak na rysunku 4.61. Uatwi Ci to obserwacj poruszajcych si czci. wska wa jako cz, ktra ma zosta przemieszczona. Kliknij ikon Obr (Rotate) w pasku wstgowym (rodkowa z trzech przedstawionych na rysunku 4.23). w ukadzie wsprzdnych, ktry ukaza si po zaznaczeniu wau, wska o obrotu i trzymajc wcinity lewy przycisk myszy poruszaj ni tak, aby wa zacz si obraca. Kursor powinien w tym czasie mie ksztat doni.

Jak widzisz, obracanie waem powoduje ruch czci zwizanych z nim w takim zakresie, na jaki pozwalaj obowizujce relacje. Jeeli sprbowaby obrci wa wok innej osi lub przesun go, okae si to niemoliwe. Przemieszczanie czci i symulacj pracy uatwiaj ikony dostpne w pasku wstgowym (rysunek 4.62).

Rysunek 4.62. Pasek wstgowy polecenia Przenie cz Pierwsza ikona z lewej (Wybierz cz Select Part) pozwala na zmian przemieszczanej czci bez przerywania polecenia. Dwie kolejne (Wstecz i Do przodu, Back i Forward) su do przeczania si midzy kolejnymi pooeniami czci. Aby powrci do pooenia wyjciowego, czyli takiego, w jakim znajdowaa si cz w momencie wywoania polecenia, naley klikn przycisk Resetuj (Reset). Ikony Przesu, Obr i Przesu swobodnie (Move, Rotate i Freeform Move) su do okrelania rodzaju ruchu przemieszczanej czci. Po klikniciu jednej z dwch pierwszych uaktywnia si pole edycji odlegoci lub kta, pozwalajce na przemieszczanie czci o dokadn, zadan warto. W czasie pracy mog wystpowa kolizje pomidzy poszczeglnymi elementami zespou. W Solid Edge istnieje moliwo ich wykrywania. Mona w tym celu skorzysta ze wspomnianego ju narzdzia do symulacji ruchu albo z polecenia Sprawd kolizje. obracajc waem ustaw go w takiej pozycji, aby tok znalaz si w dolnym zwrotnym pooeniu. Sprawdzisz, czy nie wystpuje w nim kolizja midzy tokiem a innymi elementami silnika. wywoaj z gwnego menu polecenie [Narzdzia] [Sprawd kolizje] (Tools Check Interference). Pojawi si pasek wstgowy. Kliknij w nim ikon Opcje kolizji (Interference Options pierwsza od lewej). Pojawi si okno opcji. w grnej czci okna znajduj si przyciski opcji suce do okrelania, midzy jakimi czciami maj by sprawdzane kolizje. Wybierz opcj Wszystkich innych czci w zespole (All other parts in the assembly). Oznacza to, e chcesz sprawdzi, czy nie wystpuj kolizje pomidzy czci (lub grup czci) ktr za chwil wskaesz a wszystkimi innymi. w dolnej czci okna zaznacz pole wyboru Kolidujce objtoci (Interfering volumes), a bezporednio pod nim wybierz opcj Poka (Show). Zaznacz rwnie pole wyboru Wyrnij czci kolidujce (Highlight interfering parts). kliknij przycisk OK aby zamkn okno opcji. Wska tok jako jedyn cz nalec do zestawu 1. Kliknij ikon ze znakiem akceptacji, a nastpnie przycisk Przetwarzaj (Process). po przeprowadzeniu analizy program podwietli wa i tok (czci kolidujce) oraz dodatkowo wyrni kolidujce objtoci.

Jak widzisz, wycicie w pokrywie okazao si wystarczajce dla uniknicia kolizji z tokiem, natomiast wystpia ona pomidzy tokiem i waem. Moesz teraz zmieni wymiary wau tak, aby zlikwidowa kolizj. Po ponownym przeprowadzeniu analizy powiniene wtedy otrzyma komunikat Nie znaleziono kolizji (No interferences were found). Jak ju zapewne zauwaye, wykorzystane opcje analizy byy jednymi z wielu dostpnych w oknie opcji. Na uwag zasuguje moliwo tworzenia raportu z analizy (opcje raportu ustawia si w drugiej karcie okna) oraz zapisu kolidujcych objtoci w osobnym pliku.

Widoki rozstrzelone i czciowe

Aby lepiej i czytelniej przedstawi na dokumentacji konstrukcj zespou wykonuje si czsto widoki rozstrzelone oraz czciowe. Te pierwsze przydatne s midzy innymi przy opracowywaniu instrukcji montau. Przykadem zastosowania drugich moe by usunicie fragmentu obudowy urzdzenia w celu pokazania jego wntrza.

Tworzenie widokw rozstrzelonych

Do tworzenia widokw rozstrzelonych suy w Solid Edge dostpne z gwnego menu polecenie [rodowisko] [Widok rozstrzelony] (Environment Exploded View). Przewiczmy je na przykadzie modelu silnika. po otworzeniu pliku zespou wywoaj opisywane polecenie. Program przejdzie do rodowiska widokw rozstrzelonych zauwa, e wikszo ikon w bocznym pasku polece zostaa zastpiona przez inne. kliknij ikon polecenia Autorozstrzelenie (Automatic Explode, rysunek 4.63). Solid Edge umoliwia tworzenie widokw rozstrzelonych na kilka sposobw automatycznie lub tak, aby uytkownik mia kontrol nad procesem rozsuwania czci. Ikon Autorozstrzelenie uruchomie automatyczne tworzenie widokw. Rysunek 4.63. Ikona polecenia Autorozstrzelenie automatycznego rozstrzeliwania czci

po wywoaniu polecenia pojawia si jego pasek wstgowy (rysunek 4.64). Domylnie wczona jest w nim opcja Wszystkie (All), oznaczajca rozstrzeliwanie wszystkich czci w zespole. Ssiadujca z ni ikona Zespoy (Assemblies) pozwala na wskazywanie podzespow, ktre maj zosta rozstrzelone. Pozostaw na razie ustawienie domylne i kliknij przycisk Rozstrzel (Explode). Rysunek 4.64. Pasek wstgowy polecenia Autorozstrzelenie.

Jak widzisz, pokrywa nie zostaa odsunita od korpusu. Stao si tak dlatego, e bya ona modelowana w kontekcie zespou, co spowodowao nadanie jej relacji utwierdzenia. Solid Edge przy tworzeniu widoku rozstrzelonego decyduje o kierunku przemieszczania poszczeglnych czci na podstawie zastosowanych do nich relacji. Na podstawie relacji utwierdzenia nie mona okreli kierunku przemieszczenia, cz taka pozostaje wic w tym samym miejscu. Aby pokrywa bya rwnie przemieszczana w czasie tworzenia widoku rozstrzelonego naley zmieni zastosowane do niej relacje. Prawdopodobnie podzesp gowicy zosta odsunity od korpusu silnika jako cao ruby ani wieca arowa nie zostay wysunite z otworw w gowicy. Podzespoy s traktowane w czasie tworzenia widoku rozstrzelonego jako cao, chyba e zostan uprzednio rozbite za pomoc polecenia Rozwi podzesp (Unbind Subassembly). Aby rozwiza podzesp naley wskaza

go w oknie PathFinder-a, a nastpnie klikn ikon (rysunek 4.65). Zwizanie zespou odbywa si przez kliknicie ikony Zwi podzesp (Bind Subassembly). Po zwizaniu podzesp traktowany jest w czasie tworzenia widoku rozstrzelonego jako jedna cz. Rysunek 4.65. Ikony polece Zwi podzesp i Rozwi podzesp kliknij ikon polecenia Zsu (Unexplode rysunek 4.66). Anuluje ono rozstrzelenie zespou. Potwierd zamiar anulowania rozstrzelenia, a nastpnie kliknij przycisk Zakocz, aby powrci do rodowiska zespou. Rysunek 4.66. Ikony polece Zsu, Zsu usu relacj utwierdzenia dla pokrywy i nadaj relacj przylegania pomidzy jej licem i licem korpusu. Przejd do rodowiska tworzenia widokw rozstrzelonych. Rozwi podzesp gowicy i utwrz ponownie widok rozstrzelony w taki sam sposb, jak przed chwil. Twj model powinien wyglda jak na rysunku 4.67. Widoczne na rysunku linie symbolizujce tory, po ktrych poruszay si poszczeglne czci, moesz ukry wyczajc opcj [Widok] [Linie ruchu] (View Flowlines). W tym samym menu moesz wcza i wycza wywietlanie symboli zakocze linii ruchu. Rysunek 4.67. Widok rozstrzelony zespou silnika

w biecym widoku utwrz i zapisz now konfiguracj wywietlania i zapisz j pod nazw Rozstrzelony 1. Utworzenie widoku rozstrzelonego nie polega w rzeczywistoci na przesuniciu czci zespou jest to jedynie sposb wizualizacji. Widoki rozstrzelone mona zapisywa tak samo, jak konfiguracje wywietlania. Umoliwia to pniejsze umieszczanie ich na rysunkach wrcimy do tego zagadnienia w nastpnym rozdziale.

Wiesz ju, w jaki sposb tworzy widoki rozstrzelone, na ktrych przesunite s wszystkie czci, a take jak spowodowa, aby podzespoy byy traktowane w czasie rozstrzeliwania jako cao. Czasem moe si jednak zdarzy sytuacja odwrotna: chciaby, aby cay zesp pozosta niezmieniony, a rozstrzelenie dotyczyo tylko wskazanego podzespou. Przykadem moe by tu

instrukcja montau: rozstrzelenie podzespou pokazuje jego struktur, widoczny w tle zesp pomaga okreli usytuowanie podzespou. Aby stworzy taki widok rozstrzelony naley skorzysta z opcji Zespoy polecenia Autorozstrzelenie. kliknij ikon polecenia Zsu, aby anulowa rozstrzelenie. Poniewa zapisae je jako konfiguracj wywietlania, nie zostanie ono utracone. kliknij ikon polecenia Autorozstrzelenie, a nastpnie w pasku wstgowym ikon Zespoy. Oznacza to, e zamierzasz wskaza podzespoy, ktre maj zosta rozstrzelone. wska w oknie PathFinder-a podzesp gowicy, a nastpnie kliknij przycisk Rozstrzel. ruby i wieca zostan wysunite z otworw, ale gowica pozostanie na swoim miejscu. Przemie j do gry za pomoc polecenia Przenie cz. Jak widzisz, w rodowisku widokw rozstrzelonych dziaa ono inaczej ni w rodowisku zespou tam przemieszczenie gowicy nie byoby moliwe, z uwagi na relacj przylegania midzy jej licem a licem korpusu. Po przeniesieniu gowicy Twj model powinien wyglda jak na rysunku 4.68 a. Na rysunku 4.68 b przedstawiono przykad widoku rysunkowego stworzonego na podstawie modelu, ktry wanie utworzye. Jak tworzy si takie widoki dowiesz si z nastpnego rozdziau. Rysunek 4.68. Rozstrzelenie podzespou w module Assembly (a) i rysunek stworzony na jego podstawie (b)

w biecym widoku utwrz i zapisz now konfiguracj wywietlania i zapisz j pod nazw Rozstrzelony 2. zapisz plik zespou.

Utworzye dwie konfiguracje widokw rozstrzelonych. Wywoywanie ich odbywa si za pomoc listy rozwijanej w pasku wstgowym tak samo, jak zmiana konfiguracji wywietlania w rodowisku zespou. Jak widzisz, w Solid Edge mona tworzy i zapisywa w tym samym pliku wiele widokw rozstrzelonych po utworzeniu kadego z nich naley go zapisa jako konfiguracj, a nastpnie anulowa pleceniem Zsu i przystpi do tworzenia nowego. W dotychczas wykonywanych wiczeniach korzystae z polecenia Autorozstrzelenie. Moe si jednak zdarzy, e chcesz sam decydowa o tym, ktre czci i w jaki sposb maj by przemieszczane przy tworzeniu widoku rozstrzelonego. Naley w takim wypadku skorzysta z polecenia Rozstrzel (Explode, poniej ikony polecenia Autorozstrzelenie). Po wywoaniu polecenia Rozstrzel naley wykona nastpujce czynnoci (odpowiadaj im kolejne ikony w pasku SmartStep):

Rysunek 4.69. Pasek SmartStep polecenia Rozstrzel wskaza czci, ktre maj zosta przemieszczone i zaakceptowa wybr klikajc ikon w pasku SmartStep. a) wskaza cz nieruchom, czyli t, od ktrej odsuwane bd czci przemieszczane.

b) wskaza lico czci nieruchomej wektor prostopady do niego okrela kierunek przemieszczania czci. Zamiast lica mona wskaza jedn z paszczyzn odniesienia, naley jednak uprzednio wczy wywietlanie tych paszczyzn klikajc ikon w pasku SmartStep (druga od prawej patrz rysunek 4.69). c) wskaza kierunek przesunicia (zwrot wektora prostopadego do lica czci nieruchomej).

Modyfikacja widokw rozstrzelonych

Zarwno w przypadku korzystania z rozstrzelenia automatycznego, jak i rcznego moe si okaza, e pooenie czci po zakoczeniu polecenia nie cakiem odpowiada naszym oczekiwaniom. Naley w takim przypadku skorzysta z polece umoliwiajcych zmian pooenia czci w rozstrzelonym zespole. Ikony tych polece przedstawione s na rysunku 4.70 (Uwaga: w rzeczywistoci znajduj si one w bocznym pasku polece, umieszczone s zatem w kolumnie, a nie jak na rysunku w rzdzie). Rysunek 4.70. Ikony polece zmiany pooenia czci Przedstawione na rysunku ikony su w kolejnoci do wywoywania nastpujcych polece: 1. Dopasuj odstp rozstrzelenia (Adjust Spread Distance) przemieszczanie rozstrzelonych czci. Po klikniciu ikony naley wskaza cz (powinna zosta podwietlona) i przecigajc mysz przy wcinitym lewym przycisku zmienia jej pooenie. W pasku SmartStep pojawiaj si dwie ikony, umoliwiajce wybr opcji przesuwania czci wskazanej: wraz z czciami zalenymi lub bez nich. W modelu silnika przykadem czci zalenych mog by ruby mocujce gowic i wieca arowa (zalene od gowicy). Czasem zdarza si, e cz nie moe by przemieszczona za pomoc opisywanego polecenia. W takim przypadku moesz skorzysta z polecenia Przenie cz zrobie tak przy tworzeniu widoku przedstawionego na rysunku 4.68. Naley jednak korzysta z niego w ostatecznoci, poniewa moe spowodowa utrat pewnych zalenoci. W naszym przykadzie utracona zostaa informacja o poczeniu pomidzy rubami i wiec a gowic (sprawd w licie bdw). Konsekwencj tego jest z kolei utrata moliwoci przemieszczania rub za pomoc polecenia Dopasuj odstp rozstrzelenia. 2. Zmiana pooenia (Reposition) przemieszczanie czci za pomoc polecenia Dopasuj odstp rozstrzelenia jest moliwe tylko w pewnym zakresie, okrelonym przez obowizujce relacje na przykad niemoliwe jest przestawienie ruby mocujcej poniej gowicy (sprawd). Jeeli z jakich wzgldw taka zmiana pooenia jest konieczna, naley skorzysta z polecenia Zmiana pooenia. Po klikniciu ikony wskazuje si cz, a nastpnie definiuje jej nowe pooenie przez wskazanie innej czci.

3. 4.

Usu (Remove) ukrywanie czci w widoku rozstrzelonym. Ponowne pokazanie nastpuje po wybraniu polecenia Poka z menu podrcznego czci. Zwi (Collapse) przemieszczenie wskazanej czci (lub kilku czci) do jej pierwotnego pooenia (przed utworzeniem widoku rozstrzelonego). Uwaga: nie jest moliwe przywrcenie czci do jej pierwotnego pooenia przy uyciu polecenia Zwi po przemieszczeniu jej za pomoc polecenia Przenie cz. Dodaj uskok (Add Joggle) dodawanie uskokw, czyli zaama linii ruchu o 90 (rysunek 4.71). Aby doda uskok naley wskaza cz, a nastpnie okreli kierunek i warto przemieszczenia. Pomocny jest tu dynamiczny podgld, pojawiajcy si po wskazaniu czci. Modyfikacja pooenia czci z dodanym uskokiem odbywa si tak samo, jak w przypadku wszystkich innych: za pomoc polecenia Dopasuj odstp rozstrzelenia. Rysunek 4.71. Dodawanie uskokw

5.

6.

Usu uskok (Remove Joggle) usuwanie uskokw dodanych za pomoc polecenia Dodaj uskok.

Widoki czciowe
Z poleceniem tworzenia widokw czciowych miae ju do czynienia, nie bdziemy go wic ponownie omawia. Dodajmy tylko, e profil definiujcy widok wycicia moe zosta narysowany na dowolnej paszczynie (niekoniecznie gwnej), nie musi rwnie skada si z odcinkw i ukw. Przykad widoku wycicia zdefiniowanego za pomoc krzywoliniowego profilu, umieszczonego na dowolnej paszczynie, przedstawiony jest na rysunku 4.72.

Rysunek 4.72. Widok wycicia zdefiniowany przy pomocy krzywoliniowego profilu, umieszczonego na paszczynie nachylonej i przesunitej wzgldem paszczyzn gwnych

Pomiar waciwoci fizycznych

Solid Edge umoliwia pomiar waciwoci fizycznych (m.in. objtoci i masy) nie tylko pojedynczych czci, ale rwnie caych zespow. Wywoanie sucego do tego celu polecenia przebiega tak samo, jak w przypadku moduu Part z gwnego menu: [Narzdzia] [Waciwoci fizyczne] (Tools Physical Properties). Po wywoaniu polecenia ukazuje si okno waciwoci fizycznych zespou. Naley klikn w nim przycisk Aktualizuj (Update). Jeeli w plikach wszystkich czci przeprowadzone byy pomiary waciwoci fizycznych, a co za tym idzie znane s ich masy i gstoci, program przystpuje od razu do oblicze. Jeeli w zespole znajduj si czci o nieznanej gstoci, ukae si okno z zapytaniem o domyln gsto dla tych czci, dla ktrych nie zostaa ona podana w pliku moduu Part. Wyniki oblicze podawane s w oknie; moliwy jest zapis ich w pliku tekstowym. Poniej przedstawiony jest fragment pliku zawierajcego raport z oblicze waciwoci fizycznych zespou silnika. Physical Properties Report Volume= 230451,95 mm^3 Mass= 0,811 kg With respect to the Global Coordinate System Center Of Mass: X= 0,46 mm Y= -14,61 mm Z= 25,26 mm Center Of Volume: X= 0,46 mm

Y= -9,87 mm Z= 29,00 mm Domyln nazw pliku raportu jest physprop.txt, lokalizacj katalog zespou.

Waciwoci dokumentu, tworzenie raportw

Okno waciwoci dokumentu otwiera si w module Assembly tak samo, jak w module Part za pomoc polecenia [Plik] [Waciwoci]. Poszczeglne karty okna i ich znaczenie jest rwnie takie samo, jak w module Part, niecelowe jest wic ponowne ich opisywanie. Warto jedynie zatrzyma si duej nad kart Status.

Status dokumentu zespou

W przypadku moduu Part za pomoc tej karty mona zmienia status pojedynczych czci. W module Assembly za jej porednictwem mona dokonywa zmian statusu zarwno zespou, jak i czci lub podzespow wchodzcych w jego skad. Po klikniciu znaku + przy nazwie zespou ukazuje si jego struktura w formie drzewa, podobnie jak w oknie PathFinder-a. Mona w niej wskazywa poszczeglne pliki i nadawa im rny status. W przykadzie na rysunku 4.73 widoczne jest drzewo zespou silnika; poszczeglnym plikom nadany zosta rny status. Wszystkie czci podzespou gowicy wraz z plikiem podzespou maj status W opracowaniu (In work), wa natomiast zosta ju Wydany (Released). W przypadku zarezerwowania pliku przez uytkownika przez nadanie statusu innego ni Dostpny przy nazwie pliku pojawia si nazwa uytkownika, ktry nada status. Rysunek 4.73. Karta Status okna Waciwoci w module Assembly. W oknie widoczna jest caa struktura zespou, moliwe jest nadawanie statusu poszczeglnym plikom.

Oczywicie, po nadaniu statusu danej czci w module Assembly zmiana ta obowizuje rwnie po otworzeniu pliku tej czci w module Part.

Raporty utworzenie listy czci

Z zagadnieniem nadawania waciwoci poszczeglnym czciom i podzespoom wie si inne automatycznego tworzenia raportw (m. in. list czci). Wykonaj wiczenie, w ktrym stworzysz list czci zespou silnika. Dane do listy pobierane s z poszczeglnych plikw czci, z ich waciwoci. wywoaj polecenie tworzenia raportw: [Narzdzia] [Raporty] (Tools Reports). Ukae si okno, w ktrym za pomoc listy rozwijanej moesz wybra czci, ktre maj zosta wczone do tworzonej listy. Pozostaw ustawienie domylne (Wszystkie czci w zespole All parts in the assembly). w dolnej czci okna znajduj si przyciski opcji umoliwiajce wybr rodzaju tworzonego raportu. Pozostaw domyln opcj Lista materiaowa (Bill of materials). z prawej strony okna znajduj si przyciski kliknij Format (Format). Przejdziesz w ten sposb do okna umoliwiajcego okrelenie formatu tworzonej listy czci: liczby kolumn, rodzaju czcionki, wyrwnania tekstu itp. po przejciu do okna formatowania kliknij przycisk Opcje (Options, w dolnej czci okna). Otworzy si kolejne okno, umoliwiajce okrelenie, ktre kolumny maj si znale w tworzonej licie. Wyboru kolumn dokonuje si w standardowy sposb przyjty w aplikacjach Windows: przenoszc je za pomoc przyciskw Dodaj i Usu (Add i Remove) pomidzy polami z prawej i lewej czci okna. Skonfiguruj list tak, aby w prawym polu znalazy si kolumny Tytu, Numer dokumentu, Ilo i Masa (Title, Document Number, Quantity i Mass), w podanej kolejnoci. Kolejno ustala si za pomoc przyciskw Przenie w gr i Przenie w d (Move Up i Move Down), znajdujcych si z prawej strony okna. kliknij przycisk OK. Powrcisz do okna formatowania raportu. W podgldzie raportu powinny by ju uwzgldnione zmiany wprowadzone w oknie opcji. Masz teraz moliwo m.in. sortowania pozycji w raporcie. Kliknij przycisk Sortuj (Sort) ukae si kolejne okno, zawierajce trzy listy rozwijane. Za pomoc pierwszej z nich wybierz jako kryterium sortowania numer dokumentacji. Kliknij przycisk OK. po powrocie do okna formatowania raportu kliknij ponownie przycisk OK. Spowoduje to stworzenie raportu zgodnie z ustawionym przez Ciebie formatem. Powinien on wyglda jak na rysunku 4.74. Rysunek 4.74. Okno raportu z list czci dla zespou silnika

Stworzony raport moesz zapisa w pliku TXT lub RTF, wydrukowa lub skopiowa do schowka, skd moe by on wstawiony do innej aplikacji, na przykad arkusza kalkulacyjnego MS Excel.

Jak widzisz, wszystkie dane w licie czci pochodz z plikw PAR. Masa jest przekazywana automatycznie, o ile byy obliczane waciwoci fizyczne dla danej czci. Pozostae dane podae jako waciwoci pliku. Aby utworzy raport nie musisz uruchamia Solid Edge. Polecenie tworzenia raportw dostpne jest te z menu podrcznego pliku zespou, po wskazaniu go w Eksploratorze Windows. Procedura postpowania jest podobna, jedyna rnica polega na tym, e nie masz moliwoci okrelenia, ktre czci maj zosta uwzgldnione w raporcie lista rozwijana wyboru czci w oknie raportu jest nieaktywna.

Inne polecenia pomocnicze

Poznae ju prawie wszystkie polecenia moduu Assembly potrzebne do efektywnej pracy. Poniej omwimy jeszcze kilka, stosowanych rzadziej, ale czasem przydatnych.

Zastp cz
Polecenie to suy do zastpienia jednej czci w strukturze zespou inn. Przydaje si, gdy np. chcesz zastosowa w projektowanym zespole inny wariant danej czci. Po klikniciu ikony polecenia (rysunek 4.75) naley wskaza cz do zamiany, a nastpnie w standardowym oknie Windows cz zastpujc. Jeeli cz zastpowana uyta jest w zespole wicej ni jeden raz program pyta si, czy zastpienie ma dotyczy tylko czci wskazanej, czy wszystkich jej wystpie w zespole. Rysunek 4.75. Ikona polecenia Zastp cz (Replace Part)

Po zamianie czci za pomoc opisywanego polecenia naley sprawdzi, czy dla nowego elementu zostay prawidowo przeliczone relacje okrelajce jego pooenie w zespole. W przypadku rnic w ksztacie czci zastpowanej i zastpujcej mog tu wystpi bdy.

Wycicie przez kilka czci

Polecenie Wycicie przez kilka czci (Multi-part Cutout, ikona przedstawiona jest na rysunku 4.76) stanowi wyjtek od obowizujcej w Solid Edge zasady, w myl ktrej zmiany w geometrii czci mog by dokonywane tylko z poziomu moduu Part. Za pomoc tego polecenia mona dokona wycicia przez kilka czci z poziomu zespou. Przydaje si ono np. przy wykonywaniu otworw pod ruby czce kilka elementw. Innym przykadem moe by konstrukcja form: po zoeniu kilku pyt mona w nich wykonywa jednym poleceniem otwory pod supy czy tuleje.

Rysunek 4.76. Ikona polecenia Wycicie przez kilka czci

Procedura postpowania jest bardzo podobna do procedury tworzenia wycicia w module Part. Naley wskaza paszczyzn profilu, narysowa go, a nastpnie wskaza kierunek i warto rozcignicia. W porwnaniu z poleceniem Wycicie w module Part przybywa tu jeden krok: wskazanie czci, w ktrych ma zosta wykonane wycicie. Po wskazaniu czci naley zaakceptowa wybr i klikn przycisk Zakocz. Uwagi: 1. Aby polecenie byo dostpne naley w karcie Inter-Part okna opcji (wywoywane z menu gwnego [Narzdzia]) zaznaczy pole wyboru Pozwl na cza Inter-Part: (Allow interpart links using:). Spowoduje to ukazanie si piciu kolejnych pl wyboru, z ktrych naley zaznaczy drugie od dou: Wycicie przez czci (Multipart Cutout). Dozwolone s profile otwarte, nie s natomiast inaczej ni w module Part profile wielokrotne. Czci wskazywane jako majce by przecite musz by aktywne. Nie dotyczy to jedynie czci utwierdzonych (tzn. tych, dla ktrych zastosowano relacje utwierdzenia).

2. 3.

Wizualizacja
Jak byo to ju wspomniane, Solid Edge posiada do zaawansowane narzdzia do wizualizacji. Dostpne s one z gwnego menu za pomoc polecenia [Format] [Widok] (Format View) oraz [Format] [Lica] (Format Faces). Formatowanie widoku mona uruchomi rwnie za pomoc ikony Widok (View, rysunek 4.77) Rysunek 4.77. Ikona polecenia Widok Polecenie Widok suy do formatowania widoku (okrelania trybu cieniowania, ta, wiate itp.) podobnie, jak w module Part. Opis poszczeglnych kart okna zosta zamieszczony w poprzednim rozdziale. Za pomoc polecenia Lica mona nadawa indywidualne cechy poszczeglnym czciom w zespole, na przykad definiowa kolory, nakada tekstury, okrela stopie przezroczystoci itp. Polecenie jest dostpne po zaznaczeniu ktrej czci zespou; po jego wywoaniu otwiera si okno Formatuj lica (Format Faces). Znaczenie poszczeglnych kart okna jest nastpujce: 1. Krawdzie (Edges) i Lica (Faces) te dwie karty zawieraj narzdzia suce do definiowania kolorw krawdzi i lic. Kolory te mog by rne, mona te po ustawieniu jednego z nich skopiowa ustawienia tak, aby drugi by taki sam. Su do tego celu przyciski Kopiuj z koloru krawdzi (Copy From Edges Color) i Kopiuj z koloru rozmycia (Copy

From Diffuse Color). Naley pamita, e aby efekty zmiany kolorw byy widoczne na modelu musi by wyczona opcja Wszystkie czci w tym samym kolorze. 2. Tekstura (Texture) nadawanie tekstur wskazanym licom. Odbywa si to poprzez wskazanie pliku graficznego, dostarczanego z Solid Edge lub innego. Podobnie jak w przypadku definiowania ta (patrz opis w poprzednim rozdziale) uytkownik moe stosowa wasne tekstury. Te, ktre dostarczane s z Solid Edge zapisane s w jednym z podkatalogw programu (domylnie C:\Program Files\ Solid Edge\Images\Textures). Uwaga: aby pliki tekstur byy dostpne naley zaznaczy w czasie instalacji pole Image Files patrz punkt Instalacja programu w rozdziale 1 oraz rysunek 1.1. W dolnej czci karty Tekstura znajduj si pola i przyciski suce do modyfikacji naoonej tekstury np. zmiany orientacji lub skali. Na rysunku 4.78 a przedstawiony jest przykad zastosowania tekstury kubek, ktrego model stworzye w ramach wicze do poprzedniego rozdziau jest wykonany z tworzywa imitujcego drewno. Innym przykadem zastosowania tekstur jest tworzenie tabliczek znamionowych, nalepek itp. (rysunek 4.78 b) w tym przypadku do naoenia tekstury wykorzystany musia zosta plik stworzony przez uytkownika. Rysunek 4.78. Przykady zastosowania tekstur

W przypadku przedstawionym na rysunku 4.78 b zesp skada si z trzech elementw: bryy zasilacza, wtykw oraz tabliczki. Musi by to osobna cz, gdy tekstura nakadana jest na ca powierzchni wskazanego elementu. Uwaga: aby efekty naoenia tekstury byy widoczne na modelu naley w oknie formatowania widoku zaznaczy pole wyboru Tekstury (Textures). Ponadto tak jak w przypadku kolorw musi by wyczona opcja Wszystkie czci w tym samym kolorze. 3. Relief (Bump) polecenie to dziaa podobnie, jak polecenie nakadania tekstur. Rnica polega na tym, e tekstura jest uplastyczniona. Cz wyglda tak, jakby tekstura zostaa wycinita w jej powierzchni. Aby efekty byy widoczne na modelu w oknie formatowania widoku naley zaznaczy pole Tekstury oraz wczy cieniowanie Phong lub Ray Tracing. Wygld (Appearance) ustawianie waciwoci materiau, z ktrego wykonana jest cz. Przykad zastosowania pokazany jest na rysunku 4.79. Tym razem kubek wykonany jest z tworzywa pprzezroczystego.

4.

Rysunek 4.79. Przykad wizualizacji kubek wykonany z pprzezroczystego tworzywa

5.

Pole odbi (Reflection Box) definiowanie obrazu otoczenia odbijajcego si w wypolerowanej powierzchni czci. Podobnie jak w przypadku definiowania ta, tekstur czy reliefw mona korzysta z plikw dostarczanych wraz z Solid Edge lub innych, stworzonych we wasnym zakresie. W przypadku korzystania z plikw dostarczanych z programem istnieje moliwo definiowania obrazu otoczenia za pomoc danych zwartych w jednym pliku (z rozszerzeniem SKY) lub indywidualne okrelenie obrazw odbicia dla poszczeglnych kierunkw. Pole odbi moe by definiowane rwnie jako wsplne dla wszystkich czci. W takim przypadku korzysta si nie z polecenia formatowania lic, ale formatowania widoku. W obu przypadkach aby efekty byy widoczne naley wyczy opcj Wszystkie czci w tym samym kolorze, a w karcie Wygld ustawi dla poszczeglnych czci odpowiedni Wspczynnik odbicia (Reflectivity).

Pozostae polecenia
Oprcz opisanych powyej, w czasie pracy w module Assembly stosuje si narzdzia i polecenia, z ktrymi spotkae si ju w module Part. Nale do nich: 1. Lista bdw (To Do List) polecenie wywouje si tak samo, jak w module Part. Tumaczenie lista bdw nie jest w przypadku moduu Assembly zbyt trafne: lista zawiera rwnie wykaz czci niecakowicie utwierdzonych, co nie jest bdem z punktu widzenia ani konstrukcji, ani programu. Pomiar odlegoci i ktw, pozyskiwanie informacji o elemencie polecenia z tej grupy, dostpne z menu gwnego [Narzdzia] [Zmierz] (Tools Measure) dziaaj podobnie jak w module Part. Musisz jedynie pamita, e aby wskaza element czci (punkt kluczowy, lico itd.) dana cz musi by aktywna. Jeeli zapomniae j uaktywni kliknij ikon Uaktywnij cz (Activate Part, rysunek 4.80) w pasku wstgowym umoliwia ona uaktywnienie czci bez przerywania polecenia.

2.

Rysunek 4.80. Ikona polecenia Uaktywnij cz 3. 4. 5. Zmienne (Variables) tabela zmiennych jest Ci ju znana z moduu Draft i Part. W module Assembly korzysta si z niej tak samo. Makro (Macro) zasady korzystania z makr s takie same, jak w module Part. Menu podrczne okna programu wywouje si je tak samo, jak w module Part. Polecenie Ukryj wszystkie paszczyzny odniesienia (Hide All reference Planes) dotyczy zarwno paszczyzn zespou, jak i poszczeglnych czci. Aby ponownie wczy paszczyzny naley skorzysta z polece z menu podrcznego czci lub paszczyzn zespou w oknie PathFindera. Zapisz jako obraz, Wydruk (Save As Image, Print) zasady wykorzystywania tych polece s takie same, jak w module Part.

6.

Wymiana danych
Zasady obowizujce przy zapisie i odczycie danych pochodzcych z lub wysyanych do innych aplikacji s w module Assembly takie same, jak w module Part. Warto natomiast zwrci uwag na jeden problem, zwizany z importem plikw zespow. Przy otwieraniu pliku zapisanego w formacie innym ni wasny Solid Edge prosi o okrelenie szablonu. W przypadku czci powinien by to szablon PAR, w przypadku zespow ASM. Jeeli nie jeste pewien, czy otrzymany plik zawiera zesp, czy pojedyncz cz, naley wybra szablon ASM. Pomyka niczym tu nie grodzi po prostu utworzony zostanie jednoelementowy zesp. Jeeli natomiast plik zespou otworzysz uywajc szablonu PAR ryzykujesz utrat niektrych danych. Przy przesyaniu plikw zespow tracone s informacje o relacjach. Do wszystkich czci zostaje zastosowana relacja utwierdzenia.

Rozdzia 5.

Modu Draft tworzenie rysunkw z modeli 3D

Po stworzeniu modeli czci i zespow przychodzi czas na ostatni etap tworzenia projektu przygotowanie dokumentacji rysunkowej. W Solid Edge widoki, przekroje, widoki szczegowe itp. tworzone s automatycznie na podstawie modeli i pozostaj zwizane z nimi. Dziki temu po zmianie modelu moliwa jest automatyczna aktualizacja rysunku. Zasadami tworzenia rysunkw pojedynczych czci i zespow rzdz podobne zasady, istniej jednak rwnie rnice. Przykadowo, na rysunkach zespow mona decydowa o tym, ktre czci maj by pokazane, a ktre nie, mona tworzy rysunki zespow rozstrzelonych itp. Z tego powodu tworzenie rysunkw czci i zespow omwione zostanie oddzielnie. Z dwch pierwszych podrozdziaw (Tworzenie rzutw czci i Tworzenie rzutw zespow) dowiesz si, jak tworzy widoki, przekroje itp. z wykorzystaniem domylnych ustawie programu. To, w jaki sposb moesz te elementy modyfikowa (przemieszcza, zmienia podziak, opisy itp.) stanowi tre kolejnego podrozdziau: Modyfikacja rzutw czci i zespow.

Tworzenie rzutw czci

Pierwszym etapem opracowywania dokumentacji zarwno czci, jak i podzespow jest stworzenie widoku gwnego. Nastpnie na jego podstawie mog powstawa kolejne widoki (niekoniecznie prostoktne), przekroje, widoki szczegowe itp.

Widoki czci
Aby zapozna si z procedur tworzenia rysunkw czci wykonasz wiczenie, w czasie ktrego powstanie rysunek toka silnika.

Umieszczanie pierwszych widokw czci

kliknij ikon polecenia Widok czci (View of Part rysunek 5.1). Suy ono do wskazywania pliku, w ktrym zapisany jest model i stworzenia na jego podstawie pierwszych widokw. Rysunek 5.1. Ikona polecenia Widok czci

po wywoaniu polecenia pojawi si okno Wybierz model (Select Model). W standardowy, przyjty w Windows sposb odszukaj lokalizacj pliku Tok.par i wska go. W prawej czci okna widoczny jest podgld czci widzisz teraz, dlaczego warto przed zapisem pliku PAR maksymalnie powikszy model i ustawi go tak, aby by jak najlepiej widoczny. Podgld, ktry si ukaza to mapa bitowa, utworzona w momencie zapisu czci. Zamiast podgldu moesz wywietli waciwoci pliku. W tym celu naley skorzysta z przycisku opcji Waciwoci, umieszczonego pod oknem podgldu. Jeeli nie wiesz lub nie pamitasz, gdzie zapisany jest plik czci, ktrej rysunek chcesz utworzy, moesz skorzysta z wbudowanego w Solid Edge narzdzia pozwalajcego na przeszukiwanie zasobw, przy zastosowaniu okrelonych przez uytkownika kryteriw. Jest ono opisane w rozdziale 6: Narzdzia pomocnicze.

po wskazaniu pliku Tok.par kliknij przycisk Otwrz (Open). Okno wyboru pliku czci zostanie zamknite, pojawi si za to inne: Widok czci (View of Part). Suy ono do definiowania widoku czci. Ukazujcy si podgld jest propozycj widoku gwnego. Moesz go zaakceptowa lub zmieni, korzystajc z polece do zmiany pooenia czci takich samych, jak w module Part. Ich ikony znajduj si w pasku w grnej czci okna. Pozostaw domylne ustawienie czci i kliknij przycisk Zamknij (Close). po zamkniciu okna widoku czci w oknie gwnym pojawi si prostokt obejmujcy obszar, jaki zajmie widok, jeeli zaakceptujesz domyln podziak. Jest ona obliczana na podstawie wielkoci modelu i formatu rysunku i wywietlana w pasku SmartStep polecenia Widok czci, pojawiajcym si po zamkniciu okna widoku (rysunek 5.2).

Rysunek 5.2. Pasek SmartStep polecenia Widok czci Pierwszy z lewej przycisk (Wstecz Back) suy do powrotu do okna widoku czci. Dwie ikony na prawo od tego przycisku (Najlepsze dopasowanie i Poprzednia skala, Best Fit i Previous Scale) su do okrelania domylnej podziaki widoku, ktrej warto jest wywietlana w licie rozwijanej. Opcja Najlepsze dopasowanie (ustawienie domylne) powoduje zastosowanie takiej podziaki, przy ktrej widok czci jest jak najwikszy, ale nie wykracza poza krawdzie rysunku. Wczenie opcji Poprzednia skala powoduje zastosowanie takiej samej podziaki, jak dla ostatnio umieszczanego widoku. Jeeli tak jak w naszym przypadku jest to pierwszy widok umieszczany na arkuszu rysunkowym, zastosowana zostanie podziaka 1:1. Pozostaw domylne ustawienia podziaki i kliknij ikon Ukad widoku (View Layout, druga z prawej w pasku SmartStep). po klikniciu ikony pojawi si okno przedstawione na rysunku 5.3. Rysunek 5.3. Okno rozmieszczenia widokw rysunkowych

Okno to umoliwia umieszczenie za pomoc opisywanego polecenia kilku widokw. Ten, ktry zdefiniowae w oknie widoku, reprezentowany jest przez ikon umieszczon centralnie (opisan jako Widok gwny na rysunku 5.3). Klikajc otaczajce j ikony informujesz program, e chcesz jednoczenie z widokiem gwnym utworzy dodatkowy: z boku, z gry itp. Kliknij ikon oznaczon na rysunku jako Widok z boku i kliknij przycisk OK. po powrocie do gwnego okna zauwaysz, e zmieni si ksztat prostokta, symbolizujcego obszar zajmowany przez widok. Prawdopodobnie zmieni si rwnie proponowana podziaka. Kliknij teraz ostatni ikon w pasku SmartStep Ustawienia wywietlania modelu (Model Display Settings). Pojawi si okno, za pomoc ktrego moesz ustawia szereg parametrw decydujcych o wygldzie tworzonego widoku. Dokadny opis okna znajdziesz w podrozdziale Modyfikacja rzutw czci i zespow. Teraz sprawd tylko, czy zaznaczone jest pole wyboru Poka krawdzie ukryte (Show hidden edges) i czy usunite jest zaznaczenie pola Poka krawdzie styczne (Show tangent edges). Kliknij przycisk OK aby zamkn okno.

po powrocie do gwnego okna ustaw kursor tak, aby prostokt znalaz si w miejscu, w ktrym chcesz umieci widok i kliknij lewym przyciskiem myszy. Widoki zostan utworzone powinny wyglda, jak na rysunku 5.4. Nie zamykaj dokumentu bdzie potrzebny przy wykonywaniu kolejnego wiczenia. Rysunek 5.4. Widoki toka utworzone za pomoc polecenia Widok czci

W wykonanym wanie wiczeniu nauczye si umieszcza pierwszy widok (lub widoki) danej czci na rysunku. S to widoki prostoktne. W dowolnym momencie moesz jednak dodawa kolejne: prostoktne, ukone itd.

Dodawanie kolejnych widokw

Po umieszczeniu pierwszego widoku kolejne mog by dodawane na jego podstawie, za pomoc polece Widok gwny (Principal View) i Widok pomocniczy (Auxiliary View). Ich ikony przedstawione s na rysunku 5.5. Rysunek 5.5. Ikony polece Widok gwny i Widok pomocniczy Przewicz oba wspomniane polecenia. kliknij ikon Widok gwny. Program poprosi o wskazanie widoku, na podstawie ktrego ma zosta utworzony nowy. Wska jeden z widokw toka, ktry utworzye w poprzednim wiczeniu (rysunek 5.6) i porusz mysz. Teraz na podstawie pooenia kursora program wnioskuje, jaki widok ma zosta utworzony. W sytuacji przedstawionej na rysunku 5.6 bdzie to widok z gry. Moesz utworzy cztery widoki prostoktne i cztery skone podobnie, jak przy definiowaniu pierwszych widokw za pomoc okna rozmieszczenia (rysunek 5.3). Rysunek 5.6. Tworzenie kolejnych widokw na podstawie istniejcych

Utworzony widok nie rni si niczym od utworzonych w poprzednim wiczeniu, za pomoc polecenia Widok czci. Moe by podstaw do tworzenia kolejnych widokw. Jak widzisz, nie musisz od razu, przy tworzeniu pierwszego widoku, rozplanowywa dokadnie caego rysunku w dowolnym momencie moesz kolejne widoki zarwno dodawa, jak i usuwa. zapisz rysunek toka bdzie przydatny przy wykonywaniu nastpnych wicze.

Przed przystpieniem do omawiania polecenia Widok pomocniczy stwrz model przedstawiony na rysunku 5.7. Dokadne wymiary nie s istotne wane jest, aby kt zagicia fragmentu rurocigu by rny od 90. W takiej sytuacji nie bdzie moliwe przedstawienie rozmieszczenia otworw w konierzu na rzucie prostoktnym. Rysunek 5.7. Model fragmentu instalacji rurocigowej kolanko z konierzami

Wykonasz teraz rzuty: gwny, przedstawiajcy widok kolanka z boku oraz pomocniczy, pokazujcy rozstaw otworw na konierzu. na nowym rysunku utwrz za pomoc polecenia Widok czci pierwszy rzut, z boku (rysunek 5.8 a). Kliknij ikon polecenia Widok pomocniczy. Przemie kursor w poblie lica konierza, jak na rysunku 5.8 a. Pojawi si pomocnicza linia, rwnolega lub prostopada do wskazanego lica. Linia na wyznacza kierunek rzutowania utworzony zostanie widok, na ktrym w rzeczywistych rozmiarach bd przedstawione lica rwnolege lub prostopade do linii pomocniczej. O tym, czy s to lica rwnolege, czy prostopade decydujesz za pomoc ikon w pasku SmartStep polecenia (rysunek 5.8 a). Rysunek 5.8. Tworzenie widokw pomocniczych

ustaw kursor tak, jak na rysunku 5.8 a i nacinij lewy przycisk myszy. Pojawi si dynamiczny podgld usytuowania nowego widoku. Podgld ten, w ksztacie prostokta, bdzie si przemieszcza w miar poruszania kursorem po linii rwnolegej do kierunku rzutowania. Ustaw prostokt z lewej strony widoku gwnego (strzaka towarzyszca podgldowi powinna wskazywa w prawo) i nacinij lewy przycisk myszy. Powstanie widok przedstawiony na rysunku 5.8 b. zapisz rysunek. Bdzie potrzebny w czasie wykonywania wicze do podrozdziau Modyfikacja rzutw czci i zespow, z ktrego dowiesz si midzy innymi, jak na podstawie stworzonego wanie widoku uzyska taki, jak przedstawiony na rysunku 5.9. Rysunek 5.9. Widok pomocniczy konierza po obrceniu i usuniciu fragmentu widoku

Widoki aksonometryczne
Oprcz tworzenia widokw prostoktnych i pomocniczych, opisanych powyej, moesz w Solid Edge tworzy widoki, w ktrych model przedstawiony jest w dowolnym pooeniu. Po wywoaniu polecenia Widok czci, gdy pojawi si okno widoku, naley za pomoc polece sucych do obracania modelu ustawi go w danym pooeniu. Na rysunku 5.10 przedstawione s dwa widoki toka, utworzone w taki wanie sposb. Rysunek 5.10. Widoki aksonometryczne toka

Widoki rnych czci na jednym arkuszu

Solid Edge umoliwia tworzenie widokw kilku rnych czci czy zespow na jednym arkuszu. Po kadym kolejnym wywoaniu polecenia Widok czci otwiera si okno umoliwiajce wybr pliku czci (zespou), na podstawie ktrego ma by tworzony kolejny widok. W lewej czci okna wymienione s pliki, na podstawie ktrych utworzono ju jakie widoki w danym arkuszu. Mona wybra ktry z nich ponownie albo, klikajc przycisk Przegldaj (Browse), odnale w standardowy, przyjty w Windows sposb inny plik i wskaza go.

Aby umieci nowy widok tej samej czci korzysta si zwykle z polece Widok gwny i Widok pomocniczy. Zastosowanie polecenia Widok czci jest w takiej sytuacji celowe wtedy, gdy nie moemy nowego widoku zdefiniowa na bazie innego, ju istniejcego. Dzieje si tak na przykad wtedy, gdy chcemy umieci kilka rnych widokw aksonometrycznych, jak na rysunku 5.10.

Przekroje, pprzekroje pwidoki

Tworzenie przekrojw w Solid Edge przebiega dwuetapowo: najpierw definiuje si paszczyzn przekroju, a nastpnie umieszcza przekrj na rysunku. Su do tego ikony przedstawione na rysunku 5.11. Rysunek 5.11. Ikony polece tworzenia przekrojw Paszczyzna tnca moe by wyznaczona przez prost, aman lub acuch odcinkw i ukw. Poszczeglne przypadki zilustrujemy wiczeniem i przykadami. Na pocztek utworzysz prosty przekrj toka. otwrz plik, w ktrym zapisae rysunek toka. Kliknij ikon Paszczyzna tnca (Cutting Plane). Program poprosi o wskazanie widoku, na podstawie ktrego tworzony bdzie przekrj. Wska gwny widok toka (z lewej strony na rysunku 5.4). po wskazaniu widoku program przechodzi do trybu rysowania linii wyznaczajcej przebieg paszczyzny przekroju. Naszkicuj pionow lini, jak na rysunku 5.12 a. Kliknij przycisk Zakocz. Rysunek 5.12. Tworzenie przekroju toka

po powrocie do gwnego okna program czeka na okrelenie strony, po ktrej bdzie utworzony przekrj. Porusz mysz w prawo i w lewo zauwaysz, e zmienia si zwrot strzaek wskazujcych stron przekroju. Poniewa tok jest czci symetryczn, wygld przekroju nie zaley od strony rzutowania. Wybierz wic dowoln stron i zaakceptuj j klikajc lewym przyciskiem myszy. zakoczye pierwszy etap tworzenia przekroju: definiowanie jego paszczyzny. Oznaczenie paszczyzny pojawio si na rysunku. Nie przejmuj si, jeeli jest niezgodne ze standardami stosowanymi w Twojej firmie: mona je modyfikowa, bdzie o tym mowa w podrozdziale Modyfikacja rzutw czci i zespow. Przystpisz teraz do tworzenia przekroju. kliknij ikon polecenia Przekrj (Section View). Program poprosi o wskazanie paszczyzny tncej. Jednoczenie ukae si pasek SmartStep, w ktrym w odpowiednich polach moesz

poda dane wartoci kta nachylenia i odstpu linii kreskowania przekroju (rysunek 5.13). Lista rozwijana z lewej strony paska umoliwia wybr stylu kreskowania. Rysunek 5.13. Pasek SmartStep polecenia Przekrj W pasku SmartStep znajduj si rwnie dwie ikony. Lewa (Przekrj rozwinity, Revolved Section View) suy do wczania opcji rozwijania przekroju bdzie o tym mowa w nastpnym przykadzie. Przy tworzeniu przekroju prostego jest ona nieaktywna. Prawa ikona (Ustawienia wywietlania modelu) umoliwia zmian rnych waciwoci widoku (np. wczanie i wyczanie linii niewidocznych). Dokadniejszy opis tej funkcji znajdziesz w dalszej czci rozdziau. wska oznaczenie utworzonej przed chwil paszczyzny przekroju. Pojawi si dynamiczny podgld w ksztacie prostokta taki sam, jak przy tworzeniu nowych widokw. Ustaw prostokt w danym pooeniu i nacinij lewy przycisk myszy. Przekrj (rysunek 5.12 b) zostanie utworzony.

Przekrj toka jest bardzo prostym przykadem. Solid Edge umoliwia jednak tworzenie dowolnych przekrojw. W kolejnym przykadzie pokaemy, jak tworzy si przekroje rozwinite. Moesz w celu przewiczenia tworzenia takich przekrojw utworzy bry przedstawiona na rysunku 5.14 (dokadne wymiary nie s istotne) lub wykorzysta ktry z ju utworzonych widokw. Rysunek 5.14. Przykadowy model do wiczenia tworzenia przekrojw rozwinitych

Tworzenie przekroju rozwinitego przebiega podobnie, jak prostego. Pierwsz czynnoci jest stworzenie widoku gwnego, a nastpnie zdefiniowanie paszczyzny przekroju. Dla modelu przedstawionego na rysunku 5.14, aby uzyska przekrj, na ktrym bd widoczne oba rozdaje otworw, naley poprowadzi paszczyzn jak na rysunku 5.15.

Rysunek 5.15. Definiowanie paszczyzny przekroju rozwinitego

Po powrocie do gwnego okna naley wybra i zaakceptowa stron rzutowania, a nastpnie tak samo, jak w przypadku przekrojw prostych wskaza paszczyzn przekroju. Teraz program prosi o podanie dodatkowej informacji, ktra nie wystpuje w przekrojach prostych: wskazanie fragmentu linii przekroju, ktra wyznaczy kierunek rzutowania. W naszym przykadzie korzystniej jest wskaza odcinek poziomy. Teraz uaktywni si ikona Przekrj rozwinity (druga z prawej w pasku SmartStep; patrz rysunek 5.13). Domylnie jest ona wyczona; przy takim ustawieniu przekrj bdzie wyglda jak na rysunku 5.16 a. Po wczeniu opcji przekrj zostanie rozwinity, jak na rysunku 5.16 b. Rysunek 5.16. Nierozwinity i rozwinity przekrj czci

Jak wida, na przekroju rozwinitym zaamanie paszczyzny tncej widoczne jest jako krawd. Moe ona by jednak ukryta bdzie o tym mowa w dalszej czci rozdziau. Jak byo ju wspomniane, linia przekroju moe skada si rwnie z ukw. W takim przypadku wane jest, aby jej koce byy odcinkami. Przykad przekroju rozwinitego czci podobnej do wykorzystanej w poprzednim przykadzie przedstawiony jest na rysunku 5.17. Rysunek 5.17. Przekrj rozwinity zdefiniowany za pomoc linii zawierajcej uki

Jeeli linia definiujca przekrj zawiera uki, nie jest aktywna ikona wczania opcji rozwijania przekroju przekrj taki zawsze jest tworzony jako rozwinity.

Szczeglnym przypadkiem przekroju s rzuty typu pprzekrj pwidok. Solid Edge nie ma osobnego polecenia do ich tworzenia. Efekt ten uzyskuje si przez odpowiednie poprowadzenie paszczyzny przekroju. Przykad przedstawiony jest na rysunku 5.18. Rysunek 5.18. Tworzenie pprzekrojw pwidokw

Wielko przekroju okrelana jest przez rozcignicie linii definiujcej jego paszczyzn. Na rysunku 5.19 przedstawiony jest przekrj fragmentu tej samej czci, ktrej pprzekrj pwidok widoczny jest na rysunku poprzednim. Rysunek 5.19. Tworzenie przekrojw fragmentu czci

Widoki szczegowe
Do tworzenia widokw szczegowych suy ikona przedstawiona na rysunku 5.20. Rysunek 5.20. Ikona polecenia Widok szczegowy (Detail View)

Aby utworzy widok szczegowy naley klikn ikon polecenia, a nastpnie wok obszaru, ktry ma zosta powikszony narysowa obwiedni szczegu w ksztacie okrgu. Uwaga: nie naley wywoywa polecenia rysowania okrgu po klikniciu ikony Widok szczegowy program od razu przechodzi do trybu rysowania obwiedni. Okrg moe by rysowany dopiero po zlokalizowaniu przez program widoku rysunkowego. W pasku SmartStep pojawia si lista rozwijana z moliwymi do wyboru standardowymi podziakami. Uwaga: warto podziaki odnoszona jest do rzutu, na podstawie ktrego tworzony jest widok szczegowy. Oznacza to, e jeeli np. powikszamy fragment widoku narysowanego w podziace 5:1 i zastosujemy podziak szczegu 2:1 (jest to warto domylna) to w rzeczywistoci szczeg przedstawiony zostanie w podziace 10:1.

Na rysunku 5.21 przedstawiony jest widok toka z powikszonym fragmentem, w ktrym znajduje si rowek na piercie. Rysunek 5.21. Widok toka i powikszenie szczegu zarysu rowka

Tworzenie rzutw zespow

Rzuty zespow powstaj podobnie, jak rzuty czci. Istniej tu jednak dodatkowe moliwoci tworzenie widokw zespow rozstrzelonych oraz wycitych, zdefiniowanych uprzednio w module Assembly. Mona ponadto tworzy uproszczone widoki zespow. Podlegaj one pewnym ograniczeniom, za to tworzenie ich jest szybsze.

Widoki i przekroje
Tworzenie widokw i przekrojw zespow odbywa si dokadnie tak samo, jak dla czci. Kreskowanie czci ssiadujcych na przekrojach jest automatycznie wykonywane w przeciwnych kierunkach. Przykadowy przekrj zespou silnika przedstawiony jest na rysunku 5.22. Rysunek 5.22. Przekrj zespou silnika

Jak widzisz, zakreskowane s na nim wszystkie czci. Solid Edge kreskujc przekroje nie rozrnia czci, ktre powinny zosta przekrojone i zakreskowane (np. tok, korpus) od tych, ktre naley przedstawi w widoku (np. ruby mocujce gowic). Mona jednak wskazywa na przekroju czci, ktre maj by kreskowane, mona te usuwa z niego poszczeglne czci. Wrcimy do tego zagadnienia w nastpnym podrozdziale.

Widoki rozstrzelone
Aby mona byo utworzy widok rozstrzelony zespou na rysunku, musi on zosta uprzednio zdefiniowany w module Assembly. W naszym zespole istniej dwa takie widoki. Aby stworzy na ich podstawie rysunek naley wykona nastpujce czynnoci: wywoa polecenie Widok czci. W dolnej czci okna Wybierz model, po wskazaniu pliku zespou, pojawi si lista rozwijana Konfiguracja. Zawiera ona wszystkie zdefiniowane w pliku zespou konfiguracje wywietlania, cznie z widokami rozstrzelonymi (rysunek 5.23). Rysunek 5.23. Fragment okna Wybierz model: lista wyboru konfiguracji

z listy wybra konfiguracj zawierajc widok rozstrzelony i zamkn okno. Widoki rozstrzelone umieszczane s zawsze jako aksonometryczne, nie otworzy si wic okno Widok czci. Bezporednio po zamkniciu okna wyboru modelu pojawia si podgld w ksztacie prostokta. Naley teraz wybra usytuowanie widoku i zaakceptowa je klikajc lewym przyciskiem myszy.

Przykadowy widok rozstrzelony zespou silnika przedstawiony jest na rysunku 5.24. Rysunek 5.24. Widok rozstrzelony zespou silnika z ukrytymi liniami ruchu

Widoki uproszczone i czciowe

Widoki zespow mona tworzy za pomoc dwch polece. Pierwsze Widok czci wykorzystuje si dokadnie tak samo, jak w przypadku pojedynczych elementw. Drugie Widok uproszczony (Snapshot View) znajduje zastosowanie gwnie przy tworzeniu widokw duych zespow. Widoki tworzone za pomoc tego polecenia podlegaj pewnym ograniczeniom, ale ich tworzenie jest szybsze. Jedn z opcji dostpnych dla widokw uproszczonych jest uwzgldnianie w nich wyci, zdefiniowanych uprzednio w module Assembly. Wykonaj wiczenie, w ktrym stworzysz widok uproszczony zespou silnika z wyciciem w korpusie. kliknij ikon polecenia Widok uproszczony (rysunek 5.25). W oknie wyboru modelu wska plik zespou silnika i kliknij przycisk Otwrz. Rysunek 5.25. Ikona polecenia Widok uproszczony

po przejciu do okna widoku czci nacinij na klawiaturze klawisz Home. Spowoduje to ustawienie zespou w widoku izometrycznym. Zamknij okno widoku klikajc odpowiedni przycisk. po powrocie do gwnego okna zauwaysz, e pasek wstgowy wyglda nieco inaczej (rysunek 5.26). Nie jest aktywna ikona Ukad widoku,49 pojawia si natomiast lista Jako widoku (View Quality). Rysunek 5.26. Pasek SmartStep polecenia Widok uproszczony Liczba wybrana z listy Jako widoku oznacza wielko tworzonego widoku w pikselach. Im wysza liczba, tym lepsza jako. Moesz pozostawi warto domyln lub wybra inn.

kliknij ikon Ustawienia wywietlania modelu. W oknie waciwoci, ktre pojawi si po klikniciu ikony, przejd do karty Przekroje. Znajduje si w niej lista wszystkich widokw wycicia, zdefiniowanych w module Assembly w Twoim przykadzie bdzie to (o ile wykonywae wiczenia w poprzednim rozdziale dokadnie wedug wskazwek) tylko jeden widok. Zaznacz pole wyboru przy jego nazwie. zamknij okno ustawie wywietlania i umie widok na arkuszu. Powinien wyglda jak na rysunku 5.27.

49 Ikona Ukad widoku jest nieaktywna dlatego, e tworzysz widok izometryczny, a nie dlatego, e jest to widok uproszczony. Gdyby tworzony rzut by widokiem prostoktnym, ikona byaby aktywna.

Rysunek 5.27. Widok uproszczony zespou silnika z wczon opcj pokazywania wycicia

Widoki uproszczone pozwalaj na przyspieszenie pracy, podlegaj jednak istotnemu ograniczeniu: nie mona wprowadza na nich wymiarw. Wynika to z faktu, e przy ich tworzeniu stosowane s pewne uproszczenia, prowadzce do niedokadnoci. Wykorzystanie widokw uproszczonych jest jedynym sposobem stworzenia widoku z wyciciem. W przypadku widokw tworzonych za pomoc polecenia Widok czci w oknie waciwoci brak jest karty umoliwiajcej wczanie opcji wycicia.

Modyfikacja rzutw czci i zespow

Przy tworzeniu rzutw czci i zespow Solid Edge stosuje domylne ustawienia linii, czcionek, oznacze itp. Moe si zdarzy (i zdarza si do czsto), e nie odpowiadaj one standardom stosowanym w danej firmie. Bywa te, e po stworzeniu rzutw okazuje si, i naley zmieni ich usytuowanie, podziak lub pokaza czy ukry wybrane krawdzie, zmieni sposb kreskowania przekrojw itp. Dostpne w programie polecenia umoliwiaj wprowadzanie dowolnych modyfikacji do utworzonych ju rzutw. Moliwa jest take zmiana ustawie domylnych oraz modyfikacja parametrw rzutu w momencie jego tworzenia. Jak zmienia ustawienia domylne dowiesz si z rozdziau 7: Dostosowanie do wasnych potrzeb. Wprowadzanie zmian w istniejcych rzutach opisane jest w niniejszym podrozdziale.

Zmiana waciwoci widoku okno waciwoci

Wikszo zmian dotyczcych rzutw czci i zespow mona wprowadza za pomoc okna Waciwoci widoku rysunkowego (Drawing View Properties). Wywouje si je z menu podrcznego widoku lub przekroju, mona te skorzysta z ikony Waciwoci (Properties) w pasku wstgowym (pierwsza z prawej, patrz rysunek 5.28). Pasek wstgowy pojawia si po

zaznaczeniu rzutu na rysunku. Okno zawiera cztery karty; poszczeglne pola i przyciski s uaktywniane w zalenoci od rodzaju rzutu, dla ktrego wywoano okno (widok, przekrj, widok szczegowy). Poniej omwione s poszczeglne karty okna. Rysunek 5.28. Pasek wstgowy widoku

Karta Oglne
Karta Oglne (General) suy do ustawiania nastpujcych opcji: 1. Legenda (Caption) jest to opis umieszczany pod widokiem. Po zaznaczeniu pola wyboru naley wpisa tre opisu. Aby wczy i zdefiniowa legend widoku nie trzeba otwiera okna waciwoci. Mona skorzysta z ikony Poka legend (Show Caption) i pola Legenda widoku rysunkowego (Drawing view caption) w pasku wstgowym. Sufiks (Suffix) pole to jest aktywne dla przekrojw oraz widokw pomocniczych i szczegowych. Domylny opis np. przekroju skada si ze sowa Przekrj (legenda) oraz kolejnego oznaczenia, np. A-A (sufiks). Za pomoc opisywanego pola wcza si i wycza to oznaczenie. Opis (Description) dodatkowe informacje dotyczce rzutu. Nie pojawiaj si one na rysunku, mog natomiast zawiera informacje istotne z punktu widzenia projektu. Arkusz (Sheet) w przypadku, gdy dokument rysunkowy zawiera wiksz liczb arkuszy mona wybierajc je w licie przenosi dany rzut na wybrany arkusz. Skala widoku (View scale) pole wyboru suy do wczania i wyczania wywietlania wartoci podziaki pod widokiem rysunkowym. Za pomoc listy rozwijanej mona wybiera standardowe podziaki, za za pomoc pola Warto skali (Scale value) ustala podziaki niestandardowe, o dowolnej wartoci. Wcza i wycza wywietlanie wartoci podziaki pod widokiem moesz rwnie za pomoc ikony Poka skal (Show scale) w pasku wstgowym. Poka adnotacje widokw (Show view annotation) za pomoc tego pola wyboru mona wcza i wycza m.in. oznaczenia przekrojw i obwiednie szczegw. Przykadem zastosowania tego polecenia moe by wyczanie oznaczenia paszczyzny pprzekroju pwidoku. Sytuacja taka przedstawiona jest na rysunku 5.18: aby zdefiniowa pprzekrj pwidok naley narysowa przebieg paszczyzny, za zazwyczaj na rysunkach jest ona pomijana. Usunicie oznaczenia paszczyzny powoduje usunicie caego przekroju, jedynym wic wyjciem jest jej ukrycie za pomoc opisywanego pola wyboru. W przypadku widokw szczegowych poniej pola Poka adnotacje widokw pojawia si jeszcze jedno: Poka obramowanie widoku szczegw (Show Detail view border). Pojcia obwiedni i obramowania szczegu wyjanione s na rysunku 5.29.

2.

3. 4. 5.

6.

Rysunek 5.29. Pojcia obwiedni i obramowania widokw szczegowych

7.

Poka ukady wsprzdnych (View coordinate systems) listy umieszczone w tej ramce su do ustalania ukadw wsprzdnych dla widokw. Zagadnienie tworzenia ukadw wsprzdnych w rodowiskach czci i zespow nie wchodzi w zakres niniejszej ksiki. Kt obrotu (Rotation angle) w tym polu podawana jest warto kta, o jaki zosta obrcony rzut. Rzuty mog by obracane za pomoc polecenia Obr o dowolny kt (wrcimy do tego zagadnienia w dalszej czci rozdziau). Informacja dotyczca aktualnoci danego rzutu w stosunku do modelu zagadnienie wprowadzania zmian w modelu i aktualizacji dokumentacji rysunkowej omwione jest w dalszej czci rozdziau.

8.

9.

Karta Ekran
Karta Ekran (Display) zawiera nastpujce pola, listy i przyciski: 1. Poka krawdzie zakryte przez inne czci (Show edges hidden by other parts) pole jest aktywne tylko dla rzutw zespow. Zaznaczenie go powoduje pokazanie tych krawdzi niewidocznych, ktre s zakrywane przez inne czci ni ta, do ktrej nale (rysunek 5.30 a). Sposb sterowania trybem wywietlania pozostaych krawdzi niewidocznych (zakrytych przez cz, do ktrej nale) opisany jest w punkcie 4. Rysunek 5.30. Ilustracja pojcia krawdzi niewidocznych, zakrytych przez inne czci

2.

Przetwarzaj przecicia czci (Process part intersections) gdy opcja ta jest wczona program dokonuje oblicze przeci czci. Moe to poprawi jako rysunku na przykad w przypadku zespow zawierajcych czci poczone na wcisk. W takiej sytuacji midzy modelami wystpuj kolizje. Dopasuj konfiguracj (Match Configuration) opcja ta jest aktywna dla rzutw zespow, dla ktrych zdefiniowane zostay w module Assembly konfiguracje wywietlania. Jej wczenie powoduje ukrycie i pokazanie czci w danym rzucie zgodnie z wybran konfiguracj (lista dostpnych konfiguracji znajduje si w dolnej czci okna).

3.

4.

Poka zaznaczone czci (Show selected parts), Ukryj zaznaczone czci (Hide selected parts), Przekrj wybrane czci (Section selected parts) te trzy przyciski opcji umoliwiaj indywidualne zarzdzanie sposobem pokazywania czci na widokach i przekrojach zespow. Przykadem zastosowania moe by korekta kreskowania na przekrojach niektrych elementw (np. rub). Jak zapewne pamitasz, Solid Edge w czasie tworzenia przekroju kreskuje wszystkie czci, rwnie te, ktre powinny zosta przedstawione w widoku (ruby, way itp.). Przykadem mog tu by zakreskowane przekroje rub mocujcych gowic silnika na rysunku 5.22. Opisywane opcje mog si przyda midzy innymi w takiej wanie sytuacji: naley rozwin drzewo struktury zespou w licie znajdujcej si w lewej czci okna, zaznaczy w niej ruby i zmieni tryb ich wywietlania. Fragment okna waciwoci widoku zawierajcy list czci przekroju zespou silnika przedstawiony jest na rysunku 5.31. Lista przedstawiona jest w formie drzewa, podobnie jak w oknie PathFinder-a zespou. Po jej rozwiniciu wida ktre czci s przekrojone (po lewej stronie ich nazw znajduj si ikony symbolizujce przekrj), a ktre pokazane w widoku (przy ich nazwach widoczne s ikony w ksztacie zaciemnionego szecianu). Niektre czci mog by niewidoczne na rysunku s to dwie ruby, przy ktrych znajduj si ikony w ksztacie szecianu bezbarwnego. ruby te s niewidoczne, poniewa znajduj si przed paszczyzn przekroju. Rysunek 5.31. Fragment okna waciwoci widoku lista czci przekroju silnika

Aby przekrj odpowiada standardom rysunku technicznego ruby lece w jego paszczynie powinny by przedstawione w widoku. Naley w tym celu zaznaczy (trzymajc wcinity klawisz Ctrl) dwie ruby oznaczone symbolami przekrojw, a nastpnie klikn przycisk opcji Poka zaznaczone czci. Przyciski pokazywania i ukrywania czci s nieaktywne, jeeli zaznaczone jest pole wyboru Dopasuj konfiguracj. 5. Nie wypeniaj (No fill) zaznaczenie tego pola dla wybranej czci powoduje, e jest ona pokazywana w przekroju, ale przekrj ten nie jest kreskowany.

6.

Styl krawdzi widocznych (Visible edge style) za pomoc tej listy mona dokonywa wyboru stylu linii, ktrym bd rysowane widoczne krawdzie czci. Jest to jedyna metoda zmiany stylu linii krawdzi nie jest moliwe indywidualne wskazywanie poszczeglnych linii i zmiana ich waciwoci. W ten sam sposb za pomoc dwch kolejnych list dokonuje si wyboru stylu linii dla krawdzi ukrytych (Hidden) i stycznych (Tangent, ilustracja tego pojcia przedstawiona jest na rysunku 5.32). Dla tych krawdzi istnieje dodatkowo moliwo ich wyczania i wczania. Su do tego pola wyboru znajdujce si pod listami. Rysunek 5.32. Krawdzie styczne pynne przejcia midzy licami o rnych krzywiznach na przykadzie pokrywy silnika

Przy wyborze stylw dla poszczeglnych krawdzi masz do dyspozycji wszystkie style dostpne domylnie w Solid Edge; moesz rwnie tworzy wasne. Jak si to robi, dowiesz si z rozdziau 7: Dostosowanie do wasnych potrzeb. 7. Konfiguracja (Configuration) ta lista pozwala na wybr konfiguracji zdefiniowanych w module Assembly. Po wyborze, zaznaczeniu pola wyboru Dopasuj konfiguracj i zaktualizowaniu widoku (pojcie to wyjanione jest w dalszej czci rozdziau) czci na widoku zostaj ukryte lub pokazane zgodnie z wybran konfiguracj. Przycisk Sprawd konfiguracj (Check Configuration) umoliwia skontrolowanie, czy widok jest zgodny z wybran konfiguracj. Odpowiednia informacja pojawia si poniej przycisku. 8. Podwietl (Highlight) za pomoc tej ikony mona atwo identyfikowa czci wskazane w oknie Lista. Moe to by przydatne zwaszcza wtedy, gdy w zespole dana cz wystpuje kilka razy. W takiej sytuacji podwietlenie umoliwia szybki wybr danej czci z listy.

Karta Tekst i kolor

Za pomoc list rozwijanych dostpnych w karcie Tekst i kolor (Text and Color) mona ustala waciwoci tekstw opisw i adnotacji dotyczcych danego widoku (legenda, warto podziaki, oznaczenie przekroju itp.). Uwaga: lista Styl wymiarowania (Dimension style) nie suy do automatycznej zmiany stylu wymiarowania zastosowanego w danym widoku. Jej ustawienie ma natomiast wpyw na wielko czcionki tekstw opisw. Jest ona rwna wielkoci czcionki tekstu danego stylu wymiarowania pomnoonej przez warto podan w polu Rozmiar (Size).

Karta Adnotacja
Karta Adnotacja (Annotation) zawiera dwie listy, uaktywniane po zaznaczeniu znajdujcych si pod nimi pl wyboru. Pola te z kolei s aktywne tylko dla niektrych widokw. Pierwsze z nich Poka osie symetrii (Show centerlines) aktywne jest dla widokw rozwinitych czci blaszanych (modelowanych w module Sheet Metal) oraz rurocigw (tworzonych w module XpresRoute). Zagadnienia te nie wchodz w zakres niniejszego podrcznika. Pole wyboru Poka linie ruchu w widokach rozstrzelonych (Show flowlines) pozwala na wczanie i wyczanie linii ruchu przykad widoczny jest na rysunku 5.24. Linie ruchu s na nim ukryte. Wczanie i wyczanie wywietlania linii ruchu na rysunku i w modelu (w rodowisku widokw rozstrzelonych moduu Assembly) jest niezalene.

Modyfikacja paszczyzny przekroju

Przekroje s szczeglnym przypadkiem rzutw: tu modyfikowa moemy zarwno sam przekrj (jego podziak, opis), jak i przebieg oraz sposb oznaczenia jego paszczyzny. Aby zmieni waciwoci przekroju korzystamy z okna Waciwoci, opisanego w poprzednim punkcie. Do zmiany paszczyzny su odrbne polecenia, do ktrych dostp uzyskuje si za porednictwem paska wstgowego, pojawiajcego si po wskazaniu paszczyzny przekroju (rysunek 5.33). Uwaga: aby uzyska dostp do opisywanych opcji naley klikn oznaczenie paszczyzny przekroju, a nie sam przekrj. Rysunek 5.33. Pasek wstgowy paszczyzny przekroju (tncej) Pierwsza z lewej ikona w pasku wstgowym (Poka legend, Show Caption) suy do wczania i wyczania oznaczenia paszczyzny przekroju. Kliknicie kolejnej ikony Waciwoci (Properties) powoduje otwarcie okna.

Okno waciwoci paszczyzny przekroju

Okno waciwoci paszczyzny przekroju skada si z dwch kart. Pierwsza (Oglne, General) zawiera nastpujce pola, przyciski i listy: 1. 2. 3. 4. Legenda (Caption) zaznaczenie pola wyboru powoduje wywietlenie oznaczenia paszczyzny przekroju. Pole edycji suy do wpisania litery, ktr ma by oznaczany przekrj. Typ linii (Line type), Szeroko (Line width) za pomoc tych list mona okreli, jak linia ma by oznaczona paszczyzna przekroju. Zakoczenie linii (Terminator) lista i pole umieszczone w tej ramce su do okrelania sposobu zakoczenia linii oznaczajcych kierunek przekroju. Wywietlanie (Display) ramka zawierajca elementy umoliwiajce okrelanie sposobu oznaczania paszczyzny przekroju. Domylne ustawienie (Gruby, Thick) powoduje oznaczenie paszczyzny jak na rysunku 5.18. Efekt zmiany opcji na Tylko grube naroa (Thick corners only) widoczny jest na rysunku 5.22. Jak wida, ten wanie sposb oznaczania paszczyzny przekroju odpowiada standardom stosowanym w wikszoci polskich firm.

Druga karta okna waciwoci Tekst i kolor (Text and Color) pozwala na okrelenie kroju, wielkoci i koloru czcionki, ktr wpisywane jest oznaczenie paszczyzny tncej oraz koloru linii oznaczajcej jej przebieg. Przebieg ten mona modyfikowa po klikniciu przycisku Edycja (Edit) w pasku wstgowym. Opcje opisane w niniejszym podpunkcie su do indywidualnej modyfikacji parametrw poszczeglnych przekrojw. Mona je zmienia rwnie globalnie, dla caego rysunku s one zwizane ze stylem wymiarowania. Aby wprowadzi zmian dla caego stylu wymiarowania naley otworzy okno modyfikacji stylu (polecenie menu [Format] [Styl]), w oknie tym wybra kart Adnotacja, a nastpnie wprowadzi dane zmiany50. Bd one miay wpyw rwnie na waciwoci linii obwiedni szczegw oraz granic przerwa (pojcie to jest wyjanione w dalszej czci rozdziau).

Edycja paszczyzny przekroju

Po klikniciu przycisku Edycja program przechodzi do trybu edytowania linii wyznaczajcej przebieg paszczyzny tncej. Przy modyfikacji linii korzysta si ze standardowych narzdzi rysunkowych Solid Edge. rodowisko, w ktrym si to odbywa jest tym samym, do ktrego przechodzi program po klikniciu ikony Paszczyzna tnca w bocznym pasku polece. Po zakoczeniu edycji naley klikn przycisk Zakocz w pasku wstgowym. Program powraca do gwnego okna, po czym prosi o ponowne zdefiniowanie strony, po ktrej zostanie utworzony przekrj. Jest to ostatnia czynno przy edycji paszczyzny tncej teraz naley ju tylko uaktualni przekrj. Co to znaczy i jak si to robi dowiesz si z punktu Menu podrczne widoku.

Modyfikacja obwiedni szczegw

Obwiednie szczegw (pojcie to zilustrowane jest na rysunku 5.29) mog by modyfikowane bardzo podobnie, jak paszczyzny przekrojw. W obu przypadkach mona zmienia zarwno sposb oznaczenia, jak i sam lini wyznaczajc przebieg przekroju lub ograniczajc obszar, ktry ma zosta powikszony. Po wskazaniu obwiedni szczegu pojawia si pasek wstgowy umoliwiajcy wczanie i wyczanie opisu oraz dostp do okna waciwoci. Okno to jest znacznie uproszczone w porwnaniu z oknami waciwoci widoku i paszczyzny przekroju. Zawiera dwie karty; dostpne w nich polecenia umoliwiaj zmian parametrw linii obwiedni (pociga to za sob automatyczn zmian linii obramowania szczegu) oraz typu, wielkoci i koloru czcionki opisujcej widok. Zmiana usytuowania obwiedni oraz jej wielkoci (rednicy okrgu) odbywa si poprzez przeciganie za uchwyt. Po wskazaniu obwiedni pojawiaj si dwa uchwyty dokadnie tak samo, jak dla okrgu. Przeciganie rodkowego powoduje zmian usytuowania obwiedni (okrgu), przeciganie uchwytu pooonego na obwodzie zmian rednicy. Aktualizacja widoku po zmianie obwiedni nastpuje automatycznie.

50

Karta Adnotacja jest opisana dokadniej w rozdziale 7: Dostosowanie do wasnych potrzeb.

Menu podrczne widoku

Nie wszystkie polecenia zmian rzutw czci i zespow dostpne s za porednictwem okna waciwoci. Niektre wywouje si z menu podrcznego widoku, pojawiajcego si podobnie jak w przypadku innych elementw po wskazaniu widoku i klikniciu prawym przyciskiem myszy (rysunek 5.34). Rysunek 5.34. Menu podrczne widoku

Znaczenie poszczeglnych polece menu podrcznego widoku jest nastpujce: 1. Wytnij, Kopiuj, Wklej s to standardowe polecenia Windows, umoliwiajce m.in. przenoszenie i kopiowanie rzutw z jednego arkusza lub rysunku na drugi, a take do innych aplikacji np. do dokumentu MS Word. Zwi (Uncrop) powrt do pierwotnej wielkoci rzutu. Zarwno widoki, jak i przekroje w Solid Edge mog by przemieszczane podobnie jak np. pola tekstowe. Po wskazaniu rzutu pojawia si wok niego ramka z uchwytami. Przeciganie za ramk powoduje zmian pooenia rzutu, a za uchwyt zmian wielkoci. Powrt do wielkoci pierwotnej nastpuje przez wywoanie polecenia Zwi. Wyrwnaj (Align) i Usu wyrwnanie (Unalign) przywracanie i usuwanie poczenia midzy rzutami, dziki ktremu zachowuj one zawsze t sam podziak i odpowiednie wzajemne pooenie. W czasie tworzenia kolejnych rzutw na podstawie innych s midzy nimi tworzone poczenia. Dopki poczenia te nie zostan usunite, zmiana pooenia jednego z rzutw pociga za sob przemieszczenie innych, zwizanych, tak aby np. widok z przodu znajdowa si cay czas dokadnie nad widokiem z gry. Podobnie zmiana podziaki jednego z rzutw powoduje zmian podziaki pozostaych, zwizanych. W niektrych sytuacjach nie jest to podane. Dobrym przykadem jest tu widok pomocniczy, ktrego tworzenie przedstawione jest na rysunku 5.8. Jeeli chcielibymy obrci go i przemieci, tak, aby wyglda jak na rysunku 5.9 nie bdzie to moliwe, dopki nie zostanie usunite poczenie. Poczenie pomidzy rzutami symbolizowane jest czc je przerywan lini, pojawiajc si po wskazaniu ktrego z nich. Po usuniciu wyrwnania linia ta zamienia si w lini zygzakow. Na rysunku 5.35 widoczne s trzy widoki toka: z przodu, z boku i z gry.

2.

3.

Widoki: gwny (z przodu) oraz boku s wyrwnane czy je linia przerywana. Wyrwnanie pomidzy widokiem z przodu i z gry zostao usunite, dziki czemu moliwe byo nadanie temu drugiemu innej podziaki oraz przesunicie w stosunku do widoku z przodu. Rysunek 5.35. Ilustracja pojcia wyrwnania widokw

4.

Rysuj w widoku (Draw in View) dodawanie elementw (osi, szczegw konstrukcyjnych). Aby doda jakikolwiek szczeg do rzutu (widoku, przekroju itp.) naley najpierw wej do niego, korzystajc z polecenia Rysuj w widoku. Nie naley dodawa adnych elementw na poziomie rysunku. Jest to bdem z co najmniej dwch powodw. Po pierwsze utrudnia pniejsz zmian pooenia rzutu: po jego przecigniciu elementy dodane pozostan na swoim miejscu. Po drugie gdy rysujemy na poziomie rysunku program stosuje domyln podziak arkusza, czyli 1:1. Jeeli podziaka rzutu jest inna, wystpi bd. Przykad pokazany jest na rysunku 5.36. Przedstawione s na nim dwa widoki (w podziace 1:2) fragmentu rurocigu kolanka z konierzami. Lini osiow dorysowany jest okrg, na ktrym s rozmieszczone otwory w konierzu. Z lewej strony (rysunek 5.36 a) wida efekt dorysowania okrgu na poziomie rysunku poniewa podziaka arkusza jest w tym wypadku rna od podziaki widoku po zwymiarowaniu wystpi bd. Jest on spowodowany faktem, e okrg tylko pozornie naley do widoku. Dla programu widok i okrg s dwoma zupenie niezalenymi obiektami. W przypadku dodania okrgu z wykorzystaniem polecenia Rysuj w widoku (rysunek 5.36 b) naley on do widoku; przy wymiarowaniu automatycznie uwzgldniana jest wic jego podziaka. Rysunek 5.36. Przykad bdu spowodowanego dodawaniem elementw do widoku na poziomie rysunku, bez wykorzystania polecenia Rysuj w widoku

Uwaga: nie trzeba przechodzi do widoku aby dodawa wymiary. W momencie wskazania wymiarowanego elementu program automatycznie identyfikuje rzut, do ktrego dany element naley i uwzgldnia podziak. Innym przykadem koniecznoci zastosowania opisywanego polecenia moe by modyfikacja kreskowania przekrojw. Aby zmieni jego parametry (np. odstp pomidzy liniami), naley

kreskowanie wskaza, a nastpnie dokona zmian za pomoc paska wstgowego lub okna waciwoci. Nie jest to jednak moliwe, zanim nie przejdzie si do trybu rysowania w widoku. Polecenie Rysuj w widoku moe okaza si przydatne przy tworzeniu urwa. Aby stworzy urwanie naley w widoku dorysowa lini urwania (naley pamita, aby bya ona pionowa lub pozioma), wrci na poziom rysunku, zaznaczy rzut i przecigajc za odpowiedni uchwyt zmieni jego wielko tak, aby dorysowana linia stanowia zakoczenie fragmentu rzutu. Po zakoczeniu wprowadzania zmian w widoku naley klikn przycisk Powr (Return) w pasku wstgowym. Jak widzisz, praca z widokami tworzonymi na podstawie modeli jest bardzo podobna do pracy z widokami szkicowymi. Rnica polega na tym, e aby wej do widoku szkicowego wystarczyo dwukrotnie klikn go mysz. W przypadku widoku (rzutu) stworzonego na podstawie modelu jest to niemoliwe dwukrotne kliknicie powoduje otwarcie pliku czci lub zespou. Wrcimy do tego zagadnienia w ostatnim podrozdziale niniejszego rozdziau. 5. Aktualizuj widok (Update View) uaktualnianie rzutw, na przykad po wprowadzeniu zmian na modelu. Wszystkie rzuty po utworzeniu zachowuj poczenie z modelem bd innym rzutem, na podstawie ktrego powstay. W niektrych sytuacjach poczenie to staje si nieaktualne. Dzieje si tak przede wszystkim wtedy, gdy wprowadzone zostay zmiany w modelu, ale nie tylko. Przekrj na przykad przestaje by aktualny po modyfikacji przebiegu paszczyzny tncej. Rzuty nieaktualne wyrniane s na rysunku obramowaniem w kolorze popielatym (rysunek 5.37); obramowanie to na wydruku jest niewidoczne. Aby aktualizowa rzut naley wybra z jego menu podrcznego opisywane polecenie. Poniewa po zmianie modelu nieaktualnych moe by wiele rzutw, istnieje polecenie Aktualizuj widoki (Update Views), powodujce aktualizacj wszystkich rzutw nie jest wtedy konieczne uruchamianie aktualizacji dla kadego z nich osobno. Rysunek 5.37. Nieaktualny widok jest wyrniany popielatym obramowaniem

Polecenie Aktualizuj widoki uruchamiane jest za pomoc ikony z bocznego paska polece (rysunek 5.37). Uwaga: dotyczy ono wszystkich rzutw na rysunku, rwnie tych na innych arkuszach. 6. Konwertuj do widoku rysunku (Convert to Draft View) zamiana rzutu stworzonego na podstawie modelu na widok szkicowy. Kady nowo utworzony rzut zachowuje poczenie z modelem, na podstawie ktrego powsta. Konsekwencj tego jest niemono np. usunicia

czy modyfikacji poszczeglnych linii. Z punktu widzenia programu s one reprezentacjami krawdzi modelu, i jako takie nie mog podlega modyfikacjom z poziomu moduu Draft. Czasami moe to by sprzeczne z intencjami uytkownika na przykad wtedy, gdy chce niektre krawdzie wyrni innym kolorem. Przypadek taki widoczny jest na rysunku 4.68 b rozstrzelony podzesp gowicy jest narysowany kolorem czarnym, zesp silnika za popielatym. Nie jest moliwe uzyskanie takiego efektu za pomoc polece dostpnych dla widoku stworzonego na podstawie modelu. Jeeli we waciwociach widoku zmienimy styl linii, ktr maj by wywietlane krawdzie widoczne, zmiana ta bdzie dotyczya krawdzi wszystkich czci. Aby uzyska taki efekt, jak na wspomnianym rysunku, naley przeprowadzi konwersj do widoku szkicowego, a nastpnie pozmienia kolory i gruboci linii. Innym przykadem sytuacji, w ktrej przydatne jest opisywane polecenie, jest dodawanie na rysunku szczegw konstrukcyjnych, ktre zostay pominite w modelu. Jeeli dodanie tych szczegw nie wymaga modyfikacji istniejcych krawdzi, wystarczy je dorysowa (nie zapominajc o przejciu do trybu rysowania w widoku!). Jeeli natomiast naley zmodyfikowa istniejce krawdzie (np. usun ich fragmenty) nie bdzie to moliwe, dopki rzut nie zostanie zamieniony na widok szkicowy. Konwersja do widoku szkicowego ma jednak wad: powoduje nieodwracalne zerwanie poczenia z modelem lub rzutem, na podstawie ktrego powsta rzut konwertowany. W efekcie nie bdzie ju moliwa jego automatyczna aktualizacja po wprowadzeniu zmian w modelu. 7. Dodaj przerwane regiony widoku (Add Broken View Regions) usuwanie fragmentw rzutw dugich lub wysokich elementw (tworzenie przerwa). Przykad przedstawiony jest na rysunku 5.38. Rysunek 5.38. Tworzenie przerwa

W pytce o wymiarach 10 x 50 x 200 mm wywiercone s cztery otwory. Pokazanie na rysunku caej pytki (rysunek 5.38 a) powoduje, ze duo miejsca zajmuje jej obszar rodkowy, nie zwierajcy adnych istotnych szczegw. Aby tego unikn naley stworzy przerwanie (rysunek 5.38 b). Po wywoaniu polecenia z menu podrcznego pojawia si pasek wstgowy (rysunek 5.39). Dwie ikony z lewej strony paska pozwalaj na ustalenie, czy linie przerwania maj by pionowe (czyli przerwanie jest tworzone w elemencie dugim, jak na rysunku 5.38; jest to ustawienie domylne), czy poziome (element wysoki). Lista Przerwa (Break gap) suy do ustalania odstpu midzy liniami przerwania.

Rysunek 5.39. Pasek wstgowy polecenia Dodaj przerwane regiony widoku Definiowanie obszarw widoku przerwanego polega na zaznaczeniu tych czci widoku, ktre maj pozosta na rysunku. Fragmentw wyrwanych (usunitych) moe by wicej ni jeden. Po zakoczeniu definiowania przerwania (przerwa) naley klikn przycisk Zakocz (Finish) w pasku wstgowym. Po stworzeniu widoku z przerwaniami mona go zwymiarowa. Przy wymiarowaniu elementw, ktre w wyniku zastosowania przerwania ulegy skrceniu (jak np. duszy bok pytki na rysunku 5.38) naley korzysta z polecenia Odlego midzy, a nie SmartDimension. Aby zmodyfikowa przerwania (zmieni zakres, doda nowe itp.) naley najpierw wskaza widok. Ukae si jego pasek wstgowy (rysunek 5.40), w ktrym znajduje si dodatkowa ikona: Poka widok przerwany (Show Broken View). Suy ona do wczania i wyczania przerwa. Po wyczeniu widok wyglda jak na rysunku 5.41. Przerwanie znika, ale obszary okrelone w czasie definiowania widoku pozostaj s wyrnione lini osiow. Mona teraz doda nowe (ponownie wywoujc polecenie Dodaj przerwane regiony widoku) lub zmodyfikowa istniejce zaznaczajc i przecigajc bok wyznaczajcego je prostokta. Mona te oczywicie usuwa przerwania: odbywa si to w standardowy sposb przez wskazanie oznaczenia przerwania i nacinicie klawisza Delete. Uwaga: aby usun przerwanie naley wskaza jego oznaczenie (domylnie: dwie linie osiowe), a nie widok. Rysunek 5.40. Fragment paska wstgowego widoku zawierajcego przerwanie Rysunek 5.41. Widok ze zdefiniowanymi i ukrytymi przerwaniami

8.

Waciwoci (Properties) ostatnie polecenie menu podrcznego widoku, suce do otwierania okna waciwoci, opisanego w poprzedniej czci rozdziau.

Polecenia pomocnicze
Przy tworzeniu dokumentacji na podstawie modeli moemy podobnie jak przy rysowaniu korzysta z szeregu polece pomocniczych. Mona je wywoywa z menu gwnego [Narzdzia] lub za pomoc ikon z bocznego paska polece.

Polecenia suce do modyfikacji krawdzi

Jak byo to ju wspomniane, linie w rzutach tworzonych na podstawie modeli nie mog by indywidualnie zmieniane. Oznacza to, e poszczeglne krawdzie tego samego rodzaju (widoczne, ukryte) nie mog by np. wyrnione innymi kolorami. Istnieje jednak moliwo indywidualnego ukrywania lub pokazywania wybranych krawdzi, a take zamiany ich rodzaju na przykad widocznej na ukryt. Su do tego trzy polecenia, ktrych ikony przedstawione s na rysunku 5.42. Rysunek 5.42. Ikony polece: Malarz krawdzi, Poka krawdzie i Ukryj krawdzie Polecenia Poka krawdzie (Show Edges) i Ukryj krawdzie (Hide Edges) su do sterowania trybem wywietlania wskazanych krawdzi. Po wywoaniu pierwszego z nich wszystkie krawdzie, ktre nie s wywietlane na rysunku zostaj tymczasowo pokazane i wyrnione innym kolorem. Kliknicie w dowoln krawd powoduje, e zostaje ona pokazana na stae; jest przy tym rysowana stylem linii przewidzianym w danym rzucie dla danego typu krawdzi. Oczywicie, stosowanie tego polecenia ma sens tylko w przypadku tych rzutw, na ktrych wyczona zostaa opcja wywietlania krawdzi ukrytych lub stycznych. Wywoanie polecenia Ukryj krawdzie i wskazanie dowolnej krawdzi (widocznej, ukrytej lub stycznej) powoduje jej usunicie z rysunku. Oczywicie, mona j ponownie pokaza korzystajc z polecenia Poka krawdzie. Polecenie Malarz krawdzi (Edge Painter) suy do zmiany sposobu wywietlania krawdzi na przykad zamiany ukrytych na widoczne. Po wywoaniu polecenia pojawia si pasek wstgowy (rysunek 5.43), w ktrym za pomoc jednej z szeciu ikon wybiera si rodzaj krawdzi oraz sposb jej pokazania na caej dugoci lub tylko do przeci z najbliszymi elementami. Rysunek 5.43. Pasek wstgowy polecenia Malarz krawdzi

Przykad tworzenie wyrwania

Aby praktycznie zapozna si z opisywanymi poleceniami wykonaj krtkie wiczenie. Stworzysz w nim wyrwanie w widoku toka. W Solid Edge nie ma osobnego polecenia do tworzenia wyrwa mona w tym celu wykorzysta wanie polecenia pokazywania krawdzi i zmiany trybu ich wywietlania. utwrz widok toka i wycz dla niego opcje wywietlania krawdzi ukrytych i stycznych. wywoaj polecenie Poka krawdzie. Wszystkie ukryte krawdzie na stworzonym przed chwil widoku zostan tymczasowo pokazane. Kliknij jedn z pionowych, wyznaczajcych wewntrzn powierzchni toka. Widok powinien wyglda teraz jak na rysunku 5.44 a.

Rysunek 5.44. Kolejne etapy tworzenia wyrwania na widoku toka

przejd do trybu rysowania w widoku (polecenie Rysuj w widoku) i naszkicuj granic wyrwania (rysunek 5.44 b). Moesz uy do tego celu polecenia Krzywa. Nie zapomnij o zmianie stylu linii. kolejnym krokiem bdzie pogrubienie fragmentu krawdzi, ktry znajduje si w obszarze wyrwania. Moesz uy w tym celu polecenia Malarz krawdzi. Pozostaw domylne opcje polecenia dziki temu wskazana krawd zostania pomalowana takim stylem, jaki jest przyjty dla krawdzi widocznych, do przecicia si z granic wyrwania (rysunek 5.44 c). zakreskuj przekrj. Ostatnim krokiem bdzie teraz usunicie fragmentu krawdzi narysowanego lini przerywan, wystajcego poza granic wyrwania. Wywoaj w tym celu polecenie Ukryj krawdzie i wska zbdny fragment. zakocz rysowanie w widoku i powr do rysunku. Moesz teraz np. doda wymiar, jak na rysunku 5.44 d.

Uwaga: aby skorzysta z polece opisywanych w tym punkcie nie musisz przechodzi do trybu rysowania w widoku. W wiczeniu byo to natomiast konieczne z uwagi na dodawanie elementu granicy wyrwania.

Inne polecenia pomocnicze

Oprcz opisanych powyej Solid Edge posiada midzy innymi polecenia do automatycznego tworzenia listy czci na rysunku, automatycznego wymiarowania oraz tworzenia tabeli otworw. S one opisane w niniejszym punkcie.

Lista czci i numerowanie elementw

Przy automatycznym tworzeniu listy czci obowizuj podobne zasady, jak przy tworzeniu raportw w module Assembly. W obu przypadkach lista jest tworzona na podstawie danych zapisanych we waciwociach poszczeglnych plikw; konfigurowanie list czci tworzonych z poziomu zespou i rysunku przebiega podobnie. Aby praktycznie zapozna si ze sposobem tworzenia list czci na rysunkach Solid Edge wykonaj nastpujce wiczenie:

utwrz nowy rysunek, a w nim rozstrzelony widok zespou silnika. Listy czci mog by tworzone dla dowolnych widokw; w naszym przykadzie stosujemy rozstrzelony dla lepszego zaprezentowania sposobu numerowania czci. kliknij ikon polecenia Lista czci (Parts List, rysunek 5.45). Ukae si pasek wstgowy polecenia (rysunek 5.46). Rysunek 5.45. Ikona polecenia Lista czci

Rysunek 5.46. Pasek wstgowy polecenia Lista czci Lista Styl tekstu (Text Style) w pasku wstgowym suy do wyboru stylu tekstu, jaki ma zosta zastosowany w tworzonej tabelce. Dwie ikony: Automatyczne symbole pozycji (Auto-Balloon) oraz Umie list czci (Place Parts List) pozwalaj na zdecydowanie, czy na wskazanym widoku maj by tylko ponumerowane czci, czy tylko stworzona na jego podstawie lista, czy maj by wykonane obie te czynnoci. Ikona Waciwoci (Properties) umoliwia dostp do okna, za ktrego porednictwem mona zmieni szereg parametrw listy. Ikona ta jest nieaktywna, dopki nie wskaesz widoku, dla ktrego lista ma by tworzona. kliknij utworzony przed chwil widok silnika. Program zawsze czeka na wskazanie widoku, poniewa na jednym arkuszu moe by ich wiele; mog te zawiera rne czci. kliknij ikon Waciwoci w pasku wstgowym. Ukae si okno waciwoci listy. W pierwszej karcie (Oglne, General), w licie Czcionka (Font) zmie nazw czcionki na np. Arial. Domylna czcionka (Solid Edge ISO) nie zawiera polskich znakw. W tej samej karcie, w ramce Automatyczne symbole pozycji (Auto-Balloon Settings) usu zaznaczenie pola wyboru Ilo elementw (Item count). Gdy pole to jest zaznaczone, oznaczenia pozycji skadaj si z dwch liczb: kolejnego numeru oraz liczby wystpie w zespole. Zamknij okno klikajc przycisk OK. kliknij przycisk Zakocz (Finish) w pasku wstgowym. Lista zostanie utworzona i umieszczona na rysunku. W zalenoci od parametrw Twojego komputera moe to potrwa dusz lub krtsz chwil. Czci na widoku zostan ponumerowane w takiej kolejnoci, w jakiej wstawiae je do zespou. O ile domylne ustawienia programu nie zostay wczeniej zmienione, utworzona lista bdzie si znajdowa w lewej dolnej czci rysunku, skada z piciu kolumn, za podzesp gowicy bdzie w niej widoczny jako jedna pozycja. Moesz jednak wprowadzi do listy dowolne zmiany, korzystajc z okna Waciwoci. wska utworzon przed chwil list, a nastpnie otwrz okno Waciwoci. Moesz w tym celu klikn ikon w pasku wstgowym lub skorzysta z menu podrcznego. W pierwszej karcie okna Waciwoci znajduj si pola i listy suce do okrelania wygldu symboli pozycji i zastosowanej w nich czcionki. Lista Zapisane ustawienia (Saved settings)

i znajdujce si obok niej przyciski pozwalaj na zapisywanie okrelonych konfiguracji tabeli. Wrcimy do tego zagadnienia w rozdziale 7: Dostosowanie do wasnych potrzeb. Druga karta Rozmiar / Umieszczenie (Size/Placement) pozwala na podanie danego usytuowania tabelki, jej maksymalnej wysokoci, gruboci linii itp. Za pomoc listy Blok tytuu (Title block) mona wybiera usytuowanie opisw kolumn: u dou tabelki, u gry lub obie te opcje rwnoczenie. W karcie Kolumny (Columns) dostpne s narzdzia suce do okrelania szerokoci i kolejnoci kolumn oraz ich tytuw. W grnej czci karty znajduj si dwa pola; za ich pomoc mona decydowa, jakie kolumny znajda si w tabeli. Odbywa si to w taki sam sposb, jak przy tworzeniu raportw w module Assembly (patrz podpunkt Raporty utworzenie listy czci w rozdziale 4). Dodaj do tabeli kolumn Masa i zmie kilka szerokoci kolumn moesz np. zmniejszy szeroko pierwszej, zawierajcej numery elementw. Jeeli zmienisz szeroko kolumny tak, e stanie si ona zbyt wska do wpisania tekstu, program automatycznie podzieli tekst na dwa lub wicej wierszy. Kolejna karta Sortowanie (Sorting) pozwala na ustalenie kolejnoci czci w licie wedug dowolnych waciwoci, np. wg nazwy, materiau itp. W ostatniej karcie okna Sterowanie list (List Control) znajduj si pola i przyciski umoliwiajce okrelanie, ktre czci maj by wczane do listy. W licie, ktr utworzye, podzesp gowicy opisany by jako jeden element, poniewa domylnym ustawieniem jest Lista wysokiego poziomu (Top-level list, przycisk opcji w grnej czci okna). Zmie opcj na List szczegow (Atomic list) i kliknij przycisk OK. Twj widok po ewentualnym skorygowaniu pooenia poszczeglnych oznacze czci powinien wyglda teraz jak na rysunku 5.47. Rysunek 5.47. Widok zespou z list czci

Lista czci utworzona na rysunku moe by skopiowana do schowka (polecenie Kopiuj zawarto, Copy Contents z menu podrcznego listy), a nastpnie wstawiona do innej aplikacji Windows, np. arkusza MS Excel. Czci na rysunkach zespow mog by numerowane rwnie za pomoc polecenia Symbol pozycji (Balloon, rysunek 5.48). Po jego wywoaniu pojawia si pasek wstgowy, umoliwiajcy m.in. dodawanie prefiksw i sufiksw do oznaczenia pozycji. Dodatkowego komentarza mog wymaga dwie ikony w prawej czci paska: Odwoanie do elementu (Item Number) oraz Liczba elementw (Item Count), przedstawione na rysunku 5.49.

Rysunek 5.48. Ikona polecenia numerowania czci

Rysunek 5.49. Fragment paska wstgowego polecenia Symbol pozycji Gdy wcinita jest ikona Odwoanie do elementu poszczeglne czci numerowane s automatycznie; numery s nadawane w kolejnoci wskazywania na rysunku.51 Po wczeniu opcji Liczba elementw oznaczenie pozycji jest dzielone na dwie czci: w grnej umieszczany jest jej numer, a w dolnej liczba wystpie danej czci w zespole. Jak sobie zapewne przypominasz, t wanie opcj wyczye w pierwszej karcie okna waciwoci listy czci w wykonywanym przed chwil wiczeniu. Na rysunku 5.50 przedstawiony jest przekrj podzespou gowicy silnika z czciami ponumerowanymi za pomoc polecenia Symbol pozycji, z wczonymi obydwoma opisywanymi opcjami. Rysunek 5.50. Podzesp gowicy silnika z ponumerowanymi elementami

Pasek wstgowy polecenia Symbol pozycji jest tym samym, ktry pojawia si po klikniciu oznaczenia (numeru elementu) wstawionego automatycznie, przy tworzeniu listy czci. Jak wida, symbole pozycji wstawiane rcznie i automatycznie s z punktu widzenia programu takimi samymi obiektami i mog by tymi samymi metodami modyfikowane. Omawiajc metody numerowania czci na rysunkach zespow za pomoc polecenia Symbol pozycji naley wspomnie o jeszcze jednym zagadnieniu: wielkoci czcionek, ktrymi wpisywane s numery elementw. Wielko ta wynika z zastosowanego stylu wymiarowania. Zapewne zauwaye, e w pasku wstgowym symbolu pozycji, z lewej strony, znajduje si lista rozwijana,

51

Jeeli wczeniej tworzona bya lista czci, kolejno numerowania bdzie inna: zgodna z kolejnoci wstawiania czci do zespou.

zawierajca poszczeglne style. Problem polega na tym, e zazwyczaj do liczb oznaczajcych pozycje stosuje si wiksze czcionki, ni dla liczb wymiarowych. Rozwizaniem moe by stworzenie nowego stylu wymiarowania, rnicego si od stosowanego do wymiarw wielkoci czcionki, i uywanie go do numerowania elementw. Mona oczywicie numerowa czci na rysunku tym samym stylem, ktrego uywamy do wymiarowania, a nastpnie zmienia wielkoci czcionek w symbolach pozycji, ale metoda ta jest zbyt pracochonna.

Automatyczne wymiarowanie rysunkw

W rozdziale drugim poznae metod automatycznego wymiarowania rysunkw w Solid Edge za pomoc Asystenta relacji. W przypadku rysunkw tworzonych na podstawie modeli moesz skorzysta rwnie z innego sposobu polecenia Pobierz wymiary (Retrieve Dimensions). Jego ikona przedstawiona jest na rysunku 5.51. Rysunek 5.51. Ikona polecenia Pobierz wymiary

Polecenie to pozwala na automatyczne umieszczanie na rysunku wymiarw wprowadzonych podczas rysowania profilu. Oznacza to, e jeeli chcemy z niego skorzysta, naley ju na etapie tworzenia modelu przewidzie, jak bdzie wymiarowany rysunek. Po wywoaniu polecenia pojawia si pasek wstgowy (rysunek 5.52 a). Rysunek 5.52. Pasek wstgowy i okno opcji polecenia Pobierz wymiary

Znaczenie poszczeglnych elementw paska jest nastpujce: 1. Ikona Opcje pobierania (Retrieval Options) powoduje otwarcie okna opcji (rysunek 5.52 b). Okno to umoliwia ustawienie zaawansowanych opcji pobierania wymiarw, takich jak np. automatyczne wprowadzanie symbolu rodka. Lista Styl wymiarowania (Dimension Style) pozwala na wybranie stylu wymiarowania, ktry ma zosta zastosowany. Ikony Liniowe (Linear), Promieniowe (Radial), Ktowe (Angular), Adnotacje (Annotations) su do ustalenia, jakiego typu wymiary maj by umieszczane na rysunku. Domylnie wszystkie s wczone.

2. 3.

4. 5.

Ikona Oznaczenie rodka (Center Mark) pozwala na okrelenie, czy maj by automatycznie wstawiane na rysunek oznaczenia rodkw. Ikony Dodaj wymiary (Add Dimensions) i Usu wymiary (Remove Dimensions) druga z tych ikon pozwala na usunicie wymiarw dodanych za pomoc opisywanego polecenia. Uwaga: jej zastosowanie nie pozwala na usuwanie wymiarw wprowadzonych w inny sposb.

Po ustawieniu wszystkich opcji naley po prostu wskaza rzut, ktry ma zosta automatycznie zwymiarowany. Na rysunku 5.53 a przedstawiony jest profil, a na rysunku 5.53 b widok modelu zbudowanego na tym profilu. Widok ten jest zwymiarowany za pomoc polecenia Pobierz wymiary, przy ustawieniach opcji jak na rysunku 5.52. Rysunek 5.53. Przykad zastosowania polecenia Pobierz wymiary

Na widoku wprowadzone zostay te wymiary, ktre wczeniej zdefiniowano w profilu np. prostokt w lewej dolnej czci figury nie zosta zwymiarowany. Na rysunku 5.53 b pominite zostay powtrzone wymiary ukw (R10), poniewa w oknie opcji nie byo zaznaczone pole wyboru Pobierz powtrzone wymiary promieniowe. Wybr z listy rozwijanej oznaczenia rodka opcji uk i okrg (Arc and Circle) spowodowa automatyczne wprowadzenie dla ukw i okrgu znacznikw rodka. Gdyby zaznaczone zostao pole Rzutuj osie symetrii (Project center lines) zamiast znacznikw rodka powstayby osie. Opisywane opcje pozwalaj na automatyczne wstawianie osi symetrii na rysunku naley w tym celu wywoa polecenie Pobierz wymiary, w pasku wstgowym wyczy wszystkie ikony z wyjtkiem Oznaczenia rodka, a w oknie opcji wybra z listy dan opcj (okrg, uk lub jedno i drugie) oraz zaznaczy pole wyboru Rzutuj osie symetrii. Po klikniciu rzutu nie zostan wprowadzone adne wymiary, pojawi si natomiast osie symetrii otworw i/lub ukw. Wczenie w pasku wstgowym ikony Adnotacje spowodowao wstawienie na rysunku rwnie oznaczenia chropowatoci oraz odchyki ksztatu. Oznaczenia chropowatoci, odchyek ksztatu i pooenia, opisy itp. mog by wprowadzane na profilu po wczeniu paska Adnotacja 3D (3D Annotation). W przypadku, gdy np. inna osoba konstruuje model, a inna wykonuje na jego podstawie rysunki, pozwala to na atwe przekazywanie istotnych dla projektu informacji.

Wymiarowanie otworw i pocze gwintowych

Solid Edge pozwala na odczyt parametrw otworu na podstawie dowolnego rzutu. W przypadku rzutw, ktrych paszczyzna jest rwnolega do osi otworu sprawa nie wymaga komentarza wymiarowanie rednicy i gbokoci otworu odbywa si w taki sam sposb, jak przy projektowaniu metodami tradycyjnymi. Fakt, e rysunki Solid Edge tworzone s na podstawie modeli przestrzennych, pozwala jednak na pozyskiwanie dowolnych informacji o otworach z rwnie z rzutw, ktrych paszczyzna jest prostopada do osi otworu. Dotyczy to take otworw gwintowanych.

Podczas wymiarowania otworw na rzutach, ktrych paszczyzna jest prostopada do osi otworu (jest on zatem widoczny jako okrg) mona korzysta z ikon nalecych do grupy Odniesienie gwintu (Hole reference), dostpnych w oknie Prefiks wymiaru (rysunek 2.72), w jego dolnej lewej czci. Wczenie odpowiednich ikon powoduje odczyt z bryy i wpisanie na rysunku parametrw otworu: gbokoci, rednicy, wymiaru gwintu itp. Na rysunku 5.54 przedstawione s trzy rzuty otworu gwintowanego, z pogbieniem walcowym. Na przekroju otwr zwymiarowany jest w sposb tradycyjny, za na widoku z gry za pomoc polecenia SmartDimension z wczonymi opcjami: Rozmiar gwintu (Thread Size), Gboko gwintu (Thread Depth), Wielko pogbienia walcowego (Counterbore Size), Gboko pogbienia walcowego (Counterbore Depth). Wszystkie te parametry zostay odczytane bezporednio z modelu. Rysunek 5.54. Wymiarowanie otworw

Aby uzyska wymiar jak na rzucie z gry naley wykona nastpujce kroki: wywoa polecenie wymiarowania: SmartDimension. za pomoc ikony Typ wymiaru wyczy wywietlanie wymiaru. W przeciwnym przypadku wymiar nominalny gwintu zostanie podany dwukrotnie. za pomoc ikony Prefiks otworzy okno Prefiks wymiaru. po otworzeniu okna kursor znajduje si w polu Prefiks. Naley teraz kolejno: klikn ikon Rozmiar gwintu, wprowadzi spacj oraz liter h z klawiatury, klikn ikon Gboko gwintu, wprowadzi spacj, skrt Pog. i znw spacj z klawiatury, klikn (w grnej czci okna) ikon z symbolem rednicy, wprowadzi spacj, klikn ikon Wielko pogbienia walcowego, wprowadzi spacj, znak /, znw spacj i na koniec klikn ikon Gboko pogbienia walcowego. W polu Prefiks bd si pojawia wprowadzane litery i znaki sterujce; ostatecznie cig ten bdzie wyglda nastpujco: %TS h%TD Pog. %DI %BS / %BD zamkn okno klikajc przycisk OK. klikn na rysunku otwr, a waciwie zgodnie z zasadami wymiarowania lini oznaczajc gwint. w pasku wstgowym zmieni opcj wymiarowania promienia na wymiarowanie rednicy i umieci wymiar.

Opisany sposb wymiarowania moe by stosowany zarwno do otworw gwintowanych, jak i nie gwintowanych. Jest on bardzo przydatny przy projektowaniu elementw zawierajcych duo otworw o rnych wymiarach umieszczonych na rnych paszczyznach (na przykad korpusw rozdzielaczy hydraulicznych). W takich sytuacjach zastosowanie opisanej metody pozwala znacznie zmniejszy liczb rzutw potrzebnych do zwymiarowania elementu. Aby zwymiarowa otwr wykorzystujc moliwo automatycznego odczytu jego parametrw nie trzeba korzysta z polece wymiarowania. Grupa ikon sucych do tego celu dostpna jest rwnie przy tworzeniu uwag. Wystarczy wic w tekcie uwagi umieci za ich pomoc odpowiednie znaki sterujce. Omawiajc zagadnienia wymiarowania otworw rwnie gwintowanych naley wspomnie o wymiarowaniu pocze gwintowych. Tworzenie rzutw czci poczonych rubami czy wkrtami nie rni si niczym od tworzenia rzutw innych czci. Oznaczenie gwintu na rysunku wprowadzane jest automatycznie na podstawie danych pobieranych modelu. Poniewa te z kolei zale od parametrw odczytanych z pliku danych otworw (domylnie Holes.txt; patrz podpunkt Otwr i gwint w rozdziale 3), wybr tego pliku wpywa na wygld rysunku. We wspomnianym podpunkcie bya mowa o tym, e rysunki pocze stworzonych w oparciu o dane z pliku Isoholes.txt s blisze wymaganiom PN. Na rysunku 5.55 przedstawione jest poczenie gwintowe stworzone w oparciu o dane z tego wanie pliku. Bezporednio po utworzeniu przekrj nie jest cakowicie zgodny z wymaganiami normy niezgodnoci te widoczne s na szczegle A. Aby uzyska przekrj w peni odpowiadajcy wymaganiom PN naley skorygowa kreskowanie (po przejciu do trybu rysowania w widoku) oraz gruboci niektrych linii (najlepiej za pomoc polecenia Malarz krawdzi). Po wprowadzeniu korekt poczenie wyglda w tak, jak na przekroju na rysunku 5.55.52 Rysunek 5.55. Przekrj poczenia gwintowego

Innym narzdziem uatwiajcym wymiarowanie rysunkw elementw, zawierajcych duo otworw jest Tabela otworw (Hole Table). Aby si z nim zapozna wykonaj nastpujce wiczenie: stwrz model jak na rysunku 5.56. Dokadne wymiary nie s istotne, zwr jedynie uwag, aby cztery otwory w naroach miay jednakow rednic, za otwr w rodku elementu by nieprzelotowy.

52

Aby nie tworzy kolejnego rzutu, na rysunku 5.55 celowo popeniony zosta drobny bd: widok szczegu (przed korekt) nie odpowiada przekrojowi (po korekcie).

Rysunek 5.56. Model czci do wiczenia polecenia Tabela otworw

utwrz nowy dokument rysunkowy i umie na nim widok (z gry) czci, ktrej model wykonae przed chwil. z gwnego menu wywoaj polecenie [Narzdzia] [Wymiary] [Tabela otworw] (Tools Dimensions Hole Table). pierwszym krokiem jest zdefiniowanie ukadu wsprzdnych. Kliknij rodkowy otwr; przy kursorze pojawi si symbol X oraz zmieniajca kierunek strzaka symbolizujca zwrot pierwszej osi ukadu. Ustaw kursor tak, aby strzaka wskazywaa w prawo i kliknij lewym przyciskiem myszy. Ponownie kliknij krawd rodkowego otworu i w opisany powyej sposb zdefiniuj zwrot osi Y: do gry. kolejnym krokiem jest wskazanie otworw, ktrych parametry maj zosta umieszczone w tabeli. Wska kolejno cztery otwory w naroach czci oraz otwr rodkowy. kliknij przycisk Zakocz w pasku wstgowym. W dolnej lewej czci rysunku pojawi si tabela zawierajca trzy kolumny: w pierwszej znajduj si numery otworw, w dwch kolejnych ich wsprzdne w zdefiniowanym przez Ciebie ukadzie. wprowadzisz teraz kilka zmian w stworzonej przed chwil tabeli. Kliknij j pojawi si pasek wstgowy (rysunek 5.57). Pasek ten by widoczny rwnie w czasie tworzenia tabeli. Podobnie jak w przypadku listy czci, moesz decydowa o wygldzie tabeli zarwno w czasie jej tworzenia, jak i pniej. Rysunek 5.57. Pasek wstgowy tabeli otworw

kliknij ikon Opcje tablicy otworw (Hole Table Options, pierwsza z lewej w pasku wstgowym). W pierwszej karcie zmie tytu tabeli z angielskiego na polski: Tabela otworw (pole Tekst 1 nagwka, Header Text 1). w trzeciej karcie (Kolumny, Columns) do pola Uywane kolumny (Columns used) przenie dwie dodatkowe: Rozmiar i Uwaga 1. Zauwa, e definiowanie kolumn, ktre maj znale si w tabeli przebiega dokadnie tak samo, jak dla listy czci.

przejd do czwartej karty (Lista, List) i zmie opcj na Wywietl otwory wg wielkoci (List holes by size), a nastpnie zamknij okno opcji klikajc przycisk OK. po zamkniciu okna zauwaysz, e w tabeli zaszy zmiany: dodane zostay dwie kolumny (kolumna z uwagami jest na razie pusta), za w pierwszej zmienione zostay oznaczenia otworw. S one teraz pogrupowane wedug wielkoci. Kliknij ikon Parametry otworu (Hole Parameters, pierwsza z prawej w pasku wstgowym). w oknie parametrw wybierz z listy Pocztek / rozmiar (Origin/size) liter B. Oznacza to, e chcesz poda parametry otworw nalecych do grupy o tym oznaczeniu naley do niej tylko jeden, rodkowy otwr. w polu Uwaga 1 (Note 1) wpisz skrt g., wprowad spacj, a nastpnie kliknij ikon Gboko otworu (Hole Depth, w dolnej czci okna, w grupie Odniesienia otworu). W polu Uwaga 1 pojawi si kod sterujcy. Jak widzisz, w tabeli mona umieszcza parametry otworw na takiej samej zasadzie, jak przy ich wymiarowaniu. z listy Pocztek / rozmiar wybierz liter A. Dla tej grupy otworw podasz w tabeli tolerancj rednicy. przejd w oknie parametrw do karty Tolerancja (Tolerance). Z listy Typ tolerancji rozmiaru otworu (Hole size tolerance type) wybierz opcj Klasa (Class), a w polu Tolerancja rozmiaru otworu (Hole size tolerance) podaj klas, np. H8. zamknij okno klikajc przycisk OK. Tabela powinna wyglda jak na rysunku 5.58 (na rysunku zostay rwnie dodane wymiary i zmienione tytuy oraz szerokoci kolumn tabeli). Rysunek 5.58. Widok czci i tabela otworw

Poeksperymentuj we wasnym zakresie i wyprbuj rne opcje tabeli. Umoliwia ona m.in. definiowanie kilku ukadw wsprzdnych i przyporzdkowywanie do nich okrelonych otworw. Lista Zapisane ustawienia (Saved settings) w pierwszej karcie okna opcji tabeli moe zawiera uprzednio zdefiniowane i zapisane ustawienia, podobnie jak ma to miejsce w przypadku list czci.

Zmniejszanie rozmiaru pliku rysunku

Polecenie Zredukuj plik (Reduce File) dostpne z menu Narzdzia suy do zmniejszania rozmiaru pliku rysunku poprzez usunicie wszystkich niewywietlanych krawdzi. Ponowne wywietlenie usunitych w ten sposb krawdzi wymaga wczenia odpowiedniej opcji w oknie waciwoci i aktualizacji rzutu. Polecenie Zredukuj plik naley stosowa po zakoczeniu pracy nad rysunkiem, przed przystpieniem do archiwizacji.

Zmiany wymiarw czci

Jak byo to ju wspomniane, w Solid Edge wszystkie informacje dotyczce geometrii (a take innych waciwoci) modeli poszczeglnych czci przechowywane s w plikach PAR, zakadanych przez modu Part. Konsekwencj tego faktu jest midzy innymi to, e wszelkie zmiany wymiarw czci mog by wprowadzane wycznie z poziomu tego moduu. Wyjtkiem jest wspomniane ju polecenie Wycicie przez kilka czci, umoliwiajce wprowadzanie zmian w geometrii modeli z poziomu zespou. W adnym wypadku nie jest natomiast moliwa zmiana wymiarw czci z poziomu rysunku. Fakt, e kada zmiana wymaga przejcia do rodowiska modelu nie powinien by uwaany za ograniczenie Solid Edge. Naley pamita, e jest to system, ktry moe suy do zespoowego projektowania skomplikowanych zespow. W takim projekcie jeden plik czci moe by powizany z kilkunastoma lub nawet kilkudziesicioma rysunkami. Przykadowo z plikiem modelu korbowodu silnika, ktry konstruowae w ramach wicze mog by powizane nastpujce pliki: rysunek wykonawczy korbowodu (plik DFT) rysunek zespou silnika (plik DFT) model formy (plik PAR); Solid Edge umoliwia tworzenie form na podstawie modeli wyprasek, odkuwek, odleww itp. Pliki takie s powizane, dziki czemu po zmianie czci moliwa jest automatyczna aktualizacja formy. rysunek formy (plik DFT) rysunek zespou silnika w widoku rozstrzelonym, przygotowany na przykad w celach reklamowych, itd.

Jak wida, ju przy maym zespole i prostej czci moliwo wprowadzania zmian z poziomu rysunku utrudniaby zapanowanie nad dokumentacj. Naley pamita, e umoliwienie wprowadzania zmian na rysunkach wymagaoby stworzenia sprawnego mechanizmu zabezpiecze. Mechanizm taki musiaby uniemoliwia np. wprowadzenie wykluczajcych si wzajemnie zmian na dwch rnych rysunkach powizanych z tym samym plikiem czci. Poniewa zmiany geometrii na rysunkach nie s dozwolone, wszystkie wymiary wprowadzane na rzutach stworzonych na podstawie modeli s wymiarami wynikowymi. Prba zmiany takiego wymiaru koczy si jak byo to ju powiedziane podkreleniem wprowadzonej wartoci. Jest to ustawienie domylne, ktre moe by zmienione. Naley w tym celu otworzy okno waciwoci wymiaru (lub stylu wymiarowania, jeeli zmiana ma dotyczy wszystkich wymiarw na rysunku), i wybra dan opcj z listy rozwijanej Nie w skali (Not to Scale), znajdujcej si w karcie Zakoczenie i symbol (Terminator and Symbol).53 Przejcie do rodowiska modelu, na podstawie ktrego utworzony zosta dany rzut, nie wymaga ani skomplikowanych czynnoci, ani nawet znajomoci lokalizacji pliku czci czy zespou. Wystarczy dwukrotnie klikn dany rzut, a program automatycznie przejdzie do odpowiedniego rodowiska i otworzy plik modelu. Jeeli bdzie on w tym momencie otwarty przez kogo innego,

53

Po opisywanej zmianie nie bdzie oczywicie moliwa modyfikacja wymiaru: pozostanie on zafaszowany, zmieni si jedynie jego oznaczenie wymiar nie bdzie ju podkrelony.

uytkownik zostanie o tym poinformowany odpowiednim komunikatem. Ma wtedy cztery moliwoci: otworzy plik w trybie Tylko do odczytu, zrezygnowa z otwierania pliku, zrezygnowa tymczasowo z otwierania pliku i poprosi program o poinformowanie, gdy plik bdzie dostpny bez ogranicze, otworzy plik z jednoczesnym utworzeniem jego kopii. Kopia ta nie bdzie miaa adnych ogranicze dotyczcych zapisu.

Moe si te zdarzy, e plik czci zosta ju np. wydany czy zastrzeony. W takiej sytuacji dostpny jest wycznie w trybie Tylko do odczytu; mona rwnie otworzy go z jednoczesnym utworzeniem kopii. Zauwa, e dziki opisanej filozofii zarzdzania plikami bardzo proste staje si zabezpieczenie przed zmianami pliku czci, ktra np. zostaa ju skierowana do produkcji. Wystarczy w tym celu zmieni status jej pliku. Nie jest konieczne powiadamianie o tym fakcie wszystkich czonkw zespou projektantw dowiedz si o nim automatycznie przy pierwszej prbie otworzenia pliku czci. Po przejciu do rodowiska czci naley wprowadzi dane zmiany, a nastpnie zapisa plik. W konsekwencji rzuty na rysunku stan si nieaktualne (rysunek 5.37). Sposb aktualizacji rzutw zosta opisany w punkcie Menu podrczne widoku. Zwr uwag, e dziki temu, i rzuty nie s aktualizowane automatycznie, istnieje moliwo zachowania dokumentacji wielu wersji projektu. Jeeli zmiany wprowadzone w modelu powoduj zmian wartoci wymiarw na rysunku, wymiary takie s oznaczane. Oznaczenia te oraz poprzednie i aktualne wartoci wymiarw wywietlane s w oknie ledzenie wymiarw (Dimension Tracker), pojawiajcym si po aktualizacji rzutw. Przykad rzut toka po modyfikacji jednego z wymiarw przedstawiony jest na rysunku 5.59.

Rysunek 5.59. Model toka po zmianie szerokoci wycicia (z 15 na 18 mm) i okno ledzenie wymiarw

Po klikniciu przycisku Kopiuj w oknie ledzenia wymiarw jego zawarto zostaje skopiowana do schowka, skd moe by wstawiona do innej aplikacji Windows. Jeeli uytkownik przygotuje sobie wczeniej szablony kart zmian np. w edytorze MS Word, bdzie mg je atwo wypenia wystarczy w tym celu wstawi zawarto schowka w odpowiednim miejscu. Po zamkniciu okna ledzenia wymiarw mona je w dowolnej chwili ponownie otworzy. Suy do tego celu polecenie [Narzdzia] [Wymiary] [led zmiany wymiaru] (Tools Dimensions Track Dimension Changes). Moe si zdarzy, e w wyniku aktualizacji rzutu niektre wymiary zostan oderwane od wymiarowanych elementw. S one wtedy wyrniane innym kolorem (domylnie ciemnotym) i mog by ponownie przyczone do elementw na rysunku za pomoc polecenia [Narzdzia] [Wymiary] [Docz wymiar] (Tools Dimensions Attach Dimension). Polecenie to moe suy rwnie do przenoszenia wymiarw pomidzy rnymi elementami tego samego rodzaju (np. ukami, liniami itp.). Omawiajc temat wprowadzania zmian w modelach i na rysunkach warto zwrci uwag na jeszcze jedno zagadnienie, dotyczce wprowadzania zmian na rysunkach zespow. Po wprowadzeniu zmiany w pliku czci nieaktualne staj si rzuty zarwno tej czci, jak i zespow, w skad ktrych ta cz wchodzi. Nie jest konieczne otwieranie pliku zespou

program automatycznie wykrywa wszelkie powizania midzy plikami PAR, ASM i DFT i ich wpyw na aktualno poszczeglnych rzutw. W biecym podrozdziale poruszylimy zagadnienia zwizane z problematyk zarzdzania dokumentacj: prawami dostpu, wprowadzaniem zmian itp. Zagadnienia te stanowi rwnie midzy innymi tre kolejnego rozdziau, dotyczcego dodatkowych narzdzi dostpnych dla uytkownikw Solid Edge.

Rozdzia 6.

Narzdzia pomocnicze
Po zapoznaniu si z treci rozdziaw 1 5 znasz ju zasady tworzenia modeli i dokumentacji w Solid Edge. Z niniejszego rozdziau dowiesz si, jak korzysta z niektrych pomocniczych narzdzi, dostarczanych wraz z Solid Edge lub dostpnych za porednictwem Internetu. Narzdzia te nie su do modelowania ani tworzenia rysunkw moemy je umownie podzieli na suce do wprowadzania zmian w projekcie, przeszukiwania zasobw oraz przegldania dokumentw, niekoniecznie utworzonych w Solid Edge.

Meneder zmian
Meneder zmian (Revision Manager) jest bardzo pomocnym, cho niedocenianym narzdziem, w wielu wypadkach pozwalajcym na znacznie szybsze i pewniejsze wprowadzanie zmian w strukturze projektu ni z poziomu Solid Edge lub systemu operacyjnego. Dodatkow zalet jest fakt, e moe by on wykorzystywany w firmie, ktra zakupia Solid Edge, na dowolnej liczbie stanowisk, bezpatnie. Na stanowisku, na ktrym instaluje si Solid Edge Meneder zmian instalowany jest automatycznie. Ma on jednak rwnie wasny, osobny program instalacyjny, umieszczony na krku Solid Edge w katalogu Revman. Dziki temu moe by instalowany na dowolnym komputerze. Do jego uruchomienia nie jest potrzebny klucz sprztowy ani osobna licencja. Uruchomienie Menedera zmian moe nastpi albo z menu Windows ([Start] [Programy] [Solid Edge] [Meneder zmian]), albo z menu podrcznego pliku czci, zespou lub rysunku.

W tym drugim przypadku naley w oknie Eksploratora Windows wskaza plik, a nastpnie klikajc prawym przyciskiem myszy rozwin menu podrczne. Po uruchomieniu programu wikszo polece mona wydawa na trzy sposoby: z menu gwnego, za pomoc ikony lub z menu podrcznego. W czasie wykonywania wicze moesz korzysta z dowolnej metody. Meneder zmian pozwala midzy innymi na przeprowadzanie nastpujcych operacji: kopiowanie, zmian nazwy i zastpowanie plikw czci w zespole, automatyczn zmian nazwy pliku przy wprowadzaniu zmian, podgld i edycj waciwoci pliku, wyszukiwanie plikw w strukturze zespou, znajdywanie wszystkich plikw zwizanych ze wskazanym, kopiowanie informacji o wybranych plikach do schowka, podgld pliku.

Funkcje te moemy podzieli na dwie grupy: wprowadzanie zmian w strukturze projektu i pozyskiwanie informacji o nim.

Zmiany w strukturze projektu

W czasie pracy nad projektem w jego strukturze wprowadza si szereg zmian: tworzy nowe wersje poszczeglnych czci, zastpuje jedne czci zespou innymi, zmienia status dokumentw (np. po przesaniu do oceny lub wydaniu), zmienia nazwy plikw itp. Wszystkie te zmiany mog by wprowadzane za pomoc Menedera zmian, przy czym niektre powinny by wprowadzane wycznie za jego pomoc. Przykadowo: zmiana nazwy pliku w strukturze zespou wprowadzona z poziomu systemu operacyjnego nie zostanie odnotowana przez Solid Edge w efekcie po otworzeniu pliku zespou cz zapisana w pliku, ktrego nazwa zostaa zmieniona, nie zostanie odnaleziona przez program i nie pojawi si w zespole. Aby praktycznie zapozna si z poleceniami wprowadzania zmian w projekcie wykonasz kilka wicze. Wykorzystasz w nich model zespou silnika. W czasie wicze zapoznasz si z poleceniami, ktrych ikony przedstawione s na rysunku 6.1. Rysunek 6.1. Ikony wybranych polece Menedera zmian Ikony te su w kolejnoci do wywoywania nastpujcych polece: 1. 2. Rozwi wszystkie (Expand All) rozwijanie caej struktury odczytanego pliku i plikw zwizanych. Wyczy czynno (Clear Action) odwoywanie wydanego polecenia. Podczas pracy w Menederze zmian wszystkie modyfikacje (np. zmiana nazwy pliku) s uwzgldniane w strukturze dokumentacji dopiero po wydaniu polecenia Zapisz. Do tego czasu mog by odwoane poleceniem Wyczy czynno. Kopiuj dokument (Copy Document) tworzenie kopii dokumentu z jednoczesnym zastpieniem ni w strukturze dokumentacji pliku dotychczasowego.

3.

4. 5. 6.

Zmie nazw (Rename) zmiana nazwy wskazanego pliku. Zastp (Replace) zastpowanie wskazanego pliku w strukturze dokumentacji innym. Zwiksz nazw (Increment Name) przed zapisaniem kopii dokumentu naley zmieni jej nazw. Mona to zrobi za pomoc polecenia Zmie nazw wtedy naley wpisa dowoln now lub wywoujc polecenie Zwiksz nazw. Wtedy program do nazwy istniejcej doda automatycznie kolejn liczb.

Zamy, e w Twoim projekcie silnika, po stworzeniu modelu, w wyniku oblicze i symulacji okazao si, e naley zwikszy grubo dna toka. Chcesz jednak zachowa poprzedni wariant. W takiej sytuacji naley utworzy nowy plik, bdcy kopi istniejcego (Tok.par), a nastpnie wprowadzi w nim zmiany. Oczywicie, nowy plik musi zastpi poprzedni w strukturze zespou. uruchom Menedera zmian. Jeeli pojawi si okno Asystenta Menedera zmian (Revision Manager Assistant) zamknij je, klikajc przycisk Anuluj. Po przejciu do gwnego okna otwrz plik zespou silnika. Pliki otwiera si tak, jak w innych aplikacjach Windows: z menu [Plik] [Otwrz] lub za pomoc ikony. Po otworzeniu zespou w oknie Menedera zmian wywietlona zostaje struktura zespou. Drzewo struktury moe by zwijane i rozwijane w standardowy, przyjty w Windows sposb (przez kliknicie znaku + znajdujcego si przy symbolu pliku) lub za pomoc ikony Rozwi wszystkie. zaznacz plik, ktry ma by skopiowany: Tok.par. Wskazany wiersz powinien zosta podwietlony na to. polecenie kopiowania pliku moesz wyda na trzy sposoby. Pierwszym jest skorzystanie z menu gwnego: [Dokument] [Ustaw czynno na] [Kopiuj] (Document Set Action to Copy). Drugi to kliknicie ikony (rysunek 6.1). Trzeci wywoanie menu podrcznego i wybranie polecenia Ustaw czynno na kopiowanie (Set Action to Copy, rysunek 6.2). Wydaj polecenie za pomoc dowolnej z wymienionych metod. Rysunek 6.2. Kopiowanie czci w zespole za pomoc Menedera zmian

po wydaniu polecenia kopiowania pliku w wierszu, ktry go opisuje, w kolumnie Nowa nazwa pliku (New Filename) pojawi si kopia dotychczasowej nazwy wraz z pen ciek dostpu. Uwaga: plik nie zosta jeszcze skopiowany. Wszystkie zmiany zdefiniowane w oknie Menedera s wprowadzane do struktury zespou dopiero po wydaniu polecenia Zapisz (z menu gwnego lub za pomoc ikony). aby plik zosta skopiowany i zapisany pod now nazw, musisz t nazw poda. Jak byo to ju powiedziane, moesz zmieni j sam, wpisujc w odpowiednim polu, lub wyda polecenie automatycznej zmiany nazwy: Zwiksz nazw (Increment Name). Dostpne jest ono z menu

gwnego [Dokument] (Document) lub menu podrcznego. Mona te klikn odpowiedni ikon (rysunek 6.1). Wywoaj w dowolny sposb polecenie automatycznej zmiany nazwy. Zwikszenie nazwy polega na dodaniu do nazwy istniejcej liczby poprzedzonej mylnikiem (lub innym znakiem; znak ten okrela si w oknie opcji wywoywanym za pomoc polecenia [Widok] [Opcje], View Options). Jednoczenie w kolumnie Zmiana (Revision) pojawia si numer zmiany. kliknij ikon Zapisz. Teraz zmiany zostan wprowadzone do pliku czci i zespou. Do tej pory miae moliwo ich cofnicia za pomoc polecenia Wyczy czynno.

Po zapisaniu zmiany w drzewie zespou w oknie Menedera plik Tok.par zosta zastpiony przez Tok-2.par. W kolumnie Akcja (Action) pojawi si napis Bez zmian (Unchanged). Po zapisie nowa struktura dokumentacji traktowana jest jako bazowa, tak, jak gdyby plik zosta wanie otwarty. Wprowadzone zmiany zostay uwzgldnione zarwno w pliku czci, jak i zespou. W strukturze zespou plik dotychczasowy zosta zastpiony jego kopi. Na rysunku 6.3 a przedstawiony jest PathFinder zespou silnika po wprowadzeniu zmiany. Numer tej zmiany zosta zapisany we waciwociach pliku czci na rysunku 6.3 b widoczny jest fragment okna waciwoci pliku Tok-2.par. Dodanie oznaczenia w polu Numer zmiany nastpio automatycznie. Rysunek 6.3. Zmiany wprowadzone za pomoc Menedera zmian s uwzgldniane w pliku zespou i czci

Teraz, po stworzeniu kopii czci moesz wprowadzi w niej modyfikacje na przykad zmieni grubo dna toka, zgodnie z zaoeniami wiczenia. Jednoczenie pozostawiasz niezmieniony plik czci w pierwszym wariancie wykonania. W kolejnym wiczeniu zajmiemy si zagadnieniem zmiany nazwy pliku. Zamy, e chcesz zmieni nazw pliku wieca.par na wieca arowa.par. Najpierw zrobisz to z poziomu systemu operacyjnego, nie korzystajc z narzdzi Solid Edge. zmie nazw pliku poleceniem Windows, na przykad wywoujc je z menu podrcznego pliku w oknie Eksploratora. otwrz plik zespou w Solid Edge. Poniewa zmienie nazw czci z poziomu systemu operacyjnego, Solid Edge nie dosta o niej informacji. Dlatego te przy otwieraniu pliku zespou wci poszukiwa pliku wieca.par. Poniewa plik taki ju nie istnieje, program wywietla odpowiedni komunikat, za w odczytanym zespole brakuje czci, ktrej plik nie zosta odnaleziony. aby poinformowa Solid Edge o zmianach naley przeprowadzi edycj powiza (linkw) pomidzy czciami w zespole. Przedtem jednak musisz przej do edycji podzespou gowicy: wieca jest czci tego podzespou, tote edycja powiza nie moe nastpi bezporednio z poziomu zespou silnika. Rozwi menu podrczne podzespou gowicy i wybierz polecenie Edytuj.

wywoaj z gwnego menu polecenie [Edycja] [cza] (Edit Links). Pojawi si okno zawierajce wykaz wszystkich plikw podzespou. Jak widzisz, wci figuruje w nim plik wieca.par (rysunek 6.4). Rysunek 6.4. Okno edycji powiza pomidzy plikami czci podzespou gowicy

zaznacz plik wieca.par i kliknij przycisk Zmie rdo (Change Source). Polecenie to umoliwia zmian pliku rdowego. Po klikniciu przycisku pojawi si standardowe okno Windows, w ktrym naley wskaza nowy plik, ktry ma zastpi poprzedni w strukturze zespou. Wska plik wieca arowa.par i kliknij przycisk Otwrz (Open). Po powrocie do okna edycji czy kliknij przycisk Zamknij (Close). po powrocie do gwnego okna Solid Edge zauwaysz, e brakujca cz w zespole jest ju widoczna. Zamknij podzesp gowicy i wr do pliku zespou silnika tu te nie brakuje ju adnych czci. Zapisz zmiany w pliku i zamknij go.

Zamy teraz, e rozmylie si: chcesz z powrotem przemianowa plik na wieca.par. Aby jednak unikn takich problemw, na jakie natrafie przed chwil, skorzystasz z Menedera zmian. uruchom Menedera zmian i otwrz plik zespou silnika. Rozwi cae drzewo struktury zespou i dla pliku wieca arowa.par wywoaj polecenie Zmie nazw. zmie nazw pliku z powrotem na wieca.par. Zmiana nastpuje przez edycj acucha w polu Nowa nazwa pliku. zapisz wprowadzon zmian i zamknij Menedera zmian. otwrz w Solid Edge plik zespou silnika. Tym razem nie bdzie problemw ze znalezieniem pliku czci informacja o zmianie nazwy zostaa zapisana w pliku ASM.

Zauwa, e podczas edycji nazwy pliku miae moliwo zmiany zarwno nazwy, jak i cieki dostpu. Dziki temu opisywane polecenie umoliwia rwnie zmian lokalizacji pliku. Zazwyczaj jednak korzysta si w tym celu z innego polecenia jest ono opisane w dalszej czci rozdziau. Ostatnim poleceniem z omawianej grupy jest Zastp (Replace), suce do zastpowania wybranych plikw w strukturze dokumentacji innymi. Po jego wywoaniu pojawia si standardowe okno Windows, umoliwiajce wybr czci, ktra ma zastpi wskazan. Polecenie to jest rwnowane poleceniu Zastp cz dostpnemu w module Assembly.

Zmiana lokalizacji plikw

Wanym zagadnieniem w zarzdzaniu dokumentacj jest zmiana lokalizacji plikw. Nie mona robi tego w sposb dowolny, poniewa podobnie jak w przypadku zmiany nazwy odpowiednie informacje nie zostan przekazane do plikw zwizanych. Nie trzeba wykorzystywa Menedera zmian, jeeli kopiuje si ca struktur projektu. Solid Edge zapamituje lokalizacj poszczeglnych plikw w stosunku do lokalizacji pliku gwnego. Przykadowo, jeeli projekt silnika zosta zapisany w katalogu C:\Projekty\Silnik, to podczas otwierania zespou pliki czci poszukiwane s w tym samym katalogu, w ktrym znajduje si plik Silnik.asm. Jeeli zostanie on przeniesiony wraz ze wszystkimi plikami czci do innego katalogu, przy otwieraniu nie wystpi adne problemy. Jeeli zamierzamy przenosi tylko niektre pliki, naley skorzysta Menedera zmian, stosujc polecenia Kopiuj dokument i Ustaw ciek (Set Path, rysunek 6.5, z prawej strony). Rysunek 6.5. Ikona polece Zaznacz wszystkie i Ustaw ciek Aby praktycznie zapozna si z tym zagadnieniem, wykonasz wiczenie. Zamy, e zdecydowae si w swojej strukturze katalogw stworzy nowy, zawierajcy elementy znormalizowane. Pozwoli Ci to na atwiejsze wykorzystywanie takich elementw w rnych projektach. Do katalogu tego naley nastpnie przenie (nie skopiowa!) plik ruba M5x20.par. Oczywicie, trzeba to zrobi w taki sposb, aby zachowa istniejce poczenia. utwrz nowy katalog, w ktrym bdziesz zapisywa czci znormalizowane, na tym samym lub innym dysku, np. E:\Normalia\ruby. Nie moesz teraz przenie pliku do utworzonego katalogu z poziomu systemu operacyjnego, poniewa spowoduje to takie same problemy, jak przy zmianie nazwy: podczas otwierania pliku zespou nie zostanie odnaleziony plik ruby. uruchom Menedera zmian i otwrz w nim plik zespou silnika. Poniewa plik ma zosta przeniesiony, a nie skopiowany, wywoaj dla niego polecenie Zmie nazw, a nie Kopiuj dokument. po wywoaniu polecenia moesz wpisa w polu Nowa nazwa pliku now ciek dostpu. Jeeli podany katalog istnieje, plik zostanie do niego przeniesiony. W przeciwnym wypadku program zapyta si, czy ma katalog utworzy, i po uzyskaniu potwierdzenia przeniesie wybrany plik. Nie wpisuj jednak nazwy; now lokalizacj mona poda w prostszy sposb. Kliknij ikon Ustaw ciek (lub wywoaj to polecenie w inny sposb, z menu gwnego lub podrcznego). po wywoaniu polecenia Ustaw ciek pojawia si okno, w ktrym w standardowy, przyjty w Windows sposb mona zdefiniowa now lokalizacj pliku. Wska utworzony przed chwil katalog i zamknij okno klikajc przycisk OK. zapisz wprowadzon zmian. Plik zostanie przeniesiony z katalogu, w ktrym znajdowa si dotychczas, do nowego.

Polecenie Ustaw ciek moe by stosowane rwnie przy kopiowaniu. Pozwala wtedy na przeniesienie caego zespou wszystkich jego plikw do jednego katalogu. Jest to bardzo przydatne zwaszcza w przypadku duych zespow, o rozgazionej strukturze. Czci wchodzce w skad takich zespow zwykle s zapisane w wielu katalogach, bywa, e i na rnych

komputerach. Zdarza si, e zachodzi potrzeba skopiowania wszystkich plikw projektu do jednego katalogu, na przykad w celu archiwizacji czy nagrania na dyskietk lub CD i wysania do kontrahenta. W takiej sytuacji ustalenie, ktre pliki musz zosta skopiowane moe by kopotliwe. Meneder zmian pozwala na automatyzacj tych czynnoci. Zamy, e wszystkie pliki zespou silnika maj zosta nagrane oczywicie z zachowaniem wszystkich powiza na CD w celu archiwizacji. Naley w tym celu skopiowa je najpierw do jednego katalogu na dysku. Po wykonaniu ostatniego wiczenia pliki znajduj si jednak w rnych katalogach: ruba M5x20.par w katalogu czci znormalizowanych, pozostae w katalogu projektu. utwrz tymczasowy katalog o dowolnej nazwie; skopiujesz do niego wszystkie pliki zespou silnika. uruchom Menedera zmian, otwrz plik zespou silnika. poniewa zamierzasz skopiowa wszystkie pliki, musisz je wszystkie zaznaczy. Najpierw rozwi wic ca struktur (najlepiej za pomoc ikony Rozwi wszystkie). To bardzo istotne: jeeli nie rozwiniesz drzewa, niektre pliki nie bd mogy by zaznaczone, co z kolei uniemoliwi ich skopiowanie. kliknij ikon Zaznacz wszystkie (Select All, rysunek 6.5, z lewej strony). Moesz te zaznacza grupy plikw uywajc klawiszy Shift i Ctrl (Shift, aby zaznaczy grup kolejnych plikw, Ctrl wybrane pliki); w takim przypadku musisz zaznacza pliki klikajc szary prostokt z lewej strony wiersza opisujcego plik. W naszym przykadzie atwiej jednak bdzie skorzysta z polecenia Zaznacz wszystkie. kliknij ikon Kopiuj dokument lub wywoaj to polecenie w inny sposb. wywoaj polecenie Ustaw ciek i wska utworzony przed chwil tymczasowy katalog. Zauwa, e nowa lokalizacja bdzie dotyczy teraz kopii wszystkich plikw, bez wzgldu na lokalizacj plikw wyjciowych (rysunek 6.6). Na rysunku kopie te znajduj si w katalogu C:\CD_tmp. Rysunek 6.6. Tworzenie kopii wszystkich plikw zespou w jednym katalogu

zapisz wprowadzone zmiany. Wszystkie pliki zespou silnika zostan skopiowane do nowego katalogu; struktura wyjciowa pozostanie niezmieniona.

Po lekturze niniejszego punktu potrafisz wprowadza zmiany w strukturze projektu. Pamitaj, e Meneder zmian moe by wykorzystywany rwnie na komputerach, na ktrych w ogle nie jest zainstalowany Solid Edge. Oprcz wprowadzania zmian mona te za jego pomoc pozyskiwa dane o projekcie, a take o poszczeglnych plikach.

Pozyskiwanie informacji o projekcie

Cz informacji o plikach poszczeglnych czci, zespow czy rysunkw widoczna jest bezporednio w oknie Menedera zmian. S to midzy innymi: lokalizacja i nazwa pliku, jego rozmiar, numer dokumentu (rysunku). Dane te mog by atwo przenoszone do innych aplikacji: po wywoaniu polecenia Kopiuj (nie Kopiuj dokument; chodzi o kopiowanie do schowka Windows) zawarto zaznaczonych wierszy jest kopiowana do schowka, skd nastpnie moe by wstawiona na przykad do edytora MS Word. Z menu podrcznego, ktre rozwija si po skierowaniu kursora na wybrany wiersz i klikniciu prawym przyciskiem myszy, dostpne jest polecenie Waciwoci (Properties). Jego wywoanie powoduje otwarcie okna waciwoci pliku, podobnego do tego, ktre w Solid Edge otwiera si za pomoc polecenia [Plik] [Waciwoci]. Umoliwia ono nie tylko podgld, ale i edycj waciwoci. Dziki temu takie czynnoci jak np. nadawanie numeru dokumentacji czy zmiana statusu mog by wykonywane bez otwierania pliku, a wic rwnie na stanowiskach, na ktrych nie jest zainstalowany Solid Edge. Uwaga: zmiany, o ktrych mowa, wprowadzane s do pliku bezporednio po zamkniciu okna waciwoci. W przypadku duych zespow przydatne moe si okaza polecenie Wybierz pliki (Select Files, rysunek 6.7, z lewej strony). Rysunek 6.7. Ikony polece Wybierz pliki i Znajd pokrewne dokumenty Polecenie Wybierz pliki pozwala na szybkie znajdowanie plikw o okrelonej nazwie, lub nazwie zawierajcej podany cig znakw. Po jego wywoaniu pojawia si okno, w ktrym w standardowy sposb definiuje si dany cig znakw. W przykadzie na rysunku 6.8 podano cig *kor*.*. Oznacza to, e maj zosta odnalezione wszystkie pliki, w ktrych nazwie zawarty jest cig kor; rozszerzenie nie ma znaczenia. Po klikniciu przycisku Zaznacz podwietlone zostay wiersze plikw Korpus.par i Korbowd.par. Rysunek 6.8. Przykad zastosowania polecenia Wybierz pliki

Przed wprowadzeniem zmiany w pliku czci lub zespou naley sprawdzi, jaki wpyw bdzie miaa ta zmiana na dokumenty zwizane. Dotyczy to zwaszcza czci wykorzystywanych w wielu projektach: moe si okaza, e modyfikacja konieczna w jednym zespole jest niedopuszczalna w innym. Dlatego te wana staje si moliwo szybkiego ustalenia powiza pomidzy wybranym plikiem a innymi. Suy do tego celu polecenie Znajd pokrewne dokumenty (Where Used). Po wskazaniu pliku i wywoaniu opisywanego polecenia program wyszukuje wszystkie pliki powizane z wybranym. Mog to by zarwno rysunki, jak np. zespoy, w skad ktrych wchodzi dany plik. Przykad przedstawiony jest na rysunku 6.9. Dla pliku Gowica.asm znalezione zostay

dwa dokumenty zwizane: Gowica.dft (czyli rysunek podzespou) oraz Silnik.asm (gwny plik zespou). Rysunek 6.9. Wyszukiwanie plikw powizanych ze wskazanym

Uwagi: 1. Wyszukiwane s tylko dokumenty powizane bezporednio ze wskazanym. Oznacza to, e na przykad dla pliku wieca.par jako dokument zwizany zostanie znaleziony plik Gowica.asm, ale ju nie Silnik.asm. Przy poszukiwaniu dokumentw zwizanych nie s uwzgldniane te, ktre s widoczne w oknie Menedera zmian w takich sytuacjach powizania s widoczne i oczywiste. Tak wic, jeeli wskaesz w drzewie struktury zespou silnika plik Korbowd.par i uruchomisz opisywane polecenie program nie znajdzie adnych plikw powizanych (o ile nie stworzye np. rysunku korbowodu). Jeeli natomiast otworzysz w oknie Menedera zmian plik Korbowd.par i wtedy poszukasz plikw zwizanych, program odnajdzie plik Silnik.asm. Polecenie Znajd pokrewne dokumenty jest rwnowane utworzeniu raportu z opcj Gdzie uyte. Temat tworzenia raportw zosta poruszony w rozdziale dotyczcym pracy w module Assembly.

2.

3.

Przy pracy w Menederze zmian pomocna moe okaza si moliwo podgldu poszczeglnych plikw. Podgld wywietlany jest w osobnym oknie, otwieranym za pomoc polecenia [Widok] [Podgld] (View Preview). Po uruchomieniu Menedera zmian pojawia si (o ile nie zostay zmienione domylne ustawienia programu) okno Asystenta Menedera zmian. Jest to narzdzie, ktre moe by wykorzystywane alternatywnie przy wykonywaniu czynnoci opisanych w niniejszym podrozdziale. Okno to nie pojawia si, gdy Meneder uruchamiany jest z menu podrcznego pliku. Zawsze natomiast mona uruchomi Asystenta za pomoc ikony (rysunek 6.10). Rysunek 6.10. Ikona Asystenta Menedera zmian

Wyszukiwanie dokumentw
Solid Edge posiada narzdzie umoliwiajce wyszukiwanie dokumentw (plikw) o okrelonych waciwociach. Waciwociami tymi mog by zarwno np. czas ostatniej modyfikacji, jak i numer dokumentacji czy sowa kluczowe. Kryteria wyszukiwania mog by zapisywane w plikach kwerend (QRY), co umoliwia ich pniejsze wykorzystanie.

Aby uruchomi narzdzie wyszukiwania naley w oknie Otwrz plik lub Wybierz model (przy tworzeniu widokw na rysunkach) klikn przycisk Znajd (Find). Powoduje to otworzenie okna Znajd pliki (Find Files, rysunek 6.11), zawierajcego pi kart. Rysunek 6.11. Okno narzdzia wyszukiwania plikw, karta Waciwoci

Poszczeglne karty pozwalaj na zdefiniowanie nastpujcych kryteriw wyszukiwania: 1. Nazwa i lokalizacja (Name & Location) w tej karcie okrela si nazw pliku (lub, podobnie jak w Menederze zmian, acuch, ktry ma by zawarty w nazwie) oraz waciwoci: tytu i temat. W polu Szukaj w: (Look in:) naley poda katalog, od ktrego ma zosta rozpoczte przeszukiwanie zasobw. Jeeli ma by przeszukiwanych kilka katalogw, naley pozostae zdefiniowa w karcie Zasig. Data modyfikacji (Date Modified) dostpne w tej karcie opcje umoliwiaj zdefiniowanie dowolnego czasu modyfikacji poszukiwanego pliku (lub plikw). Waciwoci (Properties) za pomoc dostpnych tu list i pl okrela si waciwoci poszukiwanego pliku (plikw). Zamy, e w Twojej firmie wszystkie pliki nalece do projektw ofertowych maj w numerze skrt PO. W takiej sytuacji zdefiniowanie waciwoci jak na rysunku 6.11 (Numer dokumentacji ma zawiera cig znakw PO) spowoduje wyszukanie wszystkich dokumentw nalecych do projektu ofertowego oczywicie po warunkiem, e nie podano dodatkowych ogranicze, np. e maj to by wycznie rysunki, czyli pliki DFT. Po zdefiniowaniu kadego kryterium naley pamita o klikniciu przycisku Dodaj (Add), aby doda je do listy kryteriw, ktre maj by uwzgldnione w czasie wyszukiwania. 4. Zasig (Scope) ta karta pozwala na zdefiniowanie dowolnej liczby katalogw (lokalnych i sieciowych) w ktrych maj by wyszukiwane pliki. Po okreleniu w lewej czci okna katalogu dodaje si go do listy w standardowy sposb: klikajc przycisk Dodaj. Przyciski w dolnej czci okna umoliwiaj okrelenie, czy przeszukiwany ma by tylko wskazany katalog, czy rwnie podkatalogi. Uwaga: nie ma dostpu do sieci bezporednio z okna Znajd pliki. Jeeli maj by przeszukiwane rwnie katalogi sieciowe, naley najpierw mapowa dysk sieciowy z poziomu systemu operacyjnego. Opcje (Options) polecenia dostpne w tej karcie umoliwiaj zapisywanie, odczytywanie i usuwanie ustawie wyszukiwania. Ustawienia s zapisywane w plikach kwerend (QRY); domylna lokalizacj jest katalog Queries, nazw pliku za Lastsrch.qry. Oczywicie, w przypadku wielu ustawie naley przy kolejnych zapisach zmienia nazwy plikw kwerend. Aby odczyta zapisane ustawienia naley po otworzeniu okna Znajd pliki przej do karty Opcje, a nastpnie klikn przycisk Zaaduj (Load). Spowoduje to otwarcie kolejnego okna, ktre suy do podania lokalizacji i nazwy pliku kwerendy.

2. 3.

5.

Po zdefiniowaniu wszystkich parametrw wyszukiwania naley klikn przycisk Znajd teraz (Find Now). Po zakoczeniu przeszukiwania w dolnej czci okna pojawi si lista odnalezionych plikw. Przycisk Nowe wyszukiwanie (New Search) suy do usunicia wszystkich wprowadzonych wczeniej kryteriw i ewentualnie listy odnalezionych plikw.

Przegldarka SmartView
Kolejnym, ostatnim ju narzdziem pomocniczym omwionym w tym rozdziale, jest przegldarka SmartView. Jest to samodzielny program, dostpny bezpatnie bez adnych ogranicze. Umoliwia przegldanie plikw systemw Solid Edge i Unigraphics, a take plikw zapisanych w formatach X_T i X_B (Parasolid). Program instalacyjny przegldarki SmartView znajduje si na krku Solid Edge w katalogu Smartvw (w katalogu Smtvwlt znajduje si program instalacyjny przegldarki rysunkw). Dostpny jest te w Internecie, na stronie Solid Edge: www.solidedge.com/software/Smartview/smartview. W czasie instalacji Solid Edge SmartView rwnie jest instalowany. Uruchamianie przegldarki przebiega tak samo, jak Menedera zmian. Mona skorzysta w tym celu z menu Windows ([Start] [Programy] [Solid Edge] [SmartView]), lub z menu podrcznego pliku, ktry zamierzamy otworzy za pomoc przegldarki (polecenie Viewer). Po uruchomieniu z menu Windows naley za pomoc polecenia Otwrz otworzy dany plik. Podczas przegldania plikw czci i rysunkw dostpne s te same polecenie zarzdzania ekranem, co w Solid Edge: cieniowanie, obrt (te dwa oczywicie tylko w przypadku czci), powikszanie obszaru, dopasowanie widoku itp. W celu obrotu czci mona stosowa niektre sposoby dostpne w moduach Part i Assembly (np. obrt za pomoc rodkowego klawisza myszy lub klawiszy ze strzakami). Dostpne jest te polecenie Drukuj dziki temu moliwy jest wydruk rysunkw (a take obrazw plikw czci i zespow) z komputerw, na ktrych nie jest zainstalowany Solid Edge. Ikona Otwrz przy uyciu SE (Open with SE, druga od prawej w pasku narzdzi) umoliwia otworzenie danego pliku w Solid Edge bezporednio z poziomu przegldarki. Oczywicie, w takim przypadku na komputerze musi by zainstalowany Solid Edge. Dodatkowego komentarza wymaga przegldanie plikw zespow. Tutaj uytkownik ma nieco wicej moliwoci np. wywietlanie zespou w okrelonej konfiguracji lub zliczanie czci wchodzcych w jego skad. Aby bliej zapozna si z dostpnymi opcjami, wykonaj wiczenie: otwrz w przegldarce plik zespou silnika. Bezporednio po otwarciu ukae si okno podzielone na trzy czci: w grnej znajduje si nazwa pliku, w dolnej podgld, prawa najwiksza jest chwilowo pusta. rozwi drzewo struktury zespou. Wska dowoln cz poniej ukae si jej podgld. wska plik Silnik.asm i kliknij prawym przyciskiem myszy. Rozwinie si menu podrczne. Wybierz z niego polecenie Widok (View). W prawej, najwikszej czci okna przegldarki ukae si widok zespou. Moesz go cieniowa, obraca itp., podobnie jak podczas pracy w

Solid Edge. Uwaga: jeeli ikony polece zarzdzania ekranem s nieaktywne, skieruj kursor do czci okna, w ktrej wywietlany jest widok zespou i kliknij lewym przyciskiem myszy. Innym sposobem wywietlenia widoku czci lub zespou jest przecignicie pliku z drzewa struktury do obszaru, w ktrym wywietlany jest widok. ponownie rozwi menu podrczne pliku zespou i wybierz polecenie Konfiguracje wywietlania (Display Configurations). Umoliwia ono wybr konfiguracji, w jakiej ma zosta wywietlony widok zespou. Wybierz konfiguracj Rozstrzelony 1. SmartView umoliwia jednoczesny podgld zespou i jego poszczeglnych czci. Sytuacja taka przedstawiona jest na rysunku 6.12 po wywietleniu w prawej czci okna rozstrzelonego widoku zespou w drzewie jego struktury wskazany zosta plik Korpus.par spowodowao to wywietlenie jego podgldu w dolnej czci okna. Rysunek 6.12. Plik zespou silnika otwarty w przegldarce SmartView

rozwi jeszcze raz menu podrczne pliku zespou i wybierz polecenie Zlicz czci (Count Parts). Pojawi si okno z informacj, ile w zespole jest czci unikalnych (8) i ile wystpie (13). Czci unikalne to takie, ktre s zapisane w rnych plikach. Cz moe wystpi w zespole wiele razy; w naszym przykadzie ruba mocujca gowic (jedna cz unikalna) wystpuje w zespole 6 razy. Z tego powodu liczba czci unikalnych moe (cho nie musi) rni si od liczby wystpie. Menu podrczne czci zawiera jeszcze dwa polecenia: Kopiuj tekst (Copy Text) oraz Podgld (Preview). Pierwsze z nich suy do kopiowania drzewa struktury zespou do schowka, skd moe zosta wstawione do innego programu. Za pomoc drugiego mona wcza i wycza podgld.

Narzdzia, z ktrymi zapoznae si w tym rozdziale pozwalaj na znaczne zwikszenie efektywnoci wykorzystania Solid Edge w przedsibiorstwie. Przypomnijmy jeszcze raz, ze zarwno Meneder zmian, jak i SmartView s bezpatne. Dziki temu osoby nie projektujce w Solid Edge, potrzebujce jedynie moliwoci dostpu do dokumentacji w celu jej przegldania czy wprowadzania zmian w strukturze projektu, mog zosta wyposaone w stanowiska pracy bez koniecznoci ponoszenia dodatkowych nakadw na oprogramowanie. Efektywno wykorzystania Solid Edge zaley oczywicie rwnie od efektywnoci pracy w samym programie. Ta z kolei uzaleniona jest od tego, jak uytkownicy dostosowali sobie program do wasnych potrzeb. Zagadnienia te s treci nastpnego rozdziau.

Rozdzia 7.

Dostosowanie do wasnych potrzeb

W czasie pracy w Solid Edge podobnie zreszt, jak kady inny program korzysta z pewnych ustawie domylnych. Nale do nich zarwno kolory poszczeglnych elementw okna czy ukad paskw narzdzi, jak i rodzaje linii czy stylw wymiarowania, jakie uytkownik ma do dyspozycji. Jak byo to ju kilkakrotnie wspomniane, mona modyfikowa ustawienia domylne tak, aby jak najbardziej uatwi sobie prac. Przykadowo, jeeli zazwyczaj na rysunkach pomija si linie niewidoczne, dobrze jest tak zdefiniowa ustawienia domylne, aby linie te w nowo tworzonych rzutach nie byy rysowane. W niniejszym rozdziale znajdziesz najwaniejsze informacje dotyczce tego zagadnienia, a take nieco porad praktycznych. Po omwieniu zasad oglnych szczegy opisane s w dwch podrozdziaach: dotyczcych pracy w module Draft (tu ustawia si zwykle najwicej opcji i zmiennych) oraz Part i Assembly.

Zasady oglne i tworzenie szablonw

Wikszo ustawie przypisana jest do konkretnych plikw dokumentw Solid Edge i w nich przechowywana. Oznacza to, e jeeli np. tworzc rysunek ustawiby dla linii rysowanych stylem Visible kolor niebieski zamiast domylnego, czarnego, zostaby on zastosowany tylko w tym

jednym rysunku. W kadym nowym kolorem domylnym stylu Visible byby czarny54, a cilej mwic taki, jaki zosta ustawiony jest w szablonie, na jakim oparty jest nowo utworzony dokument. Zasady obowizujce przy tworzeniu i wykorzystywaniu szablonw w Solid Edge s takie same, jak w przypadku innych aplikacji Windows. Parametry, ktre mog przybiera rne wartoci (i zapisywane s w pliku dokumentu) w kadym nowym dokumencie s takie, jak w szablonie. Dotyczy to zarwno np. dostpnych typw linii i stylw wymiarowania, jak i np. oznacze widokw i przekrojw. Przy uruchamianiu dowolnego moduu Solid Edge z menu Windows tworzony jest nowy dokument, oparty na jednym z szablonw o nazwie Normal. Domyln lokalizacj plikw szablonw jest katalog Program Files\Solid Edge\Program\Template; po instalacji znajduje si w nim pi szablonw: Normal.dft, Normal.par, Normal.asm, Normal.psm i Symbol.dft. W niniejszym rozdziale bdziemy zajmowa si ustawieniami w trzech pierwszych; decyduj one o ustawieniach domylnych w dokumentach moduw Draft, Part i Assembly. Domylna lokalizacja plikw szablonw moe by zmieniana. Suy do tego karta Lokalizacje plikw (File Locations) okna Opcje (Options), otwieranego z menu [Narzdzia] (Tools). Po wprowadzeniu zmiany program poszukuje szablonw Normal w nowym katalogu, naley wic pamita o przekopiowaniu ich. Nowy dokument nie musi by tworzony w oparciu o szablon Normal. Aby skorzysta z innego szablonu naley po uruchomieniu Solid Edge wywoa polecenie Nowy (New). Pojawia si wtedy okno Nowy (rysunek 7.1), umoliwiajce wybr dowolnego, utworzonego wczeniej szablonu. Rysunek 7.1. Okno Nowy umoliwia utworzenie nowego dokumentu w oparciu o dowolny szablon

Widoczne na rysunku 7.1 okno zawiera pi kart. W pierwszej (Oglne, General) widoczne s szablony znajdujce si w katalogu ...\Program\Template. Kolejne karty odpowiadaj podkatalogom, np. w karcie Tutorial dostpne s szablony z katalogu ...\Program\Template\Tutorial. Utworzenie dodatkowego podkatalogu powoduje automatycznie dodanie karty w oknie Nowy w przykadzie pokazanym na rysunku w ten sposb powstaa karta Moje szablony. Gdyby lokalizacja szablonw zostaa zmieniona w sposb opisany powyej (za pomoc polecenia [Narzdzia] [Opcje]) w oknie Nowy pojawiaby si, na pierwszym miejscu, nowa karta: Uytkownik (User). Po wprowadzeniu zmian w szablonie mona zapisa go pod t sam (Normal) lub inn nazw. Pierwszy sposb ma t zalet, e Solid Edge poszukuje przy otwieraniu szablonu o nazwie
54

Dotyczy to oczywicie tylko takiej instalacji Solid Edge, w ktrej dotychczas nie zostay zmienione ustawienia domylne.

Normal, nie trzeba go zatem specjalnie wskazywa. Wad jest moliwo przypadkowego usunicia podczas odinstalowywania Solid Edge (zagadnienie to jest opisane w podpunkcie Otwr i Gwint w rozdziale 3, przy okazji omawiania zapisu zmian wprowadzonych w plikach danych gwintw). Sposb drugi zapisanie pod inn nazw posiada t wad, e zawsze trzeba wskaza szablon, na podstawie ktrego ma by tworzony nowy dokument. Zalet jest zabezpieczenie przed przypadkowym usuniciem oraz atwiejsza identyfikacja. Czasem zapisanie pod inn nazw jest koniecznoci w niektrych firmach stosuje si na przykad osobne szablony do kadego formatu rysunku. Mog si one wtedy nazywa A4.dft, A3.dft itd. W dalszej czci rozdziau opiszemy sposoby ustawiania niektrych parametrw, tych, ktre jak uczy dowiadczenie najczciej podlegaj modyfikacjom. Nie naley jednak traktowa tego opisu jako instrukcji konfigurowania Solid Edge: s to jedynie przykady i propozycje. Kady uytkownik musi we wasnym zakresie okreli ustawienia, ktre mu najbardziej odpowiadaj. Nie trzeba robi tego od razu szablony mog by w dowolnym momencie modyfikowane. Oczywicie, modyfikacja taka nie ma wpywu na dokumenty utworzone wczeniej. Przed przystpieniem do omawiania poszczeglnych parametrw warto zwrci uwag na jeszcze jedn rzecz. Wszelkie zmiany ustawie, zwaszcza w szablonach, naley wprowadza po dokadnym zorientowaniu si, jakie przyniesie to efekty. Dowiadczenie uczy, e jest to tylko na pozr sprawa oczywista. Wcale nierzadkie pytania od uytkownikw, ktrzy np. przestali widzie symbole relacji, poniewa wskutek zmiany ustawie s one wywietlane w kolorze ta wiadcz o tym, e na problem ten naley zwraca uwag. Trzeba te pamita o tym, e nie wszystkie ustawienia zapisywane s w pliku szablonu. Do ustawie takich nale np. parametry list czci lub wywietlanie poszczeglnych elementw okna (pasek stanu, pasek przewijania itp.). W dalszej czci rozdziau przy ustawieniach, ktre nie s zapisywane wraz z plikiem a co za tym idzie, nie mog by definiowane za pomoc szablonw podana jest odpowiednia informacja. Niektre parametry (midzy innymi te, ktre decyduj o wygldzie okna, np. ustawienia kolorw) zwizane s z profilem uytkownika Windows. Dziki temu rni uytkownicy pracujcy na tym samym komputerze mog stosowa rne ustawienia.

Modu Draft
Parametry ustawiane w module Draft mona podzieli umownie na kilka grup: 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. Kolory poszczeglnych elementw okna: ta, uchwytw, symboli relacji itp. Formaty arkuszy i arkusze ta (ramki, tabliczki rysunkowe, tabliczki zmian) Standardy tworzenia rzutw (metoda rzutowania, standardy gwintw, wywietlanie krawdzi, oznaczenia przekrojw, osie symetrii, linie ruchu itp). Style linii i kreskowania. Style tekstu i wymiarowania. Biblioteki symboli (np. chropowatoci, oznacze spoin). Ustawienia list czci i tabel otworw. Inne np. ustawienia narzdzia powikszania, jednostki miar itp.

Kolory
Do ustawiania kolorw suy karta Kolory (Colors) okna opcji (rysunek 7.2). Uwaga: ilekro w biecym rozdziale bdzie mowa o oknie opcji, chodzi o okno otwierane za pomoc polecenia [Narzdzia] [Opcje] (Tools - Options). Przy nazwach poszczeglnych typw elementw znajduj si listy rozwijane z dostpnymi kolorami. Zmiana koloru polega na wyborze z listy. Podgld wywietlany z prawej strony okna uatwia identyfikacj poszczeglnych typw elementw. Rysunek 7.2. Okno opcji moduu Draft, karta Kolory

Niektrzy uytkownicy zmieniaj kolor ta na czarny. Decydujc si na tak modyfikacj naley pamita, e na czarnym tle nie bd widoczne ramki wywietlane tymczasowo przy tworzeniu nowych rzutw w celu podgldu ich wielkoci i usytuowania. Zmiana koloru tych ramek nie jest niestety moliwa. Ustawienie ta w kolorze ciemnoszarym spowoduje z kolei ukrycie popielatych obramowa rzutw, oznaczajcych, e s one nieaktualne. Kolor tych obramowa moe by jednak zmieniony: nale one do grupy Wyczony element (Disabled element), podobnie jak np. wskanik wyrwnania. Powysze przykady s doskona ilustracj tego, o czym ju wspominalimy: planujc zmiany domylnych ustawie kolorw naley dokadnie przewidzie moliwe konsekwencje. Ustawienia kolorw nie s zapisywane w plikach dokumentw Solid Edge.

Formaty arkuszy i arkusze ta

Sposoby ustalania formatw poszczeglnych arkuszy na rysunku oraz przyporzdkowania im ta omwione byy w rozdziale drugim (podrozdzia Ustalanie formatu i wydruk dokumentacji). Teraz zajmiemy si wic jedynie tworzeniem arkuszy ta. Jak byo to ju powiedziane w rozdziale drugim, kady arkusz rysunkowy skada si w rzeczywistoci z dwch, naoonych na siebie arkuszy: roboczego i ta. Aby utworzy nowy lub zmodyfikowa istniejcy arkusz ta naley najpierw przej z poziomu arkuszy roboczych na poziom arkuszy ta. Dokonuje si tego za pomoc polece z menu [Widok] (View). Dwa pierwsze polecenia tego menu su do wczania odpowiednio: arkuszy ta lub arkuszy roboczych. Po przejciu do obszaru arkuszy roboczych mona modyfikowa istniejce lub tworzy nowe. Po instalacji Solid Edge dostpne s cztery arkusze, o formatach od A4 do A1. Aby utworzy nowy

arkusz ta naley wywoa z gwnego menu polecenie [Wstaw] [Nowy Arkusz] (Insert New Sheet), dokadnie tak samo, jak ma to miejsce w przypadku arkuszy roboczych. Podobnie te wyglda ustalanie formatu: okno Ustawienia arkusza (rysunek 2.115) rni si tu jedynie brakiem karty To. To zrozumiae trudno zastosowa to dla ta. Podsumowujc, stworzenie wasnych formatek w szablonie dokumentu rysunkowego powinno przebiega w nastpujcych etapach: ustalenie, jakie formaty rysunkw maj zosta zdefiniowane, jakie rodzaje ta naley dla nich stworzy (np. ta dla rysunkw zoeniowych, schematw itp.) i jakie stae elementy rysunku (ramki, tabliczki itp.) maj si na nich znale, przejcie do poziomu arkuszy ta, stworzenie pierwszego arkusza ta dla danego rodzaju rysunku (np. to A4 dla rysunku zoeniowego), stworzenie kolejnych arkuszy w danych formatach dala danego rodzaju rysunku. Raz stworzone tabliczki rysunkowe, tabele zmian itp. elementy mona wykorzystywa w kolejnych arkuszach kopiujc je za porednictwem schowka, powtrzenie opisanych czynnoci dla pozostaych rodzajw rysunkw (czyli stworzenie arkuszy ta w rnych formatach dla rysunkw detali, schematw itp.), powrt do poziomu arkuszy roboczych, zapis szablonu w takim ustawieniu, w jakim najczciej bdzie wykorzystywany. Oznacza to, e jeeli np. spodziewasz si, e najczciej bdziesz wykonywa rysunki detali na formacie A3, naley przed zapisem szablonu ustawi format A3 i to waciwe dla rysunku detalu.

Oczywicie, powysze punkty nie powinny by traktowane jako obowizkowa procedura, a jedynie jako przykad. Dokadny sposb postpowania zaley od standardw stosowanych w danym przedsibiorstwie. W niektrych firmach tworzy si osobne szablony dla kadego formatu rysunku. Jest to spowodowane faktem, e dla danego pliku rysunku (dla wszystkich arkuszy) obowizuj te same style wymiarowania i tekstu. Wiadomo, e wielko czcionki opisw, adnotacji, wymiarw itp. uzaleniona jest od formatu rysunku. Jeeli w jednym pliku istnieje kilka arkuszy o rnych formatach, to przy przechodzeniu z jednego na drugi naleaoby zmienia styl tekstu i wymiarowania, aby dostosowa wielko czcionki do wielkoci rysunku. Aby tego unikn, niektrzy uytkownicy definiuj sobie osobne szablony dla poszczeglnych formatw. Wiadomo wtedy, e wybierajc dany szablon dokonuje si jednoczenie wyboru odpowiedniej wielkoci czcionki. Wad tego sposobu jest konieczno stworzenia wielu plikw szablonw.

Standardy tworzenia rzutw

W tym punkcie zajmiemy si ustawieniami decydujcymi o tym, jak wygldaj i jak s opisane rzuty na rysunkach Solid Edge. Zauwaye ju, e kolejno tworzone rzuty s podobne do innych tego samego typu, czyli e np. domylnie we wszystkich rzutach prostoktnych linie niewidoczne s zawsze ukrywane lub zawsze wywietlane. Podobnie oznaczenia paszczyzn przekrojw czy obwiednie szczegw maj swoje domylne ustawienia. W poniszych podpunktach podane s sposoby modyfikacji najwaniejszych ustawie.

Metoda rzutowania
Solid Edge umoliwia tworzenie rzutw zarwno w standardzie europejskim, jak i amerykaskim. Po instalacji domylnym ustawieniem jest rzutowanie europejskie. Do zmiany standardu su opcje dostpne w karcie Standardy rysunkowe (Drawing Standards) okna opcji (rysunek 7.3). Rysunek 7.3. Okno opcji moduu Draft, karta Standardy rysunkowe

Oznaczenia gwintw
Gwinty mog by przedstawiane w czterech standardach; domylnym jest ISO (rysunek 7.3). Zmiana standardu odbywa si za pomoc przyciskw opcji dostpnych w karcie Standardy rysunkowe, podobnie jak w przypadku wyboru metody rzutowania.

Wywietlanie krawdzi
Do definiowania domylnych ustawie sposobu wywietlania krawdzi suy karta Wywietlanie krawdzi (Edge Display) okna opcji. Dostpne w niej listy pozwalaj na wybr stylu linii, jakim maj by rysowane krawdzie widoczne, niewidoczne i styczne (ilustracja tego pojcia przedstawiona jest na rysunku 5.32). Zaznaczajc odpowiednie pola wyboru mona decydowa o tym, ktre linie maj by domylnie wywietlane, a ktre ukrywane w rzutach prostoktnych i aksonometrycznych. Istnieje tu podobnie jak przy zmianie waciwoci poszczeglnych rzutw rozrnienie na krawdzie styczne, niewidoczne oraz zakryte przez inne czci (ilustracja patrz rysunek 5.30). Przykadowo, aby krawdzie byy wywietlane jak na rysunku 7.4, ustawienia opcji powinny by nastpujce: style linii poszczeglnych krawdzi: domylne, tzn. dla krawdzi widocznych, ukrytych i stycznych odpowiednio Visible, Hidden i Tangent. zaznaczone pole wyboru: Poka krawdzie styczne / W widokach rysunkowych (Show Tangent edges / In pictorial views), Poka krawdzie ukrytych czci / W widokach prostoktnych (Show edges of hidden parts / In orthographic views); pozostae pola wyboru nie powinny by zaznaczone.

Rysunek 7.4. Przykad ustawie trybu wywietlania krawdzi

Oznaczenia paszczyzn przekrojw i obwiedni szczegw

Oznaczenia paszczyzn przekrojw (paszczyzn tncych) oraz obwiedni szczegw mog by modyfikowane niezalenie (w sposb opisany w rozdziale 5), ale ich parametry domylne ustawiane s wsplnie. Suy do tego karta Adnotacja (Annotation) okna waciwoci stylu wymiarowania (rysunek 7.5). Rysunek 7.5. Okno waciwoci stylu wymiarowania, karta Adnotacja

Po wywoaniu polecenia Paszczyzna tnca lub Widok szczegowy w pasku SmartStep pojawia si lista z nazw stylu wymiarowania, domylnie: ISO. Ustawienia tego stylu zostan zastosowane przy rysowaniu i opisywaniu przebiegu paszczyzny przekroju bd obwiedni (i obramowania) szczegu. Zmiana domylnych ustawie opisu tych elementw polega na zmianie ustawie stylu wymiarowania. Sposb wywoywania okna waciwoci stylu wymiarowania (a take tekstu, linii itp.) zosta opisany w rozdziale drugim (podrozdzia Zmiana waciwoci elementw). Do ustawiania parametrw paszczyzny tncej i obwiedni szczegw su elementy znajdujce si w ramkach Widoki (Views) i Paszczyzna tnca (Cutting Plane). Ich znaczenie jest nastpujce: 1. Tekst wywietlania (View text): warto podana w tym polu pomnoona przez wielko czcionki tekstu przypisanego do danego stylu wymiarowania okrela wielko czcionki tekstu

opisujcego przekrj lub widok szczegowy. Jaki tekst jest przypisany do stylu wymiarowania i jaka jest wielko jego czcionki mona sprawdzi w karcie Tekst (Text). 2. Zakoczenie wywietlania (View terminator): liczba podana w tym polu okrela rozmiar zakoczenia linii oznaczajcej kierunek rzutowania (domylnie zakoczeniem tym jest strzaka). Typ linii wywietlania (View line type), szeroko linii wywietlania (View line width): parametry linii wyznaczajcej przebieg paszczyzny przekroju lub obwiedni (i obramowania) szczegu. Do wewntrz (Point toward) / Na zewntrz (Point away): te opcje decyduj o tym, czy strzaki oznaczajce stron rzutowania bd skierowane do, czy od linii paszczyzny przekroju. Styl (Style): ustawienia tej listy decyduj o wygldzie oznaczenia paszczyzny przekroju. Wikszo uytkownikw stosuje ustawienie Tylko grube naroa (Thick corners only), najbardziej odpowiadajce wymaganiom PN.

3.

4.

5.

Osie symetrii i linie ruchu

Osie symetrii w Solid Edge mona umownie podzieli na trzy kategorie. Pierwsza to znaczniki rodka (tworzone s za pomoc tego samego polecenia, co osie symetrii ukw czy okrgw), druga to waciwe osie symetrii, trzecia za linie gicia na rysunkach rozwinitych elementw blaszanych oraz osie symetrii rurocigw. Poniewa tworzenie czci blaszanych (przy wykorzystaniu moduu Sheet Metal) ani rurocigw nie wchodzi w zakres niniejszej ksiki, zajmiemy si tylko dwoma pierwszymi kategoriami. Parametry zarwno znacznikw rodka, jak i osi symetrii ustawia si w podobny sposb, jak oznacze paszczyzn przekroju: s to waciwoci stylu wymiarowania. W karcie Adnotacja okna waciwoci stylu, w ramce O symetrii (Center Line), dostpne s elementy, za pomoc ktrych mona okreli wielko znacznika rodka (jako wielokrotno wielkoci czcionki tekstu przypisanego do stylu wymiarowania) oraz styl linii, ktr bd rysowane osie symetrii. Styl linii ruchu w widokach rozstrzelonych zaley od ustawie w karcie Adnotacja w oknie opcji programu (nie stylu wymiarowania). Znajduj si tam dwie listy: Styl osi symetrii (Centerline style) i Styl linii ruchu w widokach rozstrzelonych (Exploded flowline style). Uwaga: ustawienia listy Styl osi symetrii dotycz wycznie linii gicia elementw blaszanych i osi rurocigw i nie maj wpywu na styl waciwych osi symetrii, np. osi otworw.

Style linii i kreskowania

Zmiana waciwoci stylw linii i kreskowania odbywa si w sposb opisany w drugim rozdziale podrcznika, w podrozdziale Zmiana waciwoci elementw. Jak byo to ju wspomniane w podrozdziale Pomocnicze polecenia rysunkowe, w Solid Edge nie istnieje w zasadzie pojcie kreskowania, a jedynie wypenienia. Wypenienie z kolei skada si z ta oraz wzoru, czyli kreskowania. Modyfikujc style naley o tym pamita. Modyfikowanie stylw moe obejmowa zarwno zmian parametrw (np. gruboci linii), jak i zmiany ich nazw. Wielu uytkownikw woli zamiast mao mwicej nazwy Visible stosowa np. Ciga 0.70.

Zazwyczaj okazuje si, e dostpna po instalacji liczba stylw linii okazuje si niewystarczajca. Przykadowo: brak jest linii cigej o gruboci 0.5 mm. Naley w takiej sytuacji utworzy nowy styl linii. Po wywoaniu okna Styl (Style) i wybraniu z listy typu Linia (Line) naley klikn przycisk Nowy (New). Pojawi si okno Nowy styl linii (New Line Style), w ktrym w polu Nazwa (Name) naley wpisa nazw, a z listy Na podstawie (Based on) wybra styl linii najbardziej podobny do tego, ktry ma by utworzony. Powstanie nowy styl linii; na pocztku jej parametry bd takie same, jak linii wybranej z listy Na podstawie. Przykadowo wic, aby utworzy lini cig, w kolorze czarnym, o gruboci 0.5 mm naley: klikn przycisk Nowy, poda nazw nowego stylu, np. Ciga 0.50 z listy Na podstawie wybra styl Visible lub Normal (wtedy trzeba bdzie zmieni tylko jeden parametr: grubo) przej do karty Oglne (General) i poda dan grubo: 0.5 mm zamkn okno klikajc przycisk OK. Nowo utworzony styl zostanie dodany do listy.

Przed zamkniciem okna stylw warto zaznaczy ten styl, ktrego zamierzamy najczciej uywa, a nastpnie klikn przycisk Zastosuj. Wybrany styl stanie si stylem domylnym. W Solid Edge nie ma moliwoci definiowania dowolnych nowych stylw. Utworzenie nowego stylu polega na skopiowaniu i modyfikacji istniejcego. W opisany sposb tworzy si rwnie nowe style wypenienia, a take wymiarowania i tekstu.

Style tekstu i wymiarowania

Po instalacji w Solid Edge dostpny jest tylko jeden styl tekstu, o nazwie Normal. Zazwyczaj uytkownicy dokonuj przynajmniej jednej modyfikacji tego stylu: zmieniaj czcionki. Domyln czcionk jest Solid Edge ISO; nie posiada ona polskich znakw. Zazwyczaj jest zastpowana czcionkami Arial lub Arial Narrow, jako najbardziej zblionymi do pisma technicznego. Liczba dostpnych stylw wymiarowania jest znacznie wiksza, jednak zazwyczaj korzysta si z ISO. Zazwyczaj nie wprowadza si tu wielu modyfikacji, warto jednak rozway nastpujce: zmiana dokadnoci wywietlania wartoci wymiarw. Domylnie wymiary podawane s z dokadnoci do 0.01 jednostki. Zmiany dokadnoci dokonuje si w karcie Jednostki (Units) okna waciwoci stylu wymiarowania, za pomoc listy Zaokrglenie (Round-off). wczenie dodatkowych jednostek. Uytkownicy, ktrzy czsto wymieniaj dokumentacj z firmami z krajw, w ktrych obowizuje calowy ukad miar, mog w karcie Jednostki dodatkowe (Secondary Units) zaznaczy pole wyboru Podwjne jednostki (Dual unit display) i wybra z listy np. cale. Dziki temu wymiary na rysunkach bd podawane zarwno w milimetrach, jak i w calach (przykadem moe by dugo klina na rysunku 2.83). zmiana czcionki w karcie Tekst. Domyln czcionk jest Solid Edge ISO. Zazwyczaj przy wymiarowaniu korzysta si gwnie z cyfr, wic brak polskich znakw nie powinien by dokuczliwy. Ustawienie to jednak decyduje rwnie o czcionkach zastosowanych w uwagach (adnotacjach). Ponadto jeeli do wypeniania tabliczek ma by stosowany np. Arial, warto dla ujednolicenia zastosowa t sam czcionk w wymiarowaniu.

ustawienia sposobu wywietlania linii wyznaczajcej przebieg paszczyzny przekroju i obwiedni szczegw. Zagadnienie to byo omwione w jednym z poprzednich punktw.

Wielko czcionki tekstu wymiarowania ma wpyw na wielko czcionek opisw, symboli pozycji itp. Moe wynikn std problem: jeeli ten sam styl wymiarowania bdzie stosowany do tworzenia wymiarw i symboli pozycji (za pomoc polecenia Symbol pozycji), ich numery bd wpisywane czcionk o takiej samej wielkoci, co liczby wymiarowe. Aby temu zaradzi, mona utworzy nowy styl wymiarowania, na podstawie tego, z ktrego zwykle si korzysta. Nowy styl (nazwany np. Sym_Poz) bdzie uywany tylko do tworzenia symboli pozycji. Jedyna rnica pomidzy nim, a stylem stosowanym do wymiarowania polega moe na wielkoci czcionki tekstu. Przeczanie z jednego stylu na drugi jest szybkie wystarczy wybra odpowiedni z listy rozwijanej w pasku wstgowym polecenia. Jak byo to ju powiedziane, powyszych uwag nie naley traktowa jako instrukcji tworzenia stylw wymiarowania w szablonie rysunkowym. S to przykadowe propozycje, jakkolwiek wikszo z nich oparta jest na dowiadczeniach uytkownikw.

Symbole
Przy omawianiu polece tworzenia symboli (chropowatoci, pocze spawanych oraz odchyek ksztatu i pooenia) bya mowa o tym, e wybrane symbole mona zapisywa w szablonach rysunkw. Sposb zapisu symboli opisany jest w podpunkcie Symbole chropowatoci, odchyek ksztatu i pooenia oraz spoin w rozdziale drugim (patrz te rysunek 2.87). Zapisanie ustawie symboli w szablonie jest o tyle godne polecenia, e dziki temu w kadym nowym rysunku uytkownik dysponuje bibliotek oznacze chropowatoci, spoin itd.

Listy czci i tabele otworw

Jak zapewne pamitasz, w czasie tworzenia listy czci (wiczenie w podpunkcie Lista czci i numerowanie elementw w rozdziale pitym) naleao zmieni czcionk tekstu listy, usytuowanie listy, liczb, tytuy i szerokoci kolumn itp. Gdyby po wprowadzeniu tych zmian wpisa w pierwszej karcie okna waciwoci, w polu Zapisane ustawienia (Saved Settings), nazw nowej konfiguracji i klikn przycisk Zapisz (Save), ustawienia te zostayby automatycznie zapisane przez program. Uwaga: informacje o ustawieniach listy czci nie s przechowywane w plikach szablonw. Wynika z tego pewna korzy: zapisywanie ustawie listy moe zosta przeprowadzone mimochodem, przy pierwszym tworzeniu wykazu czci na rysunku, bez koniecznoci otwierania pliku szablonu. Zapisane ustawienia mog by wywoywane z listy, ktra rozwija si po klikniciu strzaki z prawej strony ikony waciwoci (rysunek 7.6). Rysunek 7.6. Lista zapisanych ustawie wykazu czci na rysunku

Na rysunku widoczna jest lista z dwoma ustawieniami domylnymi, powstajcymi przy instalacji Solid Edge (ANSI i ISO) oraz dwoma dodanymi przez uytkownika. Podane w nawiasach uwagi (polski i ang.) sugeruj, e stosowane s dwie wersje jzykowe listy czci. Gdy zachodzi taka potrzeba, mona postpi w nastpujcy sposb: w oknie Waciwoci pliku czci wpisa w karcie Podsumowanie nazw czci w jzyku polskim, w karcie Niestandardowe utworzy now waciwo i jako jej warto poda nazw w drugim jzyku (np. angielskim), powtrzy opisane kroki dla innych waciwoci, ktre maj by podawane w rnych wersjach jzykowych (np. dla uwag), podczas tworzenia listy czci na rysunku utworzy dwie konfiguracje: w pierwszej, w kolumnie zawierajcej nazw czci, znajdzie si waciwo, do ktrej jest przypisana nazwa (lub inny tekst) po polsku, w drugiej po angielsku.

Opisany sposb pozwala na szybki wybr wersji jzykowej tworzonego wykazu czci wystarczy w tym celu wybra odpowiednie ustawienie z listy rozwijanej. Ustawienia tabeli otworw mona zapisywa na takiej samej zasadzie, jak listy czci. Podobnie jak w przypadku listy, nie s one przechowywane w pliku szablonu. W katalogu szablonw (domylnie: Program Files\Solid Edge\Program\Template) znajduje si podkatalog Reports. W podkatalogu tym, w plikach tekstowych (TXT) zapisane s midzy innymi ustawienia list czci na rysunku i tabeli otworw, odpowiednio w plikach DraftList.txt i DraftHole.txt.

Inne ustawienia
W powyszych punktach omwione zostay najwaniejsze parametry, ktre zwykle warto ustawi w szablonach, aby przyspieszy prac w Solid Edge. Poniej omwiono kilka dodatkowych ustawie. Wikszo z nich ma mniejsze znaczenie, ale rwnie moe wpywa na efektywno pracy w programie. Uwaga: nie wszystkie z opisanych ustawie s zapisywane w plikach dokumentw Solid Edge. Oznacza to, e np. po wyczeniu pasku stanu bdzie on od tego momentu niewidoczny, niezalenie od tego, w jakim module bdzie pracowa uytkownik i na podstawie jakiego szablonu utworzy nowy dokument. 1. Jednostki: do ich ustawiania suy karta Jednostki (Units) okna waciwoci pliku. Ustawienia te nie maj wpywu na jednostki wymiarowania, a jedynie na wielkoci podawane przez program w czasie pracy, np. dugoci i kty wywietlane w polach paska wstgowego podczas rysowania linii. Jeeli jednostkami obowizujcymi s np. milimetry, a naley wprowadzi wymiar np. w calach, nie trzeba w tym celu zmienia ustawie. Naley tylko poinformowa program, e wprowadzana jest warto wyraona w innych jednostkach ni domylne. Na rysunku 7.7 przedstawiony jest przykad: fragmenty paskw SmartStep polecenia rysowania okrgu. Po wpisaniu wartoci 2 cal i naciniciu klawisza Enter program automatycznie przeliczy cale na jednostki obowizujce milimetry.

Rysunek 7.7. Solid Edge umoliwia automatyczne przeliczanie jednostek

Uwaga: opisany sposb nie moe by zastosowany w poleceniu rysowania linii w polskiej wersji Solid Edge. Przy wpisywaniu sowa cal program interpretuje nacinicie klawisza a jako polecenie przejcia do trybu rysowania uku. Moliwe jest jednak obejcie: napisanie sowa cal np. w edytorze tekstu i przeniesienie przez schowek do pola edycji dugoci linii w pasku SmartStep. 2. Zapis danych dla przegldarki: aby moliwe byo przegldanie plikw rysunkw za pomoc narzdzia SmartView przed zapisem w oknie opcji ([Narzdzia] [Opcje]), w karcie Oglne (General), musi by zaznaczone pole wyboru Uwzgldnij w pliku dane przegldarki (Include Draft Viewer data in file). Informacja o wczeniu tej opcji nie jest przechowywana w pliku dokumentu. Wywietlanie poszczeglnych elementw okna i ustawienia narzdzia powikszania: do ustawianie tych parametrw suy karta Widok (View) okna opcji. Za pomoc dostpnych tu pl wyboru i list mona decydowa o wygldzie okna programu (np. wyczy pionowy pasek przewijania) oraz o dziaaniu narzdzia powikszania (np. zmieni domyln opcj: dwukrotne powikszenie po klikniciu lewym przyciskiem myszy na dopasowanie). Informacje te nie s przechowywane w pliku dokumentu.

3.

Moduy Part i Assembly

W moduach Part i Assembly zazwyczaj ustawia si stosunkowo niewiele parametrw i zmiennych. Jak zapewne zauwaye, w module Draft dua cz ustawie zwizana jest ze standardami rysunkowymi. W moduach do pracy w przestrzeni zagadnienie to nie wystpuje. Wikszo wymienionych poniej parametrw moe by ustawiana w obu moduach. Jeeli tak nie jest, przy opisie podana jest informacja. Odpowiedni adnotacj opatrzone s rwnie te ustawienia, ktre nie s zapisywane w plikach dokumentw. W oknie waciwoci pliku ([Plik] [Waciwoci]) mona ustawia m.in. nastpujce parametry: 1. 2. Dane oglne do listy czci, takie jak np. nazwisko konstruktora czy nazwa firmy. Dane te mog zosta wpisane w karcie Podsumowanie (Summary). Jednostki i gsto. Jednostki definiuje si je, podobnie jak w module Draft, w karcie Jednostki. W moduach do pracy w przestrzeni, w oknie waciwoci, znajduje si jeszcze jedna karta: Jednostki zaawansowane (Advanced Units). Umoliwia ona definiowanie jednostek objtoci, masy i gstoci. Zazwyczaj warto zmieni przynajmniej niektre z nich, np. jednostki gstoci z domylnych kg/mm3 na kg/m3. Uatwi to podawanie gstoci materiau potrzebnej do oblicze waciwoci fizycznych.

Podczas pracy w module Part podawanie gstoci za kadym razem, gdy maj by przeprowadzane obliczenia waciwoci fizycznych, jest kopotliwe. Zazwyczaj przy tworzeniu modeli uywa si materiaw o podobnej gstoci, std te dobrze jest zdefiniowa jej warto domyln np. 7850 kg/m3. W wersji smej Solid Edge nie ma bezporedniej moliwoci ustawienia domylnej gstoci, mona jednak zrobi to w sposb poredni: naley w tym celu utworzy w pliku szablonu dowoln bry, zmierzy jej mas (wymaga to wprowadzenia gstoci), a nastpnie usun model. Warto wprowadzona jako gsto zostanie zapamitana (oczywicie po zapisaniu pliku). W oknie opcji ([Narzdzia] [Opcje]) mona ustawia m.in. nastpujce parametry: 1. Kolory. Ustawianie kolorw przebiega bardzo podobnie jak w module Draft za pomoc list dostpnych w karcie Kolory. W karcie tej znajduje si rwnie lista Kontrast paszczyzny (Reference plane contrast), umoliwiajca definiowanie kontrastu wywietlania symboli paszczyzn odniesienia. Informacje te nie s przechowywane w pliku dokumentu.55 Wielko symboli paszczyzn odniesienia. Domyln wielkoci symboli paszczyzn jest 120 x 120 mm w module Part i 127 x 127 mm w module Assembly. Moliwo zmiany tych wymiarw moe okaza si przydatna dla uytkownikw, ktrzy projektuj znacznie wiksze albo znacznie mniejsze elementy. Pooenia plikw. Zagadnienie to byo ju poruszane przy omawianiu polece tworzenia otworw i gwintw oraz szablonw. Informacja ta nie jest przechowywana w pliku dokumentu. cza midzy czciami (Inter-Part). Aby byo moliwe przekazywanie pewnych informacji pomidzy poszczeglnymi plikami Solid Edge (a take niektrymi pochodzcymi z innych aplikacji) w karcie Inter-Part musz by zaznaczone odpowiednie pola wyboru. Domylnym ustawieniem jest wyczenie wszystkich opcji Inter-Part; po zaznaczeniu pola Pozwl na cza Inter-Part (Allow interpart links using) pojawia si pi dalszych. W niniejszej ksice omawiane byy dwa polecenia, przy ktrych konieczne jest wczenie tych opcji: Umie z ukadw zespou z opcj Pocz z ukadami oraz Wycicie przez kilka czci. Informacje o wczeniu lub wyczeniu poszczeglnych opcji Inter-Part nie s przechowywane w pliku dokumentu. 5. Dezaktywacja czci przy otwieraniu pliku zespou (dotyczy tylko moduu Assembly). Domylnie po otworzeniu pliku zespou wszystkie czci s nieaktywne. Ustawienie to mona zmieni usuwajc w karcie Oglne zaznaczenie pola Dezaktywuj wszystkie czci w otwieranym zespole (Inactivate all parts when opening assemblies). Wwczas przy otwieraniu pliku ASM nie jest w oknie Otwrz plik zaznaczone pole Zastosuj pomijanie aktywacji, a co za tym idzie czci s aktywowane lub nie w zalenoci od tego, w jakim stanie byy w momencie ostatniego zapisu pliku zespou. Informacja o wczeniu opisywanej opcji nie jest przechowywana w pliku dokumentu. W module Draft istniaa moliwo stworzenia biblioteki symboli chropowatoci, oznacze spoin i odchyek ksztatu i pooenia. W module Part mona stworzy bibliotek otworw. Po

2.

3.

4.

Istnieje moliwo zapisania koloru ta w szablonie dokumentu: naley wykorzysta w tym celu polecenie [Format] [Widok] (Format View), dostpne rwnie po klikniciu ikony (rysunek 3.140). Opis polecenia znajduje si w rozdziale trzecim, w podpunkcie Wizualizacja.

55

ustawieniu danych parametrw w oknie Opcje otworu naley wpisa nazw w polu Zapisane ustawienia (np. Otwr M8 na rysunku 3.68), a nastpnie klikn przycisk Zapisz. Spowoduje to zapis ustawie otworu pod podan nazw. Informacje o zapisanych ustawieniach przechowywane s w pliku dokumentu. Aby wic dysponowa bibliotek otworw, naley stworzy j w szablonie. W niniejszym rozdziale opisano jedynie najwaniejsze ustawienia. Dokadny opis wszystkich zajby zbyt duo miejsca; niektre ustawienia s zreszt zmieniane bardzo rzadko, jedynie przez zaawansowanych uytkownikw. Tych Czytelnikw, ktrzy po lekturze rozdziau poczuli si zniechceni liczb parametrw, jakie trzeba ustawi przed przystpieniem do pracy, powinna pocieszy wiadomo, e wystarczy to zrobi raz szablony z wczeniejszych wersji Solid Edge mog by z powodzeniem stosowane w nowszych. Po zainstalowaniu nowej wersji zalecane jest jedynie otworzenie i zapis plikw szablonw utworzonych w wersji poprzedniej. Plik z przygotowanymi ustawieniami moe by udostpniony innym uytkownikom, ktrzy zapisz go na swoim stanowisku w katalogu szablonw Solid Edge. Dziki temu praca nad przygotowaniem szablonw moe by podzielona pomidzy kilku uytkownikw programu. Dostosowanie programu do wasnych potrzeb jest ostatnim zagadnieniem poruszanym w niniejszej ksice. Poniewa jednak prawie rwnoczenie z jej ukazaniem si wprowadzana jest na rynek kolejna dziewita wersja Solid Edge, w nastpnym rozdziale omwimy najwaniejsze rnice pomidzy wersj sm i dziewit.

Rozdzia 8.

Wersja sma i dziewita najwaniejsze rnice

Poczwszy od pierwszej wersji Solid Edge co roku ukazuj si dwie nowe. Ta polityka, zapocztkowana przez firm Intergraph, jest kontynuowana przez obecnego producenta firm Unigraphics Solutions. Wprowadzane w kolejnych wersjach zmiany mona umownie podzieli na dwie kategorie: rozwinicie i uzupenienie istniejcych polece oraz stworzenie nowych narzdzi czy moduw. Obecnie Solid Edge jest ju na tyle dojrzaym systemem, e modyfikacje wprowadzane na poziomie podstawowym i rednim s stosunkowo niewielkie. Gwne zmiany w wersji dziewitej polegaj na dodaniu nowych narzdzi: na przykad do projektowania konstrukcji spawanych. Nie oznacza to jednak, e zaniedbane zostay stare moduy. Dostpne w nich polecenia rozbudowano i wzbogacono o nowe opcje. Tych wanie zmian dotyczy niniejszy rozdzia. Jego struktura odpowiada tej czci ksiki, ktra dotyczy wersji smej Solid Edge. Dziki temu podrcznik moe suy uytkownikom korzystajcym z obu wersji programu. Uwagi: 1. Zamieszczony w niniejszym rozdziale opis nowoci wersji dziewitej jest ograniczony tylko do tych zagadnie, ktre byy poruszane w rozdziaach 1 7. Oglny opis wszystkich moliwoci Solid Edge, uwzgldniajcy rwnie wprowadzone w najnowszej wersji zmiany, znajduje si w aneksie 2. Opisy poszczeglnych nowoci zakadaj znajomo materiau z pierwszej czci podrcznika. Pocztkujcy uytkownicy, ktrzy rozpoczynaj prac w wersji dziewitej, powinni wic rozpoczyna lektur od rozdziaw dotyczcych wersji smej.

2.

Struktura, wymagania i instalacja programu

W wersji dziewitej Solid Edge zostay dodane nastpujce nowe moduy i narzdzia, przeznaczone do specjalistycznych zastosowa:

Engineering Handbook modu umoliwiajcy obliczenia czci maszyn (k zbatych, waw, pocze itp.) wraz z generatorem czci. Web Publisher narzdzie do tworzenia witryn WWW bezporednio z poziomu Solid Edge. Weldment nowe rodowisko wyposaone w narzdzia do projektowania konstrukcji spawanych. XPand3D narzdzie do tworzenia modeli przestrzennych na podstawie dokumentacji rysunkowej.

Moduy Draft, Advanced Part, Assembly i Sheet Metal w dalszym cigu mog by zakupione cznie, jako pakiet o nazwie Solid Edge Classic. Do pakietu tego zostao wczone rwnie rodowisko Weldment. Nie istnieje natomiast pakiet Solid Edge Box Set. Wchodzcy w wersji smej w jego skad modu XpresRoute jest oferowany jako osobne narzdzie. Wymagania sprztowe programu zarwno minimalne, jak i zalecane w zasadzie nie zmieniy si w porwnaniu z poprzedni wersj. Jedyna rnica to nieco zwikszone zapotrzebowanie na wolne miejsce na dysku: obecnie potrzeba do instalacji 350 MB (poprzednio 330 MB). Instalacja programu i konfigurowanie licencji przebiega podobnie jak w poprzednich wersjach. Program instalacyjny Solid Edge V9 korzysta z narzdzia InstallShield , jest ono jednak (w razie potrzeby) instalowane i konfigurowane automatycznie. Uytkownikowi pozostaje jedynie podobnie jak w wersji smej przechodzenie przez kolejne etapy kreatora instalacji i wybr odpowiednich opcji. Zamieszczone w pierwszym rozdziale uwagi dotyczce wyboru podczas instalowania programu opcji Custom i zaznaczenia zalecanych skadnikw instalacji (samouczkw i plikw obrazw, rysunek 1.1) w wersji dziewitej s nieaktualne. Teraz opcja instalowania tych skadnikw jest domylnie wczona (rysunek 8.1). Rysunek 8.1. Okno wyboru skadnikw instalacji

Podobnie jak w poprzednich wersjach, w systemie nie mog by zainstalowane jednoczenie dwie rne wersje Solid Edge. Uruchamianie programu instalacyjnego przed usuniciem wersji poprzedniej jest niecelowe program wykryj j i zada usunicia. Mona natomiast uruchamia program instalacyjny po zakoczeniu instalacji wersji dziewitej. Wtedy w jednym z pierwszych krokw pojawia si okno przedstawione na rysunku 8.2. Dostpne w nim opcje umoliwiaj dodanie wybranych skadnikw Solid Edge, napraw instalacji (polegajc np. na odtworzeniu uszkodzonych plikw) lub usunicie Solid Edge. Uwaga: usuwa mona cay program, ale nie poszczeglne skadniki.

Rysunek 8.2. W wersji dziewitej moliwe jest m.in. dodawanie wybranych skadnikw instalacji, podobnie, jak np. w pakiecie MS Office.

Konfigurowanie licencji, instalowanie Service Packw i wersji polskiej przebiega podobnie, jak w wersji smej. Uwaga: inaczej ni w wersjach poprzednich, zainstalowanie wersji polskiej powoduje usunicie angielskiej. Nie jest wic ju moliwe posiadanie dwch wersji jzykowych. Niewielkie rnice wystpuj w wygldzie niektrych okien kreatora licencji jest to spowodowane dodaniem nowych narzdzi, dla ktrych generowane s osobne licencje. W przypadku wersji testowej, w drugim kroku kreatora, zamiast podawa kod dla nieistniejcego ju pakietu Solid Edge Box Set, podaje si osobno kody dla pakietu Solid Edge Classic i moduu XpresRoute. Uruchamianie Solid Edge, zasady organizacji interfejsu, tworzenia nowych dokumentw, ich zapisywania itp. s dokadnie takie same, jak w poprzednich wersjach programu.

Rysowanie w module Draft

W module Draft zaszy w najnowszej wersji programu bardzo niewielkie zmiany.56 Zasady i polecenia zarzdzania ekranem, rysowania, zaznaczania elementw i stosowania relacji s dokadnie takie same, jak w wersji poprzedniej. Wzbogacony zosta natomiast Asystent relacji (Relationship Assistant). W wersji smej relacje mogy by narzucane automatycznie tylko w przypadku elementw stykajcych si. Obecnie w oknie Asystenta relacji, w jego dolnej czci pojawiy si pola umoliwiajce okrelenie tolerancji odlegoci lub kta, przy jakiej relacja ma zosta narzucona (rysunek 8.3; porwnaj z oknem z poprzedniej wersji, przedstawionym na rysunku 2.30). Moliwo okrelania tolerancji moe okaza si bardzo przydatna zwaszcza w przypadku rysunkw importowanych z innych programw, ktre nie s wyposaone w narzdzia do precyzyjnego rysowania.

Mowa tu oczywicie tylko o takich zmianach, ktre s bezporednio widoczne dla uytkownika (np. dodanie nowych ikon). W kadej nowej wersji wprowadzane s te modyfikacje w algorytmie programu. Uytkownik nie widzi ich, ale odczuwa konsekwencje wprowadzenia np. poprzez przyspieszenie pracy. Takie zmiany zostay wprowadzone rwnie w wersji 9, midzy innymi w module Draft. Nie bdziemy jednak ich opisywa wykraczaoby to poza zakres tej ksiki.

56

Rysunek 8.3. Okno opcji asystenta relacji

Polecenie przycinania i rozcigania elementw s rwnie podobne jak w poprzednich wersjach, wprowadzono tu jednak dodatkow opcj w poleceniach Rozcignij do nastpnego (Extend to Next) oraz Przytnij (Trim). W pierwszym z nich wskazany element by dotychczas rozcigany zawsze do najbliszego, z ktrym mg si przeci. Teraz uytkownik moe decydowa o wyborze granicy rozcigania. Po wywoaniu polecenia naley wskaza obiekt (odcinek, uk). Jeeli zostanie on wskazany przy wcinitym klawiszu Ctrl, program zinterpretuje go jako granic rozcigania, w przeciwnym wypadku jako element do rozcignicia. Po wskazaniu granicy rozcigania naley oczywicie wskaza nastpnie obiekt, ktry ma zosta rozcignity. Schemat postpowania przedstawiony jest na rysunku 8.4. W podobny sposb (wykorzystujc klawisz Ctrl) mona definiowa granice przycinania za pomoc polecenia Przytnij. Rysunek 8.4. Polecenie Rozcignij do nastpnego z opcj wskazywania granicy rozcignicia

W poleceniach zaokrglania i fazowania naroy, odsunicia, odsunicia symetrycznego, tworzenia osi symetrii oraz kreskowania (lub cilej: tworzenia wypenie obszaru) nie zaszy adne zmiany. Podobnie przedstawia si sprawa polece sucych do operowania elementami na rysunku (wzory, przemieszczanie, obracanie itd.). Nie zmieniy si te zasady modyfikacji elementw na rysunku ani ich wymiarowania. Pewne nowoci pojawiy si w poleceniach sucych do opisywania rysunku. W przypadku symboli pocze spawanych w pasku wstgowym pojawia si nowa ikona, suca do automatycznego odczytywania oznacze spoin wprowadzonych podczas ich definiowania w rodowisku Weldment. Poniewa opis tego rodowiska nie wchodzi w zakres podrcznika, nie

bdzie opisywany rwnie sposb wykorzystania polecenia uruchamianego za pomoc wspomnianej ikony. W pasku wstgowym polecenia Uwaga (Callout), sucego do dodawania uwag, pojawiy si ikony pozwalajce na zmian wyrwnania tekstu i jego usytuowania w stosunku do linii odniesienia. Istotn zmian jest moliwo odwoywania si przy wprowadzaniu opisw i uwag bezporednio do waciwoci pliku czci lub zespou. Wrcimy do tego zagadnienia w rozdziale dotyczcym tworzenia rysunkw na podstawie modeli przestrzennych. Korzystanie z pozostaych polece i narzdzi opisanych w rozdziale drugim (EdgeBar, SketchPoint, automatyczne wymiarowanie za pomoc Asystenta Relacji, tabela zmiennych, pomiary odlegoci i powierzchni) odbywa si tak samo, jak w wersji smej. Nie zmieniy si rwnie zasady ustalania formatw i wydruku rysunkw.

Modelowanie czci
W module Part wprowadzono nieco wicej modyfikacji, nie polegaj one jednak na zmianie sposobu posugiwania si poszczeglnymi poleceniami. S to nowe opcje istniejcych polece lub narzdzia nieistniejce w poprzednich wersjach. Cz z nich dotyczy zaawansowanych polece modelowania, ktre nie byy omawiane w rozdziale trzecim, nie bdziemy si wic nimi zajmowa. Pozostae opisane s poniej.

Wywietlanie
Polecenia suce do kontroli wywietlania i zarzdzania ekranem w zasadzie nie ulegy zmianie, z jednym wyjtkiem: wrd ikon sucych do tego celu pojawia si nowa Jako (Sharpen, rysunek 8.5). Rysunek 8.5. Ikona polecenia Jako (Sharpen)

Polecenie to suy do sterowania jakoci wywietlania modeli Solid Edge. Po klikniciu strzaki znajdujcej si w prawej czci ikony rozwijane jest menu, umoliwiajce wybr jednej z piciu wartoci: od 1 (zgrubna) do 5 (dokadna). Zmian jakoci wywietlania mona osign te klikajc sam ikon: wwczas kade kliknicie powoduje zwikszenie jakoci o jeden stopie. Oczywicie, jak zwykle w podobnych sytuacjach, naley pamita o tym, e poprawa jakoci obrazu odbywa si kosztem spowolnienia pracy.

Polecenia modelowania i pomocnicze

W poleceniach modelowania w zakresie opisanym w niniejszej ksice nie zaszy znaczce zmiany. Istotn nowoci jest natomiast nowa opcja tworzenia paszczyzn odniesienia: przez trzy wskazane punkty kluczowe (rysunek 8.6). Rysunek 8.6. Ikona nowej opcji tworzenia paszczyzn: Paszczyzna przez 3 punkty (Plane by 3 Points) Aby utworzy paszczyzn (lokaln lub globaln) przechodzc przez trzy punkty naley klikn odpowiedni ikon, a nastpnie wskaza trzy punkty na szkicach lub modelu (np. koniec lub rodek krawdzi). Inna do istotna zmiana wprowadzona zostaa w procedurze definiowania waciwoci pliku. W module Part okno waciwoci pojawia si teraz automatycznie, po pierwszym wywoaniu polecenia Zapisz. Korzystanie z niego jest uproszczone, dziki moliwoci wyboru poszczeglnych waciwoci (np. numerw dokumentacji, rodzajw materiau) z listy rozwijanej. Mona oczywicie w dalszym cigu wpisywa dowolne waciwoci z klawiatury, jednak w przypadku czsto powtarzajcych si parametrw moliwo wyboru z listy znacznie przyspiesza prac. Do zagadnienia tego wrcimy jeszcze w podrozdziale dotyczcym dostosowania programu do wasnych potrzeb.

Czci uproszczone
Bardzo istotn nowoci, majc znaczenie zwaszcza przy projektowaniu duych zespow, jest moliwo tworzenia tzw. czci uproszczonych. Wiadomo, e w modelu zespou mona z powodzeniem pomin wiele szczegw konstrukcyjnych elementw wchodzcych w jego skad. Dotyczy to zwaszcza odleww, odkuwek itp. W tego typu czciach bardzo duo szczegw (np. pochyle czy zaokrgle) dodawanych jest z uwagi na technologi wykonywania. Szczegy te musz znale si na modelu czci, poniewa na jego podstawie wykonywane s rysunki czy np. modele form. W zespole natomiast s zupenie niepotrzebne, a zazwyczaj wrcz szkodliwe: powoduj spowolnienie pracy komputera. Poczwszy od wersji dziewitej mona tworzy czci w dwch wariantach: penym i uproszczonym57. Pierwszy suy do stworzenia rysunkw, form, ewentualnej analizy wytrzymaociowej w innych programach itp. Drugi, uproszczony wariant moe by stosowany w zespoach. Do tworzenia wariantw uproszczonych suy polecenie [rodowisko] [Uproszczenia] (Environment Simplify). Po jego wywoaniu program przechodzi do trybu tworzenia czci uproszczonych, za w bocznym pasku polece pojawiaj si cztery nowe, nie wystpujce w wersji smej ikony (rysunek 8.7). Mog one by oprcz znanych Ci ju polece, jak Wycignicie czy Wycicie uywane do definiowania uproszcze.

Tworzenie rnych wariantw wykonania czci moliwe byo rwnie w poprzednich wersjach, dziki poleceniu Rodzina czci. Polecenie to wystpuje rwnie w wersji dziewitej. Nie pozwala ono jednak na rnicowanie wariantw przy wstawianiu czci do zespou.

57

Rysunek 8.7. Ikony tworzenia wariantw uproszczonych czci Przedstawione na rysunku ikony su w kolejnoci do wywoywania nastpujcych polece: 1. 2. 3. 4. Usu lica (Delete Faces) usuwanie wskazanych lic lub operacji z modelu. Usu fragmenty (Delete Regions) usuwanie fragmentw definiowanych przez wskazanie grup krawdzi i lic. Usu otwory (Delete Holes) usuwanie otworw o rednicy mniejszej lub rwnej zadanej przez uytkownika. Usu zaokrglenia (Delete Rounds) usuwanie zaokrgle, zarwno stworzonych za pomoc polecenia Zaokrglenie, jak i bdcych konsekwencj zaokrgle profilu. Polecenie to suy rwnie do usuwania ci.

Aby praktycznie zapozna si z tworzeniem czci uproszczonych, wykonasz wiczenie. Skorzystasz w nim z plikw zespou silnika. Uprocisz wa, tok i korpus. otwrz plik, w ktrym zapisany jest wa. Wywoaj polecenie [rodowisko] [Uproszczenia]. Program przejdzie do trybu tworzenia wariantw uproszczonych. w pierwszym kroku usuniesz wycicie z zaokrgleniami w bocznej powierzchni wau (element numer 5 na rysunku 3.158). Kliknij ikon polecenia Usu lica. Lica, ktre maj zosta usunite, mona wskazywa na kilka sposobw. Wyboru dokonuje si za pomoc listy rozwijanej z paska SmartStep. Wybierz opcj Element (Feature). wska (najlepiej w oknie PathFinder-a) elementy, ktre maj zosta usunite. Jeeli wykonywae model wau zgodnie ze wskazwkami zawartymi w rozdziale trzecim, bd to dwa elementy: Wycicie i Zaokrglenie. Kliknij ikon z zielonym znakiem akceptacji w pasku SmartStep. Wskazane elementy powinny znikn z modelu. Kliknij przycisk Zakocz (Finish). w drugim kroku usuniesz otwr w czopie (element numer 3 na rysunku 3.158). Kliknij ikon polecenia Usu otwory. Pojawi si pasek wstgowy przedstawiony na rysunku 8.8. Rysunek 8.8. Pasek wstgowy polecenia Usu otwory Za otwory uwaane s zarwno elementy wykonane za pomoc polecenia Otwr, jak i np. Wycicie obrotowe. To, ktre z nich mog zosta zaznaczone do usunicia ustala si za wczajc jedn z trzech ikon w rodkowej czci paska. Pozostaw ustawienie domylne dziki temu bdziesz mg zaznacza wszystkie elementy. w polu rednica (Diameter) wpisz warto 15 mm. Oznacza to, e chcesz zaznaczy wszystkie otwory, ktrych rednica jest mniejsza lub rwna 15 mm. Kliknij ikon Podwietl element (Highlight Feature, pierwsza z prawej w pasku wstgowym). Otwr w czopie zostanie podwietlony. kliknij w pasku wstgowym przycisk Podgld, a nastpnie Zakocz. Otwr zostanie usunity.

Wykorzystanie ikony Podwietl element nie byo konieczne moge od razu klikn przycisk Podgld. Poniewa jednak wtedy nastpuje od razu usunicie wszystkich otworw speniajcych zadane kryteria, warto zwaszcza w przypadku skomplikowanych modeli skorzysta z moliwoci sprawdzenia, ktre otwory zostay wybrane i przeznaczone do usunicia. W ostatnim kroku usuniesz otwr w rodkowej czci wau (element numer 4 na rysunku 3.158). Nie zosta on usunity w poprzedniej operacji, poniewa wpisujc rednic 15 mm polecie programowi wyszuka tylko takie otwory, ktrych rednica nie przekracza tej wartoci. Zrobie tak po to, aby usun go inn metod, chocia z punktu widzenia efektywnoci pracy nie byo to waciwe prociej byoby usun oba otwory za pomoc jednego polecenia. kliknij ikon polecenia Usu fragmenty. Teraz program oczekuje na wskazanie krawdzi ograniczajcej fragment (wybranie lub wystp), ktry ma zosta usunity. Zauwa, e za pomoc listy w pasku SmartStep moesz wybra sposb wskazywania krawdzi, podobnie, jak np. przy tworzeniu zaokrgle. Wska krawd otworu i zatwierd wybr klikajc ikon ze znakiem akceptacji. po wskazaniu krawdzi program prosi o wskazanie lica, ktre ma zosta usunite. Wska wewntrzn powierzchni otworu, a nastpnie kliknij przycisk Podgld i Zakocz. Zwr uwag na okno PathFinder-a. Jest teraz podzielone na dwie czci (rysunek 8.9). W dolnej znajduj si symbole i nazwy operacji, za pomoc ktrych wprowadzone zostay uproszczenia. S one traktowane przez program tak samo, jak pozostae operacje: mona je usuwa, blokowa itp. Rysunek 8.9. PathFinder modelu wau po wprowadzeniu uproszcze

kliknij przycisk Zakocz uproszczenia (Exit Simplify) aby powrci do trybu modelowania. Zwr uwag na PathFinder: w dolnej czci pojawia si ikona informujca o tym, e w modelu zastosowano uproszczenia. Zapisz i zamknij plik.

Zapewne zauwaye, e podobnie jak w czasie tworzenie modelu, te same efekty mog by osignite rnymi metodami. W naszym przykadzie otwr w wale mona byo usun za pomoc polecenia Usu otwory lub Usu fragmenty. Wybr metody naley do uytkownika; naley jak zwykle kierowa si przy tym kryterium maksymalnego przyspieszenia pracy oraz uatwienia ewentualnych zmian w przyszoci. W kolejnym etapie wiczenia usuniesz rowek na piercie w modelu toka. otwrz plik modelu toka i przejd do trybu definiowania uproszcze. kliknij ikon polecenia Usu fragmenty. wska obie krawdzie rowka i zatwierd wybr. Jako lico do usunicia wska dno rowka. Kliknij przycisk Podgld, Zakocz, a nastpnie Zakocz uproszczenia. zapisz i zamknij plik.

Ostatni czci, w ktrej wprowadzisz uproszczenia, bdzie korpus silnika. Usuniesz w nim niektre zaokrglenia i cicia (rysunek 8.10), korzystajc z polecenia Usu zaokrglenia. Rysunek 8.10. Upraszczanie modelu korpusu usuwanie zaokrgle i ci

otwrz plik korpusu i przejd do trybu definiowania uproszcze. kliknij ikon polecenia Usu zaokrglenia. wska do usunicia zaokrglenia eberek radiatora (nr 1 na rysunku 8.10). Moesz to zrobi na dwa sposoby: wskazujc je jako lica (Face) bd elementy (Feature). Wyboru dokonuje si za pomoc listy rozwijanej w pasku SmartStep. Drugi sposb bdzie wymaga dwukrotnie

mniejszej liczby klikni jedno zaokrglenie to dwa lica. Zauwa, e pomimo i eberka tworzone byy jako wzr prostoktny, musisz wskaza kolejno wszystkie zaokrglenia wskazanie elementu wzorcowego nie powoduje automatycznego zaznaczenia elementw wynikowych. Zatwierd wybr i kliknij przycisk Zakocz. polecenie usuwania zaokrgle jest wci aktywne. Wska teraz do usunicia zaokrglenia na korpusie (nr 2 na rysunku 8.10). Moesz je wskaza jedynie jako lica, poniewa powstay nie wskutek polecenia Zaokrglenie, tylko w wyniku odpowiedniego uksztatowania profilu (porwnaj z rysunkiem 3.169). Zatwierd wybr i kliknij przycisk Zakocz. polecenie Usu zaokrglenia moe suy rwnie do usuwania ci. Wska cicie oznaczone numerem 3 na rysunku 8.10. Podobnie jak zaokrglenia, cicia mog by wskazywane jako lica lub elementy. W tym przypadku moesz skorzysta tylko z pierwszej opcji, poniewa cicie powstao jako cz otworu, a nie w wyniku zastosowania polecenia Faza. Zatwierd wybr, kliknij przycisk Zakocz, a nastpnie Zakocz uproszczenia. zapisz i zamknij plik.

Wprowadzone w powyszych wiczeniach uproszczenia s oczywicie wycznie przykadami. W rzeczywistoci np. w korpusie naleaoby usun wicej zaokrgle. Decyzja, jakie elementy maj zosta usunite i jakie w tym celu wykorzysta polecenia, naley do projektanta. Jako ogln zasad mona przyj, e naley upraszcza model maksymalnie, ale w takim zakresie, aby nie wpywao to ujemnie na czytelno zespou. W jaki sposb wykorzystuje si modele uproszczone, dowiesz si z nastpnego podrozdziau, dotyczcego nowoci w module Assembly.

Czci niekonstrukcyjne
Czsto zdarza si, e do wykonania czci lub ostatecznego montau urzdzenia s potrzebne dodatkowe materiay: farby, smary, oleje. Elementy te powinny znale si w zestawieniu materiaowym. W poprzedniej wersji Solid Edge nie byo moliwe takie ich zdefiniowanie w strukturze zespou, aby byy one automatycznie dodawane do tworzonych raportw. W wersji dziewitej pojawia si taka moliwo, dziki wprowadzeniu tzw. czci niekonstrukcyjnych (Parts Non-Graphical PNG). Czci niekonstrukcyjne zapisywane s w osobnych plikach PAR, w ktrych nie jest stworzona adna geometria. Naley natomiast zdefiniowa okrelone waciwoci niestandardowe takiego pliku; na ich podstawie do tworzonego w przyszoci raportu zostanie dodana nazwa i objto lub masa oleju, farby itp. Aby stworzy cz niekonstrukcyjn naley: utworzy nowy dokument oparty na szablonie PAR. otworzy okno waciwoci pliku (polecenie [Plik] [Waciwoci]) i przej do karty Niestandardowe (Custom). doda waciwo o nazwie: SE_ASSEMBLY_QUANTITY_OVERRIDE, typ: Liczba (Number), warto: 0 lub 1. Uwaga: podanie kadej innej wartoci spowoduje, e program potraktuje dany plik jako plik czci konstrukcyjnej, a wic takiej, ktra zawiera zdefiniowan

geometri. Po zdefiniowaniu waciwoci naley pamita o klikniciu przycisku Dodaj (Add). doda drug waciwo, o nazwie: SE_ASSEMBLY_QUANTITY_STRING, typ: Tekst (Text), warto: zalena od wartoci poprzedniego parametru. Jeeli parametr (...)_OVERRIDE = 0, wtedy jako (...)_STRING podaje si nazw jednostki miary, np. Litrw, kg itp. Po nazwie jednostki mona doda rednik i liczb okrelajc dokadno podawania miary. Przykadowo: jeeli (...)_STRING przyjmie warto kg; 3, w raporcie lub licie czci podana zostanie masa w postaci np. 2,567 kg lub 1,400 kg. Jeeli nie zostanie zdefiniowana dokadno podawania miary, program przyjmie domyln: 2 cyfry po przecinku. Jeeli parametr (...)_OVERRIDE = 1, wtedy jako (...)_STRING podaje si tekst, ktry ma zosta wpisany do raportu, w kolumnie oznaczajcej ilo, np. Wg zapotrzebowania. Na rysunku 8.11 przedstawione jest przykadowe okno waciwoci pliku czci niekonstrukcyjnej. Rysunek 8.11. Przykad waciwoci potrzebnych do zdefiniowania czci niekonstrukcyjnej

zdefiniowa pozostae waciwoci, np. nazw czy numer normy. Obowizuj tu takie same zasady, jak w przypadku zwykych czci. zapisa plik czci pod dowoln nazw.

Sposb wstawiania czci niekonstrukcyjnych do zespou, definiowania iloci oraz przykad zastosowania opisywanego polecenia znajduje si w podrozdziale dotyczcym nowoci w module Assembly.

Wymiana danych
Istotn nowoci w dziedzinie wymiany danych z innymi aplikacjami jest dodanie kreatora translacji formatu IGES, podobnego do wprowadzonego w wersji smej kreatora translacji plikw AutoCAD-a (DWG i DXF). Sposb uruchamiania kreatora oraz zasady definiowania i zapisywania ustawie konwersji s takie same, jak w kreatorze formatw DWG i DXF. Zosta on opisany w rozdziale drugim, w podrozdziale Zapis i odczyt innych formatw rysunkw. Warto zwrci uwag na moliwo automatycznego zszywania powierzchni, ktrych krawdzie znajduj si w odlegoci mniejszej od zadanej wartoci. Dziki temu moliwe jest korygowanie przez uytkownikw Solid Edge bdw powstaych w aplikacji, z ktrej pochodzi otrzymany plik.

Tworzenie zespow
Zmiany wprowadzone w module Assembly s w wikszoci zmianami majcymi na celu uatwienie pracy z duymi zespoami. Cz z nich to niewidoczne bezporednio dla uytkownika usprawnienia, dotyczce np. wywietlania elementw; cz to drobne modyfikacje, jak np. automatyczne pokazywanie czci aktywowanych (w poprzedniej wersji wymagao to dwch osobnych czynnoci).

Otwieranie pliku
Podczas otwierania pliku zespou mona zauway zmian wygldu okna Otwrz plik. W jego dolnej czci, oprcz wystpujcego w poprzedniej wersji pola i przyciskw sucych do decydowania o aktywowaniu lub dezaktywacji czci w momencie otwierania pliku zespou, pojawiy si nowe elementy. S to pole oraz przyciski suce do wczania bd wyczania opcji stosowania w otwieranym zespole czci w wersji uproszczonej bd penej. Zasada korzystania z nich jest taka sama, jak dla elementw sucych do sterowania aktywowaniem czci: gdy zaznaczone jest pole Zastosuj pomijanie upraszczania (Apply simplify override) wszystkie czci, dla ktrych w module Part zostay utworzone warianty uproszczone, mog by otwierane w tym wariancie lub jako pene zalenie od ustawie przyciskw opcji. Jeeli pole Zastosuj pomijanie upraszczania nie zostanie zaznaczone, poszczeglne czci zespou otwierane s w takim wariancie, jaki by zastosowany przed ostatnim zapisem pliku zespou.58 Po otworzeniu (lub stworzeniu nowego) pliku zespou widoczna jest kolejna zmiana paska wstgowego narzdzia zaznaczania (rysunek 8.12). Rysunek 8.12. Pasek wstgowy narzdzia zaznaczania Przycisk Edycja oraz lista dostpnych konfiguracji (dwa pierwsze z prawej elementy paska) wygldaj tak samo, jak w wersji smej. Brak jest natomiast kolejnego elementu: listy Styl lic

58

Dzieje si tak, o ile nie zostaa wybrana przy otwieraniu pliku konfiguracja, w ktrej zapisane zostay inne ustawienia stosowania wariantw uproszczonych. Wrcimy do tego zagadnienia w dalszej czci rozdziau.

zostaa ona zastpiona przez ikon. Kliknicie ikony powoduje otworzenie okna Formatuj lica (Format Faces), podobnie, jak po wywoaniu tego polecenia z menu [Format]. Strzaka po prawej stronie ikony suy do rozwijania listy stylw oczywicie pod warunkiem, e wyczona jest opcja Wszystkie czci w tym samym kolorze (All Parts Same Color) i zaznaczona jest jaka cz. Trzy kolejne ikony paska wstgowego s takie same, jak w wersji poprzedniej; tak samo te si z nich korzysta. Brakuje natomiast ikony z symbolem lornetki, sucej do wywoywania polecenia Znajd cz. Zostao ono zastpione przez nowe, bardziej rozbudowane narzdzie, dostpne z okna EdgeBar-a.

EdgeBar
W oknie EdgeBar-a zostao wprowadzonych klika drobnych zmian i jedna wiksza: dodanie nowej karty, umoliwiajcej dostp do narzdzia sucego do wyszukiwania w zespole czci o zadanych waciwociach. Do zmian drobnych mona zaliczy: 1. Moliwo umieszczania zakadek poszczeglnych kart w dowolnym pooeniu. W przykadzie na rysunku 8.13 znajduj si one z lewej strony okna. Do zmiany pooenia zakadek su polecenia dostpne z menu podrcznego, rozwijajcego si po klikniciu prawym przyciskiem myszy, gdy kursor znajduje si nad dowoln z zakadek. Rysunek 8.13. EdgeBar i menu podrczne czci

2.

Zmian oznaczenia zablokowanych relacji: w wersji dziewitej obok symbolu relacji w dolnej czci okna PathFinder-a pojawia si ikona w ksztacie przekrelonego okrgu, taka sama, jak przy zablokowanych operacjach w module Part (rysunek 8.13). Przypomnijmy, e w wersji poprzedniej symbole zablokowanych relacji byy wyrniane innym kolorem, co mogo prowadzi do pomylenia ich z relacjami bdnymi, oznaczanymi tak samo.

3.

Zmian menu podrcznego czci (rysunek 8.13) . Pojawiy si w nim dwa nowe polecenia: Zastosuj wariant uproszczony (Use Simplified Part) i Zastosuj wariant peny (Use Designed Part). Uycie ich ma sens oczywicie tylko wwczas, gdy w module Part dla danej czci zostay zdefiniowane uproszczenia. Zmian okna biblioteki czci dodane zostao pole Filtr (Filter), uatwiajce wyszukiwanie plikw czci (lub podzespow) do wstawienia. Obowizuj te same zasady definiowania filtra, co w innych aplikacjach Windows. Przykadowo: jeeli jako katalog biblioteki zostanie zdefiniowany ten, w ktrym zapisane zostay pliki silnika, wpisanie w polu Filtr acucha *or*.* spowoduje ukrycie wszystkich plikw z wyjtkiem Korbowd.par i Korpus.par. Zmian menu podrcznego biblioteki pojawio si nowa opcja: Zastosuj warianty uproszczone (Use Simplified Parts). Jeeli jest ona wczona, czci wstawiane s do zespou w wariancie uproszczonym, jeeli nie w penym. Oczywicie dotyczy to tylko tych czci, dla ktrych zdefiniowano warianty uproszczone.

4.

5.

Nowa karta Narzdzia zaznaczania (Select Tools) zawiera zdefiniowane przez uytkownika zapytania, pozwalajce w szybki sposb wyszukiwa i zaznacza w zespole czci speniajce okrelone kryteria. Po klikniciu ikony Nowe zapytanie (New Query) pojawia si okno, w ktrym naley zdefiniowa kryteria, jakie maj spenia poszukiwane czci. Obowizuj tu podobne zasady, co przy korzystaniu z narzdzia do wyszukiwania dokumentw, opisanego w rozdziale 6. Definiowa mona wiele rnych zapyta; aby skorzysta z wybranego naley dwukrotnie klikn jego nazw widoczn w oknie EdgeBar-a. Mona definiowa rwnie tzw. szybkie zapytania (Quick Query). Suy do tego celu lista rozwijana w grnej czci okna. W licie tej wpisuje si tekst, a za pomoc jej menu podrcznego definiuje parametry wyszukiwania.

Symulacja ruchu i wykrywanie kolizji

Podobnie, jak w wersji smej, symulacja ruchu projektowanego mechanizmu moe odbywa si na dwa sposoby: przy wykorzystaniu polecenia Przenie cz (Move Part) lub narzdzia dostpnego z menu [rodowisko]. Obie metody zostay wzbogacone o nowe moliwoci. Polecenie Przenie cz jest teraz wyposaone w opcj dynamicznego wykrywania kolizji. Do jej wczania suy ikona Wykrywaj kolizje (Detect Collisions) w pasku wstgowym (rysunek 8.14). Rysunek 8.14. Pasek wstgowy polecenia Przenie cz Jeeli ikona ta jest wyczona (jest to ustawienie domylne po wywoaniu polecenia Przenie cz) symulacja ruchu odbywa si dokadnie tak samo, jak w wersji smej. Po wczeniu ikony program dodatkowo sprawdza, czy w czasie ruchu nie wystpuj kolizje. W razie ich wystpienia kolidujce czci podwietlane s czerwonym kolorem. Okno Opcje kolizji (Collision Options, otwierane za pomoc pierwszej z lewej ikony w pasku wstgowym, rysunek 8.15), umoliwia ustawianie rnych opcji polecenia. Przykadowo, po zaznaczeniu odpowiednich pl wyboru, po stwierdzeniu kolizji zatrzymywany jest ruch przemieszczanej czci i generowany ostrzegawczy sygna dwikowy.

Rysunek 8.15. Okno opcji wykrywania kolizji

Zaznaczenie pola Znajd kolizje statyczne (Find Static Collisions) pozwala na wykrywanie kolizji pomidzy nieruchomymi czciami zespou. Powoduje ono jednak wolniejsze dziaanie polecenia Przenie cz. Aby tego unikn, do wykrywania kolizji pomidzy czciami nieruchomymi mona stosowa polecenie Sprawd kolizje (Check Interference), dostpne z menu [Narzdzia] dziaa ono tak samo, jak w poprzedniej wersji programu. Uwaga: dynamiczne wykrywanie kolizji nie jest moliwe, gdy zaznaczone jest pole wyboru Model krawdziowy w poleceniu Przenie cz (Wireframe Display in Move Part Command) w karcie Widok okna opcji programu. Ikony suce do kontroli kolizji nie pojawiaj si wwczas, a pasek wstgowy wyglda tak, jak w wersji smej.

Czci uproszczone
Jeeli w module Part, w sposb opisany w poprzednim podrozdziale, stworzone zostan warianty uproszczone czci, mona je wykorzysta w zespole. Kilka opcji i polece moduu Assembly, zwizanych z tym zagadnieniem, byo ju opisanych (np. wczanie wariantw uproszczonych za pomoc menu podrcznego czci w oknie PathFinder-a). W tym punkcie podsumujemy informacje dotyczce czci uproszczonych: 1. Przy otwieraniu zespou, w oknie Otwrz plik, mona za pomoc pola wyboru i dwch przyciskw opcji decydowa o tym, w jakim wariancie maj by otwierane te czci, dla ktrych stworzono warianty uproszczone. W menu podrcznym czci (rozwijanym po wskazaniu jej w gwnym oknie lub w oknie PathFinder-a) znajduj si polecenia umoliwiajce wybr wariantu. Przy symbolach czci w wariantach uproszczonych w oknie PathFinder-a wywietlany jest znacznik w ksztacie zielonego trjkta. Na rysunku 8.16 przedstawiony jest zesp silnika po ukryciu niektrych

2.

elementw. Wa i korbowd przedstawione s w wariantach uproszczonych przy ich symbolach znajduj si trjkty. Rysunek 8.16. Czci w wariantach uproszczonych wyrniane s w oknie PathFinder-a znacznikiem w ksztacie zielonego trjkta

3.

W menu podrcznym biblioteki czci znajduje si opcja Zastosuj warianty uproszczone, decydujce o tym, jaki wariant ma by domylnie stosowany przy wstawianiu do zespou nowych czci. W oknie konfiguracji wywietlania pojawiy si elementy (pole wyboru i przyciski opcji) pozwalajce na zapamitywanie wariantw. Nie s to zreszt jedyne zmiany w tym oknie: dodano rwnie podobne elementy suce do zapamitywania stanu czci w danej konfiguracji (aktywna / nieaktywna). Oznacza to rozbudowanie polecenia Konfiguracje wywietlania (Display Configurations) w porwnaniu z wersj poprzedni. Obecnie zapis konfiguracji wywietlania oznacza zachowanie nie tylko informacji o tym, ktre czci s widoczne, a ktre ukryte, ale rwnie informacji o wariantach i aktywacji bd dezaktywacji.

4.

Czci niekonstrukcyjne
Sposb tworzenia czci niekonstrukcyjnych (takich, jak farby, oleje, smary itp.) zosta opisany w poprzednim podrozdziale. Teraz zajmiemy si sposobem wykorzystania ich w zespole. Wstawienie czci niekonstrukcyjnej odbywa si podobnie, jak czci zwykej przez przecignicie z okna biblioteki. Poniewa jednak definiowanie relacji nie ma tu sensu, podczas przecigania naley trzyma wcinity klawisz Shift. Cz wstawiana w ten sposb pojawia si w strukturze zespou bez pytania ze strony programu o relacje, okrelajce jej pooenie. Po wstawieniu czci niekonstrukcyjnej do zespou naley okreli mas, objto lub inn wielko, w zalenoci od rodzaju czci. Suy do tego okno Waciwoci. W jego dolnej lewej czci znajduje si pole Ilo niekonstr. (Non-graphic Quantity). Jeeli w pliku czci, w jego waciwociach, nadano parametrowi (...)_OVERRIDE warto zero, pole to jest aktywne i umoliwia wpisanie danej wielkoci, w jednostkach zdefiniowanych za pomoc parametru (...)_STRING. Jeeli natomiast parametr (...)_OVERRIDE = 1, wtedy pole Ilo niekonstr. jest nieaktywne, za jako ilo w raportach i listach czci zostanie przyjty acuch definiujcy parametr (...)_STRING, np. Wg zapotrzebowania.

Zauwa, e dziki temu, i ilo definiuje si w module Assembly, jedna cz niekonstrukcyjna zdefiniowana w module Part moe by uywana wielokrotnie w rnych zespoach. Pozwala to na stworzenie swego rodzaju biblioteki czci niekonstrukcyjnych (np. smarw czy powok malarskich). Na rysunku 8.17 pokazany jest przykadowy fragment listy czci, stworzonej (w module Draft) na podstawie pliku zespou, zawierajcego cz, dla ktrej zdefiniowano waciwoci jak na rysunku 8.11. Masa zostaa podana w wyej opisany sposb w module Assembly, pozostae waciwoci (nazwa i numer normy) definiuje si dokadnie tak samo, jak w przypadku czci zwykych, konstrukcyjnych. Rysunek 8.17. Fragment listy czci z przykadem czci niekonstrukcyjnej

Tworzenie rysunkw na podstawie modeli

W tej czci moduu Draft, ktra suy do tworzenia rysunkw na podstawie przestrzennych modeli czci i zespow wprowadzono kilka zmian, z czego zwaszcza jedna zasuguje na wyrnienie: moliwo odczytu waciwoci pliku PAR lub ASM bezporednio z poziomu adnotacji bd oznaczenia czci lub zespou. Dziki temu mona tworzy np. tabliczki rysunkowe, ktre s automatycznie wypeniane przez program po stworzeniu pierwszego widoku. Pewne zmiany zostay wprowadzone w sposobie tworzenia rzutw; pojawiy si rwnie dodatkowe opcje w poleceniu tworzenia tabeli otworw.

Tworzenie rzutw czci i zespow

W nowej wersji Solid Edge wprowadzono modyfikacje majce na celu przyspieszenie tworzenia rzutw czci i zespow. Wikszo tych zmian jest niewidoczna dla uytkownika; zauwaa on jedynie ich efekt: skrcenie czasu operacji. Przykadem moe by tu wyeliminowanie przetwarzania linii niewidocznych przy tworzeniu rzutw zespow lub modyfikacja algorytmu tworzenia przekrojw. Zauwaalna bezporednio zmiana zostaa wprowadzona w poleceniu Widok czci (View of Part). Po jego wywoaniu i wskazaniu pliku czci lub zespou nie pojawia si jak w wersji smej okno Widok czci zawierajce widok modelu, lecz inne: Orientacja widoku (View Orientation). Wymienione s w nim nazwy typowych widokw (z gry, z przodu itd.), co pozwala na szybki wybr, bez koniecznoci wywietlania modelu. Jest to korzystne zwaszcza w przypadku duych zespow. Oczywicie, jeeli uytkownik sobie yczy, moe w dalszym cigu korzysta z okna Widok czci naley w tym celu klikn umieszczony w dolnej czci okna orientacji widoku przycisk Poka model (Display Model). Okno orientacji widoku pojawia si rwnie przy tworzeniu widokw uproszczonych.

Lista i numerowanie czci

Jak byo to ju wspomniane, w dziewitej wersji Solid Edge istnieje moliwo odwoywania si do waciwoci pliku czci lub zespou bezporednio z poziomu adnotacji i oznacze. W tym celu podczas definiowania np. tekstu adnotacji nie podaje si konkretnego tekstu, lecz tworzy cze (link) do wybranej waciwoci pliku zwizanego (PAR lub ASM). Dziki temu tekst uzupeniany jest automatycznie, zawsze zgodnie z aktualnymi danymi pobranymi z odpowiedniego pliku. Do definiowania czy do waciwoci plikw czci i zespow suy ikona Tekst waciwoci (Property Text, rysunek 8.18), dostpna z paska wstgowego polecenia Symbol pozycji (Balloon) oraz z okien dialogowych polece Uwaga (Callout) i Lista czci (Parts List). Rysunek 8.18. Ikona polecenia Tekst waciwoci

Po klikniciu ikony pojawia si okno Wybr tekstu waciwoci (Select Property Text), umoliwiajce dostp do waciwoci wskazanego pliku i stworzenie w definiowanym tekcie czy do nich. Okno to jest przedstawione na rysunku 8.19. Rysunek 8.19. Okno wyboru tekstu waciwoci

Znaczenie poszczeglnych czci okna wyboru waciwoci jest nastpujce: 1. Czci (Parts) w przypadku zespou wywietlane jest tu drzewo struktury, umoliwiajce szybki wybr czci, do ktrych maj by stworzone odwoania. Odwoanie moe by oczywicie tworzone rwnie do pliku zespou. Podgld (Preview) podgld czci (lub zespou) wybranego w polu Czci.

2.

3. 4.

Z biecego pliku rysunku (From current draft file) wybranie tej opcji oznacza, e tworzone bd odwoania do waciwoci aktywnego pliku rysunku (DFT). Odniesienie do nazwy (Named reference) tworzenie odwoa do waciwoci konkretnego pliku (moe to by jeden z wielu plikw; ma to miejsce w przypadku zespow), zwizanego z danym rysunkiem. Opcja ta jest nieaktywna, dopki nie zostanie utworzony na rysunku pierwszy widok. Odniesienie do indeksu (Index reference) tworzenie odwoa do pliku modelu okrelonego za pomoc indeksu. Opcja ta przydatna jest przy tworzeniu szablonw rysunkw do zagadnienia tego wrcimy w dalszej czci rozdziau. Z poczenia widoku (From graphic connection) po wybraniu tej opcji tworzone jest odwoanie do waciwoci pliku modelu, na podstawie ktrego stworzony zosta rzut, do ktrego odnosi si dana adnotacja lub symbol pozycji. Waciwoci (Properties) lista dostpnych waciwoci, do ktrych mog by tworzone odwoania. Wybierz (Select) wybr waciwoci wskazanej w licie. Tekst waciwoci (Property text) tekst waciwoci wskazanej w licie i wybranej za pomoc przycisku Wybierz. Uwaga: w polu tym pojawiaj si znaki sterujce, a nie odczytany z pliku tekst.

5.

6.

7. 8. 9.

Aby praktycznie zapozna si z zastosowaniem polecenia Tekst waciwoci, wykonaj kilka wicze.

wiczenie 1 waciwoci pojedynczych czci

W pierwszym wiczeniu stworzysz widok i list dla pojedynczej czci, zapoznasz si te z nowymi moliwociami umieszczania symboli pozycji. utwrz nowy dokument rysunkowy, a w nim izometryczny widok dowolnej czci zespou silnika, np. wau korbowego. kliknij ikon polecenia Lista czci, a nastpnie wska utworzony przed chwil widok. Jak widzisz, w przeciwiestwie do wersji smej, jest to moliwe obecna wersja pozwala na tworzenie list dla pojedynczych czci. kliknij ikon Waciwoci w pasku wstgowym. Pojawi si okno, w ktrym w porwnaniu z wersja poprzedni zaszy pewne zmiany. Z pierwszej karty zniky elementy umoliwiajce zmian opcji numerowania czci, pojawia si za to nowa karta: Symbol pozycji (Balloon). przejd do karty Symbol pozycji. Dostpne tu pola i ikony su do definiowania wygldu i zwartoci symboli pozycji. Domylne ustawienie jest takie, jak w wersji poprzedniej: symbol ma ksztat okrgy i zawiera numer czci oraz liczb wystpie w zespole. kliknij ikon Ksztat (Shape) i wybierz pierwsz opcj z listy, ktra si rozwinie: wyduony ksztat symbolu pozycji, z czerwon liter x. Oznacza to, e nie zamierzasz numerowa pozycji, tylko je opisywa. Symbol pozycji nie bdzie zawiera obramowania, tylko sam tekst. usu zaznaczenie pl wyboru Numer czci (Item Number) oraz Liczba czci (Item count). Oznacza to, e nie chcesz, aby program automatycznie odczytywa te parametry z modelu i

wpisywa je w symbolu pozycji. Pola edycji zostan uaktywnione, moesz wic poda wasne parametry. kliknij pole edycji Tekst (Text), tak, jak gdyby zamierza wpisywa w nim tekst. Jednak zamiast wpisywania, utworzysz odwoanie do waciwoci pliku: nazwy czci. Kliknij ikon Tekst waciwoci w dolnej czci okna. w oknie Wybr tekstu waciwoci wybierz z listy Tytu (Title) i kliknij przycisk Wybierz. W polu poniej przycisku pojawi si acuch zawierajcy znaki sterujce: %{Title|G}. Zauwa, e z czterech przyciskw opcji w grnej czci okna aktywny jest tylko jeden: poniewa tworzysz list dla jednej, konkretnej czci, program zakada, e dane bd pobierane z modelu, na podstawie ktrego utworzony zosta rzut. Zamknij okno klikajc przycisk OK. zamknij okno waciwoci listy przyciskiem OK, a nastpnie kliknij przycisk Zakocz w pasku wstgowym. Twj szkic (po ewentualnym skorygowaniu liczby i wymiarw kolumn) powinien wyglda jak na rysunku 8.20. Rysunek 8.20. Moliwoci automatycznego opisywania pojedynczej czci na rysunku

wiczenie 2 automatyczne wypenianie tabliczki rysunkowej

Dziki wprowadzeniu polecenia Tekst waciwoci moliwe jest przygotowanie formatki w taki sposb, aby po stworzeniu widoku automatyczne zostay odczytane z modelu i wpisane na rysunku takie dane, jak np. nazwa czci czy numer dokumentacji. Mona to wykorzysta w celu przygotowania automatycznie wypeniajcej si tabliczki rysunkowej. W poniszym wiczeniu nie bdziesz rysowa tabliczki; ograniczysz si do samych napisw. utwrz nowy, pusty dokument rysunkowy. kliknij ikon polecenia Uwaga. Pojawi si okno waciwoci. w polu Tekst uwagi wpisz tekst Nazwa: wprowad spacj, a nastpnie kliknij ikon Tekst waciwoci. po pojawieniu si okna wyboru tekstu waciwoci zmie opcj z domylnej Z biecego pliku rysunku na Odniesienie do indeksu. Jeeli tego nie zrobisz, cza do waciwoci pliku nie zostan uaktualnione po stworzeniu widoku. wybierz z listy waciwo Tytu (tak samo, jak w poprzednim wiczeniu), kliknij przycisk Wybierz, a nastpnie OK. Po powrocie do okna waciwoci adnotacji Twj tekst powinien wyglda nastpujco: Nazwa: %{Title|R1} w ten sam sposb stwrz drug lini opisu: Nr rys.: %{Document Number|R1}.

kliknij przycisk OK, sprawd, czy wyczona jest ikona Linia odniesienia (Leader) i kliknij w okolicach prawego dolnego rogu arkusza, aby umieci adnotacj. Powinna ona wyglda jak na rysunku 8.21 a: kady wiersz skada si z tekstu oraz znakw sterujcych, innych ni w oknie waciwoci adnotacji. Nie ma tu rozrnienia, do jakiej waciwoci utworzone zostao cze, a jedynie jaki jest to typ poczenia (R1 oznacza odniesienie do indeksu). Rysunek 8.21. Automatyczny odczyt z modelu i wpisywanie na rysunek waciwoci pliku

utwrz na rysunku widok dowolnej czci, np. korbowodu. Wybrane waciwoci zostan odczytane z pliku modelu i wpisane na rysunek. Twoja adnotacja powinna wyglda teraz tak, jak na rysunku 8.21 b.

W powyszym wiczeniu poznae sposb przygotowania uniwersalnego rysunku, ktry po stworzeniu widoku uzupeniany jest odpowiednimi, zdefiniowanymi wczeniej danymi. Jeeli w szablonie dokumentu rysunkowego (DFT) stworzysz tabliczk zgodn ze standardami stosowanymi w Twojej firmie i w odpowiednich jej polach umiecisz odwoania (cza) do wybranych waciwoci pliku modelu, w kadym nowo tworzonym rysunku bdzie pojawia si automatycznie wypeniana tabliczka.

wiczenie 3 lista czci zespou

Dla utrwalenia wiadomoci dotyczcych opisywanego polecenia wykonaj jeszcze jedno wiczenie. Stworzysz w nim widok rozstrzelony zespou; poszczeglne czci zostan automatycznie opisane. Sposb ten moe by przydatny np. przy tworzeniu instrukcji obsugi lub montau. utwrz nowy rysunek, a na nim rozstrzelony widok zespou silnika. wywoaj polecenie Lista czci, sprawd, czy wczona jest ikona Automatyczne symbole pozycji, wycz ikon Umie list czci, a nastpnie kliknij utworzony przed chwil widok. kliknij ikon Waciwoci w pasku wstgowym. W pierwszej karcie ustaw odpowiedni czcionk (np. Arial), w karcie Sterowanie list wybierz opcj Lista szczegowa. przejd do ostatniej karty: Symbol pozycji. W podobny sposb, jak w wiczeniu nr 1 ustaw poszczeglne opcje w taki sposb, aby czci nie byy numerowane, tylko opisywane. Zamknij okno klikajc przycisk OK. kliknij przycisk Zakocz. Do wszystkich czci zespou zostan utworzone odniesienia z ich nazwami, odczytanymi z plikw modeli.

skieruj kursor nad opis ruby i kliknij prawym przyciskiem myszy. Z menu podrcznego wybierz polecenie Waciwoci. kliknij w polu edycji Tekst dolny (Lower text), tak, aby pojawi si tam kursor. Otwrz okno wyboru tekstu waciwoci i wybierz w nim Numer dokumentu (Document Number). Nie zapomnij o przeczeniu opcji na Z poczenia widoku. kliknij dwukrotnie przycisk OK, aby zamkn oba okna. Twj szkic powinien teraz po ewentualnej korekcie pooenia poszczeglnych opisw wyglda jak na rysunku 8.22. Rysunek 8.22. Automatyczne opisywanie czci na rysunku zespou

Z ostatniego wiczenia dowiedziae si, e symbole pozycji mog zawiera wicej ni jedn waciwo odczytan z pliku czci, oraz e mog by w dowolnym momencie modyfikowane podobnie, jak wszystkie inne obiekty na rysunku. Zauwa, e aby zmodyfikowa symbol nie musiae korzysta z okna jego waciwoci potrzebne do tego celu pola i ikony znajduj si rwnie w pasku wstgowym, pojawiajcym si po zaznaczeniu symbolu pozycji.

Tabela otworw
W wersji dziewitej rozbudowane zostao rwnie polecenie tworzenia tabeli otworw. Uatwione jest m. in. definiowanie pocztku ukadu wsprzdnych dziki moliwoci wykorzystania przy tym punktw kluczowych (w poprzedniej wersji Solid Edge nie byo moliwe np. zdefiniowanie pocztku ukadu w rodku dugoci boku czci). Zmieni si te pasek wstgowy polecenia przybyy w nim dwie ikony; ich wczenie umoliwia wskazywanie ukw i pogbie walcowych. W poprzedniej wersji otwr z pogbieniem mg by wskazywany (i umieszczany w tabeli) jako jeden, w wersji dziewitej po wczeniu opcji lokalizowania pogbie otwr taki w tabeli rozbijany jest na dwa obiekty: otwr i pogbienie.

Meneder zmian i przegldarka

W Menederze zmian i w przegldarce SmartView wprowadzono dodatkowe funkcje i polecenia, rozszerzajce moliwoci tych narzdzi. Meneder zmian pozwala w nowej wersji na zastpowanie plikw danego typu innymi (np. PAR przez ASM). Dziki temu moliwe staje si na przykad zastpienie czci podzespoem. W wersji smej pliki mona byo zastpowa tylko plikami tego samego typu. Zdecydowanie wicej zmian wprowadzono w przegldarce. Najwaniejsze z nich to: 1. Moliwo indywidualnego sterowania trybem wywietlania poszczeglnych czci w widoku zespou. Su do tego celu nowe polecenia w menu podrcznym czci: Ukryj (Hide) i Poka (Show). Dziaaj one podobnie, jak polecenia o tych samych nazwach wywoywane z menu podrcznego czci w zespole. Moliwo otwierania Menedera zmian z poziomu przegldarki, za pomoc ikony lub polecenia menu [Plik] [Otwrz w] [Meneder zmian] (File Open In Revision Manager). Dostp do waciwoci pliku otwartego w SmartView bezporednio z poziomu przegldarki, za pomoc polecenia [Plik] [Waciwoci] (File Properties). Waciwoci mona przeglda i edytowa. Moliwo zmiany sposobu wywietlania (cieniowanie, model krawdziowy, VHL). Suy do tego polecenie [Widok] [Zastosuj styl] (View Apply Style). Dostp do polece: wyszukiwania dokumentw i tworzenia raportw. Oba dostpne s z menu [Narzdzia] (Tools). Moliwo pomiaru odlegoci pomidzy dwoma wskazanymi punktami kluczowymi czci lub zespou. Czci, do ktrych nale punkty kluczowe musz by aktywne mona je aktywowa za pomoc przycisku Uaktywnij cz (Activate Part), znajdujcego si w dolnej czci okna Zmierz odlego (Measure Distance), pojawiajcego si po wywoaniu polecenia.

2.

3.

4. 5. 6.

Dostosowanie do wasnych potrzeb

Oglne zasady dostosowania Solid Edge do wasnych potrzeb uytkownika, tworzenia szablonw, ustawiania poszczeglnych zmiennych (np. wymiarowania) itp. nie zmieniy si w porwnaniu z wersj sm. Dodane zostay natomiast nowe polecenia i opcje, usprawniajce i przyspieszajce prac.

Definiowanie skrtw klawiaturowych

Jedn z nowoci wersji dziewitej jest moliwo definiowania wasnych skrtw klawiaturowych. W dotychczasowych wersjach Solid Edge mona byo korzysta wycznie z

gotowych, predefiniowanych skrtw.59 Obecnie w oknie Dostosuj (Customize; sposb wywoywania patrz punkt Uruchomienie i interfejs w rozdziale 1) znajduj si dwie karty. Pierwsza (Paski narzdzi, Toolbars), suca do tworzenia i modyfikacji paskw narzdzi, jest taka sama, jak w wersji smej. Druga (Klawiatura, Keyboard) pozwala na definiowanie wasnych skrtw klawiaturowych. Po wybraniu grupy polece, a nastpnie danego polecenia za pomoc pl umieszczonych w grnej czci karty naley klikn w polu Nowy skrt (Press New Shortcut Key), a nastpnie naciskajc odpowiednie klawisze zdefiniowa kombinacj. Przykadowo: czsto tworzysz widoki rozstrzelone i chciaby wywoywa ich rodowisko za pomoc skrtu Ctrl E (jak Exploded). Naley w tym celu: otworzy okno Dostosuj i przej do karty Klawiatura, w polu Kategorie (Categories) wybra rodowiska (Environments), w polu Polecenia (Commands) wybra Widok rozstrzelony (Exploded view). Pole Biece skrty (Current Keys) jest puste oznacza to, e dla wybranego polecenia nie s zdefiniowane jeszcze adne skrty. skierowa kursor do pola Nowy skrt i nacisn klawisze: Ctrl E, a nastpnie klikn przycisk Przypisz (Assign). Nowo zdefiniowana kombinacja pojawi si w polu Biece skrty.

Gdyby prbowa do wybranego polecenia przypisa skrt ju przypisany do innego (np. Ctrl R, oznaczajcy widok z prawej strony), program wywietliby odpowiedni informacj, a przycisk Przypisz zmieniby nazw na Zamie (Reassign). Istniejce skrty mona usuwa zaznaczajc je w polu Biece skrty i klikajc przycisk Usu (Remove).

Listy rozwijane waciwoci plikw

Jak byo to ju wspomniane w punkcie Polecenia modelowania i pomocnicze i jak zapewne sam ju zauwaye w wersji dziewitej okno waciwoci pliku czci pojawia si automatycznie przy pierwszej prbie zapisu. Jest to ustawienie domylne i moe by zmienione poprzez usunicie zaznaczenia pola wyboru Poka okno waciwoci przy pierwszym zapisie (Prompt for File Properties on first save) w karcie Oglne okna opcji (otwieranego poleceniem [Narzdzia] [Opcje]). Wpisywanie poszczeglnych waciwoci jest uatwione dziki moliwoci wyboru z list rozwijanych. Zawarto list jest definiowana w pliku tekstowym; jego domylna nazwa i pooenie to: Program Files\Solid Edge\Program\Propseed.txt. Zasady modyfikacji tego pliku, zmiany pooenia itp. s takie same, jak np. dla pliku rozmiarw otworw (Holes.txt). Poniej przedstawiony jest fragment zmodyfikowanego pliku Propseed.txt, a na rysunku 8.23 powstae w wyniku tej modyfikacji menu materiaw konstrukcyjnych (karta Projekt okna Waciwoci). \\ Contents of material list Begin Material AK11;

59

Wykaz skrtw klawiaturowych dostpnych w Solid Edge znajduje si w Zaczniku 1.

AK20; St0S; St3SX; 45; 50G; default=St3SX; End Material Rysunek 8.23. Tworzenie wasnych list rozwijanych okna waciwoci pliku

Inne ustawienia
Oprcz opisanych powyej, w dziewitej wersji Solid Edge mona w ramach dostosowania do wasnych potrzeb wykona m.in. nastpujce czynnoci: 1. Ustawienie domylnej gstoci. Jedn z nowoci dodanych w wersji dziewitej jest moliwo definiowania domylnej gstoci materiau, z ktrego wykonany jest model. Suy do tego karta Waciwoci czci (Part Properties) okna opcji. Zdefiniowanie gstoci w szablonie powoduje, e jej warto traktowana jest jako domylna w obliczeniach waciwoci fizycznych we wszystkich plikach modeli opartych na tym szablonie. Stworzenie szablonw czci niekonstrukcyjnych. Aby uatwi definiowanie czci niekonstrukcyjnych, przydatne moe okaza si stworzenie dwch szablonw: jednego, w ktrym parametr SE_ASSEMBLY_QUANTITY_OVERRIDE przyjmie warto 0, i drugiego, w ktrym bdzie on rwny 1. Ustawienie domylnego stosowania czci uproszczonych. W karcie Oglne okna opcji pliku zespou (ASM) do istniejcego wczeniej pola wyboru Dezaktywuj wszystkie czci

2.

3.

w otwieranym zespole dodane zostao drugie, podobne: Stosuj warianty uproszczone w otwieranym zespole (Use all simplified parts when opening assemblies). Gdy pole to jest zaznaczone wszystkie czci, dla ktrych zdefiniowano warianty uproszczone pojawiaj si w tym wariancie we wszystkich otwieranych zespoach (a dokadniej: w oknie Otwrz plik domylnie wczona jest opcja stosowania wariantw uproszczonych). Informacja ta nie jest przechowywana w pliku dokumentu.

Rozdzia dotyczcy rnic pomidzy wersj sm i dziewit jest ostatnim w niniejszym podrczniku. W dalszej jego czci znajdziesz jeszcze dwa zaczniki. Pierwszy to wykaz niektrych skrtw klawiaturowych dostpnych w Solid Edge. S to zarwno skrty wsplne dla rnych aplikacji Windows (np. Ctrl C), jak i waciwe wycznie dla Solid Edge. Drugi zacznik to oglny wykaz moliwoci dziewitej wersji programu. W podrczniku omwilimy w caoci (z nielicznymi wyjtkami) jedynie modu Draft. Z moduw Part i Assembly opisane zostay tylko wybrane polecenia, niektre narzdzia i moduy nie zostay natomiast omwione w ogle. Aby zorientowa Czytelnika w penych moliwociach Solid Edge, dodany zosta zacznik. Uwaga: wyszczeglnione s w nim polecenia, ale nie wszystkie ich opcje. Oznacza to, e wymienione jest na przykad polecenie rysowania linii, ale nie s podane poszczeglne moliwoci: podanie dugoci i kta, prowadzenie midzy wskazanymi punktami charakterystycznymi itp.

Zacznik 1.

Skrty klawiaturowe
Niektre skrty dziaaj tylko w okrelonych rodowiskach lub moduach. W takich sytuacjach przy danym skrcie podane jest w nawiasie oznaczenie. Litera D symbolizuje rodowisko moduu Draft, P Part, A Assembly, za litery PR rodowisko profilu. Wymienione w zaczniku skrty dziaaj zarwno w wersji smej, jak i dziewitej.

Zarzdzanie dokumentami Utwrz nowy dokument Otwrz istniejcy dokument Zapisz dokument Wydrukuj dokument Ctrl N Ctrl O Ctrl S Ctrl P

Edycja Zaznacz wszystko (D, PR) Kopiuj Wytnij Wklej Ctrl A Ctrl C Ctrl X Ctrl V

Cofnij (D, P, PR) Ponw (D, P, PR)

Ctrl Z Ctrl Y

Relacje Wycz IntelliSketch Zachowaj kt linii podczas przecigania uchwytu przytrzymanie Alt przytrzymanie Shift

SketchPoint Wcz / wycz symbol pocztku ukadu, linie odniesienia i wartoci wsprzdnych Zablokuj / odblokuj warto X Zablokuj / odblokuj warto Y Zmie pooenie pocztku ukadu F9 F10 F11 F12

SmartDimension Przecz kierunek linii wymiarowej: skony na poziomy / pionowy przytrzymanie Shift

Widoki Odwie Poprzedni widok Poprzednie okno Narzdzie powikszania (Zoom, D) Powiksz (zmniejsz) do wielkoci arkusza (D) Powiksz (P, A) Zmniejsz (P, A) Powiksz / zmniejsz (P, A) Przesu (P, A) F5 Alt F5 Ctrl F6 lub Ctrl Tab Ctrl F12 Shift Dopasuj (Fit) Ctrl lub Ctrl Ctrl lub Ctrl Ctrl + poruszanie mysz przy wcinitym prawym przycisku Shift Ctrl + poruszanie mysz przy wcinitym prawym przycisku

Orientacja (P, A)

Widok izometryczny Widok z gry Widok z dou Widok z przodu Widok z prawej Widok z lewej Obr

Ctrl I Ctrl T Ctrl B Ctrl F Ctrl R Ctrl L Shift + poruszanie mysz przy wcinitym prawym przycisku

Zacznik 2.

Moliwoci Solid Edge 9

Spis moliwoci Solid Edge podzielony zosta na czci, odpowiadajce podziaowi programu na moduy. Do poszczeglnych czci dodany zosta krtki opis danego moduu. Niektre polecenia wystpuj we wszystkich moduach. Zostay one zgrupowane w podrozdziale Polecenia wsplne dla wszystkich moduw.

Modu Draft
Modu ten suy do tworzenia dokumentacji rysunkowej. Umoliwia generowanie widokw bry utworzonych za pomoc moduw do pracy w przestrzeni (Part, Assembly, Sheet Metal, Weldment) oraz rysowanie od zera, bez koniecznoci korzystania z modelu przestrzennego. Uytkownik ma do dyspozycji szereg narzdzi rysunkowych, edycyjnych, moe te definiowa wasne style linii, opisw, wymiarowania, kreskowa i wypenie. Istnieje dziki temu moliwo dokadnego dostosowania wygldu dokumentacji do wymaga PN lub standardw obowizujcych w danym zakadzie. Poczwszy od wersji dziewitej moliwe jest automatyczne tworzenie modeli 3D na podstawie rysunku. Modu Draft nie wystpuje samodzielnie, wchodzi natomiast w skad wszystkich innych moduw Solid Edge.

Polecenia rysunkowe
linia prosta uk (styczny do danego elementu, przechodzcy przez 3 dane punkty lub zdefiniowany za pomoc rodka i punktw kocowych) krzywa okrg (styczny do danego elementu, przechodzcy przez 3 dane punkty lub zdefiniowany za pomoc rodka i rednicy lub promienia) elipsa (przechodzca przez 3 dane punkty lub zdefiniowana za pomoc rodka i rednicy lub promienia) prostokt (dwa sposoby rysowania) punkt FreeSketch: rysowanie odrczne. Program automatycznie zamienia narysowane linie na odcinki i uki. FreeForm: odrczne rysowanie dowolnych krzywych zaokrglanie i cinanie naroy przycinanie i dociganie elementw na rysunku tworzenie elementw rwnoodlegych od danych (Offset) dwie opcje kreskowanie przekrojw (moliwo tworzenia wasnych wzorw kreskowa) automatyczne tworzenie osi symetrii (kilka sposobw)

Pomocnicze narzdzia rysunkowe

SketchPoint: moliwo definiowania lokalnego ukadu wsprzdnych uytkownika Wskanik wyrwnania: narzdzie uatwiajce dokadne lokalizowanie punktw nowych elementw w stosunku do punktw charakterystycznych elementw istniejcych relacje: moliwo narzucania elementom wizw (pionowo, poziomo, utwierdzenie) oraz relacji wicych je z innymi (rwno, prostopado, styczno, poczenie, rwnolego, wsposiowo). Uatwia to modyfikacje rysunku (zmiana jednego elementu pociga za sob zmian elementw zwizanych). IntelliSketch: wskazywanie charakterystycznych punktw na elementach rysunku (koniec odcinka, rodek uku, przecicie itp.) Asystent relacji: polecenie pozwalajce na automatyczne narzucanie relacji (z moliwoci okrelania tolerancji, przy ktrych maj one zosta jeszcze zastosowane) oraz automatyczne wymiarowanie rysunku.

Poka stopnie swobody: cz Asystenta relacji; polecenie ukazujce liczb stopni swobody danego elementu lub grupy elementw. Pomaga to zorientowa si, jak mog zachowa si one po modyfikacji.

Operowanie elementami na rysunku

zmiany wymiarw (poprzez wskazanie i zmian elementu lub opisujcego go wymiaru) przesuwanie, kopiowanie, obrt, odbicie zwierciadlane, zmiana skali, rozciganie tworzenie wzorw prostoktnych i koowych (rne opcje) czenie elementw w grupy i rozbijanie grup

Tworzenie i modyfikacja widokw bry

tworzenie widokw gwnych i pomocniczych. Moliwe jest tworzenie na jednym rysunku widokw rnych czci, zapisanych w rnych plikach. tworzenie widokw zespow w wybranej konfiguracji. Umoliwia to tworzenie widoku tylko niektrych czci lub widoku rozstrzelonego. tworzenie widokw uproszczonych zespow. Jedn z opcji tego polecenia jest uwzgldnienie widokw wycicia stworzonych w module Assembly. tworzenie widokw konstrukcji spawanych w wybranej konfiguracji (po przygotowaniu elementw, po spawaniu, po obrbce; patrz opis moduu Weldment) tworzenie przekrojw prostych, amanych i rozwinitych tworzenie widokw szczegowych tworzenie przerwa zarzdzanie sposobem wywietlania elementw w zespoach (np. moliwo ukrycia wybranych czci) sterowanie trybem wywietlania linii niewidocznych i stycznych. Moe si to odbywa automatycznie lub rcznie. Ukrywanie i pokazywanie wybranych krawdzi, pozwala m.in. na tworzenie wyrwa. uaktualnianie widoku po modyfikacji bryy lub pozostawienie go w wersji niezmienionej usunicie wyrwnania widokw i przywracanie go (wyrwnanie powoduje, e widoki s umieszczone na jednej linii pionowej lub poziomej i maj t sam podziak) modyfikacja przebiegu paszczyzny przekrojw oraz pooenia i wielkoci obwiedni szczegw

Wymiarowanie i opisywanie rysunku

dwa rodzaje wymiarw: sterujce (zmiana wymiaru pociga za sob zmian elementu) oraz wynikowe (zmiana elementu pociga za sob zmian wymiaru) SmartDimension: wymiarowanie elementw, ktre mog by wskazane jednym klikniciem: dugo odcinka, promie uku, kt itp. Moliwo zwymiarowania dugoci uku i kta zakrelanego przez uk. wymiarowanie odlegoci midzy dwoma dowolnymi punktami (w tym rwnie prostopadle do krzywizny) wymiarowanie ktw wymiarowanie przyrostowe od wsplnej bazy rednice powkowe (na pprzekrojach) tolerowanie wymiarw (kilka sposobw) moliwo ustalenia dowolnego kierunku linii wymiarowych polecenie Pobierz wymiary: automatyczne wymiarowanie elementw na rysunku na podstawie wartoci wprowadzonych przy tworzeniu bryy. Odpowiednie ustawienie opcji pozwala na automatyczne utworzenie osi symetrii. odczyt parametrw otworw (gboko otworu, gboko pogbienia, dugo i wymiar gwintu itd.) z dowolnego rzutu na rysunku. Parametry te mog by wstawiane do wymiarw lub uwag. dodawanie do liczb wymiarowych prefiksw, sufiksw itp., z moliwoci ich kopiowania z jednego wymiaru do drugiego ledzenie zmian w wymiarach po uaktualnieniu widoku tworzenie przypisw i adnotacji w dowolnym formacie i ich modyfikacja. Adnotacje mog zawiera odniesienia do waciwoci pliku czci lub zespou; pozwala to m.in. na automatyczne wypenianie tabliczek rysunkowych. numerowanie czci na rysunkach zespow (automatyczne lub rczne) automatyczne tworzenie listy czci w formacie zdefiniowanym przez uytkownika, z moliwoci automatycznego opisywania lub numerowania elementw na rysunku w czasie tworzenia listy tworzenie tabeli otworw. Parametry wskazanych otworw (rednica, gboko, gwint itp.) s odczytywane z widoku i wpisywane do tabeli. oznaczenia tolerancji ksztatu i pooenia (wg ISO) oznaczenia pocze spawanych (wg ISO); automatyczne odczytywanie parametrw spoin zdefiniowanych w module Weldment. oznaczenia chropowatoci powierzchni (wg ISO)

tworzenie bibliotek symboli uytkownika. Mog to by wymienione wyej oznaczenia (np. spoin) lub np. elementy stosowane na schematach. wbudowany prosty edytor tekstw (bardziej zaawansowane funkcje edycji moliwe s dziki wsppracy z aplikacjami Windows, jak np. MS Word) moliwo kopiowania znakw specjalnych (oznaczenie rednicy, stopni itp.) z zestawu czcionek i symboli Windows

Inne polecenia
otwieranie plikw. Spis dostpnych formatw patrz opis cech wsplnych dla wszystkich moduw zapisywanie plikw w formatach: DFT (format Solid Edge) oraz IGS, DGN (MicroStation), DWG (AutoCAD), DXF redukcja wielkoci pliku rysunku przez usunicie linii, ktre w danej chwili nie s wywietlane tworzenie widokw szkicowych cofanie polece (pojedynczo lub grupami) ponowne wykonywanie cofnitych polece (jw.) pomiary odlegoci i powierzchni z moliwoci sumowania wynikw; wyznaczanie momentw bezwadnoci i rodkw cikoci przekrojw narzdzie wskazywania z moliwoci definiowania szeregu opcji i filtrw (np. wybierz wszystkie wymiary i teksty z aktywnej warstwy, zawarte w danym oknie lub wybierz wszystkie zielone okrgi) tworzenie kilku arkuszy (o dowolnym formacie) w danym rysunku. Pozwala to na zapisanie wielu rysunkw w jednym pliku. tworzenie wasnych rodzajw linii oraz stylw wymiarowania, kreskowania i tekstu warstwy: tworzenie nowych warstw, usuwanie istniejcych, ukrywanie i pokazywanie, moliwo przenoszenia elementw z warstwy na warstw (pojedynczo lub grupami)

XPand3D
automatyczne tworzenie modeli na podstawie wskazanych na rysunku rzutw. Mona korzysta w tym celu m.in. z kilku rzutw prostoktnych, prostoktnych i skonych, jednego rzutu i osi obrotu (dla czci obrotowych).

Uwaga: nie jest to integralna cz moduu Draft; aby korzysta z narzdzia XPand3D naley je dokupi.

Modu Part
Modu Part suy do tworzenia przestrzennych, parametrycznych modeli projektowanych czci. Modele te mog nastpnie stanowi podstaw do wygenerowania dokumentacji przy pomocy moduu Draft. Mog te by przesane do programw obliczeniowych lub wspomagajcych wytwarzanie, wsppracujcych z Solid Edge (np. Cosmos Edge, Visual Nastran, EdgeCAM, PowerMill). Modu Part moe by uruchamiany z poziomu moduu Assembly, w celu projektowania lub modyfikowania czci w kontekcie zespou. Cz moduu Part, zawierajca podstawowe polecenia modelowania, suce do tworzenia prostych bry (tzw. Basic Part), wchodzi w skad wszystkich innych moduw Solid Edge (podobnie jak modu Draft). Oznacza to, e kupujc np. modu Assembly uytkownik otrzymuje, oprcz wszystkich polece tworzenia zespow i pracy na paszczynie, rwnie wybrane polecenia modelowania pojedynczych czci.

Polecenia tworzenia bry

budowanie bryy na dowolnym profilu (lub profilach; mog one zawiera zarysy wyci lub otworw), poprzez wycignicie go wzdu prostej. Profil moe te by tekstem (po konwersji czcionki Windows na krzyw sklejan). budowanie bryy na dowolnym profilu (profilach) poprzez obrcenie go wok osi tworzenie bryy przez definiowanie dwch lub wicej dowolnych przekrojw. Mona przy tym definiowa krzyw (lub kilka krzywych) wyznaczajc ksztat bryy pomidzy przekrojami, a take przyporzdkowywa odpowiadajce sobie punkty na poszczeglnych przekrojach. Przykad przedstawiony jest na rysunku Z.1. Rysunek Z.1. Brya zbudowana za pomoc definiowania przekrojw: model yki

tworzenie bryy poprzez wycignicie dowolnego profilu po linii rubowej. Linia ta moe by nawinita na walec lub stoek i mie stay lub zmienny skok.

Opisane powyej polecenia maj swoje odpowiedniki, suce do usuwania materiau z bryy (np. tworzenie wycicia przez obracanie profilu lub profili). wstawianie eber (pojedynczo lub kilku w jednej operacji) pochylenie wybranych lic modelu o zadany kt (z moliwoci zmiany kta pochylenia poczwszy od okrelonej powierzchni, np. paszczyzny podziau formy)

definiowanie gwintu dla otworu lub cylindra. Gwint taki nie jest modelowany; jego uproszczone oznaczenie pojawia si jednak na rysunku (zgodne z ISO lub inn, wybran norm) tworzenie otworw. Solid Edge posiada kilka zdefiniowanych podstawowych rodzajw otworw (prosty, z pogbieniem itp.) Otwr moe by lepy lub przelotowy, gwintowany lub nie. Uytkownik moe te tworzy otwory o dowolnym ksztacie. nadawanie parametru cienkociennoci, z moliwoci definiowania rnych gruboci cianek dla poszczeglnych fragmentw czci nadawanie parametru cienkociennoci wybranym czciom bryy zaokrglanie i cinanie naroy. Polecenie zaokrglania zawiera szereg opcji, umoliwiajcych miedzy innymi zaokrglanie zmiennym promieniem (definiowanym w dowolny sposb) lub stworzenie zaokrglenia pomidzy dwoma elementami rozcznymi. tworzenie wzorw prostoktnych i koowych istniejcych elementw tworzenie kopii zwierciadlanych caych czci lub wybranych elementw

Polecenia tworzenia powierzchni

budowanie powierzchni na dowolnym profilu (otwartym lub zamknitym) poprzez wycignicie go wzdu prostej budowanie powierzchni na dowolnym profilu poprzez obrcenie go wok osi tworzenie powierzchni przez definiowanie dwch lub wicej dowolnych przekrojw. Mona przy tym definiowa krzyw (lub kilka krzywych) wyznaczajc przebieg powierzchni pomidzy przekrojami, a take przyporzdkowywa odpowiadajce sobie punkty na poszczeglnych przekrojach tworzenie powierzchni rwnoodlegej od danej tworzenie pata o zadanej gruboci na wskazanej powierzchni tworzenie linii przecicia powierzchni. Powstaa w ten sposb krzywa paska lub przestrzenna moe by nastpnie wykorzystana np. przy definiowaniu bryy przez wyciganie profilu wzdu krzywej. wyznaczanie punktw przecicia krzywych z powierzchniami, krzywymi itp. rzutowanie krzywej na powierzchni tworzenie krzywej przestrzennej przechodzcej przez zadane punkty

Przykad zastosowania polece modelowania powierzchni przedstawiony jest na rysunku Z.2.

Rysunek Z.2. Brya zbudowana przy wykorzystaniu polece modelowania powierzchniowego: model wirnika dmuchawy

Polecenia modelowania wyprasek i form

tworzenie wystpw i rowkw na krawdziach czci wstawianie kilku elementw usztywniajcych (eber) w jednej operacji zastpowanie wybranego lica dowoln powierzchni podzia czci paszczyznami lub powierzchniami, z moliwoci zapisania powstaych elementw w osobnych plikach, powizanych z modelem gwnym operacje Boolea: suma, rnica i cz wsplna bry (lub bryy i obszaru ograniczonego dowoln powierzchni)

Polecenia pomocnicze
tworzenie szkicw, czyli zarysw profili, wykorzystywanych przy budowie bryy. Jest to wygodne zwaszcza w przypadku skomplikowanych profili mog by one utworzone w module Draft lub nawet importowane z innych programw (np. AutoCAD-a). Szkic moe by sparametryzowany uatwia to modyfikacj elementw, ktre na jego podstawie zostay zbudowane. cofanie polece (pojedynczo lub grupami) ponowne wykonywanie cofnitych polece (jw.) PathFinder: historia tworzenia modelu. Umoliwia przegld poszczeglnych operacji, zmian ich kolejnoci, nazwy, ponowne przeliczanie oraz blokowanie. Zablokowana operacja nie zostaje skasowana, jest jednak usunita z pamici i nie bierze udziau w obliczeniach. Przyspiesza to prac i umoliwia tworzenie kilku wariantw wykonania elementu.

zapisywanie operacji na dysku, w celu ich pniejszego wykorzystania przy tworzeniu innych modeli. Operacje mona te kopiowa z jednego modelu do drugiego przez schowek lub technik przecignij i upu. tworzenie paszczyzn: prostopadej do danej, nachylonej pod dowolnym ktem, rwnolegej, prostopadej do danej krzywej oraz przechodzcej przez trzy zadane punkty. ukrywanie i pokazywanie grup lub pojedynczych elementw pomocniczych (szkicw, powierzchni, krzywych, osi) automatyczne tworzenie wykazu ewentualnych bdw powstaych przy poszczeglnych operacjach wraz z opisem i prawdopodobn przyczyn uwidacznianie wprowadzonych zmian automatycznie (natychmiast po zakoczeniu edycji) lub dopiero po wydaniu odpowiedniego polecenia zapisywanie wielu wariantw wykonania elementu w jednym pliku. Warianty te mog si rni nie tylko wymiarami czy proporcjami wymiarw, ale rwnie poszczeglnymi operacjami (np. obecnoci otworu, podcicia itp.) tworzenie wariantw uproszczonych czci. Warianty uproszczone mog by nastpnie wykorzystane przy tworzeniu zespow, dziki czemu w modelach zespow mog by pominite szczegy wane z punktu widzenia konstrukcji czy technologii wykonania pojedynczych czci, ale nieistotne w zespole. tworzenie czci niekonstrukcyjnych, nie posiadajcych adnej geometrii. Reprezentuj one takie czynniki jak smary, pyny eksploatacyjne, powoki malarskie itp. Wstawienie takich czci do zespou umoliwia uwzgldnienie ich w zestawieniu materiaowym. wstawianie kopii istniejcych czci, zapisanych w innym pliku. Kopia taka ten moe by wstawiona bez zmian w stosunku do oryginau, moe zosta przeskalowana, odbita przez symetri lub rozwinita na paszczynie (ostatnia moliwo dotyczy elementw gitych z blach patrz opis moduu Sheet Metal). Kopia jest powizana z czci wzorcow, co umoliwia jej automatyczn zmian w przypadku modyfikacji czci wzorcowej. Przykadowo, dziki zastosowaniu tego polecenia moliwa jest automatyczna zmiana modelu formy po modyfikacji ksztatu lub wymiarw wypraski. wstawianie kopii wybranych elementw innych czci (np. lica). Pozwala to na powizanie czci projektowanej z inn, istniejc, w taki sposb, e zmiana ksztatu lub wymiarw jednej (nadrzdnej) powoduje zmian drugiej (zwizanej). powizanie czci wstawionych jako kopie z dowolnym, zdefiniowanym przez uytkownika ukadem wsprzdnych. Ukad ten moe by nastpnie obracany lub przesuwany. pomiar odlegoci pomiar wasnoci fizycznych czci (masa, objto, rodek masy, momenty bezwadnoci itd.) zapisywanie plikw w formatach: PAR (format Solid Edge) oraz IGS, JT (ProductVision), STEP, XGL, X_T i X_B (Parasolid), EMS i STL

Modu Sheet Metal

Modu Sheet Metal uatwia konstruowanie elementw gitych z blach dziki poleceniom uwzgldniajcym specyfik projektowania i wytwarzania takich elementw. Wszystkie polecenia pomocnicze s takie same, jak w opisanym wyej module Part. W dowolnym momencie mona te przecza si midzy moduami Sheet Metal oraz Part, aby skorzysta z narzdzi niedostpnych w danym module. Czci stworzone w module Sheet Metal mog by rozwinite na paszczynie (z uwzgldnieniem odksztace plastycznych nastpujcych w materiale podczas gicia)60, a nastpnie przesane np. do programu wspomagajcego wytwarzanie, ktry umoliwia optymalne rozplanowanie ich na arkuszu blachy i steruje wycinaniem czci.

Tworzenie czci gitych z blach

tworzenie elementu (arkusza) podstawowego, do ktrego nastpnie doczane s kolejne. Arkusz ten definiuje si, podobnie jak w module Part, przez narysowanie profilu; grubo przyjmowana jest przez system domylnie na podstawie zadanej wczeniej wartoci. Mona rwnie wprowadza grubo inn ni domylna. dodawanie kolejnych operacji tworzenia czci gitej. Tworzone s one na podstawie profili rysowanych na dowolnej paszczynie. Program automatycznie dodaje zaokrglenia na zaginanych krawdziach oraz tam, gdzie jest to konieczne podcicia. Wymiary i ksztat zagi i podci przyjmowane s domylnie na podstawie zadanych wczeniej wartoci, moliwa jest te ich edycja. tworzenie czci przez definiowanie kolejnych przekrojw. Przykad (cz powstaa przez rozpicie arkusza blachy pomidzy dwoma profilami: okrgym i kwadratowym) przedstawiony jest na rysunku Z.3.61

60

Rozwijane mog by elementy, ktre powstay w wyniku zginania; inne (np. przetoczenia) w czasie rozwijania s pomijane.
61 Podobnie jak inne czci tworzone w module Sheet Metal, cz ta mogaby zosta rwnie stworzona w module Part. Wymagaoby to jednak wikszej liczby polece, ponadto uniemoliwioby jej rozwinicie.

Rysunek Z.3. Cz zbudowana przez zdefiniowanie dwch profili: fragment instalacji wentylacyjnej

tworzenie wyci o dowolnym ksztacie. Dostpne s dwie opcje: prostopadle do paszczyzny profilu i prostopadle do powierzchni arkusza blachy. tworzenie otworw, analogicznie jak w module Part. dodawanie zaama arkusza blachy zaginanie arkusza w dowolnym miejscu oraz rozprostowywanie istniejcych zagi, w celu np. dodania na nich otworu, i ponowne zginanie. zaokrglanie i cinanie naroy, tworzenie wzorw prostoktnych i koowych oraz kopii zwierciadlanych analogicznie jak w module Part domykanie naroy, np. w przypadku, gdy krawdzie nie dochodz do siebie wskutek zagicia poszczeglnych elementw pod ktem rnym od 90 wytoczenie dowolnego profilu tworzenie otworu z wywinit krawdzi

W poczeniu z narzdziami moduu Part cz wykonana w module Sheet Metal moe zosta rozwinita na paszczynie. Rozwinicie takie moe zosta nastpnie zwymiarowane w module Draft lub przesane do programu sterujcego procesem wycinania. Uytkownik moe ustala wasne formuy obliczania dugoci strefy plastycznej zginania. Przykad rozwinicie czci z rysunku Z.3 z zaznaczeniem linii gicia i podaniem gwnych wymiarw przedstawiony jest na rysunku Z.4.

Rysunek Z.4. Rozwinicie fragmentu instalacji wentylacyjnej

Modu Assembly
Modu Assembly suy do budowania zespow z pojedynczych elementw stworzonych w module Part i Sheet Metal. Powstae w ten sposb zespoy mog stanowi podstaw do stworzenia dokumentacji (lub np. materiaw reklamowych, dziki zaawansowanym narzdziom wizualizacji). Zesp moe zosta poddany analizie kinematycznej za pomoc zintegrowanego narzdzia o nazwie Simply Motion.

Tworzenie zespow
wstawianie kolejnych elementw do zespou technik przecignij i upu ze wskazanego katalogu. Moliwe jest wstawianie czci istniejcej (utworzonej w module Part lub Sheet Metal) lub tworzenie jej od podstaw w kontekcie zespou. definiowanie relacji pomidzy czciami, okrelajcych ich pooenie w zespole. Mona definiowa relacje przylegania i wyrwnania paszczyzn, wsposiowoci, poczenia, stycznoci i kta. Moliwe jest zapamitywanie relacji utwierdzajcych dan cz w zespole; pozwala to na zmniejszenie liczby interakcji przy wstawianiu jej po raz kolejny. tworzenie szkicu koncepcji caego zespou. Do szkicu tego mona si odnosi przy modelowaniu poszczeglnych czci. Uatwia to koordynacj prac nad caoci projektu i umoliwia powizanie midzy sob wymiarw poszczeglnych czci. Modyfikacja szkicu moe pociga za sob automatyczn zmian czci z nim powizanych. zastpowanie wskazanej czci w zespole przez inn tworzenie wzorw (powielanie czci). Pozwala to na wstawienie wielu jednakowych elementw w jednej operacji. definiowanie zalenoci geometrycznych midzy czciami w zespole. Zmiana geometrii danej czci pociga za sob zmian geometrii czci zwizanej automatyczne tworzenie wykazu ewentualnych bdw powstaych przy poszczeglnych operacjach wstawiania czci (jako bd traktowana jest te niedostateczna liczba wizw)

Polecenia pomocnicze
PathFinder: podgld caej struktury zespou i relacji wicych poszczeglne czci z moliwoci edycji parametrw relacji (np. zmiany odlegoci midzy dopasowanymi paszczyznami) oraz ich blokowania i odblokowywania edycja czci w kontekcie zespou lub niezalenie wskazywanie czci o okrelonych gabarytach lub zawartych w zdefiniowanym przez uytkownika prostopadocianie wyszukiwanie czci z moliwoci zastosowania szeregu filtrw (np. wyszukiwanie spord aktualnie wywietlonych tylko elementw wykonanych ze stali) aktywowanie i dezaktywowanie czci: narzdzie to znacznie przyspiesza prac przy duych zespoach. Czci nieaktywne s widoczne, podlegaj jednak pewnym ograniczeniom. stosowanie wariantw penych lub uproszczonych (dotyczy to tych czci, dla ktrych zdefiniowane zostay w module Part uproszczenia) ukrywanie i ponowne pokazywanie wybranych czci. Rne warianty zespou z ukrytymi i pokazanymi poszczeglnymi czciami mog by zapisywane jako tzw. konfiguracje wywietlania. Narzdzie to przydatne jest zwaszcza podczas pracy nad rnymi fragmentami duego zespou. usuwanie z zespou wszystkich niewidocznych czci wizualizacja: wszystkie polecenia opisane w cechach wsplnych oraz dodatkowo moliwo nakadania tekstur na poszczeglne czci w zespole oraz definiowania ich przezroczystoci i stopnia odbicia wiata przeprowadzanie analizy kolizji: kontrolowanie, czy wchodzce w skad zespou elementy nie koliduj ze sob. Wyniki mona otrzyma m.in. w formie podwietlenia kolidujcych czci lub ich wykazu zapisanego w pliku tekstowym. zmiana miejsca pooenia czci, z moliwoci dynamicznej kontroli kolizji. Zmiana pooenia czci pociga za sob przemieszczanie czci zwizanych, w takim zakresie, na jaki pozwalaj zastosowane relacje. Umoliwia to symulacj ruchu projektowanego mechanizmu. automatyczne tworzenie widokw rozstrzelonych. Po rozstrzeleniu zespou nie nastpuj w nim w rzeczywistoci zmiany w pooeniu poszczeglnych elementw jest to tylko wizualizacja. Widoki rozstrzelone mog by nastpnie zapisane jako konfiguracja wywietlania. tworzenie wyci w wybranych czciach z poziomu zespou. Nie nastpuj przy tym zmiany w plikach czci (PAR) podobnie jak w przypadku widokw rozstrzelonych wycicie traktowane jest jak sposb wizualizacji. tworzenie wyci w wybranych czciach z poziomu zespou w taki sposb, e powoduje to zmian geometrii czci i zapisanie zmian w plikach PAR. tworzenie raportw. Na podstawie struktury projektu moe by m.in. automatycznie tworzona lista czci, zestawienie materiaowe i lista czci zwizanych.

moliwo definiowania toru ruchu kamery poruszajcej si wok zespou i zapisu wynikw wizualizacji w pliku AVI pomiar waciwoci fizycznych zespou. Uwzgldniane s przy tym masy i gstoci poszczeglnych czci. Dla czci, dla ktrych nie zostay w module Part podane te parametry, przyjmowana jest warto wsplna, definiowana przez uytkownika. zapisywanie plikw w formatach: ASM (format Solid Edge) oraz BKM (UG Bookmark), IGS, JT (ProductVision), STEP, XGL, X_B i X_T (Parasolid)

XpresRoute (rurocigi)
automatyczne tworzenie cieki rurocigu pomidzy wskazanymi punktami, przy zadanych warunkach (np. po najkrtszej drodze, przy zachowaniu minimalnej dugoci kocowych segmentw itd.) definiowanie cieki rurocigu z moliwoci prowadzenia poszczeglnych segmentw wzdu osi X, Y, lub Z oraz na zadanych paszczyznach (XY, XZ, YZ) modyfikacja cieki przez przeciganie mysz (dynamiczny podgld) podzia cieki rurocigu we wskazanych punktach wymiarowanie cieki rurocigu nadawanie relacji, np. wsposiowoci cieki z otworem (przepustem) automatyczne generowanie rurocigu o zadanych parametrach (rednice, promienie gicia, rodzaje zakoczenia itp.) na podstawie zdefiniowanych uprzednio cieek. Stworzone w ten sposb czci s poczone z modelem podstawowym. Oznacza to, e np. po zmianie pooenia przyczy nastpuje automatyczna zmiana przebiegu rurocigu. automatyczne pozyskiwanie informacji o rurocigach: objto, dugo po rozwiniciu, tabela gicia

Uwaga: XpresRoute nie jest integraln czci moduu Assembly; aby korzysta z tego narzdzia naley je dokupi.

Simply Motion (symulacja ruchu)

Simply Motion jest integraln czci moduu Assembly. Umoliwia przeprowadzanie bardziej zaawansowanych symulacji ruchu, ni dostpne za pomoc polecenia sucego do przemieszczania czci. automatyczne przejmowanie geometrii i relacji zespou i tworzenie na ich podstawie pocze (par kinematycznych) definiowanie nowych pocze i edycja parametrw istniejcych (np. doprowadzenie napdu do wybranego poczenia) definiowanie wartoci i kierunku przyspieszenia dziaajcego na czci zespou (domylnie: przyspieszenie ziemskie, w d)

symulacja ruchu mechanizmu kontrola kolizji z moliwoci znajdowanie pooenia mechanizmu, w ktrym czci wchodz w kolizj oraz minimalnej odlegoci midzy wskazanymi czciami zapis obrazu symulacji w pliku AVI lub VRML

Na rysunku Z.5 przedstawiony jest model zespou silnika w rodowisku Simply Motion. Widoczne jest rwnie okno PathFinder-a (z podziaem czci zespou na ruchome i nieruchome) oraz symbole pocze midzy czciami. Dla uproszczenia ukryty zosta podzesp gowicy. Rysunek Z.5. Model zespou silnika w rodowisku Simply Motion

Modu Weldment
Modu Weldment przeznaczony jest do projektowania konstrukcji spawanych. Praca w nim polega na wczytaniu modelu zespou (lub wybranego fragmentu zespou) i zdefiniowaniu pocze pomidzy wskazanymi czciami (po uprzednim ewentualnym przygotowaniu powierzchni). Po zdefiniowaniu spoin mona doda operacje okrelajce obrbk konstrukcji po spawaniu.

Modelowanie konstrukcji spawanych

wczytywanie zespow konstrukcji spawanych (lub wybranych ich czci) definiowanie czynnoci przygotowujcych elementy konstrukcji do spawania (np. ukosowanie krawdzi). Odbywa si to za pomoc takich samych polece, jak w module Part; wynik operacji jest widoczny tylko w module Weldment. definiowanie spoin. Moliwe s dwa sposoby: przypisanie spoiny do krawdzi lub modelowanie. W drugim przypadku masa spoiny moe zosta uwzgldniona w obliczeniach masy zespou. definiowanie operacji dodawanych po procesie spawania, np. otworw przechodzcych przez kilka spawanych czci lub planowania powierzchni. Podobnie, jak w przypadku operacji

przygotowania elementw do spawania, nie s one widoczne po otworzeniu plikw czci (lub zespou) w innych moduach ni Weldment.

Polecenia wystpujce we wszystkich moduach

Niektre polecenia wystpuj we wszystkich opisanych powyej moduach. Przykadem moe by polecenie powikszania fragmentu ekranu za pomoc okna lub dopasowania modelu (rysunku) do wielkoci ekranu. S one wymienione poniej. Niektre polecenia s wsplne dla wszystkich moduw z wyjtkiem Draft (np. obracanie modeli). W takich wypadkach podana jest odpowiednia informacja.

Manipulowanie widokami
powikszanie wybranego fragmentu ekranu zmniejszanie widoku przesuwanie widoku dopasowanie widoku do caego obszaru monitora powrt do poprzedniego (ostatnio wywietlanego) widoku odwieanie widoku moliwo utworzenia kilku okien dla danego pliku lub rnych plikw i szybkiego przeczania midzy oknami

Manipulowanie widokami i wizualizacja (cechy niedostpne w module Draft)

widoki podstawowe: z gry, z bokw, izometria itd. obrt wok dowolnego punktu lub prostej (krawdzi) widok na wskazane lico moliwo definiowania i zapisywania wasnych konfiguracji widokw wczanie i wyczanie widoku perspektywicznego wizualizacja: kilka sposobw przedstawiania bryy, m.in. model krawdziowy, VHL, cieniowane stosowanie rnych obrazw ta i odbi otoczenia wygadzanie krawdzi

definiowanie dowolnych rde wiata (punktowe i rozproszone, rne kolory, intensywno i nasycenie), stosowanie cieni

Parametryzacja
wbudowany prosty arkusz kalkulacyjny, uatwiajcy zarzdzanie wymiarami oraz umoliwiajcy powizanie ich ze sob (np. wysoko prostopadocianu = dwukrotnej dugoci krtszego boku podstawy). tworzenie czy do wartoci zapisanych w innych aplikacjach Windows (np. MS Excel). Dziki temu za pomoc zmiany wartoci jednej komrki w zewntrznym arkuszu kalkulacyjnym mona uzyska inny wariant wykonania danego elementu lub zespou. sensory: narzdzie do kontroli zadanych wymiarw, odlegoci itp. Na bieco monitoruje warto danego parametru i informuje uytkownika, gdy wykroczy ona poza zaoony zakres (nie wystpuje w module Draft)

Zarzdzanie dokumentacj
definiowanie i edycja wasnych szablonw dokumentw tworzenie nowych dokumentw z predefiniowanymi waciwociami. Waciwociami s takie parametry jak np. numer dokumentacji, numer zmiany, nazwisko projektanta, materia itp. Waciwoci mog by wykorzystywane m.in. przy zarzdzaniu dokumentacj (przeszukiwanie zasobw) lub tworzeniu list czci i zestawie materiaowych. wyszukiwanie dokumentw na podstawie zadanych waciwoci otwieranie plikw w formatach Solid Edge oraz: Pro/E (czci i zespoy), EMS, IGS, PRT (Unigraphics), STEP, X_B i X_T (Parasolid), DGN (MicroStation), DWG (AutoCAD), DXF, MDS zapisywanie plikw: spis dostpnych formatw patrz opisy cech poszczeglnych moduw zapisywanie obrazw (rysunkw i modeli) w formacie BMP, JPG lub TIF drukowanie dokumentacji zmiana praw dostpu do dokumentu (dostpny, w opracowaniu, wydany, zastrzeony) wysyanie dokumentw poczt elektroniczn z moliwoci ledzenia ich statusu (zgodnie z procedurami ISO)

Narzdzia Windows
kopiowanie i wycinanie obiektw do schowka wstawianie obiektw ze schowka

OLE for D&M technika OLE (czenie i osadzanie obiektw) obejmujca rwnie dokumenty programu CAD. Umoliwia osadzanie dokumentw Solid Edge w dokumentach innych aplikacji MS Windows (np. Word, Excel) i odwrotnie. Dziki temu moliwe jest np. wstawienie przestrzennego obrazu zespou lub pojedynczego elementu do dokumentacji ofertowej w taki sposb, e kada zmiana wprowadzona w zespole zostanie automatycznie uwidoczniona w dokumentacji.

Inne polecenia i cechy

rozpoznawanie operacji w plikach importowanych z innych aplikacji. Suy do tego osobne narzdzie (Feature Recognizer), dostpne za dodatkow opat. tworzenie witryn WWW bezporednio z poziomu Solid Edge za pomoc dodatkowego narzdzia o nazwie Web Publisher (dostpnego za dodatkow opat w moduach Part, Sheet Metal i Assembly). stosowanie urzdze wskazujcych 3-D (SpaceBall, SpaceMouse) tworzenie wasnych makr w Visual Basic-u lub innym narzdziu do tworzenia aplikacji pod Windows (dotyczy to tylko pakietw makr nie mona uruchamia w pojedynczych moduach) samouczki: dostarczany razem z programem interaktywny podrcznik, uatwiajcy opanowanie podstaw Solid Edge

Engineering Handbook
Engineering Handbook jest moduem wspomagajcym projektowanie w Solid Edge dziki moliwoci wykorzystania narzdzi do oblicze typowych elementw maszyn (lista patrz niej). Po zakoczeniu oblicze mona automatycznie stworzy model czci, wedug wprowadzonych wczeniej wymiarw. Po zmianie warunkw pracy moliwe jest ponowne przeliczenie czci i automatyczne uaktualnienie jej modelu. Obliczenia mog by wykonywane wedug wymaga wszystkich powszechnie obowizujcych norm, m. in. ANSI, ISO, DIN i BS. W przypadkach, w ktrych do oblicze potrzebne s wspczynniki zalene np. od warunkw pracy czy dziedziny zastosowania , mona korzysta z tablic wspczynnikw, stanowicych cz programu. Procedury i wzory, wedug ktrych wykonywane s obliczenia, opisane s w systemie pomocy. Pomidzy poszczeglnymi czciami zespou mog by stworzone powizania. W takim przypadku np. zmiana rednicy wau powoduje automatyczn zmian wewntrznej rednicy oyska. Powiza moe by wiele, pomidzy rnymi czciami w zespole. Dziki temu zmiana jednego parametru wejciowego (np. mocy przenoszonej przez przekadni) moe spowodowa automatyczne przeliczenie wymiarw i aktualizacj modeli wszystkich czci skadowych: wau, oysk, k zbatych itd. Modu Engineering Handbook umoliwia obliczenia nastpujcych elementw i podzespow maszyn:

przekadnie zbate walcowe o zbach prostych lub rubowych i zazbieniu wewntrznym lub zewntrznym. Moliwe jest zastosowanie rnych typw korekcji. przekadnie zbate stokowe o zbach prostych lub rubowych. Moliwe jest zastosowanie rnych typw korekcji. przekadnie limakowe. Moliwe jest kompletne zaprojektowanie i obliczenie przekadni, jej wymiarw, si oraz minimalnych parametrw materiaw limaka i limacznicy. przekadnie pasowe klinowe. Dostpne s dwie metody oblicze: dobranie pasa do zadanych parametrw pracy przekadni oraz sprawdzenie wytrzymaoci wybranego pasa, przy zadanych parametrach pracy. przekadnie pasowe zbate. Dostpne s dwie metody oblicze, tak samo, jak dla przekadni pasowych klinowych: dobr pasa i sprawdzenie jego wytrzymaoci. przekadnie acuchowe (acuchy drabinkowe). Podobnie, jak w przypadku przekadni pasowych, mona dobiera acuch do zadanych warunkw pracy lub sprawdza wytrzymao konkretnego acucha. poczenia wpustowe. Po podaniu rednicy wau program automatycznie dobiera odpowiedni wpust i podaje jego minimaln dugo, konieczn z uwagi na przenoszone obcienie. Moliwe jest obliczanie do trzech wpustw. poczenia spawane (spoiny czoowe, pachwinowe, otworowe, zgrzeiny punktowe). poczenia lutowane (czoowe proste i z ukosowaniem, zakadkowe, rurowe). poczenia wielowypustowe ewolwentowe. Moliwe jest m.in. obliczanie minimalnej dugoci poczenia, sprawdzenie poczenia i obliczanie dowolnych parametrw geometrycznych. inne rodzaje pocze (m. in. sprzga ubkowe). oyska lizgowe poprzeczne. Dobr i sprawdzanie oysk smarowanych hydrodynamicznie, poddanych obcieniom statycznym. poczenia wielowypustowe rwnolege. Projektowanie i sprawdzanie pocze; moliwe jest te obliczenie minimalnej dugoci poczenia. poczenia wciskowe bezporednie (skurczowe i wtaczane). poczenia sworzniowe (sworznie zwyke oraz z bem paskim i otworem na zawleczk). Sprawdzenie typowych przypadkw obcie. oyska toczne. Moliwy jest dobr oyska do zadanych warunkw pracy oraz sprawdzenie wybranego oyska. spryny walcowe naciskowe i nacigowe. Moliwe jest m.in. obliczanie wartoci maksymalnych napre, sprawdzenia na wyboczenie (dla spryn naciskowych), czstotliwoci drga wasnych, sprawdzenie napre przy zblokowaniu spryny. spryny skrtowe, zwijane na zimno, z drutu o przekroju koowym. spryny talerzowe.

poczenia rubowe z napiciem wstpnym. Obliczane s m.in. naprenia zredukowane w rubie i naprenia od rozcigania. Po wprowadzeniu obcienia automatycznie proponowana jest najmniejsza rednica gwintu, przy ktrej spenione s kryteria wytrzymaociowe. way. Ksztat wau definiowany jest przez dodawanie kolejnych odcinkw o zadanych dugociach i rednicach; mog one zawiera typowe elementy (rowki wpustowe, cicia, rowki na piercienie). krzywki. Projektowanie i obliczanie krzywek o zadanych waciwociach. belki. Obliczenia belek o dowolnym przekroju, uoonych na maksimum 10 podporach. Belka moe si skada z kilku czci o rnych przekrojach.

W przypadku, gdy uytkownik chce zmieni istniejcy lub wprowadzi nowy, wasny algorytm dla okrelonych elementw, moe to zrobi za pomoc programu MS Excel. W jego arkuszu wpisuje si odpowiednie wzory i formuy, ktre nastpnie zostaj powizane z modelem tak, e zmiana danych wejciowych pociga za sob zmian wynikw, a ta z kolei modyfikacj wymiarw modelu. Przykad: obliczenia zbiornika po zmianie cinienia nastpuje automatyczne zwikszenie gruboci cianki na modelu.

Meneder zmian
Meneder zmian jest dodatkowym, niezalenym narzdziem narzdziem, umoliwiajcym pozyskiwanie informacji o projekcie oraz wprowadzanie zmian w jego strukturze, rwnie na stanowiskach, na ktrych nie jest zainstalowany Solid Edge. Meneder zmian moe by uytkowany bezpatnie na dowolnej liczbie stanowisk w firmie, ktra zakupia Solid Edge. kopiowanie, zmiana nazwy i zastpowanie plikw czci w zespole automatyczna zmiana nazwy pliku po stworzeniu jego kopii podgld i edycja waciwoci pliku wyszukiwanie plikw w strukturze zespou znajdywanie wszystkich plikw zwizanych ze wskazanym kopiowanie informacji o wybranych plikach do schowka podgld pliku

SmartView
SmartView jest bezpatn przegldark, umoliwiajc otwieranie, ogldanie i wydruk dokumentw Solid Edge. Jest to samodzielny program, ktry moe zosta zainstalowany na komputerze, na ktrym nie jest zainstalowany Solid Edge. otwieranie wszystkich plikw Solid Edge, plikw czci (PRT) systemu Unigraphics oraz X_B i X_T (Parasolid).

przegldanie plikw, z moliwoci powikszania, przesuwania, obracania modeli itp. stosowanie rnych konfiguracji wywietlania. pomiar odlegoci na modelu. uruchamianie Solid Edge lub Menedera zmian z poziomu przegldarki. wydruk dokumentacji (zarwno rysunkw, jak i przestrzennych widokw modeli)