Szukam was

OdsOni

t warz

Chrystusa

Szukam was
Podrcznikdoreligiidlaklasyigimnazjum

Wydawnictwo WAM Ksia Jezuici Krakw 2011

wydawnictwowaM,2011 Podrczniknraz-31-01/10-Kr-1/11donauczaniareligiirzymskokatolickiej natereniecaejPolski,zzachowaniemprawbiskupwdiecezjalnych, przeznaczonydlaklasyigimnazjum,zgodnyzprogramemnauczanianraz-3-01/10. Recenzenci ks.prof.drhab.romanMurawski ks.prof.drhab.Piotrtomasik Recenzja literacka drMagorzataJuda-Mieloch Konsultanci ks.tomaszhomasJ ks.tadeusznosek bpMarekMendyk Zesp redakcyjny ks.wadysawKubiksJ(kierownikzespou) teresaCzarnecka ks.GrzegorzuszczaksJ MariaPoniewierska Zesp autorw ks.KrzysztofBielsJ teresaCzarnecka annaduka MagorzataJuda-Mieloch ks.wadysawKubiksJ ks.GrzegorzuszczaksJ MariaPoniewierska Ilustracje agataKropiniewicz Projekt okadki, opracowanie graficzne, amanie tomaszMieloch
naokadcewykorzystanoilustracjzkartki wydawnictwaditionsMdiaspaul.

Imprimatur KuriaMetropolitalnawKrakowie BpJanzajc,wikariuszgeneralny Ks.KazimierzMoskaa,wicekanclerz Ks.prof.drhab.tadeuszPanu,cenzor 27czerwca2011r.,nr1653/2011 isBn978-83-7505-766-9 wydawniCtwOwaM ul.Kopernika2631-501Krakw tel.126293200faks124295003 e-mail:wam@wydawnictwowam.pl www.wydawnictwowam.pl dziahandLOwy tel.126293254-255faks124303210 e-mail:handel@wydawnictwowam.pl KsiGarniaintErnEtOwa tel.126293260,126293446-447 faks126293261 e.wydawnictwowam.pl drukarniaLeykoKrakw

Wstp

Dlaczego chodzicie na lekcje religii?

KRZYSIEK: Okropne. e to jeszcze musi by w gimnazjum, nie Andrzej? ANDRZEJ: No wiesz, Krzysiek Przecie nie musisz chodzi, to nie jest lekcja obowizkowa. KRZYSIEK: Musz. Rodzice mi ka. Ju by matka mi daa, gdybym nie chcia chodzi! Ale do kocioa nie chodz. MONIKA: To znaczy, e na religi chodzisz tylko dlatego, e rodzice ci ka? KRZYSIEK: Pewnie. Gdybym mg, na pewno bym zrezygnowa. A wy nie? MONIKA: Nie. Mnie to interesuje. Nasz katecheta opowiada naprawd ciekawe rzeczy. A ty, Andrzej, co si tak zamylie? ANDRZEJ: Bo ja chodz i do kocioa, i na religi. Dziki temu lepiej rozumiem Pismo wite, nauk Kocioa, a nawet siebie.
PYTANIA I ZADANIA

Jak korzysta z podrcznika

Praca z podrcznikiem Szukam was ma ci pomc w zdobywaniu umiejtnoci krytycznego mylenia i wycigania wnioskw. Dziki temu uatwi ci poszerzanie i porzdkowanie pogldu na wiat i ycie w wietle wiary Kocioa katolickiego. Wesprze ci w drodze do dojrzaoci chrzecijaskiej, pomoe odsoni twarz Chrystusa, czyli nawiza z Nim osobist relacj. Tytu podrcznika dla klasy I Szukam was wskazuje, e to Chrystus pragnie si spotka z tob. On pierwszy szuka czowieka. Kada katecheza skada si z kilku tekstw, do ktrych zostay opracowane rnorodne wiczenia (Pytania i zadania). Hasem Jak sdzisz? zostay oznaczone pytania i problemy do dyskusji. Refleksja i modlitwa zawiera treci pomocne w rozwaaniu najistotniejszych myli katechezy. Jeli chcesz to propozycja dla ciebie. Jeli zastanawiasz si, jak pogbi przyja z Chrystusem i odpowiedzie na Jego wezwanie do mioci, znajdziesz tu konkretne wskazwki do modlitwy i pracy nad sob. Masz wiadomo! to wiedza w piguce. Przy kocu kadego tematu znajdziesz wyjanienie terminw, ktre w tekstach zostay wyrnione kolorem (Sownik).

1. Na podstawie dialogu wymie powody uczszczania na lekcje religii. 2. Wymie inne powody. 3. Wklej do zeszytu kartk z wymaganiami i kryteriami ocen z religii. Daj j jednemu z rodzicw lub opiekunw do podpisu.

Refleksja i modlitwa
Dlaczego chodzisz na lekcje religii? Porwnaj swoj motywacj z argumentami Krzyka, Moniki i Andrzeja. W intencji dobrego roku szkolnego moecie odmwi w klasie modlitw Ojcze nasz. Zatrzymajcie si na chwil na osobistej refleksji po sowach: wi si imi Twoje; przyjd Krlestwo Twoje; bd wola Twoja jako w niebie, tak i na ziemi.

Dlaczego chodz na religi?

KRZYSIEK: Monika, jaka teraz lekcja? MONIKA: Religia.

Jeli chcesz...
Bg jest blisko ciebie bez wzgldu na to, czy o Nim pamitasz. Jemu zaley na tobie! Powi w cigu dnia lub wieczorem kilka chwil, aby skupi si na Jego obecnoci.

Rozumiesz, co mwi?

A moi rodzice nie modl si wieczorem.

Musz to robi za nich. Zawsze mi mwi: Pomdl si za mamusi i tatusia.

Tekst I
Jaka adna sukienka! Kasiu, zapytaj t pani, czy mog przymierzy rozmiar 36. We would like to try on that dress size 36? Ale mnie nie chodzio o dres, tylko o sukienk! No wanie o ni poprosiam. Nie denerwuj si.

Tekst III
Co tam u ciebie dobrego, kochany? Super. Wie babcia, chodz z Natali ze swojej klasy. A gdzie wy tak chodzicie? No, babciu...

Tekst II
Bol mnie zby. Widziaa wczoraj film? Tabletka nie pomoga. Byy wietne efekty! Chyba pjd do dentysty.

Tekst IV
Dzi niedziela... Bye w kociele? Byem. O czym mwia Ewangelia? Nie wiem. Byem w kociele, ale nie na Mszy.

10

PYTANIA I ZADANIA

ZADANIE DODATKOWE

1. Okrel przyczyny nieporozumie midzy rozmwcami. 2. Sformuuj rady dla rozmwcw z dialogw: co zrobi, by unikn niejasnoci w podanych sytuacjach? 3. Ktry z rozmwcw celowo wprowadza nieporozumienie? Dlaczego to robi? 4. Pocz sformuowania potoczne z bardziej precyzyjnymi okreleniami w jzyku religijnym.
by w kociele wierzy wzi ze sob lub i do spowiedzi i na ksidza i do Komunii odmawia pacierz przyj Komuni wit zawrze sakrament maestwa przystpi do sakramentu pokuty i pojednania odkry w sobie powoanie do kapastwa i je podj uczestniczy we Mszy witej modli si uznawa Chrystusa za Zbawiciela

Przeczytaj zaproponowane dwa fragmenty Pisma witego. Co dostrzegasz odmiennego w ich wymowie? Co je czy?

Jak sdzisz?
Moe syszae, jak kto zdenerwowany powiedzia: Id do diaba!, Jezus Maria!, O, Matko Boska!. Co sdzisz o uywaniu takich wyrae?

Refleksja i modlitwa
Panie, daj mi zdolno jasnego mwienia o Twoich sprawach. Prosz Ci, abym umia porozumie si z rodzicami, rwienikami i innymi osobami, z ktrymi spotykam si na co dzie.

5. Podaj znaczenie sw zapisanych wielk i ma liter. W razie wtpliwoci moesz skorzysta ze sownika jzyka polskiego. Biblia, biblia Koci, koci Bg, bg Duch wity, duch Baranek Boy, baranek

Jeli chcesz...
Czy zdarza ci si, e kto nie rozumie, o czym mwisz? Albo przeciwnie, zwraca ci uwag: Nie to chciaem powiedzie? Jeli nawet w sprawach codziennych czasem trudno wyrazi to, co si chce przekaza, o ile bardziej ta trudno dotyczy spraw duchowych i tajemnicy Boga. Moemy by jednak pewni, e Bg zawsze nas rozumie. Podczas modlitwy moesz z Bogiem rozmawia wasnymi sowami. Zapisz w zeszycie Myli obawy i nadzieje zwizane z now szko. Opowiedz o nich Bogu w modlitwie.

SOWNIK jzyk religijny jzyk, ktrym posuguj si ludzie wierzcy jzyk oglny jzyk oglnonarodowy, najwaniejsza odmiana jzyka, posugujemy si nim np. w szkole na lekcjach jzyk teologiczny dotyczcy teologii, czyli nauki o Bogu

Piec poddaje prbie naczynia garncarza, a sprawdzianem czowieka jest jego wypowied. Jak o uprawie drzewa wiadczy jego owoc, tak mowa o zamyle serca czowieka. Mdro Syracha 27, 5-6

Masz wiadomo!
Jzyk religijny prbuje opisa rzeczywisto duchow. Czyni to na rne sposoby: potocznie, za pomoc jzyka oglnego, poetycko, a nawet naukowo. Nie o wszystkich sprawach da si powiedzie potocznie. Zrozumienie spraw religijnych wymaga wysiku i czsto uywania jzyka teologicznego. Niejednokrotnie znaczenie sowa zmienia si zalenie od pisowni ma lub wielk liter.

Nie kady, kto mwi Mi: Panie, Panie!, wejdzie do krlestwa niebieskiego, lecz ten, kto spenia wol mojego Ojca, ktry jest w niebie. Ewangelia wedug w. Mateusza 7, 21

11

7
Drodzy parafianie, Nie ma Boga

Zrozumie Pismo wite kontekst i znaczenie sowa

Dobrze. A jak ma si reszta twojej rodziny? Maj si dobrze. A twoja rodzina?... Mczyni stali naprzeciw siebie, ale wygldali na nieco znudzonych. Starszy Arab patrzy ponad gow modzieca, ktry z kolei obserwowa drug stron ulicy. Obaj czuli si jednak w obowizku powtarza grzecznociowe formuy. Trwao to ponad pi minut, po czym modzieniec poszed dalej. Gdyby spotka kilku znajomych, nie wiem, kiedy doszedby do celu.

Wyrwane z kontekstu zdaniowego

Co takiego?! To skandal! powiedzia gupiec w sercu swoim czytamy w Pimie witym.

Znaczenie sowa
Tato, co czytasz?

Ksig win.
Nastpnie wyznaczy Pan jeszcze innych siedemdziesiciu dwu i wysa ich po dwch przed sob do kadego miasta i miejscowoci, dokd sam przyj zamierza. Powiedzia te do nich: [] Idcie! Oto posyam was jak owce midzy wilki. Nie nocie ze sob trzosa ani torby, ani sandaw; i nikogo w drodze nie pozdrawiajcie. Ewangelia wedug w. ukasza 10, 1-2a. 3-4

Robisz rachunek sumienia?

Zwyczaje Wschodu
Pozdrowienia na Wschodzie od wiekw polegaj na ceremoniale szczegowych pyta i odpowiedzi, std trwaj do dugo. Oto, jak o nich opowiada zakonnik, May Brat Jezusa: Niedawno znalazem si w niewielkim miasteczku na poudniu Algerii. Scena, jak tam zobaczyem, bardzo mnie rozbawia. Potem dowiedziaem si, e byem wiadkiem zwyczaju pochodzcego jeszcze z czasw staroytnych. Na chodniku stao i rozmawiao ze sob dwch starszych Arabw. Przechodzcy obok nich mody mczyzna na widok jednego ze starszych zatrzyma si. Pokj tobie i twoim anioom powiedzia, skaniajc si nisko. Pokj tobie i twoim anioom odpowiedzia Arab, przelotnie tylko spojrzawszy na modzieca. Jak si masz? Dobrze. A jak ty si masz? Te dobrze. A jak ma si twj ojciec? Ma si dobrze. A jak si ma twj ojciec?

Czy Mojesz mia rogi?

Micha Anio, Mojesz, 1513-1516

22

Gdy Mojesz zstpowa z gry Synaj z dwiema tablicami wiadectwa w rku, nie wiedzia, e skra na jego twarzy promieniaa na skutek rozmowy z Panem. Ksiga Wyjcia 34, 29

Jak sdzisz?
Niektrzy uwaaj, e aby rozumie sowo Boe, wystarczy czyta sam Bibli. Inni sdz, e naley rwnie czyta komentarze biblistw oraz sucha tych, ktrzy wyjaniaj Pismo wite podczas liturgii. Jak mylisz, czy mona dobrze interpretowa Pismo wite, polegajc tylko na wasnym rozumieniu tekstu?

Synna rzeba Michaa Anioa przedstawia Mojesza z rogami. Skd taki dziwny wygld przywdcy ludu wybranego? Artysta w swej pracy opar si na Wulgacie w. Hieronima, ktry popeni bd w aciskim przekadzie hebrajskiego tekstu Biblii. wity Hieronim przetumaczy twarz promienn (facies coronata) jako twarz rogat (facies cornuta). Wedug oryginalnej Ksigi Wyjcia oblicze Mojesza nie byo rogate (hebr. qeren), lecz promieniao (hebr. qaran). Artystyczne utrwalenie tego bdu ma jeszcze jedn przyczyn. W staroytnoci rg symbolizowa ponadludzk moc, czego dowodz wizerunki bstw i wadcw ozdobione rogami. Podobizna Mojesza z rogami wiadczya o istniejcym przez wieki przewiadczeniu, e otrzyma on od Boga na grze Synaj szczegln si.

Refleksja i modlitwa
To przede wszystkim miejcie na uwadze, e adne proroctwo Pisma nie jest do prywatnego wyjaniania. Nie z woli bowiem ludzkiej zostao kiedy przyniesione proroctwo, ale kierowani Duchem witym mwili od Boga <wici ludzie>. Drugi List w. Piotra 1, 20-21 Panie, pom mi usysze Twoje sowo. Pragn zrozumie, co chcesz mi powiedzie, i prbowa y zgodnie z Twoj nauk.

Zrozumie ludzk mow Boga

Bg nie ma wasnej mowy, jzyka czy pisma. Dlatego przemwi do nas w Pimie witym w ludzki sposb, ludzkim jzykiem. Biblia to sowo Boe wyraone ludzkimi sowami. Nie moemy zatem ignorowa ludzkiego wymiaru Pisma witego. Aby je dobrze zrozumie, musimy zwraca uwag na to, co wybrani i natchnieni przez Boga autorzy rzeczywicie zamierzali powiedzie i jak prawd Bg chcia nam przez ich sowa ukaza. Wtedy suchajc gosu ludzi, moemy usysze mow samego Boga.
PYTANIA I ZADANIA

Jeli chcesz...
Wybierz dowoln opowie ewangeliczn o spotkaniu Jezusa z drugim czowiekiem. Sprbuj zrozumie, co Bg chce ci przez ten fragment Biblii powiedzie. Jak sowa Jezusa mog wpyn na twoje postpowanie? Zapisz swoj refleksj w zeszycie Myli.

Masz wiadomo!
Czytajc Pismo wite, trzeba mie na uwadze cay tekst, ktrego czci jest dany fragment, oraz to kulturowe, w ktrym powsta czyli jego kontekst zdaniowy i kulturowy. Znajomo znaczenia sowa w jzyku oryginalnym jest niezbdna do zrozumienia prawdy, ktr przekazuje natchniony przez Boga autor. To dlatego wane jest czytanie komentarzy biblistw i rozrnianie gatunkw biblijnych, ktre czsto rni si od gatunkw literackich:
Literatura: RODZAJE LITERACKIE (klasyfikacja wedug tradycji antycznej) EPIKA Gatunki: nowela, opowiadanie, powie, bajka, epopeja, legenda LIRYKA Gatunki: elegia, fraszka, hymn, oda, pie, sonet, tren DRAMAT Gatunki: dramat waciwy, komedia, tragedia Gatunki mieszane: ballada, dramat romantyczny, satyra Literatura biblijna: MODELE RODZAJOWE HISTORIOGRAFIA PRAWO TEKSTY PROROCKIE LIRYKA LITERATURA MDROCIOWA APOKALIPTYKA, LIST Formy i gatunki literackie: rodowody, kroniki, spisy, opowiadania, sagi, epopeje, relacje, przysowia, sentencje, napomnienia, wezwania, wyrocznie, przypowieci, alegorie, bogosawiestwa, modlitwy, hymny, psalmy, pieni, lamentacje

1. Wyjanij sytuacj przedstawion na pierwszym rysunku na s. 22.: z czego wynika oburzenie parafian? Jak mona im da rad? 2. Przeczytaj Ewangeli wedug w. ukasza (10, 1-2a. 3-4) oraz tekst Zwyczaje Wschodu i powiedz, jak rozumiesz polecenie Jezusa skierowane do uczniw. Czy wydaje ci si ono zbyt wymagajce, czy uwaasz je za suszne? Odpowied uzasadnij. 3. Wycignijcie wsplnie wnioski z zadania 1. i 2. oraz z tekstu Czy Mojesz mia rogi?. Sformuujcie zasady czytania tekstu biblijnego dotyczce kontekstu zdaniowego, kulturowego oraz znaczenia sowa. 4. Przeczytaj tekst Zrozumie ludzk mow Boga. Wyjanij sowa o ludzkim jzyku Boga w wietle poznanych zasad interpretacji Pisma witego.

ZADANIE DODATKOWE

Niektrzy twierdz, wbrew nauce Kocioa, a powoujc si na Nowy Testament (J 7, 2-7), e Jezus mia braci, wic Maryja urodzia nie tylko jednego Syna. Czy Jezus mia braci? Znajd w Biblii Tysiclecia wyjanienie i odpowied na to pytanie.

W interpretacji Biblii jako tekstu natchnionego przez Ducha witego katolicy uznaj autorytet Kocioa, ktry wiarygodnie przedstawia i wyjania Pismo wite (na podst. KKK 85).

23

12

Samowola czowieka

Czowieku! Nie wszystko, co moliwe, jest dobre!

na brzuchu bdziesz si czoga i proch bdziesz jad po wszystkie dni twego istnienia. Wprowadzam nieprzyja midzy ciebie a niewiast, pomidzy potomstwo twoje a potomstwo jej: ono ugodzi ci w gow, a ty ugodzisz je w pit. Do niewiasty powiedzia: Obarcz ci niezmiernie wielkim trudem twej brzemiennoci, w blu bdziesz rodzia dzieci, ku twemu mowi bdziesz kierowaa swe pragnienia, on za bdzie panowa nad tob. Do mczyzny za [Bg] rzek: Poniewa posuchae swej ony i zjade z drzewa, z ktrego ci zakazaem, mwic: Nie bdziesz z niego je przeklta niech bdzie ziemia z twego powodu: w trudzie bdziesz zdobywa z niej poywienie dla siebie po wszystkie dni twego ycia. Cier i oset bdzie ci ona rodzia, a przecie pokarmem twym s pody roli. W pocie wic oblicza twego bdziesz musia zdobywa poywienie, pki nie wrcisz do ziemi, z ktrej zostae wzity; bo prochem jeste i w proch si obrcisz!.

Ksiga Rodzaju 2, 15-17; 3, 1-19

Pan Bg wzi zatem czowieka i umieci go w ogrodzie Eden, aby uprawia go i doglda. A tak przykaza Pan Bg czowiekowi: Z wszelkiego drzewa tego ogrodu moesz spoywa do woli; ale z drzewa poznania dobra i za nie wolno ci je, bo gdy z niego spoyjesz, niechybnie umrzesz. [] A w by bardziej przebiegy ni wszystkie zwierzta ldowe, ktre Pan Bg stworzy. On to rzek do niewiasty: Czy rzeczywicie Bg powiedzia: Nie jedzcie owocw ze wszystkich drzew tego ogrodu?. Niewiasta odpowiedziaa wowi: Owoce z drzew tego ogrodu je moemy, tylko o owocach z drzewa, ktre jest w rodku ogrodu, Bg powiedzia: Nie wolno wam je z niego, a nawet go dotyka, abycie nie pomarli. Wtedy rzek w do niewiasty: Na pewno nie umrzecie! Ale wie Bg, e gdy spoyjecie owoc z tego drzewa, otworz si wam oczy i tak jak Bg bdziecie znali dobro i zo. Wtedy niewiasta spostrzega, e drzewo to ma owoce dobre do jedzenia, e jest ono rozkosz dla oczu i e owoce tego drzewa nadaj si do zdobycia wiedzy. Zerwaa zatem z niego owoc, skosztowaa i daa swemu mowi, ktry by z ni, a on zjad. A wtedy otworzyy si im obojgu oczy i poznali, e s nadzy; spletli wic gazki figowe i zrobili sobie przepaski. Gdy za mczyzna i jego ona usyszeli kroki Pana Boga przechadzajcego si po ogrodzie w porze powiewu wiatru, skryli si przed Panem Bogiem wrd drzew ogrodu. Pan Bg zawoa na mczyzn i zapyta go: Gdzie jeste?. On odpowiedzia: Usyszaem Twj gos w ogrodzie, przestraszyem si, bo jestem nagi, i ukryem si. Rzek Bg: Kt ci powiedzia, e jeste nagi? Czy moe zjade z drzewa, z ktrego ci zakazaem je?. Mczyzna odpowiedzia: Niewiasta, ktr postawie przy mnie, daa mi owoc z tego drzewa i zjadem. Wtedy Pan Bg rzek do niewiasty: Dlaczego to uczynia?. Niewiasta odpowiedziaa: W mnie zwid i zjadam. Wtedy Pan Bg rzek do wa: Poniewa to uczynie, bd przeklty wrd wszystkich zwierzt domowych i dzikich;

Teresa Maria Reklewska, Pawe Przyrowski, Ucieczka Adama i Ewy sprzed oblicza Boga Ojca, witra w kociele w. Franciszka Ksawerego w Tokio, Japonia, 1996 (fragment)

Boga nie ma?

Kiedy patrz na wiat ludzi, napenia mnie niewypowiedziany smutek. Gdybym spojrza w lustro i nie zobaczy w nim swojej twarzy, dowiadczybym tego samego uczucia, jakie mnie ogarnia, gdy obserwuj ruchliwy, zaaferowany swoimi sprawami

34

wiat i nie znajduj w nim odbicia jego Stwrcy. Jeli Bg istnieje, rd ludzki musi by uwikany w jak straszliw pradawn win. Przez ni czowiek utraci czno ze swym Stwrc. Jak to si dzieje, e cho Bg jest wszechobecny, ludzie tak sabo t obecno dostrzegaj? Wydaje mi si, e w czowieku uleg awarii wewntrzny odbiornik, ktry pozwala wykrywa obecno Boga i cieszy si ni. To nie Boga nie ma, lecz to czowiek nie ustawia si na Jego dugo fali lub odbiera j znieksztacon i zakcon, poniewa wszystkie jego myli i denia s nastawione na dugo fali, na ktrej nadaje wiat. na podstawie: Alfred Lpple, Od Ksigi Rodzaju do Ewangelii

ZADANIE DODATKOWE

Przygotuj w grupie inscenizacj wybranego fragmentu Ksigi Rodzaju: a) rozmowa wa z Ew, b) rozmowa Ewy z Adamem, c) rozmowa Boga z Adamem i Ew. Pamitaj o rodkach teatralnych (intonacja, mimika, gestykulacja, ruch sceniczny, scenografia, kostiumy, rekwizyty).

Jak sdzisz?
Przeczytaj tekst Odrzucenie przyjani. Dlaczego Bg nie zapobieg zamaniu wydanego przez siebie zakazu?

Odrzucenie przyjani
Biblijne opowiadanie o pochodzeniu za jest opisem dziejw ludzkiej wolnoci. Wyranie stwierdza, e rdo za nie tkwi ani w brakach natury, ani w przypadku, lecz w wolnej decyzji czowieka i w wiadomie wypowiedzianym NIE. Powodem za jest zatem to, e pierwsi rodzice sami zerwali przyja z Bogiem. Bg stworzy czowieka obdarzonego wolnoci, a nie jako bezwoln marionetk. Zaryzykowa, e czowiek si od Niego odwrci, bo nie chcia mie w nim niewolnika. Bo na Jego mio i przyja moe odpowiedzie tylko kto, kto jest wolny. na podstawie: Alfred Lpple, Od egzegezy do katechezy
PYTANIA I ZADANIA

Refleksja i modlitwa
Boe, Ty umiesz ze za wyprowadzi dobro. Znasz moje saboci i zranienia. Daj mi si, abym nie ustawa w pracy nad sob.
Dziecko, zgrzeszye? Nie czy tego wicej i za poprzednie swe [grzechy] pro o przebaczenie! Uciekaj od grzechu jak na widok wa, jeli bowiem podejdziesz, uksi ci; jego zby to zby lwa, co porywaj dusze ludzkie. Mdro Syracha 21, 1-2

1. Na podstawie tekstu biblijnego odpowiedz na pytania. a. Jakiego argumentu uy w, by przekona Ew do zamania Boego zakazu? b. Co byo dla Ewy najwiksz pokus? c. Jak zareagowa Adam, kiedy okazao si, e Bg wie o jego winie? d. Jak si zachowaa Ewa? e. Jak zmienia si relacja midzy pierwszymi ludmi po sprzeciwieniu si zakazowi Boga? 2. Przecztaj w sowniku, czym rni si prehistoria od prehistorii biblijnej. Wiedzc, e opowiadanie o upadku pierwszych ludzi jest czci prehistorii biblijnej, zinterpretuj symbole: ogrd, drzewo poznania dobra i za, w, cier i oset. 3. Na podstawie wskazanych cytatw powiedz, jakich skutkw swojego grzechu dowiadczyli pierwsi rodzice, a potem ich potomstwo (ludzko). Ktre z nich wiadcz o zburzeniu harmonii midzy ludmi oraz midzy ludmi i Bogiem, a ktre o braku harmonii midzy czowiekiem a przyrod? Usyszaem Twj gos w ogrodzie, przestraszyem si Niewiasta, ktr postawie przy mnie, daa mi owoc z tego drzewa i zjadem przeklta niech bdzie ziemia z twego powodu: w trudzie bdziesz zdobywa od niej poywienie dla siebie po wszystkie dni twego ycia. Cier i oset bdzie ci ona rodzia bo prochem jeste i w proch si obrcisz! O jakich konsekwencjach grzechu pierwszych ludzi mwi tekst Boga nie ma? 4. Znajd w tekcie Pisma witego cytat zawierajcy obietnic zwycistwa dobra nad zem i mwicy o opiece Boej nad ludmi mimo ich grzechu. Jakie znaczenie religijne maj te sowa? Skorzystaj z Masz wiadomo!. 5. Ktry sakrament gadzi w czowieku grzech pierworodny, cho nie znosi jego doczesnych skutkw w yciu czowieka?

Jeli chcesz...
Przeled liturgi sakramentu chrztu (w ksieczce do naboestwa, Internecie, Obrzdach chrztu). Zwr szczegln uwag na sowa, ktre nawizuj do nauki o grzechu pierworodnym. Pamitaj o nich, gdy bdziesz wiadkiem udzielania tego sakramentu.
SOWNIK prehistoria najdawniejsze dzieje; prehistoria biblijna pocztkowe rozdziay Ksigi Rodzaju (111), zawierajce opowiadania o stworzeniu wiata, Adamie i Ewie, Kainie i Ablu, patriarchach przedpotopowych, potopie, Noem z potomkami i wiey Babel harmonia zgodno, waciwe proporcje i dobr, tu: zgoda, jedno, dobre, przyjazne relacje doczesny charakteryzujcy ziemskie ycie czowieka; trwajcy do mierci, nietrway, przemijajcy

Masz wiadomo!
Grzech pierworodny jest stanem pozbawienia pierwotnej witoci i sprawiedliwoci, w jakim rodz si wszyscy ludzie (por. Kompendium KKK 76). Jest on przekazywany wszystkim potomkom Adama wraz z natur ludzk przez zrodzenie, a nie przez naladowanie. To przekazywanie jest tajemnic, ktrej nie moemy w peni zrozumie (Kompendium KKK 76). Na skutek grzechu pierworodnego natura ludzka jest zraniona, poddana cierpieniu i mierci oraz skonna do grzechu (por. Kompendium KKK 77). Bg uszanowa woln decyzj czowieka. Jednak nie zostawi go samego i zapowiedzia zwycistwo dobra nad zem w Chrystusie.

3

1

Bd moim ludem

Jak ty wygldasz? Nie idziesz do piwnicy, tylko do szkoy!

Jak on si zmieni!

Odkd Micha spotyka si z Monik, ja te go nie poznaj. Nawet przesta uywa swojego przezwiska. Nie lubi, kiedy koledzy mwi do niego Mocny.

A potem [Jakub] zacz si modli: Boe Abrahama i Boe ojca mego Izaaka, Panie, ktry mi nakazae: Wr do twego kraju rodzinnego, gdzie bd ci wiadczy dobro, jestem niegodny wszystkich ask i caej wiernoci, jakie nieustannie okazujesz Twemu sudze. [...] Wszake Ty powiedzia: Bd ci wiadczy dobro i uczyni twe potomstwo [tak licznym], jak ziarnka piasku na brzegu morza, ktrych nikt policzy nie zdoa. [...] Gdy za Jakub pozosta sam jeden, kto zmaga si z nim a do wschodu jutrzenki, a widzc, e nie moe go pokona, dotkn jego stawu biodrowego i wywichn Jakubowi ten staw podczas zmagania si z nim. A wreszcie rzek: Pu mnie, bo ju wschodzi zorza!. Jakub odpowiedzia: Nie puszcz ci, dopki mi nie pobogosawisz!. Wtedy [tamten] go zapyta: Jakie masz imi?. On za rzek: Jakub. Powiedzia: Odtd nie bdziesz si zwa Jakub, lecz Izrael, bo walczye z Bogiem i z ludmi, i zwyciye. Ksiga Rodzaju 32, 10-11a, 13. 25-29

Gustave Dor, Jakub walczcy z anioem, 1870

4

Izrael, czyli Bg zbawia

Nocna walka Jakuba z tajemnicz postaci rozegraa si w nad potokiem Jabbok. Jakub wraca wtedy z Mezopotamii do Ziemi Obiecanej. Autor biblijny wykorzysta popularne wwczas ludowe podania o zagadkowych istotach, strach gr, lasw i rzek, by w swym opowiadaniu zawrze nowe objawienie si Boga. Tradycja przeksztacia tajemnicz posta, symbol Boga, w stworzenie anielskie. Walka nad potokiem Jabbok zamkna okres tuaczki Jakuba na obczynie i jednoczenie otworzya nowy okres w jego yciu. Okres najwaniejszy nie tylko dla niego, ale i dla caego narodu wybranego. Wskazuje na to zmiana imienia Jakub na Izrael. To nowe imi oznacza modlitw, zawoanie-yczenie: Niech Bg walczy! albo Niech Bg ocala, zbawia. Odtd przebiegy Jakub zamienia si w pokornego i wiadomego swej saboci Izraela, ktry ufa Bogu swych przodkw, Abrahama i Izaaka. Wchodzi do Kanaanu z potwierdzonym przez Boga bogosawiestwem Izaaka. Od dwunastu synw Jakuba bierze pocztek dwanacie pokole ludu Izraela, ktry ma wypeni wan misj w planie zbawczym Boga ocalajcego i walczcego Boga walczcego o czowieka dla jego ocalenia. na podstawie: Zenon Zikowski, Najtrudniejsze stronice Biblii oraz Gianfranco Ravasi, Opowieci nieba
PYTANIA I ZADANIA

2. Przeczytaj fragment Ksigi Rodzaju i wska sowa, ktre mwi o powoaniu Jakuba. Jaki motyw powoania Jakuba jest wsplny z powoaniem Abrahama? 3. Na podstawie tekstu Izrael, czyli Bg zbawia, wyjanij sens zmiany imienia Jakuba oraz znaczenie jego nowego imienia.

ZADANIE DODATKOWE

Na podstawie Ksigi Rodzaju opracuj drzewo genealogiczne Jakuba. Uwzgldnij take synw Jakuba.

Jak sdzisz?
Jakie dowiadczenia mog zmieni czowieka i jego ycie na lepsze?

Refleksja i modlitwa
Bg chce, by znalaz motywacj do walki o jako twojego ycia, o nadziej wbrew trudnociom, o wiar w siebie i innych, o mio. Zaufaj Mu. On ma moc, by ci odnowi. wity Abrahamie, mdl si za nami. wity Izaaku, mdl si za nami. wity Jakubie, mdl si za nami.

1. Podaj przykady ludzi, ktrzy zmienili si, gdy odkryli swoje powoanie i zaczli je realizowa.

Jeli chcesz...
Nie wzie si znikd. Masz rodzicw, ktrzy mieli swoich rodzicw, a oni mieli swoich... Historia tych osb yje w tobie, ksztatuje ci, cho nie determinuje. Postaraj si pozna losy swojej rodziny, imiona dziadkw, pradziadkw, prapradziadkw. Pamitaj o nich w modlitwie.
SOWNIK determinowa nieuchronnie i jednoznacznie wpywa na jakie dziaanie, jakie cechy

Masz wiadomo!
Lud pochodzcy od Abrahama, Izaaka i Jakuba jest powiernikiem obietnicy danej patriarchom, ludem wybranym, wezwanym do tego, by przygotowa zgromadzenie wszystkich dzieci Boych w jednoci Kocioa. Izrael to lud Boy, nasi starsi bracia w wierze, ktra jest wiar Abrahama. Patriarchowie s czczeni przez Koci jako wici. (por. KKK 60-63)

4

30
Pamitnik Arka

Skd wiemy o Jezusie Chrystusie?

Pierwsz Ksig napisaem, Teofilu, o wszystkim, co Jezus czyni i czego naucza od pocztku a do dnia, w ktrym da polecenia Apostoom, ktrych sobie wybra przez Ducha witego, a potem zosta wzity do nieba. Dzieje Apostolskie 1, 1-2

Majowa wycieczka do Karpacza bya super! Uwielbiam chodzi po grach (na naszych Mazurach jest tak pasko...), a Karkonosze okazay si przepikne. Pierwszego dnia o wicie wyruszylimy niebieskim szlakiem, przed sob mielimy 6, 5 km drogi do schroniska Samotnia. Przewodnik powiedzia, e marsz nie powinien zaj nam wicej ni 4 godziny. Na szlak wyszlimy koo uroczego kocika Wang (zbudowano go bez uycia nawet jednego gwodzia!), do ktrego dojechalimy ciuchci. Na trasie zrobiem mnstwo zdj. Niemal przez cay czas szlimy szerok brukowan drog dojazdow na niek. Z Polany odbilimy w kierunku najwyszej grupy skalnej Karkonoszy Pielgrzymw. Tam znw sesja zdjciowa: fotki wyszy znakomicie. Pomidorwk w Samotni jedlimy tak, jakbymy od tygodnia nie mieli nic w ustach.

Historyczno Ewangelii
Koci potwierdza historyczno czterech Ewangelii. Napisali je w latach 60-100 po Chrystusie wici autorzy, wybierajc niektre z wielu wiadomoci przekazanych im ustnie lub pisemnie. Zawsze brali pod uwag sytuacj ludzi, dla ktrych pisali: chrzecijan pochodzenia ydowskiego, nawrconych pogan czy konkretnych wsplnot wiernych z rnych miast. Opowiadali tak, aby przekaza prawd o Jezusie i Jego Dobr Nowin. Korzystali z wasnych wspomnie oraz wiadectw tych, ktrzy od pocztku byli naocznymi wiadkami Jego ycia i dziaalnoci.

Kanon Nowego Testamentu

Kanon Nowego Testamentu oprcz czterech Ewangelii zawiera take inne pisma apostolskie: Dzieje Apostolskie, Listy w. Pawa, List do Hebrajczykw, List w. Jakuba, Listy w. Piotra, Listy w. Jana i Apokalips w. Jana. Znajdujemy w nich: potwierdzenie wiadomoci o Jezusie Chrystusie, objanienie Jego nauki, ogoszenie zbawczej mocy dziea Jezusa Chrystusa, opis pocztkw Kocioa i jego rozwoju, zapowied powtrnego przyjcia Jezusa Chrystusa.

Pierwsze zapisy
Ksigi Pisma witego, a zwaszcza teksty Ewangelii, byy czsto i pieczoowicie przepisywane, a od IV wieku szczeglnie dobrze przechowywane. Zachowao si okoo 5 tysicy staroytnych i redniowiecznych manuskryptw Nowego Testamentu. Najstarsze kodeksy zawierajce tekst czterech Ewangelii pochodz z IV i V wieku (Kodeks Synajski, Kodeks Watykaski, Kodeks Aleksandryjski). W XX wieku dziki poszukiwaniom archeologicznym znaleziono kilkadziesit fragmentw papirusowych zwojw bd kodeksw. Istnieje jeden niewielki fragment dwustronnie zapisanego papirusu, znany jako papirus Rylandsa, ktry pochodzi z lat 125-135 po Chrystusie i zawiera urywek tekstu z Ewangelii witego Jana. Jest to najstarszy znany dzi odpis tekstu ewangelicznego. Dla porwnania: najstarszy rkopis eposw Homera (IX-VIII w. przed Chrystusem) pochodzi dopiero z XII wieku, a odpisy

Pamitnik Tomka
Znowu Karpacz! Jestem tu ju chyba dziesity raz. Gry s w porzdku, wycieczka oglnie te, ale przewodnik si upar, eby zrobi jak tras w 4 godziny. Po dugiej nocy (gadaem z Marcinem chyba do pitej nad ranem) brzmiao to dla mnie przeraajco. Cae szczcie, e szlimy gwnie wybrukowan drog, wic jako to przeyem. Jola to bardzo mia dziewczyna, ale jak pojawia si na horyzoncie kto z aparatem, to robi takie miny, e mnie denerwuje. Poprosiem Arka o par fotek z Jolk. Cay czas robi zdjcia. Fajne bd chyba te spod Pielgrzymw.

74

dzie Platona (V-IV wiek przed Chrystusem) z IX wieku. Dziea wspczesnego Jezusowi Filona zachoway si w odpisach z X lub XI wieku. na podstawie: . Kamykowski, Dlaczego Chrystus? Dlaczego Koci?

Refleksja i modlitwa
Jakie s twoje zmartwienia? Jakie masz problemy? Powiedz o nich w mylach Jezusowi Chrystusowi. Gdy ci ciko i smutno, nie tra nadziei. Jezus zostawi ci Ewangeli, czyli Dobr Nowin. Przypomnij sobie o Nim. On jest wcielonym Synem Boym, On chce ci uratowa i zbawi.
Przyjdcie do Mnie wszyscy, ktrzy utrudzeni i obcieni jestecie, a Ja was pokrzepi (Mt 11, 28).

Jeli chcesz...
Kto nie zna Ewangelii, nie moe powiedzie, e zna Jezusa Chrystusa. Czytaj codziennie fragment wybranej Ewangelii i zapisuj w zeszycie Myli te cytaty, ktre szczeglnie zwrc twoj uwag.
SOWNIK PYTANIA I ZADANIA manuskrypt rkopis kodeks od ac. caudex pie pergaminowa ksiga rkopimienna papirus wytwarzany z wkien trzciny papirusowej materia pimienny w postaci rulonu dugoci do 10 metrw, rzadziej ksigi

Koloski kodeks Maniego (fragment)

1. Porwnaj fragmenty pamitnikw Arka i Tomka. Ktre z rnic dotycz faktw, a ktre odczu chopcw? 2. Na podstawie Dziejw Apostolskich oraz tekstu Historyczno Ewangelii napisz, co jest gwn treci Ewangelii. Jak sdzisz, dlaczego cztery Ewangelie rni si midzy sob? 3. Wykonaj schemat do wiadomoci zawartych w tekcie Kanon Nowego Testamentu. 4. Na podstawie tekstu Pierwsze zapisy sformuuj argumenty przeciw tezom, e tre Ewangelii zostaa w cigu wiekw znieksztacona.

Masz wiadomo!
Ewangelie s gwnym wiadectwem ycia i nauki Jezusa Chrystusa, Zbawiciela wiata. Apostoowie, piszc Ewangelie, czerpali z wasnych wspomnie oraz ze wiadectwa tych, ktrzy byli naocznymi wiadkami ycia i dziaalnoci Jezusa. Wybrali niektre z wielu wiadomoci przekazanych ustnie lub pisemnie. Kanon Nowego Testamentu oprcz czterech Ewangelii zawiera take Listy witego Pawa i inne pisma apostolskie spisane pod natchnieniem Ducha witego. Najstarsze rda chrzecijaskie o yciu Jezusa to fragmenty Ewangelii i innych pism Nowego Testamentu zachowane na papirusach z II wieku oraz w kodeksach z IV i V wieku.

ZADANIE DODATKOWE

Dlaczego Ewangelie s nazywane sercem Pisma witego?

Jak sdzisz?
Czy badania naukowe biblistw nad historycznoci Ewangelii nie s sprzeczne z przekonaniem o witoci sowa Boego?

Odkrycia archeologiczne: sadzawka Betesda w Jerozolimie. Nad t sadzawk Jezusuzdrowi chorego, ktry nie mg chodzi (J 5, 2-9).

7

4
Temat wypracowania brzmi: Kto jest dla mnie wzorem i dlaczego Mikoaj Kopernik?.

Czy dobro mona narzuci?

Od dbaoci o czysto do upastwowienia wiary Od pocztku swego istnienia Kocioowi zagraay sekty i herezje. Broni si przed nimi zgodnie z ewangelicznymi zasadami upomnienia braterskiego. Heretyk by traktowany jako sabszy brat, a karano go w najgorszym przypadku wyczeniem ze wsplnoty. Pniej, kiedy chrzecijastwo stao si religi dominujc, a pastwo zostao utosamione z Kocioem, wadze wieckie traktoway herezj jako zdrad pastwa. Kary za ni byy surowsze: od konfiskaty majtku, przez wizienie, pitnujcy strj, pielgrzymk pokutn, po kar mierci, najczciej przez spalenie na stosie. Zeznania zgodnie z wczesnym prawem i zwyczajami wieckimi nierzadko wymuszano za pomoc okrutnych tortur. Osoby uznane za winne wadza kocielna przekazywaa w rce wadzy wieckiej, ktra wykonywaa wyrok. W redniowieczu kar mierci koczyo si ok. 5% dochodze. Wrd skazanych przez inkwizycj byli: w. Joanna dArc, templariusze, Jan Hus, Giordano Bruno. W XVII wieku fala tzw. polowa na czarownice pochona ok. 100 tys. ofiar, ktre byy skazywane take przez sdy pastwowe. W pierwsz niedziel wielkiego postu w Roku Jubileuszowym 2000 w Bazylice w. Piotra b. Jan Pawe II i przedstawiciele Watykanu prosili publicznie o przebaczenie za przesze i obecne grzechy synw Kocioa. Papie, wzywajc Koci do nawrcenia, wyraa al m.in. za grzechy wojen religijnych, wypraw krzyowych i trybunaw inkwizycji. na podstawie: ks. Grzegorz Ry, Inkwizycja

Przemoc w imi wiary

Inkwizycja Inkwizycja jest uwaana za instytucj stosowania przymusu w dziedzinie religii. Przekonanie, e inkwizycja bya jednym wszechpotnym, przeraajcym trybunaem, jest wielkim. uproszczeniem. Trybun ten mia rzekomo kontrolowa Koci i cay wiat, by dawi poszukiwania religijnej prawdy i intelektualnej czy politycznej wolnoci. Tymczasem inkwizycja to bya kocielno-sdowa procedura, stosowana w sprawach dotyczcych herezji. Ta procedura w rnych wiekach wygldaa rozmaicie. Wspczeni, oceniajc j, powinni bra pod uwag uwarunkowania epoki. Od koca XII do XV wieku dziaali inkwizytorzy ludzie wyznaczani przez papiey, rzadziej przez biskupw, do rozsdzania zarzutw o herezj, a take o magi, czary, dzieciobjstwo, wieloestwo. Od XV stulecia inkwizycj nazywano lokalne kocielne i kocielno-pastwowe trybunay dziaajce do przeomu XVIII i XIX wieku. Cho byy one kierowane i obsugiwane przez duchownych, podlegay wadzy pastwowej. Std take brao si wiele naduy natury politycznej.

Cristiano Banti, Galileusz przed rzymsk inkwizycj, 1857

106

Sojuszniczka prawdy
Ludzie wszystkich czasw, take chrzecijanie, ulegaj pokusie, aby ju tu na ziemi doprowadzi do ostatecznego zwycistwa prawdy, dobra, sprawiedliwoci. Dopuszczaj nawet uycie przemocy, chocia jest ona sprzeczna z Ewangeli. Ich troska o nieskaziteln, nieskaon prawd odsuwa na daleki plan zasady wolnoci czowieka i mioci bliniego. Posiadacze prawdy domagaj si za odrzucanie nauki Kocioa i goszenie pogldw zagraajcych dobru czowieka surowych kar i potpienia. Ale czy represja moe by sojuszniczk prawdy? B. Jan Pawe II powiedzia kiedy, e prawd czyni si w mioci. Trzeba szanowa sumienie drugiego czowieka. Nie mona narzuca nikomu prawdy ani swojego sposobu rozumienia rzeczywistoci. Wolno sumienia i wolno szukania prawdy to jedne z najbardziej podstawowych praw czowieka.
[...] w czasach ostatecznych niektrzy odstpi od wiary, skaniajc si ku duchom zwodniczym i ku naukom demonw. [Stanie si to] przez takich, ktrzy obudnie kami, majc wasne sumienie napitnowane. [Ty, Tymoteuszu] [...] wicz si w pobonoci. [...] wzorem bd dla wiernych w mowie, w obejciu, w mioci, w wierze, w czystoci. []Uwaaj na siebie i na nauczanie; w tych [sprawach] bd wytrway! To bowiem czynic, i siebie samego zbawisz, i tych, ktrzy ci suchaj. Pierwszy List do Tymoteusza 4, 1b-2, 7b. 12b. 16

ZADANIE DODATKOWE

Przedstaw argumenty, ktre mogyby skutecznie przekona twojego rwienika, eby nie prbowa pali papierosw albo zachowa umiar w korzystaniu z Internetu.

Jak sdzisz?
Rodzice podczas chrztu dziecka zobowizuj si wychowywa je po katolicku. Czy to narusza zasad wolnoci sumienia?

Refleksja i modlitwa
Prawda przekonuje si samej prawdy. Prawda, w ktrej obronie siga si po nietolerancj czy przemoc, umiera. Boe, prosz Ci, Pom mi zawsze widzie w czowieku czowieka. Nie pozwl, eby bdy i grzechy innych przesoniy mi ich dobro i pikno. Uchro mnie przed zalepieniem i nietolerancj. Naucz z mioci mwi i wiadczy o Tobie. Niech zwycia w nas Twoja prawda. Amen.

PYTANIA I ZADANIA

1. Na podstawie tekstu Przemoc w imi wiary odpowiedz na pytania: Czym bya inkwizycja? W jakim celu powstaa? Jakie byy metody jej dziaania? Jak Koci ocenia wspczenie dziaalno inkwizycji? 2. Przeczytaj tekst Sojuszniczka prawdy. Zgromad argumenty zwolennikw i przeciwnikw narzucania prawdy si. Co jest, twoim zdaniem, tytuow prawdziw sojuszniczk prawdy? 3. Na podstawie wasnego dowiadczenia yciowego oraz fragmentu Pierwszego Listu do Tymoteusza powiedz, jakie s niezbdne cechy wychowawcy, by jego nauczanie byo wiarygodne dla wychowankw. 4. Ktre zdanie wypowiedziane przez opiekuna do dziecka w twoim wieku uwaasz za suszne, a ktre nie? Dlaczego? Jak w danej sytuacji powinni, twoim zdaniem, zareagowa rodzice? Wiem lepiej, co jest dla ciebie dobre. Nie wolno ci marnowa talentu. Pjdziesz do szkoy muzycznej! Ta gra zawiera w sobie potworn przemoc i wyuzdane sceny. Nie pozwalamy ci w ni gra. Tak, usunlimy j. Jeli znowu j cigniesz, odbierzemy ci komputer. Ostatnio widzielimy ich prowadzonych przez policj, bo ukradli co w sklepie. Nie pozwalamy ci jecha z nimi na imprez. Drzwi s zamknite, a klucz schowany. Twoja koleanka ubiera si bez gustu. Nie zapraszaj jej do nas.

Jeli chcesz...
Jakie wartoci, pogldy, idee s dla ciebie wane? W jaki sposb przedstawiasz je innym? Czy szanujesz przekonania swoich najbliszych? Czy dajesz im prawo do odmiennego postrzegania rnych spraw? Refleksje zapisz w zeszycie Myli.
SOWNIK herezja pogld religijny sprzeczny z ogoszonymi przez Koci prawdami wiary utosamia uznawa rzeczy, zjawiska, fakty za takie same, identyczne

Masz wiadomo!
Sowo prawda w Biblii w odniesieniu do Boga oznacza, e Bg jest wierny, jest tym, na kim mona si oprze, bo Jego sowo nigdy nie zawodzi. Prawd jest sowo i prawo Boe, Ewangelia Dobra Nowina o Krlestwie Boym. Pozna prawd znaczy uwierzy w Jezusa Chrystusa, ktry jest drog i prawd, i yciem (J 14, 6). Moralny nakaz ycia w prawdzie polega na wiernoci Bogu, wytrwaej wierze i posuszestwie Boym przykazaniom. Kady czowiek ma obowizek denia do prawdy i szukania jej zgodnie z sumieniem.

107

1

Do wyszych rzeczy jestem stworzony

w. Stanisaw Kostka
Poniewa spodoba si Bogu, zosta umiowany, a yjc wrd grzesznikw, zosta przeniesiony. Zabrany zosta, by zo nie odmienia jego myli albo uuda nie uwioda duszy, bo urok marnoci przesania dobro, a burza namitnoci mci prawy umys. Wczenie osignwszy doskonao, przey czasw wiele. Dusza jego podobaa si Bogu, dlatego pospiesznie usza spord nieprawoci. A ludzie patrzyli i nie pojmowali, ani sobie tego nie wzili do serca, e aska i miosierdzie nad Jego wybranymi, i o witych Jego staranie. Kto umar jako sprawiedliwy, potpia yjcych bezbonych, a dopeniona wczenie modo leciw staro nieprawego. Ksiga Mdroci 4, 10-16

Do wyszych rzeczy zostaam stworzona.

Uciekinier
Kiedy Stanisaw mia 14 lat, zosta wysany do gimnazjum jezuitw w Wiedniu. Dziki swej pracowitoci nalea do najlepszych uczniw. Inni chopcy interesowali si nie tylko nauk czy religi. Wiede by dla nich wymarzonym miejscem do tego, by si wyszumie. Nie szczdzili drwin Stasiowi, ktry wolny czas spdza na lekturze i modlitwie, zamiast tak jak oni korzysta z ycia z dala od surowych rodzicw. Koledzy przezywali go i czasem bili. On jednak powtarza: Do wyszych rzeczy jestem stworzony i dla nich winienem y. Postanowi zosta jezuit. Ojciec Stanisawa myla jednak o innej karierze dla syna. Nie zaakceptowa jego decyzji, a jezuici nie mogli przyj chopca do zakonu bez zgody rodzicw. Mimo to on nadal trwa w swym postanowieniu. Jako 16-latek uciek z Wiednia w przebraniu ebraka i pieszo przez Bawari i Alpy dotar do Rzymu. Jego determinacja sprawia, e jezuici wreszcie go przyjli. By szczliwy, bl sprawiay mu jedynie listy ojca, ktry da powrotu do domu, groc wydziedziczeniem i sprowadzeniem syna do Polski w kajdanach. Stanisaw nie uleg. Zoy pierwsze luby zakonne. Po 10 miesicach pobytu w Rzymie, w nocy z 14 na 15 sierpnia 1568 roku, umar na malari, majc niespena 18 lat. Cay Rzym egna go jak witego. Przeoeni pisali o nim: By wielkim przykadem staoci i pobonoci; wszystkim drogi, nikomu nie przykry; chopiec wiekiem, ale roztropnoci mczyzna; may ciaem, ale duchem wielki.

Skd ta aureola?
Co Stanisaw Kostka, chopak z XVI stulecia, przez wieki najmodszy wity Kocioa, moe zaproponowa modziey z pocztku XXI wieku? Przecie nie zdy nic zdziaa, nie pozostawi po sobie adnego dziea. Dla wielu pozostaje tylko gipsow figur na otarzu. Dlaczego zosta kanonizowany? Stanisaw nie da si zwie perspektywie kariery, bogatego i wygodnego ycia, przyszoci zabezpieczonej przez majtek

Elbieta Plewa-Hoffmann, wity Stanisaw Kostka

120

rodzicw. Mia odwag przeciwstawi si panujcym modom. Nie chcia imponowa strojami, traktowa ycia jak rozrywki. Odkry gbi, ktra jest w kadym, a czsto przez cae ycie pozostaje w upieniu. Mia swoj klas i styl. By siln osobowoci. Umia przeciwstawi si naciskom grupy, bo by sob. By wolny. To szalenie trudne, zwaszcza dla nastolatka. Nie eksperymentowa w poszukiwaniu szczcia. Wiedzia, e wiat nie zaspokoi jego tsknot, e prdzej czy pniej go oszuka lub zawiedzie. Mia wiadomo, e charakter to nie tylko cechy dziedziczone po przodkach i wpyw rodowiska, ale rwnie wasna praca nad jego ksztatowaniem. Rozumia, e stawa si dojrzaym czowiekiem, znaczy podj trud rozwoju. Nie by miczakiem, ktry mwi taki ju jestem, a zo usprawiedliwia saboci, obwinia innych albo warunki, histori... Rozpoznawa swe saboci i grzech. Wiedzia, e modo to czas decyzji o tym, komu si zaufa, kogo si wybierze na Mistrza. Uwierzy w mio Boga do niego i caym sob Bogu odpowiedzia. I dlatego by wity... na podstawie: ks. Janusz Cegowski, wity Stanisaw Kostka

4. W Starym Testamencie dugowieczno bya oznak bogosawiestwa Boego. Gdy zatem umiera kto mody i szlachetny, ludzie pytali o sens tej mierci. Przeczytaj fragment Ksigi Mdroci i powiedz, jak autor natchniony odpowiada na to pytanie. Jak rozumiesz sowa b. Jana Pawa II o w. Stanisawie Kostce: yjc krtko, przey czasw wiele?
ZADANIE DODATKOWE

Znajd informacje o innych witych i bogosawionych, ktrzy zmarli w modoci. Wybierz jedn posta i napisz, czym ci imponuje.

Jak sdzisz?
Ktr dewiz: carpe diem (chwytaj dzie) czy ad maiora natus sum (do wyszych rzeczy jestem stworzony) powinien si kierowa chrzecijanin?

Co wicej Co wicej Ni najdrosze adidasy Najnowsze CD z hitami Najlepsze komiksy Najmodniejsze jeansy Bo nikt ju o nich jutro nie mwi Co wicej ni najweselsza komedia w kinie Najpikniejsza gwiazda z listy przebojw Najdrosze perfumy Przycigajcy oko snowboard Znanej firmy Poniewa jutro naley ju do przeszoci Co wicej ni T-shirt z super grafik Najciekawsze DVD Najbardziej udane party Najodwaniejszy skateborder Pozwl mi by blisko Ciebie Odnale to co trwa wiecznie Stephan Sigg, Paliwo. Pomienne modlitwy w palcych sprawach
PYTANIA I ZADANIA

Refleksja i modlitwa
Jakimi sprawami ostatnio yjesz? Jakie jest miejsce Jezusa w twoim yciu? Jak pracujesz nad swoim charakterem i pogbieniem przyjani z Jezusem? Czy umiesz od siebie wymaga? Czy otwierasz si na pomoc Boga?
w. Stanisawie Kostko, mdl si za nas, modych, i za naszych rodzicw. Pom nam kocha najbliszych. Naucz nas wzajemnego szacunku i zrozumienia. Poka, jak wytrwale dy do wyszych rzeczy.

Jeli chcesz...
Przeprowad remanent swojego ycia. Wynotuj sprawy, ktrymi yjesz. Czy s wrd nich rzeczy wysze? Jeli nie, ustal now hierarchi i zapisz j w zeszycie Myli.

Masz wiadomo!
Kady czowiek jest powoany do szczcia i pragnie go. To pragnienie moe zaspokoi tylko Bg, rdo kadego dobra i kadej mioci (por. KKK 1718, 1723). Prawdziwe szczcie nie polega na dobrobycie, sawie, wadzy, ludzkich osigniciach, lecz na yciu w duchu Bogosawiestw. Takie szczcie przekracza zrozumienie i siy czowieka. Wymaga te zdecydowanych wyborw moralnych, oczyszczenia serca i codziennych czynw mioci. Jest moliwe dziki asce Ducha witego. w. Stanisaw Kostka urodzi si w Rostkowie pod Przasnyszem w 1550 r. w rodzinie katolickiej. Wstpi do jezuitw wbrew woli rodziny, bo jak napisa w licie do ojca wolaby umrze, ni zama lub zoony Bogu. Zmar 15 sierpnia w Uroczysto Wniebowzicia Najwitszej Maryi Panny. Jest patronem modziey i ministrantw.

1. Wymie cele i zadania, jakie stawia sobie wspczesna modzie. Czy mona je nazwa rzeczami wyszymi? Jak rozumiesz to okrelenie? 2. Na podstawie tekstw Uciekinier i Skd ta aureola powiedz, na czym polegaa wito Stanisawa Kostki. Czy ten rodzaj witoci jest dostpny dla kadego nastolatka? Czego wymaga? 3. Uzasadnij, e wiersz Co wicej mgby by modlitw w. Stanisawa. U jeszcze jedn zwrotk zaczynajc si od Co wicej. Skorzystaj z zadania 1.

121

Spis treci

Wstp ................................................................................................5 I. Ludzie pytaj o Mnie .................................................................7 1. Bardziej prawdziwy czy inny? ....................................................8 2. Rozumiesz, co mwi? ............................................................. 10 3. Masz odwag pyta? ................................................................. 12 4. Czym jest wiara? ....................................................................... 14 II. Mwi do was ......................................................................... 17 5. Jak Bg daje si pozna? .......................................................... 18 6. Biblioteka nad bibliotekami .................................................... 20 7. Zrozumie Pismo wite kontekst i znaczenie sowa....... 22 8. Zrozumie Pismo wite rodki stylistyczne .................... 24 9. Jak czyta Pismo wite? ......................................................... 26 10. Sens i pochodzenie wiata ..................................................... 28 III. Daem wam wszystko .......................................................... 31 11. Kim jest czowiek? Kim ja jestem? ....................................... 32 12. Samowola czowieka .............................................................. 34 13. Zazdro, ktra zabija ............................................................ 36 14. Obietnica nowej ludzkoci .................................................... 38 15. Budowanie wiata bez Boga .................................................. 40 IV. Prowadziem was .................................................................. 43 16. Wyrusz w drog ...................................................................... 44 17. Zaufaj Mi ................................................................................. 46 18. Bd moim ludem .................................................................. 48 19. Bg naszych ojcw ................................................................. 50 20. Przywiodem was do siebie ................................................... 52 21. Daj wam ziemi przymierza ............................................... 54 22. Woae mnie? ......................................................................... 56 23. Niech mnie broni Pan ............................................................ 58 24. Odrzucie zo uczynkw waszych........................................ 62 25. Zagubionych odszukam ..................................................... 64 26. Powici ycie? ...................................................................... 60 V. Jestem z wami .......................................................................... 67 27. Oczekiwanie na Zbawiciela................................................... 68 28. Ktra uwierzya....................................................................... 70 29. Istnia naprawd?.................................................................... 72 30. Skd wiemy o Jezusie Chrystusie? ....................................... 74

31. wiadectwa o Jezusie.............................................................. 76 32. Ludzie Chrystusa .................................................................... 78 33. Umiowa nas do koca ......................................................... 80 34. Zwycizca mierci .................................................................. 82 35. I my zmartwychwstaniemy ................................................... 84 36. Ujrzymy siebie, jakimi jestemy ........................................... 86 37. Ku peni ycia z Nim .............................................................. 88 VI. Jestem dla was ....................................................................... 91 38. Idcie wic ............................................................................... 92 39. Ty jeste ska ..................................................................... 94 40. Koci Chrystusowy jest jak............................................ 96 41. Christianoi .............................................................................. 98 42. Idziemy trudn drog .......................................................... 100 43. Drogowskazy......................................................................... 102 44. Koci w zmieniajcym si wiecie .................................. 104 45. Czy dobro mona narzuci?................................................ 106 46. Odpowiedzie na potrzeby czasu ....................................... 108 47. Zakochany w ubstwie ........................................................ 110 48. Jeden Koci czy wiele Kociow?................................... 112 49. Gdy Ewangelia dotara do naszego narodu................ 114 50. Mylc ojczyzna................................................................. 116 VII. Czekam na was .................................................................. 119 51. Do wyszych rzeczy jestem stworzony. w. Stanisaw Kostka............................................................ 120 52. Odnale si w dowiadczeniu Maryi. Raniec ............. 122 53. Jestemy sobie potrzebni. Uroczysto Wszystkich witych ........................................................... 124 54. Przychodz do was. Rok liturgiczny .................................. 126 55. Czekajcie na Mnie. Adwent ................................................ 128 56. wiato w ciemnoci wieci. Uroczysto Narodzenia Paskiego ......................................................... 130 57. Rekolekcje, czyli zacznij na nowo. Wielki post ................ 132 58. Radujcie si! Triduum Paschalne ....................................... 134 59. Niech zstpi Duch Twj. Uroczysto Zesania Ducha witego .................................................... 136 Kalendarium ............................................................................... 138 Sownik ........................................................................................ 139 rda ikonograficzne................................................................ 141