Freudowska kozetka czy hotelowe lobby, gdzie chcesz bada swoje zasoby? Rnice midzy coachingiem a terapi.

Podkrelanie rnic midzy psychoterapi i coachingiem z pewnoci ma gboki sens w kontekcie obaw potencjalnego klienta przed byciem zanalizowanym. Jak si wydaje jest to jedna najwikszych obaw ludzi, ktrzy maj do czynienia z czowiekiem o wyksztaceniu psychologicznym czy te kim, kto ma pomc pracowa nad sob. Wydaje si, e na spotkaniu pojawi si wielki zielony bazyliszek i swoim widrujcym wzrokiem przeszyje dusz. Bdzie zna nasze wszystkie najgbiej skrywane sekrety i pozna nawet te, o ktrych sami nie wiemy, a z pewnoci bymy si ich wstydzili. Tymczasem coach terapi swojego pacjenta nie bdzie si zajmowa. Nie tylko nie jest zielonym bazyliszkiem, ale raczej jak rycerz przybywa na pomoc w walce z bazyliszkami tego wiata, z jedn tylko rnic: nie bdzie za sw ksiniczk nadstawia karku, ale nauczy j fechtunku. Aby omwi rnice midzy coachingiem, a psychoterapi trzeba pojcie psychoterapii znacznie uproci. Jakikolwiek sownik czy artyku wymienia niezliczone iloci rodzajw terapii oraz szk, w ktrych mog by przeprowadzone. Jedak wszystkie, oparte na rnych teoriach dziaania terapeutyczne maj na celu agodzi lub leczy wszelkie zaburzenia psychiczne i emocjonalne osoby poddanej terapii oraz korygowa zaburzone zachowania. W zwizku z tym podstawowym zaoeniem terapii jest korygowanie zaburzenia, eliminowanie stanu chorobowego. Choroba niesie ze sob symptomy, ktre przeszkadzaj w normalnym funkcjonowaniu. Naley si ich pozby aby pacjent mg powrci do stanu poprawnego. Coaching natomiast polega na wydobywaniu mocnych stron ludzi, pomaganiu im w omijaniu osobistych barier i ogranicze na drodze do osignicia wyznaczonego sobie celu oraz bardziej efektywnego dziaania. Nie ma tutaj mowy o chorobie, zaburzeniach lub jakichkolwiek brakach osoby coachowanej, ktre naley skorygowa lub si ich pozby. S natomiast cechy czowieka, ktre naley uwypukli, doszlifowa, wydoby, aby usprawni jego funkcjonowanie. A wic je polepszy, podnie na wyszy ni obecny poziom. Stanem wyjciowym jest stan normalny, niezaburzony, poprawny, ktry mgby trwa bez szkody dla ycia klienta. Ciekawe rnice mona dostrzec rwnie przygldajc si postaci psychoterapeuty i coacha. Psychoterapeuta w swej definicji moe mie wiele rl do odegrania w relacji ze swym pacjentem. W zalenoci od podejcia teoretycznego moe on mniej lub bardziej intensywnie wciela si w role poszczeglnych osb z otoczenia pacjenta. Tak wic w zalenoci od potrzeby klienta powinien by dla niego jego istotnym dorosym, zaginionym bratem lub siostr, nigdy nieobecnym ojcem. Swoj postaw i reakcjami na zachowania pacjenta powinien kreowa uzdrawiajce relacje, ktre pacjent moe wbudowywa w swj system wartoci i obraz wiata. Coach natomiast cay czas w kontakcie z klientem jest po prostu innym dorosym. Nie wciela si w adne role. Jest profesjonalist, trenerem ktry

owszem reaguje na to co dzieje si z klientem, ale stale pozostaje sob. Moe oczywicie wciela si w rol szefa lub partnera w sytuacji wiczenia wanej konwersacji. Nie ma to jednak gbokiego kontekstu emocjonalnego, ale jest jednie praktycznym przewiczeniem zachowa. W psychoterapii temat pracy definiuje terapeuta. To on wystpuje tutaj w roli eksperta, osoby, ktra wie co jest waciwe i dobre dla pacjenta. Terapeuta diagnozuje obecna sytuacj, nazywa symptomy, ktre naley wyeliminowa i tak kieruje konwersacj i procesem aby te przez niego wyznaczone cele zostay osignite. Uywa narzdzi, ktre maja swj klucz i i tak kieruje edukacja pacjenta aby on ten klucz zna i stosowa go w swoim yciu. Tak wic terapeuta ma pen kontrol nad tym co dzieje si w terapii i jego zadaniem jest prowokowanie klienta do wprowadzania zmian w swoim yciu. W kontakcie z coachem coachowany ma zdecydowanie wikszy wpyw na to co si dzieje w trakcie spotkania. To on okrela cele spotka, definiuje swoje potrzeby, decyduje nad czym chce w danej chwili pracowa. Klient sam stwierdza po czym pozna, e cele coachingu zostay osignite. Mimo, e coach kieruje procesem, ktry ma miejsce w trakcie spotkania, to raczej jest tylko przewodnikiem pilnujcym aby nie zbacza z wyznaczonej przez klienta cieki. Jest swego rodzaju katalizatorem procesu, a nie jego twrc. Za wprowadzanie zmian jest odpowiedzialny klient. W procesie coachingu posiad lub odkry posiadan wczeniej wiedz o sobie i jako osoba dorosa i w peni odpowiedzialna sam podejmuje decyzj o wdroeniu potrzebnych dziaa oraz o tempie ich wdraania. W psychoterapii obszar pracy jest czsto zwizany z jakimi przeszymi dowiadczeniami. Czsto mwi si o ich przepracowywaniu, czyli analizowaniu, wielokrotnym przeywaniu ich przez klienta. Poprzez odczuwanie silnych emocji ma on dotrze do sedna sprawy, zrozumie przyczyn i w ten sposb zmieni obecne zachowanie na poprawne. Coaching skupia si jedynie na sytuacji obecnej. Sprawdza czy obecne postpowanie klienta suy jemu, pomaga w deniu do celw, ktre chce osign. Zachowania, ktre przynosz podany skutek zostaj wzmocnione. Zachowania oddalajce od celu mog by zastpowane innymi. Co wane proces przegldu zachowa, przekona oraz dowiadcze klienta odbywa si przy jego wiadomym udziale jakby z dystansu, bez gbokiego zaangaowania emocjonalnego. Jest to raczej przygldanie si czy co jest korzystne, bez zastanawiania si nad przyczyn jego wystpowania. Poprzednia rnica implikuje kolejn. Cele psychoterapii mog ale nie musz by osadzone w teraniejszym yciu klienta. Efekty terapii nie musz zmieni niczego konkretnego w jego obecnej sytuacji. Oczywicie w jej wyniku powinna poprawi si jako ycia pacjenta, z ca pewnoci zmieni si jego relacje z otoczeniem. By moe nawet w jej wyniku zmieni prac. Wyniki mierzy si jednak brakiem wystpowania przykrych symptomw oraz subiektywnym poczuciem pacjenta, e jest mu lej, lepiej na wiecie. Na przykad dziki temu, e nie strasz go ju demony przeszoci. Oczekuje si polepszenia

jakoci ycia, ale w jaki sposb si ono polepsza obserwujemy ju po, lub pod koniec terapii. Coachowany oczekuje efektw bardziej namacalnych. S one nazwane i skonkretyzowane od samego pocztku. W pocztkowym procesie zostaje jasno okrelony cel, mocno osadzony w czasie teraniejszym i obecnej sytuacji klienta. Coachowany chce obserwowa konkretne zmiany w swoim codziennym yciu. Wkadajc wysiek we wasn zmian chce widzie tego dokadnie okrelone efekty. Jak dugo trwa terapia? Oczywicie jak dugo potrzeba. Okrelony styl terapii moe mie cile okrelon liczb sesji, trzeba pamita jednak, e terapia ma swj jasno okrelony koniec. Pacjent przychodzi do terapeuty z pewnym zestawem obcie do wyeliminowania. W trakcie terapii jedna po drugiej uciliwoci znikaj i proces terapii wwczas si koczy. Nie ma wicej nad czym pracowa. Coaching tymczasem jest narzdziem niekoczcej si eksploracji. Czowiek w swoim rozwoju moe napotyka trudnoci i wyzwania w cigu caego ycia. Okrelona seria sesji coachingowych ma swj jasno okrelony i od pocztku ustalony koniec, ale potrzeba coachingu moe pojawi si znowu. Kiedy tylko klient odnajdzie now dziedzin swojego ycia, ktr chce udoskonala i nadawa jej now jako. W zalenoci od podejcia do terapii lub coachingu mona wymienia jeszcze inne rnice. Choby problem poufnoci spotka. W terapii jest ona oczywista. Wszystko co mwi pacjent jest tajne. Zarwno tre spotka jak postpy nie mog by komunikowane nikomu, chyba, e pacjent wyrazi takie yczenie. W procesie coachingu sprawa poufnoci jet nieco bardziej skomplikowana kiedy pojawia si trzecia strona zaangaowana. Gdy coaching jest zlecany przez zwierzchnika osoby coachowanej wane jest aby na samym pocztku procesu jasno okreli co i w jakim zakresie bdzie przedstawiane w raportach ze spotka. Poniewa w podobnej sytuacji powstaje wiele pyta, niezwykle wane jest zadbanie o bezpieczne rodowisko dla osoby coachowanej. Coaching i psychoterapia maj rwnie kilka swoich cech wsplnych. Obydwa te procesy maja na celu wzbudzenie w kliencie wgldu. W trakcie pracy nastpuje poszerzenie wiadomoci. Pacjent, lub klient, poznaje siebie i swoje przekonania. Poprzez eksploracj dowiadcze doznaje wikszego zrozumienia siebie i przez to moe zmienia swoje postpowanie, moe atwiej nim kierowa. Uczy si siebie. Dlatego oba te procesy musz by oparte na zaufaniu i dobrej relacji z profesjonalist. Zarwno bazyliszkowaty terapeuta jak i rycerski coach chc obaj tego co najlepsze dla ludzi, z ktrymi pracuj. Prawdopodobnie obaj mog korzysta z podobnych umiejtnoci. Obaj dobro innych stawiaj wysoko i caym sob angauj si w proces, ktry inicjuj. Obaj jednak wyznaj inne zasady dziaania i zupenie czego innego oczekuj od osoby, ktra zwraca si do nich o pomoc. Wane jest aby te rnice byy jasno okrelone na samym pocztku. Pacjent powinien by gotowy na oddanie si z ufnoci w rce swojego terapeuty, a klient ma by wiadom koniecznoci swojego penego zaangaowania w prac. Coach bdzie go traktowa jak partnera w podry ku nowemu. W obu sytuacjach powinno by jasne jakich zachowa oczekiwa mona po

profesjonalicie, jakiego rodzaju bdzie to praca, co bdzie jej gwnym tematem, kiedy si zakoczy, jakich mona oczekiwa efektw. Znajomo rnic pozwoli na stworzenie bezpiecznego rodowiska do efektywnej pracy oraz pozwoli osobie zainteresowanej podj decyzj, do kogo chciaaby zwrci si o pomoc.

Katarzyna Muniak

bibliografia: B. Peltier Psychologia coachingu kadry managerskiej. Teoria i zastosowanie. A.S. Reber, E.S.Reber Sownik psychologii M. Zubrzycka-Nowak, K. Rybczyska, S.Monostori Czym (nie) jest coaching. Prawdy i mity o coachingu http://coaching.focus.pl/2011/06/03/czym-nie-jest-coaching/ http://www.egospodarka.pl/28803,Co-to-jest-coaching,1,20,2.html http://psychoterapiagestalt.info/index.php/2011/04/coaching-czy-psychoterapia/ http://www.egospodarka.pl/27919,Coaching-czy-warto-jesc-te-zabe,1,20,2.html