1.

Wymie rodzaje ciekych paliw zastpczych

Alkohole i ich mieszaniny z benzyn i olejem napdowym Olej z upkw i piaskw bitumicznych Metanol LNG LPG Paliwo syntezowe otrzymywane z wgla kamiennego i odpadw tworzyw sztucznych Oleje rolinne Estry kwasw tuszczowych olejw rolinnych Bioetanol

2. Wymie metody produkcji paliw pynnych z wgla

Zgazowanie cakowita termiczna destrukcja Synteza Fischera Tropscha (metoda porednia) Synteza metanolu (produkt metanol) Synteza amoniaku (produkt amoniak) Katalityczne uwodornienie (metoda bezporednia) stopniowa termiczna destrukcja Piroliza (metoda bezporednia) czciowa degradacja

3.

Wymie sposoby zgazowania wgla ze wzgldu na konstrukcj reaktora

W reaktorze ze zoem quasi- stacjonarnym np. metoda Lurgi W reaktorze fluidalnym- np.Metoda Winklera, Metoda Synthane W reaktorze strumieniowym - np.Metoda Koppers-Totzek W reaktorze ze stopionymi solami - np.Proces Kellog

4. Na czym polega synteza Fischera-Tropscha

Synteza Fischera Tropscha to technologia wg ktrej mieszanina tlenku wgla z wodorem przetwarzana jest na katalizatorze do wysokiej jakoci paliw silnikowych. Wytwarzanie paliw silnikowych prowadzi si na katalizatorach kobaltowych: (2n+1)H2 +nCO = CnH2n+2 + nH2O 2nH2 + nCO = CnH2n + nH2O i elazowych: (n+1)H2 + 2nCO = CnH2n+2 + nCO2 nH2 + 2nCO = CnH2n + nCO2 Reakcje powstawania wglowodorw s egzotermiczne (z wydzieleniem ciepa). 3 etapy: 1. Wytwarzanie i przygotowanie gazu syntezowego 2. Konwersja gazu syntezowego gwnie do wglowodorw alifatycznych oraz wody 3. Przygotowanie i obrbka do podanych produktw

5. Na czym polega proces koksowania i jakie s jego produkty

Koksowanie polega na odgazowaniu w temp. ok.1000C drobno zmielonych mieszanek wgli koksowniczych. Proces przebiega w piecach koksowniczych tj. ceramicznych komorach rozdzielonych cianami grzewczymi. Zesp komr wraz z osprztem stanowi bateri koksownicz. Kada z baterii wyposaona jest w odpowiedni zesp obsugujcych je maszyn piecowych. Nominalny czas procesu koksowania to 15,5- 22 godz. Produkty koksowania:

- koks - produkt podstawowy - gaz koksowniczy oczyszczany, a nastepnie zuywany w procesach technologicznych (opalania baterii oraz zasilania elektrociepowni) - mieszanina ciekych wglowodorw - wglopochodna smoa surowa

6. Czym rni si gaz koksowniczy od gazu syntezowego

Gaz koksowniczy paliwo uzyskiwane poprzez przemysowe wygrzewanie wgla kamiennego w temperaturze ponad 1000 C w specjalnie w tym celu skonstruowanym piecu koksowniczym, bez dostpu tlenu. Surowy gaz koksowniczy 1t suchego wgla ( 25% czci lotnych) 32kg smoy, 10kg benzolu surowego, 3kg amoniaku, 31kg wody pirogenetycznej, 140-150kg gazu (usuwanie NH3, H2S, benzolu) Typowy skad gazu koksowniczego oczyszczonego: wodr ok. 55% metan ok. 23-27% tlenek wgla ok. 9-10% azot ok. 5% wglowodory cikie ok. 3% dwutlenek wgla ok. 3% tlen ok. 0,5% siarkowodr ok. 0,3% Gaz syntezowy (gaz wodny) - palny gaz powstajcy podczas reakcji wgla lub gazu ziemnego z par wodn w obecnoci odpowiednich katalizatorw. Jest to mieszanina tlenku wgla (CO) i wodoru (H2), moe zawiera znaczne iloci azotu. Znanych jest obecnie kilka technologii produkcji gazu syntezowego. Najbardziej popularna jest konwersja gazu ziemnego przy wykorzystaniu pary wodnej oraz technologie zgazowania. Gaz syntezowy moe by wykorzystywany do: - produkcji paliw ciekych w syntezie Fischera-Tropscha, - produkcji metanolu, - innych syntez chemicznych, - wytwarzania energii elektrycznej, - wytwarzania wodoru. Skad gazu syntezowego: wodr ok. 74% metan ok. 0,8% azot ok.25% argon ok. 0,2% tlenek wgla 5-10 ppm dwutlenek wgla 5-10 ppm

Surowy gaz syntezowy: H2 56% N2 22% CO 16% CO2 6% CH4 0,3%

7. Co to jest biodiesel i jak si o otrzymuje

Biodiesel:

- Paliwo do silnikw wysokoprnych (diesla) stanowice 100% metylowe (lub etylowe) estry kwasw tuszczowych, okrelane czsto mianem B100 - Paliwo zawierajce biologiczny komponent w postaci metylowych (lub etylowych) estrw kwasw tuszczowych. W tym znaczeniu najczciej stosowane odmiany paliwa biodiesel to: Tzw. B20 (20% biodiesla i 80% oleju napdowego) Tzw. B80 (80% biodiesla i 20% oleju napdowego) Mieszanki estrw i oleju napdowego w innych proporcjach

Pod wzgldem chemicznym Biodiesel to ester metylowy kwasw tuszczowych. Powstaje on w wyniku prostej reakcji chemicznej: Olej rolinny/tuszcz + alkohol metylowy (w postaci katalizatora)= ester metylowy(RME) + gliceryna Produkcja biodiesla-etapy procesu: 1) Przygotowanie mieszaniny: - zaciganie oleju rzepakowego lub innego do gwnego zbiornika urzdzenia - podgrzewanie oleju (48-54stopnie) podgrzany olej szybciej reaguje - przygotowanie mieszaniny katalitycznej w zbiorniku pomocniczym urzdzenia - czenie oleju z mieszanin katalityczn (ok.1h) 2) Grawitacyjne oddzielenie gliceryny od metyloestru. Proces trwa od 16 do 24h i ma wpyw na jako kocowego produktu 3) Zlewanie gliceryny, przetaczanie estrw do zbiornika z/bez filtrowania 4) Pukanie metyloestrw ciep wod (skutkuje usuniciem resztek metanolu, gliceryny, substancji alkalicznych oraz innych powstaych w procesie reakcji).

8. Wyjanij pojcia: NGV, ZEV, CNG, LPG, PEMFC

ZEV zero emitions vehicle pojazdy, ktre nie powoduj zanieczyszczenia w rodowisku. CNG compressed natura gas jest to paliwo (gaz ziemny) w postaci spronej do 20 25 MPa. Suy do napdu silnikw spalinowych zarwno z zaponem iskrowym oraz samoczynnym. LPG liquefied petroleum gas gazl, potocznie zwany gazem propan butan. Jest to paliwo powszechnie stosowane do napdzania silnikw spalinowych. Przechowywane jest w postaci ciekej, poniewa ten gaz przy cinieniu 2,2 do 4 atm ulega skropleniu. Przechowywany jest w butlach pod cinieniem 6 atm. PEMFC - proton exchange membrane fuel cell ogniwo paliwowe z membran do wymiany protonw. NGV natura gaz vehicle pojazdy wykorzystujce paliwo alternatywne jakim jest LPG lub CNG.

9. Wymie rodzaje pojazdw napdzanych gazem i czym si charakteryzuj

NGV ( Natural Gas Vehicles ) to pojazdy napdzane gazem ziemnym, s to typowe pojazdy przerobione na gaz CNG. Istnieje 3 rodzaje pojazdw napdzanych gazem: Dedykowane - napdzane tylko gazem ziemnym,

Podwjne - napdzane gazem CNG, ale zachowuj zdolno do uycia benzyny jako paliwa rezerwowego. Silnik moe by zasilany jednym lub drugim paliwem, ale nie jednoczenie obydwoma paliwami. Stopie sprania silnika musi pozosta na poziomie odpowiednim dla benzyny. Aktualnie ten typ silnika uywany jest prawie wycznie w pojazdach poniej 3,5 t.

Dualne- silniki na paliwo dualne pochodz od silnikw wysokoprnych. Niewielka ilo oleju napdowego stanowi rdo pilotujce zapon. Podstawowe paliwo gaz ziemny mieszany jest z napywajcym powietrzem. Zapon w silnikach dualnych nastpuje samoczynnie przez spranie i nie wymagaj one wiec zaponowych.

10. rda pozyskiwania wodoru

Do rde pozyskiwania wodoru zalicza si dwie metody elektroliz wody oraz reforming wglowodorw. Elektroliza wody czyli rozkad wody na wodr i tlen pod wpywem prdu elektrycznego. Podczas tego procesu uzyskuje si wysokiej czystoci wodr i tlen. Proces ten jest nieskomplikowany i stosunkowo tani. 2H2O = 2H2 + O2 Katoda: 2Me + 2H2O +2e- = H2 + 2MeOH Anoda: 2OH- = H2O + 1/2O2 + 2eReforming wglowodorw reforming odbywa si dwu etapowo. Pierwszy etap to katalityczne utlenianie wglowodorw w wysokiej temperaturze. Drugi etap to reakcja tlenku wgla z wod. Jest to tzw. reforming autotermalny. reforming metanolu: Etap 1: 2CH3OH + H2O + ciepo (kat. Cu/ZnO) = 5H2 + CO + CO2 Etap 2: CO + H2O = H2 + CO2 Lub CO + 3H2 = CH4 + H2

11. Wymie rodzaje ogniw paliwowych w zalenoci id stosowanego elektrolitu

1. 2. 3. 4. Ogniwo alkaliczne (AFC), elektrolit: KOH (35-50) Ogniwo polimerowe (PEMFC), elektrolit: membrana elektrolityczna (polimer fluorowo-wglanowy Ogniwo kwasowe (PAFC), elektrolit: kwas fosforowy Ogniwo metanolowe (DMFC), elektrolit: membrana elektrolityczna

5. Ogniwo wglanowe (MCFC), elektrolit: cieke (stopione) wglany Li, K, Na

6. Ogniwo tlenkowo-ceramiczne (SDFC), elektrolit: membrana ceramiczno tlenkowa (Zr02)

12. Omw dziaanie napdu hybrydowego w samochodzie osobowym

Zasada dziaania: Napd hybrydowy jest poczeniem dwch rodzajw napdw. Obecnie w motoryzacji jako napd hybrydowy najczciej stosowane jest poczenie silnika spalinowego z silnikiem elektrycznym stosowanych do napdzania jednego pojazdu. Silnik spalinowy poczony jest z generatorem prdu, natomiast silnik elektryczny nie jest tylko silnikiem ale peni rwnie role prdnicy sucej do adowania akumulatorw, ktre zasilaj go podczas jego pracy.

Silniki te mog pracowa razem podczas duego zapotrzebowania na moment obrotowy ( np. przyspieszanie lub jazda pod gr) lub oddzielnie tylko silnik spalinowy lub tylko elektryczny. Podczas postoju silnik spalinowy nie pracuje, a podczas jazdy ze sta prdkoci doadowuje akumulatory. Rodzaje napdw hybrydowych W zalenoci od konfiguracji elementw napdzajcych wyrnia si ukady hybrydowe szeregowe i rwnolege W ukadzie szeregowym energia wytwarzana przez silnik spalinowy jest w caoci przetworzona na energie elektryczn do napdu silnika elektrycznego, a jej nadmiar do adowania akumulatorw. W razie potrzeby silnik elektryczny moe rwnie korzysta z energii elektrycznej zgromadzonej w akumulatorach. W ukadach tych nie ma potrzeby stosowania skrzyni biegw. W ukadzie rwnolegym cze energii mechanicznej wytworzonej przez silnik spalinowy napdza pojazd, a pozostaa cze aduje akumulatory. Gdy potrzebna jest dua moc silniki mog pracowa rwnolegle (razem) jako rdo napdu. Podczas hamowania silnik elektryczny jest generatorem prdu.