Professional Documents
Culture Documents
fragmenty
tumacz nieznany
A Skad wykonano w systemie L TEX 2 Tekst jest dost pny w serwisie mahajana.net e
Spis treci s
Rozdzia I Moje podr e z Rozdzia II Prad nia z Rozdzia III Rozwianie watpliwoci s Rozdzia IV Spokj i madroc s Rozdzia V G boka praktyka e Rozdzia VI Skrucha-postanowienie Rozdzia VII Sposobnoci i pokrewienstwa s Rozdzia VIII Szkoa natychmiastowa i stopniowa Rozdzia IX Piel gnowanie Dharmy e Rozdzia X Przekaz Mistrza do jego uczniw Dopisek Ling Tao, opiekuna Stupy Glosariusz 1 11 19 25 28 30 37 55 62 66 78 80
Moje podr e z
Moje podr e z
Jestem buddyjskim uczniem z Ling Man i wywodz si z gminu Hsin Chou. Przyszee e dem z bardzo daleka by odda ci czec i by da y do tego aby sta si Budda, a nie dla jakiec s z c c e gokolwiek innego powodu. Patriarcha odpowiedzia: Pochodzisz z Ling Nan i jeste tylko prostakiem. Jak e w ogle mgby sta si Budda! s z s c e Odpowiedziaem: Istnieja z koniecznoci ludzie z poudnia i z pnocy, ale, z punktu widzenia Natury s Buddy, nie ma u korzenia ani poudnia ani pnocy. Powierzchownoc prostaka nie jest taka s sama jak powierzchownoc mnicha, lecz jak tu r nica jeli chodzi o Natur Buddy? s z s e Piaty Patriarcha chcia kontynuowa rozmow , lecz poniewa ujrza, ze wielu jego uczniw c e z zgromadzio si wok, poleci mi przyaczy si do grupy i ic do pracy. Powiedziaem jednak: e c e s Czcigodny Panie, czy mog powiedzie ci, ze rozr niajaca czujnoc powstaje bezue c z s stannie w moim wasnym umyle i ze przez nie odchodzenie od swojej wasnej natury ju s z kultywuje si pole zasug. Nie zapytaem ci jeszcze, Czcigodny Panie, jaka prac chciaby e e e s bym wykonywa. Patriarcha odpowiedzia: Jeste prostakiem, jednak e wielkiego dowcipu. Lepiej przesta mwi . s z n c Odkomenderowa mnie do spichlerza. Odszedem wwczas na tylny dziedziniec, gdzie by dozorujacy, ktry powiedzia mi abym raba drwa i tuk ry . z Po upywie ponad omiu miesi cy, zdarzyo si pewnego dnia, ze Patriarcha ujrza mnie s e e i powiedzia: Czuj , ze twoje rozumienie jest do przyj cia, lecz obawiam si , ze moga tu by ludzie e e e c o zej woli, ktrzy mogliby ci skrzywdzi . Dlatego nie rozmawiaem z toba. Czy mnie rozue c miesz? Odpowiedziaem: Wiem o co ci chodzi, Mistrzu, i dlatego nie ryzykowaem zbli enia si do sali, aby inni z e mnie nie zauwa yli. z Przy pewnej okazji Mistrz zwoa razem swoich uczniw. Kiedy wszyscy zgromadzili si e powiedzia: Mam wam co do powiedzenia. Narodziny i smier czowieka sa powa na s c z sprawa. Wy wszyscy, dzie po dniu, da ycie jedynie do pola zasug. Nie da ycie n z z do wyzwolenia z gorzkiego oceanu narodzin i smierci. Je eli jestecie zwiedzeni co do swojej wasnej natury, to jak mogoby bogacz s two was uratowa ? Niech ka dy z was idzie i szuka w sobie wiedzy rozr niajac z z cej czujnoci. Urzeczywistniajcie natur madroci prad ni, madroci waszego was e s z s snego pierwotnego umysu. Niech ka dy z was uo y wiersz. Przyniecie mi je do z z s obejrzenia. Je eli kto z was przebudzi si do zasadniczej istoty nauki, przeka e z s e z mu szat oraz Dharm i stanie si on Szstym Patriarcha. P d cie jak rozszalay poe e e e z zar! Nie zwlekajcie! Rozmylanie nad tym jest bezu yteczne! Osoba, ktra urze s z czywistnia swoja wasna natur , urzeczywistnia ja, jak tylko ona zostanie wspo e
Moje podr e z
mniana. Je eli ty jeste takim czowiekiem, urzeczywistniasz ja nawet w bitwie z s pord wirujacych mieczy. s Otrzymawszy taki nakaz wszyscy odeszli. Lecz rozwa ajac to pomi dzy soba, mwili: z e Uspakajanie naszych umysw i koncentrowanie si na ukadaniu gathy dla Patriarchy nie jest e konieczne dla nas wszystkich. Co dobrego to przyniesie? Shen Hsiu jest gwnym mnichem i jest obecnie naszym instruktorem. Z pewnocia on to /tj. patriarchat/ otrzyma. Byoby farsa s i marnowaniem umysowej energii gdybymy pisali wiersze do spiewania. Wszyscy syszeli t s e dyskusj i byli zadowoleni z takiego obrotu sprawy. e Wszyscy oni mwili mi dzy soba: Stosownie do tego poda ymy za Hsiu jako za naszym e z Mistrzem. Dlaczego wi c martwi si ukadaniem poematw?. e c e Shen Hsiu rozwa a: Oni nie zamierzaja przedstawi zadnego wiersza, poniewa jestem z c z ich instruktorem. A zatem ja musz uo y poemat i przedstawi go Patriarsze. Je eli nie przede z c c z stawi poematu w jaki sposb Patriarcha dowie si czy urzeczywistnienie mojego umysu jest e s e g boki czy pytkie? Jeli, w przedstawieniu tego poematu, moim zamiarem b dzie po prostu e s e poszukiwanie Dharmy, b dzie to szlachetne. Lecz jeli po prostu da e do patriarchatu, b dzie to e s z e ze. Gdybym stara si pozbawi go jego stanowiska, moja postawa b dzie identyczna z postawa e c e zwykego czowieka. C mam postanowi ? Je eli nie przedstawi wiersza, nie otrzymam niz c z e gdy Dharmy. Co za dylemat! Co za kopot!. Od frontu sali Piatego Patriarchy biegy trzy korytarze, gdzie zdecydowano poprosi po c bo nego i czcigodnego Lu Chena o namalowanie scen przeksztacenia z Sutry Lankawatary, z a rwnie wykresu linii nast pstwa do Piatego Patriarchy tak, aby mogo to by czczone przez z e c przysze pokolenia. Kiedy Shen Hsiu uo y wiersz, kilkakrotnie prbowa przedstawi go. Ale kiedy dochodzi z c do frontu sali w jego umyle powstawa wir niepokoju, a cae jego ciao oblewao si potem. Nie s e potra si zdecydowa na przedstawienie poematu. Przez cztery dni chodzi tam i z powrotem e c trzynacie razy, jednak e nie mg si zdoby na przedstawienie go. s z e c Wwczas Shen Hsiu pomyla: Czemu by go nie napisa na scianie korytarza? Kiedy Pas z c triarcha natknie si na niego i gdyby mwi o nim dobrze, wwczas wystapi i zo e pokon e e z mwiac, ze to ja go uo yem! Lecz jeli powie, ze nie jest odpowiedni, to oka e si , ze zmar z s z e nowaem kilka lat na tej grze przyjmujac czec od ludzi. Jaki wi c byby sens kontynuowania s z e tego?. Tej nocy podczas trzeciej stra y, trzymajac lamp i bez niczyjej wiedzy o tym, napisa z e na scianie poudniowego korytarza wiersz, ktry ukazywa jego urzeczywistnienie. Wiersz brzmia: Ciao jest drzewem Bodhi, Umys jasna lustrzana podstawa. Czyc ja stale i gorliwie, s Nie pozwalajac aby przylgna kurz. Hsiu zako czy pisanie wiersza i natychmiast powrci do swojego pokoju, tak ze nikt nie n wiedzia o tym. Ponownie przemyliwa: Jutro Piaty Patriarcha zobaczy wiersz, a jeli b dzie s s e 3
Moje podr e z
zadowolony oznacza to, ze posiadam pokrewie stwo z Dharma. Lecz jeli nie jest on do przy n s j cia znaczy to, ze wcia pozostaj w uudzie z powodu ci zkich przeszkd mojej przeszoci e z e e s i nie b dzie mi dane otrzyma Dharm . Umys Mistrza jest trudny do zg bienia. e c e e Podczas gdy rozmyla w swoim pokoju, raz siada a raz kad si . Nie by w stanie spocza s e c a do piatej stra y /o swicie/. z z Patriarcha wiedzia ju , ze Shen Hsiu nie by zdolny do wejcia w bram poniewa nie z s e z urzeczywistni swojej wasnej natury. O swicie Patriarcha wezwa Lu, przebywajacego z wi zyta /i poszed z nim/ do sciany poudniowego korytarza, gdzie miay by zrobione malowida c linii nast pstwa i postaci. Nagle zobaczyli ten wiersz. Patriarcha powiedzia: Doprawdy nie e ma potrzeby robi malowide. Zauj , ze przybye z tak daleka. Jak powiada sutra Wszystko c e s co posiada ksztat jest puste i czcze. Zostawmy jednak t gath ludziom dla studiowania i spiee e z wania. Praktyka w zgodzie z tym wierszem zabezpiecza od upadku w ze scie ki. Praktyka w zgodzie z tym wierszem przynosi wielkie korzyci. Niech uczniowie zapala kadzida i oddas dza czec, aby mogli w peni przestrzega ten wiersz. P niej b da zdolni do urzeczywistnienia s c z e swojej prawdziwej natury. Wszyscy uczniowie spostrzegli poemat i wykrzykn li Doprawdy, to cudowne! e Lecz o trzeciej stra y Patriarcha wezwa Hsiu do swojego pomieszczenia i zapyta z Czy to ty uo ye t gath czy te nie? z s e e z Hsiu odpowiedzia: Tak, ja ja uo yem. Nie omielam si pozwoli sobie na da enie do patriarchatu, ale z s e c z mam nadziej , Czcigodny Panie, ze w swoim wspczuciu stwierdzisz, czy ten ucze ma odroe n bin prad ni czy te nie. e z z Patriarcha odpowiedzia: Piszac t gath /ukazae, ze/ jeszcze nie urzeczywistnie swojej prawdziwej natury. e e s s Dotare jedynie do drzwi /Dharmy/; jednak nie przekroczye ich. Bezgraniczne przebudzenie s s z pewnocia nie jest do osiagni cia, jeli b dzie poszukiwane z twoimi obecnymi pogladami. s e s e Bezgraniczne przebudzenie oznacza, ze nawet w najdrobniejszym wysawianiu si znasz e swj wasny umys. Stwierdzasz, ze twoja wasna natura nie wszczyna /jakichkolwiek myli/, s wi c nie ma zadnych do zatrzymywania. Cay czas urzeczywistniasz swoja wasna ja n, od mye z sli w jednej chwili do drugiej. Dziesi c tysi cy rzeczy /nie jest r nicowanych i dlatego/ nie trwa e e z w zastoju. Jedna rzeczywistoc, bez wyolbrzymiania czy pomniejszania, jest ta sama rzeczywis stocia dla wszystkich. Dziesi c tysi cy sytuacji zostanie ujrzanych wanie takimi jakimi sa. s e e s Takoc-rzeczy-wanie-takich-jakimi-sa, jest prawdziwym klejnotem urzeczywistnienia umys s su. Je eli osiagniesz to w ten sposb, wwczas b dzie to w istocie bezgraniczne przebudzenie z e swojej wasnej natury! Odejd teraz na jeden lub dwa dni. Myl o tym co powiedziaem. Napisz inny poemat i przyz s nie mi go do obejrzenia. Jeli twj wiersz uka e, ze jeste w stanie wejc w bram , udziel ci s s z s s e e szaty i Dharmy! Skadajac wyrazy czci Shen Hsiu odszed. Znowu przemin o kilka dni. /Prbowa lecz/ e nie by zdolny do uo enia innego wiersza. Jego umys by wzburzony, a duch niespokojny. z Porusza si jak we snie przygn biony. e e W dwa dni p niej zdarzyo si , ze pewien chopiec przeszed obok pomieszczenie gdzie z e 4
Moje podr e z
mielono ry , spiewajac ten wiersz. Syszac to Hui Neng wiedzia od razu, / e autor/ tej gaz z thy nie urzeczywistni jeszcze swojej pierwotnej natury. Chocia nie otrzyma jeszcze zadnych z poucze , by ju swiadomy podstawowych zasad. Wwczas zapyta chopca: n z Co to za wiersz, ktry spiewasz? Chopiec odpowiedzia: Oczywicie, prostak taki jak ty nie mgby wiedzie ! Ale Wielki Mistrz powiedzia, ze s c narodziny i smier sa doniosym wydarzeniem i ze chce mie mo liwoc przekazania szaty oraz c c z s Dharmy. /Dlatego/ poleci swoim uczniom uo y i przedstawi wiersz. Je eli jest kto taki, z c c z s kto urzeczywistni fundamentalna zasad , to otrzyma szat oraz Dharm i zostanie Szstym e e e Patriarcha. Shen Hsiu, gwny mnich /sthawira/, napisa ten wiersz tego co bezksztatne, na scianie poudniowego korytarza. Wielki Mistrz pozwoli swoim wszystkim uczniom spiewa go i prakc tykowa tak, aby nie zeszli na ze drogi. Praktykowanie tego poematu obdarza wielkimi dobroc dziejstwami. Hui Neng powiedzia: O Madry, deptaem tutaj tuczek przez ponad osiem miesi cy, a jeszcze nie byem w sali. e Mam nadziej , ze ty, O Madry, zaprowadzisz mnie do tego wiersza tak, abym mg zo y mu e z c uszanowanie. Chopiec zaprowadzi go tam gdzie napisany by wiersz tak, aby mg odda czec. Hui c s Neng powiedzia: Nie potra odczyta znakw, O Madry. Czy zechciaby, prosz , odczyta mi je? e c s e c W tym momencie by tam obecny urz dnik z prowincji Chiang Chou o nazwisku Chang Jih e Yung, ktry dononym gosem zacza czyta wiersz. Kiedy Hui Neng wysucha go, powiedzia: s c Ja rwnie mam wiersz i mam nadziej , ze ten urz dnik napisze go za mnie. z e e Urz dnik powiedzia: e Ty rwnie uo ye wiersz! To zaskakujace! z z s Zwracajac si do urz dnika, Hui Neng powiedzia: e e Jeli chcesz osiagna bezgraniczne przebudzenie, panie, nie powiniene lekcewa y pos c s z c czatkujacego. Osoba z najni szej klasy mo e posiada nieprzeci tne rozumienie, podczas gdy z z c e osoba z najwy szej klasy, mo e posiada jedynie martwe wyobra enie rozumienia. z z c z Urz dnik odpowiedzia: e Recytuj po prostu swj wiersz, a ja napisz go za ciebie. Gdyby otrzyma Dharm , e s e musisz wyzwoli mnie pierwszego. Nie zapomnij o tej probie. c s Mj wiersz by nast pujacy: e Sama istota Bodhi nie ma drzewa, Nie ma te jasnej lustrzanej podstawy. z W rzeczywistoci nie ma niczego, s C miaoby przyciaga jakikolwiek kurz? z c Kiedy ten wiersz zosta napisany, wszyscy uczniowie stoczyli si wok w podnieceniu. e Nie byo nikogo, kto nie wyra aby podziwu. Wszyscy mwili mi dzy soba To niezwyke. z e 5
Moje podr e z
Nie powinno si sadzi osoby wedug jej zewn trznego wygladu. Jak to si stao, ze tak dugo e c e e nie rozpoznawalimy Bodhisattwy we wasnej osobie. s Kiedy Patriarcha ujrza zdumienie podekscytowanego tumu, obawia si , ze moga tam by e c ci, /ktrzy mogliby mi zrobi / krzywd . Star poemat swoim pantoem, mwiac: Ten rwnie c e z nie urzeczywistni jeszcze swojej wasnej natury, i wszyscy przyj li, ze tak si rzeczy maja. e e Nast pnego dnia, Patriarcha uda si po cichu do pomieszczenia gdzie mielono. Zobaczy e e mnie tukacego ry poprzez napieranie ciaem na kamie w ksztacie nerki. Zapyta: z n Czy tak powinien wyglada kto poszukujacy Dharmy? a nast pnie kontynuowa c s e Czy ry jest ju gotw? z z Odpowiedziaem: Ry jest ju gotw od jakiego czasu. Musi by jeszcze jednak przesiany przez sito. z z s c Patriarcha trzykrotnie uderzy swa laska w kamie my ski, a nast pnie odszed. Natych n n e miast pojaem o co mu chodzio. O trzeciej stra y poszedem do jego pokoju. U ywajac swojej z z szaty jako zasony, tak, aby nikt nie mg nas zobaczy , Patriarcha pouczy w Sutrze Diamentu, c a do ust pu Gdy nie ma niczego do czego kto jest przywiazany /w tym zycznym swiecie/, z e s wwczas umys jest w swoim /waciwym/ miejscu pobytu!. Syszac to zdanie, natychmiast s miaem wielkie przebudzenie, ze dziesi c tysi cy rzeczy nie jest odr bnych od mojej wasnej e e e natury! Wwczas zwrciem si do Patriarchy, mwiac: e Kt by przypuszcza, ze wasna natura jest w swej istocie fundamentalnie jasna i czyz sta! Kt by przypuszcza, ze wasna natura nie powoduje powstawania czegokolwiek i ze dzi ki z e temu nic nie dobiega kresu! Kt by przypuszcza, ze wasna natura jest sama z siebie zasadniz czo doskonaa! Kt by przypuszcza, ze wasna natura jest pierwotnie nieporuszona! Kt by z z przypuszcza, ze wasna natura mo e spowodowa powstanie dziesi ciu tysi cy rzeczy! z c e e Patriarcha, wiedzac ze przebudziem si ku pierwotnej naturze, przemwi do mnie sowami: e Je eli nie znasz pierwotnego umysu, studiowanie Dharmy jest bezu yteczne. Je eli z z z znasz swj pierwotny umys, urzeczywistnisz swoja wasna pierwotna natur . B dziesz ww e e czas zwany czowiekiem ducha, nauczycielem deww i ludzi, Budda. Podczas trzeciej stra y otrzymaem Dharm , i nikt o tym nie wiedzia. Nast pnie Patriarcha z e e przekaza mi rwnie Szko natychmiastowa, szat , a tak e misk , mwiac: z e e z e Zostaniesz Szstym Patriarcha. Uwa aj dobrze na siebie. We wszystkich stronach wy z zwalaj tych, ktrzy posiadaja ku temu skonnoc. Rozpowszechniaj /Dharm / dla przyszych s e pokole . Nie pozwl jej dobiec kresu. Posuchaj mojego wiersza: n Tam gdzie istnieje skonnoc, zasad nasienie, s z Owoce wyrosna stosownie do swego podo a /powinowactw/. z Tam gdzie nie ma powinowactw, nie utrzyma si zadne nasienie; e Gdzie natura jest jaowa, nie uronie nic. s Patriarcha mwi dalej: Przed wieloma laty, wielki Mistrz Bodhidharma najpierw przyby do tego kraju. Ludzie na og nie mieli jeszcze zadnej wiedzy, ani ufnoci w jego nauk . Dlatego przekaza t szat s e e e 6
Moje podr e z
jako symbol wiary, i tak byo to przyjmowane z pokolenia na pokolenie. Lecz Dharma jest przekazywana z jednego umysu do drugiego, co jest droga samoprzebudzenia i samourzeczywist nienia. Od staro ytnych czasw fundamentalne zasady przekazywane byy od Buddy do Buddy, z a pierwotna Dharma bya potajemnie przekazywana od Mistrza do Mistrza. Poniewa ta szata z mo e sta si przyczyna rywalizacji, jej przekazywanie musi zako czy si wraz z toba. Je eli z c e n c e z przeka esz szat , twoje zycie b dzie wisiao na wosku. Powiniene odejc szybko. Obawiam z e e s s si , ze sa tacy, ktrzy moga ci skrzywdzi . e e c Dokad mam ic? zapytaem. s Patriarcha odpowiedzia: Zatrzymaj si w Huai, a ukryj si w Hui. e e Podczas trzeciej stra y otrzymaem szat oraz misk . Piaty Patriarcha towarzyszy mi do z e e domu pocztowego w Chiuchiang i do odzi. Wwczas ja od razu pochwyciem za wiosa, lecz Patriarcha powiedzia: Stosownym jest, abym ja wiosowa przewo ac ciebie. z Lecz ja odpowiedziaem: Gdy tkwi si w uudzie, Mistrz jest przewodnikiem. Gdy jest si przebudzonym, przee e wodnikiem jest si samemu sobie. Przewodzi /i by prowadzonym/ jest tym samym sowem, e c c lecz zastosowania sa r ne, odpowiednio do rozumienia. Jednak e urodziem si na terenie po z z e granicza i moja wymowa mo e by niepoprawna. Lecz odkad askawie udzielie mi Dharmy z c s i kiedy osiagnaem obecnie przebudzenie, jedynie waciwym jest to, ze powinienem sam si s e kierowa swoja wasna natura. c Patriarcha odpowiedzia: Tak to jest. Tak to jest. Odtad zasi g rozprzestrzeniania si Buddyzmu zale e b dzie e e z c e od ciebie. Lepiej szybko poda aj na poudnie. I nie nale y by zbyt gadatliwym, trudno jest z z c bowiem poja g bsze zasady Buddyzmu! c e Kiedy z czcia po egnaem Patriarch , zaczaem ic na poudnie. W ciagu okoo dwch mie z e s si cy dotarem do gr Ta Yu /w Kiangsi/. e Kiedy Piaty Patriarcha powrci, nie pojawi si w sali przez kilka dni. Wsplnota zacz a e e si niepokoi i dowiadywaa si o jego zdrowie, zapytujac: e c e Czcigodny Panie, czy nie czujesz si cakiem dobrze? e Odpowiedzia: Nie jestem chory. Szata oraz Dharma uday si na poudnie. e Komu, zapytali przekazae ja? s A on odpowiedzia: Ten, ktry si do tego nadaje otrzyma ja. e W ten sposb wsplnota odkrya, co si stao. e Wwczas kilkuset ludzi wyprawio si w pocig za szata oraz miska, /a znajdowa si mi e s e e dzy nimi/ mnich imieniem Chen Hui Ming, ktry poprzednio by generaem czwartej klasy, czowiek o bardzo gwatownym charakterze. Zapali si on tak do pocigu, ze dogoni mnie e s jako pierwsza osoba z grupy. Rzuciem szat oraz misk na wierzchoek skay; skoro uosabiay e e wiar , czy ktokolwiek mg zdoby je przemoca? Nast pnie ukryem si pord wysokich e z c e e s
Moje podr e z
traw. Kiedy Hui Ming przyszed podniec szat oraz misk i zabra je, nie mg ich poruszy . s e e c c Wwczas wykrzykna: Swiecki bracie, swiecki bracie, przyszedem po Dharm , nie przyszedem po szat . e e Wyszedem wi c i usiadem na wierzchoku skay ze skrzy owanymi nogami. Hui Ming e z pokoni mi si , mwiac: e Swiecki bracie, czy mog mie nadziej , ze pouczysz mnie w Dharmie? e c e Odpowiedziaem: Skoro przyszede po Dharm , powiniene umie uciszy wszystkie wydarzenia /w s e s c c twoim umyle/. Nie wywouj ani jednej myli, a poucz ci . s s e e Uczynienie tego zaj o Mingowi wiele czasu. Wwczas powiedziaem: e Gdy nie mylisz dobrze i nie mylisz zle, w tej wanie chwili, czy nie byaby to piers s s z wotna twarz Czcigodnego Hui Minga? syszac te sowa Hui Ming mia wielkie przebudzenie. Lecz on pyta dalej: Prcz tych tajemnych poucze i znacze jakie otrzymae od Piatego Patriarchy, czy jest n n s jeszcze jakie dalsze tajemne znaczenie? s Odpowiedziaem: Co do twojego pytania, to nie osiagnae tajemnego znaczenia, je eli tylko wejrzysz s z w siebie, odkryjesz, ze tajemnica jest tu przy tobie. z Wwczas Hui Ming powiedzia: Mimo ze byem w Huang Mei, nigdy naprawd nie przebudziem si ku mojej /pierwot e e nej/ twarzy. Teraz, kiedy otrzymaem twoje bezporednie pouczenia jestem jak czowiek, ktry s pije wod i sam wie czy jest ona zimna czy ciepa. I teraz, Bracie w Dharmie, ty jeste moim e s Mistrzem. Odpowiedziaem: Jeli tak czujesz, to Mistrzem nas obu jest ten, ktry przebywa w Huang Mai. Piel gnuj s e starannie to czego si nauczye. e s Jak mam odtad post powa ? Hui Ming ponownie zapyta. e c Odpowiedziaem: Jeli jakie wydarzenie zakopocze ci , powiniene si zatrzyma , a kiedy b dziesz mia s s e s e c e szlachetne rozumienie, mo esz myle dalej. z s c Ming, peen szacunku, odszed. P niej zmieni swoje imi na Tao Ming, aby unikna poz e c siadania takiego samego pierwszego imienia jak jego Mistrz. Nast pnie poszedem do Tsao Chi, lecz znowu byem n kany i scigany przez zle nastawioe e nych ludzi. Trzymaem si wi c z dala od kopotw, mieszkajac w Szu Hui z grupa myliwych. e e s W tej okolicy wykadaem sutry przez pi tnacie lat. Gdy nadarzya si sposobnoc mwiem e s e s rwnie o Dharmie do myliwych. z s Myliwi mieli zawsze zwyczaj nakazywania mi dogladania ich puapek, lecz kiedykolwiek s widziaem zywa istot , uwalniaem ja, jeli byo to tylko mo liwe. W porach posikw gotowali e s z mi so w tym samym garnku z warzywami. Jeli byem zapraszany, odpowiadaem Wybior e s e tylko warzywa z mi sa. e Pewnego dnia zaczaem powa nie myle , ze nadesza waciwa pora, aby raczej rozpo z s c s wszechnia Dharm ni trzyma ja przez cay czas w ukryciu. Poszedem wi c do klasztoru c e z c e 8
Moje podr e z
Fa Hsing w Kwang Chou, gdzie w tym czasie Mistrz Dharmy, Yin Tsung, objania Sutr Nirs e wany. /W tym klasztorze/ zdarzyo si , ze dwaj mnisi omawiali problem wiatru i choragwi. e Jeden utrzymywa, ze wiatr si porusza; drugi utrzymywa, ze choragiew si porusza. Omawiali e e to tam i z powrotem, nie dochodzac do jakiejkolwiek konkluzji. Wystapiem i powiedziaem: askawi panowie, nie porusza si ani wiatr ani choragiew, to umys si porusza. e e Zdumiao to caa grup . Wwczas Yin Tsung poprosi mnie na jedno z wy szych miejsc e z i wypytywa mnie o subtelne punkty /doktryny/. Ujrza, ze chocia moje sowa byy proste, z posiadaem bezporednie uchwycenie zasady, ktre nie pochodzio z ksia kowej nauki. s z Tsung powiedzia: Dobry panie, z pewnocia nie jeste zwyka osoba. Dawno temu usyszaem z Huang s s Mei, ze szata oraz Dharma przybyy na poudnie. Czy to nie ty jeste tym, askawy panie? s Istotnie, ja jestem tym niegodnym. Odpowiedziaem. Wwczas Yin Tsung zo y przede mna pokon i publicznie poprosi mnie o wydobycie z szaty oraz miski, i o ukazanie ich caej wsplnocie. Wypytywa mnie dalej: Jakiej nauki udzielano w Huang Mei? Nie udzielano tam zadnej specjalnej nauki. Mwiono nam jedynie abymy wgladali s w nasza wasna natur . Nie byo zadnego omawiania medytacji i wyzwolenia. Odpowie e dziaem. Tsung zapyta: Dlaczego nie byo zadnego omawiania medytacji i wyzwolenia? Odpowiedziaem mu: Poniewa to jest dualistyczna doktryna. To nie jest Buddyzm. Buddyzm nie jest dualiz styczna doktryna. Tsung znowu zapyta: W jaki sposb Buddyzm nie jest dualistyczna doktryna? Odpowiedziaem: Jeli jeste Mistrzem Dharmy, ktry objania Sutr Nirwany i urzeczywistnia swoja Nas s s e tur Buddy, rozumiesz z pewnocia, ze Buddyzm nie jest dualistyczna doktryna. e s Na przykad, kiedy Rad a Kao Kuei Te, Bodhisattwa, zapyta pewnego razu Budd : Je eli z e z kto pogwaciby cztery zakazy i dopuciby si pi ciu nieprawoci lub te byby heretykiem s s e e s z /Icczczhatnika/, czy zamao by to dobry korze natury Buddy?. n Budda odpowiedzia: Szlachetne korzenie sa dwch rodzajw; jeden, ktry jest stay, oraz drugi, ktry jest niestay. Lecz natura Buddy nie jest staa, ani te nie jest niestaa. Nie mo e by z z c podzielone. Dlatego zwana jest niedualistyczna. Kto jest szlachetny, kto inny nie jest szla s s chetny. Lecz natura Buddy nie jest szlachetna, ani te nie jest nieszlachetna. Dlatego zwana jest z niedualistyczna. Zwyky czowiek widzi swiat pi ciu skandh z jego dualizmem, ale czowiek e madroci wie, ze nie ma zadnego takiego dualizmu. Taka niedualistyczna natura jest to sama s z z natura Buddy. Syszac to Yin Tsung radonie zo y donie w gecie szacunku i powiedzia: s z s Kiedy inni objaniaja sutr jest do podobne do oskotu dachwek, lecz twj wykad, s e dobry panie, jest jak czyste zoto.
Moje podr e z
Nast pnie ogoli mi gow i pragna rwnie abym zosta jego Mistrzem. Wwczas otwoe e z rzyem szko Tsung Shan pod drzewem Bodhi /ktre tam stao/ jako ze to w Tung Shan otrzye maem Dharm . Miaem /za soba/ swoja porcj trudw i /byy czasy, kiedy/ moje zycie wisiao e e na wosku. To, ze jestem dzisiaj z wami, mj panie prefekcie, urz dnicy dworscy, mnisi, mniszki, tao e ici i ludzie swieccy, to, ze jestemy razem w jednym zgromadzeniu, jest wynikiem zbie nych s s z powiaza dobrych przyczyn naszej wsplnej przeszoci. Stao si tak rwnie dlatego, ze czy n s e z nilimy z oddaniem oary r nym Buddom podczas wielu naszych przeszych zywotw i dlas z tego, ze razem piel gnowalimy korzenie dobrych zasug umo liwiajac tym samym usyszenie e s z tej Natychmiastowej Doktryny i przyj cie Dharmy. e Nauka jest przekazywana od poprzednich Patriarchw. Nie jest to moja wasna madroc. Je s sli chcecie usysze nauk dawnych Patriarchw, musicie wszyscy pozwoli waszym umysom c e c sta si czystymi. A gdy wysuchacie jej, powinnicie odrzuci od siebie wszelkie wahanie c e s c i watpienie, a wwczas nie b dziecie niczym si r ni , od tych m drcw staro ytnych czasw. e e z c e z
10
Prad nia z
Prad nia z
na pustce. Gdy jeli b dnie wyobrazicie sobie t przestronnoc wasnej natury, jako samo siez s e e s dzenie z wypr nionym, czystym i przestronnym umysem, to w rzeczy samej demonstrujecie z wwczas pustk cakowitego braku pami ci. e e Szlachetni i uczeni suchacze, bezmiernoc powszechnej przestrzeni mo e pomieci dzies z s c si c tysi cy rzeczy ka dego ksztatu, formy i symboliki so ce, ksi zyc i gwiazdy; gry i rzeki, e e z n e wielka ziemi z jej zrdami, strumieniami i wodospadami; trawy, drzewa i g ste lasy; grzeszni e e e z kw i swi tych, scie ki dobrych i oportunistw; nieba i pieka; wszystkie oceany i gr Sumeru. e Wszystko to znajduje si w pustce. Natura zwykego czowieka powinna by pustka w ten wae c snie sposb. Szlachetni i uczeni suchacze, jeli nasza wasna natura mo e pomieci dziesi c tysi cy s z s c e e rzeczy, jest ona wielka, gdy dziesi c tysi cy rzeczy znajduje si w naturze ka dego. Je eli kto z e e e z z s spoglada na wszystkich ludzi, zych lub dobrych, cakowicie bez przyjmowania czy odrzucania, a rwnie bez lgni cia do nich czy czepiania si ich /w swoim umyle/, wwczas umys posiada z e e s t pojemnoc przestrzeni i nazywamy go wielkim. Stad to okrelenie: Maha. e s s Szlachetni i uczeni suchacze, ludzie pogra eni w uudzie mwia o tym swoimi ustami, ale z madrzy praktykuja to swoim umysem. Sa rwnie ludzie poddani uudzie, ktrzy opr niaja z z swoje umysy i siedza w milczeniu nie mylac absolutnie o niczym. Co wi cej, ogaszaja, ze sa s e wielkimi. Trudno nam nakoni te osoby do zmiany ich postawy, poniewa ich poglady sa tak c z wypaczone. Szlachetni i uczeni suchacze, pojemnoc umysu jest bezmierna, przenikajaca cakowicie s dharmadhatu. Posu cie si nia, a natychmiast zjawi si cakowicie i wyra ne rozumienie. Gdy z e e z umysu u ywa si waciwie pojmuje si wwczas wszystkie rzeczy. Albowiem wszystkie rzez e s e czy sa jednym, a jedno jest wszystkim. Kiedy rzeczy moga przychodzi i odchodzi same z sie c c bie, i nie ma zastoju w ciele czy umyle, wwczas jest to prad nia. s z Szlachetni i uczeni suchacze, caa madroc prad ni wynika cakowicie z naszej wasnej na s z tury. Nie przychodzi ona z zewnatrz wkroczy w nas. Nie mylcie si co do tego. Oto prawdziwe c e dziaanie naszej wasnej natury. To jest ta jedna rzeczywistoc /takoci/ dla wszystkiego. Osias s gni cie nieograniczonej pojemnoci umysu jest doktryna Mahajany; nie poda ajcie wi c jaka e s z e s jednostronna, ograniczona droga. Nie mwcie tylko o pustce, przez cay dzie , nie praktykujac n jej w swoim wasnym umyle. Byoby to tak jakby zwyky czowiek chcia ogosi si krlem s c e kraju. Jest to jaowe, i kto taki nie jest moim uczniem. s Szlachetni i uczeni suchacze, jakie jest znaczenie prad ni? Przeo ona na chi ski oznacza z z n madroc. W ka dym czasie i miejscu, kiedy tylko chwilowe nast powanie naszych myli nie s z e s jest poddane niewiedzy, a my stale praktykujemy madroc [. . .] oto dziaanie prad ni. Wraz s z z jedna myla poddana niewiedzy prad nia natychmiast dobiega kresu. Wraz z jedna madra s z myla, prad nia natychmiast powstaje. Zwykli ludzie, ktrzy sa poddani niewiedzy i uudzie, s z nie urzeczywistniaja prad ni. Su a prad ni swoimi ustami lecz ich umysy sa stale poddane z z z niewiedzy. Mwia o sobie: Praktykuj prad ni [. . .] i ustawicznie rozprawiaja o pustce, lecz e z e nie znaja prawdziwej pustki. Prad nia nie posiada ani ksztatu, formy metody, ani drogi [. . .] z jest ona /wrodzona/ madrocia naszych umysw. Je eli rozumiecie to w ten sposb wwczas s z posiadacie prawdziwe znaczenie prad ni. z Jakie jest znaczenie paramity? Jest to sanskrycki termin, ktry w chi skim oznacza osian 12
Prad nia z
ganie tego przeciwlegego brzegu. Jego g bszym znaczeniem jest wyaczanie umysu z wye woywania i zatrzymywania myli. Kiedy wia emy nasz umys z okolicznociami, rozpoczyna s z s si powstawanie i ustawanie /myli/. Jest to jak woda wzburzona przez fale i oznacza to bycie e s na tym brzegu. Puszczenie okolicznoci, nie wywoywanie i nie zatrzymywanie myli, podobne s s jest do przepywajacej wody i jest zwane tamtym brzegiem, stad okrelenie paramita. s Szlachetni i uczeni suchacze, ludzie poddani uudzie wypowiadaja to swoimi ustami, lecz czyniac tak zyja nieprawda. Jednak e, jeli jest to wprowadzone w praktyk , od chwili jednej z s e myli do nast pnej, zwane jest to nasza prawdziwa natura. Ten kto urzeczywistnia t drog , s e e e praktykuje drog prad ni. Nie praktykowanie jej, to bycie zwyka osoba. Praktykowanie tej e z drogi nawet tylko w jednej myli, oznacza, ze b dzie si na rwni z Buddami. s e e Szlachetni i uczeni suchacze, zwyky czowiek jest Budda, a skalania sa bodhi. Gdy twoje myli pozostaja w uudzie jeste zwyka osoba, lecz wraz z przebudzeniem kolejnych myli, s s s stajesz si Budda. Twoje uprzednie myli przywiazane do okolicznoci sa skalaniami, lecz gdy e s s kolejne myli zostana odci te od okolicznoci, jest to bodhi. s e s Szlachetni i uczeni suchacze, Maha-prad nia-paramita jest najwa niejsza, najwy sza, najz z z doniolejsza doktryna. Nie ma w niej ani pozostawania, ani odchodzenia, ani te przychodzenia. s z Wszyscy Buddowie trzech swiatw rozwijaja si dzi ki niej. Powinno si u y jej wielkiej ma e e e z c droci, aby strzaska pi c skandh, skala oraz zam t gun. Je eli b dziecie praktykowali w ten s c e n e z e sposb, z pewnocia staniecie si doskonali w Buddyzmie. Zamienicie trzy trucizny /chciwoci, s e s gniewu i przywiaza / w dyscyplin , opanowanie i madroc. n e s Szlachetni i uczeni suchacze, w mojej szkole i doktrynie z tej jednej /podstawy/ prad ni z powstaje osiemdziesiat cztery tysiace rodzajw madroci. Jak to mo liwe? Albowiem zwykli s z ludzie maja osiemdziesiat cztery tysiace sposobw wzniecania kurzu. Jednak e, jeli nie wznie z s cacie kurzu, madroc zawsze b dzie obecna i nie odejdziecie od wasnej natury. Urzeczywist s e nia t doktryn [. . .] oto dokadnie nie-myl. Nie przywoujcie /przeszoci/, nie zatrzymujcie c e e s s si /w tera niejszoci/, nie budujcie fantazji /o przyszoci/, posugujcie si prawdziwa takocia e z s s e s waszej wasnej natury i postrzegajcie wszystkie sprawy z madrocia. Ani chwyta ani unika ; s c c oto urzeczywistnienie swojej wasnej natury i osiagni cie stanu Buddy. e Szlachetni i uczeni suchacze, je eli chcecie wejc w najg bsza krain Dharmy i /dowiadz s e e s czy / samego samadhi prad ni, musicie praktykowa drog prad ni poprzez przestrzeganie Suc z c e z try Diamentowej. To umo liwi wam bezporednie urzeczywistnienie waszej wasnej natury. z s Powinnicie wiedzie , ze szlachetne zasugi /wynikajace z praktyki/ tej sutry sa niezmierzone s c i bezgraniczne, i ze sutra sama najwyra niej wychwala je najwy szymi okreleniami. One sa z z s poza sowami! Doktryny tam zawarte sa najwy szym wozem i zwracaja si do tych, ktrzy z e posiadaja wielki wglad i nieprzeci tne zdolnoci. Kiedy sa syszane przez ludzi o maych zdol e s nociach i maym wgladzie wydaja si niewiarygodne. Dlaczego tak jest? s e Na przykad, je eli niebia ski smok wylaby deszcz na D ambudwip , miasta i wioski zoz n z e stayby wszystkie zalane i uniesione jak palmowe licie. Lecz jeli spuciby deszcz na wielki s s s ocean, ten ostatni, ani nie zwi kszyby si , ani nie zmniejszy. Je eli ucze Mahajany, o wielce e e z n nieprzeci tnych zdolnociach, usyszy sowa Sutry Diamentowej, to natychmiast urzeczywistni e s ja w swoim umyle. /Kto taki/ posiada w sposb naturalny madroc prad ni. Czyniac u ytek s s s z z z tej madroci i postrzegajac zawsze rzeczywistoc bez polegania na sowach, pozna w ten spo s s 13
Prad nia z
sb swoja wasna pierwotna natur . W rzeczywistoci, woda deszczowa nie przychodzi z nieba, e s gdy jej poczatek bierze si od niebia skiego smoka, ktry mo e ja wywoa , tak, ze wszyz e n z c scy ludzie, wszystkie roliny i drzewa, oraz wszystkie odczuwajace istoty moga by dzi ki niej s c e odwie one. Sto strumieni w ko cu wpywa do wielkiego oceanu i aczy si w jedno ciao. s z n e Madroc prad ni, pierwotna natura zwykych ludzi, jest wanie taka jak to. s z s Szlachetni i uczeni suchacze, kiedy przychodzi wielki deszcz, roliny i drzewa o pytkich s korzeniach wywracaja si cakowicie, i nie moga ju urosna wi ksze. Tak samo jest z oso e z c e bami o maych zdolnociach, kiedy sysza t natychmiastowa doktryn . Zasadniczo, kto taki s e e s posiada madroc prad ni i pod tym wzgl dem nie r ni si niczym od osoby wielkiej madroci. s z e z e s Jak wi c dzieje si to, ze syszy on Dharm i nie dochodzi w naturalny sposb do przebudzee e e nia? Powodem jest to, ze posiada wypaczone poglady, g boko zakorzenione przesady, wielkie e obcia enia i niepokoje. Sa one podobne do ogromnych chmur zaciemniajacych so ce; kiedy z n nie ma wiatru ktry by je odegna, swiato soneczne nie pojawia si . e Tak wi c, rwnie madroc prad ni nie jest ani wielka ani maa, lecz jedynie z powodu e z s z uudy we wasnych umysach ludzi dzieje si tak, ze nie urzeczywistniaja jej identycznie. Umys e poddany uudzie patrzy na zewnatrz siebie w poszukiwaniu Buddy, nie uwiadamiajac sobie s jeszcze, ze jego wasna natura /b dzie Budda/. Oto co oznacza posiada mae zdolnoci. Je e c s zeli chcecie by otwarci dla urzeczywistnienia szkoy Natychmiastowej, nie nastawiajcie si c e na praktyki zewn trzne, lecz przez cay czas pozwalajcie powstawa tylko takim doskonaym e c wgladom w swj wasny umys, aby niepokoje i troski nie byy zdolne do ich zanieczyszczenia. W ten sposb urzeczywistnia si swoja wasna natur . e e Szlachetni i uczeni suchacze, nie przebywajcie wewnatrz czy na zewnatrz. Niech /wasze myli/ przychodza i odchodza swobodnie. Je eli jestecie w stanie pozby si uprzedzonego s z s c e umysu [. . .] je eli potracie zrozumie dokadnie bez zadnych przeszkd [. . .] je eli potracie z c z praktykowa Dharm w taki sposb, wwczas /wasz umys/ nie r ni si zasadniczo od Sutry c e z e Prad ni. z Szlachetni i uczeni suchacze, wszystkie sutry oraz caa literatura wi kszych i mniejszych e wozw, tak jak i dwanacie cz sci kanonu, zostay sformuowane z powodu ludzkich potrzeb! s e Dlatego wasza natura osiagnie niezachwiane i waciwe rozumienie stosownie do waszej ma s droci. Gdyby nie byo ludzi, nie powstaaby zadna z dziesi ciu tysi cy metod. Dlatego powinno s e e si wiedzie , ze dziesi c tysi cy metod powstao dlatego, ze potrzebowali ich ludzie. Wszyste c e e kie sutry i literatura zaistniay z powodu przyczynowego pokrewie stwa z lud mi. Oczywicie, n z s w tych warunkach, b da ludzie poddani niewiedzy, oraz inni, ktrzy sa madrzy; niewiedzacy e o maych zdolnociach, a madrzy o wielkich. s Kiedy niewiedzacy zadaja pytania madrym, madrzy przedstawiaja im doktryn . Je eli nie e z wiedzacy czowiek zdoa nagle osiagna przebudzenie i jeli jego umys natychmiast si otwo c s e rzy, wwczas nie b dzie si w niczym r ni od madrego. Szlachetni i uczeni suchacze, je eli e e z c z nie ma przebudzenia, wwczas Budda jest po prostu zwyka osoba. Ale jeli przebudzenie za s istnieje, w chwili jednej myli, zwyka osoba jest Budda. Wiedzac tedy, i wszystkie dziesi c s z e tysi cy metod jest w samym umyle, dlaczego nie wgladacie natychmiast z wn trza samego e s e umysu w prawdziwa takoc wasnej natury? s Sutra Sila Bodhisattwy mwi: Nasza wasna natura jest pierwotnie jasna i spokojna. Je 14
Prad nia z
zeli urzeczywistnimy sam umys i wejrzymy w jego natur , wwczas wszyscy osiagniemy stan e Buddy, Sutra Wimalakirtiego mwi: W chwili cakowitego i przyjmujacego pojmowania po jawia si jasnoc i spokj pierwotnego umysu. e s Szlachetni i uczeni suchacze, kiedy byem z Piatym Patriarcha, musiaem jedynie usy sze o tym umyle, aby przebudzi si natychmiast i od razu postrzec takoc mojej pierwotnej c s c e s natury. Dlatego przyszedem szerzy doktryn tej szkoy, dzi ki ktrej ucze Dharmy mo e c e e n z natychmiast przebudzi si ku bodhi [. . .] dzi ki ktrej wglada w swj wasny umys i wic e e dzi wewnatrz siebie swoja wasna pierwotna natur . Je eli nie urzeczywistnicie jej dla siebie, e z powinnicie poszuka madrego doradcy, ktry objani najwy sza doktryn i skieruje was na s c s z e waciwa scie k . s z e Taki madry doradca b dzie posiada z wami wielkie przyczynowe powinowactwo. Jest tak, e poniewa to co nazywamy doradzaniem, jest uczeniem i prowadzeniem /osoby/ ku urzeczywistz nieniu jej wasnej natury i dlatego madry doradca musi umie zr cznie zastosowa wszystkie c e c odpowiednie metody. Wszyscy Buddowie trzech swiatw, tak jak i dwanacie cz sci kanonu, s e znajduja si w naszej wasnej naturze; sa tam od poczatku w swojej caoci, a jednak kto mo e e s s z nie by w stanie urzeczywistni tego dla siebie. Wwczas konieczne jest wyszukanie madrego c c doradcy w celu okazania tego, zanim urzeczywistnienie b dzie mo liwe. e z Lecz je eli kto urzeczywistni to sam, nie musi polega na zewn trznej pomocy. Jednak e, z s c e z jeli jaka osoba wcia posiada przesady, ale twierdzi, ze dzi ki madroci swojego doradcy s s z e s b dzie moga osiagna wyzwolenie [. . .] To taki poglad jest rwnie bezpodstawny. Dlaczego e c z tak jest? Umys istotnie posiada madroc urzeczywistnienia siebie, ale je eli nie przerywacie s z powstawania przesadw, zudze , nieuzasadnionych i pomieszanych myli, wwczas chocia n s z nawet bylicie uczeni przez madrego doradc , wasze wyzwolenie jest nadal niemo liwe. Jeds e z nak e, je eli wasza obserwacja dokonuje si przy szlachetnych pogladach, z takocia i prad nia, z z e s z wszystkie nieuzasadnione myli w jednej chwili dobiegna kresu. Je eli poznacie wasza wasna s z natur , to urzeczywistniwszy ja, bezporednio osiagniecie stan Buddy. e s Szlachetni i uczeni suchacze, poprzez obserwowanie swoich myli przy pomocy prad ni, s z poprzez cakowite ich zrozumienie wewnatrz i na zewnatrz, mo na pozna swj pierwotny z c umys. Je eli kto pozna swj pierwotny umys, wwczas b dzie on fundamentalnie wyzwoz s e lony. Je eli kto osiagnie wyzwolenie, wwczas osiaga spokojna rwnowag prad ni, ktra jest z s e z nie-myla. s Co oznacza nie-myl? Je eli widzicie cokolwiek, a wasz umys nie ulega skalaniu lub s z przywiazaniu do tego [. . .] jest to zwane nie-myla. Powinnicie praktykowa to wsz dzie, s s c e nie b dac jednak e przywiazani gdziekolwiek. Musicie jedynie uspokoi pierwotny umys, tak, e z c aby szec zmysw dziaajacych przez szec otworw dla zetkni cia si z szecioma jakociami, s s e e s s byo bez zanieczyszczenia i bez rozpraszania, aby myli przychodziy i odchodziy same przez s si ; albowiem dzi ki posugiwaniu si madrocia nie istnieje blokowanie. Oto spokojna rwnoe e e s waga prad ni oraz naturalne wyzwolenie. Taka jest praktyka nie-myli. Lecz jeli nie mylicie z s s s w ogle o niczym, i od razu gdyby powstay nakazujecie waszym mylom znika , oznacza to s c bycie zwiazanym w supe przez doktryn i zwane jest t pym pogladem. e e Szlachetni i uczeni suchacze, ten kto urzeczywistnia doktryn nie-myli, cakowicie poje s
15
Prad nia z
muje dziesi c tysi cy rzeczy. Ten, kto urzeczywistnia doktryn nie-myli widzi wszystkie e e e s Krainy Buddy. Ten, kto urzeczywistnia doktryn nie-myli, osiaga Stan Buddy. e s Szlachetni i uczeni suchacze, gdyby ci z przyszych pokole , ktrzy otrzymaja moje dokn tryny, praktykowali t dyscyplin natychmiastowej szkoy razem z innymi o tych samych poe e gladach, i gdyby rwnie slubowali opiekowa si naukami, tak jakby su yli samemu Buddzie z c e z przez wszystkie swoje zywoty bez zawracania z drogi, wwczas z pewnocia b da mogli osia s e gna rang m drcw. Chocia konieczne byo przekazanie nauk od poprzednich Patriarchw do c e e z obecnych, poprzez ezoteryczny przekaz poucze , jednak e nie ukrywamy prawdziwych dokn z tryn. Tym, ktrzy nie utrzymuja tych samych pogladw czy praktyk lub ktrzy nale a do innego z wyznania, nie przekazujcie poucze . Takie dziaanie jest nie tylko uwaczajace dla pierwotn nych nauczycieli, ale rwnie nie przyniosoby zadnego ostatecznego po ytku. Obawiam si , z z e ze moga by ignoranci nie posiadajacy zrozumienia, ktrzy b da zle mwi o naszej doktrynie, c e c i poprzez to na sto kalp i tysiac zywotw zdusza ziarna natury Buddy. Szlachetni i uczeni suchacze, posiadam poemat o tym co bezksztatne, ktry wszyscy z was powinni rozumie i recytowa niezale nie od tego czy jestecie lud mi swieckimi czy mnic c z s z chami. Lecz nie zapominajcie o praktykowaniu go, poniewa je eli nie b dziecie go praktykoz z e wali dla siebie, bezu ytecznym b dzie pami ta tylko same sowa. z e e c Suchajcie mojego poematu: Mwi ze zrozumieniem i pojmowa tak e w umyle c c z s To by jak so ce na czystym niebie. c n Dzi ki otrzymaniu przekazu doktryny wgladania w nasza wasna natur , e e wiata, oraz usuna przesadne wyobra enia. Mo emy zosta wybawieni z tego s z c c z Doktryna sama w sobie nie jest szybka ani wolna, Szybkoc i powolnoc znajduja si jedynie w przechodzeniu ludzi od uudy ku s s e przebudzeniu. Lecz co do sposobu wgladania w swoja natur , e Nawet osoba najbardziej niewiadoma nie mo e powiedzie , ze go nie rozumie. s z c Chocia doktryna objaniana jest na dziesi c tysi cy sposobw, z s e e Ko cowa zasada jest ostatecznie tylko jedna. n Tym bardziej wi c pord ciemnych godzin niepokojw, e s Powinnimy posiada zawsze wschodzace, soneczne swiato madroci. s c s Przy pogladach wypaczonych, zjawiaja si niepokoje. e Lecz przy pogladach szlachetnych, znikaja bez sladu. Kiedy nie musimy u ywa ani wypaczonych ani szlachetnych pogladw, z c Wwczas istnieje czystoc i spokj bez skazy. s Pierwotnie Bodhi znajduje si wewnatrz naszej wasnej natury, e Lecz jeli wyobra amy sobie, ze je posiadamy, natychmiast ulegamy uudzie. s z 16
Prad nia z
Porodku zudze ucisz umys, poprzez nie sciganie ich, s n Poniewa tylko czysty, szlachetny umys jest poza trzema ograniczeniami. z Kiedy ludzie praktykuja Dharm , e Nie powinni pozwoli , aby cokolwiek stan o na ich drodze. c e Je eli stale b dziemy szukali swoich wasnych b dw, z e e B dziemy w jednoci z Dharma. e s Wszystkie istoty z natury maja swoja wasna Dharm , e A zadna z nich nie jest przeszkoda dla innej. Lecz je eli ludzie zaniedbaja swoja wewn trzna Dharm i b da szukali jej gdzie z e e e indziej, B da przechodzili przez cae swoje zywoty bez urzeczywistnienia jej. e Je eli pozwolimy czasowi naszego zycia upyna bezcelowo jak falom, z c W ko cu nie zostanie nam nic oprcz wyrzutw wobec siebie samych. n Jeli pragniemy osiagna urzeczywistnienie prawdziwej Dharmy, s c Szlachetna praktyka poprowadzi nas wprost ku niej. Jednak e jeli nie b dziemy zwa a na Dharm , z s e z c e B dziemy chodzi w mroku i nie ujrzymy jej. e c Je eli b dziemy prawdziwie praktykowa Dharm , z e c e To nie znajdziemy b du gdziekolwiek. e Je eli dostrzegamy niedoskonaoci innych, z s Nasze krytyki same w sobie sa przejawami naszych wasnych b dw. e Inni moga si myli , lecz my nie krytykujmy, e c Gdy jeli krytykujemy, ju jestemy w b dzie. z s z s e Musimy tylko uwolni si od naszych cenzorskich umysw, c e By rozpocza usuwanie naszych skala oraz niepokojw. c n Kiedy umys nie zajmuje si ju wi cej upodobaniami i niech ciami, e z e e Wwczas jest spokojny, tak jak gdybymy spali z cakowicie wyprostowanymi nos gami. Je eli chcemy mc pomaga innym, z c Musimy sami posiada zdolnoc pomocy otwartego umysu. c s Aby nie pozwoli innym zywi watpliwoci, c c s Nasza wasna natura musi by od nich cakowicie wolna. c Dharma Buddyzmu stosowana jest porodku naszego zwykego zycia, s I przez to nie jest oddzielona od naszej zwykej swiadomoci. s Poszukiwanie madroci poprzez odrzucanie swoich osobistych obowiazkw, s To poszukiwanie rogw krlika. Poglady, ktre wyzwalaja to szlachetne poglady. 17
Prad nia z
Stronnicze poglady wia a nas z tym swiatem. z Kiedy cakowicie usun limy stronnicze poglady a rwnie opucilimy szlae s z s s chetne, Wwczas madroc wasnej natury pojawi si w peni. s e Jest to poemat natychmiastowej szkoy, I zwany jest rwnie Wielka odzia Dharmy. z Poddani uudzie moga wiele razy sucha sutr, c Lecz to ich nie uwolni od rozlicznych przeszkd. Jednak e, gdy si przebudza ku madroci Bodhi, to znajda si natychmiast w zgoz e s e dzie z Dharma. Mistrz mwi dalej. Dzisiaj w klasztorze Ta Fan wyo yem t natychmiastowa doktryn . Oby wszystkie z e e istoty w tym swiecie Dharmy, syszac te sowa, wejrzay w swoje prawdziwe natury i stay si e Buddami. Kiedy prefekt Wei i jego urz dnicy, taoici i osoby swieckie, usyszeli sowa Mistrza, nie e s byo mi dzy nimi takiego, ktrego umys nie zostaby przebudzony. Zgodnie oddali czec, me s wiac: To naprawd cudowne! Kt by pomyla, ze w Ling Nan mg narodzi si Budda. e z s c e
18
Rozwianie watpliwoci s
19
Rozwianie watpliwoci s
ma zahamowa w strumieniu myli, kiedy stale urzeczywistniacie pierwotna natur , kiedy robin s e cie to prawdziwie, rzeczywicie i g boko, jest to zwane cnota zasugi. Zasuga jest wewn trzna s e e pokora umysu, cnota szlachetne post powanie. Posiadanie wasnej natury jako pewnej pod e stawy dziesi ciu tysi cy dharm jest zasuga. Cnota jest gdy umys w swej peni nie czepia si e e e myli. Nie odchodzenie od swojej wasnej natury jest zasuga, reagowanie na okolicznoci bez s s przywiazywania si jest cnota. Je eli pragniesz mie cnot zasugi w zgodzie z Dharmakaja, e z c e musisz jedynie post powa za ta metoda. Jest to bowiem prawdziwa cnota zasugi. e c Je eli kto praktykuje cnot zasugi to nie ma on nigdy uwaczajacych myli, ale zawsze z s e s dziaa z szacunkiem dla wszystkiego. Umys zawsze poni ajacy innych nie jest wolny od egotyz zmu. Oczywicie oznacza to bycie bez zasugi. Je eli czyja wasna natura jest podlega uudzie s z s i nie jest urzeczywistniona, jest to oczywicie bycie pozbawionym cnoty, poniewa jest faktem, s z ze ego samo z siebie jest z natury wyniose. Zawsze patrzy ono na wszystko z gry. Dlatego, uczeni i szlachetni suchacze, kiedy myli przepywaja bez zahamowania, jest to s zasuga; kiedy umys dziaa w rwnowadze jest to cnota. Dyscyplina wasnej natury jest zasuga; dyscyplina czyjego wasnego ciaa jest cnota. Aby posiac cnot zasugi musicie wej s s e rze w swoja wasna natur ; nie osiagniecie jej poprzez dobroczynnoc dla mnichw. Dlatego c e s dobry los r ni si od cnoty zasugi. Cesarz Wu nie rozumia prawdziwej zasady, a tym ktry z e si myli nie by nasz mistrz-Patriarcha (Bodhidarma). e Prefekt ponownie zapyta, mwiac: Cz sto spotykam mnichw i osoby swieckie, ktrzy recytuja Amitabha4 , chcac nae 5 . Wasza Czcigodno c mgby to omwi ? Czy mo na si tam rodzi si w Zachodnim Raju c e s c z e narodzi czy te nie? Chciabym aby rozwia moje watpliwoci. c z s s Mistrz powiedzia: Panie Prefekcie, posuchaj prosz uwa nie tego co mam ci do powiedzenia. W miecie e z s Srawasti6 Buddha wypowiedzia sutr , ktra dawaa wskazania odnoszace sie do Zachodniego e Raju i czynia jasnym to, ze podr tam nie jest sprawa odlegoci. Z dosownego punktu wi z s dzenia, mwi si , ze jest on oddalony o dziesi c wan (dziesi c tysi cy) i osiem tysi cy li, ale e e e e e 7 , oraz o miu zudze 8 wewnatrz nas, i to w istocie odnosi si to do dziesi ciu rodzajw za e e s n
Odnosi si do Buddhy o niesko czonych doskonaociach. Jedna z tych doskonaoci jest spokj e n s s umysu. By on zawsze kojarzony z Zachodem i stad przysza koncepcja Zachodniego Raju. Niektrzy wierza, ze powtarzanie jego imienia da pewne wsparcie w uspokojeniu wasnego umysu danej osoby. Rozszerzenie tej dyscyplinarnej pomocy prowadzio wielu ludzi do wiary, ze samo stae powtarzanie tego imienia spowoduje w rezultacie czyje narodziny w Zachodnim Raju. Oczywicie, Patriarcha wykaza b dnoc takiego rozumienia. s s e s 5 Zachodni Raj ma oglny zwiazek z miejscem buddyjskiego nieba. Dosy interesujacym jest, ze pochodzenie c terminu wyniko z podr y Buddhy na zachd, kiedy opuci paac dla poszukiwania i osiagni cia owiecenia. z s e s Przebywa nadal na Zachodzie, kiedy przemawia. Tak wi c Zachodni Raj jest rwnie synonimem osiagni cia e z e owiecenia lub osiagni cia stanu Buddhy. s e 6 Staro ytne miasto i krlestwo o pi cset li na pnocny zachd od Kapilawastu, obecnie Rapetmapet, na pouz e dnie od rzeki Rapty. Uwa a si , ze znajdowao si w pnocnym Kosala. D etawana bya umiejscowiona w tym z e e z rejonie. 7 Dasiakusiala, dziesi cioma rodzajami sa: zabijanie, kradzie , cudzostwo, kamanie, dwulicowo c, oszczere z s stwo, ordynarne wyra anie si , chciwoc, gniew, stronnicze poglady. z e s 8 Odnosi si to do o miu niewa ciwych lub stronniczych dziaa , przeciwie stwo o miu szlachetnych. e s s n n s
4 Amitabha.
20
Rozwianie watpliwoci s
jest tym co rozumiane jest poprzez mwienie o tym jako o odlegoci. Mo e to by nazwane s z c odlegym z powodu czyich pytkich korzeni. Mo e to by nazwane bliskim z powodu czys z c jego wzniosego rozumienia. Chocia istnieja te dwa rodzaje ludzi, nie ma dwch rodzajw s z Dharm. Ludzie r nia si w czasie pomi dzy uuda a przebudzeniem, poniewa istnieje powolz e e z noc i szybkoc w osiaganiu. Ludzie pogra eni w uudzie odwouja si do imienia Amitabhy, s s z e poszukujac narodzenia si tam (tj. w Zachodnim Raju), ale osoba przebudzona sama ucisza e umys. Dlatego Buddha mwi Kiedy czyj umys sta si cichy, wwczas jest tam spokj stanu s e Buddhy. Panie Prefekcie, jaka osoba mo e znajdowa si na Wschodzie, ale je eli jej umys jest s z c e z spokojny, wwczas nie ma tam b du. Lecz chocia by nawet jaka osoba znajdowaa si na e z s e Zachodzie, je eli jej umys nie jest spokojny, wwczas tkwi ona wcia w b dzie. Oto osoba z z e znajdujaca si na Wschodzie. Tkwi ona w b dzie i wzywa imi Amitabhy poszukujac narodzin e e e w Zachodnim Raju. Oto osoba znajdujaca si na Zachodzie. Rwnie tkwi w b dzie, ale gdzie e z e z mo e poszukiwa narodzin poprzez wzywanie imienia Amitabhy? z c Ludzie niewiadomi nie rozumieja swojej wasnej natury i nie wiedza, ze Kraina Spokoju s znajduje si wewnatrz ich wasnego ciaa i dlatego to pragna pjc na Wschd lub te pragna e s z pjc na Zachd. Ale dla osoby owieconej wszystkie miejsca sa takie same. Dlatego Buddha s s mwi bad zadowolony i ciesz si w jakimkolwiek by nie by miejscu. Niech nic bezwartoz e s sciowego nie wchodzi, ani nie powstaje w twoim umyle, Panie Prefekcie, a wwczas wejdziesz s na drog Zachodniego Raju, ktry nie jest daleko. Ale je eli b dziesz houbi umys niecnotliwy e z e to cho by wzywa imi Buddhy, trudno ci b dzie si tam narodzi . c s e e e c Teraz chciabym powiedzie wszystkim uczonym i szlachetnym suchaczom, ze najpierw c poprzez usuni cie dziesi ciu rodzajw za przeb dziecie dziesi c tysi cy li, a nast pnie, kiedy e e e e e e usuniecie osiem b dw, przeb dziecie pozostae osiem tysi cy. Kiedy b dziecie urzeczywiste e e e nia prawdziwa natur w ka dej myli i b dziecie stale praktykowali opanowanie, dostaniecie c e z s e si tam w mgnieniu oka i w ten sposb ujrzycie Amitabh . Jednym co musicie zrobi to prake e c e s z c tykowa dziesi c cnt9 , tak wi c, dlaczego mielibycie dalej da y do narodzin w Zachodnim c e Raju? Je eli nie poo ylicie kresu dziesi ciu rodzajom za w waszym umyle, jaki Buddha was z z s e s powita? Ale je eli potracie urzeczywistni nie-powstawanie myli natychmiastowej doktryny, z c s ujrzenie Zachodniego Raju zajmie wam jedynie chwil . Ale, je eli kto, bez urzeczywistniee z s nia wzywa imi Amithaby, aby szuka drogi do narodzin w odlegym kraju, jak e mgby to e c z osiagna ? c Ja i wy wszyscy, mo emy przyby do Zachodniego Raju w uamku chwili i zobaczy go z c c wprost przed naszymi oczami. Czy wszyscy chcecie widzie ? c Wszyscy peni szacunku powiedzieli: Je eli mo emy zobaczy go tutaj, dlaczego mielibymy zyczy sobie przyszego naroz z c s c dzenia si tam? Chcielibymy, aby Wasza Wielebnoc, w swym wspczuciu i wyrozumiaoci, e s s s zechcia odsoni Zachodni Raj, tak, aby wszyscy mogli go zobaczy . c c
dobrych cech lub cnt deniowanych jest jako nieobecnoc myli dziesi ciu rodzajw za s s e (patrz: dziesi c rodzajw za). Dziesi cioma cnotami sa rwnie : synowskie powi cenie, braterstwo, lojalnoc, e e z s e s bycie godnym zaufania, zyczliwoc, wielkodusznoc, oszcz dnoc, skromnoc, zdecydowanie i staoc. s s e s s s
9 Dziesi c e
21
Rozwianie watpliwoci s
Mistrz powiedzia: Fizyczne ciao ka dej zwykej osoby jest miastem, ktrego bramami sa oczy, uszy, nos z i j zyk. Na zewnatrz istnieje pi c bram, a wewnatrz jest brama intelektu. Umys jest miejscem, e e a wasna natura jest krlem, ktry zamieszkuje na podo u umysu. Kiedy jest tam wasna naz tura, jest tam krl; kiedy ona odchodzi, odchodzi krl. Kiedy si tam znajduje, umys i ciao e zyja, ale kiedy odchodzi, umys i ciao zanikaja. Stan Buddhy pochodzi z kultywowania wa snej natury wewnatrz nas. Nie poszukujcie jej na zewnatrz ciaa. Kiedy wasza wasna natura jest podlega uudzie, jestecie zwykymi lud mi; ale kiedy wasza wasna natura jest przebudzona s z i czujna, jestecie Buddhami. s Posiada wspczucie i wyrozumiaoc, to by Awalokitewara10 . Gotowoc su enia i doc s c s s z 11 . Zy spokojnie to by Siakjamunim12 . By zrw c broczynnoc sa zwane Mahasthama-prapta s c c nowa onym to by Amitabha. Rozr nianie twoje-i-moje to gra Meru. B dne mylenie to z c z e s woda oceanu, a nami tnoci to fale. Pragnienie krzywdzenia innych jest zym smokiem. Chcie s woc i gniew sa czyccami. Gupoty i przywiazania sa zwierz tami. s s e Szlachetni i uczeni suchacze, praktykujcie stale dziesi c cnt, a niebia ski swiat pojawi sie. e n Usu cie rozr nianie twoje-i-moje, a gra Meru zostanie obalona. Wyrzu cie b dne myli, n z c e s a ocean wyschnie. Uwolnijcie si z nami tnoci oraz zmartwie , a fale si uspokoja. Zapoe e s n e mnijcie o pragnieniu krzywdzenia, a ryby i smoki wymra. Kiedy na terenie waszego wasnego umysu przebudzicie sie ku naturze swoistoci, rozbynie tam wielka jasnoc promieniujaca s s s czysto i pogodnie przez szec bram zmysw i rozpraszajac szec sfer pragnienia. Kiedy wasna s s natura promieniuje wewnatrz, trzy trucizny zostaja natychmiast usuni te; czycce i wszystkie e s ze uczynki zostaja od razu rozproszone. Rozumie jasno w ten sposb to co wewn trzne i co c e zewn trzne, nie r ni si niczym od przebywania w Zachodnim Raju. Lecz jeli nie praktykue z e s jecie tej dyscypliny, jak e moglibycie tam dotrze ? z s c Syszac te sowa, wszyscy obecni, wejrzeli natychmiast w swoja prawdziwa natur i zo yli e z g bokie uszanowanie mistrzowi, chwalac: e Zaprawd , to jest cudowne! Uczy my wszechogarniajacy slub zapiewali by istoty e n s we wszystkich swiatach Dharmy usyszay t nauk i bezporednio osiagn y urzeczywistniee e s e nie. Mistrz powiedzia: Je eli chcecie praktykowa , mo ecie to robi zyjac ze swoja rodzina.13 Pjcie do klaszz c z c s
10 Awalokite wara, zwany rwnie postrzegajacym d wi ki albo elementy swiata. Jest to imi Wspczujacego s z z e e Bodhisattwy, Kuan-Yin, cz sto b dnie nazywanego Boginia Wspczucia. Kuan-Yin znajduje si po lewej stronie e e e triady Amidy, podczas gdy Mahasthamaprapta znajduje si po prawej. e 11 Pierwszy z dwch chi skich znakw tej nazwy oznacza: bala, sthaman, pot g , wpyw, wadz ; drugi, aspekt, n e e e okolicznoci. Oba razem oznaczaja: ten, ktrego madroc i sia si ga wsz dzie; Mahasthamaprapta, tj. wielka s s e e sia, ktra osiagn a dojrzaoc. Jest to rwnie imi Bodhisattwy po prawej stronie Amitabhy. e s z e 12 Siakja jest nazwa plemienia Buddhy, muni oznacza m drca; tak wi c Siakjamuni jest Buddha lub m drcem e e e z plemienia Siakjw. By on synem Siudhodhany, wadcy Kapilawastu na stokach wzgrz Nepalskich. Jego matka bya Maja, ktra zmara, gdy Buddha mia siedem lat. By wychowywany przez jej siostr Prad apati. e z 13 To stwierdzenie oraz poemat o tym co bezksztatne, ktry Patriarcha nast pnie wygasza, podkre laja fakt, e s ze dana osoba mo e praktykowa buddyzm nie przebywajac w klasztorze, poniewa w rzeczywistoci buddyzm z c z s jest droga codziennego zycia. Ta zasada wydaje si by zapomniana przez wielu ludzi i przez to powstao b dne e c e
22
Rozwianie watpliwoci s
toru nie jest rzecza konieczna. Mc praktykowa b dac razem ze swoja rodzina, to tak jakby sie c e byo Mieszka cem Wschodu o czystym umyle. By w klasztorze, a jednak nie praktykowa , n s c c to tak jakby si byo Mieszka cem Zachodu o zym umyle. Umys musi jedynie by czysty e n s c i spokojny, i w ten sposb czyja wasna natura znajdzie si w Zachodnim Raju. s e Prefekt Wei zapyta ponownie: W jaki sposb mo na praktykowa zyjac ze swoja wasna rodzina? Chciabym aby z c s zechcia udzieli nam nieco poucze . c n Mistrz odpowiedzia: Mam dla was wszystkich wiersz o tym co bezksztatne. Musicie tylko wprowadzi go c w praktyk a b dziecie zawsze w tym samym miejscu co ja (tj. b dziecie w klasztorze, gdzie e e e nauczam). Jednak e, jeli nie wprowadzicie go w praktyk , to mo ecie ogoli swoje wosy z s e z c i opuci swoja rodzin , lecz jaka korzyc przyniesie to waszemu praktykowaniu Dharmy? s c e s Wiersz brzmi nast pujaco: e Je eli umys jest spokojny, jaka jest potrzeba przestrzegania wskaza ? z n Je eli macie prawy umys, jaki jest po ytek z praktykowania dhjany14 ? z z Zycie wdzi cznoci to osobiste opiekowanie si ojcem i matka. e s e Zycie wielkodusznoci to rwne wspczucie dla przeo onych i podwadnych. s z Zycie w szacunku to bycie w zgodzie zarwno ze starszymi jak i z modszymi. Zycie cierpliwoci to nie sprzeczanie si , kiedy inni sa w b dzie. s e e Je eli wiercac drewno potrasz wydoby ogie , to czerwony lotos z pewnocia z c n s wyoni si z bota. e To co gorzko smakuje jest w rzeczywistoci umierzajacym lekarstwem; s s To co dra ni ucho jest wanie szczera mowa. z s Gdy porzucisz b dy nieuchronnie wyoni si prad nia, ale bronienie swoich brae e z kw odsania pody umys. Sp dzajcie zawsze swoje dni na przebaczaniu i wielkodusznoci, poniewa osiae s z gni cie Dharmy nie polega po prostu na dawaniu pieni dzy. e e Bodhi znajdziecie jedynie w umyle, jaki wi c po ytek z szukania tajemnicy na s e z zewnatrz? Je eli suchacie mojego nauczania i jestecie w zgodzie z jego praktyka, niebiosa z s znajduja si wprost przed waszymi oczami. e Mistrz powiedzia ponownie: Szlachetni i uczeni suchacze, konieczne jest dla was jedynie wprowadzenie tego poematu w praktyk a osiagniecie wglad we wasna natur i bezporednio urzeczywistnicie stan e e s
rozumienie ze prawdziwym buddysta mo na by jedynie poprzez opuszczenie swojej rodziny. Patrz rwnie z c z rozprawa na ten temat w Sutrze Wimalakirtiego. 14 Dhjana, medytacja; Dhjana jest metoda medytacji w ktrej kto siedzi spokojnie, a jego umys stanie si cichy s z e i spokojny. Celem jest zrozumienie i uprzytamnianie sobie najdrobniejszych myli w swoim umyle aby zyska s s c rwnowag , ktra mo e by zachowana do nast pnego dnia oraz zyskanie wi kszego wgladu w swoje codzienne e z c e e czynnoci w celu ujrzenia w jaki sposb ka de wydarzenie mo e by bardziej dobroczynne dla innych. s z z c
23
Rozwianie watpliwoci s
Buddhy. Nie zwlekajcie z praktykowaniem Dharmy. Wszyscy mo ecie teraz odejc, poniewa z s z wracam do Tsao Chi. Je eli kto ma jakiekolwiek watpliwoci, mo e przyjc i zapyta o nie. z s s z s c Wwczas Prefekt Wei, jego urz dnicy oraz szlachetni m zczy ni i pene wiary kobiety, kte e z rzy byli na zgromadzeniu, wszyscy osiagn li otwarcie urzeczywistnienia, wierzac, przyjmujac e i przestrzegajac praktyki.
24
Spokj i madroc s
25
Spokj i madroc s
pw doktryn bez stronniczoci i przywiazywania si . Ludzie pogra eni w uudzie, przywiazani s e z zaledwie do litery doktryny, posiadaja stronniczy obraz jednomylnego spokoju. W ograniczony s sposb opisuja go jako siedzenie bez ruchu i mylnie mwia e jest to nie posiadanie zadnych z myli. Ci, ktrzy rozumieja to w ten sposb, sa po prostu jak nieo ywione przedmioty. Jest to s z powa na przeszkoda w powinowactwie z Dharma. z Szlachetni i uczeni suchacze, Dharma z zasady pynie swobodnie, czemu wi c ogranicza e c ja w ten sposb? Kiedy umys nie zatrzymuje si na jakiejkolwiek metodzie, Dharma od razu e przepywa swobodnie. Je eli umys zatrzymuje si na jakiejkolwiek metodzie, kto zawiazuje z e s siebie w w zy. Je eli kto mwi, ze sednem sprawy jest siedzenie bez ruchu i bez mylenia, e z s s wwczas ten kto podobny jest do Siariputry4 , ktry zosta zganiony przez Wimalakirtiego za s praktykowanie takiej Dhjany w lesie. Sa rwnie ludzie, ktrzy nauczaja, ze mo na osiagna zasugi poprzez siedzenie i sledzenie z z c umysu, a znajdzie si on w cakowitej nieruchomoci, bez poruszania czy powstawania jakiejz e s kolwiek myli. Przy takim braku zrozumienia, ci ulegajacy uudzie ludzie staja si umysowo s e niezrwnowa eni skutkiem swej jednostronnoci. Wszyscy oni sa zaledwie formalistami, a wy z s powinnicie zrozumie , ze jest to wielki bad. s c Szlachetni i uczeni suchacze, w pierwotnym i prawowiernym nauczaniu nie ma zadnej r nicy pomi dzy szkoa natychmiastowa a stopniowa. To po prostu ludzkie natury sa bystre z e lub ot piae. Ludzie pogra eni w uudzie pojmuja stopniowo, ale ludzie przebudzeni rozumieja e z i stosuja nauki natychmiast. Jednak e gdy jacykolwiek ludzie sami poznaja swj pierwotny z umys i wejrza w swoja pierwotna natur , wwczas nie b dzie pomi dzy nimi zadnych r nic. e e e z Dlatego jest to w rzeczywistoci nomenklatura wynikajaca z dora nej dogodnoci w ustanowies z s niu rozr nienia pomi dzy szkoa natychmiastowa a stopniowa. z e Szlachetni i uczeni suchacze, ta moja doktryna od jej pierwotnego powstania, najpierw ustanowia nie-myl jako swoja zasad , nie-form jako jej istot , nie-pozostawanie jako s e e e jej podstaw . Doktryna nie-formy gosi, ze jest si uwikanym w formy, a jednak jest si od e e e nich niezale nym. Doktryna nie-myli gosi, ze jest si uwikanym w myli, a jednak nie ma z s e s si zadnych myli stronniczych. e s Doktryna nie-pozostawania jest pierwotna natura czowieka. Chodzi o traktowanie cnt i wad tego swiata, radoci i smutkw, nawet wrogw i krewnych, oraz dra niacych, ostrych, krys z tycznych i napastliwych sw jako pustych [. . .] wszystko bez jakiejkolwiek myli o odwecie. s Kiedy myl nast puje po myli, nie mylcie o przeszoci. Albowiem je eli waszym przeszym, s e s s s z obecnym i przyszym mylom nic nie zapobiega w stawaniu si wzajemnie sprz zonymi a s e e n cuchami, zwane jest to byciem zwiazanym w supe. Kiedy kto w zadnych okolicznociach s s i wydarzeniach nie tkwi i nie zatrzymuje si na mylach, gdy nast puje ona jedna po drugiej, e s e wwczas nie b dzie tam z pewnocia zadnego supa. To wanie oznacza nie-pozostawanie e s s jako podstawa doktryny.
Jeden z dziesi ciu gwnych uczniw Buddhy. Urodzi si w Nalandagrama, jako syn Siariki i Tie e saji. By znany ze swojej madroci oraz wiedzy, i wyst puje na pierwszym planie w pewnych sutrach. W sutrze s e Wimalakirtiego, Rozdzia Uczniw /III/, zosta zganiony przez Wimalakirtiego za uwa anie, ze nale y siedzie z z c w pewnej postawie, w pewnym miejscu i nie myle o zadnej rzeczy, zanim mo na by uwa anym za kogo kto s c z c z s praktykuje Dhjan . Wimalakirti wyjani Siariputrze jego b dy w pojmowaniu. e s e
4 Siariputra.
26
Spokj i madroc s
Szlachetni i uczeni suchacze, bycie niezale nym od ksztatw zewn trznych zwane jest z e nie-forma. Potra by tak niezale nym, gdy jest si uwikanym w ksztaty, jest jasnocia c c z e s i spokojem, ktre sa sama podstawa Dharmy. Dlatego to wanie bierzemy nie-form za nasza s e istot . e Gdy we wszelkich sytuacjach umys nie jest splamiony przez jakiekolwiek wypaczone poglady, wwczas jest to zwane stanem nie-myli. Gdy jestecie zaj ci przez swoje mylenie, s s e s stale starajcie si poradzi sobie z ka da sytuacja, nie pozwalajac powsta jakiejkolwiek egoe c z c istycznej myli. Ale je eli rozumiecie przez to, ze macie nie myle w ogle o niczym [. . .] s z s c ze myli powinny zosta cakowicie wyt pione, by nast pnie, kiedy wszystkie myli znikna, s c e e s umrze i narodzi si w Zachodnim Raju [. . .] jest to ogromny bad. Studiujacy Dharm poc c e e winni dobrze to rozwa y . z c Je eli nie rozumiecie nauczania Dharmy i jestecie sami w b dzie to jest to zrozumiae.5 z s e Ale kiedy przekonujecie innych tymi b dami, wwczas jestecie nie tylko slepi na wasze wae s sne zudzenia, ale rwnie faszujecie sutry. Oto dlaczego ustanowilimy nie-myl jako nasza z s s zasad . e Szlachetni i uczeni suchacze, jak dzieje si to, ze bierzemy nie-myl za nasza zasad ? e s e W warunkach, kiedy kto jedynie mwi o wgladaniu w swoja wasna natur , osoba pogra ona s e z w uudzie opanowana jest przez myli, gdy znajduje si pord wydarze . Te myli powstaja, s e s n s aby stworzy wypaczone poglady, a z tych przychodza dalsze skalania oraz bahe myli. W roc s zumieniu naszej wasnej natury, od poczatku nale y zdawa sobie spraw , ze nie ma ani jednej z c e doktryny czy metody do osiagni cia. Je eli wyobra acie sobie, ze istnieje co do osiagni cia, e z z s e od razu pojawia si niestosowna mowa o sukcesach i niepowodzeniach, a to sa wanie skalania e s i wypaczone poglady. Oto dlaczego nasza szkoa ustanawia nie-myl jako nasza zasad . s e Szlachetni i uczeni suchacze, nie czego jest w nie-myli? A sama myl jest myles s s niem o czym? Nie jest niedwoistocia, nieobecnocia ka dego rodzaju skalanego mylenia. s s z s Wwczas myl staje si myleniem prawdziwej takoci naszej pierwotnej natury. Ta praws e s s dziwa takoc jest w istocie podstawa prawdziwej myli, podczas gdy myl jest w istocie s s s dziaaniem prawdziwej takoci. Prawdziwa takoc wasnej natury jest tym co wytwarza myl, s s s poniewa oczy, uszy, nos i j zyk, nie potraa same myle . Prawdziwa takoc jest z natury taka, z e s c s ze mo e wywoa myl; gdyby bya nieobecna, wzrok i such, kolor i d wi k, natychmiast by z c s z e znikn y. Kiedy prawdziwa takoc wasnej natury wytwarza myl, istnieje widzenie, syszee s s nie, swiadomoc i poznanie, poprzez szec organw zmysowych, lecz bez ulegania splamieniu s s czy wypaczeniu przez dziesi c tysi cy okolicznoci, poniewa prawdziwa wasna natura jest zae e s z wsze niezmacona. Tak wi c sutra mwi: Zdolnoc czynienia waciwych rozr nie pomi dzy e s s z n e wszystkimi formalnymi r nicami oznacza bycie bez odchyle w najwy szej rzeczywistoci.6 z n z s
5 Je eli nie rozumiecie znaczenia Dharmy i jeste cie sami w b dzie, jest to zrozumiae, lecz co ze skutkami jakie z s e
wywiera to na innych! To znaczy, powinno si by bardzo ostro nym w interpretowaniu Dharmy, w przeciwnym e c z wypadku wina sprowadzenia innych na faszywa scie k b dzie rwnie nasza wina. z e e z 6 Z Sutry Wimalakirtiego, rozdzia I.
27
G boka praktyka e
28
G boka praktyka e
W ka dej kolejnej myli powinnicie urzeczywistnia czystoc i spokj waszej wasnej natury. z s s c s Poprzez kultywowanie i praktykowanie tego dla siebie, wy sami osiagniecie stan Buddhy.
29
Skrucha-postanowienie
Rozdzia VI Skrucha-postanowienie
Widzac w tym czasie, ze uczeni oraz ludzie swieccy z Kwang Chou, Shae Chou i okolic, zebrali si razem na grze aby sucha Dharmy, Wielki Mistrz zaja swoje miejsce i zwrci si e c e do nich, mwiac: Zbli cie si wszyscy, to o czym zajmujemy si tutaj musi powsta z wn trza naszej waz e e c e snej natury. Przez cay czas kiedy myl poda a za myla, umys musi w naturalny sposb by s z s c spokojny. Poprzez kultywowanie i praktykowanie tego sami mo ecie urzeczywistni swoje waz c sne ciao Dharmy i uprzytomni sobie, ze wasz umys jest Buddha. Tylko dzi ki praktykowaniu c e dyscypliny i wyzwoleniu siebie wasze przyjcie tutaj nie b dzie daremne. Skoro przyszlicie s e s tutaj z tak daleka, nasze spotkanie w tym miejscu oznacza karmiczne powinowactwo. A teraz, czy zechcielibycie ukl kna na jednym kolanie? Najpierw b dziemy mwili o was e c e snej naturze i pi ciu woniach ciaa Dharmy. Nast pnie poucz was co do bezksztatnej skruchy. e e e Wwczas wszyscy ukl kli; mistrz powiedzia: e Pierwsza wonia jest dyscyplina. Jest to posiadanie umysu cakowicie bez ch ci poni a e z nia i bez za, bez zawici i bez chciwoci czy gniewu, bez gwatownoci i ch ci niszczenia. To s s s e jest zwane wonia dyscypliny. Druga jest wo spokoju. Jest to spogladanie na wszystkie rzeczy dobre i ze, wszystkie n okolicznoci i ksztaty, nie b dac zmieszanym w swoim wasnym umyle. To jest zwane wonia s e s spokoju. Trzecia jest wo madroci. Jest to nie posiadanie zadnych ogranicze w swoim umyle n s n s i stae zwracanie swiata madroci na swoja wasna natur , powstrzymywanie si od wszelkich s e e rodzajw za. Chocia praktykujecie wszystkie szlachetnoci wasz umys nie jest przywiazany z s do zadnej z nich. Jestecie peni szacunku dla stojacych wy ej i uprzejmi dla osb polednich, s z s oraz wspczujacy dla wydziedziczonych i biednych. To jest zwane wonia madroci. s Czwarta jest wo niezale noci. Jest to nie posiadanie zadnych da e w swoim umyle [. . .] n z s z n s nie mylenie o szlachetnoci i nie mylenie o wyst pku, bycie pogodnym bez zakce . To jest s s s e n zwane wonia niezale noci. z s Piata jest wo niezale noci od opinii. Z umysem ju wolnym od da e oraz dobrych n z s z z n i zych /przywiaza / nale y unika pogra ania si w bezu ytecznym kultywowaniu ciszy. n z c z e z /Oznacza to zatem, ze/ powinnicie rozlegle studiowa i cz sto sucha , oraz urzeczywistnia s c e c c wasz pierwotny umys, osiagajac zrozumienie wszystkich zasad Buddyzmu. Jest to przyjmowa nie wszystkich wydarze z agodnocia w duchu, bez /myli o/ sobie czy innych1 , zmierzajac n s s wprost ku bodhi, ktrego prawdziwa natura jest niezmienna. To jest zwane wonia niezale noci z s od opinii. Musicie zapali w sobie /kadzido/ tych woni. Nie poszukujcie ich na zewnatrz. c
/myli o/ sobie czy innych. Specjalnym znaczeniem przekazywanym tutaj jest to, ze na tym etapie nie s myli si o sobie jako o kim r nym czy oddzielonym od innych. Bez myli o sobie, nie ma zadnego porwnys e s z s wania siebie z innymi. Poniewa w g bokim znaczeniu nauk jest tak i problemy i troski innych dotycza nas tak z e z samo jak nasze wasne, wwczas nie mo e ju by du ej jakiejkolwiek myli o sobie oraz innych jako odr bnych z z c z s e bytach.
1 Bez
30
Skrucha-postanowienie Obecnie chc nauczy was wszystkich bezksztatnej skruchy-postanowienia2 , uwalniajacej e c trzy cz sci naszego zycia od za, tak, ze wszyscy moga oczyci i uspokoi trzy karmy. e s c c Szlachetni i uczeni suchacze, powtarzajcie wszyscy za mna te sowa: Ja brat . . . , od tej chwili, w miar jak moje przesze, obecne i przysze mye sli nast puja po sobie, nie pozwol aby zostay one splamione niewiedza i uuda. e e Cakowicie uznaj i zauj zej karmy winy powstajacej z niewiedzy i uudy, ktra e e zgromadziem w przeszoci; i postanawiam natychmiast poo y im kres, nie pos z c zwoli im powstawa nigdy wi cej. c c e Ja brat . . . , od tej chwili, w miar jak moje przesze, obecne i przysze myli e s nast puja po sobie, nie pozwol aby zostay one splamione przez arogancj i kame e e liwoc. Cakowicie uznaj i zauj zej karmy winy powstajacej z arogancji i kamlis e e woci i postanawiam natychmiast poo y im kres, nie pozwoli powsta im nigdy s z c c c wi cej. e Ja brat . . . , od tej chwili, w miar jak moje przesze, obecne i przysze myli e s nast puja po sobie, nie pozwol aby zostay one splamione poprzez przywiazanie e e i zazdroc. Cakowicie uznaj i zauj zej karmy winy powstajacej z przywiazas e e nia i zazdroci i postanawiam natychmiast poo y im kres, nie pozwoli powsta s z c c c nigdy wi cej. e Szlachetni i uczeni suchacze, to co zostao powiedziane jest bezksztatna skrucha-postano wieniem. Jakie jest znaczenie skruchy? Jakie jest znaczenie postanowienia? Skrucha jest zao wa swoich przeszych b dw, z ktrych powstaa za karma winy wyrastajaca z gupoty, uudy, c e arogancji, oszuka stwa, przywiazania i zazdroci. Zaowa ich cakowicie, tak aby nie powstay n s c nigdy ponownie, jest tym co rozumie si przez skruch . Postanowienie oznacza, ze urzeczye e wistniwszy teraz przebudzenie, b dzie si odtad odcina wszystko co przynosi za karm winy e e c e powstajaca z gupoty, uudy, arogancji, oszuka stwa, przywiazania i zazdroci, i ze tego si n s e nigdy nie uczyni ponownie. To jest znaczenie postanowienia, tak, ze mwimy o skrusze i po stanowieniu acznie. Zwykli ludzie ulegajac niewiedzy i uudzie znaja jedynie skruch swoich przeszych niepra e woci; nie wiedza jak przeciwstawi si przyszym b dom. Z powodu tego braku zdecydowania s c e e ich przesza wina nie dobiega kresu i b dy pojawiaja si ponownie w przyszoci. Je eli wina e e s z przeszoci nie dobiega kresu a b dy pojawiaja ponownie w przyszoci, jak mo e to by zwane s e s z c skrucha?
Postanowienie, Kszamajati. Etymologicznie skrucha jest zazwyczaj przyjmowana jako transliteracja kszamy, a postanowienie jako jej tumaczenie, w ten sposb obie oznaczaja skruch . W potocznym u yciu terminu, e z w jego zwykym poaczeniu skrucha-postanowienie, ma on znaczenie zaowania b dw czy ubolewania nad swo e imi b dami. W jego szczeglnym u yciu w Buddyzmie, ktre Szsty Patriarcha wprowadza w tym rozdziale, e z skrucha i postanowienie, maja odmienne i wa ne swoje wasne znaczenia. Skrucha jest zarwno przyznaniem si z e jak i zaowaniem swoich win. Przyznanie si oznacza, ze jaka osoba jest w peni swiadoma, ze jest w b dzie. e s e Tak wi c nazywamy to skrucha. Co do postanowienia, to w Buddyzmie niesie ono wi cej znaczenia ni po prostu e e z zaowanie czego. Kadzie ono nacisk na caym sercem czynione postanowienie nie dopuszczania si ponownie s e tych przewinie . Jak mwi Szsty Patriarcha, dopki ten ostatni aspekt nie manifestuje si cakowicie, wwczas n e kto jest wcia niewiadomy i pogra ony w uudzie. s z s z
2 Skrucha,
31
Skrucha-postanowienie
Obecnie, kiedy dokonalimy tego aktu skruchy, powinnimy wszyscy uczyni cztery wielkie s s c slubowania. Ka dy z was powinien odda swj umys cakowitej uwadze. z c Slubujemy wyzwoli wszystkie istoty w naszych wasnych umysach. Slubujemy c odcia niesko czone nami tnoci w naszych wasnych umysach. Slubujemy poc n e s zna nieograniczona Dharm w naszej wasnej naturze. Slubujemy osiagna najc e c wy szy stopie stanu Buddhy w naszej wasnej naturze. z n Szlachetni i uczeni suchacze, je eli posiadacie wielkie wspczucie, jak mo ecie nie sluz z bowa wyzwolenia wszystkich istot bez ogranicze ? Ale czyniac tak, to nie ja, Hui Neng, jest c n tym ktry je wyzwala.3 Istoty wewnatrz umysu sa tymi, ktre zwane sa badzacym i zwiedzionym umysem, wy st pnym umysem, oszuka czym i faszywym umysem, przywiazanym i zazdrosnym umysem, e n zym i zatruwajacym umysem. Wszystkie takie rodzaje umysw sa wszystkimi istotami. Ka dy musi uwolni je ze swej wasnej natury. To jest zwane prawdziwym wyzwalaniem. z c Co oznacza samo-wyzwolenie wewnatrz swojej wasnej natury? Jest to wyzwolenie wy paczonych pogladw, nami tnoci, niewiedzy, chwytania, i wszystkich takich istot wewnatrz e s czyjego wasnego umysu za pomoca doskonaego wgladu. Kiedy tylko posiadacie doskonay s wglad, wwczas madroc bodhi zniszczy te niewiedzace, chwytajace, udzace si , oraz pene s e pragnie istoty. Ka da wyzwalana jest za pomoca odpowiednich srodkw: bad wyzwalany jest n z poprzez prawowiernoc; uuda wyzwalana jest poprzez urzeczywistnienie; niewiedza wyzwas lana jest poprzez wiedz ; zo wyzwalane jest poprzez cnot . Bycie wyzwolonym w ten sposb e e zwane jest prawdziwym wyzwoleniem. Co do slubowania odci cia bezgranicznych nami tnoci, polega to na u yciu madroci e e s z s prad ni wasnej natury dla wykorzenienia z umysu pr nego i b dnego mylenia. z z e s Co do slubowania studiowania bezgranicznej Dharmy, to jest to koniecznoc staego praktys kowania prawowiernej Dharmy wgladania w swoja wasna natur . Oto znaczenie prawdziwego e uczenia si . e Co do slubowania osiagni cia najwy szego stanu Buddhy, oznacza to, ze kiedy potracie e z mie zawsze wasz umys poddany dyscyplinie prawdziwej, prawowiernej /Dharmy/, puszczajac c zarwno zudzenia jak i przebudzenie, i kiedy posiadacie zawsze powstajaca prad ni , porzuca z e jac zarwno rzeczywiste jak i nierzeczywiste [. . .] wwczas ujrzycie natur Buddhy, wwczas e osiagniecie Stan Buddhy, gdy tylko to sowo zostanie wspomniane. Sposb praktykowania tych slubowa , to czynienie tego bezustannie z chwili na chwil . n e
3 Ale czyniac tak, to nie ja, Hui Neng, jest tym, ktry je wyzwala. To zdanie wydaje si by bez zwiazku dopki e c nie wejdziemy w g bsze doktryny Buddyzmu. W Sutrze Diamentowej, rozdzia XXV: W rzeczywistoci nie e s ma istot wyzwolonych przez Buddh . Jest tak, poniewa posiadanie koncepcji istoty oraz siebie, wyzwalajacego e z je, byoby szczytem egotyzmu. Tak wi c stwierdzenie Hui Nenga jest arcystosowne, kiedy uwiadomimy sobie e s co byo wczeniej w Sutrze. Poza tym wa nym jest aby studiowa t sutr od poczatku do ko ca, poniewa , co s z c e e n z interesujace, niektre doktryny wyo one we wczeniejszych rozdziaach, sa obalane w p niejszych, gdy zakada z s z z si , ze czytajacy ju posiada wi ksza g bi zrozumienia. e z e e e
32
Skrucha-postanowienie
Teraz, kiedy zo ylimy cztery wielkie slubowania, poucz was w bezksztatnych Trzech z s e Schronieniach4 . Szlachetni i uczeni suchacze, znajdujemy schronienie w bodhi, poniewa jest to tym co jest z ostateczne zarwno dla zasugi jak i prad ni. z Znajdujemy schronienie w doskonaym wgladzie, poniewa jest to tym co jest ostateczne z w porzucaniu po ada . z n Znajdujemy schronienie w spokoju, poniewa jest to wartoc ostateczna nawet pord wielz s s kich iloci ludzi. s Od tego dnia na przyszoc, traktujac bodhi jako nauczyciela, nie b dziemy ju znajdowali s e z schronienia w tych b dnych pogladach diaba, czy te w tych, ktrzy sa poza Dharma, lecz e z /b dziemy przebywali/ z trzema klejnotami naszej wasnej natury, ktrych blask jest zawsze e widoczny sam przez si . e Radz wam znale c schronienie w trzech klejnotach waszej wasnej natury; w Buddzie, co e z oznacza bycie przebudzonym; w Dharmie, ktra oznacza utrzymywanie doskonaego wgladu; w Sandze, ktra oznacza spokj. Je eli w waszym wasnym umyle znajdujecie schronienie z s w bodhi, bad i uuda nie powstaja, po adania zmniejszaja si , zadowolenie jest osiagane i jeste z e scie w stanie by niezale ni od bogactwa i ksztatw. To jest zwane tym co ostateczne zarwno c z dla zasugi jak i dla prad ni. z Je eli w waszym wasnym umyle znajdujecie schronienie w doskonaym wgladzie, jedna z s myl poda a za druga bez faszywych pogladw. Kiedy nie ma zadnych faszywych pogladw s z wwczas nie ma siebie ani innych, nie ma arogancji, chciwoci, zadzy, uprzedzenia czy przys wiazania, i to jest zwane tym co ostateczne przy porzuceniu po ada . z n Je eli w waszym wasnym umyle znajdujecie schronienie w spokoju, oznacza to posiadanie z s swojej wasnej natury niesplamionej, nieprzywiazanej, do jakiegokolwiek rodzaju ziemskich niepokojw, zadzy, pragnie i okolicznoci. To jest zwane wartocia ostateczna nawet pord n s s s wielkich iloci ludzi. s Je eli praktykujecie w ten sposb, to jest to znajdowanie schronienia w was samych.5 Zwyz kli ludzie nie rozumiejac tego, moga recytowa trzy schronienia od rana do nocy, ale je eli c z jest to znajdowanie schronienia w Buddzie, to gdzie znajduje si Buddha? Je eli nie potracie e z dostrzec Buddhy, w czym b dziecie szukali schronienia? Takie sowa sa szczytem uudy. e Szlachetni i uczeni suchacze, ka dy musi wejrze g boko w siebie i nie posugiwa si z c e c e swoim umysem w b dny sposb. Sutry jasno formuuja te rozr nienie, mwiac, aby znajdoe z wa schronienie w Buddzie wewnatrz siebie. Nie mwia one aby znajdowa schronienie w jac c kimkolwiek innym Buddzie. Je eli nie znajdujecie schronienia w swoim wasnym Buddzie, z nie macie gdzie znale c schronienia. Ale je eli teraz urzeczywistnilicie siebie, ka dy z was z z s z powinien znale c schronienie w trzech klejnotach swojego wasnego umysu. Wewnatrz, upoz
4 Trzy Schronienia, Trisiarana. Trzy formuy schronienia, lub slubowa , sa zwykle wypowiadane do Trzech n Klejnotw, tj. do Buddhy, Dharmy, Sanghi. Formuami sa: Buddham siaranam gaczczhami, Znajduj schronienie e w Buddzie; Dharmam siaranam gaczczhami, Znajduj schronienie w Dharmie; Sangham siaranam gaczczhami, e Znajduj schronienie w braterstwie /mnichw/. Porwnaj to z omwieniem Szstego Patriarchy. e 5 Jest to znajdowanie schronienia w sobie samym. Sutra Mahaparinirwany: Bad dla siebie lampa, bad dla z z siebie schronieniem.
33
Skrucha-postanowienie
rzadkowa natur swojego wasnego umysu; na zewnatrz, by penym szacunku dla innych; c e c oto znajdowanie schronienia wewnatrz siebie samego. Obecnie, kiedy znale licie ju schronienie w waszych wasnych trzech klejnotach, powinz s z nicie wszyscy skupi uwag , poniewa zamierzam objani to samoc Trikaji6 z Buddha was c e z s c z s snej natury. Tym sposobem wszyscy mo ecie ujrze swoja wasna Trikaj i poprzez to urzeczyz c e wistni swoja wasna natur . c e Powtarzajcie wszyscy to co mwi : e Znajdujemy schronienie w czystym, spokojnym Buddzie Dharmakaji naszego wasnego zycznego ciaa. Znajdujemy schronienie w stu tysiacach Buddhw Nirmanakaji w naszym wasnym zycznym ciele. Znajdujemy schronienie we wszechogarniajacym Buddzie Sambhogakaji wewnatrz naszego wasnego zycz nego ciaa. Fizyczne ciao jest zajazdem /Trikaji/, ale nie mo e by nazwane jej domem, poniewa z c z Buddha Trikaja znajduje si wewnatrz naszej wasnej natury. Wszyscy ludzie, kimkolwiek by e nie byli, posiadaja ja. Ale dlatego, ze wasz wasny umys jest zwiedziony, nie dostrzegacie waszej wewn trznej natury i poprzez to poszukujecie Buddhy Trikaji na zewnatrz, nie zdajac e sobie sprawy, ze Buddha Trikaja przebywa porodku czyjego wasnego ciaa. s s Suchajcie wszyscy mej nauki. Umo liwi wam ona oczyszczenie waszej wasnej natury z i znalezienie Buddhy Trikaji wewnatrz waszych wasnych cia. Ten Buddha Trikaja wyrasta z naszej wasnej natury i nie mo e by uzyskany z zewnatrz. z c Jakie jest znaczenie czystego i spokojnego Dharmakaji Buddhy? Natura ludzkiej istoty jest pierwotnie czysta i spokojna, a dziesi c tysi cy rzeczy wyrasta z jej wasnej natury. Z mylenia e e s o rzeczach zych powstaja ze czyny. Z mylenia o rzeczach szlachetnych powstaja dobre czyny. s Tak samo jest z wszystkimi innymi rzeczami wewnatrz wasnej natury. Jest ona jak niebo, ktre jest zawsze czyste i gdzie so ce oraz ksi zyc sa zawsze jasne. Poniewa jednak moga je zan e z ciemni przepywajace oboki, wwczas jasnoc jest powy ej, ale poni ej jest ciemnoc. Jednak c s z z s nagle powstaje wiatr i oboki zostaja rozproszone; wwczas jasnoc znajduje si zarwno po s e wy ej jak i poni ej, a kontury wszystkiego staja si widoczne. Wasna natura zwykej istoty z z e zawsze pynie i w druje i podobna jest do obokw na niebie. e Szlachetni i uczeni suchacze, wiedza jest jak so ce, prad nia jest jak ksi zyc, a madrocn z e s -prad nia swieci zawsze, jednak e stan przywiazania do zewn trznych okolicznoci pozwala z z e s mylom uudy, jak przepywajacym obokom, zaciemni wasna natur , a wwczas jej swies c e tlistoc nie jest urzeczywistniana. Jednak e, je eli zetkniecie si z prawdziwa i prawowierna s z z e Dharma i b dziecie jej suchali, i sami z siebie uwolnicie si od uudy, wwczas b dzie istniao e e e
trzy ciaa lub natury stanu Buddhy. Istnieja r ne inne tradycje wyjanienia tego terminu. Istota wyja z s snienia Szstego Patriarchy jest nast pujaca: 1) Dharmakaja, ciao Dharmy, jest czystym spokojnym urzeczywiste nieniem czyjej wasnej natury. 2) Nirmanakaja, ciao przeksztacenia, oznacza, ze w niezliczonej iloci wydarze s s n wasna natura pozostaje niezachwianie cnotliwa bez zmiany. 3) Sambhogakaja, nie jest to ciao nagrody, ale ciao odpaty, ktre cakowicie rozumie karm , ale ani jej nie zaciemnia, ani te nie jest przez nia zaciemniane. Nale y e z z zwrci uwag , ze Szsty Patriarcha mwi, i wszystkie te aspekty sa jednym, wszystkie znajdujac si wewnatrz c e z e jednostki; ich osiagni cie oznacza osiagni cie stanu Buddhy. e e
6 Trikaja,
34
Skrucha-postanowienie
czyste rozumienie zarwno wewnatrz jak i na zewnatrz, tak, ze dziesi c tysi cy rzeczy stanie e e si widzialnymi wewnatrz waszej wasnej natury. Kto, kto urzeczywistni swoja wasna natur e s e jest rzeczywicie taki jak to i to jest zwane czystym i spokojnym Buddha Dharmakaja. s Szlachetni i uczeni suchacze, znajdowanie schronienia we wasnej naturze naszego wasnego umysu jest znajdowaniem schronienia w prawdziwym Buddzie. Kto, kto tak post puje, s e cakowicie usuwa z wn trza swojej wasnej natury nieszlachetny umys, zawistny i zazdroe sny umys, przymilny i schlebiajacy umys, egotyczny, samolubny umys, podst pny, kamliwy e umys, pot piajacy umys, pyszny umys, zdeprawowany umys, arogancki umys, i nieszlae chetna umysowa dziaalnoc ka dego typu w ka dym czasie. Stae dostrzeganie swojego wa s z z snego b du i nie rozwa anie dobrych czy zych stron u innych jest znajdowaniem schronienia e z w sobie samym. Stae praktykowanie skromnoci i utrzymywanie postawy powszechnego pos wa ania jest wgladaniem w swoja wasna natur z czystym rozumieniem i bez dalszego zastoju z e czy przeszkody. Oto znajdowanie schronienia w sobie samym. Jakie jest znaczenie dziesi ciobilionorakiej Nirmanakaji? Je eli kto nie myli o dziesi ciu e z s s e tysiacach rzeczy, jego natura fundamentalnie jest jak pustka. Ale jedna chwila zastanowienia zwana jest przeksztaceniem. Mylenie o sprawach zych przeksztaca w czycce. Mylenie s s s o sprawach szlachetnych przeksztaca w nieba. /Mylenie/ pene zoci przeksztaca w smoki s s i w ze. /Mylenie/ o litoci i wspczuciu przeksztaca w Bodhisattw . /Mylenie/ prad nia e s s e s z przeksztaca w swiat transcendentalny. Gupie mylenie i przywiazania przeksztacaja w ni sze s z krainy. Czyja wasna natura posiada to mnstwo przeksztace , ktrych istnienia osoba pods n lega uudzie nie jest swiadoma. Je eli kolejne myli sa ze, poda a si zawsze za scie ka, ale z s z e z jeli powracacie do jednej szlachetnej myli, prad nia pojawia si natychmiast. To jest zwane s s z e Buddha Nirmanakaja wasnej natury. Jakie jest znaczenie doskonaej Sambhogakaji? Na przykad, tak jak lampa mo e usuna z c ciemnoc, ktra istniaa przez tysiace lat, tak jedna prosta myl madroci mo e poo y kres s s s z z c dziesi ciu tysiacom lat gupoty. Nie mylcie o przeszoci, ktra przeminawszy nie mo e zosta e s s z c uchwycona; ani te nie mylcie stale o przyszoci. Kiedy ka da kolejna myl wystarcza sobie, z s s z s wgladacie w wasza wasna natur . e Chocia dobro i zo r nia si , nasza wasna natura jest niedwoista, i ta niedwoista natura z z e zwana jest prawdziwa natura. Wewnatrz tej prawdziwej natury nie ma zabarwie cnota czy n wyst pkiem, i to jest tym co zwane jest doskonaym Buddha Sambhogakaja. Kiedy wewnatrz e naszej wasnej natury powstaje jedna za myl, niweczy ona dobra karm dziesi ciu tysi cy s e e e kalp. Ale kiedy wewnatrz naszej wasnej natury powstaje jedna szlachetna myl, poo ony zo s z staje kres zu tak licznemu jak piaski Gangesu. Dzieje si tak wprost, a osiagnie si najwy sze e z e z bodhi. Wglada w siebie w ka dej myli, nie tracac czystoci pierwotnego umysu, zwane jest c z s s Sambhogakaja. Szlachetni i uczeni suchacze, kiedy w Dharmakaji powstaje mylenie, wwczas jest to s Buddha Nirmanakaja. Kiedy wgladamy w nasza wasna natur , tak jak myl nast puje po myli, e s e s to jest Buddha Sambhogakaja. Samourzeczywistnienie, samodyscyplina i cnoty zasugi wasnej natury sa czyim prawdziwym domem. Skra i mi so sa zycznym ciaem, ale zyczne ciao s e jest zajazdem; nie jest to nasz dom. Konieczna rzecza jest jedynie urzeczywistni trzy ciaa c waszej wasnej natury, wwczas poznacie Buddh waszej wasnej natury. e 35
Skrucha-postanowienie
Mam wiersz o tym co bezksztatne, ktry, je eli wdro ycie w praktyk , pozwoli przez samo z z e przytoczenie sowa, natychmiast rozproszy nagromadzona odpat i win podlegania uudzie. c e e Poemat brzmi nast pujaco: e Osoby pogra one w uudzie doskonala si przez wzglad na zasugi z e A nie poprzez wzglad na Dharm . e Sa tak pogra one w uudzie ze nazywaja samodoskonalenie si dla zasug, post z e e powaniem za Dharma. /Chocia jest prawda/, ze dawanie jamu n i miosierdzie przynosza zasugi bez z z granic, Jednak e trzy za7 sa nadal czynne wewnatrz umysu. z Zgromadzonymi zasugami zamierzaja poo y kres zej karmie, z c Ale w przyszoci, kiedy zjawia si pomylnoc, za karma jest jednak w srodku. s e s s Sednem sprawy jest usuni cie przyczyny winy z wn trza umysu, e e I dla ka dej osoby prawdziwa skrucha wewnatrz swojej wasnej natury. z Natychmiastowe przebudzenie Mahajany jest prawdziwa skrucha, I jeli usuwacie b dy i da ycie szlachetna droga, nie b dzie tam winy. s e z e Aby studiowa Dharm musicie stale g boko wglada w wasza wasna natur , c e e c e Wwczas staniecie si tacy sami jak wszyscy Buddhowie. e Nasi patriarchowie przekazali t bezporednia metod , e s e Pragnac aby wszyscy dzi ki urzeczywistnieniu swojej natury mogli sta si jak e c e jeden. Je eli chcecie w suszny sposb szuka Dharmakaji, z c Porzu cie wszelkie formalistyczne obrz dy i oczyccie wewn trznie wasz umys. c e s e Smiao, nie ociagajcie si , wejrzyjcie w siebie. e Je eli to odo ycie mo e was spotka nagy koniec i to zycie b dzie godne politoz z z c e wania. Je eli chcecie poja doktryn Mahajany urzeczywistniania swojej wasnej natury, z c e Z szacunkiem powi ccie si poszukiwaniu jej wewnatrz umysu. s e e Mistrz powiedzia: Powinnicie wszyscy dba o to, aby doskonali si w ten sposb. Je eli przez samo s c c e z przytoczenie sowa wgladacie w swoja natur , to chocia nawet jestecie oddaleni ode mnie e z s o tysiac mil, jest to tak jakbycie byli obok mnie; ale je eli przez samo przytoczenie tych sw s z nie macie urzeczywistnienia, wwczas, chocia stoimy twarza w twarz, jest to jednak e tak z z jakbymy byli oddaleni o tysiac mil. Jaki po ytek byby wtedy dla was z przyjcia z tak daleka? s z s Uwa ajcie dobrze na siebie. z Kiedy cae zgromadzenie usyszao t doktryn , nie byo takiego, ktry nie otworzyby si e e e ku urzeczywistnieniu i nie zacza z radocia jej praktykowa . s c
7 Trzy
za, takie same jak trzy trucizny, tj. chciwoc, gniew, niewiedza lub przywiazania. s
36
37
Przesze myli nie powstaja, to jest umys. Tym samym i przyszym mylom nie trzeba s s kac kresu, wwczas jest to Buddha. Tworzenie wszystkich form to umys; bycie odczepionym s od tych form to Buddha. Gdybym mia to objani cakowicie, musiabym to kontynuowa do s c c ko ca kalpy nie wyczerpujac tematu. Posuchaj mojego poematu, ktry brzmi nast pujaco: n e Gdy to pochodzi z umysu, nazywane jest prad nia. z Gdy to pochodzi od Buddhy, staje si spokojem. e Gdy spokj i prad nia sa jednako obecne, z Czystoc i spokj istnieje w naszym intelekcie. s By uzyska przebudzenie ku tej doktrynie, c Musisz ja praktykowa w swojej wasnej naturze. c Fundamentalnie jest to nie wszczynaniem /jakichkolwiek myli/. s Szlachetna droga jest praktykowanie zarwno /prad ni jak i spokoju/. z Syszac te sowa Fa Hai mia wielkie urzeczywistnienie i pochwali /Dharm / nast pujacym e e poematem: Umys jest naprawd zrdem Buddhy! e Nie uwiadamianie sobie tego jest wyrzadzaniem sobie krzywdy. s Teraz znam zwiazek spokoju i madroci, s I wiem, ze praktyka obydwu przynosi niezale noc od wszelkich rzeczy. z s Mnich Fa Ta, pochodzacy z Huang Chou3 , przyaczy si do zakonu w wieku lat siedmiu e i stale praktykowa Sutr Saddharm Pundarik 4 . Przyszed, aby zo y Patriarsze wyrazy swoe e e z c jego szacunku, ale /kiedy skania si / jego gowa nie dotkn a ziemi. Patriarcha zgani go, e e mwiac: Twj pokon nie si gna ziemi. Dlaczego wi c w ogle si skania ? Musi co by e e e c s c w twoim umyle. Co jest twoja praktyka? s Mnich odpar: Sutra Saddharma Pundarika, ktra przeczytaem ju trzy tysiace razy! z Patriarcha odpowiedzia: Mgby przeczyta ja dziesi c tysi cy razy, ale jeliby uwiadomi sobie znaczenie s c e e s s s sutry nie byby tak zarozumiay i mgby wtedy ic ze mna. Teraz jednak chwalisz si tym s s s e osiagni ciem i nawet nie uwiadamiasz sobie swojej omyki. Posuchaj mojego wiersza, ktry e s brzmi nast pujaco: e
Chou. Dystrykt w prowincji Kiangsi. Saddharma Pundarika. Cudowna prawda, tak jak przedstawiona jest w Sutrze Lotosu, Sutrze Jednego Pojazdu, o ktrej si powiada, ze zawiera pena prawd Buddhy, w porwnaniu z jego uprzednim lub tj. cz scioe e e wym lub stosownym do okolicznoci nauczaniem, z tym, ze oba zawarte sa w tej doskonaej prawdzie. Saddharma s Pundarika jest sutra, ktrej kilka przekadw w caoci lub w cz sci dokonanych zostao z sanskrytu na chi ski, s e n z ktrych najpopularniejszym jest przekad Kumarad iwy. z
4 Sutra 3 Huang
38
Wyrazy szacunku su a odci ciu pz i napuszonoci, z e s Czemu wi c nie dotkna gowa ziemi? e c Gdy istnieje ego, od razu pojawia si bad. e Ale gdy zapomnisz o swoich zasugach, twoje bogactwo /madroci/ jest niezmie s rzone. Mistrz ponownie zapyta: Jak si nazywasz? e Nazywany jestem Fa Ta /Ten Ktry Rozumie Dharm / odpowiedzia. e Twoim imieniem powiedzia mistrz mo e by Fa Ta, ale kiedy to w ogle rozuz c z miae Dharm ? s e I wypowiedzia wwczas ten poemat: Zwany jeste teraz Fa Ta s I nieustannie pracowicie spiewae sutr bez odpoczynku. s e Pusty spiew daje tylko d wi ki, z e Ale Bodhisattwa jest rozumiejacy umys. Poniewa masz obecnie /ze mna/ pokrewie stwo, z n Powiadam ci to: Miej jedynie wiar w buddyjska /Dharm / bez sw e e A kwiat lotosu wyronie z twoich ust. s Gdy Ta usysza ten poemat, okaza skruch i wyrazi swoje podzi kowanie, mwiac: e e Od tej chwili b d pokorny i peen powa ania w stosunku do ka dego. Spiewaem Sutr e e z z e Saddharm Pundarik , ale nie rozumiaem jej znaczenia i zawsze istniay watpliwoci. O Pae e s triarcho! twoja madroc jest tak rozlega i wielka, ze chciabym aby askawie raczy objani s s s c wewn trzne znaczenie sutry. e Fa Ta powiedzia mistrz Dharma jest atwo pojmowalna. To tylko twj umys nie rozumie. Nie ma zadnych watpliwoci w samej sutrze; watpliwoci sa w twoim wasnym s s umyle. Co, przy studiowaniu tej sutry, uwa asz za jej gwna zasad ? s z e Ta odpowiedzia: Korzenie mojej natury sa ciemne i t pe. Od poczatku poda aem jedynie za recytowa e z niem sw, jak e wi c mgbym rozumie podstawowa zasad ? z e c e Nie potra czyta znakw powiedzia mistrz ale sprbuj zapiewa jedna stron e c s c e sutry, wwczas dam ci jej objanienie. s Wwczas Fa Ta zapiewa sutr dononym gosem, a doszed do rozdziau przypowieci. s e s z s W tym miejscu mistrz powiedzia: Stop! Ta sutra, w ko cu, bierze jako swoja zasad przyczynowoc /hetupratjaja/ pojan e s wiania si Buddhw i objania to cakowicie za pomoca wielu rodzajw przypowieci, bez e s s zbytniej rozwlekoci. A teraz, jak to jest z ta przyczynowocia? Sutra mwi Wszyscy czczeni s s przez swiat Buddhowie zjawiaja si na ziemi tylko z jednego wielkiego powodu, a tym jednym e 39
wielkim powodem sa doktryny Buddhy. Ulegajac zewn trznemu zudzeniu zwykli ludzie e przywiazani sa do ksztatw, a ulegajac wewn trznemu zudzeniu przywiazani sa do pustki. Je e zeli w swiecie ksztatw jest si niezale nym od ksztatw, a w swiecie pustki jest si niezale e z e z nym od pustki, wwczas nie ma zudze ani wewnatrz ani na zewnatrz. Je eli urzeczywistnisz n z to nauczanie, twj umys otworzy si w jednej chwili ku doktrynom Buddhy. e Buddha jest bodhi, ktra ma cztery aspekty: 1. Otwarcie wiedzy /poznania/ bodhi. 2. Praktykowanie wiedzy /poznania/ bodhi. 3. Urzeczywistnienie wiedzy /poznania/ bodhi. 4. Wejcie w wiedz /poznanie/ bodhi. s e Je eli gdy si to syszy, istnieje otwarcie i praktykowanie bodhi, wwczas jeste zdolny z e s urzeczywistni i wejc. W nast pstwie tego zrozumiesz, ze wiedza bodhi jest oczywista jedynie c s e dzi ki twojej wasnej prawdziwej naturze. Musisz by jak najbardziej uwa ny, aby nie dokoe c z na zej interpretacji znaczenia sutry. Je eli obserwujesz kogo innego w procesie otwierania, c z s praktykowania, urzeczywistniania i wchodzenia w bodhi, i ty sam mwisz To musi by wiedza c Buddhy /tj. Buddha/, nie mog mie w tym zadnego udziau to taka interpretacja jest blu e c z nierstwem przeciwko sutrom i spotwarza Buddh . Bowiem gdyby taka osoba bya ju Buddha, e z posiadaaby cakowite rozumienie, jaki wi c po ytek byby z jej ponownego przechodzenia e z procesu otwierania, praktykowania, urzeczywistniania i wchodzenia w bodhi? Ty, ktry posiadasz wiar w wiedz Buddhy powiniene wiedzie , ze jest to tylko twj e e s c wasny umys, poza ktrym nie ma zadnego innego Buddhy. To dlatego, ze wszyscy zwykli ludzie ze swoja chciwocia i ukochaniem czasowych warunkw ukryli przed soba owiecenie, s s zewn trzne wydarzenia wzburzaja ich wewnatrz. Jednak e sa zadowoleni, ze sa tak pchani. e z To wanie z tego powodu Czczony Przez Swiat /Buddha/ wyszed z samadhi i przy pomocy s ka dego rodzaju wymowy, nakania ludzi do porzucenia po ada i powstrzymywania si od z z n e poszukiwania na zewnatrz, tak, aby nie byo dwoistoci pomi dzy nimi a Buddha. Dlatego s e powiedziane jest: Bad otwarty na wiedz Buddhy. z e Ja rwnie nakaniam wszystkich ludzi aby byli stale otwarci na wiedz Buddhy wewnatrz z e swoich wasnych umysw. Ale umys zwykego czowieka jest znieksztacony; w gupocie i uudzie oddaje si zu; jego mowa jest szlachetna ale jego umys jest wyst pny, chciwy, e e gniewny, zazdrosny, schlebiajacy, chepliwy i egoistyczny; destrukcyjnie wkracza w sprawy innych ludzi. /Wszystko to jest/ otwarciem si na wiedz pospolita. e e Ale je eli potrasz udoskonali umys, je eli potrasz stale wzrasta ; je eli potrasz zwrz c z c z ci swoje wasne swiato do wewnatrz na swj wasny umys; je eli potrasz zaprzesta za c z c a praktykowa cnot ; jest to otwarciem si na wiedz Buddhy. Powiniene otwiera si w ka c e e e s c e z dej chwili na wiedz Buddhy, a nie na wiedz pospolita. By otwartym na wiedz Buddhy e e c e dokadnie oznacza bycie poza tym swiatem /przemian/, ale bycie otwartym na wiedz pospolita e oznacza dokadnie znajdowanie si w tym swiecie /przemian/. Lecz je eli jedyne co robisz to e z 40
skrz tne spiewanie /sutr/, traktujac to jako codzienny kierat, czym r nisz si od jaka scigajae z e cego swj wasny ogon? Ta zapyta wwczas: Je eli to jest prawda, to potrzebne jest jedynie osiagni cie zrozumienia, a nie jest poz e trzebne spiewanie sutr. Czy tak jest? Mistrz odpowiedzia: Co zego jest w sutrach i co jest tam takiego aby powstrzymywa si od ich spiewania? c e Uuda czy urzeczywistnienie zale ne sa tylko od jednostki, i tym samym szkoda czy zysk /ze z spiewu/ zale ne sa od ciebie. Spiewa ustami i praktykowa rwnie umysem oto prawdziwe z c c z obracanie sutry. Ale spiewa ja ustami nie praktykujac jej w umyle jest by obracanym przez c s c sutr . Posuchaj mojego wiersza, ktry brzmi nast pujaco: e e Gdy umys tkwi w uudzie Saddharma Pundarika obraca nami, Ale umys przebudzony obraca Saddharma. Spiewa sutr przez dugi czas bez zrozumienia, c e To by w konikcie z jej znaczeniem. c Waciwa droga jest spiewanie jej bez motywu /bez szukania zasugi/; s Kiedy istnieje motyw, spiew jest cakowicie znieksztacony. Ale czy posiadasz motyw czy te nie, cokolwiek robisz, nie licz5 , a wwczas zawsze jecha z c 6. b dziesz na wozie biaego wou e Kiedy Ta sucha tego poematu, jego oczy bezwiednie powilgotniay z zalu, ale na te sowa uzyska wielkie przebudzenie. Wwczas powiedzia do mistrza: Do tej chwili Fa Ta w rzeczywistoci nie chona Saddharmy Pundariki, ale raczej by s pochaniany przez nia. I zapyta ponownie, mwiac: Sutra mwi, ze wszyscy maharawakowie, waczajac nawet Bodhisattww, chocia wy s z czerpuja si mylac i analizujac nie sa w stanie zg bi wiedzy Buddhy. A teraz ty twierdzisz, e s e c ze zwyka osoba musi tylko urzeczywistni swj wasny umys i to mo e by wwczas zwane c z c wiedza Buddhy. Gdyby kto nie posiada wy szej inteligencji mogoby to prowadzi to wat s z c pienia i blu nierstwa. Co wi cej sutra mwi o trzech wozach: koza, jelenia i biaego wou. Na z e czym polega to rozr nienie? Chciabym aby askawie raczy mi to dalej objani . z s s c
licz. Jest to podstawowa zasada w buddyzmie nigdy nie liczy ; ani nie liczy uczynkw jakich kto doc c s kona, ani dowiadcze , ani lat. Liczenie powstrzymuje czyj rozwj i rozumienie. W tym szczeglnym fragmencie s n s chodzi o nie liczenie iloci razy jaka kto spiewa ta lub inna sutr . Liczenie, tak jak to robi Fa Ta, prowadzio s s e go do poczucia, ze dokona czego wielkiego, co oczywicie byo b dne. Jakichkolwiek szlachetnych dzie czy s s e uczynkw nie powinno si liczy , poniewa w liczeniu zawarte jest znaczenie poszukiwania zasug, co rwnie e c z z jest b dne. e 6 Wz biaego wou. Pochodzi to z Sutry Saddharma Pundarika, gdzie czyni si odniesienie do trijany, trzech e pojazdw zbawienia. Ciagniony przez koza pojazd, lub may pojazd, lub klasa srawakw, grupa suchaczy, lub posusznych uczniw. Ciagniony przez jelenia, lub sredni pojazd, to klasa pratjeka-Buddhw, owieconych dla s siebie. Nast pnie pojazd ciagniony przez biaego wou, lub Mahajana, w ktrym chodzi o zbawienie wszystkich. e
5 Nie
41
Znaczenie sutry odpowiedzia mistrz jest cakiem jasne, lecz to ty jeste tym, s ktry tkwi w uudzie i ociaga si . Powodem dla ktrego znajdujacy si w tych trzech pojazdach e e nie moga zg bi wiedzy Buddhy jest ich bad prbowania oceniania. Bez wzgl du na to jak e c e wiele kto mg si wysila w myleniu i rozwa aniu, oddala go tylko od /prawdy/. Zasadnis e c s z czo, Buddha mwi jedynie ze wzgl du na istnienie zwykych ludzi, a nie z powodu Buddhw. e Je eli istnieja niech tni posiadaniu wiary w t zasad , pozwl im odejc z tego zgromadzez e e e s nia. Kt mgby pomyle , ze kto b dacy ju w wozie biaego wou mgby wcia by na z s c s e z z c zewnatrz, szukajac trzech wozw! Co wi cej sutra jasno wyjania ci, ze istnieje tylko jeden e s pojazd Buddyzmu. W rzeczywistoci nie ma zadnych innych pojazdw, takich jak drugi czy s trzeci. Jednak e sa niezliczone iloci stosownych sposobw nauczania i r ne rodzaje pokrewz s z nych zdarze , przykadw, objanie i rozpraw. Dlatego ta metoda obejmuje tylko jeden pojazd n s n Buddyzmu. Dlaczego nie przebudzisz si do faktu, ze trzy wozy sa zr cznymi srodkami, ktrych wye e magay potrzeby dawnych czasw? Prawda jest to, ze istnieje tylko jeden pojazd i to spenia wymogi dnia dzisiejszego. Chc ci jedynie nauczy aby zrezygnowa ze zr cznych srodkw e e c s e i powrci do prawdy. Kiedy powrcisz ju do prawdy /przekonasz si rwnie , ze/ prawda z e z nie ma imienia. Powiniene uwiadomi sobie, ze ten skarb cakowicie nale y do ciebie i ze s s c z od ciebie zale y posu enie si nim. Nie traktuj wi c tego jako ojcowskiej idei czy jako dziez z e e ci cej idei, ani te nie rb u ytku z jakiejkolwiek idei. To jest zwane praktykowaniem Sutry e z z Saddharma Pundarika. Wwczas, od jednej kalpy do drugiej, twoja r ka nie zbadzi od sutry e i nie b dzie czasu, w ktrym by jej nie spiewa! e s Tak pouczony, Ta wypeniony entuzjazmem i wzdychajac ze szcz scia wypowiedzia po e chwalny poemat: Przeczytaem t sutr trzy tysiace razy, e e Ale po jednym zdaniu z Tsao Chi /liczenie/ zostao zapomniane. Je eli kto nie rozumie zasady /dlaczego Buddowie/ pojawiaja si , z s e Jak mo e poo y kres wybrykom wielu zywotw? z z c Trzy wozy sa jedynie zr cznym srodkiem, e A ich stopniowanie zostao wybornie wyjanione. s Lecz kto by przypuszcza, ze w ponacym domu znajduje si Dharmakaja.7 e Od tej chwili powiedzia mistrz mo na ci rzeczywicie nazywa Mnichemz e s c -piewajacym-Sutr . s e Odtad Ta rozumia g boka zasad , a jednak nie zaprzesta spiewania sutry. e e *** By pewien mnich, Chih Tung, pochodzacy z An Feng w prowincji Shu Chou8 , ktry od poczatku /swojego klasztornego zycia/ przeczyta Sutr Lankawatar ponad tysiac razy, a wcia e e z
Krl Dharmy, najwy sze zasady doktryny, reprezentujacy Buddh w Sutrze Saddharma Pundaz e rika. 8 Shu Chou, obecnie rejon Shu stanu An Hui. An Feng znajduje si obecnie na poudniowy-wschd od Shu e Chou, ale poprzednio by jego cz scia. e
7 Dharmarad a. z
42
Sposobnoci i pokrewie stwa s n nie rozumia Trikaji i czterech madroci9 . Z szacunkiem poprosi mistrza o objanienie ich s s znacze . n Co do Trikaji powiedzia mistrz to czysta i spokojna Dharmakaja jest twoja prawdziwa natura. Doskonaa penia Sambhogakaji jest twoja prawdziwa wiedza. Niezliczona Nirmana kaja jest twoimi prawdziwymi dziaaniami. Je eli mwisz o Trikaji jako o czym poza twoja z s pierwotna natura, zwane jest to posiadaniem Cia bez madroci. Je eli uprzytomnisz sobie, ze s z Trikaja sama nie posiada wasnej natury, jest to zwane czterema madrociami bodhi. Posuchaj s mojego wiersza: Wasna natura ju ma Trikaj , a kiedy jest to jasno rozwini te cztery madroci staja z e e s si doskonae. e To nie poprzez odcinanie przedmiotw widzenia i syszenia wst puje si do krainy e e Buddhy. Zapami taj moje sowa! e Podejmij niezachwiana decyzj i wierz, a zawsze b dziesz wolny od zudzenia. e e Nie naladuj tych, ktrzy szukaja tego na zewnatrz, s Plotac cay dzie o bodhi. n Tung zapyta ponownie: Czy mog rwnie usysze co o znaczeniu czterech madroci? e z c s s Teraz, kiedy rozumiesz Trikaj powiedzia mistrz powiniene w naturalny sposb e s rozumie cztery madroci. Dlaczego wi c pyta ponownie? Gdybymy rozprawiali o czterech c s e c s madrociach nie mwiac o Trikaji, byoby to zwane madrocia bez Cia. Byoby to posiada s s niem madroci i mimo to powracaniem do bycia bez madroci. s s Powiedzia inny wiersz, mwiac: Madroc wielka okraga jak zwierciado z natury swojej jest czysta i spokojna. s Zrwnowa ona i spokojna madroc to umys wolny od choroby.10 z s Cudownie przenikajaca madroc widzi bez myli zasugi. s s Doskonalaca dziaanie madroc jest jak madroc okragego zwierciada. s s Kiedy piata, sma, szsta i sidma dojrzewaja,11 przeksztacenie dokonuje si . e Ale jest to w istocie sprawa sw, a nie rzeczywistoci. s
madroci. Czterema formami madroci Buddhy sa: 1) Madroc wielka okraga jak zwierciado; s s s 2) Zrwnowa ona i spokojna madroc; 3) Cudowna madroc kontemplacji. 4) Madroc doskonalaca dziaanie. z s s s 10 Zrwnowa ona i spokojna madro c jest umysem wolnym od choroby, zrwnowa ona i spokojna madro c z s z s podobna jest do widzenia przez Buddh wszystkich rzeczy i wszystkich istot w tym samym, rwnym swietle. e Patrz rwnie rozdzia XVIII Sutry Diamentowej. Umys wolny od choroby. W widzeniu innych ludzi, je eli z z w stosunku do niektrych istnieje upodobanie, a w stosunku do innych niech c, wwczas umys posiada bariery e i przeszkody /w stosunku do caej ludzkoci/. Posiadanie tego jest posiadaniem choroby. Dlatego nie powinno sie s posiada niech ci w umyle w stosunku do nikogo, zanim b dziemy potrali by umysem wolnym od choroby. c e s e c 11 Piata odnosi si do pi ciu zmysw, wid nian widzenia, syszenia, zapachu, smaku i dotyku, ktre przeksztaca e e z madroc doskonalaca dziaanie. Szsta jest manas, myl lub spostrze enie, ktre samo przeksztaca si w cudownie s s z e
9 Cztery
43
Je eli w twoim obecnym stanie rozwoju nie zatrzymujesz si , z e B dziesz rozkwita i przebywa zawsze w najwy szej spokojnoci. e z s To co opisaem powy ej jest zmiana swiadomoci /wid niana/ w madroc /d niana/. Mwi z s z s z si w nauczaniu, ze najpierw przeksztaca si pi c zmysw /wid niany/ w madroc doskoe e e z s nalaca dziaanie. Szsty, intelekt /manas/ zostaje wwczas zmieniony w cudownie przenika jaca madroc. Sidma, mano-wid niana, zostaje wtedy zmieniona w zrwnowa ona i spokojna s z z madroc. Wwczas sma, alajawid niana, zmieniona zostaje w madroc wielkiego okragego s z s zwierciada. Chocia manas /szsta/ i mano-wid niana /sidma/ zawieraja przyczyn przez z e ksztacenia, pi c zmysw i alajawid niana /sma/ wydaja owoc na skutek tej przemiany; ale e z jest to tylko przemiana ich nazw a nie ich prawdziwej natury. Tung natychmiast uwiadomi sobie madroc swojej natury i przedstawi wwczas poemat, s s mwiacy: Trikaja jest w istocie moja wasna prawdziwa natura, A cztery madroci sa owieceniem pierwotnego umysu. s s Kiedy Trikaja i cztery madroci stapiaja si bez przeszkd, s e Wwczas kto reaguje na wszystkie rzeczy bez wzgl du na ich ksztaty. s e Uciekanie si do metod jest cakowicie b dnym dziaaniem. e e A houbienie ich nie jest autentyczna, prawdziwa zasada. Ten cudowny wglad wynika z twojej /Szstego Patriarchy/ wiedzy. Teraz mog nareszcie zapomnie o tych nieczystych nazwach. e c *** By pewien mnich, Chih Chang, pochodzacy z Kuei Chi w prowincji Hsin Chou12 , ktry przyaczy si do zakonu kiedy by jeszcze bardzo mody. Z determinacja poszukiwa wgladu e w swoja wasna natur i przyszed pewnego dnia aby zo y swoje uszanowanie. Mistrz zapyta e z c go: Skad przyszede? I czego szukasz? s w odpowiedzia: Zo yem niedawno swoje uszanowanie Ta Tungowi, mnichowi na grze Pe Feng13 z w Hung Chou. Od niego otrzymaem ide wgladania w swoja wasna natur i osiagania stanu e e Buddhy, ale nie rozwiazaem jeszcze swoich watpliwoci. Przyszedem z bardzo daleka aby s zo y swoje uszanowanie i pokornie bagam ci o wskazanie mi prawidowego kierunku. z c e
przenikajaca madroc. Sidma to swiadomoc umysu lub dziaanie umysu. Sidma jest rwnie deniowana jako s s z manowid niana, ktra tumaczy si jako intelekt, a w g bszym znaczeniu jako umys, jako cakowita dziaalnoc z e e s umysowa. /Patrz Glosariusz: Intelekt/. Obejmuje to intelekt, jako koordynator pi ciu zmysw, ktry wraz z nimi e staje si zrwnowa ona i spokojna madrocia. sma jest alajawid niana, umys w jego swiadomym i niewiadoe z s z s mym aspekcie, magazyn umysu, ktry stanowi madroc wielka i okraga jak zwierciado. s 12 Hsin Chou, Kuei Chi. Oba sa obecnie rejonami w Kiangsi. 13 Gra Pe Feng w Hung Chou, Kiangsi.
44
Sprbuj sobie przypomnie powiedzia mistrz co on ci powiedzia. c Byem raz z nim ponad trzy miesiace nie otrzymujac zadnych poucze . Poniewa mia n z em gwatowna potrzeb szukania Dharmy, poszedem pewnej nocy sam do jego sypialni i z e penym szacunkiem zapytaem, Czym jest czyj pierwotny umys i pierwotna natura? Tung s odpowiedzia wwczas, Czy dostrzegasz pustk ? e Tak, odpowiedziaem. Czy dostrzegasz, powiedzia, by pustka miaa form lub cechy? e Pustka, odpowiedziaem, nie posiada ksztatu, jak wi c mo e mie form i cechy?. e z c e Twoja pierwotna natura, powiedzia, jest wanie taka jak pustka. Rozumie , ze nie ma s c ani jednej rzeczy do ujrzenia jest waciwym pogladem, i ze nie ma ani jednej rzeczy do pos znania, jest prawdziwa wiedza. Nie jest ona ani zielona ani zta, duga czy krtka. Wejrzyj tylko w pierwotne zrdo, ktre jest czyste i spokojne, a pojawi si prawdziwa substancja bo e dhi, doskonaa i swietlista. To jest zwane wgladaniem w swoja wasna natur i osiaganiem stanu e 14 . Buddhy. To jest rwnie zwane d niana Tathagaty z z Chocia syszaem te sowa nie rozumiaem ich dokadnie. Bagam ci aby zacza mnie z e s poucza . c Mistrz odpowiedzia: To co ci powiedzia twj mistrz wcia zachowuje widzenie i poznawanie. To tumaczy z to, ze wcia jeszcze nie rozumiesz. Wska e ci to teraz przy pomocy poematu: z z Nie widzie niczego a trzyma si nie widzenia, c c e To podobnie do pynacych chmur, ktre pokrywaja twarz so ca. n Nie widzie niczego a houbi nie-wiedz , c c e Podobne jest do byskawicy rozdzierajacej wielkie niebo. Te poj cia wkradaja si w mgnieniu oka; e e Je eli zrobisz ten bad, ze je przyjmiesz, z Kiedy naprawd zrozumiae znaczenie zr cznych srodkw /upaja/? z e s e W ka dej myli automatycznie powiniene wiedzie kiedy jest ona b dna. z s s c e Wwczas twoje wewn trzne swiato b dzie si zawsze objawiao. e e e Kiedy Chang usysza poemat, jego umys zosta szeroko otwarty. Wwczas przedstawi /swj wasny/ poemat: Wszczynanie nieistotnych koncepcji, Oznacza bycie przywiazanym do form w poszukiwaniu bodhi. Zywienie jednej myli o urzeczywistnieniu, s Nie r ni si od znajdowania si na pierwszych etapach uudy. z e e /Myle , ze/ wasna natura jest swiadoma swojego pierwotnego ciaa, s c
D niana. Tathagata: a) jeden z najwy szych tytuw Buddhy; b) taki jak przychodzi. D niana: wiez z z dzie , wiedzie dzi ki widzeniu; poglady, doktryny. Tak wi c ten termin razem oznacza wiedz Buddhy. c c e e e
14 Tathagata
45
Jest bezowocnym poda aniem za swiatem, ktre nigdzie nie prowadzi. z Gdybym nie wszed do pokoju mistrza, W pomieszaniu wcia gonibym dwa cienie15 . z Pewnego dnia Chih Chang zapyta mistrza: Buddha mwi o trzech pojazdach Dharmy, ale mwi rwnie o najwy szym poje dzie. z z z Nie rozumiem tego jeszcze i chciabym, aby zechcia pouczy mnie. s c Mistrz odpowiedzia. Powiniene koncentrowa si na swoim wasnym umyle i nie by przywiazanym do zes c e s c wn trznych form doktryny. Dharma nie /dzieli si / na cztery pojazdy; ale ludzkie umysy maja e e wiele stopni i kategorii. By po prostu obecnym i sucha objaniania sutr jest maym pojazdem. Uprzytomni sobie c c s c Dharm i zrozumie jej znaczenie jest srednim pojazdem. Cwiczy si w zgodzie z Dharma e c c e jest wielkim pojazdem. Zrozumie cakowicie wszystkie metody i w peni panowa nad nimi; c c nie by przywiazanym do czegokolwiek; odcia wszystkie formy i metody; i nie /odczuwa / c c c osiagni cia ani jednej rzeczy jest zwane najwy szym pojazdem. /Natura/ pojazdu to sprawa e z praktykowania znaczenia, a nie sownego dyskutowania. Musisz to praktykowa sam tak wi c c e nie pytaj mnie. Przez cay czas pozwl twojej wasnej naturze pozostawa naturalnie /w stanie/ c takoci. s Chang z wdzi cznocia sta si asystentem mistrza przez reszt swojego zycia. e s e e *** By pewien mnich, Chih Tao, pochodzacy z regionu Nan Hai w Kwantungu, ktry zo y z mistrzowi wyrazy swojego uszanowania i powiedzia: Odkad przyaczyem si do zakonu czytaem Sutr Maha Parinirwany przez ponad dzie e e si c lat, ale wcia jeszcze nie rozumiem jej gwnych zasad. Chciabym aby zechcia askawie e z s mi je objani . s c Ktrej cz sci nie rozumiesz? zapyta mistrz. e Doktryna pojawiania si i zanikania jest to, ze wszystkie czyny sa nietrwae. Kiedy e 16 . To jest cz sc co do pojawianie si i zanikanie ustana, istnieje radoc spokoju zaprzestania e s e ktrej mam watpliwoci. s Z jakiego powodu zapyta mistrz masz watpliwoci? s Odpowiedzia:
cienie lub gowy. Ten termin odnosi si do wiersza, ktry da mu Szsty Patriarcha. Pierwszym cieniem e jest koncepcja nie widzenia, a drugim koncepcja nie-wiedzy. Mistrz doradza mu nie utrzymywa ktregokolc wiek z tych pogladw, poniewa ich utrzymywanie oznacza, ze jest si wcia pogra onym w uudzie. z e z z 16 Spokj ustania. Stan bycia niezakconym, niezmaconym i pogodnie radosnym. Zupena nieobecno c zb d s e nych rzeczy w umyle. Jest to posiadanie swiadomoci bez podniecenia. Jest to praktyka zmierzajaca do wyzwos s lenia, ale jest czasami mylnie brana za sama nirwan . e
15 Dwa
46
Sposobnoci i pokrewie stwa s n Wszystkie ludzkie istoty posiadaja dwa ciaa, ktre zwane sa ciaem zycznym17 i cia em Dharmy. Ciao zyczne jest nietrwae; pojawia si i znika. Ciao Dharmy jest trwae, bez e wiedzy czy swiadomoci. Kiedy sutra mwi Kiedy pojawianie si i zanikanie ju ustay, ists e z nieje radoc spokoju zaprzestania, nie wiem ktre ciao spokojnie zanika, a ktre jest radosne. s Je eli jest to ciao zyczne, w czasie kiedy zyczne ciao dobiega kresu, jego cztery zywioy18 z ulegaja rozproszeniu, a to z pewnocia jest cierpienie, a cierpienie nie mo e by nazwane rado s z c scia. Je eli ciao Dharmy znajduje si w spokojnym zaprzestaniu, wwczas jest ono takie samo z e jak soma i rozbite dachwki kto wtedy jest tym ktry si raduje? Co wi cej, natura Dharmy e e jest podstawa pojawiania si i zanikania a pi c skandh jest dziaaniem pojawiania si i zanika e e e nia, poniewa istnieje jedna podstawa i pi c funkcji. Tak wi c pojawianie si i zanikanie jest z e e e bezustanne; pojawianie si istnieje kiedy dziaanie wyania si z podstawy, zanikanie istnieje e e kiedy dziaanie wchaniane jest z powrotem w podstaw . Je eli kto oczekuje tego aby ono poe z s jawio si ponownie jest to znajdowanie si w klasie odczuwajacych istot, /a to oznacza/ ze nie e e dobiego si kresu, nie doszo si do zaniku. Jednak e je eli kto nie oczekuje tego aby ono e e z z s pojawio si ponownie, wwczas ten kto znajduje si zawsze w stanie spokojnego zaprzestae s e nia, co oznacza bycie tym samym co rzecz nieodczuwajaca. Ale, jeli tak jest, nirwana b dzie s e cakowitym zniesieniem wszystkich rzeczy jakiegokolwiek rodzaju, tak, ze nie b da w stanie e pojawi si , a jaka wwczas mo e tam by radoc? c e z c s Mistrz odpowiedzia: Jeste uczniem Siakjamuniego. Dlaczego by podobnym do tych, ktrzy nie poda aja s c z ta droga i ktrzy, zwiazani z b dnymi pogladami unicestwienia i trwaoci, krytykuja doktryn e s e Najwy szego Pojazdu? Podug tego co powiedziae, Dharmakaja jest odr bna od zycznego z s e ciaa i musi zosta oddzielona od pojawiania si i zanikania w celu poszukiwania spokoju ustac e nia. Co wi cej, mwiac ze nirwana jest stanem trwaej radoci, zao ye, ze istnieje kto radue s z s s jacy si tym. Jest to bycie przywiazanym do po adania narodzin i smierci, oraz rozkoszowanie e z si przyjemnociami zudze . e s n Powiniene obecnie zda sobie spraw , ze Buddha /mwi/ dla dobra tych wszystkich ludzi s c e pogra onych w uudzie, ktrzy uwa aja zwiazek pi ciu skandh za zasadnicza form ja ni. Ci z z e e z ludzie czynia r nice pomi dzy wszystkimi rzeczami jako w istocie zewn trznymi formami z e e materii. Po adaja zycia i l kaja si smierci. Badza w swoich mylach nie zdajac sobie sprawy z e e s z tego, ze sa to jedynie marzenia i fantazje, i ze sa one puste i nierzeczywiste. Poddaja si e s niepotrzebnie kou stawania si /bhawaczakra/19 . Sprowadzaja trwaa radoc nirwany do formy e cierpienia. A jednak galopuja dookoa szukajac jej przez cay czas. Buddha z litoci nad takimi lud mi objawi prawdziwa radoc nirwany, w ktrej nie ma s z s
zyczne, ciao formy, Rupakaja. Ciao z krwi i mi sa; w przeciwie stwie do dharmakaji, niemateriale n nego, duchowego, czy te niemiertelnego ciaa. Nale y te zauwa y , ze Szsty Patriarcha nazywa to zyczne z s z z z c ciao zajazdem a nie domem. 18 Cztery zywioy, z ktrych zrobione sa wszystkie rzeczy, tj. ziemia, woda, ogie i wiatr /lub powietrze/. Repre n zentuja one ciao stae, pyn, ciepo i ruch: ruch wytwarza i podtrzymuje zycie. 19 Bhawaczakra, koo stawania si , Samsara. Kr cenie si koa, obraca si , tj. w drwka sze cioma drogami, e e e c e e s koo w drwki; krag istnienia, zycia i smierci. e
17 Ciao
47
perspektywy pojawiania si oraz nie ma rwnie perspektywy zanikania. Co wi cej, nie ma e z e zadnego procesu /pojawiania si i zanikania/, ktry miaby by doprowadzony do kresu. Samo e c to jest objawianiem si spokoju ustania. Chocia objawia si , jednak e nie istnieje zadna myl, e z e z s ze wanie si objawia, i to jest tego staa radocia. Nie ma ani odbiorcy, ani te nie odbiorcy s e s z tej radoci, jak wi c mo e by mowa o jednej podstawie i pi ciu skandhach, i o ile bardziej s e z c e z nie do rzeczy jest mwi o nirwanie jako o zniesieniu wszystkich rzeczy, tak, ze nigdy ju nie c z powstaja ponownie? Jest to tylko blu nierstwem przeciwko Buddzie i oczernianiem Dharmy. z Posuchaj mojego poematu, ktry brzmi nast pujaco: e Wielka nirwana, ktrej z niczym nie mo na porwnywa z c Jest wszechobejmujaca, a jej promiennoc zawsze swieci pogodnie. s Ludzie pospolitej natury i ignoranci nazywaja ja smiercia; Niewtajemniczeni czepiaja si jej jako wygani cia. e s e Wszyscy ci poszukujacy z drugiego pojazdu Uwa aja ja za stan bezczynnoci. z s Wszystkie te poglady cakowicie nale a do emocjonalnych z I sa podstawa szecdziesi ciu dwch b dnych pogladw20 . s e e Jak e te bezsensowne sformuowania pustych i faszywych nazw, z Mogyby posiada autentyczne i prawdziwe znaczenia? c Ale osoba o niezmierzonej madroci s Rozumie na wskro, ze nie ma niczego co mogoby zosta uchwycone albo porzus c cone. Zna dziaanie pi ciu skandh e Oraz ego pord nich, s /Jak rwnie / zewn trznego przejawiania si wszystkich zycznych ksztatw z e e
dwa b dne poglady. Umys przeszoci, tera niejszoci i przyszoci. Cztery awasthy lub cztery e s z s s rodzaje widzenia. Widzenie siebie, widzenie innych, widzenie ludzkoci i widzenie siebie w przyszoci. Pi c s s e skandh. Pi c czynnikw, skadnikw lub cech tworzacych osob . Dwanacie hetupratjaj. Dwanacie przyczynoe e s s wych wydarze , lub okolicznociowych przyczyn sposobnoci lub wydarzenia. Szec wid nian, lub zmysw. n s s s z Szec zmysw jest szecioma jakociowymi funkcjami spostrzegawczymi; tj. widzenie, syszenie, wachanie, s s s smakowanie, dotykanie i tworzenie poj c dokonywanych przez ich odpowiedni organ w odpowiedzi na bodziec. e Pociagajace przywiazania ka dego z szeciu organw. Sila, samadhi, prad nia lub dyscyplina, spokj, madroc. z s z s Metoda tak jak w jednokierunkowym nakierowaniu umysu; poglady nieuzasadnione jak w marzeniach na jawie; poglady dryfujace jak przy braku kierunku w celu swojego zycia. Wypaczone jakby w celu wyeksponowania sie bie; znieksztacone, np. z niewielkim szacunkiem dla prawdy; uparcie dogmatyczne. Tkwienie w ideaach, ktre si szczeglnie lubi; stagnacja, np. by zaklinowanym przez wydarzenie, z ktrego nie potra si wybrna ; nae c e c gromadzenie nieistotnych, zbytecznych koncepcji. By pogra onym w uudzie, b dne rozumienie codziennych c z e okolicznoci jako staych; przywiazanie do rzeczy i idei o ktrych si wie, ze sa b dne, ale odczuwa si niech c s e e e e do porzucenia ich i dlatego racjonalizuje si swoje poo enie osobistymi i potocznymi pogladami; emocjonalne e z przywiazanie do rzeczy lub idei, ktre sa b dne do takiego stopnia, ze mwi si nic na to nie poradz , taki ju e e e z si urodziem. Siedem emocji: szcz scie, gniew, zal, radoc, mioc, niech c, po adania. Cztery przywiazania: e e s s e z nadu ywanie alkoholu, nadu ywanie seksu, zachannoc, gniew, szczeglnie przy niepowodzeniach. z z s
20 Sze cdziesiat s
48
I ka dego rodzaju tonw oraz d wi kw, z z e Wszystkie one sa w rwnym stopniu jak sny i fantazje. Nie ustanawia ani idei zwykych ludzi i m drcw, e Ani te nie tworzy koncepcji nirwany. z Poniewa odci a obie strony i trzy okresy czasu.21 z e Zawsze reaguje zgodnie z dziaaniem wszystkich zmysw, Ale nie ma w umyle zadnej idei ich dziaania. s R nicuje wszystkie sprawy, z Ale nie ma w umyle idei r nicowania. s z Nawet kiedy ognie w ko cu kalpy spalaja do g bi ocean, n e Lub kiedy dmace wiatry roztrzaskuja o siebie gry, Nawet wtedy prawdziwie wytrwaa radoc spokoju ustania s I nirwana maja natur niezmiennej takoci. e s Mwiem teraz w tak dobitny sposb, Aby mg porzuci faszywe poglady. s c Tak dugo jak nie poda asz za czczymi sowami, z Umo liwi ci to zrozumienie maej jej cz sci /nirwany/. z e Chih Tao usyszawszy ten poemat wszed w stan g bokiego urzeczywistnienia i zo ywszy e z z g bi serca swe wyrazy powa ania, odszed. e z *** By pewien nauczyciel Chan o imieniu Hsing Ssu22 , przybranym imieniu Liu, ktry urodzi si w An Cheng23 w prowincji Chi24 . Usyszawszy o powszechnych spotkaniach, ktre odbye way si w Tsao Chi dla nauczania Dharmy, przyby od razu aby zo y swe wyrazy szacunku. e z c Zapyta wwczas: Jak powinno si przykada /do praktyki/, aby nie zosta uchwyconym w kategorie25 ? e c c Mistrz odpowiedzia: Co byo twoja poprzednia praktyka? Odpowiedzia: Nie miaem nawet nic wsplnego z wiecznymi prawdami. W jakiej wi c jeste kategorii? zapyta mistrz. e s
21 Dwie strony. Bycie i nie-bycie, armacja i negacja, trwao c i nietrwao c. Trzy okresy czasu. Przeszy, obecny s s
i przyszy. 22 Hsing Ssu (?740) pochodzi z An Cheng, w prowincji Kiangsi. Ucze Szstego Patriarchy, ktry p niej n z zao y swj wasny klasztor w grach Ching Yuan w Chi Chou, zwany Klasztorem Spokojnego Zycia. Jest z cz sto wspominany jako Ching Yuan Hsing Ssu. e 23 An Cheng. Wioska w prowincji Kiangsi. 24 Chi Chou. Nazywana tak za dynastii Tang. Obecnie cz sc prowincji Kiangsi. e 25 Kategorie. Np.: Jany, szkoy, stopnie rozwoju, tak jak i cz sciowe poglady doktryny. e
49
Je eli nie miaem nawet nic wsplnego z wiecznymi prawdami odpowiedzia jakie z tam mo e by kategoryzowanie? z c Mistrz przyja t odpowied z g bokim powa aniem i pozwoli Ssu by zwierzchnikiem e z e z c grupy /uczniw/. Pewnego dnia mistrz powiedzia do niego: Powiniene odejc i by nauczycielem oddziels s c nego regionu, poniewa nie nale y pozwoli /Dharmie/ przerwa si i dobiec kresu. Osiagnawz z c c e szy Dharm Ssu powrci do gr Ching Yuan w Chi Chou i naucza energicznie i regularnie. e Pomiertnie by znany jako Nieskazitelny Mistrz Dharmy Hung Chi /energiczny i zyczliwy/. s *** By rwnie Nieskazitelny Mistrz Dharmy Huai Jang26 , o nazwisku Tu, z prowincji Chin. z Odwiedzi najpierw Narodowego Nauczyciela Hui Ana27 , na grze Sung28 , a An wysa go aby w zo y wyrazy swojego uszanowania w Tsao Chi. Jang poszed i uczyni to. z Skad przyszede? zapyta mistrz. s Z gry Sung odpowiedzia. Co to za rzecz, co tak przychodzi? zapyta mistrz. Odpowiedzia: Mwi o niej jako o rzeczy nie jest waciwe. c s Czy jest mo liwe osiagni cie tego przez dyscyplin ? zapyta mistrz. z e e Odpowiedzia: Nie jest niemo liwocia osiagna to przez dyscyplin , ale niemo liwym jest by skalaz s c e z c nym brudem. To wanie to nie-bycie-skalanym-brudem powiedzia mistrz jest tym, co jest s piel gnowane przez wszystkich Buddw. Ty ju to osiagnae, jak rwnie i ja. e z s z To natychmiast otworzyo umys Janga ku szerszemu rozumieniu i dlatego sta si osobie stym pomocnikiem mistrza. By nim przez pi tnacie lat i codziennie osiaga g bsze rozue s e 29 i sta si wielkim przedstawicielem Czystej Szkoy mienie. P niej przebywa w grach Nan z e Dharmy. Nast pnie na mocy cesarskiego edyktu otrzyma pomiertny tytu Nieskazitelnego Mie s strza Dharmy /wielkiej madroci/, Ta Hui. s *** Nieskazitelny Mistrz Dharmy Hsuan Chueh30 przyszed z Yung Chia31 , i nosi przybrane
26 Huai Jang. Nan Yueh Huai Jang (678775) urodzony 8 kwietnia 678 r., najmodszy z trojga dzieci. Zaintereso-
wa si Buddyzmem w wieku lat dziesi ciu, i opuszczajac swoich rodzicw poszed zy w klasztorze Yu Chuan. e e c Sta si synnym uczniem Szstego Patriarchy su ac mu przez pi tnacie lat. e z e s 27 Narodowy Nauczyciel Hui An. Narodowy Nauczyciel, tytu nadawany przez parlament wybitnym buddyjskim nauczycielom. Hui An, pochodzi z Chih Chang, w prowincji Ching. Naucza przez wiele lat na grze Sung. Zmar w 719 roku. 28 Gra Sung. Sze c mil na pnoc od rejonu Teng Feng. s 29 Gra Nan, znana rwnie jako Heng Shan, gra w prowincji Hunan z 30 Hsuan Chueh (665713), pisany rwnie Chio. Pierwotnie synny kierujacy szkoa medytacji Tien Tai. Naz st pnie ucze Szstego Patriarchy i autor r nych prac, najbardziej znana to Cheng Tao Ke (Pien Osiagni cia e n z s e Dharmy). 31 Yung Chia. Dystrykt w prowincji Wen. Obecnie dystrykt Che Kiang.
50
imi Tai. W modoci studiowa sutry i komentarze, oraz by adeptem praktyk kontemplacyje s nych i doktryn szkoy Tien Tai32 . Na skutek zetkni cia si z Sutra Wimalakirtiego zacza e e 33 , ktry przyoczyszcza swj wasny umys. Mia spotkanie z uczniem Mistrza, Hsuan Tse c szed si z nim zobaczy i przeprowadzili razem mia rozmow . Sowa, ktre wypowiedzia e c e Hsuan Chueh zgadzay si /z tradycja/ wszystkich patriarchw. Tse powiedzia: e U jakiego mistrza osiagnae Dharm ? s e Odpowiedzia: Studiowaem wszystkie sutry i komentarze, ka da za aprobata mistrza. Ostatnio, studiuz jac Sutr Wimalakirtiego osiagnaem urzeczywistnienie doktryny umysu-Buddhy, ale nia ma e nikogo, kto by mi to potwierdzi. Tse powiedzia: Taka rzecz bya mo liwa przed czasem Buddhy Wei Yin Wanga34 , ale po tym czasie ci z wszyscy, ktrzy uzyskuja samourzeczywistnienie bez mistrza sa oczywicie uwa ani za b da s z e cych poza droga. Chueh odpowiedzia: Pragnabym aby zechcia by moim potwierdzajacym. s c Moje sowo powiedzia Tse ma maa wag , ale w Tsao Chi jest Szsty Patriar e cha, ktry jest wielkim mistrzem. Ludzie, aby otrzyma Dharm , garna si do niego jak chmury c e e z czterech kierunkw. Je eli ty tam pjdziesz b d ci towarzyszy. z e e Wwczas Chueh poszed razem z Tse aby odwiedzi Patriarch . c e /Przybywszy/ Chueh trzykrotnie zo y mistrzowi wyrazy szacunku, potrzasna swoja laska, z ale pozosta w postawie stojacej. Sramana35 zakonu powiedzia mistrz uwa any jest za cakowicie wprawionego z 36 i osiemdziesi ciu tysiacach zasad zachow trzech tysiacach form dostojnego prowadzenia si e e wania si .37 Skad, o Wzniosy, przyszede z tak wielkim egotyzmem? e s Narodziny i smier odpowiedzia Chueh sa powa na sprawa. /Demon/ nietrwaoc z sci przybywa w jednej chwili. Mistrz odpowiedzia:
Tien Tai. Szkoa Buddyzmu zao ona przez Chen Te Ana (538597). Opiera swoje zasady na Sutrze z Lotosu. Utrzymuje twierdzenie o to samoci absolutu i swiata zjawisk, i poszukuje osiagni cia jego tajemnic z s e poprzez medytacj i kontemplacj . e e 33 Hsuan Tse. Ucze Szstego Patriarchy, pierwotnie z prowincji Wu. n 34 Wei Yin Wang, Bhiszma-gard ita-ghosza-swara-rad a. Krl o Napawajacym-Czcia-Gosie, imi pierwotnego z z e Buddhy, ktry pojawi si niezliczona iloc kalp wczeniej. Nazwa kalpy bya Li Shuai. e s s 35 Sramana. Odnosi si do buddyjskich mnichw, ktrzy opu cili swoje rodziny i uspokoili swoje nami tno ci. e s e s Jest on miosierny w stosunku do wszystkiego i niczemu nie wyrzadza krzywdy. 36 Trzy tysiace form dostojnego prowadzenia si . 1) Termin (np. 3000) stosowany dla wielkiej ilo ci, wielokrot e s noci. 2) Przepisy mnicha si gaja okoo 250; ta liczba zwielokrotniona jest cztery razy ze wzgl du na postawy s e e chodzenia, stania, siedzenia i spania, i w ten sposb tworzy si tysiac; liczba zwielokrotniona ponownie trzy razy e ze wzgl du na przeszoc, tera niejszoc i przyszoc, staje si trzema tysiacami przepisw. e s z s s e 37 Osiemdziesiat tysi cy zasad. Termin /80 000/ u ywany jest dla wielkiej ilo ci, b dacej poza policzalno cia e z s e s tj. do cakowitoci; stad sa to wszystkie precyzyjne reguy post powania. Oznacza: precyzyjny, may, drobny, s e szczegowy, staranny. Oznacza: praktyki, sposoby post powania, zachowanie si . e e
32 Szkoa
51
Dlaczeg nie zrozumie podstawowej zasady nie-narodzin, tak aby poo y kres pr dz c z c e kiej nietrwaoci? s Chueh odpowiedzia: To co jest zasadnicze jest wanie nie narodzone, i raz zrozumiana pr dka nietrwaoc s e s ju dobiega kresu. z Tak to jest, tak to jest powiedzia mistrz. Wwczas Hsuan Chueh zo y pene ceremonialne wyrazy powa ania i od razu zabra si z z e do odejcia. s Czy nie odchodzisz zbyt szybko? zapyta mistrz. Chueh odpowiedzia: Poniewa pierwotnie nie ma takiej rzeczy jak ruch, jak e wi c, prosz , mo e istnie z z e e z c popiech? s Kto wie, ze nie ma ruchu? zapyta mistrz. Chueh odpowiedzia: Ty sam zrobie to rozr nienie, panie. s z Ty powiedzia mistrz osiagnae najg bsza ide nie-narodzin. s e e W jaki sposb zripostowa Chueh nie-narodziny moga mie ide ? c e Je eli nie ma idei odpowiedzia mistrz kt wwczas czyni rozr nienie? z z z Mo e by rozr nienie powiedzia Chueh ktre nie jest koncepcja. z c z Wypowiadae si dobrze powiedzia mistrz. Pozosta przynajmniej jedna noc. s e n 38 , ktra bya Od tego czasu zwano go Jednonocnym Chueh. P niej napisa Cheng Tao Ke z bardzo rozpowszechniona. Pomiertnie zosta nazwany Wielkim Mistrzem Wu Hsiang /bezs ksztatnym/. Wspczenie by zwany Chen Chueh /autentyczne uwiadomienie/. s s *** Kiedy Nieskazitelny Mistrz Dharmy Chih Huang39 po raz pierwszy odwiedzi Piatego Pa triarch , owiadczy, ze posiad cakowite opanowanie stanu samadhi. Przez dugi czas zy e s w maej swiatyni i siedzia w medytacji przez dwadziecia lat. s Kiedy ucze mistrza, Hsun Tse podr owa na pnoc od Ztej Rzeki, posysza o Huangu n z i poszed do maej swiatyni zapytujac: Co tutaj robisz? Wchodz w samadhi odpowiedzia Huang. e Mwisz, ze wchodzisz w samadhi powiedzia Tse czy wchodzisz w nie celowo czy bezwolnie? Je eli wchodzisz w nie bezwolnie, wwczas wszystkie nieodczuwajace istoty, z trawy, drzewa, garnki i skay, powinny osiagna samadhi. Je eli wchodzisz w nie celowo, ww c z wiadomoc, powinny podobnie osiagna czas wszystkie te odczuwajace istoty, ktre posiadaja s s c samadhi.
Tao Ke Pien Osiagni cia Dharmy s e Huang. Pochodzi z prowincji Hopei, pierwotnie studiowa u Piatego Patriarchy. Chih Huang odczuwa, ze cakowite zanikni cie wszelkiego mylenia jest kwintesencja Buddyzmu. Praktykowa to przez dwadziecia e s s cztery lata dopki nie zosta wytracony ze swojego samozadowolenia przez Hsun Tse, ucznia Szstego Patriarchy. Wwczas Huang rwnie poszed spotka si z mistrzem. z c e
39 Chih 38 Cheng
52
W czasie kiedy wchodz w samadhi odpowiedzia Huang nie wiem czy odbywa e si to z zamiarem czy te bez. e z Je eli nie wiesz czy odbywa si to z zamiarem czy te bez powiedzia Tse musi to z e z by nieprzerwane samadhi, jak wi c mo e tam by jakiekolwiek wychodzenie czy wchodzenie c e z c w nie? Je eli jest tam jakiekolwiek wychodzenie czy wchodzenie, nie jest to wielkie samadhi. z Niezdolny odpowiedzie , Huang myla przez chwil , a nast pnie zapyta: c s e e Do jakiej linii nale y twj mistrz? z Mj mistrz odpowiedzia Tse jest Szstym Patriarcha w Tsao Chi. Czym jest dhjana i samadhi Szstego Patriarchy? zapyta Huang. Tse odpowiedzia: Zgodnie z nauczaniem mojego mistrza istnieje cudowna g bia40 /naszej natury/, ktra e jest doskonale spokojna; u podstawy i w dziaaniu jest ona /w stanie/ czystej takoci. Pi c s e skandh jest zasadniczo puste. Szec zmysw nie jest przeszkoda. Nie ma odchodzenia ani s wchodzenia. Nie ma ani spokoju ani zamieszania. Natura dhjany jest nie-pozostawanie, a w porzuceniu pozostawania jest spokojnoc dhjany. Natura dhjany jest nie-pojawianie si , s e a wi c nie nale y mie idei pojawiania si w dhjanie czy samej dhjany. Umys jest jak pr na e z c e z pustka, jednak e nie ma rozwa ania pr nej pustki. z z z Usyszawszy te sowa Huang od razu przyszed odwiedzi mistrza. Mistrz zapyta go, mc wiac Panie, skad przybye? s Huang opowiedzia wszystko co zostao opisane powy ej, a mistrz powiedzia: z Jest doprawdy tak jak mwie. s Litujac si nad nim z powodu dugiej podr y jaka odby, mistrz szczerze i zdecydowanie e z przedyskutowa /jego pozostae watpliwoci/. Wwczas Huang osiagna wielkie przebudzenie, s a sposb w jaki poprzednio cwiczy swj umys przez dwadziecia lat, znikna bez cienia czy s d wi ku. z e Tego wieczoru mieszka cy rejonu na pnoc od /Ztej/ rzeki usyszeli gos w niebie, mn wiacy: Nieskazitelny Mistrz Dharmy Huang osiagna dzisiaj Dharm . e Nast pnie Huang z penym powa aniem oddali si i ponownie powrci na pnoc od rzeki e z e i zacza tam naucza cztery klasy41 . c *** By pewien trzynastoletni chopiec z wioski Siang Yang42 , nazywany Kao Shen Hui43 . Przyszed do klasztoru Yu Chuan44 , aby zo y wyrazy swojego szacunku. z c
g bia /naszej natury/. Odnosi si do Dharmakaji, szczeglnie do jej bezksztatnego aspektu e e klasy. Cztery Wargi /klasy lub stany/, tj.: Bhikszu, mnisi; bhikszuni, mniszki; upasaka, m scy wierni; e upasika, ze scy wierni. Dwie ostatnie klasy to ci, ktrzy zyja ze swoimi rodzinami; dwie poprzednie, w klaszto n rach. 42 Hsiang, lub Siang Yang. Wioska Siang Yang w prowincji Hupei. Miejsce urodzenia Shen Hui. 43 Kao Shen Hui (668770), znany rwnie jako Ho-tse Shen Hui. Jeden z wybitniejszych uczniw Patriarchy. z 44 Klasztor Yu Chuan. Synny klasztor w Hupei, gdzie przebywali: Shen Hui, Huai Jang, Shen Hsiu, oraz inni.
41 Cztery 40 Cudowna
53
Przeszede duga i trudna drog powiedzia mistrz ale czy przychodzisz jako kto, s e s kto uchwyci podstawy? Je eli posiadasz podstawy wwczas jeste mistrzem swojego umysu. z s Sprbuj powiedzie co, tak abym mg ujrze twoje rozumienie. c s c Odpowiedzia: Bior nie-pozostawanie za podstaw ; to co widzi jest dokadnie mistrzem umysu. e e Ten mody ucze powiedzia mistrz jest gotowy do dalszego pouczenia. n Hui zapyta wwczas Panie, kiedy praktykujesz medytacj , czy nadal widzisz czy te nie? e z Mistrz stukna go trzykrotnie swoja laska, mwiac: Kiedy ci stukam czy to ci boli czy te nie? e e z Boli i nie boli odpowiedzia. Ja rwnie powiedzia mistrz widz i nie widz . z e e Jak to jest zapyta Shen Hui widzie i nie widzie ? c c Mistrz odpowiedzia. Je eli chodzi o to co widz , jest to bycie stale swiadomym b dw i uchybie w moim z e e n wasnym umyle. To czego nie widz jest tym co suszne i b dne oraz dobro i zo innych ludzi. s e e Oto co oznacza zarwno widzie i nie widzie . c c Co miae na myli mwiac, ze zarwno boli jak i nie boli? Je eli ci nie boli, wwczas s s z e podobny jeste do drewna i kamienia. Ale je eli to boli, wwczas jeste po prostu taki sam jak s z s zwyka osoba i mgby zacza si gniewa i czu si pokrzywdzony. Na twoim etapie rozwoju, s c e c c e widzie i nie widzie jest nadal dualizmem; bole i nie bole jest nadal sprawa powstawania c c c c i zanikania. Nie urzeczywistnie jeszcze nawet swojej wasnej natury, jak wi c omielasz si s e s e naucza ludzi? c Shen Hui z penym powa aniem przeprosi i podzi kowa mistrzowi. z e
54
55
Gdybym tego nie owiadczy, byoby tak; ale poniewa owiadczyem to nie jest tak. s z s Patriarcha zapyta: Jak twj wasny mistrz uczy swoich zwolennikw? Cheng odpowiedzia: Zawsze kieruje nas i uczy nas wszystkich koncentrowania si na umyle i kontemploe s wania go a staje si spokojny oraz siedzenia w wyprostowanej pozycji przez dugi czas bez z e kadzenia si . e Koncentrowa si na umyle i kontemplowa go a staje si spokojny powiedzia c e s c z e mistrz jest choroba, a nie czysta doktryna. Kr powa ciao poprzez dugotrwae siedzenie e c jaka jest to korzycia w stosunku do doktryny? Posuchaj co mwi mj poemat: z s Za zycia tylko siedzie , a nigdy si nie kac; c e s Po smierci le e jedynie a nigdy nie siedzie ; z c c To mimo wszystko jedynie sprawa plugawych kawakw koci! s Jak co takiego mo e by podstawa dla zasug czy przewinie ? s z c n Chih Cheng raz jeszcze wyrazi swj szacunek, mwiac: Studiowaem Dharm w miejscu pobytu Wielkiego Mistrza Hsiu przez dziesi c lat nie e e osiagajac jakiegokolwiek urzeczywistnienia. Ale teraz, syszac ciebie tylko raz, mog ju zro e z zumie mj pierwotny umys. Narodziny i smier to bardzo pilna sprawa. Czy mog ci prosi c c e e c aby z g bi swojego wielkiego wspczucia pouczy mnie dalej? s e Mistrz powiedzia: Sysz , ze twj nauczyciel instruuje uczniw w metodach dyscypliny /sila/, spokoju /sae madhi/, i madroci /prad nia/. Nie rozmawiaem jeszcze z twoim nauczycielem. Mwi o dyscy s z plinie, spokoju i madroci, ale w jaki sposb to praktykuje? Powiedz mi, abym mg wiedzie . s c Cheng odpowiedzia: Wielki Mistrz Hsiu mwi, ze powstrzymywanie si od czynienia jakiegokolwiek rodzaju e za zwane jest dyscyplina; ze dokonywanie wszelkiego rodzaju cnotliwych czynw zwane jest madrocia; i ze uciszenie swojego umysu zwane jest spokojem. W ten oto sposb mwi. Nie s zapytaem ci jeszcze, Panie, jaka metoda posugujesz si w nauczaniu ludzi. e e Mistrz odpowiedzia: Gdybym powiedzia, ze posiadam metod dla ludzi, oszukiwabym ci . Trzeba jedynie e e rozplata wi zy stosownie do okolicznoci i to nazywane jest spokojem w jego oglnym sensie. c e s Tak wi c twj nauczyciel mo e mwi o dyscyplinie, spokoju i madroci, ale w rzeczywistoci e z c s s nie jest mo liwe je poja . Tak jak ja to widz , dyscyplina, spokj i madroc, sa zupenie inne. z c e s Chih Cheng powiedzia: Mo e by tylko jeden rodzaj dyscypliny, spokoju i madroci. A wi c jak mo e istnie z c s e z c jaka r nica? s z Mistrz powiedzia: Dyscyplina, spokj i madroc twojego nauczyciela sa dla osb Mahajany, ale moja dys s cyplina, spokj i madroc sa dla ludzi Najwy szego Pojazdu. Rozumienie urzeczywistnienia /w s z nich obu/ nie jest takie same, i istnieja ci, ktrym trudno to dostrzec. Posuchaj mojego sposobu wykadania tego i zobacz czy jest taki sam jak twj czy te nie. z 56
Dharma o ktrej mwi nie jest odr bna od wasnej natury. Dharma odr bna od niej byaby e e e zwana zaledwie formalna mowa, a wasna natura stale tkwiaby w uudzie. Musisz zrozumie , c ze wszystkie dziesi c tysi cy dharm wyania si i dziaa z wasnej natury. To jest prawdziwa e e e doktryna dyscypliny, spokoju i madroci. s Posuchaj co mwi mj poemat: Podo e umysu, ktry niczego nie krytykuje jest dyscyplina wasnej natury. z Podo e umysu, ktry nie przywiazuje si do niczego jest madrocia wasnej naz e s tury. Podo e umysu pozbawionego zamieszania jest rwnowaga wasnej natury. z 3 , oto diament twojej wasnej natury4 . Ani nie powi ksza ani nie pomniejsza e c c Czy zyczne ciao przychodzi czy te odchodzi, wasna natura pozostaje w spoz koju. Syszac ten poemat, Cheng przeprosi /Patriarch /, podzi kowa /mu/ i przedstawi niniej e e szy wiersz: To zudne ciao pi ciu skandh, e Jak e cakowicie iluzoryczne jest ono! z Gdy w absolucie prawdziwej takoci, z s Nawet metoda5 staje si zakceniem! e Mistrz zgodzi si z tym i ponownie powiedzia do Chenga: e Poglad twojego mistrza na dyscyplin , spokj, i madroc, odpowiada ludziom, ktrych e s wiedza ma jedynie wate korzenie. Ale mj poglad na dyscyplin , spokj i madroc, odpowiada e s ludziom z wiedza o wielkich korzeniach. Jeli pragniesz urzeczywistni wasna natur , nie utrzymuj ani idei bodhi ani nirwany, ani s c e 6 . Kiedy nie ma ani jednej doktryny do uchwycenia, te nie utrzymuj idei wolnoci od pogladw z s wwczas mo esz spokojnie utrzymywa dziesi c tysi cy doktryn. Je eli to rozumiesz, mo e to z c e e z z by rzeczywicie nazwane bodhi, nirwana, i wolnocia od pogladw. c s s Osoba, ktra urzeczywistnia swoja natur , utrzymuje idee lub te nie, jak sobie tego zyczy. e z Idee przychodza i odchodza swobodnie, bez wahania czy przeszkd. Sa formuowane i stoso wane zgodnie z powstaa potrzeba. U ywane sa takie sowa, jakie sa najbardziej stosowne dla z
3 W formalnym tego znaczeniu w Buddyzmie, chodzi o do wiadczanie ka dego wydarzenia wa nie takim jakie s z s
jest, o widzenie rzeczy lub osb takimi wanie jakie sa, bez ich powi kszania czy pomniejszania przez czyje s e s wasne przywiazania, niech ci, lub z gry powzi te idee. Robi to waciwie jest poczatkiem rozumienia takoci. e e c s s 4 Diament, wad ra, reprezentuje niezniszczalno c, trwae i niezmienne warto ci czyjej wasnej natury. z s s s 5 Nawet metoda staje si zakceniem. Metody, dharmy, Dharma, doktryny. W prawdziwej tako ci nie ma ani e s jednej metody, rzeczy lub doktryny, ktra mogaby zosta zakcona. Istnieja metody, lub sposoby praktyki, ktre c po osiagni ciu celu sa porzucane. W Sutrze Diamentowej, rozdzia VI: Buddha mwi, Nawet metody /doktryny/ e powinny zosta porzucone. Jest tak, poniewa sa one jak tratwy, lub odzie, su ace osiagni ciu przeciwnego c z z e brzegu; a kiedy ju tam jeste, po c je zatrzymywa ? Dlatego na tym etapie nawet metoda staje si przeszkoda". z s z c e 6 Wolno c od pogladw. Uwolnienie umysu z wszystkich utwierdzonych konceptualizmw. W tym wypadku s sutra przestrzega nawet przed posiadaniem koncepcji uwolnienia umysu od koncepcji.
57
odpowiedzi. Jest to wszystkowidzaca Nirmanakaja, ktra nie jest r na od wasnej natury. Stad, z osiaga si boska si naturalnego stanu umysu7 i samadhi wikridita8 , i jest to zwane urzeczy e e wistnieniem swojej natury. Chih Cheng ponownie z penym powa aniem zapyta mistrza, mwiac: z Jakie jest znaczenie nie-postulowania? Mistrz odpowiedzia: Tak jest, kiedy wasna natura jest wolna od krytykowania, jest nieprzywiazana i nie zmieszana, z blaskiem bodhi w ka dej myli. /Jest tak, kiedy wasna natura/ jest zawsze wolna z s od doktrynalnych koncepcji niezale na i naturalna. Kiedy kto cakowicie urzeczywistni g z s e bi i szerokoc /Buddyzm/ we wszystkich jego perspektywach, jaki jest po ytek z postulowania e s z czegokolwiek? Kiedy czyja wasna natura zostaje urzeczywistniona, urzeczywistnienie jest momentalne, s dyscyplina natychmiastowa; wwczas nie ma tam rwnie stopniowego ani post pujacego. z e Z tego powodu nie postuluj jakichkolwiek staych doktryn. Kiedy przecignione zostay wszysts kie doktryny i metody, jak e moga istnie nast pujace po sobie stopnie? z c e Chih Cheng wyrazi wwczas swe powa anie i powiedzia, ze pragnie pozosta pomocniz c kiem /Patriarchy/ za dnia i w nocy, bez ustanku. *** By pewien mnich z Kiangsi, zwany Chih Che9 , poprzednio nazywany Chang Hsing Chang, mody czowiek skonny do zuchwaoci. Po tym, gdy Pnocna i Poudniowa szkoa s si rozdzieliy, chocia obaj mistrzowie zapomnieli o r nicach Ty i Ja, istniaa wcia rywalie z z z zacja i antypatia pomi dzy ich uczniami. e Pewnego razu czonkowie pnocnej szkoy ogosili swojego mistrza, Shen Hsiu, Szstym Patriarcha. Zazdroszczac /prawdziwemu/ Patriarsze; poniewa fakt, ze otrzyma on przekaz z szaty sta si publicznie wiadomy; polecili Hsing Changowi pjc i zad ga go. Mistrz swiae s z c domy zawczasu jego intencji, poo y na krzele dziesi c taelw zota. z s e Pewnego wieczoru Hsing Chang przyszed do pokoju Patriarchy zamierzajac wyrzadzi c mu krzywd . Wwczas mistrz wyciagna szyj aby to przyja . Hsing Chang pchna go no em e e c z trzykrotnie, ale ani razu nie zdoa go zrani . c Mistrz powiedzia: Szlachetny miecz nie chybia. Miecz chybiajacy nie jest szlachetny. Jestem ci winien jedynie pieniadze, Nie jestem ci winien zycia.
stan umysu, Iwara. Umys uwolniony tak od ogranicze jak i od zudze . Umys znajduje si s n n e w swoim naturalnym stanie i przez to mo e okaza caa swoja moc we wszystkich aspektach. z c 8 wikridita, gra, zabawa. Samadhi, kra cowo c spokoju, w ktrej o wiecenie jest osiagni te. Tak wi c, jest n s s e e spokojnocia, ktra jest tak naturalna, ze podobna jest do zabawy lub gry tj. bez skr powania. s e 9 Chih Che. Pochodzacy z Kiangsi. Jego imi Che, oznacza rozumienie na wskro , co tumaczy wygoszona e s do niego ostatnia uwag mistrza, Musz ci teraz nazywa Chih Che, /zdecydowany rozumie na wskro/. e e e c c s
7 Naturalny
58
Hsing Chang zemdla ze strachu i upyna dugi czas zanim odzyska swiadomoc. Ww s czas baga o litoc, zaowa swojego b du i wyrazi pragnienie przyaczenia si do zakonu. s e e Jednak e mistrz da mu zoto, mwiac: z Lepiej odejd . Obawiam si , ze moi uczniowie mogliby si na tobie zemci . Ktrego z e e s c s dnia mo esz zmieni swj wyglad i przyjc znowu. Przyjm ci wwczas z ochota. z c s e e Hsing Chang przyja ten rozkaz i uciek noca przyaczajac si p niej do stanu mnisiego. e z Pewnego dnia przypomnia sobie sowa mistrza i przyszed z daleka, aby zo y swoje uszaz c nowanie. Mistrz powiedzia: Mylaem o tobie przez dugi czas. Dlaczego przyszede tak p no? s s z Hsing Chang odpowiedzia: Po tym jak otrzymaem twoje przebaczenie za moja zbrodni , zostaem mnichem i prze e strzegaem surowej dyscypliny. Jednak e trudno jest spaci twoja dobro inaczej jak przez z c c rozpowszechnianie Dharmy pomi dzy lud mi. Zg biaem bezustannie Sutr Nirwany, ale nie e z e e rozumiem jeszcze doktryny trwaoci i nietrwaoci. Czy zechciaby, Panie, z g bi twojego s s s e wspczucia i wyrozumiaoci objani mi to nieco? s s c Mistrz powiedzia: Nietrwaoc jest natura Buddhy. Trwaoc to umys r nicowania wszystkich szlachets s z noci i wad, oraz wszystkich doktryn. s Chang odpowiedzia: To co wanie powiedziae, Panie, jest straszliwym zaprzeczeniem w stosunku do sutry. s s Mistrz odpowiedzia: Przekazuj piecz c umysu Buddhy, jak e wi c omielibym si sprzeciwia buddyje e z e s e c skim sutrom? Hsing Chang powiedzia ponownie: Sutra stwierdza, ze natura Buddhy jest trwaa, ale ty wyra nie powiedziae, ze jest z s nietrwaa. /Sutra mwi rwnie /, ze dobro i zo oraz wszystkie doktryny wiodace do przez budzonego umysu sa cakowicie nietrwae, ale ty wyra nie powiedziae, ze sa trwae. Sa to z s bezporednie sprzecznoci, ktre cofaja mnie znowu w wi ksze watpienie i pomieszanie. s s e Mistrz odpowiedzia: Syszaem pewnego razu mniszk Wu Chin Tsang jak spiewaa Sutr Nirwany i kiedy e e przedyskutowaem ja z nia /stwierdziem/, ze ani jedno sowo, ani jedna /moja/ idea, nie byy niezgodne a sutra. To odnosi si rwnie do twojego wypadku, poniewa ostatecznie nie mo e e z z z by jakiegokolwiek dualizmu. c Chang powiedzia: Moja zdolnoc rozumienia jest pytka i t pa, ale chciabym aby pomimo tej trudnoci s e s s zechcia mi to objani . s c Mistrz powiedzia: Czy nie rozumiesz? Je eli natura Buddhy byaby trwaa, jaki po ytek byby z dalszego z z z mwienia o szlachetnociach i b dach i o wszystkich r nych doktrynach? Poniewa wwczas s e z z nawet po niesko czonej iloci kalp nie byoby ani jednej osoby, w ktrej mgby pojawi si n s c e
59
umys bodhi. Dlatego, kiedy mwi o nietrwaoci, jest to dokadnie to co mia na myli Buddha, e s s kiedy wypowiedzia doktryn prawdziwej trwaoci. e s Co wi cej, jeliby absolutnie wszystkie rzeczy byy nietrwae, wwczas ka da z nich posiae s z daaby /oddzielna/ wasna natur , aby przechodzi przez narodziny i smier , i wwczas praw e c c dziwie trwaa natura nie mogaby by powszechnie rozprzestrzeniona. Dlatego, kiedy mwi c e o trwaoci, jest to dokadnie to samo co mia na myli Buddha, kiedy wypowiedzia doktryn s s e prawdziwej nietrwaoci. s Buddha zrobi to dlatego, ze zwykli ludzie oraz nie zwiazani z Dharma, maja skonnoc s do b dnego pogladu na trwaoc. Wszyscy ci, ktrzy poda aja za Drugim Pojazdem, myla e s z 10 . /prawdziwa/ trwaoc z nietrwaocia i przez to wytwarzaja osiem opacznych /pogladw/ s s Stad, ostatecznym ezoterycznym znaczeniem Sutry Parinirwany jest rozbicie tych jednostron nych pogladw i objanienie prawdziwej trwaoci, /nitja/, prawdziwej szcz sliwoci /sukha/, s s e s prawdziwej ja niowoci /atman/, i prawdziwej czystoci /wisiuddhi/. z s s Ale ty przez to, ze poda ae za samymi sowami cakowicie rozminae si ze znaczeniem z s s e i wziae wyzwolenie za nietrwae, a pewnoc smierci za trwaa, zle rozumiejac przez to osta s s teczna, cudowna, i ko cowa analiz Buddhy. Chocia przeczytae sutr tysiac razy, to c ci to n e z s e z da dobrego? Hsing Chang wszed nagle w stan wielkiego urzeczywistnienia i wypowiedzia nast pujacy e wiersz: Poniewa /niewtajemniczeni da yli/ do opanowania nietrwaego umysu, z z Buddha mwi o trwaej naturze. Ten, kto rozumie, ze jest stosowny do warunkw sposb, Jest jak naiwna osoba zbierajaca kamyki /biorac je za klejnoty/. Chocia obecnie wcale si nie wysilam, z e Jednak e natura Buddhy objawia si . z e Gdyby nie nauka Patriarchy, Nie doszedbym do niczego. Mistrz powiedzia: Teraz istotnie rozumiesz to dokadnie! Musz ci teraz nazwa Chih Che. e e c Skadajac swoje pene szacunku podzi kowania, Che odszed. e *** Mistrz zauwa y, ze /niektrzy wyznawcy/ r nych sekt kopotali go pytaniami wyrastajaz z cymi z ich wypaczonych umysw i ze byo wielu takich, ktrzy gromadzili si na jego zebra e niach. Jednak e przemwi do nich ze wspczuciem, sowami: z
opacznych /pogladw/. Cztery cechy zwykego zycia: nietrwaoc, anitja; cierpienie, duhkha; bezja s z niowoc, anatman; i nieczystoc, awimala sa b dnie uwa ane przez zwykych ludzi, i tych, ktrzy nie sa na drodze, s s e z za cztery wartoci trwaoci, odpowiednio: staoc, przyjemnoc, osobowoc, i czystoc. Ci z Drugiego Pojazdu s s s s s s zaprzeczaja istnieniu ostatnich obecnie i w nirwanie, podczas gdy mahajanista obstaje przy istnieniu w nirwanie trwaoci, przyjemnoci, osobowoci, i czystoci. s s s s
10 Osiem
60
Studiujacy Dharm , wszystkie dobre i ze myli powinny zosta cakowicie usuni te. e s c e /Istnieje co/ czemu nie mo na da nazwy i my nazywamy to wasna natura. Jest to w swojej s z c istocie niedwoiste, tak wi c nazywamy to prawdziwa natura. Na tej prawdziwej naturze pewnie e osadzone sa wszystkie te nauki. Na ich napomknienie, powinnicie urzeczywistni ja sami. s c Wszyscy, ktrzy suchali tych uwag, zo yli mu hod i pokornie poprosili go aby by ich z mistrzem.
61
62
ktrzy studiuja Dharm w stolicy, b dzie to tak jakby jedna lampa przewy szaa swiatem sto e e z tysi cy lamp; wwczas wszyscy ignoranci stana si owieceni, a zrozumienie owieconych b e e s s e dzie bez granic. Mistrz odpowiedzia: W Dharmie nie ma niczego jasnego czy ciemnego; jasnoc i ciemnoc maja znaczenie s s jedynie w ich wzajemnoci. /Chocia kto mo e mwi o/ niezmierzonej swiatoci, jednak e s z s z c s z w dosownym sensie ma to granic , poniewa terminy, tj. jasnoc i ciemnoc, sa wzajemnie e z s s przeciwstawne. Tak wi c Sutra Wimalakirtiego mwi Nie istnieje nic do czego Dharma moe gaby by porwnana, poniewa nie istnieja zadne przeciwstawnoci.4 c z s Swiato powiedzia Chien ilustruje madroc, a ciemnoc ilustruje zmartwienia. s s Je eli kto, kto praktykuje Dharm , nie rozprasza zmartwie promieniowaniem madroci, na z s e n s czym b dzie polega aby by wolnym od nie majacych poczatku narodzin i smierci? e c Mistrz odpowiedzia: Zmartwienia /klesia/ sa dokadnie najwy sza madrocia /bodhi/, nie sa dwiema rzeczami z s i nie r nia si . Je eli rozpraszasz zmartwienia promieniowaniem madroci5 , jest to punkt wiz e z s dzenia Drugiego Pojazdu i mieci si w kategorii kozw i jelenia /tj. w kategorii mniej g boko s e e praktykujacych Dharm /. Dla tych o wy szej madroci i g bokich korzeniach, nie jest to zu e z s e penie tak. C tedy zapyta Chien jest pogladem Mahajany? z Zwyka osoba odpowiedzia mistrz widzi owiecenie i niewiedz jako dwie rzes e czy, ale osoba madra rozumie dokadnie, ze jego natura jest niedwoista. Ta niedwoista natura jest dokadnie prawdziwa natura rzeczywistoci. Ta prawdziwa natura rzeczywistoci nie jest s s pomniejszona przez znajdowanie si w ignorancie ani nie jest powi kszona w wypadku m dre e e ac porodku klesi nie jest przez nia zakcona. Przebywajac porodku dhjany i samadhi cw. Zyj s s nie staje si z ich powodu statyczna. Nie jest ani przerywana ani trwaa. Ani nie przychodzi ani e nie odchodzi; nie znajduje si porodku ani te nie jest wewnatrz czy na zewnatrz; nie zaczyna e s z si /ani nie ko czy/6 ; jej istotna natura jest prawdziwa takoc, w ktrej pozostaje zawsze bez e n s chwiania si . To jest tym co nazywam Dharma. e Mwisz, Mistrzu zapyta Chien ze ani si nie zaczyna ani si nie zatrzymuje. e e Jednak, w czym r ni si to od /nauczania/ schizmatykw? z e Schizmatycy odpowiedzia mistrz rzeczywicie mwia o nierozpoczynaniu i nie s zatrzymywaniu /myli/, ale oni posuguja si zatrzymywaniem w celu poo enia kresu /mys e z slom/, ktre zapoczatkowali, a zapoczatkowuja myli, aby mc popisa si swoja zdolnocia s c e s
4Z
5 Jest to bardzo interesujace stwierdzenie, poniewa w odniesieniu do tych, ktrzy znajduja si na poczatkowych z e
etapach praktyki, Szsty Patriarcha w rozdziale II stwierdza, ze powinno si u y wielkiej madroci, aby roztrza e z c s ska pi c skandh, skalania i niepokoje gun. Teraz, kiedy mwi do Hsieh Chiena, a Chien u ywa praktycznie tych c e z samych sw jakimi poprzednio posugiwa si Patriarcha, Patriarcha zbija je i mwi, ze nie zawieraja w sobie e madroci. Jest tak, poniewa Chien zrozumia ju znaczenie na tym poziomie; te pouczenia Szstego Patriarchy s z z si gaja dalej w swoich znaczeniach. e 6 Nie zapoczatkowuje, nie zatrzymuje. Poniewa natura rzeczywisto ci jest poza dwoisto cia, nie zapoczatko z s s wuje myli, a poniewa nic nie zostao zapoczatkowane, nie ma niczego do zatrzymania ani te nie ma tam nawet s z z koncepcji niezapoczatkowywania i niezatrzymywania.
63
zatrzymywania ich. Dlatego te , to zatrzymywanie nie jest /prawdziwym/ zatrzymywaniem, z poniewa wcia istnieje rozpoczynanie, chocia mwia o nim jako o nierozpoczynaniu. z z z Natomiast ja mwi w elementarnym znaczeniu o naturalnym nierozpoczynaniu i w tym sae mym czasie naturalnym nie zatrzymywaniu7 , i przez to nie jest to wcale podobne do nauczania schizmatykw. Je eli chcesz zna kwintesencj umysu, musisz jedynie poo y cakowity kres z c e z c 8 , a wwczas posiadziesz naturalne osiagni cie wej cia w czyste i spokoncepcjom dobra i za e s kojne ciao umysu, ktre jest g bokie, a mimo to zawsze pogodne. Jego cudowne implikacje e sa tak liczne jak piaski Gangesu. Dzi ki asce tych poucze Chien osiagna czyste i wielkie przebudzenie. Odchodzac z pee n nym powa aniem, powrci do paacu i przed tronem zda spraw z tego co powiedzia Mistrz. z e Trzeciego wrzenia tego roku wydany zosta cesarski edykt, wychwalajacy i sawiacy Mis strza, i mwiacy: Z powodu wieku i osabienia Mistrz uchyli si /od przyjcia do stolicy/. Jede s nak e praktykuje i naucza Dharmy dla dobra nas wszystkich. Jest on w istocie z zrdem narodowych cnt. Mistrz podobny jest do Wimalakirtiego, ktry chorowa w Waisiali9 , ale wykorzysta sposobnoc, tak, ze mg szerzej objani Mahajan s s c e i przekaza wszystkim umys Buddhy poprzez swoja wypowied na temat niedwoc z istoci. s Hsien Chien przekaza pouczenia Mistrza dotyczace Tathagaty. Musielimy s zgromadzi cnoty i wszelkie zasugi wskutek zasadzenia dobrych korzeni w nac szej przeszej karmie, ze moglimy spotka si z Mistrzem w tym zyciu i dojc s c e s do tak szybkiego zrozumienia Najwy szego Pojazdu. Jestemy g boko wdzi czni z s e e za ask Mistrza i b dziemy o niej pami tali stale z najwy sza pieczoowitocia e e e z s /w naszym umyle/. Darowujemy mu rwnie szat Mo Na10 i krysztaowa misk s z e e na wod . Wydalimy rwnie edykt do gubernatora prowincji Shao, aby odnowi e s z c
7 Porwnanie z dog bna Sutra Wimalakirtiego, rozdzia III O Uczniach: poniewa pierwotnie wasna natura e z nie zapoczatkowaa jakichkolwiek myli, nie ma wi c naturalnie zadnej potrzeby zatrzymywania. s e 8 Zwr cie uprzejmie uwag , ze ta rada skierowana jest do Hsieh Chiena, ktry jest jednym z tych o najwy c e z szej madroci i g bokich korzeniach. Dopki kto nie uzna, ze posiada najwy sza madroc i g bokie korzenie, s e s z s e niech nie bierze tej rady do siebie. Uczyni to wi cej szkody ni po ytku. Zauwa cie rwnie , ze we wczenieje z z z z s szych rozdziaach II i III, i innych, Patriarcha wspomina wiele razy usu cie zo, odrzu cie b dy. Na przykad, n c e w rozdziale III w wypowiedzi o Zachodnim Raju, Patriarcha radzi prefektowi Wei oraz innym odrzuci wpierw c dziesi c rodzajw za, nast pnie odrzuci osiem b dw. Dalej, aby nie posiada w umyle niczego co nie jest e e c e c s szlachetne. Taka jest wst pna praktyka do etapu rady danej Hsieh Chienowi. Je eli kto nie wie na jakim znajduje e z s si etapie, powinien tak jak mwi Patriarcha, poszuka madrego doradcy, ktry by mu to wskaza. e c 9 Waisiali jest miejscem gdzie chorowa Wimalakirti. Buddha wiedzia rwnie , ze prawdziwym celem Wimaz lakirtiego byo objanianie doktryn Mahajany. W swoim wspczuciu poprosi ka dego ze swoich najwi kszych s z e dziesi ciu uczniw, aby odwiedzili Wimalakirtiego. Nauka jaka ka dy ucze otrzyma od tego mistrza daa pode z n staw wa nego rozdziau Sutry Wimalakirtiego. e z 10 Jest to specjalna szata, ktra zrobiona zostaa w Korei. Jest to rwnie tradycyjny podarunek dla mistrza, ktry z przekazuje Dharm . e
64
budynki klasztorne jak i rwnie stara rezydencj Mistrza, ktra ma si nazywa z e e c klasztorem Kuo En11 .
11 Klasztor
65
66
w przeciwie stwie do bezforemnoci, zanieczyszczenie w przeciwie stwie do czystoci, rzecz n s n s w przeciwie stwie do pustki, ruch w przeciwie stwie do bezruchu, klarownoc w przeciwie n n s n stwie do m tnoci, zwyky w przeciwie stwie do madrego, mnich w przeciwie stwie do osoby e s n n swieckiej, s dziwy w przeciwie stwie do modego, i du y w przeciwie stwie do maego. To e n z n jest dwanacie par przeciwstawnoci. s s Wasna natura czyni u ytek z dziewi tnastu par przeciwstawnoci: dugie w przeciwie z e s n stwie do krtkiego, heretyk w przeciwie stwie do prawowiernego, przywiazanie w przeciwie n n stwie do madroci, ignorancja w przeciwie stwie do wiedzy, zamieszanie w przeciwie stwie s n n do spokoju, litoc w przeciwie stwie do zemsty, prawidowe prowadzenie si w przeciwie s n e n stwie do niestosownoci, uczciwoc w przeciwie stwie do kr tactwa, prawdziwe w przecis s n e wie stwie do faszywego, protekcjonizm w przeciwie stwie do sprawiedliwoci, zmartwienia n n s w przeciwie stwie do owiecenia, trwaoc w przeciwie stwie do nietrwaoci, wspczucie n s s n s w przeciwie stwie do okrucie stwa, szcz sliwoc w przeciwie stwie do gniewu, wspaniaon n e s n mylnoc w przeciwie stwie do chciwoci, post p w przeciwie stwie do cofania si , rozpoczys s n s e n e nanie w przeciwie stwie do zatrzymywania /myli/, ciao Dharmy w przeciwie stwie do ciaa n s n z zycznego, ciao duchowe w przeciwie stwie do ciaa doczesnego /tj. scie ka/. Takie jest tych n dziewi tnacie par. e s Je eli Mwi dalej mistrz. b dziecie rozumieli i stosowali doktryn tych trzydziestu z e e szeciu par przeciwstawnoci, wwczas /urzeczywistnicie/ prawdziwa zasad wszystkich sutr s s e i Dharmy, i dzi ki temu we wszystkich waszych przychodzeniach i odchodzeniach b dziecie e e w naturalny sposb pozostawali z dala od dwch stron. W aktywnym dziaaniu waszej wa snej natury, jak np. w rozmowach z lud mi, chocia zycznie pozostajecie w swiecie form, z z bad cie od nich uwolnieni. Chocia duchowo jestecie w pustce, bad cie wolni od /koncepcji/ z z s z pustki. Je eli jestecie cakowicie uczepieni form, wwczas istnieje podsycanie wypaczonych z s pogladw. Jednak je eli jestecie cakowicie uczepieni pustki, wwczas istnieje podsycanie nie z s e wiedzy. Tacy ludzie, chocia mwia ze nie opieraja si na pisanych swi tych ksi gach, tworza z e e gry z niczego i faktycznie ubli aja sutrom. Skoro twierdza, ze pisma nie przydaja si na nic, to z e wwczas ludzie nie powinni mie prawa mwienia, poniewa sama mowa jest z koniecznoci c z s forma literatury. Mwia dalej, ze prawdziwa Dharma nie opiera si na sowach i literach, ale to e wanie nie opieranie si jest trzema sowami i przez to ju sowami i literami. Kiedy napotys e z kaja innych, ktrzy wypowiadaja si , od razu drwia z nich, mwiac, ze sa przywiazani do sw e i liter. Musicie wszyscy rozpozna , ze ci ludzie sami tkwia w uudzie, co jest doc zrozumiae, c s ale w dodatku ubli aja buddyjskim sutrom. Nawet wyjawszy ubli anie sutrom, ich wina jest ju z z z nieobliczalna! Je eli kto jest przywiazany do form zewn trznych lub praktykuje metod do poszukiwania z s e e rzeczywistoci, taka jak hojne uposa anie religijnych instytucji a nast pnie rozprawia o b dach s z e e i niebezpiecze stwach dawania czy nie dawania, taki kto nie urzeczywistni swojej natury przez n s wiele kalp. Nie zaniedbujcie praktykowania Dharmy tak jak tego suchacie, ale nie wykluczajcie wieloci rzeczy z waszego umysu, tym samym przeszkadzayby wam w odniesieniu do natury s Dharmy. Je eli zaledwie suchacie wypowiedzi o Dharmie, ale nie praktykujecie jej, sprawiacie, z ze ludzie maja b dne myli i krytyczne idee. Nie zaniedbujcie wdro enia Dharmy w praktyk e s z e 67
a w swoim nauczaniu Dharmy nie zatrzymujcie si na formach. Je eli wy wszyscy urzeczywiste z nicie to, bad cie wwczas w zgodzie z Dharma w waszej mowie; bad cie w zgodzie z nia we z z wszystkich waszych czynnociach. Wtedy nie utracicie Czystej Prawowiernej Dharmy. s Je eli kto, zadajac wam pytanie, zapytuje o posiadanie myli, odpowiadajcie nie myz s s sla; je eli kto zapytuje o nie myl, odpowiadajcie nieprzywiazanymi mylami. Je eli kto z s s s z s zapytuje o nieowieconego, odpowiadajcie jakby chodzio o m drca; je eli kto zapytuje o m s e z s e drca, odpowiadajcie jakby chodzio o nieowieconego. Dzi ki tej metodzie wzajemnie uwaruns e kowanych par pojawia si zrozumienie drogi srodka. Na ka de zadawane wam pytanie odpoe z wiadajcie w odniesieniu do jego przeciwstawienia. Je eli b dziecie post powali ze wszystkimi z e e innymi pytaniami w zgodzie z ta metoda, z pewnocia nie utracicie doktryny. s Przypucmy, ze kto pyta, Czym jest to co nazywamy ciemnocia?. Odpowiadajcie, ms s s wiac, Swiato jest przyczyna5 , ciemnoc jest warunkiem6 . Kiedy znika swiato, wwczas pa s nuje ciemnoc, poniewa aby moga objawi si ciemnoc potrzebne jest swiato; a ciemnoc s z c e s s potrzebna jest aby mogo objawi si swiato. Ich przychodzenie i odchodzenie jest wzajemc e nie zale ne od siebie; to skada si na znaczenie drogi srodka. Odpowiadajcie na wszystkie z e inne pytania w podobny sposb. W przekazywaniu Dharmy powinnicie wszyscy w przyszoci s s naucza zgodnie z ta metoda wzajemnego powiazania. Nie zatra cie podstaw doktryn. c c *** W lipcu 712 roku mistrz poleci swoim uczniom pjc do klasztoru Kuo En w prowincji s Hsin Chou, aby zbudowa pagod . Przynagla ich aby praca zostaa wykonana szybko. Zostaa c e uko czona w ko cu lata nast pnego roku. Pierwszego lipca 713 r. zebra razem swoich wszystn n e kich uczniw i powiedzia: Chc odejc z tego swiata w sierpniu. Je eli kto z was wcia jeszcze zywi watpliwoci, e s z s z s powinnicie zapyta o nie przy najbli szej okazji, tak, abym mg je wam usuna , i umo liwi s c z c z c poo enie kresu waszej uudzie, albowiem gdy odejd nie b dzie nikogo kto mgby was uczy . z e e c Syszac to, Fa Hai oraz inni, mieli wszyscy zy w oczach. Jedynie Shen Hui pozosta niepo ruszony przez emocje i nie okaza ez. Mistrz powiedzia: May mistrz Shen Hui z pewnocia osiagna rwne traktowanie dobra i za. Jest nies poruszony przez zniewagi czy pochway, nie wszczyna myli o smutku lub szcz sciu. Reszta s e z was nie osiagn a tego. Bylicie tutaj w tych grach przez kilka lat. Ale jakiego rodzaju nauki e s waciwie praktykowalicie? s s Oto paczecie z zalu ale nad kim bolejecie? Je eli smucicie si dlatego, ze nie wiem dokad z e id /powinnicie pami ta /, ze ja sam jestem swiadomy tego dokad id . Gdybym nie by, nie e s e c e mgbym wam tego nigdy przepowiedzie . Jestecie wszyscy smutni i peni ez poniewa wy c s z
5 Swiato, lub rozumienie, kiedy nie jest obecne, jest przyczyna ciemno ci czyli niewiedzy. Kiedy istnieje rozu s mienie, czyli swiato, istnieje odpowiednie zmniejszenie niewiedzy, czyli ciemnoci. Tak wi c swiato, lub raczej s e nieobecnoc swiata, jest najbli sza przyczyna /hetu/ wynikajacego nastapienia /pratjaja/ ciemnoci. s z s 6 Warunek /wydarzenie/, pratjaja. Patrz wcze niejszy przypis. s
68
nie wiecie dokad id . Gdybycie naprawd wiedzieli, moglibycie w peni zrozumie , ze zy e s e s c i smutek wcale nie sa stosowne. Co wi cej, natura Dharmy z zasady nie posiada zadnego rozpoczynania czy zatrzymywania, e zadnego przychodzenia czy odchodzenia. Czy moglibycie, prosz , wszyscy usiac? Chciabym s e s uo y dla was poemat, ktry b dzie zwany poematem Rzeczywistoci i Uudy, Zakcenia z c e s i Pogodnoci. Je eli wszyscy zrozumiecie istot tego poematu i b dziecie go praktykowali, s z e e wasze uchwycenie jego znaczenia b dzie takie samo jak moje. Je eli wdro ycie to w praktyk , e z z e nie utracicie doktryny. Skadajac hod, wszyscy mnisi poprosili mistrza, aby uo y poemat. Poemat brzmia nast z e pujaco: Wszystkie rzeczy pozbawione sa rzeczywistoci; s Nie uwa ajcie wi c ich za rzeczywiste. z e Je eli kto uwa a je za rzeczywiste, z s z Jest to sam w sobie nierzeczywisty punkt widzenia. Jeli sami potracie osiagna rzeczywistoc, s c s Oddzielajace zudzenia opuszcza rzeczywistoc samego umysu. s Ale je eli umys sam nie jest wolny od zudze , z n Nie ma tam rzeczywistoci. s Gdzie wi c znajdziecie rzeczywistoc? z e s Odczuwajace istoty reaguja emocjonalnie, Ale nieodczuwajace nie potraa reagowa . c Je eli praktykujecie dyscyplin niereagowania, z e To jest to po prostu to samo co niereagowanie tego co nieodczuwajace. Je eli szukacie prawdziwego niereagowania, z Jest ono niereagowaniem reagowania. Samo niereagowanie jest po prostu brakiem reakcji, Tego co nieodczuwajace, bez potencjalnoci stanu Buddhy. s Zdolnoc biegego rozr niania sytuacji s z Jest ostatecznym znaczeniem niereagowania. Post pujcie jedynie w zgodzie z tym pogladem, e A od razu b dziecie mieli dziaanie prawdziwej takoci. e s Ogaszam ka demu studiujacemu Dharm ! z e Ze wysilanie si wymaga mylenia. e s Nie stjcie w bramie Mahajany, Aby uczepi si jedynie prostej wiedzy o zyciu i smierci. c e Je eli jaka osoba wra liwa jest na pierwsze sowa, z s z Mo ecie przedyskutowa z nia znaczenie Buddyzmu. z c Ale je eli jest ona zdecydowanie niewra liwa, z z Pozdrwcie ja z szacunkiem ze zo onymi razem do mi, zyczac jej szcz scia. z n e Podstawowa zasada naszej szkoy jest nie spiera si ; c e Spiera si to traci znaczenie drogi. c e c 69
e W swi toszkowatych, przewrotnie rozprawiajacych nauczaniach, Wasna natura pogra a si w cyklu narodzin i smierci. z e Kiedy tylko zebrani uczniowie usyszeli ten poemat, zo yli wszyscy hod. Z g bokim poz e wa aniem dla intencji i przesania mistrza, wszyscy cwiczyli si zgodnie z Dharma. Nikt nie z e omieli si ponownie spiera . s e c Wiedzac ponadto, ze Wielki Mistrz nie mia ju zbyt dugo pozosta na tym swiecie, Fa Hai z c wstapi na podwy szenie i ponownie wyra ajac swoje uszanowanie zapyta go, mwiac: z z Czcigodny Panie, komu powinna by powierzona szata i Dharma, kiedy wejdziesz w nirc wan ? e Mistrz odpowiedzia: Zapiszcie i rozpowszechniajcie nauki, ktrych udzielaem w klasztorze Ta Fan a do z obecnego czasu. Zatytuujcie je Sutra Podwy szenia o Czystej Prawowiernej Dharmie. Strze z z cie i opiekujcie si nia wszyscy, przekazujac i nauczajac jej od jednego do drugiego dla wybae wienia wszystkich odczuwajacych istot. Tylko to co jest zgodne z tym co powiedziaem ma by c nazywane Prawowierna Dharma. W obecnym czasie /waciwym jest/, ze powinienem naucza Dharmy dla dobra was s c wszystkich a nie dla przekazania szaty. Z faktu, ze korzenie waszej wiary sa prawdziwe i doj rzae, i ze jestecie zdecydowanie i ostatecznie wolni od watpliwoci, wypywa, ze nadajecie si s s e do wielkiego zadania /nauczania Dharmy/. Jak jasno wynika ze znaczenia poematu przekazu Pierwszego Patriarchy, Bodhidharmy, nie jest waciwe aby szata bya nadal przekazywana. s Wiersz mwi: Celem mego przyjcia do tego kraju s Jest przekazanie Dharmy, aby pomc pogra onym w uudzie. z Kiedy kwiat rozkwitnie pi c razy, e Owoc dojrzeje sam w sposb naturalny. Mistrz mwi dalej. Je eli wy wszyscy chcecie aby dojrzay wasze ziarna wiedzy, powinnicie zna cichy spoz s c kj zjednoczonego wgladu i cichy spokj zjednoczonej praktyki. Je eli potracie w ka dym z z miejscu nie by przywiazanym do form; je eli potracie by pord form i nie pozwolicie poc z c s wstawa niech ci czy upodobaniu, chwytaniu czy uwalnianiu, rozwa aniu /waszych wasnych/ c e z korzyci lub strat, sukcesw lub niepowodze ; /je eli potracie by / spokojni, niewzruszeni, s n z c opanowani, skromni, akceptujacy zmiany, pogodni i cisi, jest to zwane cichym spokojem zjed noczonego wgladu. Chodzac czy stojac, siedzac czy le ac, je eli potracie w ka dym miejscu by naturalni z z z c i otwarci, bez przypominania sobie o znajdowaniu si w krainie Dharmy, wwczas prawdzie wie osiagn licie czysta krain waszego umysu. To jest zwane cichym spokojem zjednoczonej e s e praktyki. Je eli jaka osoba jest doskonaa w tych dwch cichych spokojach, podobne jest to do z s gleby w ktrej nasiona, przykryte i zagrzebane, wzrastaja i sa zywione by dojrzay ich owoce. Zjednoczony wglad i zjednoczona praktyka sa wanie takie jak to. s 70
Moje obecne nauczanie Dharmy podobne jest do przychodzacego w por deszczu, ktry e karmi wsz dzie wielka ziemi . Wasza natura Buddhy podobna jest do tych nasion, ktre, kiedy e e otrzymaja ta dobroczynna wilgo , wszystkie zaczna wzrasta . Ci, ktrzy przyjmuja moje na c c uczanie, na pewno osiagna bodhi. Je eli b da poda ali za moja praktyka, z pewnocia uka a jej z e z s z cudowny owoc. Posuchajcie co mwi mj wiersz: Podo e umysu zawiera mnstwo nasion; z Przy padajacym wsz dzie deszczu zakiekuja wszystkie. e 7, Urzeczywistnij szybko znaczenie kwiatu A wwczas owoc bodhi sam dojrzeje. Kiedy mistrz wygosi ten wiersz, powiedzia: Dharma nie posiada dwoistoci; taki te jest umys. Jego praktyka jest jasna, spokojna, s z i wolna od mnogoci form. Musicie by najbardziej uwa ni, aby nie tumi siebie dla osiagni s c z c e cia spokojnoci, ani nie wymusza cakowicie opr nionego umysu. Gdy umys jest z zas c z z sady spokojny; nie ma niczego co miaoby by zatrzymywane ani niczego czego trzeba by si c e wyrzeka . Niechaj wszyscy z was wyt zaja si i post puja naprzd zgodnie z odpowiednimi c e e e warunkami. Wwczas zebrani uczniowie wyrazili swoje uszanowanie i odeszli. smego lipca Wielki Mistrz powiedzia nagle do swoich uczniw: Chc wrci do Hsin Chou. Czy zechcielibycie szybko przygotowa d i wiosa? e c s c z Caa grupa gorliwie bagaa go o pozostanie, ale mistrz powiedzia: Wszyscy Buddhowie objawiaja si e Jedynie dla ujawnienia nirwany. To co przychodzi, musi odejc; s Takie jest zawsze prawo. Moje ciao jest rwnie tylko zycznym ciaem. z Musi ono powrci na swoje miejsce. c Mistrzu Powiedzieli. kiedy ju stad odejdziesz, czy powrcisz w ko cu? z n Mistrz odpowiedzia: Kiedy opadaja licie s Powracaja do miejsca swoich korzeni. Kiedy powrc e Nie b d mia ust /aby mwi /. e e c
kwiatu. Odnosi si to do Buddhy, /gdy w przed swoimi najbardziej zaawansowanymi uczniami/ e z umiechem unis w doni kwiat, bez wypowiedzenia zadnego sowa, aby przedstawi najwy sza praktyk , najs c z e istotniejsza zasad Prawowiernej Dharmy. e
7 Znaczenie
71
Zapytali ponownie, mwiac: Komu b dzie przekazane Rozstrzygajace Widzenie Prawowiernej Dharmy /tj. doskonay e wglad w szlachetnoc, bez poddawania si radoci, i w zo, bez stawania si gniewnym/. s e s e Mistrz odpowiedzia: Ci ktrzy posiadaja Dharm osiagna to. Ci ktrzy posiadaja nieuczepiony umys zrozu e mieja to. Nie wiemy jeszcze powiedzieli przez ile pokole przekazywane byo nauczanie n od pojawienia si pierwszego Buddhy do teraz. Chcielibymy aby by tak dobry zeby nam to e s s wyjani . s c Mistrz powiedzia: Od staro ytnych czasw Buddhowie wkraczali w swiat w nieograniczonej liczbie i nie z sposb ich policzy . Dzisiaj, musimy wzia Siedmiu Buddhw za b dacych na poczatku. c c e 8 byli to: W minionej kalpie alamkaraka I Wipajin Buddha s II Sikhin Buddha III Wiwabhu Buddha s Teraz, w obecnej, dobrej kalpie /Bhadra/: IV Krakuczczhanda Buddha V Kanakumi Buddha VI Kajapa Buddha s VII Siakjamuni Buddha jest sidmym Buddha Ci ktrym Buddha Siakjamuni przekaza Dharm to: e Pierwszy /Patriarcha Indii/: Arja Mahakajapa s Drugi: /Patriarcha/ Arja Ananda Trzeci: Arja Sianakawasa Czwarty: Arja Upagupta Piaty: Arja Dritaka Szsty: Arja Miczczaka Sidmy: Arja Wasumitra smy: Arja Buddhanandi Dziewiaty: Arja Buddhamitra Dziesiaty: Arja Parwa s Jedenasty: Arja Punjajasias Dwunasty: Mahasattwa Awaghosza s Trzynasty: Arja Kapimala
8 Kalpa alamkaraka alamkaraka, ozdabia , gloria, cze c, zdobny; np. ozdoba moralno ci, medytacji, madro ci, c s s s
i kontrola dobrych i zych si. Chwalebna kalpa w ktrej ponad tysiac Buddhw, jeden nast pujacy po drugim, e wnioso swoje najdoskonalsze osiagni cie w moralnoci, medytacji, i madroci, dla sformuowania Dharmy. e s s
72
Czternasty: Mahasattwa Nagard una z Pi tnasty: Arja Kanadewa e Szesnasty: Arja Rahulata Siedemnasty: Arja Sanghanandi Osiemnasty: Arja Gajasiata Dziewi tnasty: Arja Kumarata e Dwudziesty: Arja D ajata z Dwudziesty pierwszy: Arja Wasubandhu Dwudziesty drugi: Arja Manorhita Dwudziesty trzeci: Arja Haklena Dwudziesty czwarty: Arja Simha Dwudziesty piaty: Arja Basiasita Dwudziesty szsty: Arja Punjamitra Dwudziesty sidmy: Arja Prad niatara z Dwudziesty smy: Arja Bodhidharma W tym kraju /tj. w Chinach/ jest on Pierwszym Patriarcha. Dwudziesty dziewiaty: Wielki Mistrz Hui Ko /lub Drugi Patriarcha/ Trzydziesty: Wielki Mistrz Seng Tsan /lub Trzeci Patriarcha/ Trzydziesty pierwszy: Wielki Mistrz Tao Hsin /lub Czwarty Patriarcha/ Trzydziesty drugi: Wielki Mistrz Hung Jen /lub Piaty Patriarcha/ i Trzydziestym trzecim Patriarcha /lub Szstym Patriarcha/, jest Hui Neng, ktry jest ostatnim. Ka dy z wymienionych wy ej patriarchw mia swojego przeznaczonego nast pc z z e e /Dharmy/. W przyszoci wszyscy b dziecie kontynuowa jej przepyw jako grupa, i dbajcie s e c o to aby nie bya b dnie tumaczona. e Zapytali znowu: Od tej chwili nie b dziemy mieli zadnych trudnoci, czy nie tak?. e s Pi c lub szec lat po mojej smierci odpowiedzia Mistrz pojawi si osoba, ktra e s e b dzie chciaa zawadna moja gowa. Oto moja przepowiednia: e c Jego wyglad b dzie najbardziej swiatobliwy e Ale nie b dzie dziaa z potrzeby zdobycia srodkw utrzymania. e Kiedy pojawi si ten problem Mana9 , e Urz dnikami b da Yang i Liu! e e *** W sierpniu 713 r. Wielki Mistrz przebywa w klasztorze Kuo En. Po okresie postu zwrci si do caego zgromadzenia swoich uczniw: e
9 Man.
Imi osoby, ktra przyjdzie po gow Patriarchy, brzmi Chang Ching Man. e e
73
Prosz bycie wszyscy usiedli podug rangi. Zaraz was opuszcz . e s e Fa Hai zwrci si do niego z penym powa aniem. e z Czcigodny Panie, jaka pozostawisz metod pouczania dla przyszych pokole , tak, aby e n nieprzebudzeni ludzie mogli osiagna urzeczywistnienie swojej natury Buddhy?. c Mistrz odpowiedzia: Suchajcie wszyscy uwa nie. Co do tych nieprzebudzonych ludzi przyszych czasw: jez zeli b da prawdziwie znali zwyka natur , oznaczao to b dzie dokadne poznanie natury Bud e e e dhy. Je eli nie b da posiadali prawdziwej wiedzy o zwykej naturze, trudno b dzie napotka z e e c Buddh , nawet je eli by si go szukao przez dziesi c tysi cy kalp. Poucz was teraz jak poe z e e e e zna wasz zwyky umys w taki sposb aby urzeczywistni natur Buddhy w waszym wasnym c c e umyle. s Je eli chcecie szuka urzeczywistnienia Buddhy, musicie uzyska prawdziwa wiedz z c c e o zwykej naturze. Jest tak dlatego, poniewa zwyka natura zaciemnia natur Buddhy a nie z e dlatego, ze natura Buddhy zaciemnia zwyka. Je eli urzeczywistnicie wasza wasna natur , z e zwyka osoba staje si Buddha. Je eli wasza wasna natura jest nieprzebudzona, Buddha jest e z zwyka osoba. Kiedy wasna natura znajduje si w stanie rwnoci, wwczas zwyka natura jest natura e s Buddhy. Kiedy wasna natura jest zdradliwie wypaczona, wwczas natura Buddhy jest zwyka natura. Je eli wszystkie wasze umysy sa zdradliwie wykrzywione, wwczas natura Buddhy z /ukryta/ jest w zwykej. W jednej, zrwnowa onej, i szczerej myli, zwyky czowiek staje si z s e Buddha. Nasz wasny umys sam siebie jest Buddha. Ten naturalny Buddha jest prawdziwym Bud dha. Je eli nie ma Buddhy w czyim umyle, gdzie miaoby si szuka prawdziwego Buddh ? z s s e c e Wy wszyscy tutaj! Wasz wasny umys jest Buddha! Nie watpcie o tym du ej! Na zewnatrz nie z ma ani jednej rzeczy, ktra byaby zdolna stanowi o sobie. Wszystko z zasady jest umysem, c ktry wywouje dziesi c tysi cy rodzajw rzeczy. Sutra10 powiada tak, Kiedy powstaje umys, e e pojawiaja si wszystkie r norodne rzeczy. Kiedy umys ustaje, zanikaja wszystkie r norodne e z z rzeczy. Odchodzac od was, przeka e wam teraz poemat, ktry jest zwany Wasna natura jest Praw z dziwym Buddha. Ludzie przyszych pokole , ktrzy dokadnie zrozumieja znaczenie tego po n ematu, sami wejrza w swj pierwotny umys i sami osiagna stan Buddhy. Poemat brzmi nast e pujaco: Prawdziwa takoc wasnej natury jest prawdziwym Buddha. s 11 Wypaczone poglady i trzy trucizny sa Mararad a z Kiedy istnieje fasz i uuda, Mara rzadzi domem,
mwi: Kiedy powstaje umys, pojawiaja si wszystkie r norodne rzeczy. Kiedy umys ustaje, ustaja e z wszystkie r norodne rzeczy. Z Sutry ???; rozdzia I. To stwierdzenie zostao uczynione przez Buddh w odpoz e wiedzi na pytanie Anandy. 11 Mara rad a. Mara, zabijajacy, niszczacy; rad a, krl; krl tych co niszcza lub krl tych co szkodza. Choz z cia czasami jest to okrelane inaczej, Patriarcha objania mar jako wypaczone poglady oraz chciwoc, gniew z s s e s i przywiazania.
10 Sutra
74
Lecz gdy istnieja doskonae poglady, przewodniczy Buddha. Kiedy spaczone poglady i trzy trucizny powstaja w naszej naturze, Wwczas to Mararad a przychodzi zamieszka w domu /umysu/. z c Doskonae poglady w naturalny sposb usuwaja trzy trucizny z umysu, Mara cakowicie zmienia si w Buddh , prawdziwie i bez udawania. e e Gdy chodzi o Dharmakaj , Sambhogakaj i Nirmanakaj , e e e To te trzy ciaa sa fundamentalnie jednym. Je eli potracie urzeczywistni je wewnatrz waszej wasnej natury, z c Jest to doskonaleniem swojej przemiany ku przebudzeniu Buddhy. Zasadniczo to Nirmanakaja rodzi czysta natur : e Czysta natura wiecznie znajduje si w Nirmanakaji. e Nirmanakaja takiej natury w naturalny sposb poda a jedynie za szlachetna z Dharma: Stad pojawia si doskonaa Sambhogakaja, prawdziwie i bez ogranicze . e n Wzburzona natura jest pierwotnym zrdem czystej natury, A kiedy usuni te sa zadze, od razu istnieje ciao czystej natury. e Kiedy ta natura wewnatrz ka dego z was jest sama z siebie wolna od pi ciu pra z e 12 , gnie n Urzeczywistnieniem tej natury staje si natychmiast wanie Rzeczywistoc. e s s Je eli w tym zyciu napotkacie nauk Natychmiastowej Szkoy, z e Mo ecie natychmiast urzeczywistni wasza wasna natur i ujrze czczonego przez z c e c swiat Buddh . e Jednak e kiedy zechcecie sta si Buddha przez jaka szczeglna dziaalnoc, z c e s s Wwczas nie b dziecie znali punktu wyjcia dla poszukiwania Rzeczywistoci. e s s Je eli wewnatrz waszego wasnego umysu mo ecie spostrzec Rzeczywistoc waz z s szej wasnej natury, Taka rzeczywistoc jest zrdem doskonaego stanu Buddhy. s Jednak e, nie urzeczywistnia w taki sposb wasnej natury, lecz prbowa i szuka z c c c Buddhy na zewnatrz, Oznacza, ze jest si od samego poczatku osoba cakowicie niewiadoma. e s Przekazaem wam ju teraz metod Natychmiastowej szkoy, z e A wybawienie wszystkich ludzi zale y od ka dego praktykujacego ja dla siebie. z z Pozwlcie sobie powiedzie , przyszli studiujacy Dharm , c e Je eli nie b dziecie praktykowali tych pogladw, z e b dziecie coraz to bardziej oddaleni /od prawdy/. e Wygosiwszy ten poemat mistrz powiedzia: Zwr cie wszyscy baczna uwag . Kiedy odejd , nie stosujcie si do ziemskiego zwyc e e e czaju zalu i paczu. Nie przyjmujcie rwnie wyrazw ubolewania ani te nie nocie zaoby. z z s Czyniacy tak nie sa moimi uczniami ani te te dziaania nie sa w zgodzie z prawdziwa Dharma. z
12 Pi c e
75
Urzeczywistnijcie swj pierwotny umys i wejrzyjcie w wasza pierwotna natur , ktra nie e powinna by nigdy samowiadoma swojej wasnej niewzruszonoci i spokoju. Ona ani nie zapoc s s czatkowuje /myli/ ani /ich/ nie zatrzymuje. Nie jest zwiedziona przez ziemskie myli, w miar s s e jak przychodza, ani te nie czepia si ich kiedy odchodza. Nie jest w zgodzie ani nie zajmuje z e /wwczas lub p niej/ krytycznego stanowiska /w stosunku do b dw innych/. Nie czepia si z e e ani te nie odp dza /mylnych koncepcji/. z e Z obawy, ze wasz umys mo e wcia ulega uudzie, i przez to nie by zdolnym do zrozu z z c c mienia g bszego znaczenia, pouczam was raz jeszcze, abycie mogli wejrze w swoja wasna e s c natur . Kiedy odejd , utrzymujcie to w praktyce, tak jakbym by wcia z wami. Gdy je eli b e e z z z e dziecie szli wbrew nauce, nie przynioso by to wam zadnej korzyci, nawet gdybym by wcia s z na tym swiecie. Raz jeszcze powiedzia poemat, mwiac: Spokojny i pogodny, nie poprzez stae praktykowanie cnt /ale tylko w miar pojae wiania si okazji/. e Trapiony i n kany a jednak nie czyniacy za. e Spokojnoc i zgodnoc dzi ki pomini ciu wypaczonych pogladw. s s e e W jakichkolwiek cyklicznych falach zycia umys nie ma zadnych przywiaza . n Wygosiwszy ten poemat mistrz z pena pogodnocia siedzia a do trzeciej stra y. Nagle s z z powiedzia do swoich uczniw: Teraz odejd . e I wtedy wanie opuci to smiertelne zycie. Wwczas dom napenia niewypowiedziana s s wo a ziemi owietlia byszczaca t cza. Drzewa w lesie odbijay swiato, podczas gdy ptaki n e s e i zwierz ta wydaway gosy zaoby. e *** Tego listopada urz dnicy rzadowi, uczniowie i swieccy wierni z trzech prowincji: Kwang, e Shao i Hsin, debatowali nad umieszczeniem jego ciaa, niezdecydowani gdzie zo y je na spoz c czynek. Dlatego te zapalili kadzido i modlili si , mwiac: Tam gdzie skieruje si kadzido z e e tam b dzie miejsce pobytu Mistrza. e Kadzido unioso si wprost w kierunku Tsao Chi. Trzynastego listopada przenieli sanke s tuarium, szat i misk , z powrotem do Tsao Chi. e e Dwudziestego piatego lipca nast pnego roku zostay one wyj te z sanktuarium a ucze e e n Fang Pien z oddaniem zabalsamowa ciao wonna glina. Przypominajac sobie przepowied ni prby skradzenia gowy, uczniowie ochronili szyj mistrza najpierw zelaznymi pytkami e e a nast pnie przed ponownym umieszczeniem ciaa w stupie, mocno owin li je lakierowanym e e materiaem. Nagle z wn trza stupy zacz o promieniowa biae swiato i poda yo wprost ku e e c z niebu, pozostajac przez trzy dni zanim znikn o. /Urz dnicy/ z Shao Chou donieli o tym przed e e s tron. Otrzymali i wykonali cesarski edykt, aby ustawi kamienne tablice noszace zapis przec strzegania Dharmy przez Mistrza. 76
Mistrz osiagna wiek siedemdziesi ciu szeciu lat. Szata zostaa mu przekazana kiedy mia e s dwadziecia cztery lata. Ogolono mu gow w wieku trzydziestu dziewi ciu lat i naucza s e e Dharmy dla dobra caej ludzkoci przez trzydzieci siedem lat. /W rezultacie czego/ czterdzies s sci trzy osoby uchwyciy podstawowe zasady i odziedziczyy Dharm , podczas gdy niezliczona e iloc innych przebudzia si ku naukom i wzniosa si ponad przeci tnoc. s e e e s Szata wiary, szata Mo Na, ktra przekazywana bya od Bodhidharmy, cenna miska podarowana przez cesarza Tsunga, wizerunek mistrza wymodelowany przez Fang Piena, razem z innymi rytualnymi przedmiotami, powierzone zostay nadzorujacemu stupy i sa stale strze one z w klasztorze Pao Lin.
Oby ta Sutra Podwy szenia Czystej Prawowiernej Dharmy rozz przestrzenia si aby ujawni zasady tej szkoy! Niech trzy kleje c noty rozkwitaja dla dobra caej ludzkoci! s
77
78
Inne materiay biograczne mo na znale c w tablicach opisujacych zycie Patriarchy napiz z sanych przez kanclerza Wang Wei, Prefekta Liu Tzung-Yuan, Prefekta Liu Yu-Hai i innych, wszyscy z dynastii Tang.
79
Glosariusz
Alajawid niana Swiadomoc-skadnica, Zbiorczy intelekt lub swiadomoc; zapoczatkoz s s wujaca lub zbiorcza inteligencja; podstawowa swiadomoc /Keith/. Jest to magazyn lub s swiadomoci, zarwno absolutnej jak i wzgl dnej. Jest to magazyn dowiad cakowitoc s s e s czenia, skandh, i wszystkich rzeczy na jakich opieraja si w swoim istnieniu odczuwajace e istoty. Bezksztatny, Nie-forma, animatta, nirabhasa Termin: bezksztatny mieci w sobie nies realnoc, sztucznoc form i zjawisk. Tak wi c bezksztatny powinien oznacza nieobecs s e c noc jakiejkolwiek sztucznoci rytuau czy przestrzegania form. Powinien znaczy , ze s s c praktyka czy sowa pochodza i znajduja si bezporednio w czyim sercu i umyle. e s s s Bodhi, madroc Bodhi /od sowa budh/ oznacza: wiedz , rozumienie, i doskonaa madroc. s e s Jest to rwnie nazwa drzewa pod ktrym Buddha osiagna owiecenie, drzewa Bodhi. z s Bodhisattwa Odnosi si do buddysty, ktrego da enie nie jest skierowane ku wasnemu zbae z wieniu, ale zbawieniu caej ludzkoci. Osoba, ktra osiagn a stan Buddhy, ale zyje wcia s e z jak zwyka osoba, tak, by moga pomc innym odnale c ich wasna drog wyjcia z cierz e s pienia. Jest to uwa ane za charakterystyczna, wyr niajaca cech Szkoy Mahajany. z z e Cierpienie, dukkha Gorycz, nieszcz sliwoc, cierpienie, bl, niedola, trudnoc. Istnieja wye s s kazy dwch, trzech, czterech, pi ciu, omiu i dziesi ciu kategorii; dwiema sa: wee s e wn trzne, tj. zyczne i umysowe, i zewn trzne, tj. atak z zewnatrz; czterema sa: naroe e dziny, starzenie si , choroba, i smier ; omioma sa te cztery acznie z blem rozdzielenia e c s z tym co si kocha, blem zetkni cia si z tym czego si nienawidzi, blem niezrealizoe e e e wania swoich celw, i z blem ktry spowodowany jest przez pi c skandh. e Cnota Patrz: cnota zasugi. Cnota zasugi W terminologii buddyjskiej ma to pewne specjalne znaczenia. Cnota zasugi zakada nie tylko istnienie dobroczynnych dziaa bez spodziewania si nagrody, ale rwn e nie wewn trznych zasug, ktre wia a si z wyzwoleniem swojego umysu ze wszystkich z e z e przywiaza , zudze , i faszywych pogladw, i z powrotem do ich pierwotnego, dawnego n n stanu czystoci i spokoju. Jest to cz sto mieszane, tak jak to zrobi cesarz Wu z cnota bos e gactwa. To jest zwyke dokonywanie dobrych uczynkw, z ktrymi zwiazany jest pewien stopie oczekiwania nagrody. Poniewa ta nagroda jest zazwyczaj dobra pomylnoc, jest n z s s ona zwana cnota bogactwa, do ktrej mo emy zastosowa termin cnota karmiczna. Ale z c najwa niejszym faktem jest to, ze nie ma w tych czynnociach towarzyszacej dyscypliny z s umysu, tak wi c nie moga one by nazwane cnota zasugi, ktra jest sednem rozwa a e c z n Patriarchy. Dla wyjanienia tych odmiennych punktw widzenia u ywamy raczej penego s z terminu cnoty zasugi, ni po prostu: zasug, poniewa wa nym jest aby te r nice byy z z z z jasno rozumiane.
80
Cztery klasy, czaturwarga Cztery wargi /grupy lub stany/, tj. bhikszu, mnisi; bhikszuni, mniszki; upasaka, swieccy wyznawcy; i upasika, swieckie wyznawczynie. Dwie ostatnie grupy sa tymi, ktre zyja ze swoimi rodzinami; dwie poprzednie, w klasztorach i zako nach. Cztery madroci Czterema formami madroci Buddhy sa: s s 1. 2. 3. 4. Madroc wielka i okraga jak zwierciado. s Madroc spokoju. s Madroc cudownej kontemplacji. s Madroc doskonalaca dziaanie. s Chan,
Cztery odniesienia, cztery awasthy, lub cztery rodzaje widzenia W Buddyzmie w widzeniu siebie nie nale y by samolubnym czy egoistycznym. z c
W widzeniu innych nale y porzuci postaw , ze cierpienia innych nie dotycza nas. z c e W widzeniu ludzkoci nale y przeama i usuna wszelkie przeszkody, tak, aby nie ods z c c dziela zadnej ludzkiej istoty bez wzgl du na kolor skry, wierzenia, lub kraj z ktrego c e pochodzi. W widzeniu siebie w przyszoci nale y zrozumie , ze w praktykowaniu Buddyzmu nie s z c ma ani da enia ani osiagania, tj. nie ma niczego, do czego nale aoby da y jako do celu z z z c lub nagrody, nie ma wi c niczego do osiagni cia. e e Cztery zywioy cztery zywioy, z ktrych utworzone sa wszystkie rzeczy; tj. ziemia, woda, ogie i wiatr /powietrze/. reprezentuja one: ciao stae, pyn, ciepo, i ruch. n Czysty i spokojny, parisiuddhi Jest to stan, w ktrym czyj umys jest czysty i spokojny, s wolny od jakiegokolwiek za, skalania czy niepokoju. Jest to rwnie pierwotny stan naz szej wasnej natury. Ten pierwotny stan mo e by osiagni ty jedynie poprzez cakowite z c e usuni cie jakichkolwiek zych i b dnych myli. e e s Dewy, niebiosa Niebo; dzie ; rwnie : dewa, oznaczajace boska istot , swiat niebia ski. n z e n Dharmadhatu Dharmadhatu lub kraina dharmy 1. Termin u ywany czasami do wszystkich rzeczy noumenalnych (???) i zjawiskoz wych. 2. Termin stosowany rwnie w stosunku do otwarcia si danej osoby ku madroci z e s Buddhy, lub otwarcia czyjej wasnej krainy Dharmy, po osiagni ciu owiecenia. s e s Dharmakaja Duchowe lub prawdziwe ciao. Ucielenienie Prawdy i Prawa. Pierwsze z trzech s cia, Trikaji. U ywa si tego okrelenia, gdy mwi si o trzech ciaach Buddhy, ale w rozz e s e dziale VI Hui Neng wykazuje, ze znajduja si one w czyjej wasnej naturze, kiedy od e s rzucone zostaja zudzenia oraz istnieje czyste rozumienie zarwno wewnatrz jak i na zewnatrz. 81
Doskonay wglad Samjagdriszti, suszne poglady, rozumienie czterech szlachetnych prawd; pierwsza z wiedzy czterech szlachetnych prawd. W oglnym zastosowaniu tego okre slenia w tej sutrze, sa to poglady oparte na naukach Patriarchy i Buddhw. Sa to szla chetne, prawdziwe poglady raczej ni nasze wasne koncepcje tego co suszne. To jest z prawowierna Dharma. Dyscyplina, sila Patrz: wskazania Dziesi c tysi cy rzeczy Wszystkie rzeczy, zawierajace wszystkie rzeczy o charakterze noe e umenu i fenomenu. Rwnie : sposoby, wszystkie metody, tak jak w: mistrz powinien z zna dziesi c tysi cy metod nauczania. c e e Dziesi c tysi cy u yte jest w znaczeniu caoci, cakowitoci, iloci tak wielkiej, ze jest e e z s s s niepoliczalna. D niana Wiedza; madroc; okrelana jako decyzja lub sad w odniesieniu do zjawisk lub wydaz s s rze oraz ich zasad, rzeczy oraz ich podstawowych praw. Patrz rwnie : cztery madroci n z s i przypis VII 19. Ekajana Eka, oznaczajace jeden, jednoc; Jana, pojazd. s Tak wi c: jeden pojazd. Zupeny, cakowity pojazd. Czasami odnosi si to do Mahajany e e jako do cakowitego i ostatecznego etapu Buddyzmu. Jednak e, jak mwi Szsty Patriarcha, Buddha w rzeczywistoci wypowiedzia tylko z s jedna buddyjska jan . /Patrz: Sutra Saddharma Pundarika/. Ale z powodu r norodnych e z zdolnoci ludzi jest ona podzielona na klasy, jako forma upaji. /Patrz rwnie : rozdzia s z VII sutry, rozmowa pomi dzy Szstym Patriarcha a Fa Ta/. e Guny, py, jakoc W sanskrycie znaczeniem jest jakoc element drugorz dny. W chi skim, s s e n dosownym znaczeniem jest py, maa czastka. Symbolicznie, oznacza ona troski naszego codziennego zycia. Hetupratjaja, uwarunkowanie, wydarzenie przyczynowe W Buddyzmie ma specjalne znaczenie uwarunkowania lub okolicznociowej przyczyny sposobnoci lub wydarzenia. s s W przeciwie stwie do tego, hetu jest najbli sza, bezporednia przyczyna. Przykadem n z s hetupratjaji lub przyczynowoci, jaki jest cz sto stosowany, jest ten, w ktrym pratjaja s e jest korzystna gleba dla hetu jako nasienia. Nasienie potrzebuje dla siebie gleby do wzrastania. Gleba potrzebuje nasion aby mc karmi . Jest to zwiazek wzajemnego poc wiazania. Stad pochodzi przyczynowoc lub hetupratjaja, dla oznaczenia przyczynowego s powiazania, powinowactwa. Intelekt Manas jest szstym z sadajatan; termin, ktry oznacza zarwno organ jak i dziaania zmysowe, tj. oko, ucho, nos, j zyk, ciao, i umys, oraz ich dziaania. Jedna z funkcji mae nasu jest dziaa jako korelator funkcji i reakcji pierwszych pi ciu zmysw. Inna funkcja c e jest funkcja bycia intelektem swiadoma dziaalnocia umysowa. Jest to pojmowanie s oparte na wasnych wiadomociach, wiedzy, i dowiadczeniach tego zywotu. s s 82
Jana Pojazd, jakikolwiek srodek transportu; termin ten stosowany jest w Buddyzmie w znaczeniu doprowadzania ludzi do wyzwolenia. Dwoma gwnymi rodzajami sa: Hinajana i Mahajana wielki pojazd. W Mahajanie istnieje pragnienie rozszerzenia wiedzy o wyzwoleniu by wszyscy jej przestrzegali, oraz pragnienie doprowadzenia wszystkich do stanu Buddhy. Natomiast w Hinajanie jest wi cej z idei samowyzwolenia. W istocie rzeczy, w szerokim e spojrzeniu na Buddyzm, Hinajana nie jest odmiennym rodzajem Buddyzmu; jest to mo e z bardziej fundament, zasadnicza podstawa dla jego bardziej zaawansowanego praktykowania w Mahajanie. Kala , zanieczyszcza , plami Rwnie : zabarwia , by zara onym stosowane do skala , c c c z c c z n nami tnoci. Je eli kto posiada w swoim umyle te niepokoje, jest on przez nie zaniee s z s s czyszczony, i przez to jest wcia pogra ony w uudzie i niewiedzy. z z Kalpa Eon, epoka baniowy okres czasu. Rwnie : okres zycia. s z Karma W sanskrycie znaczy dziaanie. Stad wynikn o jej znaczenie przyczyny i skutku, lub, e jak w chi skim, przyczyny i wynikw. Oznacza to, ze nasze zywoty sa rezultatami nan szych przeszych myli i dziaa . Nasza przyszoc jest tworzona przez nasze obecne s n s myli i dziaania. s Korzen, mula Mula, korze , podstawa, to co jest przyrodzone, wrodzona waciwoc natury n s s jakiej osoby, np. mo e to by szlachetnymi korzeniami lub korzeniami za w naturze s z c jakiej osoby. Te ostatnie musza zosta dokadnie usuni te na drodze do Buddyzmu. s c e Najbardziej interesujacym aspektem korzeni lub wzorcw mylowych jest akt, ze dana s osoba wnosi w to zycie wzorce mylowe, ktre rozwin a w swoich poprzednich zywo s e tach, na przykad: bycia zagniewanym. Z tych powodw, dana osoba mo e by cz sto z c e bardzo zagniewana i z powodu swojego przyzwyczajenia do tego miaaby bardzo wielkie trudnoci, po pierwsze w zrozumieniu tego, a po drugie w usuni ciu tego. s e Kszamajati Patrz: przypis VI 2. Mahajana Patrz: Jana Mahaprad niaparamita Maha wielki; prad nia madroc; paramita wywodzace si z z s e z parama: najwy sze, szczytowe; tak wi c Mahaprad niaparamita oznacza wielka maz e z droc metody osiagni cia przeciwlegego brzegu, tj. cakowitego owiecenia. s e s Manowid niana manah; manas; tumaczony jako umys /aktywny/ z Manowid niana okrelana jest przez Traktat o Wid nianach, jako sidma z wid nian, z s z z a mianowicie manas, co oznacza mylenie i ocenianie lub kalkulacj . Jest to umys aks e tywny, lub aktywnoc umysu, ale okrelenie to jest rwnie stosowane do samego umys s z su. Patrz rwnie : przypis VII 19. z 83
Madroc, prad nia Madroc, rozumienie, i przenikliwoc. Jest to moc uchwycenia podstawo s z s s wej zasady rzeczy. Termin ten jest cz sto u ywany ze sowem d niana, wiedzy w znaczee z z niu madroci opartej na bezmiernej wiedzy poznania. s Medytacja, dhjana Dhjana jest metoda medytacji, w ktrej na poczatku kto siedzi spokoj s nie, tak, ze jego umys staje si uciszony i spokojny. Celem jest zrozumienie i zyskanie e wi kszego wgladu we wasny umys, tak aby ten spokj mg by zachowany przez cay e c dzie . Su y to rwnie osiagni ciu wi kszego owiecenia w swoich codziennych czynn z z e e s nociach, by ujrze , w ktrym miejscu zboczyo si ze scie ki. Dla dalszego rozwa ania s c e z z tej praktyki patrz: Fung i Fung, Tso-Chan I, Ameryka ska Akademia Studiw Azjatycn kich, San Francisco, 1954. Natura Buddhy, Buddhata Oznacza ona wrodzona ka demu natur owiecenia czy gnozy z e s /wiedzy/, czyli stan Buddhy. Chocia ta potencjalnoc mieci si we wszystkich, wymaga z s s e ona wytrwaego piel gnowania szlachetnych korzeni zanim jej owoc mo e dojrze . e z c Nie-myl W istocie oznacza to nieobecnoc myli, ktre sa bezpodstawne, nieuzasadnione, s s s zuchwae, czy faszywe. Jak mwi Szsty Patriarcha, nie wia si z przeszocia, nie z e s zatrzymuj si w tera niejszoci, ani nie pobudzaj osiemdziesi ciu czterech rodzajw pyu e z s e w swoim myleniu. Wszystkie te zapylone myli nie powinny by obecne to jest s s c nie-myl. Reszta to myli czyste, szlachetne, dobroczynne. s s Nieprzebywanie Nieprzebywanie nie pozwalanie mylom na zatrzymywanie si s e i przez to nie pozwolenie aby stay si przywiazane do czegokolwiek. Szczeglnie zawiae zuje kogo w supy zatrzymywanie si na przeszoci, tera niejszoci, czy przyszoci. s e s z s s Nirmanakaja Jedno z trzech cia Trikaji. Metamorczne ciao Buddhy, ktre posiada moc przyjmowania jakiegokolwiek ksztatu dla goszenia Prawdy. W tej sutrze Szsty Patriarcha wykazuje, ze nasza wasna natura posiada mnogoc przeksztace , czego niewia s n s doma jest osoba pogra ona w uudzie. Je eli wszystkie te b dne myli zostaja usuni te z z e s e i pojawia si prad nia, my rwnie mo emy posiac Nirmanakaj wasnej natury. e z z z s e Nirwana Dosownie w sanskrycie oznacza to: zdmuchni ty, wygasy, martwy, zmary. Ale e u ycie tego terminu w Buddyzmie nie jest takie samo. Tutaj, oznacza to, ze jest to stan z umysu, w ktrym nic si nie pojawia ani nie zanika. Co wi cej, nie ma tam koncepcji e e nie pojawiania si czy zanikania. W tym znaczeniu podobne jest to o wiele bardziej do e spokoju ustania, lecz Nirwana nie jest spokojem ustania. To ostatnie jest praktyka prowa dzaca do nirwany. W naturalnym pojawianiu si i zanikaniu myli, spokj ustania mo e e s z wcia zachowywa pewien pozr powiewu zapachu. Ale w nirwanie zupenie nie ma z c pozostaoci pojawiania si czy niepojawiania si , zanikania czy nie zanikania. Jest to s e e ostateczna takoc nirwany /patrz: Sutra Diamentowa, rozdzia III, na Temat Prawdziwej s Zasady Mahajany/.
84
Innym znaczeniem jest zastosowanie tego okrelenia do smierci Buddhw. Odnosi si to s e do wejcia w nirwan , gdzie nie istnieje ani dobieganie kresu /mier / ani pojawianie si s e s c e /narodziny/. Powiedzie , ze to istnieje, byoby wcia przywiazaniem do samsary. c z Pierwotny umys Pierwotne serce lub umys; czyje wasne serce. Wrodzony umys, ten, ktry s jest wrodzenie czysty i spokojny. Pogra ony w uudzie, maja udzi , oszukiwa , wywoywa zamieszanie; uuda, iluzja. U yz c c c z wane w sensie tkwienia w uudzie, ze nietrwaoc codziennego swiata jest trwaa. Stad s swiat maji, tj. swiat zudze . n Pojawianie si i zanikanie, utpadanirodha 1. Narodziny i smier , wytwarzanie i unicee c stwianie; wszelkie zycie, wszystkie zjawiska, posiadaja narodziny i smier , pocza c tek i kres. 2. W tej sutrze termin ten jest cz sto u ywany w odniesieniu do pojawiania si i zanie z e kania procesw mylowych. Zasada jest dlaczego traci czas unicestwiajac niepos c trzebne lub b dne myli, gdy jedyne co nale y zrobi to po prostu ich nie wywoye s z c wa czy wytwarza . c c Pole zasug Obszar bogosawie stwa, dobrej pomylnoci i zasug. Mieci to w sobie karn s s s miczne zao enia, ze kto czyni dobro w oczekiwaniu nagrody. W przeciwie stwie do z s n tego, zaawansowany buddysta powinien by poza tym stopniem. Winien by wwczas c c obszarem szlachetnoci dla rodzaju ludzkiego. s Pomylnoc Doskonali si dla osiagni cia pomylnoci. s s c e e s s To sowo jest powszechnie ale b dnie stosowane zamiast cnoty zasugi. Doskonalenie e si dla dobra pomylnoci jest zarzutem, jaki Szsty Patriarcha stawia wszystkim osoe s s bom pogra onym w uudzie. Kto, kto swiadczy jakiegokolwiek rodzaju dobroczynnoc, z s s jeli niesie ona ze soba intencj stania si lepszym tak na tym swiecie jak i gdzie indziej, s e e doskonali si dla osiagni cia pomylnoci. Zawiera to w sobie nagrod . Tak wi c pomyle e s s e e s noc czy zasuga pomylnoci nie powinna by mieszana z cnota zasugi, ktra nie tylko s s s c ze nie posiada takiego zao enia, ale niesie rwnie ze soba wyra ne wymaganie oczysz z z z czenia wasnego serca i umysu z caego b dnego mylenia. Dla dalszego rozwa enia e s z patrz: poczatek rozdziau III i poemat na ko cu rozdziau VI. Patrz rwnie przypis III n z 2. Postanowienie, kszamajati Patrz: skrucha Przebudzenie Przebudzenie, wielkie Przebudzenie, poja , postrzec, mie wglad. Implikuje to moc bezporedniego zrozumiec c s nia. Termin ten w Buddyzmie oznacza bezporedni wglad w swj wasny umys, wiedz s e o tak bezporednim charakterze, ze zwana jest przebudzeniem. Jest to tak jakby kto rzes s czywicie spa przez cay czas a do tej chwili. Przebudzenie mo e by czasowe, ale s z z c 85
wielkie przebudzenie oznacza stan, w ktrym kto nie popada ju wi cej z powrotem s z e w stan niewiedzy. Przeciwlegy brzeg W przeciwie stwie do samsary, ciagego koa narodzin i smierci, ktre jest n tym brzegiem, przeciwlegy brzeg znajduje si poza strumieniem dharmy, ktry pynie e pomi dzy tym a drugim brzegiem. Jest to osiagni cie Stanu Buddhy. e e Przeszkody, warana, awarana Zasona, zapora, przegroda; lub okrelenie dla nami tnoci s e s czy jakiegokolwiek zudzenia ograniczajacego owiecenie. Zawiera ono rwnie odnie s z sienie do czyjej przeszej karmy z jej wieloma zymi wzorami myli, ktre cz sto pos s e jawiaja si w nas, aby stana w poprzek naszemu poda aniu suszna droga. Zazwyczaj e c z pojawia si to w formie koncepcji, ktre sa b dne, ale z czego nie potramy sobie sami e e zda sprawy. Tak wi c staja si one zaporami do naszego dalszego owiecenia. c e e s Przykazania, sila Sila sa wskazaniami, nakazami, zakazami, przepisami i prawami. Pi cioma e podawanymi zazwyczaj sa: /1/ nie zabija ; /2/ nie krac; /3/ nie cudzoo y , /4/ nie ka c s z c ma , /5/ nie pi za du o. Odnosi si to oczywicie nie tylko do uczynkw, ale bardziej c c z e s dobitnie do myli. Co wi cej, w rzeczywistej praktyce wszystkie zoliwe, niepotrzebne, s e s i bezwartociowe myli powinny by porzucone zanim serce i umys stana si czyste. s s c e Dopiero po tym mo na praktykowa g bsze nauki. z c e Pustka, pr nia, siunja Istnieje kilka znacze tego terminu. Jednym jest to, ze kto opr nia z n s z umys, tak, ze jest on cakowicie cichy i przez to nie myli o niczym. Szsty Patriarcha s okreli to jako zwodniczy, wypaczony poglad. Pustka, tak jak stosowana jest tutaj, ods nosi si do umysu podobnego do pustki przestrzeni, w ktrej moga by zawarte wszystkie e c rzeczy, jednak e nie ma tam ani jednej rzeczy do ktrej jest si przywiazanym. Nieograz e niczona przestrze reprezentuje szerokoc serca i umysu danej osoby w odniesieniu do n s wszystkich spraw. Odnosi si to do wielkoci spokoju umysu danej osoby, ktry nie jest e s nigdy wzburzony przez jakie wrodzone lub nabyte przywiazanie. s Samadhi, spokj, niewzruszonoc, medytacja Nie powinno to by uwa ane za bycie cakiem s c z bez uczu czy emocji i bycie nieporuszonym wobec niedoli kogo innego. Ten spokj ma c s raczej znaczenie bycia w rwnowadze bez wzgl du na to jakie jest zamieszanie. Jest to e nieporuszonoc biegego lekarza w czasie krytycznej sytuacji. Odczucia litoci i wsps s czucia nie sa obecne, ale staja si raczej bod cami do wi kszej konstruktywnej dziaal e z e noci ni do paczu, zawodzenia i biadolenia. s z Sambhogakaja Odpata, nagroda. Ciao Ciao nagrody, sambhogakaja Buddhy, w ktrym raduje si on nagroda za swoje prace. e Jedno z trzech cia Trikaji. W tej sutrze Patriarcha wykazuje, ze Sanbhogakaja znajduje si w naszej wasnej na e turze ze kiedy prawdziwa natura nie jest zabarwiona zarwno przez szlachetnoc jak s i wyst pek, wwczas jest ona doskonaa Sambhogakaja Buddhy. Patrz rozdzia VI. e 86
Skalania, klesia Sa to troski, kopoty, cierpienia wynikajace z nami tnoci oraz niewiedzy, e s ktre zakcaja i zachmurzaja umys; symbolicznie przedstawione sa jako trzy trucizny: po adanie, wstr t, i uuda. To sa korzenie z ktrych powstaje wiele r norodnych niepoz e z kojw tak wiele, ze przypisuje si im liczb 84 000. e e Skandhy, pi c Pi c skupisk, czy skadnikw, lub waciwoci osoby. e e s s 1. rupa, materia, forma, tj. zyczna forma w powiazaniu z pi cioma organami zmyso e wymi. 2. wedana, wra enie, odczucie, spostrze enie, dziaanie umysu w powiazaniu z rzez z czami. 3. sand nia, koncepcja, lub rozr nianie, dziaanie umysu podczas r nicowania. z z z 4. samsara, dziaanie umysu uwzgl dniajacego upodobania i niech ci, dobro i zo. e e 5. wid niana, zdolnoc umysowa i wiedza w odniesieniu do poznawania i spostrzegaz s nia, r nicujace dziaanie w problemach i wydarzeniach. z Skrucha-postanowienie lub skrucha, kszamajati Skrucha-postanowienie. W znaczeniu etymologicznym, skrucha jest zazwyczaj traktowana jako transliteracja kszamy, a postanowienie jako jej tumaczenie tak wi c obie oznaczaja skruch . W potocznym posugie e waniu si tym terminem, w jego zwykym poaczeniu skrucha-postanowienie, niesie on e znaczenie zaowania za b dy lub ubolewania nad popenionym zem. W jego specjalnym e zastosowaniu w Buddyzmie, ktre Szsty Patriarcha wykada w rozdziale VI, skrucha i postanowienie niosa swoje wasne odmienne i wa ne znaczenia. Skrucha jest zarwno z uznaniem jak i zaowaniem swoich b dw. Uznanie oznacza, ze dana osoba jest w peni e swiadoma bycia w b dzie. Dlatego te nazywamy to skrucha. Co do postanowienia, to e z w Buddyzmie niesie ono wi cej znaczenia ni po prostu zaowanie. Jego akcent spoe z czywa na serdecznym postanowieniu nie popeniania tych b dw nigdy wi cej. Szsty e e Patriarcha gosi, ze dopki nie zostanie cakowicie zamanifestowany ten ostatni aspekt, wwczas kto wcia jest niewiadomy i pogra ony w uudzie. Tak wi c ilekro skrucha s z s z e c u ywana jest sama, niesie ona znaczenie skruchy i postanowienia. z Spokj ustania Stan bycia niezmaconym, niezmieszanym, i w cichej radoci. Cakowita nie s obecnoc zbytecznych rzeczy w umyle. Jest to bycie swiadomym bez podniecenia. Jest s s to praktyka skierowana ku wyzwoleniu ale jest czasami mylona z nirwana. Spostrzeganie Jest to odzwierciedla , postrzega , zauwa a swoje myli w miar jak si poc c z c s e e jawiaja. Z dwch chi skich znakw tego okrelenia, pierwszy to: zauwa a , obserwo n s z c wa ; i drugi: owietli , odzwierciedli . Poaczenie oznacza zauwa anie i odzwierciedlac s c c z nie swoich myli w miar jak powstaja. Nie tylko zna myli, ale i motywacje dla pos e c s jawiania si takich myli. Jest to metoda sprowadzenia niewiadomego do swiadomego, e s s poniewa w motywacji znajduje si wiele stron naszego wasnego charakteru, na ktre z e zamykamy oczy. Je eli b dziemy badali to w ten sposb z prad nia, mo emy wykorzeni z e z z c wiele naszych b dnych myli. e s 87
Sutra Klasyczne dziea, ale zwykle cz sciej stosowane w sanskrycie w odniesieniu do kaza e n Buddhy. W chi skim zastosowanie tego terminu jest szersze i obejmuje dziea m drcw. n e Szczery Rwny, zrwnowa ony, spokojny, bezporedni, uczciwy, opanowany. Odnosi si to do z s e serca i umysu, ktre sa niezmieszane przez jakiekolwiek zo, niesp tane przez jakiekol e wiek przywiazanie. Szec bram lub szec organw, szec indrij Pierwszy chi ski znak dosownie oznacza: szec, s s s n s drugi, drzwi, bramy, otwory. Razem, te sowa, chocia odnosza si do szeciu wejc lub z e s s bram, w rzeczywistoci oznaczaja te same organy, tj. oko, ucho, nos, j zyk, ciao, i oros e s dek poj c. e Szec jakoci lub gun Patrz pod: guny. s s Szec zmysw, wid niany Szecioma zmysami jest szec jakociowych spostrze eniowych s z s s s z funkcji, tj. widzenie, syszenie, wachanie, smakowanie, dotykanie, i tworzenie poj c, wy e peniane przez waciwy organ w odpowiedzi na bod ce. s z Tajemnica zawiy, tajemny, ciemny, mroczny, g boki i bezdenny. Termin u ywany zae z rwno przez Taoistw jak i Buddystw. Takoc, tathata Tak, tatha s Dosownie: tak, w taki sposb, podobnie jak, tak jak. W Buddyzmie stosowane jest to jako rzeczywistoc, takoc wszystkich rzeczy natura rzeczy takich jakimi sa. Jest to u ywane s s z cz sto ze sowem autentyczny, prawdziwy /lub te to sowo zawarte jest/ w poaczeniu e z jako bhutatathata. W tym sensie oznacza ostateczna rzeczywistoc, absolut, ktry mo e s z by znaleziony we wasnej naturze jako prawdziwa takoc wasnej natury. c s Jest to rwnie zwykle u ywane jako jak jest. Wnioskiem jest to, ze przyjmujemy z z wszystkie rzeczy takimi jakie sa, nie zakcajac ich naszymi wasnymi zakorzenionymi uprzedzeniami i niech ciami. e z Tao, marga Marga, sposb, droga, suszna scie ka, prawdziwa zasada. Droga do wyzwolenia poprzez owiecenie. Prawdziwa, wrodzona natura wszechwiata. Termin ten jest stosos s wany w naukach Lao-Tzu i jego zwolennikw, ktrzy sa taoistami. Jest on rwnie sto z z sowany w Buddyzmie w znaczeniu drogi, scie ki, oraz Dharmy. Trikaja Potrjne ciao, lub natura Buddhy, tj. Dharmakaja, Sambhogakaja, i Nirmanakaja. Nale y zwrci uwag na sposb w jaki Patriarcha w rozdziale VI umieszcza Trikaj wez c e e wnatrz czyjej wasnej natury. s Trzy schronienia, trisiarana Trzy formuy schronienia, lub slubowa kierowanych do Trzech n Klejnotw, tj. do Buddhy, do Dharmy i Sanghi. Formuami sa:
88
Buddham siaranam gaczczhami, znajduj schronienie w Buddzie; e Dharmam siaranam gaczczhami, znajduj schronienie w Dharmie; e Sangham siaranam gaczczhami, znajduj schronienie w Bractwie /mnichw/. e Porwnaj to z wypowiedzia Szstego Patriarchy. Trzy trucizny, rwnie : trzy za Trzema truciznami sa: chciwoc lub po adania; gniew, niez s z nawic lub uraza; gupota, t pota i przywiazania do rzeczy oraz wyobra e , ktre nies e z n ch tnie i opornie si porzuca, nawet je eli wie si , ze sa ze. Sa to podstawowe zrda e e z e niepokojw, zudze i nami tnoci. n e s Umys Sowo umys ma r ne znaczenia, z ktrych jedno jest anatomicznym oznaczeniem z zycznego serca, ktrego schematyczny wykres nie r ni si od chi skiego znaku. Odnosi z e n si ono rwnie do serca jako miejsca mylenia i uczu w jego nie zycznym sensie, e z s c a zatem jako do umysu. W tym ostatnim znaczeniu jest to interpretowane jako magazyn czyich wszystkich przeszych mylowych wzorcw dobra i za. Oczyszczanie go do jego s s czystego pierwotnego stanu odsania wasna natur . e Uwarunkowanie /wydarzenie/, pratjaja W Buddyzmie posiada to specjalne znaczenie uwarunkowania lub okolicznociowej przyczyny sposobnoci czy wydarzenia. W przeciwie s s n stwie do ???, hetu jest najbli sza, bezporednia przyczyna. Przykadem hetupratjaji lub z s przyczynowoci, jaki jest cz sto stosowany, jest ten, w ktrym pratjaja jest korzystna s e gleba dla hetu jako ziarno. Przyczynowoc stosowana jest rwnie dla oznaczenia pokre s z wie stwa, powiazania przyczynowego. n Wid niana Umiej tnoc odr niania czy postrzegania lub rozpoznawania; rozr nianie, rozuz e s z z mienie, pojmowanie; wyodr bnianie, inteligencja, wiadomoci, nauka, wiedza madroc. e s s Patrz rwnie : szec zmysw. z s Wasna natura, swabhawa W chi skim: czyja wrodzona natura lub czyja naturalna natura. n s s Sowo naturalny jest tutaj u ywane w podstawowym znaczeniu pierwotnego stanu. Dojz scie do tego naturalnego stanu poprzez uwolnienie si z wszelkich p t przywiaza i skae e n la , jest jednym z wa nych punktw tej sutry. n z Wypaczone poglady Wykrzywione, wypaczone, zmacone; widzie , poglad, koncepcje. c Tak wi c wypaczone poglady sa tymi, ktre nie sa waciwe czy poprawne. Sa one poglae s dami opartymi na przywiazaniach, niepokojach, b dnych poj ciach, i przez to odbiegaja e e od prawdy. Wyzwolenie, paramita Przejc, przekroczy , przeprawi si przez /ocean narodzin s c c e i smierci/, rwnie ratowa /inne istoty/. Odnosi si to do praktyki za pomoca ktrej z c e kto mo e dotrze do przeciwlegego brzegu. Jak mwi Szsty Patriarcha, oznacza to s z c porzucenie wszczynania i zatrzymywania myli. s Zjawiska formalne, Dharmalakszana 1. Aspekty, cechy i formy wszystkich rzeczy. 89
2. To, ze wszystkie rzeczy posiadaja tylko jedna natur , r niac si jedynie forma. e z e 3. Rwnie : wglad w Dharm , tj. ze kto uchwyci Dharm . Je eli kto to posiada, z e s e z s wwczas powinien to puci . s c
90