DICTIONNAIRE BARA-HOVA (1)

par 0 . JENSENUS, pasteur

cir

H'a

12

" ' * PO-

A . B R V I A . T I OINTS

V IL S M Pass Imp Ixali

Fitenin"1 ny oloo a any Ivohibe (Bara aisinattaha). Ihosy (lara be). Isalo. Imamono (Bara andrefana), Passif. Impratif. Izuhao.

Ny

fovan'

ny

teny Ambaniandro ny fitenin' n y Bara

raha

ao

amn'

A.
ay say mihc mi'tao mihao

Ny na fara-soratra dia ariaaa saiky mandrakariva. ara a saina raihena mtaona mihaona te tao mitre tana malay Jena taona il milrena lanaoa malaina m alina arelina arina vorona manana nama na iiana sotina orona halina

menara babe teve

hena hena mena mena tsena tsena menarana babena terena

Kanefa : mafana. (i>) olo olo na fofona Mo raho rahona saka sakana lefo lefona hany hartina haro harona raiairn, riaaua raja O'iula ondana haly hatina

aly arely ary voro mana nama fut HOfy oro haly

haly mary ino Rauo many mindra mamita mivala mihina mandevy varavara'

h ady marina inona Hanona manirta niiniiraria mamitana mivalana mihinana mande vina varavarambe

B. Ny...ariana, mody an a. atinana t'atianana atsinanana fa,na tana hadlanana tanana halil'ana

D. lotsy malio limy talto jifalia halino holiliny aly

Ny cl mody V raha tsy n' no rnialoha azy. fintra do ira madio ditny tadi ifaiana hadino hodidinina ady hrihi haly hily liiy mify moly foly mangiiy mitiisy hrwl v h ady hid didv mlfkty
fodv' matigidy midiLra

mody

afnl atoly mandaly mtolik Lia litlky holisy

alody mandady milodika clin ditsika hodilra

E. Ny tsy mazana. mody li. atimo tiy tily tiriy I mahatindry m&lwlsmAvy j milipaky mitiliky mitsidika mitiry tinindro voatsincirorja milimoky mdsimoka j r', nl p,, mitsinjaka mitsinjaka tsy tsy vautra j a n l s i k a iujisikk tsia tsia atsimo tsihy i,sinisina tsiny
mitsipaka mitsiry

__ 166

mahatiahy manity mabatsiahy manitsy

il foty raty vatij tinay f'otsy ratsy vatsy tsmay mahity litiky vitika mahatiaro raahitsy ditsika \itsika mahatsiaro

( mitsilany Kanefa ) tsctsy ( mihetsika

milsilany Isentsina mihetsika

F. Ny tra faiVsoratra mody Isy izay saiky tononina ts. I mihaotsy jatsy mihaotra laitsy zatra J taitsy Kanefa: tratra lai tra tratsy taitra tratra Dy momba oy tena II efitsy sarotsy sinoratsy holiisy lanitsy heialsy tinifUsy lavitsy etra sarotra voasoratra hoditra la nitra helatra Javitra ha.la.tsy maranilsy hafotsy asanclratsy avaratsy tatatsy vosotsy fihitsy halatra maranitra hafolra asandralra avaratra tatatra vosotra fihitra nnafitsy safotsy hafotsy lalitsy miakatsy takatsy sinangotsy voarafitra safotra hafotra ialiira miakatra takara voasangoira tratra, (akatr.v

tinifitra

G. Ny w1 sakan-teny avela matetika. eta atitsy entana an titra fatal sy hoko fanlaira honkooa moiotsy miapatsy moniotra miampatra

H. Ny infihsa no anaovana matetika raha amin' ny teny bara. vinaly vinono binabo tina rinckitsy finuoky sinambotsy vady taiolia voavono voababo voalana voarakitra voafaoka
voasamboti'ii

fofoky, iz. fmofoky rinamby, iz. ramby tineboka, iz. teboka tneky, iz. teliky pinelsa, iz. petsa viniiy, iz. voavidy tmndjv, iz. voatsindrona

sinoratsy s inokitra tinapaka tinifltsy rinafttsy rinangtsy

voasoralxa voasokalra voatapaka voatifHra voaraftra voarangotra

AL A

167

AND

Aba : Dada, papa, rang&hy, fiantsoan' ny vehivavy ny eniily. Iaba, iabako ; Rangahy. Abo : A vo. Aboaly : Bsbim-botry, votry, trano votry. Abobo : Ronono mandry na ny fisiana ronono raandry.' Ady, M N A D Y : Mirehareha amin' ny olona ambany, tsy mianlra zandry. Afaosa : Lohaaona, mai'ana. Afenaky : Tapa-tsandry a m ban y Ahay : zabay. Ahaadrefa : Andrefana. Ahatsakatsy, MI-A : Miahanabana. Ahy : Miahy ny aomby, ny harea, miahy, tsy tnanahy i, tsara fan ahy izy. Mamanahy: Mamitaka, makafanaby, manambitamfoy. Ahm-kety, ahin-kola : Arety, mararin' oy hatina. S. H. : Ataon-kola. Ay, aia : Aiza. BoalC aia, avy taiza; taia hianareo lahy, avy taiz'a hianareo. Boaky Lha taia hianareo, avy taiza hianareo. Ainga, inga, HIANGA : manainga; marnela, mametraka, hanv nengaEngao, mgao, MIANGA tal, miala amin-dRangaliy, mandao an-dilangahv. Aka : O, ry aka, a via, ry ankizy. Akalo : Fanoto. Akany, (f) : Ady ; mtakany, miady. Akata: Abitra, vilona. Akatsy : Manaka-baly, mampakatra ny tandra. Manakatsy : Mitovilovy amin' ny hoe : mpampakatra. Akebiatra, kehitsy: Moka, aoy, alohy. Aky (i) : Endray, ondray. Aky {il) (f) : Vifotsy. Aia aia : Volana ; lao any ahay, vohay zabay. Alao eroe.

Alefa : Vanja indray mandefa, jereo holsoka. Aly : Ady, mialy ; miady ; mialy fe, zanaka raiia fitia, sitraka amindrainy. Alit'y : Ditslka. AIo, mialo : Mifanandro. loby, aloy: Moka ; akehilsy. Ambaka, ambaho : manambaka lonyo i, manambaka havana izy. ialalavava: Oona izay mamela ny volombavany rehetra haniry, Ambalikizay : Ambadik1 izay.* Ambatony : Izah. : vatotsy. Ambilo: H a rat o. Amboko : Voko ; ' miamboko ny haty i, mitsambikina ny h ad y izy.' Amboky, ambokimboky : Kibondranjo. Anibom-mandry : Vovonana. Amy : M lia m y ; ny laniLsy amin y tany : Ny ianitra sy ny tany. Ny soa aminy ny raly. Ambiray, Ambiroy : fanahin' ny efa maty, Ampela: Vehivavy. Ampemby: Antsetra. Ampingaratsy : Basv. An antsika handeha: Aoka isika bandeba. Anaka : Zanaka, zaza. Anakova : Zanak' andriana. Anaka soratsy(3): Zana-lsoratra ; m an a anaka, niitoc-jaza ; sombinlany. M ba anaka hanctsany ny val y, . tany kely akctsan' ny vady. Kinky, ankiby kely. Anakahy": Ahy. Anatiky : Auky. Anatsy, MANANATSY : Mampanatra; meananaise. anaro aho, mampianatra, anaroo aho ! ndafroy: An-lia t'y, arnpilan' anilafy i ry. Andao, indao : Tsy alaiko ; fa iasi-

te b ny viliny ; roavoamena, si kajjj

roavoamena ; awlaa

->) tsy alaiko

NT

168

ATO

intsony. Anclao fa son izao, tsy mamnorm fa tsara izany. Bdavo, lavo : Miandavo, mifona, miantonta, Andra: Angaha. Andra, aadre : Va, ve. Axidrahofiky : Ny andevo manUevina ny mpanjak. Andraky na handraky ; Indrindra fa ; mainka fa, ilanao halany anclraky aho : halany hianao, fa indrindra aho. Andr, andra: Ve, va. Andrena : VaLiano, soodriana. Andrienai : M am pi an dry antsika izy. Andriambo : Andry. Andrianakatsy : Andriananahary. Andro: andro: masoandro, orana; homa nyakehitsy, fa avy ny andro : mihinana ny moka fa avy ny orana. Anandro : Amin' ny farilanin' ny betsileo ; lanandro, olona avy any betsileo. Androany, anito: Androany, anio. Androky, MIANDROKY : Mivory ; mampiandroky, m.amory. Androlilat^y, dilatsy : Omaly. Angala> angalaky, MANGALA : Mangalatra, maka zavatra ; mnngala ny ampangenge : manala. mangula ariary aho : mandoa ariary aho. Angamay: Boka, fababokana. Angy, MIANGY : Malina. Angira : Lefona fohy lela. Angoay : Kivy ; fahangoay, famoizam~po. Angoj\ : Hoclitr'omby, hodi-tsena. Any: Any. Any koa ny kabesonao : aza fady ny obanao. Any : Manany ny andro, mianina ny orana. Aniiana, MI-A : Miantsinanana ; atiana, atsinanana. Anito : Anio. Anjala vary : Vary ritra. A110, anoa, ano : Izy io ; ry ano, ry zareo. izy ireo. " Ano : Tsy anor andro, tsy tonga volana ; manano, maty. Antaky: Karazan-tsaramaso izay sady madinika no mahery ny voany. Tsara fihinana, ebbe ny raviny sadymatnofona be, miankina amin' ny liazo bai a izy.

Antany : Ala-Erano. Antotonga, M I - A B O B O K : Mitotongana. Antsa : Hira tsangana; mianlsa ; mi an Isa ny seiry ny apela: mirary ny vebivavy. Antsiva: Anjombona ; tsofy ny antsiva : veomy ny anjomhona ; dnlsiva-volo, voiom-boatavo. Antsoro : Angady. Aoly : Ody. Apela (s. H.) : Vehivavy ; apela lovo, tovovavy; apela hova, vadn' andrana ; apela-balotra, rapi tond ra~ tena. Apely: Bibiiava. Ara (x) : Ary (izao ry). matra ; mama.tr a varv, arano. Arafanja : Voara. Araka : Tsy arako, tsy tohako ; tsy arako io viLm-draha iny, ny nitsy, nyolany ; tsy zakako io vidinjavatra io ; miara mafia ferinay : raara-maiaheo ; miarak1 andro : miandry omby ; miaraka, ara'ky. Arika", ntiarimariky, maLabotra. Asara : Fahavaratra. Asy, MiAST : Mararin1 ny nondra, 2)manaja; asia : fanajana jmpiasy, rpanompo ; fiasy, topo. Asa~lala : Soro-dalana. Asotry, S O T R Y : Ririnina, indriadra fa ny voalohandohany. Antendro, MANAO ANTENDRO : Raki-de!a. Atety: Ambony; atetv Andriananabai'y;t/'y:.ambonyrihana ; amy ny fanjava, atety io : amin'ny volana ambonv ; manete atety, manopy maso, "mijery ambony, manaja. Aty trano : An-trano. Atiky : Ery an' anona ; mianaliky, mankaty, Atily^mitily ; Maniriina. Milily ny anakaomby : mihoatra ny My n'y zanak'omby. Atoy : Aty ; aloy ahay elo> mandrosoa fa eto izahay ; atoy ahay : tonga soa aman-tsara; eto aha.y, misaotra anao mamangy. Atonda : Arabany. Atota, M- : Mianjcra ; miatola, amy IA ny longo : tonga eto amin1 ny havana.
Ara (il), M1ARA, 1A M A II A VALY : Ma-

BIL

169

BOE

Atsiony : Aoriana. Avaka : Manavaka omby, akoho ; nan.avab.anv ny aombirt-dR. ho sazy : nangalany nv ombin-dR. ho sazy. Avan-dahy: Avana. Avao: Hiany; iraik'avao : anankiray hiany ; roa avao: roa iliany. Avy : Tonga ; miavy : tonya; avy

ao, nahavoaizy; tsy aviko io hira io, tsy mbola taiko io hira io. Avy an'aiuy : E l'a m i adana izy izao'; nahavy folo, nabaleno iblo ; mampahavy, mahalonga. Aviotsy : iliany ; avao. Avotsy, M - A ny OO maro ; Miainya T ny oiona maro.

H-HE

Baba: Dada, papa. Babaky: Voatavo nia in a hasiuaa rano, na fotsimbary. Baby: Voatavo fcelv fihinana. Baboky, MLBABOK/: Miboridana ; mandry mitanjaka; mibaboky amin' izao, mikodia; Isy mandiny f'undria fa mibaboky avao: Isy miandry t'andriana fa mandry amin' izao. Baboky ju), MIB.: Mandry; aba~ bohy: ampandrio. Bay: Vay. Bakeda: Ovimanga. Balabajo: Mangahazo ; 2)karazan~ kilalao izay ifamiazan' ny olona roa iahy ; manao ba, ringa. Baniby: Olona narary nefa mbola tsy matanjaka. Bango, MIB.: Honono, mankafy; bangobangoinay ny mianaisy fit isy manahy. Barafo : Da ny henan' omby izfty tsy tian1 ny olona na ei'a voky izy, na sendra ratsy ny hena. Barakay ; barakiky, MIB.: Mira va; mampib. mampibahaka ; ny andro hibarakehany : ny andro firavany. Barera: Vehivavy. Basia: Kintana; vasia, bala. Batata : Key sama. Batotsy, AMI-EUM-BAIOTSY : Vehvavy mpitondra leoa. Izab. :vatotsy. Beaky, MANAO BUKY : Mancso amin' ny vava, na ny maso. Beariky: Barika. Bele: Ovimanga. Betseta: Voatavobe fibinnna. Beventy: Vaventv. Bilo : A rotin a knvazan' ny ramam-njana. Ny olona marary atao hoc bilo. Ny havanv mampiso'tro ny ran' omby miantsa, mandiby, mively

langroa atao iio : manao bilo. Ny olona ct'a nao varia bilo atao hue': mibito. Na arelhia inona na arrima inona dia anaovan' ny bat-a bilo, raba tsy resitv ny ody loin no ho. ver in y bo t'otony. Bioky, fibioky : Orona ; milnoky, manoroka; mij'ampib>oky. Bo, bo-tany: Vovoka ; mib<> ny tany Isofn' ny lioky ; mibo ny tain drailm ; nibo telo ny mpanalsy ; mbo lelo an-lana ny 0L0: nihabaka ny oiona teto an-tanana. Boaka, boaky : Avy any ; boakyay : Avy aiza ; boaky fanuboty, avy i Tanaboty; boaky la h a taia, boaky La h,a taliky. Aiiboaky, mivoaka, mi.seho. Mi'fampiboak : mi l'uni pilaza ny amin1 ny l'andeluuiana rjy maty. * Boboky: Foana; rmgy boboky, robo sady fatratra no l'oana ;. bobokij ny troky; mib'oboky ny troky : noana ny kibo. Boboky : Voatavo anaovana i onunomaiidry ; abobo : Rononomandry. Bodro: Bodro, ozona ; mibodro, nuinozona. Bohoboho, MIB. : Boboky ny andro : Latsaka be ny orana. Boka : mal.satso ; bokaboka ny rano : Matsalso ny rano. Boketra : Sabo'na. Bokobokoky, MIB : Mijjoko faivatra amin' ny fanajana oona, miond rtka. Bolo: Afo. Bonaky: i.andbazo; hasina. Bonobonoky : Mitakoko. Bory, E A MiiioaY A O ; cfa nihoty ; P H boroborotsy, mboiwbory, tsy mbola nohetezana, betezana; boriako ny

EIT

170

ENG

loha, hihety' aho ; mampiboi*y7 mampanety volo abo. Boria, s, H. : Sorohitra. Boroborotsy: Lena ka mitakoko ; bonobonoky.

Boroka, MATN' NY BOROKA NY AOMBT : Matin' ny kibobo ; bor-oha ny aomby : mahia atratra ny ombv. Botyny amboa : Velaveta hViankanina.

JD Da : Dia ; Loaha : raha da homeko ny anako l ' malay ajy : Raha malaina azy dia homeko ny anak. Da, foloda ; roapoloda : marina folo, roapolo marina. Dango : Laona. Dangoro : Vano. Dangorongoro : Kalesy, brouettes. Dasitsy, MI. : Milasilasv; tsy laiisy fa midasilsy. Debo, ANDEBO : Mitoto vary. Deboka : Domohina, voromailala. Demoka: Toko vato, toko vy. Demoky : Marina, mandemoky, nianonona ; demohy : Lazao. Dika : Lasa ; dika vo nabatiahy : lasa vao nahaisiaro. Dila: Ampombo. Diny, diniso, dnaso : Miandraza; mandinv ; miandry. Lro, 'MADILO : Ny voankazo mairo ; ny voankazo raaharikivy. Disa, lisa, MANKSA VARY : Mitoto vary. Dity : Dia teny vetaveta. Doky, MANDOAKY : Loaka ; rnandoaky, mandoaka. Doftsy, dofotsy : Midofilsy an' olo : anoiona voadona, an-olona; nidoforany ny varavamna ahot voadonan' ny varavarana aho. Doko, M. : adoko elo ny akoho : apetrako eto ny akobo. Im. : adokoy. Dongary, M. : Kitapo vjnda fton" dram-bary, lehibebe sady boribory izy. Dorony: Lcla vola; dorom-p'iran, lean-draimbilanja. Drala, M. : Ariary. Dro : Karazam-balahazoizay nampahatabotra ; Izah. : baahajo. Driso, MI-A : Mihataka. Droky, drokodrokohy : Manjoko amn' ny fahanterana; Jzah. : bokobokoky.

r i

E (I) : EnyE (II) : Ny. Endro e esotry, endro vola sihajy : ndro ny ririnioa, in~ dro ny vola sikajy. (E) (III) : Any. OH : Misondrolry e Horombe, miloboky e halo : ambony Horombe, ambany Isalo zao, Ea, MANEA. : Manenjika ; heany ; aneema. Ebo : Mieboebo, mrehareha. Edky, MANEomy ; Manaraby ; Pass. Imp. : edehy. Eio : Io. Eny n.i einy, mmy : Mjanona. Eitsaka : Tot'oka ; mahetsaka ny hena, ny vary jnahavilsy fa Isy mahetsaka; mahavokjf fa Isy maba.-

tofoka. Ny rano mamy tsy mahetsaka. Izah. : vitsy. Ejajy, ME : Miezaka amn1 ny fahavizanana. Ejiuejy, MI&HNEJY : mievinevina, Eka : Env. Embitsy, MIE ETO : Mjanona eto; miambitsy indraikandro ny jaja : Isy mianatra indray andro ny zaza, mijanona : manembitsy : mampijano'na. Endrendra : Vifotsy, izah. : ieaky. Endry : Reny, neny, ramatoa; akory hanaoendry : ahoana hianao ineny. Engao: zah. : aoga, miainga : miaia.

FAT

171

FOF

Eny (I) : Enina. Eny (II) : Eo. Entamaiky : Fanaka maro; rnana entamaiky, manana entana maro. Entea : ntina. Eo, reo, aoe : Izy ireo ; ana-dreo i : zanak' izy ireo. Eretsy, H A N E R E T S Y : Mibanjina tsy mipy; erelxy, mamihivihy. Eroky : Ery la vitra eny.

Etaky, M I B T A K Y NY BANO : Mihcna ny rano; mietaky amin-tahoisy ny oto} ny amboa : raivorivory amintahotra ny olona, ny amboa. Eto, ANETO : Manetona, manao sakafo ody am-bavafo; Izah. : mitendry. Etsaka : Jereo eitsaky. Etsy, M I E T S Y AHO : Manao fehikibo aho. Eva, MIE V : Miavonavona. A

" Ef~l ^ n

Fa : Efa; fa, efa-efa, vita tsara. Fahakiny : Fahioy. Fabakijay : Fahizay. Fahekany ty : Ny farany, farany ity. Faly : Fady. Falifaly : Faiy. Famelatsy : Tsihy. ' Faahy : Filaka ; iahoampinemnao fanahy be, fitahinao fatatra aho. Faaaray : Fan as in a, s ira. Faudra: Karazan-kazo. Fan] aka: Fanjakana,fanompoana; voiaiii-panjakana, vola varotra. Fanohy: Lalana hodiana, Mahita fanohy : mahita llana hodiana. Faatrotsy, imp. v. M F : Mthinana, mii'antrotsy, mif'ampihinami. Faoky, MAMAOKY : Mifaoka. Fara (M.) : Ampinga. Farahy, MAMARAHY : Miaro olona tsy baka ny vadiny izy. Pa.ss. : Farahy. - Farambato : Vatoiampy. Faratsy, M I F A R A T S Y : Mifady; ny apeia, ny lebilahy, tsy mahazo mifaneraser amin' ny olon-kafa; famarata, fandrana atao amin' ny trano. Mifaratsy : misakana ny tsy hidiran' ny oiona; mamaratsy. Fasy : Fasika. Fatifaty : Rova. Fatiky: Fantsika,. hombo. Falindraketa, tsilo. Fatoky, MAMATORY AHAY FA. HOLY : Miera izahay fa hody. Jo ny Laloky valy fa mamatoky ahay, efa vita ny tanambadiana; mamaloky aminareo aho: maka anarco ho vavolombelona ; Pass. : afatokv.

Fe : Fa, anet'a. . Fehea : Amboara, bararala na vondro, fehea : fehy 2. 2) Olo-mifehy, mifchv : mitindra, olona mitindra, manatona. Fehem-baravana : Toiam-baravarana. Olo-fhiny.01onafebeziny ; Isymanam-pehy, amboara ; feheo: fehczo. Fendra, FENDRAS: Y : Baraka ; mifendra-drano: mitondra-drano; mifrndraky ny sira, varaka ny s ira ; afendraky ny rano, afafy ; mamendraky, manondraka. Feo : Feo; mameo, tri an e rida. Ferinay, MAHAFIR.N'AY : Malahelo, mijaly ; mahapaferinay : manipulai s io. Fetoka, MAMETOKA: Miietoka :mangala-pijery ; malaholsy tsy mahatsara mifftoky eo avao. Fetsy: Bokotra, fantsika varahina atao amin' ny vodi-basy, amin1 ny fandraka, haingon-javatra. Fiandra: Vady. Fify: Takolaka. Fihisiky: Arina, arin-kazo. Finga : Lovia ; fxnya-dahy : lovia voatokana ho an' ny lebihhy. Finy, M AMIN Y : ni an afin a ; afmy, afenina. Firy, M A FI R Y : Mangidy. Mangidy sira, Fisafoa: i) Fo 2} aina. Fisasa: Tapa-tsandry ambany. Fo, MAMONO J'O ; Mamono tena. Fofoky: Kapoka; mamofolaj, mkapoka; mamofoky vary, mively vary.

Fitory : Virida.

HAJ

172

HAM

Foha, famoha mandry: Famantaranandro (reveil). Fohare, biby f oh are : Biby ompiana, biby fibar-yFohatsy : Mirintona ; mifohalsy ny aomby : mandositra ny omby, mifoh itsy t'ao ny khilahy, mandositra ny lehilahy ; mifohalsy iroy. Fozo'ky, (s. H.): Fositra. Izah. : neno Fokofoko: Fakofako.

Fokatsy, (MIF): Mifokatsy'ny maty: mitsangana ny maty.' Ny rnaty mitsangana, ifokaru. Foko : Fokon' olona. Folaky: Folaka, tniamboho, maty, tapaka. Folakoho : avoahapgy (na lehibc na kely), Fohiny : Fombany. Hoalrino ny akoho? 0. 25 cent, no foniny. Foko-ky : hihy, akanjo nify.

,/ ^
Kjr Ga : Olona narai v nefa mbola tsy matanjaka, convalescent; izah. : bamby. Gafy, MG : Mirlona am-baravana, i amin'olo, an-drmdry, midona, mi~ dofotra, igafminy ny vavavana aho, Izab. : midoi'otsy. Gaga:Goaika. Gararaka, MIG: Manao gararaka. Gebogebo: Tany icrnaka sady Iempona izay tsy misy vavarano. Geroka, MANG: Manenda ; gerohy, Izab. : mameo ; fao, Gidro: Zafiafy. Gigo : Anaran' ny nitin-jaza raha mbola vitsy no misebo ; misy gigo roy ny jaja, misy nit'y roa ny zaza. Giky, MANGIKY : Mangina, mangiky aho, mangina abo. Goa (i) : Jamba. Goa(n)LA MA KG o A A X M R U : Raha m aza va ratsy ny andro ; mangoa ny andro an-tsik handeha, misa va ; ny afo mampangoa ny tram, rmmazava ny trano ; mangoa ny fony, mibahai'aka ny fony. Goaky : Goaika, gaga. Goba: Migoba, mitora-bato ; gobao ny amboa, toraho ny amboa. Gomoky ny mesa : Dombo ny m es a Gony: Lasaka. M. Gorosoa : liavoamena ; gros sous, deux sous. M.

Haboka, M m : Misebo ho lchibe, mihambo, miharaky. Hafokafoky, MINGAI'OKAFOKY NY liRAfto : Mangalahala ny kiraro. Haha : Manahn, mamaha ; Imp. : hahao. Hay -1): hay : 2) Fatatra ; olo-tsy hay, hay andra maty, hainy misy kely avao, an gamba ; balahajo Ly hainy ny abobo, bet no hainy, tsara aminy ny abobo,nyovimanga. Hajahaja ; Harena, ihamanankaja : manana harena izay ; mampiboaky avao, maka am-bata hiany ; ambarako anao ny haja: asehoko a mina o jzay nohariko ; manaja, mihary.

Ha-ko, hako : Olo-hako, olona dia ; mahahako, mibadia. Hakoa, s. h.: Tahaka ; hoa (m). Haia, FIE: Befy (tiaro;. Halala: Ambany toetra, m ah anIra; haiala mena hy vary, tsy manankanina ho hanina. Haly : Hady; mihaly, mihady ; fihaly, angady hazo; mihaly bfd, mihady ovimnga amin'ny antsetra. Haba, IAHBA : Hambana. Hambo, MPIABA HAMO : Olona mitovy karazaoa. sy fahefana koa. Hamy, MHAMY A J Y AHO : Tiako ho jerena izy. Hamoty: Htty, anarari-kazo.

HAN

HIT

Hana : Kapa; lavahana, vehivavy janga. Hanna: Fanaaana, harena. Hananiky : hananik' izao : ankehitriny : miakatia. Hanao, hanaveo : Hianao, hianareo. Handatsy: Maharikivy ; eo ny lamu ty mamy, ec ny handatsy. Handra : Kilema ; mila handra amiko, mila sotasota amiko. Hangy : Yoahangy. Hara : haran' atoly: Akoran' atody. Haraky (I), MIH. : Mihamboholehi~ be. Haraky {11} : Foana, lao ; trano haraky, trano foana. Harea : Ravaka ; harea soa ny hanr/f/; hareoa tsara ny hangy. Hary : Biby fiiiary, ompian'a ; izah. biby foha (S. H.). Baringary, mu : Mitanjaka. Hasakasaky, MH : Mamely, mam boy, raianatpa, manao raharaha. H.aiikary : Landihazo mora t'oLsina. Hasikitoky : Landihazo sarofra foiosina. Hataky: Dta nafflan'ny gidro, ao anati-hazo loaka no misy azy. Ary tsy mise li o izy raha tsy ai in a ny andro ; mena izy, nefa fotsy ny indran-drambony. Hativo : Nofo mivongana amin' ny biby na mivongana an' ilan1 ny nify. Hato, vary ; Salohim-bary". Hatombobanotsy : Voary. Hatsiha : Ny volana fahafUo (mars). Heaky : Ilantsana ; heaky abo Isalo. Hhe, homehy, MIH. : Mhomeby; mampohehytt'ampihomeliy. Heikany : faraijy : faheikany : ny fa ran y. Heky, heky heky : Aloha (s.u.): Ataovy ijany heky : ataovy izany aloha. Helo : Lolo marripahory ny olona, fanahy ratsy. Heloka: Fahatezerana; helnfy, tezerana; meloka, lezitra, meio-po, sara-po. fanany : Ankchitriny; lahanany, izao ankehitrioy izao; mahay hanany izao : mahay ankebitriny izao.

Hendriky (M) : Izah. : heky. Heniky: lenika, feno; maneniky ny hevohevo ahay, m an e,si Sut ; henefy, mahmiky, masoanriro. Herefy : Haraesina ; herefy nyheisoro ; folio ny me sa fa herefy. Hery (t.): MAFY MAIIERY NY HAJO : Mal'y ny hazoHery (it), MiiiEay; : Miverina; miherina ; indaiso mihery L maray : Eoto miverna rahampits. Heri~tao ; Herintaona. Heriky : Hambihozona, lambiazina ; 2j harafesina : Izah. ; herefy. Herimeiky: Mamatonatina, sasakalina ; lohal.ory. Herony : IbUmfak.impitso. Hety, MA.NETY : Mijerv ; manely, aLcly, rnanopy maso ; hclco : jeroo ; fanely : maso Hetsy, MAHETSY : Mahiiiitra. Eetsika, MHIETSIKA : Mihctsika ; pass. helsefy : lietsehuia. Hetsoro : Fitaratra. Hevohevo : lvidovo. Hy ; Nify. Eiany : .IEIIEO Ea. Hibok' andro : Andro mamiriHry. Hihitsy : Fahcndrena. mahahiisy, mahahendry. Hily : Hery, fahazotoana ; mahit ly : mazoto, mahery mazoto, mangalatsy, mila apeJa, miamby aotnbv. 2 Hiiikiliky : Hitikitika fmangifikiliky : inangitikitika. Hiaga, n. Angamba ; Izah. : minda. Hindy (i) : Maloto. Hindy (n) : Manindy, manenjika; pass. hindy Hipaka : Akopaka ; ahipaka ny siky, akopaka ny larnba, mikopaka. Hira : Gidro {iemura!. Hiratsy, MIH. : Mitsidika, rnaraangy, miresaka; mbo Isy natory fa mihiratsy. Eisa, M nus A : Milaiao ; fixa, k Lia lao; viihisa itan'osy) : milaiao. Hisatsy : Zavatra maniry amin1 ny faaika, maodady izy ary be tsilo ; baka kely (betslleo). Hity: hitsv : manily : manitsy; hahitia: bitsiny ; mahity, mahitsy. Hitikitiky: ilitsikitsika ; mangitikitika, mangitikiliky.
XZab. 'HERLIVY.

IND

174

NO

Hitsaka : Hosy ; manitsaka, mibosy ; aomby ahitsaka, omby ampihosena. Hitsiky, v. : Kisoka ; pakitsy s. h. ; manitsiky, mandina kisoka ; mi hitsiky : mibinana paraky. Hitsokitsoky : Rano iaiina, mangitsokitsoky ; Izah. : lio. Hivoka : Ahitra lava-be, anatibozaka. Hoa : Tahaka ; ho an' io koa : tahak' io ; hakoa s. H. 2) saiky ; ho an* ny voa : Saiky voa. Hoaky : Varavarankely ; manoaky, manoaka. Hoe : Hay, i) izany lokoa ve ? . Hoe : Hoe 2) io hoe : io no izy. Hoy : Misy ; laha hoy hasambara, raha misy fahasambarana. Hojony : llozongozonina ; manojongojo. Homokomoky, MHI. : Manontsambava, manao gararaka. Hony: Dia, koa amin' izany, 2) alco ; ta hony, raha sendra.

Horaky : Tanimbary ; an-koraky. an-tanimbary. Horatrony : 1) Afakomaiy, 2} vao haingankaingana hiany. Horo, itANGORo : Mifandrotsy, mifamandrotsy ; kibany fiketraka ahoro, ahorona ; nahorony ny aomby, nahorony, mangoro iambo : manenjika mihaza Iambo. Horaroky, Min. : Mikosilasila. Hosy : Tady. Hosokosoky: Hosokosoky ny maso ; manosokosoky vary, manosokosoka vary. Hotototo," mi n. : Mihetsika tsy mandry, tsy miadana ny tany, ny olo. Hotsaky, M A N O T S A E Y : Manatsa ; manolsaky raja ; manary. Hotsohotso : Fitaka ' amin' ny h aza. Hotsoky: Vanja ampy an-tsotinbasy ; manotsoky ampigaratsy, manotsoky ; manisy "vanja an-tsofimbasy.

I : i ) izy, 2) I anao : ny anao : I mosary : ny mosary ; I maray, ny mamyv; iaho ; hanao ; azo asian'a aritikola koa ka tonga : ry, izao no nataon-dry : izao no nataony. la : Aiza na iza. Iaho :zaho. lero : Izah. : eitsy. lanao : Hianao. Ily, idina : Manily solika : mampisy soliky ny lohany, manosotra solika, lendemana solika. litsy, iditra : Manilitsy ajy amin' olo, miampanga iainga azy. Inday, MINDAY : Mitondra ; indaiso avaralsy ny soratsy, ento mianavaratra ny soratra ; minday any ny ankabiajany ny bara laha manis;ky, mitondra amin' ny betsaka ; roanjalo, telopolo, efatr' amby ; indaiso ny hira : tari ho ny h ira ; mambeta, mananga en tan a! Indovy; Railovy, railombo, vorona.

Indra : indrana ; An' indran-daia : amoron-dlana. Indra na indra ndra : na-na, dra indra dra indva: na im na iza. Indray, M I N D R A Y : Sabala, miaraka ; indray (indry) Jsika la handeha ; Imp. : mindraisa, mindray miloboky, miara-mipetraka ; indraiky : indray mandeha ; latsaka in~ draiky ny ora ta liany izay ; 2) indray ; taovo indraiky, avereno indray ; 3} indraindray ; 4) diaIndraindraiky : Rahefa, raha afaka kekey. Indry, indriky :' M indry, mitovy ; Imp. mindriza, ijay mindriky mihao ; 2} miara-dia ; mindry lia : miaraka; Izah. : indray. Inga, Izah. : aingao : Avelao ; tsy ingako : tsy avelako. Ino, MINO : Misotro ; finoma, fisotroana, kopy, vera.

KA

175

KAB

Ira, MIRA : Miray, mitovy ; vakimira, misasaka. Iray, MIRA Y AMIN' I J A Y : Miaraka amin' izay. Isaky : Isa ; manisaky : manisa ; isaky, isaina ; mah-isaky, m ah i ta oiona tsirairay. Isy, M A N I S Y (trano) : Manao ; anisia ; manisy raha alahady ; mampanisy : mampanao. soky : Voaf'ot'o ; valy soky, f'ofom-badv ; raha nisohin-oto eo Isy haiko amena anao. Itia : Ity ; mindriza amh itia ; ZAH, mindry. Ito (i) : Ity. Ito(ii): NUoony ny valy, nisaobady izy ; mila fanito : mi lad y Cf J a : Anaran-kazo makadiribe, nefa maiemy dia malemy. Jabely, MU.: Mitana, mitaiza kely. Jaha : Tahona, Jay fij : Zandry. Jay (ix) ; Izay, raha tamin' Jaiafay : Zazalahy. Jama : Fanjakana ;Jamar Andriananahary isilca. Janga : Sitrana ; mahajanga, mahasitrana. Japela : Zazavavy. Jaray : Asorotany. Java, N A N J A V A : Mazava, hazavana ; fanjava, voiana; vola ; 3) teny ; hajava: tokotany, kianja. . J e : Diso; diso llana 'isika : oloje isika. Jeiky, M A N J E I K y : Ny arety (ny)i faniloha {M} mamely ; mijeiky ny ora ; ny fahesivy (amin' ny nofyj, mirotsaka ny orana ; mandeha ny asorotany. Jenoky, MU. : Sondrian-tory. Nyr mpitan-defony Saoly renoky ny torimaso.

fisaorana ; ito aho fa malay , isaory aho ; manilo : manapaka : 4) maito, tapaka, vakv, tsy maito ny rofia ; 2} ny tanimanga. 2) Kaito : Miaia aina ; nailo naraindray : maly tamin1 ny maraina. Itoy : Ity. Itoky: Ity. Iva : Iva ; mdniva raja an' olo : mandatsarazan'oiona ; niampaniva, mampandeha maina ; Pass. : ampanivay. Itia ny vary: Maniva vary ahay ; kapiky avao no hany, angoson' eneny, tsy manam-bary izahay; Lehy ivain' amboa fa tsy mana ahay, mamonoa anay raha manami.

Jerijery, MM.': Mibatsara (ny marary). Jeta, MU. : Yotsa vava. Jetsy, MiLETSY : Najctsy ny lana : naidina ny tnana ; ity koa ajclsy amy ny fmoina, aidina ; ajctsiny avao amy ny baoly ny kibay, aidina. Jy, M Y : Mijy, mi H A in o (farnantaU ranandro), |mijery ; 2} manao ; irujy ar i abany ; Imp. : mijina. Jobo, MiJOBO : Mifidy ; joboy izay tianao, tidio ny tianao ; jobona ijay ongakao : fidio izay lo.onao. joboky, MU. (v) : Milatsaka (ho) mpianatra; Izah.: tsoboka. Joho: Zohy. Jongy: Simba; mijongy lopotsyny kadradraka, manimba ; jongean 0l0j jongir olo io, namosavian1 olona ka simba Jongo, H U O N G O V A R Y : Manoty salohim-bary. Joso, uuo&o : Midimt ; ajoso ny kanakana, apctraho ny kanakana.

Ka : 1) dia ; 2) ka ; 3) vao ; ela ka I Kabaro : i) kabary 2) karazanmahay ar io, ela vao bahay azy. tsaramaso nefa lehibc sady fiaaka.

KAR

176

KIJ

Kabego : Loha. Kadradraka : Kalalao. Kafimbary : Akotry ; akofa ; ela ny atoly ijay no mahakof'any ajy, ela ny a'tody izany no mahamaivana azy. Kay : hay, hoe : Kaika} ncfa, kanefa. Kaiky : Antso ; mangaiky, rnikaiky : mianlso ; Imp. : keho, keiho ; manary kaiky, manary iiantsoana. Kakajo : Tiiikambo. Kaky (i) : Fantso, iiraka, vifotsy ; sotro'kaky : sotro vifotsy ; loha rano kaky, iafo faniiso. Kaky (il), M A N A K A S Y J Y AROHO : Mile a kakaka. Kalaiaton-afo : Kalalaon' afo. Kalo(u) : Vidy ; vity (s. ir.). Akalo, arnidy (kaloakoj raha; mikalo, mvidy/Vola akalo sotro : vola amidy sotro. Kama, m RAMA : Mp. (s. n.). Misakai'o. Kambikambiny (M) : Aanbin' asatsy nantenaina. Kamisy : Alakamisy Kanaikanaiky, M I E . . : Mikaikaika ; mikanaikanaika ny amboa, mikaikaika nv amboa. Kand : momba ; apela kanda : vehivavy momba. Kanikaay : Vetivety. Kanjy, S I I K A M Y : Miantso ; Pass* : kanjy. Kao, kaona, haona : JLinao, rmray hevitra amin' olona ; olona miera amin' ny vadiny vao manaiky hivarotra no manao hoe : kinaotsy avy aho, raha mirav bevitra amiko ny vadiko dia hiverina aminao aho. Kapiky : Voanjo; kapihy, manavy aoaram-borona. Kapoka (i) : Akapohy ny varavarana, arindrino ny varavarana ; 2) atitsy ka mikapo ny masony, ditsika ny masony ka mikimpy. Kapoka (n) : Dia ; biby kapoka, biby dia. Karabon-dohaliky : Anilan-dohaiika ; korobon-dohaliky (M). Kararary: Haialahan-tanana. Karatakataky, MIS.: Mikaretsadretsaka(ny soavaJy); mikaralakaralaky ny kitrony aolo-may lena.

1 Ktokatoty: Teti-mangahazoefa nahandroina. 2 Katoky, M I K A T O Y A N Y O ALA EO : Mitsatoky ; mitahy. Katrafay (M) : Anaran-kazo mafy, maharitra ela. Kedy : Kely. Kehitsy: Manebitsy: manaikitra ; akehitsy ; moka. Keja : Sangy, mikeja ; misangy : kejainau aho. Keky : Aloha * keky, tseky; hendriky (M) ; ataovo ijay keky. Kely : Kely ; kely ; haro, fatambary ; lutaty ; kely siny, tavoara. Kely siny^ Izah. : kely. Kendry: Aloha; alaovo ija,y keridry, (synonymes) helcy, tseky, hendriky. Kerpoka, MIKEREPOSA, balabajo ; bele : mihinana manta ny mangahazo, ovimanga. Kitoky : Fanenitra, Ketra, MIKETRA : Mipetraka fmaritra ; fiketraka, seza. Ketriky: iandro ; manetrlky, ma- ' handro; Pass.: ketriky ) fmietreha, vilany ; mangetriketriky, fadiranovana ; mangelrikelriky ny ay, ory ny tena. Kibaha : Haro kely. Kibay : Tehina. Kibany: Farafara; fandriana. Kibo: Kibobo; mila kibonyrano, safotra ny rano ka mila hahatratra ny tranon' ny kibobo; kibobo-oto; kibon-dolo : " papelika synonyme troky. Kibobo : Trano ela ka rtsy ; tranor apela batolry no ataony hoe : kibobo, trano rava na tena ratsy. Kibot : Zazavavy voafofo izay taizaio1 ny tompora-bady ; kibote, t&izain' ny tompom-bady. Rida, (M) : Akondro, akondro mahia mbola kely. Kide : Tety ;zah. : kola, kidea. Kiditsy: Tsipika ] zana-tsipika. Kidresy : Fandrotrarana, karazan' ahitra. Kijaky : Eizakiza; mikija ; kijaky, manizakiza ; kijakijaky. Kijotro : Tsihy kely farovana zaza babena.

Keo (v) : I-Iatina.

KOA

177

KAR

Kily : Ta marin de ; ravin-kily (a) : voamena. Eilojy : Tsaramaso. Kimatsy, MATSY : Ivelimaimbo ; d ri lira. Kimony: Voatavoarivolahy, Htoera-menaka. Kiaahy : Iasana, nahy ; isy kinahy ko, tsy nokendreko. Kimainaty, kimaits y, kimainaitsy : Mil ', k" an amiko, mi! a vanina amiko. Kinakina : Anaram-borona atao hoe anavy. KiBda: Kely ray, kely veny ; /anda, mahia . Kinia, 3R1NU : Mikasa. Kiaky : Anaka kinhy, ankihikeiy ; vol" kinky, voto maso ambony. Kbitso : totozy ; kilso (s. n.). Kiondonda : Farnasam-bary sady filoadvana azy ; moisao (M.). " Kiraikiraiky : Tsirairav. Kiry : Ken dra. Eiria : Nendra maniry ; lany kiri a, ny hoiafra hiany no si sa. Kiriho : fzah. : ri h o ri ho. Kirnj o, M KIR IN io : M La?, a n A. Kiririky, mirereky : Maty ny rano ; mik. avao, mandeha kely foana. Kiroby : Baiugo vy misy vambo ny ; korintsana. Kiroroy : Tsiroroa. Kisinto, .sinto : A tao kisinlo, alaina indray, mampody. Eitaty, (M) : Fatam-bary, baronkcly. Kitikitika : Tsintsina, kitily. Kitray : Ilazo mafy, maranitra enki-miady. Kitrey : Trano manara, trano ambony, farafara. Kitsy : Lavaka, hantsana tsy hita noanoa ; Izah. : kosoky. Kitsy: Totozy; Izah. : kintso. Kiviro, kiviron-tsofy : Ravina. Koa: 1) koa, 2) kosa, 3) kokoa; be.be koa, 4) intsony; isy valiny koa aho iabako, 5) tahaka, miejinejy koa bio ratsy sandratsy koa amin' izay amin' ijay, koa amin1 izany. Koafa : Fubavaio ; ampingarambaky mitahy koafa, latsaka naman'

ny fahavalo h i anao ; okafa : fahavalo. Kobay, (s.M.j : Tehinu; kobihiny ny valiny ny apela : kapolvin1 ny' vadiny n y apela; kibay (H). Koboky, KKOU M ; Y Y HAJO : M a noroka ny haxo. Kofoui-b ry : Akotrim-hary ; /.ofim-bary {a}. Kofom-bary, (H) : Akotrim-hary; kofom-bary (s). Kofokofoky, MIK., : Mikofokoioka ny ramole. . Kohy, union Y :' Mihady lany, ovinvanga; mihaly (V). Koky: Ants ; mikoky Andriananahary : mamoiia, miafuso an' Andriamanitra. Pass. : koky. Koko : Harato kely ftondrana entan a ; ny betsilco s y ny vakinankaratra m anao azy ho ko ko koa. Kola : Tety ; kdea ; Lena kola, tety miverimberrna. Kolitsiky, MUVMTSIKY : Milolilsika, niandringa. Kolo, MIKOLO : Mora iboahany ny afo ; mikosoka. Komy, U I R O M Y : Mioko ; nikomiany aho. Komondro : Totohondry ; komondroiko hanao, asiako tolohondry hianao ; manomondro ; i R. no komondre, asio Hanona. Kondroy, MIKONDROY : MandringaKongo fraky, kongo vaada : LaJitTombv; Izah. : iali-banda ; lalibcariky. Kopa, kopaky : Akopan' ny rano, atopy ; akopaho, manao kopa manebaka rano. Kopaky, MIKOPAKY ny soroky : Mikipaka ny soroka. Kopepa, M I K o r E I 1 A soa : Mipetraka tsar a ao am-piangonana, andakana. Kopiaka (M) AMI. : Miraraka, very ny sira. Kopoka, m iviii1' ik ny ravin y ny i vonln-kazo: mikatona. Kopoky: Andi-o be; raora mikopoky ny latabatsv. tsy manosotsy an-data, akotroka ; akopohony lalabalsy. Karepaka, MIR.HEPAA : Miankona.

LAM

178

LEM

boka amin' ny tahotra sy ny fanajana lehibe. Koretsa, MIKORETSA : Mikorataba. Korobon- doh alky : Apelan-doha1 i k a ; karaboi'doha, tampon-doha. Koroky : Karazana hao, mahery mainty loha izay raihinana ny voan' ny madilo, ny katsafca, nyiolsirabary,ny voatav ; Isi-koroky.

Koropoky, (s. H.): Vilanymisarona ary fohy tongotra. Kosoa : Kisoa. Kosoky : Lavaka, hantsana tsy hita noanoa ; Jzah. : kitsy. Kotrona : Fofoana ; akotronoko ny jaja, tanako tsara ny zaza, trotroina.

La ( ) , MANDA : Miodna ; Pass. : Jayy ; laviko izany. La (n) : Izah. : laha. Laha, lab., la lehy : Raha ; laha raha, la hany, raha sendra ; 2) dia; 3) avy. Boaky laha laia, uvy taiza ; laha tany, avy tan y. Lahafa, lahefa ; Ralia efa; rahefa; la fangoay la pela, rahefa ela dia angoaina. Lohara : flandrina. Lay (i), lomay : Mibazakazaka ; w)l->y, ho lay, lomaija, mahalay. Lay (H), malay: Malaina; mifankalay, mii'ankahala Laitsy (i) : Maintin-javatra ; manolaitsy, manamainly, mameno arinr< ; laitsany ny fanereha, ny vaia, mjsiky, 2) mampiandry; mandaitsy antsika ; Lairiny i$ilia} tsy laitry, tsytoha! Laitsy (il) : Laitra ; lainy, iaitraoy, zakany. Laja: Laza ; mampalaja : mankalaza ; m an orne laja : mankalaa. Lajo, MALAZO ; Lajon-tsiky, lamba tonta. Lajoly : Trano maizina, Lakvto: Zobv. Lako : Loatr, fatratra ; lako loala, fatratra loatra, L a l a ( i ) : Laiana. Lla ( H ) , MANQALA: Misaona; halala, ambany toetra, mahantra. LaSy (s. H . ) , L A L K A : Lalina; Lali-say, kary lahy. Lalitsy : Lalitra; lali-bearihy^alibanda, ialitr' omby. Lama: Malama ny vato: malaraa ; mita malama aminao a/io,.mifona \ Lamaka: Tsihy fitoerana ; manda-

maky : Manisy tsihy fitoerana ; Pass. : laraahy. Lamaly, MAIL (a): Sambo lebibe; Uipy (M.). Lambiny, lambinkeiia : Ny il an1 ny vodi-bena. Lambolisy, lamolisy: Miaramila, Lamosy: Lamosina ; an-damosiny : ivohony. Lamoty : Anaran-kazo mamoa. Langoro : Amponga. Lanja, M L N : Mi tondra singan1. I A .A en tan ; lanjmny amin'' ny sorony ny aomby trobo, laojainy ny omby very. Laondao, MILAONDAO : rnijanona ; ny famantaranandro laondao matelika! Lapilapy: Lao-bato ; tsylakatofa lapilapy uvao. Lasy (s.) : Lasiroa, lasi-roy : Lastroa roa : izany hoe iraimbilanja. Lasiroy : Izah. : lasy, Latona : Tokonana. Latsy : Lalsia ny savoa ny far y, terena amin' n y hazo roa hanapiaia ny ranony ; mandatsy : Mancritery. Lavahna : Vehivavy janga. Lavenoky : Lavenona. Le: Lena.mahale(F), ranonorana; fia-Le, fiana lena, Lefa : Efa mandositra ; milefa, mandositra. Lefy: Lasa. Lehy,lay: Ity. Lehitovo: Tovolaby. Lembiky, SIANDEMBIY : Manototra; lembefa, totofana. Lemboka : Vovo-tany; lembo-tany, mampibo-lemboka amin1 ny siky. Lemy, lemeany, limeany (v) : Ho-

LIM

479

LOM

sorany; mandemy ny lomhony 3 esosy, nanosotra ny tongolry Jesosy. Lenalena : Donio saina. Leilja, MSLEN.iA M B Y , FILAN.IA : Mit- ingina biby, fianjana. Lo: Laona. Leotsy : Loto ; maleolsy, raaioio. Lsta, LITAO NY AOMBY : Somindao ny omby; mandeta aomby, olo. Letaky: Rakitra ny varotra; lelaky anclra; mbo tsy mifandelaky ah'iy, mbola tsy nharaikitra iza~ ha y; mande taky. m and rai lu Ira. Letsy, M I L E T S Y : Mifanizina; iieIser olo ny trano, t'cno oiona ny trano. Levy : Levina ; ny tevena ny maiy in!/, lovenana ; 2) mandevy ny rano, mangotraka, mandeviicw, mitabalaba. ny osij fa maiy, tsv. azo ny osy l'a mtndostra. Lia : Dia; mlamangu fa volotsy ny lia, ton g a soa aman-tsava ; Liant./ izatj, lasa izy izav ; fandia, tongolra; nandiu ongy, tnihosy, manilsaka; mifandiadia, 2) be ny m ha mari dia, bp ny rnanjo ; mahandia, manjo. Liany: Lasa; latsaky indraiky ny ora la liany ijay, 2). Izah, : lia. Lia (I): Zairdolialka. Lila (II) : Ampombo ; dila. Lilatsy: An-koatra, mahery; lakolilalsy, fatratra loatra; lila~be ka, diso i'oloana, ny sakafo, ny olona; laha far iilatsy ny hemnandro, j'ahofa a'iaka hnrinandro ; androliL'Hsy, omaly; mandilatsy, mihoatra, mahery; herinandro mandilatsy, hcrinndro mahery ; mifandilatsy (su), mifandiso; mifandisaisy (M). Lily : -1) Didy, 2) f ]alna, Tomba; ijao no Lilin-draha, szao rio fomban' olona, 3) filsarana; ijao no lily nataony; )mandily manddy, 2) manapaka, mitsara; lilia, Isa m issu ; ijao no nandiliany ajy, 3) mamolo; mandily bararata. Lilo, M A L I L O : Fay; lilova, faizina. Lima. Fanaka, fitercna omby ; Izah. : Irovy. Limea : Izah. : lcmy.
Ly (M), MAL* ( S H) : Dia; Isy ajo

Linery: Tsemboka; haLinery, t'ahasemhobana,. Liay, MANDIKY : Miandry; hnp. : linaso, liniso, dinaso; mahaiiuy ny end rendra, maharitra; tsy lininy n y musary, tsy nn.iiaril.ra ny n m s m'y izy; fabaliuisana, fahanitann. Lio (I), dio, MAI-io: Mail io : rminiio malio, rom>(> lion y, t-onono dii'niv, ronono vaovao; rtmono veto (M) ; milio, nii(1 io ; andro /iooana. Lio (n) : Lalina; rano iaiina nota tsy J a a taira loatra ny baialiny; iutlalsaka an-di : lialatsaka amin' ny iaiina, Lisa : Voatoto ; maudisa vary, roanoto vary ; viboa l.sy niakafoti Usa alw, mbola Isy maliafol-sv vary aho. Lieatsy ah\ I : Diso al)y izy ; mifandimtsy (M.) mifandiso ; mifandilalsy (s. H.}, mandisalry (si.), maitdilalsy : Miioa.ra (s. H.). Lo : Trosa; bt; Lo, be [fosa, mitrosa be. Loaky, MANDOAKY TAN A : Manaiika tan.na ; loaky, mpanduaky : M|anaitka. Lobaka : Paraky. Lohaisa ny vary : Somaravo ny vary. Lohatany: Tany lena ivoaha1 ny rano, lobarano. Lohatraao; Taf'ontrano, toha. Loho: Anaram-borona an'ala izay manao lioe- hioho. Loy : Bala fraka ; ny (iraka iisaka sy ny firaka baingon-tlamba alao.iv ny 3ara koa firaka ndrautdray. "Loja ho ai ratiany ny tany : .oza ho nny nv tany. Lojky : Vavahady ; an-dojoky,' an-tsaba, ivclan1 ny vavahady. Lakalaka : Kilany. Lola : Tavin-drano ; mamoLsotra ; loly, iaraoka ; mandoly aomby. Lolo: Fasaini, 1) nii-dolo, 2) T (y ; a mandevy lolo : Mandevina laiy. Lomaky: Asa angady ; mandomaky ny horaky, miasa hy tanitnbai'y arnin1 ny angady ; Pass. : louiaLombaky, MANonjjBAiy : Mamonjy; Lombaho, vonjeo ! Lombiry : Fingotra t'a poizina io

MAN

180

MAN

ranony io raha hanina, ka mahafaty haingana. Lomboky, MLOMBOKY : Misarona ; m Uombo'cloha ; misaron-doha : nvmdomboky,ma.n,AYomi; Pass. : lombofy, fandomboky, rakotra, fanarona. Lomotsy : Mnnd ; mitranga, mari iry : Mandomotsy ny meto ; ny alcata, ny volon' ny jaja ; ny somony .vao roitsiry, vao rnitranga; kanefa raha voiy no lazaina dia manlra no fanao" Lomory ny rano, nv vato : lomorina ny rano, etc. Lonaky : Lapa ; an-donaky, an-

dapa ; mandonaky, lan-donaky, tandapa; anan-donaky, zanak'andriana; anakova. Izah. : anaka. Longo : Havana ; milongo, mihavana : mandongo oJn, marapiseho fihavanana aminy ; mpilongo, mpihavana. Lo^ika: Enga; lonika mba ho eny aho, enga ka mba ho env aho. Lotaky ay rano: Tsy madio loatra ny rano ; Lolaky ny maso, tsy madio fa somambisamby ny maso. Loto, M A I I A L O O : Ny lovian' ny mpanjaka.

3VE Mahihitsy : Mabihitra. Mahombe : Andevon' andriana. May: Mahamay ; may ny fanelrehd ny afo ; rano may : rano vola. Maika : Maina. Maimbolany : Izab. : antakv. Majera : Lava. Majera ny tihy, ny siky, ny vohitsy : Lava ny tsihy, ny lamba, ny vobitra. Maka: Alahasaty (ny volana faha9 ; mai). Malea : Osa ; APELA MALEA T S Y MANDAM A S Y : vehivdvv osa; alaovo maleaLea, ataovy malemilemy. Maly ny aomby : Fananana ho ozo araky ny lazain' ny sikidy ; maly ny aomby ilainay, fahavalo no tompony ; hiviky ny fahavalo mba ahay liana ajy, iraofako mj maly. Mamahotsy : Izah. : Vahotsy. Mamamba : Izab. ; Vamba. Mamango : Izah. : Vango. Mamao : Izah. : Vao. Mamaoky : Izah. : Faoky. Mamarahy : Izah. : Farahy. Mamaraky : Izah. : Paraky. Mamaratsy : Izah. : Faratsy. Mamary: Izah. : Vary. Mamriky : Izah. : Friky. Mamatoky : Izah. : Faloky. Mamela : izah. : Mbeia. Mamboko : Izah. : Voko. iilamendraky ; Izab. : Fendraky. Mameo : Izah. : Feo. Mametoky : izah. : Fetoky. Mametsa : Izah. : Petsa. Mametsivetsy : Izah. : Vetsivetsy. Mamihy : Izah. : Vjhy. Mamihxvihy : Izah. : Vihivihy. Maminy : Izab. : Finy. Mamoatsy : Izah. : Voatsv. Mamofoky: lah. : Fofoky. Mamoy: Torana ; syn. : ioira. Mamoay : Izah. : Von y. Mamototsy : Izah. : Fototsv. Mampine:Izah, : Mine. Manaha : Izah. : Haha. Manaja : Izah. : Haja. Manakoky: Izah. : Takoky. Wanamba: Izah. : Tamba. Manambotsy : Izah. : Sambotsy. Manamy : Izah. : Taniv. Manaadetsy: Izah. : Ta'ndetsy. Manandra : Izah. : Tandra. Manandrohotsy : Izah. : Tandrohotsy. Manapy : Izah. : Tapy. Manaraikitsy : Izah. : Rai kits y (i.) Mandata : Izah. : Laia. Mandamaky : Izah. : Lamaky. Mandmbiky : Izah, : Lembikv. Mandela: Izah. : Leta. Mandetaky : izah. : Letaky. Mandia : izah. : Lia. Maadily: Izah. : Lily. Mandiny : Izah. : Liny. Mandisa : Izah. : Lisa. Mandisatsy: Izah. : Lisatsv. Mandomaky : Izah. : Lomaky. Mandombaky : Iiah. : Lombaky. Mandomotsy : izah. : LomoSsy. Mandonaky : Izah. : Lonaky.

MAO

181

MES

Mandongo: Izah. : Longo. Mandresa : Izah. : Ray. Manea: Izah. : Ea. Manetotefo : Izah. : Tefo. Manehitsy : Izah. : Kehitsv. Manekatsy: Izah. : Sekatsy. Manena : Izah. : Tsena. Manen riky : Izah. : Tendriky. Maneretsy : Izah. : Eretsy. Maneritsy : Izah. : Seritsy. Manety: Izah. : Ilety. Maiietiky : Izah. : Tetiky. Manetriky : Ketriky. Manevo : Izah. : Tevo. Maagaiky : Izah. : Eaiky. Mangataky : Izah. : An gala. Maxigetriketriky : Izah. : Ivetriky. Mangilikiliky : Izah. : Hiiikiliky. Mangororoky : Izah. : llororoky. Maniloky : Izah. : Tsiioky. Maniady : izah.: Hindy. Maninga : Izah. : Singa. Mamnitiay : Izah. : Tiny. ffianipa : Izah. : Hipa. Manity : Izah. : flity. Manitsiky : Izah. : Hilsiky. Manokitsy : Izah. : Sokitsy. Manoko: zah. : Toko. Maaomondro : Izah. : K.omomlro. Manonga : Izah. : Tonga. Manosokosoky: Izah.: osokosoky. Manosotsy : Izah. : Susoisy Manotraky : izah. : Holraky Manotsoky : Izah. : Ilotsoky. Manovo : Izah. : Tovo. Mampaneno : Izah. rTtmo. Mandapo : M a tory antoandro. Mandavo : Adata,mamitaka,mao1a. Manetra : Mitrebuna ; .seIra ; manelra' ny Isa ko, ny vary ; kartefa ny zavatra tsy amblcna" lazaina boe ho marulomotsy. Mangenge ay : Ory ; mampangengc ai : mampahory aina. Manja vonyny vary : Manjozorobe. Manojo : Ma nome, ; rnanojo kany ho ar ny mpanjaha. Maola : Adala'; Izah. : ola. Maota : Omby maety otnby tsy ; minono koa. Mara ay akata : Mora tapaka ; lo amlro ny andro ka mara. ny nkaia, anioandro ny andro, ka mora tapa1 ka ny ahitra. Maray : Raharnpitsa.

Maraiadray : Maraina. Marikitsy : Akaiky. Mariay : Akaiky. Maritsy : Voiy ; maritsy ny lomboky, voly ny tongotra. Maroy : Volo. Maromoay : liaingon' ny taky ; taky 7>sy maromony. Masay : Le.h i b e ; Iza h. : v a ! a. asika : (M). Malaky ; masikana : malakisa. Masora : Vato masora, valo fanasana hareza. Matahitsy ny siky, ny lihv : Be lambanana ny lantba, ny Lsihy. Maty : maty ; ho xnaty : Ho l'a.ty ; ny vatindry ni mat y, ny iry no blto. Matify : Manity. Matonaly : Mamatonalina ; Izali. : hcrimeikv. Maitsy : Maimbo ratsy ; kimalsy, keiimaimbo ; dridra. Mbela : V o l t ; mambnla; manambla: inamcl i ; mimbela, nilaozana; navola any Liauy. Mbia : .ibia. Mbo : Mbola. Mboa (11): Mbola. Meky : Maika; nko maiky UnUsy ; Ino no imehany, inona no mahamaika azy. Meky: Muzina, aizina ; h crime. ky : mamatonalina. Mey : Vary. Melo : Anamamy. Meloka : zah. : heioka. Minamy alio : Mammdra i'o ; >ffri~ nftsako, kanet'a ko.sa. Mineariao ny rahako : Mikemlry hanmha ny zavtrn hianao. Mena : Mena ; mena ny mpanjaka, vins ira n y m pa n] a k a ; mp iarahambo mena, maso, mpifankahala ; menavolo, jiolahy ; 'izah. : sadiavahv ; nwna ny vary, maioa ny vary. Menahitsy : Para rano. lengoky ny hazo : Melokany huzo. Mesa : AnIsv. Mesa kapiky : Anl^y milefitra.

O-OL

OMB

Metroky: Mainty. Miampiloka : Aiahamady. Minda 's) : ngamba, 2} iVmdfao ; angao ; kinda (H). Miae:Zazabodo; mampin; mamitaka ; ampineny. Miotsy, III MIOTSY ; Miainga tsy miera. Misa, Izah. : bis a. Mitra ny ora (UITUA). Mijanona N Y orana mto ; tsy ho mitra, tsy bijanona ny orann. Mo, MIMO : Mitratrcvaiccvfioa.

ffiokotsy : Sasatra ; hamohora., hasasaraoa Moromandro : Hariva. Mosar : Noana. Mosary : Uanounana. Motaky : Maloto ; rnimolaky mjtrano, ny tinga, ny soiro, ny Vtlatena, ny siky. Moto : Taiiely ; amolo, an-tsalia; mandeha amolo, hi val an a. Motro 'v) : A.t'n. Mdtsao (M) : izah. : kiondonda. Motsy : Kamboty.

isr
K' : ny, n' olo : Ny olona. Hahoda : Lubilahy. Nainaitry, min' ny troky : Mivonto ny kibo ka sarotra ny mutina; mibobaky, minain a il.sy. Namakian-kola : Avy a m in1 viy f'arasisa, azon' n> t'ci'y iimin1 ny farasisa. Nn : Kcly saina ; batata ; mannna anakahy, mauaiiaia aliy. Ndra indra : Ka ; ndra indra : Nana-na. Neneky : Min<i'<eky avao nyaomby la asatry, rmvezvezy ny omby amin' ny csoli-y. Heno (M : Fosiira. Ngalotsy: Lany tsy nisy sisa. getry : Voavj nmraba. Kgo : Sery, kohaka. Kitsy : Hatsiaka ; mamisy, miuigatsiaka. Wko : Aza. Noho : Sady ; lefo noho arnpingqrahy ; mareny noho <joa : Marenina s y jamba. Koaoky: Nonoky ; minonoky, maman tan a.

afaky. Ranonorana adala Isy mely 0 : 10. mijiinona. Odo, MANODO : Mandoro ; odoa, Ola (is) : M iota ny aumby, ny hodorana. Ofa, M O A : Mao fa ny A F voan-kajo. apela, mabatapaka j'aLorana, iniala aniin' ny vadinv, mandositra tsy misy voany ny hazo fa lany. Olitsy, ololsy: Marnpiololsy, maOfok, MIOI'OKA: Miofo, miova voniotsy, manipirafy ; miolotsy, railo ny tanalahy, ny vaiala, ny uj>eiy, rafy. ny siky : Mena miofoka : Mena miofo. Omaly : Omaly ; omalimaLy, vao Ohy ; Ramborn-biby. hangaukaogana, kanefa inalaiaku loatra Jty ton y ity, ka tannanaorina Ojo, opa, manojo : 'Miornpa. Okafa : Fahavalo (olona h a fa), tsy iamin' ny 30 taona la-a 1 eo lazain' ny bara ho naory omalimaly avao. namana fa fahavalo. Oniba, omb' ato : Ity no hombaO-ola (t) : Hadahimi ; olany ijay fa na ; ornbako : mbay ikiana, tompoko ; Isy nalaoko ijao, maoia, adala ; mitnoia, manaduki ; pass. oLuny, olo omba, oiona adula ; mueMavy ; nk as, olarnj mj Isara cimin' nireny an'efilra; hako. ny lonj ; ora maola tsy mety Ombe : Olona be omby.

PAT

183

PIR

Ombia : Oviana ; may ombia ny fanelreha, tsy mahamay velively ; Uy lany ombia ny vary, na oviana na oviana ; tsy ombia nv aomby falaina, nibo Isy ombia falaina, vetivelv dia nalaina indray zay (nindramina). Omea : Omena. Ondra, MIONDRA H A N A T S Y ( M ) : MiJatsaka ho mpiaiial ia. Ongaky, MIONOAK Y : Miainga; hiongaky isika fa huriva koa ny an~ dro ; rnah.omjaktj, ai an de ha, mitsar) yan a ; mahongaky, mbulay enlana, mahazaka milondra cotana. Qngy ,ANONGY ( D L E BALA[10,U) : Mangady ; miloa (M . Ontaay, MAVONTANY ANAKAHY : Miarahaba ahy. ratrony : Izah. : horalrony. Ory : Orina; oriin-bato, vatolahy. Laha tsy mUevaky unoremany ny vato ka iemmny soiika ho /o/y, hosorany menaka mb ho foby, , riky: Araka ; manoriky, n i an a L'cika ; arak'j, manaraka. Moriky ambondro i ; mioriky an' izy. la (si)rtjiio'i/ui,an~do!ia rano. rim-bato: Valu la li y.

Oritsy : Kiorilsy, i'anoratra. Orofa, oroha : Ny pasivan' ny manoroka. Osa : Zavamamry ao a min1 nv ta n y s u isy vato ; tsy mety avo, nota kiiay tsar a ; vtikopok>i loli aaotry ny raviny, tsy ni isy faliny fa ny raviny no maranitry, tsy m isy vo niny. Osimandry : Amboara. Ota : Melok a ; ola ny kajo. taky, AIIOTAXY : Mioiaka; iiuaifaHmo iiy lala; manulafnj volon'olo; tsarau' oLo, manova ; voiou' oJona, tCiiiii1 oiona. trxky MANOTHIKY : Miolriky, miotriky, manotrikv ; olrehy, otrcliana; miolrikolriky, miohika ao an -ira no. Otro, M I O T R O - J A Z A : Miampoj'o ; olrony ; manolro ny akoho, intkotrika ; olrony, va, T S Y UI FANA NO VA. isika samliy ieraky ny mpanjaka, tsv misy hafa isika t'a samy zanaV amlriatta isika. Ovoky, MA NOVOK Y V A A Y : Maiiftvoka ; maiiovoky ja.ja, andcvo : Mitczitra, rnileny inaly.

1 ? Paki sy, 's. ii ) : Kisoka; Izah. : hitsikv (v.) 2} (v.) Tongobolo asiana kisok. Pako: Gora. Panaka, HPANARA : Miadana, misakana ny bta ka tsy latranv t'a maneno liiany; mipanakci ny ay, mitepotepo am-piadanana ny fo ; tsyrnely resv ; mipanaka ny La ha ko, mangina. Pangoro (v. > : Vary vitra ; a.l.a/> ino ny ketrilsika? Alao panr/oru, ajala (s. H ) . Papiny (K. M.) : \ilany papikena, ila-kena; ny papiny: ny sasany. Paraky : LahUahy, apnla mpamarakyi zai.ovo vao at'aka auiio' ny faiiazazany. Patry: Tantamo, voninkazo a min' ny rano, i hoiatra anaiy voloPelatsy : Mipciatsy ny vonin-kujo ny i tivi'iy : mwctaira. 'Peisoa {M.> : Varititoveni.y ; (un son). Petr, petry ; petraky : Afip'-lraky : niipoinika, mifiicira ; n'n.pt'try iao ,4 tla.ma, tnitsalinlra ; ni.pt'!ra/,</1 it mi na IJ aiiilro fahafilo Anth-iananahary. P'^tsa : T o r o n - j a v a 1 r a. ; ? ip i ne! situ y ny cta, pi-lah ny lamiko, nupolahiny nv cnliina, m a mois a; peina y. Py, MIL1 Y M A S O : Mikiyipy' maso; ajjiz, akimpio ! Pia : iPai'iisy) parasy. Piky: Solntra ; pi-hrir phbalahnjo. Pmay : Sakav. Pingo, A I I M O O \'OANKA/.O : Mioiy tsirriicay. Pirk'ala: Piripirik" a lu, kii'ihitr1 aia.

RAN

__ 184

REH

Pirtsa : Partisan ; ampirikisa (partisan). Pitsa : Rano. Pohy : Fohy. Pokopoko : Lohalika. Poly, I P O L Y : Mivcrina ; mitapoly, mitampody. Pomeraperatsy : Mamirapirar.Pondy : Vanja.

Potaka Mangahazo nohandrahoina tarain' ny nodiny ; mamotaka baiahajo, manolana hodi-mangahaza. Potaky, MPOTAKY NY RAMOLEHA : Mioiana; mailo tamin 1 ny fehiny ny ohutrano : niala. Potitsy : potsitra(ny \ny};polU$y ny aia, afaka ny ala.

Ra : izah. : raha. Tsy nisy ra ho hany. Tsy misy zavalr holanina. Raboky, MANDRABOKY : Mamono, 2) manao izay iiahafaty ; araboky ! Raha, ra : Zavatra ; isy manrmdraha, tsy manan-.java.tra. Haha andro nalaony anls>ka ijao ry ano, iatra.tr a tokoano nataony antsika ; lavilsy ny fanlsaka Isy mba raha ijay: lavi tra fa tratra. Tsy mba raha koa ny fanjakan-dRamieba iamir ijay, fatratra ny berin1 ny fanjakany ; 2) taha ; raha, raha sendra. 'Ray, M N D ES A : Misaotni ; tsy hiA U ilnana aho; avia hihina, mandresa ao lahy ; Izah. : ramby. Raikitsy ( I ) rikitsy, M A R I K I T S Y : A kaiky ', raUilo ; harildlo, hatony ; manaraikitsy, manatona ; tsy jaky harikita, tsy zakan' olonahaioniria. Raikitsy u) rekitsy: Marary m andrv ; voatann ; rinekiny, rekitsy, voaheloka, voasazy. Raka : vary raka., vary tsy misy somotra. bcso, raiso ; rinamby ; fandramby, tanana ; Izah. ; ray Rambo : rambon-tana ; rambontomboky, rantsan-Snana ; rambonIsiky, somotraviavin-damba ; rambo-maso, voloroaso ambany. Rana : ranalahy, Rangahy ; ranavavy, rafotsibe; masina. ranandria, trarantitra, tompokolahy, tompokovavy, aza marofv. Ranaoty : Zaobavin-clchihiljy ; ranaotra. Ranatra (s.H.): Lcfona fohy leia ; angiro(v). Randro : llanjo.
Ramby,MANDRAMBY: Mandray; ram-

Ranitsy: Sakaiza; miranitsy, mpi~ ranitsy, mandranitsy, manao azy ho havana, sakaiza ; firanela. Rano : Rano ; mbo be r >no ny ait ; latsaka an-drano ny j a j a : maty ny za7a, manga isiky ny jaja. Raosita ny trano : Trano vao natao, sady mafy no tsa ni ; raosila ny lehilahv, ny' apela: maUmjaka s tsara tsy misy tsiny. Raratay, MI R A B A T S Y : Mandraralsy, ny manelo ny ketriky, mi p aka. Rary, M A M A R A R Y : Marary, iomboky. Rasa, MR A A : Mandrasa, mpiE S rasa. Raty : Ratsy ; olo rntyt aomby raly. Ijao no m and raty ny tongotsv 2) marofy; alilsy ka raty ; hratia: rofy. Re r e : At'iovo mahare ny hira mafy; fcheo mahare ny trokinao, mafy ; Uy ampy mare, (M) tsy ampy ; biby m ai an', sofy : m a lad y sollna ; marea, malakisa. Rebaky: Resy A] rava; mandvbaky ; harehaka, maharebaky, rebaky aho, lany ny heriko, na a'etina na fahavalo no mahalany azy. Rehak: Rcsaka ; mirehaka, miresaka, 2) mamangy ; Pass. : rehafa. drehilsy, kitay, Rehoreho: Feo maro mikambana ; rehoreho be ankajoabo. Rekitsy: Izali. : raikitsy (n). Remby : Haza, remby anati-rano, hazandrano. Renda: Man ta. Mborenda ny kntokaloky, tsy masaka ny katokali.ku. Renge, MRENGE (M) : Mirehareha ; mirengirengy.
Rehitsy,)TFIRS5H!TSY:Mirehitra; f a n -

SAF
Rengy : Robo ; rengy boboky, mandrengy, mandrobo. Rengirengy : Mirengirengy, mirehareha ; mire tige : mieboebo. Reny : Reny 2) loha, karazana ; maro reny io, maro razana. Reny : Orana maro mikambana, hikambana. , Rerirery : Mirerirery, inircnireny. Resy (i), reisy : Raisin a. Resy (u) : Maty antoka, 2) noana, 3) resy. Ry: Izy ; an a-dry : zana-dRanona, xanak'izyio; indry, 1} ny azy; 2) izy ry ano, ry zareo, izv reo izy. Riaky : Ranomasina. Rihoriho : Fivezivezy, miriorio, mivezivezy. Rikitsy: Arikitsy (i), orv ! Ringa : Baiahajo, mir. ; mirodana. Roboky : Yaky ny gorodona, ny iamaka ; roboka, nandrombaky, rombaky ny anak'aomby tsy nahata ajy ahay, nandsHra niaia tam-baia ; rombaky, nandrombaky ny rohintsika, nanapaka rohy ny obintsika ; robaky, (maneza) maty. Rove: Rova; an-drove,anati~rova. Rodo; lndray mirodo, indray miredona.

185

SAK

Rofa, AUOFA : Raofma; mandr : mamory ; raofy ny vary fa maiky ho disany, Pass. : raofy. Rohy : Tady ; m and rohy : mamatotra : mandrohy piso, aomby. Rohy, kofehy. omby voarohv mba ho terena ; Pass. : rbhijo. Roy : Roa. Rokaky : Ana, sasatra ; iaho nandrokaky anao, nabasasatra anao foana. Roke : Teny fiantsoana ity ; ny Vakinankaratra manao, Lahy. Roka, malv ' Mandraoky roka, arofaka ny maly aomby raoka. , Rombo : ' Mandrombo, mively ki pantsona. Ron : Banga. Roro, Miaoao : Matorv ; firoroa, farafara. Rosirosy: Izah.: roso. Roso : Lasa ; rosirosibe no nampiaingany anakahy, nandroaka ahy izy. Rota : Ny siky, ny tiby, ny saro: rovitra ny lamba, ny tsi'hy etc. ; matin'ka,rota; matin' ny nilsy. tsaka, mifanjevozevo ; ry ako manaova kiraikiraiky hianareo, fa nko mirototsy. Rotsy, M R O S Y : Matory ; miroro, mandry.
R o t o t s y , M I R O T O T S Y MILAMELO : M a n -

o CD Sa (H) : Izah. : safa. Saba: Varahina. Sabakaka: Vomanga na hafa voatoto atao boribory. Sabonaky : Mararin' ny sabonaky, manirano. Sadia : Salaka ; sadiavahy, jiolahy ; mmavolo. Safa, sa (H) : Resaka, teny ; misafa, miresaka; ijao no nataony safa, fiteny haingo hiany ity. Safy, MPiSAFY : Vehivavy ; misafosafo longo, maangy havana. Safotsy: Fisafoa, aina, tena. Safotsy : Lamba firakofana, aromoka ; asindaho ny safotsy fa may aho. Sahadaham-bola : Yavolombelona. Sahady: Sady, sahady voho, s a d y . . . .no. Say : Saina ; lati-say, karilahy. Sajoa: Sinibe. Saka (i) : Sakanaomby, van tt r' ombv ; sakan-dahy. Saka (n): Izah. : sakasaka._ Sakaia, M I S A K A I A N - D R A Y : Mioko. Sakamasay : Adimizana. Sakapiky : An tsy mileitra. Sakasaka, saka : Haao keiy amin' ny lobasaha, tevana.

SAR

1 3

SIR

Sakany : Aiakarabo. Saka : Olom-pehezina ao ivean' ny fianakaviana; avoriko ny sakeako sy ny hasaoerenako, misakeandraty ; misakaian-d.raly. Saky, M H A S KY : Sahy. A A . Sakoa : Sakoana 2) sao ; sakoa maliny, sao ho matiny. Sakorita : Karazan-tanatana vaventy. Salaka : Rify. Salamanga : Tonga soa amantsara ; manao salamanga, mi arahaba. Salatondro : Pcratra. Sambay: Yava. Sambaij : Tsaramaso ; Izah. : kilo J Y (s. H . ) Sambany vomiasa : Vao izao miasa izy. Samby: Samy; syn. rsindry. Sambihafa : Samihafa ; sindry ha fa. Sambalony, (M) : vaovao ; Jereo Raosita (S) lehilahy, apela sambalony. Sambotsy : Sambotra ; manambotsy, misambotra. Sann : Ka tsy mety habay raha: kely sain a ; syn. : nn, batata. Sandoky : Harona misarona, vata ; Izah. saropohy. Sandraky, (H) : Maika ; syn. :sindraky. Sandratsy: Misandratsy, miakatra an y H. ; hena sandratsy, h en a omby izay nampisotroana ny bilo ny rany. Saujo-valy : Fofom-bady ; zazavavy voafot'o nefa mbola tsy namarioana omby sady mbola ao antranon-kavany"; misanjo : maka fofom-bady. Sany : "Sao tratry ; aaopo malaky ny manda sany avy ny okafay

fandrao tratry ny fahavalo raha mbola tsy vita ny manda; ataovo tonga ny vahiny.

malaky ny kelriky sany avy ny vahiny, sao tsy vita ny sakaio no Santimo: Lasiroa. Saoky : Sotrobe. Saontsy : Misaonlsy, miteny. Sary, M S A K Y LONGO : Mamangy, manao sari-monina.

Sariry: Seza fiandrianana, farafaran' ny mpanjaka. Sari vary : Tsimparifary. Saro : Sarona ; savon'apela, akanjom-behivavy ; sarom-polakohq, tsentsin-tavoahangy. Saro-pohy : Harona misarona izay l'ohy ny sarony ; Izah. : sandoky. Sarotro : Kibo ; marary saro tro, azon1 ny aretin-kibo antenaina ho afaka famgana; Izah. : troky. Sata : Heloka ; isy mawm-lsala aho, isy manan-keloka aho. S a t r : Anaran kazo. Savery : Manana anaka : hasaverena, ankohonana ; izah.: havorohota ; vorohotsy. Seipo : Lamba mainty itafiana, fahatelony no halavany 2) refy telo Seiry, sery : Mpandihy. Sekatsy: Bada ; manekalsy, bada. Seky, M I S E K Y : Miritra. Sembosembo : Mibitaka. Senga : Tsara, soa. Seny : Izah. : sina. Sery : Izah. : seirv. Seriserena, ainerisery: Mijay. Seritsy: Maneritsy, maka tahaka amin' ny sangisangy ; manerisery ; Pass. : serity. Setra : Zava-maranitra atao andalam pahavalo bsakana azy. Sifaky : Gidro. Siftsy ; Sifi-kena, lohasoro-kena. Sibotsy: Boloky. Sikalaano : Hatrany an' ananona. Siky; Lamba. Sikily : Sikidy ; nkiliko ny andro, misikidy ny andro : sikiliko. ny anako, misikidy ny zanako aho. Silasila : Mituhatoha. Sina : Mangina, mampis. mampangina ; Pass. : sin. Siixdr aky (s. v.) : M ai k a ; s andraky (H); sindrahy f a : indrindra fa; vo sindraky. vao mainka. Sindry, samby: Samy. Sindrihafa : Samihafa ; sambihafa. Sindriky, fisindriky : Voromihery. Singa, MIFANNGA NY JA.TA : Mifanizina ny ankizy. Siraky: Tapa-tsandry ambony ; sandry.

TA!

187

TAL

Srika: Tsara; syn.: soa, sen/a. Sitrany: leo ; sitrana tany, aleo, toy izay. Sitrohm-keaa : Vodihena. Sivam-polo : Sivifoio. Sivongo, Mi'rsivoNGO : Misikina. . Soa: Tsara.2) aoka izany ; soany. Sodiky : Soiika, menakn, syno. soliky (s. H.!. Sokaky,-MBOKAKY : Misokatra. Solikyfs.H.U Solika; menaka. Soma : Sangisangy, amin' ny tnana ; misoma, niitio, sangisangy amin' ny teny dia atao ; heja, Somaky : Saoka. Somano (M) : Tsofa. Sombilany : Voalobany. Somotsy : Yolombava. Sondry : Trano vuroua.

Sondrotsy : Misond. mitombomia" katra ; olo antilsy tsy misondrolryt {m ito m b o ) fa miday rnijelsy, rai h a~ vokoka ; misondrota ao aloha, mandrosoa aty aloha. Songo, MI SON GO N Y JA.IA : m B A il g H ny zaza. v Sony: Molotra ; feno hritramin' ny soniny, vavany, molony. Soromala : Ilety ; syn. : hamoty. Sosa: Vodin-javam-iniry ho azy any an'efitra ; ny fihinana azy dia lahaky ny misotro rano mangatsiaka. Sosotsy : ' Sahirana ; manosolsy, raanahirana; hososora\ Pass.: sosory ; synonyme : tezitra. Sotry, M I S O T S Y : Ambany toctra, mahantra ; Izah. : asotv).

Ta, MAHATA : Mahatana; mata ny olo. ny hajo, ny aomby, mateza; mita, m i Lana ; mpita-lefon' ny mpanjaktt ; biby ny aomby tsy mba tan' olo; namono ahy i ka tsy ho tanako (dia an' ny fanjakana izany) ; mifampita; lina, voatana, 2) manendry amin' ny tnana manontolo ; mitahy Jesosy nita ajy ka nanao hoe : maliova, manendry hanao fanompoana hikarama; lina aho, voatendry. Tabaky: Tany atao amin' ny handrin' ny marary na manodidina ny masony hahasitrana azy. Tabiha, M I T A B I T A B I H : Miantsonantsona. Taboaboky: Ovimanga namboarina araky ny i'anaovana ny katokatoky. Taboara : Voatavo-be fihinana; beiseta. Tafatohyamyny vato :Tafmtohiria; kanefa ny tafilohir ny tenir olona ataor ny Bara hoe: meloka! Taheja: Tehezana; nalainy taola tahejany. Taimba : Sombina, somhin-kazo, taim-bankona; milipo-taimba. handreheta afo. Taino : H E N O Y , M I T A I N O : Mihaino; teny fanao raha tezitra.

Tairiny aho : Taitairmy aho, (taitra) dodonany. Taitay, fp.no M I T A I T A Y M Y RANO : Tondraka ny rano; mitay ny horaky, feno dia" feno; miboboky, mitaitay ny troky. Taitsy olo aho: Miari-tory mitsabo marary; ho taitsy olo manelo aho, bamonjy olona marary aho. Tajon : Ta n ta v a n i n a. Takafo: Takatr' afo; fanahazana mihantona eo ambonin' ny fatana. Takahotsy : Tafasiry ; fanoharana olo muhay takahotsy. Taky (): Talantalana. . Taky (II): Folo taky, folo marina; folo da, maiy taky, maty marina tokoa. Tako, MITAKO : Milanja kesika. Takodara: Anaram-borona an' aia izay manao hoe: r. r. r. r. Takoky: Takona; manakoky, takofanao aho. Talahaka: Tahalaka. Tal: ingahy, Rnmatoa. Taly: Zavatra alao tady; taly ho hosy ny rofia, mitady hosy, manao tady, 2) volo-mivona; miialy, rni~ vona. volo; taly bokaboka, vonambolo milabatra toy izao , taly
-

TAN

188

TAV

lalany ray, taly iapaky ray, dia milahatra toy izao taly ketsa, vonam-bolo madinika, toa tahaky ny ketsa ny hamaroany. Talily : Abitat ; milaza, mampandre, na mandidy ; mitality aminy, mampandre azy. Talinjo, MAKBIA T A U N J D : Mandia, tandindonv. Tam, MITAMA : Matoky, mino ; ijay mavandy tsy mba tamain' ny oto-ndra mivalo, mivola to aja. Tamana : Reny omby, omby vavy niteraka voalohany. Tamata, ta-maata : Mitamala baiahajo, mihinana manta; mitata baiahajo (MI. Tamaty: Voatahiry; tamaleko, tehiriziko ; mahalamaty ; Pass. : tamatea. Tamba : Voasakan-javatra ; manamba : misokana ; manamba anakahy, tamban' arely, asa mahatamba, zah. : tomby. Tambesatsy, MITAEBESATSY : Mipetraka. Tambo, T S Y TAMBO RAHA SENGA NY VAJAHA : Tsy bita isa ny zava-isoa ao amin' nv vazaba ; tsy tambo hevitsy, tsy fiita isaina, bevitra izy. Tampony: Indrindra. Tana: Ny tanana hatreo amin' ny kiho ; tanar andro, tanamasoandro ; tanan-tsiny, tanam-pinoma : sofin-tsiny. Tananaolo. Tannan' ny haolo ; tann' oiona : tanna nialan' olona; tannan' ny taloba ka tsy misy mponina intsony. Tandava : Mitandava ; mandeha. Tandetsy ny lala : Terv ny lalana ; manandeisy vary, mangeja ; Pass. : tandery ; manandetsy LaLa ajy, manety lalana azy ; mifanandetsy, mifanizina. Tandiotsy, (F. S.) : Fanoharana, ohatra.. Tandra, (ij. tandra-sofy : Harembelon-tompo. Tandra, (n) : Zazavavy fofombady efa namonoana nv omby, nefa mbola tsy nentina aihin1 ny tranon' ny lehilaby ; manandra valy ; Pass. : tandra ; ny lehilaby atao hoe, ny manandra.

Tandry anay : Sahaza ho anay ; saro tandry anakahy, akanjo tandrifin' ny bo ahy; antonona ho ahy; tandritandry, antonontonona. Tandrohotsy, M A N A N D R O H O T S Y ; Manihika ; tandroho, fanihifana. Tang : Ozona ; ngosoy lange ; mitanQp., mianiana. Tangy : Zavatra omen' ny vady ; manangy, manome ; Pass. : tangeo. Tango : Tsirika. Tany, (i.) : An-tany : aia-trano ; anaty tran, an-trano. Tany, (n.) : i) Noho ; marikitsy lany imalio, ) toy izay; sitrany... tany, l e o . . . toy izay. Tany, tomany : Mitomanv. Tao, fatao : Fanao ; tsy mba fatao : tsy mba fanao. Taolaa'olo : Lahimatoa, vavimatoa. Tapaka, MANAPA-BOLO : Manapa-bolo: manapa-taratasy, manety; manapa-bary, mijinja vary. Tapea : Tapi a. . Tapy (i.t, MANAPY V A E Y : manahy ho maina ; atapy, ahahy. Tapi-nandro : Efa, n andro ; tapinihina, ^fa nihinana ; fanaperany itsy : farany ity. Tapy: Tampina ; tapin-ay tapi po ka tsy hahay anio, ny sako tsy mety mandray fianarana vaovao. Ta-pify : Tahamaina. Tapitsy : Laom-bato kely ; tapibato. Tapoka, M I T A P O S A : Mandro. Tara, MTARA : Mijery olona lavidavitra fa matahotr'a. Taranjo : Ny singan' -entana roa nentina tamin'ny bao anankiray; mitaranjo, mi tondra singan' en tana roa amin' ny bao anankiray. Taroky, M I T A R O & Y NY HAJO : Manaroka ny hazo, miteny. Tata ( I ) , MTATA : Mivavaka; ny fvavahan' ny jentilisa ; tso-drano ; mitata, mivavaka ; raha jentilisa, 2) mitso-drano ; mitata ny anany. Tata (H) : Mitata baiahajo (M), mihinana azy manta. Mitamata (s.H.j. Tatitsy, tati-ahitsy : Somotra ; taly or a . voho mamboly, avy ny 'ora maro.

TIO

189

TOK

Tavea: Tafika. Tea : Tia ; itiany ajy koa tariy mahatombo aombiny. Teboka, MIFANEBOKA BA : Mifampitendry. Tefitsy ( S . I . : Fantatra; tsy lefitsy, mbola tsy fantatra. Tefo, M A N E F O E F Q : Manaintaina. Tena : Aho, izahay ; tena an-lrano iraiky, izah o sy ny an koh on a ko rehetra ; valy tna, vadiko. Tendry : Sakafo, ocly am-bavafo fanao on-diana ; mitendry : mihinana ; ataovo maraindr.ay ny tendry. Tendrikary : Bokotra varahina. Tendriky, tojo : MiFANEisoaiiiY : Mifa n en a. Teity : Tenina. Teraka : Tera-be ny vary, teraka ny vary. Terak' andro; Loak' andro. Tery, IHTEBY : Manery, mitery ; fanery, ronono. Tetiky, MANETIK Y OEAFA : Mandringana fa h a val o ; tetik1 nrely, azon' aretina. Tevy, M I T E V Y : manapaka; milevy H A .io : Bararata, al a reiketa : mikapa. Tevo. MANSVO : Manisy Le le any ; Pass. : tevo. Tiaro, tiariko : Tsarovako ; mahatiaro, mahatsiahy. Tibaky, MITBAKY : Manohitra m a L'y. Tihy : Tsihy ; tihim-ba>y, sornpit r a ; tihi-tany, famoloana.Tikitsy, McnKiSY : mitaingina Ramoteha, ilkelra: seza ; mitikitsy ny tsi'ojo, mitaingina: fotokaio, seza. Tily, tsidina, MITILY : Rianidina ; voro-milily ; mahatily. Tilotilo (s.B.j : Tiiikambo; Izah. : kakajo. Timboay, tiamboay : Sakarfomby. Timoky, M I T I M U O : Mitsaingoka; fitimoky, akoho. Tinainy : Alatsinainy. Tindro, tsindrona : Mlindro amalo, imunndrotut amaona. Tinga, MTN<;A : Msoko. Tiny : Tsiny ; maniniliny, manome tsiny. Tioky: RIVOTRA : A/ilioky ny andro, mandrivotra ny andro ; tioky

be, rivotra be; tapa-drivotra ; tiofir ny tioky, tsoiirr ny rivotra. Tipaky, HANPAKY : Jitipaky : manipaka ; ma ha tipaky, m ah a ton tosa ; tsy mahaiipaky, tsy mahatoniosa ; Isy tipaky ny lana, tsy takatrv ny tnana. Tsy 'tipako : Tsy Lratrako, tsy zakako. Tipo, Tsimpona, MITIPO taimba : Maka tsiketikeiy. Tiry, Tsiry, M T I R Y : Maniry; maniry ( f ) , mena; mUoiniry. mitsiry ; laUaka ?nj andro ka Uniry ny akata. Tity, tify h) : Tsintsina. Tity un MATTY : Nitsitsy. .Tity (ut) tsintsina, M I T I T Y : milantana ; Utino aho fa Laly ny rano. Titiky, MiTiTiHy Lo&A.NisA : Mitendry lokanga. Titsy, M m TSY : Hinjitra ; mampihtitsy, mampihinjitrinjitra. To n handry': Mendaka ny ban dry; miloa bakeda, mangady ; rnionyy. Toby, antobiny : An-tokony ; mi~ toby : mi toko. Toboky, MITOBOKY : Mipelraka, mitoboka, miloelra ; mitoboky e Horombe ; toetr aomby, tamboho fiandrasana omby. Tha (i) MtTOiiA : Mitady ; ny vary tohainay ; ahay eto isy miloha vo ho ma sira, mitady an-tany izahav fa tsy mividv sira. Totia (ni : Simba ; tohaloha ny tahalaka tratry ny aomby, simbasi m ba ; ny vary tohany ran ta a tara, lasan' ny rano, etc. Tohaky, M I O U K Y : Mihomehy manao l'co dohaka. Tohatsy : Tsy lo lia. tsy, tsv toha
2)

Toira : Tora-na; syn. 'i^mamoy. Tojy, tojo : Mifakato joy, mifano|o. Toka, M.AH ATOVA : Matoky ; fahatoknna, fahatokiana. Toky, MtcoKY : M.aiuinany (ny onibiasa) ; mpitoky, mpisikidy ; malaky fo aho, ma hery fo aho ; mampahatoky fo matoky, mino. Toko, MANuito : Manao Ici toko, mamangy.

tsy zaka ; Izah.

: tsy

tipaky

TOR

J 90

TRO

Toko-bory : Havoana. Tola: Ronono tola-, t olany, ronono mandry. Tolaky, Varavana mpanolaky : Varavarana kopa-droa ; manolaky ny aomby i ; mamoaka ny omby ; lany mahavondraky aomby lah'ilia, alolaky atoy, atolaky eroy ka : avily atv, avily'ary. Toly : Vita; mitoly, et'a nabavila; mbo tsy loliany, mbola tsy vita iny ; mbo isy nndelaky, mbola tsy nifanaiky. Tolo : Ny tolon' ny hajo, ny bikany ; mitolo hajo, misisy ; milolo leny, mandamina resaka. Tomby : Tombina, sahiran-javatra kely. Tomby an-lany aho tsy nilitsy an-truno ; tomby ny fthavtari ny longoko; ny arak' andro no nahalomby ahy, nanahirana ahy kely nv nahatongavan1 ny havako, nanarak' andro. Tombo : Mahamaro ; mahalombo ny aombiny ity lany iloky, mampitombo ny ombiny ity tany ity. . Tomboky : Ton go Ira. Tomiry, M I T O M I B Y ; Izah. : tiry. Tomitsy, Tomotsy : Ombilahitongotra; sakasak lomotsy, rano kely haingana mihaona amin' ny renirano ; Isy tomotsy ny vafaha, Isy voasakan-javatra na inona na inona ny vazaha. Tompo : Tompo ; manompo, 1) manompo, marary nendra ; fanompoa, t'anompoana,"2) nendra. Tondr^ka : Vary londra-drano ; sajoa. Tondritsy : Tan j on,a. Tondro ; Fanondro ; mitondro, maiiondro na manendry amin' ny t'anondro hiany; Izah.: mita, ta"; mitondro-maso, manondro maso. Tondroka : Amy ny tondro-bota, raha lany ity voana (manazava) ity. Tonga, MNONTIA. V A L Y : Mampakabady; mannka-valy ; Pass. : atonga. Tongaliky, M T O N G A L K Y : Mandobaika. Tony : Tony. Topa ny rano' ny hany : Raraky ny rano' ny hanina. Toraka: Mitorak" aomby amy ny troky (ny fti~dra), maka i'otsiny.

Toraka-taly: Antsamolady, kitorakatady. Toro (ij : Toro ny lala : tnasaka ny iaiana. " Toro (il), MANOHO, M I T O R O : Mampiseho. Torotoreo, M I T O R O T O R E O : Minananana, mikiakiaka. Tosy aho: Diso ny teniko. Mitoto : Miveiy. Toto ny oroko : Mandeha va ny oroko ; 2) velezina; totor ny ngo aho ka mandeha ny ranon-d 'eloko ; manolo ny ngo, mararin' ny sery aho ; toton-draha aho, be ny raharabako. Tovo (II) : Tovo, fanainpy ; lovonlovon' ijany, l'an a m pin' izany. Manovo, manova, manampy ; tovona, tovono ny vary, arnpiana *nv viry. Tovoko, atovo. etovo : nampy ; 4 tovon 5, tovon 8 : 4 ampiana 5, ampiana 8. Tovo : .Lahitovo, tovolahy ; apelatovo, tovovavy. Trangatranga, M I T I A M G A T R A G A A N D R Y E N D R Y : Mamangy an-dr'ineny. Traoky, M I R A K Y : M t ta m bat r a ; kambana. Ny filraofan' ny olo v->ry, ny tiombonany mihinana ; ireo no alraony, i r c o ' n o akambany, iombonany. Traotrao : Tsipoy. Tratra, tratro : Refv ; siky Iralrany, lamba refy. Travoky, M I T R A V O K Y : Mipetraka finaritra ; mitre ny aomby lahy, mitrena ny omby lahy ; mitre ny olo, mirehareha, mita ady ny olona. Trebiky: Zaitra ; milrebiky, manjaitra; Pass. : trebehy ; filtebiky, fanjaitra. Trembo, M J T R E M B O : Tafintohina. tezitra, madiky, meloka. Trena, MITRENA : Eto no nilreneko tamin' i aho mbo kely, nilaiaovako tannin' izaho mbola kely Tretre, M I T R E T R E : Mitaraina amin' ny teny hiany. Rahany Bara manao hoe: milary, dia mitoloko ; misei'osel'o, 2) ilretrija. Tritriky, MITRITRKY : Mi troky (rano, ronono) ; Pass. Imp. : tritril'o. Trobo : Yer.v ; malvdrobo, mahavery.

VAH

191

YAK

Trofotsy tsikeikely, M I T R O F O T S Y : Misotro teikclikely. Troky (t) : Kibo ; marary troky, azon'ny aretin-kibo antcnaina ho ela ; mcvrary sarotro ; vitsy ny trony, voky ny kibonv. Troky (n), MITROKY : Mit'oka paraky ; aia ny afo itrohako, fitroha. 'Troky (ni), MITROKY : Oiona nifankahala teo aloha, k an efa tonga mpisakaiza fatratra (tahaky ny olona nifanditra nifandatsa razanai, izy tsirairay no atao : troky. Trongay, MITRONGAY : Mandringa. Trongy, MITRON G Y NY AOMBY : Misoitra; mitronyy ; mitronyy ny ana.~ ky, mthady tany madimdinika ny zaza ; Irap. pass. : trongio, trongiso. Trotroitsy: Sasatsayalra. Trovy ; Fanaka ; filer en a omby ; jereo lima. Tsahatsy ny saro : Anlonona. Tsakapaky : Manao tsakapaky : manipy rano ho eo am-bava. Tsaky, MITSAK.Y RANO : Mita rano ; mitsa-drano ; ny rano nitsahany. Tsaka: Hatsaka, Tsamboka, MTSAMBOKA : Mitsambikina. Tsamiky, H I T S A M K Y : (Teny fanajana mihinanaj. Tsand'tsy : Harona misarona izay mahati'atra ao an-ienatenany ny sarony ; zah. : sandoky. Tsanga, M T S A M A : Mitsangana mijanona ; tsy mahatmnga mahitsy, tsy mahatsangana mahitsy. Tsaoky, M I T S A O S Y : Milclaka; no tsrtofiny aho : Selany aho. Tsar: Teny; milsara, miteny; milsara ndy, miteny ratsy ; mahats'-ra. Tsaramaimbo : Adijady. Tsaramanitay : Adalo.' Tsekyh): Atohajloy tseky, syn. keky, Ivmdriky.

Tseky M.ITSRY A J Y : Malabelo, Useh'iny aho, malabelo ahy izy. Tsela ;Mf) : Evina ; ajon7 ny mitscl.a, mandeha ny ranon-deio ; milseLa, mievina. Tsena: Tsena ; manena, milscna; raha atsena, zavatra hamidy any an-tsena. Tseriky : Gaga imahatseriky, mahagaga. Tsetsy : Tscntsina ; tse tsena : tsentsefina. Tsialaika: Telo. . Tsiboky, MITSUJOKY : Manibo. Tsifa : Tan d roka. Tsika (t! : Isika. Tsika, (n) M I T S K U : Mit'osa. - Tsikona : Pats a. Tsikoroky : Koroky. Tsikotry: Voroinptsy, dangoro. Tsiloja Vorontsitoza. Tsiloky : Marary ; nwmlo ; manitoky, ma.mpanavy ; faniloha : fanaviatia. Tsimalaho : Papango (vorona). Tsimanata, T S Y MIHATA : Andriambavenly, dekan' andriana. Tsinjo : Mahatsinjo, tazana. Tsiota: TeloTsipeliky: Tsipeiina. Tsipy : Sambo tchibe. Tsitsiky, MiTHiTSfKY : Xlilsilsiky ; (izaho izany'i tritrif'o. Tsitsiky : Oram-bato. Tsoaky, MITSOAKA : Lasa nutndositra; mandiinbv, m-tndova. Tsoboka, MITSOBOKA : (n). Miondrana ; Izah. : joboky. Tsofotsy ny andro: MileiiHka ny masoandro; solitsandro : hariva Tsoha: Voasary. Tsokotsoko : Sanga (Volo) Tsongo, MNSOKOO MKLO : MiLsongo ; mitsonyo vary, manoty salohim-bary. Tsotaky, MTSOTAKY : Mijoro ; imp. : miisotaha.

-\r Vaha : Fakan-kazo ; tsy man>i va- I mamahotsy, mamntotra ; Imp. : hany, Lsy misy fakany. vahory. Vahotsy, M I V A H O T S Y : Mifatotra ; | Vaka : Malernv ; vaka-fo, malemy

VAN

192

VAT

fo ; mavaka, mal e m y, osa ; mavoso. Vakimira : Misa sa ka.. Vala : Va ta ; aomby indray vala, andiany iray. Valaaa, APVALANA : A m pi val an ana; lapivatana, roponina ao am~ pivalanan-drano. Vala-tsira : Adaoro. Valy : Vady ; vali-be, vady , be ; valy iva, vady an-tenalemmy ; valy masay, vady keiy ; vinaly, reniarntka, vady iolohaValilahy : Zaodaby ; zaobavimbehivavv, ranao.Uy, mpivalilahy, mpizaodahy ; mpizaobavy ; olomt ztiobavy svzaodahy ; manao Lsarambalm, imimboiitra fanambadiana ; manu valy ny apeia, loronforonina ; mialy fiviliano, miady fanambadiana ; lamborosy fivaliany, 1. nuvady, 1. roa. Valiky, vadika: Mivaliky, t) mianga ; manaloky nho fa hivaliky, 2) inankany ; mivaliky Sakamanin^y,rnitndrn mankany Sakamaningy ; avi-balikijay, ompitson' ny ioakandro ; mivalibnliky, mivadibadika. Valilahy: Izab. ; valy. Valo : Tcramona (ny tarchy}. Mivalo: Mifona ; valozana, fifonona. Vamba: Traira nijangajanga; mamamba, mabatratra olona mijangajanga, mahazo olona an-tnana. Vanda: Mara; vandavanda, m a rama ra. Vandy: Lainga ; mavandy, mandainga; vandinao avao, lainganao hiany. Vanga: Varotra; avana, amidy ; mivanga, mividy ; vmanga, lafo; vcmga-hany. Vango, MAMANGO : Marne! y ; vangoy ny langoro, vinango", noveiezina;' ny vary vangom ny foly, hanin' ny fody ny vary. Vania: Vaniana, 2[ angalra. Vanta, vata : Tenu; tokoa ; kivokalsy ny vanta koa ; manana~b(dn.7 mampiana-Uma ; va ha valany, lena zavatra; bilo robo manana bata ; nahita kibany vanlana aho; nahila vaniany. Vantotsy: V;iniotr;i lehibe; aom-

by vantotsy : oraby 4 taona vantony, vutotsy. Vao: Vaovao ; mamao, m a mariIra (lanimbary). Vara : Farinana ; vara maika ; vara-kambo, fanaka. Varavana : Varavarana. Vary, varina : Mamary hiasa, manoniboka asa vaovao ; mamarina. Varo, IN V U o : Mipi-bolo. A Varia : Kintann ; vasv> da sa. fan ny oio laloha ; fandemoharny jaja hunanike ajy alaomj hoe basia. Vata, vanta. Vaty : Vatey, hanina entina bo hanina ao an-diVlana. Vato ny aomby : lsao ny omby : mamalo, manisa. Vatotsy : Apela hivalolsy, vehivavy tsy nely nanambady na iza na izajapelam-batotsy; mpitondra-tena aomby vatomj, aomby vantoy, ambntony ho, tokonv ho ; ambalony ho lilova, ambatony ha folo. Vatsavatsa : ohotsy. Vavarano : Moron-drano; 2) ny faritany sy ny mponina ao. Vavatsy ny aomby : Et a navonka, niala 'ao am-bala; tereo ny aomby fa ho vavalsy, mamavaisy ajy, mivavaisy ny aomby, miala ambaia bfH'abina ny omty. Vavea : Vahoka, vaveaii-dRanonti, olon-dHanona. Ve, MVE : Mievina, mivoy ;mivendaka, raivoy lakana. Velo: Velona ; jaja velomy, zaza vclomina mboia ao an-tratio; apcla mamelo~po, mpitondralcna ; 2) sambaira finartra ; veto hanareo lahahindir olo ; maneLo: marary Ixy ny velo no mita dukolera fa ny manelo; m.havalo, misaotra ! 3)maiuifa-po ; Isy mahavelo ahy ijay (ny vola kcly iouLra no lazainy , ; ronono velo M.}, ronono vaovao (maiio)(s. H. S vineLo. Veriky J M L Y E R H Y : Mivaroh'a; mpiv.riky, mpivyrotra. Verimbery, MIVIRIMBERY : Mivo.zivczy, miluivitra. Vetsivetsy : Fieritrcrctana ; mametsioelsy, micrilrcritra, snihcvitra; mivetsivelsy am-po, inanao aiiakampo ; trobo v/dsivelsy, very bevitra.

VOJ

193

VOT

Viavara: AD tsy iikapana, sabalra. Vokatsy: Tsara fanahy ; marina.; vokalsy -ny mpa-nanatsy, 2} mivoVihy : Voa ; vihim-bary vihi-lapia, katsy (n. v;, mitsangana amin' ny manan vihy, mamoaza voa ; mamimaty ; mifokalsy. (s.) hy : mamoa. Voko; M M en K : Msatnbikina ; A O Vihivihy, M I V I H I V I H V N Y MASO : M i . J E mahavako ny haly, mahatsambi ry maso ny ketriky, hena; mamiltikina. vihy ajy, mibanjina azy ; maneritsy ; pass. vthivihy. Vola: Voia; 2} vobusa manazava ai in a ; 3) tenv (volana) ; ijao no vola, Viky, MIVIIVY ; Mivika ; m and ao ijao ka nataovy safa ; viivola, miny namany ka ni anao tokana. teny; ma hay vola, mahateny ; tnaVilavila, MAMILA VILA : M an i m ha. hay tteiiin1 oiona; manao volamcVily: Vidy; avily, amidy ; mivily, na, manao fasana makadiribe. mividy ; vanga; kal M). " Vintsy, (M) : Voky, vitsy (s. n ). Volambita : Aakaosy. Volo antsiva : Volom-boatavo ; Vita : vin tana : i'a. Son vita, tsara volom-bary, kol.rim-bary ; volo kitarehy ; tsoa fa vita, tsara fa cfa. Vitika : Vitsika ; niamaky alim- ' kg, voiomaso ambony {laly} mivoblltka, mabita ny niiaiirm maha- lo] : nasiana haingp taretra ; Imp. pass. : (voloho). lala ny zavatra rehctra. Vona : Anaran-kazo mamoa. Vitra : Vi t r a n a ; ao ilr avili a ny Vondraka : M a1 avy; ngcza be. tihy, avitrambitrana nv tsihy ; siky Vony, (i) MIVONY : Miafina, miemivilra, amba faharoa. ry ; aoony, at'enina ; manaoony, Vitsy (s. m.}, M V S T S Y (M) : Voky ; manatina; syn. : mnminy. matniisy, matnoky ; Pass. : vitsy. Vony, (n) : Vony : mamony ny haVitsivitsy : Vitsy. zo, mamony. Yivy : Tsiriry. Vontsom - tomboky : Ny t'amalaVo : zaJi. : voho. Ji an-ton go ira. Voahavandra: Filaratra fisotroana mi volon ka van dra. Vorekiny: Tapa-tsandry ambonin , Voarotsy ny vary : Manaio-kely ny omby ; haooria, havoriana, fivony vary. rana ; manao havoria ; rano-vory, Voakohy : Halamenavody. l'arihy. Voangy, (M; : Voasarv ; syn. : Voriky: Famosaviana, mosavy ; Isoha. ntamoriky, mamosavy ; vorchin' olo ; mpamoriky. Voatelo, (v) : Tsaramaso ; syn. : hilojy. Vorohotsy alio tsy mandeha koa : Voatsy, MAMOA T S Y : M'androso (ny Maro anaka aho ; ton y l'anao raha sakat'oj ; avoalsy ny kHriky, arotelo no ho makatra ny isan'ny zanaso ny nahandro ; loly voatsy, ny ; havorohota, ankohonana; hainanasa, fi fa voavoatra. saverena. Vohitsy : Uova (tsy andriana tsy Voroky: Lo, simba, poizina. andevo) ; 2j tendrombobitra ; rano Voro-mamanga : Voromaitala. vohitsy, riaka. Voroa-dreo : Vorona an1 ala. izay manao eo, re javitra ny l'eony. Voho, vo voh : 1) vao; vo io, vao izao ; roso aho voh' avy : Jasa aho Voro-soy: Sorohitra'; syn. : boria. vao tonga izy ; nisasa ny heri-lao Vorovoro, M I V O K O V O R O : Tafavory voh1 avy an-tana. 2) sady... no tsy na ni poizina, mivory ho azy. Nal.aony apela i voho nindaisiny ati Votaky : A ! i a ra n ' n y za va-mani ry amin' dama, suhady... voho, sady, kely, vonivony ny voninkazony, ny no. raviny, mipeiaLsy mandrakariva, be ny isilony. Voivoy : Ny anaran' ny taty anivony indrindra. Vototsy, M I V O O T S Y : At'aka ; volotsy Vojo, (H) : Vozona ; vojon-Uina, ny gadra ; salant an g a fa vototsy hatotanana ; vojo-tomboky, bal.oi.onny lia, avy ao (ainin'ny ta rata.sy) ; gotra. ny anavana.0 tsy vololsy koa ; ma-

YOT

194

VOV

mototsy, manafaka ; avolaro ny mpinday ela, ny iraky : alefao 3 ny mpitondra en tau a ; famotora, fandefasana. Votraky, M I V O T R A K Y : Latsaka ; (Tonga ka hijanona), aia ny ivotrahany ny ak-aiya linifiko. Nivotraky an-kivoky. lioso taly R. nivotraky eo koa H. ; lasa Ranona ka tonga indray R.

Votro, MAVOTRO : Mavaka, malemy. Vovo: Loharano kely isy mandeha; ambovo, am-pantsakana. Vovoaa : Loha, Vovon'ay, MIVOYONAY : Nv vary ampanetreha, uni-pinga : feno dia feno ny viliany ; miboboky vovoray ny troky.