Tryjarska PSYCHOANALITYCZNA TERAPIA RODZIN Nathan Ackerman prekursor terapii rodzinnej i psychoanalityk W pracy z pacjentem uwzgldnia poziom funkcjonowania

ia intrapsychicznego, jak i interpersonalnego Pojcie kluczowe w jego koncepcji to ROLA (synonim ja spoecznego) Role mog by uzupeniajce si lub podobne (symetryczne) Dla utrzymania tosamoci jednostki niezbdne jest zachowanie tosamoci rodziny jako grupy. Jest ono warunkowane staoci zachowa czonkw rodziny w sytuacjach zmian. Gitko i przystosowawczo rl w rodzinie s istotne dla zachowania staoci. Rozwj zaley od zdolnoci akomodacji do nowych dowiadcze, tworzenia nowych poziomw komplementarnoci w ukadzie rl rodzinnych, poszukiwania sposobw rozwizywania konfliktw, budowania pozytywnego obrazu ja, podtrzymywania podstawowych form obrony przed lkiem i dostarczania oparcia. Zaamanie si komplementarnoci rl, nadmierna ich sztywno i niezgodnoci w ich rozumieniu prowadz do problemw. Socjalizacja dzieci to istotny cel spoeczny rodziny (przechodzenie dziecka od cakowitej zalenoci do niezalenoci i od infantylnej omnipotencji do realizmu w ocenie siebie) Cel terapii to rwnowaga midzy nadmiernie sztywnym lub zbyt pynnym wypenianiem rl Niezbdna jest w rodzinie zmiana wzajemnych postaw i wartoci a nie tylko sposobu komunikacji Ackerman inspirowa si zarwno teori psychoanalityczn, jak i psych. Spoeczn Strategie i techniki pracy psychoanalitycznej nastawione s te na zmiany na poziomie intrapsychicznym poszczeglnych osb, nie za relacji midzy nimi. 1. Zaoenia teoretyczne Przedstawiciele terapii rodzinnej zorientowanej analitycznie: Framo, Spark, Stierlin, Epstein, Sager itd- czerpi przede wszystkim z teorii relacji z obiektem, w mniejszym stopniu z klasycznego Freuda; Anzieu, Racamier klasyczna psychoanaliza; wani s jeszcze Dicks i Willi. Oglne zaoenia: Patologia znajduje si w jednostkach pozostajcych w kontakcie. Symptomy pochodz z niewiadomych konfliktw wewntrznych. Baz patologii jest nieprawidowy charakter wczesnych relacji z obiektem i zahamowany rozwj ego poszczeglnych osb, zwaszcza maonkw. Relacje, w ktre wchodz doroli ludzie s zdeterminowane charakterem zwizkw z wanymi postaciami we wczesnych etapach rozwoju i konfliktami wewntrznymi. Melanie Klein (teoria relacji z obiektem) Popdy d do obiektu i tylko tworzc z nim relacj mog zosta zredukowane. Ego istnieje od urodzenia, a jego gwn funkcj jest uruchomienie mechanizmw projekcji, introjekcji i rozszczepienia, ktre pozwalaj mu utrzyma relacj z obiektem. Wrodzona struktura psychiki dziecka zawiera siy mioci i nienawici. Dziecko nie rozwija wyobraenia zej matki na podstawie aktualnych dowiadcze, ale rzutuje na ni wasne agresywne fantazje. Potem

dokonuje ono re-introjekcji (interna zlizuje obiekty), co jest przyczyn blu, bo prowadzi do utworzenia okrutnego superego i powanego lku. Dziecko nigdy nie dowiadcza realnego obiektu obiektywnie, otoczenia nie jest rdem pierwotnych konfliktw i lkw, moe je tylko potwierdzi. Klein wyodrbnia 2 istotne pozycje rozwojowe: Paranoidaln prowadzi do niej introjekcja zych obiektw (np. rozzoszczona twarz matki), ktre generuj lki i obawy. Jeeli jest dostatecznie duo pozytywnych dowiadcze z opiekunem, to introjekcja dobrych obiektw obniy niepokj Depresyjn w okresie odstawienia od piersi dziecko zaczyna dowiadcza matk jako 1 osob ze zymi i dobrymi cechami, odkrywa te, e posiada zdolno ranienia kogo, kogo kocha. W konsekwencji staje si depresyjne ambiwalentne wobec matki i winne. Ta pozycja jest instrumentalna w stosunku do rozwoju konfliktu edypalnego (2 rok ycia) Ronald Fairbairn Celem, do ktrego dy libido jednostki jest sam obiekt a nie gratyfikacja instynktw. rdem patologii psychotycznej i nerwicowej nie jest zablokowanie rozwoju libido w pierwszych 5 latach ycia, ale charakter relacji zewntrznymi zymi obiektami. Rozszczepienie mechanizm odpowiedzialny za wspwystpowanie 2 przeciwstawnych tendencji, ktre nie wpywaj nawzajem na siebie. Prymitywne ego uywa go do utrzymania pozytywnych i negatywnych wyobrae osobno, zapobiega ono lkowi skojarzonemu z negatywnymi wyobraeniami. Mechanizm ten znika w 2 roku ycia, gdy pozytywne i negatywne wyobraenia s syntetyzowane, ale wtedy gdy jest intensywny wpywa na moliwo integracji tych wyobrae i uniemoliwia realistyczny rozwj reprezentacji wiata. Margaret Mahler Fazy rozwoju decydujce rozwoju tosamoci Faza autystyczna (1 miesic) dziecko nie odrnia skutkw dziaa wasnych i matki, nastawione na utrzymanie homeostazy F. symbiotyczna (2-8 miesic) matka jest posikowym ego dziecka, nie odrnia ono siebie od niej. Tworzy si struktura ja-obiekt dobry, ja-obiekt zy i poczucie omnipotencji. F. separacji-indywiduacji (8-36miesic) - subfaza dyferencjacji (8. mies.) zaczyna rnicowa siebie od matki - subfaza praktykowania (do 18. mies.) samodzielna aktywno przyczynia si do wzrostu wiadomoci odrbnoci od matki, ale jest te lk przed utrat obiektu - subfaza powtrnego zbliania (18.-30. mies.) zanika stopniowo rozdzielanie obiektu na dobry i zy, opanowanie lku przed separacj, zmniejszone poczucie omnipotencji ma by zastpione zwikszonym poczuciem autonomii, wytwarzaj si podstawy samokontroli. Niepomylny przebieg -> deficyty poczucia wasnej wartoci o odrbnoci, silnej potrzeby bliskiego kontaktu z innymi, a rwnoczenie obawy przed kontaktami F. staoci obiektu (3-7 rok) ksztatuje si odrbne, stabilne, zintegrowane ja, reprezentacja obiektu staje si odrbna i zawiera zarwno cechy dobre, jak i ze. 2. Tezy wyjaniajce zaburzenia W klasycznej psychoanalizie symptom to prba poradzenia sobie z niewiadomymi konfliktami i lkiem, ktry sygnalizuje moliwo pojawienia si wypartych impulsw. W teorii relacji z obiektem patologia to konsekwencja niepomylnych wczesnych zwizkw z wanymi postaciami. Podstawa zaburze to zahamowanie rozwoju ego, a nie wyparte impulsy.

Podejcie psychoanalityczne koncentruje si na charakterze zwizku, w jaki wchodz doroli z maonkami i dziemi. Herbert Strean partner yciowy dobierany jest tak, by spenia pragnienia ochrony,, dominowania lub by osob karzc i kontrolujc niewiadome i nieakceptowane impulsy. Wybr partnera moe odbywa si wg kilku zasad: Podobny do osoby opiekujcej si w okresie dziecistwa Dobrze wyczuwajcy i rozumiejce potrzeby Speniajcy standardy ja idealnego Uzupeniajcy braki ja Partner jako przeduenie wasnego ja Wybr maonka moe bazowa na pragnieniu znalezienia osoby, ktra bdzie speniaa i wzmacniaa niewiadome fantazje. Mechanizmy zaburzajce zwizki w dorosym yciu: Rozszczepione i wyparte czci ja s przemieszczane na zewntrz. Patologiczna introjekcje powoduj ze wyobraenia na temat siebie i wywieraj ujemny wpyw na zwizki z innymi, bo staj si przyczyn reakcji przeniesionych. Jeeli wczesne wyobraenia obiektu nie zostay dobrze zintegrowane, mog stosunkowo atwo ujawni si w dorosym yciu. Waciwoci zaburzonych rodzin (Skynner): Dyfuzja granic interpersonalnych Niejasne identyfikacje Satysfakcje uzyskiwane z fantazji a nie z realnoci Trudnoci radzenia sobie z separacj i utrat Prby utrzymania dawnych, czsto fantazyjnych rodzajw zwizku Prby manipulowania innymi czonkami rodziny, by zachowa ich sztywn wizj 3. Cele terapii Najoglniej celem psychoanalitycznej terapii rodzinnej jest zmiana osobowoci czonkw rodziny tak, aby byli oni zdolni do kontaktowania si ze sob jak ze zdrowymi osobami na bazie aktualnych realiw, a nie na podstawie wyobrae z przeszoci. Celem terapii psychoanalitycznej czerpicej z teorii relacji z obiektem jest dyferencjacja i separacja, co oznacza uzyskanie niezalenoci, doprowadzenie do autonomicznego rozwoju niezalenego od rodziny pochodzenia (w wyniku przepracowania emocjonalnych zwizkw w rodzinie). Celem psychoterapii wg Streana jest przepracowanie indywidualnych problemw jednostek, wynikajcych z fiksacji na jednej z faz rozwoju psychospoecznego. 4. Strategie i techniki terapii Warunkami terapii psychoanalitycznej s przeniesienie i wgld. Przeniesienie wystpuje we wszystkich emocjonalnie znaczcych relacjach z innymi ludmi. Jest ono uyteczne dla zrozumienia rodzinnego systemu emocjonalnego. Wgld jest niezbdnym ale niewystarczajcym warunkiem zmiany funkcjonowania, musi on by jeszcze przepracowany przeoony na bardziej produktywne sposoby zachowania i wchodzenia w relacje. Terapeuta musi szczeglnie dba o klimat zaufania, bezpieczestwa i pracuje powoli. Jest to niezbdne dla odkrycia materiau do analizy oraz do jego przepracowania w interakcjach rodzinnych. Terapeuta identyfikuje mechanizmy projekcji i przekada je na maeskie relacje. Maonkowie mog ponownie zinternalizowa czci wasnego ja rzutowane na partnera, rozpoznaj i akceptuj dawne rozszczepienia, libidynalne i agresywne czci wasnego ego. Terapeuta pomaga im odkry i przepracowa introjekty rodzicw.

Podstawowe techniki interwencji to: konfrontacja, klaryfikacja, interpretacja, przepracowanie, swobodna dyskusja rodziny na dowolne tematy (odpowiednik swobodnych skojarze z indywidualnej). wiadome i niewiadome zachowania czonkw rodziny blokujce postpy terapii postrzegane s w kategoriach oporu. Jest on interpretowany bardziej bezporednio i szybciej ni w terapii indywidualnej, inna jest technika jego interpretacji. Terapeuta czciej sam interpretuje opr, gdy w rodzinie zjawisko to pojawia si bardzo szybko. Celem interpretacji jest uczynienie zjawisk niewiadomych wiadomymi. Nadaje ona znaczenie i okrela przyczyn psychologicznych wydarze. Interpretacje w terapii rodzinnej dotycz tego, w jaki sposb doroli czonkowie rodziny powtarzaj kluczowe, nierozwizane konflikty z przeszoci, aktywizujc wyobraenia wczesnych zwizkw. Dane do interpretacji pochodz z relacji przeniesieniowych wobec czonkw rodziny i terapeuty. BEHAWIORALNO-POZNAWCZA TERAPIA RODZIN Zaburzenie lokalizowane na poziomie przekona i zachowa Czowiek to istota reagujca na bodce spoeczne ale take bdca rdem bodcw Sposb interpretacji bodcw zaleny jest od utrwalonego systemu przekona Przedmiot zainteresowa to wymiana bodcw i reakcji w diadzie oraz systemy przekona osb pozostajcych w zwizku Techniki pracy albo z par maesk albo par rodzic-dziecko (nawet wtedy gdy w terapii caa rodzina to analiza i modyfikacja tylko w parze, niemoliwa jest analiza interakcji w caej rodzinie, tak jak w koncepcjach systemowych) Przedstawiciele terapii behawioralnej: Jacobson, Margolin, Weiss, Stuart Przedstawiciele terapii beh.-poznawczej: Epstein, Baucom, Dattilio, Padesky 1. Zaoenia teoretyczne Czowiek uczy si prostych reakcji i zoonych zachowa na drodze warunkowania klasycznego, instrumentalnego i modelowania. Patologia jest brakiem w repertuarze zachowa przystosowawczych, ich wyganiciem lub wystpowaniem zachowa awersyjnych wobec otoczenia spoecznego. Wanym rdem wzmocnie pozytywnych i negatywnych s inni. Stosuj oni wzmocnienia pierwotne (jedzenie, seks, wsplne dla wszystkich ludzi) i wtrne (krytyka, zrnicowane). Zachowanie czowieka jest uwarunkowane przede wszystkim zewntrznie (przez kary i nagrody lub ich brak). Podstaw zachowa stwarzajcych problemy w diadzie jest nie tylko specyfika stymulacji nagradzajcej i karzcej, ale te faszywe przekonania wynikajce z bdw poznawczych. W maestwie partnerzy stale na siebie wpywaj i kontroluj si (teoria wymiany spoecznej Thibauta i Kelleya). Maonkowie dostarczaj sobie dbr wszelkiego rodzaju (seksualnych, emocjonalnych, komunikacyjnych, materialnych) kontrolujc siebie wzajemnie. Mog siebie zarwno nagradza jaki i kara. Pary usatysfakcjonowane funkcjonuj wg schematu pozytywnej kontroli, pary niezadowolone wg kontroli awersyjnej. Wana jest tu zasada wzajemnoci. Jacobson i Margolin w dobrze funkcjonujcym maestwie przewaa wymiana pozytywnych wzmocnie, a w wymiana negatywnych zredukowana jest do minimum. 2. Tezy wyjaniajce zaburzenia Jacobson i Margolin mechanizmy doprowadzajce do zaburzenia relacji maeskiej: Erozja wzmocniewzmocnienia pozytywne z czasem trac sw si (potrzebne nowe)

Deficyty w zmianach zachowania partnerzy nie chc uzna, e powinni zmieni niektre zachowania, bo s one awersyjne dla partnera (w konfliktach si to ujawnia) Deficyty kontroli bodcw maonkowie nie kontroluj niektrych wzgldnie typowych sytuacji ze wsplnego ycia (brak regu kto, co ma robi w danym czasie ale uwaga reguy nie mog by sztywne) Braki umiejtnoci szczeglnie wane s umiejtnoci rozwizywania problemw i adekwatnego porozumiewania si (dobrej komunikacji mona si nauczy) Podstaw negatywnych emocji i trudnoci komunikacji s faszywe sdy na temat partnera i stanu maestwa. Znieksztacenia poznawcze prowadzce do dugotrwaych trudnoci w maestwie (Beck): Widzenie tunelowe postrzeganie tylko tego, co zgadza si z aktualnym stanem umysu (interpretacja bazuje na pojedynczych, czsto nieistotnych szczegach) Postrzeganie selektywne rozpatrywanie pojedynczych wypowiedzi partnera lub zdarze w oderwaniu od kontekstu Arbitralne wnioskowanie formuowanie sdu prawie bez podstaw Nadmierne uoglnienia na podstawie pojedynczych zdarze wnioski, e to typowe Mylenie spolaryzowane wszystko albo nic prowadzi do uproszcze Wyolbrzymianie przesadne ocenianie negatywnych cech partnera Negatywne atrybucje przypisywanie maonkom negatywnych cech osobowoci i motyww postpowania -> etykietowanie partnera (ajdak) Czytanie w cudzych mylach przekonanie, e odgaduje si myli partnera bez weryfikacji tego Rozumowanie emocjonalne skoro przeywam silne uczucia, to kto jest za nie odpowiedzialny Maonkowie rzadko myl, e ich negatywne sdy s bdne -> dostarczaj sobie wzajemnie coraz mniej wzmocnie pozytywnych, zaczyna dominowa awersyjna kontrola (formy: ktnie, pacz, groby, odrzucenie). Moe te by tak, e1 osoba daje wicej wzmocnie ni sama otrzymuje -> myli o zerwaniu zwizku. Analizujc funkcjonowanie pary naley uwzgldnia aktualne i potencjalne rda wzmocnie dla partnerw poza maestwem (jeli bilans strat i zyskw u ktrego wychodzi na niekorzy maestwa bdzie zmierza do zerwania zwizku) 3. Cele terapii Cel to modyfikacja zachowa obojga partnerw nie proste wyeliminowanie zachowa nieprzystosowawczych, ale nauczenie zachowa alternatywnych poparte zmianami bdnych przekona. Terapia dy do zwikszenia wzmocnie pozytywnych. Rzadko mwi si o eliminacji zachowa niepodanych raczej demonstracja nagradzajcych Kub nauka nowych. Maonkowie uczeni s te konkretnych umiejtnoci zwizanych z porozumiewaniem si, rozwizywaniem problemw i zawieraniem umw o zmianie zachowania. Celem jest te poznawcza restrukturalizacja. Po diagnozie cele okrelane s w kategoriach zmiany obserwowalnych zachowa czy nabycia konkretnych umiejtnoci zapisane s one w umowie zawierajcej przez terapeut z par. 4. Strategie i techniki terapeutyczne Terapia pary maeskiej rozpoczyna si od wstpnego wywiadu, ktry peni te funkcj sesji terapeutycznej. Wanym etapem jest diagnozowanie dysfunkcjonalnoci relacji dokonywany jest on na pocztku terapii, a zmiany s oceniane w jej trakcie. Gwne kierunki oddziaywa terapeutw zorientowane s na zwikszenie pozytywnej wymiany w parze; prowadzi si trening komunikacji, trening rozwizywania problemw i ustanawiania rozwizania moliwego do zaakceptowania przez obie strony. Znaczna cz

technik suy wzrostowi pozytywnych wzmocnie, unika si zabiegw majcych na celu likwidowanie zachowa niepodanych. Techniki w celu zwikszenia pozytywnych wzmocnie: dzie mioci dla partnera w cigu 1 dnia w tygodniu 1 z partnerw ma dokonywa wzmocnie pozytywnych dla partnera niezalenie od jego zachowania, innego dnia drugi partner Pozytywne zachowanie na prob maonka 1 osoba ma otwarcie powiedzie co partner ma dla niej zrobi Wsplne okrelanie przyjemnej wymiany wybr aktywnoci dla obojga wzmacniajcych Umowa o wzajemnej wymianie podanych zachowa negocjacje, co kady ma robi i jak czsto Proponuje si tez procedury nastawione na zmian faszywych przekona. Restrukturyzacja bdnego mylenia odbywa si tak, e zachca si maonkw do identyfikowania myli automatycznych poprzedzajcych nieprzyjemne emocje pojawiajce si w kontakcie z partnerem. Maonkowie ucz si te konkretnych umiejtnoci trening komunikowania i rozwizywania problemw. Specyficzna jest procedura zawierania kontraktw. Stosuje si 2 ich typy: - pierwszy maonkowie podejmuj si zmiany zachowania, okrelaj co kady zrobi dla partnera. Jeli 1 ze stron nie dotrzyma umowy, 2. moe nie dotrzymywa swojego zobowizania danego dnia - drugi (kontrakt dobrej walki) partnerzy niezalenie formuuj zgod na zmian. Jeli wypeni zobowizania s nagradzanie przez partnera, jeli nie partner stosuje kar. TERAPIA RODZINNA BAZUJCA NA DOWIADCZENIU Czerpie z zaoe filozoficznych egzystencjalizmu i fenomenologii Nie ma spjnej podstawy teoretycznej Wizja czowieka jako istoty wolnej, dowiadczajcej siebie i wiata w indywidualny, niepowtarzalny sposb, zdolnej do kontaktowania si z ludmi przez przekazywanie uczu Zajmuje si tym, jak dysfunkcjonalne rodziny mog przyczyni si do blokowania potencjalnych moliwoci rozwoju swoich czonkw i pomaganiem tym osobom w wejciu na drog rozwoju Przedstawiciele: Whitaker, Keith, Kempler, Satir

1. Zaoenia teoretyczne Czowiek nie jest zdeterminowany swoj przeszoci czy konstrukcj, jest istot woln, wic odpowiedzialn za swoje wasne podstawowe wybory. Jest zdolny do kreowania wartoci i osobistych celw stanowicych o sensie jego istnienia. Nie jest te zdeterminowany spoecznie. Kady czowiek jest potencjalnie zdolny do rozwoju i samorealizacji, ale w niesprzyjajcych warunkach zdolno czowieka do oceny jakoci wasnych dowiadcze moe by ograniczona i hamowa rozwj. Kryterium zdrowia psychicznego jest tu tylko jako dowiadczenie poszczeglnych osb. Wana jest koncentracja na przeyciach dowiadczanych tu i teraz. Terapeuta powinien zarzuci teori na rzecz bycia sob, bo czowiek moe by zrozumiany jedynie w jego wasnych kategoriach. Postuluje si by terapeuta by empatyczny, spontaniczny, otwarty, twrczy, swobodny.

Rodziny niezaburzone s w tym ujciu demokratycznymi grupami, elastyczne i swobodne w dzieleniu si wadz, nie ma sztywnego podziau rl. Satir uznaje wag dobrej komunikacji midzy czonkami rodziny, jednak jej poprawnoc od strony formalnej nie jest wystarczajca, istotne s te wzajemnie przekazywane treci o znaczeniu emocjonalnym. Kempler 3 kryteria zdrowia psychicznego rodziny: Zdolno kadej osoby do powiedzenia kim jest i czego chce Zdolno kadego do bycia niezalen osob i akceptowania odmiennoci innych Gotowo do pozostawania tu i teraz do akceptowania prawdziwoci i dostpnoci wasnego dowiadczenia w kadym momencie. Zdrowa rodzina jest bezpieczna, pozbawiona lkw i zahamowa, jej czonkowie mog otwarcie i spontanicznie wyraa siebie, wpiera indywidualno i prywatno, i daje moliwo dobrego kontaktowania si wszystkim jej czonkom. 2. Tezy wyjaniajce zaburzenia Gwnym mechanizmem zaburzenia w rodzinach dysfunkcjonalnych jest zaprzeczanie impulsom i tumienie uczu. Rodziny te poszukuj bezpieczestwa, nie satysfakcji. Ich czonkowie tumi emocje, zaprzeczaj im lub wyraaj agodniej, dziaaj automatycznie, nie podejmujc wyborw. Rodziny te wywieraj presj na swoich czonkw w celu zachowania lojalnoci i sztywnej spjnoci kosztem poczucia zgodnoci z indywidualnym sposobem dowiadczania. Terapeuci nie opisuj patologii w terminologii psychologii klinicznej, nie dziel normy i patologii, pisz np. o syndromie niewiernoci itp. 3. Cele terapii Gwny cel to rozwj kadej osoby, a nie przywracanie stabilnoci, jest ona nastawiona na poszczeglnych czonkw rodziny. Rozwj ma zmierza ku uzyskiwaniu wikszej swobody wyboru, wewntrznej integracji, mniejszej zalenoci od innych. Cele wspierajce: poszerzenie moliwoci wchodzenia w autentyczne relacje z czonkami rodziny, rozwijanie wraliwoci na potrzeby wasne i innych. Satir zmiany jakie maj si dokona w terapii: Kady czonek rodziny ma by zdolny do wyraenia dokadnie, jasno i spjnie tego, co widzi, syszy, czuje oraz myli o sobie i innych czonkach rodziny Kady powinien odnosi si do innych jak do niepowtarzalnych jednostek i dlatego decyzje rodzinne powinny by podejmowane na bazie eksplorowania i negocjowania, a nie siy Rnice indywidualne maj by otwarcie rozpoznane, uznane i uyte w celu rozwoju Keith cele terapii rodzinnej: Podniesienie poziomu niepokoju w rodzinie (lk wzmaga odpowiedzialno czonkw rodziny za wasne ycie) Wzrost wieloznacznoci (podtrzymuje w czonkach tendencj do syntezy przeciwiestw) Zakoczenie powikanych, symbiotycznych zwizkw z ludmi (staj si wtedy gotowi do zajcia si rozwojem ja) Wzmoenie tendencji do inwestowania we wasne ja Wanym mechanizmem zmiany w nurcie terapii opartej na dowiadczeniu jest zniesienie oporu przed dowiadczeniem. Istotnym zjawiskiem w procesie terapeutycznym, prowokujcym zmiany, jest spotkanie egzystencjalne.

4. Strategie i techniki terapii Najbardziej efektywnym narzdziem zmiany jest terapeuta, techniki i strategie s drugorzdowe. Terapeuta ma by twrczy, otwarty, autentyczny, zdolny do wczuwania si w przeycia wszystkich czonkw rodziny, spontanicznie, w niezafaszowany sposb wyraa swoje uczucia, spjnie porozumiewa si. Moe by modelem dla rodziny. Znaczne emocjonalne zaangaowanie terapeuty sprzyja reakcjom przeciwprzeniesieniowym -> zaleca si spotkania wycznie z ca rodzin, koterapeut. Techniki terapeutyczne maj odpowiada osobistemu stylowi terapeuty. SYSTEMOWA KOMUNIKACYJNA TERAPIA RODZIN 1. Systemowa terapia rodzin Klasyczne zaoenia dotyczce istoty systemw (patologia jako zaburzenie caego ukadu rodzinnego, nie pojedynczej osoby): System jest uporzdkowan caoci, skadajc si z elementw, ktre pozostaj w interakcji ze sob (dynamiczna rwnowaga). Systemu rodzinnego nie mona wic opisa uywajc jzyka opisujcego poszczeglne osoby, niezbdne s kategorie umoliwiajce opis relacji. Wane cechy systemu to caociowo i wzajemne powizania midzy jego skadowymi. Elementy i relacje midzy nimi stanowi struktur systemu, ktra wyznacza funkcje i ograniczenie, czyli moliwy dla systemu zbir dziaa. Systemy mog by zamknite (dziaaj w obrbie wasnych, nieprzekraczalnych granic urzdzenia mechaniczne) i otwarte (systemy oywione) Systemy otwarte charakteryzuje ekwifinalno (ten sam stan kocowy moe by uzyskany w rnych warunkach i rnymi drogami) ekwipotencjalno (system moe osiga rne stany kocowe przy tych samych warunkach pocztkowych) Systemy utrzymuj rwnowag na zasadzie homeostazy. Istniej 2 rodzaje sprze zwrotnych: ujemne (nie dopuszcza do nadmiernych zmian w systemie i przywraca zachwian rwnowag morfostaza) i dodatnie (prowadzi do nasilenia zmian i moe skrajnie doprowadzi do zniszczenia systemu morfogeneza daje moliwo adaptacji do nowych warunkw) Przyczynowo ma charakter koowy (cyrkularny) ojciec wpywa na syna a syn na ojca Systemy wspistniej z innymi tworzc hierarchi, kady system naley do szerszego tworzc z nim ekosystem Miedzy systemami istniej granice o rnej przepuszczalnoci (granica rodzina rodowisko, granice midzy subsystemami w rodzinie np. dzieci doroli) Rodzina to otwarty system spoeczny z czonkami pozostajcymi w relacjach midzy sob, otoczony pprzepuszczaln granic, komunikujcy si z innymi systemami spoecznymi. Patologia przypisana systemowi, nie jednostkom. Jednostka z objawami nie jest przedmiotem koncentracji, jest nim cay zaburzony system. Kurt Ludewig 3 szkoy terapii rodzinnej: - strukturalna koncentruje si na znaczeniu struktury rodziny, z wyranym podziaem kompetencji i jasnymi granicami midzy pokoleniowymi dostosowanymi do cyklu rozwojowego rodziny - strategiczna wskazuje na niewaciwe strategie rozwizywania problemw stosowane przez rodzin

- systemowa szkoa Mary Selvini-Palazzoli zaburzone rodziny stosuj patologiczne gry zmuszajce do stosowania patologicznych form interakcji; terapeuta ma sprowokowa zmiany tych regu gry. S rne moliwe sposoby klasyfikacji nurtw terapii rodzin, tutaj do podej systemowych zaliczone zostay szkoy: komunikacyjna, strukturalna i strategiczna (Nichols- ten sam podzia). Kada ze szk przyjmuje oglne zaoenia teorii systemw. 2. Zaoenia teoretyczne komunikacyjnej terapii rodzin .a to ju dole Agata Juru