Gramatyka angielska

dla bystrzakw
Autor: Lesley J. Ward, Geraldine Woods
Tumaczenie: Marcin Kowalczyk
ISBN: 978-83-246-1983-2
Tytu oryginau: English Grammar for Dummies
Format: 180x235, stron: 312

Demaskujemy gramatyk czysta wiedza, bez tajemnic

Przyjemne z poytecznym
Nie taka gramatyka straszna, jak j maluj. Co wicej, jej nauka moe by cakiem
przyjemna, jeli tylko trafimy na wietnego wykadowc albo doskonale opracowany
podrcznik, ktry w sposb przystpny wyjani nam jej zasady. Jeli szukasz takiej
wanie ksiki, Gramatyka angielska dla bystrzakw na pewno nie sprawi Ci zawodu.
Przygotowalimy dla Ciebie podrcznik napisany przez wybitnych lingwistw,
przeznaczony dla osb, ktre chc doskonali swj angielski. Stanie si on znakomitym
uzupenieniem kadego kursu jzykowego. Docenisz go rwnie, jeli uczysz si jzyka
samodzielnie lub przygotowujesz do egzaminw. Zamiast suchych reguek proponujemy
Ci praktyczn wiedz ready to use! Zdradzimy ci take sztuczki i strategie, ktre
pomog w podjciu odpowiednich decyzji, gdy bdziesz musia stawi czoa trudnym
gramatycznym dylematom.
Czci mowy i zdania oraz jzyk formalny, nieformalny, slangowy.
Unikanie typowych bdw, m.in. w zakresie spjnikw, przedimkw,
przyswkw i przyimkw.
Waciwe uywanie czasw, mowy zalenej, strony biernej oraz zaimki
od kuchni.
Gramatyka w akcji, czyli jak wykorzysta w praktyce zdobyt wiedz
wiczenia.
Zaawansowane zagadnienia gramatyczne zasady, ktrych nie znaj nawet
niektrzy nauczyciele.

Ponadto znajdziesz tu dekalogi: 10 sposobw na poprawienie umiejtnoci korekty

wasnych tekstw oraz 10 sposobw na popraw gramatyki
CIGA:
Wskazwki dotyczce zaimkw
Podpowiedzi odnonie czasw
Porady w kwestii znakw interpunkcyjnych

Spis treci
O autorach .............................................................................................................................. 13
Podzikowania od autorw ..................................................................................................... 15
Wprowadzenie ......................................................................................................................... 17
O ksice ..................................................................................................................................................... 17
Jak korzysta z ksiki .................................................................................................................................... 17
Czego nie czyta ........................................................................................................................................... 18
Naiwne zaoenia .......................................................................................................................................... 18
Jak podzielona jest ksika ............................................................................................................................. 19
Cz I: Czci mowy i czci zdania .......................................................................................................... 19
Cz II: Jak unika typowych bdw ........................................................................................................ 19
Cz III: Mnstwo mechaniki ................................................................................................................... 19
Cz IV: Polerowanie bez wosku pozostae zagadnienia gramatyczne .................................................... 19
Cz V: Zaawansowane zagadnienia gramatyczne zasady, ktrych nie znaj nawet wszyscy nauczyciele .... 20
Cz VI: Dekalogi .................................................................................................................................. 20
Ikony uyte w ksice .................................................................................................................................... 20
Co dalej ....................................................................................................................................................... 21

Cz I: Czci mowy i czci zdania .................................23

Rozdzia 1: Mwi po angielsku. Po co wic miabym si uczy gramatyki? ......................... 25
atwiejsze ycie dziki dobrej gramatyce ......................................................................................................... 26
Ale ktrej gramatyki masz si uczy? .............................................................................................................. 26
Trzy warianty jzyka angielskiego ................................................................................................................... 27
Wanna get something to eat? Rozmowa z przyjacimi ................................................................................ 27
Do you feel like getting a sandwich? Angielski konwersacyjny ...................................................................... 28
Will you accompany me to the dining room? Formalny angielski .................................................................. 29
Waciwy jzyk we waciwym czasie .............................................................................................................. 29

Rozdzia 2: Czasowniki: zasadnicza cz zdania ................................................................... 31

Czasowniki czce: wielki znak rwnoci ........................................................................................................ 31
Inne czasowniki czce ............................................................................................................................. 33
Czasowniki opisujce doznania zmysowe ................................................................................................... 33
Prawidowe dopenianie zda z czasownikami czcymi .................................................................................. 35
Waciwy zaimek we waciwym miejscu ......................................................................................................... 36
wiata! Kamera! I akcja! .............................................................................................................................. 38

6 Gramatyka angielska dla bystrzakw

Jak odrnia czasowniki ............................................................................................................................... 38
Zadaj pytanie: jak znale czasownik ............................................................................................................. 39
To be or not to be: bezokoliczniki ................................................................................................................... 40

Rozdzia 3: Rozlunij si! Czas czasownika ............................................................................. 43

Upraszczamy sprawy: czasy proste ................................................................................................................. 44
Czas teraniejszy (present) ........................................................................................................................ 44
Czas przeszy (past) .................................................................................................................................. 44
Czas przyszy ........................................................................................................................................... 46
Prawidowe stosowanie czasw ...................................................................................................................... 46
Present i present progressive ...................................................................................................................... 47
Past i past progressive ............................................................................................................................... 47
Future i future progressive ......................................................................................................................... 48
Perfekcyjna gramatyka: czasy perfect .............................................................................................................. 48
Present perfect i present perfect progressive ................................................................................................ 49
Past perfect i past perfect progressive ......................................................................................................... 49
Future perfect i future perfect progressive ................................................................................................... 50
Poprawne stosowanie czasu present perfect ..................................................................................................... 50
Imiesowy ..................................................................................................................................................... 51
To wszystko jest bardzo nieregularne .............................................................................................................. 52
To be ...................................................................................................................................................... 52
Nieregularne czasowniki przesze i imiesowy bierne ........................................................................................ 53

Rozdzia 4: Kto co robi? Znajdowanie podmiotu ...................................................................... 57

Kto prowadzi, czyli dlaczego podmiot jest taki istotny ...................................................................................... 57
czymy w pary: podmiot orzeczenie ...................................................................................................... 57
Dwa w cenie jednego ................................................................................................................................ 58
Zadaj pytanie: znajdowanie pary podmiot orzeczenie ................................................................................... 59
Co taki sympatyczny podmiot robi w takim miejscu? Nietypowy szyk zda ........................................................ 59
Znajd ten podmiot! Podmiot ukryty ............................................................................................................. 60
Na wasn rk: czasowniki w formie nieosobowej ........................................................................................... 61
Here i there: swka podszywajce si pod podmiot ......................................................................................... 62
Podmioty nie wystpuj tylko w liczbie pojedynczej: tworzenie liczby mnogiej rzeczownikw .............................. 63
Regularna liczba mnoga rzeczownikw ....................................................................................................... 63
Rzeczowniki koczce si na y ................................................................................................................... 64
Nieregularna liczba mnoga rzeczownikw ................................................................................................... 64
Rzeczowniki z cznikami .......................................................................................................................... 65
Gdy podmiot jest liczebnikiem ....................................................................................................................... 65

Rozdzia 5: Wszystko razem: kompletne zdanie ...................................................................... 67

Kompletne zdania: licz si podmioty i orzeczenia ........................................................................................... 67
Pene myli, kompletne zdania ....................................................................................................................... 69
Zdania niekompletne fragmenty zda ........................................................................................................ 70
Czy to naprawd ju koniec? ......................................................................................................................... 72

Rozdzia 6: Dopenienia ........................................................................................................... 75

Dopenienie blisze (direct object) .................................................................................................................. 76
O krok dalej: dopenienie dalsze (indirect object) .......................................................................................... 77
Objective complement (uzupenienie dopenienia) ........................................................................................... 78

Spis treci
Linking-verb complements (dopenienia orzecze od czasownikw czcych) ................................................... 79
Zadaj pytanie: szukamy dopenienia ............................................................................................................... 79
Zadaj pytanie: jak znale dopenienie dalsze ..................................................................................................... 80
Zaimki jako dopenienia ................................................................................................................................ 81

Cz II: Jak unika typowych bdw ..............................83

Rozdzia 7: Pora na lub: czymy zdania ................................................................................ 85
Dobieranie w pary: czenie zda ................................................................................................................... 85
czenie zda za pomoc spjnikw .......................................................................................................... 85
Czas na przecinek ..................................................................................................................................... 86
czenie myli: rednik ............................................................................................................................. 88
Szef i podwadny: czenie pomysw nierwnowanych .................................................................................. 89
Dobr spjnikw ...................................................................................................................................... 90
Unikajmy niepenych zda ........................................................................................................................ 92
Uywanie zaimkw do czenia zda .............................................................................................................. 92

Rozdzia 8: Czujesz si bad czy badly? Przymiotnik czy przyswek? .............................. 97

Przymiotnik .................................................................................................................................................. 98
Przymiotniki opisujce rzeczowniki ............................................................................................................ 98
Przymiotniki opisujce zaimki .................................................................................................................... 99
Dodawanie przymiotnikw do czasownikw czcych ................................................................................. 99
Zadaj pytanie: jak znale przymiotnik ..................................................................................................... 100
Przyswek ................................................................................................................................................. 101
Zadaj pytanie: jak znale przyswek ...................................................................................................... 101
Przyswki opisujce przymiotniki i inne przyswki ....................................................................................... 102
Odrnianie przymiotnikw i przyswkw ................................................................................................... 103
Przymiotnik czy przyswek: test -ly ......................................................................................................... 103
Rozrnianie par przymiotnik przyswek .............................................................................................. 104
Unikanie podstawowych bdw uycia przymiotnikw i przyswkw ............................................................ 107
Gdzie umieci sowo even ...................................................................................................................... 107
Gdzie umieci sowo almost ................................................................................................................... 108
Gdzie umieci sowo only ....................................................................................................................... 109

Rozdzia 9: Przyimki, wykrzyknienia i przedimki .................................................................... 111

Proponowanie relacji: przyimki .................................................................................................................... 111
Wyraenia przyimkowe i wystpujce w nich dopenienia .......................................................................... 112
Are you talking to I? Przyimki i zaimki .................................................................................................... 114
Czy to dobry sposb zakoczenia zdania? ................................................................................................ 115
Wykrzyknienia s proste! ............................................................................................................................. 116
Przedimki: mae wane swka ..................................................................................................................... 116

Rozdzia 10: Zaimki ............................................................................................................... 119

Pary: zaimek rzeczownik ........................................................................................................................... 119
Zaimki w liczbie pojedynczej i mnogiej ......................................................................................................... 120
Zaimki dzierawcze .................................................................................................................................... 122
Miejsce par zaimek poprzednik ................................................................................................................. 123

8 Gramatyka angielska dla bystrzakw

Inne problemy z zaimkami ........................................................................................................................... 124
Waciwe uycie zaimkw w liczbie pojedynczej ........................................................................................ 125
Seksistowski jzyk ................................................................................................................................... 126

Rozdzia 11: Przytaknij: o zgodzie .......................................................................................... 129

Orzeczenia w liczbie pojedynczej i mnogiej ....................................................................................................... 129
Bez zmiany formy ................................................................................................................................... 129
Ze zmian formy .................................................................................................................................... 130
To atwiejsze ni doradztwo maeskie: zgoda podmiotu i orzeczenia ............................................................ 132
Dobr formy orzecze dla dwch podmiotw ................................................................................................ 133
Najwaniejsze pytanie ................................................................................................................................. 134
Pytania w czasie present .......................................................................................................................... 134
Pytania w czasie przeszym ...................................................................................................................... 135
Pytania w czasie przyszym ...................................................................................................................... 136
Zgoda podmiotu z orzeczeniem w zdaniach przeczcych ................................................................................ 136
Przeszkadzacze: wyraenia przyimkowe i inne nieistotne sowa ....................................................................... 137
Czy to nie moe by prostsze? Kilka trudnych podmiotw .............................................................................. 138
Pi kopotliwych zaimkw w charakterze podmiotw ................................................................................ 138
Inne problemy ........................................................................................................................................ 139
Zoenia z one, thing i body .................................................................................................................... 139
Each i every ........................................................................................................................................... 140
Pragnienie samotnoci: either i neither bez partnerw ................................................................................ 140
Politics, statistics i inne rzeczowniki z -s na kocu ..................................................................................... 141

Cz III: Mnstwo mechaniki ........................................ 143

Rozdzia 12: Apostrofy ........................................................................................................... 145
The pen of my aunt czy my aunts pen? ........................................................................................................ 145
Wasno w przypadku singli ................................................................................................................... 146
Bill Gates nie ma jeszcze wszystkiego: apostrofy i liczba mnoga .................................................................. 147
Nazwy firm i formy dzierawcze ................................................................................................................... 149
Formy dzierawcze w przypadku sw z dywizami ......................................................................................... 150
Forma dzierawcza rzeczownikw, ktre kocz si na -s ............................................................................... 151
Typowe bdy zwizane z uyciem apostrofw i zaimkw ............................................................................... 152
Krtkie swka dla zapracowanych: skrty .................................................................................................... 153
Typowe bdy z formami skrconymi ....................................................................................................... 153
Skrty uywane tylko w poezji i literaturze ................................................................................................ 156
Uywanie apostrofw w symbolach, skrtach i liczbach .................................................................................. 156

Rozdzia 13: Cytaty: mnstwo zasad ..................................................................................... 159

Cudzysw pojedynczy ................................................................................................................................ 159
Nawiasy ..................................................................................................................................................... 160
Cytaty ........................................................................................................................................................ 162
Cytaty due i mae .................................................................................................................................. 162
Znaki interpunkcyjne w cytatach .............................................................................................................. 163
Mowa ........................................................................................................................................................ 165
Mowa zalena (indirect speech) ............................................................................................................... 165
Mowa niezalena (direct speech) ............................................................................................................. 166
Kto co powiedzia? Zmiany autorw wypowiedzi ...................................................................................... 172
Tytuy: kiedy uywamy cudzysowu .............................................................................................................. 174

Spis treci
Rozdzia 14: Odwieajca pauza: przecinki ......................................................................... 177
Rozrnianie poszczeglnych elementw: przecinki w wyliczeniach ................................................................. 177
Rozdzielanie przymiotnikw ........................................................................................................................ 179
You Talkin to Me? Zwracanie si do odbiorcy ................................................................................................ 181
Przecinki w adresach i datach ...................................................................................................................... 181
Adresy ................................................................................................................................................... 182
Znaki interpunkcyjne w datach ................................................................................................................ 183
Solo: swka wprowadzajce ........................................................................................................................ 184

Rozdzia 15: redniki, mylniki i dwukropki .......................................................................... 185

czenie penych myli: redniki .................................................................................................................. 185
redniki z faszywymi swkami czcymi ................................................................................................ 186
Oddzielanie rednikami elementw listy ................................................................................................... 187
Punkt zatrzymania: dwukropek .................................................................................................................... 189
Wprowadzanie wylicze .......................................................................................................................... 189
Wprowadzanie wyjanie ........................................................................................................................ 190
Dodatkowe informacje mylniki ............................................................................................................... 191

Rozdzia 16: WIELKIE LITERY .................................................................................................. 195

Wielkie (lub mae) litery w odniesieniu do ludzi ............................................................................................ 195
Jak zwraca si do naczelnego rakarza i innych osb na stanowisku ............................................................. 196
Relacje w rodzinie .................................................................................................................................. 196
Imiona bstw .......................................................................................................................................... 197
Wielka litera w nazwach geograficznych: kierunki, miejsca i jzyki .................................................................. 198
Kierunki i regiony ................................................................................................................................... 198
Nazwy geograficzne ................................................................................................................................ 198
Nazwy ras i grup etnicznych .................................................................................................................... 199
Pory roku i inne okrelenia zwizane z czasem .......................................................................................... 200
Szkoa: kursy, lata i tematy .......................................................................................................................... 200
Wielkie litery w tytuach .............................................................................................................................. 201
Wydarzenia i epoki historyczne .................................................................................................................... 202
Skrty, czyli If U Cn Rd Ths, U Cn Abbreviate .................................................................................... 203
Ostatnie sowo skierowane do poety ............................................................................................................. 205

Cz IV: Polerowanie bez wosku

pozostae zagadnienia gramatyczne ...........................207
Rozdzia 17: Zaimki i ich przypadki ........................................................................................ 209
Me like Tarzan: zaimki w formie podmiotu ................................................................................................... 209
Pary podmiotw ..................................................................................................................................... 210
Przydawka rzeczownikowa ...................................................................................................................... 211
Wybr zaimkw do porwna ................................................................................................................. 212
czenie zaimkw z czasownikami czcymi ............................................................................................ 213
Zaimki w formie dopenienia ....................................................................................................................... 214
Wybr dopenie dla zaimkw ................................................................................................................. 215
Problemy z kilkoma zaimkami w jednym zdaniu ........................................................................................ 215
Zaimki dzierawcze: nie potrzeba egzorcystw ............................................................................................ 216
Zaimki i rzeczowniki z kocwk -ing ........................................................................................................... 217

10 Gramatyka angielska dla bystrzakw

Rozdzia 18: Jeszcze sowo o czasownikach ........................................................................ 219
Strona czasownikw .................................................................................................................................... 219
Co bdzie lepsze: strona czynna czy bierna? .................................................................................................. 220
Nastpstwo czasw ..................................................................................................................................... 222
Przypadek 1 wydarzenia jednoczesne: gwne czasowniki ..................................................................... 222
Przypadek 2 wydarzenia jednoczesne: imiesowy -ing ........................................................................... 223
Przypadek 3 wydarzenia w dwch rnych momentach w przeszoci .................................................... 223
Przypadek 4 wicej ni dwa wydarzenia przesze dziejce si w rnych momentach .............................. 225
Przypadek 5 dwa zdarzenia w przyszoci ............................................................................................ 226
Przypadek 6 rne chwile, rne formy czasownika .............................................................................. 226
Mieszamy czasy: czenie przeszoci i teraniejszoci .................................................................................... 227
Zwyczaje i nawyki: czas teraniejszy ........................................................................................................ 229
Prawdy oglne: stwierdzenia, ktre zawsze s w czasie teraniejszym .......................................................... 229
Wieci z frontu ....................................................................................................................................... 230

Rozdzia 19: Powiedz to, co chcesz powiedzie: sowa i zwroty okrelajce ....................... 231
Za pozycja wyrazu w zdaniu moe cakowicie zniweczy sens ........................................................................ 231
Zdania niedokoczone: lune fragmenty ....................................................................................................... 232
Unikanie pomyek ....................................................................................................................................... 234

Rozdzia 20: Good, better, best: stopniowanie ..................................................................... 237

Kocwka -er czy swko more ..................................................................................................................... 237
amiemy reguy: stopniowanie nieregularne .................................................................................................. 240
Nigdy nie mw more perfect: swka, ktrych nie da si stopniowa ................................................................ 242
Pozostawiamy odbiorcw w zawieszeniu: niepene porwnania ....................................................................... 243
Spock was Better than any First Officer in Star Fleet: nielogiczne porwnania ................................................ 245
Dwa w cenie jednego: podwjne porwnania ................................................................................................ 246

Rozdzia 21: Utrzyma rwnowag ........................................................................................ 247

Budujemy zrwnowaone zdania .................................................................................................................. 247
Unikanie mtnych zda ............................................................................................................................... 249
Nie dopuszczamy do problemw z czasami ............................................................................................... 250
Wybr odpowiedniej osoby ..................................................................................................................... 250
Podwjne widzenie: pary spjnikw ............................................................................................................. 252

Cz V: Zaawansowane zagadnienia gramatyczne

zasady, ktrych nie znaj nawet wszyscy nauczyciele ... 255
Rozdzia 22: Ostatnie uwagi na temat czasownikw ............................................................ 257
Tryb oznajmujcy ....................................................................................................................................... 257
Tryb rozkazujcy ........................................................................................................................................ 258
Odkrywamy rne moliwoci: tryb czcy ................................................................................................... 258
Uycie trybu czcego z were .............................................................................................................. 259
Tryb czcy z had .............................................................................................................................. 260
Tryb czcy w rozkazach, yczeniach i probach ...................................................................................... 260
I cant help but think podwjne przeczenia ........................................................................................... 263
Cant hardly understand kolejna zasada dotyczca podwjnych przecze ................................................... 264

Spis treci
Rozdzia 23: Ostatnie uwagi na temat zaimkw ................................................................... 267
Rnica midzy who / whoever i whom / whomever ....................................................................................... 267
Trik nr 1: Ko i wz .......................................................................................................................... 268
Trik nr 2: Rytm ..................................................................................................................................... 269
Niewaciwe wyrazy poprzedzajce (antecedens) ........................................................................................... 270
Dobieranie czasownikw do zaimkw w skomplikowanych zdaniach ............................................................... 271
This, that i the other: niejasne zaimki ........................................................................................................... 271
Its czy their? Zaimki zastpujce rzeczowniki zbiorowe .................................................................................. 273
Pronouns, Inc.: stosowanie zaimkw z nazwami firm ..................................................................................... 275

Rozdzia 24: Ostatnie uwagi na temat struktury zdania ........................................................ 277

Zdania pojedyncze i zoone ........................................................................................................................ 277
Zdania nadrzdne i podrzdne ................................................................................................................ 279
Trzy zadania zda podrzdnych .............................................................................................................. 280
Rozpltywanie zda nadrzdnych i podrzdnych ...................................................................................... 281
Kiedy rozpltywa zdania zoone ............................................................................................................ 282
Umieszczanie zda podrzdnych we waciwych miejscach ........................................................................ 283
Wybr zawartoci zda podrzdnych ....................................................................................................... 284
Idziemy na wagary ...................................................................................................................................... 284
Docemy rzeczowniki odczasownikowe (gerunds) ..................................................................................... 284
Bezokoliczniki ........................................................................................................................................ 285
Imiesowy ............................................................................................................................................... 286
Podnoszenie atrakcyjnoci zda ................................................................................................................... 287

Rozdzia 25: Ostatnie uwagi na temat interpunkcji .............................................................. 289

Przecinki uatwiaj zrozumienie tekstu .......................................................................................................... 289
Wany fragment czy dodatkowy? Podpowiedz to przecinki ...................................................................... 290
Czy przecinki maj co wsplnego z apozycj? .......................................................................................... 292
Jeszcze o przecinkach .............................................................................................................................. 293
Oszczdzamy czas z elips ........................................................................................................................... 294
Oznaczanie pominitych sw w cytatach .................................................................................................. 294
Jak pokaza wahanie ............................................................................................................................... 295
--c-z-n-i-k-i s proste ................................................................................................................................ 296
Wielki cznik ......................................................................................................................................... 296
czniki w sowach zoonych ................................................................................................................. 297
czniki w liczbach ................................................................................................................................ 297
Dobrze umieszczony cznik .................................................................................................................... 297
Dzielenie zda ukonikami ........................................................................................................................... 298

Cz VI: Dekalogi .........................................................301

Rozdzia 26: Dziesi sposobw na poprawienie umiejtnoci korekty wasnych tekstw ........303
Czytaj jak zawodowy korektor ....................................................................................................................... 303
Czytanie wstecz ........................................................................................................................................... 304
Chwila przerwy ........................................................................................................................................... 304
Czytanie na gos .......................................................................................................................................... 304
Usunicie poowy przecinkw ...................................................................................................................... 305

11

12 Gramatyka angielska dla bystrzakw

Popro kogo o pomoc ................................................................................................................................. 305
Pomoc komputera ....................................................................................................................................... 305
Kontrola dugoci zda ................................................................................................................................ 305
Podejrzane typy .......................................................................................................................................... 306
Lista kontrolna ........................................................................................................................................... 306

Rozdzia 27: Dziesi sposobw na popraw umiejtnoci gramatycznych ......................... 307

Czytaj dobre ksiki .................................................................................................................................... 307
Ogldaj dobre programy telewizyjne ............................................................................................................. 308
Czytaj gazety .............................................................................................................................................. 308
Przegldaj magazyny ................................................................................................................................... 308
Odwiedzaj bastiony dziwakw ..................................................................................................................... 308
Strunk i White ............................................................................................................................................ 309
Suchaj autorytetw ..................................................................................................................................... 309
Przegldaj podrczniki stylu ........................................................................................................................ 309
Internet ...................................................................................................................................................... 309
Zgromad wasn biblioteczk ..................................................................................................................... 310

Rozdzia 2

Czasowniki:
zasadnicza cz zdania
W tym rozdziale:
Czym si rni czasowniki-czniki (linking verbs) od czasownikw dziaania (action verbs)
Jak znale czasownik
Prawidowe stosowanie czasownikw posikowych i bezokolicznikw

omyl o zdaniu w nastpujcy sposb: zdanie jest samochodem. Do baganika wrzucasz

wszystkie pomysy i samochd nabiera znaczenia dla Twoich odbiorcw (czytelnikw lub
suchaczy). Czasownik to komplet opon. Bez czasownika moe i uda Ci si dotrze do celu,
ale przejadka bdzie bardzo wyboista.
Innymi sowy, czasownik jest niezbdny w kadym zdaniu. To na nim opiera si zdanie i to
on nadaje zdaniu sens. Czasownik jest gwn czci zdania, poniewa to od niego zaczynasz,
jeli chcesz cokolwiek zrobi ze zdaniem wcznie z poprawieniem go.
Czasowniki s przerne: czce (tzw. czasowniki-czniki) (linking verbs) i opisujce czynno
(action verbs); posikowe (auxiliary verbs) i gwne (main verbs); regularne i nieregularne; wystpuj
w liczbie pojedynczej i mnogiej oraz w formie teraniejszej, przeszej i przyszej. W tym
rozdziale zajmiemy si dwoma pierwszymi kategoriami czasownikami czcymi i opisujcymi
czynno oraz czasownikami posikowymi i gwnymi. Zobaczymy, w jaki sposb wybra
waciwy czasownik dla poszczeglnych zda.

Czasowniki czce: wielki znak rwnoci

Czasowniki czce (linking verbs) s take nazywane czasownikami stanu, poniewa wyraaj stan
to, co jest, co bdzie lub byo. Czasownikiem czsto uywanym w tym celu jest czasownik
to be. To bya prosta zagadka i za jej rozwizanie nie przewiduj adnej nagrody. Uywa si
take okrele copula (cznik) lub czasownik kopulatywny (okrelenia pochodzce od aciskiego
sowa oznaczajcego czy). Jednak podobne sowa, zreszt rwnie pochodzce od tego samego
aciskiego wyrazu, uywane s w kontekcie seksu. Nie chc, aby a tak si rozprasza, wic
nie bdziemy ich uywa. Jeli moesz wrci mylami do gramatyki, prosz, zrb to teraz.

32

Cz I: Czci mowy i czci zdania

To przykad zwizku matematyki z angielskim. Moesz potraktowa czasowniki czce jako
wielkie znaki rwnoci znajdujce si w rodku zdania. Na przykad zdanie:
Yasmin is a beautiful young woman with an interest in physics.
moesz potraktowa jako:
Yasmin = a beautiful young woman with an interest in physics.
lub w formie skrconej:
Yasmin = a beautiful young woman.
Podobnie jak w rwnaniu matematycznym, wyraz is czy dwie myli i dowodzi, e oznaczaj
to samo. Std wanie pochodzi nazwa tego czasownika czasownik czcy. Oto kilka
podobnych przykadw:
Bibi will be angry if you take away her teddy bear.
Bibi = angry (will be jest czasownikiem czcym)
Sandy was the last surfer to leave the water.
Sandy = last surfer (was jest czasownikiem czcym)
Lucindas red hair and green eyes were stunning.
hair and eyes = stunning (were jest czasownikiem czcym)
Bill has been depressed ever since United lost last week.
Bill = depressed (has been jest czasownikiem czcym)
Fleas are a constant problem for Fido.
fleas = problem (are jest czasownikiem czcym)
Moesz si zastanawia, jeli naprawd si nudzisz, czy czasownik become jest czasownikiem
czcym. Gramatycy czsto si o to spieraj (by moe wanie dlatego, e wiod nudny ywot
i nie maj niczego innego do roboty). Problem polega na tym, e czasownik become po czci
opisuje stan (state verb), a po czci czynno (action verb).
Na przykad:
Damians birthmark becomes obvious only when he pushes his hair away from his face.
Z jednej strony moesz powiedzie, e:
birthmark = obvious
ale moesz take twierdzi, e to zdanie opisuje pewn czynno. Znami Damiana jest
ukryte, a nastpnie zostaje ukazane.
Jakim czasownikiem jest wic become opisuje czynno czy stan? Jest po czci i taki, i taki.
W rzeczywistoci odpowied na to pytanie nie ma znaczenia, chyba e uzupeniasz zdanie
zaimkiem (zob. podrozdzia Waciwy zaimek we waciwym miejscu w dalszej czci tego
rozdziau). Szczerze mwic, nie przychodzi mi do gowy adne zdanie ze sowem become
jako czasownikiem, ktre koczyoby si zaimkiem. No moe z jednym wyjtkiem:
Moonlight becomes you, declared Edgar as he strummed a guitar under Yasmins window.
Jednak w tym zdaniu czasownik ten znaczy: pasowa komu, dobrze w czym wyglda. Dlatego
w tym przykadzie jest to zdecydowanie czasownik opisujcy czynno.

Rozdzia 2: Czasowniki: zasadnicza cz zdania

Inne czasowniki czce

Wszystkie zdania przykadowe przedstawione powyej zawieray w gruncie rzeczy jeden czasownik
czcy: byy to rne formy czasownika to be. Ale nie jest to jedyny czasownik czcy.
Zastanw si nad nastpujcymi przykadami:
With his twinkling eyes and shy smile, Damian seems harmless.
Damian = harmless (seems jest czasownikiem czcym)
A jail sentence for the unauthorised use of a comma appears harsh.
jail sentence = harsh (appears jest czasownikiem czcym w tym zdaniu)
Lucindas parents remain confident that she will pass her exams.
parents = confident (remain jest czasownikiem czcym w tym zdaniu)
Edgar stays silent whenever sports are mentioned.
Edgar = silent (stays jest czasownikiem czcym w tym zdaniu)
Czasowniki seems, appears, remain i stays wyraaj stany, dlatego te one rwnie s czasownikami
czcymi. Po prostu wzbogacaj podstawow ide o rne odcienie znaczeniowe. Mgby na
przykad powiedzie:
With his twinkling eyes and shy smile, Damian is harmless.
Teraz stwierdzenie to jest jednak bardzo jednoznaczne. Wybr sowa seems pozostawia pewien
margines wtpliwoci. Podobnie sowo remain (w trzecim zdaniu) wzbogaca podstaw koncepcj
bycia o aspekt czasu. Rodzice Lucindy byli i nadal s pewni jej umiejtnoci. Nie wiedz,
e w tym roku nie uczya si.
Bez wzgldu na nazw, kady czasownik, ktry spenia w zdaniu funkcj znaku rwnoci,
jest czasownikiem czcym.

Czasowniki opisujce doznania zmysowe

Czasowniki opisujce doznania zmysowe (sensory verbs) pozwalaj wyrazi informacje docierajce
za pomoc zmysu wzroku, suchu, wchu, smaku i dotyku. Rwnie one mog by czasownikami
czcymi:
Even after a bath to remove all the jam, Bibi still feels sticky.
Bibi = sticky (feels jest czasownikiem czcym)
Edgars tuba solo sounds horrible, like an animal in pain.
tuba solo = horrible (sounds jest czasownikiem czcym)
Lucinda looks wonderful in her new green dress, which matches her eyes.
Lucinda = wonderful (looks jest czasownikiem czcym)
The lasagna that Sandy made tasted revolting.
lasagna = revolting (tasted jest czasownikiem czcym)
The ten-week-old soup in Sandys refrigerator smells disgusting.
soup = disgusting (smells jest czasownikiem czcym)

33

34

Cz I: Czci mowy i czci zdania

Niektre czasowniki, szczeglnie te, ktre dotycz piciu zmysw, mog by czasownikami
czcymi, ale tylko wtedy, gdy dziaaj jak znak rwnoci. Jeli nie zrwnuj dwch idei, to
nie s czasownikami czcymi. W zdaniu o Bibi i demie czasownik feels jest czasownikiem
czcym. Ale oto przykad innego zdania z uyciem tego samego czasownika:
With her delicate fingers, Yasmin feels the silk of Lucindas new dress.
W tym zdaniu feels nie jest czasownikiem czcym, gdy nie chcemy przecie powiedzie, e
Yasmin = silk
Mwimy tylko, e Yasmin podziwia sukni Lucindy i nie moe si powstrzyma, by nie dotkn
jej materiau.
W ktrym zdaniu wystpuje czasownik czcy?
A. That annoying new clock sounds the hour with a recorded cannon shot.
B. That annoying new clock sounds extremely loud at four oclock in the morning.

Odpowied: Czasownik czcy znajduje si w zdaniu B. W tym zdaniu clock = extremely loud.
W zdaniu A zegar co robi wybija godzin, a to nie jest czasownik opisujcy stan. Przy okazji
budzi ssiadw, ale akurat ta informacja nie znajduje si bezporednio w zdaniu.
Sprbuj jeszcze raz. W ktrym zdaniu wystpuje czasownik czcy?
A. Damian stays married only for very short periods of time.
B. Mortimer stays only at the most expensive hotels.

Odpowied: Czasownik czcy znajduje si w zdaniu A. W zdaniu tym Damian = onaty

(przynajmniej na razie). Zdanie B mwi nam, co robi Mortimer zatrzymuje si tylko
w najdroszych hotelach (dziaanie).
Czasowniki czce cz podmiot i dopenienie podmiotu. Wicej informacji na temat dopenie
znajduje si w rozdziale 6.
Oto lista najczciej uywanych czasownikw czcych:

9 Formy czasownika to be: am, are, is, was, were, will be, shall be, has been, have been,
had been, could be, should be, would be, might have been, could have been, should
have been, shall have been, will have been, must have been, must be.

9 Czasowniki opisujce wraenia zmysowe: look, sound, taste, smell, feel.

9 Sowa wyraajce odcienie znaczeniowe powizane ze stanem: appear, seem, grow,
remain, stay.

Rozdzia 2: Czasowniki: zasadnicza cz zdania

Wskutek bdu gramatycznego

The picnic has been cancelled due to? because of? the Dlaczego guma nie jest ju produkowana? Z powodu
unexpected blizzard.
protestw dentystw.
Ktre wyraenie jest prawidowe due to czy because
of? To wysoce kontrowersyjna kwestia i coraz wicej
osb uwaa, e oba zwroty s prawidowe. Jeli wic
chcesz, moesz pomin ca t ramk. Ale purytanie
jzykowi uwaaj, e w tym kontekcie naleaoby
powiedzie because of. Ich twierdzenie oparte jest na
fakcie, e due to jest przymiotnikiem (sowem opisujcym). Mona wic uywa go:

9 W celu opisywania rzeczownikw lub zaimkw.

Oto kilka przykadw:

You will receive your due reward in heaven.

Be sure to return your library book by the due date.

9 Po czasowniku czcym, jeli zawiera informacje

o podmiocie (ktry zawsze jest rzeczownikiem lub

zaimkiem). Oto kilka przykadw:
Payment is due next Thursday. (due next Thursday opisuje patno)

The shop was closed because of fire damage.

Dlaczego sklep zosta zamknity? Z powodu zniszcze
spowodowanych poarem.
W rzeczywistoci (tzn. w angielskim konwersacyjnym)
oba zwroty stosowane s wymiennie. Naley uwaa
tylko wtedy, gdy sytuacja wymaga moliwie jak najbardziej formalnego, poprawnego jzyka. Jedynym
atwym rozwizaniem (atwiejszym ni zapamitanie,
ktry zwrot czemu suy) jest cakowite unikanie w pimie zwrotu due to i uywanie wycznie because of.
Jeli jednak chcesz wykaza si wietn znajomoci
gramatyki, moesz zastosowa prosty test: uyj zwrotu caused by zamiast due to i zobacz, jak to brzmi. Oba
zwroty dziaaj w podobny sposb, ale due to brzmi
dobrze nawet wtedy, gdy jest zastosowane bdnie,
a caused by ju nie.
The bubblegum gun is no longer being manufactured caused by protests from dentists.

The closure was due to flood damage. (due to Widzisz? Nigdy by tak nie powiedzia, prawda? Brzmi
flood damage opisuje zamknicie)
to jako dziwnie (a wic due to rwnie byoby w tym
Lucindas mania for fashion is due to her de- kontekcie nieprawidowe).
prived upbringing in an allpolyester household. A teraz zastanw si nad tym przykadem:
(due to her deprived upbringing in an allpolyester household opisuje mani)
Lucindas mania for fashion is caused by her deprived upbringing in an allpolyester household.
Because of opisuje dziaanie (zob. wiata! Kamera!
I akcja! w dalszej czci tego rozdziau). Zazwyczaj Brzmi dobrze, prawda? A wic due to rwnie byoby
odpowiada na pytanie dlaczego. Due to nie powinno prawidowe.
by uywane w takich kontekstach. Przyjrzyjmy si kolejnym przykadom:
The bubblegum gun is no longer being manufactured because of protests from dentists.

Prawidowe dopenianie zda

z czasownikami czcymi
Czasownik czcy zaczyna now myl, ale wymaga innego sowa, ktre by j uzupenio.
Jeli Twoi znajomi nie potrafi czyta w mylach, nie moesz mwi takich rzeczy, jak:
President Edwards is
lub
The best day for the party will be

35

36

Cz I: Czci mowy i czci zdania

i oczekiwa, e bd wiedzieli, o co Ci chodzi.
Zdanie zaczynajce si czasownikiem czcym mona dokoczy na trzy sposoby.
Pierwszym jest okrelenie (przymiotnik):
After working seven hours in high heels, Susies feet are tired.
feet = tired (tired przymiotnik)
Susies high heels are painful, especially when they land on your foot.
high heels = painful (painful przymiotnik)
Drugi sposb polega na wskazaniu osoby, miejsca lub rzeczy (rzeczownik). Oto kilka przykadw:
Edgar is president of the Chess Club.
Edgar = president (president to osoba, a wic rzeczownik)
The best place for the club to meet would be the park.
best place = park (park to miejsce rzeczownik)
The most important part of a balanced diet is pizza.
part of a balanced diet = pizza (pizza to rzecz rzeczownik)
Trzecim sposobem zakoczenia zdania z czasownikiem czcym jest wprowadzenie zaimka
rzeczownego, ktry zastpuje nazw osoby, miejsca lub rzeczy. Przykadowo:
The winner of the County Tiddlywinks Championship is you!
winner = you (you zastpuje nazwisko zwycizcy, a wic jest zaimkiem)
Whoever put the frog in my bed is someone with a very bad sense of humour.
Whoever put the frog in my bed = someone (someone zastpuje nazw nieznanego
dowcipnisia, a wic jest zaimkiem)
Nie mona za wiele zepsu, jeli uzupeniasz zdania z czasownikiem czcym przymiotnikami
lub rzeczownikami. Gorzej jest z zaimkami. W nastpnym podrozdziale poka, jak unika
typowych bdw w zwizkach czasownikw czcych z zaimkami.

Waciwy zaimek we waciwym miejscu

W jaki sposb wybra prawidowy zaimek dla zdania z czasownikiem czcym? Trzeba
zmieni szyk. Mwic wprost: zaimek wstawiony po czasowniku czcym powinien by tego
samego rodzaju, co zaimek stojcy przed czasownikiem czcym. Najpierw przyjrzymy si
kilku przykadom z rzeczownikami, gdzie nie da si popeni bdu. Przeczytaj nastpujce
pary zda:
Rashid was a resident of Nottingham.
A resident of Nottingham was Rashid.
Bill has always been a keen supporter of his local football team.
A keen supporter of his local football team has always been Bill.

Rozdzia 2: Czasowniki: zasadnicza cz zdania

Oba zdania z kadej pary znacz to samo i oba s poprawne. A teraz przyjrzyjmy si zdaniom
z zaimkami:
The winner of the election is him!
Him is the winner of the election!
Oj, co tu nie tak. Nie mona powiedzie him is; mwimy he is. Poniewa mamy tu czasownik
czcy is, naley po nim wstawi to samo sowo, ktre wstawilibymy przed nim. Sprbujmy
raz jeszcze:
The winner of the election is he!
He is the winner of the election!
Teraz mamy ju prawidowe zakoczenie zdania. Jeli bdziesz zwraca uwag na czasowniki
czce, bez trudu dobierzesz waciwy zaimek. Zaimki osobowe to: I, you, he, she, it, we, they,
who and whoever. Zaimki, ktre nie mog spenia funkcji podmiotu, to midzy innymi: me,
him, her, us and them.
Poprzednie przykady dotycz jzyka formalnego, a nie konwersacyjnego. W konwersacyjnym
angielskim nastpujcy dialog byby do zaakceptowania:
Whos there?
Its me.
W angielskim formalnym brzmiaby nastpujco:
Who is there?
It is I.
Poniewa mamy tu czasownik czcy is, musimy wstawi zaimek tego samego typu przed
czasownikiem czcym i po nim. Nie moemy zacz zdania od me (chyba e ogldamy film
o Tarzanie). Moemy zacz zdanie od I.
Prawdopodobnie swoim sokolim wzrokiem dostrzege, e co tu jest nie tak. W tym ostatnim
zdaniu nie moesz zmieni szyku i powiedzie:
I is it.
I czy si z inn form czasownika am. Zarwno is, jak i am to formy czasownika to be
(jednego z najdziwniejszych w jzyku). A wic tak czasem przy przeksztacaniu zdania trzeba
dostosowa form czasownika to be. Ale nadal chodzi o to samo: I moe by podmiotem, me nie.
Niestety, zdanie The winner of the election is he! nie brzmi najlepiej, mimo i forma zaimka jest
prawidowa. Wynika to z faktu, e bardzo niewiele osb prawidowo uywa zaimkw w mowie.
A ponadto w tym zdaniu i tak nie uylibymy zaimka. Dlatego te, gdy nauczysz si zauwaa
problem, waciwym rozwizaniem czsto nie jest uycie zaimka, ale wstawienie rzeczownika:
The winner of the election is Edgar Edwards!
[Whos there?] Its Damian.
Zaimki s podzielone na grupy. Do pierwszej nale wszystkie zaimki, ktre wystpuj
w mianowniku i mog spenia funkcj podmiotu. Zaimek po czasowniku czcym powinien
przybra wanie t form. Druga grupa obejmuje zaimki, ktre speniaj funkcj dopenienia
i wystpuj w bierniku. Naley ich unika po czasownikach czcych. Wicej informacji na
temat przypadkw zaimkw znajduje si w rozdziale 17.

37

38

Cz I: Czci mowy i czci zdania

wiata! Kamera! I akcja!

Czasowniki czce s wane, ale ograniczenie si do czasownikw opisujcych stan byoby
straszliwie nudne. W kocu trzeba co zrobi. Temu wanie su czasowniki dziaania (action
verbs). Wszystko, co nie jest stanem, jest dziaaniem, przynajmniej w wiecie czasownikw.
W przeciwiestwie do wielkiego znaku rwnoci zwizanego z czasownikami czcymi
(zob. podrozdzia Czasowniki czce: wielki znak rwnoci wczeniej w tym rozdziale),
w przypadku czasownikw opisujcych dziaanie (czynno) co si dzieje:
Yasmin slapped Damian when he tried to kiss her. (slapped to czasownik opisujcy
dziaanie)
Edgar will finish his pizza as soon as his sneezing fit ends. (will finish i ends to czasowniki
opisujce dziaanie)
According to Ms Stakes, Lucinda has made at least 16 grammatical errors in her first two
sentences. (has made to czasownik opisujcy dziaanie)
Czasowniki opisujce dziaanie mona zdefiniowa nastpujco: s to wszystkie czasowniki,
ktre nie wyraaj stanu. Nie daj si zwie okreleniu action. Niektre czasowniki dziaania
nie opisuj zbyt energicznych czynnoci, na przykad: think, sit, stay, have, sleep, dream itd.
Czasowniki, ktre mogyby opisa idealnie nudne wakacje, s mimo wszystko czasownikami
dziaania! Naley podej do tego w nastpujcy sposb: jeli czasownik nie jest wielkim znakiem
rwnoci (czasownikiem czcym), to musi by czasownikiem dziaania.

Jak odrnia czasowniki

Prawdopodobnie zauwaye ju, e niektre czasowniki wskazane w tym rozdziale (takie jak
slapped i ends) to pojedyncze sowa, a inne (takie jak will finish i has made) s zoone z kilku
sw. Te dodatkowe sowa nazywaj si czasownikami posikowymi (auxiliary verbs). Jak wskazuje
nazwa, speniaj one funkcj pomocnicz. Jak statyci w sztuce teatralnej lub filmie, same
z siebie nie mwi niczego. Ale pomagaj przekaza sens gwnego czasownika, zazwyczaj
zmieniajc czas dziaania. Wicej informacji na temat czasw znajduje si w rozdziale 3.
Oto kilka przykadowych zda z czasownikami posikowymi:
Ellie will have sung five arias from that opera by the interval. (w konstrukcji will have sung
czasownikiem gwnym jest sung; will i have to czasowniki posikowe)
Bill should have refused a fifth piece of cake, but his greed simply would not be denied.
(w konstrukcji should have refused czasownikiem gwnym jest refused; should i have to
czasowniki pomocnicze; w would be denied, denied to czasownik gwny, would i be to
czasowniki posikowe)
Rozrnienie midzy czasownikami pomocniczymi i gwnymi nie jest szczeglnie istotne,
o ile tylko potrafisz wskaza wszystkie elementy czasownika w zdaniu. Jeli znajdziesz tylko
jedn cz, moesz pomyli czasowniki dziaania z czasownikami czcymi. Trzeba pamita
o tym rozrnieniu podczas wybierania zakoczenia zdania (zob. podrozdzia Waciwy
zaimek we waciwym miejscu wczeniej w tym rozdziale).
Aby przekona si, czy mamy do czynienia z czasownikiem dziaania, czy te z czasownikiem
czcym, naley przyjrze si czasownikowi gwnemu (a nie czasownikom pomocniczym).

Rozdzia 2: Czasowniki: zasadnicza cz zdania

Jeli gwny czasownik wyraa czynno, cay czasownik jest czasownikiem dziaania, nawet
jeli jeden z czasownikw pomocniczych jest form czasownika to be. Przykadowo:
is going
will be sung
has been painted
should be strangled
to czasowniki dziaania, a nie czce, poniewa going, sung, painted i strangled wyraaj czynno.

Zadaj pytanie: jak znale czasownik

Gdy prbujesz rozgry zdanie (lub rozoy je na elementy pierwsze), zawsze naley zacz
od znalezienia czasownika. W tym celu musisz przeczyta zdanie i zada dwa pytania:

9 Co si dzieje?
9 Co jest?
Jeli uzyskasz odpowied na pierwsze z tych pyta, to znaczy, e czasownik opisuje dziaanie.
Jeli uzyskasz odpowied na drugie pytanie, to znaczy, e w zdaniu znajduje si czasownik
czcy. Przyjrzyjmy si przykadowi:
Archie flew around the room and then swooped into his cage for a birdseed snack.
Jeli zadasz pytanie: Co si dzieje?, odpowied bdzie brzmiaa: flew i swooped. Z tego wniosek,
e flew i swooped to czasowniki opisujce dziaanie.
Jeli zadasz pytanie Co jest?, nie uzyskasz odpowiedzi, poniewa w tym zdaniu nie ma adnego
czasownika czcego.
Oto kolejny przykad:
Bills new tattoo will be larger than his previous 15 tattoos.
Co si dzieje? Nic. Nie ma tu adnego czasownika, ktry opisywaby dziaanie. Co jest?
Poszukaj znaku rwnoci: tatoo = larger. Sowa, ktre speniaj funkcj znaku rwnoci, to will be.
A zatem will be jest czasownikiem czcym.
Zadaj pytanie i znajd czasowniki w nastpujcych zdaniach. Zastanw si, czy jest to czasownik
opisujcy czynno, czy te jest to czasownik czcy.
A. Bibi loved the cat, even though the cat had scratched her.
B. After days of inactivity, Sandy is taking a skiing holiday.
C. The twisted frown on Ellies face seemed strange, but she was listening to Edgars

tuba solo on her headphones.

Odpowied: W zdaniu A s dwa czasowniki obydwa opisuj czynno: loved i had scratched.
W zdaniu B is talking rwnie opisuje czynno. W zdaniu C wyraz seemed jest czasownikiem
czcym, a was listening czasownikiem dziaania.

39

40

Cz I: Czci mowy i czci zdania

cile mwic, czasownik jest czci mowy. W zdaniu dziaanie lub stan wyraa orzeczenie.
Podmiot to osoba lub rzecz, ktra jest wykonawc czynnoci, a orzeczenie okrela czynno
wykonywan przez podmiot. Orzeczenie proste to sam czasownik. Grupa orzeczenia obejmuje
orzeczenie wraz z wszystkimi wyrazami stanowicymi jego okrelenie. Nie wiem, po co
ktokolwiek miaby wskazywa grup orzeczenia. Owszem, wskazanie orzeczenia prostego
ma sens, ale to przecie to samo, co czasownik, dlatego te wystarczy, jeli nazwiemy ten
wyraz czasownikiem, a nie orzeczeniem.

To be or not to be: bezokoliczniki

Co pewien czas w tym rozdziale mwimy o czasowniku to be. Forma to be jest bezokolicznikiem.
Cz czasownikowa (be) moe by wykorzystana na dwa sposoby: z poprzedzajcym swkiem to,
i wtedy nazywamy go po prostu bezokolicznikiem (to-infinitive), albo z czasownikiem posikowym
i w tym przypadku nazywany jest nagim bezokolicznikiem (bare infinitive), poniewa nie
jest poprzedzony swkiem to. Oto kilka przykadw:
Ellie likes to sing. (to sing to to-infinitive)
It isnt too late to write your essay. (to write to to-infinitive)
All Bibi did all afternoon was play with the box her present had been packed in.
(play to bare infinitive)
Bezokoliczniki to przodkowie rodzin czasownikw. Wszystko w rodzinie czasownika
pochodzi od bezokolicznika, ale podobnie jak podstarzay krewny na emeryturze, ktry
cae dni przesiaduje na ganku przed domem, bezokoliczniki nie speniaj adnej funkcji
czasownikowej w zdaniu. Jeli ju si pojawiaj, przyjmuj inn rol jak hydraulik na
emeryturze, ktry nie chce naprawi ciekncego kranu, ale za to cigle przemeblowuje
sypialni. Bezokoliczniki mog spenia funkcj podmiotu lub dopenienia. Mog take
opisywa inne sowa w zdaniu. Wicej na temat bezokolicznikw znajdziesz w rozdziale 24.
Najwaniejsze do zapamitania na temat bezokolicznikw jest to: jeli zadasz pytanie, ktrego
celem jest znalezienie czasownika, nie wybieraj bezokolicznika jako odpowiedzi. Prawdziwe
czasowniki s gdzie indziej. Poza tym moesz zapomnie o bezokolicznikach!

Czy tak to ma wyglda?

Czy te zdania wydaj Ci si prawidowe?

suppose i use. Tak to syszymy, ale mwicy chce

powiedzie co innego. Prawidowe sowa to suppoDamian never does anything hes suppose to do.
sed i used formy czasu przeszego. Zdania te poRashid use to put the rubbish out, but hes so tired winny wic wyglda nastpujco:
when he gets home from work now that he forgets.
Damian never does anything hes supposed to do.

Jeli tak, przyjrzyj si im ponownie. Oba s niepoprawne. Rashid used to put the rubbish out, but hes so tired
Zwr uwag na czasowniki wyrnione kursyw: when he gets home from work now that he forgets.

Rozdzia 2: Czasowniki: zasadnicza cz zdania

W jednym kawaku czy w dwch?

A oto nowy problem: niektre swka mog by zapisane jako jedno sowo lub dwa, ale wie si to ze
zmian znaczenia. Przyjrzyjmy si nastpujcym parom:
Maybe znaczy perhaps (by moe).

Altogether znaczy extremely, totally (cakiem,

zupenie).
All together znaczy as one (wszyscy razem).

Example: Damian was altogether disgusted. The pretMay be znaczy is possible (jest moliwe moe tiest girls were all together in the corner and hadnt
by).
noticed that hed arrived.
Przykad: Mortimer thinks Rashid may be the best accountant who has ever worked for him, but Rashid is
overwhelmed with work and thinks maybe he should
have taken the other job he was offered.

Ten ostatni przykad jest szczeglnie interesujcy, poniewa naley do niewielkiej grupy par all, do ktrej
naley rwnie all ready (wszyscy lub wszystko gotowe) oraz already (ju, do okrelonego czasu i zazwyczaj wczeniej, ni oczekiwano).

Sometime znaczy at an unspecified point of time

(kiedy).
Przykad: Its nine oclock already, so if youre not all
ready in the next five minutes were going to miss the
Some time znaczy a period of time (nieco czasu). train!
Przykad: Edgar asked Yasmin if shed go out with him Jest jedno sowo, ktrego puryci jzykowi nie tolesometime, but not today because he has promised to ruj: alright. Powinno si pisa all right (Twj sownik
spend some time with his mother this evening.
moe by pod tym wzgldem askawszy i dopuszcza
Tak samo jest w przypadku someplace i some place.
Everyday znaczy ordinary, common (zwyky, typowy).
Every day znaczy occurring daily (codziennie).
Przykad: Edgar loves everyday activities such as cooking, cleaning, and sewing. He helps his mother with
them every day.
Anyway znaczy in any event (w kadym razie).
Any way znaczy a way, some sort of way
(jakikolwiek sposb).
Przykad: Lucinda cant think of any way to get
Damian to ask her out, so shes thinking of asking
him. Yasmin thinks Damians bad news, but knows
that Lucinda will date him anyway.

pisowni alright). Oczywicie puryci zapominaj o jednej

wanej sprawie. Jeli kto zapyta Ci, jak Ci poszo
w trudnym fragmencie solwki zeszego wieczoru, a Ty
odpowiesz z umiechem, e byo all right (nie popenie
adnego bdu), poklepi Ci po plecach i pogratuluj.
Jeli powiesz smutno, e poszo alright (ish), dowiedz si, e Twoja solwka bya katastrof (a przynajmniej powinno byo pj Ci o wiele lepiej, biorc
pod uwag, ile cikiej pracy w to woye) i e powinni zabra Ci na lunch, ktry mgby poprawi Ci
humor. Dlatego wanie zaczynam akcj, ktrej celem jest
promowanie pisowni alright dla odrnienia od all right. Jeli jednak masz w otoczeniu jakiego puryst, nie
upieraj si.

No dobrze, tak naprawd nie mona cakowicie zapomnie o bezokolicznikach. Powiniene

wiedzie co jeszcze. W formalnym angielskim nie naley dzieli bezokolicznika. Rezultatem
tego bdu jest tzw. split infinitive, czyli bezokolicznik niecigy. Oczywicie, aby podzieli
bezokolicznik, musi si przed nim znajdowa swko to, a to sprawia, e mamy dwa sowa.
W zasadzie nie ma dobrego wyjanienia, dla ktrego nie mielibymy czego tam nie wstawia,
tak jak w tym przykadzie:
Lucinda vowed to really study if she got the chance to take her exams again.
Chocia tak wanie mwi wikszo osb, puryci jzykowi uwaaj to za bd. Dla nich to study
stanowi jedn, nierozdzieln cao bezokolicznik. Teraz, gdy znasz ju t regu, zapewne
zaczniesz zauwaa, e kady j amie. Niecige bezokoliczniki znajdziesz nawet w gazecie.

41

42

Cz I: Czci mowy i czci zdania

Ba, znajdziesz je take w podrcznikach i wypowiedziach wyksztaconych osb. Dlaczego?
No bo gdzie jeszcze mona wstawi swko really?
Lucinda vowed really to study if she ever got the chance to take her exams again.
(Nie brzmi to zbyt dobrze, prawda?)
Lucinda vowed to study really if she ever got the chance to take her exams again. (Fuj!)
Masz wic wybr. Moesz si wyluzowa i rozdziela bezokoliczniki albo te powica
godziny na poszukiwanie innego miejsca dla sw, ktre najlepiej brzmi w rodku bezokolicznika
(czsto rwnie dobrym miejscem jest koniec zdania), albo na obmylanie innych sposobw
wyraenia tej samej myli (np. Lucinda vowed to study really hard if), tak aby mg przestrzega
tej zasady i czu wyszo nad dziennikarzami. Wybr naley do Ciebie. Jeli chcesz wiedzie,
skd wzia si ta dziwna regua, przeczytaj rozdzia 3., w ktrym pisz nieco o historii jzyka
angielskiego, a take o tej zasadzie.
Sprbuj wybra waciw wersj:
A. I cant make head or tail of these accounts, and I have to have this [already / all ready]

by Friday, moaned Rashid.

B. You should take a break and go out to lunch, suggested Alice. You work through lunch

[everyday / every day].

C. Ive eaten my sandwich [already / all ready], and [anyway / any way] Ive got too

much work to do.

D. Well, I think its [altogether / all together] too much to expect one person to do,

said Alice. [Maybe / May be] you should ask Mortimer to get you an assistant.

E. There [maybe / may be] too much to do, but I cant complain when Ive only been

here a week.

F. But [everyone / every one] here complains about their workload [everyday / every day].

[Maybe / May be] if we went to see Mortimer [altogether / all together]

[sometime/some time] hed listen.

G. But Rashid wasnt listening. I wonder if theres [anyway / any way] to avoid jail for

tax evasion, he mumbled.

Odpowiedzi: A: all ready; B: every day; C: already, anyway; D: altogether, maybe; E: may be;
F: everyone (no dobrze, to byo podchwytliwe, jako e nie omawialimy tego sowa, jeli jednak
zrozumiae ogln ide, nie powiniene mie problemw i z tym przykadem), every day,
Maybe, all together, sometime; G: any way.