Professional Documents
Culture Documents
Pies domowy to ssak drapieny, potomek wilka szarego. Jego wspczesna posta
powstaa poprzez dobr sztuczny, a na wiecie mona spotka kilkaset rnych ras
tego najpopularniejszego towarzysza czowieka. Pierwsze prby udomowienia psa
szacuje si na okres 12 17 tysicy lat temu. I wanie dziki temu procesowi,
rozpocztemu przez azjatyckich myliwych, dzi w Twoim domu zamieszka Twj
wyjtkowy Kumpel.
Bez wzgldu na to, czy jeste wacicielem uroczego golden retrivera, niezalenego
syberiana husky, gronego dobermana, nad wyraz dugiego jamnika, czy moe
radosnego miksu wszystkich tych ras, midzy Tob a Twoim psem powstaa wi
niepodobna do adnej innej. To wycig z mioci, oddania i szacunku z jednej strony
oraz dominacji i instynktu przywdczego z drugiej. Aby Wasze wsplne ycie nie
przypominao wiecznego przecigania liny (smyczy!), nie byo wypenione pogryzionymi
kapciami, godzinami jazgotu oraz pogoniami za Twoim pupilem, koniecznie musisz
nauczy go bycia Twoim psem. Szybko zorientujesz si, e szkolenie to nie tylko
obowizek. To wspaniaa zabawa dla Waszego zgranego duetu.
Zrozum jzyk swojego psa i buduj wzajemne zaufanie.
Stosuj zasady waciwego ywienia i higieny.
Dobierz odpowiednie szkolenie do osobowoci swojego psa.
Naucz zwierz wszystkich podstawowych komend.
Porad sobie z lkiem separacyjnym, gryzieniem i kopaniem.
Poznaj zaawansowane szkolenia z zakresu posuszestwa.
Jack i Wendy Volhardowie mieszkaj z dwoma labradorami, landseerem, trzema
szorstkowosymi jamnikami i jednym kotem. S znanymi na caym wiecie
szkoleniowcami, pracujcymi w oparciu o pozytywn motywacj. Zajmuj si
szkoleniem psw od ponad trzydziestu lat. Napisali wiele ksiek i artykuw.
Spis treci
O autorach ....................................................................................................................... 15
Podzikowania od autorw ............................................................................................... 17
Wstp ................................................................................................................................ 19
O ksice ................................................................................................................................ 20
Konwencje zastosowane w ksice ....................................................................................... 20
Czego nie czyta .................................................................................................................... 21
Naiwne zaoenia .................................................................................................................. 21
Jak podzielona jest ksika .................................................................................................... 21
Cz I: Szkolenie dla Ciebie i Twojego psa ................................................................... 22
Cz II: Jak zapewni sobie sukces szkoleniowy? ......................................................... 22
Cz III: Szkolenie sportowe .......................................................................................... 22
Cz IV: Psie potrzeby .................................................................................................... 22
Cz V: Dekalogi ............................................................................................................. 23
Ikony wykorzystane w ksice .............................................................................................. 23
Co dalej .................................................................................................................................. 24
Spis treci
Wypadek to tylko wypadek ............................................................................................... 80
Bd przygotowany na regres ........................................................................................... 81
Co robi, kiedy przyapiesz psa na gorcym uczynku? ................................................... 81
Jak uczy czystoci dorosego psa? ................................................................................... 81
Co zrobi, jeli mieszkasz w bloku? ................................................................................ 82
Wykorzystanie kojca do nauki czystoci .............................................................................. 82
Jak poradzi sobie z psem, ktry znaczy teren? ................................................................... 84
Podr samochodem z psem ................................................................................................ 85
Spis treci
Rozdzia 10: Jak poradzi sobie z niewaciwym zachowaniem psa? ............................ 171
Znalezienie przyczyny problemw behawioralnych ........................................................ 172
Ruch ................................................................................................................................. 172
Dobre towarzystwo ......................................................................................................... 173
Dobre zdrowie ................................................................................................................ 174
Dobre ywienie ............................................................................................................... 174
Dobre szkolenie .............................................................................................................. 174
Jak si upora z niewaciwym zachowaniem psa? ........................................................... 175
Tolerowanie problemw behawioralnych .................................................................... 176
Prba rozwizania problemw behawioralnych ........................................................... 176
Znalezienie psu nowego domu ...................................................................................... 177
Rozwizania ostateczne .................................................................................................. 178
Kopanie ................................................................................................................................ 178
Szczekanie na wszystko ....................................................................................................... 180
Szczekanie w reakcji na bodziec ..................................................................................... 180
Szczekanie bez widocznego powodu ............................................................................. 180
Gryzienie, ale nie jedzenia .................................................................................................. 181
Fizjologiczna potrzeba gryzienia .................................................................................... 181
Psychologiczna potrzeba gryzienia ................................................................................. 182
Jak sobie radzi z lkiem separacyjnym? ............................................................................ 182
Odwraliwianie ............................................................................................................... 183
Feromony ........................................................................................................................ 184
Brudzenie w domu ............................................................................................................. 184
Oddawanie moczu zwizane z okazywaniem nadmiernego poddania ............................ 186
Choroba lokomocyjna ........................................................................................................ 187
10
Spis treci
Uatwienie psu aportowania ........................................................................................... 250
Nauka trzymania kozioka .............................................................................................. 251
Nauka sigania po kozioek ............................................................................................ 252
Chodzenie z koziokiem w pysku .................................................................................. 253
Nauka podnoszenia kozioka ......................................................................................... 253
Pogo za aportem ........................................................................................................... 255
Prba cierpliwoci ........................................................................................................... 255
Aportowanie w obecnoci bod cw rozpraszajcych ........................................................ 256
11
12
Spis treci
Rozdzia 21: 10 podstawowych komend, ktre kady pies powinien zna ..................... 347
Siad komenda zapewniajca bezpieczestwo ............................................................ 347
Siad dla wygody .......................................................................................................... 348
Zosta ............................................................................................................................... 348
Na miejsce ........................................................................................................................ 348
Wr ................................................................................................................................. 349
Spokojnie .......................................................................................................................... 349
Daj .................................................................................................................................... 349
Zejd ................................................................................................................................. 350
Zostaw .............................................................................................................................. 351
adnych Nie .................................................................................................................... 351
Rozdzia 22: 10 powodw, dla ktrych psy robi to, co robi ......................................... 353
Dlaczego psy skacz na ludzi? ............................................................................................ 353
Dlaczego psy wchaj czci ludzkiej anatomii,
ktre wolelibymy, by zostawiy w spokoju? .................................................................. 354
Dlaczego samce tak czsto podnosz nog? ...................................................................... 354
Dlaczego psy wspinaj si na siebie? .................................................................................. 355
Dlaczego psy lubi gania rne rzeczy? .......................................................................... 355
Dlaczego psy tarzaj si w paskudztwach? ......................................................................... 356
Dlaczego psy jedz zioa i traw? ....................................................................................... 356
Dlaczego psy zjadaj obrzydliwe rzeczy? ........................................................................... 357
Dlaczego psy saneczkuj? ................................................................................................... 357
Dlaczego psy szykuj gniazdo? ........................................................................................... 357
13
14
Skorowidz .......................................................................................................................375
Rozdzia 5
by wyszkoli psa, musisz mie pewn wiedz na temat tego, co si dzieje
w jego maym mdku. Mog Ci tu pomc zdolnoci do obserwacji.
Czsto zachowanie psa mona przewidzie na podstawie tego, jak si zachowywa
w przeszoci w podobnych okolicznociach. Moesz by zaskoczony tym,
jak duo ju wiesz. Czasem moesz niemal zobaczy te obracajce si trybiki
w jego gowie, gdy ma zamiar pogoni za samochodem, rowerzyst czy
biegaczem. Jeli jeste dostatecznie dobrym obserwatorem, to bdziesz
umia na czas powstrzyma psa.
Nie musisz jednak polega wycznie na obserwacji. Aby pomc Ci zrozumie,
jak myli Twj pies, opracowalimy prosty profil osobowoci, ktry pozwala
na zaskakujco dokadne przewidywanie zachowania psa, na przykad jego
skonnoci do cigania poruszajcych si obiektw.
Wszystko to znajdziesz w tym rozdziale, wic czytaj dalej.
Rozpoznanie instynktownych
zachowa psa
Twj pies, jak i kady inny, jest zwierzciem, ktre przychodzi na wiat
z kompletem instynktownych, z gry okrelonych zachowa. Intensywno
i rodzaj tych zachowa, jak rwnie ich zoono przesdzaj o temperamencie,
osobowoci i zdatnoci psa do wykonywania okrelonych zada. Te zachowania
wpywaj rwnie na to, jak pies postrzega wiat.
88
Nasza ulubiona historia opowiada o pewnym bystrym springer spanielu angielskim, ktry zosta
porzucony na progu naszego domu. Biedaczek
by tak zaniedbany, e nie wiedzielimy nawet,
i jest spanielem, dopki nie zoylimy wizyty
fryzjerowi. Sta si uroczym czonkiem naszej
rodziny na wiele kolejnych lat. Pewnego dnia
jego pika wtoczya si pod kanap. Prbowa
wszystkiego: zaglda pod ni, wskakiwa na
oparcie, by zajrze za ni, obiega j z obydwu
stron. Nic nie dziaao. Zdegustowany, podnis
nog, obsika kanap i odszed. To tyle, jeli chodzi o rozwizywanie problemw.
9 owczego,
9 stadnego,
9 obronnego.
Popdy odzwierciedlaj instynktowne zachowania, ktre Twj pies
odziedziczy po swoich przodkach i ktre mog by uyteczne w procesie
szkolenia. Kady z popdw rzdzi si jak podstawow cech.
Popd owczy
Popd owczy obejmuje odziedziczone zachowania zwizane z polowaniem,
zabijaniem zdobyczy i jedzeniem. Wyzwalany jest przez okrelone bod ce
suchowe i wchowe, jak rwnie przez ruch. Zachowania zwizane z popdem
owczym (patrz rysunek 5.1) obejmuj:
Rysunek 5.1.
Pies wykazuje
typowe
zachowania
zwizane
z popdem
owczym
9 skakanie i cignicie;
9 rzucanie si;
9 patrzenie, suchanie i wszenie;
9 potrzsanie przedmiotem;
9 skradanie si i pogo;
9 rozdzieranie na kawaki.
Moesz zauway u psa niektre z tych zachowa, gdy zaczyna on goni
kota lub szczeka wysokim gosem na widok kota uciekajcego na drzewo.
Potrzsanie zabawkami, zakopywanie ich pomidzy poduszkami na kanapie
lub rozdzieranie pluszakw na kawaki to inne przykady zachowa zwizanych
z popdem owczym.
89
90
Popd stadny
Popd stadny przejawia si w zachowaniach zwizanych z reprodukcj,
byciem czonkiem grupy bd stada oraz umiejtnoci akceptowania regu.
Psy, podobnie jak ich dalecy przodkowie, czyli wilki, s zwierztami
stadnymi. Aby polowa na zwierzta, ktre zazwyczaj s wiksze od nich,
wilki musz y w stadzie. Aby zapewni porzdek w obrbie stada, tworz
hierarchi spoeczn opart na cisych zasadach zachowania. W przypadku
psw przekada si to na umiejtno dopasowania si do ludzkiej rodziny
i na ch wsppracy z czowiekiem.
Popd stadny jest stymulowany przez rang w hierarchii spoecznej.
Przykady zachowa zwizanych z tym popdem obejmuj:
Popd obronny
Popd obronny rzdzi si chci przetrwania i samoobrony; skada si zarwno
z zachowa zwizanych z walk, jak i ucieczk. Popd obronny jest zoony,
poniewa ten sam bodziec, ktry moe u psa wywoa agresj (walk), moe
rwnie wywoa reakcj unikania (ucieczk), zwaszcza u modego psa.
Zachowania zwizane z walk nie s w peni rozwinite, dopki pies w peni
nie osignie dojrzaoci seksualnej, lub do mniej wicej 2. roku ycia.
Mona jednak wczeniej zauway tendencj w kierunku takich zachowa,
a od dowiadcze yciowych psa bdzie zaleao ich nasilenie w przyszoci.
Zachowania zwizane z popdem walki to midzy innymi:
Rysunek 5.2.
Pies
demonstruje
typowe
zachowania
zwizane
z popdem
stadnym
91
92
to kolejne oznaki niepewnoci, podobnie jak kulenie si, obnianie ciaa na apach i odwracanie
wzroku. Wszystko to wskazuje na to, e pies
najchtniej znalazby si gdzie indziej.
Z drugiej strony, jeli pies jey sier tylko na
karku, oznacza to pewno siebie. Pies czuje si
szefem i jest gotowy przyj wszystkich nadchodzcych. Uszy s wyprostowane, wsy nastawione do przodu, ciar ciaa przeniesiony na
przednie apy, ogon uniesiony, pies stoi wyprostowany i nawizuje bezporedni kontakt wzrokowy. Jest gotowy do bitki.
93
94
95
96
Popd stadny
Popd walki
Popd ucieczki
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
11.
12.
13.
14.
15.
16.
17.
18.
19.
20.
21.
22.
23.
24.
25.
26.
27.
28.
29.
30.
31.
32.
33.
34.
35.
36.
37.
38.
39.
40.
Suma punktw:
Suma punktw:
Suma punktw:
Suma punktw:
Rysunek 5.3.
Profil
osobowoci
psa w piguce
9 przychodzenie na komend,
9 warowanie,
9 siadanie,
9 zostawanie,
9 chodzenie na lu nej smyczy.
Wikszo zachowa, na ktre ma ochot Kumpel, wie si z popdem
owczym, tak jak te wymienione poniej:
9 gonienie kota,
9 kopanie,
9 pjcie za tropem krlika,
9 aportowanie piki lub patyka,
9 wchanie trawy.
atwo zauway, e w momentach, w ktrych chciaby, eby Kumpel
grzecznie si zachowywa, musisz go najpierw przekona, by zapomnia
o popdzie owczym. Psy, u ktrych ten popd jest bardzo silny, z reguy
97
98
Wyzwolenie popdw
Kiedy pieczesz hamburgery na grillu, ich zapach stymuluje Twj apetyt,
podobnie jak innych ludzi w okolicy. W ten sposb zapach wyzwala Twj
popd owczy. Podobnie dzieje si w przypadku psa.
Poniej znajdziesz krtk list bod cw, ktre wyzwalaj poszczeglne popdy:
(na przykad pochylanie si nad psem z przodu lub z boku), patrzenie
psu prosto w oczy (jest to bezporedni przyczyn wielu pogryzie),
pochylanie si i wymachiwanie psu palcem przed oczyma podczas
udzielania mu reprymendy, szarpanie smycz, uycie ostrego tonu gosu,
przesadny gest nakazujcy psu zosta w miejscu (patrz rozdzia 7.).
99
100
9
owczy ponad 60 punktw: pies dobrze reaguje na wykorzystanie
9
owczy poniej 60 punktw: prawdopodobnie Twojego psa
101
102
najprawdopodobniej jest wszystko jedno, czy jeste koo niego, czy nie.
Lubi zajmowa si sam sob i nieatwo go zmotywowa. Twoj jedyn
nadziej jest oparcie si w szkoleniu na instynkcie owczym. Niski popd
stadny jest na og typowy dla ras, ktre miay za zadanie pracowa
samodzielnie, bez kontaktu z czowiekiem.
9 Jeli pies ma silny popd owczy, musisz rwnie popracowa nad tymi
wiczeniami, by mc go kontrolowa w pobliu przej, poruszajcych
si obiektw i innych bod cw rozpraszajcych.
taki pies chodzi za Tob krok w krok przez cay dzie i raczej nie pakuje si
w kopoty. Lubi by z Tob i nie interesuje go gonitwa za czymkolwiek.
103
104
Rysunek 5.4.
Profil typowego
pupilka