You are on page 1of 29

Trening psw dla bystrzakw

Autor: Jack Volhard, Wendy Volhard


Tumaczenie: Olga Kwiecie-Maniewska
ISBN: 978-83-246-1807-1
Tytu oryginau: Dog Training For Dummies
Format: 180x235, stron: 392

Znani trenerzy trenerw i obsypani nagrodami autorzy ksiek


Dodatek specjalny: Sztuczki popisowe
Dowiedz si, jak zosta dumnym wacicielem uoonego psa!
Dla swego psa kady jest Napoleonem. To powd nieustajcej popularnoci psw
Aldous Huxley

Pies domowy to ssak drapieny, potomek wilka szarego. Jego wspczesna posta
powstaa poprzez dobr sztuczny, a na wiecie mona spotka kilkaset rnych ras
tego najpopularniejszego towarzysza czowieka. Pierwsze prby udomowienia psa
szacuje si na okres 12 17 tysicy lat temu. I wanie dziki temu procesowi,
rozpocztemu przez azjatyckich myliwych, dzi w Twoim domu zamieszka Twj
wyjtkowy Kumpel.
Bez wzgldu na to, czy jeste wacicielem uroczego golden retrivera, niezalenego
syberiana husky, gronego dobermana, nad wyraz dugiego jamnika, czy moe
radosnego miksu wszystkich tych ras, midzy Tob a Twoim psem powstaa wi
niepodobna do adnej innej. To wycig z mioci, oddania i szacunku z jednej strony
oraz dominacji i instynktu przywdczego z drugiej. Aby Wasze wsplne ycie nie
przypominao wiecznego przecigania liny (smyczy!), nie byo wypenione pogryzionymi
kapciami, godzinami jazgotu oraz pogoniami za Twoim pupilem, koniecznie musisz
nauczy go bycia Twoim psem. Szybko zorientujesz si, e szkolenie to nie tylko
obowizek. To wspaniaa zabawa dla Waszego zgranego duetu.
Zrozum jzyk swojego psa i buduj wzajemne zaufanie.
Stosuj zasady waciwego ywienia i higieny.
Dobierz odpowiednie szkolenie do osobowoci swojego psa.
Naucz zwierz wszystkich podstawowych komend.
Porad sobie z lkiem separacyjnym, gryzieniem i kopaniem.
Poznaj zaawansowane szkolenia z zakresu posuszestwa.
Jack i Wendy Volhardowie mieszkaj z dwoma labradorami, landseerem, trzema
szorstkowosymi jamnikami i jednym kotem. S znanymi na caym wiecie
szkoleniowcami, pracujcymi w oparciu o pozytywn motywacj. Zajmuj si
szkoleniem psw od ponad trzydziestu lat. Napisali wiele ksiek i artykuw.

Spis treci
O autorach ....................................................................................................................... 15
Podzikowania od autorw ............................................................................................... 17
Wstp ................................................................................................................................ 19
O ksice ................................................................................................................................ 20
Konwencje zastosowane w ksice ....................................................................................... 20
Czego nie czyta .................................................................................................................... 21
Naiwne zaoenia .................................................................................................................. 21
Jak podzielona jest ksika .................................................................................................... 21
Cz I: Szkolenie dla Ciebie i Twojego psa ................................................................... 22
Cz II: Jak zapewni sobie sukces szkoleniowy? ......................................................... 22
Cz III: Szkolenie sportowe .......................................................................................... 22
Cz IV: Psie potrzeby .................................................................................................... 22
Cz V: Dekalogi ............................................................................................................. 23
Ikony wykorzystane w ksice .............................................................................................. 23
Co dalej .................................................................................................................................. 24

Cz I: Szkolenie dla Ciebie i Twojego psa .................25


Rozdzia 1: Dlaczego szkolenie psw jest takie wane? .................................................. 27
Jak rozpozna dobrze wychowanego psa? ........................................................................... 28
Pi podstawowych komend ................................................................................................ 29
Komenda Siad ................................................................................................................ 29
Komenda Na miejsce .................................................................................................... 30
Komenda Waruj ............................................................................................................. 30
Komenda Wr .............................................................................................................. 30
Komenda Rwnaj .......................................................................................................... 31
Kto tu kogo uczy? .................................................................................................................. 31
Szkolenie a czynnik ludzki (czyli Ty) .................................................................................. 32
Poznaj swoje oczekiwania ................................................................................................ 33
Twoje nastawienie ............................................................................................................ 34
Jak myli pies? ....................................................................................................................... 36
Czytanie swojego psa ..................................................................................................... 36
Kiedy nie zdysz na czas ................................................................................................. 36
Jak poradzi sobie z bod cami rozpraszajcymi? ............................................................ 38

Trening psw dla bystrzakw


Szkolenie zaawansowane dla frajdy i dla sportu .................................................................. 38
Obedience .......................................................................................................................... 38
Agility i inne psie sporty ................................................................................................... 39
Wicej ni szkolenie: jak psy pomagaj ludziom ................................................................. 39

Rozdzia 2: Przygotowanie do szkolenia ............................................................................41


Wybr metody szkoleniowej ................................................................................................ 42
Szkolenie tradycyjne ......................................................................................................... 43
Szkolenie klikerowe .......................................................................................................... 46
Budowanie zaufania .............................................................................................................. 48
Konsekwencja w wydawaniu komend i tonie gosu ....................................................... 49
Bd bardziej wytrway od swojego psa ........................................................................... 50
Unikanie sowa nie ........................................................................................................ 51
Powtarzanie komend ......................................................................................................... 52
Przywdztwo ..................................................................................................................... 52
Przejcie roli przywdcy stada .............................................................................................. 53
Nakanianie psa do przyjcia pozycji siad i waruj ..................................................... 54
Przeduone siadanie i warowanie: recepta na objcie przywdztwa stada ................... 56

Rozdzia 3: Jak przetrwa okres szczenictwa? ...............................................................59


Znaczenie socjalizacji ............................................................................................................ 60
Okres odstawiania od matki: od 3. do 7. tygodnia .......................................................... 60
Poznawanie wiata: od 7. do 12. tygodnia ........................................................................ 62
Nagle zaczyna si wszystkiego ba: od 8. do 12. tygodnia .............................................. 63
A teraz pragnie wyruszy w wiat: po skoczeniu 12 tygodni ........................................ 64
Jak sobie poradzi z koszmarnym dwulatkiem? .................................................................. 65
Modociane dziwactwa ..................................................................................................... 66
Szczeniak odkrywa seks .................................................................................................... 67
Hormony to nie tylko seks ............................................................................................... 67
Kastracja i sterylizacja ............................................................................................................ 68
Kiedy najlepiej przeprowadzi zabieg? ............................................................................. 69
Wady kastracji i sterylizacji ............................................................................................... 70
Kumpel wreszcie dorasta ...................................................................................................... 71

Rozdzia 4: Nauka czystoci ..............................................................................................73


Wykorzystanie klatki: kojec dla szczeniaka .......................................................................... 73
Znalezienie odpowiedniej klatki ...................................................................................... 75
Zachcanie psa do wejcia do klatki ................................................................................. 75
Przyzwyczajanie psa do klatki ........................................................................................... 76
Podstawy nauki czystoci ...................................................................................................... 77
Ustalenie planu dnia ......................................................................................................... 77
Miejsce do zaatwiania si ................................................................................................. 78
Miej oczy otwarte .............................................................................................................. 80

Spis treci
Wypadek to tylko wypadek ............................................................................................... 80
Bd przygotowany na regres ........................................................................................... 81
Co robi, kiedy przyapiesz psa na gorcym uczynku? ................................................... 81
Jak uczy czystoci dorosego psa? ................................................................................... 81
Co zrobi, jeli mieszkasz w bloku? ................................................................................ 82
Wykorzystanie kojca do nauki czystoci .............................................................................. 82
Jak poradzi sobie z psem, ktry znaczy teren? ................................................................... 84
Podr samochodem z psem ................................................................................................ 85

Rozdzia 5: Zrozumie psi umys ....................................................................................... 87


Rozpoznanie instynktownych zachowa psa ...................................................................... 87
Popd owczy .................................................................................................................... 88
Popd stadny ..................................................................................................................... 90
Popd obronny .................................................................................................................. 90
W jaki sposb popdy wpywaj na szkolenie? ................................................................ 92
Ustalenie profilu osobowoci psa ......................................................................................... 93
Zdecyduj, jakie zachowanie psa by Ci odpowiadao ........................................................... 97
Wyzwolenie popdw ....................................................................................................... 99
Przechodzenie z jednego popdu w drugi ....................................................................... 99
Wykorzystanie popdw w szkoleniu ............................................................................ 101

Rozdzia 6: Wyposaenie, ktre zapewni Ci sukces ........................................................ 105


Wybr odpowiedniego wyposaenia .................................................................................. 106
Smycze ............................................................................................................................. 106
Obroe ............................................................................................................................. 107
Haltery ............................................................................................................................. 113
Smakoyki to Twoi najwiksi szkoleniowi sprzymierzecy ............................................. 114
Idealny smakoyk ............................................................................................................ 115
Kiedy smakoyki nie dziaaj .......................................................................................... 116

Rozdzia 7: Szkolenie podstawowe ................................................................................. 117


Pierwszy krok: przyzwyczajenie psa do smyczy ................................................................ 118
Nauka podstaw .................................................................................................................... 118
Siadanie na komend ...................................................................................................... 119
Siad-zosta ...................................................................................................................... 121
Zabawa w Siad-zosta ................................................................................................. 123
Komenda zwalniajca: magiczne sowo Dobrze ........................................................ 124
Warowanie ....................................................................................................................... 125
Id na miejsce, piesku! .................................................................................................... 126
Jak poradzi sobie z uciekaniem przez otwarte drzwi? ..................................................... 127
Drzwi i schody ................................................................................................................ 128
Dzwonek do drzwi i gocie ............................................................................................ 129
Waciwe maniery przy stole .............................................................................................. 131

Trening psw dla bystrzakw


Rozdzia 8: Kontrola nad psem: grzeczne spacery,
przychodzenie na woanie i zostawianie rzeczy w spokoju .........................133
Spacer z psem ...................................................................................................................... 134
Urodzony, by cign ..................................................................................................... 134
Chodzenie przy nodze na smyczy .................................................................................. 136
Zmiany kierunku ............................................................................................................ 139
Zmiany tempa ................................................................................................................. 140
Jak wygra bitw o wracanie na woanie? .......................................................................... 140
Nauka przychodzenia na woanie .................................................................................. 142
Wprowadzanie rozprosze .............................................................................................. 143
Wysza szkoa jazdy, czyli szkolenie bez smyczy
w obecnoci bod cw rozpraszajcych ....................................................................... 144
Opanowanie komendy Zostaw ....................................................................................... 144

Cz II: Jak zapewni sobie sukces szkoleniowy? .... 149


Rozdzia 9: Jak sta si wytrawnym szkoleniowcem? ...................................................151
Zarzdzanie rodowiskiem psa ........................................................................................... 152
Dobry pocztek ............................................................................................................... 152
Potrzeby spoeczne Twojego psa .................................................................................... 153
Potrzeby emocjonalne Twojego psa .............................................................................. 154
Potrzeby ywieniowe psa ................................................................................................ 155
Co w psie siedzi? ................................................................................................................. 155
Zachowania typowe dla rasy ........................................................................................... 156
Temperament .................................................................................................................. 158
Wraliwo psychiczna .................................................................................................... 158
Reakcja na bod ce wzrokowe ......................................................................................... 159
Wraliwo na d wiki .................................................................................................... 160
Wraliwo na dotyk ....................................................................................................... 161
Stres a pies ............................................................................................................................ 161
Zrozumienie stresu ......................................................................................................... 162
Rozpoznanie objaww stresu ......................................................................................... 163
Zewntrzne i wewntrzne rda stresu ........................................................................ 164
Zwizek stresu z uczeniem si ....................................................................................... 165
Stres a wprowadzanie bod cw rozpraszajcych ........................................................... 167
Opanowanie stresu .............................................................................................................. 167
Opanowanie pozytywnego stresu ................................................................................... 168
Opanowanie negatywnego stresu ................................................................................... 168
Inne sposoby na opanowanie stresu ............................................................................... 170

Spis treci
Rozdzia 10: Jak poradzi sobie z niewaciwym zachowaniem psa? ............................ 171
Znalezienie przyczyny problemw behawioralnych ........................................................ 172
Ruch ................................................................................................................................. 172
Dobre towarzystwo ......................................................................................................... 173
Dobre zdrowie ................................................................................................................ 174
Dobre ywienie ............................................................................................................... 174
Dobre szkolenie .............................................................................................................. 174
Jak si upora z niewaciwym zachowaniem psa? ........................................................... 175
Tolerowanie problemw behawioralnych .................................................................... 176
Prba rozwizania problemw behawioralnych ........................................................... 176
Znalezienie psu nowego domu ...................................................................................... 177
Rozwizania ostateczne .................................................................................................. 178
Kopanie ................................................................................................................................ 178
Szczekanie na wszystko ....................................................................................................... 180
Szczekanie w reakcji na bodziec ..................................................................................... 180
Szczekanie bez widocznego powodu ............................................................................. 180
Gryzienie, ale nie jedzenia .................................................................................................. 181
Fizjologiczna potrzeba gryzienia .................................................................................... 181
Psychologiczna potrzeba gryzienia ................................................................................. 182
Jak sobie radzi z lkiem separacyjnym? ............................................................................ 182
Odwraliwianie ............................................................................................................... 183
Feromony ........................................................................................................................ 184
Brudzenie w domu ............................................................................................................. 184
Oddawanie moczu zwizane z okazywaniem nadmiernego poddania ............................ 186
Choroba lokomocyjna ........................................................................................................ 187

Rozdzia 11: Jak poradzi sobie z agresj? .................................................................... 189


Czym jest zachowanie agresywne? .................................................................................... 189
Rzut oka na przyczyny agresji ............................................................................................ 191
Opanowanie agresji psa popdy owczy, stadny, walki i ucieczki ............................... 192
Agresja u psw o wysokim popdzie owczym ........................................................... 193
Agresja u psw o wysokim popdzie walki ....................................................................... 194
Agresja u psw o wysokim popdzie stadnym .............................................................. 198
Jedzenie i agresja ................................................................................................................. 200
Agresja ze strachu u psw o silnym popdzie ucieczki ..................................................... 201
Postpowanie w przypadku ataku innego psa ................................................................... 202
Prawda o ogrodzeniach elektrycznych ............................................................................... 202

Cz III: Szkolenie sportowe ...................................205


Rozdzia 12: Przygotowanie do startu w zawodach ........................................................ 207
Uczestnictwo w zawodach ................................................................................................. 208
Zrozumie system ........................................................................................................... 208
Wymagania dla klasy 0 obedience ............................................................................... 209

10

Trening psw dla bystrzakw


Preludium do chodzenia przy nodze: nauka komendy Gotowy ................................... 209
Pozycja kontrolna ............................................................................................................ 210
Skupianie uwagi psa na sobie .......................................................................................... 212
Wprowadzenie komendy Gotowy! ............................................................................. 212
Uczenie psa reagowania na komend Gotowy! ......................................................... 213
Nagroda ........................................................................................................................... 213
Egzekwowanie komendy Gotowy! ............................................................................. 214
Nauka ignorowania bod cw rozpraszajcych .............................................................. 215
Chodzenie przy nodze w obecnoci bod cw rozpraszajcych ........................................ 216
Chodzenie przy nodze w nowych miejscach ............................................................... 216
Chodzenie przy nodze w obecnoci pomocnika ........................................................... 217
Zakres zada podczas chodzenia przy nodze ................................................................. 217
Wymagania dla klasy 1 obedience ................................................................................... 218
Chodzenie przy nodze na smyczy: Kumpel, czy mog ci prosi do taca? ................ 219
Zatrzymanie ..................................................................................................................... 220
Zmiany tempa i kierunku ............................................................................................... 221
Rally obedience .................................................................................................................... 223
Twj pies nie jest soniem .................................................................................................. 224

Rozdzia 13: Zaawansowane wiczenia posuszestwa .................................................227


Stanie podczas badania ........................................................................................................ 228
Nauka komendy Stj ................................................................................................... 228
Nauka stania nieruchomo metoda z uyciem rk .................................................... 229
Nauka stania nieruchomo metoda bez uycia rk .................................................... 230
Nauka komendy Stj-zosta ....................................................................................... 230
Zwikszanie odlegoci ................................................................................................... 231
Nauka powrotu ............................................................................................................... 231
Badanie ............................................................................................................................. 232
Przejcie do chodzenia przy nodze bez smyczy ................................................................. 233
Chodzenie przy nodze bez smyczy .................................................................................... 234
Przywoanie ......................................................................................................................... 236
Zosta .............................................................................................................................. 236
Przywoanie w obecnoci bod cw rozpraszajcych ..................................................... 237
Do mnie ........................................................................................................................ 237
Noga ............................................................................................................................. 239

wiczenia grupowe ............................................................................................................. 241


Wprowadzenie bod cw rozpraszajcych przez przewodnika ..................................... 242
Zwikszanie poziomu trudnoci .................................................................................... 242
Ups, zabawa w jo-jo ........................................................................................................ 243

Rozdzia 14: Aportowanie ................................................................................................245


Elementy udanego aportowania ......................................................................................... 245
Aportowanie na komend ............................................................................................... 247
Wprowadzenie kozioka .................................................................................................. 248

Spis treci
Uatwienie psu aportowania ........................................................................................... 250
Nauka trzymania kozioka .............................................................................................. 251
Nauka sigania po kozioek ............................................................................................ 252
Chodzenie z koziokiem w pysku .................................................................................. 253
Nauka podnoszenia kozioka ......................................................................................... 253
Pogo za aportem ........................................................................................................... 255
Prba cierpliwoci ........................................................................................................... 255
Aportowanie w obecnoci bod cw rozpraszajcych ........................................................ 256

Rozdzia 15: Jeszcze bardziej podnosimy poprzeczk ..................................................... 261


Wymagania dla klasy 2 obedience ................................................................................... 261
Chodzenie przy nodze bez smyczy .................................................................................... 262
Przywoanie z zatrzymaniem w pozycji waruj ............................................................... 262
Nauka warowania na komend ...................................................................................... 263
Waruj w marszu .............................................................................................................. 264
Nauka warowania, gdy przewodnik jest w ruchu ......................................................... 265
Nauka warowania w biegu ............................................................................................. 265
Nauka zatrzymania i warowania, kiedy pies idzie w Twoj stron na smyczy ...... 266
Nauka zatrzymania i warowania, kiedy pies idzie w Twoj stron bez smyczy .... 266
Nauka ignorowania bod cw rozpraszajcych ............................................................ 267
Aportowanie ........................................................................................................................ 269
Aport przez przeszkod ...................................................................................................... 269
Nauka targetowania ........................................................................................................ 270
Nauka aportowania przez przeszkod ........................................................................... 271
Pozostawanie w miejscu, gdy przewodnik jest poza zasigiem wzroku psa .................... 275

Rozdzia 16: Zosta mistrzem ......................................................................................... 277


Wymagania dla klasy 3 obedience ................................................................................... 277
Nie wszystkie wiczenia s rwne ..................................................................................... 278
Zatrzymanie w marszu i zmiany pozycji .............................................................................. 279
Komenda optyczna Noga ............................................................................................ 280
Nauka komendy Stj podczas marszu na komend optyczn .................................. 281
Nauka warowania z pozycji stj i siadania z pozycji waruj .................................... 282
Wprowadzenie bod cw rozpraszajcych ..................................................................... 285
Wyszukiwanie przedmiotu waciciela .............................................................................. 286
Nauka posugiwania si nosem ...................................................................................... 286
Zapoznanie psa z zasadami zabawy ................................................................................ 286
Nauka rozrniania przedmiotw po zapachu ............................................................. 287
Nauka odrniania Twojego zapachu i zapachu innej osoby ...................................... 288
Wycofywanie tablicy ....................................................................................................... 289

11

12

Trening psw dla bystrzakw

Cz IV: Psie potrzeby .......................................... 291


Rozdzia 17: ywienie psa ...............................................................................................293
Znalezienie odpowiedniej karmy dla Twojego psa ........................................................... 294
Informacje na etykietach i dokonywanie wyboru ......................................................... 295
Miso dla misoercy ...................................................................................................... 296
Zapewnienie psu odpowiedniej iloci biaka ............................................................... 297
Waciwe odywianie w krytycznym okresie wzrostu ...................................................... 299
Jak rozszyfrowa etykiety na karmach dla szczenit? .................................................... 299
Wglowodany .................................................................................................................. 300
Tuszcze w ograniczonej iloci te s potrzebne ........................................................... 300
Co jeszcze znajduje si w karmie dla psw? ............................................................... 302
Czego brakuje w gotowych karmach? ........................................................................... 303
Mineray ........................................................................................................................... 304
Jak ugasi psie pragnienie, czyli o wieej wodzie ......................................................... 305
Informacje na temat strawnoci ...................................................................................... 306
Enzymy ............................................................................................................................ 308
ywienie Kumpla ................................................................................................................ 309
Opcja 1. Najprostsze rozwizanie .................................................................................. 309
Opcja 2. Ulepszona karma gotowa ................................................................................. 309
Opcja 3. Naturalna dieta Wendy Volhard ......................................................................... 311

Rozdzia 18: Zrozumie psie zdrowie ..............................................................................315


Znowu kucie, czyli o problemie nadmiernie czstych szczepie ................................... 315
Szczepienia a szkolenie i hotele dla psw .......................................................................... 318
Wzrost zachorowa na niedoczynno tarczycy ................................................................ 319
amanie w kociach O, mj biedny krgosup ......................................................... 321
Homeopatia medycyna czy magia? ............................................................................... 322
Akupunktura ........................................................................................................................ 323

Rozdzia 19: Szukanie pomocy eksperta .........................................................................325


Marsz do szkoy kursy posuszestwa ........................................................................... 327
Wybr dobrej szkoy ....................................................................................................... 328
Przedszkole dla szczenit ................................................................................................ 329
Zaawansowane kursy posuszestwa ............................................................................. 330
Znalezienie prywatnego trenera ......................................................................................... 330
Szkoa z internatem ............................................................................................................. 331
Obz z psem ........................................................................................................................ 332

Spis treci

Cz V: Dekalogi ...................................................333


Rozdzia 20: 10 (no dobrze, 11) ekscytujcych i fantastycznych psich sportw ............ 335
Zawody obedience .............................................................................................................. 336
Agility ................................................................................................................................... 336
Tropienie ............................................................................................................................. 338
Prby polowe i myliwskie ................................................................................................. 339
Prby i konkursy pracy norowcw .................................................................................... 339
Wycigi ................................................................................................................................. 340
Szkolenie obronne IPO ................................................................................................. 340
Flyball .................................................................................................................................. 341
Taniec z psem ...................................................................................................................... 342
Skijoring ............................................................................................................................... 342
Wane zadania, ktrych wykonywanie sprawi przyjemno psu ..................................... 343
Psy subowe ................................................................................................................... 343
Psy poszukujce .............................................................................................................. 343
Psy asystujce .................................................................................................................. 343
Pies towarzysz ................................................................................................................. 345

Rozdzia 21: 10 podstawowych komend, ktre kady pies powinien zna ..................... 347
Siad komenda zapewniajca bezpieczestwo ............................................................ 347
Siad dla wygody .......................................................................................................... 348
Zosta ............................................................................................................................... 348
Na miejsce ........................................................................................................................ 348
Wr ................................................................................................................................. 349
Spokojnie .......................................................................................................................... 349
Daj .................................................................................................................................... 349
Zejd ................................................................................................................................. 350
Zostaw .............................................................................................................................. 351
adnych Nie .................................................................................................................... 351

Rozdzia 22: 10 powodw, dla ktrych psy robi to, co robi ......................................... 353
Dlaczego psy skacz na ludzi? ............................................................................................ 353
Dlaczego psy wchaj czci ludzkiej anatomii,
ktre wolelibymy, by zostawiy w spokoju? .................................................................. 354
Dlaczego samce tak czsto podnosz nog? ...................................................................... 354
Dlaczego psy wspinaj si na siebie? .................................................................................. 355
Dlaczego psy lubi gania rne rzeczy? .......................................................................... 355
Dlaczego psy tarzaj si w paskudztwach? ......................................................................... 356
Dlaczego psy jedz zioa i traw? ....................................................................................... 356
Dlaczego psy zjadaj obrzydliwe rzeczy? ........................................................................... 357
Dlaczego psy saneczkuj? ................................................................................................... 357
Dlaczego psy szykuj gniazdo? ........................................................................................... 357

13

14

Trening psw dla bystrzakw


Rozdzia 23: 10 (czy co koo tego) sztuczek dla frajdy i korzyci ..................................359
Sekret nauki sztuczek .......................................................................................................... 359
Przybij pitk .................................................................................................................... 360
Druga apa ........................................................................................................................ 362
Turlaj si ........................................................................................................................... 363
Zdech pies ....................................................................................................................... 364
Znajd mj ................................................................................................................... 366
Skakanie przez rce lub kko ............................................................................................ 368
Nie przekraczaj tej linii ....................................................................................................... 370
Masz smakoyk na nosie ...................................................................................................... 371
Uko si .......................................................................................................................... 372

Skorowidz .......................................................................................................................375

Rozdzia 5

Zrozumie psi umys


W tym rozdziale:
 Rozrnienie instynktownych zachowa psa.
 Co motywuje psa do okrelonych zachowa?
 Profil osobowoci Twojego psa.
 Dostosowanie planu szkolenia do profilu osobowoci psa.

by wyszkoli psa, musisz mie pewn wiedz na temat tego, co si dzieje
w jego maym mdku. Mog Ci tu pomc zdolnoci do obserwacji.
Czsto zachowanie psa mona przewidzie na podstawie tego, jak si zachowywa
w przeszoci w podobnych okolicznociach. Moesz by zaskoczony tym,
jak duo ju wiesz. Czasem moesz niemal zobaczy te obracajce si trybiki
w jego gowie, gdy ma zamiar pogoni za samochodem, rowerzyst czy
biegaczem. Jeli jeste dostatecznie dobrym obserwatorem, to bdziesz
umia na czas powstrzyma psa.
Nie musisz jednak polega wycznie na obserwacji. Aby pomc Ci zrozumie,
jak myli Twj pies, opracowalimy prosty profil osobowoci, ktry pozwala
na zaskakujco dokadne przewidywanie zachowania psa, na przykad jego
skonnoci do cigania poruszajcych si obiektw.
Wszystko to znajdziesz w tym rozdziale, wic czytaj dalej.

Rozpoznanie instynktownych
zachowa psa
Twj pies, jak i kady inny, jest zwierzciem, ktre przychodzi na wiat
z kompletem instynktownych, z gry okrelonych zachowa. Intensywno
i rodzaj tych zachowa, jak rwnie ich zoono przesdzaj o temperamencie,
osobowoci i zdatnoci psa do wykonywania okrelonych zada. Te zachowania
wpywaj rwnie na to, jak pies postrzega wiat.

88

Cz I: Szkolenie dla Ciebie i Twojego psa

Czy psy potrafi rozumowa?


Bardzo chcielibymy, eby tak byo, jednak psy
nie rozumuj tak jak ludzie. Potrafi jednak rozwizywa proste problemy. Obserwujc psa,
moesz pozna jego techniki rozwizywania problemw. Przyjrzyj mu si, gdy prbuje otworzy
szafk, w ktrej chowasz psie biszkopty, albo
wydoby swoj ulubion zabawk spod kanapy.
Szkolc psa, rwnie bdziesz mia okazj zaobserwowa, jak pies stara si zrozumie, czego od
niego wymagasz.

Nasza ulubiona historia opowiada o pewnym bystrym springer spanielu angielskim, ktry zosta
porzucony na progu naszego domu. Biedaczek
by tak zaniedbany, e nie wiedzielimy nawet,
i jest spanielem, dopki nie zoylimy wizyty
fryzjerowi. Sta si uroczym czonkiem naszej
rodziny na wiele kolejnych lat. Pewnego dnia
jego pika wtoczya si pod kanap. Prbowa
wszystkiego: zaglda pod ni, wskakiwa na
oparcie, by zajrze za ni, obiega j z obydwu
stron. Nic nie dziaao. Zdegustowany, podnis
nog, obsika kanap i odszed. To tyle, jeli chodzi o rozwizywanie problemw.

Aby uatwi Ci zrozumienie psa, pogrupowalimy zachowania instynktowne


wedug trzech popdw, z ktrych si wywodz:

9 owczego,
9 stadnego,
9 obronnego.
Popdy odzwierciedlaj instynktowne zachowania, ktre Twj pies
odziedziczy po swoich przodkach i ktre mog by uyteczne w procesie
szkolenia. Kady z popdw rzdzi si jak podstawow cech.

Popd owczy
Popd owczy obejmuje odziedziczone zachowania zwizane z polowaniem,
zabijaniem zdobyczy i jedzeniem. Wyzwalany jest przez okrelone bod ce
suchowe i wchowe, jak rwnie przez ruch. Zachowania zwizane z popdem
owczym (patrz rysunek 5.1) obejmuj:

9 tropienie grnym i dolnym wiatrem;


9 gryzienie i zabijanie;
9 noszenie w pysku;
9 kopanie i zakopywanie;
9 jedzenie;
9 wysokie szczekanie;

Rozdzia 5: Zrozumie psi umys

Rysunek 5.1.
Pies wykazuje
typowe
zachowania
zwizane
z popdem
owczym

9 skakanie i cignicie;
9 rzucanie si;
9 patrzenie, suchanie i wszenie;
9 potrzsanie przedmiotem;
9 skradanie si i pogo;
9 rozdzieranie na kawaki.
Moesz zauway u psa niektre z tych zachowa, gdy zaczyna on goni
kota lub szczeka wysokim gosem na widok kota uciekajcego na drzewo.
Potrzsanie zabawkami, zakopywanie ich pomidzy poduszkami na kanapie
lub rozdzieranie pluszakw na kawaki to inne przykady zachowa zwizanych
z popdem owczym.

89

90

Cz I: Szkolenie dla Ciebie i Twojego psa

Popd stadny
Popd stadny przejawia si w zachowaniach zwizanych z reprodukcj,
byciem czonkiem grupy bd stada oraz umiejtnoci akceptowania regu.
Psy, podobnie jak ich dalecy przodkowie, czyli wilki, s zwierztami
stadnymi. Aby polowa na zwierzta, ktre zazwyczaj s wiksze od nich,
wilki musz y w stadzie. Aby zapewni porzdek w obrbie stada, tworz
hierarchi spoeczn opart na cisych zasadach zachowania. W przypadku
psw przekada si to na umiejtno dopasowania si do ludzkiej rodziny
i na ch wsppracy z czowiekiem.
Popd stadny jest stymulowany przez rang w hierarchii spoecznej.
Przykady zachowa zwizanych z tym popdem obejmuj:

9 moliwo rozmnaania si i rodzicielstwo;


9 zachowania zwizane z interakcjami spoecznymi z lud mi i innymi
psami, takie jak umiejtno odczytywania mowy ciaa;

9 zachowania reprodukcyjne, takie jak lizanie, kopulowanie, mycie uszu


i inne zachowania zwizane z uwodzeniem;

9 poszukiwanie kontaktu fizycznego z lud mi i (lub) innymi psami;


9 zabawa z lud mi i (lub) innymi psami.
Pies, ktry wykazuje wiele spord tych zachowa, jest najszczliwszy,
kiedy moe przebywa blisko Ciebie, uwielbia by gaskany, czesany, chodzi
za Tob po domu i lubi z Tob pracowa (patrz rysunek 5.2). Taki pies moe
by nieszczliwy, jeli zbyt dugo bdzie siedzia sam w domu, co moe znale 
swj wyraz w lku separacyjnym.

Popd obronny
Popd obronny rzdzi si chci przetrwania i samoobrony; skada si zarwno
z zachowa zwizanych z walk, jak i ucieczk. Popd obronny jest zoony,
poniewa ten sam bodziec, ktry moe u psa wywoa agresj (walk), moe
rwnie wywoa reakcj unikania (ucieczk), zwaszcza u modego psa.
Zachowania zwizane z walk nie s w peni rozwinite, dopki pies w peni
nie osignie dojrzaoci seksualnej, lub do mniej wicej 2. roku ycia.
Mona jednak wczeniej zauway tendencj w kierunku takich zachowa,
a od dowiadcze yciowych psa bdzie zaleao ich nasilenie w przyszoci.
Zachowania zwizane z popdem walki to midzy innymi:

Rozdzia 5: Zrozumie psi umys

Rysunek 5.2.
Pies
demonstruje
typowe
zachowania
zwizane
z popdem
stadnym

9 niech do bycia gaskanym lub do zabiegw pielgnacyjnych;


9 jeenie sierci na karku, od opatek ku przodowi;
9 warczenie na ludzi lub na psy, jeli pies ma wraenie, e naruszona
zostaa jego przestrze;

9 bronienie jedzenia, zabawek lub terytorium przed innymi psami


i lud mi;

9 kadzenie si w drzwiach lub przy drzwiczkach do szafek i odmowa


ruszenia si z miejsca;

9 kadzenie gowy na barkach innego psa;


9 stanie w pozycji wyprostowanej, z ciarem przesunitym na przednie
apy, wysoko uniesionym ogonem i wpatrywanie si w inne psy;

9 stanie w miejscu i odmowa przesunicia si.


Zachowania zwizane z ucieczk pokazuj, e pies jest niepewny siebie.
Zachowania te czciej wystpuj u modych psw ni u starszych.
Ponisze zachowania zwizane s z popdem ucieczki:

91

92

Cz I: Szkolenie dla Ciebie i Twojego psa

9 oglny brak pewnoci siebie;


9 niech do bycia dotykanym przez nieznajomych;
9 przypadanie do ziemi, podkulanie ogona pod siebie przy powitaniu
z lud mi lub innymi psami;

9 jeenie sierci wzdu caego grzbietu, nie tylko na karku;


9 prba ucieczki lub schowania si w nowej sytuacji;
9 oddawanie moczu przy powitaniu z wacicielem bd nieznajom osob.
Znieruchomienie brak poruszania si do przodu lub do tyu jest
interpretowane jako zahamowany popd ucieczki.

W jaki sposb popdy


wpywaj na szkolenie?
Poniewa psy pierwotnie hodowane byy w celu penienia okrelonych
funkcji, a nie wycznie dla adnego wygldu, na og mona przewidzie,
jak silne s u nich okrelone popdy. Na przykad rasy pnocne, takie jak
alaskan malamuty czy husky syberyjskie, hodowane byy do cignicia sa.
Maj na og niski popd stadny, a wyszkolenie ich, by nie cigny na
smyczy, moe by do trudnym zadaniem. Rasy pasterskie miay za zadanie
pasienie stada pod okiem pasterza. Czsto maj silny popd owczy, jednak
rwnie silny popd stadny i stosunkowo atwo mona je nauczy chodzenia
na lu nej smyczy. Rasy strujce, takie jak owczarki niemieckie, dobermany
czy rottweilery, hodowano, by pracoway w bliskim kontakcie z czowiekiem,
na og wic maj silny popd walki poczony z pragnieniem bronienia
swojej rodziny i terenu. atwo mona je nauczy chodzenia na smyczy.
Retrievery maj silny popd owczy i stadny i zazwyczaj uwielbiaj
aportowa. Je rwnie mona atwo nauczy chodzenia na smyczy.
Zachowania, ktre niegdy starano si umocni w hodowli, czsto dzisiaj
staj si przyczyn kopotw. Dotyczy to na przykad popdu owczego,
ktry skutkuje chci do cigania wszystkiego, co si rusza. Pies strujcy
moe pilnowa dzieci i domu, bronic go przed intruzami, jednak jako
intruzw moe postrzega kolegw dzieci.
Oczywicie powysze uoglnienia nie dotycz kadego psa danej rasy.
Wiele ras hodowanych jest dzisiaj wycznie dla swojego wygldu, bez
zwracania uwagi na funkcje uytkowe, przez co pierwotne cechy ulegy
zatarciu.

Rozdzia 5: Zrozumie psi umys

Uwaga! Kumpel jey sier!


Jeenie sierci dotyczy sierci rosncej wzdu
krgosupa a do czubka ogona. Kiedy pies jest
przestraszony lub niepewny, sier dosownie
staje mu dba. U modego psa moe si to zdarza bardzo czsto, poniewa ma on niewiele
yciowych dowiadcze . Kiedy spotyka innego
psa, moe nie by pewny, czy jest on do niego
przyjacielsko nastawiony, wic jey sier na
grzbiecie. Wsy psa rwnie s dobrym wskanikiem samopoczucia psa: jeli s pooone pasko do tyu, oznacza to niepewno. Uszy pooone przy gowie, ogon podwinity pod siebie

to kolejne oznaki niepewnoci, podobnie jak kulenie si, obnianie ciaa na apach i odwracanie
wzroku. Wszystko to wskazuje na to, e pies
najchtniej znalazby si gdzie indziej.
Z drugiej strony, jeli pies jey sier tylko na
karku, oznacza to pewno siebie. Pies czuje si
szefem i jest gotowy przyj wszystkich nadchodzcych. Uszy s wyprostowane, wsy nastawione do przodu, ciar ciaa przeniesiony na
przednie apy, ogon uniesiony, pies stoi wyprostowany i nawizuje bezporedni kontakt wzrokowy. Jest gotowy do bitki.

Ustalenie profilu osobowoci psa


Aby pomc Ci zrozumie, jak najlepiej podej do szkolenia swojego psa,
opracowalimy profil osobowoci psa wg Volhardw. Profil opiera si na
dziesiciu zachowaniach, przypisanych do kadego z popdw, wpywajcych
na reakcje psa i przydatnych w szkoleniu. Dla kadego z popdw wybralimy
dziesi najbardziej charakterystycznych zachowa. Profil nie obejmuje
wszystkich psich zachowa ani nie wyczerpuje zoonoci moliwych
interakcji midzy nimi. Bo na przykad: w ktrym z popdw znajduje si
pies, gdy pi? Dla potrzeb szkoleniowych nie ma to najmniejszego znaczenia.
Przyznajemy, e nasz profil osobowoci moe jest wybirczy, jednak jeli
chodzi o przewidywanie zachowania psa, jest zadziwiajco dokadny.
Wyniki pozwol Ci lepiej zrozumie, dlaczego Kumpel zachowuje si tak,
a nie inaczej i jaki jest najlepszy sposb na wyszkolenie go. Bdziesz mg
wykorzysta jego silne strony, unikn niepotrzebnego zamieszania i skrci
czas szkolenia.
Wypeniajc ankiet, pamitaj, e opracowalimy j z myl o psach yjcych
w domu, w bogatym rodowisku, by moe nawet takich, ktre maj za sob
odrobin szkolenia a nie dla psw, ktre cae swoje ycie spdziy na
acuchu przy budzie lub w kojcu. Takie psy maj mniej moliwoci,
by przejawia rne zachowania, ni psy domowe. Odpowiedzi powinny
opiera si na tym, co zrobiby Twj pies, gdyby nie nauczy go innego
zachowania. Na przykad: czy mia tendencj do wskakiwania na ludzi
przy powitaniu lub kradzenia jedzenia z kuchni, zanim nauczye go,
e tego nie wolno robi?

93

94

Cz I: Szkolenie dla Ciebie i Twojego psa


Moliwe odpowiedzi i odpowiadajce im wartoci punktowe przedstawiaj
si nastpujco:

9 Prawie zawsze 10.


9 Czasami od 5 do 9.
9 Prawie nigdy od 0 do 4.
Jeli Kumpel jest beaglem, to odpowied na pytanie Czy majc tak moliwo,
Twj pies zaczyna wcha ziemi lub powietrze? prawdopodobnie brzmi
Prawie zawsze, dajc mu 10 punktw.
Jeste ju gotowy, by odkry, jaki naprawd jest Twj pies. Jeli nie miae
okazji zaobserwowa danego zachowania u swojego psa, opu dane pytanie.
Czy majc tak moliwo, Twj pies:
1. Wcha ziemi lub powietrze?
2. Dobrze dogaduje si z innymi psami?
3. Jest nieustpliwy i przejawia zainteresowanie
dziwnymi przedmiotami lub d wikami?
4. Ucieka w obliczu nowych sytuacji?
5. Ekscytuje si, widzc poruszajce si obiekty,
jak na przykad rowerzystw lub wiewirki?
6. Dobrze dogaduje si z lud mi?
7. Lubi si przeciga zabawk i wygrywa?
8. Chowa si za Tob, gdy czuje, e sytuacja go przerasta?
9. Podkrada si do kotw, innych psw lub rzeczy w trawie?
10. Szczeka, gdy zostaje sam?
11. Szczeka lub warczy gbokim gosem?
12. Zachowuje si lkliwie w nieznanych sytuacjach?
13. Szczeka wysokim gosem, gdy jest podekscytowany?
14. Wymusza gaskanie lub lubi si do Ciebie przytula?
15. Broni swojego terytorium?
16. Trzsie si lub skomli, gdy czuje si niepewnie?
17. Rzuca si na swoje zabawki?
18. Lubi, gdy si go czesze?

Rozdzia 5: Zrozumie psi umys

19. Pilnuje jedzenia lub zabawek?


20. Kuli si lub wywraca do gry brzuchem,
gdy si na niego nakrzyczy?
21. Potrzsa i zabija swoje zabawki?
22. Szuka z Tob kontaktu wzrokowego?
23. Nie lubi, gdy si go gaszcze?
24. Niechtnie podchodzi, gdy go zawoasz?
25. Kradnie jedzenie lub wyjada ze mietnika?
26. Chodzi za Tob jak cie?
27. Pilnuje swojego waciciela (wacicieli)?
28. Nie potrafi usta w miejscu podczas czesania?
29. Lubi nosi przedmioty w pysku?
30. Duo bawi si z innymi psami?
31. Nie lubi czesania, zabiegw pielgnacyjnych lub gaskania?
32. Kuli si lub wzdryga, gdy kto nieznajomy si nad nim pochyla?
33. Poera szybko swoje jedzenie?
34. Skacze na ludzi przy powitaniu?
35. Lubi gry  si z innymi psami?
36. Podczas powitania oddaje mocz?
37. Lubi kopa lub zakopywa przedmioty?
38. Przejawia zachowania reprodukcyjne,
na przykad prbuje kopulowa z innymi psami?
39. Czy kiedy by may, inne psy mu dokuczay?
40. Ma tendencj do gryzienia, gdy si go zapdzi w kozi rg?
Podlicz swoje odpowiedzi w tabeli 5.1.
Gdy podsumujesz ju liczb punktw w poszczeglnych kolumnach,
wprowad je w odpowiednie rubryki na rysunku 5.3., a uzyskasz profil
osobowoci Twojego psa w piguce.

95

96

Cz I: Szkolenie dla Ciebie i Twojego psa


Tabela 5.1. Opracowanie profilu osobowoci
Popd owczy

Popd stadny

Popd walki

Popd ucieczki

1.

2.

3.

4.

5.

6.

7.

8.

9.

10.

11.

12.

13.

14.

15.

16.

17.

18.

19.

20.

21.

22.

23.

24.

25.

26.

27.

28.

29.

30.

31.

32.

33.

34.

35.

36.

37.

38.

39.

40.

Suma punktw:

Suma punktw:

Suma punktw:

Suma punktw:

Rysunek 5.3.
Profil
osobowoci
psa w piguce

Rozdzia 5: Zrozumie psi umys


Aby jak najlepiej wykorzysta popdy w szkoleniu, musisz wiedzie, co chcesz,
a czego nie chcesz, eby Kumpel robi. Zazwyczaj chcesz zachowa zwizanych
z popdem stadnym, podczas gdy on sam woli zachowania zwizane z popdem
owczym. Gdy bdziesz potrafi go przeczy z popdu owczego w popd
stadny, bdziesz mia dobrze wyszkolonego psa.

Zdecyduj, jakie zachowanie psa


by Ci odpowiadao
Zanim zaczniesz korzysta z wynikw profilu osobowoci, musisz zastanowi
si nad tym, jak wedug Ciebie Twj pies powinien si zachowywa, oraz,
co moe waniejsze, czego nie chcesz, by robi. Na przykad: gdy idziesz z psem
na smyczy i chciaby, by zwraca na Ciebie uwag, to chcesz, by pracowa
w popdzie stadnym. Kumpel z kolei chce wszy, by moe i za tropem
albo pogoni kota ssiada, poniewa wanie znajduje si pod wpywem popdu
owczego.
Wikszo rzeczy, ktrych chciaby od Kumpla, takich jak te wymienione
poniej, wymaga od niego, by znajdowa si pod wpywem popdu stadnego:

9 przychodzenie na komend,
9 warowanie,
9 siadanie,
9 zostawanie,
9 chodzenie na lu nej smyczy.
Wikszo zachowa, na ktre ma ochot Kumpel, wie si z popdem
owczym, tak jak te wymienione poniej:

9 gonienie kota,
9 kopanie,
9 pjcie za tropem krlika,
9 aportowanie piki lub patyka,
9 wchanie trawy.
atwo zauway, e w momentach, w ktrych chciaby, eby Kumpel
grzecznie si zachowywa, musisz go najpierw przekona, by zapomnia
o popdzie owczym. Psy, u ktrych ten popd jest bardzo silny, z reguy

97

98

Cz I: Szkolenie dla Ciebie i Twojego psa


wymagaj duo szkolenia. Psy, ktre maj silny popd stadny, a niski owczy,
zazwyczaj mona wyszkoli bez wikszego wysiku.
Taki pies nie ma tendencji, eby:

9 ciga rowerzystw, samochody, dzieci lub biegaczy;


9 goni koty lub inne zwierzta;
9 gry  Twoje rzeczy;
9 cign na smyczy;
9 ucieka z domu;
9 kra jedzenie.
Innymi sowy, jest psem idealnym.
Wedug teorii Kumpel nie potrzebuje popdu obronnego (walki), aby mg
go nauczy tego, czego chcesz, jednak brak tego typu zachowa ma wane
konsekwencje. Niski popd obronny przesdza o rodzaju szkolenia psa. Na
przykad nasz pierwszy labrador, Bean, mia niski popd obronny. Jeli my,
czy ktokolwiek inny, pochylalimy si nad nim, Bean przypada do podogi
i zachowywa si, jakby go kto bi. Katharina, nasza suka rasy owczarek
niemiecki, z silnym popdem obronnym, w takiej sytuacji spogldaa tylko
na nas, jakby pytajc No dobrze, czego chcesz?.
Szkolenie kadego z tych psw wymagao innego podejcia. W przypadku
Beana lekkie szarpnicie smycz sprawiao, e kompletnie si zaamywa.
Brakowao mu dostatecznej iloci popdu obronnego, by si z tym upora.
Wystarczaa cicho wypowiedziana komenda lub napicie smyczy, aby
zrezygnowa z zamiaru gonienia krlika. Katharina w takiej sytuacji wymagaa
ostrego szarpnicia smycz. Jedyn rnic pomidzy tymi psami wedug
profilu osobowoci by inny poziom popdu obronnego (poniej znajdziesz
informacje na temat poszczeglnych typw psw i wskazwki dotyczce ich
szkolenia).
Pikno teorii popdw polega na tym, e jeli si j prawidowo wykorzysta,
pozwala ona na zrozumienie zachowa psa, ktre stoj w sprzecznoci z tym,
czego od niego wymagasz. W przypadku jednego psa cicho wypowiedziana
komenda w zupenoci wystarczy, by zrezygnowa on z nieodpowiedniego
zachowania, podczas gdy inny pies wymaga bdzie silnej korekty smycz.

Rozdzia 5: Zrozumie psi umys

Wyzwolenie popdw
Kiedy pieczesz hamburgery na grillu, ich zapach stymuluje Twj apetyt,
podobnie jak innych ludzi w okolicy. W ten sposb zapach wyzwala Twj
popd owczy. Podobnie dzieje si w przypadku psa.
Poniej znajdziesz krtk list bod cw, ktre wyzwalaj poszczeglne popdy:

9 Popd owczy wyzwala go ruch, na przykad gesty (z wyjtkiem


gestu oznaczajcego Zosta), wysoki ton gosu, poruszanie si
atrakcyjnego obiektu (patyka, piki, jedzenia), gonienie lub bycie
gonionym, cofanie si, gdy pies podchodzi do Ciebie.

9 Popd stadny wyzwalany jest przez spokojny, agodny dotyk,


pochway, umiech, zabiegi pielgnacyjne, zabaw i szkolenie
z zachowaniem wyprostowanej postawy ciaa.

9 Popd obronny wyzwalany jest przez gro n postaw ciaa

(na przykad pochylanie si nad psem z przodu lub z boku), patrzenie
psu prosto w oczy (jest to bezporedni przyczyn wielu pogryzie),
pochylanie si i wymachiwanie psu palcem przed oczyma podczas
udzielania mu reprymendy, szarpanie smycz, uycie ostrego tonu gosu,
przesadny gest nakazujcy psu zosta w miejscu (patrz rozdzia 7.).

Przechodzenie z jednego popdu w drugi


Pies potrafi w jednej chwili przej z jednego popdu w drugi. Wyobra
sobie tak scen: pies ley przy kominku.
Bawi si swoj ulubion zabawk.
Kto dzwoni do drzwi pies porzuca zabawk, zaczyna szczeka
i biegnie do drzwi.
Otwierasz drzwi. To ssiad, pies idzie si z nim przywita.
Pies wraca do zabawy zabawk.
Pies przeszed z popdu owczego w obronny, nastpnie stadny i z powrotem
w owczy.
Twoim zadaniem podczas szkolenia jest utrzymanie psa pod dziaaniem
odpowiedniego popdu i w razie koniecznoci sprawienie, by przeszed
z jednego popdu w inny. Na przykad uczysz psa chodzenia na lu nej smyczy
w ogrodzie, gdy nagle z ywopotu wyskakuje zajc. Pies natychmiast go
zauwaa, wyrywa w jego kierunku na tyle, na ile pozwala mu smycz, cignie
i szczeka w podnieceniu wysokim gosem. Bez najmniejszych wtpliwoci
moesz powiedzie, e jest w rozbuchanym popdzie owczym.

99

100

Cz I: Szkolenie dla Ciebie i Twojego psa


Musisz teraz na powrt wprowadzi go w popd stadny, ktry jest potrzebny
do tego, by pies mg spokojnie i u Twego boku. Nie ma innego sposobu,
by to zrobi, ni posuenie si popdem obronnym. Nie moesz po prostu
pokaza psu ciasteczka w nadziei na odwrcenie jego uwagi od zajca. Zajc
bez wtpienia okae si bardziej interesujcy.
Dokadny sposb, w jaki na powrt wprowadzisz psa w popd stadny za
porednictwem popdu obronnego zaley od tego, jak silny jest u niego
popd obronny. Jeli jest silny (silny popd walki), to moesz zdecydowanie
szarpn smycz, co wprowadzi psa w popd obronny. Aby nastpnie
wprowadzi go w popd stadny, delikatnie dotknij czubka jego gowy
(ale nie klep go), umiechnij si i pochwal go. Potem wr do pracy nad
chodzeniem na lu nej smyczy.
Jeli pies ma saby popd stadny (walki), szarpnicie smycz moe by zbyt
silnym bod cem i wystarczy komunikacja werbalna, na przykad powiedzenie
A-a, by wyprowadzi go z popdu owczego w popd walki.
U psa z niskim popdem walki, a wysokim popdem ucieczki szarpnicie
smycz czsto nie ma najmniejszego sensu. Postawa ciaa (na przykad
pochylenie si nad nim) czy nawet uycie gro nego tonu gosu s czsto
wystarczajce, by wywoa u niego przejcie w popd obronny. Uycie zbyt
silnych rodkw moe sprawi, e pies zacznie si kuli, wywraca do gry
brzuchem lub ba si zbliy do Ciebie. W takim przypadku pies zacznie si
Ciebie obawia, przez co nauka bdzie trudna, o ile nie wrcz niemoliwa.
Oto podstawowe zasady sprawiania, by pies przeszed z jednego popdu
w drugi:

9 Z popdu owczego w popd stadny musisz to zrobi za


porednictwem popdu obronnego.

9 To, w jaki konkretnie sposb to zrobisz, zaley od natenia zachowa

obronnych (zwizanych z walk) u Twojego psa. Oglna zasada jest


taka, e im silniejszy popd walki, tym silniejszych bod cw musisz
uy na przykad silnego szarpnicia smycz. W miar postpowania
nauki wystarczy zmiana postawy ciaa lub ledwo syszalna komenda
gosowa, by pies przeszed z popdu owczego w popd stadny za
porednictwem popdu obronnego.

9 Z popdu obronnego w popd stadny delikatnie dotknij psa


lub umiechnij si do niego.

9 Z popdu stadnego w popd owczy wykorzystaj przedmiot


(lub jedzenie) lub ruch.

Rozdzia 5: Zrozumie psi umys


Wykorzystanie teorii popdw, czyli zrozumienie, w jakim popdzie pies
powinien si znajdowa, by poprawnie wykona okrelone zachowanie, i jak
go wprowadzi w dziaanie danego popdu, niezwykle przyspiesza proces
nauki. W miar jak bdziesz sobie uwiadamia znaczenie swojej postawy
ciaa i gestw dla popdw psa, bdziesz w stanie jasno zakomunikowa mu,
o co Ci chodzi, a Twoja mowa ciaa bdzie w peni zgodna z tym, czego
bdziesz prbowa go nauczy. Pies bardzo uwanie obserwuje Twoje ruchy
ciaa, poniewa tak wanie psy porozumiewaj si ze sob nawzajem, atwo
wic przyjdzie mu zrozumienie, czego od niego oczekujesz.

Wykorzystanie popdw w szkoleniu


Przygldajc si profilowi osobowoci swojego psa (patrz kwestionariusz
we wczeniejszej czci tego rozdziau), moesz okreli, jakie techniki
szkoleniowe sprawdz si w jego przypadku najlepiej, poniewa bd
w zgodzie z jego popdami. Zyskae narzdzia, ktre pozwol Ci
na skrojenie programu szkolenia na miar swojego psa.

9 Obronny (walka) ponad 60 punktw: silna rka nie przeszkadza

Twojemu psu. Zachowanie odpowiedniej postawy ciaa nie jest bardzo


istotne, cho jeli Twoja postawa ciaa bdzie w sprzecznoci z tym,
czego chcesz nauczy psa, spowolni to proces uczenia. Powiniene
uywa stanowczego tonu gosu, ktry jednak bdzie przyjazny, a nie
gro ny.

9 Obronny (ucieczka) ponad 60 punktw: pies le bdzie znosi

silne korekty. Niezwykle wane jest zachowanie prawidowej postawy


ciaa i cichego, przyjemnego gosu. Unikaj podnoszenia gosu i pochylania
si nad psem. Uycie spjnej mowy ciaa i delikatne obchodzenie si
z psem uatwi szkolenie.

9
owczy ponad 60 punktw: pies dobrze reaguje na wykorzystanie

smakoykw lub zabawek w procesie nauki. Twarda rka moe by


konieczna w zalenoci od nasilenia popdu obronnego (walki), aby
powstrzyma rozbuchany popd owczy, na przykad gdy pies chce
pogoni kota lub zauway wiewirk. Takiego psa atwo zmotywowa
do pracy, jednak te atwo si on rozprasza, zwaszcza poruszajcymi si
obiektami lub Twoimi gestami. Lepiej reaguje na komendy optyczne
ni na gosowe. Bardzo wane jest konsekwentne wykorzystanie mowy
ciaa, gestw i smyczy, tak by nie mci psu w gowie.

9
owczy poniej 60 punktw: prawdopodobnie Twojego psa

nieatwo jest zmotywowa za porednictwem jedzenia lub innych


bod cw, jednak poruszajce si obiekty rwnie nie wywouj jego
zainteresowania ani go nie rozpraszaj. Wykorzystaj w szkoleniu
pochway.

101

102

Cz I: Szkolenie dla Ciebie i Twojego psa

9 Stadny powyej 60 punktw: ten pies bardzo dobrze reaguje na

pochway i pieszczoty. Lubi przebywa w Twoim towarzystwie i dobrze


reaguje na Twoje sygnay.

9 Stadny poniej 60 punktw: zacznij si modli. Kumplowi

najprawdopodobniej jest wszystko jedno, czy jeste koo niego, czy nie.
Lubi zajmowa si sam sob i nieatwo go zmotywowa. Twoj jedyn
nadziej jest oparcie si w szkoleniu na instynkcie owczym. Niski popd
stadny jest na og typowy dla ras, ktre miay za zadanie pracowa
samodzielnie, bez kontaktu z czowiekiem.

Psy, ktre maj instynkt obronny poniej 60 punktw, rzadko popadaj


w kopoty, a nawet wrcz staraj si ich unika. Wiele modych psw, ktrym
brakuje jeszcze dowiadczenia yciowego, zalicza si do tej kategorii, jednak
ich profil moe si zmieni z wiekiem. W przypadku takiego psa bardzo
wane jest zachowanie wyprostowanej postawy ciaa. Przy powitaniu nie
powiniene pochyla si nad psem, ale kucn, tak by znajdowa si na
poziomie psa.
Jeli pies ma wysoki zarwno popd owczy, jak i popd obronny (walki), to
moesz potrzebowa profesjonalnej pomocy. Nie jest to oczywicie zy pies,
jednak wyszkolenie takiego psa moe przekracza Twoje moliwoci
i zniecierpliwi Ci brak szybkich sukcesw (patrz rozdzia 19., w ktrym
dajemy wskazwki, gdzie i jak szuka pomocy).
Psy, ktre maj wybujay instynkt owczy lub stadny, s rwnie podatne
na szkolenie, jednak bdziesz musia zwrci uwag na si ich popdw
i wykorzysta zachowania, ktre bd dla Ciebie najbardziej uyteczne
w szkoleniu. Teraz masz odpowiednie narzdzia, by to zrobi!
Oto kilka wanych wskazwek, o ktrych powiniene pamita, planujc
swoj strategi szkoleniow:

9 Jeli pies ma silny popd obronny (walki), musisz przyoy si do

wicze na ustalenie swojego przewodnictwa i czsto je powtarza


(patrz rozdzia 2.).

9 Jeli pies ma silny popd owczy, musisz rwnie popracowa nad tymi
wiczeniami, by mc go kontrolowa w pobliu przej, poruszajcych
si obiektw i innych bod cw rozpraszajcych.

9 Jeli pies ma silny popd owczy i obronny (walki), to by moe


bdziesz potrzebowa pomocy profesjonalnego szkoleniowca.

Poniej znajdziesz krtk charakterystyk poszczeglnych profili. Zobacz,


czy w ktrym z nich rozpoznasz swojego psa:

Rozdzia 5: Zrozumie psi umys

9 Kanapowiec niski popd owczy, niski stadny, niski obronny

(walki): takiego psa trudno jest zmotywowa do pracy, ale te


prawdopodobnie nie potrzebuje on wiele szkolenia. Jeli jednak
bdziesz chcia go wyszkoli, potrzeba Ci duo cierpliwoci, poniewa
niewiele jego naturalnych zachowa mona wykorzysta w procesie
nauki. Z drugiej strony, taki pies nie pakuje si w kopoty, nie narzuca
si i nie przeszkadza nikomu, jest dobrym psem rodzinnym i nie ma
problemw z zostawaniem w samotnoci nawet przez dusze okresy
czasu.

9 Myliwy wysoki popd owczy, niski stadny, niski obronny

(walki): taki pies sprawia wraenie, e nie potrafi na dugo skupi


uwagi, jednak jest w stanie skoncentrowa si na czym, co uwaa za
interesujce. Szkolenie wymaga odpowiedniego ukierunkowania jego
energii, tak by skoni go do robienia tego, co Ty chcesz. Bdziesz
potrzebowa cierpliwoci, poniewa w szkoleniu bdziesz musia
wykorzysta jego instynkt owczy.

9 Str wysoki popd owczy, niski stadny, wysoki obronny

(walki): ten pies jest niezaleny i trudny w poyciu. atwo ekscytuje


go ruch i moe atakowa wszystko, co znajdzie si w jego zasigu.
Niezbyt przejmuje si lud mi czy innymi psami i dobrze nadaje si
do pracy psa strujcego.
wicze bazujcych na popdzie stadnym
jak na przykad chodzenia na lu nej smyczy naley go uczy
z wykorzystaniem jego popdu owczego. Taki pies jest prawdziwym
wyzwaniem.

9 Biegacz wysoki popd owczy, niski stadny, wysoki obronny

(ucieczki): takiego psa atwo wystraszy, potrzebuje on wic spokojnego


przewodnika, ktry bdzie potrafi doda mu pewnoci siebie. Pies tego
typu nie jest odpowiedni dla dzieci.

9 Cie niski popd owczy, wysoki stadny i niski obronny (walki):

taki pies chodzi za Tob krok w krok przez cay dzie i raczej nie pakuje si
w kopoty. Lubi by z Tob i nie interesuje go gonitwa za czymkolwiek.

9 Pupilek rednie (od 50 do 75 punktw) popdy owczy,

stadny i obronny (walki): takiego psa atwo szkoli i motywowa,


a bdy przewodnika nie maj a tak wielkiego znaczenia. Pupilek ma
dobrze wywaone popdy, dziki czemu atwo go zmotywowa do
pracy i stosunkowo atwo wyszkoli, nawet jeli przewodnik jest
niedowiadczony. Na naszych seminariach i obozach szkoleniowych
zachcamy wacicieli psw do ujcia profilu osobowoci swoich psw
na atwym do odczytania wykresie. Rysunek 5.4 pokazuje taki wykres
dla pupilka.

103

104

Cz I: Szkolenie dla Ciebie i Twojego psa

Rysunek 5.4.
Profil typowego
pupilka

Wiesz ju teraz, e najatwiejsze do szkolenia s psy, ktre maj zrwnowaone


wszystkie popdy. Niezalenie od tego, co robisz, taki pies w kocu zrozumie,
czego od niego chcesz. Jeli jeste szczciarzem i trafie na takiego psa, dbaj
o niego. Stosujc teori popdw, z atwoci zmienisz go w dobrze wyszkolone
zwierz.
Ludzie czsto nas pytaj: Czy mona zmieni popdy psa zmniejszy lub
zwikszy si ktrego z nich?. W niektrych przypadkach mona zwikszy
sil danego popdu za pomoc szkolenia. Na przykad jeli nauczysz psa
kilku zachowa owczych potrzebnych to aportowania, to moe on polubi
tak zabaw. Oglnie rzecz biorc, mamy jednak niewielki wpyw na si
psich popdw i musimy pracowa z tym, co nam si dostao.

You might also like