Professional Documents
Culture Documents
SPIS TRECI
WPROWADZENIE.............................................................................5 W JAKI SPOSB MOEMY POZYSKA PIENIDZE ........................8 ZREALIZUJMY NASZE MARZENIA.................................................10 NAUCZMY SI JZYKA GRANTODAWCW....................................12 CO TO JEST PROJEKT?....................................................................14 POZNAJMY PSYCHOLOGI GRANTODAWCY.................................19 KORZYSTAJMY Z DOWIADCZE KONKURENCJI.......................26 JAK NAZWA NASZ PROJEKT?......................................................32 WYZNACZMY CELE OGLNE (NADRZDNE) NASZEGO PROJEKTU.....................................................................36 OKRELMY CELE PODRZDNE (TAKTYCZNE) NASZEGO PROJEKTU.....................................................................39 WYZNACZMY CELE OPERACYJNE NASZEGO PROJEKTU.............48 OPRACOWANIE SZCZEGOWEGO HARMONOGRAMU REALIZACJI PROJEKTU.................................................................50 JAKIE POWINNY BY REZULTATY REALIZACJI NASZEGO PROJEKTU?....................................................................55 REZULTATY TWARDE I MIKKIE..................................................57 CZEMU SU WSKANIKI REZULTATW PROJEKTU?..............60 PLANOWANIE REKRUTACJI UCZESTNIKW PROJEKTU............64 PROJEKT POWINIEN BY INNOWACYJNY I POSIADA WARTO DODAN...................................................69 JAKIE WYDATKI I W JAKIM ZAKRESIE POKRYJE GRANTODAWCA?...........................................................74 WKAD WASNY W REALIZACJ PROJEKTU..............................80 FINANSOWY OPIS PROJEKTU, CZYLI JEGO BUDET...................84 PRACOWNICY W PROJEKCIE.........................................................97 UMOWA O DOFINANSOWANIE PROJEKTU.................................100 POZYSKIWANIE SPONSORW INSTYTUCJONALNYCH WSPFINANSUJCYCH PROJEKT.............................................104 POZYSKIWANIE SPONSORW INDYWIDUALNYCH....................113 PATRONAT I PARTNERSTWO W PROJEKCIE...............................119 PLANOWANIE KONTYNUACJI NASZEGO PROJEKTU..................125 W JAKI SPOSB OCENIANY BDZIE NASZ PROJEKT?................128 SKD POZYSKA RODKI FINANSOWE NA REALIZACJ NASZYCH PROJEKTW?..............................................................130 Programy operacyjne finansowane z funduszy strukturalnych UE...............131 Program operacyjny Infrastruktura i rodowisko..................................132 Program operacyjny Kapita Ludzki........................................................132 Program operacyjny Innowacyjna Gospodarka......................................133 Program operacyjny Rozwj Polski Wschodniej.....................................133 Programy Europejskiej Wsppracy Terytorialnej.........................................134 Regionalne programy operacyjne....................................................................135 Programy dotacyjne Unii Europejskiej...........................................................135
Program Modzie w Dziaaniu 20072013............................................135 Program Leonardo da Vinci.....................................................................136 Program Europa dla Obywateli................................................................137 Program Daphne III.................................................................................137 Program Kultura 20072013..................................................................138 Dotacje organw rzdowych i innych instytucji publicznych........................138 Pastwowy Fundusz Rehabilitacji Osb Niepenosprawnych...................138 Dotacje Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego 2008..............139 Fundusz Inicjatyw Obywatelskich..............................................................139 Fundusz Stypendialny i Szkoleniowy.........................................................140 Fundacja EkoFundusz.................................................................................141 Dotacje instytucji zagranicznych przeznaczone dla wnioskodawcw polskich ..................................................142 Midzynarodowy Fundusz Wyszehradzki..................................................142 Fundacja Wsppracy Polsko-Niemieckiej.................................................142 Program Stypendialny Fulbrighta..............................................................143 Norweski Mechanizm Finansowy i Mechanizm Finansowy Europejskiego Obszaru Gospodarczego..............................................................................144 Ambasada Wielkiej Brytanii w Polsce........................................................145 Dotacje organizacji pozarzdowych dziaajcych na terenie Polski...............145 Fundacja Kronenberga................................................................................145 Fundacja im. Stefana Batorego...................................................................146 Fundacja Konrada Adenauera....................................................................146 Fundacja Ronalda McDonalda...................................................................146 Polska Fundacja Dzieci i Modziey............................................................147 Midzynarodowe dotacje wiatowych grantodawcw....................................147 Westminsterska Fundacja na rzecz Demokracji w Londynie....................147 Fundacja Honda..........................................................................................147 National Space Grant Foundation w USA..................................................147 Midzynarodowa Fundacja Muzyki i Sztuki w Lichtensteinie..................148 Midzynarodowa Fundacja Weatherby w USA..........................................148 Fundacja Grahama w USA..........................................................................148 Fundacja Firmy Mattel dla Dzieci..............................................................148 GWNE PRZYCZYNY ODRZUCENIA DOKUMENTACJI APLIKACYJNEJ PROJEKTU.............................149 GWNE PRZYCZYNY NIEPOWODZENIA W REALIZACJI PROJEKTW........................................................152 ZAKOCZENIE...............................................................................155
str. 5
Wprowadzenie
Drogi Czytelniku, na pocztku lat dziewidziesitych, wraz z rozwojem przedsibiorczoci i spoeczestwa obywatelskiego, pojawiy si w Polsce nowe formy finansowania projektw spoecznych i inwestycyjnych w postaci bezzwrotnych dotacji i grantw. Ta forma finansowania polega na przekazaniu pienidzy jako bezzwrotnej poyczki na realizacj ciekawego pomysu speniajcego oczekiwania instytucji finansujcej. W roli grantodawcw (podmiotw finansujcych) wystpuj przede wszystkim Unia Europejska oraz instytucje i organizacje pastw Europy Zachodniej i USA, a take polskie organy administracji publicznej (rzdowej i samorzdowej). Dotacje przyznaj rwnie prywatne, czsto powoane specjalnie do tego celu fundacje, funkcjonujce zarwno w naszym kraju, jak i na prawie caym wiecie. Pienidze przekazywane s organizacjom spoecznym (fundacjom i stowarzyszeniom), przedsibiorstwom (maym, rednim i duym), jednostkom samorzdu terytorialnego, a nawet osobom prywatnym. Z roku na rok wzrasta liczba dotacji i grantw oraz wysoko przekazywanych w tej formie sum. Coraz wiksza liczba rnorodnych przedsiwzi moe liczy na finansowe wsparcie. Dofinansowywane s m.in. projekty realizowane na obszarach pomocy spoecznej, aktywizacji bezrobotnych, rozwoju przedsibiorczoci, budownictwa, rolnictwa, prawa, ochrony rodowiska, wsppracy midzynarodowej, edukacji. Z otrzymanych dotacji mona pokry koszty przeprowadzenia remontw, szkole, budowy drg, infrastruktury turystycznej, organizacji imprez kulturalnych i sportowych, stypendiw naukowych, archiwizacji zbiorw muzealnych i wielu innych inicjatyw
Copyright by Wydawnictwo Zote Myli & Robert Baraski
str. 6
z rnych dziedzin. W obecnej chwili prawie wszystkie obszary ycia spoecznego i gospodarczego mog liczy na finansowe wsparcie w postaci dotacji i grantw. Podstaw ubiegania si o bezzwrotne dofinansowanie stanowi dobra koncepcja planowanego przedsiwzicia, opisana w formie projektu. Profesjonalnie skonstruowany projekt powinien wyjania wszystkie zagadnienia zwizane z jego realizacj, poczwszy od idei, jaka przywiecaa twrcom projektu, a skoczywszy na szczegowej kalkulacji kosztw wykonania. Dla autorw projektw niezwykle istotn kwesti jest posiadanie umiejtnoci mylenia i pracy nad projektem, ktry stanowi rdo sukcesu w pozyskiwaniu wszystkich dotacji, bez wzgldu na to, jak form przybieraj i skd pochodz. Wikszo publikacji dotyczcych pozyskiwania funduszy zewntrznych, nawet tych, ktre pozornie zachcaj do wykorzystywania dotacji i grantw jako prostej recepty na dofinansowanie planowanych przedsiwzi, koncentruje si przede wszystkim na zawiociach administracyjno-proceduralnych poszczeglnych konkursw dotacyjnych, odstraszajc tym skutecznie potencjalnego beneficjenta (autora projektu). Celem niniejszej publikacji jest ukazanie istoty planowania i realizacji wasnych pomysw w formie projektw, ktre z gry skazane s na dofinansowanie. Lektura poradnika pozwoli czytelnikowi pozna technik wroga (w tym wypadku grantodawcy), jego sposb mylenia i prawdziwe powody, dla ktrych przekazuje pienidze innym. Na amach poradnika opisywane s kryteria, ktrymi kieruj si grantodawcy i zasady, jakich naley przestrzega, przygotowujc swj projekt do prezentacji konkursowej. Poradnik udostpni rwnie czytelnikowi do swobodnego stosowania szereg dowiadcze praktykw i specjalistw z zakresu pozyskiwania funduszy zewntrz-
str. 7
nych. Publikacja oferuje take baz gotowych rozwiza i tumaczy schematy logiczne, upraszczajce skomplikowane procedury aplikacji o dotacje, fundusze i granty. Czytajc poradnik, kady czytelnik dowie si, z jak wielu rde mona sfinansowa najrniejsze pomysy i inicjatywy oraz pozna zasady swobodnego poruszania si na obszarze dostpnych na caym wiecie konkursw grantowych. ycz powodzenia w realizacji planowanych przedsiwzi. Robert Baraski
str. 8
str. 9
5. Ukra (aczkolwiek tej metody nie polecamy). 6. Otrzyma w prezencie! W naszej publikacji zajmiemy si przede wszystkim ostatni wymienion metod pozyskiwania finansw. Postawimy sobie za zadanie przekonanie tych wszystkich, ktrzy nie wierz w cuda, e pienidze rzeczywicie le na ulicy, a umiejtno ich pozyskiwania nie odbiega zbyt daleko od umiejtnoci przysowiowego schylania si po nie. Dotacje i granty, ktre stanowi jedyn w swoim rodzaju form przekazywania pienidzy innym bez egzekwowania ich zwrotu, stay si w ostatnim okresie bardzo popularne i wykorzystywane z powodzeniem przez wiele instytucji, organizacji, firm i osb prywatnych z caej Polski.
str. 10
str. 11
wiadczenie. Przecitny marzyciel nie posiada wystarczajcej wiedzy, aby swoje pomysy przedstawi w formie projektu. Czy jednak na pewno? Rzadko traktujemy dziaania ycia codziennego w kategoriach realizowanych projektw. Czy projektem moemy nazwa np. przedwiteczne porzdki czy te wyjazd na kilkunastodniowy urlop nad morze? A moe projektem jest planowanie edukacji naszego dziecka: przedszkole, szkoa, studia, kursy jzykowe? Oczywicie, e tak. Kada z wyej wymienionych czynnoci, jeeli podchodzimy do niej rozwanie i w sposb zorganizowany, stanowi nasz wasny projekt. Skomplikowanie takiego przedsiwzicia jest takie samo, a czsto nawet wiksze anieli projekty realizowane w ramach dotacji. Mae dotacje przyznawane s np. na projekty polegajce na odmalowaniu pomieszcze biurowych lub zakup nowej kserokopiarki. Czy jest to porwnywalne ze zorganizowaniem wasnym dzieciom efektywnej edukacji przedszkolnej? Rnica polega na usystematyzowaniu naszych dziaa i dorobieniu do nich odpowiedniej ideologii, ktra nie musi towarzyszy czynnociom ycia codziennego, ale jest niezbdnym elementem w wypadku, kiedy chcemy skutecznie przekona innych, e nasze dziaania s profesjonalne i przemylane, a tym samym warte zainwestowania w nie funduszy zewntrznych.
str. 12
str. 13
Szkolenie z BHP to wyposaenie uczestnikw w wiedz z zakresu bezpieczestwa i higieny pracy. Budowa osiedla mieszkaniowego to rozwj infrastruktury mieszkalnej na terenie danego osiedla. Zakup nowego zlewozmywaka do mieszkania dziadka to podniesienie poziomu technicznego lokalu mieszkalnego zamieszkiwanego przez osob w podeszym wieku.
str. 14
Co to jest projekt?
Kady projekt stanowi przedsiwzicie zamknite w okrelonym przedziale czasowym, usystematyzowany cig chronologicznie nastpujcych po sobie dziaa, ktre zakadaj osignicie z gry okrelonego celu (celw). Realizacja projektu wymaga zaangaowania rodkw finansowych w wysokoci niezbdnej do jego prawidowego wykonania (budet projektu). Dobrze zrealizowany projekt prowadzi do osignicia zamierzonych rezultatw, ktre dokumentuj pomiary dokonywane przy wykorzystaniu specjalnie do tego celu wyznaczonych wskanikw. PRZYKAD Projekt z ycia codziennego jakim s witeczne porzdki. Okrelimy cel witecznych porzdkw, jakim jest wysprztanie mieszkania, czyli doprowadzenie mieszkania do okrelonego, z gry zaoonego stanu estetycznego. Z jednej strony moemy powiedzie, e nasze mieszkanie chcemy wysprzta, z drugiej e mamy zamiar usun zanieczyszczenie z naszego mieszkania. Dwa odrbne podejcia, ale kocowy efekt ten sam. Najbardziej dotacyjnym jzykiem bdzie podniesienie stanu estetycznego pomieszcze mieszkalnych. Jakie dziaania musimy podj, aby zaoony cel skutecznie zrealizowa? 1. Okreli stan, w jakim znajduje si mieszkanie, i jakich prac porzdkowych wymaga.
str. 15
2. Sprawdzi, czy dysponujemy odpowiednimi narzdziami (np. szczotki, odkurzacz, mopy) oraz niezbdnymi rodkami czystoci (pyn do mycia luster, pyn do mycia drewna). 3. Okreli, kto i w jakiej kolejnoci wykona poszczeglne dziaania. 4. Wyznaczy koordynatora projektu, czyli osob, ktra bdzie w stanie nadzorowa prac i odpowiednio oceni jej efekty. 5. Okreli czas niezbdny do realizacji projektu (przygotowanie narzdzi i rodkw czystoci, sprztanie, ocena efektw, zakoczenie sprztania, np. wyczyszczenie mopa). 6. Opracowa budet przedsiwzicia (w tym wypadku np. zakup nowego odkurzacza). Jak widzimy, prosta z pozoru akcja, taka jak sprztanie, zawiera przynajmniej kilka elementw skadowych. Wykonujemy je czsto mechanicznie, nie zwracajc na nie uwagi, bez szczegowego planowania. miesznie brzmiaoby nazywanie tak rutynowej czynnoci, jak sprztanie, projektem. Z reguy akcja sprztania domu nie wymaga od nas prezentacji na zewntrz (moe poza ocen efektw przez rodzin zaproszon na witeczny obiad). Wyobramy sobie jednak, e kto chce nam za takie sprztanie zapaci. Wtedy zmuszeni jestemy do okrelenia wszystkich szczegw zwizanych z poszczeglnymi czynnociami, cznie z wycen godzin pracy osoby sprztajcej. Bdziemy rwnie znacznie skrupulatniej przygotowywa si do oceny uzyskanych efektw.
PRZYKAD Kiedy wyjedamy na urlop, planujemy szereg czynnoci z tym zwizanych. 1. Wybieramy miejsce docelowe (Krynica Grska lub Ateny).
str. 16
2. Orientujemy si w cenach noclegw i rezerwujemy odpowiednie miejsce o zadowalajcym standardzie (hotel, pensjonat, kwatera prywatna). 3. Dokonujemy zakupu biletw autobusowych, kolejowych lub lotniczych, a jeeli jedziemy wasnym samochodem, sprawdzamy jego stan techniczny (czasami nawet wymieniamy samochd na nowy, np. w wypadku dalekiej podry zagranicznej). 4. Opracowujemy szczegow list wszystkiego, co naley zabra (ubrania, rodki higieny, sprzt sportowy itp.) i dokonujemy zakupw tych rzeczy, ktrych nie posiadamy. 5. Jeeli wybieramy si w podr wasnym rodkiem lokomocji, wyznaczamy tras przejazdu na mapie. 6. Wyjedajc za granic, wyrabiamy paszporty (jeeli ich nie posiadamy, a wybieramy si poza stref Unii Europejskiej), 7. Ubezpieczamy wszystkie osoby wyjedajce, a w wypadku, kiedy zabieramy w podr zwierzta, szczepimy je przed wyjazdem do niektrych krajw. 8. Bardziej profesjonalni turyci zakupuj przewodniki i staraj si zapozna z informacjami na temat miejsca docelowego ju na dugo przed wyjazdem. Przeprowadzenie projektu wakacyjnego, chocia wie si jedynie z podr w obie strony i pobytem w z gry okrelonym miejscu, wymaga od nas rwnie opracowania szczegowego budetu. Jest to przecie projekt, na realizacj ktrego przeznaczamy okrelon ilo rodkw finansowych. Wydatki dzielimy z reguy na dwie podstawowe grupy: wydatki przygotowawcze, ktre musimy ponie jeszcze przed wyjazdem, i wydatki ponoszone w trakcie podroy. Jeeli zapomnimy o pewnych wydatkach przygotowawczych (np. zakup kostiumw kpielowych, czajnika elektrycznego), bdziemy musieli dokona ich na miejscu, czsto po znacznie wyszych cenach, a ubytek
str. 17
na naszym koncie po zakoczeniu waciwej czci wakacji moe nas niemile zaskoczy. Podobnie w wielu wypadkach trudno jest dokadnie przewidzie, jakie koszty bdziemy ponosi na miejscu naszego wakacyjnego pobytu (np. rezerwujc hotel, znamy koszty noclegw, ale nie przewidujemy, e dojd do nich rwnie koszty parkingu, ktry jest patny). Rwnie przewidywanie, ile pienidzy wydamy, aby wszystko zwiedzi i skorzysta z proponowanych atrakcji turystycznych, jest bardzo czsto trudne do przewidzenia. Oczywicie moemy zaoy limit wydatkw dziennych (np. 50 euro na terenie Wiednia) i dokonywa wyboru na bieco. Ale taka metoda nie zawsze sprawdza si w praktyce (jak tu by w Paryu i nie zobaczy muzeum w Luwrze, nie wjecha na wie Eiffla, nie zaprowadzi dzieci do Eurodisneylandu?). Grantodawc naley przekona o moliwoci szybkiej realizacji naszego projektu. Nie byskawicznej, ale te nie za dugo rozcignitej w czasie. W innym wypadku, jeeli np. wykaemy, e zamierzamy budowa plac zabaw dla dzieci przez okres piciu lat, opacajc przez cay ten okres kierownika projektu i ekip budowlan, kady rozsdny grantodawca zakwestionuje sensowno dofinansowania takiego przedsiwzicia. Projekt musi by rwnie ekonomiczny, czyli tani w realizacji. Oczywicie nie chodzi o wykonanie go byle jak za mae pienidze, np. budy dla psa z papieru lub wycieczki dla modziey na wie mazowieck, gdzie jedyn atrakcj s tanie kwatery. Nie moesz jednak zapomina, e due koszty projektu (nawet jeeli s uzasadnione) mog spowodowa, e dofinansowany zostanie projekt innej osoby, gdzie to samo dziaanie zostanie zrealizowane mniejszym kosztem.
str. 18
Zdarza si, e dwa biura turystyczne organizuj takie same dziesiciodniowe wycieczki do Egiptu, do tej samej miejscowoci, a nawet tego samego hotelu. Oferty nie rni si od siebie programem ani atrakcyjnoci, a jedynie cen jedna jest o 500 zotych drosza od drugiej. Ktr ofert powinnimy wybra? ZAPAMITAJ Procedury dotacyjne s znacznie mniej skomplikowane i zawieraj mniejsz liczb (lub nie zawieraj w ogle) puapek anieli procedury kredytowe. Dlaczego wic decydujemy si na kredyt, ktry musimy zwrci, pacc za to haracz w postaci odsetek, a rezygnujemy z moliwoci uzyskania dotacji, ktr zwraca si bardzo rzadko i tylko w wyniku ewidentnego zaniedbania?!
str. 19
str. 20
jw UE. Jak wykazuj analizy unijne, rozwj krajw zamonych Unii Europejskiej moe ulec zahamowaniu, jeeli proporcjonalnie nie bd si rozwijay inne kraje uczestniczce. Podobnie jak w Unii Europejskiej sytuacja wyglda w duych przedsibiorstwach, gdzie dofinansowanie jednego dziau (np. produkcji) i niedofinansowanie innego dziau (np. marketingu) spowoduje, e przedsibiorstwo, wypuszczajc na rynek coraz lepsze produkty, przestanie si rozwija. Grantodawca okrela przede wszystkim oglne obszary wsparcia projektw, ktre mog bra udzia w organizowanych przez niego konkursach dotacyjnych. Kady grantodawca ma swj wasny priorytetowy obszar zainteresowa, ktry wspiera przy pomocy rodkw finansowych przeznaczonych na dotacje. Nawet Unia Europejska, chocia przekazuje swoje fundusze na dofinansowanie wielu rnych obszarw ycia spoecznego i gospodarczego, nie sfinansuje kadego rodzaju projektu (mae szanse na dofinansowanie maj np. projekty realizowane przy wsppracy z partnerami z USA). Jedne organizacje grantodawcze zajmuj si rozwojem spoeczestwa obywatelskiego, inne ochron rodowiska naturalnego, jeszcze inne rozwojem przedsibiorczoci lub pomoc spoeczn. ZAPAMITAJ Niezgodno celw projektu z obszarem zainteresowania i celami grantodawcy dyskwalifikuje projekt ju na stracie. Od takich decyzji nie ma odwoania. Kady konkretny konkurs grantowy wymaga od grantodawcy szczegowego sprecyzowania jego zakresu (np. rynek pracy aktywizacja bezrobotnych, rozwj spoeczestwa obywatelskiego spoecznoci lokalne, ochrona rodowiska przetwarzanie odpadw). Taka
Copyright by Wydawnictwo Zote Myli & Robert Baraski
str. 21
doprecyzowana forma oczekiwa nosi czsto nazw celw lub priorytetw konkursu dotacyjnego. Z kolei kady projekt, ktry ma zamiar otrzyma dofinansowanie, powinien wpisywa si zarwno w oglne obszary finansowania programu grantowego, jak i w cele i priorytety poszczeglnych konkursw dotacyjnych. ZAPAMITAJ To grantodawca stawia warunki, a my, uczestnicy, moemy jedynie grzecznie si do nich dostosowa. Nigdy nie prbuj stawia na swoim i proponowa projektu niezgodnego z obszarami, celami i priorytetami grantodawcy. Nawet jeeli masz racj i Twoje podejcie do tematu jest efektywniejsze, bardziej profesjonalne lub przynajmniej rwnie sensowne jak podejcie Twojego grantodawcy, w ostatecznej rozgrywce i tak on wygrywa, gdy do niego nale pienidze. Pamitaj, e pokorne ciel dwie matki ssie. Niektrzy grantodawcy przyznaj dotacje cyklicznie (np. raz na rok, raz na trzy miesice). W zwizku z tym mog w kadym cyklu konkursowym zmienia swoje priorytety (np. w marcu pierwszestwo w dofinansowaniu maj projekty polegajce na utworzeniu domw pomocy spoecznej, a w czerwcu projekty domw pobytu dziennego). Dlatego musimy uwaa, aby nie popa w rutyn i nawet jeeli jestemy przekonani, e znamy grantodawc na wylot, za kadym razem powinnimy uwanie sprawdza dokumenty konkursowe (wytyczne dla wnioskodawcw, regulamin konkursu, programy operacyjne), ktre mog ulec zmianie nawet z miesica na miesic (np. w jednej edycji konkursu wymagany minimalny wkad wasny to 10%, a w drugiej ju 15% cakowitych kosztw realizacji projektu).
str. 22
PRZYKAD Jeeli zdecydujemy si podj prb pozyskania dotacji z funduszy europejskich, nasz projekt powinien uwzgldnia cele horyzontalne polityki strukturalnej Unii Europejskiej, takie jak: 1. Rozwj lokalny wzmocnienie wizi wewntrznej wsplnot lokalnych, poprawa jakoci ycia spoecznoci oraz zwikszenie zaangaowania mieszkacw i wadz lokalnych w rozwj spoeczno-gospodarczy regionu poprzez realizacj dziaa opartych na zasadzie partnerstwa. 2. Rwno szans promowanie rwnych szans kobiet i mczyzn na rynku pracy, wyrwnywanie szans edukacyjnych i szans na rynku pracy osb naraonych na wykluczenie spoeczne, zamieszkaych na terenach wiejskich, zaniedbanych, niepenosprawnych. 3. Rozwj spoeczestwa informacyjnego podwyszenie poziomu technologicznego poprzez podnoszenie umiejtnoci korzystania z nowoczesnych technik informacyjno-komunikacyjnych, aktualizowanie wiedzy o nowoczesnych formach zarzdzania i organizacji pracy oraz podwyszanie poziomu wyksztacenia spoeczestwa. 4. Zrwnowaony rozwj rozumiany jako rozwj spoecznogospodarczy z poszanowaniem rodowiska naturalnego. Kolejnym istotnym elementem decydujcym o przyznaniu dotacji lub niedopuszczeniu projektu do dofinansowania jest zaoony czas jego realizacji. Grantodawca na og dokadnie okrela ramy czasowe, w jakich projekt powinien zosta zrealizowany. W zalenoci od specyfiki konkursu grantowego projekty mog trwa od kilku miesicy do kilku lat (np. doroczne programy grantowe wymagaj najczciej, aby projekty nie byy realizowane duej anieli do 31 grudnia).
Copyright by Wydawnictwo Zote Myli & Robert Baraski
str. 23
ZAPAMITAJ Ju na etapie planowania projektu naley bra pod uwag konieczno wykonania go w okrelonym czasie. Jeeli konkurs dotacyjny zakada, e wspiera finansowo jedynie przedsiwzicia, ktre trwaj nie duej ni dwa tygodnie, niemoliwe jest uzyskanie dofinansowanie dla szeciomiesicznego cyklu szkole zawodowych. Podobnie dofinansowani przez roczny program grantowy moemy nie zdy wybudowa nowoczesnej hali sportowej w naszym miecie. Przez dwa dni nie wybudujemy basenu, a przez p godziny nie posprztamy mieszkania. Nie ma rwnie sensu przyspieszanie realizacji skomplikowanych przedsiwzi tylko dlatego, eby zmieci si w okrelonym konkursem dotacyjnym czasie. Ryzykujemy obnieniem jakoci naszego dziea lub przekroczeniem terminu, co w konsekwencji moe doprowadzi do koniecznoci zwracania otrzymanych pienidzy. Planujc swj projekt, musimy dokadnie okreli, ile bdzie kosztowao jego wykonanie i jaka cz tych pienidzy bdzie moga stanowi wkad wasny, a jak kwot chcemy otrzyma w ramach dofinansowania. Kwota ta nie moe przekracza maksymalnego poziomu dofinansowania projektw w konkursie dotacyjnym. Jeeli kto zaproponuje mi dotacj na pokrycie kosztw urlopu caej mojej rodziny w wysokoci 3000 z, a ja zaplanuj wyjazd zagraniczny do Parya na dwa tygodnie, ktry cznie bdzie mnie kosztowa 6000 z, wtedy mog wystpi jedynie o pokrycie kosztw 50% caego przedsiwzicia. Pozostae 50% bdzie stanowi mj wkad wasny. Wikszo konkursw grantowych z zasady nie pokrywa caoci wydatkw zwizanych z realizacj projektw. Dofinansowanie waha si najczciej od 40% do 80% cakowitych kosztw projektu. Wyjtek
Copyright by Wydawnictwo Zote Myli & Robert Baraski
str. 24
stanowi programy dotacyjne przeznaczone na inicjatywy spoeczne realizowane przez organizacje pozarzdowe (stowarzyszenia lub fundacje) lub np. nieformalne grupy modziey, gdzie dofinansowanie moe, ale nie musi, siga nawet 100% cakowitych kosztw projektu. Wkad wasny finansowy, a take rzeczowy w nasz projekt jest czsto spotykanym wymogiem stawianym przez grantodawcw. Jeeli koszty malowania maego mieszkania w blokach wynios 1000 zotych, mog stara si o dotacje w wysokoci najwyej 600 zotych, a 400 zotych bd musia zabezpieczy w formie wkadu wasnego. Wkad wasny rzeczowy mog stanowi: 1. wniesiony w projekt posiadany majtek materialny (np. farba, ktra zostaa mi z poprzedniego malowania, wyceniona na 400 zotych); 2. usugi (kiedy to sam pomaluj mieszkanie i wyceni swoj prac na 400 zotych); 3. gotwka (deklaruj, e sam kupi now farb za 400 zotych). W ten sposb, jeeli posiadam wkad wasny, reszt kwoty niezbdnej do przeprowadzenia prac remontowych, w wysokoci 600 zotych, przekazuje na moje konto grantodawca. Grantodawca moe wymaga ode mnie gwarancji, e rzeczywicie dysponuj zadeklarowanym wkadem (np. zawiadczenie z banku o posiadaniu na koncie kwoty 400 zotych lub rachunki za wczeniej zakupion farb). ZAPAMITAJ Moe si zdarzy, e nie dysponujesz wasnym wkadem finansowym, a jedynie rzeczowym lub usugowym. Jednak niektre konkursy grantowe nie uwzgldniaj takiego rozwizania i honoruj
Copyright by Wydawnictwo Zote Myli & Robert Baraski
str. 25
tylko wkad wasny pieniny. Dlatego zanim zdecydujemy si zoy swj projekt do konkursu, powinnimy dowiedzie si, w jakiej formie musi zosta wniesiony wkad wasny (finansowej, rzeczowej czy te usugowej). Bardzo czsto zdarza si, e wszystkie formy s dozwolone. Nie zawsze musimy dysponowa caoci wkadu wasnego. Niektrzy grantodawcy dopuszczaj moliwo wspfinansowania naszego projektu przez inne podmioty, takie jak organizacje (np. stowarzyszenie lokatorw), instytucje (np. urzd gminy) lub sponsorzy zewntrzni (firmy lub osoby prywatne). Jeeli budujemy plac zabaw dla dzieci na podwrku kamienicy, w ktrej mieszkamy, moemy zabezpieczy wkad wasny, pozyskujc drobne kwoty od innych lokatorw, lub te otrzyma pomoc rzeczow (np. drewno) z pobliskiego zaprzyjanionego tartaku.
str. 26
str. 27
nim opracujemy koncepcj naszego projektu, powinnimy sprawdzi, czy przypadkiem inni przed nami ju tego problemu skutecznie nie rozwizali. Musimy rwnie wzi pod uwag fakt, e proponowane przez nas podejcie do problemu, eby zwrci na siebie uwag grantodawcy, powinno okaza si przynajmniej tak samo skuteczne, jak podejcie naszej konkurencji. Bdem popenianym na etapie wstpnym opracowania projektu jest czsto brak zainteresowania dziaaniami konkurencji, podczas gdy dofinansowanie otrzymuj jedynie najlepsze projekty, a bez znajomoci waniejszych, realizowanych ju podobnych inicjatyw nie mona profesjonalnie takiego projektu opracowa. Zarwno firmy, jak i instytucje publiczne i organizacje pozarzdowe coraz czciej specjalizuj si w okrelonej, wskiej tematyce realizowanych projektw. Rwnoczenie podejmuj si coraz bardziej skomplikowanych przedsiwzi, doskonalc swj warsztat, zyskujc popularno, ksztatujc swj wizerunek jako specjalistw, podnoszc kompetencje swojej kadry pracownikw, zyskujc coraz wiksze uznanie pord grantodawcw, partnerw i beneficjentw. Konkurencja specjalizuje si w wybranym obszarze dziaania. Rwnie my powinnimy sprecyzowa nasz kierunek rozwoju. Jeeli z sukcesem przeprowadzimy nasz projekt, wyrobimy sobie mark specjalistw w okrelonej dziedzinie i bdzie nam atwiej pozyskiwa kolejne dotacje. Istnieje bardzo dua liczba funkcjonujcych na rynku programw grantowych, rnicych si wysokoci dofinansowania i skomplikowaniem procedury aplikacyjnej. Zanim przystpimy do pracy nad naszym projektem, powinnimy dobrze zapozna si z dostpnymi programami dotacyjnymi i zobaczy, z jakich propozycji skorzystaa ju konkurencja podczas realizacji podobnych do naszego projektw.
Copyright by Wydawnictwo Zote Myli & Robert Baraski
str. 28
Naley rwnie dokadnie sprawdzi, czy speniamy wszystkie wymogi merytoryczne i formalne programu grantowego, ktry nas zainteresowa. Czsto nasza konkurencja posiada inn form prawn i inne moliwoci dziaania (np. w wypadku spek lub organizacji pozarzdowych nasze moliwoci dziaania reguluje statut). PRZYKAD Na pocztku lat dziewidziesitych ubiegego wieku jeden z duych programw grantowych dofinansowywa projekty organizacji pozarzdowych z terenu caej Polski, ktre zajmoway si szeroko rozumian pomoc dzieciom i modziey. W ramach organizowanych konkursw grantowych dofinansowanie uzyskiway projekty polegajce na organizowaniu i prowadzeniu wietlic i orodkw dla modziey zagroonej problemem uzalenie. Preferowane byy placwki prowadzce programy z zakresu profilaktyki uzalenie. W wyniku konkursw czsto dofinansowanie otrzymywao jednoczenie kilka organizacji pozarzdowych pochodzcych z jednej miejscowoci. Dokumentacja aplikacyjna skadaa si z dwustronicowego opisu oglnych zaoe i sposobu realizacji projektu wraz z zaczonym szacunkowym budetem caego przedsiwzicia. Projekty niejednokrotnie realizowaa kadra wtpliwej jakoci specjalistw (czsto wystarczy jeden psycholog i kilku, niekoniecznie wykwalifikowanych terapeutw). Pienidze mona byo uzyska bardzo atwo i w efekcie na niewielkim obszarze terytorialnym dziaao kilka niezbyt profesjonalnie prowadzonych orodkw modzieowych. Funkcjonowanie tych orodkw koczyo si wraz z wykorzystaniem kwoty dotacji. Obecnie takie konkursy zakadaj szczegow selekcj organizacji ubiegajcych si o grant. W konsekwencji sprawdza si dowiadczenie i zaplecze organizacyjne wnioskodawcy, a pienidze na realizacj projektw dostaj jedynie najlepsi.
Copyright by Wydawnictwo Zote Myli & Robert Baraski
str. 29
Zanim przystpisz do planowania swojego projektu, postaraj si odpowiedzie na ponisze pytania: 1. Jakie konkurencyjne firmy, instytucje, organizacje realizuj projekty z obszaru Twoich zainteresowa? 2. Jaki jest poziom merytoryczny i organizacyjny realizowanych przez konkurencj przedsiwzi i czy masz szans na realizacj projektu na podobnym lub wyszym poziomie profesjonalizmu? 3. W czym konkretnie specjalizuj si podmioty konkurencyjne, a w czym Ty si specjalizujesz lub masz zamiar si specjalizowa? 4. Czy posiadasz ju dowiadczenie w realizacji okrelonego typu projektw? Czy zrealizowane projekty oceniasz pozytywnie? Czy jest moliwa kontynuacja tego kierunku dziaa? Jeeli chcesz zmieni kierunek dziaa, czym to motywujesz? 5. Na jakiego rodzaju projekty mona pozyska fundusze w formie dotacji i ile jest potencjalnych rde finansowania? Jakie wymagania stawiaj poszczeglne dostpne programy grantowe finansujce przedsiwzicia na obszarze Twoich zainteresowa i czy jeste w stanie im sprosta? Dziaajc wedug zasady goszcej, e naley realizowa kady moliwy projekt, jeeli tylko znajd si na to pienidze, atwo mona popeni bd. Taki sposb postpowania jest bardzo niebezpieczny, poniewa na og nie prowadzi do specjalizacji w jakiejkolwiek dziedzinie i pozbawia moliwoci planowania rozwoju. W efekcie stajemy si tzw. specjalistami od wszystkiego, ktrzy pracuj duo, ale na adnym obszarze nie maj realnej szansy na sukces. ZAPAMITAJ Opracowanie projektu i przygotowanie go w formie dokumentacji aplikacyjnej pochania zawsze wiele czasu i energii. Warto wic an-
str. 30
gaowa si w projekty, ktre przyczyni si do naszego rozwoju, a nie tylko stworz pozory aktywnoci. Realizujc projekt, czsto bdziemy musieli przyj na siebie wiele nowych obowizkw (np. zatrudnienie dodatkowego personelu). Najlepiej jest o nich pomyle jeszcze przed przystpieniem do pracy nad szczegowym opracowaniem koncepcji naszego projektu. Ju na tym etapie powinnimy wiedzie, czy bdziemy w stanie wywiza si z wszystkich zobowiza w trakcie realizacji projektu. Musimy zapewni grantodawc, e adne czynniki zewntrzne i wewntrzne nie s w stanie przeszkodzi nam w drodze do sukcesu naszego projektu. Realizacja projektu najczciej wymaga zaangaowania dodatkowych zasobw w postaci: 1. Zatrudnienia personelu realizujcego projekt (by moe zaangaowania wolontariuszy uzupeniajcych prac patnego personelu). 2. Pozyskania dodatkowych pomieszcze niezbdnych do prawidowej realizacji dziaa projektu (np. sali konferencyjnej, ktrej nie posiadamy, wikszej liczby pomieszcze biurowych). 3. Zakupu lub wynajcia sprztw, ktrych wykorzystanie jest niezbdne do prawidowej realizacji projektu (np. sprztu budowlanego, pomocy naukowych). 4. Wykorzystania podwykonawcw odpowiedzialnych za wykonanie okrelonych usug (np. studia graficznego, ktre zajmie si stron techniczn wydania naszej publikacji). 5. Nawizania wsppracy z partnerskimi instytucjami, organizacjami lub firmami (np. uniwersyteckim biurem karier, ktre dostarczy nam studentw-wolontariuszy pomagajcych nieodpatnie w realizacji naszych dziaa).
Copyright by Wydawnictwo Zote Myli & Robert Baraski
str. 31
6. Pozyskania sponsorw instytucjonalnych lub indywidualnych partycypujcych w kosztach realizacji projektu (np. stowarzyszenie przedsibiorcw moe dofinansowa planowane przez nas cykle szkoleniowe z zakresu marketingu w maej firmie). 7. Posiadania rodkw finansowych zabezpieczajcych wkad wasny (ju na etapie planowania projektu musimy okreli, czy bdziemy dysponowa kwot niezbdn do pokrycia wydatkw wkadu wasnego, czy te musimy rozpocz starania o kredyt). Planujc nowe przedsiwzicie, nie moemy koncentrowa si jedynie na jego idei. Nawet najlepszy pomys nie gwarantuje powodzenia realizacji. W miar moliwoci ju na etapie planowania musimy uwzgldni wszystkie zobowizania wynikajce z uruchomienia procesu wdraania projektu. Jeeli na etapie opracowywania koncepcji nie przewidzimy istotnych aspektw zwizanych z realizacj naszego projektu (np. koniecznoci posiadania zasobw finansowych, obowizku rekrutacji osb pracujcych przy realizacji projektu, zakupu niezbdnych rzeczy i usug), nasza praca moe pj na marne, a wdroenie przedsiwzicia moe okaza si niemoliwe.