TRANSPORT

JAK SFORMUOWA UMOW O PRAC Z KIEROWC?

www.PortalPrzewoznikow.pl

JAK SFORMUOWA UMOW O PRAC Z KIEROWC?

Spis treci
Jak sformuowa nazw stanowiska pracy, czyli rodzaj pracy? .........................................................3 Miejsce wykonywania pracy .............................................................................................................5 Jak zapisa w umowie wynagrodzenie? ...........................................................................................5 Jak zapisa wymiar czasu pracy? ......................................................................................................7 Kiedy stosowa termin rozpoczcia pracy? ......................................................................................8 Zapisy dotyczce organizacji pracy ...................................................................................................8 Zakres obowizkw a umowa o prac ...........................................................................................10 Informacja o podstawowych warunkach zatrudnienia ...................................................................12

Autorzy Agata Lankamer-Prasoek prawnik specjalizujcy si w zagadnieniach z zakresu prawa pracy i czasu pracy kierowcw, byy pracownik PIP, wsplnik w firmie doradczo-szkoleniowej Pogotowie Kadrowe Lankamer Prasoek sp. j. ukasz Prasoek asystent sdziego w Izbie Pracy, Ubezpiecze Spoecznych i Spraw Publicznych Sdu Najwyszego, specjalista zzakresu czasu pracy kierowcw, byy pracownik PIP Redakcja Aldona Kapica Korekta Zesp ISBN 978-83-7572-262-8 Copyright by Wydawnictwo Wiedza i Praktyka sp. z o.o. Warszawa 2010 Wydawnictwo Wiedza i Praktyka sp. z o.o. 03-918 Warszawa, ul. otewska 9a, www.wip.pl tel. 0 22 518 29 29, faks 0 22 617 60 10 Praktyczny raport Jak sformuowa umow o prac z kierowc? chroniony jest prawem autorskim. Przedruk materiaw opublikowanych w raporcie Jak sformuowa umow o prac z kierowc? bez zgody wydawcy jest zabroniony. Zakaz nie dotyczy cytowania publikacji z powoaniem si na rdo. Niniejszy raport zosta przygotowany z zachowaniem najwyszej starannoci i wykorzystaniem wysokich kwalifikacji, wiedzy i dowiadczenia. Zaproponowane w raporcie Jak sformuowa umow o prac z kierowc? wskazwki, porady i interpretacje dotycz sytuacji typowych. Ich zastosowanie w konkretnym przypadku moe wymaga dodatkowych, pogbionych konsultacji. Publikowane rozwizania nie mog by traktowane jako oficjalne stanowisko organw i urzdw pastwowych. W zwizku z powyszym redakcja nie moe ponosi odpowiedzialnoci prawnej za zastosowanie zawartych w raporcie Jak sformuowa umow o prac z kierowc? wskazwek, przykadw, informacji itp. do konkretnych przypadkw.

www.PortalPrzewoznikow.pl

JAK SFORMUOWA UMOW O PRAC Z KIEROWC? Kierowcy to szczeglna grupa pracownikw podlegaj odrbnym przepisom zwizanym z czasem pracy, a take regulacjom zawartym w ustawie o transporcie drogowym. Warto wic zawiera z nimi szczeglne umowy o prac. Co w nich zapisa, eby Twoja firma miaa z pracy kierowcw jak najwicej korzyci, a z drugiej strony unikna powanych problemw? W raporcie: Jakie elementy musi zawiera umowa? Jak sformuowa nazw stanowiska pracy, czyli rodzaj pracy? Czy kierowca musi mie umow jako kierowca? Miejsce wykonywania pracy Jak zapisa wynagrodzenie? Jak zawrze w umowie wymiar czasu pracy? Zapisy dotyczce organizacji pracy Zakres obowizkw a umowa o prac Informacja o podstawowych warunkach zatrudnienia

Jakie elementy musi zawiera umowa?

Kierowcy maj odrbne przepisy normujce ich czas pracy, czyli ustaw o czasie pracy kierowcw. Nie reguluje ona kwestii zwizanych z zatrudnianiem kierowcw, ale w wielu miejscach daje wskazwki, co trzeba zamieci w treci umowy o prac zawieranej z kierowc. Jednak przy przygotowywaniu umowy naley przede wszystkim pamita, eby zawieraa ona wszystkie elementy wymagane przez Kodeks pracy, a dokadniej przez jego art. 29. S to: okrelenie rodzaju pracy, miejsce pracy, wynagrodzenie, wymiar czasu pracy, termin rozpoczcia pracy oraz tzw. limit godzin ponadwymiarowych (art. 151 5 kp) w przypadku kierowcw zatrudnianych na cz etatu. Pozostae elementy umowy o prac nie maj charakteru obowizkowego. Zamieszczanie ich w umowach o prac zawieranych z kierowcami zaley od decyzji pracodawcw.

Jak sformuowa nazw stanowiska pracy, czyli rodzaj pracy?

W praktyce rodzaj pracy jest najczciej okrelany w umowach o prac przez wskazanie stanowiska zajmowanego przez pracownika. W naszym przypadku bdzie to po prostu stanowisko kierowcy. Czasem firmy wskazuj bardzo dokadnie rodzaj wykonywanych przewozw, czyli przykadowo, e chodzi o kierowc w przewozach regularnych osb na trasach do 50 km lub kierowc w midzynarodowym transporcie towarw. Takie dokadne precyzowanie rodzaju pracy nie jest jednak niezbdne. Rodzaj pracy, ktry pozostaje kluczow informacj w umowie o prac, bdzie taki sam w obu tych przypadkach chodzi o prac kierowcy. Tak dokadne okrelanie stanowiska kierowcy niekiedy wrcz ograniczy przewonika w pniejszym planowaniu pracy. Moe si przecie okaza, e powstanie konieczno wykonania transportu niezgodnego z okrelonym w umowie stanowiskiem.

www.PortalPrzewoznikow.pl

JAK SFORMUOWA UMOW O PRAC Z KIEROWC? PRZYKAD Jak sformuowa opis rodzaju pracy? Firma zajmujca si przewozami osb ma w zakresie swojej dziaalnoci 3 rodzaje przewozw: regularne przewozy na liniach do 50 km komunikacja miejska, regularne przewozy na liniach do 200 km komunikacja midzymiastowa, przewozy okazjonalne, gwnie turystyczne. Pracodawca okreli jednak wszystkim kierowcom w umowach o prac takie samo stanowisko kierowca. Nie wskaza rodzaju wykonywanych przewozw. Dziki temu wszyscy kierowcy mog w razie potrzeby wykonywa kady z trzech rodzajw przewozw wykonywanych przez pracodawc.

Czy kierowca musi mie umow jako kierowca?

Cz firm decyduje si na okrelanie stanowisk pracy swoich pracownikw w sposb czony: kierowca magazynier, kierowca mechanik czy kierowca konwojent. Chc w ten sposb podkreli specyficzny charakter zatrudnienia i konieczno wykonywania take innych obowizkw ni kierowanie pojazdem. Dziaania takie s oczywicie dopuszczalne, cho w takich przypadkach pojawia si wtpliwo, czy do czasu pracy tych osb powinno si stosowa regulacje szczeglne, dotyczce kierowcw, czy oglne, wynikajce z Kodeksu pracy. Co wicej zdarza si, e firmy, chcc unikn stosowania do kierowcw regulacji dotyczcych ich czasu pracy, okrelaj im stanowiska pracy w inny sposb, np. dostawca. Zgodnie ze stanowiskiem Gwnego Inspektoratu Pracy z 11 sierpnia 2008 r. (GPP-302-4560-609/08/PE) umowa o prac okrela w szczeglnoci rodzaj wykonywanej pracy. UWAGA! Jednak inspektor dokonujcy kontroli w zakresie przepisw o czasie pracy sprawdza zgodno organizacji pracy zwymogami ustawy o czasie pracy kierowcw tylko wtedy, gdy pracownik jest zatrudniony na stanowisku kierowcy. Jeeli pracodawca i pracownik ustal, e ten ostatni bdzie wykonywa prac jako magazynier, ale w rzeczywistoci, zdaniem podwadnego, charakter jego zatrudnienia bardziej przypomina prac kierowcy, bdzie mg dochodzi swoich roszcze z tego tytuu wycznie przed sdem pracy. Jeli wic napiszesz, e stanowisko pracy Twojego pracownika to kierowca, kontrole PIP bd sprawdza zgodno zatrudnienia z przepisami o czasie pracy kierowcw. Jeeli natomiast okrelisz stanowisko pracy w inny sposb, pracownik, eby dochodzi swoich praw z racji bycia kierowc, musi wystpi do sdu pracy. Konieczne jest bowiem powdztwo o ustalenie na podstawie art. 189 kpc, e charakter jego pracy odpowiada stanowisku kierowcy. Z kolei przy stanowiskach czonych (jak np. kierowca magazynier) naleaoby zdecydowa, ktra cecha zatrudnienia jest dominujca i takie przepisy stosowa.

Portal Przewonikw pomoe Ci podejmowa szybkie i trafne decyzje bez naraania si na kary ITD i PIP, w kadej chwili, gdy tylko potrzebujesz.

www.PortalPrzewoznikow.pl

JAK SFORMUOWA UMOW O PRAC Z KIEROWC? W kadym przypadku trzeba jednak pamita, e okrelanie stanowiska pracy w sposb specyficzny (bardzo zawony) moe by przyczyn sporw sdowych. Dodatkowo okrelanie w umowie stanowiska pracy tak, eby nie brzmiao kierowca, nie ma wikszego sensu, w przypadku gdy kierowca ma prowadzi pojazdy o dmc powyej 3,5 t lub przystosowane do przewozu wicej ni 9 osb. Wwczas z punktu widzenia ITD za kierowc uwaana jest kada osoba prowadzca pojazd, bez wzgldu na nazw stanowiska, na ktrym pracuje.

Miejsce wykonywania pracy

Od 3 kwietnia 2010 r. sposb okrelenia miejsca pracy dla kierowcy straci na znaczeniu. Tego dnia weszy w ycie zmiany dotyczce podry subowych kierowcw. Wprowadzono zasad, e podr subow jest kady wyjazd poza miejscowo, w ktrej znajduje si siedziba pracodawcy lub jego filia, oddzia czy przedstawicielstwo.

Miejsce pracy a prawo do diet

Wczeniej od miejsca pracy kierowcy zaleao to, czy jego wyjazdy mog by uwaane za podre subowe, a wic czy pracownik ten ma prawo do diet i innych wiadcze z tego tytuu. Obecnie nie ma adnej rnicy, czy kierowca ma okrelone miejsce pracy jako Unia Europejska, Polska, wojewdztwo mazowieckie czy Warszawa, ul. Przy Agorze 120. W kadym z tych przypadkw bdzie wykonywa podr subow, jeli wyjedzie poza granice administracyjne miejscowoci, w ktrej siedzib ma jego pracodawca, czyli np. poza teren Warszawy. Miejsce pracy jest jednak cigle wane, jeli chodzi o inne grupy zawodowe i ich podre subowe. PRZYKAD Kierowcy odbywaj podre subowe bez wzgldu na miejsce zatrudnienia Firma z siedzib w Warszawie zatrudnia przedstawicieli handlowych, ktrzy podpisuj umowy handlowe z klientami i umawiaj si na dostawy towarw wykonywane przez firmowych kierowcw. Zakresem dziaania firmy jest wojewdztwo mazowieckie, a wic takie miejsce pracy okrelono w umowach o prac wszystkich pracownikw. W przypadku kierowcw nie ma to jednak adnego wpywu na rozumienie i rozliczanie podry subowych, ktre i tak rozpoczynaj si zawsze po opuszczeniu granic administracyjnych stolicy. Jednak jeli chodzi o przedstawicieli handlowych, tak okrelone miejsce pracy ma znaczenie przy ustalaniu, kiedy ich wyjazdy s podrami subowymi, a kiedy nie.

Jak zapisa w umowie wynagrodzenie?

Kolejnym elementem umowy o prac jest okrelenie wynagrodzenia, co powinno nastpi ze wskazaniem jego elementw.

Jak nie wolno ustali wynagrodzenia dla kierowcy?

W tym zakresie w przypadku kierowcw naley pamita o regulacji art. 26 ustawy o czasie pracy kierowcw. Zgodnie z nim warunki wynagradzania kierowcw nie mog przewidywa skadnikw wynagrodzenia, ktrych wysoko jest uzaleniona od liczby przejechanych kilometrw lub iloci

www.PortalPrzewoznikow.pl

JAK SFORMUOWA UMOW O PRAC Z KIEROWC? przewiezionego adunku, jeeli ich stosowanie mogoby zagraa bezpieczestwu na drogach lub zachca do naruszania przepisw rozporzdzenia WE) nr 561/2006. Naley wic ostronie podchodzi do wszelkich skadnikw pacy o charakterze akordowym, prowizyjnym czy te premii naliczanej za przejechane kilometry albo za przewiezione frachty. Bez wtpienia najbezpieczniejsze s stae pensje w wysokoci miesicznej lub okrelone w stawkach godzinowych. Oprcz nich mona zastosowa dodatki staowe oraz za trudne warunki pracy czy premie lub nagrody, ale nie uzalenione od kilometrwki czy frachtw.

Jak podzieli wynagrodzenie, eby zmniejszy koszty pracy?

Jeli chcesz zmniejszy koszty wynagrodzenia za nadgodziny czy dyury kierowcw, pamitaj, e korzystniejsze jest rozbicie stawki zasadniczej na kilka elementw. Na przykad warto ustali pensj zasadnicz 1.000 z, dodatek staowy 500 z i premi regulaminow o staym charakterze 1.500 z zamiast pensji jednoskadnikowej w wysokoci 3.000 z. A to dlatego, e wynagrodzenie za dyury i dodatki za godziny nadliczbowe s liczone od pensji zasadniczej. UWAGA! Pensja zasadnicza wcale nie musi by mie wysokoci wikszej ni wynagrodzenie minimalne. Do pensji minimalnej nie wlicza si tylko 3 elementw pac: wynagrodzenia za nadgodziny, nagrd jubileuszowych oraz odpraw emerytalno-rentowych. Wystarczy wic, e pozostae skadniki wynagrodzenia po zsumowaniu dadz wysoko wiksz ni 1.317 z bd rwn, czyli kwot minimalnego wynagrodzenia.

Dodatki nie musz by w umowie

W umowach o prac nie trzeba przewidywa szczegowo wysokoci dodatkw staowych czy szkodliwych, jeli ich wysoko jest ustalona w regulaminie wynagradzania czy ukadzie zbiorowym pracy. W takich przypadkach wystarczy odesanie do przepisw wewntrzzakadowych. Jeli jednak Twoja firma jest maa i nie ma w niej ani ukadu zbiorowego, ani regulaminu wynagradzania, to umowa powinna szczegowo okrela wysoko poszczeglnych elementw siatki wynagrodze kierowcy.

Unikaj premii uznaniowych!

Przedsibiorcy, ktrzy borykaj si z okresami zwikszonych i zmniejszonych zamwie na przewozy, coraz czciej decyduj si na mniejsze stae kwoty wynagrodze i wprowadzanie w zamian tzw. czci ruchomej pensji, czyli premii lub nagrd. W takich przypadkach naley z kolei pamita, aby nie wprowadza tzw. premii uznaniowych. W wietle orzecznictwa Sdu Najwyszego s to wiadczenia niewaciwe ju sama ich nazwa zawiera w sobie wewntrzn sprzeczno, gdy premia z natury ma charakter roszczeniowy, a uznaniowa moe by tylko i wycznie nagroda.

www.PortalPrzewoznikow.pl

JAK SFORMUOWA UMOW O PRAC Z KIEROWC?

Jak zapisa wymiar czasu pracy?

Jednym z prostszych do ustalenia elementw umowy o prac zawieranej z kierowc jest wymiar czasu pracy. W tym zakresie wystarczy jedynie oceni, czy jeste w stanie zapewni kierowcy prac na peen etat, czy te nie. Jeli nie, naley okreli dokadny wymiar etatu, ktry chcesz, aby kierowca wypracowywa.

Niepeny etat
W umowie postanowienia z tego zakresu mog by bardzo lakoniczne. Wystarczy napisa, e praca bdzie wiadczona na 1/2, 3/4 etatu albo peen etat. Od 2004 r. w treci kadej umowy o prac zawieranej z kierowc zatrudnianym w niepenym wymiarze czasu pracy naley przewidzie dodatkowe postanowienie. Trzeba w nim okreli limit godzin ponadwymiarowych, po ktrego przekroczeniu kierowca bdzie otrzymywa wynagrodzenie jak za godziny nadliczbowe. Jest to wic specyficzne postanowienie umowne, obowizkowy element umowy z niepenoetatowcem. Przepisy Kodeksu pracy nie przewiduj, w jaki sposb masz okreli taki limit. Pastwowa Inspekcja Pracy dopuszcza zapisanie go na rne sposoby, aby tylko mieci si w przedziale pomidzy wymiarem etatu okrelonym w umowie tego kierowcy a penym etatem. PIP i wikszo ekspertw przyjmuj bowiem zgodnie, e limit nie moe zosta okrelony na poziomie penego etatu. Przekroczenie tej granicy powoduje bowiem tak czy siak prac w godzinach nadliczbowych, wic w takim przypadku postanowienie umowne nie speniaoby swojego celu byoby martw klauzul. PRZYKAD Jak mona okreli limit? Firma transportowa prowadzi rnego rodzaju przewozy. Jej waciciel zdecydowa si w przypadku kierowcw zatrudnianych na cz etatu na wpisywanie rnych limitw godzin ponadwymiarowych ze wzgldu na specyfik poszczeglnych przewozw. Postanowienia te miay nastpujc tre: Do dodatku w wysokoci dodatku za prac w godzinach nadliczbowych uprawnia kierowc praca powyej 9/10 etatu tak formu zastosowano w przypadku kierowcw zatrudnionych na 1/2 3/4 etatu w transporcie midzynarodowym, zatrudnionych w rwnowanym systemie czasu pracy. W ich przypadku trudno byoby okreli limit godzin ponadwymiarowych w odniesieniu do doby lub tygodnia czy miesica, gdy w zalenoci od zamwie ich czas pracy podlega duym wahaniom. Do dodatku w wysokoci dodatku za prac w godzinach nadliczbowych uprawnia kierowc praca powyej 7. godziny w danej dobie pracowniczej tak formu zastosowano do kierowcw zatrudnionych na 1/2 etatu i pracujcych po 4 godziny od poniedziaku do pitku, ktrzy zajmuj si zaopatrzeniem firmy i nie wykonuj adnych duszych przewozw. Do dodatku w wysokoci dodatku za prac w godzinach nadliczbowych uprawnia kierowc praca powyej 39 godzin przecitnie w skali tygodnia tak formu zastosowano do kierowcw zajmujcych si krajowymi przewozami towarowymi, ktrzy pracuj na 3/4 etatu w rwnowanym systemie czasu pracy. Byo to moliwe ze wzgldu na wiksz przewidywalno liczby i czasu przewozw, poniewa firma ma dugofalowe umowy o wsppracy z sieciami super- i hipermarketw. Wszystkie zaproponowane postanowienia umowne wprowadzajce limit godzin ponadwymiarowych s poprawne punktu widzenia przepisw. Ustalone w nich limity mieszcz si poniej norm czasu pracy obowizujcych dla penego etatu, czyli 8 godzin na dob i przecitnie 40 godzin w przecitnie 5-dniowym tygodniu pracy.

www.PortalPrzewoznikow.pl

JAK SFORMUOWA UMOW O PRAC Z KIEROWC?

Kiedy stosowa termin rozpoczcia pracy?

Termin rozpoczcia pracy to element, ktry nie musi pojawia si w umowie. Jego zamieszczenie zaley waciwie od tego, kiedy pracownik ma rozpocz prac. Jeli od razu, to nie wpisuje si adnej daty, gdy wtedy stosunek pracy nawizuje si z dniem podpisania umowy i od tej daty kierowca powinien wykonywa swoje obowizki. Jeeli jednak umowa o prac jest podpisywana z wyprzedzeniem, to naley okreli konkretn dat rozpoczcia pracy. Bdzie to dzie, w ktrym kierowca powinien si stawi do pracy po raz pierwszy. PRZYKAD Kiedy moe si przyda umowa z wyprzedzeniem? Firma transportowa podkupuje kierowc od konkurencji. Kierowca pracuje w tamtej firmie na podstawie umowy na czas nieokrelony i ma ponad 10-letni sta, w zwizku z czym obowizuje go 3-miesiczne wypowiedzenie. Jego dotychczasowy pracodawca nie zgadza si na rozwizanie stosunku pracy za porozumieniem stron. Biorc to pod uwag, nowy pracodawca decyduje si na podpisanie umowy o prac z dat 30 czerwca 2010 r., ale wpisuje do niej jako dat rozpoczcia pracy 1 padziernika 2010 r., czyli dzie przypadajcy po upywie 3-miesicznego okresu wypowiedzenia kierowcy w poprzedniej firmie. Dziki temu kierowca nie bdzie si ba zoy wypowiedzenia umowy u dotychczasowego pracodawcy, gdy ma zagwarantowan now prac. Co wicej zna z wyprzedzeniem zagwarantowane mu warunki wynagradzania w nowej firmie, gdy taka informacja musi wynika z umowy o prac.

Zapisy dotyczce organizacji pracy

W umowie o prac mona zawiera take inne postanowienia. Najczciej robi to mali pracodawcy, u ktrych nie obowizuje ani regulamin wynagradzania, ani regulamin pracy. Robi to, eby unikn tworzenia dodatkowych dokumentw. Dziaanie takie jednak nie zawsze bdzie dla nich korzystne.

Dlaczego lepiej nie umieszcza zbyt wielu postanowie w umowie?

Nie ma przeszkd, eby w umowie o prac ustali organizacj pracy (system lub rozkad czasu pracy). Postanowienie takie moe mie charakter istotnego elementu indywidualnego stosunku pracy, a w konsekwencji jego zmiana bdzie wymagaa porozumienia stron lub wypowiedzenia zmieniajcego (wyrok SN z 17 lipca 2009 r., I BP 6/09, LEX nr 523547). Z przytoczonego wyroku wynika wic wyranie, e lepiej nie wpisywa do umw o prac elementw organizacji pracy, ktre maj charakter zmienny. Ich zamieszczenie w umowie spowoduje, e pracodawca bdzie musia zmienia wszystkie umowy o prac, gdy zechce dokona jakichkolwiek zmian organizacyjnych w swojej firmie. Dlatego korzystniej jest, jeli firma zatrudniajca do 19 pracownikw, nieposiadajca regulaminu pracy, okreli systemy, rozkady i okresy rozliczeniowe czasu pracy w specjalnie wydanym obwieszczeniu. PAMITAJ! Obwieszczenie takie bdzie mona w przyszoci zmienia bez koniecznoci podpisywania aneksw do umw z kierowcami lub dokonywania wypowiedze zmieniajcych warunki zatrudnienia.

www.PortalPrzewoznikow.pl

JAK SFORMUOWA UMOW O PRAC Z KIEROWC? Wyjtkiem jest jedynie system przerywanego czasu pracy. W tym przypadku art. 18 ust. 3 ustawy o czasie pracy kierowcw stanowi wyranie, e system ten moe zosta wprowadzony jedynie: w ukadzie zbiorowym pracy lub w regulaminie pracy, a w przypadku gdy u przewonika nie dziaaj zwizki zawodowe w treci umw o prac zawieranych z kierowcami. Pozostae systemy czasu pracy mona bez problemu wprowadzi w drodze obwieszczenia.

Wprowad zapisy o dyurze

Jeli nie obowizuje u Ciebie regulamin wynagradzania, gdy zatrudniasz do 19 osb, to w umowach o prac zawieranych z kierowcami powiniene przewidzie stawk wynagrodzenia za: czas dyuru okrelanego potocznie jako dyur 50% oraz czas przerw poza 15-minutow przerw wliczan do czasu pracy. Chodzi o ten czas dyuru, gdy kierowca, ktry jedzi w zaodze, nie prowadzi pojazdu, ale siedzi obok prowadzcego kierowcy w jadcym samochodzie. Ustawa o czasie pracy kierowcw przewiduje, e za czas takiego dyuru kierowca powinien otrzyma wynagrodzenie w wysokoci nie niszej od 50% stawki godzinowej wynikajcej z kategorii zaszeregowania kierowcy. Nie okrela jednak dokadnie wysokoci wynagrodzenia za taki dyur, pozostawiajc t kwesti regulacjom wewntrzzakadowym.

Zapis o przeksztaceniu umowy w umow na czas nieokrelony

Pracodawcy dla uatwienia sobie pracy czasem decyduj si na zawieranie w umowach na okres prbny terminowych klauzul. Zgodnie z nimi po upywie danej umowy, jeli nie zostaa rozwizana, stosunek pracy przeksztaca si w prac na podstawie umowy na czas nieokrelony. W takim przypadku pracodawca nie musi zawiera kolejnej umowy o prac. Dziaanie takie zaakceptowa Sd Najwyszy, potwierdzajc w wyroku z 4 listopada 2009 r. (I PK 105/09, LEX nr 558562), e jest to moliwe w odniesieniu do umowy o prac na okres prbny. Stwierdzi, i zasadniczo dopuszczalne jest zawarcie w umowie na okres prbny postanowienia o tym, e po jej zakoczeniu umowa ta staje si umow na czas nieokrelony.

Zapis o wypowiedzeniu
Postanowieniem nieobowizkowym, ale w praktyce stosowanym prawie zawsze w umowach na czas okrelony, jest klauzula o dopuszczalnoci jej wypowiedzenia z zachowaniem 2-tygodniowego okresu wypowiedzenia. Jest to jednak dopuszczalne tylko w przypadku zawierania umowy na czas okrelony przekraczajcy 6 miesicy (art. 33 kp). Umieszczenie takiej klauzuli w umowie jest bardzo wane, gdy jeli jej zabraknie, umowy nie da si w ogle wypowiedzie. Jedynymi moliwociami, eby j wczeniej zakoczy, bd: zawarcie porozumienia stron, na ktre kierowca musi si przecie zgodzi, albo zwolnienie kierowcy bez zachowania okresu wypowiedzenia.

www.PortalPrzewoznikow.pl

JAK SFORMUOWA UMOW O PRAC Z KIEROWC?

Zakres obowizkw a umowa o prac

Elementem umowy o prac lub zacznikiem do niej czsto jest take zakres obowizkw. Stanowi on uszczegowienie rodzaju pracy powierzanej pracownikowi. Naley jednak pamita, e nie ma koniecznoci ustalania zakresu obowizkw w formie pisemnej. Artyku 94 pkt 1 kp nakazuje jedynie zaznajamia pracownikw z zakresem obowizkw nie wymaga dokonywania tego na pimie. Z punktu widzenia pracodawcy korzystne jest jednak, aby zakres obowizkw mia form pisemn.

Lepiej nie zawiera zakresu obowizkw w umowie

Sd Najwyszy w wyroku z 2 padziernika 2008 r. (I PK 73/08, LEX nr 509025) wskaza, e zakres obowizkw moe by okrelony w sposb bardziej lub mniej szczegowy. W ocenie SN, jeli strony stosunku pracy oznaczaj rodzaj pracy w sposb oglny, to pozostawiaj pracodawcy (w ramach jego uprawnie kierowniczych) uszczegowienie zakresu czynnoci pracownika. Zakres obowizkw pracownika stanowi bowiem konkretyzacj umwionego rodzaju pracy, czyli niejako zbiorcze polecenie pracodawcy. Zmiana w zakresie obowizkw nie wymaga zgody pracownika. Z jednym wyjtkiem jeli wyliczenie obowizkw znalazo si w treci umowy o prac, ustalenia te staj si z woli obu stron istotnym elementem umowy. Wwczas ich zmiana wymaga zgody pracownika, a w razie jej braku wypowiedzenia zmieniajcego. Jeeli rodzaj pracy zosta w umowie o prac okrelony w sposb oglny, to pilnuj, eby ewentualna zmiana obowizkw miecia si w granicach tego okrelenia. Wwczas nie bdzie uwaana za zmian warunkw pracy, a jedynie za ich konkretyzacj, dokonywan w ramach uprawnie kierowniczych pracodawcy. Do istoty stosunku pracy naley bowiem jej wiadczenie pod kierownictwem pracodawcy. PAMITAJ! A zatem z punktu widzenia pracodawcy lepiej, eby zakres obowizkw stanowi odrbny od umowy o prac dokument. W takim przypadku jego zmiana nie bdzie pocigaa za sob koniecznoci dokonywania zmian w treci samej umowy o prac i pracodawca bdzie mg jej dokona jednostronnie.

Portal Przewonikw to codziennie aktualizowana baza nowoci branowych i porad prawnych dla firm transportowych. Jako jedyny na rynku gwarantuje: aktualno treci, moliwo uzyskania odpowiedzi na indywidualne pytanie, nieustanny dostp do niezbdnych w prowadzeniu firmy transportowej narzdzi takich jak: wzory dokumentw, akty prawne, informacji branowych (opaty za drogi, utrudnienia w ruchu, kontakt do wanych instytucji). Portal Przewonikw pozwali uchroni si przed karami ITD i PIP oraz podpowie jak zaoszczdzi prowadzc firm transportow.

10

www.PortalPrzewoznikow.pl

JAK SFORMUOWA UMOW O PRAC Z KIEROWC? Jeli zakres obowizkw ma samodzielny charakter, to pracodawca moe go zmieni moc jednostronnej czynnoci. Wtedy taki dokument i jego zmiany powinny zosta wczone do czci B akt osobowych pracownika ( 6 ust. 2 pkt 2 lit. a rozporzdzenia MPiPS w sprawie zakresu prowadzenia przez pracodawcw dokumentacji w sprawach zwizanych ze stosunkiem pracy oraz sposobu prowadzenia akt osobowych pracownika).

Nieprzyjcie zakresu obowizkw moe by przyczyn wypowiedzenia

Zakres czynnoci jest szczeglnego rodzaju poleceniem subowym staego wykonywania pracy okrelonego rodzaju. Zgodnie z wyrokiem Sdu Najwyszego z 3 kwietnia 1997 r. (I PKN 77/97, OSNAPiUS 1998 nr 3, poz. 75) odmowa przyjcia i podpisania zakresu czynnoci, ustalonego zgodnie z umow o prac, moe stanowi uzasadnion przyczyn wypowiedzenia umowy. Uzasadnion przyczyn wypowiedzenia jest rwnie przeciwwskazanie lekarskie do wykonywania choby jednego z obowizkw objtych zakresem czynnoci na danym stanowisku pracy (wyrok Sdu Najwyszego z 16 grudnia 1999 r., I PKN 469/99, OSNAPiUS 2000 nr 10, poz. 346).

Wydziel obowizki podstawowe

Warto konstruowa zakres obowizkw w sposb szczegowy, okrelajc w nim rwnie te o charakterze podstawowym, gdy uatwi to ewentualne zwolnienie dyscyplinarne pracownika. Wedug art. 52 kp przyczyn zwolnienia dyscyplinarnego jest bowiem cikie naruszenie podstawowych obowizkw pracowniczych. Tymczasem przepisy Kodeksu pracy nie ustalaj wcale, o ktre obowizki chodzi. W praktyce podstawowe obowizki pracownicze najczciej wskazuje si w regulaminach pracy lub wanie w zakresach obowizkw.

Co zamieci w zakresie obowizkw dla kierowcw?

W zakresie obowizkw mona zawrze katalog czynnoci, ktre kierowca powinien wykonywa, takich jak codzienna obsuga pojazdu, utrzymywanie go w czystoci, przeczanie w odpowiedni sposb selektora tachografu, czy te obowizkw zwizanych z przewozami, jak prawidowe zamocowanie adunku, sprawdzenie dokumentw przewozowych itp. Dobr praktyk bdzie z ca pewnoci wpisanie jako ostatniego punktu w zakresie obowizkw postanowienia, e zalicza si do nich take wykonywanie innych polece pracodawcy (przeoonych), ktre maj zwizek z prac. Takie dziaanie zabezpieczy Ci przed ewentualnymi sporami co do tego, czy jaka czynno, niewymieniona wprost w zakresie obowizkw kierowcy, musi zosta przez niego zrealizowana, czy nie.

Podrczniki dla kierowcw

Duzi przewonicy czsto decyduj si na opracowanie rozbudowanych dokumentw, z ktrymi kierowcy musz si zapozna przed rozpoczciem pracy w ich firmie. Zawieraj one, oprcz elementw charakterystycznych dla zakresu obowizkw, take informacje o przepisach z zakresu czasu pracy kierowcw i prawa przewozowego. S to wic swoiste podrczniki dla kierowcw. W ten sposb pracodawcy zapewniaj kierowcom wiedz niezbdn do pracy na tym stanowisku, a z drugiej strony lepiej zabezpieczaj si przed ich nieuczciwoci czy amaniem przepisw dotyczcych czasu pracy, co naraa przewonikw na wysokie kary pienine.

www.PortalPrzewoznikow.pl

11

JAK SFORMUOWA UMOW O PRAC Z KIEROWC? Ponadto dziki przekazaniu kierowcy takiego dokumentu pracodawca wykonuje jednoczenie dwa obowizki wynikajce z rnych przepisw prawnych zapoznania kierowcy: z jego zakresem czynnoci, do czego zobowizuje go Kodeks pracy, i z przepisami dotyczcymi czasu pracy kierowcw, do czego z kolei zobowizuje ustawa o czasie pracy kierowcw.

Informacja o podstawowych warunkach zatrudnienia

Wraz z umow o prac kierowca dostaje zazwyczaj od razu informacj o podstawowych warunkach zatrudnienia. Powinny z niej wynika nastpujce dane: obowizujca dobowa i tygodniowa norma czasu pracy, czstotliwo wypaty wynagrodzenia za prac, wymiar urlopu wypoczynkowego, dugo okresu wypowiedzenia, informacja o ukadzie zbiorowym pracy, jeli taki istnieje w firmie. Jeeli w Twojej firmie nie obowizuje regulamin wynagradzania, informacja powinna mie wikszy zakres. Musi z niej wynika rwnie: w jakich godzinach przypada pora nocna w firmie, w jakim miejscu, terminie i czasie nastpuje wypata wynagrodzenia oraz w jaki sposb potwierdza si obecno w pracy i usprawiedliwia nieobecnoci.

Gdzie przewonicy robi bdy?

W praktyce w informacji o warunkach zatrudnienia najwicej bdw jest w rubryce dotyczcej norm czasu pracy. Wiele firm myli regulacje czasu pracy z normami czasu prowadzenia pojazdu i wpisuje w treci informacji dopuszczalny czas pracy w wymiarze 9 godzin na dob, z moliwoci wyduenia do 10 godzin dwa razy w tygodniu i 56 godzin na tydzie. UWAGA! Jest to bd, gdy powysze informacje nie odnosz si do czasu pracy, ktrego normy wynosz 8 godzin na dob i przecitnie 40 godzin w przecitnie 5-dniowym tygodniu pracy. Co wane normy czasu pracy s takie same dla wszystkich kierowcw, bez wzgldu na wymiar etatu, w jakim pracuj, oraz na obowizujcy ich system czasu pracy. Ponadto informacja o warunkach zatrudnienia nie powinna stanowi elementu umowy o prac ani zacznika do tego dokumentu. Wtedy kada jej zmiana bdzie wymagaa zmiany treci umowy o prac, co jest niepraktyczne. Informacja powinna wic by oddzielnym dokumentem, wrczanym kierowcy w momencie zatrudnienia albo w cigu 7 dni od zawarcia umowy o prac. Podstawa prawna Ustawa z 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy (tekst jednolity: Dz.U. z 1998 r. nr 21, poz. 94 ze zm.). Ustawa z 16 kwietnia 2004 r. o czasie pracy kierowcw (Dz.U. nr 92, poz. 879 ze zm.). Ustawa z 10 padziernika 2002 r. o minimalnym wynagrodzeniu za prac (Dz.U. nr 200, poz. 1679 ze zm.). Rozporzdzenie Ministra Pracy i Polityki Spoecznej z 28 maja 1996 r. w sprawie zakresu prowadzenia przez pracodawcw dokumentacji w sprawach zwizanych ze stosunkiem pracy oraz sposobu prowadzenia akt osobowych pracownika (Dz.U. nr 62, poz. 286 ze zm.).

12

www.PortalPrzewoznikow.pl