You are on page 1of 341

POLITEXT 112

Mecnica de estructuras Libro 2 Mtodos de anlisis

POLITEXT

Miguel Cervera Ruiz Elena Blanco Daz

Mecnica de estructuras Libro 2 Mtodos de anlisis

EDICIONS UPC

La presente obra fue galardonada en el octavo concurso "Ajuts a l'elaboraci de material docent" convocado por la UPC.

Primera edicin: febrero de 2002 Segunda edicin: septiembre de 2002 Reimpresin: febrero de 2004

Diseo de la cubierta: Manuel Andreu

Los autores, 2002 Edicions UPC, 2002 Edicions de la Universitat Politcnica de Catalunya, SL Jordi Girona Salgado 31, 08034 Barcelona Tel.: 934 016 883 Fax: 934 015 885 Edicions Virtuals: www.edicionsupc.es E-mail: edicions-upc@upc.es

Produccin:

CPET (Centre de Publicacions del Campus Nord) La Cup. Gran Capit s/n, 08034 Barcelona

Depsito legal: B-31918-2002 ISBN: 84-8301-635-4 ISBN Obra completa: 84-8301-623-0


Quedan rigurosamente prohibidas, sin la autorizacin escrita de los titulares del copyright, bajo las sanciones establecidas en las leyes, la reproduccin total o parcial de esta obra por cualquier medio o procedimiento, comprendidos la reprografa y el tratamiento informtico, y la distribucin de ejemplares de ella mediante alquiler o prstamo pblicos.

D qxhvwudv idploldv

lll

Suorjr

Hvwd reud uhfrjh ho surjudpd grfhqwh gh od dvljqdwxud Hvwuxfwxudv/ txh orv dxwruhv lpsduwhq hq od Hvfxhod Wfqlfd Vxshulru gh Lqjhqlhurv gh Fdplqrv/ Fdqdohv | Sxhuwrv gh Edufhorqd/ ghqwur gh odv wlwxodflrqhv gh Lqjhqlhud gh Reudv Seolfdv1 Vx frqwhqlgr dedufd whpdv gh Uhvlvwhqfld gh Pdwhuldohv | gh Dqolvlv gh Hvwuxfwxudv gh Eduudv1 Sru wdqwr/ ho sodqwhdplhqwr gh od reud frlqflgh/ hq judq phglgd/ frq ho gh dvljqdwxudv gh Phfqlfd gh Hvwuxfwxudv txh/ frq glihuhqwhv qrpeuhv/ ghvduuroodq od pdwhuld wurqfdo gh Whrud gh Hvwuxfwxudv hq glyhuvdv wlwxodflrqhv hvsdrodv gh Lqjhqlhud1 Od reud vh hvwuxfwxud hq grv yrophqhv=  Oleur 4= Uhvlvwhqfld gh Pdwhuldohv/ grqgh vh h{srqhq orv ixqgdphqwrv gh od Whrud gh od Hodvwlflgdg | gh od Uhvlvwhqfld gh Pdwhuldohv | hq ho txh vh hvwxgldq orv hvwdgrv gh ghirupdflq | whqvlq txh suryrfdq orv glihuhqwhv hvixhu}rv txh sxhghq dfwxdu vreuh odv vhfflrqhv uhfwdv gh odv slh}dv gh xqd hvwuxfwxud gh eduudv1  Oleur 5= Pwrgrv gh Dqolvlv/ grqgh vh derugdq orv ixqgdphqwrv gho Dqolvlv gh Hvwuxfwxudv gh Eduudv | hq ho txh vh hvwxgldq orv pwrgrv gh uhvroxflq gh vwdv1 Vh sodqwhdq orv pwrgrv gh frpsdwlelolgdg | htxloleulr/ wdqwr d sduwlu gh irupxodflrqhv glihuhqfldohv frpr lqwhjudohv1 Vh hvwxgld wdpelq ho pwrgr gh htxloleulr hq vx yhuvlq pdwulfldo +pwrgr gh uljlgh},1 Od frpsuhqvlq gh orv glihuhqwhv whpdv vh yh idyruhflgd sru od lqfoxvlq gh qxph0 urvrv hmhpsorv uhvxhowrv suryhqlhqwhv gh odv fodvhv sufwlfdv gh od dvljqdwxud1 Od suhvhqwh hglflq hv xqd qxhyd yhuvlq/ uhylvdgd | dpsoldgd/ gh od hglflq ruljlqdo gh 4<<5 | gh od vhjxqgd hglflq gh 4<<<1 Hq hvwd qxhyd suhvhqwdflq/ vh kd frp0 sohwdgr ho frqwhqlgr frq od dglflq gh qxhydv vhfflrqhv | glyhuvrv hmhpsorv | vh kd uh0 hvwuxfwxudgr gh irupd vxvwdqfldo od reud sdud idflolwdu od frpsuhqvlq gh orv sulqflslrv ixqgdphqwdohv gho Dqolvlv gh Hvwuxfwxudv1

Los autores, 2004; Edicions UPC, 2004.

ly

Orv dxwruhv djudghfhq d orv surihvruhv gho Ghsduwdphqwr gh Uhvlvwhqfld gh Pdwh0 uldohv | Hvwuxfwxudv hq od Lqjhqlhud gh od Xqlyhuvlgdg Srolwfqlfd gh Fdwdoxd vx frod0 erudflq hq od frpslodflq | uhgdfflq gh hvwh oleur1 Dsuhfldprv/ gh prgr sduwlfxodu/ od d|xgd gho surihvru Gu1 Jdeulho Exjhgd/ txh uhylv od yhuvlq qdo gho pdqxvfulwr1 Dvlplvpr/ djudghfhprv d orv Vuhv1 Hgxdugr Jrq}oh} | Udo Jlpqh} sru od gholqhd0 flq gh odv jxudv | hvtxhpdv txh vh lqfox|hq | do Gu1 Hgxdugr Fdu sru vx d|xgd hq odv wduhdv gh hglflq1 Sru owlpr/ vh djudghfh ho dsr|r gh od H1 W1 V1 gh Lqjhqlhurv gh Fdplqrv/ Fdqdohv | Sxhuwrv gh Edufhorqd | gh od Xqlyhuvlgdg Srolwfqlfd gh Fdwdoxd/ d wudyv gh vxv uhvshfwlyrv surjudpdv gh lqfhqwlydflq sdud od hoderudflq gh pdwhuldo grfhqwh1 Pljxho Fhuyhud Uxl} | Hohqd Eodqfr Gd} Edufhorqd/ Pd|r gh 5334

Los autores, 2004; Edicions UPC, 2004.

qglfh Jhqhudo

4 Ixqgdphqwrv gh Dqolvlv gh Hvwuxfwxudv 414 Lqwurgxfflq 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 415 Hvwuxfwxudv frqwlqxdv | hvwuxfwxudv gh eduudv 1 1 1 1 1 1 1 1 1 416 Hvwuxfwxudv duwlfxodgdv | uhwlfxodgdv 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 417 Htxloleulr | frpsdwlelolgdg 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 418 Olqhdolgdg | Sulqflslr gh Vxshusrvlflq 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 419 Lqghwhuplqdflq hvwwlfd1 Judgr gh klshuhvwdwlvpr 1 1 1 1 1 1 41914 Frqfhswr gh lqghwhuplqdflq hvwwlfd 1 1 1 1 1 1 1 1 1 41915 Klshuhvwdwlvpr h{whuqr 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 41916 Klshuhvwdwlvpr lqwhuqr 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 41917 Judgr gh klshuhvwdwlvpr 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 41: Lqghwhuplqdflq flqhpwlfd1 Judgr gh wudvodflrqdolgdg 1 1 1 1 41:14 Frqfhswr gh lqghwhuplqdflq flqhpwlfd 1 1 1 1 1 1 1 1 41:15 Judgr gh wudvodflrqdolgdg 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 41; Htxloleulr | frpsdwlelolgdg hq hvwuxfwxudv vlpwulfdv 1 1 1 1 41;14 Fdujd vlpwulfd 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 41;15 Fdujd dqwlvlpwulfd 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 41< Prylplhqwrv | ghirupdflrqhv lpsxhvwrv 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 4143 Hvwuxfwxudv lvrvwwlfdv h klshuhvwwlfdv1 Pwrgrv gh Dqolvlv 1 414314 Pwrgr gh frpsdwlelolgdg 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 414315 Pwrgr gh htxloleulr 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 414316 Xq hmhpsor loxvwudwlyr 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 414317 Frqvlghudflrqhv vreuh odv hvwuxfwxudv klshuhvwwlfdv 1 4144 Hvwuxfwxudv duwlfxodgdv 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 414414 Hvwuxfwxudv duwlfxodgdv lvrvwwlfdv 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 414415 Hvwuxfwxudv duwlfxodgdv klshuhvwwlfdv 1 1 1 1 1 1 1 1 1 y

1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1

1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1

1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1

1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1

1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1

1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1

4 4 6 9 < 46 49 49 4: 4; 4< 56 56 57 5< 65 68 6: 73 75 77 79 7< 83 83 85

Los autores, 2004; Edicions UPC, 2004.

yl

5 Hvixhu}rv | Prylplhqwrv 94 514 Lqwurgxfflq 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 94 515 Hfxdflq glihuhqfldo gh od ghirupdgd gh xqd yljd uhfwd 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 95 516 Whruhpdv gh od yljd frqmxjdgd 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 9< 517 Iupxodv gh Qdylhu sdud hvwuxfwxudv gh sodqr phglr 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 :9 518 Whruhpdv gh Prku 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 ;: 51814 Sulphu Whruhpd gh Prku 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 ;: 51815 Vhjxqgr Whruhpd gh Prku 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 ;; 519 Hfxdflrqhv hovwlfdv 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 ;< 51914 Hfxdflrqhv hovwlfdv gh xqd slh}d uhfwd vlq ghvsod}dplhqwr wudqv0 yhuvdo hqwuh vxv h{wuhprv 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 <3 51915 Hfxdflrqhv hovwlfdv gh xqd slh}d uhfwd frq ghvsod}dplhqwr wudqv0 yhuvdo uhodwlyr hqwuh vxv h{wuhprv 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 <6 51916 Hfxdflrqhv hovwlfdv gh xqd slh}d uhfwd duwlfxodgd hq xqr gh vxv h{wuhprv 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 <7 6 Wudedmr | Hqhujd 614 Lqwurgxfflq 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 615 Wudedmr | hqhujd 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 616 Wudedmr | hqhujd hq vlvwhpdv hvwuxfwxudohv 1 1 1 1 1 1 1 1 1 617 Wudedmr | wudedmr frpsohphqwdulr 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 618 Whruhpdv gh Uhflsurflgdg 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 619 Hqhujd gh ghirupdflq | hqhujd frpsohphqwduld 1 1 1 1 1 61: Wudedmrv Yluwxdohv 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 61:14 Sulqflslr gh orv Wudedmrv Yluwxdohv 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 61:15 Pwrgr gho Prylplhqwr Xqlgdg 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 61:16 Sulqflslr gh orv Wudedmrv Yluwxdohv Frpsohphqwdulrv 61:17 Pwrgr gh od Ixhu}d Xqlgdg 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 61; Hqhujd srwhqfldo wrwdo 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 61< Whruhpdv gh Fdvwljoldqr 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 61<14 Sulphu Whruhpd gh Fdvwljoldqr 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 61<15 Vhjxqgr Whruhpd gh Fdvwljoldqr 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 61<16 Fofxor gh Prylplhqwrv 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 6143 Dsr|rv | hqodfhv hovwlfrv 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 << << 433 434 435 439 43< 448 449 44: 453 455 458 45: 45: 45< 463 46;

7 Ho Pwrgr gh Frpsdwlelolgdg 474 714 Lqwurgxfflq 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 474 715 Edvhv gho pwrgr 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 475

Los autores, 2004; Edicions UPC, 2004.

yll

716 717 718 719

71:

Prylplhqwrv | ghirupdflrqhv lpsxhvwrv Dsr|rv | hqodfhv hovwlfrv 1 1 1 1 1 1 1 1 Whruhpd gho Wudedmr Pplqr 1 1 1 1 1 1 Yljdv frqwlqxdv 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 71914 Hfxdflq gh orv wuhv prphqwrv 1 71915 Ghirupdflrqhv lpsxhvwdv 1 1 1 1 71916 H{wuhprv hpsrwudgrv 1 1 1 1 1 1 71917 Ghvfhqvr gh dsr|rv 1 1 1 1 1 1 1 71918 Dsr|rv hovwlfrv 1 1 1 1 1 1 1 1 1 Suwlfrv 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1

1 1 1 1 1 1 1 1 1 1

1 1 1 1 1 1 1 1 1 1

1 1 1 1 1 1 1 1 1 1

1 1 1 1 1 1 1 1 1 1

1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1

1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1

1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1

1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1

1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1

1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1

1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1

1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1

1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1

1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1

1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1

1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1

1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1

1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1

483 486 48; 498 499 4:5 4:7 4:< 4;7 4;< 53: 53: 53; 545 545 54< 554 557 55< 55< 568 598 5:6 5:6 5:7 5:: 5;3 5;9 5;9 5;< 5<4 5<5 5<8 5<8 5<: 5<;

8 Ho Pwrgr gh Htxloleulr 814 Lqwurgxfflq 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 815 Edvhv gho pwrgr 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 816 Yljdv frqwlqxdv 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 81614 Hfxdflq gh orv wuhv jlurv 1 1 1 1 1 1 1 1 81615 Ghirupdflrqhv lpsxhvwdv 1 1 1 1 1 1 1 1 81616 Ghvfhqvr gh dsr|rv 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 81617 Dsr|rv hovwlfrv 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 817 Suwlfrv 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 81714 Suwlfrv lqwudvodflrqdohv 1 1 1 1 1 1 1 1 1 81715 Suwlfrv wudvodflrqdohv 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 81716 Prylplhqwrv | ghirupdflrqhv lpsxhvwrv

9 Ho Pwrgr gh Uljlgh} 914 Lqwurgxfflq 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 915 Edvhv gho pwrgr 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 916 Ghqlflq jhrpwulfd gh od hvwuxfwxud 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 917 Fdujdv dfwxdqwhv vreuh odv slh}dv 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 918 Pdwul} hohphqwdo gh uljlgh} 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 91814 Irupd pdwulfldo gh odv hfxdflrqhv hovwlfdv 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 91815 Frqfhswr gh uljlgh} | h{lelolgdg gh xqd slh}d 1 1 1 1 1 1 1 1 91816 Hqhujd gh ghirupdflq | hqhujd srwhqfldo wrwdo gh xqd slh}d 91817 Pdwul} hohphqwdo gh uljlgh} hq ho vlvwhpd joredo 1 1 1 1 1 1 1 1 919 Pdwul} joredo gh uljlgh} 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 91914 Hqvdpeodmh gh od pdwul} joredo 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 91915 Hqhujd gh ghirupdflq | hqhujd srwhqfldo gh od hvwuxfwxud 1 91916 Dojrulwprv gh hqvdpeodmh gh od pdwul} gh uljlgh} joredo 1 1 1

Los autores, 2004; Edicions UPC, 2004.

ylll

91917 Rswlpl}dflq gh od qxphudflq gh orv qxgrv 1 91: Prylplhqwrv suhvfulwrv 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 91:14 Prylplhqwrv suhvfulwrv vhjq orv hmhv joredohv 91:15 Prylplhqwrv suhvfulwrv vhjq hmhv orfdohv 1 1 91:16 Dsr|rv hovwlfrv 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 91; Fofxor gh prylplhqwrv/ hvixhu}rv | uhdfflrqhv 1 1 1 91;14 Fofxor gh orv prylplhqwrv hq orv qxgrv 1 1 1 91;15 Fofxor gh odv uhdfflrqhv 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 91;16 Fofxor gh orv hvixhu}rv hq odv slh}dv 1 1 1 1 1 91< Duwlfxodflrqhv 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 91<14 Duwlfxodflrqhv lqwhuqdv 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 91<15 Duwlfxodflrqhv hq od vxvwhqwdflq 1 1 1 1 1 1 1 9143 Hmhpsorv 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 9144 Wlsrorjdv gh hvwuxfwxudv gh eduudv 1 1 1 1 1 1 1 1 1 914414 Hpsduuloodgrv Sodqrv 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 914415 Hvwuxfwxudv Uhwlfxodgdv Hvsdfldohv 1 1 1 1 1 1 914416 Hvwuxfwxudv Duwlfxodgdv Sodqdv 1 1 1 1 1 1 1 1 914417 Hvwuxfwxudv Duwlfxodgdv Hvsdfldohv 1 1 1 1 1 1

1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1

1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1

1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1

1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1

1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1

1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1

1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1

1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1

1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1

1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1

1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1

5<< 634 634 635 637 638 638 638 639 63: 63: 644 645 655 655 658 65: 65<

Los autores, 2004; Edicions UPC, 2004.

4 Ixqgdphqwrv gh Dqolvlv gh Hvwuxfwxudv


414 Lqwurgxfflq

Od sdodeud hvwuxfwxud wlhqh glihuhqwhv vljqlfdgrv1 Hq vx dfhsflq pv jhqhudo vh uhhuh d od irupd hq txh vh rujdql}dq odv sduwhv gh xq vlvwhpd x remhwr1 Ghvgh ho sxqwr gh ylvwd lqjhqlhulo/ odv hvwuxfwxudv hvwq oljdgdv d od frqvwuxfflq> dv/ vrq hvwuxfwxudv orv sxhqwhv/ orv hglflrv/ odv wruuhv/ odv suhvdv/ hwf1 Gh xqd irupd pv hvshffd/ | pv dgdswdgd d odv prghuqdv wlsrorjdv gh frqvwuxfflq/ hqwhqghprv sru hvwuxfwxud dtxhood sduwh gh od frqvwuxfflq txh vrsruwd ho frqmxqwr/ hv ghflu/ txh hv fdsd} gh uhvlvwlu odv glyhuvdv dfflrqhv txh dfwdq vreuh hood +shvr surslr/ vreuhfdujdv gh xvr/ ylhqwr/ prylplhqwrv vvplfrv/ hwf,1 Qdwxudophqwh/ ho krpeuh kd frqfhelgr | frqvwuxgr wrgr wlsr gh hvwuxfwxudv ghvgh wlhpsrv px| uhprwrv1 Hq xq sulqflslr/ or kdfh sdud vdwlvidfhu vxv qhfhvlgdghv sulpduldv/ gh frelmr iuhqwh do phglr h{whulru> pv wdugh/ do fuhfhu | glyhuvlfduvh odv uhodflrqhv vrfldohv gh wrgr wlsr/ sdud srvlelolwdu | idyruhfhu vx ghvduuroor1 Od whfqrorjd hv/ vlq gxgd/ xqd gh odv edvhv gh hvwh ghvduuroor/ | od lqjhqlhud/ hq vxv glyhuvdv udpdv/ ho uhvxowdgr gh vx frqfuhflq d wudyv gh orv wlhpsrv1 Dv/ od lqjhqlhud hvwuxfwxudo hv od udpd gh od lqjhqlhud txh wudwd od frqfhsflq/ ho glvhr | od frqvwuxfflq gh odv hvwuxfwxudv qhfhvduldv sdud ghvduuroodu odv dfwlylgdghv kxpdqdv1 Frpr wdo/ od lqjhqlhud hvwuxfwxudo gheh frqwhpsodu fxdwur fulwhulrv evlfrv txh odv hvwuxfwxudv/ frpr fxdotxlhu rwur lqjhqlr kxpdqr/ ghehq vdwlvidfhu> vwrv vrq=  ixqflrqdolgdg= wrgd hvwuxfwxud gheh vhuylu sdud dtxhoor sdud or txh kd vlgr frq0 fhelgd/  vhjxulgdg= wrgd hvwuxfwxud gheh vrsruwdu odv fdujdv d odv txh vh yh vrphwlgd gxudqwh vx ylgd wlo/  hfrqrpd= wrgd hvwuxfwxud gheh frqvwuxluvh dsuryhfkdqgr orv uhfxuvrv pdwhuldohv glvsrqleohv/ |  hvwwlfd= wrgd hvwuxfwxud gheh whqhu xqd dsdulhqfld h{whulru dghfxdgd1 4

Los autores, 2004; Edicions UPC, 2004.

FDSWXOR 41 IXQGDPHQWRV GH DQOLVLV GH HVWUXFWXUDV

D hvwrv fulwhulrv evlfrv vh vxpdq rwurv frpsohphqwdulrv/ wdohv frpr ho lpsdfwr dpelhqwdo/ od idflolgdg gh pdqwhqlplhqwr | jhvwlq/ od uhflfodelolgdg/ hwf/ txh freudq pd|ru lpsruwdqfld hq odv hfrqrpdv pv ghvduuroodgdv1 Hylghqwhphqwh/ od lpsruwdqfld uhodwlyd gh fdgd xqr gh orv fulwhulrv hq mxhjr ghshqgh pxfkr gho wlsr gh hvwuxfwxud gh txh vh wudwh1 Fodudphqwh qr vrq orv plvprv sdud ho hglflr gh frqwhqflq gh xqd fhqwudo qxfohdu/ grqgh ho uhtxlvlwr gh vhjxulgdg hv sulprugldo/ txh sdud xq sdodflr gh h{srvlflrqhv/ grqgh orv fulwhulrv gh ixqflrqdolgdg | hvwwlfd ghehq vhu ghflvlyrv/ r sdud xqd frqvwuxfflq dx{loldu gh reud/ hq od txh od hfrqrpd sulpdu/ reyldphqwh/ vreuh orv frqglflrqdqwhv hvwwlfrv1 Hq fxdotxlhu fdvr/ sxhgh dvhjxuduvh txh orv grv fulwhulrv hvhqfldohv hq wrgd hvwuxfwxud vrq od ixqflrqdolgdg/ vx ud}q gh vhu/ | od vhjxulgdg/ vx jdudqwd gh vhu1 Hq ixqflq gh or dqwhulru/ ho Dqolvlv gh Hvwuxfwxudv hv/ hq xq vhqwlgr dpsolr | frqwhpsruqhr/ ho frqmxqwr gh pwrgrv | wfqlfdv txh shuplwh hydoxdu/ hq sulphu oxjdu/ od yldelolgdg gh odv hvwuxfwxudv txh vh glvhdq |/ hq vhjxqgr oxjdu/ ho judgr gh vdwlvidfflq gh orv +powlsohv, fulwhulrv gh glvhr1 Hq xq vhqwlgr pv hvshffr | fovlfr/ ho Dqolvlv gh Hvwuxfwxudv vh rfxsd gh od ydolgdflq gho frpsruwdplhqwr phfqlfr gh odv hvwuxfwxudv/ hq odv glvwlqwdv hwdsdv txh vwdv dwudylhvdq1 Hvwr lpsolfd txh ghehq dqdol}duvh/ do phqrv/ odv vljxlhqwhv hwdsdv=  sur|hfwr/ sdud ydolgdu | hydoxdu odv glvwlqwdv dowhuqdwlydv sodqwhdgdv/ |d vhd hq fxdqwr d wlsrorjd hvwuxfwxudo/ pdwhuldohv d hpsohdu/ glphqvlrqhv/ hwf1  frqvwuxfflq/ sdud ydolgdu | hydoxdu orv glvwlqwrv pwrgrv gh frqvwuxfflq srvl0 eohv/ |  ylgd wlo/ sdud dvhjxudu odv phmruhv frqglflrqhv gh ixqflrqdolgdg/ pdqwhqlplhqwr | uhflfodmh1 Ho Dqolvlv gh Hvwuxfwxudv wlhqh/ sxhv/ frpr remhwlyr ixqgdphqwdo ghwhuplqdu od uhvsxhvwd gh odv hvwuxfwxudv fxdqgr vwdv vh yhq vrphwlgdv d odv glihuhqwhv dfflrqhv txh ghehq vrsruwdu gxudqwh vx frqvwuxfflq | ylgd wlo1 Sru uhvsxhvwd hvwuxfwxudo vh hqwlhqgh/ evlfdphqwh/ od ghwhuplqdflq gh orv hvwdgrv gh whqvlq | ghirupdflq d orv txh od hvwuxfwxud yd d hvwdu vrphwlgd sru hihfwr gh orv glihuhqwhv hvwdgrv gh fdujd txh vh frqvlghudq1 Od ghwhuplqdflq gh orv hvwdgrv gh whqvlq hv qhfhvduld gh fdud d vdwlvidfhu orv fulwhulrv gh uhvlvwhqfld txh hvwdeohfhq odv fruuhvsrqglhqwhv qrupdwlydv | orv xvrv gh exhqd sufwlfd sdud jdudqwl}du od vhjxulgdg gh odv hvwuxfwxudv1 Sru vx sduwh/ od ghwhuplqdflq gh orv hvwdgrv gh ghirupdflq vxhoh vhu qhfhvduld sdud vdwlvidfhu orv fulwhulrv gh uljlgh}/ txh hvwq d phqxgr oljdgrv d uhtxlvlwrv gh ixqflrqdolgdg1 Sru wdqwr/ ho Dqolvlv gh Hvwuxfwxudv suhwhqgh hvwdeohfhu odv frqglflrqhv gh uhvlvwhq0 fld | uljlgh} gh odv hvwuxfwxudv dqdol}dgdv1 Frpr yhuhprv d or odujr gh hvwh Oleur/ hv

Los autores, 2004; Edicions UPC, 2004.

4151 HVWUXFWXUDV FRQWLQXDV \ HVWUXFWXUDV GH EDUUDV

kdelwxdo txh od ghwhuplqdflq gh xqdv | gh rwudv qr sxhgd derugduvh gh irupd lqghshq0 glhqwh/ vlqr txh hv qhfhvdulr sodqwhdu ho sureohpd uhvroylhqgr dpedv vlpxowqhdphqwh +hvixhu}rv | prylplhqwrv r/ hq vx fdvr/ whqvlrqhv | ghirupdflrqhv,1 Ghvgh ho sxqwr gh ylvwd klvwulfr/ ho Dqolvlv gh Hvwuxfwxudv hqwurqfd frq od wudglflq gh od Uhvlvwhqfld gh Pdwhuldohv |/ srvwhulruphqwh/ gh od Whrud gh od Hodvwlflgdg1 Sru wdqwr/ vx ruljhq vh uhprqwd d od vhjxqgd plwdg gho vljor [YLLL | od sulphud plwdg gho vljor [L[/ frq ho dgyhqlplhqwr gh od uhyroxflq lqgxvwuldo | od dsdulflq gh od ixqglflq frpr pdwhuldo gh frqvwuxfflq1 Hvwd qxhyd whfqrorjd srvlelolwd wlsrorjdv gh frqvwuxfflq lqqrydgrudv | hylghqfld od qhfhvlgdg gh pwrgrv gh dqolvlv sdud odv qxhydv irupdv hvwuxfwxudohv1 Dxqtxh vrq pxfkrv orv qrpeuhv gh orv lqjhqlhurv txh frqwulex|hurq d vx ghvduuroor lqlfldo/ ghvwdfduhprv ho gh Orxlv Qdylhu/ txh sxeolf wudedmrv gh uhohydqfld vreuh fofxor gh sodfdv/ dufrv klshuhvwwlfrv | sxhqwhv frojdqwhv1 Od Uhvlvwhqfld gh Pdwhuldohv | ho Dqolvlv gh Hvwuxfwxudv vh ghvduuroodq h{wudru0 glqduldphqwh hq od vhjxqgd plwdg gho vljor [L[ frq od h{sdqvlq/ fdvl xqlyhuvdo/ gho ihuurfduulo | od lpshulrvd qhfhvlgdg gh frqvwuxlu sxhqwhv gh oxfhv fdgd yh} pd|ruhv1 Hvwr irphqwd ho dydqfh gh orv pwrgrv gh fofxor gh hvwuxfwxudv duwlfxodgdv/ sulphur lvrvwwlfdv | oxhjr klshuhvwwlfdv1 Hq od sulphud plwdg gho vljor [[ dsduhfh ho krupl0 jq dupdgr frpr pdwhuldo gh frqvwuxfflq |/ frq o/ odv hvwuxfwxudv vh yxhoyhq pv frpsohmdv/ uhwlfxodgdv | px| klshuhvwwlfdv1 Hq frqvhfxhqfld/ dsduhfhq | vh shuihf0 flrqdq qxhyrv pwrgrv gh fofxor1 Odv jxhuudv pxqgldohv/ ho ghvduuroor lqgxvwuldo | hfrqplfr |/ hq od vhjxqgd plwdg gho vljor [[/ od dsdulflq gh orv rughqdgruhv gljlwd0 ohv kdq prwlydgr | srvlelolwdgr orv dydqfhv pv uhflhqwhv hq ho fdpsr gh od Phfqlfd gh Hvwuxfwxudv1

415

Hvwuxfwxudv frqwlqxdv | hvwuxfwxudv gh eduudv

Odv hvwuxfwxudv sxhghq dgrswdu wlsrorjdv px| glyhuvdv/ gh dfxhugr d vx jhrphwud | d vx irupd gh wudedmdu1 Dv/ srghprv kdeodu gh hvwuxfwxudv frqwlqxdv/ fxdqgr qr hv srvleoh glihuhqfldu orv glvwlqwrv hohphqwrv txh odv irupdq/ | hvwuxfwxudv gh eduudv/ fxdqgr hvwq irupdgdv sru slh}dv sulvpwlfdv hqod}dgdv hqwuh v1 Hqwuh odv hvwuxfwxudv frqwlqxdv srghprv glvwlqjxlu dtxhoodv hq odv txh hv srvleoh lghqwlfdu xq hvshvru | kdeodu gh hvwuxfwxudv vxshufldohv/ wdohv frpr sodfdv +txh wudedmdq d h{lq,/ php0 eudqdv +txh wudedmdq d wudfflq |2r frpsuhvlq,/ oplqdv +txh wudedmdq d h{lq | d wudfflq |2r frpsuhvlq,/ hwf1/ gh dtxhoodv hvwuxfwxudv volgdv r pdvlydv +yhu Iljxud 415,1 Sru vx sduwh/ odv hvwuxfwxudv pdvlydv sxhghq whqhu xqd jhrphwud | xq frpsruwd0 plhqwr elglphqvlrqdo +hvwdgrv sodqrv gh ghirupdflrqhv r frq vlphwud gh uhyroxflq, r wulglphqvlrqdo +fdvr jhqhudo,1

Los autores, 2004; Edicions UPC, 2004.

FDSWXOR 41 IXQGDPHQWRV GH DQOLVLV GH HVWUXFWXUDV

Ilj1 414= Hvwuxfwxudv vxshufldohv vrphwlgdv d shvr surslr= +d, sodfd wudedmdqgr d h{lq/ +e, phpeudqd wudedmdqgr d whqvlq | frpsuhvlq

Dv/ hq od Iljxud 414 vh pxhvwudq grv hvwuxfwxudv vxshufldohv vrphwlgdv d vx shvr surslr> od sodfd gh od Iljxud 414d wudedmd d h{lq/ plhqwudv txh od wruuh gh uhiuljhudflq gh od Iljxud 414e wudedmd frpr phpeudqd/ d frpsuhvlq hq od gluhfflq phulglrqdo | wudfflq hq od gluhfflq flufxqihuhqfldo1 Od Iljxud 415 pxhvwud xq hmhpsor gh hvwuxfwxud pdvlyd wulglphqvlrqdo> vh wudwd gh xqd suhvd eyhgd gh greoh fxuydwxud | sduwh gh vx pdfl}r gh flphqwdflq1 Od ghwhuplqdflq gh odv whqvlrqhv | ghirupdflrqhv txh dfwdq vreuh odv hvwuxfwxudv frqwlqxdv hv xq sureohpd frpsohmr txh/ jhqhudophqwh/ vh derugd dsolfdqgr pwrgrv dsur{lpdgrv gh glvfuhwl}dflq +glihuhqfldv qlwdv/ hohphqwrv qlwrv/ hwf1, d odv hfxdflr0 qhv glihuhqfldohv r lqwhjudohv gh od Phfqlfd gh Volgrv/ |d vhd d sduwlu gh od Whrud gh od Hodvwlflgdg r gh prghorv pv frpsohmrv txh shuplwdq frqvlghudu hihfwrv qr olqhd0 ohv gho sureohpd phfqlfr +frpsruwdplhqwr gh orv pdwhuldohv/ judqghv prylplhqwrv/ hwf1,1 Frpr hmhpsor gh dsolfdflq gh hvwrv pwrgrv dydq}dgrv gh fofxor/ od Iljxud 416 pxhvwud od glvfuhwl}dflq sru hohphqwrv qlwrv gh od suhvd eyhgd gh od Iljxud 4151 Dxqtxh hv srvleoh dsolfdu hvwrv plvprv pwrgrv do dqolvlv gh odv hvwuxfwxudv gh eduudv/ hv kdelwxdo derugdu ho dqolvlv gh vwdv ghvgh orv srvwxodgrv gh od Uhvlvwhqfld gh Pdwhuldohv1 Vhjq vwrv/ ho hvwdgr whqvlrqdo hq odv eduudv txh irupdq od hvwuxfwxud vh ghwhuplqd d sduwlu gho sulqflslr gh Vdlqw0Yhqdqw/ txh hvwdeohfh txh/ edmr flhuwdv frqglflrqhv/ odv whqvlrqhv +| ghirupdflrqhv, vreuh xqd vhfflq qrupdo gh xqd slh}d vh sxhghq ghwhuplqdu/ h{foxvlydphqwh/ d sduwlu gh orv ydoruhv gh orv hvixhu}rv txh dfwdq

Los autores, 2004; Edicions UPC, 2004.

4151 HVWUXFWXUDV FRQWLQXDV \ HVWUXFWXUDV GH EDUUDV

Ilj1 415= Hmhpsor gh hvwuxfwxud pdvlyd= suhvd eyhgd frq vx flphqwdflq

Ilj1 416= Glvfuhwl}dflq sru hohphqwrv qlwrv gh xqd suhvd eyhgd | vx flphqwdflq

Los autores, 2004; Edicions UPC, 2004.

FDSWXOR 41 IXQGDPHQWRV GH DQOLVLV GH HVWUXFWXUDV

vreuh glfkd vhfflq1 Ho sulqflslr gh Vdlqw0Yhqdqw shuplwh uhgxflu ho dqolvlv gh hvwuxf0 wxudv gh eduudv do sureohpd gh ghwhuplqdu odv oh|hv gh hvixhu}rv txh dfwdq vreuh odv glyhuvdv slh}dv txh irupdq od hvwuxfwxud1

416

Hvwuxfwxudv duwlfxodgdv | uhwlfxodgdv

Odv glihuhqwhv slh}dv txh irupdq xqd hvwuxfwxud gh eduudv sxhghq hvwdu xqlgdv hqwuh v phgldqwh qxgrv duwlfxodgrv/ txh lpslghq orv ghvsod}dplhqwrv uhodwlyrv hqwuh odv glv0 wlqwdv eduudv frqfxuuhqwhv hq o/ shur shuplwhq ho jlur uhodwlyr/ r qxgrv ujlgrv/ txh qr shuplwhq ql orv ghvsod}dplhqwrv ql ho jlur uhodwlyrv1 Vh oodpd hvwuxfwxud duwlfxodgd d xqd hvwuxfwxud irupdgd sru slh}dv sulvpwlfdv xql0 gdv hqwuh v phgldqwh duwlfxodflrqhv +yhu Iljxud 417d,1 Gdgr txh orv hqodfhv duwlfxodgrv qr shuplwhq wudqvplwlu prphqwrv hfwruhv gh xqdv slh}dv d rwudv/ hv iflo ghgxflu txh odv eduudv gh xqd hvwuxfwxud duwlfxodgd wudedmdq evlfdphqwh d hvixhu}r d{lo/ |d txh od qlfd h{lq d od txh sxhghq hvwdu vrphwlgdv hv od ghelgd d odv fdujdv wudqvyhuvdohv txh dfwhq gluhfwdphqwh vreuh hoodv1 Uhvroyhu xqd hvwuxfwxud duwlfxodgd lpsolfd/ sxhv/ ghwhuplqdu ho ydoru gh orv hvixhu}rv d{lohv txh dfwdq vreuh odv glihuhqwhv eduudv1 Vh oodpd hvwuxfwxud uhwlfxodgd d xqd hvwuxfwxud irupdgd sru slh}dv sulvpwlfdv xqlgdv hqwuh v phgldqwh qxgrv ujlgrv +yhu Iljxud 417e,1 Sxhvwr txh orv qxgrv ujlgrv v wudqvplwhq orv prphqwrv gh xqd eduud d rwud/ odv slh}dv gh xqd hvwuxfwxud uhwlfxodgd wudedmdq ixqgdphqwdophqwh d h{lq |/ hq vx fdvr/ wdpelq d wruvlq1 Uhvroyhu xqd hvwuxfwxud uhwlfxodgd lpsolfd/ sru wdqwr/ ghwhuplqdu odv oh|hv gh prphqwrv hfwruhv/ hvixhu}rv fruwdqwhv/ hvixhu}rv d{lohv |/ hq vx fdvr/ prphqwrv wruvruhv txh dfwdq vreuh odv glihuhqwhv eduudv1

Ilj1 417= +d, Hvwuxfwxud duwlfxodgd/ +e, hvwuxfwxud uhwlfxodgd

Los autores, 2004; Edicions UPC, 2004.

4161 HVWUXFWXUDV DUWLFXODGDV \ UHWLFXODGDV

Ilj1 418= Hvwuxfwxudv uhwlfxodgdv= +d, gh sodqr phglr/ +e, hpsduuloodgr sodqr/ +f, hvsdfldo

Odv hvwuxfwxudv gh eduudv sxhghq vhu sodqdv/ fxdqgr odv gluhfwulfhv gh wrgdv odv slh}dv txh odv irupdq hvwq frqwhqlgdv hq ho plvpr sodqr/ r hvsdfldohv +yhu Iljxud 418f,/ fxdqgr qr vh gd hvwh uhtxlvlwr1 Ghqwur gh odv hvwuxfwxudv uhwlfxodgdv sodqdv vh frqvlghudq grv fdvrv sduwlfxoduhv gh lqwhuv=  hvwuxfwxudv gh sodqr phglr= vrq dtxhoodv hq odv txh ho sodqr txh frqwlhqh d odv gluhfwulfhv gh odv slh}dv hv d vx yh} sodqr gh vlphwud gh vwdv | txh hvwq vrphwlgdv d fdujdv frqwhqlgdv hq glfkr sodqr phglr +yhu Iljxud 418d,1 Sru ud}rqhv gh vlphwud/ odv slh}dv txh irupdq odv hvwuxfwxudv gh sodqr phglr wudedmdq d h{lq frpsxhvwd uhfwd/ hvwr hv/ hvwq vrphwlgdv d prphqwrv hfwruhv/ gh hmh shushqglfxodu do sodqr phglr/ | d hvixhu}rv fruwdqwhv | d{lohv/ frqwhqlgrv hq glfkr

Los autores, 2004; Edicions UPC, 2004.

FDSWXOR 41 IXQGDPHQWRV GH DQOLVLV GH HVWUXFWXUDV

Ilj1 419= Hvwuxfwxudv uhwlfxodgdv gh sodqr phglr= +d, suwlfrv/ +e, pdufrv sodqr1 Vh ohv oodpd wdpelq suwlfrv +yhu Iljxud 419d, fxdqgr hvwq irupdgdv d edvh gh vrsruwhv | glqwhohv/ | pdufrv +yhu Iljxud 419e, fxdqgr odv slh}dv hvwq xqlgdv irupdqgr foxodv fhuudgdv1  hpsduuloodgrv sodqrv= vrq dtxhoodv irupdgdv sru slh}dv hq odv txh odv vhfflrqhv uhfwdv vrq vlpwulfdv uhvshfwr d sodqrv shushqglfxoduhv do txh frqwlhqh d odv gl0 uhfwulfhv gh odv slh}dv | txh hvwq vrphwlgdv d fdujdv shushqglfxoduhv do sodqr gh odv gluhfwulfhv +yhu Iljxud 418e,1 Odv slh}dv gh orv hpsduuloodgrv sodqrv wudedmdq d h{r0wruvlq vlpsoh/ hvwr hv/ hvwq vrphwlgdv d prphqwrv hfwruhv | wruvruhv/ gh hmh frqwhqlgr hq ho sodqr gho hpsduuloodgr/ | d hvixhu}rv fruwdqwhv/ shushqgl0 fxoduhv d vwh1 Hq hvwh Oleur vh wudwdu hvshffdphqwh gh od uhvroxflq gh hvwuxfwxudv gh eduudv |/ ixqgdphqwdophqwh/ gh hvwuxfwxudv duwlfxodgdv sodqdv | hvwuxfwxudv uhwlfxodgdv gh sodqr phglr1

Los autores, 2004; Edicions UPC, 2004.

4171 HTXLOLEULR \ FRPSDWLELOLGDG

<

417

Htxloleulr | frpsdwlelolgdg

Od Phfqlfd gh Hvwuxfwxudv/ frpr sduwh hvshfldol}dgd gh od Phfqlfd gh Volgrv/ ghv0 fdqvd vreuh orv frqfhswrv evlfrv gh htxloleulr | frpsdwlelolgdg/ txh vh hqxqfldq h loxvwudq d frqwlqxdflq1 Odv ixhu}dv +dfflrqhv | uhdfflrqhv, txh dfwdq vreuh xqd hvwuxfwxud ghehq hvwdu hq htxloleulr hvwwlfr1 Hvwr vljqlfd txh ghehq irupdu xq vlvwhpd gh ixhu}dv gh uhvxowdqwh qxod | gh prphqwr uhvxowdqwh qxor> sru wdqwr/ ghehq fxpsolu odv hfxdflrqhv txh vh frqrfhq frq ho qrpeuh gh hfxdflrqhv gh od hvwwlfd/ txh/ hq irupd yhfwruldo/ sxhghq hvfuleluvh frpr= [ I @ 3 +414, [
 

Pt @ 3

+415,

grqgh I uhsuhvhqwd d fdgd xqd gh odv ixhu}dv txh dfwdq vreuh od hvwuxfwxud/ Pt uhsuhvhqwd ho prphqwr gh fdgd xqd gh odv ixhu}dv uhvshfwr gh xq sxqwr duelwudulr R | S ho vperor  uhsuhvhqwd od vxpd vreuh wrgdv odv ixhu}dv l1 Hq ho fdvr gh hvwuxfwxudv sodqdv fdujdgdv hq vx sodqr/ odv dqwhulruhv hfxdflrqhv yhfwruldohv vh uhgxfhq d wuhv hfxdflrqhv hvfdoduhv gh od irupd= [ [ [ +I7 , @ 3 > +IC , @ 3 > +PS ,t @ 3 +416, 
  

grqgh orv hmhv { h | hvwq vreuh ho sodqr gh od hvwuxfwxud | ho hmh } hv shushqglfxodu d vwrv1 Shur od frqglflq gh htxloleulr hvwwlfr/ | odv fruuhvsrqglhqwhv hfxdflrqhv txh or h{suhvdq pdwhpwlfdphqwh/ qr vrq vor dsolfdeohv d od hvwuxfwxud frqvlghudgd hq vx frqmxqwr/ vlqr txh gheh vdwlvidfhuvh wdpelq sdud fdgd sduwh lqwhjudqwh gh hood/ vlhpsuh txh vh frqvlghuhq gh irupd h{soflwd odv ixhu}dv | prphqwrv txh ho uhvwr gh od hvwuxfwxud hmhufh vreuh od sduwh frqvlghudgd1 Gh khfkr/ od frqglflq gh htxloleulr joredo hv xqd frqglflq qhfhvduld/ shur qr vxflhqwh/ gh htxloleulr1 Sdud txh kd|d uhdophqwh htxlol0 eulr hq xqd hvwuxfwxud/ | qr h{lvwdq/ sru hmhpsor/ phfdqlvprv sdufldohv/ hv qhfhvdulr +| vxflhqwh, txh hvwq hq htxloleulr wrgdv | fdgd xqd gh vxv sduwhv lqwhjudqwhv1 Hq sduwlfxodu/ odv slh}dv txh irupdq xqd hvwuxfwxud gh eduudv ghehq hvwdu hq htxloleulr/ vlhpsuh txh vh frqvlghuhq odv ixhu}dv | prphqwrv gh h{wuhpr gh eduud txh od hvwuxf0 wxud hmhufh vreuh odv slh}dv1 Dqorjdphqwh/ orv qxgrv gh od hvwuxfwxud ghehq hvwdu hq htxloleulr edmr od dfflq gh odv ixhu}dv | prphqwrv txh dfwdq hq orv h{wuhprv gh odv eduudv txh frqfxuuhq hq hoorv1

Los autores, 2004; Edicions UPC, 2004.

43

FDSWXOR 41 IXQGDPHQWRV GH DQOLVLV GH HVWUXFWXUDV

Ilj1 41:= Htxloleulr hq xqd hvwuxfwxud duwlfxodgd= +d, htxloleulr joredo/ +e, htxloleulr gh slh}dv | qxgrv

Hvwdv frqglflrqhv gh htxloleulr ghehq vdwlvidfhuvh edmr fxdotxlhu klswhvlv flqhpwl0 fd txh vh dgrswh |/ hq sduwlfxodu/ edmr od klswhvlv kdelwxdo gh txh odv ghirupdflrqhv | prylplhqwrv txh vh surgxfhq hq od hvwuxfwxud vrq shtxhrv1 Hq hvwh fdvr/ odv hfxd0 flrqhv gh htxloleulr sxhghq sodqwhduvh vreuh od jhrphwud ruljlqdo/ qr ghirupdgd1 Dv/ sru hmhpsor/ od hvwuxfwxud duwlfxodgd sodqd gh od Iljxud 41:d hvw hq htxloleulr joredo edmr od dfflq gh odv uhdfflrqhv Q | Q2 = Frpr ho vlvwhpd gh ixhu}dv dfwxdqwh hv frsodqdu/ od frqglflq gh htxloleulr +joredo, gh prphqwrv uhvshfwr gho qxgr E h{ljh txh odv oqhdv gh dfflq gh odv uhdfflrqhv Q | Q2 sdvhq sru glfkr sxqwr> od frqglflq gh htxloleulr +joredo, gh ixhu}dv h{ljh txh od vxpd gh odv uhdfflrqhv vhd ljxdo | rsxhvwd d od ixhu}d I= Hq od Iljxud 41:e vh revhuyd fpr odv frqglflrqhv gh htxloleulr joredo lpsolfdq qhfhvduldphqwh txh wdqwr odv grv eduudv gh od hvwuxfwxud frpr ho qxgr E hvwq wdpelq hq htxloleulr/ frqvlghudgrv frpr hohphqwrv dlvodgrv gh od hvwuxfwxud1 Dqorjdphqwh/ od hvwuxfwxud uhwlfxodgd sodqd gh od Iljxud 41;d hvw hq htxloleulr joredo edmr od dfflq gh odv uhdfflrqhv K/ Y | P= Ho htxloleulr gh ixhu}dv lpsolfd txh odv uhdfflrqhv K | Y vhdq ljxdohv | rsxhvwdv d odv fruuhvsrqglhqwhv frpsrqhqwhv gh I | ho htxloleulr gh prphqwrv uhvshfwr do sxqwr F lpsolfd txh P @ Y o K k= Dghpv/ hq od Iljxud 41;e sxhgh frpsureduvh txh od vdwlvidfflq gh odv frqglflrqhv gh htxloleulr wdqwr gh odv eduudv DE | EF frpr gho qxgr E> frqvlghudgrv lqglylgxdophqwh/ lpsolfd txh P @ Y o/ or fxdo qr vh vljxh qhfhvduldphqwh gho htxloleulr joredo1

Los autores, 2004; Edicions UPC, 2004.

4171 HTXLOLEULR \ FRPSDWLELOLGDG

44

Ilj1 41;= Htxloleulr hq xqd hvwuxfwxud uhwlfxodgd= +d, htxloleulr joredo/ +e, htxloleulr gh slh}dv | qxgrv

Shur odv frqglflrqhv gh htxloleulr qr vrq odv qlfdv txh vh ghehq frqvlghudu hq ho frpsruwdplhqwr gh odv hvwuxfwxudv1 Gh ljxdo uhohydqfld vrq odv frqglflrqhv gh frp0 sdwlelolgdg vreuh ghirupdflrqhv | prylplhqwrv txh ghehq vdwlvidfhuvh hq ho surfhvr gh ghirupdflq gh od hvwuxfwxud edmr od dfflq gh odv fdujdv frqvlghudgdv1 vwdv vh wudgxfhq hq txh ghehq fxpsoluvh orv vljxlhqwhv uhtxlvlwrv ixqgdphqwdohv=  frqglflrqhv gh dsr|r= od ghirupdflq gheh vhu wdo txh vh fxpsodq odv olplwdflrqhv gh prylplhqwr lpsxhvwdv sru orv dsr|rv/  frqwlqxlgdg hq orv qxgrv= od ghirupdflq gheh vhu wdo txh orv h{wuhprv gh odv glih0 uhqwhv eduudv txh frqfxuuhq hq xq qxgr fxpsodq odv olplwdflrqhv gh prylplhqwr lpsxhvwdv sru ho fruuhvsrqglhqwh hqodfh/ |  frqwlqxlgdg hq odv eduudv= od ghirupdflq gheh vhu wdo txh vh pdqwhqjd od frqwl0 qxlgdg gh odv slh}dv frqvlghudgdv frpr hohphqwrv hvwuxfwxudohv/ hv ghflu/ txh qr vh surgx}fdq hq hoodv kxhfrv ql vrodsdplhqwrv1 Hvwdv frqglflrqhv gh frpsdwlelolgdg ghehq vdwlvidfhuvh edmr fxdotxlhu klswhvlv fl0 qhpwlfd txh vh dgrswh |/ hq sduwlfxodu/ edmr od klswhvlv gh shtxhrv prylplhqwrv1

Los autores, 2004; Edicions UPC, 2004.

45

FDSWXOR 41 IXQGDPHQWRV GH DQOLVLV GH HVWUXFWXUDV

Ilj1 41<= Prylplhqwrv hq xqd hvwuxfwxud duwlfxodgd Dv/ hq od Iljxud 41<e vh pxhvwud od ghirupdgd gh od hvwuxfwxud duwlfxodgd frqvlgh0 udgd dqwhulruphqwh1 Revuyhvh txh= +d, orv sxqwrv D | F vrq mrv/ frpr fruuhvsrqgh d od frqglflq gh dsr|r mr hvshflfdgd hq hoorv/ shur odv eduudv DE | EF sxhghq jludu douhghgru gh glfkrv sxqwrv/ uhvshfwlydphqwh> +e, orv ghvsod}dplhqwrv gho qxgr E vrq qlfrv |/ sru or wdqwr/ lgqwlfrv sdud orv fruuhvsrqglhqwhv h{wuhprv gh odv ed0 uudv txh frqfxuuhq hq o> gdgr txh ho qxgr E hv xqd duwlfxodflq/ sxhgh gduvh xq jlur uhodwlyr hqwuh odv eduudv DE | EF> +f, odv eduudv DE | EF wudedmdq d wudfflq | frp0 suhvlq/ uhvshfwlydphqwh/ | vxiuhq/ sru wdqwr/ xq dodujdplhqwr | xq dfruwdplhqwr txh sxhghq fdofxoduvh hq ixqflq gho ydoru gh orv d{lohv uhvshfwlyrv1 Odv frqvlghudflrqhv gh frpsdwlelolgdg dqwhulruhv ghwhuplqdq gh irupd qlfd od ghirupdflq gh od hvwuxfwxud1

Ilj1 4143= Prylplhqwrv hq xqd hvwuxfwxud uhwlfxodgd

Los autores, 2004; Edicions UPC, 2004.

4181 OLQHDOLGDG \ SULQFLSLR GH VXSHUSRVLFLQ

46

Hq od Iljxud 4143e vh pxhvwud od ghirupdgd gh od hvwuxfwxud uhwlfxodgd frqvlghudgd dqwhulruphqwh1 Revuyhvh txh= +d, orv prylplhqwrv gho sxqwr D vrq qxorv/ ghvsod}d0 plhqwrv | jlur/ frpr fruuhvsrqgh d od frqglflq gh hpsrwudplhqwr> +e, orv prylplhqwrv gho qxgr E vrq qlfrv |/ sru or wdqwr/ lgqwlfrv sdud orv fruuhvsrqglhqwhv h{wuhprv gh odv eduudv txh frqfxuuhq hq o> gdgr txh ho qxgr E hv ujlgr/ qr sxhgh gduvh xq jlur uhodwlyr hqwuh odv eduudv DE | EF> +f, odv eduudv DE | EF wudedmdq d h{lq frp0 sxhvwd> vxv uhedqdgdv vxiuhq xqrv dfruwdplhqwrv | jlurv glihuhqfldohv gh h{lq txh sxhghq fdofxoduvh hq ixqflq gho ydoru gh orv hvixhu}rv uhvshfwlyrv= Odv frqvlghudflrqhv gh frpsdwlelolgdg dqwhulruhv ghwhuplqdq/ gh qxhyr/ od ghirupdflq gh od hvwuxfwxud1

418

Olqhdolgdg | Sulqflslr gh Vxshusrvlflq

Dghpv gh orv sulqflslrv evlfrv gh htxloleulr | frpsdwlelolgdg/ judq sduwh gh orv pwr0 grv txh vh hpsohdq hq Phfqlfd gh Hvwuxfwxudv vh edvdq hq ho Sulqflslr gh Olqhdolgdg/ txh wudwduhprv dkrud1 Ho sureohpd gh ghwhuplqdu orv hvixhu}rv | prylplhqwrv txh vh surgxfhq hq xqd hvwuxfwxud sru dfflq gh odv fdujdv hv olqhdo/ hvwr hv/ od uhvsxhvwd hv0 wuxfwxudo hv xqd ixqflq olqhdo gh od vrolflwdflq vl vh dgplwhq grv klswhvlv dglflrqdohv=  olqhdolgdg jhrpwulfd/ hv ghflu/ txh orv prylplhqwrv +ghvsod}dplhqwrv | jlurv, txh vh surgxfhq vrq shtxhrv1 Vh hqwlhqgh txh orv ghvsod}dplhqwrv vrq shtxhrv frpsdudgrv frq odv glphqvlrqhv jhrpwulfdv gh od hvwuxfwxud +hvshvru/ ox}/ hwf,> orv jlurv +hq udgldqhv, vrq shtxhrv frpsdudgrv frq od xqlgdg1  olqhdolgdg pdwhuldo/ hv ghflu/ txh od uhodflq hqwuh whqvlrqhv | ghirupdflrqhv hv hovwlfd | olqhdo/ r vhd/ txh orv pdwhuldohv gh od hvwuxfwxud fxpsohq od oh| gh Krrnh jhqhudol}dgd1 Hv qhfhvdulr suhflvdu txh qlqjxqd gh hvwdv klswhvlv vrq sulqflslrv ixqgdphqwdohv/ vlqr txh vh frqvlghudq srutxh vx dgrsflq vh wudgxfh hq grv frqvhfxhqfldv lpsruwdqwhv=  ghvgh ho sxqwr gh ylvwd irupdo/ hq od jdudqwd gh txh od vroxflq gho sureohpd hvwuxfwxudo/ txh vdwlvidfh d od yh} odv frqglflrqhv gh htxloleulr | gh frpsdwlelolgdg/ h{lvwh | hv qlfd/ lqghshqglhqwhphqwh gho surfhglplhqwr hpsohdgr sdud kdooduod/ |  ghvgh ho sxqwr gh ylvwd phwrgrojlfr/ hq od srvlelolgdg gh dgrswdu lpsruwdqwhv vlpsolfdflrqhv hq ho sodqwhdplhqwr gho sureohpd hvwuxfwxudo/ wdqwr hq od lpsr0 vlflq gh odv frqglflrqhv gh htxloleulr frpr gh frpsdwlelolgdg1

Los autores, 2004; Edicions UPC, 2004.

47

FDSWXOR 41 IXQGDPHQWRV GH DQOLVLV GH HVWUXFWXUDV

Ilj1 4144= Klswhvlv gh shtxhrv prylplhqwrv Od ydolgh} gh od dsolfdflq gh hvwdv klswhvlv d fdgd fdvr gheh frqvlghuduvh fxlgd0 grvdphqwh/ dxqtxh hq od pd|rud gh orv fdvrv gh lqwhuv ylhqh dydodgd sru od sufwlfd1 Dv/ od klswhvlv gh olqhdolgdg jhrpwulfd/ wdpelq oodpdgd klswhvlv gh shtxhrv prylplhqwrv r sulqflslr gh uljlgh}/ hvwdeohfh txh od jhrphwud gh od hvwuxfwxud ghiru0 pdgd qr glhuh vhqvleohphqwh gh od jhrphwud ruljlqdo/ or fxdo shuplwh sodqwhdu odv hfxdflrqhv gh htxloleulr vreuh od jhrphwud ruljlqdo/ hq yh} gh whqhu txh sodqwhduor vr0 euh od jhrphwud uhdo/ ghirupdgd/ | ghvfrqrflgd d sulrul1 Sru hmhpsor/ hq od Iljxud 4144d vh revhuyd fpr ho frqvlghudu txh orv prylplhqwrv gho h{wuhpr gho yrodgl}r vrq shtxhrv iuhqwh d odv glphqvlrqhv gh od slh}d shuplwh fdofxodu prphqwrv vlq frqrfhu ho ydoru gh vwrv1 Dv/ ho ydoru gho prphqwr gh hpsrwudplhqwr hv= P @ I +o , . I2 i * I o +417,

grqgh  hv ho dfruwdplhqwr gh od eduud sru hihfwr gho d{lo/ i hv ho prylplhqwr yhuwlfdo gho h{wuhpr gho yrodgl}r | o hv od orqjlwxg qrplqdo gh od yljd= Vh kd frqvlghudgr/ hq od irupd kdelwxdo/ txh  hv ghvsuhfldeoh iuhqwh d o | txh i hv ghvsuhfldeoh iuhqwh do fdqwr

Los autores, 2004; Edicions UPC, 2004.

4181 OLQHDOLGDG \ SULQFLSLR GH VXSHUSRVLFLQ

48

gh od slh}d1 Vl od klswhvlv gh shtxhrv ghvsod}dplhqwrv qr ixhud yolgd/ ho sureohpd gh ghwhuplqdflq gh odv uhdfflrqhv | hvixhu}rv vhud qr olqhdo1 Hq od Iljxud 4144e vh yh rwur hmhpsor gh od dsolfdflq gho sulqflslr gh uljlgh}/ hq hvwh fdvr/ hq od ghirupdflq gh xqd hvwuxfwxud duwlfxodgd1 Qwhvh txh vh kd frqvlghudgr txh orv jlurv gh odv eduudv DE | EF uhvshfwr gh orv sxqwrv/ E | F/ uhvshfwlydphqwh/ vrq shtxhrv |/ hq frqvhfxhqfld/ orv dufrv gh flufxqihuhqfld txh hq uhdolgdg ghvfuleh ho sxqwr D do jludu odv eduudv vh sxhghq vxvwlwxlu sru odv fruuhvsrqglhqwhv uhfwdv wdqjhqwhv/ shushqglfxoduhv d odv gluhfflrqhv gh odv slh}dv1 Dghpv/ do vhu shtxhdv odv yduldflrqhv gh orqjlwxg gh odv eduudv iuhqwh d vxv glphqvlrqhv ruljlqdohv/ vh sxhgh hvfulelu/ sru hmhpsor/ sdud ho jlur gh od eduud DF uhvshfwr gho sxqwr F = ( * wdq ( @ D0 D0 D0 D0 i * @ 0 o DF D F +418,

grqgh i hv od hfkd gho sxqwr D | o hv od orqjlwxg qrplqdo gh od eduud DF= Hvwd olqhdul}dflq gh orv jlurv idflolwd hqruphqhqwh od ghwhuplqdflq gh od srvlflq gho sxqwr D0 > srvlflq gho sxqwr D vreuh od hvwuxfwxud ghirupdgd1 Od frqvhfxhqfld gluhfwd gh odv klswhvlv gh olqhdolgdg hv ho sulqflslr gh vxshusrvl0 flq/ txh hvwdeohfh txh orv hihfwrv txh xq vlvwhpd gh ixhu}dv ruljlqd vreuh xqd hvwuxfwxud vrq ljxdohv d od vxpd gh orv hihfwrv txh ruljlqdq fdgd xqd gh odv ixhu}dv gho vlvwhpd df0 wxdqgr sru vhsdudgr1 Dowhuqdwlydphqwh/ vh sxhgh hqxqfldu glflhqgr txh orv hihfwrv txh xq vlvwhpd gh ixhu}dv ruljlqd vreuh xqd hvwuxfwxud qr ghshqghq gho rughq gh dsolfdflq gh odv ixhu}dv gho vlvwhpd vreuh od hvwuxfwxud1 Hvwh sulqflslr/ px| xwlol}dgr hq Phfqlfd gh Hvwuxfwxudv vh loxvwud hq od Iljxud 41451 Hv iflo yhu txh/ vlq odv klswhvlv gh olqhdolgdg jhrpwulfd | pdwhuldo/ ho sulqflslr gh vxshusrvlflq qr vhud yolgr1

Ilj1 4145= Sulqflslr gh Vxshusrvlflq

Los autores, 2004; Edicions UPC, 2004.

49

FDSWXOR 41 IXQGDPHQWRV GH DQOLVLV GH HVWUXFWXUDV

419
41914

Lqghwhuplqdflq hvwwlfd1 Judgr gh klshuhvwdwlvpr


Frqfhswr gh lqghwhuplqdflq hvwwlfd

Fxdqgr hv srvleoh ghwhuplqdu +wrwdophqwh, odv oh|hv gh hvixhu}rv txh dfwdq vreuh wrgdv odv eduudv txh irupdq xqd hvwuxfwxud xwlol}dqgr vrodphqwh frqvlghudflrqhv gh htxloleulr gh ixhu}dv | gh prphqwrv/ vreuh od hvwuxfwxud hq vx joredolgdg r vreuh vxv sduwhv lqwhjudqwhv/ od hvwuxfwxud hvw hvwwlfdphqwh ghwhuplqdgd | vh oodpd lvrvwwlfd1 Yhuhprv txh/ hq jhqhudo/ odv hvwuxfwxudv gh eduudv hvwq hvwwlfdphqwh lqghwhuplqdgdv1 Vh oodpdq hqwrqfhv klshuhvwwlfdv | sdud uhvroyhuodv hv qhfhvdulr lpsrqhu/ dglflrqdophqwh/ frqglflrqhv gh frpsdwlelolgdg vreuh vxv prylplhqwrv1 Vl od hvwuxfwxud hv duwlfxodgd/ vxv eduudv wudedmdq d hvixhu}r d{lo | uhvroyhu od hvwuxfwxud frqvlvwh hq kdoodu orv ydoruhv gh orv d{lohv txh dfwdq vreuh odv glvwlqwdv eduudv1 Vl od hvwuxfwxud hv lvrvwwlfd/ hvwr srgu kdfhuvh dsolfdqgr h{foxvlydphqwh frqvlghudflrqhv gh htxloleulr gh ixhu}dv hq orv qxgrv1 Vl od hvwuxfwxud hv klshuhvwwlfd/ vhu qhfhvdulr frqvlghudu h{soflwdphqwh orv prylplhqwrv gh vwrv txh/ d vx yh}/ ghehuq vhu frpsdwleohv frq orv dodujdplhqwrv +r dfruwdplhqwrv, txh vxiudq odv glihuhqwhv eduudv frqfxuuhqwhv/ sru hihfwr gho hvixhu}r d{lo1 Vl od hvwuxfwxud hv uhwlfxodgd/ vxv eduudv wudedmdq/ hq jhqhudo/ d h{lq frpsxhvwd | wruvlq/ | uhvroyhu od hvwuxfwxud frqvlvwh hq ghwhuplqdu odv oh|hv gh prphqwrv hfwruhv/ hvixhu}rv fruwdqwhv | d{lohv |/ hq vx fdvr/ prphqwrv wruvruhv txh dfwdq vreuh odv glvwlq0 wdv eduudv1 Vl od hvwuxfwxud hv lvrvwwlfd/ hvwr srgu kdfhuvh dsolfdqgr h{foxvlydphqwh frqvlghudflrqhv gh htxloleulr gh ixhu}dv hq orv qxgrv1 Vl od hvwuxfwxud hv klshuhvwwlfd/ vhu qhfhvdulr frqvlghudu hq od uhvroxflq orv prylplhqwrv +ghvsod}dplhqwrv | jlurv, gh orv qxgrv txh/ d vx yh}/ ghehuq vhu frpsdwleohv frq odv ghirupdflrqhv txh vxiudq odv glihuhqwhv eduudv frqfxuuhqwhv hq hoorv1 Od pxowlsolflgdg gh hvixhu}rv txh dfwdq/ hq hvwh wlsr gh hvwuxfwxud/ kdfh txh hvwh surfhvr vhd pv frpsohmr txh hq odv hvwuxfwxudv duwlfxodgdv1

Ilj1 4146= Hvwuxfwxudv lvrvwwlfdv

Los autores, 2004; Edicions UPC, 2004.

4191 LQGHWHUPLQDFLQ HVWWLFD1 JUDGR GH KLSHUHVWDWLVPR

4:

Ilj1 4147= Hvwuxfwxudv klshuhvwwlfdv Hq or txh vljxh/ frqvlghuduhprv fdvrv gh hvwuxfwxudv uhwlfxodgdv sodqdv/ plhqwudv txh hq od Vhfflq 4144 qrv uhihuluhprv/ hvshffdphqwh/ d od uhvroxflq gh hvwuxfwxudv duwlfxodgdv sodqdv1 Hq od Iljxud 4146 vh pxhvwudq grv hmhpsorv gh hvwuxfwxudv lvvwwlfdv1 Hq dperv fdvrv/ odv lqfjqlwdv txh lpsolfdq odv uhdfflrqhv h{whulruhv sdud srghu ghwhuplqdu orv hvixhu}rv txh dfwdq vreuh xqd vhfflq fxdotxlhud gh od hvwuxfwxud sxhghq kdooduvh xwlol}dqgr vor odv hfxdflrqhv +416,1 Sru ho frqwudulr/ hq od Iljxud 4147 vh pxhvwudq grv hmhpsorv gh hvwuxfwxudv klshu0 hvwwlfdv1 Hq dperv fdvrv/ odv lqfjqlwdv txh lpsolfdq odv uhdfflrqhv h{whulruhv qr sxhghq ghwhuplqduvh xwlol}dqgr vor odv hfxdflrqhv +416,/ |d txh vx qphur hv vxshulru do gh hfxdflrqhv1 41915 Klshuhvwdwlvpr h{whuqr

Hq ho fdvr gh hvwuxfwxudv uhwlfxodgdv irupdgdv sru xqd qlfd slh}d edvwd ghwhuplqdu odv uhdfflrqhv h{whulruhv sdud srghu fdofxodu hvixhu}rv hq fxdotxlhu vhfflq gh od slh}d1

Ilj1 4148= Judgr gh klshuhvwdwlvpr h{whuqr hq hvwuxfwxudv gh xqd vrod slh}d

Los autores, 2004; Edicions UPC, 2004.

4;

FDSWXOR 41 IXQGDPHQWRV GH DQOLVLV GH HVWUXFWXUDV

Ilj1 4149= Judgr gh klshuhvwdwlvpr h{whuqr sdud hvwuxfwxudv gh yduldv slh}dv Hq frqvhfxhqfld/ sxhgh ghqluvh ho judgr gh lqghwhuplqdflq h{whuqd r judgr gh klshu0 hvwdwlflgdg h{whuqr gh od hvwuxfwxud frpr od glihuhqfld hqwuh ho qphur gh uhdfflrqhv h{whulruhv lqfjqlwd | ho qphur gh hfxdflrqhv gh od hvwwlfd +vhlv hq ho hvsdflr/ wuhv hq ho sodqr,1 Hv ghflu= h +419, ke7| @ q grqgh ke7| hv ho judgr gh klshuhvwdwlvpr h{whuqr/ q hv ho qphur gh uhdfflrqhv lqfjqlwd | h hv ho qphur gh hfxdflrqhv gh od hvwwlfd1 Ho judgr gh klshuhvwdwlvpr h{whuqr gh od hvwuxfwxud gh od Iljxud 4148d hv ke7| @ 3> | vwd hv/ sru wdqwr/ lvrvwwlfd1 Ho judgr gh klshuhvwdwlvpr h{whuqr gh od hvwuxfwxud gh od Iljxud 4148e hv ke7| @ 4> | vh glfh txh vwd hv klshuhvwwlfd gh judgr 41 Ho plvpr frqfhswr gh klshuhvwdwlvpr h{whuqr sxhgh dsolfduvh d hvwuxfwxudv irupd0 gdv sru yduldv slh}dv> sru hmhpsor/ ho judgr gh klshuhvwdwlvpr h{whuqr gh od hvwuxfwxud gh od Iljxud 4149d hv ke7| @ 3> | od hvwuxfwxud hv lvrvwwlfd1 Sru ho frqwudulr/ ho judgr gh klshuhvwdwlvpr h{whuqr gh od hvwuxfwxud gh od Iljxud 4149e hv ke7| @ 61 41916 Klshuhvwdwlvpr lqwhuqr

Odv hvwuxfwxudv uhwlfxodgdv irupdgdv sru yduldv slh}dv sxhghq vhu h{whuqdphqwh lvrv0 wwlfdv |/ vlq hpedujr/ vhu hvwwlfdphqwh lqghwhuplqdgdv1 Hv ghflu/ txh d shvdu gh frqrfhuvh vxv uhdfflrqhv h{whulruhv/ hv lpsrvleoh ghwhuplqdu orv hvixhu}rv hq wrgdv odv vhfflrqhv1 Sdud srghu uhvroyhuodv kd| txh vxsulplu hqodfhv lqwhuqrv | vxvwlwxluorv sru vxv

Los autores, 2004; Edicions UPC, 2004.

4191 LQGHWHUPLQDFLQ HVWWLFD1 JUDGR GH KLSHUHVWDWLVPR

4<

Ilj1 414:= Frqfhswr gh klshuhvwdwlvpr lqwhuqr uhdfflrqhv lqwhuqdv htxlydohqwhv1 Hvwdv lqfjqlwdv dglflrqdohv txh dsduhfhq do olehudu hqodfhv lqwhuqrv ghwhuplqdq ho judgr gh klshuhvwdwlvpr lqwhuqr1 Dv/ hq od Iljxud 414:d vh pxhvwudq grv hmhpsorv gh hvwuxfwxudv txh/ vl elhq vrq h{whuqdphqwh lvrvwwlfdv/ vrq/ vlq hpedujr/ lqwhuqdphqwh klshuhvwwlfdv1 Odv grv hv0 wuxfwxudv gh od od Iljxud 414:e vrq h{whuqd h lqwhuqdphqwh klshuhvwwlfdv1 Hv/ sru wdqwr/ qhfhvdulr ghqlu ho judgr gh klshuhvwdwlvpr gh xqd hvwuxfwxud frq lqghshqghqfld gh vl ho ruljhq gh vwh hv od lqghwhuplqdflq gh odv uhdfflrqhv hq orv dsr|rv r hq orv hqodfhv lqwhuqrv1 41917 Judgr gh klshuhvwdwlvpr

Gh xqd irupd jhqhudo/ vh ghqh ho judgr gh lqghwhuplqdflq hvwwlfd r judgr gh klsh0 uhvwdwlvpr gh xqd hvwuxfwxud frpr ho qphur pqlpr gh ixhu}dv +r prphqwrv, txh hv qhfhvdulr frqrfhu sdud ghwhuplqdu frpsohwdphqwh odv oh|hv gh hvixhu}rv1 Ho judgr gh klshuhvwdwlvpr vh sxhgh fdofxodu frpr od glihuhqfld= k@q sh +41:,

Los autores, 2004; Edicions UPC, 2004.

53

FDSWXOR 41 IXQGDPHQWRV GH DQOLVLV GH HVWUXFWXUDV

grqgh q hv ho qphur gh uhdfflrqhv +h{whuqdv r lqwhuqdv, txh kd| txh frqrfhu sdud srghu ghwhuplqdu orv hvixhu}rv dfwxdqwhv hq fxdotxlhu vhfflq gh od hvwuxfwxud/ h hv ho qphur gh hfxdflrqhv gh od hvwwlfd | s hv ho qphur gh sduwhv hq txh txhgd glylglgd od hvwuxfwxud do kdfhu orv fruwhv qhfhvdulrv sdud srghu ghwhuplqdu orv hvixhu}rv1 Fdgd xqd gh odv sduwhv uhvxowdqwhv do glylglu od hvwuxfwxud gheh vhu lvrvwwlfd/ | gheh/ sru wdqwr/ vdwlvidfhu lqghshqglhqwhphqwh odv hfxdflrqhv gh htxloleulr hvwwlfr1 Xqd yh} fdofxodgr ho ydoru k/ sdud k@3 kA3 k?3 kd| ho plvpr qphur gh lqfjqlwdv txh gh hfxdflrqhv/ od hvwuxfwxud hv lvrvwwlfd/ kd| pv lqfjqlwdv txh hfxdflrqhv/ od hvwuxfwxud hv klshuhvwwlfd gh judgr k> kd| phqrv lqfjqlwdv txh hfxdflrqhv/ od hvwuxfwxud hv xq phfdqlvpr gh judgr k=

Orv hmhpsorv txh vljxhq d frqwlqxdflq loxvwudq od irupd gh fdofxodu ho judgr gh klshuhvwdwlvpr gh odv hvwuxfwxudv uhwlfxodgdv gh sodqr phglr1 Od hvwuxfwxud gh od Iljxud 414; hv h{whuqdphqwh lvrvwwlfd/ shur lqwhuqdphqwh kl0 shuhvwwlfd/ |d txh hv xqd hvwuxfwxud uhwlfxodgd/ hv ghflu/ gh qxgrv ujlgrv/ irupdgd sru wuhv foxodv fhuudgdv1 Xqd foxod fhuudgd hv vlhpsuh klshuhvwwlfd/ |d txh hq hood

Ilj1 414;= Ghwhuplqdflq gho judgr gh klshuhvwdwlvpr

Los autores, 2004; Edicions UPC, 2004.

4191 LQGHWHUPLQDFLQ HVWWLFD1 JUDGR GH KLSHUHVWDWLVPR

54

qr vh sxhghq ghwhuplqdu odv oh|hv gh hvixhu}rv vl qr vh frqrfhq vwrv do phqrv hq xqd gh odv vhfflrqhv gh od foxod1 Sdud hoor hv qhfhvdulr fruwdu od foxod/ hv ghflu/ olehudu xq hqodfh ujlgr hq xqd vhfflq fxdotxlhud1 Frq hvwr vh lqwurgxfhq/ qdwxudophqwh/ wuhv lqfjqlwdv/ orv wuhv hvixhu}rv ghvfrqrflgrv hq ho hqodfh olehudgr1 Dv/ hq od Iljxud 414;d vh kd frqyhuwlgr od hvwuxfwxud hq lvrvwwlfd d edvh gh fruwdu odv wuhv foxodv hq vx sduwh vxshulru1 Sxhgh dkrud dsolfduvh od iupxod gh od hfxdflq +41:,/ frq q @ 45 +6 lqfjqlwdv h{whulruhv pv 6 6 lqfjqlwdv lqwhulruhv,/ s @ 4 +od hvwuxfwxud lvrvwwlfd frqvwd gh xqd vrod sduwh, | h @ 6 +do vhu xq vlvwhpd sodqr,1 Ho judgr gh klshuhvwdwlvpr gh od hvwuxfwxud hv/ sru wdqwr/ <1 Hq od jxud 414;e vh kd dgrswdgr xq surfhglplhqwr dowhuqdwlyr= vh kdq lqwurgx0 flgr fxdwur fruwhv/ txh lqwurgxfhq 6 7 lqfjqlwdv lqwhuqdv/ shur txh glylghq d od hvwuxfwxud hq s @ 5 sduwhv1 Do dsolfdu dkrud od hfxdflq +41:,/ frq q @ 48 +6 lqfjqlwdv h{whulruhv pv 6 7 lqfjqlwdv lqwhulruhv, | s @ 5 +od hvwuxfwxud lvrvwwlfd frqvwd dkrud gh grv sduwhv,/ ho judgr gh klshuhvwdwlvpr gh od hvwuxfwxud uhvxowd vhu <1 Revuyhvh txh ho judgr gh klshuhvwdwlflgdg hv/ qdwxudophqwh/ lqghshqglhqwh gh sru gqgh | fpr vh gdq orv fruwhv sdud frqyhuwlu od hvwuxfwxud hq lvrvwwlfd1 Od hvwuxfwxud gh od Iljxud 414< hv h{whuqdphqwh lvrvwwlfd/ shur lqwhuqdphqwh klsh0 uhvwwlfd/ |d txh suhvhqwd xqd foxod fhuudgd1 Sdud deulu hvwd foxod edvwd fruwdu ho wludqwh lqihulru/ hv ghflu/ olehudu ho hqodfh lqwhuqr txh ho fdeoh uhsuhvhqwd1 Do kdfhu hvwr/ vh lqwurgxfh xqd vrod lqfjqlwd lqwhuqd/ ho d{lo gh wudfflq hq ho fdeoh1 Ho judgr gh klshuhvwdwlvpr gh od hvwuxfwxud hv reyldphqwh 4/ |d txh edvwd frqrfhu xqd lqfj0 qlwd lqwhuqd sdud frqyhuwluod hq lvrvwwlfd1 Lgqwlfr uhvxowdgr vh rewlhqh dsolfdqgr od hfxdflq +41:,1 Od hvwuxfwxud gh od Iljxud 4153 sxhgh frqyhuwluvh hq lvrvwwlfd olehudqgr ho wludqwh | fruwdqgr odv grv duwlfxodflrqhv txh hqod}dq ho dufr vxshulru1 Qwhvh txh gh hvwd irupd vh glylgh od hvwuxfwxud hq wuhv sduwhv lvrvwwlfdv1 Sxhgh dkrud dsolfduvh od iupxod gh

Ilj1 414<= Ghwhuplqdflq gho judgr gh klshuhvwdwlvpr

Los autores, 2004; Edicions UPC, 2004.

55

FDSWXOR 41 IXQGDPHQWRV GH DQOLVLV GH HVWUXFWXUDV

Ilj1 4153= Ghwhuplqdflq gho judgr gh klshuhvwdwlvpr od hfxdflq +41:,/ frq q @ 44 +5 6 lqfjqlwdv h{whulruhv pv 5 5 . 4 lqfjqlwdv lqwhulruhv,/ s @ 6 +od hvwuxfwxud txhgd glylglgd hq wuhv sduwhv lvrvwwlfdv, | h @ 6 +do vhu xq vlvwhpd sodqr,1 Ho judgr gh klshuhvwdwlvpr gh od hvwuxfwxud hv/ sru wdqwr/ 51 Sru owlpr/ hq od Iljxud 4154 vh ghwhuplqd ho judgr gh klshuhvwdwlvpr gh od hvwuxf0 wxud txh vh pxhvwud/ olehudqgr hqodfhv lqwhuqrv gh grv irupdv dowhuqdwlydv1 Hq ho sulphu fdvr/ q @ 43 | s @ 5/ plhqwudv txh hq ho vhjxqgr/ q @ : | s @ 41 Hq dperv fdvrv ho uh0 fxhqwr gh lqfjqlwdv hvwwlfdphqwh lqghwhuplqdgdv uhsruwd xq judgr gh klshuhvwdwlvpr ljxdo d 71

Ilj1 4154= Ghwhuplqdflq gho judgr gh klshuhvwdwlvpr

Los autores, 2004; Edicions UPC, 2004.

41:1 LQGHWHUPLQDFLQ FLQHPWLFD1 JUDGR GH WUDVODFLRQDOLGDG

56

Hq orv hmhpsorv dqwhulruhv sxhgh revhuyduvh txh/ hq hvwuxfwxudv gh sodqr phglr= 41 vxsulplu xq dsr|r r hqodfh vlpsoh +dsr|r pylo/ wludqwh, htxlydoh d lqwurgxflu xqd qlfd lqfjqlwd/ 51 vxsulplu xq dsr|r r hqodfh greoh +duwlfxodflq h{whuqd r lqwhuqd, htxlydoh d lq0 wurgxflu grv lqfjqlwdv/ 61 vxsulplu xq dsr|r r hqodfh wulsoh +hpsrwudplhqwr/ fruwdu xqd yljd, htxlydoh d lqwurgxflu wuhv lqfjqlwdv1

41:
41:14

Lqghwhuplqdflq flqhpwlfd1 Judgr gh wudvodflrqdolgdg


Frqfhswr gh lqghwhuplqdflq flqhpwlfd

Gh xqd irupd jhqhudo/ vh ghqh ho judgr gh lqghwhuplqdflq flqhpwlfd gh xqd hvwuxf0 wxud frpr ho qphur pqlpr gh prylplhqwrv +ghvsod}dplhqwrv r jlurv, txh hv qhfhvdulr frqrfhu sdud ghwhuplqdu frpsohwdphqwh vx hvwdgr ghirupdflrqdo1 Od ghirupdflq txh vxiuh od hvwuxfwxud gheh uhvshwdu odv frqglflrqhv gh frpsdwlelolgdg1 Vxsrqlhqgr txh orv prylplhqwrv hq odv slh}dv lqglylgxdohv vrq frqwlqxrv/ ho judgr gh lqghwhuplqdflq flqhpwlfd n vh sxhgh fdofxodu frpr od glihuhqfld= n @ jo qq fd +41;,

grqgh jo hv ho qphur gh judgrv gh olehuwdg txh vh ghehq frqvlghudu sru qxgr/ qq hv ho qphur gh qxgrv gh od hvwuxfwxud | fd hv ho qphur gh judgrv gh olehuwdg suhvfulwrv sru odv frqglflrqhv gh dsr|r1 Ho qphur gh judgrv gh olehuwdg sru qxgr ylhqh ghwhuplqdgr sru ho wlsr gh hvwuxfwxud gho txh vh wudwh | sru odv frqglflrqhv gh frpsdwlelolgdg hqwuh eduudv frqfxuuhqwhv1 Hq hvwuxfwxudv duwlfxodgdv hvsdfldohv/ ho qphur gh judgrv gh olehuwdg hv 6 +wuhv wudvodflrqhv,/ |d txh orv jlurv uhodwlyrv hqwuh eduudv frqfxuuhqwhv vrq oleuhv> hq hvwuxfwxudv uhwlfxodgdv hvsdfldohv/ ho qphur gh judgrv gh olehuwdg sru qxgr hv 9 +wuhv wudvodflrqhv | wuhv jlurv,/ |d txh orv jlurv uhodwlyrv hqwuh eduudv frqfxuuhqwhv hvwq lpshglgrv1 Hq hvwuxfwxudv duwlfxodgdv sodqdv/ jo @ 5/ |d txh ho prylplhqwr ixhud gho sodqr gh od hvwuxfwxud hv qxor1 Hq hvwuxfwxudv uhwlfxodgdv gh sodqr phglr/ jo @ 6/ grv wudvodflrqhv hq ho sodqr gh od hvwuxfwxud | xq jlur shushqglfxodu d vwh1 Sru vx sduwh/ hq orv hpsduuloodgrv sodqrv/ jo @ 6/ grv jlurv hq ho sodqr gh od hvwuxfwxud | xqd wudvodflq shushqglfxodu d vwh1 Dv/ hq od hvwuxfwxud duwlfxodgd sodqd gh od Iljxud 4155d/ ho judgr gh lqghwhuplqdflq flqhpwlfd hv n @ 5 8 7 @ 9/ | od ghirupdflq gh od hvwuxfwxud +dodujdplhqwrv gh odv

Los autores, 2004; Edicions UPC, 2004.

57

FDSWXOR 41 IXQGDPHQWRV GH DQOLVLV GH HVWUXFWXUDV

Ilj1 4155= Judgr gh lqghwhuplqdflq flqhpwlfd= +d, hvwuxfwxud duwlfxodgd/ +e, hvwuxfwxud uhwlfxodgd

eduudv, txhgd ghwhuplqdgd/ sru hmhpsor/ sru orv prylplhqwrv krul}rqwdohv | yhuwlfdohv gh orv qxgrv E/ F | G1 Orv jlurv gh odv eduudv vh sxhghq ghwhuplqdu d srvwhulrul/ hq ixqflq gh orv ghvsod}dplhqwrv gh orv qxgrv1 Hq od hvwuxfwxud uhwlfxodgd sodqd gh od Iljxud 4155e/ ho judgr gh lqghwhuplqdflq flqhpwlfd hv n @ 6 7 7 @ ;/ | od ghirupdflq gh od hvwuxfwxud txhgd ghwhuplqdgd/ sru hmhpsor/ sru orv prylplhqwrv krul}rqwdohv | yhuwlfdohv gh E | F +5 5, | orv jlurv gh orv qxgrv +7,1 41:15 Judgr gh wudvodflrqdolgdg

Frpr |d vh kd h{solfdgr/ odv slh}dv txh irupdq odv hvwuxfwxudv gh eduudv wudedmdq/ hq ho fdvr jhqhudo/ d h{lq frpsxhvwd | d wruvlq1 Sru wdqwr/ odv uhedqdgdv glihuhqfldohv gh odv slh}dv hvwq vrphwlgdv d od dfflq frpelqdgd gh hvixhu}rv d{lohv | fruwdqwhv/ | prphqwrv hfwruhv | wruvruhv1 Gh dfxhugr d or hvwxgldgr hq ho Oleur 4 gh hvwd reud/ fdgd xqr gh orv glvwlqwrv hvixhu}rv surgxfh xqd flhuwd irupd gh ghirupdflq gh od uhedqdgd1 Dv/ ho hvixhu}r d{lo surgxfh xq dodujdplhqwr xqliruph gh odv eudv/ ho prphqwr hfwru surgxfh xq jlur glihuhqfldo hqwuh odv vhfflrqhv h{wuhpdv/ ho hvixhu}r fruwdqwh surgxfh xqd glvwruvlq phgld | dodehr glihuhqfldo | ho prphqwr wruvru surgxfh xq jlur gh wruvlq1 Xqd yh} fdofxodgdv odv oh|hv gh hvixhu}rv vreuh xqd hvwuxfwxud/ hv srvleoh fxdqwlfdu ho ydoru gh hvwrv hihfwrv vreuh odv glihuhqwhv uhedqdgdv gh xqd slh}d | fdofxodu orv prylplhqwrv +uhodwlyrv, txh vh surgxfhq hqwuh xqrv sxqwrv | rwurv gh od slh}d1 Hq uljru/ wrgrv hvwrv hihfwrv ghehq vhu frqvlghudgrv do ghwhuplqdu od jhrphwud ghirupdgd gh od hvwuxfwxud |/ dghpv/ hv srvleoh kdfhuor1 Vlq hpedujr/ vh revhuyd

Los autores, 2004; Edicions UPC, 2004.

41:1 LQGHWHUPLQDFLQ FLQHPWLFD1 JUDGR GH WUDVODFLRQDOLGDG

58

hq od sufwlfd txh od lpsruwdqfld uhodwlyd gh orv glihuhqwhv hihfwrv hv px| glvwlqwd vhjq od irupd gh wudedmdu gh odv glihuhqwhv slh}dv1 H{lvwhq/ sru hmhpsor/ slh}dv txh wudedmdq ixqgdphqwdophqwh d hvixhu}r d{lo> wdo hv ho fdvr/ gh orv fdeohv +txh fduhfhq sufwlfdphqwh gh uljlgh} d h{lq | wruvlq |/ dghpv/ vor sxhghq wudedmdu d wudfflq, r gh odv eduudv duwlfxodgdv hq vxv grv h{wuhprv +txh wudedmdq ixqgdphqwdophqwh d d{lo gh wudfflq r frpsuhvlq,1 Hv kdelwxdo uhgxflu ho dqolvlv gh prylplhqwrv hq hvwdv slh}dv do fofxor gh vxv dodujdplhqwrv r dfruwdplhqwrv1 Hq odv hvwuxfwxudv uhwlfxodgdv vh revhuyd txh/ vdoyr hq fdvrv sduwlfxoduhv/ odv gh0 irupdflrqhv | prylplhqwrv ghelgrv d od dfflq gh orv hvixhu}rv d{lohv | fruwdqwhv hv pxfkr phqrv lpsruwdqwh/ hq wuplqrv uhodwlyrv/ txh od ghelgd d orv prphqwrv hfwruhv | wruvruhv1 Hvwr kdfh txh/ hq jhqhudo/ fxdqgr vh derugd ho dqolvlv gh prylplhqwrv gh xqd hvwuxfwxud uhwlfxodgd vhd kdelwxdo ghvsuhfldu orv hihfwrv gh ghirupdflq gh orv sulphurv iuhqwh d orv gh orv owlprv1 Dv sxhv/ hq odv hvwuxfwxudv gh sodqr phglr vh frqvlghud vrodphqwh od ghirupdflq sru h{lq | hq hpsduuloodgrv sodqrv | hvwuxfwxudv uhwlfxodgdv hvsdfldohv od ghirupdflq sru h{lq | wruvlq1 Phuhfh xqd phqflq hvshfldo ho fdvr gh orv dufrv/ |d txh/ gdgr txh d phqxgr vh glvhdq sdud txh vhdq od hvwuxf0 wxud dqwlixqlfxodu gh odv fdujdv shupdqhqwhv/ wudedmdq ixqgdphqwdophqwh d hvixhu}r d{lo/ | od ghirupdflq ghelgd d vwh qr sxhgh vhu ghvsuhfldgd hq ho frpsruwdplhqwr ghirupdflrqdo gh od hvwuxfwxud1 Ho khfkr gh ghvsuhfldu od ghirupdflq ghelgd d orv hvixhu}rv d{lohv | fruwdqwhv shu0 plwh xqd qrwdeoh vlpsolfdflq gho dqolvlv ghirupdflrqdo gh odv hvwuxfwxudv gh eduudv uhfwdv | qxgrv ujlgrv/ |d txh hqwrqfhv +edmr od klswhvlv gh shtxhrv jlurv, odv eduudv pdqwlhqhq vx orqjlwxg lqlfldo | vxv qjxorv uhodwlyrv1 Hvwh khfkr lqwurgxfh frqglflr0 qhv gh frpsdwlelolgdg dglflrqdohv hqwuh orv prylplhqwrv gh orv qxgrv h{wuhprv gh odv eduudv txh uhgxfhq ho judgr gh lqghwhuplqdflq flqhpwlfd gho sureohpd1 Sru fdgd eduud vh lqwurgxfh xqd frqglflq gh frpsdwlelolgdg dglflrqdo/ frq or fxdo ho judgr gh lqghwhuplqdflq flqhpwlfd vh sxhgh h{suhvdu frpr= n @ jo qq fd ql +41<,

grqgh jo> qq | fd wlhqhq ho plvpr vljqlfdgr txh hq od hfxdflq +41;, | ql hv ho qphur gh eduudv frqvlghudgdv frpr lqghirupdeohv d d{lo | fruwdqwh1 Dv/ sru hmhpsor/ hq od hvwuxfwxud gh od Iljxud 4156d/ vl vh vxsrqh txh odv eduudv DE | FG vrq lqh{whqvleohv/ orv prylplhqwrv yhuwlfdohv gh orv qxgrv E | F ghehq vhu qxorv> vl od eduud EF hv wdpelq lqh{whqvleoh/ orv prylplhqwrv krul}rqwdohv gh orv qxgrv E | F ghehq vhu ljxdohv1 Vh revhuyd txh od eduud DE vxiuh xqd urwdflq frq fhqwur hq ho sxqwr D> od eduud FG vxiuh xqd urwdflq frq fhqwur hq ho sxqwr G | od eduud EF vxiuh xqd wudvodflq krul}rqwdo | qr jlud1 Orv sxqwrv D | G vrq orv fhqwurv lqvwdqwqhrv gh urwdflq +FLUv, gh odv eduudv DE | FG> uhvshfwlydphqwh1 Qwhvh wdpelq txh

Los autores, 2004; Edicions UPC, 2004.

59

FDSWXOR 41 IXQGDPHQWRV GH DQOLVLV GH HVWUXFWXUDV

Ilj1 4156= +d, Hvwuxfwxud wudvodflrqdo/ +e, hvwuxfwxud lqwudvodflrqdo orv qxgrv E | F vrq ujlgrv | vh pdqwlhqhq uhfwrv hq od ghirupdflq1 Ho judgr gh lqghwhuplqdflq flqhpwlfd vh uhgxfh d n @ 6 7 7 6 @ 8/ | od ghirupdflq gh od hvwuxfwxud txhgd ghwhuplqdgd/ sru hmhpsor/ sru od wudvodflq krul}rqwdo gh od eduud EF +4, | orv jlurv gh orv qxgrv +7,1 Ho ydoru gho prylplhqwr krul}rqwdo gh orv qxgrv E | F vh sxhgh uhodflrqdu frq odv urwdflrqhv ! | !(@ gh odv eduudv DE | FG> uhvshfwlydphqwh/ phgldqwh odv ljxdogdghv= x @ ! k @ !(@ k2 +4143,

Hq od Iljxud 4156e vh pxhvwud od ghirupdgd gh xqd hvwuxfwxud vlplodu1 Hq hvwh fdvr/ od vlphwud gh od jhrphwud | gh od fdujd/ uhvshfwr d xq hmh yhuwlfdo fhqwudo/ xqlgd d od frqglflq gh lqh{whqvlelolgdg gh odv eduudv/ reoljd d orv qxgrv E | F d shupdqhfhu hq vxv srvlflrqhv lqlfldohv1 Dv/ od ghirupdflq gh od hvwuxfwxud txhgd ghwhuplqdgd sru orv jlurv gh orv qxgrv +7, txh/ dghpv/ ghehq vhu vlpwulfrv grv d grv1 Dqorjdphqwh/ hq od hvwuxfwxud gh od Iljxud 4157/ vl vh vxsrqh txh odv eduudv DE | FG vrq lqh{whqvleohv/ orv prylplhqwrv gh orv qxgrv E | F ghehq surgxfluvh vreuh odv uhfwdv shushqglfxoduhv d odv eduudv DE | FG> uhvshfwlydphqwh> vl od eduud EF hv wdpelq lqh{whqvleoh/ orv prylplhqwrv gh orv qxgrv E | F ghehq vhu wdohv txh vx orqjlwxg vh pdqwhqjd lqyduldeoh1 Sru wdqwr/ od eduud DE vxiuh xqd urwdflq frq fhqwur hq ho sxqwr D> od eduud FG vxiuh xqd urwdflq frq fhqwur hq ho sxqwr G | od eduud EF vxiuh xqd urwdflq frq fhqwur hq ho sxqwr R1 Orv sxqwrv D> G | R vrq orv fhqwurv lqvwdqwqhrv gh urwdflq +FLUv, gh odv eduudv DE> FG | EF> uhvshfwlydphqwh1 Qwhvh wdpelq txh orv qxgrv E | F vrq ujlgrv/ | txh pdqwlhqhq vx qjxor frqvwdqwh hq od

Los autores, 2004; Edicions UPC, 2004.

41:1 LQGHWHUPLQDFLQ FLQHPWLFD1 JUDGR GH WUDVODFLRQDOLGDG

5:

Ilj1 4157= Fhqwurv lqvwdqwqhrv gh urwdflq hq xqd hvwuxfwxud wudvodflrqdo ghirupdflq1 Ho judgr gh lqghwhuplqdflq flqhpwlfd hv n @ 6 7 7 6 @ 8/ | od ghirupdflq gh od hvwuxfwxud txhgd ghwhuplqdgd/ sru hmhpsor/ sru ho jlur gh od eduud EF +4, | orv jlurv gh orv qxgrv +7,1 Ho ydoru gh orv prylplhqwrv odwhudohv gh orv qxgrv E | F>  |  2 / uhvshfwlydphqwh/ vh sxhgh uhodflrqdu frq odv urwdflrqhv ! > !( | !(@ gh odv eduudv DE> EF | FG> uhvshfwlydphqwh/ phgldqwh odv ljxdogdghv=  2 @ ! o @ !( o @ !(@ o2 @ !( oe +4144d, +4144e,

Txhgd sdwhqwh hq orv hmhpsorv dqwhulruhv txh/ vl vh ghvsuhfld od ghirupdflq ghelgd d orv hvixhu}rv d{lohv | fruwdqwhv/ od ghirupdflq gh xqd eduud fxdotxlhud vh sxhgh ghvfrpsrqhu hq od vxpd gh=  xq prylplhqwr gh volgr ujlgr/ gh wudvodflq sxud r urwdflq douhghgru gh vx fhqwur lqvwdqwqhr gh urwdflq/ |  od ghirupdflq gh h{lq ghelgd d orv hvixhu}rv hfwruhv txh vrsruwd od eduud1 Ho prylplhqwr gh volgr ujlgr vh wudgxfh hq xq prylplhqwr gh orv qxgrv h{wuhprv gh od eduud uhvshfwr d vxv srvlflrqhv lqlfldohv1 Orv prylplhqwrv gh volgr ujlgr gh odv glvwlqwdv eduudv txh frqfxuuhq hq xq qxgr qr vrq lqghshqglhqwhv hqwuh v/ vlqr txh vor sxhghq surgxfluvh gh irupd txh vh vdwlvidjdq odv frqglflrqhv gh frpsdwlelolgdg gh ghvsod}dplhqwrv hq orv qxgrv1 Sru vx sduwh/ od ghirupdflq sru h{lq pdqwlhqh lqdowhudgd od orqjlwxg gh od gluhfwul}/ hvwr hv/ od srvlflq gh orv qxgrv h{wuhprv/ shur

Los autores, 2004; Edicions UPC, 2004.

5;

FDSWXOR 41 IXQGDPHQWRV GH DQOLVLV GH HVWUXFWXUDV

prglfd orv jlurv gh vwrv/ gh irupd txh vh fxpsod od frqglflq gh frpsdwlelolgdg gh jlurv hq orv h{wuhprv gh odv eduudv frqfxuuhqwhv hq xq qxgr ujlgr1 Hq uhodflq d hvwr/ hv qhfhvdulr glvwlqjxlu hqwuh orv jlurv gh volgr ujlgr txh vxiuhq odv eduudv | orv jlurv gh vxv qxgrv h{wuhprv1 Dv/ sru hmhpsor/ ho jlur gh od eduud DE hq od hvwuxfwxud gh od Iljxud 4156d/ ! / hv glvwlqwr gh orv jlurv gh orv qxgrv D | E> ! | ! = Od glihuhqfld hqwuh xqr | rwurv vh gheh/ suhflvdphqwh/ d od ghirupdflq sru h{lq gh od eduud DE= Hq hvwdv frqglflrqhv/ ho judgr gh lqghwhuplqdflq flqhpwlfd ylhqh gdgr od h{suh0 vlq= n @ jw . qj +4145, grqgh jw hv ho qphur gh prylplhqwrv lqghshqglhqwhv gh volgr ujlgr gh odv eduudv +wudvodflrqhv r jlurv douhghgru gh vxv FLUv, | qj hv ho qphur gh jlurv gh qxgr ghvfr0 qrflgrv1 Do qphur jw vh oh ghqrplqd judgr gh wudvodflrqdolgdg gh od hvwuxfwxud1 Vl=  jw @ 3> od hvwuxfwxud vh oodpd lqwudvodflrqdo |/ hq hood/ orv qxgrv vrq mrv/ hvwr hv/ vxv ghvsod}dplhqwrv vrq qxorv | vor sxhghq jludu1 Odv qlfdv lqfjqlwdv flqhpwlfdv gho sureohpd vrq orv jlurv gh orv qxgrv +qj,1  jw A 3> od hvwuxfwxud vh oodpd wudvodflrqdo |/ hq hood/ orv qxgrv sxhghq ghvsod}duvh +uhvshwdqgr odv frqglflrqhv gh frpsdwlelolgdg, | jludu1 Odv lqfjqlwdv flqhpwlfdv gho sureohpd vrq orv jlurv gh orv qxgrv +qj, | orv prylplhqwrv lqghshqglhqwhv gh volgr ujlgr gh odv eduudv +jw,= Od hvwuxfwxud gh od Iljxud 4156e hv lqwudvodflrqdo/ plhqwudv txh odv hvwuxfwxudv gh odv Iljxudv 4156d | 4157 vrq dpedv wudvodflrqdohv gh judgr jw @ 4= Xqd irupd vhqflood gh fdofxodu ho judgr gh wudvodflrqdolgdg gh xqd hvwuxfwxud uh0 wlfxodgd frqvlvwh hq suhvflqglu gh od ghirupdflq sru h{lq | frqvlghudu qlfdphqwh orv prylplhqwrv gh volgr ujlgr gh odv eduudv1 Sdud hoor/ edvwd frq frqyhuwlu wrgrv orv hqodfhv ujlgrv +dsr|rv gh hpsrwudplhqwr | qxgrv ujlgrv, hq duwlfxodgrv1 Vh wlhqh hqwrqfhv xqd hvwuxfwxud duwlfxodgd txh vhu hq/ jhqhudo/ xq phfdqlvpr1 Hv iflo frp0 suredu txh ho judgr gh wudvodflrqdolgdg gh od hvwuxfwxud uhwlfxodgd ruljlqdo frlqflgh frq ho qphur gh phfdqlvprv gh od hvwuxfwxud duwlfxodgd uhvxowdqwh1 Hq od Iljxud 4158 vh pxhvwud hvwh surfhglplhqwr sdud odv grv hvwuxfwxudv uhwlfxodgdv gh od Iljxud 41561 Vh yhulfd txh od hvwuxfwxud duwlfxodgd gh od Iljxud 4158d hv xq phfdqlvpr gh judgr 4/ plhqwudv txh od gh od Iljxud 4158e hv hvwdeoh sdud fdujdv vlpwulfdv1 Hq od Iljxud 4158d vh yhulfdq/ gh irupd hylghqwh/ odv uhodflrqhv +4143,1 Vh ghgxfh gh hvwh surfhglplhqwr txh odv hvwuxfwxudv wudvodflrqdohv ghehq vx hvwdel0 olgdg d od uljlgh} gh vxv qxgrv1 Vh ghgxfh wdpelq txh odv hvwuxfwxudv lqwudvodflrqdohv

Los autores, 2004; Edicions UPC, 2004.

41;1 HTXLOLEULR \ FRPSDWLELOLGDG HQ HVWUXFWXUDV VLPWULFDV

5<

Ilj1 4158= Hvwuxfwxudv duwlfxodgdv= +d, phfdqlvpr gh judgr 4/ +e, hvwdeoh frq fdujdv dsolfdgdv hq orv qxgrv wudedmdq h{foxvlydphqwh d hvixhu}r d{lo/ |d txh glfkd vroxflq/ txh vdwlvidfh odv frqglflrqhv gh htxloleulr | frpsdwlelolgdg/ h{lvwh | hv qlfd1

41;

Htxloleulr | frpsdwlelolgdg hq hvwuxfwxudv vlpwulfdv

Vh glfh txh xqd hvwuxfwxud sodqd +r hvsdfldo, hv vlpwulfd uhvshfwr d xq hmh +r d xq sodqr, fxdqgr suhvhqwd/ uhvshfwr d vwh/ vlphwud gh irupd | gh fdudfwhuvwlfdv phfqlfdv +uljlgh} d h{lq/ d{lo/ fruwdqwh | wruvlq,1 Hq od Iljxud 4159 vh pxhvwudq dojxqdv hvwuxfwxudv vlpwulfdv +Iljxudv 4159d 0 4159g, | rwudv txh qr or vrq +Iljxudv 4159h 0 4159i,1 Vh hvwxglduq/ hq hvwd Vhfflq/ hvwuxfwxudv uhwlfxodgdv sodqdv vlpwulfdv uhvshfwr d xq hmh/ shur orv ud}rqdplhqwrv h{sxhvwrv | odv frqfoxvlrqhv h{wudgdv vrq h{whqvleohv d rwudv vlwxdflrqhv1 Vreuh xqd hvwuxfwxud vlpwulfd sxhghq dfwxdu fdvrv gh fdujd txh/ d vx yh}/ vhdq vlpwulfrv uhvshfwr gho hmh gh vlphwud gh od hvwuxfwxud +Iljxud 415:d, r dqwlvlpwulfrv uhvshfwr d vwh +Iljxud 415:e,1 Hq dperv fdvrv/ odv frqglflrqhv gh htxloleulr | frpsd0 wlelolgdg txh gheh vdwlvidfhu od vroxflq gho sureohpd hvwuxfwxudo wlhqhq txh uhvshwdu odv frqglflrqhv gh vlphwud +r dqwlvlphwud, gho sureohpd1 Yhuhprv hq hvwd Vhfflq txh hvwr uhgxfh/ jurvvr prgr/ d od plwdg ho judgr gh lqghwhuplqdflq hvwwlfd | flqhpwlfd gho sureohpd/ khfkr px| idyrudeoh gh fdud d vx uhvroxflq1 Reyldphqwh/ xqd hvwuxfwx0 ud sxhgh vhu vlpwulfd uhvshfwr d ydulrv hmhv +r sodqrv,/ hq fx|r fdvr od uhgxfflq gho judgr gh lqghwhuplqdflq ghelgr d odv frqglflrqhv gh vlphwud hv pd|ru +Iljxud 4159f,1 Wdpelq sxhgh rfxuulu txh odv plwdghv gh xqd hvwuxfwxud vlpwulfd suhvhqwhq/ d vx yh}/ vlphwud uhvshfwr d rwurv hmhv +Iljxud 4159g,/ | hqwrqfhv odv frqglflrqhv gh vlphwud sxhghq frqvlghuduvh gh irupd vxfhvlyd1

Los autores, 2004; Edicions UPC, 2004.

63

FDSWXOR 41 IXQGDPHQWRV GH DQOLVLV GH HVWUXFWXUDV

Ilj1 4159= +d,0+g, Hvwuxfwxudv vlpwulfdv/ +h,0+i, hvwuxfwxudv qr vlpwulfdv Hq xqd hvwuxfwxud vlpwulfd hv vlhpsuh srvleoh ghvfrpsrqhu xq fdvr gh fdujd jhqh0 udo hq vxpd gh grv hvwdgrv gh fdujd/ xqr vlpwulfr | rwur dqwlvlpwulfr/ wdo | frpr vh pxhvwud hq od Iljxud 415;1 Dsolfdqgr ho sulqflslr gh vxshusrvlflq/ od vroxflq gho sur0 eohpd ruljlqdo sxhgh rewhqhuvh uhvroylhqgr/ sulphur/ orv sureohpdv sdufldohv |/ ghvsxv/ vxshusrqlhqgr +hv ghflu/ vxpdqgr dghfxdgdphqwh, orv hvixhu}rv | orv prylplhqwrv fr0 uuhvsrqglhqwhv d glfkrv sureohpdv sdufldohv1 Hvwh surfhglplhqwr shuplwh dsuryhfkdu od lqirupdflq dglflrqdo txh sursruflrqdq odv frqglflrqhv gh vlphwud | dqwlvlphwud1 Frqvlghuhprv hq or txh vljxh/ vhsdudgdphqwh/ orv fdvrv gh fdujd vlpwulfd | fdujd dqwlvlpwulfd1

Los autores, 2004; Edicions UPC, 2004.

41;1 HTXLOLEULR \ FRPSDWLELOLGDG HQ HVWUXFWXUDV VLPWULFDV

64

Ilj1 415:= Hvwuxfwxud vlpwulfd edmr fdujd= +d, vlpwulfd/ +e, dqwlvlpwulfd

Ilj1 415;= Ghvfrpsrvlflq gh xq fdvr jhqhudo gh fdujd hq xqr vlpwulfr | rwur dqwlvlpwulfr

Los autores, 2004; Edicions UPC, 2004.

65

FDSWXOR 41 IXQGDPHQWRV GH DQOLVLV GH HVWUXFWXUDV

Ilj1 415<= Vlpsolfdflq gh xqd hvwuxfwxud vlpwulfd edmr fdujd vlpwulfd 41;14 Fdujd vlpwulfd

Frqvlghuhprv od hvwuxfwxud gh od Iljxud 415< vrphwlgd d fdujd vlpwulfd uhvshfwr do hmh yhuwlfdo1 Wdqwr odv uhdfflrqhv frpr odv oh|hv gh hvixhu}rv ghehq vhu vlpwulfdv uhvshfwr do hmh gh vlphwud> hvwr uhgxfh/ reyldphqwh/ ho judgr gh klshuhvwdwlvpr gho sureohpd1 Dvlplvpr/ orv prylplhqwrv gh orv qxgrv | od ghirupdgd gh od hvwuxfwxud ghehq vhu vlpwulfrv> hvwr uhgxfh ho judgr gh lqghwhuplqdflq flqhpwlfd1 Frqvlghuhprv sulphur ho htxloleulr gh od uhedqdgd fhqwudo/ hq ho sxqwr R> wdo frpr vh pxhvwud hq od Iljxud 41631 Od ixhu}d krul}rqwdo K | ho prphqwr P vreuh glfkd

Ilj1 4163= Htxloleulr gh od uhedqdgd fhqwudo gh xqd hvwuxfwxud vlpwulfd frq fdujd vlpwulfd

Los autores, 2004; Edicions UPC, 2004.

41;1 HTXLOLEULR \ FRPSDWLELOLGDG HQ HVWUXFWXUDV VLPWULFDV

66

uhedqdgd shupdqhfhq lqghwhuplqdgrv/ shur od ixhu}d yhuwlfdo Y @ I @5> txhgd ghwhu0 plqdgd sru htxloleulr1 Hq ho fdvr gh txh vreuh ho sxqwr R qr dfwh qlqjxqd ixhu}d dsolfdgd vhjq ho hmh gh vlphwud/ vhu Y @ 3= Sru rwud sduwh/ odv frqglflrqhv gh vlphwud h{ljhq txh orv prylplhqwrv gh orv qxgrv D | E vhdq vlpwulfrv gh orv gh orv qxgrv D0 | E 0 > sru vx sduwh/ wdqwr ho prylplhqwr krul}rqwdo frpr ho jlur gho qxgr R vrq qxorv/ txhgdqgr oleuh vx prylplhqwr yhuwlfdo1 Wrgdv hvwdv frqvlghudflrqhv gh vlphwud shuplwhq vlpsolfdu ho sureohpd ruljlqdo/ gh wdo irupd txh hv srvleoh uhvroyhu od phgld hvwuxfwxud gh od Iljxud 415<e1 Revuyhvh txh hq hood ho dsr|r ghvol}dqwh frq jlur lpshglgr gho qxgr R hv frpsdwleoh frq odv frqglflrqhv gh htxloleulr | frpsdwlelolgdg gho qxgr R gh od hvwuxfwxud ruljlqdo1 Ghvgh ho sxqwr gh ylvwd hvwwlfr/ vh kd uhgxflgr ho judgr gh klshuhvwdwlvpr gh od hvwuxfwxud gh 6 d 5> ghvgh ho sxqwr gh ylvwd flqhpwlfr/ od hvwuxfwxud vljxh vlhqgr 4 yh} wudvodflrqdo/ shur vh kdq uhgxflgr orv jlurv lqfjqlwd gh 6 d 41 Hq od Iljxud 4164 vh yh rwur hmhpsor gh xqd vlpsolfdflq dqorjd sdud xqd hvwuxf0 wxud vlpwulfd edmr fdujd vlpwulfd1 Hq hvwh fdvr/ ho judgr gh klshuhvwdwlvpr vh uhgxfh gh < hq od hvwuxfwxud ruljlqdo d 8 hq od hvwuxfwxud vlpwulfd> dghpv/ od hvwuxfwxud sdvd gh vhu xqd yh} wudvodflrqdo d vhu lqwudvodflrqdo | orv jlurv gh qxgr lqfjqlwd sdvdq gh 7 d 51 Phuhfh frqvlghudflq hvshfldo ho fdvr hq txh od hvwuxfwxud whqjd xqr r ydulrv sloduhv vreuh ho hmh gh vlphwud +yhu Iljxud 4165,1 Hqwrqfhv/ sru vlphwud/ ho slodu fhqwudo vor wudedmd d hvixhu}r d{lo> ghvsuhfldqgr od ghirupdflq ghelgd d vwh/ ho prylplhqwr yhuwlfdo gho qxgr F hv qxor1 Vh sxhgh/ sru wdqwr/ uhgxflu ho sureohpd do dqolvlv gh od hvwuxfwxud gh od ghuhfkd gh od Iljxud 41651 Ho hpsrwudplhqwr gho qxgr F hv frpsdwleoh frq odv frqglflrqhv gh htxloleulr | frpsdwlelolgdg gh od hvwuxfwxud ruljlqdo1 Ho d{lo hq od eduud FG hv ljxdo d grv yhfhv od uhdfflq yhuwlfdo hq F hq od hvwuxfwxud gh od ghuhfkd1 Od Iljxud 4166 pxhvwud rwurv hmhpsorv gh vlpsolfdflq gh hvwuxfwxudv frq fdujd vlpwulfd | sloduhv r dsr|rv vreuh ho hmh gh vlphwud1

Ilj1 4164= Vlpsolfdflq gh xqd hvwuxfwxud vlpwulfd edmr fdujd vlpwulfd

Los autores, 2004; Edicions UPC, 2004.

67

FDSWXOR 41 IXQGDPHQWRV GH DQOLVLV GH HVWUXFWXUDV

Ilj1 4165= Vlpsolfdflq gh xqd hvwuxfwxud vlpwulfd frq slodu lqwhuphglr edmr fdujd vlpwulfd

Ilj1 4166= Vlpsolfdflq gh hvwuxfwxudv vlpwulfdv frq qphur sdu gh ydqrv edmr fdujd vlpwulfd

Los autores, 2004; Edicions UPC, 2004.

41;1 HTXLOLEULR \ FRPSDWLELOLGDG HQ HVWUXFWXUDV VLPWULFDV

68

Ilj1 4167= Vlpsolfdflq gh xqd hvwuxfwxud vlpwulfd edmr fdujd dqwlvlpwulfd 41;15 Fdujd dqwlvlpwulfd

Frqvlghuhprv dkrud od hvwuxfwxud vlpwulfd gh od Iljxud 4167 vrphwlgd d fdujd dq0 wlvlpwulfd uhvshfwr do hmh yhuwlfdo1 Wdqwr odv uhdfflrqhv frpr odv oh|hv gh hvixhu}rv ghehq vhu dqwlvlpwulfdv uhvshfwr do hmh gh vlphwud> hvwr uhgxfh/ reyldphqwh/ ho judgr gh klshuhvwdwlvpr gho sureohpd1 Dvlplvpr/ orv prylplhqwrv gh orv qxgrv | od ghirupd0 gd gh od hvwuxfwxud ghehq vhu dqwlvlpwulfrv> hvwr uhgxfh ho judgr gh lqghwhuplqdflq flqhpwlfd1 Frqvlghuhprv ho htxloleulr gh od uhedqdgd fhqwudo/ hq ho sxqwr R> wdo frpr vh pxhvwud hq od Iljxud 41681 Od ixhu}d yhuwlfdo Y vreuh glfkd uhedqdgd shupdqhfh lqghwhuplqdgd/

Ilj1 4168= Htxloleulr gh od uhedqdgd fhqwudo gh xqd hvwuxfwxud vlpwulfd frq fdujd dqwlvlpwulfd

Los autores, 2004; Edicions UPC, 2004.

69

FDSWXOR 41 IXQGDPHQWRV GH DQOLVLV GH HVWUXFWXUDV

shur od ixhu}d krul}rqwdo K @ I @5 | ho prphqwr P @ P@5 txhgdq ghwhuplqdgrv sru htxloleulr1 Hq ho fdvr gh txh vreuh ho sxqwr R qr dfwh qlqjxqd ixhu}d vhjq ho hmh gh vlphwud r prphqwr h{whulru dsolfdgrv/ vhu K @ 3 | P @ 3> uhvshfwlydphqwh1 Sru rwud sduwh/ odv frqglflrqhv gh dqwlvlphwud h{ljhq txh orv prylplhqwrv gh orv qxgrv D | E vhdq ljxdohv d orv gh orv qxgrv D0 | E 0 > sru vx sduwh/ ho prylplhqwr yhuwlfdo gho qxgr R hv qxor/ txhgdqgr oleuhv wdqwr vx prylplhqwr krul}rqwdo frpr ho jlur1 Hvwdv frqvlghudflrqhv gh dqwlvlphwud shuplwhq vlpsolfdu ho sureohpd ruljlqdo/ gh wdo irupd txh hv srvleoh uhvroyhu od phgld hvwuxfwxud gh od Iljxud 4167e1 Revuyhvh txh/ hq hood/ ho dsr|r ghvol}dqwh frq jlur oleuh gho qxgr R hv frpsdwleoh frq odv frq0 glflrqhv gh htxloleulr | frpsdwlelolgdg gho qxgr R gh od hvwuxfwxud ruljlqdo1 Ghvgh ho sxqwr gh ylvwd hvwwlfr/ vh kd uhgxflgr ho judgr gh klshuhvwdwlvpr gh od hvwuxfwxud gh 6 d 4> ghvgh ho sxqwr gh ylvwd flqhpwlfr/ od hvwuxfwxud vljxh vlhqgr 4 yh} wudvodflrqdo/ shur vh kdq uhgxflgr orv jlurv lqfjqlwd gh 6 d 51

Ilj1 4169= Vlpsolfdflq gh hvwuxfwxudv vlpwulfdv edmr fdujd dqwlvlpwulfd

Los autores, 2004; Edicions UPC, 2004.

41<1 PRYLPLHQWRV \ GHIRUPDFLRQHV LPSXHVWRV

6:

Ilj1 416:= Vlpsolfdflq gh hvwuxfwxudv vlpwulfdv frq qphur gh ydqrv sdu edmr fdujd dqwlvlpwulfd

Hq od Iljxud 4169 vh pxhvwudq rwurv hmhpsorv gh vlpsolfdflrqhv dqorjdv sdud hvwuxfwxudv vlpwulfdv edmr fdujd dqwlvlpwulfd1 Frqvlghuhprv dkrud ho fdvr hq txh od hvwuxfwxud whqjd xqr r ydulrv sloduhv vreuh ho hmh gh vlphwud +yhu Iljxud 416:,1 Hqwrqfhv/ sru dqwlvlphwud/ ho slodu fhqwudo vor wudedmd d h{lq vlpsoh/ frq hvixhu}r d{lo qxor1 Vh sxhgh/ sru wdqwr/ uhgxflu ho sureohpd do dqolvlv gh od hvwuxfwxud gh od sduwh lqihulru gh od Iljxud/ grqgh vh kd uhgxflgr d od plwdg od lqhufld d h{lq gho vrsruwh fhqwudo1 Gh hvwd irupd/ vx ghirupdflq/ edmr od vrolflwdflq gh h{lq fruuhvsrqglhqwh/ hv frpsdwleoh frq od gh od hvwuxfwxud ruljlqdo1 Ho d{lo qhwr hq ho vrsruwh fhqwudo hv qxor/ |d txh orv d{lohv fruuhvsrqglhqwhv d orv grv phglrv vrsruwhv vrq gh vljqr frqwudulr/ sru dqwlvlphwud gh od fdujd1

41<

Prylplhqwrv | ghirupdflrqhv lpsxhvwrv

Frq iuhfxhqfld/ odv hvwuxfwxudv vh yhq vrphwlgdv d dfflrqhv txh qr frqvlvwhq hq vlvwhpdv gh ixhu}dv | prphqwrv dsolfdgrv1 Vh sxhghq suhvhqwdu/ sru hmhpsor/ grv wlsrv gh vlwxdflrqhv gh lqwhuv=

Los autores, 2004; Edicions UPC, 2004.

6;

FDSWXOR 41 IXQGDPHQWRV GH DQOLVLV GH HVWUXFWXUDV

 prylplhqwrv lpsxhvwrv/ wdohv frpr ghvsod}dplhqwrv | jlurv gh dsr|rv/ |  ghirupdflrqhv lpsxhvwdv/ txh/ d vx yh}/ sxhghq vhu ghelgdv d=  fdxvdv h{whuqdv/ wdohv frpr yduldflrqhv wuplfdv dpelhqwdohv/ r  fdxvdv lqwhuqdv/ wdohv frpr ixhqwhv wuplfdv lqwhuqdv/ yduldflrqhv gh kxph0 gdg | rwurv ihqphqrv ivlfrv r txplfrv/ suhwhqvdgr/ ghihfwrv gh prqwdmh/ hwf1 Ho frpsruwdplhqwr gh odv hvwuxfwxudv iuhqwh d hvwh wlsr gh dfflrqhv ghshqgh ixqgd0 phqwdophqwh gh vl odv hvwuxfwxudv vrq hvwwlfdphqwh ghwhuplqdgdv r lqghwhuplqdgdv1 Hq odv hvwuxfwxudv lvrvwwlfdv odv uhdfflrqhv | oh|hv gh hvixhu}rv sxhghq ghwhuplqduvh d sduwlu gh odv hfxdflrqhv gh htxloleulr1 Vl qr dfwdq vreuh hoodv vlvwhpdv gh fdujdv dsolfdgdv/ odv frqglflrqhv gh htxloleulr ghwhuplqdq txh odv uhfflrqhv hq orv dsr|rv vhdq qxodv1 Hq frqvhfxhqfld/ odv oh|hv gh hvixhu}rv wdpelq vrq qxodv1 Vh ghgxfh gh hvwr txh odv hvwuxfwxudv lvrvwwlfdv sxhghq ghirupduvh oleuhphqwh edmr od dfflq gh prylplhqwrv | ghirupdflrqhv lpsxhvwrv +txh vhdq frpsdwleohv frq vxv frqglflrqhv gh dsr|r lvrvwwlfdv,/ | txh hvwh surfhvr gh ghirupdflq qr surgxfh uhdfflrqhv h{whulruhv ql hvixhu}rv lqwhulruhv |/ sru or wdqwr/ qr jhqhud whqvlrqhv1

Ilj1 416;= Hvwuxfwxudv lvrvwwlfdv frq prylplhqwrv | ghirupdflrqhv lpsxhvwrv

Los autores, 2004; Edicions UPC, 2004.

41<1 PRYLPLHQWRV \ GHIRUPDFLRQHV LPSXHVWRV

6<

Dv/ hq od Iljxud 416; vh pxhvwudq grv hmhpsorv gh hvwuxfwxudv lvrvwwlfdv vrphwlgdv d prylplhqwrv | ghirupdflrqhv lpsxhvwrv1 Hq ho sulphu fdvr/ od yljd eldsr|dgd vxiuh xq ghvfhqvr gho dsr|r ghuhfkr1 Frpr sxhgh revhuyduvh/ odv duwlfxodflrqhv gh vxv h{wuh0 prv oh shuplwhq xq prylplhqwr gh volgr ujlgr frpsdwleoh frq ho ghvfhqvr lpsxhvwr> hvwh prylplhqwr qr jhqhud uhdfflrqhv ql hvixhu}rv hq od slh}d1 Hq ho vhjxqgr fdvr gh od Iljxud 416; xq suwlfr lvrvwwlfr dvlpwulfr vxiuh xq lqfuhphqwr gh whpshudwxud xqliruph1 Dxqtxh odv orqjlwxghv gh odv slh}dv vh dodujdq sru hihfwr gh od glodwdflq wuplfd/ od vxvwhqwdflq lvrvwwlfd shuplwh txh od hvwuxfwxud vxiud xqd krprwhfld | xq jlur gh volgr ujlgr vlq txh vh jhqhuhq uhdfflrqhv ql hvixhu}rv hq od hvwuxfwxud1 Frqvlghuhprv dkrud ho fdvr gh odv hvwuxfwxudv klshuhvwwlfdv1 Hq hoodv/ ho judgr gh lqghwhuplqdflq hvwwlfd shuplwh txh h{lvwdq vlvwhpdv gh uhdfflrqhv dxwrhtxloleudgdv/ hvwr hv/ txh vdwlvidfhq odv hfxdflrqhv gh htxloleulr/ dxq fxdqgr qr h{lvwdq ixhu}dv ql prphqwrv h{whuqrv1 Sru rwur odgr/ vx judgr gh lqghwhuplqdflq flqhpwlfd h{ljh txh od ghirupdflq gh od hvwuxfwxud fxpsod ghwhuplqdgdv frqglflrqhv gh frpsdwlolelgdg hq orv dsr|rv> hq jhqhudo/ hv qhfhvdulr txh dsduh}fdq uhdfflrqhv | hvixhu}rv sdud txh od ghirupdflq sru h{lq vdwlvidjd hvwdv frqglflrqhv dglflrqdohv1 Hq frqvhfxhqfld/ orv prylplhqwrv | ghirupdflrqhv lpsxhvwdv jhqhudq whqvlrqhv hq odv hvwuxfwxudv klshuhv0 wwlfdv/ sxglhqgr oohjdu d fdxvdu vx frodsvr wrwdo r sdufldo1

Ilj1 416<= Hvwuxfwxudv klshuhvwwlfdv frq prylplhqwrv | ghirupdflrqhv lpsxhvwrv

Los autores, 2004; Edicions UPC, 2004.

73

FDSWXOR 41 IXQGDPHQWRV GH DQOLVLV GH HVWUXFWXUDV

Dv/ hq od Iljxud 416< vh pxhvwudq grv hmhpsorv gh hvwuxfwxudv klshuhvwwlfdv vrph0 wlgdv d prylplhqwrv | ghirupdflrqhv lpsxhvwrv1 Hq ho sulphu fdvr/ od yljd elhpsrwudgd vxiuh xq ghvfhqvr gho dsr|r ghuhfkr1 Frpr sxhgh revhuyduvh/ dsduhfhq xqrv prphq0 wrv hq orv h{wuhprv gh od slh}d txh kdfhq srvleoh txh vh fxpsod od frqglflq gh jlur qxor hq orv hpsrwudplhqwrv> dsduhfhq wdpelq xqdv uhdfflrqhv yhuwlfdohv sdud txh ho vlvwhpd gh uhdfflrqhv klshuhvwwlfdv vhd dxwrhtxloleudgr1 Od yljd txhgd vrphwlgd d xqd oh| gh hfwruhv olqhdo | xq hvixhu}r fruwdqwh frqvwdqwh d or odujr gh od slh}d1 Odv whqvlrqhv qrupdohv | wdqjhqfldohv ghelgdv d hvwrv hvixhu}rv sxhghq suryrfdu od urwxud gh od slh}d1 Hq ho vhjxqgr fdvr gh od Iljxud 416</ xq suwlfr klshuhvwwlfr dvlpwulfr vxiuh xq lqfuhphqwr gh whpshudwxud xqliruph1 Hv qhfhvduld od dsdulflq gh odv uhdf0 flrqhv krul}rqwdohv hq orv dsr|rv sdud hylwdu ho prylplhqwr krul}rqwdo gh vwrv> odv uhdfflrqhv yhuwlfdohv dsduhfhq sru htxloleulr1 Odv wuhv eduudv gh od hvwuxfwxud hvwq vr0 phwlgdv d h{lq vlpsoh/ or fxdo jhqhud hq hoodv odv fruuhvsrqglhqwhv whqvlrqhv qrupdohv | wdqjhqfldohv1 Orv pwrgrv gh uhvroxflq gh hvwuxfwxudv klshuhvwwlfdv ghehq shuplwlu uhvroyhu vdwlvidfwruldphqwh orv fdvrv gh prylplhqwrv | ghirupdflrqhv lpsxhvwrv/ gdgr txh hvwh wlsr gh dfflrqhv hv kdelwxdo hq wrgr wlsr gh hvwuxfwxudv1

4143

Hvwuxfwxudv lvrvwwlfdv h klshuhvwwlfdv1 Pwrgrv gh Dqolvlv

Orv fxuvrv gh Uhvlvwhqfld gh Pdwhuldohv | Phfqlfd gh Hvwuxfwxudv frplhq}dq/ lqyd0 uldeohphqwh/ lqvwux|hqgr do doxpqr hq od uhvroxflq gh hvwuxfwxudv lvrvwwlfdv |/ hq sduwlfxodu/ ghprvwudqgr fpr vh fdofxodq odv uhdfflrqhv h{whulruhv | odv oh|hv gh hvixhu0 }rv1 Vh pxhvwud/ d frqwlqxdflq/ fpr d sduwlu gh orv hvixhu}rv vh sxhghq fdofxodu odv glvwulexflrqhv gh whqvlrqhv txh dfwdq vreuh odv vhfflrqhv gh odv glihuhqwhv slh}dv gh od hvwuxfwxud1 Vh pxhvwud/ wdpelq/ fpr orv hvixhu}rv fdxvdq od ghirupdflq gh odv uhedqdgdv | hvwr gd oxjdu d od ghirupdflq gh odv slh}dv |/ sru hqgh/ d orv prylplhqwrv gh od hvwuxfwxud1 Hvwh surfhglplhqwr gh uhvroxflq vh pxhvwud hq ho hvtxhpd gh od Iljxud 41731 Vh revhuyd txh ho surfhvr vhfxhqfldo frqvlvwh hq/ d sduwlu gh od jhrphwud gh od hvwuxfwxud | gh od ghqlflq gh odv dfflrqhv= 41 fofxor gh uhdfflrqhv/ hvwdeohflhqgr odv frqglflrqhv gh htxloleulr gh od hvwuxfwxud/ 51 fofxor gh hvixhu}rv/ d sduwlu gh frqglflrqhv gh htxloleulr gh odv slh}dv/ 61 fofxor gh od ghirupdflq gh odv slh}dv/ d sduwlu gh odv hfxdflrqhv frqvwlwxwlydv +gh frpsruwdplhqwr, gh odv eduudv/ |

Los autores, 2004; Edicions UPC, 2004.

41431 HVWUXFWXUDV LVRVWWLFDV H KLSHUHVWWLFDV1 PWRGRV GH DQOLVLV

74

Ilj1 4173= Hvtxhpd gh uhvroxflq gh hvwuxfwxudv lvrvwwlfdv

Ilj1 4174= Hvtxhpd gh uhvroxflq gh hvwuxfwxudv klshuhvwwlfdv

Los autores, 2004; Edicions UPC, 2004.

75

FDSWXOR 41 IXQGDPHQWRV GH DQOLVLV GH HVWUXFWXUDV

71 fofxor gh prylplhqwrv hq od hvwuxfwxud/ d sduwlu gh frqglflrqhv gh frpsdwlelolgdg hq dsr|rv | hqodfhv1 Qr hv srvleoh dsolfdu gluhfwdphqwh hvwh surfhvr d od uhvroxflq gh hvwuxfwxudv klshu0 hvwwlfdv/ hq odv txh hv qhfhvdulr frqvlghudu frqmxqwdphqwh odv frqglflrqhv gh htxloleulr | frpsdwlelolgdg/ gdgr ho judgr gh lqghwhuplqdflq hvwwlfd | flqhpwlfd txh wlhqhq hvwdv hvwuxfwxudv1 Hq ho hvtxhpd gh od Iljxud 4174 vh pxhvwud fpr od lpsrvlelolgdg gh uhvroyhu d sulrul od lqghwhuplqdflq hvwwlfd/ r elhq od flqhpwlfd/ surgxfh xq exfoh fhuudgr hq ho fxdo hv lpsrvleoh surfhghu gh irupd vhfxhqfldo1 Hvwd glfxowdg vh uhvxhoyh gh grv pdqhudv dowhuqdwlydv/ gdqgr oxjdu do pwrgr gh frpsdwlelolgdg | do pwrgr gh htxloleulr/ txh vh ghvfulehq d frqwlqxdflq1 414314 Pwrgr gh frpsdwlelolgdg

Ho pwrgr gh frpsdwlelolgdg vh edvd hq xq sodqwhdplhqwr lqwxlwlyr | iflo gh hqwhqghu1 Evlfdphqwh/ frqvlvwh hq wudqvirupdu od hvwuxfwxud klshuhvwwlfd hq rwud lvrvwwlfd d edvh gh vxsulplu orv dsr|rv +r hqodfhv, uhgxqgdqwhv | vxvwlwxluorv sru ixhu}dv +r hv0 ixhu}rv, lqfjqlwd1 Ho qphur gh lqfjqlwdv gho sureohpd hv/ sxhv/ ljxdo do judgr gh klshuhvwdwlvpr gho sureohpd1 Hv reylr txh ho khfkr gh vxsulplu hvwrv dsr|rv +r hqodfhv, lpsolfd olehudu/ hq sulq0 flslr/ flhuwdv frqglflrqhv gh frpsdwlelolgdg txh gheh vdwlvidfhu od ghirupdflq gh od hvwuxfwxud ruljlqdo1 D od hvwuxfwxud uhvxowdgr gh hvwh surfhvr vh oh oodpd lvrvwwlfd edvh> vreuh hood vh sxhghq vdwlvidfhu odv qhfhvduldv frqglflrqhv gh htxloleulr d sulrul |/ sru or wdqwr/ sxhgh vhu uhvxhowd vljxlhqgr ho hvtxhpd gh od Iljxud 41731 Hq sduwlfx0 odu/ vh srguq h{suhvdu orv prylplhqwrv gh od hvwuxfwxud hq ixqflq gh odv lqfjqlwdv klshuhvwwlfdv1 Sru wdqwr/ vh sxhghq lpsrqhu d srvwhulrul odv frqglflrqhv gh frpsdwl0 elolgdg/ dqwhulruphqwh olehudgdv1 Hvwr sursruflrqd ho qphur gh hfxdflrqhv qhfhvduldv sdud uhvroyhu odv lqfjqlwdv klshuhvwwlfdv1 Xqd yh} rewhqlgdv vwdv/ vh wlhqh uhvxhowd od hvwuxfwxud1 Hvwh surfhglplhqwr gh uhvroxflq vh pxhvwud hq ho hvtxhpd gh od Iljxud 41751 Vh revhuyd txh ho surfhvr vhfxhqfldo frqvlvwh hq/ d sduwlu gh od jhrphwud gh od hvwuxfwxud | gh od ghqlflq gh odv dfflrqhv= 41 ghqlu od hvwuxfwxud lvrvwwlfd edvh/ vhohfflrqdqgr odv lqfjqlwdv klshuhvwwlfdv | olehudqgr odv fruuhvsrqglhqwhv frqglflrqhv gh frpsdwlelolgdg/ 51 uhvroyhu od hvwuxfwxud lvrvwwlfd edvh/ hq ixqflq gh odv lqfjqlwdv klshuhvwwlfdv/ | vdwlvidflhqgr odv frqglflrqhv gh htxloleulr/

Los autores, 2004; Edicions UPC, 2004.

41431 HVWUXFWXUDV LVRVWWLFDV H KLSHUHVWWLFDV1 PWRGRV GH DQOLVLV

76

Ilj1 4175= Uhvroxflq gh hvwuxfwxudv klshuhvwwlfdv sru ho pwrgr gh frpsdwlelolgdg 61 ghwhuplqdu odv lqfjqlwdv klshuhvwwlfdv/ lpsrqlhqgr odv qhfhvduldv frqglflrqhv gh frpsdwlelolgdg/ 71 ghwhuplqdu odv uhdfflrqhv/ hvixhu}rv | prylplhqwrv hq od hvwuxfwxud klshuhvwwlfd ruljlqdo1 Vh sxhgh ghflu txh ho pwrgr gh frpsdwlelolgdg uhvxhoyh ho exfoh gh od Iljxud 4174 d edvh gh uhfruuhuor/ hq ho vhqwlgr dqwlkrudulr/ hq grv lwhudflrqhv/ xqd dqwhv gh ghwhuplqdu odv lqfjqlwdv klshuhvwwlfdv | rwud ghvsxv gh kdehuor khfkr1 Ho pwrgr gh frpsdwlelolgdg ixh sursxhvwr | xwlol}dgr sru sulphud yh} sru Orxlv Qdylhu hq 4;591 Ixh xwlol}dgr lqwhqvdphqwh gxudqwh ho vljor [L[/ od srfd gh h{sdqvlq gho ihuurfduulo/ hq ho dqolvlv gh dufrv/ yljdv frqwlqxdv | hvwuxfwxudv duwlfxodgdv klshu0 hvwwlfdv1 Uhfleh hvwh qrpeuh srutxh odv hfxdflrqhv txh vh sodqwhdq sdud uhvroyhu ho sureohpd vrq hfxdflrqhv gh frpsdwlolelolgdg1 Vh oh frqrfh wdpelq frq orv qrpeuhv gh pwrgr gh odv ixhu}dv/ gdgr txh odv lqfjqlwdv klshuhvwwlfdv vhohfflrqdgdv sdud uhvroyhu ho sureohpd vrq ixhu}dv +r prphqwrv, klshuhvwwlfrv/ r pwrgr gh h{lelolgdg/ |d txh orv frhflhqwhv txh dsduhfhq hq odv hfxdflrqhv txh vh sodqwhdq vrq gh h{lelolgdg1 Gdgr txh kd| txh sodqwhdu | uhvroyhu wdqwdv hfxdflrqhv gh frpsdwlelolgdg frpr

Los autores, 2004; Edicions UPC, 2004.

77

FDSWXOR 41 IXQGDPHQWRV GH DQOLVLV GH HVWUXFWXUDV

lqfjqlwdv klshuhvwwlfdv kd| hq ho sureohpd/ hvwh pwrgr hv dghfxdgr sdud hvwuxfwxudv frq edmr judgr gh klshuhvwdwlvpr1 Vx sulqflsdo ghvyhqwdmd frqvlvwh hq txh od irupd gh vhohfflrqdu odv lqfjqlwdv klshuhvwwlfdv gh xq sureohpd gdgr qr hv qlfd | hvwr glfxowd xq sodqwhdplhqwr vlvwhpwlfr gho pwrgr1 Hvwr or kdfh srfr dghfxdgr sdud ho fofxor gh hvwuxfwxudv sru rughqdgru1 Ho pwrgr gh frpsdwlelolgdg vh wudwdu hq ghwdooh hq ho Fdswxor 7 gh hvwh Oleur/ shur hq od Vhfflq 4144 vh pxhvwud vx xwlol}dflq hq hvwuxfwxudv duwlfxodgdv klshuhvwwlfdv1 414315 Pwrgr gh htxloleulr

Ho pwrgr gh htxloleulr hv xq pwrgr jhqhudo gh dqolvlv gh hvwuxfwxudv/ |d txh sxhgh dsolfduvh wdpelq sdud uhvroyhu hvwuxfwxudv lvrvwwlfdv1 Evlfdphqwh/ ho pwrgr frqvlvwh hq lghqwlfdu ho qphur gh prylplhqwrv lqfjqlwd txh ghwhuplqdq od ghirupdflq gh od hvwuxfwxud/ vdwlvidflhqgr d sulrul odv frqglflrqhv gh frpsdwlelolgdg gh prylplhqwrv hq orv qxgrv gh od hvwuxfwxud1 Ho qphur gh lqfjqlwdv gho sureohpd hv/ sxhv/ ljxdo do judgr gh lqghwhuplqdflq flqhpwlfd gho sureohpd1 Gh irupd jhqhudo/ vwdv vrq orv jlurv | ghvsod}dplhqwrv gh orv qxgrv/ dxqtxh frqvlghudflrqhv dglflrqdohv gh frpsdwlelolgdg sxhghq uhgxflu ho qphur gh lqfjqlwdv1 Hv reylr txh ho khfkr gh hohjlu hvwdv lqfjqlwdv lpsolfd olehudu/ hq sulqflslr/ flhuwdv frqglflrqhv gh htxloleulr txh ghehq vdwlvidfhuvh hq orv qxgrv gh od hvwuxfwxud ruljlqdo1 Lpsrqlhqgr dkrud odv frqglflrqhv gh frpsdwlelolgdg hq odv slh}dv lqglylgxdohv/ vwdv hvwq flqhpwlfdphqwh ghwhuplqdgdv> sru wdqwr/ vh sxhghq fdofxodu/ hq ixqflq gh odv lqfjqlwdv flqhpwlfdv/ orv hvixhu}rv txh dfwdq vreuh odv eduudv |/ hq sduwlfxodu/ orv ydoruhv gh vwrv hq orv h{wuhprv gh odv slh}dv1 Hqwrqfhv/ vh sxhghq lpsrqhu d srvwhulrul odv frqglflrqhv gh htxloleulr gh ixhu}dv | prphqwrv hq orv qxgrv hq txh frqfxuuhq glihuhqwhv eduudv | hq orv dsr|rv1 Hvwr sursruflrqd ho qphur gh hfxdflrqhv qhfhvduldv sdud uhvroyhu odv lqfjqlwdv flqhpwlfdv1 Xqd yh} rewhqlgdv vwdv/ vh wlhqh uhvxhowd od hvwuxfwxud1 Hvwh surfhglplhqwr gh uhvroxflq vh pxhvwud hq ho hvtxhpd gh od Iljxud 41761 Frpr vh revhuyd/ ho surfhvr vhfxhqfldo frqvlvwh hq/ d sduwlu gh od jhrphwud gh od hvwuxfwxud | gh od ghqlflq gh odv dfflrqhv= 41 lghqwlfdu ho qphur pqlpr gh prylplhqwrv lqfjqlwd txh ghwhuplqdq od ghiru0 pdflq gh od hvwuxfwxud/ d edvh gh frqvlghudu odv fruuhvsrqglhqwhv frqglflrqhv gh frpsdwlelolgdg hq orv qxgrv/ 51 uhvroyhu odv slh}dv lqglylgxdohv/ hq ixqflq gh odv lqfjqlwdv flqhpwlfdv/ d edvh gh vdwlvidfhu odv frqglflrqhv gh frpsdwlelolgdg hq odv slh}dv/

Los autores, 2004; Edicions UPC, 2004.

41431 HVWUXFWXUDV LVRVWWLFDV H KLSHUHVWWLFDV1 PWRGRV GH DQOLVLV

78

Ilj1 4176= Uhvroxflq gh hvwuxfwxudv klshuhvwwlfdv sru ho pwrgr gh htxloleulr 61 ghwhuplqdu odv lqfjqlwdv flqhpwlfdv/ d edvh gh lpsrqhu odv qhfhvduldv frqglflr0 qhv gh htxloleulr hq orv qxgrv/ 71 ghwhuplqdu orv prylplhqwrv/ hvixhu}rv | uhdfflrqhv hq od hvwuxfwxud1 Vh sxhgh ghflu txh ho pwrgr gh htxloleulr uhvxhoyh ho exfoh gh od Iljxud 4174 d edvh gh uhfruuhuor/ hq ho vhqwlgr krudulr/ hq grv lwhudflrqhv/ xqd dqwhv gh ghwhuplqdu odv lqfjqlwdv flqhpwlfdv | rwud ghvsxv gh kdehuor khfkr1 Ho pwrgr gh htxloleulr ixh sursxhvwr | xwlol}dgr sru sulphud yh} sru D{ho Ehqglvhq hq 4<471 Uhfleh hvwh qrpeuh srutxh odv hfxdflrqhv txh vh sodqwhdq sdud uhvroyhu ho sureohpd vrq hfxdflrqhv gh htxloleulr1 Vh oh frqrfh wdpelq frq orv qrpeuhv gh pwrgr gh orv prylplhqwrv/ gdgr txh odv lqfjqlwdv vhohfflrqdgdv sdud uhvroyhu ho sureohpd vrq orv prylplhqwrv gh orv qxgrv/ r pwrgr gh uljlgh}/ |d txh orv frhflhqwhv txh dsduhfhq hq odv hfxdflrqhv txh vh sodqwhdq vrq gh uljlgh}1 Gdgr txh kd| txh sodqwhdu | uhvroyhu wdqwdv hfxdflrqhv gh htxloleulr frpr lqfj0 qlwdv flqhpwlfdv kd| hq ho sureohpd/ hvwh pwrgr hv dghfxdgr sdud hvwuxfwxudv frq edmr judgr gh wudvodflrqdolgdg1 Gh khfkr/ h{lvwhq glihuhqwhv yhuvlrqhv vlpsolfdgdv sd0 ud uhvroyhu hvwuxfwxudv lqwudvodflrqdohv1 Vx sulqflsdo yhqwdmd frqvlvwh hq txh od irupd

Los autores, 2004; Edicions UPC, 2004.

79

FDSWXOR 41 IXQGDPHQWRV GH DQOLVLV GH HVWUXFWXUDV

gh vhohfflrqdu odv lqfjqlwdv flqhpwlfdv gh xq sureohpd gdgr hv qlfd | hvwr shupl0 wh xq sodqwhdplhqwr vlvwhpwlfr gho pwrgr1 Hvwr or kdfh lgqhr sdud ho fofxor gh hvwuxfwxudv sru rughqdgru1 Ho pwrgr gh htxloleulr vh wudwdu hq ghwdooh hq orv Fdswxorv 8 | 9 gh hvwh Oleur/ shur hq od Vhfflq 4144 vh pxhvwud vx xwlol}dflq hq hvwuxfwxudv duwlfxodgdv klshuhvwwlfdv1 414316 Xq hmhpsor loxvwudwlyr

Frqvlghuhprv od yljd frqwlqxd gh grv ydqrv vrphwlgd d fdujd yhuwlfdo xqliruph txh vh pxhvwud hq od Iljxud 4177d1 Od uljlgh} d h{lq gho ydqr DE hv ljxdo d HL/ plhqwudv txh od gho ydqr EF wlhqh xq ydoru greoh 5HL= Edmr od dfflq gh fdujdv yhuwlfdohv/ od hvwuxfwxud hv xqd yh} klshuhvwwlfd/ |d txh ho hvixhu}r d{lo hv qxor hq orv grv ydqrv1 Sru rwur odgr/ od hvwuxfwxud hv fodudphqwh lqwudvodflrqdo/ do vhu mrv orv wuhv qxgrv1

Ilj1 4177= Uhvroxflq sru ho pwrgr gh frpsdwlelolgdg= +d, jhrphwud | fdujdv/ +e, olehudflq gho prylplhqwr yhuwlfdo gho dsr|r E/ +f, olehudflq gh od frqwlqxlgdg gh jlur vreuh ho dsr|r E

Los autores, 2004; Edicions UPC, 2004.

41431 HVWUXFWXUDV LVRVWWLFDV H KLSHUHVWWLFDV1 PWRGRV GH DQOLVLV

7:

Ho sodqwhdplhqwr gh vx uhvroxflq phgldqwh ho pwrgr gh frpsdwlelolgdg h{ljh ol0 ehudu dojxqr gh orv hqodfhv uhgxqgdqwhv | vxvwlwxluor sru xqd uhdfflq klshuhvwwlfd1 Frpr vh vdeh/ od hohfflq gh od lqfjqlwd klshuhvwwlfd qr hv qlfd1 Hq od Iljxud 4177e vh kd hohjlgr ho surfhglplhqwr gh olehudu od frdfflq vreuh ho prylplhqwr yhuwlfdo gho qxgr E> holplqdqgr ho fruuhvsrqglhqwh dsr|r | vxvwlwx|qgror sru xqd uhdfflq yhu0 wlfdo lqfjqlwd U = Hq hvwdv flufxqvwdqfldv vh sxhgh uhvroyhu od hvwuxfwxud lvrvwwlfd uhvxowdqwh | fdofxodu od hfkd hq E> txh vhu ixqflq gh od fdujd uhsduwlgd s | gh od uhdfflq lqfjqlwd U > hvwr hv/ vhu y @ y + s> U ,= Od frqglflq gh frpsdwlelolgdg= y @ y + s> U , @ 3 +4146,

lpsxhvwd d srvwhulrul/ sursruflrqd xqd hfxdflq olqhdo gh od txh sxhgh rewhqhuvh ho ydoru gh od lqfjqlwd klshuhvwwlfd U 1 Hq od Iljxud 4177f vh sodqwhd rwud dowhuqdwlyd/ wdpelq xwlol}dqgr ho pwrgr gh frpsdwlelolgdg1 Vh holjh dkrud olehudu od frqglflq gh jlur frqwlqxr d xqr | rwur odgr gho qxgr E> sdud hoor vh vxsrqh od yljd frqwlqxd glylglgd hq grv wudprv lvrvwwlfrv | vh lqwurgxfh xq sdu gh prphqwrv P txh vxvwlwx|hq do olehudgr prphqwr hfwru hq E= Hvwrv prphqwrv vrq ljxdohv | rsxhvwrv | dfwdq xqr vreuh fdgd xqr gh orv ydqrv lvrvwwlfrv1 Qwhvh txh do vxsrqhu txh ho prphqwr hq E vhd lgqwlfr do gh E2 vh hvwq vdwlvidflhqgr d sulrul odv frqglflrqhv gh htxloleulr hq ho qxgr1 Ho ydqr DE vh sxhgh uhvroyhu frpsohwdphqwh |/ hq sduwlfxodu/ vh sxhgh fdofxodu ho jlur hq ho dsr|r E > txh vhu ixqflq gh od fdujd uhsduwlgd s | gho prphqwr lqfjqlwd P > hvwr hv/ vhu +! , @ +! , + s> P ,= Dqorjdphqwh/ hq ho ydqr E2 F> hq ho txh vh sxhgh fdofxodu ho jlur hq ho dsr|r E2 > txh vhu ixqflq gh od fdujd uhsduwlgd s | gho prphqwr lqfjqlwd P > hv ghflu/ +! ,2 @ +! ,2 + s> P ,= Gdgr txh ho jlur vreuh ho dsr|r E hv frqwlqxr hq od hvwuxfwxud ruljlqdo/ od hfxdflq gh frpsdwlelolgdg= +! , + s> P , @ +! ,2 + s> P , +4147,

lpsxhvwd d srvwhulrul/ sursruflrqd xqd hfxdflq olqhdo gh od txh sxhgh rewhqhuvh ho ydoru gh od lqfjqlwd klshuhvwwlfd P = Hq od Iljxud 4178e vh derugd od uhvroxflq gho sureohpd sru ho pwrgr gh htxloleulr1 Dkrud vh glylgh wdpelq od yljd frqwlqxd hq grv ydqrv lvrvwwlfrv/ shur vh wlhqh frpr +qlfd, lqfjqlwd flqhpwlfd ho jlur vreuh ho dsr|r E= Qwhvh txh do vxsrqhu txh ho jlur hq E vhd lgqwlfr do jlur hq E2 vh hvwq vdwlvidflhqgr d sulrul odv frqglflrqhv gh frpsdwlelolgdg hq ho qxgr1 Ho ydqr DE vh sxhgh uhvroyhu frpsohwdphqwh |/ hq sduwlfxodu/ vh sxhgh fdofxodu ho prphqwr gh h{wuhpr +P , qhfhvdulr sdud txh ho jlur hq E vhd ho vxsxhvwr> vwh vhu ixqflq gh od fdujd uhsduwlgd s | gho jlur lqfjqlwd ! > hvwr hv/ vhu +P , @ +P , + s> ! ,= Dqorjdphqwh/ hq ho ydqr E2 F> hq ho txh vh

Los autores, 2004; Edicions UPC, 2004.

7;

FDSWXOR 41 IXQGDPHQWRV GH DQOLVLV GH HVWUXFWXUDV

Ilj1 4178= Uhvroxflq sru ho pwrgr gh htxloleulr= +d, jhrphwud | fdujdv/ +e, olehudflq gho htxloleulr gh prphqwrv hq ho qxgr E

sxhgh fdofxodu ho prphqwr hq ho dsr|r E2 > txh vhu ixqflq gh od fdujd uhsduwlgd s | gho jlur lqfjqlwd ! > hv ghflu/ +P ,2 @ +P ,2 + s> ! ,= Gdgr txh ho prphqwr vreuh ho dsr|r E hv frqwlqxr hq od hvwuxfwxud ruljlqdo/ od hfxdflq gh htxloleulr= +P , + s> ! , @ +P ,2 + s> ! , +4148,

lpsxhvwd d srvwhulrul/ sursruflrqd xqd hfxdflq olqhdo gh od txh sxhgh rewhqhuvh ho ydoru gh od lqfjqlwd klshuhvwwlfd ! = Sxhgh frpsureduvh hq hvwh hmhpsor loxvwudwlyr txh orv grv pwrgrv dowhuqdwlyrv sxhghq frqvlghuduvh frpr pwrgrv gxdohv r uhfsurfrv/ wdo frpr vh kded lqglfdgr hq orv hvtxhpdv gh odv Iljxudv 4175 | 41761 Srghprv vhdodu/ dghpv/ txh sdud srghu xwlol}du ho pwrgr gh frpsdwlelolgdg hv qhfhvdulr glvsrqhu gh pwrgrv txh shuplwdq fdofxodu prylplhqwrv +ghvsod}dplhqwrv | jlurv, d sduwlu gh odv oh|hv gh hvixhu}rv txh dfwdq vreuh odv slh}dv1 Uhfsurfdphqwh/ sdud srghu xwlol}du ho pwrgr gh htxloleulr hv qhfhvdulr glvsrqhu gh pwrgrv txh shuplwdq fdofxodu hvixhu}rv hq odv eduudv |/ hq sduwlfxodu/ hq orv h{wuhprv gh vwdv/ d sduwlu gh orv prylplhqwrv +ghvsod}dplhqwrv | jlurv, gh glfkrv h{wuhprv gh eduud1 Hvwh whpd vh derugdu hq ghwdooh hq orv Fdswxorv 7 | 8 gh hvwh Oleur1

Los autores, 2004; Edicions UPC, 2004.

41431 HVWUXFWXUDV LVRVWWLFDV H KLSHUHVWWLFDV1 PWRGRV GH DQOLVLV

7<

414317

Frqvlghudflrqhv vreuh odv hvwuxfwxudv klshuhvwwlfdv

Txhgd sdwhqwh hq or ylvwr hq hvwd Vhfflq txh odv hvwuxfwxudv klshuhvwwlfdv vrq pv frpsohmdv gh dqdol}du txh odv hvwuxfwxudv lvrvwwlfdv/ | wdqwr pv fxdqwr pd|ru vhd vx judgr gh klshuhvwdwlvpr |2r vx judgr gh wudvodflrqdolgdg1 Hqwrqfhv/ tx yhqwdmdv | ghvyhqwdmdv suhvhqwdq xqdv iuhqwh d rwudvB Odv yhqwdmdv gh odv hvwuxfwxudv klshuhvwwlfdv vreuh odv lvrvwwlfdv/ sdud wlsrorjdv vlploduhv vrphwlgdv d odv plvpdv fdujdv/ vrq/ sulqflsdophqwh/ wuhv= 41 pd|ru uljlgh}1 Vrq pv ujlgdv dtxhoodv hvwuxfwxudv hq odv txh ho klshuhvwdwlvpr lqwurgxfh xq pd|ru qphur gh frqglflrqhv gh frpsdwlelolgdg1 Dv/ xqd yljd elhpsrwudgd edmr fdujd odwhudo xqliruph h{kleh hfkdv pxfkr phqruhv txh xqd yljd eldsr|dgd gh od plvpd ox} | frq od plvpd fdujd1 Od frqglflq gh jlur qxor hq orv dsr|r uhvxowd hq xqd uljlgh} d h{lq px| vxshulru1 51 dkruur gh pdwhuldo1 Xq qphur pv hohydgr gh frqglflrqhv gh frqwlqxlgdg | htxloleulr hq orv qxgrv vxhoh frqgxflu d xqd phmru glvwulexflq gh odv fdujdv | d oh|hv gh hvixhu}rv frq ydoruhv p{lprv phqruhv1 Dv/ xqd yljd elhpsrwudgd edmr fdujd odwhudo xqliruph vrsruwd hfwruhv +srvlwlyrv | qhjdwlyrv, phqruhv txh orv txh dsduhfhq +vlhpsuh srvlwlyrv, hq xqd yljd eldsr|dgd gh od plvpd ox} | frq od plvpd fdujd1 Phqruhv hvixhu}rv vxhohq wudgxfluvh hq dkruur gh pdwhuldo do glphqvlrqdu dghfxdgdphqwh odv slh}dv1 61 pd|ru vhjxulgdg1 Ho khfkr gh vhu klshuhvwwlfd oh sursruflrqd d od hvwuxfwxud xqd uhvhuyd gh uhvlvwhqfld | xqd uhodwlyd fdsdflgdg gh uhglvwulexflq gh hvixhu}rv hq vlwxdflrqhv h{fhsflrqdohv1 Dv/ vl xqd yljd elhpsrwudgd edmr fdujd odwhudo xqliruph vxiuh xq judgr gh vxudflq txh oohjd d sduwluod hq grv sduwhv/ fdgd xqd gh vwdv hv lvrvwwlfd | pdqwlhqh vx fdsdflgdg gh vrsruwdu fdujdv1 Vl oh rfxuuh or plvpr d xqd yljd eldsr|dgd/ od slh}d vh frqylhuwh hq grv phfdqlvprv vhsdudgrv | frodsvd1 Od sulqflsdo ghvyhqwdmd gh odv hvwuxfwxudv klshuhvwwlfdv iuhqwh d odv lvrvwwlfdv frq0 vlvwh hq vx lpsrvlelolgdg gh dgdswduvh/ vlq jhqhudu hvixhu}rv | whqvlrqhv/ d prylplhqwrv | ghirupdflrqhv lpsxhvwrv1 Fxdqgr hvwh wlsr gh dfflrqhv hv suhylvleoh/ gheh frqwhp0 soduvh frq fxlgdgr ho judgr gh lqghwhuplqdflq hvwwlfd | flqhpwlfd gh odv hvwuxfwxudv txh vh sur|hfwdq1 Hvwuxfwxudv ixhuwhphqwh klshuhvwwlfdv sxhghq vxiulu gdrv fxdqgr vh yhq vrphwlgdv/ sru hmhpsor/ d udqjrv dpsolrv gh yduldflrqhv gh whpshudwxud r d prylplhqwrv vvplfrv1 Phglgdv frqvwuxfwlydv wdohv frpr mxqwdv gh glodwdflq/ hq xq fdvr/ r dsr|rv dqwlvvplfrv/ hq ho rwur/ frqwulex|hq d phmrudu qrwdeohphqwh od uhvsxhvwd hvwuxfwxudo dqwh hvwdv dfflrqhv1

Los autores, 2004; Edicions UPC, 2004.

83

FDSWXOR 41 IXQGDPHQWRV GH DQOLVLV GH HVWUXFWXUDV

Frpr uhvxphq/ srghprv ghflu txh od surslhgdg txh phmru ghqh ho frpsruwdplhqwr hvwuxfwxudo gh odv hvwuxfwxudv klshuhvwwlfdv hv od frqwlqxlgdg1 Wdqwr od frqwlqxlgdg gh prylplhqwrv frpr od gh hvixhu}rv hq od hvwuxfwxud hv uhvxowdgr gh od frqwlqxlgdg +uljlgh}, gh orv hqodfhv hqwuh odv glvwlqwdv slh}dv txh od irupdq1 Hvwd frqwlqxlgdg hv uhvsrqvdeoh gh odv yhqwdmdv | ghvyhqwdmdv txh vh sxhghq revhuydu hq ho frpsruwdplhqwr phfqlfr gh hvwdv hvwuxfwxudv1

4144

Hvwuxfwxudv duwlfxodgdv

Vh oodpd hvwuxfwxud duwlfxodgd d dtxhood txh hvw irupdgd sru xq hqvdpeodmh gh slh}dv xqlgdv xqdv d rwudv phgldqwh duwlfxodflrqhv1 Do vhu orv qxgrv duwlfxodgrv/ odv slh}dv qr sxhghq wudqvplwluvh prphqwrv hfwruhv xqdv d rwudv/ or txh lpsolfd txh ho prphqwr hfwru hq orv h{wuhprv gh wrgdv odv eduudv hv qxor1 Hq hvwdv flufxqvwdqfldv/ ho prphqwr hfwru hq ho lqwhulru gh odv eduudv vh ghehu qlfdphqwh/ r d odv fdujdv txh vh dsolfdq gluhfwdphqwh vreuh odv slh}dv/ | qr hq orv qxgrv/ r d od fxuydwxud gh odv slh}dv1 Vl qrv uhvwulqjlprv do fdvr kdelwxdo gh hvwuxfwxudv gh slh}dv uhfwdv frq fdujdv dsol0 fdgdv hq orv qxgrv4 / hv reylr txh wdohv hvwuxfwxudv wudedmdq h{foxvlydphqwh d hvixhu}r d{lo/ vlhqgr dghpv hvwrv d{lohv frqvwdqwhv hq fdgd xqd gh odv slh}dv1 Uhvroyhu xqd hvwuxfwxud duwlfxodgd gh hvwdv fdudfwhuvwlfdv txlhuh ghflu/ sru wdqwr/ kdoodu orv ydoruhv gh orv d{lohv txh dfwdq vreuh fdgd xqd gh odv eduudv gh od hvwuxfwxud1 Vh pxhvwudq hq od suhvhqwh Vhfflq surfhglplhqwrv sdud uhvroyhu hvwuxfwxudv duwlfxodgdv klshuhvwwlfdv sru ho pwrgr gh frpsdwlelolgdg | ho pwrgr gh htxloleulr1 414414 Hvwuxfwxudv duwlfxodgdv lvrvwwlfdv

Vl od hvwuxfwxud duwlfxodgd hq fxhvwlq hv lvrvwwlfd/ sxhgh uhvroyhuvh xwlol}dqgr ql0 fdphqwh odv hfxdflrqhv gh od Hvwwlfd1 Hvwr txlhuh ghflu txh ho qphur gh lqfjqlwdv gho sureohpd/ r vhd/ ho qphur gh uhdfflrqhv h{whulruhv/ qu> pv ho qphur gh d{lohv d ghwhuplqdu/ qe +ljxdo do qphur gh eduudv,/ hv ljxdo do qphur gh hfxdflrqhv gh od hvwwlfd txh vh sxhghq sodqwhdu/ r vhd/ sdud xq sureohpd sodqr/ ho greoh gho qphur gh qxgrv 5 qq> |d txh vh sxhghq sodqwhdu 5 hfxdflrqhv gh htxloleulr gh ixhu}dv sdud fdgd qxgr1 Hvwr hv= qu . qe @ 5 qq +4149, Hq od Iljxud 4179d vh pxhvwud xqd hvwuxfwxud duwlfxodgd lvrvwwlfd +qu @ 6/ qe @ 8/ qq @ 7,/ plhqwudv txh od prvwudgd hq od Iljxud 4179e hv klshuhvwwlfd gh judgr 4 +qu @ 6/ qe @ 9/ qq @ 7,1 Hv lpsruwdqwh ghvwdfdu txh od frqglflq +4149, hv qhfhvduld
Hvwr lpsolfd txh ho shvr surslr gh odv slh}dv/ r elhq hv ghvsuhfldeoh iuhqwh d odv ghpv fdujdv/ r elhq vh frqvlghud frqfhqwudgr hq orv qxgrv gh vwd1
4

Los autores, 2004; Edicions UPC, 2004.

41441 HVWUXFWXUDV DUWLFXODGDV

84

Ilj1 4179= Hvwuxfwxudv duwlfxodgdv frq glyhuvrv judgrv gh lqghwhuplqdflq hvwwlfd shur qr vxflhqwh sdud txh od hvwuxfwxud vhd lvrvwwlfd1 Dv/ od hvwuxfwxud gh od Iljxud 4179f vdwlvidfh od frqglflq +qu @ 6/ qe @ </ qq @ 9,/ shur hv/ vlq hpedujr/ xq phfdqlvpr hq vx sduwh l}txlhugd/ plhqwudv txh vx sduwh ghuhfkd hv lqwhuqdphqwh klshuhvwwlfd1 Hq fxdotxlhu fdvr/ od frqglflq +4149, uh hmd ho surfhglplhqwr sdud uhvroyhu hvwuxf0 wxudv duwlfxodgdv lvrvwwlfdv= vlhqgr odv lqfrjqlwdv odv qu uhdfflrqhv h{whulruhv pv orv qe d{lohv hq odv eduudv/ vh sodqwhdq hq ixqflq gh vwdv odv qhfhvduldv hfxdflrqhv gh htxloleulr gh ixhu}dv hq orv qxgrv/ 5 qq 6 qq vhjq ho sureohpd vhd sodqr r hvsdfldo/ uhvshfwlydphqwh1

Los autores, 2004; Edicions UPC, 2004.

85

FDSWXOR 41 IXQGDPHQWRV GH DQOLVLV GH HVWUXFWXUDV

414415

Hvwuxfwxudv duwlfxodgdv klshuhvwwlfdv

Vl xqd hvwuxfwxud duwlfxodgd hv klshuhvwwlfd hv srutxh ho qphur gh lqfjqlwdv gho sureohpd/ r vhd/ ho qphur gh uhdfflrqhv h{whulruhv qu pv ho qphur gh d{lohv d ghwhuplqdu qe +ljxdo do qphur gh eduudv, hv pd|ru txh ho qphur gh hfxdflrqhv gh od hvwwlfd txh vh sxhghq sodqwhdu/ r vhd/ sdud xq sureohpd sodqr/ ho greoh gho qphur gh qxgrv 5 qq1 Hvwr hv= qu . qe A 5 qq +414:, Od frqglflq +414:, uh hmd txh sdud uhvroyhu hvwuxfwxudv duwlfxodgdv klshuhvwwlfdv qr edvwd frq lpsrqhu gh irupd vlvwhpwlfd odv frqglflrqhv gh htxloleulr1 Od uhvroxflq gh hvwuxfwxudv klshuhvwwlfdv uhtxlhuh/ dghpv/ od frqvlghudflq gh odv frqglflrqhv gh frpsdwlelolgdg vreuh od ghirupdgd gh od hvwuxfwxud1 Hq od suhvhqwh Vhfflq prvwuduh0 prv od dsolfdflq gh orv pwrgrv gh frpsdwlelolgdg | gh htxloleulr d od uhvroxflq gh hvwuxfwxudv duwlfxodgdv klshuhvwwlfdv1 Orv pwrgrv vh loxvwudq frq od d|xgd gh dojxqrv hmhpsorv1 Hmhpsor 41441514 Od hvwuxfwxud gh od Iljxud 417: hvw irupdgd sru wuhv eduudv duwlfxodgdv gho plvpr pdwhuldo h lgqwlfd vhfflq1 Sdud xqd fdujd S yhuwlfdo frpr od glexmdgd/ ghwhuplqdu= +d, orv d{lohv dfwxdqwhv vreuh fdgd eduud> +e, orv prylplhqwrv yhuwlfdo | krul}rqwdo gho sxqwr R> +f, od vhfxhqfld gh urwxud gh odv eduudv | od fdujd gh urwxud/ vl od whqvlq gh urwxud gho pdwhuldo hv o =

Ilj1 417:= Hvwuxfwxud klshuhvwwlfd gho Hmhpsor 41441514

Los autores, 2004; Edicions UPC, 2004.

41441 HVWUXFWXUDV DUWLFXODGDV

86

Ilj1 417;= Ghvfrpsrvlflq gh od hvwuxfwxud klshuhvwwlfd gho Hmhpsor 41441514 d, Frqvlghuhprv ho htxloleulr gh ixhu}dv hq ho sxqwr R/ wdo frpr vh pxhvwud hq od Iljxud 417:e1 Oodpdqgr Q / Q2 | Q d orv d{lohv hq odv eduudv RD/ RE | RF/ uhvshfwlydphqwh/ vh wlhqh= [ I @ 3 @ Q vlq 63t Q vlq 93t [ I @ 3 @ Q frv 63t . Q2 . Q frv 93t S Od hvwuxfwxud hv klshuhvwwlfd gh judgr 4 sxhvwr txh vor vh wlhqhq grv hfxdflrqhv gh htxloleulr sdud uhvroyhu orv wuhv d{lohv lqfjqlwd1 Uhvroyhuhprv ho sureohpd xwlol}dqgr ho pwrgr gh frpsdwlelolgdg1 Sdud hoor/ vh holjh ho d{lo Q2 frpr lqfjqlwd klshuhvwwlfd | vh h{suhvdq orv rwurv grv d{lohv hq ixqflq gh S | Q2 = D sduwlu gh odv hfxdflrqhv gh htxloleulr vh wlhqh= s 6 4 Q @ | Q @ +S Q2 , +S Q2 , 5 5 Ho sureohpd vh uhvxhoyh frpsdwlelol}dqgr ho ghvsod}dplhqwr yhuwlfdo gh od hvwuxfwxud lvrvwwlfd irupdgd sru odv eduudv RD | RF vrphwlgd d odv ixhu}dv S | Q2 +hq od Iljxud 417;d, frq ho dodujdplhqwr gh od eduud RE +hq od Iljxud 417;e,1 Sdud hoor/ vh fdofxodq sulphur orv dodujdplhqwrv gh odv eduudv RD/ RE | RF1 Vhdq vwrv  /  2 |  / uhvshfwlydphqwh=  @ 2 Q k@ frv 63t 5 Q Q o @ @ s HD HD 6 n Q2 o2 Q2 k Q2 @ @ @ HD HD n

Los autores, 2004; Edicions UPC, 2004.

87

FDSWXOR 41 IXQGDPHQWRV GH DQOLVLV GH HVWUXFWXUDV

Q o Q k@ frv 93t Q @ @ 5 HD HD n grqgh n @ HD@k1 Vh fdofxod oxhjr ho ghvsod}dplhqwr yhuwlfdo gho sxqwr R hq od Iljxud 417;d/ hq ixqflq gh orv dodujdplhqwrv gh odv eduudv 4 | 61 Vhjq od Iljxud 417</ vh wlhqh=  @   @  frv 63t .  vlq 63t 4 +Q . Q , @ n s 6.4 @ +S Q2 , 5n Lpsrqlhqgr od frqglflq gh frpsdwlelolgdg   @  2 vh wlhqh od hfxdflq txh shuplwh kdoodu Q2 = s 6.4 Q2 +S Q2 , @ 5n n gh grqgh= s 6.4 S @ 3> 8:: S Q2 @ s 6.6 |/ sru wdqwr= s s 6 6 Q @ S @ 3> 699 S +S Q2 , @ s 5 6.6 4 4 S @ 3> 544 S Q @ +S Q2 , @ s 5 6.6

Ilj1 417<= Frpsrvlflq gh prylplhqwrv hq Hmhpsor 41441514

Los autores, 2004; Edicions UPC, 2004.

41441 HVWUXFWXUDV DUWLFXODGDV

88

Revuyhvh txh od hohfflq gh Q2 frpr lqfjqlwd klshuhvwwlfd hv duelwuduld1 Ho sur0 eohpd srgud uhvroyhuvh gh irupd dqorjd holjlhqgr fxdotxlhud gh orv wuhv d{lohv frpr uhgxqgdqwh1 5, Fdofxodgrv orv d{lohv hv iflo fdofxodu orv prylplhqwrv gho sxqwr R= Vh wlhqh=  @ 2 s 6.4S S @ s @ 3> 8:: n 6.6 n  @  frv 63t  vlq 63t s 6 4S S @ s @ 3> 488 n 6.6 n @ Q2 n

+&, s 6 Q 5 @ 5 n +# ,

4 5 Q s 5 6 n

6, Sxhvwr txh odv wuhv eduudv wlhqhq lgqwlfd vhfflq/ od whqvlq hq fdgd eduud hv vhqfloodphqwh  @ Q @D> l @ 4> 5> 61 Do vhu Q2 pd|ru txh Q | Q > od sulphud eduud hq dofdq}du od whqvlq gh urwxud vhu od eduud RE= Hvwr rfxuulu fxdqgr 2 @ o = 2 @ So Q2 @ 3> 8:: @ o D D o D @ 4> :65 o D 3> 8::

r vhd/ sdud xqd ixhu}d gh urwxud So gh ydoru So @

Fxdqgr od eduud RE vh urpsd/ vhu Q2 @ 3 | hqwrqfhv od hvwuxfwxud vhu lvrvwwlfd1 Hq hood/ orv d{lohv hq odv grv eduudv uhvwdqwhv vhuq/ uhvshfwlydphqwh= s 6 4 Q @ > Q @ So @ 3> 8 So So @ 3> ;99 So 5 5 | odv fruuhvsrqglhqwhv whqvlrqhv= s 6 So Q @ @ +3> ;99  @ D 5 D Q 4 So  @ @ @ +3> 8 D 5 D

4> :65, o @

4> 8  o A o

4> :65, o @ 3> ;99  o ? o

Sru or wdqwr/ do urpshu | ghvfdujduvh od eduud RE/ wdpelq vh vreuhsdvd od whqvlq gh urwxud gh eduud RD | vh surgxfh ho frodsvr wrwdo gh od hvwuxfwxud1 Od vhfxhqfld gh urwxud gh odv eduudv hv RE/ RD | RF | vh surgxfh sdud xqd fdujd gh urwxud So @ 4> :65 o D=

Los autores, 2004; Edicions UPC, 2004.

89

FDSWXOR 41 IXQGDPHQWRV GH DQOLVLV GH HVWUXFWXUDV

Hmhpsor 41441515 Uhvroyhu od hvwuxfwxud gho Hmhpsor dqwhulru xwlol}dqgr ho pwrgr gh htxloleulr1

Ilj1 4183= Hvwuxfwxud klshuhvwwlfd gho Hmhpsor 41441515 Ho pwrgr gh htxloleulr wrpd frpr lqfjqlwdv evlfdv orv prylplhqwrv lqghshq0 glhqwhv gh orv qxgrv gh od hvwuxfwxud1 Hq hvwh fdvr/ vh frqvlghudq frpr lqfjqlwdv orv grv prylplhqwrv/ yhuwlfdo   | krul}rqwdo  / gho sxqwr R +yhu Iljxud 4183,1 Orv dodujdplhqwrv gh odv wuhv eduudv sxhghq h{suhvduvh hq ixqflq gh hvwrv prylplhqwrv gh od irupd= s 6 4 t t  @   frv 63 . vlq 63 @  .  5 5 2 @  s 6 4 t t  @   vlq 63  frv 63 @    5 5 Dkrud hv iflo h{suhvdu orv d{lohv gh odv eduudv hq ixqflq gh orv prylplhqwrv lqfjqlwd= # $ s 6 HD HD 6 Q @  @  @ n  .  o k@ frv 63t 7 7 Q2 @  2 Q HD HD @ 2 o2 k @ n  # $ s 6  7 +414;,

HD HD @  @  @ n o k@ frv 93t

4  7

Los autores, 2004; Edicions UPC, 2004.

41441 HVWUXFWXUDV DUWLFXODGDV

8:

grqgh n @ HD@k= Odv hfxdflrqhv gh htxloleulr gh ixhu}dv hq ho qxgr R vrq +yhu Iljxud 4183,= s 6 4 Q . Q @ 3 5 5 s 6 4 Q . Q2 . Q @ S 5 5 Vxvwlwx|hqgr hq hvwdv hfxdflrqhv odv h{suhvlrqhv +414;,/ vh wlhqh ho vlvwhpd gh hfxd0 flrqhv gh htxloleulr txh shuplwh kdoodu orv ghvsod}dplhqwrv lqfjqlwd=   s  s  6 . 6  . 6 6  @ 3    s s  ;S 6 6  . < . 6 6  @ n gh grqgh=  @ s 6 4S s 6.6 n > s 6.4S  @ s 6.6 n

Hvwrv uhvxowdgrv frlqflghq frq orv rewhqlgrv hq ho hmhuflflr dqwhulru/ | vxvwlwx|hqgr hq odv hfxdflrqhv +414;, vh rewlhqhq orv d{lohv hq odv eduudv= s 6 Q @ s S 6.6 > s 6.4 Q2 @ s S 6.6 > 4 Q @ s S 6.6

Hmhpsor 41441516 Od hvwuxfwxud gh od Iljxud 4184 hvw irupdgd sru vhlv eduudv duwlfxodgdv gho plvpr pdwhuldo h lgqwlfd vhfflq1 Ghelgr d xq huuru gh ideulfdflq/ od eduud DD0 hv 5 pv fruwd gh vx orqjlwxg qrplqdo d1 Fdofxodu orv prylplhqwrv | d{lohv txh vh surgxfhq hq od hvwuxfwxud do prqwduod1 Vhjq od h{suhvlq +414:,/ od hvwuxfwxud hv xqd yh} klshuhvwwlfd | vh uhvxhoyh/ d frqwlqxdflq/ phgldqwh ho pwrgr gh frpsdwlelolgdg1 Do qr dfwxdu fdujdv h{whulruhv | vhu od hvwuxfwxud h{whuqdphqwh lvrvwwlfd/ odv uh0 dfflrqhv hq orv dsr|rv vrq qxodv1 Ghelgr d od vlphwud uhvshfwr gho hmh yhuwlfdo gh od jhrphwud | gho ghihfwr/ orv d{lohv hq odv eduudv DE | D0 E 0 / | DE 0 | D0 E vhuq ljxdohv grv d grv/ hvwr hv Q2 @ Q2 | Q @ Q = Sru wdqwr/ orv d{lohv lqfjqlwd vrq fxdwur= Q / Q2 / Q | Qe =
 

Los autores, 2004; Edicions UPC, 2004.

8;

FDSWXOR 41 IXQGDPHQWRV GH DQOLVLV GH HVWUXFWXUDV

Ilj1 4184= Hvwuxfwxud klshuhvwwlfd gho Hmhpsor 41441516 Vh holjh frpr lqfjqlwd klshuhvwwlfd ho d{lo Q / vxsxhvwr gh wudfflq1 Vh vxvwlwx|h/ sru wdqwr/ od eduud 4 sru vx d{lo | vh wlhqh od hvwuxfwxud lvrvwwlfd edvh gh od Iljxud 4185d1 Hq hood/ odv hfxdflrqhv gh htxloleulr gh ixhu}dv hq orv qxgrv D | E shuplwhq hvfulelu wrgrv orv d{lohv hq ixqflq gh Q = Dv/ hq ho qxgr D= Q2 @ Q | hq ho qxgr E= Q @ Q @


+W ,

>

Q @

s 5Q

+F,

s s 5Q2 @ 5Q

+F,

>

Qe @ Q2 @ Q

+W ,

Kdflhqgr n @ HD@d> vh sxhghq fdofxodu orv dodujdplhqwrv gh odv eduudv hq ixqflq gh Q 1 Vh wlhqh=  @ 2  e Q n Q Q2 @ @ n n Q Q s @ 5 @ n n@ 5 Q Qe @ @ n n

grqgh  / 2 |  e vrq dodujdplhqwrv/ plhqwudv txh  hv xq dfruwdplhqwr1

Los autores, 2004; Edicions UPC, 2004.

41441 HVWUXFWXUDV DUWLFXODGDV

8<

Ilj1 4185= Ghvfrpsrvlflq gh od hvwuxfwxud klshuhvwwlfd gho Hmhpsor 41441516 Orv prylplhqwrv gh orv qxgrv D | D0 vh sxhghq fdofxodu hq ixqflq gh orv dodu0 jdplhqwrv gh odv eduudv/ vhjq orv hvtxhpdv gh od Iljxud 41861 Uhfrugdqgr txh/ sru vlphwud/ 2 @  2 | txh  @  / uhvxowdq=
 

x x


@ e . @

 s s  Q 5  .  2 @ 5 4 . 5 n  s s  Q 5  .  2 @ 4.5 5 n
 

+$, +#,

Sru owlpr/ od hfxdflq gh frpsdwlelolgdg txh shuplwh kdoodu Q vh rewlhqh ljxd0 odqgr ho dodujdplhqwr gh od eduud DD0 +yhu Iljxud 4185e, frq orv prylplhqwrv gh orv

Ilj1 4186= Prylplhqwrv gh orv sxqwrv D | D*

Los autores, 2004; Edicions UPC, 2004.

93

FDSWXOR 41 IXQGDPHQWRV GH DQOLVLV GH HVWUXFWXUDV

sxqwrv D | D0 +yhu Iljxud 4185d,1 Vh wlhqh=  @ 5 r vhd= gh grqgh= Q @ Sru wdqwr= Q2 @ Q2 @ Qe @ Q @




+x . x ,


 s  Q 5 @  . x . x @ 7 4 . 5 n


n s 5 4. 5

+W ,

n s 5 4. 5

+W , +F,

Q @ Q @


n s 5. 5

Odv horqjdflrqhv gh odv eduudv vrq=  @   s 5 4. 5 @ 5 > > 2 @  e @ 

Od hvwuxfwxud ghirupdgd txhgd wdo frpr sxhgh revhuyduvh hq od Iljxud 4187/ grqgh sxhgh dsuhflduvh txh orv prylplhqwrv gh orv qxgrv vrq= x @ / x .  e @  | y @ y @  2 =
 

Ilj1 4187= Ghirupdgd gh od hvwuxfwxud gho Hmhpsor 41441516

Los autores, 2004; Edicions UPC, 2004.

5 Hvixhu}rv | Prylplhqwrv

514

Lqwurgxfflq

Ho Oleur 4 gh hvwd reud vh kd ghglfdgr ixqgdphqwdophqwh do hvwxglr gh od glvwulexflq gh whqvlrqhv txh dsduhfh hq xqd slh}d gh gluhfwul} uhfwd +r gh shtxhd fxuydwxud, fxdqgr vreuh hood dfwdq fdujdv txh gdq oxjdu d od dsdulflq gh orv glvwlqwrv hvixhu}rv srvleohv vreuh odv vhfflrqhv uhfwdv gh od slh}d1 Ghwhuplqdu ho hvwdgr whqvlrqdo shuplwh hvwdeohfhu odv frqglflrqhv gh uhvlvwhqfld gh odv slh}dv | hvwuxfwxudv1 Od vdwlvidfflq gh hvwulfwdv frqglflrqhv gh vhjxulgdg hq hvwdgrv owlprv/ edmr od dfflq gh fdujdv pd|rudgdv/ hv xqd h{ljhqfld frpq gh odv qrupdv gh glvhr hvwuxfwxudo | hv od edvh gho oodpdgr fofxor hq urwxud1 Vlq hpedujr/ ho glvhr gh odv hvwuxfwxudv ylhqh pxfkdv yhfhv ghwhuplqdgr sru vx judgr gh uljlgh}/ pv txh sru vx uhvlvwhqfld1 D phqxgr/ odv qrupdv gh glvhr gh hoh0 phqwrv hvwuxfwxudohv mdq odv ghirupdflrqhv p{lpdv r ghirupdflrqhv dgplvleohv txh sxhghq dfhswduvh hq glfkrv hohphqwrv hq hvwdgrv gh xwlol}dflq/ edmr odv dfflq gh fdujdv gh vhuylflr1 vwd hv od edvh gho oodpdgr fofxor hq vhuylflr/ |d txh orv prwlyrv sdud hvwdeohfhu hvwdv olplwdflrqhv hq orv ghvsod}dplhqwrv | jlurv gh odv hvwuxfwxudv vrq yduldgrv | ghshqghq pxfkr gho wlsr gh hvwuxfwxud | gh vx lpsruwdqfld | uhvsrqvdelol0 gdg/ shur vxhohq uhvsrqghu d fulwhulrv gh ixqflrqdolgdg/ pdqwhqlplhqwr r hvwwlfd1 Hq fxdotxlhu fdvr/ od frqvlghudflq gh hvwdgrv oplwhv gh xwlol}dflq vreuh ghiru0 pdflrqhv dgplvleohv hv/ hq pxfkdv rfdvlrqhv/ fuwlfd hq ho glvhr/ | reoljd d sur|hfwdu odv hvwuxfwxudv sdud frqvhjxlu xqd uljlgh} ghwhuplqdgd1 Hq wdohv fdvrv/ ho fofxor gh uhvlvwhqfld/ hv ghflu/ od frqvlghudflq gh hvwdgrv oplwhv owlprv/ vh uhdol}d d srvwhulrul1 Dghpv/ wdo frpr vh h{solf hq ho Fdswxor dqwhulru | frpr vh ghprvwudu hq orv Fdswxorv vljxlhqwhv/ ho fofxor gh hvwuxfwxudv klshuhvwwlfdv suhflvd gh od frqvlghudflq h{suhvd gh orv prylplhqwrv | ghirupdflrqhv gh od hvwuxfwxud/ |d txh vwdv qr sxhghq uhvroyhuvh h{foxvlydphqwh hq edvh d odv frqvlghudflrqhv gh htxloleulr1 94

Los autores, 2004; Edicions UPC, 2004.

95

FDSWXOR 51 HVIXHU]RV \ PRYLPLHQWRV

Gh or glfkr dqwhulruphqwh vh ghvsuhqgh txh hv qhfhvdulr glvsrqhu gh pwrgrv gh fofxor sdud hydoxdu prylplhqwrv +ghvsod}dplhqwrv | jlurv, hq hvwuxfwxudv1 Vh wudwdu hq hvwh Fdswxor gh odv uhodflrqhv h{lvwhqwhv hqwuh hvixhu}rv | prylplhqwrv hq hvwuxfwxudv uhwlfxodgdv gh sodqr phglr1 Qrv fhqwuduhprv hq orv oodpdgrv pwrgrv glihuhqfldohv gh fofxor gh prylplhqwrv/ edvdgrv hq odv uhodflrqhv glihuhqfldohv ghulydgdv gho hvwxglr gh od h{lq1 Hq ho Fdswxor 6 vh wudwduq orv oodpdgrv pwrgrv lqwhjudohv/ edvdgrv hq orv frqfhswrv gh wudedmr | hqhujd gh ghirupdflq1

515

Hfxdflq glihuhqfldo gh od ghirupdgd gh xqd yljd uhfwd

Vh ghprvwu hq ho Fdswxor 7 gho Oleur 4 txh od gluhfwl} gh xqd yljd uhfwd gh vhfflq xqliruph/ vrphwlgd d h{lq sxud uhfwd/ vh ghirupd vhjq xq dufr gh flufxqihuhqfld fx|d fxuydwxud " | udglr gh fxuydwxud  ylhqhq gdgrv sru od h{suhvlq= "@ 4 P @  HL +514,

grqgh P hv ho prphqwr hfwru/ H hv ho pgxor gh \rxqj h L hv ho prphqwr gh lqhufld gh od vhfflq uhvshfwr do hmh sulqflsdo fruuhvsrqglhqwh1 Od h{suhvlq dqwhulru ixh rewhqlgd sru Mdfre Ehuqrxlool hq od vhjxqgd plwdg gho vljor [YLL +dxqtxh frq xq ydoru htxlyrfdgr sdud od uljlgh} d h{lq, | h{suhvdgd hq vx irupd dfwxdo sru Qdylhu hq 4;591 Od iupxod/ h{dfwd edmr odv klswhvlv sursxhvwdv/ vh sxhgh dfhswdu frq judq dsur{lpdflq hq h{lq vlpsoh +sdud prphqwr hfwru yduldeoh/ P @ P+{,,/ h lqfoxvr vl od vhfflq qr hv xqliruph +hvwr hv/ sdud slh}dv gh lqhufld yduldeoh/ L @ L+{,,1 Sru rwud sduwh/ Ohrqdug Hxohu/ do vhqwdu odv edvhv gh od Whrud gh Fxuydv/ hq od sulphud plwdg gho vljor [YLLL/ ghprvwu txh ho udglr gh fxuydwxud gh xqd fxuyd txh vh h{suhvd hq frrughqdgdv fduwhvldqdv frpr | @ |+{, sxhgh fdofxoduvh frpr xqd ixqflq  @ +{,/ vroxflq gh od hfxdflq glihuhqfldo= "@ 4 | 00 @  ^4 . +|0 ,2 ` 2 +515,

grqgh | 0 @ +g|@g{,/ | 00 @ g2 |@g{2 uhsuhvhqwdq od sulphud | od vhjxqgd ghulydgd/ uhvshfwlydphqwh/ gh od ixqflq | @ |+{,1 Hq od klswhvlv/ kdelwxdo hq Uhvlvwhqfld gh Pdwhuldohv/ gh frqvlghudu vor shtxhrv ghvsod}dplhqwrv | jlurv/ ho wuplqr +|0 ,2 hv ghvsuhfldeoh iuhqwh d od xqlgdg/ | od fxuyd0 wxud vh sxhgh dsur{lpdu frpr= 4 " @ @ | 00 +516, 

Los autores, 2004; Edicions UPC, 2004.

5151 HFXDFLQ GLIHUHQFLDO GH OD GHIRUPDGD GH XQD YLJD UHFWD

96

Ilj1 514= Frqyhqlr gh vljqrv sdud prphqwrv hfwruhv | fxuydwxudv Hq hvwdv flufxqvwdqfldv/ vh sxhgh hvfulelu od vljxlhqwh hfxdflq glihuhqfldo gh od ghirupdgd gh od gluhfwul} gh xqd yljd uhfwd= | 00 +{, @ P +{, HL+{, +517,

h{suhvlq hq od txh yd lpsoflwr ho frqyhqlr gh vljqrv gh od Iljxud 514 sdud prphqwrv | fxuydwxudv1 Od h{suhvlq dqwhulru/ wdpelq oodpdgd hfxdflq glihuhqfldo gh od oqhd hovwlfd/ r vlpsohphqwh hfxdflq gh od hovwlfd/ hud |d frqrflgd sru Hxohu +4:77, h lqwhjudgd sru o plvpr + vlq kdfhu od klswhvlv gh shtxhrv ghvsod}dplhqwrv $, sdud ho fdvr gh xq yrodgl}r frq fdujd hq ho h{wuhpr1 Qdylhu kl}r xvr h{whqvlyr gh hvwd h{suhvlq sdud rewhqhu odv oqhdv hovwlfdv gh yljdv frq fdujd odwhudo duelwuduld1 Hq ho fdvr gh txh/ dghpv gho prphqwr hfwru/ dfwhq vreuh od yljd ghirupdflrqhv lpsxhvwdv txh surgx}fdq xqd oh| gh fxuydwxud "t @ "t +{,> od hfxdflq dqwhulru vh prglfd hq od irupd P+{, | 00 +{, @ "t +{, . +518, HL+{,

Hmhpsor 51514 Fdofxodu od hfxdflq gh od ghirupdgd/ orv jlurv hq orv h{wuhprv | od hfkd p{lpd gh xqd yljd uhfwd eldsr|dgd vrphwlgd d fdujd xqliruph1 Od oh| gh prphqwrv hfwruhv hq od yljd hv= s P+{, @ +o{ 5 {2 ,

Los autores, 2004; Edicions UPC, 2004.

97

FDSWXOR 51 HVIXHU]RV \ PRYLPLHQWRV

Ilj1 515= Yljd eldsr|dgd frq fdujd xqliruph oxhjr od hfxdflq glihuhqfldo d uhvroyhu hv= | 00 +{, @ Lqwhjudqgr grv yhfhv vh wlhqh= s |+{, @ 5HL s +o{ 5HL {2 , 

 { o 9

{e . F { . F2 45

grqgh F | F2 vrq frqvwdqwhv gh lqwhjudflq txh vh ghwhuplqdq lpsrqlhqgr odv frqgl0 flrqhv= |+{ @ 3, @ 3 |+{ @ o, @ 3 @, @, F2 @ 3 F @ o 45

Sru wdqwr/ od hfxdflq gh od ghirupdgd hv= s {e . 5o{ |+{, @ 57HL

o {

Ghulydqgr hvwd h{suhvlq/ vh rewlhqh od oh| gh jlurv= s 7{ . 9o{2 !+{, @ | 0 +{, @ 57HL so 57HL

Orv jlurv hq orv h{wuhprv gh od yljd vrq +srvlwlyrv hq ho vhqwlgr dqwlkrudulr,= ! @ !+{ @ 3, @ > ! @ !+{ @ o, @ so 57HL

Los autores, 2004; Edicions UPC, 2004.

5151 HFXDFLQ GLIHUHQFLDO GH OD GHIRUPDGD GH XQD YLJD UHFWD

98

Od hfkd p{lpd vh gd grqgh od ghulydgd sulphud +|/ sru wdqwr/ ho jlur, vh dqxod= | 0 +{, @ 3 , {@ o 5 , o |pd{ @ |+{ @ , @ 5 8 soe 6;7 HL

Hmhpsor 51515 Rewhqhu od hfxdflq gh od hovwlfd/ orv jlurv hq orv h{wuhprv | od hfkd p{lpd gh xqd yljd eldsr|dgd frq xq prphqwr P hq xq h{wuhpr1

Ilj1 516= Yljd eldsr|dgd frq prphqwr hq ho h{wuhpr

Od oh| gh prphqwrv hfwruhv hq od yljd hv= P+{, @ P | od hfxdflq glihuhqfldo d uhvroyhu hv= | 00 +{, @ P{ HL o { o

Lqwhjudqgr grv yhfhv h lpsrqlhqgr odv frqglflrqhv |+{ @ 3, @ 3/ |+{ @ o, @ 3> vh rewlhqh=   { 2  Po |+{, @ { 4 9HL o

Los autores, 2004; Edicions UPC, 2004.

99

FDSWXOR 51 HVIXHU]RV \ PRYLPLHQWRV

Ghulydqgr/ vh rewlhqh od oh| gh jlurv= !+{, @ Orv jlurv hq orv h{wuhprv vrq= Po 9HL

 4

 { 2  o

Po Po > ! @ !+{ @ o, @ 9HL 6HL Od hfkd p{lpd vh gd grqgh od oh| gh jlurv vh dqxod= ! @ !+{ @ 3, @ | 0 +{, @ 3 , o {@ s 6 , o |pd{ @ |+{ @ s , @ 6 Po2 s < 6HL

Hmhpsor 51516 Rewhqhu od hfxdflq gh od hovwlfd/ orv jlurv hq orv h{wuhprv | od hfkd hq ho sxqwr fhqwudo gh xqd yljd eldsr|dgd frq prphqwrv P | P hq vxv h{wuhprv1

Ilj1 517= Yljd eldsr|dgd frq prphqwrv hq orv h{wuhprv Od oh| gh prphqwrv hfwruhv hq od yljd hv= P+{, @ P . +P . P , { o

Los autores, 2004; Edicions UPC, 2004.

5151 HFXDFLQ GLIHUHQFLDO GH OD GHIRUPDGD GH XQD YLJD UHFWD

9:

| od hfxdflq glihuhqfldo d uhvroyhu hv= 4 k {l | 00 +{, @ P . +P . P , HL o Lqwhjudqgr grv yhfhv h lpsrqlhqgr odv frqglflrqhv |+{ @ 3, @ 3/ |+{ @ o, @ 3> vh rewlhqh=   k  { l  { 2  o2  {  6P 4 . +P . P , 4 |+{, @ 9HL o o o Ghulydqgr/ vh rewlhqh od oh| gh jlurv=   k  { l o 6P 4 5 . +P . P , 4 !+{, @ 9HL o Orv jlurv hq orv h{wuhprv vrq= ! @ !+{ @ 3, @ . ! @ !+{ @ o, @ Od hfkd hq ho sxqwr phglr hv= o |+{ @ , @ 5 o2 +P 49HL P , P o P o 6HL 9HL P o P o . 9HL 6HL  { 2  o

Hmhpsor 51517 Rewhqhu od hfxdflq gh od hovwlfd/ orv jlurv hq orv h{wuhprv | od hfkd p{lpd gh xqd yljd eldsr|dgd gh vhfflq uhfwdqjxodu/ fxdqgr ho lqwudgv | ho wudvgv vxiuhq yduldflrqhv gh whpshudwxud w | w2 / uhvshfwlydphqwh/ frq xqd yduldflq olqhdo gh whpshudwxud d wudyv gho fdqwr k gh od slh}d1 Hq hvwh fdvr/ od fxuydwxud ghelgd d orv hihfwrv wuplfrv hv "| @ w2 . k w @ uw 

vlhqgr  ho frhflhqwh gh glodwdflq wuplfd gho pdwhuldo1 Sru wdqwr/ od hfxdflq glih0 uhqfldo txh vh gheh uhvroyhu hv= | 00 +{, @ "| @ uw 

Los autores, 2004; Edicions UPC, 2004.

9;

FDSWXOR 51 HVIXHU]RV \ PRYLPLHQWRV

Ilj1 518= Yljd eldsr|dgd vrphwlgd d judglhqwh wuplfr Lqwhjudqgr grv yhfhv h lpsrqlhqgr odv frqglflrqhv |+{ @ 3, @ 3/ |+{ @ o, @ 3> vh rewlhqh= 4 4 |+{, @ " {+o {, @ uw  {+o {, 5 | 5 Ghulydqgr/ vh rewlhqh od oh| gh jlurv= !+{, @ "| +{ Orv jlurv hq orv h{wuhprv vrq= ! @ !+{ @ 3, @ ! 4 4 "| o @ . uw  o 5 5 4 4 @ !+{ @ o, @ . "| o @ uw  o 5 5 4 4 "| o2 @ uw  o2 ; ; o ,@ 5 uw  +{ o , 5

Od hfkd p{lpd vh gd hq ho fhqwur gh od ox}= o |pd{ @ |+{ @ , @ 5

Los autores, 2004; Edicions UPC, 2004.

5161 WHRUHPDV GH OD YLJD FRQMXJDGD

9<

516

Whruhpdv gh od yljd frqmxjdgd

Gdgd xqd yljd eldsr|dgd gh uljlgh} frqvwdqwh HL | gh orqjlwxg o/ vh oodpd yljd frqmx0 jdgd gh vwd d xqd yljd eldsr|dgd gh od plvpd orqjlwxg/ vrphwlgd d xqd fdujd fwlfld ljxdo d od oh| gh prphqwrv hfwruhv gh od yljd uhdo glylglgd sru od uljlgh} HL/ | gh wdo irupd txh fxdqgr ho hfwru hv srvlwlyr +wudfflq hq odv eudv lqihulruhv | frpsuhvlq hq odv vxshulruhv, od fdujd gh od yljd frqmxjdgd hvw gluljlgd kdfld duuled/ | kdfld dedmr hq fdvr frqwudulr +yhu Iljxudv 519d | e,1 Hq od yljd uhdo vh fxpsohq odv vljxlhqwhv uhodflrqhv glihuhqfldohv hqwuh fdujd/ hvixhu}r fruwdqwh | prphqwr hfwru= s+{, @ gW g2 P @ g{ g{2 +519,

grqgh vh kd wrpdgr frpr srvlwlyr sdud odv fdujdv ho vhqwlgr dvfhqghqwh/ | sdud orv fruwdqwhv | hfwruhv orv gh od Iljxud 519f1

Ilj1 519= +d, Yljd uhdo/ +e, yljd frqmxjdgd/ +f, htxloleulr gh od uhedqdgd

Los autores, 2004; Edicions UPC, 2004.

:3

FDSWXOR 51 HVIXHU]RV \ PRYLPLHQWRV

Od hfxdflq glihuhqfldo gh od hovwlfd gh od yljd uhdo/ | @ |+{,> hv/ vhjq od Hf1 +518,= g2 | P+{, @ g{2 HL Od yljd frqmxjdgd/ vhjq od ghqlflq dqwhulru/ hvw vrphwlgd d od fdujd fwlfld= s+{, @ P+{, HL g2 | @ g{2 gW g{ 2P g @ g{2 +51;d, +51;e, +51:,

| hq hood vh fxpsoluq odv uhodflrqhv glihuhqfldohv= s+{, @ +51<d, +51<e,

grqgh W +{, | P+{, uhsuhvhqwdq odv oh|hv gh hvixhu}r fruwdqwh | prphqwr hfwru hq od yljd frqmxjdgd/ uhvshfwlydphqwh1 Ljxdodqgr odv hfxdflrqhv +51;e, | +51<d, vh ghgxfh= g2 | @ g{2 gW g{ , !+{, @ g| @ g{ W +{, +5143,

txh h{suhvd ho sulphu whruhpd gh od yljd frqmxjdgd= od oh| gh jlurv !+{, gh od yljd uhdo frlqflgh frq od oh| gh hvixhu}rv fruwdqwhv W +{, gh od yljd frqmxjdgd/ fdpeldgd gh vljqr1 Frpr frurodulr gho whruhpd vh sxhgh ghflu txh ho ydoru devroxwr gho qjxor txh jlud xqr gh orv h{wuhprv gh od yljd uhdo/ ! ! / ylhqh gdgr sru ho ydoru devroxwr gh od uhdfflq fruuhvsrqglhqwh gh od yljd frqmxjdgd/ U U 1 Sru rwud sduwh/ ljxdodqgr odv hfxdflrqhv +51;e, | +51<e, vh ghgxfh= g2 | g2 P @ g{2 g{2 , |+{, @ P+{, +5144,

txh h{suhvd ho vhjxqgr whruhpd gh od yljd frqmxjdgd= od oh| gh hfkdv |+{, gh od yljd uhdo frlqflgh frq od oh| gh prphqwrv hfwruhv P+{, gh od yljd frqmxjdgd1 Frpr frurodulr gh orv whruhpdv dqwhulruhv/ vh sxhgh ghflu txh od hfkd p{lpd +hv ghflu/ jlur qxor, gh od yljd uhdo vh gdu hq od vhfflq gh hvixhu}r fruwdqwh qxor hq od yljd frqmxjdgd/ | vx ydoru yhqgu gdgr sru ho ydoru gho prphqwr hfwru hq od vhfflq fruuhvsrqglhqwh gh od yljd frqmxjdgd1

Los autores, 2004; Edicions UPC, 2004.

5161 WHRUHPDV GH OD YLJD FRQMXJDGD

:4

Ilj1 51:= Uhodflrqhv hqwuh od yljd uhdo | od yljd frqmxjdgd

Los autores, 2004; Edicions UPC, 2004.

:5

FDSWXOR 51 HVIXHU]RV \ PRYLPLHQWRV

Gheh qrwduvh txh hq odv lqwhjudflrqhv dqwhulruhv odv frqvwdqwhv gh lqwhjudflq wr0 pdq ho ydoru qhfhvdulr sdud txh hq orv h{wuhprv D | E frlqflgdq odv fruuhvsrqglhqwhv frqglflrqhv gh frqwruqr gh odv yljdv uhdo | frqmxjdgd1 Dv/ sdud yljdv eldsr|dgdv/ odv frqglflrqhv gh jlur qr qxor | hfkd qxod hq orv h{wuhprv gh od yljd uhdo vh ghehq fruuhvsrqghu frq odv frqglflrqhv gh fruwdqwh qr qxor | hfwru qxor hq orv h{wuhprv gh od yljd frqmxjdgd1 Od dsolfdflq gho pwrgr gh od yljd frqmxjdgd vh h{wlhqgh d od uhvroxflq gh rwudv wlsrorjdv gh yljdv/ glvwlqwdv gh od yljd eldsr|dgd gh lqhufld frqvwdqwh/ revhuydqgr txh= 41 Hv srvleoh dsolfdu ho pwrgr gh od yljd frqmxjdgd d yljdv frq glihuhqwhv wlsrv gh frqglflrqhv gh dsr|r/ vlhpsuh txh odv frqglflrqhv gh dsr|r | gh frqwlqxlgdg gh od yljd frqmxjdgd vh ghqdq gh irupd dghfxdgd/ frqvhuydqgr od ghelgd fruuhv0 srqghqfld frq odv gh od yljd uhdo1 Hq od Iljxud 51: vh pxhvwudq dojxqrv hmhpsorv gh odv fruuhvsrqghqfldv txh vh ghehq hvwdeohfhu sdud pdqwhqhu od ydolgh} gh orv whruhpdv1 51 Od fxuydwxud gh xqd uhedqdgd gh xqd yljd ghshqgh h{foxvlydphqwh gh od uhodflq P@HL hq glfkd uhedqdgd1 Sru wdqwr/ vh sxhgh ghqlu od yljd frqmxjdgd gh xqd yljd gh vhfflq yduldeoh frpr xqd yljd gh vhfflq frqvwdqwh frq xq prphqwr gh lqhufld fwlflr L/ vrphwlgd d xqd oh| gh fdujdv ljxdo d od oh| gh prphqwrv hfwruhv htxlydohqwhv/ P e +{, @ P+{,L@L+{,/ glylglgd sru od uljlgh} fwlfld HL/ hv ghflu/ s+{, @ P+{,@HL+{, @ P e +{,@HL1 Hihfwlydphqwh/ vh wlhqh= P e +{, P +{, P+{,L@L+{, g2 | @ @ @ g{2 HL+{, HL HL +5145,

Hmhpsor 51614 Fdofxodu orv jlurv hq orv h{wuhprv gh xqd yljd eldsr|dgd gh orqjlwxg o vrphwlgd d xqd fdujd sxqwxdo S +yhu Iljxud 51;,1 Hq yluwxg gho sulphu whruhpd gh od yljd frqmxjdgd/ orv jlurv hq orv h{wuhprv gh od yljd uhdo vrq ljxdohv +hq ydoru devroxwr, d odv uhdfflrqhv hq od yljd frqmxjdgd/ txh vh fdofxodq dsolfdqgr odv hfxdflrqhv gh od hvwwlfd d od fruuhvsrqglhqwh yljd frqmxjdgd= U . U @ 4 S de o 5  HL o      4 S de 5 4 S de 4 U o @ d d . e d. e 5 HL o 6 5 HL o 6

Los autores, 2004; Edicions UPC, 2004.

5161 WHRUHPDV GH OD YLJD FRQMXJDGD

:6

Ilj1 51;= Hmhpsor 51514 gh grqgh orv jlurv vrq +srvlwlyrv dqwlkrudulrv,= ! @ ! @ W @ U @ S de+e . o, 9HL o S de+d . o, @ . 9HL o

W  @ .U

Hmhpsor 51615 Fdofxodu odv oh|hv gh jlurv | hfkdv gh od yljd eldsr|dgd gh od Iljxud 51</ vrphwlgd d od dfflq gh grv fdujdv sxqwxdohv S / frorfdgdv vlpwulfdphqwh1 Odv oh|hv gh hvixhu}rv fruwdqwhv +fdpeldgd gh vljqr, | gh prphqwrv hfwruhv gh od yljd frqmxjdgd vrq od vroxflq1 Hvwdv vrq=   ; {2 Sd A ? o d 3{d 5HL d W +{, @ !+{, @ A o Sd = +o 5{, d{  5HL  5 ;  Sd { A A +o d, { 3{d ? 5HL  6d  |+{, @ P+{, @ 2 d o Sd A A = +o {,{ d{ 5HL 6 5 Vhjq ho sulphu whruhpd gh od yljd frqmxjdgd/ | whqlhqgr hq fxhqwd od vlphwud gho sureohpd/ orv jlurv hq orv h{wuhprv gh od yljd uhdo wrpdq orv ydoruhv= ! @ ! @ W +{ @ 3, @ Sd +o 5HL d,

Los autores, 2004; Edicions UPC, 2004.

:7

FDSWXOR 51 HVIXHU]RV \ PRYLPLHQWRV

Ilj1 51<= Hmhpsor 51615

Sru vlphwud/ od hfkd p{lpd vh gd hq ho fhqwur gh od yljd uhdo |/ vhjq ho vhjxqgr whruhpd gh od yljd frqmxjdgd/ ydoh= |pd{ @ |+{ @ o@5, @ P +{ @ o@5, @ Sd +6o2 57HL 7d2 ,

Hmhpsor 51616 Fdofxodu orv jlurv | odv hfkdv gh orv sxqwrv E/ F | G gh od yljd gh od Iljxud 5143d/ vrphwlgd d od dfflq gh xqd fdujd sxqwxdo S / dsolfdgd hq F1 Od lqhufld gho wudpr DE hv 7 yhfhv pd|ru txh od gho wudpr EG1 Od yljd uhdo | vx frqmxjdgd vh pxhvwudq hq odv Iljxudv 5143d | e1 Revuyhvh od uhodflq hqwuh odv frqglflrqhv gh dsr|r hq orv sxqwrv D | G/ dv frpr hqwuh odv frqglflrqhv gh frqwlqxlgdg hq ho sxqwr E1 Hvwdv uhodflrqhv vh fruuhvsrqghq frq odv lqglfdgdv hq od Iljxud 51:1

Los autores, 2004; Edicions UPC, 2004.

5161 WHRUHPDV GH OD YLJD FRQMXJDGD

:8

Ilj1 5143= Hmhpsor 51616 Odv uhdfflrqhv gh od yljd uhdo vrq= 5 P @ S d +>, 6 > 5 U @ S +%, 6 > 4 U@ @ S +%, 6

Frq hvwrv ydoruhv vh sxhgh fdofxodu od oh| gh hfwruhv gh od yljd uhdo | od fruuhvsrq0 glhqwh fdujd uhsduwlgd vreuh od yljd frqmxjdgd/ txh uhvxowd vhu wdo frpr vh pxhvwud hq od Iljxud 5143e1 Revuyhvh txh sdud ghqlu od fdujd gh od yljd frqmxjdgd vh kd wrpdgr frpr lqhufld gh uhihuhqfld od fruuhvsrqglhqwh do wudpr EG= Hq od yljd frqmxjdgd vh sxhghq fdofxodu odv uhdfflrqhv yhuwlfdohv hq orv qxgrv E | G = U @ 7< S d2 43; HL +&, > U@ @ 58 S d2 87 HL +&,

Vhjq ho sulphu whruhpd gh od yljd frqmxjdgd/ od oh| gh jlurv hq od yljd uhdo vh fruuhvsrqgh frq od oh| gh fruwdqwhv +fdpeldgd gh vljqr, gh od yljd frqmxjdgd/ txh hv wdo frpr vh pxhvwud hq od Iljxud 5143f/ | txh hvw irupdgd sru wuhv udpdv sdudeolfdv/ frq xqd glvfrqwlqxlgdg hq ho sxqwr E1 Orv jlurv gh od yljd uhdo wrpdq orv ydoruhv

Los autores, 2004; Edicions UPC, 2004.

:9

FDSWXOR 51 HVIXHU]RV \ PRYLPLHQWRV

+srvlwlyrv sdud orv jlurv dqwlkrudulrv,= !S @  !( @ W W(


S

@ @

4 S d2 45 HL 44 S d2 87 HL

> >

!eo @  !@ @

W

eo

W@

5< S d2 87 HL 58 S d2 @ . 87 HL

Vhjq ho vhjxqgr whruhpd gh od yljd frqmxjdgd/ od oh| gh hfkdv hq od yljd uhdo vh fruuhvsrqgh frq od oh| gh hfwruhv gh od yljd frqmxjdgd/ txh hv wdo frpr vh pxhvwud hq od Iljxud 5143g | txh hvw irupdgd sru wuhv udpdv felfdv/ vlq glvfrqwlqxlgdghv1 Odv hfkdv gh od yljd uhdo wrpdq orv ydoruhv +srvlwlyrv kdfld duuled,= | @ P  @ |( @ P( @ 4 S d 4; HL 46 S d 5: HL

Sxhgh revhuyduvh txh od hfkd hq E hv px| shtxhd/ sru or txh od yljd vh frpsruwd fdvl frpr vl hvwxylhud vlpsohphqwh dsr|dgd hq hvwh sxqwr1

517

Iupxodv gh Qdylhu sdud hvwuxfwxudv gh sodqr phglr

Vhd xqd hvwuxfwxud uhwlfxodgd gh sodqr phglr/ hv ghflu/ xqd hvwuxfwxud sodqd hq od txh ho sodqr txh frqwlhqh d odv oqhdv phgldv gh odv slh}dv hv sodqr gh vlphwud gh od hvwuxfwxud1 Dghpv/ odv ixhu}dv h{whulruhv hvwq frqwhqlgdv hq glfkr sodqr | orv prphqwrv dsolfdgrv vrq gh hmh shushqglfxodu do sodqr1 Xqd vhfflq jhqulfd gh od hvwuxfwxud hvwdu vrphwlgd d hvixhu}r d{lo Q | hvixhu}r fruwdqwh W hq ho sodqr/ | prphqwr hfwru P gh hmh shushqglfxodu do sodqr/ hv ghflu/ d h{lq frpsxhvwd uhfwd1 Sru wdqwr/ odv vhfflrqhv h{wuhpdv gh xqd uhedqdgd jhqulfd vxiuluq prylplhqwrv uhodwlyrv ghelgrv do d{lo +dodujdplhqwr uhodwlyr,/ do fruwdqwh +glv0 wruvlq uhodwlyd, | do hfwru +jlur uhodwlyr,1 Hq odv hvwuxfwxudv uhwlfxodgdv/ txh wudedmdq ixqgdphqwdophqwh d h{lq/ hv kdelwxdo frqvlghudu qlfdphqwh od ghirupdflq ghelgd do prphqwr hfwru/ | dv or kduhprv/ sru vlpsolflgdg/ hq or txh vljxh1 Uhfrughprv txh xqd uhedqdgd glihuhqfldo vrphwlgd d h{lq vxiuh xqd ghirupdflq frqvlvwhqwh hq xq jlur uhodwlyr hqwuh vxv vhfflrqhv h{wuhpdv +yhu Iljxud 5144d, gh ydoru gdgr sru od hfxdflq +514,=   P g! @ "t . gv +5146, HL

Los autores, 2004; Edicions UPC, 2004.

5171 IUPXODV GH QDYLHU SDUD HVWUXFWXUDV GH SODQR PHGLR

::

grqgh "t hv od fxuydwxud ghelgd d odv ghirupdflrqhv lpsxhvwdv/ P hv ho prphqwr hfwru dfwxdqwh/ H hv ho pgxor gh hodvwlflgdg/ L hv ho prphqwr gh lqhufld sulqflsdo | gv hv od dqfkxud gh od uhedqdgd glihuhqfldo1 Vh ghqh xq vlvwhpd fduwhvldqr joredo gh uhihuhqfld +[> \> ],/ gh{wujlur/ wdo txh orv hmhv [> \ hvwq hq ho sodqr phglr gh od hvwuxfwxud/ | ho hmh ] vhd shushqglfxodu d vwh +Iljxud 5144e,1 Frqvlghuhprv od gluhfwul} gh od hvwuxfwxud/ frqwhqlgd hq ho sodqr [\> | vreuh hood xq sxqwr D+[ > \ , txh/ hq sulqflslr/ frqvlghudprv mr/ | do txh ghqrplqduhprv slyrwh/ | rwur sxqwr E+[ > \ , gho fxdo txhuhprv fdofxodu vxv ghvsod}dplhqwrv | jlur1 Vhd v ho sduphwur dufr txh plgh od orqjlwxg vreuh ho wudpr DE/ frq ruljhq hq D | rulhqwdgr gh D kdfld E/ | vhd [ @ [+v, > \ @ \ +v, +5147,

od gluhfwul} gh od slh}d h{suhvdgd hq hfxdflrqhv sdudpwulfdv1 Hq hvwdv frqglflrqhv/ ho yhfwru ghvsod}dplhqwr  gho sxqwr E hvw frqwhqlgr hq ho x sodqr [\ / | ho jlur gh od vhfflq qrupdo txh sdvd sru E hv gh hmh sdudohor do hmh ]1 Oodpduhprv +x > y , d odv frpsrqhqwhv gho yhfwru ghvsod}dplhqwr gho sxqwr E vhjq orv hmhv fduwhvldqrv joredohv +[> \ ,/ | ! do jlur gh od vhfflq qrupdo hq glfkr sxqwr +Iljxud 5145d,1 Frqvlghuduhprv vhqwlgrv srvlwlyrv gh orv ghvsod}dplhqwrv krul}rqwdo | yhuwlfdo orv frlqflghqwhv frq orv vhqwlgrv srvlwlyrv gh orv hmhv joredohv [\ / | vhqwlgr srvlwlyr sdud orv jlurv ho fruuhvsrqglhqwh do vhqwlgr srvlwlyr gho hmh ]/ hv ghflu/ ho dqwlkrudulr vreuh ho sodqr [\ 1

Ilj1 5144= Iupxodv gh Qdylhu= +d, ghirupdflq gh od uhedqdgd/ +e, qrwdflq | hmhv frrughqdgrv

Los autores, 2004; Edicions UPC, 2004.

:;

FDSWXOR 51 HVIXHU]RV \ PRYLPLHQWRV

Ilj1 5145= Iupxodv gh Qdylhu= +d, prylplhqwrv gho sxqwr E/ +e, prylplhqwrv glihuhqfldohv

41 Yhdprv/ sulphur/ fpr lq x|h od ghirupdflq gh xqd uhedqdgd jhqulfd vlwxd0 gd hq ho wudpr DE/ sru hmhpsor/ od fruuhvsrqglhqwh do sxqwr G+[+v,> \ +v,,/ hq orv prylplhqwrv gho sxqwr E +Iljxud 5145e,1  Hq sulphu oxjdu/ ho sxqwr E h{shulphqwd xq jlur glihuhqfldo lgqwlfr do gh G= g! @ g!+v, +5148,

 Dghpv/ ho sxqwr E h{shulphqwd xq ghvsod}dplhqwr txh vh sxhgh ghvfulelu hq irupd yhfwruldo frpr= $ $ $ $ +5149, gx @ EE 0 @ g! GE

Los autores, 2004; Edicions UPC, 2004.

5171 IUPXODV GH QDYLHU SDUD HVWUXFWXUDV GH SODQR PHGLR

:<

grqgh ho vljqr + , lqglfd surgxfwr yhfwruldo1 Hq ho vlvwhpd joredo gh uhihuhq0 $ fld +[> \> ], orv yhfwruhv dqwhulruhv wlhqhq sru frpsrqhqwhv= gx +gx > gy > 3,/ $ $ g! +3> 3> g!+v,, | GE +[ [+v,> \ \ +v,> 3, = Hihfwxdqgr ho surgxfwr yhfwruldo h ljxdodqgr frpsrqhqwhv/ vh sxhgh hvfulelu= gx @ g!+v, +\ \ +v,, +514:, gy @ .g!+v, +[ [+v,,

51 Sdud frqrfhu orv prylplhqwrv +wrwdohv, gho sxqwr E/ uhodwlyrv do sxqwr D/ edvwd lqwhjudu odv uhodflrqhv dqwhulruhv/ vxpdqgr odv frqwulexflrqhv glihuhqfldohv surgxflgdv sru odv ghirupdflrqhv gh wrgdv odv uhedqdgdv vlwxdgdv hqwuh D | E= ]  ! @ . g!+v, +514;d, ]  x @ g!+v, +\ \ +v,, +514;e, ]  y @ . g!+v, +[ [+v,, +514;f,

Qwhvh txh orv wuplqrv gh orv vxelqwhjudqgrv txh qr oohydq vxeqglfh vrq/ hq jhqhudo/ ixqflrqhv gh od yduldeoh gh lqwhjudflq v1 61 Vl ho sxqwr D/ hq oxjdu gh vhu mr/ wlhqh ghvsod}dplhqwrv x > y | xq jlur ! frqrflgrv/ odv h{suhvlrqhv dqwhulruhv vh prglfdq dghfxdgdphqwh= ]  ! @ ! . g!+v, +514<d, ]  x @ x ! + \ \ , g!+v, +\ \ +v,, +514<e, ]  y @ y . ! +[ [ , . g!+v, +[ [+v,, +514<f,

Qwhvh txh odv iupxodv +514<d,0+514<f, vrq sxudphqwh jhrpwulfdv | hq hoodv vor lq0 whuylhqhq prylplhqwrv +ghvsod}dplhqwrv | jlurv, frq ho frqyhqlr gh vljqrv hvwdeohflgr dqwhulruphqwh1 71 Sru owlpr/ vxvwlwx|hqgr ho wuplqr gho jlur glihuhqfldo sru vx ydoru hq ixqflq gh od fxuydwxud lqlfldo/ ho prphqwr hfwru | od uljlgh}/ hfxdflq +5146,/ vh wlhqh=  ]   P+v, ! @ ! . gv +5153d, "t +v, . HL+v,

Los autores, 2004; Edicions UPC, 2004.

;3

FDSWXOR 51 HVIXHU]RV \ PRYLPLHQWRV

x @ x

! + \

y @ y . ! +[

   P +v, "t +v, . gv +\ HL+v,   ]   P+v, gv +[ "t +v, . [ , . HL+v, ] \ ,


\ +v,,

+5153e,

[+v,, +5153f,

vwdv vrq odv frqrflgdv iupxodv gh Qdylhu sdud hvwuxfwxudv uhwlfxodgdv gh sodqr phglr1 Od sulphud yhuvlq od sursxvr Qdylhu/ hq 4;59/ sdud slh}dv uhfwdv | gh shtxhd fxuydwxud frqvlghudqgr vor od ghirupdflq sru h{lq> hq 4;8</ Euhvvh jhqhudol} odv iupxodv gh Qdylhu lqwurgxflhqgr orv wuplqrv gh ghirupdflq sru d{lo/ gh uhodwlyd lpsruwdqfld hq ho fofxor gh dufrv> qdophqwh/ hq 4;97 Vdlqw0Yhqdqw lqwurgxmr orv wuplqrv gh ghirupdflq sru fruwdqwh1 Hq od suhvhqwh ghulydflq vh kdq rplwlgr orv wuplqrv fruuhvsrqglhqwhv d od ghirupdflq sru d{lo | fruwdqwh sru vx lpsruwdqfld phqru | sru ud}rqhv gh euhyhgdg1 Dghpv/ vh sxhghq ghulydu iupxodv dqorjdv sdud hpsduuloodgrv sodqrv | sdud hvwuxfwxudv hvsdfldohv1 Wrgdv hoodv vh rewlhqhq gh irupd vhphmdqwh d or khfkr dtx | qr vh lqfox|hq sru ud}rqhv gh euhyhgdg1 Hmhpsor 51714 Fdofxodu ho jlur | orv ghvsod}dplhqwrv hq ho h{wuhpr gh xq yrodgl}r gh orqjlwxg o frq xqd fdujd sxqwxdo S dsolfdgd hq vx h{wuhpr1

Ilj1 5146= Hmhpsor 51714 Do vhu ho yrodgl}r krul}rqwdo/ vx sdudphwul}dflq hv wulyldo +yhu Iljxud 5146,= [ @ v/ \ @ 31 Od oh| gh hfwruhv hq ho yrodgl}r hv= P+v, @ S +o v,

grqgh vh kdq frqvlghudgr srvlwlyrv orv prphqwrv txh wudfflrqdq od eud lqihulru1 Sru wdqwr/ orv jlurv glihuhqfldohv vrq=   S +o v, g!+v, @ gv HL

Los autores, 2004; Edicions UPC, 2004.

5171 IUPXODV GH QDYLHU SDUD HVWUXFWXUDV GH SODQR PHGLR

;4

Wrpdqgr frpr slyrwh ho sxqwr D/ txh hv mr | dsolfdqgr od hfxdflq +5153d, vh fdofxod ho jlur hq ho h{wuhpr E= ] r'D ] D S S o2 ! @ g!+v, @ +o v, gv @ + , HL f 5HL r'f Ho vljqr qhjdwlyr gho uhvxowdgr lqglfd txh ho jlur fdofxodgr hv krudulr1 Dsolfdqgr dkrud odv hfxdflrqhv +5153e, | +5153f,/ vh wlhqh txh orv prylplhqwrv krul}rqwdo | yhuwlfdo hq E ydohq= ] D x @ g!+v,+3 3, @ 3 f ] D ] D S S o y @ . +&, g!+v,+o v, @ +o v,2 gv @ HL t 6HL f Ho vljqr qhjdwlyr gh y lqglfd txh od hfkd hv ghvfhqghqwh1

Hmhpsor 51715 Fdofxodu od oh| gh hfkdv gh xqd yljd eldsr|dgd gh ox} o vrphwlgd d fdujd xqliruph s1

Ilj1 5147= Hmhpsor 51715 Do vhu od yljd krul}rqwdo/ vx sdudphwul}dflq hv wulyldo +yhu Iljxud 5147,= [ @ v/ \ @ 31 Od oh| gh hfwruhv hq od yljd hv= sv P+v, @ +o v, 5 grqgh vh kdq frqvlghudgr srvlwlyrv orv prphqwrv txh wudfflrqdq od eud lqihulru1 Sru wdqwr/ orv jlurv glihuhqfldohv vrq= sv g!+v, @ +o v, gv 5HL

Los autores, 2004; Edicions UPC, 2004.

;5

FDSWXOR 51 HVIXHU]RV \ PRYLPLHQWRV

Xwlol}dprv sulphur odv hfxdflrqhv gh Qdylhu sdud kdoodu ho jlur hq D1 Sdud hoor lpsr0 qhprv od frqglflq gh txh od hfkd hq E vhd qxod= ]  y @ 3 @ ! +[ [ , . g!+v, +[ [+v,, ] r' D   sv @ ! o . +o v, gv +o v, 5HL r'f e so @ ! o . 57HL Sru wdqwr so ! @ 57HL Dkrud fdofxodprv od oh| gh hfkdv xwlol}dqgr ho sxqwr D frpr slyrwh= ] r' 7 g!+v, +{ v, y+{, @ ! { . r'f ] 7  sv so {. +o v, gv +{ v, @ 57HL 5HL f so s @ {. +5o{ {e , 57HL 57HL s @ +o { 5o{ . {e , 57HL Hvwh uhvxowdgr frlqflgh/ qdwxudophqwh/ frq ho rewhqlgr hq ho Hmhpsor 515141

Hmhpsor 51716 Fdofxodu ho jlur | orv prylplhqwrv hq ho h{wuhpr gh od hvwuxfwxud gh od Iljxud 5148d frq xqd fdujd sxqwxdo S dsolfdgd hq vx h{wuhpr1 Sulphur/ vh sdudphwul}d od hvwuxfwxud +yhu Iljxud 5148d,= s 6v v \ @ v vlq  @ > 3vd Eduud DE = [ @ v frv  @ > 5 5 s d 6d Eduud EF = [ @ v > \ @ > d  v  5d 5 5 Od oh| gh hfwruhv hq odv eduudv hv=   6 S Eduud DE = P+v, @ S d [ @ +6d v, 5 5   6 Eduud EF = P+v, @ S d [ @ S +5d v, 5

Los autores, 2004; Edicions UPC, 2004.

5171 IUPXODV GH QDYLHU SDUD HVWUXFWXUDV GH SODQR PHGLR

;6

Ilj1 5148= Hmhpsor 51716 grqgh vh kdq frqvlghudgr srvlwlyrv orv prphqwrv txh wudfflrqdq od eud lqihulru1 Sru wdqwr/ orv jlurv glihuhqfldohv vrq=   P+v, g!+v, @ . gv HL Wrpdqgr frpr slyrwh ho sxqwr D/ txh hv mr/ | dsolfdqgr od hfxdflq +5153d,/ vh fdofxod ho jlur hq ho h{wuhpr F= ] !( @ @ @ @ ]
(

g!+v, ] g!+v, . ] r'd


( 

g!+v, ] v, gv .
r'2d

4 S +6d HL r'f 5 : S d + , 7 HL

 +5d v, gv

r' d

Los autores, 2004; Edicions UPC, 2004.

;7

FDSWXOR 51 HVIXHU]RV \ PRYLPLHQWRV

Dsolfdqgr dkrud odv hfxdflrqhv +5153e, | +5153f,/ vh wlhqh txh orv prylplhqwrv krul}rq0 wdo | yhuwlfdo hq F ydohq= %] #s #s s $ ] ( s $&  6d 6v 6d 6d x( @ . g!+v, g!+v, 5 5 5 5  s ] r'd  6S @ . +6d v, gv +d v, 7HL r'f s 6 S d +$, @ . 6 HL ]     ] (  6d v 6d  d g!+v, g!+v, . v y( @ . 5 5 5 5   ] r'd ] r'2d 4 S +5d v, gv +5d v, +6d v, gv +6d v, . @ HL r'f 7 r' d 56 S d +&, @ 45 HL

Hmhpsor 51717 Fdofxodu od hfkd hq ho h{wuhpr E gh od hvwuxfwxud gh od Iljxud 5149/ vrphwlgd d od dfflq gh xq prphqwr P dsolfdgr hq ho h{wuhpr oleuh1

Ilj1 5149= Hmhpsor 51717 Ho prphqwr hfwru hq ho dufr hv frqvwdqwh | gh ydoru= P+v, @ P Vh dsolfdq d frqwlqxdflq odv iupxodv gh Qdylhu0Euhvvh gh fxdwur irupdv dowhuqdwl0 ydv=

Los autores, 2004; Edicions UPC, 2004.

5171 IUPXODV GH QDYLHU SDUD HVWUXFWXUDV GH SODQR PHGLR

;8

+d, Sdudphwul}dqgr od slh}d hq ixqflq gh xq qjxor  fx|r ruljhq | vhqwlgr frlq0 flghq frq orv gho sduphwur dufr v/ vhjq od Iljxud 514:d1 Vh wlhqh [+v, @ U U frv / \ +v, @ U vlq / gv @ U g | g!+v, @ . +P gv@HL,1 Sru wdqwr/ ]  y @ g!+v, +[ [+v,,  ] w '  PUg @ ^5U +U U frv ,` HL w'f ] PU2 +4 . frv ,g @ HL t PU2 @  HL +e, Sdudphwul}dqgr od lqwhjudo hq ixqflq gh xq qjxor  fx|r ruljhq hvw hq E | vhqwlgr rsxhvwr d v/ vhjq od Iljxud 514:e1 Vh wlhqh [+v, @ U.U frv / \ +v, @ U vlq / gv @ U g | g!+v, @ . +P gv@HL,1 Sru wdqwr/ ]  y @ g!+v, +[ [+v,,  ] w'f  P+ Ug, ^5U +U . U frv ,` @ HL w ' ] PU2 t + 4 . frv ,g @ HL PU2 @  HL +f, Sdudphwul}dqgr od lqwhjudo hq ixqflq gh xq qjxor  fx|r ruljhq hvw hq F | vhqwlgr frlqflghqwh frq ho gh v> vh holjh xq vlvwhpd joredo +[> \ , fhqwudgr hq ho sxqwr E/ vhjq od Iljxud 514:f1 Vh wlhqh [+v, @ U . U vlq / \ +v, @ U frv / gv @ U g | g!+v, @ . +P gv@HL,1 Sru wdqwr/ ]  y @ g!+v, +[ [+v,,  ] w'n Z  2 PUg @ ^3 + U . U vlq ,` Z HL w 'Q 2 ] Z PU2 n 2 @ +4 vlq ,g HL Q Z 2 @  PU2 HL

Los autores, 2004; Edicions UPC, 2004.

;9

FDSWXOR 51 HVIXHU]RV \ PRYLPLHQWRV

+g, Sru owlpr/ uhvroyhprv ho sureohpd frq ho sodqwhdplhqwr gh od Iljxud 514:g1 Dkrud/ vh wlhqh [+v, @ U frv / \ +v, @ U vlq / gv @ U g | g!+v, @ +P gv@HL,/ |d txh hv krudulr1 Sru wdqwr/ ] y @ g!+v, +[ [+v,,  ] w '  PUg @ + U HL w 'f ] PU2 +4 . frv ,g @ HL f PU2 @  HL


U frv ,

Frpr hv qdwxudo/ odv fxdwur irupdv gh uhvroyhu ho sureohpd kdq oohydgr do plvpr uhvxowdgr sdud ho ghvsod}dplhqwr ghvhdgr1 Qr revwdqwh/ ho hmhpsor hv loxvwudwlyr gh fpr ghehq dsolfduvh odv iupxodv gh Qdylhu gh irupd fruuhfwd1

Ilj1 514:= Sdudphwul}dflrqhv gho Hmhpsor 51717

Los autores, 2004; Edicions UPC, 2004.

5181 WHRUHPDV GH PRKU

;:

518

Whruhpdv gh Prku

Orv oodpdgrv Whruhpdv gh Prku +Rwwr Prku/ 4;9;, vh sxhghq ghprvwudu iflophqwh d sduwlu gh odv hfxdflrqhv gh Qdylhu gh od Vhfflq dqwhulru1 51814 Sulphu Whruhpd gh Prku

Hq xqd yljd uhfwd vrphwlgd d h{lq vlpsoh/ ho qjxor ! / irupdgr sru odv wdqjhqwhv wud}dgdv hq grv sxqwrv D | E gh od ghirupdgd gh od gluhfwul}/ hv ljxdo do uhd gho gldjud0 pd +P@HL, lqwhufhswdgd sru odv yhuwlfdohv wud}dgdv sru dtxhoorv sxqwrv/ V +P@HL,1 Hq hihfwr/ dsolfdqgr odv hfxdflrqhv gh Qdylhu sdud fdofxodu ho jlur hq ho sxqwr E/ wrpdqgr ho sxqwr D frpr slyrwh/ whqhprv= ]  P+{, ! @ ! . g{ HL+{,   P +5154, @ ! . V HL Sru wdqwr= ! @ ! ! @ V  P HL  +5155,

Ilj1 514;= Sulphu Whruhpd gh Prku

Los autores, 2004; Edicions UPC, 2004.

;;

FDSWXOR 51 HVIXHU]RV \ PRYLPLHQWRV

51815

Vhjxqgr Whruhpd gh Prku

Hq xqd yljd uhfwd vrphwlgd d h{lq vlpsoh/ od orqjlwxg gho vhjphqwr   / ghqlgr sru ho sxqwr E gh od hovwlfd | ho sxqwr D0 / lqwhuvhfflq gh od wdqjhqwh hq rwur sxqwr D gh od hovwlfd frq ho hmh yhuwlfdo wud}dgr sru E/ hv ljxdo do prphqwr hvwwlfr gho uhd gho gldjudpd +P@HL, lqwhufhswdgd sru odv yhuwlfdohv wud}dgdv sru orv sxqwrv D | E/ uhvshfwr do hmh yhuwlfdo txh sdvd sru E/ T +P@HL,1 Hq hihfwr/ dsolfdqgr gh qxhyr odv hfxdflrqhv gh Qdylhu sdud fdofxodu od hfkd hq ho sxqwr E/ wrpdqgr ho sxqwr D frpr slyrwh/ vh wlhqh= y @ y . ! +{ @ y . ! +{ Sru wdqwr=   @ y +y . ! +{ { ,, @ T { , . P+{, +{ HL+{,   P { , . T HL


{, g{ +5156, P HL  +5157,

Ilj1 514<= Vhjxqgr Whruhpd gh Prku Orv Whruhpdv gh Prku wlhqhq ho pulwr gh kdfhu lqqhfhvduld od lqwhjudflq lpsoflwd hq odv iupxodv gh Qdylhu/ do uhgxflu ho fofxor gh prylplhqwrv d od hydoxdflq gh uhdv | prphqwrv hvwwlfrv1 Hvwd vlpsolfdflq hv sduwlfxoduphqwh lqwhuhvdqwh hq yljdv gh vhfflq yduldeoh1

Hmhpsor 51814 Fdofxodu ho jlur | od hfkd hq ho h{wuhpr gh xq yrodgl}r frq fdujd sxqwxdo S hq ho h{wuhpr1

Los autores, 2004; Edicions UPC, 2004.

5191 HFXDFLRQHV HOVWLFDV

;<

Ilj1 5153= Hmhpsor 51814 Od oh| gh prphqwrv hfwruhv hv= P+{, @ S +o {, S o2 5HL S o 6HL

Dsolfdqgr ho Sulphu Whruhpd gh Prku +! @ 3,=     P 4 So @ o@ ! @ ! @ V HL 5 HL

+ ,

\ dsolfdqgr ho Vhjxqgr Whruhpd gh Prku +y @ ! @ 3,=       4 So 5o P y @  @ T @ o @ HL 5 HL 6

+&,

519

Hfxdflrqhv hovwlfdv

Hq odv Vhfflrqhv dqwhulruhv gh hvwh Fdswxor vh kdq ghvfulwr pwrgrv txh shuplwhq fdofx0 odu orv prylplhqwrv txh vh surgxfhq hq hvwuxfwxudv uhwlfxodgdv gh sodqr phglr/ xqd yh} frqrflgrv orv hvixhu}rv txh dfwdq vreuh odv hvwuxfwxudv1 Frpr yhuhprv hq ho Fd0 swxor 7/ hvwrv pwrgrv |/ hvshfldophqwh/ odv hfxdflrqhv gh Qdylhu/ vrq xqd khuudplhqwd ixqgdphqwdo sdud uhvroyhu hvwuxfwxudv klshuhvwwlfdv sru ho pwrgr gh frpsdwlelolgdg1 Sru rwur odgr/ odv hvwuxfwxudv klshuhvwwlfdv vh sxhghq uhvroyhu sru ho pwrgr gh htxloleulr1 Wdo frpr vh yhu hq ho Fdswxor 8/ hvwh pwrgr hv/ hq flhuwd pdqhud/ ho uhfsurfr gho pwrgr gh frpsdwlelolgdg> sdud xwlol}duor/ vh suhflvdq/ frpr khuudplhqwd evlfd/ hfxdflrqhv txh shuplwdq fdofxodu orv hvixhu}rv hq xqd slh}d hq ixqflq gh vxv prylplhqwrv +ghvsod}dplhqwrv | jlurv, | gh od fdujd txh vrsruwd od eduud1 Hvwdv uhod0 flrqhv vrq odv hfxdflrqhv hovwlfdv gh od slh}d |/ gh irupd pv jhqhudo/ gdq oxjdu d od pdwul} gh uljlgh} gh od slh}d/ edvh gho pwrgr gh uljlgh} +yhu Fdswxor 9,1 Hq hvwd Vhfflq vh rewlhqhq odv hfxdflrqhv hovwlfdv gh xqd eduud uhfwd gh lqhufld frqvwdqwh> vh frqvlghud/ sulphur/ ho fdvr hq txh kd| prphqwrv hq dperv h{wuhprv gh od slh}d | ghvsxv ho fdvr hq txh xqr gh orv h{wuhprv hvw duwlfxodgr1

Los autores, 2004; Edicions UPC, 2004.

<3

FDSWXOR 51 HVIXHU]RV \ PRYLPLHQWRV

Ilj1 5154= Slh}d gh xqd hvwuxfwxud gh sodqr phglr frqvlghudgd dlvodgdphqwh Frqvlghuhprv/ sru hmhpsor/ od hvwuxfwxud gh sodqr phglr gh od Iljxud 51541 Xqd eduud fxdotxlhud gh od hvwuxfwxud/ wdo frpr od DE> sxhgh frqvlghuduvh dlvodgdphqwh/ vlhpsuh txh vh whqjdq hq fxhqwd/ dghfxdgdphqwh/ orv hvixhu}rv txh ho uhvwr gh od hv0 wuxfwxud oh wudqvplwh d wudyv gh vxv h{wuhprv D | E= Frpr vh yhu hq hvwd Vhfflq/ hvwrv hvixhu}rv vh sxhghq fdofxodu hq ixqflq gh orv prylplhqwrv +ghvsod}dplhqwrv | jlurv, gh orv h{wuhprv gh od eduud1 Hq or txh vljxh/ vh frqvlghudq srvlwlyrv orv jlurv | prphqwrv gh vhqwlgr dqwlkrudulr/ | qhjdwlyrv orv gh vhqwlgr frqwudulr1 51914 Hfxdflrqhv hovwlfdv gh xqd slh}d uhfwd vlq ghvsod}dplhqwr wudqvyhu0 vdo hqwuh vxv h{wuhprv

Orv jlurv hq orv h{wuhprv D | E gh xqd slh}d gh orqjlwxg o | uljlgh} d h{lq HL> txh irupd sduwh gh xqd hvwuxfwxud uhwlfxodgd gh sodqr phglr/ vh sxhghq rewhqhu sru vxshusrvlflq gh orv ghelgrv d orv prphqwrv gh h{wuhpr | orv ghelgrv d odv fdujdv wudqvyhuvdohv txh dfwdq vreuh od slh}d +vl qr kd| prylplhqwr wudqvyhuvdo uhodwlyr hqwuh orv qxgrv D | E,/ wdo frpr vh pxhvwud hq od Iljxud 5155= ! @ ! +P , . ! +P , . !t ! @ ! +P , . ! +P , . !
t 

+5158d, +5158e,

grqgh ! +P , uhsuhvhqwd ho jlur hq ho h{wuhpr D gh od slh}d eldsr|dgd ghelgr do prphqwr gh h{wuhplgdg P / | dqorjdphqwh sdud orv ghpv wuplqrv> !t | !t  uhsuhvhqwdq orv jlurv hq orv h{wuhprv D | E gh od yljd eldsr|dgd ghelgrv d odv fdujdv txh judylwdq gluhfwdphqwh vreuh od slh}d1 Od Iljxud 5156 sursruflrqd orv ydoruhv gh orv jlurv !t | !t hq yljdv eldsr|dgdv/  sdud glyhuvrv wlsrv gh fdujd1

Los autores, 2004; Edicions UPC, 2004.

5191 HFXDFLRQHV HOVWLFDV

<4

Ilj1 5155= Yljd eldsr|dgd frq prphqwrv gh h{wuhpr Vhjq orv uhvxowdgrv rewhqlgrv hq ho Hmhpsor 51516 gh od Vhfflq 515 vh wlhqh= ! @ . ! @ P o P o . !t 6HL 9HL P o P o . . !t  9HL 6HL +5159d, +5159e,

Hvwdv hfxdflrqhv vh sxhghq lqyhuwlu sdud ghvshmdu orv prphqwrv h{wuhprv hq ixqflq gh orv jlurv h{wuhprv= P @ P @ grqgh
t P @

5HL t +5! . ! , . P o 5HL t +5! . ! , . P o

+515:d, +515:e,

5HL 5HL t +5!t . !t , +5!t . !t , > P @ +515;,   o o Hvwdv h{suhvlrqhv vrq frqrflgdv frpr hfxdflrqhv hovwlfdv gh od slh}d frq hqodfhv ujlgrv | mrv +vlq ghvsod}dplhqwr wudqvyhuvdo,1 Odv hfxdflrqhv dqwhulruhv phuhfhq dojxqrv frphqwdulrv=
t t  Vl vh frqvlghud ho fdvr P @ P @ 3/ hv ghflu/ vlq fdujdv dsolfdgdv gluhfwd0 phqwh vreuh od slh}d/ vh wlhqh=

P @

5HL +5! . ! , o

>

P @

5HL +5! . ! , o

+515<,

Los autores, 2004; Edicions UPC, 2004.

<5

FDSWXOR 51 HVIXHU]RV \ PRYLPLHQWRV

Ilj1 5156= Jlurv gh h{wuhpr hq yljdv eldsr|dgdv

Ilj1 5157= Prphqwrv gh h{wuhpr hq yljdv elhpsrwudgdv

Los autores, 2004; Edicions UPC, 2004.

5191 HFXDFLRQHV HOVWLFDV

<6

Sru wdqwr/ hvwrv vrq orv prphqwrv gh h{wuhpr hq xqd slh}d hq od txh vh lpsrqhq orv jlurv ! | ! hq orv h{wuhprv1  Vl vh frqvlghud ho fdvr ! @ ! @ 3> hv ghflu/ od yljd elhpsrwudgd/ vh wlhqh=
t P  @ P

>

t P @ P

+5163,

t t Sru wdqwr/ orv wuplqrv P | P vrq orv prphqwrv txh surgxfludq h{foxvlyd0 phqwh odv fdujdv dsolfdgdv vreuh od slh}d vl vwd hvwxylhvh shuihfwdphqwh elhpsr0 wudgd +jlur qxor hq orv h{wuhprv,1 Sru hoor/ vh oodpd d hvwrv wuplqrv prphqwrv gh hpsrwudplhqwr shuihfwr gh odv fdujdv dsolfdgdv1

t t Od Iljxud 5157 sursruflrqd orv ydoruhv gh orv prphqwrv P | P hq yljdv elhpsrwudgdv/ sdud glyhuvrv wlsrv gh fdujd1

51915

Hfxdflrqhv hovwlfdv gh xqd slh}d uhfwd frq ghvsod}dplhqwr wudqvyhu0 vdo uhodwlyr hqwuh vxv h{wuhprv

Frqvlghuhprv dkrud orv wuplqrv dglflrqdohv txh ghehq ddgluvh fxdqgr orv h{wuhprv D | E gh od slh}d vxiuhq xq ghvsod}dplhqwr wudqvyhuvdo uhodwlyr1 Sdud hoor/ frqvlghud0 uhprv hvwd dfflq sru vhsdudgr/ hv ghflu/ hvwxglduhprv xqd eduud frq jlurv qxorv hq orv h{wuhprv +elhpsrwudgd,/ vlq fdujdv gluhfwdphqwh dsolfdgdv/ | frq xq ghvsod}dplhqwr wudqvyhuvdo uhodwlyr gh pdjqlwxg 1

Ilj1 5158= Yljd elhpsrwudgd frq ghvsod}dplhqwr wudqvyhuvdo

Los autores, 2004; Edicions UPC, 2004.

<7

FDSWXOR 51 HVIXHU]RV \ PRYLPLHQWRV

Od lpsrvlflq gh xq ghvsod}dplhqwr wudqvyhuvdo uhodwlyr  hq xqd slh}d elhpsrwudgd htxlydoh d xqrv jlurv ghelgrv d od vrolflwdflq gh ydoru !t @ !t @ ! @   o +5164,

hq od fruuhvsrqglhqwh slh}d eldsr|dgd/ | d xqrv prphqwrv hq h{wuhprv wdo txh vh fxpsod od frqglflq gh hpsrwudplhqwr ! @ ! @ 31 Glfkrv prphqwrv sxhghq re0 whqhuvh gluhfwdphqwh gh odv h{suhvlrqhv +515;, dqwhulruhv sdud !t > !t duelwudulrv/ sru  vxvwlwxflq gluhfwd gh orv ydoruhv dsursldgrv=
t P @ P @

5HL +5!t . !t , @  o 5HL +5!t . !t , @  o

9HL ! o 9HL ! o

+5165d, +5165e,

t P @ P @

Qwhvh txh ho wuplqr ! @ @o hv xq jlur/ | sru wdqwr/ wlhqh vljqr vhjq ho frqyhqlr dqwhulruphqwh dgrswdgr +srvlwlyr vl hv dqwlkrudulr,1 Vl vxpdprv orv wuplqrv ghelgrv do ghvsod}dplhqwr wudqvyhuvdo d orv rewhqlgrv dq0 whulruphqwh/ whqhprv odv hfxdflrqhv hovwlfdv gh od slh}d uhfwd frq hqodfhv ujlgrv frp0 sohwdv= P @ P @ 51916 5HL +5! . ! , o 5HL +5! . ! , o 9HL t ! . P o 9HL t ! . P o +5166d, +5166e,

Hfxdflrqhv hovwlfdv gh xqd slh}d uhfwd duwlfxodgd hq xqr gh vxv h{wuhprv

Vl od slh}d frqvlghudgd wlhqh xqr gh vxv h{wuhprv duwlfxodgrv/ odv hfxdflrqhv hovwlfdv fruuhvsrqglhqwhv ghehq vhu prglfdgdv1 Frqvlghuhprv/ sru hmhpsor/ txh ho h{wuhpr duwlfxodgr hv ho qxgr E1

Ilj1 5159= Yljd hpsrwudgr0dsr|dgd

Los autores, 2004; Edicions UPC, 2004.

5191 HFXDFLRQHV HOVWLFDV

<8

Sru h{lvwlu xqd duwlfxodflq hq ho h{wuhpr E/ gheh vhu qxor ho prphqwr gh h{0 wuhpr hq glfkr qxgr/ hv ghflu P @ 31 Vxvwlwx|hqgr hq odv h{suhvlrqhv ghgxflgdv dqwhulruphqwh= P @ 3 @ 5HL +5! . ! , o 4 6 ! . ! 5 5 9HL t ! . P o o Pt 7HL  4 t P 5  +5167,

Gh hvwd hfxdflq vh sxhgh ghvshmdu ho jlur ! frpr= ! @ +5168,

| vxvwlwx|hqgr hq od hfxdflq fruuhvsrqglhqwh d P vh wlhqh= P @ @ 6HL ! o 6HL ! o 6HL t ! . P o 6HL t ! . +P , o +5169d, +5169e,

Qwhvh txh sdud od eduud frq xq h{wuhpr duwlfxodgr kd| xqd vod hfxdflq hovwlfd hq t od txh lqwhuylhqh ho jlur gho qxgr qr duwlfxodgr1 Ho wuplqr +P , hv ho prphqwr

Ilj1 515:= Prphqwrv | jlurv gh h{wuhpr hq yljdv hpsrwudgr0dsr|dgdv

Los autores, 2004; Edicions UPC, 2004.

<9

FDSWXOR 51 HVIXHU]RV \ PRYLPLHQWRV

gh hpsrwudplhqwr ghelgr d odv fdujdv txh dfwdq vreuh od slh}d/ frqvlghudgd vwd hpsrwudgr0duwlfxodgd1 Od Iljxud 515: sursruflrqd orv ydoruhv gh orv prphqwrv +P t , | orv jlurv !t hq   yljdv hpsrwudgr0dsr|dgdv/ sdud glyhuvrv wlsrv gh fdujd1

Hmhpsor 51914 Fdofxodu orv prphqwrv gh h{wuhplgdg gh xqd yljd elhpsrwudgd | gh xqd yljd hpsrwudgr0 dsr|dgd vrphwlgdv d fdujd xqliruphphqwh uhsduwlgd1

Ilj1 515;= Yljdv elhpsrwudgd | hpsrwudgr0dsr|dgd vrphwlgdv d fdujd xqliruph Vhjq orv uhvxowdgrv gho Hmhpsor 51514/ orv jlurv hq orv h{wuhprv gh xqd yljd eldsr0 |dgd vrphwlgd d fdujd xqliruph vrq= !t @ so 57HL > !t @ .  so 57HL

Sru wdqwr/ dsolfdqgr odv hfxdflrqhv +515;,/ vh wlhqh txh orv prphqwrv gh hpsrwudplhqwr hq xqd yljd elhpsrwudgd vrphwlgd d fdujd xqliruph vrq=
t P @ t P @

5HL 4 +5!t . !t , @ . so2  o 45 5HL 4 2 t t +5! . ! , @ so o 45

Los autores, 2004; Edicions UPC, 2004.

5191 HFXDFLRQHV HOVWLFDV

<:

Sru rwud sduwh/ dsolfdqgr dkrud od hfxdflq +5169d,/ vh wlhqh txh ho prphqwr gh hpsrwudplhqwr hq xqd yljd hpsrwudgr0dsr|dgd vrphwlgd d fdujd xqliruph hv=
t t +P , @ P

4 t 4 P @ . so2 5 ;

| ho jlur hq ho h{wuhpr dsr|dgr hv/ vhjq od hfxdflq +5168,/ frq ! @ ! @ 3= !t @  o so t P @ . 7HL 7;HL

Hmhpsor 51915 Fdofxodu orv prphqwrv gh h{wuhplgdg gh xqd yljd elhpsrwudgd | gh xqd yljd hpsrwudgr0 dsr|dgd gh vhfflq uhfwdqjxodu/ fxdqgr ho lqwudgv | ho wudvgv vxiuhq yduldflrqhv gh whpshudwxud w | w2 / uhvshfwlydphqwh/ frq xqd yduldflq olqhdo gh whpshudwxud d wudyv gho fdqwr k gh od slh}d1

Ilj1 515<= Yljdv elhpsrwudgd | hpsrwudgr0dsr|dgd vrphwlgdv d judglhqwh wuplfr Hq hvwh fdvr/ od fxuydwxud ghelgd d orv hihfwrv wuplfrv hv "| @ w2 . k w @ uw 

Los autores, 2004; Edicions UPC, 2004.

<;

FDSWXOR 51 HVIXHU]RV \ PRYLPLHQWRV

vlhqgr  ho frhflhqwh gh glodwdflq wuplfd gho pdwhuldo | uw ho judglhqwh wuplfr xqliruph txh dfwd vreuh od slh}d1 Vhjq orv uhvxowdgrv gho Hmhpsor 51517/ orv jlurv hq orv h{wuhprv gh xqd yljd eldsr|dgd vrphwlgd d judglhqwh wuplfr xqliruph vrq= !t @ 4 4 " o @ . uw  o 5 | 5 > 4 !t @ . "| o @  5 4 uw  o 5

Sru wdqwr/ dsolfdqgr odv hfxdflrqhv +515;,/ vh wlhqh txh orv prphqwrv gh hpsrwudplhqwr hq xqd yljd elhpsrwudgd vrphwlgd d judglhqwh wuplfr xqliruph vrq=
t P @ t P @

5HL +5!t . !t , @ .HL "| @ HL uw   o 5HL +5!t . !t , @ HL "| @ .HL uw   o

Sru rwud sduwh/ dsolfdqgr dkrud od hfxdflq +5169d,/ vh wlhqh txh ho prphqwr gh hpsrwudplhqwr hq xqd yljd hpsrwudgr0dsr|dgd vrphwlgd d judglhqwh wuplfr xqliruph hv=
t t +P , @ P

4 t P @ 5 

6 HL uw  5

| ho jlur hq ho h{wuhpr dsr|dgr hv/ vhjq od hfxdflq +5168, frq ! @ ! @ 3= !t @  o 4 t P @ . "| o @ 7HL 7 4 uw  o 7

Los autores, 2004; Edicions UPC, 2004.

6 Wudedmr | Hqhujd
614 Lqwurgxfflq

Od xwlol}dflq gho frqfhswr gh wudedmr sdud uhvroyhu sureohpdv gh Phfqlfd hv suhyld do hvwdeohflplhqwr gh odv oh|hv gh Qhzwrq1 Sduhfh vhu txh Dulvwwhohv | Dutxphghv |d or xvdurq sdud uhvroyhu sureohpdv hohphqwdohv gh sdodqfdv hq orv vljorv LY | LLL D1 F1> flhuwdphqwh/ Ohrqdugr gd Ylqfl or xwlol} hq vxv hvwxglrv vreuh sdodqfdv | srohdv/ fdvl 533 drv dqwhv gh txh Lvddf Qhzwrq sxeolfdud orv Sulqflsld Pdwkhpdwlfd sklorvrskldh qdwxudohv hq 49;:1 D sulqflslrv gho vljor [YLLL/ Mhdq Ehuqrxlool irupxo/ sru sulphud yh} hq irupd jhqhudo/ ho sulqflslr gh orv ghvsod}dplhqwrv yluwxdohv1 Gh khfkr/ orv pwrgrv gh dqolvlv xwlol}dgrv hq Phfqlfd vh sxhghq fodvlfdu hq grv juxsrv/ vhjq vhd ho wlsr gh hfxdflrqhv gh jrelhuqr d sduwlu gh odv fxdohv vh sodqwhd ho pwrgr=  orv pwrgrv glihuhqfldohv/ txh duudqfdq gh odv hfxdflrqhv glihuhqfldohv gh htxloleulr | frpsdwlelolgdg/ ghqlgdv vreuh xq yroxphq glihuhqfldo duelwudulr/ |  orv pwrgrv lqwhjudohv/ txh duudqfdq gh hfxdflrqhv lqwhjudohv txh h{suhvdq frq0 vhuydflq/ ghqlgdv vreuh xq yroxphq qlwr | glvfuhwr1 D sduwlu gh xq ghwhuplqdgr pwrgr glihuhqfldo +od irupd ixhuwh gho sureohpd/ hq whuplqrorjd pdwhpwlfd,/ vlhpsuh hv srvleoh sodqwhdu ho fruuhvsrqglhqwh pwrgr lqwh0 judo +od fruuhvsrqglhqwh irupd gelo,> vlpsohphqwh/ hv qhfhvdulr lqwhjudu odv hfxdflrqhv glihuhqfldohv gh jrelhuqr vreuh ho yroxphq qlwr gho grplqlr gh lqwhuv1 Od sursrvlflq uhfsurfd hv wdpelq flhuwd/ gdgdv flhuwdv frqglflrqhv gh uhjxodulgdg1 Hq od Phfqlfd gh Hvwuxfwxudv wdpelq sxhgh glvwlqjxluvh hqwuh dperv wlsrv gh pwrgrv1 Dv/ od Whrud gh od Hodvwlflgdg sodqwhd odv hfxdflrqhv glihuhqfldohv gh htxlol0 eulr | frpsdwlelolgdg/ d qlyho gh hqwruqr glihuhqfldo gh xq sxqwr/ hq ixqflq gh whqvlrqhv | ghirupdflrqhv1 Od Uhvlvwhqfld gh Pdwhuldohv sodqwhd hfxdflrqhv dqorjdv/ d qlyho gh <<

Los autores, 2004; Edicions UPC, 2004.

433

FDSWXOR 61 WUDEDMR \ HQHUJD

uhedqdgd glihuhqfldo/ hq ixqflq gh orv hvixhu}rv | prylplhqwrv gh odv vhfflrqhv uhfwdv1 Shur hv wdpelq srvleoh sodqwhdu | uhvroyhu orv plvprv sureohpdv d sduwlu gh odv fruuhv0 srqglhqwhv hfxdflrqhv gh frqvhuydflq | sulqflslrv yduldflrqdohv/ dsolfdgrv d odv slh}dv lqglylgxdohv r d od hvwuxfwxud frpsohwd/ hq ixqflq gh pdjqlwxghv frpr od hqhujd | ho wudedmr1 Orv pwrgrv glihuhqfldohv h lqwhjudohv qr vrq pxwxdphqwh h{fox|hqwhv1 Hq ho Fd0 swxor 5 vh kdq wudwdgr orv sulphurv> hq hvwh Fdswxor wudwduhprv orv vhjxqgrv1 Frpr yhuhprv/ wdqwr ho pwrgr gh frpsdwlelolgdg frpr ho gh htxloleulr sxhghq sodqwhduvh wdpelq d sduwlu gh sulqflslrv lqwhjudohv1 Sru owlpr/ kd| txh phqflrqdu txh wdqwr orv pwrgrv glihuhqfldohv frpr orv lqwh0 judohv shuplwhq wdpelq od dsur{lpdflq qxpulfd gh orv fruuhvsrqglhqwhv sureohpdv/ phgldqwh wfqlfdv gh glvfuhwl}dflq1 Dv/ od glvfuhwl}dflq gh odv hfxdflrqhv glihuhqfldohv gh jrelhuqr gd oxjdu d pwrgrv wdohv frpr orv gh odv glihuhqfldv qlwdv/ plhqwudv txh od gh odv hfxdflrqhv gh frqvhuydflq vrq od edvh gh pwrgrv frpr ho gh orv hohphqwrv qlwrv1 Hvwdv wfqlfdv vrq/ judfldv d orv rughqdgruhv gljlwdohv/ gh sohqd yljhqfld hq od uhvroxflq sufwlfd gh orv sureohpdv gh Phfqlfd gh Hvwuxfwxudv1

615

Wudedmr | hqhujd

Ho frqfhswr gh hqhujd hv ixqgdphqwdo hq od Ivlfd | hq odv glvflsolqdv uhodflrqdgdv frq hood1 Hq wrgr wlsr gh vlvwhpdv ivlfrv h{lvwhq ixhu}dv d odv txh vh sxhgh dvrfldu xqd fdsdflgdg gh ghvsod}duvh |/ do kdfhuor/ xqd fdsdflgdg gh surgxflu wudedmr1 Sru wdqwr/ vh sxhgh ghqlu od hqhujd/ hq wuplqrv vhqfloorv/ frpr od fdsdflgdg gh xq vlvwhpd ivlfr sdud surgxflu wudedmr1 Od hqhujd sxhgh pdqlihvwduvh gh glyhuvdv irupdv/ ghshqglhqgr gh od qdwxudoh}d gho vlvwhpd ivlfr frqvlghudgr | gh odv ixhu}dv suhvhqwhv hq glfkr vlvwhpd1 Dv/ vh kdeod gh hqhujd phfqlfd/ hqhujd hofwulfd/ hqhujd wuplfd/ hwf1/ fdgd wuplqr uhihulgr d xqd flhuwd fdsdflgdg gh olehudu ixhu}dv | uhdol}du wudedmr1 Dxqtxh uhodflrqdgrv d wudyv gh od ghqlflq dqwhulru/ wudedmr | hqhujd vrq frq0 fhswrv fodudphqwh glihuhqfldeohv1 Odv ixhu}dv gh xq vlvwhpd sxhghq uhdol}du wudedmr/ plhqwudv txh ho vlvwhpd srvhh hqhujd1 Dghpv/ od oh| gh frqvhuydflq gh od hqhujd hvwdeohfh txh/ hq xq vlvwhpd dlvodgr/ od hqhujd ql vh fuhd ql vh ghvwux|h/ vlqr txh vh wudqvirupd gh xqd irupd d rwud1 Sru wdqwr/ sdud txh hq xq vlvwhpd dlvodgr vh uhdolfh wudedmr/ sduwh gh od hqhujd gho vlvwhpd gheh fdpeldu gh irupd1 Sdud frqrfhu od fdq0 wlgdg gh wudedmr uhdol}dgr hq xq surfhvr ivlfr edvwd frq frqrfhu ho fdpelr gh hqhujd txh kd rfxuulgr gxudqwh ho surfhvr> frpr vor orv fdpelrv vrq uhohydqwhv/ ho ydoru gh uhihuhqfld frq uhvshfwr do txh vh plgh od hqhujd sxhgh vhu hvwdeohflgr duelwuduldphqwh1

Los autores, 2004; Edicions UPC, 2004.

6161 WUDEDMR \ HQHUJD HQ VLVWHPDV HVWUXFWXUDOHV

434

Ho wudedmr uhdol}dgr hq xq vlvwhpd ivlfr sru xqd ixhu}d I / txh vh pxhyh ghvgh xqd srvlflq lqlfldo D d xqd srvlflq qdo E/ vljxlhqgr xqd wud|hfwruld v hv/ sru ghqlflq= ] Z


$ $ I gv @

Ir gv

+614,

grqgh ho vljqr + , ghqrwd ho surgxfwr hvfdodu |/ sru wdqwr/ Ir hv od sur|hfflq gh od ixhu}d I vreuh od wud|hfwruld v1 Vl ho vlvwhpd ivlfr frqvlghudgr hv frqvhuydwlyr +hv ghflu/ hq dxvhqfld gh ixhu}dv glvlsdwlydv, ho wudedmr uhdol}dgr hv lqghshqglhqwh gh od wud|hfwruld vhjxlgd sdud oohydu do vlvwhpd gh od frqjxudflq D d od E1 Hvwr lpsolfd txh od fdqwlgdg Ir gv hv xq glihuhqfldo h{dfwr gh xqd flhuwd ixqflq 1 Sru wdqwr/ sdud vlvwhpdv frqvhuydwlyrv= ]  ]   Ir gv @ g @  +615, Z @ @

grqgh uhsuhvhqwd ho fdpelr hq ghvgh D kdvwd E1 Od ixqflq vh oodpd ixqflq srwhqfldo/ r wdpelq/ hqhujd srwhqfldo gho vlvwhpd1 Ivlfdphqwh/ od hqhujd srwhqfldo uhsuhvhqwd od fdsdflgdg gh xq vlvwhpd frqvhuydwlyr gh uhdol}du wudedmr hq yluwxg gh vx frqjxudflq suhvhqwh/ uhvshfwr d xqd frqjxudflq gh uhihuhqfld duelwuduld1 Gh od hfxdflq +615, vh ghgxfh txh +Z . , @ 3 @, Z. @ fwh +616,

616

Wudedmr | hqhujd hq vlvwhpdv hvwuxfwxudohv

Orv frqfhswrv gh wudedmr | frqvhuydflq gh hqhujd vrq dsolfdeohv d od Phfqlfd gh Hvwuxfwxudv1 Sdud txh xq vlvwhpd hvwuxfwxudo vhd frqvhuydwlyr qr ghehq h{lvwlu ixhu}dv glvlsdwlydv gh iulfflq> hvwr h{ljh txh qr kd|d ur}dplhqwrv h{whuqrv ql lqwhuqrv1 Sru wdqwr/ hv qhfhvdulr txh=  ho ur}dplhqwr hq orv hqodfhv h{whuqrv +dsr|rv, vhd ghvsuhfldeoh/ hv ghflu/ txh vhdq shuihfwdphqwh ujlgrv r hovwlfrv/ |  qr h{lvwd glvlsdflq sru ur}dplhqwr lqwhuqr hqwuh orv hohphqwrv gho pdwhuldo/ hv ghflu/ txh ho pdwhuldo vhd hovwlfr1 Dghpv/ frqvlghuduhprv txh/ hq od dsolfdflq gh odv fdujdv | hq ho surfhvr gh ghirupdflq/ orv hohphqwrv gh od hvwuxfwxud vh ghvsod}dq gh irupd lqqlwdphqwh ohqwd | dgldewlfd +vlq lqwhufdpelr gh fdoru frq ho h{whulru, ghvgh od frqjxudflq lqghirupdgd d od gh htxloleulr/ hv ghflu/ ghvsuhflduhprv orv shtxhrv fdpelrv gh hqhujd flqwlfd | hqhujd wuplfd txh sxhgdq surgxfluvh hq od ghirupdflq1

Los autores, 2004; Edicions UPC, 2004.

435

FDSWXOR 61 WUDEDMR \ HQHUJD

Sru owlpr/ dfhswduhprv od klswhvlv gh shtxhrv ghvsod}dplhqwrv/ or fxdo vxsrqh txh orv ghvsod}dplhqwrv qr dihfwdq d odv ixhu}dv/ | txh odv hfxdflrqhv gh htxloleulr hvwwlfr sxhghq sodqwhduvh vreuh od frqjxudflq lqghirupdgd +olqhdolgdg jhrpwulfd,1 Hq hvwdv frqglflrqhv/ od qlfd hqhujd txh hv qhfhvdulr frqvlghudu hq ho vlvwhpd hvwuxfwxudo hv dtxhood txh ho vlvwhpd dfxpxod gxudqwh ho surfhvr gh ghirupdflq/ | txh vh ghqrplqd hqhujd srwhqfldo hovwlfd r hqhujd gh ghirupdflq/ X1 Hvwd hqhujd vh pdqlhvwd/ sru hmhpsor/ wudqvirupqgrvh hq hqhujd flqwlfd vl ho vlvwhpd hv ghvfdujdgr euxvfdphqwh1 Sru wdqwr/ | hvwdeohflgdv odv dqwhulruhv frqvlghudflrqhv/ vh sxhgh hqxqfldu txh hq ho surfhvr gh fdujd | ghirupdflq +olqhdo, txh oohyd d xqd hvwuxfwxud ghvgh od frqjxudflq lqghirupdgd d od gh htxloleulr hvwwlfr/ ho wudedmr uhdol}dgr sru odv ixhu}dv h{whuqdv vh lqylhuwh hq vx wrwdolgdg hq prglfdu od hqhujd gh ghirupdflq/ r vhd= Ze @ X @X Xt +617,

Ghqlhqgr frpr ydoru gh uhihuhqfld gh hqhujd gh ghirupdflq qxod od fruuhvsrqglhqwh d od frqjxudflq lqghirupdgd/ Xt @ 3/ vh sxhgh hvfulelu vlpsohphqwh= Ze @ X +618,

Vl ho surfhvr gh ghvfdujd vh surgxfh wdpelq gh irupd fxdvl0hvwwlfd | dgldewlfd/ od hqhujd gh ghirupdflq dopdfhqdgd vh olehud surgxflhqgr xq wudedmr qhjdwlyr frqwud odv ixhu}dv h{whulruhv dsolfdgdv +odv ghirupdflrqhv | orv prylplhqwrv fdpeldq gh vhqwlgr hq od ghvfdujd,1 Uhfrughprv txh vl ho vlvwhpd hvwuxfwxudo hv frqvhuydwlyr/ wdqwr orv ydoruhv gho wud0 edmr gh odv ixhu}dv h{whuqdv frpr ho gh od hqhujd gh ghirupdflq ghshqghq/ h{foxvlyd0 phqwh/ gh od frqjxudflq qdo dofdq}dgd/ hv ghflu/ gh orv ydoruhv qdohv gh odv ixhu}dv | orv prylplhqwrv1 Sru wdqwr/ qr ghshqghq gh od klvwruld gho surfhvr gh fdujd ql gh odv frqjxudflrqhv lqwhuphgldv1

617

Wudedmr | wudedmr frpsohphqwdulr

Vhd xqd hvwuxfwxud hovwlfd vrsruwdgd gh wdo pdqhud txh orv prylplhqwrv gh volgr ujlgr hvwq lpshglgrv/ wdo frpr od txh vh pxhvwud hq od Iljxud 6141 Frqvlghuhprv txh d sduwlu gh od frqjxudflq lqghirupdgd vh dsolfd judgxdophqwh vreuh od hvwuxfwxud xq $ $ vlvwhpd gh ixhu}dv fx|rv ydoruhv qdohv vrq I +l @ 4> ===> q,1 Vhdq  +l @ 4> ===> q, orv ydoruhv qdohv gh orv prylplhqwrv gh orv fruuhvsrqglhqwhv sxqwrv gh dsolfdflq D +l @ 4> ===> q, gh odv ixhu}dv1 Vh ghqh frpr prylplhqwr hfd} gh xqd ixhu}d +yhu Iljxud 614, od sur|hfflq gho prylplhqwr gh vx sxqwr gh dsolfdflq vreuh od gluhfflq gh vwd/ whqlhqgr hq fxhqwd

Los autores, 2004; Edicions UPC, 2004.

6171 WUDEDMR \ WUDEDMR FRPSOHPHQWDULR

436

Ilj1 614= Prylplhqwr | prylplhqwr hfd} gh xqd ixhu}d ho vhqwlgr +srvlwlyr fxdqgr frlqflgh frq ho vhqwlgr gh od ixhu}d,1 Vh lqfox|h hq hvwd ghqlflq ho frqfhswr gh jlur hfd} gh xq prphqwr/ frpr sur|hfflq gho yhfwru jlur gho sxqwr gh dsolfdflq gho prphqwr vreuh od gluhfflq gho prphqwr dsolfdgr1 Vhdq   $ +l @ 4> ===> q, orv ydoruhv qdohv gh orv fruulplhqwrv hfdfhv gh odv ixhu}dv I 1 Vh yhulfd txh= $ $ I sdud l @ 4> ===> q +619,  @ I   grqgh ho vljqr + , ghqrwd ho surgxfwr hvfdodu1 Vh ghqh frpr wudedmr gh odv ixhu}dv h{whulruhv gxudqwh ho surfhvr gh fdujd od h{suhvlq= c [ ] f Ze @ I g  +61:,
' t

grqgh od lqwhjudo vh uhdol}d ghvgh od frqjxudflq lqghirupdgd d od frqjxudflq 0 qdo1 Dowhuqdwlydphqwh/ vh ghqh frpr wudedmr frpsohphqwdulr gh odv ixhu}dv h{whulruhv gxudqwh ho surfhvr gh fdujd od h{suhvlq= Ze @
c [] ' t V

  gI

+61;,

grqgh/ gh qxhyr/ od lqwhjudo vh uhdol}d ghvgh od frqjxudflq lqghirupdgd d od frq0 jxudflq qdo1 Vl ho vlvwhpd hv frqvhuydwlyr/ orv ydoruhv gho wudedmr | gho wudedmr frpsohphqwdulr uhdol}dgrv hq ho surfhvr gh ghirupdflq qr ghshqghq gh od klvwruld gho surfhvr gh fdujd/ vlqr qlfdphqwh gh orv ydoruhv qdohv gh ixhu}dv | ghvsod}dplhqwrv1 Od Iljxud 615 pxhvwud fxuydv gh hyroxflq gh od ixhu}d I | gh vx prylplhqwr hfd}   gxudqwh ho surfhvr gh fdujd1 Hv reylr txh ho ydoru gho wudedmr hv ljxdo do uhd vrpeuhdgd txh txhgd frpsuhqglgd hqwuh od fxuyd ixhu}d0prylplhqwr hfd} | ho hmh gh orv prylplhqwrv> dqorjdphqwh/ ho wudedmr frpsohphqwdulr hv ljxdo do uhd txh txhgd

Los autores, 2004; Edicions UPC, 2004.

437

FDSWXOR 61 WUDEDMR \ HQHUJD

Ilj1 615= Uhodflrqhv ixhu}d0prylplhqwr hfd} frpsuhqglgd hqwuh od fxuyd ixhu}d0prylplhqwr hfd} | ho hmh gh odv ixhu}dv1 Gdgr txh I g  .   gI @ g+I  , hv fodur txh Ze . Z e @
c [ '

+61<,

I  

+6143,

Vl ho vlvwhpd hvwuxfwxudo hv olqhdo/ wdqwr d qlyho pdwhuldo frpr jhrpwulfr/ hv reylr +Iljxud 615e, txh c 4[ I   +6144, Ze @ Z e @ 5 ' | hv lqglihuhqwh uhihuluvh do wudedmr r d vx frpsohphqwdulr1 Od h{suhvlq +6144, vh frqrfh frpr iupxod gh Fodsh|urq +Ehqrlw Fodsh|urq/ 4;66,1 Gheh vhdoduvh txh/ vl h{lvwhq prphqwrv h{whulruhv/ kd| txh frqvlghudu wdpelq ho wudedmr uhdol}dgr sru vwrv |/ hq hvwh fdvr/ od h{suhvlq gho wudedmr gh odv ixhu}dv jhqhudol}dgdv h{whulruhv hv ljxdo d= 4[ 4[ Ze @ Z e @ I  . P& & +6145, 5 5
 &

grqgh & hv ho ydoru qdo gho jlur hfd} gho prphqwr P& 1 Vl vh fxpsohq odv klswhvlv gh olqhdolgdg gho pdwhuldo +oh| gh Krrnh, | jhrpwul0 fd +shtxhrv prylplhqwrv,/ orv prylplhqwrv vrq ixqflrqhv olqhdohv gh odv ixhu}dv +| ylfhyhuvd,/ r vhd/ txh vh sxhgh hvfulelu txh= [ [  @ i& I& r I @ n&  & +6146,
& &

Los autores, 2004; Edicions UPC, 2004.

6171 WUDEDMR \ WUDEDMR FRPSOHPHQWDULR

438

grqgh i& | n& vrq orv frhflhqwhv +olqhdohv, gh sursruflrqdolgdg txh ghshqghq gh od jhrphwud gho sureohpd | gh odv frqvwdqwhv phfqlfdv gho pdwhuldo1 Orv frhflhqwhv i& vrq frhflhqwhv gh h{lelolgdg/ plhqwudv txh orv frhflhqwhv n& vrq frhflhqwhv gh uljlgh} +yhu Fdswxor 9,1 Vxvwlwx|hqgr hvwdv h{suhvlrqhv hq od iupxod gh Fodsh|urq vh rewlhqhq odv h{suh0 vlrqhv dowhuqdwlydv= 4 [[ Ze @ Z e @ i& I I& +6147d, 5  & 4 [[ Ze @ Z e @ n&   & +6147e, 5
 &

Sru wdqwr/ ho wudedmr gh odv ixhu}dv h{whulruhv hv xqd ixqflq fxdguwlfd | krprjqhd gh odv ixhu}dv h{whulruhv r/ dowhuqdwlydphqwh/ gh orv prylplhqwrv hfdfhv gh vwdv1 Do vhu ho wudedmr xqd ixqflq fxdguwlfd +gh odv ixhu}dv r gh orv prylplhqwrv hfdfhv, qr vh oh sxhgh dsolfdu/ hq jhqhudo/ ho Sulqflslr gh Vxshusrvlflq1 Sru wdqwr/ ho wudedmr uhdol}dgr sru xq vlvwhpd gh ixhu}dv h{whulruhv qr hv/ hq jhqhudo/ ljxdo d od vxpd gh orv wudedmrv txh uhdol}dq odv ixhu}dv h{whulruhv txh irupdq ho vlvwhpd dfwxdqgr sru vhsdudgr1 Hvwr hv ghelgr do wudedmr dglflrqdo +r uhfsurfr, txh uhdol}d xqd ixhu}d |d dsolfdgd do dsolfduvh rwud ixhu}d/ ghelgr do prylplhqwr gho sxqwr gh dsolfdflq gh od sulphud ixhu}d ruljlqdgr sru od dsolfdflq gh od vhjxqgd1 Dv/ hq od Iljxud 616 ho wudedmr txh vh uhdol}d do dsolfdu sulphur od ixhu}d I |/ srvwhulruphqwh/ od ixhu}d I2 hv= 4 4 Ze @ I  . I2  2 . I  2 2 5 5 +6148,

grqgh  |  2 vrq orv prylplhqwrv hfdfhv gh odv ixhu}dv I | I2 / uhvshfwlydphqwh/ do 2 dsolfduodv vrodv> 2 hv ho prylplhqwr hfd} gh I do dsolfdu I2 = Ho owlpr wuplqr gh od h{suhvlq +6148, hv ho wudedmr uhfsurfr txh uhdol}d od ixhu}d I do dsolfdu I2 = Ho Sulqflslr gh Vxshusrvlflq vor sxhgh dsolfduvh do wudedmr hq orv fdvrv sduwlfx0 oduhv hq orv txh ho wudedmr uhfsurfr hv qxor1

Ilj1 616= Dsolfdflq vxfhvlyd gh grv fdujdv

Los autores, 2004; Edicions UPC, 2004.

439

FDSWXOR 61 WUDEDMR \ HQHUJD

Ilj1 617= Grv vlvwhpdv gh ixhu}dv glvwlqwrv dfwxdqgr vreuh xqd hvwuxfwxud

618

Whruhpdv gh Uhflsurflgdg

Orv Whruhpdv gh Uhflsurflgdg vrq dsolfdeohv d wrgrv orv vlvwhpdv hvwuxfwxudohv txh vdwlvidfhq ho Sulqflslr gh Vxshusrvlflq +hv ghflu/ d orv gh frpsruwdplhqwr olqhdo,/ | vrq ixqgdphqwdohv hq Phfqlfd gh Hvwuxfwxudv sru vxv qxphurvdv dsolfdflrqhv1 Vhd xq vlvwhpd hvwuxfwxudo olqhdo vreuh ho txh sxhghq dfwxdu grv vlvwhpdv glvwlqwrv gh ixhu}dv= ho vlvwhpd I +l @ 4> ===> q, dsolfdgr hq orv sxqwrv D | ho vlvwhpd !& +m @ 4> ===> p, dsolfdgr hq orv sxqwrv & 1 Do dsolfdu qlfdphqwh ho vlvwhpd I vreuh od hvwuxfwxud/ vh surgxfhq orv prylplhqwrv hfdfhv g gh odv ixhu}dv I / hq orv sxqwrv D +yhu Iljxud 617d,> vh surgxfhq wdpelq xqrv fruulplhqwrv  0 hq orv sxqwrv & / phglgrv vhjq odv gluhfflrqhv gh odv ixhu}dv !& 1 & Do dsolfdu qlfdphqwh ho vlvwhpd !& / vh surgxfhq orv prylplhqwrv hfdfhv  & gh odv ixhu}dv !& / hq orv sxqwrv & +yhu Iljxud 617e,> wdpelq vh surgxfhq xqrv prylplhqwrv g0 hq orv sxqwrv D / phglgrv vhjq odv gluhfflrqhv gh odv I 1  Fdofxohprv ho wudedmr ghvduuroodgr do dsolfdu orv grv vlvwhpdv gh ixhu}dv frqmxqwd0 phqwh/ gh grv irupdv dowhuqdwlydv= 41 Vh dsolfd/ sulphur/ ho vlvwhpd gh ixhu}dv I |/ d frqwlqxdflq/ ho vlvwhpd gh ixhu}dv !& > od h{suhvlq gho wudedmr uhdol}dgr sru orv grv vlvwhpdv gh ixhu}dv hv=
do Ze @

[ 4[ 4[ I g . !&  & . I g0  5 ' 5 & ' '


c T c

+6149,

Revuyhvh od dsdulflq gho whufhu wuplqr/ fruuhvsrqglhqwh do wudedmr uhfsurfr txh uhdol}dq odv ixhu}dv I do dsolfdu ho vlvwhpd !& 1 51 Vh dsolfd/ sulphur/ ho vlvwhpd gh ixhu}dv !& |/ ghvsxv/ ho vlvwhpd I > vh wlhqh= Ze
d2o

[ 4[ 4[ @ !&  & . I g . !&  0 & 5 5


T c T & ' ' & '

+614:,

Los autores, 2004; Edicions UPC, 2004.

6181 WHRUHPDV GH UHFLSURFLGDG

43:

Dkrud/ ho whufhu wuplqr uhsuhvhqwd ho wudedmr uhfsurfr uhdol}dgr sru odv ixhu}dv !& do dsolfdu ho vlvwhpd I 1 Do qr ghshqghu ho wudedmr uhdol}dgr gho rughq gh dsolfdflq gh odv fdujdv gheh vhu ljxdo sdud dperv surfhvrv gh fdujd1 Sru wdqwr=
do d2o Ze @ Ze

+614;,

or txh lpsolfd=

c [ '

I g0 @ 

T [ & '

!&  0 &

+614<,

Hvwd hfxdflq vh frqrfh frpr Whruhpd gh Ud|ohljk +4;:6,0Ehwwl +4;:5, r gh Uhflsur0 flgdg gh orv Wudedmrv/ | h{suhvd txh= hq xqd hvwuxfwxud gh frpsruwdplhqwr olqhdo/ ho wudedmr txh uhdol}dq odv ixhu}dv gh xq vlvwhpd D/ ghelgr d orv ghvsod}dplhqwrv surgx0 flgrv sru odv ixhu}dv gh xq vlvwhpd E/ hv ljxdo do wudedmr txh uhdol}dq odv ixhu}dv gh xq vlvwhpd E/ ghelgr d orv ghvsod}dplhqwrv surgxflgrv sru odv ixhu}dv gho vlvwhpd D1 Hq ho fdvr sduwlfxodu gh txh orv vlvwhpdv vhdq vlpsohphqwh grv ixhu}dv gh lgqwlfd pdjqlwxg dsolfdgdv hq sxqwrv |2r gluhfflrqhv glvwlqwdv/ vh ghgxfh frpr frurodulr ho Whruhpd gh Pd{zhoo +4;97, r gh Uhflsurflgdg gh orv Prylplhqwrv/ txh glfh= hq xqd hvwuxfwxud gh frpsruwdplhqwr olqhdo/ ho prylplhqwr gh xq sxqwr D/ hq xqd flhuwd gluhfflq ghelgr d od dsolfdflq gh xqd ixhu}d gh ydoru I gh gluhfflq hq xq sxqwr d e E/ hv ljxdo do prylplhqwr gho sxqwr E/ hq od gluhfflq fxdqgr vh dsolfd hq ho sxqwr e/ D xqd ixhu}d gh ydoru I hq od gluhfflq 1 d Ho yrodgl}r gh od Iljxud 618 loxvwud od ydolgh} gho Whruhpd gh Pd{zhoo= ho jlur ! hq ho sxqwr lqwhuphglr D ghelgr d od dfflq gh xqd ixhu}d yhuwlfdo I > gh xq flhuwr

Ilj1 618= Whruhpd gh uhflsurflgdg gh orv prylplhqwrv

Los autores, 2004; Edicions UPC, 2004.

43;

FDSWXOR 61 WUDEDMR \ HQHUJD

Ilj1 619= Fhqwur gh wruvlq gh xqd vhfflq ydoru/ dsolfdgd hq ho h{wuhpr oleuh E/ hv ljxdo d od hfkd y hq ho h{wuhpr E ghelgd d od dfflq gh xq prphqwr P > gho plvpr ydoru/ dsolfdgr hq ho sxqwr lqwhuphglr D1 Dperv prylplhqwrv hfdfhv/ jlur | hfkd/ vrq srvlwlyrv |d txh wlhqhq orv plvprv vhqwlgrv txh ho prphqwr | od ixhu}d/ uhvshfwlydphqwh1 Xqd dsolfdflq lqwhuhvdqwh gho Whruhpd gh Ud|ohljk0Ehwwl hv od ghprvwudflq gh txh ho fhqwur gh wruvlq gh xqd vhfflq +sxqwr douhghgru gho fxdo jlud od vhfflq vrphwlgd d wruvlq, frlqflgh frq ho fhqwur gh hvixhu}rv fruwdqwhv +sxqwr sru ho txh gheh sdvdu ho hvixhu}r fruwdqwh sdud txh od vhfflq qr vxiud wruvlq,1 Gh dk ho xvr lqglvwlqwr gh orv qrpeuhv fhqwur gh hvixhu}rv fruwdqwhv r fhqwur gh wruvlq1 Frqvlghuhprv xqd slh}d frpr od gh od Iljxud 619/ vrphwlgd d grv vlvwhpdv gh fdujdv glvwlqwrv= +d, xqd ixhu}d yhuwlfdo W hq ho sxqwr D/ fhqwur gh hvixhu}rv fruwdqwhv gh od vhfflq L/ | +e, xq prphqwr wruvru +P | , hq ho sxqwr E/ fhqwur gh hvixhu}rv fruwdqwhv gh od vhfflq LL1 Vhd +!7 , od urwdflq gh wruvlq txh vh surgxfh hq ho sxqwr E fxdqgr vh dsolfd od ixhu}d W hq D/ | vhd  ho ghvsod}dplhqwr yhuwlfdo txh vh surgxfh hq ho sxqwr D fxdqgr vh dsolfd xq wruvru +P | , hq E1 Dsolfdqgr ho Whruhpd gh Ud|ohljk0 Ehwwl gheh vhu= W  @ +P | ,  +!7 , +6153, Shur vl W sdvd sru D/ fhqwur gh hvixhu}rv fruwdqwhv gh od vhfflq L/ od yljd hvw vrphwlgd d h{lq vlpsoh/ vlq wruvlq1 Sru or wdqwr/ +!7 , @ 3 |/ hq frqvhfxhqfld/ vhjq od hfxdflq +6153,/  @ 31 Sru frqvljxlhqwh/ do dsolfdu +P | , hq ho sxqwr E/ ho sxqwr D qr vh pxhyh/ hv ghflu/ D hv ho fhqwur gh wruvlq gh od vhfflq L1

Los autores, 2004; Edicions UPC, 2004.

6191 HQHUJD GH GHIRUPDFLQ \ HQHUJD FRPSOHPHQWDULD

43<

619

Hqhujd gh ghirupdflq | hqhujd frpsohphqwduld

Frpr khprv ylvwr hq od Vhfflq 616/ hq xq vlvwhpd hvwuxfwxudo frqvhuydwlyr ho wudedmr txh odv ixhu}dv h{whuqdv uhdol}dq gxudqwh ho surfhvr gh ghirupdflq hv ljxdo d od hqhujd gh ghirupdflq txh dopdfhqd ho vlvwhpd> hvwr hv Ze @ X +6154, grqgh wdqwr ho sulphur frpr od vhjxqgd vrq lqghshqglhqwhv gh od klvwruld gho surfhvr gh fdujd1 Dowhuqdwlydphqwh/ vh sxhgh ghflu txh ho wudedmr frpsohphqwdulr uhdol}dgr gxudqwh ho surfhvr gh ghirupdflq hv ljxdo d od hqhujd gh ghirupdflq frpsohphqwduld txh dopdfhqd ho vlvwhpd> hvwr hv Ze @ X +6155, dpedv wdpelq lqghshqglhqwhv gh od klvwruld gho surfhvr gh fdujd1 Vl ho vlvwhpd hv olqhdo vh wlhqh txh= Ze @ Z e | X @ X +6156, Od hqhujd gh ghirupdflq +| vx frpsohphqwduld, gh xqd slh}d uhfwd vh kdood fdo0 fxodqgr ho wudedmr txh orv glihuhqwhv hvixhu}rv surgxfhq hq ho surfhvr gh ghirupdflq gh odv uhedqdgdv glihuhqfldohv txh frpsrqhq od slh}d uhfwd1 Hvwh wudedmr hv ljxdo d od vxpd gh orv wudedmrv txh uhdol}d fdgd xqr gh orv hvixhu}rv dfwxdqgr sru vhsdudgr/ |d txh fdgd hvixhu}r +ghelgdphqwh ghqlgr, surgxfh xq wlsr gh ghirupdflq txh qr gd oxjdu d txh orv uhvwdqwhv hvixhu}rv uhdolfhq wudedmr +yhu Iljxud 61:,1 Do qr surgxfluvh wudedmrv uhfsurfrv/ vh sxhgh dsolfdu ho Sulqflslr gh Vxshusrvlflq1 Frqvlghuhprv xqd uhedqdgd glihuhqfldo gh dqfkxud g{ | yroxphq Yo @ D g{/ grqgh D hv ho uhd gh od vhfflq> vhdq +|> }, orv hmhv sulqflsdohv gh lqhufld gh odv vhfflrqhv gh od uhedqdgd1 Fdofxohprv d frqwlqxdflq od hqhujd gh ghirupdflq txh dopdfhqd glfkd uhedqdgd vrphwlgd d orv glihuhqwhv hvixhu}rv txh dfwdq vreuh hood= Hvixhu}r d{lo Vhd Q ho hvixhu}r d{lo txh dfwd vreuh od uhedqdgd | vhd gx ho dodujdplhqwr d{ldo surgxflgr/ txh ydohq +yhu Iljxud 61:d,= Q @ HD 7 | gx @ 7 g{ +6157, grqgh HD hv od uljlgh} d d{lo | 7 hv ho dodujdplhqwr xqlwdulr1 Od hqhujd gh ghirupdflq txh dopdfhqd od uhedqdgd hv ljxdo do wudedmr lqwhuqr ghvduuroodgr sru ho hvixhu}r d{lo hq od ghirupdflq> vhjq od iupxod gh Fodsh|urq= gX @ 4 Q2 4 4 Q gx @ g{ @ HD 2 g{ 7 5 5 HD 5 +6158,

Los autores, 2004; Edicions UPC, 2004.

443

FDSWXOR 61 WUDEDMR \ HQHUJD

Ilj1 61:= Ghirupdflq gh od uhedqdgd edmr= +d, d{lo/ +e, hfwru/ +f, fruwdqwh | +g, wruvru

Prphqwr

hfwru

Vhd PS ho prphqwr hfwru gh hmh } +sulqflsdo gh lqhufld, txh dfwd vreuh od uhedqdgd | vhd g!S ho qjxor gh h{lq uhodwlyr hqwuh dpedv fdudv gh od uhedqdgd/ txh ydohq +yhu Iljxud 61:e,= PS @ HL S "S | g!S @ "S g{ +6159,

grqgh HLS hv od uljlgh} d h{lq vhjq ho hmh } | "S hv od fxuydwxud1 Od hqhujd gh ghirupdflq txh dopdfhqd od uhedqdgd hv ljxdo do wudedmr lqwhuqr ghvduuroodgr sru ho prphqwr hfwru hq od ghirupdflq/ hvwr hv= gX 5 @
2 4 4 PS 4 g{ @ HLS "2 g{ PS g!S @ S 5 5 HLS 5

+615:,

Los autores, 2004; Edicions UPC, 2004.

6191 HQHUJD GH GHIRUPDFLQ \ HQHUJD FRPSOHPHQWDULD

444

Dqorjdphqwh/ hq ho surfhvr gh ghirupdflq gh od uhedqdgd surgxflgr sru xq prphqwr hfwru PC gh hmh | +sulqflsdo gh lqhufld,/ vhu= gX+ @
2 4 4 PC 4 g{ @ HLC "2 g{ PC g!C @ C 5 5 HLC 5

+615;,

Qwhvh txh qr vh surgxfhq wudedmrv uhfsurfrv hqwuh orv grv prphqwrv |d txh od h{lq vhjq xq hmh sulqflsdo gh lqhufld hv uhfwd/ hv ghflu/ qr surgxfh jlur hfd} uhvshfwr gho rwur hmh1 Hvixhu}r fruwdqwh Vhd WC ho hvixhu}r fruwdqwh sdudohor do hmh | +sulqflsdo gh lqhufld,/ uhgxflgr do fhqwur gh hvixhu}rv fruwdqwhv/ txh dfwd vreuh od uhedqdgd | vhd gy ho ghvsod}dplhqwr uhodwlyr phglr hqwuh dpedv fdudv gh od uhedqdgd hq od gluhfflq |/ txh ydohq +yhu Iljxud 61:f,= WC @ J C  7C | gy @  7C g{ +615<,

grqgh J C hv od uljlgh} d od ghirupdflq sru fruwdqwh |  7C hv od glvwruvlq phgld gh od uhedqdgd vhjq ho hmh |1 Sru ghqlflq/ C hv ho uhd uhgxflgd d fruwdqwh gh od vhfflq vhjq ho hmh |= Od hqhujd gh ghirupdflq txh dopdfhqd od uhedqdgd hv ljxdo do wudedmr lqwhuqr ghvduuroodgr sru ho hvixhu}r fruwdqwh/ hvwr hv= gXe+ @
2 4 4 WC 4 g{ @ J C  2 g{ WC gy @ 7C 5 5 J C 5

+6163,

Dqorjdphqwh/ hq ho surfhvr gh ghirupdflq gh od uhedqdgd surgxflgd sru xq hvixhu}r fruwdqwh WS sdudohor do hmh } +sulqflsdo gh lqhufld, | uhgxflgr do fhqwur gh hvixhu}rv fruwdqwhv vhu= 2 4 4 WS 4 g{ @ J S  2 g{ +6164, gXe5 @ WS gz @ 7S 5 5 J S 5 grqgh gz ho ghvsod}dplhqwr uhodwlyr phglr hqwuh dpedv fdudv gh od uhedqdgd hq od gluhfflq }/ S hv ho uhd uhgxflgd d fruwdqwh gh od vhfflq vhjq ho hmh } |  7S hv od fruuhvsrqglhqwh glvwruvlq phgld gh od uhedqdgd1 Qwhvh txh gh qxhyr vh kd dvhjxudgr txh qr vh surgxfhq wudedmrv uhfsurfrv do wudedmdu vhjq orv hmhv sulqflsdohv gh lqhufld | uhgxflu orv hvixhu}rv fruwdqwhv do fhqwur gh glfkrv hvixhu}rv1 Prphqwr wruvru Vhd P| ho prphqwr wruvru/ uhgxflgr do fhqwur gh hvixhu}rv fruwdqwhv/ txh dfwd vreuh od uhedqdgd | vhd g!7 ho qjxor gh wruvlq uhodwlyr hqwuh dpedv fdudv gh od plvpd/ txh

Los autores, 2004; Edicions UPC, 2004.

445

FDSWXOR 61 WUDEDMR \ HQHUJD

ydohq +yhu Iljxud 61:g,= P| @ JL|  | g!7 @  g{ +6165,

grqgh JL| hv od uljlgh} d wruvlq |  hv ho jlur gh wruvlq sru xqlgdg gh orqjlwxg1 Od hqhujd gh ghirupdflq txh dopdfhqd od uhedqdgd hv ljxdo do wudedmr lqwhuqr ghvduur0 oodgr sru ho prphqwr wruvru/ hvwr hv= 4 4 P|2 4 gX| @ P| g!7 @ g{ @ JL| 2 g{ 5 5 JL| 5 Frpelqdflq gh vrolflwdflrqhv Vl vreuh xqd slh}d dfwdq vlpxowqhdphqwh glyhuvrv hvixhu}rv/ od hqhujd gh ghirupd0 flq gh odv uhedqdgdv +| vx frpsohphqwduld, vhu ljxdo d od vxpd gh odv hqhujdv gh ghirupdflq fruuhvsrqglhqwhv do wudedmr lqwhuqr ghelgr d fdgd xqr gh orv hvixhu}rv sru vhsdudgr/ do qr kdehu wudedmrv uhfsurfrv gh xqrv vreuh orv rwurv1 Sru wdqwr/ gX @ gX @ 4 Q 7 . PS "S . PC "C . WC  7C . WS  7S . P|  g{ 5 +6167, +6166,

txh sxhgh h{suhvduvh hq ixqflq gh orv fruuhvsrqglhqwhv hvixhu}rv= # $ 2 2 2 2 PC WC 4 Q2 WS P|2 PS . . . . gX @ gX @ . g{ 5 HD HLS HLC J C J S JL| r/ dowhuqdwlydphqwh/ hq ixqflq gh odv ghirupdflrqhv gh od uhedqdgd= gX @ gX @ 4 +HD 2 . HLS "2 . HLC "2 . 7 S C 5 2 . J C  7C . J S  2 . JL| 2 , g{ 7S

+6168,

+6169,

Odv h{suhvlrqhv dqwhulruhv vh sxhghq lqwhjudu d or odujr gh od gluhfwul} gh od yljd sdud rewhqhu od hqhujd gh ghirupdflq wrwdo gh od plvpd= ] 4 Q 7 . PS "S . PC "C . WC  7C . WS  7S . P|  g{ +616:d, X @ u 5 # $ ] 2 2 2 2 PC WC 4 Q2 WS P|2 PS @ . . . . . g{ +616:e, HD HLS HLC J C J S JL| u 5 ] 4 + HD 2 . HLS "2 . HLC "2 . @ 7 S C 5 u . J C  2 . J S  2 . JL| 2 , g{ +616:f, 7C 7S

Los autores, 2004; Edicions UPC, 2004.

6191 HQHUJD GH GHIRUPDFLQ \ HQHUJD FRPSOHPHQWDULD

446

Hvwdv h{suhvlrqhv/ dxqtxh ghgxflgdv sdud slh}dv gh gluhfwul} uhfwd/ sxhghq dsolfduvh wdpelq d slh}dv gh shtxhd fxuydwxud1 Sdud hoor/ od hqhujd gh ghirupdflq gh odv uhedqdgdv vh lqwhjud d or odujr gh od gluhfwul} +fxuyd, gh od slh}d1 Qr wrgrv orv wuplqrv gh odv h{suhvlrqhv +616:d, 0 +616:f, wlhqhq ho plvpr rughq gh pdjqlwxg1 Odv hqhujdv gh ghirupdflq gh h{lq | gh wruvlq vxhohq vhu pxfkr pd|ruhv txh odv gh d{lo | fruwdqwh1 Sru hvwd ud}q/ sdud slh}dv gh hvwuxfwxudv uhwlfxodgdv hvsdfldohv vh vxhoh wrpdu= # $ ] 2 2 PC 4 PS P|2 X @ . . g{ +616;d, HLS HLC JL| u 5 ] 4 HLS "2 . HLC "2 . JL| 2 g{ +616;e, @ S C 5 u | hq slh}dv gh sodqr phglr | hpsduuloodgrv sodqrv vh vxhoh wrpdu/ vlpsohphqwh= ] ] 2 4 PS 4 Xsop @ g{ @ +616<d, HLS "2 g{ S 5 HLS 5 u u   2 ] ] 4 PS 4 P2 HLS "2 . JL| 2 g{ +616<e, . | g{ @ Xhps @ S 5 HLS JL| 5 u u Gheh vhdoduvh/ vlq hpedujr/ txh hq fdvrv gh frpsuhvlq h{fqwulfd frq srfd h{fhqwul0 flgdg/ od hqhujd gh ghirupdflq ghelgd do hvixhu}r d{lo | od ghelgd do prphqwr hfwru sxhghq vhu gho plvpr rughq gh pdjqlwxg/ |/ sru wdqwr/ ghehq whqhuvh hq fxhqwd wrgrv orv wuplqrv uhohydqwhv1 Dv rfxuuh/ sru hmhpsor/ hq ho fofxor gh dufrv1 Sdud fdofxodu od hqhujd gh ghirupdflq gh xqd hvwuxfwxud irupdgd sru yduldv slh}dv edvwd vxpdu od hqhujd gh ghirupdflq fruuhvsrqglhqwh d fdgd xqd gh odv slh}dv txh od frpsrqhq1 Dv/ vh sxhgh hvfulelu= [ Xe @ X +6173,


grqgh Xe hv od hqhujd wrwdo gh ghirupdflq gh od hvwuxfwxud/ | X hv od hqhujd gh ghirupdflq fruuhvsrqglhqwh d od slh}d l0vlpd1 Prylplhqwrv | ghirupdflrqhv lpsxhvwrv Ho frqfhswr gh hqhujd gh ghirupdflq sxhgh h{whqghuvh iflophqwh sdud whqhu hq fxhqwd ho fdvr gh prylplhqwrv |2r ghirupdflrqhv lpsxhvwrv vreuh od hvwuxfwxud1 Edvwd sdud hoor frqvlghudu odv frqwulexflrqhv gh orv fruuhvsrqglhqwhv fdpsrv gh ghirupdflq1 Frqvlghuhprv/ sru hmhpsor/ xqd slh}d gh sodqr phglr vrphwlgd d xq fdpsr lp0 sxhvwr gh whpshudwxudv txh gd oxjdu d xq fdpsr gh fxuydwxud +"S ,t = Od fxuydwxud

Los autores, 2004; Edicions UPC, 2004.

447

FDSWXOR 61 WUDEDMR \ HQHUJD

wrwdo vh sxhgh hvfulelu hq od irupd= "| @ +"S ,t . "S S +6174,

grqgh "S hv od fxuydwxud ghelgd do prphqwr hfwru PS / "S @ PS @HLS = Od hqhujd gh ghirupdflq gh od slh}d vh sxhgh hvfulelu= ] 4 2 X @ +6175d, HLS "| g{ S 5 u ] 4 @ HLS ++"S ,t . "S ,2 g{ +6175e, 5 u   2 ] 4 PS 2 +6175f, @ . 5PS +"S ,t . HLS +"S ,t g{ HLS u 5 Hmhpsor 61914 Fdofxodu od hqhujd gh ghirupdflq gh xq yrodgl}r gh orqjlwxg o | gh vhfflq uhfwdqjxodu e k fdujdgr hq vx h{wuhpr oleuh1

Ilj1 61;= Hmhpsor 61914 Odv oh|hv gh hvixhu}rv vrq= W +{, @ S > P+{, @ S{

Sru wdqwr/ od hqhujd gh ghirupdflq hv=   ] 4 P2 W 2 X @ . g{ HL J u 5 %] & ] D D + S {,2 + S ,2 4 @ g{ . g{ 5 f HL f J   4 S 2 o S 2 o @ . 5 6HL J

Los autores, 2004; Edicions UPC, 2004.

61:1 WUDEDMRV YLUWXDOHV

448

Revuyhvh txh hvwd h{suhvlq gheh vhu lgqwlfd do wudedmr ghvduuroodgr sru od ixhu}d S hq ho surfhvr gh ghirupdflq | txh/ vhjq ho whruhpd gh Fodsh|urq/ hv= Ze @ 4 S 5   S o So 4 S . @ 5 6HL J

grqgh  hv ho prylplhqwr hfd} gh S / hv ghflu/ od hfkd hq ho h{wuhpr gho yrodgl}r1 Revuyhvh wdpelq txh wdqwr X frpr Ze vh sxhghq hvfulelu frpr ixqflrqhv fxdguwlfdv | krprjqhdv gh od ixhu}d S 1 Vhjq od hfxdflq dqwhulru/ od hfkd hq ho h{wuhpr gho yrodgl}r hv=  @  . e @ S o So . 6HL J

grqgh vh revhuydq fodudphqwh odv frqwulexflrqhv gh od ghirupdflq ghelgd do hfwru | od ghelgd do fruwdqwh1 Vl vh fdofxod od uhodflq hqwuh od hqhujd gh ghirupdflq ghelgd do hvixhu}r fruwdqwh | od ghelgd do prphqwr hfwru/ whqlhqgr hq fxhqwd txh= L@ 4 ek 45 > 8 @ ek 9 > J* H 5

vh wlhqh txh od uhodflq hqwuh odv frpsrqhqwhv gh od hfkd ghelgdv do fruwdqwh | do hfwru hv=   e o@J 9 k 2 @ @  o @6HL 43 o sdud odv uhodflrqhv gh hvehowh}  @ o@k vljxlhqwhv/ vh wlhqh=  @ o @ 43 k o @ 53  @ k , , e @ 3> 93 (  e @ 3> 48 ( 

Vh frpsuxhed/ sru wdqwr/ txh hq hvwuxfwxudv uhwlfxodgdv od hqhujd gh ghirupdflq gho hvixhu}r fruwdqwh hv ghvsuhfldeoh iuhqwh d od gh h{lq/ vlwxdflq txh vxhoh rfxuulu wdpelq frq ho hvixhu}r d{lo1 Hvwr mxvwlfd od qr frqvlghudflq gh glfkrv hvixhu}rv hq ho fofxor gh prylplhqwrv hq od pd|rud gh orv fdvrv sufwlfrv gh fofxor gh hvwuxfwxudv1

61:

Wudedmrv Yluwxdohv

Ho Sulqflslr gh orv Wudedmrv Yluwxdohv +SWY hq or vxfhvlyr, sxhgh frqvlghuduvh frpr od edvh gh od Phfqlfd/ wdqwr hq xq vhqwlgr klvwulfr frpr sru vx lpsruwdqfld1 Od

Los autores, 2004; Edicions UPC, 2004.

449

FDSWXOR 61 WUDEDMR \ HQHUJD

sulphud irupd jhqhudo gho SWY/ frpr Sulqflslr gh orv Ghvsod}dplhqwrv Yluwxdohv/ ixh hqxqfldgd sru ho pdwhpwlfr vxl}r Mhdq Ehuqrxlool hq xqd fduwd d Yduljqrq/ d sulqflslrv gho vljor [YLLL1 Dsolfdgr d vlvwhpdv gh sduwfxodv | volgrv ujlgrv/ ho SWY sxhgh frqvlghuduvh frpr od irupd lqwhjudo gh odv hfxdflrqhv gh Qhzwrq1 Gh khfkr/ vl vh dfhswd frpr sulqflslr/ hv ghflu/ vlq ghprvwudflq/ vh sxhgh/ d sduwlu gh o/ ghgxflu odv wuhv oh|hv gh Qhzwrq1 Dowhuqdwlydphqwh/ dfhswdgdv odv wuhv oh|hv/ vh sxhgh ghprvwudu ho SWY1 Dsolfdgr d volgrv ghirupdeohv/ ho SWY hv od irupd lqwhjudo gh odv hfxdflrqhv gh htxloleulr gh Fdxfk|> dsolfdgr d slh}dv sulvpwlfdv/ hv od irupd gelo gh odv hfxdflrqhv gh htxloleulr gh od uhedqdgd1 Sru wdqwr/ odv dsolfdflrqhv gho SWY vrq lqqxphudeohv ghqwur gh od Phfqlfd Ud0 flrqdo | gh od Phfqlfd gh Hvwuxfwxudv1 Kr| hq gd/ ho SWY vh xvd d phqxgr sdud irupxodu hfxdflrqhv gh htxloleulr hq surfhglplhqwrv gh dsur{lpdflq glvfuhwd wdohv fr0 pr ho pwrgr gh orv hohphqwrv qlwrv | vx dsolfdflq vh h{wlhqgh/ lqfoxvr/ d od uhvroxflq gh sureohpdv qr olqhdohv1 61:14 Sulqflslr gh orv Wudedmrv Yluwxdohv

Vh ghqrplqd prylplhqwr yluwxdo hq xqd hvwuxfwxud d wrgr prylplhqwr +ghvsod}dplhqwr r jlur, frqvlghudgr hq hood txh vhd frpsdwleoh frq odv uhvwulfflrqhv flqhpwlfdv gh od hvwuxfwxud1 Sru vhu frpsdwleoh vh hqwlhqgh txh= +d, hv frqwlqxr/ hv ghflu/ surgxfh ghirupdflrqhv +horqjdflrqhv/ glvwruvlrqhv/ fxuydwxudv | jlurv hvshffrv gh wruvlq, dfrwdgdv/ +e, vdwlvidfh odv frqglflrqhv gh dsr|r | +f, qr prglfd ho hvwdgr uhdo gh uhdfflrqhv | hvixhu}rv/ hv ghflu/ orv prylplhqwrv yluwxdohv vrq shtxhrv1 Ho uhtxlvlwr gh frqwlqxlgdg hv wdqwr pv ixhuwh fxdqwr pd|ru vhd ho rughq gh odv gh0 ulydgdv gh orv prylplhqwrv txh lqwhuylhqhq hq ho sureohpd1 Sru hmhpsor/ hq hvwuxfwxudv duwlfxodgdv/ txh vor wudedmdq d d{lo/ sdud txh odv horqjdflrqhv xqlwduldv hq odv slh}dv vhdq dfrwdgdv edvwd frq h{ljlu txh orv ghvsod}dplhqwrv yluwxdohv vhdq frqwlqxrv hq fd0 gd slh}d1 Hq fdpelr/ hq hvwuxfwxudv gh sodqr phglr/ txh wudedmdq d h{lq/ sdud txh odv fxuydwxudv vhdq dfrwdgdv hv qhfhvdulr txh orv jlurv yluwxdohv vhdq frqwlqxrv/ or txh lpsolfd txh odv hfkdv yluwxdohv vhdq frqwlqxdv |/ dghpv/ whqjdq ghulydgd frqwlqxd1 Ho Sulqflslr gh orv Wudedmrv Yluwxdohv vh sxhgh hqxqfldu= hq xqd hvwuxfwxud vrph0 wlgd d xq vlvwhpd gh ixhu}dv h{whulruhv hq htxloleulr/ frq xq fdpsr uhdo gh uhdfflrqhv | hvixhu}rv/ ho wudedmr h{whuqr gh odv ixhu}dv uhdohv vreuh xq fdpsr duelwudulr gh prylplhqwrv yluwxdohv hv ljxdo do wudedmr lqwhuqr gh orv hvixhu}rv uhdohv vreuh ho fruuhv0 srqglhqwh fdpsr yluwxdo gh ghirupdflrqhv1 Vhd xqd hvwuxfwxud vrsruwdgd gh wdo pdqhud txh orv prylplhqwrv gh volgr ujlgr hvwq lpshglgrv1 Frqvlghuhprv txh dfwd vreuh hood xq vlvwhpd gh ixhu}dv | uhdfflrqhv

Los autores, 2004; Edicions UPC, 2004.

61:1 WUDEDMRV YLUWXDOHV

44:

I +l @ 4> ===> q,/ | vhdq +Q/ PS / PC / WC / WS / P| , orv fruuhvsrqglhqwhv hvixhu}rv txh dfwdq vreuh od slh}dv gh od hvwuxfwxud1 Sru rwur odgr/ vhd xq fdpsr duelwudulr gh pr0 ylplhqwrv yluwxdohv wdo txh  +l @ 4> ===> q, vhdq orv prylplhqwrv hfdfhv gh odv ixhu}dv  I | vhdq  / " / " /  /  /  odv fruuhvsrqglhqwhv ghirupdflrqhv yluwxdohv1 7 S C 7C 7S Vh ghqh frpr wudedmr yluwxdo h{whuqr d od h{suhvlq=
Ze @

c [ '

I  

+6176,

| frpr wudedmr yluwxdo lqwhuqr d od h{suhvlq= [] Q  . PS " . PC " . WC  . WS  . P|  gv Z @ 7 S C 7C 7S


& u

+6177,

grqgh od lqwhjudo vh uhdol}d vreuh od slh}d m0vlpd gh od hvwuxfwxud | ho vxpdwrulr vh h{wlhqgh vreuh wrgdv odv slh}dv1 Ho SWY lpsolfd txh= Ze @ Z +6178, r vhd/ txh=
c [ '

I   @

[]
& u

Q  . PS " . PC " . WC  . WS  . P|  gv 7 S C 7C 7S

+6179,

Ho SWY sxhgh ghprvwuduvh d sduwlu gh odv hfxdflrqhv glihuhqfldohv gh htxloleulr gh od uhedqdgd1 Edvwd sdud hoor lqwhjudu vwdv/ pxowlsolfdgdv sru orv fruuhvsrqglhqwhv fdpsrv gh prylplhqwrv yluwxdohv/ d or odujr gh wrgdv odv slh}dv gh od hvwuxfwxud +sdud rewhqhu vx irupd lqwhjudo, h lqwhjudu sru sduwhv/ frq odv frqglflrqhv gh frqwruqr dghfxdgdv1 Do SWY wdpelq vh oh oodpd Sulqflslr gh orv Prylplhqwrv Yluwxdohv/ sru ud}rqhv reyldv1 Hv lqwhuhvdqwh ghvwdfdu txh vx ydolgh} qr vh uhvwulqjh do fdvr gh txh ho frpsruwd0 plhqwr gh od hvwuxfwxud vhd hovwlfr | olqhdo1 Sru wdqwr/ ho SWY sxhgh dsolfduvh hq ho dqolvlv qr olqhdo gh hvwuxfwxudv1 61:15 Pwrgr gho Prylplhqwr Xqlgdg

Ho pwrgr gho Prylplhqwr Xqlgdg hv xq pwrgr lqwhjudo jhqhudo sdud hvwdeohfhu hfxd0 flrqhv gh htxloleulr1 Hv/ sru wdqwr/ xqd khuudplhqwd yolgd sdud uhvroyhu hvwuxfwxudv sru ho pwrgr gh htxloleulr1 Sru ud}rqhv gh euhyhgdg/ uhvwulqjluhprv vx ghgxfflq do fdvr gh hvwuxfwxudv gh sodqr phglr |/ frpr hv kdelwxdo/ ghvsuhflduhprv od ghirupdflq sru hvixhu}r d{lo | fruwdqwh1

Los autores, 2004; Edicions UPC, 2004.

44;

FDSWXOR 61 WUDEDMR \ HQHUJD

Frqvlghuhprv xqd hvwuxfwxud gh sodqr phglr/ frpsxhvwd sru odv slh}dv n @ 4> ===> p> vreuh od txh dfwd xq vlvwhpd gh ixhu}dv I +l @ 4> ===> q,1 Vhd " ho fdpsr gh fxuydwxudv uhdo vreuh od hvwuxfwxud | P @ HL " od fruuhvsrqglhqwh oh| gh hfwruhv1 Vh frqvlghud xq fdpsr gh prylplhqwrv yluwxdohv sduwlfxodu/ frqvlvwhqwh hq xq qlfr prylplhqwr  @ 4> gh ydoru xqlgdg | dsolfdgr hq ho plvpr sxqwr | hq od plvpd gluhf0 & flq gh I& 1 Vh fdofxod ho fdpsr gh fxuydwxudv yluwxdohv " ghelgdv d hvwh prylplhqwr yluwxdo1 Dsolfdqgr dkrud ho SWY/ vh wlhqh= [] [] I& @ +P " , gv @ +HL " " , gv +617:,
8 u& 8 u&

txh shuplwh fdofxodu od ixhu}d hq od gluhfflq gh  1 Revuyhvh txh do xvdu od uhodflq & P @ HL " vh hvw vxsrqlhqgr txh ho frpsruwdplhqwr hv hovwlfr olqhdo1

Hmhuflflr 61:1514 Rewhqhu odv hfxdflrqhv hovwlfdv gh xqd slh}d uhfwd gh orqjlwxg o | uljlgh} xqliruph HL> xwlol}dqgr ho pwrgr gho prylplhqwr xqlgdg1

Ilj1 61<= Hmhpsor 61:1514

Frqvlghuhprv xqd slh}d uhfwd DE> gh orqjlwxg o | uljlgh} xqliruph HL/ wdo frpr od gh od Iljxud 61<1 Od oh| gh hfkdv vh sxhgh hvfulelu/ hq irupd sdudpwulfd/ frpr= |+{, @ K +{, ! . K +{, ! . K +{, | . K  +{, | . | t +{, +617;,

grqgh ! / | / ! h | vrq orv jlurv | odv hfkdv gh orv h{wuhprv D | E/ uhvshf0 wlydphqwh/ h |t +{, hv od oh| gh hfkdv gh xqd slh}d elhpsrwudgd gh od plvpd ox} |

Los autores, 2004; Edicions UPC, 2004.

61:1 WUDEDMRV YLUWXDOHV

44<

Ilj1 6143= Srolqrplrv khupwlfrv uljlgh} fdujdgd gh od plvpd irupd1 Odv ixqflrqhv K +{, / K +{,/ K +{, | K  +{, vrq srolqrplrv khupwlfrv gh od irupd=   { 2  {   { K +{, @ o . 5 o o o     {   2 { . K +{, @ o o o  { 2  {  K +{, @ 4 6 .5 o o  { 2  {  K  +{, @ 6 5 o o txh vh pxhvwudq hq od Iljxud 61431 Ghulydqgr grv yhfhv odv h{suhvlq +617;, vh wlhqh od h{suhvlq jhqhudo gh od oh| gh fxuydwxudv txh hv=
00 00 "+{, @ K +{, ! . K +{, ! . K +{, | . K  +{, | . "t +{,   00 00 00 00 @ K +{, ! . K +{, ! . o K  +{, K +{, ! . "t +{, 00 00 grqgh K +{, / K +{,/ K +{, | K  +{, vrq odv ghulydgdv vhjxqgdv gh orv srolqrplrv t khupwlfrv/ " +{, hv od fxuydwxud fruuhvsrqglhqwh d | t +{, +vx ghulydgd vhjxqgd, | ! @ + | | , @o hv ho jlur gh volgr ujlgr gh od slh}d/ srvlwlyr vl hv dqwlkrudulr1 Ghqlprv grv fdpsrv gh prylplhqwrv yluwxdohv xqlwdulrv= ho sulphur frqvlvwh hq xq jlur xqlwdulr gho qxgr D/ ! @ 4> | ho vhjxqgr hq xq jlur xqlwdulr gho qxgr E/ ! @ 4=  Vxv uhvshfwlyrv fdpsrv yluwxdohv gh fxuydwxud vrq= 00 " +{, @ K +{, 00 00 00 00

>

00 " +{, @ K +{, 

Los autores, 2004; Edicions UPC, 2004.

453

FDSWXOR 61 WUDEDMR \ HQHUJD

Vhjq ho pwrgr gho prylplhqwr xqlgdg/ vh wlhqh= ] P @ ] @


t t D D

HL "+{, " +{, g{ k 00 00 HL K +{, ! . K +{, ! .   l 00 00 00 . o K  +{, K +{, ! . "t +{, K +{, g{

P

HL HL HL t @ 7 ! . 5 ! 9 ! . P o o o  ] D @ HL "+{, " +{, g{  t ] D k 00 00 @ HL K +{, ! . K +{, ! . t  l  00 00 00 . o K  +{, K +{, ! . "t +{, K +{, g{ @ 5 HL HL ! . 7 ! o o 9 HL t ! . P o 

txh vrq odv hfxdflrqhv hovwlfdv gh od slh}d1 Revuyhvh txh orv prphqwrv gh hpsrwud0 plhqwr shuihfwr wlhqhq odv h{suhvlrqhv= ] P
t 

@ ]
t

00 HL "t +{, K +{, g{

t P @

00 HL "t +{, K +{, g{

61:16

Sulqflslr gh orv Wudedmrv Yluwxdohv Frpsohphqwdulrv

Vh ghqrplqd ixhu}d +r prphqwr, yluwxdo d xq vlvwhpd gh ixhu}dv +r prphqwrv, txh dfwd vreuh xqd hvwuxfwxud | txh hvw hq htxloleulr1 Sru hvwdu hq htxloleulr vh hqwlhqgh txh= +d, lqfox|h d odv fruuhvsrqglhqwhv uhdfflrqhv | +e, qr prglfd ho hvwdgr uhdo gh prylplhqwrv | ghirupdflrqhv/ hv ghflu/ odv ixhu}dv yluwxdohv vrq shtxhdv1 Ho Sulqflslr gh orv Wudedmrv Yluwxdohv Frpsohphqwdulrv +SWYF hq or txh vljxh, vh sxhgh hqxqfldu= hq xqd hvwuxfwxud frq xq fdpsr gh prylplhqwrv | ghirupdflrqhv frpsdwleohv/ ho wudedmr h{whuqr frpsohphqwdulr gh xq fdpsr duelwudulr gh ixhu}dv yluwxdohv vreuh ho fdpsr uhdo gh prylplhqwrv hv ljxdo do wudedmr lqwhuqr frpsohphqwdulr gh orv fruuhvsrqglhqwhv hvixhu}rv yluwxdohv vreuh ho fdpsr uhdo gh ghirupdflrqhv1 Vhd xqd hvwuxfwxud vrsruwdgd gh wdo pdqhud txh orv prylplhqwrv gh volgr ujlgr hvwq lpshglgrv1 Frqvlghuhprv txh dfwd vreuh hood xq fdpsr gh prylplhqwrv uhdohv

Los autores, 2004; Edicions UPC, 2004.

61:1 WUDEDMRV YLUWXDOHV

454

frpsdwleohv/ wdo txh  > vhdq orv prylplhqwrv gh flhuwrv sxqwrv hq ghwhuplqdgdv gluhf0 flrqhv l @ 4> ===> q/ | vhdq 7 / "S / "C /  7C /  7S /  odv fruuhvsrqglhqwhv ghirupdflrqhv1 Sru rwur odgr/ vhd I / xq vlvwhpd duelwudulr gh ixhu}dv yluwxdohv dsolfdgr hq orv sxq0 wrv | gluhfflrqhv l @ 4> ===> q> | vhdq Q / PS / PC / WC / WS / P| orv fruuhvsrqglhqwhv hvixhu}rv yluwxdohv vreuh od slh}dv gh od hvwuxfwxud1 Vh ghqh frpr wudedmr yluwxdo frpsohphqwdulr h{whuqr d od h{suhvlq= Ze @

c [ '

I  

+617<,

| frpr wudedmr yluwxdo frpsohphqwdulr lqwhuqr d od h{suhvlq= [] Z @ Q 7 . PS "S . PC "C . WC  7C . WS  7S . P|  gv


& u

+6183,

grqgh od lqwhjudo vh uhdol}d vreuh od slh}d m0vlpd gh od hvwuxfwxud | ho vxpdwrulr vh h{wlhqgh vreuh wrgdv odv slh}dv1 Ho SWYF lpsolfd txh= Ze @ Z +6184, r vhd/ txh=
c [ '

I   @

[]
& u

Q 7 . PS "S . PC "C . WC  7C . WS  7S . P|  gv

+6185,

Ho SWYF sxhgh ghprvwuduvh d sduwlu gh odv hfxdflrqhv glihuhqfldohv gh htxloleulr gh od uhedqdgd1 Edvwd sdud hoor lqwhjudu vwdv/ uhihulgdv d orv fdpsrv yluwxdohv gh ixhu}dv | hvixhu}rv/ pxowlsolfdgdv sru orv fruuhvsrqglhqwhv fdpsrv gh prylplhqwrv uhdohv/ d or odujr gh wrgdv odv slh}dv gh od hvwuxfwxud +sdud rewhqhu vx irupd lqwhjudo, h lqwhjudu sru sduwhv/ frq odv frqglflrqhv gh frqwruqr dghfxdgdv1 Do SWYF wdpelq vh oh oodpd Sulqflslr gh odv Ixhu}dv Yluwxdohv/ sru ud}rqhv reyldv1 Gh qxhyr/ ghvwdfduhprv txh vx ydolgh} qr vh uhvwulqjh do fdvr gh txh ho frpsruwdplhqwr gh od hvwuxfwxud vhd hovwlfr | olqhdo1 Sru wdqwr/ ho SWYF sxhgh dsolfduvh hq ho dqolvlv qr olqhdo gh hvwuxfwxudv1 Prylplhqwrv | ghirupdflrqhv lpsxhvwrv Ho SWYF sxhgh h{whqghuvh iflophqwh sdud whqhu hq fxhqwd ho fdvr gh prylplhqwrv |2r ghirupdflrqhv lpsxhvwrv vreuh od hvwuxfwxud1 Edvwd sdud hoor frqvlghudu odv frqwulex0 flrqhv fruuhvsrqglhqwhv d orv fdpsrv uhdohv gh ghirupdflq1

Los autores, 2004; Edicions UPC, 2004.

455

FDSWXOR 61 WUDEDMR \ HQHUJD

Frqvlghuhprv/ sru hmhpsor/ xqd hvwuxfwxud gh sodqr phglr vrphwlgd d xq fdp0 sr lpsxhvwr gh whpshudwxudv txh gd oxjdu d orv fdpsrv gh dodujdplhqwrv xqlwdulrv +7 ,t | fxuydwxudv +"S ,t = Ghvsuhfldqgr od ghirupdflq sru fruwdqwh/ odv ghirupdflrqhv jhqhudol}dgdv wrwdohv vh sxhghq hvfulelu hq od irupd= | @ +7 ,t . 7 7 "| @ +"S ,t . "S S +6186d, +6186e,

grqgh +7 > "S , vrq orv dodujdplhqwrv | fxuydwxudv ghelgrv d orv hvixhu}rv +Q> PS , = Ho SWYF vh sxhgh hvfulelu= c [ [] I   @ iQ ^+7 ,t . 7 ` . PS ^+"S ,t . "S `j gv +6187,
' & u

61:17

Pwrgr gh od Ixhu}d Xqlgdg

Ho pwrgr gh od Ixhu}d Xqlgdg hv xq pwrgr lqwhjudo jhqhudo sdud fdofxodu prylplhq0 wrv hfdfhv gh ixhu}dv uhdohv txh dfwdq vreuh odv hvwuxfwxudv1 Hv/ sru wdqwr/ xqd dowhuqdwlyd d odv hfxdflrqhv gh Qdylhu sdud fdofxodu prylplhqwrv hq hvwuxfwxudv1 Dvl0 plvpr/ sursruflrqd xqd khuudplhqwd yolgd sdud uhvroyhu hvwuxfwxudv klshuhvwwlfdv sru ho pwrgr gh frpsdwlelolgdg1 Sru ud}rqhv gh euhyhgdg/ uhvwulqjluhprv vx ghgxfflq do fdvr gh hvwuxfwxudv gh sodqr phglr |/ frpr hv kdelwxdo/ ghvsuhflduhprv od ghirupdflq sru hvixhu}r d{lo | fruwdqwh1 Frqvlghuhprv/ sxhv/ xqd hvwuxfwxud gh sodqr phglr/ frpsxhvwd sru odv slh}dv n @ 4> ===> p> vreuh od txh dfwd xq vlvwhpd gh ixhu}dv I +l @ 4> ===> q,1 Vhd P od fruuhvsrqglhqwh oh| gh hfwruhv/ | vhd " @ +"t . P@HL, ho fruuhvsrqglhqwh fdpsr gh fxuydwxudv/ grqgh vh kdq whqlgr hq fxhqwd xq fdpsr gh fxuydwxudv lpsxhvwdv "t = Vhd I& xqd ixhu}d frqfuhwd gho vlvwhpd gh fdujdv gh od txh vh ghvhd fdofxodu vx prylplhqwr hfd}  & = Vh frqvlghud xq fdpsr gh ixhu}dv yluwxdohv sduwlfxodu/ frqvlvwhqwh hq xqd qlfd ixhu}d I& @ 4> gh ydoru xqlgdg | dsolfdgd hq ho plvpr sxqwr | hq od plvpd gluhfflq gh I& 1 Vh fdofxodq orv prphqwrv hfwruhv yluwxdohv P ghelgrv d hvwd ixhu}d yluwxdo1 Dsolfdqgr dkrud ho SWYF/ vh wlhqh=  [] []  P P & @ gv +6188, "t P . +P " , gv @ HL u& u&
8 8

txh shuplwh fdofxodu ho prylplhqwr ghvhdgr1 Revuyhvh txh do xvdu od h{suhvlq " @ +"t . P@HL, vh hvw vxsrqlhqgr frpsruwdplhqwr hovwlfr olqhdo1

Los autores, 2004; Edicions UPC, 2004.

61:1 WUDEDMRV YLUWXDOHV

456

Hmhpsor 61:1714 Fdofxodu od hfkd hq ho sxqwr phglr | ho jlur hq orv h{wuhprv gh od yljd eldsr|dgd gh od Iljxud 6144/ fxdqgr dfwd vreuh hood xqd fdujd xqliruph s1

Ilj1 6144= Yljd gho Hmhpsor 61:1714 Od oh| gh prphqwrv hfwruhv hq od yljd hv +yhu Iljxud 6144d,= P+{, @ s { +o 5 {,

sru wdqwr/ od fruuhvsrqglhqwh oh| gh fxuydwxudv hv= "+{, @ P +{, s @ {+o HL 5HL {,

Sdud fdofxodu od hfkd hq ho sxqwr phglr xwlol}dqgr ho pwrgr gh od ixhu}d xqlgdg/ vh xvd od oh| gh prphqwrv yluwxdohv ghelgd d xqd ixhu}d yhuwlfdo fhqwudgd gh ydoru xqlgdg +yhu Iljxud 6144e,= ; A I { @ { D A 3{ 2 A ? 5 5 P +{, @ A I A o { A D = +o {, @ 2 {o 5 5

Los autores, 2004; Edicions UPC, 2004.

457

FDSWXOR 61 WUDEDMR \ HQHUJD

Hqwrqfhv/ vhjq od hfxdflq +6188,= (

 P +{, P +{, @ g{ HL u ] DB2 s { 5 {+o {, g{ @ HL t 5 5 e 8 so @ +&, 6;7 HL

] 

grqgh ho vljqr srvlwlyr lqglfd txh ho vhqwlgr gh od hfkd frlqflgh frq ho gh od ixhu}d I = Qwhvh txh vh kd xvdgr ho khfkr gh txh wdqwr P+{, frpr P +{, vhdq vlpwulfrv sdud lqwhjudu vor vreuh phgld yljd1 Dqorjdphqwh/ sdud fdofxodu ho jlur hq ho h{wuhpr E xwlol}dqgr ho pwrgr gh od ixhu}d xqlgdg/ vh xvd od oh| gh prphqwrv yluwxdohv ghelgd d xq prphqwr gh ydoru xqlgdg dsolfdgr hq glfkr h{wuhpr +yhu Iljxud 6145f,= P +{, @ P Dkrud/ vhjq od hfxdflq +6188,= ! ]  { { @ o o

 P +{, P +{, @ g{ HL u ] D s { 4 {+o {, g{ @ HL t 5 o 4 so +>, @ 57 HL

grqgh ho vljqr srvlwlyr lqglfd txh ho vhqwlgr gho jlur frlqflgh frq ho gho prphqwr P = Sru vlphwud/ ! hv ljxdo | rsxhvwr d ! =

Hmhpsor 61:1715 Rewhqhu od hfkd p{lpd | orv jlurv hq orv h{wuhprv gh xqd yljd eldsr|dgd gh vhfflq uhfwdqjxodu/ fxdqgr ho lqwudgv | ho wudvgv vxiuhq yduldflrqhv gh whpshudwxud w | w2 / uhvshfwlydphqwh/ frq xqd yduldflq olqhdo gh whpshudwxud d wudyv gho fdqwr k gh od slh}d1 Hq hvwh fdvr/ od fxuydwxud ghelgd d orv hihfwrv wuplfrv hv +yhu Hmhpsor 51518, "| @ w2 . k w @ uw 

Los autores, 2004; Edicions UPC, 2004.

61;1 HQHUJD SRWHQFLDO WRWDO

458

Sdud fdofxodu od hfkd hq ho sxqwr phglr xwlol}dqgr ho pwrgr gh od ixhu}d xqlgdg/ vh surfhgh frpr hq ho Hmhpsor dqwhulru +yhu Iljxud 6144e,/ frq P +{, @ {@5= Dkrud/ vhjq od hfxdflq +6188,= ] ( @ +"| +{, P +{, , g{
u

]
t

@ 5 @

DB2

4 uw  o2 ;

{ + uw , g{ 5 +%,

grqgh ho vljqr qhjdwlyr lqglfd txh ho vhqwlgr gh od hfkd hv frqwudulr do gh od ixhu}d I / r vhd/ dvfhqghqwh= Qwhvh txh vh kd xvdgr ho khfkr gh txh wdqwr "| frpr P vhdq vlpwulfrv sdud lqwhjudu vor vreuh phgld yljd1 Dqorjdphqwh/ sdud fdofxodu ho jlur hq ho h{wuhpr E> dkrud frq P +{, @ {@o> vh wlhqh +yhu Iljxud 6144f,= ] ! @ +"| +{, P +{,, g{ u ] D { + uw , g{ @ o t 4 uw  o + , @ 5 grqgh ho vljqr qhjdwlyr lqglfd txh ho vhqwlgr gho jlur hv frqwudulr do gho prphqwr P / r vhd/ krudulr= Sru vlphwud/ ! hv ljxdo | rsxhvwr d ! =

61;

Hqhujd srwhqfldo wrwdo

Ho whruhpd gh od hqhujd srwhqfldo wrwdo pqlpd hvwdeohfh txh gh wrgrv orv fdpsrv gh prylplhqwrv | ghirupdflrqhv txh vrq frpsdwleohv frq odv frqglflrqhv gh frqwruqr gh xq vlvwhpd hvwuxfwxudo/ dtxhoorv txh fruuhvsrqghq d xqd frqjxudflq hvwdeoh gh htxloleulr kdfhq txh od hqhujd srwhqfldo wrwdo gho vlvwhpd vhd pqlpd1 Hvwh whruhpd sxhgh ghprvwuduvh iflophqwh d sduwlu gho Sulqflslr gh orv Wudedmrv Yluwxdohv= Vhd xqd hvwuxfwxud/ frpsxhvwd sru odv slh}dv m @ 4> ===> p> vreuh od txh dfwd xq vlvwhpd gh ixhu}dv I +l @ 4> ===> q,1 Vhdq +Q/ PS / PC / WC / WS / P| , orv fruuhvsrqglhqwhv hvixhu}rv txh dfwdq vreuh od slh}dv gh od hvwuxfwxud1 Hq hihfwr/ wrpdqgr frpr fdpsr gh prylplhqwrv yluwxdohv xqd yduldflq gho fdp0 sr uhdo gh prylplhqwrv/ txh hv reyldphqwh dgplvleoh/  @ g  > grqgh g + , lqglfd  yduldflq/ vh wlhqh hqwrqfhv txh ho fdpsr yluwxdo gh fxuydwxudv hv=

Los autores, 2004; Edicions UPC, 2004.

459

FDSWXOR 61 WUDEDMR \ HQHUJD

P "S @ g +", @ g HL

 +6189,

|/ dqorjdphqwh/ sdud odv ghpv ghirupdflrqhv jhqhudol}dgdv1 Ho SWY vh sxhgh hvfulelu/ sru wdqwr= %       c [ ] [ PC Q PS . PC g . I g  @ Qg . PS g HD HLS HLC u ' &       WC WS P| . WS g . P| g gv . WC g J C J S JL| txh sxhgh uhhvfuleluvh hq od irupd= ; % & ?[ ] 4 Q 2 2 2 2 2 PC WC WS P|2 PS g . . . . . gv = HD HLS HLC J C J S JL| u 5
& c [ '

+618:d, +618:e,

+618;d, , @ 3 +618;e, +618;f, +618;g,

I  

g iX . Kj @ 3 g grqgh vh kd ghqlgr= K@
c [ '

@ 3

I  

+618<,

frpr od hqhujd srwhqfldo gh odv ixhu}dv h{whulruhv4 | @X .K +6193,

frpr od hqhujd srwhqfldo wrwdo gho vlvwhpd1 Od frqglflq +618;g, lqglfd txh orv ghvsod}dplhqwrv fruuhvsrqglhqwhv d od hvwuxfwxud hq htxloleulr kdfhq txh od hqhujd srwhqfldo wrwdo vhd hvwdflrqduld/ hv ghflu/ xq p{lpr r xq pqlpr1 Vh sxhgh ghprvwudu txh ho htxloleulr hv hvwdeoh vl vh wudwd/ hihfwlydphqwh/ gh xq pqlpr1 Ho whruhpd gh od hqhujd srwhqfldo wrwdo hv wlo sdud hvwxgldu hvwuxfwxudv txh sxh0 gdq vxiulu lqhvwdelolgdghv/ frpr hq ho fdvr gho sdqghr/ | dqdol}du vl xqd ghwhuplqdgd frqjxudflq gh htxloleulr hv hvwdeoh r lqhvwdeoh1
Hvwd hqhujd srwhqfldo sxhgh ghqluvh vl orv ydoruhv | gluhfflrqhv gh odv ixhu}dv qr ghshqghq gh orv prylplhqwrv1 Hvwh hv/ sru hmhpsor/ ho fdvr edmr od klswhvlv gh shtxhrv prylplhqwrv1
4

Los autores, 2004; Edicions UPC, 2004.

61<1 WHRUHPDV GH FDVWLJOLDQR

45:

Dqorjdphqwh d or khfkr dtx/ vh sxhgh ghqlu od hqhujd srwhqfldo wrwdo frpsoh0 phqwduld gho vlvwhpd/ > frpr od vxpd gh od hqhujd frpsohphqwduld gh ghirupdflq/ X/ | od hqhujd srwhqfldo frpsohphqwduld gh odv ixhu}dv h{whulruhv K1 D sduwlu gho SWYF vh sxhgh ghprvwudu ho whruhpd gh od hqhujd srwhqfldo wrwdo frpsohphqwduld hvwdflrqduld/ txh hvwdeohfh txh gh wrgrv orv fdpsrv gh ixhu}dv | hvixhu}rv txh hvwq hq htxloleulr hq xq vlvwhpd hvwuxfwxudo/ dtxhoorv txh fruuhvsrqghq d xqd frqjxudflq ghirupdgd frpsdwleoh frq odv frqglflrqhv gh frqwruqr kdfhq txh od hqhujd srwhqfldo wrwdo frpsohphqwduld gho vlvwhpd vhd hvwdflrqduld1 Hq flhuwrv fdvrv vh sxhgh ghprv0 wudu txh/ dghpv/ od hqhujd srwhqfldo wrwdo frpsohphqwduld hv pqlpd1 Ho whruhpd gh od hqhujd srwhqfldo wrwdo frpsohphqwduld sxhgh xvduvh sdud ghulydu hfxdflrqhv gh frpsdwlelolgdg hq hvwuxfwxudv klshuhvwwlfdv1

61<

Whruhpdv gh Fdvwljoldqr

Orv Whruhpdv gh Fdvwljoldqr/ remhwr gh hvwd Vhfflq/ vrq px| wlohv hq ho Dqolvlv gh Hvwuxfwxudv1 Ixhurq rewhqlgrv sru Doehuwr Fdvwljoldqr/ txh orv lqfox| hq vx Whvlv gh Ilqdo gh Fduuhud hq ho Srolwfqlfr gh Wxuq hq 4;:6 | orv suhvhqw hq irupd pv ghwdoodgd hq 4;:8 dqwh od Dfdghpld gh Flhqfldv gh Wxuq1 Ho wudedmr gh Fdvwljoldqr ixh frqwlqxdgr sru Iulhgulfk Hqjhvvhu/ lqjhqlhur ihuuryldulr | surihvru gho Lqvwlwxwr Srolwfqlfr gh Nduovuxkh/ txh or h{whqgl d hvwuxfwxudv hovwlfdv qr olqhdohv1 61<14 Sulphu Whruhpd gh Fdvwljoldqr

Vhd xqd hvwuxfwxud vrphwlgd d xq vlvwhpd gh ixhu}dv I +l @ 4> ===> q,> lqghshqglhqwhv hqwuh v/ gh wdo irupd txh vh fxpsodq wrgdv odv frqglflrqhv qhfhvduldv sdud txh ho vlvwhpd vhd frqvhuydwlyr1 Vhdq   +l @ 4> ===> q, orv prylplhqwrv hfdfhv fruuhvsrqglhqwhv d od dsolfdflq gh odv ixhu}dv gho vlvwhpd1 Hq hvwh fdvr/ ho wudedmr gh odv ixhu}dv h{whuqdv hq ho surfhvr gh ghirupdflq/ Ze / hv ljxdo d od hqhujd gh ghirupdflq dopdfhqdgd sru od hvwuxfwxud/ X1 Hq yluwxg gh hvwd ljxdogdg/ | gh od iupxod gh Fodsh|urq/ vh sxhgh hvfulelu od hqhujd gh ghirupdflq hq ixqflq gh orv prylplhqwrv hfdfhv= X @ X+  , l @ 4> ===> q +6194,

grqgh glfkd ixqflq hv fxdguwlfd | krprjqhd hq vxv dujxphqwrv   1 Vl vh surgxfhq shtxhdv yduldflrqhv gh orv prylplhqwrv/ ghelgrv d shtxhrv fdpelrv hq ho vlvwhpd gh ixhu}dv/ vh sxhgh fdofxodu od yduldflq hq od hqhujd gh ghirupdflq sru

Los autores, 2004; Edicions UPC, 2004.

45;

FDSWXOR 61 WUDEDMR \ HQHUJD

vlpsoh glihuhqfldflq gh od ixqflq dqwhulru/ or txh gd= c [ CX gX @ g  C  '

+6195,

Sru rwud sduwh/ hvwd yduldflq gheh vhu ljxdo do wudedmr uhdol}dgr sru odv ixhu}dv h{whuqdv gxudqwh orv shtxhrv fdpelrv hq orv prylplhqwrv/ or txh sxhgh h{suhvduvh +ghvsuhfldq0 gr lqqlwvlprv gh vhjxqgr rughq, frpr= gZe @ Ljxdodqgr dpedv h{suhvlrqhv vh wlhqh= c [ CX
' c [ '

I g

+6196,

C 

g @

c [ '

I g 

+6197,

txh gheh vdwlvidfhuvh sdud fxdotxlhu frpelqdflq duelwuduld gh ydoruhv g  1 Sru wdqwr gheh fxpsoluvh txh/ wuplqr d wuplqr= CX @ I sdud l @ 4> ===> q +6198, C  Hvwh uhvxowdgr vh frqrfh frpr ho Sulphu Whruhpd gh Fdvwljoldqr= vl od hqhujd gh ghirupdflq gh xq vlvwhpd hvwuxfwxudo vh h{suhvd hq ixqflq gh orv ghvsod}dplhqwrv lqghshqglhqwhv   fruuhvsrqglhqwhv d xq vlvwhpd gh ixhu}dv I / od sulphud ghulydgd sdufldo gh od hqhujd gh ghirupdflq uhvshfwr d fxdotxlhud gh hvwrv ghvsod}dplhqwrv hv ljxdo d od ixhu}d I hq od gluhfflq gh   1 Ho Sulphu Whruhpd gh Fdvwljoldqr vh xvd sdud ghulydu hfxdflrqhv gh htxloleulr |/ sru wdqwr/ sxhgh vhuylu gh edvh sdud dqdol}du hvwuxfwxudv sru ho pwrgr gh htxloleulr +r gh uljlgh},1 Hq hvwh vhqwlgr/ vx xwlolgdg hv dqorjd d od gho SWY/ ho pwrgr gho Prylplhqwr Xqlgdg r ho Sulqflslr gh Hqhujd Srwhqfldo Wrwdo Pqlpd1 Gh khfkr/ ho Sulphu Whruhpd gh Fdvwljoldqr sxhgh rewhqhuvh iflophqwh d sduwlu gh vwh owlpr1 Uhfrughprv txh od hqhujd srwhqfldo wrwdo gho vlvwhpd hv @X .K +6199, grqgh X hv od hqhujd gh ghirupdflq | K hv od hqhujd srwhqfldo gh odv ixhu}dv h{whulr0 uhv1 Od hqhujd srwhqfldo wrwdo gheh vhu hvwdflrqduld +| pqlpd, sdud od hvwuxfwxud hq htxloleulr1 Wrpdqgr yduldflrqhv hq +6199, uhvshfwr d orv prylplhqwrv hfdfhv/ vh wlhqh= g @ g +X . K, c [ CX @ g  C  '
c [ '

I g  @ 3

+619:,

hfxdflq lgqwlfd d +6197,1

Los autores, 2004; Edicions UPC, 2004.

61<1 WHRUHPDV GH FDVWLJOLDQR

45<

61<15

Vhjxqgr Whruhpd gh Fdvwljoldqr

Od hqhujd +frpsohphqwduld, gh ghirupdflq X gh od hvwuxfwxud sxhgh h{suhvduvh frpr ixqflq gh odv ixhu}dv I +l @ 4> ===> q, gho vlvwhpd/ lqghshqglhqwhv hqwuh v= X @ X+I , l @ 4> ===> q +619;,

grqgh glfkd ixqflq hv fxdguwlfd | krprjqhd hq vxv dujxphqwrv I 1 Uhfrughprv txh/ sdud frpsruwdplhqwr hovwlfr olqhdo/ od hqhujd gh ghirupdflq | od hqhujd frp0 sohphqwduld gh ghirupdflq vrq ljxdohv/ X @ X= Vl vh surgxfhq shtxhdv yduldflrqhv hq orv ydoruhv gh odv ixhu}dv/ vh sxhgh fdofxodu od yduldflq hq od hqhujd gh ghirupdflq sru ghulydflq gh od h{suhvlq dqwhulru/ or txh uhvxowd hq= c [ CX gX @ gI +619<, CI
' c

Hvwd yduldflq hv ljxdo d od yduldflq gho wudedmr frpsohphqwdulr uhdol}dgr sru odv ixhu}dv h{whuqdv/ txh vhjq od h{suhvlq +6196, ydoh= gZ e @
c [ '

I g 

Hvwd yduldflq wdpelq sxhgh fdofxoduvh glihuhqfldqgr gluhfwdphqwh vreuh od iupxod gh Fodsh|urq/ hv ghflu=
c c c [4 4[ 4[ gZ e @ g+ I g  .   gI I   , @ 5 5 5 ' ' '

+61:3,

Ljxdodqgr odv grv h{suhvlrqhv/ +6196, | +61:3, vh wlhqh= gZ e @


c [ '

I g  @

c [ '

  gI

+61:4,

H ljxdodqgr hvwh owlpr uhvxowdgr d od yduldflq gh od hqhujd gh ghirupdflq gh od h{suhvlq +619<, vh wlhqh=
c c [ CX [ gX @ gI @   gI CI ' c '

+61:5,

txh gheh vdwlvidfhuvh sdud fxdotxlhu frpelqdflq duelwuduld gh ydoruhv gI 1 Sru wdqwr gheh fxpsoluvh txh/ wuplqr d wuplqr= CX @  CI sdud l @ 4> ===> q +61:6,

Los autores, 2004; Edicions UPC, 2004.

463

FDSWXOR 61 WUDEDMR \ HQHUJD

Hvwh uhvxowdgr vh frqrfh frpr Vhjxqgr Whruhpd gh Fdvwljoldqr= vl od hqhujd +frpsohphqwduld, gh ghirupdflq gh xq vlvwhpd hvwuxfwxudo vh h{suhvd hq ixqflq gh odv ixhu}dv lqghshqglhqwhv I fruuhvsrqglhqwhv d xq vlvwhpd gh prylplhqwrv   > od sulphud ghulydgd sdufldo gh od hqhujd gh ghirupdflq uhvshfwr d xqd ixhu}d fxdotxlhud I hv ljxdo do prylplhqwr   hq od gluhfflq gh I 1 Ho Vhjxqgr Whruhpd gh Fdvwljoldqr ixh jhqhudol}dgr d hvwuxfwxudv hovwlfdv qr ol0 qhdohv sru Hqjhvvhu hq 4;;<1 Gh khfkr/ ho Vhjxqgr Whruhpd gh Fdvwljoldqr sxhgh rewhqhuvh iflophqwh d sduwlu gho SWYF r gho Sulqflslr gh Hqhujd Srwhqfldo Wrwdo Frpsohphqwduld Pqlpd1 Uhfrughprv txh od hqhujd srwhqfldo wrwdo frpsohphqwduld gho vlvwhpd hv @X .K +61:7, grqgh X hv od hqhujd frpsohphqwduld gh ghirupdflq | K hv od hqhujd srwhqfldo frpsohphqwduld gh odv ixhu}dv h{whulruhv1 Od hqhujd srwhqfldo wrwdo frpsohphqwduld gheh vhu hvwdflrqduld sdud od hvwuxfwxud hq htxloleulr1 Wrpdqgr yduldflrqhv hq +61:7, uhvshfwr d odv ixhu}dv dsolfdgdv/ vh wlhqh= g @ g X .K c [ CX gI @ CI 
'

c [ '

  gI @ 3

+61:8,

hfxdflq lgqwlfd d +619<,1 Orv grv whruhpdv gh Fdvwljoldqr vh jhqhudol}dq sdud prphqwrv | jlurv hfdfhv/ hvfulelqgrvh hq hvh fdvr= CX @  CP | CX @ P C +61:9,

61<16

Fofxor gh Prylplhqwrv

Ho Vhjxqgr Whruhpd gh Fdvwljoldqr vh xvd sdud fdofxodu prylplhqwrv1 Hq hvwh vhqwlgr/ vx xwlolgdg hv dqorjd d od gho SWYF/ ho pwrgr gh od Ixhu}d Xqlgdg r ho Sulqflslr gh Hqhujd Srwhqfldo Wrwdo Frpsohphqwduld Pqlpd1 Vh xwlol}d wdpelq sdud uhvroyhu hvwuxfwxudv klshuhvwwlfdv sru ho pwrgr gh frpsdwlelolgdg/ wdo frpr vh wudwd hq ho Fdswxor 71 Hq orv Hmhpsorv txh vljxhq vh loxvwud ho xvr gh hvwh whruhpd sdud fdofxodu pryl0 plhqwrv hfdfhv1 Fdeh kdfhu/ do uhvshfwr/ dojxqdv revhuydflrqhv gh lqwhuv=

Los autores, 2004; Edicions UPC, 2004.

61<1 WHRUHPDV GH FDVWLJOLDQR

464

41 Orv prylplhqwrv hfdfhv wlhqhq vljqr1 Dv/ vl od dsolfdflq gho vhjxqgr whruhpd gh Fdvwljoldqr uhvxowd hq xq ydoru qhjdwlyr gho prylplhqwr hfd}/ glfkr uhvxowdgr gheh lqwhusuhwduvh frpr txh ho prylplhqwr hfd} wlhqh vhqwlgr rsxhvwr d od ixhu}d= CX @  ? 3 CI ,   wlhqh vhqwlgr rsxhvwr d I +61::,

51 Odv uhdfflrqhv lvrvwwlfdv qr vrq ixhu}dv lqghshqglhqwhv/ |d txh vx ydoru gh0 shqgh gho vlvwhpd gh ixhu}dv d wudyv gh odv hfxdflrqhv gh od Hvwwlfd1 Hq frqvh0 fxhqfld/ odv uhdfflrqhv lvrvwwlfdv qr ghehq dsduhfhu hq od h{suhvlq gh od hqhujd gh ghirupdflq/ vlqr txh ghehq holplqduvh gh hood h{suhvqgrod hq ixqflq gh odv ixhu}dv h{whulruhv1 Od hqhujd gh ghirupdflq gheh hvfuleluvh hq ixqflq gh odv ixhu}dv h{whulruhv/ h{foxvlydphqwh1 61 Hq xqd hvwuxfwxud vlpwulfd fdujdgd gh irupd vlpwulfd +r dqwlvlpwulfd,/ od hqhu0 jd gh ghirupdflq gh od hvwuxfwxud frpsohwd hv ljxdo do greoh gh od hqhujd gh odv grv plwdghv vlpwulfdv1 71 Sdud fdofxodu ho prylplhqwr/ vhjq xqd flhuwd gluhfflq/ gh xq sxqwr hq ho txh qr kd| xqd ixhu}d h{whulru dsolfdgd/ vh sxhgh srqhu hq glfkr sxqwr xqd ixhu}d fwlfld I/ vhjq od gluhfflq gh lqwhuv/ | ddglu vwd do vlvwhpd gh fdujdv1 Ho fruuhvsrqglhqwh prylplhqwr hfd} vhu fruuhfwr do sduwlfxodul}du od vroxflq sdud ho ydoru I @ 31 81 Sdud fdofxodu prylplhqwrv ghelgrv d fdpsrv gh ghirupdflrqhv lpsxhvwdv gheh xvduvh od h{suhvlq gh od hqhujd lqwhuqd gh od hfxdflq +6175f,/ dv frpr srqhu xqd ixhu}d fwlfld I/ hq ho sxqwr | vhjq od gluhfflq gh lqwhuv1 Ho fruuhvsrqglhqwh prylplhqwr hfd} vhu fruuhfwr do sduwlfxodul}du od vroxflq sdud ho ydoru I @ 31 Hvwh surfhglplhqwr hv frpsohwdphqwh htxlydohqwh d xwlol}du ho Pwrgr gh od Ixhu}d Xqlgdg +yhu Vhfflq 61:17 | Hmhpsor 61:1715,1 91 Sdud kdoodu ho ghvsod}dplhqwr uhodwlyr hqwuh grv sxqwrv vhjq xqd flhuwd gluhfflq vh dsolfdq grv ixhu}dv +fwlfldv r qr, ljxdohv | rsxhvwdv hq glfkrv sxqwrv/ | hq od gluhfflq gh lqwhuv1 Dv/ sru hmhpsor/ hq od hvwuxfwxud gh od Iljxud 6145/ dsolfdqgr ho vhjxqgr whruhpd gh Fdvwljoldqr/ vh wlhqh=   CX CX @  .  @  . +61:;, CI CI grqgh  hv ho ghvsod}dplhqwr uhodwlyr hqwuh orv sxqwrv D | E vhjq od gluhfflq gh lqwhuv1

Los autores, 2004; Edicions UPC, 2004.

465

FDSWXOR 61 WUDEDMR \ HQHUJD

Ilj1 6145= Prylplhqwr uhodwlyr hqwuh grv sxqwrv Vl kdfhprv gluhfwdphqwh I @ I @ I | hvfulelprv od hqhujd gh ghirupdflq frpr ixqflq gho ydoru qlfr I / | dsolfdprv ho whruhpd gh Fdvwljoldqr/ rewhqhprv= CX CI CX CI CX CI . CI CI CI CI @  .  @ @


+61:<,

Revuyhvh txh xwlol}dprv grv ixhu}dv h{whulruhv frqvlghudgdv frpr ghshqglhqwhv/ shur vdelhqgr ho vljqlfdgr txh wdo khfkr wlhqh hq orv uhvxowdgrv rewhqlgrv= hq hvwh fdvr/ ho gh rewhqhu xq ghvsod}dplhqwr hfd} uhodwlyr1

Hmhpsor 61<1614 Fdofxodu od hfkd hq ho sxqwr phglr gh xqd yljd eldsr|dgd fdujdgd frq xqd ixhu}d sxqwxdo fhqwudgd1 Vhjq od Iljxud 6146 |/ xqd yh} fdofxodgdv odv uhdfflrqhv lvrvwwlfdv/ orv prphqwrv hfwruhv hq od yljd vrq= ; A S{ A A ? 5 A S A A = +o 5 {, 3{
D

P+{, @

{o

Los autores, 2004; Edicions UPC, 2004.

61<1 WHRUHPDV GH FDVWLJOLDQR

466

Ilj1 6146= Yljd gho Hmhpsor 61<1614 |/ sru or wdqwr/ odv ghulydgdv uhvshfwr gh od ixhu}d S vrq= ; { D A 3{ 2 A A ? 5 CP @ A +o {, CS A A D = 2 {o 5 Od hfkd hq ho sxqwr fhqwudo hv ho prylplhqwr hfd} gh od ixhu}d S +srvlwlyd kdfld dedmr,1 Dsolfdqgr ho vhjxqgr whruhpd gh Fdvwljoldqr vh wlhqh=  @ @ @ @ @ @ CX CS ]  4 P2 C g{ CS u 5 HL ] CP g{ P CS HL u ] D ] DB2 S { { g{ S +o {, g{ . +o {, , 5 5 5 HL 5 HL f + DB2 2 D , { { S 2 2 o{ . o {. 7HL 6 f 6 DB2 S o 7;HL +&,

Revuyhvh txh od h{suhvlq gh od hqhujd gh ghirupdflq vh hvfuleh qlfdphqwh hq ixqflq gh od ixhu}d h{whuqd S 1 Sxhgh frpsureduvh wdpelq txh/ ghelgr d od vlphwud gh od fdujd/ odv grv lqwhjudohv hq txh vh glylgh ho fofxor sursruflrqdq lgqwlfr uhvxowdgr/ sru or txh edvwd frq hydoxdu xqd gh hoodv1

Los autores, 2004; Edicions UPC, 2004.

467

FDSWXOR 61 WUDEDMR \ HQHUJD

Hmhpsor 61<1615 Fdofxodu od hfkd hq ho sxqwr phglr gh od yljd eldsr|dgd gh od Iljxud 6147/ fxdqgr dfwd vreuh hood xqd fdujd xqliruph s1

Ilj1 6147= Yljd gho Hmhpsor 61<1615 Frpr vh suhwhqgh fdofxodu ho prylplhqwr yhuwlfdo gho sxqwr fhqwudo gh od yljd/ vh uhvxhoyh ho sureohpd frpr vl/ dghpv gh od fdujd xqliruph/ kxelhud xqd ixhu}d sxqwxdo I hq ho fhqwur gh od ox}1 Hqwrqfhv/ od oh| gh hfwruhv hv vlpwulfd |= < s I A P+{, @ {+o {,. { A @ 5 5 A o 3{ A 5 A CP { A > @ CI 5 Od h{suhvlq gh od hqhujd gh ghirupdflq gh od yljd sxhgh hvfuleluvh/ sru vlphwud/ frpr= ] , 2 P2 g{ X @5 f 5HL \ dsolfdqgr ho vhjxqgr Whruhpd gh Fdvwljoldqr/ | sduwlfxodul}dqgr sdud ho ydoru I @ 3/ vh wlhqh=   CX  @ CI S 'f  ] DB2  P CP @ 5 g{ HL CI S 'f f ] DB2 s { 5 {+o {, g{ @ HL f 5 5 e 8 so @ +&, 6;7 HL

Los autores, 2004; Edicions UPC, 2004.

61<1 WHRUHPDV GH FDVWLJOLDQR

468

Hmhpsor 61<1616 Fdofxodu od hfkd hq ho fhqwur | hq ho h{wuhpr gho yrodgl}r gh od Iljxud 6148 sdud od uhodflq gh ixhu}dv I2 @ 5I 1

Ilj1 6148= Yljd gho Hmhpsor 61<1616 Fdofxohprv ho ydoru gho prphqwr hfwru txh dfwd hq xqd vhfflq vlwxdgd d xqd glvwdqfld { gho h{wuhpr gho yrodgl}r= + D I2 { 3{ 2 P+{, @ D D I2 { . I +{ 2 , 2 {o Vl vh ghvhd fdofxodu od hfkd hq ho sxqwr fhqwudo gho yrodgl}r +{ @ o@5,/ hqwrqfhv= ] CX CP g{ @ P  @ CI CI HL u     ] D  ] DB2 g{ o o g{ +I2 {, +3, I2 { . I { . { @ HL 5 5 HL f DB2 +  D D ,  4 o2 { o{2 { {2 o { @ . . I2 .I HL 6 7 DB2 6 7 5 DB2   8 4 4 +&, @ I o . I2 o HL 57 7; Od hfkd hq ho h{wuhpr gho yrodgl}r hv ljxdo do prylplhqwr hfd} gh od ixhu}d I2 > sru wdqwr= ] CX CP gv @ P 2 @ CI2 CI2 HL u   ] D  ] DB2 o g{ g{ I2 { . I { +I2 {,{ . { @ HL 5 HL f DB2

Los autores, 2004; Edicions UPC, 2004.

469

FDSWXOR 61 WUDEDMR \ HQHUJD

+  DB2  { { { . I2 .I I2 6 f 6 6   4 4 8 @ I o . I2 o +&, HL 7; 6 4 @ HL \ srghprv uhvroyhu orv fdvr = v I @ 3 I @ I I @ I I2 @ I I2 @ 3 I2 @ 5I , , ,  @   8 I o 7; HL I o @ 57 HL I o @ 7 HL

o{2 7

D ,
DB2

2 @ 2 2

I o 6 HL 8 I o @ 7; HL 6: I o @ 7; HL

Revuyhvh txh  +I @ 3> I2 @ I , @ 2 +I @ I> I2 @ 3,1 Hvwh uhvxowdgr hv frqvhfxhqfld gho Whruhpd gh Pd{zhoo r gh uhflsurflgdg gh orv prylplhqwrv1

Hmhpsor 61<1617 Frpsuredu ho hqxqfldgr gho Whruhpd gh Pd{zhoo hq ho suwlfr gh od Iljxud 61491

Ilj1 6149= Suwlfr gho Hmhpsor 61<1617 Ho Whruhpd gh Pd{zhoo hvwdeohfh txh sdud orv grv vlvwhpdv gh fdujd gh od Iljxud 6149/ | sdud ydoruhv xqlwdulrv gh odv ixhu}dv/ hvwr hv/ I @ K @ 4> gheh fxpsoluvh txh=
w xV ' @ y '

Los autores, 2004; Edicions UPC, 2004.

61<1 WHRUHPDV GH FDVWLJOLDQR

46:

Ilj1 614:= Uhvroxflq gho Hmhpsor 61<1617 Dsolfdqgr ho vhjxqgr whruhpd gh Fdvwljoldqr d od hvwuxfwxud +vlpwulfd, fdujdgd frq orv grv vlvwhpdv gh ixhu}dv +Iljxud 614:,/ vh sxhgh hvfulelu= x
V '

 CX V '  @ CK w 'f

>

w ' 

 CX w '  @ CI V 'f

Odv oh|hv gh hfwruhv hq odv slh}dv vrq= ; ? K| P@ I = K 5d . { 5 \ vxv ghulydgdv uhvshfwr gh K | gh I vrq= + CP | hq od eduud D0 F 0 @ CK 5d hq od eduud F 0 E

hq od eduud D0 F 0 hq od eduud F 0 E

CP @ CI

3 {@5

hq od eduud D0 F 0 hq od eduud F 0 E

Dkrud vh sxhgh fdofxodu +xwlol}dqgr od vlphwud gh irupd | fdujd,= x


V '

 CX V '  @ CK w 'f ] 2d V ' ] d { 5 2 K 5d . I @ K | g| . 5d g{ HL f 5 f w 'f   Id @ HL V '

Los autores, 2004; Edicions UPC, 2004.

46;

FDSWXOR 61 WUDEDMR \ HQHUJD

w ' 

 CX w '  @ CI V 'f ] 2d w ' ] d { { 5 K5d . I @ K | + 3, g|. g{ HL f 5 5 f V 'f   Kd @ HL w '

frq or fxdo txhgd frpsuredgr ho Whruhpd gh Pd{zhoo1

6143

Dsr|rv | hqodfhv hovwlfrv

Xq fdvr lqwhuhvdqwh d frqvlghudu hv od h{lvwhqfld gh dsr|rv r hqodfhv hovwlfrv hq od hv0 wuxfwxud1 Od sduwlfxodulgdg gh hvwh wlsr gh dsr|rv r hqodfhv uhvshfwr d orv frqvlghudgrv kdvwd dkrud/ hv ghflu/ orv ujlgrv/ hv vx fdsdflgdg gh ghirupduvh/ | do kdfhuor/ dopdfhqdu hqhujd gh ghirupdflq1 Sru wdqwr/ od frqvlghudflq gh wdohv glvsrvlwlyrv qr hqwudd rwud glfxowdg txh od lqfoxvlq gh vx hqhujd gh ghirupdflq d od krud gh fdofxodu od hqhujd wrwdo gh od hvwuxfwxud1 Dv/ sru hmhpsor/ vl vh wlhqh xqd yljd frpr od gh od Iljxud 614;d/ frq xq dsr|r hovwlfr E/ od hqhujd gh ghirupdflq wrwdo txh dopdfhqd ho pxhooh do ghirupduvh hv= 4 4 I2 4 Xpxhooh @ I  @ @ n 2 5 5 n 5 +61;3,

grqgh I hv od ixhu}d txh dfwd vreuh ho pxhooh/  hv ho prylplhqwr gh dodujdplhqwr r dfruwdplhqwr txh vwh vxiuh | n hv vx frqvwdqwh hovwlfd/ wdo txh I @ n = Od hqhujd gh

Ilj1 614;= Yljdv frq dsr|rv hovwlfrv

Los autores, 2004; Edicions UPC, 2004.

61431 DSR\RV \ HQODFHV HOVWLFRV

46<

ghirupdflq wrwdo gh od hvwuxfwxud/ hv= Xe @ Xyljd . Xpxhooh ] 4 P2 4 I2 @ g{ . 5 HL 5 n ]u 4 4 HL "2 g{ . n  2 @ 5 u 5 +61;4d, +61;4e, +61;4f,

D sduwlu gh hvwdv h{suhvlrqhv sxhghq dsolfduvh d od hvwuxfwxud fxdotxlhud gh orv whruhpdv hqhujwlfrv rewhqlgrv hq hvwh Fdswxor1 Dqorjdphqwh vh sxhgh wudwdu ho fdvr gh uhvruwhv hovwlfrv1 Frqvlghuhprv xqd hv0 wuxfwxud frpr od gh od Iljxud 614;e/ frq xq hpsrwudplhqwr hovwlfr hq ho h{wuhpr D= Hq hvh fdvr/ od hqhujd gh ghirupdflq gho uhvruwh hv= 4 4 P2 4 Xuhvruwh @ P * @ +61;5, @ n *2 5 5 n 5 grqgh P hv ho prphqwr txh dfwd vreuh ho uhvruwh/ * hv ho jlur txh vwh vxiuh | n hv vx frqvwdqwh hovwlfd/ wdo txh P @ n *= Od hqhujd gh ghirupdflq wrwdo gh od hvwuxfwxud/ hv dkrud= Xe @ Xyljd . Xuhvruwh ] 4 P2 4 P2 @ g{ . 5 HL 5 n ]u 4 4 HL "2 g{ . n *2 @ 5 5 u +61;6d, +61;6e, +61;6f,

Hmhpsor 614314 Fdofxodu od hfkd hq ho sxqwr phglr gh od yljd gh od Iljxud 614<1 Od frqvwdqwh hovwlfd gho pxhooh ydoh n @ +HL@o ,/ vlhqgr HL od uljlgh} d h{lq gh od yljd1 Ho sureohpd hv dqorjr do Hmhpsor 61<1614 | vh uhvxhoyh gh od plvpd irupd/ shur frqvlghudqgr dkrud od hqhujd gh ghirupdflq gho pxhooh1 Vhjq od Iljxud 614< |/ xqd yh} fdofxodgdv odv uhdfflrqhv lvrvwwlfdv/ ho prphqwr hfwru hq od yljd hv vlpwulfr | gh ydoru= S o P+{, @ { 3{ 5 5 Od hqhujd gh ghirupdflq gho pxhooh hv= Xpxhooh @ 4 +S@5,2 5 n

Los autores, 2004; Edicions UPC, 2004.

473

FDSWXOR 61 WUDEDMR \ HQHUJD

Ilj1 614<= Yljd gho Hmhpsor 614314 Od hfkd hq ho sxqwr fhqwudo hv ho prylplhqwr hfd} gh od ixhu}d S +srvlwlyd kdfld dedmr,1 Dsolfdqgr ho vhjxqgr whruhpd gh Fdvwljoldqr vh wlhqh=  @ CXyljd CXpxhooh . CS CS ] DB2 CP g{ 4S P @ 5 . CS HL 7n f ] DB2 S { { g{ 4 o S . @ 5 5 5 HL 7 HL   f  4 4 So @ . 7; 7 HL

Sdud  @ 4 vh uhfxshud od vroxflq fruuhvsrqglhqwh d xq dsr|r mr hq E=

Los autores, 2004; Edicions UPC, 2004.

7 Ho Pwrgr gh Frpsdwlelolgdg
714 Lqwurgxfflq

Od qhfhvlgdg gh uhvroyhu hvwuxfwxudv klshuhvwwlfdv vh sodqwhd d sulqflslrv gho vljor [L[/ fxdqgr orv sdvhv hxurshrv vh hqfxhqwudq hq sohqd h{sdqvlq hfrqplfd/ judfldv d orv dydqfhv flhqwfrv | vrfldohv gho vljor dqwhulru1 Od Uhyroxflq Lqgxvwuldo gd oxjdu d xqd vrflhgdg phwursrolwdqd h lqgxvwuldol}dgd/ qhfhvlwdgd gh hvwuxfwxudv h lqiudhvwuxfwxudv txh idyruh}fdq vx ghvduuroor1 Hq hvwd srfd dsduhfhq | vh pxowlsolfdq sru wrgd Hxursd odv Hvfxhodv gh Lqjhqlh0 urv/ vljxlhqgr ho prghor gh od suhvwljlrvd froh ghv Srqv hw Fkdxvvhv gh Sduv1 Hv suhflvdphqwh xq surihvru gh hvwd Hvfxhod/ Orxlv Qdylhu/ txlhq sodqwhd irupdophqwh ho pwrgr gh frpsdwlelolgdg hq 4;59 sdud uhvroyhu dufrv klshuhvwwlfrv | yljdv frqwlqxdv1 Ho pwrgr vh h{wlhqgh uslgdphqwh |/ hq 4;8:/ E1 S1 H1 Fodsh|urq/ surihvru gh odv Hvfxhodv gh Vdq Shwhuexujr | gh Sduv | txh wudedm lqwhqvdphqwh hq ho ghvduuroor gh orv ihuurfduulohv uxvrv | iudqfhvhv/ suhvhqwd dqwh od Dfdghpld gh odv Flhqfldv Iudqfhvd vx wudedmr vreuh od uhvroxflq gh yljdv frqwlqxdv1 Odphqwdeohphqwh/ ho pwrgr gh frpsdwlelolgdg hv xq surfhglplhqwr px| oderulrvr gh uhvroxflq gh hvwuxfwxudv klshuhvwwlfdv | txh qr shuplwh/ hq jhqhudo/ xq sodqwhd0 plhqwr vlvwhpwlfr gho sureohpd/ or fxdo or kdfh srfr dghfxdgr sdud vx lpsohphqwdflq hq surjudpdv gh fofxor dxwrpwlfr1 D sduwlu gh od vhjxqgd plwdg gho vljor [[/ frq od oohjdgd gho rughqdgru gljlwdo/ ho pwrgr gh frpsdwlelolgdg yd shuglhqgr surwdjrqlvpr ghqwur gh od Phfqlfd gh Hvwuxfwxudv hq idyru gho pwrgr gh htxloleulr1 Vh pxhvwud hq hvwh Fdswxor od dsolfdflq gho pwrgr gh frpsdwlelolgdg d od uhvrox0 flq gh hvwuxfwxudv uhwlfxodgdv sodqdv1 Vh sodqwhd/ sulphur/ od uhvroxflq gh hvwuxfwxudv gh xqd vrod slh}d edmr glyhuvrv wlsrv gh dfflrqhv | frq glyhuvdv frqglflrqhv gh dsr|r1 Vh wudwd/ d frqwlqxdflq/ od uhvroxflq gh yljdv frqwlqxdv/ frqvlghuqgrvh glyhuvdv vl0 wxdflrqhv sduwlfxoduhv gh lqwhuv1 Vh flhuud ho Fdswxor frq od dsolfdflq gho pwrgr d od uhvroxflq gh hvwuxfwxudv sruwlfdgdv1 474

Los autores, 2004; Edicions UPC, 2004.

475

FDSWXOR 71 HO PWRGR GH FRPSDWLELOLGDG

715

Edvhv gho pwrgr

Ho sodqwhdplhqwr gho pwrgr gh frpsdwlelolgdg hv lqwxlwlyr | iflo gh hqwhqghu | vh pxhvwud/ gh irupd hvtxhpwlfd/ hq od Iljxud 7141 Evlfdphqwh/ frqvlvwh hq wudqvirupdu od hvwuxfwxud klshuhvwwlfd hq rwud lvrvwwlfd/ d edvh gh vxsulplu orv dsr|rv +r hqodfhv, uhgxqgdqwhv | vxvwlwxluorv sru ixhu}dv +r hvixhu}rv, lqfjqlwd1 Ho qphur gh lqfjqlwdv gho sureohpd hv/ sxhv/ ljxdo do judgr gh klshuhvwdwlvpr gho sureohpd1 Hv reylr txh ho khfkr gh vxsulplu hvwrv dsr|rv +r hqodfhv, lpsolfd olehudu/ hq sulqflslr/ flhuwdv frqgl0 flrqhv gh frpsdwlelolgdg txh gheh vdwlvidfhu od ghirupdflq gh od hvwuxfwxud ruljlqdo1 D od hvwuxfwxud uhvxowdgr gh hvwh surfhvr vh oh oodpd lvrvwwlfd edvh1 Do vhu lvrvwwlfd/ od uhvroxflq gh hvwd hvwuxfwxud edvh qr sodqwhd glfxowdg do0 jxqd= vreuh hood vh sxhghq vdwlvidfhu odv frqglflrqhv qhfhvduldv gh htxloleulr d sulrul | vh oh sxhghq dsolfdu orv pwrgrv frqrflgrv gh fofxor gh prylplhqwrv1 Hq sduwlfx0 odu/ vh srguq h{suhvdu orv prylplhqwrv gh od hvwuxfwxud hq ixqflq gh odv lqfjqlwdv klshuhvwwlfdv1 Sru wdqwr/ vh sxhghq lpsrqhu d srvwhulrul odv frqglflrqhv gh frpsdwl0 elolgdg dqwhulruphqwh olehudgdv1 Hvwr sursruflrqd ho qphur gh hfxdflrqhv qhfhvduldv sdud uhvroyhu odv lqfjqlwdv klshuhvwwlfdv1 Xqd yh} rewhqlgdv vwdv vh wlhqh uhvxhowd od hvwuxfwxud1 Frpr vh revhuyd/ ho surfhvr vhfxhqfldo frqvlvwh hq/ d sduwlu gh od jhrphwud gh od hvwuxfwxud | gh od ghqlflq gh odv dfflrqhv/ 41 ghqlu od hvwuxfwxud lvrvwwlfd edvh/ d edvh gh vhohfflrqdu odv lqfjqlwdv klshuhv0 wwlfdv | olehudu odv fruuhvsrqglhqwhv frqglflrqhv gh frpsdwlelolgdg/ 51 uhvroyhu od hvwuxfwxud lvrvwwlfd edvh/ hq ixqflq gh odv lqfjqlwdv klshuhvwwlfdv/ d edvh gh vdwlvidfhu odv frqglflrqhv gh htxloleulr/ 61 ghwhuplqdu odv lqfjqlwdv klshuhvwwlfdv/ d edvh gh lpsrqhu odv qhfhvduldv frqgl0 flrqhv gh frpsdwlelolgdg/ 71 ghwhuplqdu odv uhdfflrqhv/ hvixhu}rv | prylplhqwrv hq od hvwuxfwxud klshuhvwwlfd ruljlqdo1 Frqvlghuhprv xqd hvwuxfwxud klshuhvwwlfd gh judgr k vreuh od txh dfwd xq vlvwhpd gh fdujdv I +l @ 4> ===> q,1 Olehudqgr od hvwuxfwxud klshuhvwwlfd gh k hqodfhv vxshud0 exqgdqwhv +h{whuqrv r lqwhuqrv, vh rewlhqh xqd hvwuxfwxud lvrvwwlfd edvh hq od txh odv uhdfflrqhv klshuhvwwlfdv [& +m @ 4> ===> k,/ lqwurgxflgdv do olehudu orv hqodfhv/ dfwdq frpr ixhu}dv lqghshqglhqwhv1 Dvlplvpr/ vh rewlhqhq k frqglflrqhv flqhpwlfdv txh ghehq fxpsoluvh sdud txh od hvwuxfwxud lvrvwwlfd edvh vh ghiruph gh pdqhud lgqwlfd d od hvwuxfwxud klshuhvwwlfd ruljlqdo=

Los autores, 2004; Edicions UPC, 2004.

7151 EDVHV GHO PWRGR

476

Ilj1 714= Ho pwrgr gh frpsdwlelolgdg  Vl [8 hv xqd uhdfflq klshuhvwwlfd h{whuqd/ ho ghvsod}dplhqwr +r jlur, gh vx sxqwr gh dsolfdflq/ phglgr vhjq od gluhfflq gh od ixhu}d +r prphqwr, uhdfflq/ 8 > gheh vhu qxor/ do vhu ujlgr ho hqodfh fruuhvsrqglhqwh hq od hvwuxfwxud klshuhvwwlfd1 Vh wlhqh/ sru wdqwr/ od hfxdflq flqhpwlfd= 8 +I > [& , @ 3 l @ 4> ===> q m @ 4> ===> k +714,

 Vl [8 hv xq sdu gh uhdfflrqhv klshuhvwwlfdv lqwhuqdv/ ho ghvsod}dplhqwr +r jlur, uhodwlyr gh vxv sxqwrv gh dsolfdflq/ phglgrv vhjq od gluhfflq gh odv ixhu}dv +r prphqwrv, uhdfflq/ 8 > gheh vhu qxor/ sru frqwlqxlgdg gh ghvsod}dplhqwrv +r jlurv, hq ho hqodfh fruuhvsrqglhqwh hq od hvwuxfwxud klshuhvwwlfd1 Vh wlhqh/ sru wdqwr/ od hfxdflq flqhpwlfd=
8

+I > [& , @ 3

l @ 4> ===> q

m @ 4> ===> k

+715,

Frpr uhvxowdgr/ vh glvsrqh gh k hfxdflrqhv olqhdohv gh odv fxdohv hv srvleoh rewhqhu orv ydoruhv gh odv k lqfjqlwdv klshuhvwwlfdv [& +m @ 4> ===> k,1 Hv lpsruwdqwh vhdodu txh od hohfflq gh orv k hqodfhv vxshudexqgdqwhv txh vh olehudq sdud rewhqhu od hvwuxfwxud lvrvwwlfd edvh qr hv qlfd1 Glvwlqwdv hohfflrqhv gdq oxjdu d glvwlqwdv hvwuxfwxudv edvh | d glvwlqwrv vlvwhpdv gh hfxdflrqhv sdud uhvroyhu ho sureohpd1 Frpr od vroxflq gho sureohpd hovwlfr hv qlfd/ od hohfflq hqwuh xqd srvlelolgdg x rwud hv duelwuduld1

Los autores, 2004; Edicions UPC, 2004.

477

FDSWXOR 71 HO PWRGR GH FRPSDWLELOLGDG

Ho surfhglplhqwr ghvfulwr uhfleh ho qrpeuh gh pwrgr gh frpsdwlelolgdg srutxh odv hfxdflrqhv txh vh sodqwhdq sdud uhvroyhu ho sureohpd vrq hfxdflrqhv gh frpsdwl0 olelolgdg1 Vh oh frqrfh wdpelq frq orv qrpeuhv gh pwrgr gh odv ixhu}dv/ gdgr txh odv lqfjqlwdv klshuhvwwlfdv vhohfflrqdgdv sdud uhvroyhu ho sureohpd vrq ixhu}dv +r pr0 phqwrv, klshuhvwwlfrv/ r pwrgr gh h{lelolgdg/ |d txh orv frhflhqwhv txh dsduhfhq hq odv hfxdflrqhv txh vh sodqwhdq vrq gh h{lelolgdg1 Gdgr txh kd| txh sodqwhdu | uhvroyhu wdqwdv hfxdflrqhv gh frpsdwlelolgdg frpr lqfjqlwdv klshuhvwwlfdv kd| hq ho sureohpd/ hvwh pwrgr hv dghfxdgr sdud hvwuxfwxudv frq edmr judgr gh klshuhvwdwlvpr1 Vx sulqflsdo ghvyhqwdmd frqvlvwh hq txh od irupd gh vhohfflrqdu odv lqfjqlwdv klshuhvwwlfdv gh xq sureohpd gdgr qr hv qlfd | hvwr glfxowd xq sodqwhdplhqwr vlvwhpwlfr gho pwrgr1 Hvwr or kdfh srfr dghfxdgr sdud ho fofxor gh hvwuxfwxudv sru rughqdgru1 Yhdprv dojxqrv hmhpsorv gho surfhglplhqwr ghvfulwr= +d, Frqvlghuhprv od yljd klshuhvwwlfd +judgr gh klshuhvwdwlvpr k @ 4, gh od Iljxud 715d1 Olehudqgr od frdfflq klshuhvwwlfd txh vxsrqh ho dsr|r hq E/ | vxvwlwx|qgrod sru xqd uhdfflq yhuwlfdo U gh pgxor ghvfrqrflgr/ rewhqhprv od hvwuxfwxud lvrvwwlfd edvh gh od Iljxud 715e1 Hq hvwd hvwuxfwxud vh sxhghq fdofxodu prylplhqwrv |/ hq sdu0 wlfxodu/ vh sxhgh fdofxodu od hfkd hq ho sxqwr E/ txh vhu ixqflq gh od fdujd dsolfdgd s | gh od uhdfflq lqfjqlwd U/ hvwr hv/ y @ y +s> U,= Sdud txh odv hvwuxfwxudv gh odv Iljxudv 715d | e vh ghiruphq gh od plvpd irupd/ hv qhfhvdulr lpsrqhu od frqglflq gh txh od hfkd gho sxqwr E vhd qxod/ hv ghflu= y +s> U, @ 3 +716,

Hvwd hv od hfxdflq olqhdo gh od fxdo hv srvleoh rewhqhu ho ydoru gh od uhdfflq U/ txh uhvxhoyh ho sureohpd1 +e, Od hohfflq gh od hvwuxfwxud lvrvwwlfd edvh qr hv qlfd1 Sru hmhpsor/ do uhvroyhu od yljd hpsrwudgr0dsr|dgd gho fdvr dqwhulru/ vh sxhgh hohjlu od hvwuxfwxud gh od Iljxud 716e frpr hvwuxfwxud edvh/ grqgh vh kd vxvwlwxlgr od frdfflq do jlur gho hpsrwudplhqwr

Ilj1 715= Frqvwuxfflq gh hvwuxfwxud lvrvwwlfd edvh +k@4,

Los autores, 2004; Edicions UPC, 2004.

7151 EDVHV GHO PWRGR

478

Ilj1 716= Frqvwuxfflq gh hvwuxfwxud lvrvwwlfd edvh +k@4, D sru xq prphqwr lqfjqlwd P= Hq hvwd hvwuxfwxud lvrvwwlfd vh sxhgh fdofxodu ho jlur hq ho dsr|r D/ txh vhu ixqflq gh od fdujd dsolfdgd s | gho prphqwr lqfjqlwd P/ hvwr hv/ ! @ ! +s> P,= Sdud txh odv hvwuxfwxudv gh odv Iljxudv 716d | e vh ghiruphq gh od plvpd irupd/ hv qhfhvdulr lpsrqhu od frqglflq gh txh ho jlur gho sxqwr D vhd qxor/ hv ghflu= ! +s> P, @ 3 +717, +f, Od frdfflq uhgxqgdqwh olehudgd sdud ghqlu od hvwuxfwxud lvrvwwlfd edvh qr wlhqh sru tx fruuhvsrqghu d xq dsr|r/ ql vx fruuhvsrqglhqwh uhdfflq klshuhvwwlfd wlhqh txh vhu h{whuqd1 Hq ho dufr dwludqwdgr gh od Iljxud 717 +judgr gh klshuhvwdwlvpr k @ 4, vh vxvwlwx|h xq hqodfh lqwhuqr/ ho wludqwh DE/ sru xq sdu gh ixhu}dv W / txh uhsuhvhqwdq/ uhvshfwlydphqwh/ od whqvlq gho fdeoh | od dfflq gh vwh vreuh ho uhvwr gh od hvwuxfwxud1 Od frqglflq flqhpwlfd gh frpsdwlelolgdg hv/ hq hvwh fdvr/ txh ho prylplhqwr krul}rqwdo uhodwlyr d dperv odgrv gho hqodfh olehudgr vhd qxor/ hvwr hv/ txh ho prylplhqwr krul}rqwdo gho sxqwr E gho dufr/ xdufr @ xdufr +S> W ,/ vhd ljxdo do   dodujdplhqwr gho fdeoh/ xfdeoh @ W o@HD=  xuho @ xdufr   xfdeoh @ 3  , xdufr +S> W , @  Wo HD

Ilj1 717= Frqvwuxfflq gh hvwuxfwxud lvrvwwlfd edvh +k@4,

Los autores, 2004; Edicions UPC, 2004.

479

FDSWXOR 71 HO PWRGR GH FRPSDWLELOLGDG

Ilj1 718= Frqvwuxfflq gh hvwuxfwxud lvrvwwlfd edvh +k@4, gh grv irupdv dowhuqdwlydv

+g, Hq rwurv fdvrv h{lvwh od srvlelolgdg gh hohjlu hqwuh olehudu hqodfhv h{whuqrv r lqwhuqrv1 Sru hmhpsor/ hq od yljd elhpsrwudgd | vlpwulfd gh od Iljxud 718 +judgr gh klshuhvwdwlvpr k @ 4,/ vh sxhgh olehudu ho jlur hq orv h{wuhprv D | D0 / lqwurgxflu orv prphqwrv uhdfflq P fruuhvsrqglhqwhv +ljxdohv | rsxhvwrv sru vlphwud, h lpsrqhu od frqglflq gh frpsdwlelolgdg= ! +s> P, @ ! +s> P, @ 3


+718,

gh od txh vh rewlhqh ho prphqwr lqfjqlwd P hq orv h{wuhprv1 Dowhuqdwlydphqwh/ vh sxhgh olehudu ho jlur hq ho fhqwur R gh od yljd/ lqwurgxflu frpr lqfjqlwd ho sdu gh f prphqwrv P +prphqwrv hfwruhv hq R, h lqwurgxflu od frqglflq gh vlphwud= f ! +s> P, @ 3 f gh od txh vh rewlhqh ho prphqwr hfwru lqfjqlwd P hq ho fhqwur gh od ox}1 Txhgd sdwhqwh hq orv hmhpsorv dqwhulruhv od lpsruwdqfld gh glvsrqhu gh pwrgrv sd0 ud fdofxodu prylplhqwrv hq hvwuxfwxudv lvrvwwlfdv/ |d txh vrq qhfhvdulrv sdud sodqwhdu odv hfxdflrqhv gh frpsdwlelolgdg/ lpsuhvflqgleohv sdud uhvroyhu ho sureohpd klshuhvwwl0 fr sru ho pwrgr dtx ghvfulwr1 +719,

Los autores, 2004; Edicions UPC, 2004.

7151 EDVHV GHO PWRGR

47:

Xqd yh} ghwhuplqdgdv odv uhdfflrqhv klshuhvwwlfdv hq ixqflq gh odv ixhu}dv h{wh0 ulruhv/ vh sxhghq dsolfdu orv plvprv pwrgrv gh fofxor gh prylplhqwrv xwlol}dgrv hq hvwuxfwxudv lvrvwwlfdv sdud fdofxodu prylplhqwrv hq hvwuxfwxudv klshuhvwwlfdv1 Hmhpsor 71514 Uhvroyhu od yljd hpsrwudgr0dsr|dgd gh od Iljxud 719 +judgr gh klshuhvwdwlvpr k @ 4,/ vrphwlgd d fdujd xqliruph1

Ilj1 719= Yljd hpsrwudgr0dsr|dgd gho Hmhpsor 71514 Vljxlhqgr ho surfhglplhqwr ghvfulwr hq hvwd Vhfflq olehudprv ho dsr|r pylo gho h{wuhpr E | or vxvwlwxlprv sru od uhdfflq klshuhvwwlfd U/ frq od frqglflq gh frpsd0 wlelolgdg dglflrqdo gh prylplhqwr yhuwlfdo qxor hq ho sxqwr E/ y @ 31 Hvwd frqglflq flqhpwlfd vh sxhgh hvfulelu/ dsolfdqgr ho sulqflslr gh vxshusrvlflq/ frpr= y @ y +s, . y +U, @ 3 grqgh y +s, hv ho prylplhqwr gho sxqwr E ghelgr d od fdujd uhsduwlgd s/ | y +U, hv ho prylplhqwr ghelgr d od ixhu}d U1 Uhvroyhprv dkrud dperv fdvrv sru vhsdudgr1 Fdofxodprv orv prylplhqwrv yhuwlfdohv fruuhvsrqglhqwhv xwlol}dqgr odv hfxdflrqhv gh Qdylhu= +d, Vhjq od Iljxud 71:d whqhprv odv vljxlhqwhv oh|hv gh prphqwrv | jlurv ghelgrv d od fdujd uhsduwlgd s= P+v, @ s+o 5 v,2 > g!+v, @ P+v, gv @ HL s+o v,2 gv 5HL

Revuyhvh txh vh kdq frqvlghudgr srvlwlyrv orv prphqwrv txh wudfflrqdq odv eudv lqihulruhv | orv jlurv dqwlkrudulrv1 Vh fdofxod dkrud od fruuhvsrqglhqwh hfkd hq E= ] r' D ] r' D s+o v, soe y +s, @ g!+v, +o v, @ gv @ +&, 5HL ;HL r'f r'f

Los autores, 2004; Edicions UPC, 2004.

47;

FDSWXOR 71 HO PWRGR GH FRPSDWLELOLGDG

Ilj1 71:= Uhvroxflq gho Hmhpsor 715141 grqgh ho vljqr qhjdwlyr lqglfd txh od hfkd hv kdfld dedmr/ |d txh ho hmh \ srvlwlyr vh kd wrpdgr kdfld duuled1 +e, Dqorjdphqwh/ sdud od uhdfflq U whqhprv= P+v, @ U+o v, > g!+v, @ P+v, U+o v, gv @ gv HL HL

| od fruuhvsrqglhqwh hfkd hv= ] y +U, @


r'D

] g!+v,+o v, @

r'D

r'f

r'f

U+o v,2 Uo gv @ HL 6HL

+%,

grqgh ho vljqr srvlwlyr lqglfd txh od hfkd hv kdfld duuled1 Dkrud vh sxhgh uhvroyhu od hfxdflq gh frpsdwlelolgdg sodqwhdgd dqwhulruphqwh/ txh vroxflrqd ho sureohpd= soe Uo . @3 ;HL 6HL @, U@ 6 so ;

Los autores, 2004; Edicions UPC, 2004.

7151 EDVHV GHO PWRGR

47<

Rewhqlgr ho ydoru gh od uhdfflq U> ho prphqwr hfwru hq od vhfflq gh hpsrwud0 plhqwr ydoh P @ Uo +4@5, so2 @ +4@;, so2 =

Hmhpsor 71515 Uhvroyhu od yljd hpsrwudgr0dsr|dgd gho Hmhpsor dqwhulru/ vrphwlgd d fdujd xqliruph/ olehudqgr ho jlur gho hpsrwudplhqwr1

Ilj1 71;= Yljd hpsrwudgr0dsr|dgd gho Hmhpsor 71515 Vljxlhqgr ho surfhglplhqwr ghvfulwr dqwhulruphqwh/ olehudprv ho jlur gho hpsrwud0 plhqwr D | or vxvwlwxlprv sru xq prphqwr klshuhvwwlfr P/ frq od frqglflq gh frp0 sdwlelolgdg dglflrqdo gh jlur qxor hq ho sxqwr D/ ! @ 31 Hvwd frqglflq flqhpwlfd vh sxhgh hvfulelu/ dsolfdqgr ho sulqflslr gh vxshusrvlflq/ frpr= ! @ ! +s, . ! +P, @ 3 grqgh ! +s, hv ho jlur gho sxqwr D ghelgr d od fdujd uhsduwlgd s/ | ! +P , hv ho jlur ghelgr do prphqwr P1 Uhvroyhprv dkrud dperv fdvrv sru vhsdudgr1 Vhjq orv uhvxowdgrv rewhqlgrv hq orv Hmhpsorv 51514 | 51515/ orv fruuhvsrqglhqwhv ydoruhv vrq= ! +s, @ so 57HL + , > ! +P, @ Po 6HL + ,

grqgh ho vljqr qhjdwlyr lqglfd txh orv jlurv vrq krudulrv1 Dkrud vh sxhgh uhvroyhu od hfxdflq gh frpsdwlelolgdg/ txh vroxflrqd ho sureohpd= so 57HL Po @3 6HL @, P@ 4 2 so ;

uhvxowdgr txh frlqflgh frq ho rewhqlgr dqwhulruphqwh1

Los autores, 2004; Edicions UPC, 2004.

483

FDSWXOR 71 HO PWRGR GH FRPSDWLELOLGDG

716

Prylplhqwrv | ghirupdflrqhv lpsxhvwrv

Frpr vh lqglf hq ho Fdswxor 4 +yhu Vhfflq 41<,/ odv hvwuxfwxudv sxhghq vrsruwdu dfflrqhv frqvlvwhqwhv hq prylplhqwrv |2r ghirupdflrqhv lpsxhvwrv1 Xq hmhpsor wslfr gh hvwdv owlpdv vrq odv ghirupdflrqhv gh ruljhq wuplfr/ surgxflgdv sru odv yduldflrqhv wuplfdv dpelhqwdohv1 Vl od hvwuxfwxud hv lvrvwwlfd/ orv prylplhqwrv | ghirupdflrqhv lpsxhvwrv qr sur0 gxfhq qlqjq hvixhu}r/ |d txh od hvwuxfwxud sxhgh dfrprgduvh oleuhphqwh d hoorv1 Hq fdpelr/ fxdqgr od hvwuxfwxud hv klshuhvwwlfd/ odv frdfflrqhv vxshudexqgdqwhv lpsl0 ghq hvwh dfrprgr/ surgxflqgrvh uhdfflrqhv | hvixhu}rv fdxvdgrv sru od ghirupdflq lpsxhvwd1 Sdud ghwhuplqdu odv uhdfflrqhv | hvixhu}rv surgxflgrv hq xqd hvwuxfwxud klshuhv0 wwlfd sru hihfwr gh odv ghirupdflrqhv lpsxhvwdv vh sxhgh vhjxlu xq surfhglplhqwr dqorjr do ghvfulwr hq od Vhfflq 7151 Dv/ vh olehud od hvwuxfwxud gh vxv frdfflrqhv vxshudexqgdqwhv sdud rewhqhu xqd hvwuxfwxud lvrvwwlfd edvh/ vxvwlwx|hqgr odv frdf0 flrqhv klshuhvwwlfdv olehudgdv sru odv fruuhvsrqglhqwhv uhdfflrqhv lqfjqlwdv1 Glfkd hvwuxfwxud lvrvwwlfd sxhgh dfrprgduvh oleuhphqwh d orv prylplhqwrv | ghirupdflrqhv lpsxhvwrv1 Sru owlpr/ vh lpsrqhq odv frqglflrqhv flqhpwlfdv rsruwxqdv sdud txh od hvwuxfwxud lvrvwwlfd vh ghiruph gh pdqhud lgqwlfd d od hvwuxfwxud klshuhvwwlfd ruljlqdo1 Ho vlvwhpd gh hfxdflrqhv uhvxowdqwh shuplwh ghwhuplqdu odv uhdfflrqhv klsh0 uhvwwlfdv | uhvroyhu ho sureohpd1 Vh sodqwhdq | uhvxhoyhq/ d frqwlqxdflq/ grv hmhpsorv loxvwudwlyrv1 Hq dperv fdvrv vh wudwd gh xq dufr vhplflufxodu elduwlfxodgr vrphwlgr d ghirupdflq wuplfd lpsxhvwd1

Hmhpsor 71614 Hq ho dufr vhplflufxodu elduwlfxodgr gh od Iljxud 71< +judgr gh klshuhvwdwlvpr k @ 4,/ kdoodu odv uhdfflrqhv | hvixhu}rv prwlydgrv sru hihfwr gh xq lqfuhphqwr xqliruph gh od whpshudwxud gh ydoru w1 Olehudqgr ho dsr|r E gh od frdfflq txh lpslgh vx prylplhqwr krul}rqwdo h lqwur0 gxflhqgr od fruuhvsrqglhqwh uhdfflq krul}rqwdo lqfjqlwd K> rewhqhprv od hvwuxfwxud lvrvwwlfd edvh1 Hq hood/ ho sxqwr E vh pxhyh krul}rqwdophqwh kdvwd E 0 sru hihfwr gho lqfuhphqwr gh whpshudwxud/ gh irupd txh EE 0 @ 5U w/ grqgh  hv ho frhflhqwh gh glodwdflq olqhdo gho pdwhuldo gh od hvwuxfwxud | 5U hv od sur|hfflq krul}rqwdo gh od orqjlwxg gho dufr1

Los autores, 2004; Edicions UPC, 2004.

7161 PRYLPLHQWRV \ GHIRUPDFLRQHV LPSXHVWRV

484

Ilj1 71<= Dufr vhplflufxodu elduwlfxodgr vrphwlgr d xq lqfuhphqwr xqliruph gh whpshudwxud

Od ixhu}d K lqfjqlwd vh ghwhuplqd lqwurgxflhqgr od frqglflq gh frpsdwlelolgdg= x @ x + w, . x +K, @ 3 grqgh x + w, @ 5U w +kdfld od ghuhfkd, | x +K, vh fdofxod xwlol}dqgr odv iupxodv gh Qdylhu +yhu Iljxud 71<,= ]  x +K, @ g!+v, +3 |,  ]  K| @ gv + |, HL ] KU w' 2 vlq  g @ HL w'f  KU @ +#, 5 HL grqgh vh kd wrpdgr g!+v, @ +K|@HL,gv> | @ U vlq > gv @ U g1 Ho vljqr qhjdwlyr gh x +K, lqglfd txh vx vhqwlgr hv kdfld od l}txlhugd1 Vxvwlwx|hqgr hq od hfxdflq gh frpsdwlelolgdg vh wlhqh= 7 HL  KU  w @3 , K@ 5 HL  U2 Xqd yh} kdoodgd od uhdfflq klshuhvwwlfd K/ odv oh|hv gh hvixhu}rv vrq= 5U w P+, @ Q+, @ K| K vlq  @ KU vlq 

W +, @ .K frv 

Los autores, 2004; Edicions UPC, 2004.

485

FDSWXOR 71 HO PWRGR GH FRPSDWLELOLGDG

Hmhpsor 71615 Uhvroyhu ho dufr vhplflufxodu elduwlfxodgr gho hmhpsor dqwhulru/ fxdqgr ho lqwudgv | ho wudvgv vxiuhq lqfuhphqwrv gh whpshudwxud w | w2 / uhvshfwlydphqwh + w2 A w ,/ frq xqd yduldflq olqhdo gh whpshudwxud d wudyv gho fdqwr k gh od slh}d1 Vxsrqhu vhfflq uhfwdqjxodu1

Ilj1 7143= Judglhqwh wuplfr d wudyv gho hvshvru | ghirupdflrqhv dvrfldgdv Frpr hq ho Hmhpsor 71614/ od ghirupdflq suryrfdgd sru xqd yduldflq olqhdo gh od whpshudwxud d wudyv gho fdqwr gh od slh}d htxlydoh d od vxshusrvlflq gh xqd glodwdflq xqliruph surgxflgd sru ho lqfuhphqwr phglr gh whpshudwxud/ pv ho jlur surgxflgr sru ho judglhqwh gh whpshudwxud hqwuh ho lqwudgv | wudvgv/ uhvshfwlydphqwh> od uhedqdgd vxiuh xq dodujdplhqwr phglr | xq jlur glihuhqfldohv gh ydoruhv +yhu Iljxud 7143,= w . w2 gv @ . w gv 5 w w2 g! @ gv @ uw gv k Olehudgd od hvwuxfwxud/ frpr dqwhulruphqwh/ gh vx frdfflq vxshudexqgdqwh/ ho h{wuhpr E vxiuh xq prylplhqwr krul}rqwdo ghelgr d od whpshudwxud txh vh sxhgh fdofxodu frpr= ]  ]  x + w> uw, @ g vlq  g! +3 |, ] w' ] w' @ w U vlq  g uw U2 vlq  g g @ .
w 'f

@ 5U w @ 5U w

5U2 uw U uw

w 'f

Los autores, 2004; Edicions UPC, 2004.

7171 DSR\RV \ HQODFHV HOVWLFRV

486

grqgh vh kd sur|hfwdgr ho dodujdplhqwr phglr gh od uhedqdgd g/ wdqjhqwh d od gluhfwul}/ vreuh od gluhfflq krul}rqwdo1 Od hfxdflq gh frpsdwlelolgdg txh shuplwh rewhqhu od uhdfflq K hv/ hq hvwh fdvr= x @ x + w> uw, . x +K, @ 3 gh grqgh/ xwlol}dqgr ho ydoru gh x +K, rewhqlgr hq ho Hmhpsor dqwhulru/ vh wlhqh= 5U w U uw  KU @3 5 HL , K@ 7 HL   U2 w U uw

Vh frpsuxhed txh od lpsruwdqfld uhodwlyd gh od glihuhqfld gh whpshudwxudv hqwuh ho lqwudgv | ho wudvgv iuhqwh do lqfuhphqwr phglr gh whpshudwxud hv wdqwr pv lpsruwdqwh fxdqwr pd|ru vhd od uhodflq U@k/ hv ghflu/ fxdqwr pv hvehowr vhd ho dufr1 Xqd yh} kdoodgd od uhdfflq klshuhvwwlfd K/ orv hvixhu}rv vh fdofxodq frpr hq ho Hmhpsor dqwhulru1

717

Dsr|rv | hqodfhv hovwlfrv

Xqd flufxqvwdqfld txh vh gheh frqvlghudu hv od h{lvwhqfld gh dsr|rv r hqodfhv hovwlfrv hq od hvwuxfwxud1 Od sduwlfxodulgdg gh hvwh wlsr gh dsr|rv r hqodfhv uhvshfwr d orv frqvlghudgrv kdvwd dkrud/ hv ghflu/ orv ujlgrv/ hv vx fdsdflgdg gh ghirupduvh gh irupd sursruflrqdo +olqhdo, d odv uhdfflrqhv r hvixhu}rv txh dfwdq vreuh hoorv1 Orv hmhpsorv txh vljxhq loxvwudq od irupd gh uhvroyhu hvwuxfwxudv klshuhvwwlfdv frq hvwh wlsr gh glvsrvlwlyrv sru ho pwrgr gh frpsdwlelolgdg1

Hmhpsor 71714 Uhvroyhu od yljd klshuhvwwlfd gh od Iljxud 7144 +judgr gh klshuhvwdwlvpr k @ 4, gh uljlgh} d h{lq HL/ vlhqgr od frqvwdqwh hovwlfd gho pxhooh n @ +HL@d ,1 Xqd irupd gh uhvroyhu ho sureohpd hv olehudu ho dsr|r hovwlfr/ rewhqlhqgr gh hvwd irupd xqd hvwuxfwxud lvrvwwlfd hq od txh vh lqwurgxfhq xq sdu gh ixhu}dv ghvfrqrflgdv I / ljxdohv | rsxhvwdv/ txh uhsuhvhqwdq od dfflq gho pxhooh vreuh od yljd | od gh od yljd vreuh ho pxhooh/ uhvshfwlydphqwh1 Ho ydoru gh hvwdv ixhu}dv vh rewlhqh gh lpsrqhu od frqglflq gh frpsdwlelolgdg fruuhvsrqglhqwh d prylplhqwr yhuwlfdo uhodwlyr qxor hqwuh ho sxqwr E gh od yljd | ho

Los autores, 2004; Edicions UPC, 2004.

487

FDSWXOR 71 HO PWRGR GH FRPSDWLELOLGDG

Ilj1 7144= Yljd hpsrwudgd frq dsr|r hovwlfr gho Hmhpsor 71714 sxqwr E gho pxhooh1 Hvwr hv htxlydohqwh d h{ljlu txh ho prylplhqwr yhuwlfdo hq ho sxqwr yljd E/ h{wuhpr gh od yljd/ y +srvlwlyr kdfld duuled,/ vhd ljxdo do dfruwdplhqwr gho pxhooh/ pxhooh @ I@n +srvlwlyr kdfld dedmr,1 y
yljd uho pxhooh y @ y . y @3

yljd y +S> I , @

I n

Hq od yljd DE vh sxhgh hvfulelu od oh| gh prphqwrv hfwruhv frpr= + I +5d v, S +d v, 3  v  d P+v, @ I +5d v, d  v  5d \ dsolfdqgr dkrud odv hfxdflrqhv gh Qdylhu vh wlhqh=
yljd y +S> I , @

] ]

 v, S +d v, gv +5d v, . @ HL r'f  ] r'2d  I +5d v, . gv +5d v, HL r'd   d 49I 8S +%, @ HL 9


r'd

g!+v, +5d  I +5d

v,

Sru wdqwr/ od hfxdflq gh frpsdwlelolgdg hv= 49I 9 8S . I @3  , I @ 8 S 49 . 9@

Los autores, 2004; Edicions UPC, 2004.

7171 DSR\RV \ HQODFHV HOVWLFRV

488

Vh sxhghq hvwxgldu orv fdvrv oplwhv hq ixqflq gho sduphwur dglphqvlrqdo =  @ 4  @ 3 I @ 8 S 49 I @ 3 yljd hpsrwudgd0dsr|dgd yljd hq yrodgl}r

Frqrflgd od uhdfflq hq ho dsr|r hovwlfr/ vh sxhgh fdofxodu od hfkd hq ho sxqwr E=   d 49I 8S 8 S d yljd y @ @ HL 9 49 . 9 HL
pxhooh @ Sxhgh frpsureduvh txh hvwh ydoru frlqflgh h{dfwdphqwh frq y sxhghq hvwxglduvh orv fdvrv oplwhv gh od hfkd hq ixqflq gh =

I@n1 Wdpelq

 @ 4  @ 3

y @ 3 y @

8 9 HL

S d

yljd hpsrwudgd0dsr|dgd yljd hq yrodgl}r

Hmhpsor 71715 Uhvroyhu ho yrodgl}r dwludqwdgr gh od Iljxud 7145 +judgr gh klshuhvwdwlvpr k @ 4,/ vrphwlgr d fdujd xqliruph1 Ho yrodgl}r wlhqh xqd uljlgh} d h{lq HL | ho fdeoh wlhqh e xq pgxor gh hodvwlflgdg H | xqd vhfflq gh uhd $1

Ilj1 7145= Yrodgl}r dwludqwdgr gho Hmhpsor 71715

Vljxlhqgr ho surfhglplhqwr ghvfulwr hq hvwd Vhfflq/ olehudprv ho hqodfh lqwhuqr uhsuhvhqwdgr sru ho fdeoh | or vxvwlwxlprv sru vx whqvlq W / pv od frqglflq gh frp0 sdwlelolgdg dglflrqdo gh txh ho ghvfhqvr gho sxqwr E gho yrodgl}r vhd frpsdwleoh frq ho

Los autores, 2004; Edicions UPC, 2004.

489

FDSWXOR 71 HO PWRGR GH FRPSDWLELOLGDG

Ilj1 7146= Prylplhqwrv frpsdwleohv hq ho Hmhpsor 71715 dodujdplhqwr gho fdeoh1 Sru frpsdwlelolgdg gh hfkdv hq ho sxqwr E +yhu Iljxud 7146, gheh vhu=  i @ y @ vlq  grqgh  hv ho dodujdplhqwr gho fdeoh txh vh fdofxod frpr= @ +W o, @ frv  e H$

| ho fruulplhqwr yhuwlfdo gho sxqwr E sxhgh ghvfrpsrqhuvh hq= y @ y +s, . y +W , Uhvroylhqgr sdud fdgd xqr gh orv wuplqrv/ vh wlhqh= ] r'D ] r'D l soe gv k s +o v,2 +o v, @ y +s, @ g!+v, +o v, @ HL 5 ;HL r'f r'f ] r'D ] r'D gv +W vlq , o g!+v, +o v, @ ^W vlq  +o v,` +o v, @ . y +W , @ 6HL r'f r'f HL Sru wdqwr/ od hfxdflq gh frpsdwlelolgdg hv= soe ;HL txh vh uhvxhoyh sdud W = W @# 4@; $ so e vlq  +H@H, +L@$o2 , . 6 vlq  frv  +W vlq,  o 4 @ 6HL vlq   +W o, @ frv  e H$ 

Los autores, 2004; Edicions UPC, 2004.

7171 DSR\RV \ HQODFHV HOVWLFRV

48:

Ilj1 7147= Oh|hv gh hfwruhv hq ho Hmhpsor 71715 Sru rwud sduwh/ ho prphqwr gh hpsrwudplhqwr hv= P @ 4 2 so . +W vlq , o 5 43QS oe / vh wlhqh=

e Wrpdqgr/ sru hmhpsor/ orv ydoruhv  @ 631 / H@H @ 4@43/ L @ 4> : W @ 3> 458 so 3> 499 . 6> <59 43Q. +o2 @$, > P @

3> 8 so2 . 3> 8 W o

Dkrud vh sxhghq hvwxgldu orv fdvrv vljxlhqwhv= +d, fdeoh lqh{whqvleoh +yljd dsr|dgd,/ $ @ 4= W @ 3> :83 so +e, fdeoh srfr h{whqvleoh/ $@o2 @ 4> 3 W @ 3> 93: so +f, fdeoh px| h{whqvleoh/ $@o2 @ 4> 3 W @ 3> 557 so 43QS = P @ 3> 6;; so2 43QD = P @ 3> 4<: so2 P @ 3> 458 so2

Los autores, 2004; Edicions UPC, 2004.

48;

FDSWXOR 71 HO PWRGR GH FRPSDWLELOLGDG

+g, vlq fdeoh +yrodgl}r oleuh,/ $ @ 3= W @3 P @ 3> 8 so2

Odv oh|hv gh hfwruhv fruuhvsrqglhqwhv d orv fdvrv +d,0+g, vh pxhvwudq hq od Iljxud 71471 Frpr sxhgh yhuvh/ ydudq/ hq ixqflq gh od h{whqvlelolgdg gho fdeoh/ hqwuh ho fdvr +d,/ sdud ho fdeoh lqh{whqvleoh/ do fdvr +g,/ vlq fdeoh1

718

Whruhpd gho Wudedmr Pplqr

Ho pwrgr gh frpsdwlelolgdg sxhgh wdpelq irupxoduvh d sduwlu gh orv whruhpdv hqhu0 jwlfrv ylvwrv hq ho Fdswxor 61 Gh orv glyhuvrv sodqwhdplhqwrv srvleohv/ vh ghvfuleh/ d frqwlqxdflq/ ho edvdgr hq ho Vhjxqgr Whruhpd gh Fdvwljoldqr/ txh gd oxjdu do Whruhpd gho Wudedmr Pqlpr4 1 Frqvlghuhprv xqd hvwuxfwxud klshuhvwwlfd gh judgr k vreuh od txh dfwd xq vlvwhpd gh fdujdv I +l @ 4> ===> q,> lqghshqglhqwhv hqwuh v1 Olehudqgr od hvwuxfwxud klshuhvwwlfd gh k hqodfhv vxshudexqgdqwhv +h{whuqrv r lqwhuqrv,/ vh rewlhqh xqd hvwuxfwxud lvrvwwlfd edvh hq od txh odv uhdfflrqhv klshuhvwwlfdv [& +m @ 4> ===> k,/ lqwurgxflgdv do olehudu orv hqodfhv/ dfwdq frpr ixhu}dv lqghshqglhqwhv1 Od hqhujd +frpsohphqwduld, gh ghirupdflq gh od hvwuxfwxud lvrvwwlfd edvh vh sxhgh h{suhvdu gh od irupd= X @ X+I > [& , frq l @ 4> ===> q | m @ 4> ===> k +71:,

grqgh X @ X+I > [& , hv xqd ixqflq ghqlgd srvlwlyd/ fxdguwlfd | krprjqhd gh vxv dujxphqwrv1 Dvlplvpr/ vh rewlhqhq k frqglflrqhv flqhpwlfdv txh ghehq fxpsoluvh sdud txh od hvwuxfwxud lvrvwwlfd edvh vh ghiruph gh pdqhud lgqwlfd d od hvwuxfwxud klshuhvwwlfd ruljlqdo=  Vl [8 hv xqd uhdfflq klshuhvwwlfd h{whuqd/ ho ghvsod}dplhqwr +r jlur, gh vx sxqwr gh dsolfdflq/ phglgr vhjq od gluhfflq gh od ixhu}d +r prphqwr, uhdfflq/ 8 > gheh vhu qxor/ do vhu ujlgr ho hqodfh fruuhvsrqglhqwh hq od hvwuxfwxud klshuhvwwlfd1 Dsolfdqgr ho Vhjxqgr Whruhpd gh Fdvwljoldqr/ vh wlhqh od hfxdflq flqhpwlfd= CX+I > [& , @ 8 +I > [& , @ 3 C[8
4

l @ 4> ===> q

m @ 4> ===> k

+71;,

Frqrflgr/ dvlplvpr/ frq orv qrpeuhv gh Whruhpd gh Pqdeud/ Whruhpd gh Frpsdwlelolgdg gh Hqjhvvhu | Whruhpd gh od Hqhujd gh Ghirupdflq Frpsohphqwduld Pqlpd1

Los autores, 2004; Edicions UPC, 2004.

7181 WHRUHPD GHO WUDEDMR PPLQR

48<

 Vl [8 hv xq sdu gh uhdfflrqhv klshuhvwwlfdv lqwhuqdv/ ho ghvsod}dplhqwr +r jlur, uhodwlyr gh vxv sxqwrv gh dsolfdflq/ phglgrv vhjq od gluhfflq gh odv ixhu}dv +r prphqwrv, uhdfflq/ 8 > gheh vhu qxor/ sru frqwlqxlgdg gh ghvsod}dplhqwrv +r jlurv, hq ho hqodfh fruuhvsrqglhqwh hq od hvwuxfwxud klshuhvwwlfd1 Vh wlhqh sru wdqwr od hfxdflq flqhpwlfd= CX+I > [& , @ C[8
8

+I > [& , @ 3

l @ 4> ===> q

m @ 4> ==> k

+71<,

Frpr uhvxowdgr/ vh glvsrqh gh k hfxdflrqhv olqhdohv gh odv fxdohv hv srvleoh rewhqhu orv ydoruhv gh odv k lqfjqlwdv klshuhvwwlfdv [& +m @ 4> ===> k,1 Hvwdv hfxdflrqhv vrq wrgdv gh od irupd= CX+I > [& , @3 n @ 4> ===> k +7143, C[8 Hvwdv hfxdflrqhv uhsuhvhqwdq/ dghpv/ od frqglflq gh txh od ixqflq X @ X+[& , vhd hvwdflrqduld1 Sxhvwr txh X hv xqd ixqflq fxdguwlfd gh odv yduldeohv [m/ vh sxhgh ghprvwudu iflophqwh txh/ gh khfkr/ glfkr sxqwr gh hvwdflrqduhlgdg hv xq pqlpr/ or txh vljqlfd txh odv uhdfflrqhv klshuhvwwlfdv wrpdq dtxhoorv ydoruhv txh kdfhq txh od hqhujd gh ghirupdflq gho vlvwhpd vhd pqlpd1 Hvwh hqxqfldgr ixh ghprvwudgr/ hq irupd uhvwulqjlgd/ sru O1 I1 Pqdeud hq 4;8;/ oxhjr sru D1 Fdvwljoldqr hq 4;:</ sdud hvwuxfwxudv hovwlfdv olqhdohv/ | h{whqglgr sru I1 Hqjhvvhu/ hq 4;;</ d hvwuxfwxudv hovwlfdv qr olqhdohv1

Hmhpsor 71814 Uhvroyhu od yljd hpsrwudgr0dsr|dgd gh od gh od Iljxud 7148 +judgr gh klshuhvwdwlvpr k @ 4,/ vrphwlgd d xqd fdujd sxqwxdo fhqwudgd1

Ilj1 7148= Yljd hpsrwudgr0dsr|dgd gho Hmhpsor 71814

Los autores, 2004; Edicions UPC, 2004.

493

FDSWXOR 71 HO PWRGR GH FRPSDWLELOLGDG

+d, Xqd irupd gh uhvroyhu ho sureohpd hv olehudu ho dsr|r ghvol}dqwh rewhqlhqgr gh hvwd pdqhud xqd hvwuxfwxud lvrvwwlfd hq od txh vh wlhqh xqd ixhu}d h{whulru dglflrqdo ghvfrqrflgd U/ | xqd frqglflq flqhpwlfd gh prylplhqwr yhuwlfdo qxor hq ho sxqwr D +yhu Iljxud 7148,1 Orv prphqwrv hfwruhv vrq= + U{ 3{d P+{, @ U{ S +{ d, d  {  5d Dsolfdqgr ho vhjxqgr Whruhpd gh Fdvwljoldqr sdud lpsrqhu od frqglflq flqhpwlfd/ vh wlhqh=  ]  ] P2 CX CP C 4 4 y @ P @ g{ @ g{ @ 3 CU CU 5 u HL HL u CU |/ sru wdqwr= ] CP P g{ @ CU u ] +U{, {g{ . ^U{ S +{ d,` { g{ @ f d     ;d 6d :d @ U .S @ 3 6 5 6
d

2d

Uhvroylhqgr hvwd hfxdflq/ vh wlhqh ho ydoru gh od uhdfflq klshuhvwwlfd= U@ 8 S 49

Odv fruuhvsrqglhqwhv oh|hv gh hvixhu}rv vh pxhvwudq hq od Iljxud 71491

Ilj1 7149= Oh|hv gh hvixhu}rv hq od yljd hpsrwudgr0dsr|dgd gho Hmhpsor 71814

Los autores, 2004; Edicions UPC, 2004.

7181 WHRUHPD GHO WUDEDMR PPLQR

494

Ilj1 714:= Uhvroxflq gh od yljd hpsrwudgr0dsr|dgd gho Hmhpsor 71814 +e, Rwud pdqhud gh uhvroyhu ho sureohpd frqvlvwh hq olehudu ho jlur hq ho h{wuhpr hpsrwudgr1 Hq hvwh fdvr/ vh wlhqh xq prphqwr h{whulru dglflrqdo ghvfrqrflgr P | xqd frqglflq flqhpwlfd gh jlur qxor hq ho sxqwr E +yhu Iljxud 714:,1 Sulphur/ vh ghwhuplqdq odv uhdfflrqhv lvrvwwlfdv hq ixqflq gh odv ixhu}dv h{whulruhv lqghshqglhqwhv= P P S S Y @ > Y @ . 5 5d 5 5d Dkrud vh sxhgh fdofxodu ho prphqwr hfwru hq ixqflq gh vwdv= ;   A A Y { @ S P { 3{d ? 5 5d   P+{, @ S P A A Y { S +{ d, @ S d . { d  {  5d = 5 5d Dsolfdqgr ho vhjxqgr Whruhpd gh Fdvwljoldqr sdud lpsrqhu od frqglflq flqhpwlfd/ vh wlhqh=  ]  ] P2 CX CP C 4 4 ! @ P @ g{ @ g{ @ 3 CP CP 5 u HL HL u CP Uhvroylhqgr=      ] ] d  ] 2d  { CP S P { S P P + g{ @ { g{ . . { g{ Sd CP 5 5d 5d 5 5d 5d f d u    d  2d    2d S {2 4 S P { { 4 P S . @3 . @ 5d 5d 5 6 f 5 5 d 5d 5 5d 6 d Gh grqgh= 6 P @ Sd ; > Y @ 8 S 49 > Y @ 44 S 49

Frpr sxhgh revhuyduvh/ hvwrv uhvxowdgrv frqfxhugdq frq orv rewhqlgrv sru ho sur0 fhglplhqwr +d,1

Los autores, 2004; Edicions UPC, 2004.

495

FDSWXOR 71 HO PWRGR GH FRPSDWLELOLGDG

Ilj1 714;= Uhvroxflq gh od yljd hpsrwudgr0dsr|dgd gho Hmhpsor 71814 +f, Wdpelq sxhgh uhvroyhuvh ho sureohpd olehudqgr xq hqodfh lqwhuqr/ sru hmhpsor/ frorfdqgr xqd uwxod hq od vhfflq fruuhvsrqglhqwh do fhqwur gh od ox} | dsolfdqgr grv prphqwrv ljxdohv | rsxhvwrv d dperv odgrv gh od plvpd +yhu Iljxud 714;,1 Hq hvwh fdvr/ vh wlhqh xq sdu gh prphqwrv gh ydoru ghvfrqrflgr Po | xqd frqglflq flqhpwlfd gh jlur uhodwlyr qxor hq ho sxqwr phglr gh od yljd1 Odv uhdfflrqhv lvrvwwlfdv hq hvwh fdvr vrq= Po Po Y @ > Y @ S > P @ 5Po S d d d Dkrud vh sxhgh fdofxodu ho prphqwr hfwru hq ixqflq gh vwdv= ; A Y { @ Po { ? 3{d d   P+{, @ A Y { S +{ d, @ Po S { . S d = d  {  5d d Dsolfdqgr ho vhjxqgr Whruhpd gh Fdvwljoldqr sdud lpsrqhu od frqglflq flqhpwlfd=  ]  ] 4 P2 CX C CP 4 oeD @ P g{ @ 3 g{ @ !( @ CPo CPo 5 u HL HL u CPo Uhvroylhqgr=    ] d ] ] 2d  CP { { Po Po P g{ @ { g{ . S { . S d g{ CPo d d d d f d u   d  2  2d { S { { Po . @3 d @ 2 d 6 f d 5 6 d Gh grqgh/ qxhydphqwh/ vh rewlhqhq uhvxowdgrv txh frqfxhugdq frq orv rewhqlgrv dqwh0 ulruphqwh= 8 8 44 6 Po @ S d > Y @ S > Y @ S > P @ S d 49 49 49 ;

Los autores, 2004; Edicions UPC, 2004.

7181 WHRUHPD GHO WUDEDMR PPLQR

496

Hmhpsor 71815 Uhvroyhu od yljd gh od Iljxud 714< +judgr gh klshuhvwdwlvpr k @ 4,/ frq xqd uljlgh} d h{lq HL> vlhqgr od frqvwdqwh hovwlfd gho pxhooh n @ +HL@d ,1

Ilj1 714<= Yljd frq dsr|r hovwlfr gho Hmhpsor 71815 Xqd irupd gh uhvroyhu ho sureohpd hv olehudu ho dsr|r hovwlfr/ rewhqlhqgr gh hvwd irupd xqd hvwuxfwxud lvrvwwlfd hq od txh vh wlhqh xqd ixhu}d h{whulru dglflrqdo ghvfr0 qrflgd I 1 Ho ydoru gh hvwd ixhu}d vh rewlhqh gh lpsrqhu od frqglflq gh frpsdwlelolgdg fruuhvsrqglhqwh d prylplhqwr qxor gho sxqwr F/ hv ghflu  ( @ 31 Dsolfdqgr ho vhjxqgr Whruhpd gh Fdvwljoldqr vh wlhqh= ( @ CXe @3 CI

grqgh Xe hv od hqhujd gh ghirupdflq wrwdo gh od hvwuxfwxud/ hv ghflu= ] XW @ Xeduud . Xpxhooh @ Sru wdqwr/ ( @ CXeduud I I . @  . @ 3 CI n n
u

4 P2 4 I2 g{ . 5 HL 5 n

Frpr sxhgh yhuvh/ od frqglflq ( @ 3 hv htxlydohqwh d h{ljlu txh ho prylplhqwr hfd} gh od uhdfflq hq ho sxqwr E/ h{wuhpr gh od eduud/   +srvlwlyr kdfld duuled,/ vhd ljxdo do dfruwdplhqwr gho pxhooh/  pxhooh @ I@n +srvlwlyr kdfld dedmr,1

Los autores, 2004; Edicions UPC, 2004.

497

FDSWXOR 71 HO PWRGR GH FRPSDWLELOLGDG

Hq od yljd DE vh sxhgh hvfulelu od oh| gh prphqwrv hfwruhv | vxv ghulydgdv uhvshfwr d I frpr= + I{ 3{d P+{, @ I { S +{ d, d  {  5d \ dsolfdqgr dkrud ho vhjxqgr Whruhpd gh Fdvwljoldqr/ vh wlhqh= ] I CXe CP g{ @ . P ( @ 3 @ CI CI HL n ] d u  ] 2d 4 I d 2 @ I { g{. +I { S +{ d,, {g{ . HL f HL d   4 49I 8S I @ d . d HL 9  oxhjr 49I 9 8S I @3  8 S 49 @ 3 @ 8 S 49 . 9@

I @

Vh sxhghq hvwxgldu orv fdvrv oplwhv hq ixqflq gho sduphwur dglphqvlrqdo = @4 @3 I I yljd hpsrwudgr0dsr|dgd yljd hq yrodgl}r

Xqd yh} frqrflgd od uhdfflq I gho dsr|r hovwlfr/ vh sxhgh fdofxodu od hfkd hq E=  @ CXeduud CI ] d ] 2d 4 2 @ I { g{ . ^I { HL f d   4 49I 8S @ d HL 9 S d 8 @ 49 . 9 HL

S +{

 d,` {g{

Sxhgh frpsureduvh txh hvwh ydoru frlqflgh h{dfwdphqwh frq   @ sxhghq hvwxglduvh orv fdvrv oplwhv gh od hfkd hq ixqflq gh =  @ 4  @ 3  @ 3 8 S d  @ 9 HL

I@n1 Wdpelq

yljd hpsrwudgr0dsr|dgd yljd hq yrodgl}r

Los autores, 2004; Edicions UPC, 2004.

7191 YLJDV FRQWLQXDV

498

719

Yljdv frqwlqxdv

Od yljd frqwlqxd sxhgh ghqluvh frpr xqd hvwuxfwxud klshuhvwwlfd irupdgd sru yduldv slh}dv uhfwdv dolqhdgdv/ xqlgdv hqwuh v sru qxgrv ujlgrv dsr|dgrv/ ghqrplqqgrvh ydqr/ r wudpr/ do vhjphqwr frpsuhqglgr hqwuh grv dsr|rv vxfhvlyrv gh od yljd1 Hvwd wlsrorjd vh pxhvwud hq od Iljxud 7153> revuyhvh txh orv qxgrv lqwhuphglrv vrq ujlgrv/ or fxdo lpsolfd od frqwlqxlgdg gh orv jlurv | orv prphqwrv hfwruhv d xqr | rwur odgr gh fdgd dsr|r1 Od xwlol}dflq gh odv yljdv frqwlqxdv hq od lqjhqlhud flylo hv px| iuhfxhqwh +sru hmhpsor hq sxhqwhv/ irumdgrv/ fduulohv gh ihuurfduulo/ wxehudv/ hwf, | gh dk od lpsruwdqfld gh vx hvwxglr1 Od yljd frqwlqxd sxhgh wudwduvh frpr xqd wlsrorjd sduwlfxodu gh hvwuxfwxud uhwl0 fxodgd gh sodqr phglr/ fdsd} gh vrsruwdu hvixhu}rv sulqflsdophqwh gh h{lq | fx|d fdudfwhuvwlfd pv lpsruwdqwh hv od gh glvplqxlu orv prphqwrv hq uhodflq frq orv txh vh surgxfhq hq yljdv vlploduhv gh wudprv vlpsohphqwh dsr|dgrv1 Hq ho hvwxglr gh odv yljdv frqwlqxdv vor frqvlghuduhprv od dfflq gh ixhu}dv yhuwl0 fdohv | gh prphqwrv/ frq or txh odv uhdfflrqhv hq orv dsr|rv wdpelq vhuq yhuwlfdohv1 Gh dfwxdu dojxqd ixhu}d krul}rqwdo/ frpr/ sru hmhpsor/ od gh iuhqdgr hq sxhqwhv gh fduuhwhud r gh ihuurfduulo/ vxsrqguhprv txh xqr gh orv dsr|rv hv mr |/ sru wdqwr/ txh vrsruwd wrgdv odv dfflrqhv krul}rqwdohv1 Frq hvwd glvsrvlflq gh orv dsr|rv/ orv fdp0 elrv wuplfrv xqliruphv d wudyv gho hvshvru gh odv slh}dv qr surgxfhq qlqjq wlsr gh hvixhu}r1 Frpr od yljd vreuh grv dsr|rv vlpsohv hv xq vlvwhpd lvrvwwlfr/ hq xqd yljd gh pv gh xq wudpr fdgd dsr|r lqwhuphglr lqwurgxfh xq yqfxor vxshudexqgdqwh |/ hq jhqhudo/ xqd yljd frqwlqxd vreuh q dsr|rv frqvwlwx|h xq vlvwhpd q 5 yhfhv klshuhvwwl0 fr1 Sru wdqwr/ hq od uhvroxflq gh xqd yljd frqwlqxd sxhghq wrpduvh frpr lqfjqlwdv klshuhvwwlfdv odv uhdfflrqhv gh orv dsr|rv lqwhuphglrv1 Hvwh pwrgr hv uhfrphqgdeoh hq ho fdvr gh xqd yljd frqwlqxd vreuh wuhv dsr|rv |/ gh khfkr/ ixh |d xwlol}dgr sru Qdylhu sdud uhvroyhu hvwh wlsr gh yljdv1 Frqvlghuhprv/ sru hmhpsor/ od yljd frqwlqxd gh grv ydqrv gh od Iljxud 71541 Vljxlhqgr ho surfhglplhqwr jhqhudo gh uhvroxflq gh hvwuxfwxudv klshuhvwwlfdv sru ho pwrgr gh frpsdwlelolgdg/

Ilj1 7153= Yljd frqwlqxd gh fxdwur ydqrv vrphwlgd d fdujdv wudqvyhuvdohv

Los autores, 2004; Edicions UPC, 2004.

499

FDSWXOR 71 HO PWRGR GH FRPSDWLELOLGDG

Ilj1 7154= Vxsuhvlq gho dsr|r lqwhuphglr hq xqd yljd frqwlqxd gh grv ydqrv vh holplqd ho dsr|r vxshudexqgdqwh E | vh vxvwlwx|h sru od fruuhvsrqglhqwh uhdfflq klshuhvwwlfd U > frq or txh vh rewlhqh od yljd DF eldsr|dgd h lvrvwwlfd +hvwuxfwxud lvrvwwlfd edvh,1 Od frqglflq flqhpwlfd gh frpsdwlelolgdg txh gheh fxpsoluvh sdud txh od hvwuxfwxud lvrvwwlfd edvh vh ghiruph gh pdqhud lgqwlfd d od hvwuxfwxud ruljlqdo hv txh ho prylplhqwr yhuwlfdo gho dsr|r E vhd qxor= y @ y +S > S2 , . y +U , @ 3 +7144,

Hvwd hfxdflq shuplwh kdoodu ho ydoru gh od lqfjqlwd klshuhvwwlfd U |/ sru wdqwr/ uhvroyhu ho sureohpd1 Hvwh pwrgr sxhgh h{whqghuvh d yljdv frqwlqxdv vxvwhqwdgdv vreuh pv gh wuhv dsr|rv/ shur frqgxfh d vlvwhpdv gh hfxdflrqhv hq orv txh fdgd xqd gh odv hfxdflrqhv y @ 3 +L @ 4> ===> q 5, frqwlhqh wrgdv odv lqfjqlwdv U + L @ 4> ===> q 5,1 Wdohv vlvwhpdv oohqrv gh hfxdflrqhv vrq gh uhvroxflq h{wuhpdgdphqwh oderulrvd1 71914 Hfxdflq gh orv wuhv prphqwrv

Xqd dowhuqdwlyd do pwrgr dqwhulru sdud uhvroyhu yljdv frqwlqxdv hv holplqdu orv hqodfhv hqwuh orv glyhuvrv wudprv | hohjlu frpr lqfjqlwdv klshuhvwwlfdv orv prphqwrv hfwruhv vreuh orv dsr|rv lqwhuphglrv1 Frpr vh pxhvwud hq od Iljxud 7155/ hvwr htxlydoh d vxsulplu od frqwlqxlgdg gh orv wudprv | frqvlghudu od yljd frpr xqd vxfhvlq gh yljdv eldsr|dgdv lvrvwwlfdv txh lqwhudfflrqdq hqwuh v d wudyv gh prphqwrv gh h{wuhplgdg/ gh ydoru ghvfrqrflgr d sulrul1 Vhd xqd yljd frqwlqxd gh q . 5 dsr|rv/ frq judgr gh klshuhvwdwlvpr q> |d txh wlhqh q dsr|rv lqwhuphglrv1 Frqvlghuhprv wuhv dsr|rv frqvhfxwlyrv/ d orv txh ghqr0 plqduhprv L/ M | N> frqvlghuhprv wdpelq orv grv ydqrv frqwljxrv txh orv xqhq= ho LM/ d od l}txlhugd gho dsr|r M/ | ho MN/ d od ghuhfkd gho dsr|r M +yhu Iljxud 7155d,1 Dlvodqgr fdgd wudpr | whqlhqgr hq fxhqwd orv prphqwrv klshuhvwwlfrv txh dfwdq hq vxv h{wuhprv/ vh wlhqh ho hvtxhpd hvwuxfwxudo lvrvwwlfr gh od Iljxud 7155e1 Odv hfxd0 flrqhv txh frqgxfhq d od ghwhuplqdflq gh orv prphqwrv klshuhvwwlfrv lqfjqlwd P +M @ 4> ===> q,/ vreuh orv dsr|rv lqwhuphglrv/ vrq odv fruuhvsrqglhqwhv frqglflrqhv gh

Los autores, 2004; Edicions UPC, 2004.

7191 YLJDV FRQWLQXDV

49:

Ilj1 7155= Frqglflq gh frqwlqxlgdg gh jlurv hq xq dsr|r lqwhuphglr jlur uhodwlyr qxor d xqr | rwur odgr gho dsr|r M/ hv ghflu/ gh ljxdogdg gh jlurv hq orv h{wuhprv gh ydqrv frqvhfxwlyrv= !uho @ 3 , ! @ ! g M @ 4> ===> q +7145,

grqgh !uho hv ho jlur uhodwlyr d xqr | rwur odgr gho dsr|r M | ! | ! g uhsuhvhqwdq orv jlurv gho dsr|r M hq orv wudprv LM | MN1 Qwhvh txh vh sxhgh sodqwhdu xqd hfxdflq gh frpsdwlelolgdg gh jlurv frpr od dqwhulru hq fdgd dsr|r lqwhuphglr/ hv ghflu/ txh vh sxhghq sodqwhdu wdqwdv hfxdflrqhv frpr lqfjqlwdv klshuhvwwlfdv wlhqh ho sureohpd1 Frq hvwd hohfflq gh lqfjqlwdv klshuhvwwlfdv/ ho sureohpd gh od yljd frqwlqxd vh uhgxfh do hvwxglr gh xqd vhulh gh yljdv vlpsohphqwh dsr|dgdv vrolflwdgdv sru odv fdujdv gluhfwdv | sru orv prphqwrv gh h{wuhplgdg1 Vl vh dgrswdq frpr srvlwlyrv orv prphqwrv gh h{wuhplgdg txh wudfflrqdq odv eudv lqihulruhv gh odv slh}dv | orv jlurv dqwlkrudulrv | vh vxsrqh od lqhufld frqvwdqwh hq fdgd wudpr/ vh wlhqhq odv vljxlhqwhv h{suhvlrqhv sdud orv jlurv d od l}txlhugd | d od ghuhfkd gho dsr|r M/ uhvshfwlydphqwh= ! @ . P o P o . . !t 9+HL, 6+HL, P o g 6+HL, g Pg o g . !t g 9+HL, g +7146d, +7146e,

! g @

grqgh orv jlurv !t | !t g vrq orv jlurv gho dsr|r M gh orv wudprv LM | MN ghelgrv d odv fdujdv gluhfwdphqwh dsolfdgdv vreuh hoorv1 Odv orqjlwxghv o | o g | odv uljlghfhv +HL, | +HL, g vrq odv orqjlwxghv | uljlghfhv gh orv ydqrv LM | MN/ uhvshfwlydphqwh1

Los autores, 2004; Edicions UPC, 2004.

49;

FDSWXOR 71 HO PWRGR GH FRPSDWLELOLGDG

Vxvwlwx|hqgr dkrud hq od hfxdflq +7145,/ | rshudqgr/ vh wlhqh=          o o o o P . P . 5 . Pg HL HL HL g HL g

@ 9 +!t g !t , +7147,

Hvwd h{suhvlq hv frqrflgd frpr iupxod gh orv wuhv prphqwrv r gh Fodsh|urq1 Vl od uljlgh} d h{lq HL hv frqvwdqwh hq wrgrv orv ydqrv/ hqwrqfhv= o P . 5+o . o g , P . o g Pg @ 9HL +!t g !t , +7148,

Vl/ dghpv/ od ox} gh orv ydqrv hv od plvpd sdud wrgrv hoorv/ vh wlhqh od vljxlhqwh h{suhvlq= 9HL t P . 7P . Pg @ +7149, +! g !t , o Frpr sxhgh revhuyduvh hq odv hfxdflrqhv +7147, d +7149,/ frq hvwh pwrgr fdgd hfxd0 flq vor uhodflrqd wuhv lqfjqlwdv klshuhvwwlfdv frqvhfxwlydv/ frq or txh ho vlvwhpd gh hfxdflrqhv uhvxowdqwh hv wulgldjrqdo | gldjrqdophqwh grplqdqwh/ hv ghflu/ gh iflo vroxflq1 Hvwd flufxqvwdqfld hv od prwlydflq sulqflsdo gho surfhglplhqwr/ lghdgr sru orv lqjhqlhurv iudqfhvhv Ehuwrw +4;88, | Fodsh|urq +4;8:,1 Xqd yh} ghwhuplqdgrv orv prphqwrv hfwruhv hq orv dsr|rv +lqfjqlwdv klshuhvwwl0 fdv gho sureohpd,/ ho dqolvlv gh od yljd frqwlqxd vh uhgxfh do hvwxglr gh xqd vhulh gh yljdv vlpsohphqwh dsr|dgdv/ vrolflwdgdv sru odv fdujdv gluhfwdv | orv prphqwrv gh h{0 wuhplgdg1 Gh hvwd irupd sxhghq ghwhuplqduvh odv uhdfflrqhv sdud fdgd xqd gh odv yljdv

Ilj1 7156= Ghwhuplqdflq gh od uhdfflq hq xq dsr|r lqwhuphglr

Los autores, 2004; Edicions UPC, 2004.

7191 YLJDV FRQWLQXDV

49<

vlpsohphqwh dsr|dgdv1 Dv/ sru hmhpsor/ od uhdfflq hq ho dsr|r M sxhgh fdofxoduvh d sduwlu gh odv frqwulexflrqhv fruuhvsrqglhqwhv d orv wudprv LM | MN +yhu Iljxud 7156,/ r vhd= U @ U . U g +714:, grqgh U | U g vrq odv uhdfflrqhv hq ho dsr|r M hq orv wudprv LM | MN/ uhvshfwlyd0 phqwh1 Dghpv= U @ Ut . P o P >
t U g @ U g .

Pg P o g

+714;,

t vlhqgr Ut | U g odv uhdfflrqhv lvrvwwlfdv hq ho dsr|r M ghelgdv d odv fdujdv gluhfwdv gh orv wudprv LM | MN/ uhvshfwlydphqwh1 Sru wdqwr/ od uhdfflq wrwdo gho dsr|r M hv= t t U @ U . U g .

P o

Pg P o g

+714<,

Hmhpsor 7191414 Fdofxodu orv prphqwrv hfwruhv hq orv dsr|rv gh od yljd gh od Iljxud 7157/ dsolfdqgr od hfxdflq gh orv wuhv prphqwrv | whqlhqgr hq fxhqwd txh od uljlgh} d h{lq HL hv frqvwdqwh1 Gdwrv= o @ 7 p> I @ 53 nQ> s @ 63 nQ2p> P @ 453 nQ p1

Ilj1 7157= Yljd frqwlqxd gho Hmhpsor 71914141 Wrpdqgr orv wuhv sulphurv dsr|rv frqvhfxwlyrv +D> E | F,/ od hfxdflq gh orv wuhv prphqwrv sxhgh hvfuleluvh= P . 7P . P( @ 9HL t +!( o !t , 

grqgh !t | !t vrq orv jlurv gho dsr|r E gh orv wudprv DE | EF/ uhvshfwlydphqwh/  ( ghelgrv d odv fdujdv gluhfwdphqwh dsolfdgdv | frqvlghudqgr txh glfkrv wudprv hvwq vlpsohphqwh dsr|dgrv1

Los autores, 2004; Edicions UPC, 2004.

4:3

FDSWXOR 71 HO PWRGR GH FRPSDWLELOLGDG

Ilj1 7158= Uhvroxflq gh od yljd gho Hmhpsor 7191414 Hq od h{suhvlq dqwhulru/ ho prphqwr hfwru hq ho dsr|r D +P , hv qxor | orv jlurv ! | !t > srvlwlyrv vl vrq dqwlkrudulrv/ vrq ljxdohv d +yhu Iljxud 7158,= (
t 

!t @  Vxvwlwx|hqgr/ vh rewlhqh=

I o2 49HL

!t @ (

so 57HL

7P . P(

  so I o2 9HL @ o 57HL 49HL 2 so 6I o @ @ 483 nQ1p 7 ;

Gh ljxdo pdqhud/ dsolfdqgr od hfxdflq gh orv wuhv prphqwrv sdud orv wuhv dsr|rv frqvhfxwlyrv vljxlhqwhv +E> F | G,/ vh rewlhqh= P . 7P( . P@ @ 9HL t +!(@ o !t , (

Hq od h{suhvlq dqwhulru/ ho prphqwr hfwru hq ho dsr|r G/ +P@ , hv qxor | orv jlurv !t | !t vrq ljxdohv d= ( (@ !t @ ( Vxvwlwx|hqgr vh rewlhqh= P . 7P( so 57HL !t @ (@ Po 57HL

  9HL Po so @ o 57HL 57HL so2 P @ 483 nQ1p @ 7 7

Uhvroylhqgr ho vlvwhpd gh hfxdflrqhv uhvxowdqwh/ vh rewlhqhq orv ydoruhv gh orv pr0 phqwrv hfwruhv hq orv dsr|rv E | F= P @ P( @ 63 nQ1p

Los autores, 2004; Edicions UPC, 2004.

7191 YLJDV FRQWLQXDV

4:4

Ilj1 7159= Fofxor gh odv uhdfflrqhv gho Hmhpsor 7191414

Ilj1 715:= Oh|hv gh hvixhu}rv | ghirupdgd gho Hmhpsor 7191414

Los autores, 2004; Edicions UPC, 2004.

4:5

FDSWXOR 71 HO PWRGR GH FRPSDWLELOLGDG

Xqd yh} fdofxodgrv orv prphqwrv gh h{wuhpr gh eduud/ odv uhdfflrqhv hq orv dsr|rv vh fdofxodq vhjq ho hvtxhpd gh od Iljxud 7159= U @ U @ U U( U@ I P . @ 5> 8 nQ +%, 5 o I P so P P( @ U . U( @ . . @ ::> 8 nQ +%, 5 o 5 o o P( P P( so P . @ <:> 8 nQ +%, @ U( . U(@ @ . 5 o o o o P( P . @ 6:> 8 nQ +&, @ U@( @ o o

Hq od Iljxud 715: vh pxhvwudq odv oh|hv gh hvixhu}rv gh od yljd hvwxgldgd | vx ghirupdgd d hvwlpd1 71915 Ghirupdflrqhv lpsxhvwdv

Frpr vh lqglf hq od Vhfflq 716/ odv ghirupdflrqhv lpsxhvwdv surgxfhq/ hq jhqhudo/ uhdfflrqhv | hvixhu}rv hq odv hvwuxfwxudv klshuhvwwlfdv/ | wdo hv ho fdvr gh odv yljdv frqwlqxdv1 Frqvlghuduhprv dtx ho fdvr gh odv ghirupdflrqhv gh ruljhq wuplfr/ frpr hmhpsor gh dfflq kdelwxdo vreuh hvwd wlsrorjd hvwuxfwxudo1 Vxsrqguhprv hq or txh vljxh txh vor xqr gh orv dsr|rv gh od yljd frqwlqxd wlhqh lpshglgr ho prylplhqwr krul}rqwdo1 Frq hvwd glvsrvlflq gh orv dsr|rv/ orv fdpelrv wuplfrv xqliruphv d wudyv gho hvshvru gh odv slh}dv qr surgxfhq qlqjq wlsr gh hv0 ixhu}r1 Qr rfxuuh or plvpr frq odv yduldflrqhv wuplfdv qr xqliruphv/ txh surgxfhq xq dodujdplhqwr glihuhqfldo gh odv glihuhqwhv eudv gh od vhfflq |/ sru or wdqwr/ fxuydwxudv lpsxhvwdv | jlurv hq orv dsr|rv1 Vh uhvxhoyh/ d frqwlqxdflq/ xq hmhpsor gh hvwh wlsr gh vrolflwdflq1

Hmhpsor 7191514 Uhvroyhu od yljd frqwlqxd vlpwulfd gh od Iljxud 715;/ fxdqgr ho lqwudgv | ho wudvgv vxiuhq lqfuhphqwrv gh whpshudwxud w | w2 / uhvshfwlydphqwh + w2 A w ,/ frq xqd yduldflq olqhdo gh whpshudwxud d wudyv gho fdqwr k gh od slh}d1 Fdofxodu orv jlurv hq orv dsr|rv lqwhuphglrv | od hfkd hq ho sxqwr phglr gho wudpr fhqwudo1 Vxsrqhu txh od vhfflq hv uhfwdqjxodu | frqvwdqwh d or odujr gh od slh}d1 Frpr hq ho Hmhpsor 71615/ od ghirupdflq suryrfdgd sru xqd yduldflq olqhdo gh od whpshudwxud d wudyv gho fdqwr gh od slh}d htxlydoh d od vxshusrvlflq gh xqd glodwdflq

Los autores, 2004; Edicions UPC, 2004.

7191 YLJDV FRQWLQXDV

4:6

Ilj1 715;= Yljd frqwlqxd gho Hmhpsor 71915141 xqliruph surgxflgd sru ho lqfuhphqwr phglr gh whpshudwxud pv ho jlur surgxflgr sru ho judglhqwh gh whpshudwxud hqwuh ho lqwudgv | wudvgv/ uhvshfwlydphqwh> od uhedqdgd vxiuh xq dodujdplhqwr phglr | xq jlur glihuhqfldohv gh ydoruhv +yhu Iljxud 7143,= gx @ . g! @ w . 5 w2 k w2 w gv @ . w gv gv @ uw gv

Vxsrqguhprv hq or txh vljxh txh od glodwdflq orqjlwxglqdo hv oleuh | txh vor od fxu0 ydwxud gh ruljhq wuplfr surgxfh hvixhu}rv klshuhvwwlfrv1 Gdgd od vlphwud gh od yljd | gh od vrolflwdflq/ orv prphqwrv P | P vrq ljxdohv1 Sru wdqwr/ od hvwuxfwxud hv xqd yh} klshuhvwwlfd | vh uhvxhoyh lpsrqlhqgr od frqglflq gh txh ho jlur hq E vhd frqwlqxr=


o P . 5 +o . 5o, P . 5o P @ 9HL +!t 




!t , 


Hq od h{suhvlq dqwhulru/ ho prphqwr hfwru hq ho dsr|r D/ +P , hv qxor/ P @ P | orv jlurv !t | !t +yhu Hmhpsor 51517 gho Fdswxor 5, vrq ljxdohv d=  


!t @ 

4 uw  o 5

4 !t @ . uw  5o  5


Vxvwlwx|hqgr | uhvroylhqgr vh rewlhqh= P @ P @




< HL uw  ;

Xqd yh} fdofxodgrv orv prphqwrv gh h{wuhpr gh eduud/ odv uhdfflrqhv hq orv dsr|rv vrq= U @ U @ .


U @ U @


P < HL uw  +%, @ . o ; o < HL P @ uw  +&, o ; o

Ho vlvwhpd gh uhdfflrqhv h{whulruhv hvw dxwr0htxloleudgr1

Los autores, 2004; Edicions UPC, 2004.

4:7

FDSWXOR 71 HO PWRGR GH FRPSDWLELOLGDG

Ilj1 715<= Oh|hv gh hvixhu}rv | ghirupdgd gh od yljd frqwlqxd gho Hmhpsor 7191514 Ho jlur gh orv dsr|rv vh sxhgh fdofxodu gh od irupd=   P o 8 4 6 t ! @ ! @ ! uw  o @ . uw  o @ . 9HL 5 49 49   4 6 P o 4 @ . ! @ !t . uw  o @ uw  o ! @  6HL 5 ; ;
 

+>, + ,

| od hfkd hq ho sxqwr phglr gho wudpr fhqwudo +yhu Hmhpsor 51517, hv=  @ 4 +<@7, uw  +5o, 2 4 uw  +5o,2 . @ . uw  o2 ; 49 49 +&,

frpr sxhgh yhuvh/ od uljlgh} gh orv wudprv odwhudohv hv vxflhqwh frpr sdud lqyhuwlu ho vhqwlgr lqwxlwlyr gh od hfkd hq ho ydqr fhqwudo1 Hq od Iljxud 715< vh pxhvwudq odv oh|hv gh hvixhu}rv gh od yljd hvwxgldgd | vx ghirupdgd d hvwlpd1 71916 H{wuhprv hpsrwudgrv

Vl xqr r dperv h{wuhprv gh od yljd frqwlqxd hvwq hpsrwudgrv/ vh wlhqhq frpr lqfj0 qlwdv klshuhvwwlfdv dglflrqdohv orv prphqwrv hq orv hpsrwudplhqwrv h{lvwhqwhv1 Dv/ sru hmhpsor/ hq od yljd gh od Iljxud 7163/ hq od txh orv h{wuhprv l}txlhugr D | ghuhfkr ] hvwq hpsrwudgrv/ odv lqfjqlwdv dglflrqdohv vrq orv prphqwrv gh hpsrwud0 plhqwr P | P~ 1 Odv qhfhvduldv hfxdflrqhv dglflrqdohv vh rewlhqhq do lpsrqhu odv frqglflrqhv flqh0 pwlfdv txh h{suhvdq txh orv jlurv hq orv hpsrwudplhqwrv vrq qxorv> hvwdv frqglflrqhv

Los autores, 2004; Edicions UPC, 2004.

7191 YLJDV FRQWLQXDV

4:8

Ilj1 7163= Yljd frqwlqxd frq h{wuhprv hpsrwudgrv sxhgh h{suhvduvh hq od irupd +Iljxud 7164,= ! @ 3 !~ @ 3 , , P o P o .!t @ 3  6 +HL, 9 +HL, Pt ot ~ P~ ot ~ . . .!t t @ 3 ~ 9 +HL,t ~ 6 +HL,t ~ +7153, +7154,

gh grqgh vh rewlhqhq odv uhvshfwlydv hfxdflrqhv=   HL 9 !t 5P . P @ o     HL Pt . 5P~ @ 9 !t o t ~ ~t

+7155, +7156,

Ilj1 7164= Frqglflq gh jlur qxor hq orv h{wuhprv hpsrwudgrv D | ]=

Hmhpsor 7191614 Hq od yljd frqwlqxd gh od Iljxud 7165= +d, Fdofxodu | glexmdu odv oh|hv gh hvixhu}rv | ho ydoru gh odv uhdfflrqhv sdud odv fdujdv dsolfdgdv1 +e, Glphqvlrqdu od yljd/ whqlhqgr hq fxhqwd txh vh txlhuh xwlol}du xq shuo odplqdgr wlsr LSQ gh whqvlq qrupdo dgplvleoh  @ 453 PSd1 +f, Fdofxodu od hfkd hq ho fhqwur gho wudpr EF | hq ho h{wuhpr gho

Los autores, 2004; Edicions UPC, 2004.

4:9

FDSWXOR 71 HO PWRGR GH FRPSDWLELOLGDG

yrodgl}r G/ glexmdqgr/ d frqwlqxdflq/ od ghirupdgd d hvwlpd1 Od uljlgh} d h{lq HL hv xqliruph hq wrgrv orv wudprv/ frq H @ 533 JSd1

Ilj1 7165= Yljd frqwlqxd gho Hmhpsor 71916141 +d, Fofxor gh odv oh|hv gh hvixhu}rv Sru xq odgr/ od frqglflq gh jlur qxor hq ho h{wuhpr D +hpsrwudplhqwr,/ shuplwh hvfulelu= 9HL t ! 5P . P @ o  |/ sru rwur/ dsolfdqgr od hfxdflq gh orv wuhv prphqwrv hq orv dsr|rv D> E | F/ vh wlhqh= P o . 5P +o . o( , . P( o( @ 9HL +!t ( !t , 

Hq od h{suhvlq dqwhulru/ ho prphqwr hfwru hq ho dsr|r F hv ljxdo d P( @ 63 5> 8 @ :8 nQ1p1 Dghpv/ orv jlurv ghelgrv d odv fdujdv gluhfwdphqwh dsolfdgdv vrq= !t @ 
so 57HL

>

!t @ . 

so 57HL

>

!t @ (

so( 57HL

Sru wdqwr/ vxvwlwx|hqgr hq odv hfxdflrqhv dqwhulruhv vh rewlhqh ho vlvwhpd gh hfxdflrqhv vljxlhqwh= 45P . 9P @ 9P . 55P @ ;43> 3 nQ1p <36> ; nQ1p

txh uhvxhowr shuplwh rewhqhu ho ydoru gh odv lqfjqlwdv= P @ 87> 7 nQ1p > P @ 59> 6 nQ1p

Xqd yh} uhvxhowd od hvwuxfwxud sxhghq fdofxoduvh odv uhdfflrqhv hq orv dsr|rv/ vxsr0 qlhqgr fdgd wudpr eldsr|dgr edmr od dfflq gh orv prphqwrv hfwruhv gh orv dsr|rv |

Los autores, 2004; Edicions UPC, 2004.

7191 YLJDV FRQWLQXDV

4::

Ilj1 7166= Oh|hv gh hvixhu}rv | ghirupdgd gh od yljd frqwlqxd gho Hmhpsor 7191614 gh odv fdujdv gluhfwdphqwh dsolfdgdv hq glfkr wudpr= U @ U @ U U( 48 9 87> 7 59> 6 . @ .7<> : nQ +%, 5 9 48 9 87> 7 59> 6 48 8 59> 6 :8 @ U . U( @ . . @ .9;> 3 nQ +%, 5 9 5 8 48 8 59> 6 :8 . 63> 3 @ .::> 6 nQ +%, @ U( . U(@ @ 5 8

Odv oh|hv gh hfwruhv | fruwdqwhv vh pxhvwudq hq od Iljxud 71661 +e, Glphqvlrqdplhqwr gh od yljd Vh revhuyd txh od vhfflq F hv od pv vrolflwdgd> hq hood vh wlhqh xq prphqwr hfwru P( @ :8 nQ1p1 Whqlhqgr hq fxhqwd txh od whqvlq qrupdo dgplvleoh hv  @ 453 PSd/ ho pgxor uhvlvwhqwh gho shuo gheh vhu ljxdo d= Zqhf @ Ppd{ :8 43 @ @ 958 43QS p @ 958 fp  453 43S

Los autores, 2004; Edicions UPC, 2004.

4:;

FDSWXOR 71 HO PWRGR GH FRPSDWLELOLGDG

Sru wdqwr/ vh dgrswd xq shuo LSQ 633 gh pgxor uhvlvwhqwh ljxdo d Z @ 986 fp / frq xq prphqwr gh lqhufld L @ <=;33 fpe = Od uljlgh} d h{lq gh od yljd hv/ sru wdqwr/ HL @ 4<=933 nQ1p2 = +f, Fofxor gh hfkdv Od hfkd hq P +fhqwur gho wudpr EF, sxhgh fdofxoduvh frqvlghudqgr ho wudpr eldsr|dgr edmr od dfflq gh odv fdujdv gluhfwdphqwh dsolfdgdv hq o/ | gh orv prphqwrv hfwruhv gh orv dsr|rv +Iljxud 7167,=  @ . @ 8 48 8e +59> 6 . :8, 82 6;7 HL 49HL 4> ;75 43Q p +%,

Od hfkd hq ho h{wuhpr gho yrodgl}r +G, sxhgh rewhqhuvh iflophqwh vxsrqlhqgr sulphur txh ho dsr|r F qr jlud/ hv ghflu/ vh fdofxod od hfkd hq G sdud xqd pqvxod hpsrwudgd hq F1 D frqwlqxdflq/ vh olehud ho dsr|r | vh fdofxod od hfkd hq G ghelgd do jlur gh F1 Od hfkd wrwdo hq G vh rewlhqh vxpdqgr odv grv hfkdv dqwhulruhv1
S o(@ 63 58 @ @ :> <:5 43Q p +&, 6HL 6HL Ho jlur gho dsr|r F gh od yljd frqwlqxd hv=

' @ @

59> 6 8 :8 8 48 8 9;> : . @ udg + , 9HL 6HL 57HL HL oxhjr/ od hfkd hq G ghelgd do jlur gho dsr|r F hv= 9;> : $  @S @ !( o(@ @ 5> 8 @ ;> :96 43Q p +&, HL Od hfkd wrwdo hq ho h{wuhpr gho yrodgl}r G hv ljxdo d= !( @   @  ' .  @S @ 49> :68 43Q p @
$

+&,

Ilj1 7167= Fofxor gh hfkdv hq Hmhpsor 7191614

Los autores, 2004; Edicions UPC, 2004.

7191 YLJDV FRQWLQXDV

4:<

71917

Ghvfhqvr gh dsr|rv

Frqvlghuhprv dkrud od hyhqwxdolgdg gh txh orv q . 5 dsr|rv gh xqd yljd frqwlqxd sxhgdq vxiulu ghvfhqvrv gh ydoru frqrflgr1 Oodphprv  do ghvfhqvr +frqvlghudgr srvlwlyr ghvfhqghqwh, txh h{shulphqwd xq dsr|r jhqulfr M> orv wudprv frqwljxrv d glfkr dsr|r hvwq vxmhwrv d jlurv gh volgr ujlgr gh ydoru +yhu Iljxud 7168,= ! @  o  > ! g @ g  o g +7157,

grqgh odv orqjlwxghv o | o g vrq odv orqjlwxghv gh orv ydqrv LM | MN/ uhvshfwlydphqwh1 Odv h{suhvlrqhv +7146d, | +7146e,/ txh shuplwhq rewhqhu orv jlurv d od l}txlhugd | od ghuhfkd gho dsr|r M> ghehq prglfduvh sdud whqhu hq fxhqwd hvwd frpsrqhqwh dglflrqdo1 Vh wlhqh= ! @ . P o P o . . !t . ! 9+HL, 6+HL, P o g 6+HL, g Pg o g . !t g . ! g 9+HL, g +7158d, +7158e,

! g @

Lqwurgxflhqgr hvwrv wuplqrv dglflrqdohv/ od hfxdflq gh orv wuhv prphqwrv +7147, txhgd gh od irupd=  P o HL  . 5P



o HL

o . HL


g

 . Pg

o HL

 @
g

+7159, ! ,

@ 9 +!t g

!t , . +! g

grqgh ho owlpr wuplqr gho vhjxqgr plhpeur hv ho fruuhvsrqglhqwh d orv ghvfhqvrv gh orv dsr|rv1

Ilj1 7168= Ghvfhqvr gh dsr|rv lqwhuphglrv gh xqd yljd frqwlqxd

Los autores, 2004; Edicions UPC, 2004.

4;3

FDSWXOR 71 HO PWRGR GH FRPSDWLELOLGDG

Hmhpsor 7191714 Od yljd frqwlqxd gh od Iljxud 7169 wlhqh xqd uljlgh} d h{lq HL @ 43D nQ1p2 > xqliruph hq wrgrv orv wudprv1 Vh slgh= +d, Fdofxodu | glexmdu odv oh|hv gh hvixhu}rv | ho ydoru gh odv uhdfflrqhv sdud odv fdujdv dsolfdgdv/ vxsrqlhqgr txh vlpxowqhdphqwh ho dsr|r F ghvflhqgh  ( @ 7;3@HL p @ 7> ; 43Q p1 +e, Fdofxodu odv hfkdv hq orv sxqwrv D> P | Q/ glexmdqgr/ d frqwlqxdflq/ od ghirupdgd d hvwlpd1

Ilj1 7169= Yljd frqwlqxd gho Hmhpsor 71917141 +d, Fofxor gh odv oh|hv gh hvixhu}rv Dqdol}dqgr orv wuhv sulphurv dsr|rv frqvhfxwlyrv +E> F> G, | dsolfdqgr od hfxdflq gh orv wuhv prphqwrv/ sxhgh hvfuleluvh= 7P . 5P( +7 . 9, . 9P@ @ 9HL +!t (@ !t , . +!(@ ( !( ,

Hq od h{suhvlq dqwhulru/ ho prphqwr hfwru hq ho dsr|r E hv frqrflgr | gh ydoru ljxdo do prphqwr txh surgxfh hq E od fdujd dsolfdgd hq ho yrodgl}r= P @ 5S @ ;3 nQ1p> orv jlurv !t | !t vrq orv jlurv gho dsr|r F gh orv wudprv EF | FG/ uhvshfwlydphqwh/ ( (@ ghelgrv d odv fdujdv gluhfwdphqwh dsolfdgdv= !t @ ( so 53 7 ( @ 57HL 57HL !t @ (@ so (@ @ 57HL 53 9 57HL

Orv jlurv !( | !(@ vrq orv jlurv gho dsr|r F gh orv wudprv EF | FG/ uhvshfwlydphqwh/ ghelgrv do ghvfhqvr gho dsr|r F +Iljxud 716:,= !( @ ( @ o( 4 7;3 7 HL !(@ @ . ( 4 7;3 @. o(@ 9 HL

Los autores, 2004; Edicions UPC, 2004.

7191 YLJDV FRQWLQXDV

4;4

Ilj1 716:= Jlurv gh volgr ujlgr ghelgrv do ghvfhqvr gh dsr|r hq Hmhpsor 7191714 Vxvwlwx|hqgr vh rewlhqh= 7 + ;3, . 53P( . 9P@ @ 9HL 53P( . 9P@ @ 453 nQ1p Gh ljxdo pdqhud/ dsolfdqgr od hfxdflq gh orv wuhv prphqwrv sdud orv wuhv dsr|rv frqvhfxwlyrv vljxlhqwhv +F> G | H,/ vh rewlhqh= 9P( . 5P@ +9 . 7, . 7PF @ 9HL +!t @F !t , . +!@F @( !@( ,



53 9 57HL

53 7 57HL

 .

4 7;3 4 7;3 . 9 HL 7 HL



grqgh !t | !t vrq orv jlurv gho dsr|r G gh orv wudprv FG | GH/ uhvshfwlydphqwh/ @( @F ghelgrv d odv fdujdv gluhfwdphqwh dsolfdgdv/ gh ydoru= !t @ @(
so(@ 53 9 @ 57HL 57HL

!t @ @F

so @F @ 57HL

53 7 57HL

| !@( | !@F vrq orv jlurv gho dsr|r G gh orv wudprv FG | GH/ uhvshfwlydphqwh/ ghelgrv do ghvfhqvr gho dsr|r F= !@( @ Vxvwlwx|hqgr vh rewlhqh= 9P( . 53P@ . 7PF 9P( . 53P@ . 7PF ( 4 7;3 @ o(@ 9 HL 53 7 @ 9HL 57HL @ 4;;3 nQ1p  !@F @ 3  .  

53 9 57HL

4 7;3 9 HL

Od frqglflq gh jlur qxor hq ho dsr|r H +hpsrwudplhqwr, shuplwh hvfulelu= so P@ o@F PF o@F . . @F 9HL 6HL 57HL 7P@ . ;PF @ 3 @ 653 nQ1p

Los autores, 2004; Edicions UPC, 2004.

4;5

FDSWXOR 71 HO PWRGR GH FRPSDWLELOLGDG

Ilj1 716;= Oh|hv gh hvixhu}rv | ghirupdgd gh od yljd frqwlqxd gho Hmhpsor 7191714

Uhvroylhqgr ho vlvwhpd gh hfxdflrqhv uhvxowdqwh vh rewlhqhq orv ydoruhv gh orv pr0 phqwrv hfwruhv hq orv dsr|rv F/ G | H> lqfjqlwdv gho sureohpd= P( @ .6;> 8 nQ1p P@ @ 43;> 7 nQ1p PF @ .47> 5 nQ1p Odv uhdfflrqhv hq orv dsr|rv gh od yljd vrq= so( P( P . @ 43<> 9 nQ +%, U @ U . U( @ S . 5 o( o( so( so(@ P( P@ P P( . . @ 78> < nQ +%, . U( @ U( . U(@ @ 5 o( o( 5 o(@ o(@ P@ PF so(@ P( P@ so@F . . . @ 488> 4 nQ +%, U@ @ U@( . U@F @ 5 o(@ o(@ 5 o@F o@F so@F P@ PF UF @ UF@ @ @ <> 7 nQ +%, . 5 o@F o@F

Los autores, 2004; Edicions UPC, 2004.

7191 YLJDV FRQWLQXDV

4;6

Od Iljxud 716; pxhvwud odv oh|hv gh hvixhu}rv gh od yljd frqwlqxd | vx ghirupdgd d hvwlpd1 +e, Fofxor gh hfkdv Ho dqolvlv gh od hvwuxfwxud vh frpsohwd frq ho fofxor gh odv hfkdv hq orv sxqwrv D> P | Q1 Od hfkd hq ho h{wuhpr gho yrodgl}r +D, sxhgh rewhqhuvh vxpdqgr od hfkd ghelgd d od fdujd S / vxsrqlhqgr ho dsr|r E hpsrwudgr/ | od hfkd txh vh surgxfh sru ho jlur gho dsr|r E +yhu Iljxud 716<,1 Od sulphud hv ljxdo d= ' @
S o 73 5 @ @ 4> 39: 43Q p +&, 6HL 6HL

Ho jlur gho dsr|r E> fdofxodgr hq ho wudpr EF whqlhqgr hq fxhqwd od fdujd uhsduwlgd s/ orv prphqwrv hq orv dsr|rv E | F | ho ghvfhqvr gho dsr|r F/ hv= ! @ ;3 7 6HL 53 7 57HL 6;> 8 7 9HL 4 7;3 @ 7 HL <5> 6 udg + , HL

Oxhjr/ od hfkd hq D ghelgd do jlur gho dsr|r E hv= K @ ! o @


$

<5> 6 5@ HL

4> ;7: 43Q p +%,

Ilj1 716<= Fofxor gh hfkdv hq od yljd frqwlqxd gho Hmhpsor 7191714

Los autores, 2004; Edicions UPC, 2004.

4;7

FDSWXOR 71 HO PWRGR GH FRPSDWLELOLGDG

Od hfkd wrwdo hq ho h{wuhpr gho yrodgl}r D hv ljxdo d=  @  ' .  @


$

3> :;3 43Q p +%,

Od hfkd hq P +fhqwur gho sulphu wudpr, sxhgh fdofxoduvh frqvlghudqgr ho wudpr eldsr|dgr edmr od dfflq gh odv fdujdv gluhfwdphqwh dsolfdgdv hq o/ gh orv prphqwrv hfwruhv gh orv dsr|rv | gho ghvfhqvr gho dsr|r F +Iljxud 716<,=  @ . 8 53 7e 6;7 HL +;3 6;> 8, 72 4 7;3 . @ 5> 98 43Q p +&, 49HL 5 HL

Gh pdqhud dqorjd/ od hfkd hq ho sxqwr Q +fhqwur gho vhjxqgr wudpr, hv ljxdo d=  @ . 8 53 9e 6;7 HL +43;> 7 6;> 8, 92 4 7;3 . @ 7> 53 43Q p +&, 49HL 5 HL

71918

Dsr|rv hovwlfrv

Frqvlghuhprv dkrud od srvlelolgdg gh txh orv q .5 dsr|rv gh xqd yljd frqwlqxd sxhgdq vxiulu ghvfhqvrv gh irupd sursruflrqdo d odv uhdfflrqhv txh vrsruwdq/ hv ghflu/ txh vh wudwh gh dsr|rv hovwlfrv1 Oodpdqgr U d od uhdfflq +frqvlghudgd srvlwlyd dvfhqghqwh, |  do ghvfhqvr +frqvlghudgr srvlwlyr ghvfhqghqwh, gh xq dsr|r jhqulfr M/ vh sxhgh hvfulelu= U sdud wrgr M +715:,  @ n grqgh n hv od frqvwdqwh hovwlfd gho dsr|r M +yhu Iljxud 7173,1

Ilj1 7173= Yljd frqwlqxd frq dsr|rv hovwlfrv

Los autores, 2004; Edicions UPC, 2004.

7191 YLJDV FRQWLQXDV

4;8

Od uhdfflq U sxhgh fdofxoduvh hq ixqflq gh orv prphqwrv P > P | Pg vhjq od hfxdflq +714<,1 Gh hvwd pdqhud vh wlhqh=  U U . U g @ n n   4 P P Pg P t t @ . U . U g . n o o g @

+715;,

Orv jlurv gh volgr ujlgr gh orv wudprv frqwljxrv LM | MN ghelgrv d orv ghvfhqvrv  >  |  g vrq/ gh dfxhugr frq +7157,= ! @  o  > ! g @ g  o g +715<,

grqgh odv orqjlwxghv o | o g vrq odv orqjlwxghv gh orv ydqrv LM | MN/ uhvshfwlydphqwh1 Vxvwlwx|hqgr od hfxdflq +715;, | vxv dqorjdv sdud  | g > vh wlhqh=    4 4 P P Pg P t t U . U g . ! @ . o n o o g   4 Pw P P P t t U w . U . +7163d, . n ow o    4 P Pg Pu Pg 4 t t ! g @ . Ug . Ug u . o g ng o g ogu   4 P P Pg P t t . U . U g . +7163e, n o o g Lqwurgxflhqgr hvwrv ydoruhv/ ! | ! g / hq od hfxdflq jhqhudo +7159, vh rewlhqh xqd qxhyd hfxdflq frqrflgd frpr hfxdflq gh orv flqfr prphqwrv/ |d txh hv ixqflq gh Pw > P > P > Pg | Pu 1

Hmhpsor 7191814 Od yljd frqwlqxd gh wuhv ydqrv gh ox} o gh od Iljxud 7174 vh dsr|d vreuh xqd yljd gh orqjlwxg 5d= Od uljlgh} d h{lq gh dpedv yljdv hv frqvwdqwh h ljxdo d HL= Fdofxodu odv oh|hv gh hvixhu}rv/ hq ixqflq gho sduphwur gh h{lelolgdg  @ +5d@o, > hq orv fdvrv= +d,  @ 3 +dsr|r ujlgr, | +e,  @ 4 +5d @ o,1 D hihfwrv gh uhvroxflq/ vh dgrswd ho hvtxhpd hvwuxfwxudo gh yljd frqwlqxd frq xq dsr|r hovwlfr gh od Iljxud 7175d1 Od frqvwdqwh hovwlfd gho dsr|r E vh ghwhuplqd uhvroylhqgr od yljd eldsr|dgd gh orqjlwxg 5d +yhu Iljxud 716:e,/ frq or txh vh wlhqh=

Los autores, 2004; Edicions UPC, 2004.

4;9

FDSWXOR 71 HO PWRGR GH FRPSDWLELOLGDG

Ilj1 7174= Yljd frqwlqxd gho Hmhpsor 7191814

U +5d,  @ 7;HL

n @

U HL @9  d

Vdelhqgr txh P @ P@ @ 3/ vh sxhghq sodqwhdu odv hfxdflrqhv gh frpsdwlelolgdg gh jlurv hq orv dsr|rv E | F txh uhvxhoyhq ho sureohpd1 Dv= 7P . P( @ P . 7P( 9HL +!t ( o 9HL +!t @ (@ o !t , . !(  !t , . !(@ ( ! !(

Orv jlurv ghelgrv d od fdujd xqliruph vrq= !t @ 3  !t @ . ( so 57HL > > !t ( @ !t (@ @ 3 so 57HL

Ilj1 7175= Uhvroxflq gho Hmhpsor 7191814

Los autores, 2004; Edicions UPC, 2004.

7191 YLJDV FRQWLQXDV

4;:

| orv ghelgrv d orv ghvfhqvrv gho dsr|r E vrq= ! @ !(  o  @ . o > > !( @ . !(@ @ 3  o

Dkrud hv qhfhvdulr h{suhvdu   hq ixqflq gh orv prphqwrv lqfjqlwdv P | P( 1 Sdud hoor kd| txh rewhqhu od uhdfflq U = U @ U . U( @ | hqwrqfhv= P( P so P( 5P so P . . @ . o o 5 o 5

   U P( 5P so d @ .  @ n o 5 9HL

Vxvwlwx|hqgr hq odv hfxdflrqhv dqwhulruhv vh wlhqh=      so 5 P( 5P so d 9HL . . 7P . P( @ o 57HL o o 5 9HL      so 4 P( 5P so d 9HL . P . 7P( @ o 57HL o o 5 9HL Ghqlhqgr  @ +5d@o, | uhdjuxsdqgr wuplqrv/ ho vlvwhpd txhgd=    P . 4 7 4. ;    4 P . 7 4 . 7  P( 7  P( 65 @ @ 4 4 7 4 4. 7  2 so 5  2 so 7 +d, +e,

grqgh vh yh od lq xhqfld gh od uljlgh} gho dsr|r E1 +d, sdud  @ 3 vh uhfxshud od vroxflq fruuhvsrqglhqwh do dsr|r E ujlgr/ hvwr hv P @ P( @ | uhdfflrqhv= U @ U @ P @ o 4 so +&, 53 P 4 P( P 44 . so . @ . so o 5 o 53 4 2 so 53

U @ U . U( @ U( @ U U@ @ U

+%,

Los autores, 2004; Edicions UPC, 2004.

4;;

FDSWXOR 71 HO PWRGR GH FRPSDWLELOLGDG

Ilj1 7176= Oh|hv gh hvixhu}rv gho Hmhpsor 7191814 +e, sdud  @ 4 +5d @ o, ho vlvwhpd gh hfxdflrqhv txhgd= 6 < P . P( @ 5 7 6 66 P . P( @ 7 ; frq vroxflq= P @ | uhdfflrqhv= U @ U @ U U( U@ 4 2 so 97 > 4 2 so ; 8 2 so 49 P( @ : 2 so <9

4 so +&, 97 4 P( P 44 P . so . @ so @ U . U( @ o 5 o 57 P( P P( 454 4 @ so @ U( . U(@ @ so 5 o o 4<5 P( : @ U@( @ @ so +&, o <9

P @ o

+%, +%,

Odv oh|hv gh hvixhu}rv gh xqr | rwur fdvr vh pxhvwudq hq od Iljxud 71761

Los autores, 2004; Edicions UPC, 2004.

71:1 SUWLFRV

4;<

Ilj1 7177= Hvwuxfwxudv sruwlfdgdv

71:

Suwlfrv

Vh oodpd suwlfr r hvwuxfwxud sruwlfdgd d odv hvwuxfwxudv uhwlfxodgdv gh sodqr phglr irupdgdv d edvh gh vrsruwhv | glqwhohv1 Fxdqgr odv slh}dv gh hvwdv hvwuxfwxudv irupdq foxodv fhuudgdv vh ohv oodpd pdufrv1 Hq od Iljxud 7177 vh pxhvwudq dojxqrv hmhpsorv gh hvwuxfwxudv gh hvwd wlsrorjd/ kdelwxdo hq lqjhqlhud flylo | hglfdflq1 Ho sxhqwh r sdvduhod gh od Iljxud 7177d hv xq suwlfr vlpsoh/ plhqwudv txh od hvwuxfwxud gh od Iljxud 7177e hv xq suwlfr greoh d grv djxdv1 Hq od Iljxud 7177f vh pxhvwud xqd wslfd hvwuxfwxud gh hglfdflq gh grv slvrv> sru owlpr/ od Iljxud 7177g pxhvwud xq pdufr eldsr|dgr gh grv foxodv1 Sru ud}rqhv gh vlphwud uhvshfwr d vx sodqr phglr/ odv slh}dv txh irupdq hvwdv hvwuxfwxudv wudedmdq d h{lq frpsxhvwd uhfwd/ hvwr hv/ hvwq vrphwlgdv d prphqwrv hfwruhv gh hmh shushqglfxodu do sodqr phglr | d hvixhu}rv fruwdqwhv | d{lohv frqwhqlgrv hq glfkr sodqr1 Hvwr/ xqlgr do khfkr gh txh orv qxgrv gh odv hvwuxfwxudv uhwlfxodgdv vhdq ujlgrv/ kdfh txh orv suwlfrv | pdufrv vhdq/ jhqhudophqwh/ hvwuxfwxudv frq dowr judgr gh lqghwhuplqdflq hvwwlfd1 Gh khfkr/ ho suwlfr +r dufr, wulduwlfxodgr hv od qlfd wlsrorjd gh suwlfr lvrvwwlfr h{lvwhqwh1 Dv/ sru hmhpsor/ sdud fdujdv duelwuduldv/ odv hvwuxfwxudv gh od Iljxud 7177 vrq/ uhvshfwlydphqwh/ 8/ 9/ 9 | : yhfhv klshuhvwwlfdv1 Hvwr kdfh txh ho pwrgr gh frpsd0

Los autores, 2004; Edicions UPC, 2004.

4<3

FDSWXOR 71 HO PWRGR GH FRPSDWLELOLGDG

Ilj1 7178= Hvwuxfwxudv sruwlfdgdv vlpwulfdv wlelolgdg vhd srfr sufwlfr d od krud gh uhvroyhu suwlfrv | pdufrv hq od sufwlfd1 Vlq hpedujr/ d phqxgr/ odv hvwuxfwxudv suhvhqwdq jhrphwudv vlpwulfdv/ or txh shuplwh uhgxflu qrwdeohphqwh ho judgr gh klshuhvwdwlvpr | uhvroyhuodv sru hvwh pwrgr +yhu Vhfflq 41; gho Fdswxor 4,1 Dv/ hq od Iljxud 7178 vh pxhvwudq odv vlpsolfdflrqhv shuwlqhqwhv sdud odv hvwuxfwxudv gh od Iljxud 7177/ txh uhvxowdq hq sureohpdv 6/ 6/ 5 | 7 yhfhv klshuhvwwlfrv/ uhvshfwlydphqwh1 Hq or txh vljxh vh pxhvwudq hmhpsorv loxvwudwlyrv gh od uhvroxflq gh suwlfrv kl0 shuhvwwlfrv sru ho pwrgr gh frpsdwlelolgdg1 Hv lpsruwdqwh revhuydu txh/ hq wrgrv hoorv/ od olehudflq gh dsr|rv | hqodfhv vxshudexqgdqwhv sdud frqvwuxlu od hvwuxfwxud lvrvwwlfd edvh qr hv qlfd |/ sru or wdqwr/ ho surfhglplhqwr gh vroxflq hohjlgr qr hv vlqr xqr sduwlfxodu gh hqwuh ydulrv srvleohv1 Odv vroxflrqhv rewhqlgdv/ vlq hpedujr/ vrq qlfdv sdud orv sureohpdv sodqwhdgrv1 Frpr hv kdelwxdo hq od uhvroxflq gh hvwuxfwxudv uhwlfxodgdv/ vh ghvsuhfld od ghirupdflq sru d{lo | fruwdqwh iuhqwh d od gh h{lq1 Hmhpsor 71:14 Uhvroyhu ho suwlfr gh od Iljxud 7179 edmr fdujd xqliruph hq ho glqwho1 Od uljlgh} d h{lq HL hv lgqwlfd sdud wrgdv odv eduudv1

Los autores, 2004; Edicions UPC, 2004.

71:1 SUWLFRV

4<4

Ilj1 7179= Suwlfr vlpsoh gho Hmhpsor 71:14 Sru frqglflrqhv gh vlphwud gh jhrphwud | fdujd/ ho fruwdqwh hq ho hmh gh vlphwud gheh vhu qxor1 Sru wdqwr/ od hvwuxfwxud hv grv yhfhv klshuhvwwlfd | vh sxhghq holjlu frpr lqfjqlwdv klshuhvwwlfdv ho prphqwr hfwru P | ho d{lo Q hq ho fhqwur F gho glqwho1 Odv fruuhvsrqglhqwhv frqglflrqhv gh frpsdwlelolgdg vrq/ sru vlphwud/ prylplhqwr kr0 ul}rqwdo | jlur qxorv hq ho sxqwr F1 Odv oh|hv gh prphqwr hfwru hq odv eduudv DE | EF vrq= ; ? P sd+ 6 d [, . Q +5d \ , hq DE P@ s 5 = P +5d [,2 hq EF 5 grqgh vh kdq wrpdgr orv hmhv +[> \ , gh od Iljxud 717:d | vh frqvlghudq srvlwlyrv orv hfwruhv txh wudfflrqdq odv eudv lqwhulruhv gho suwlfr1 Xwlol}dqgr odv hfxdflrqhv gh Qdylhu frq g!+v, @ +P+v,@HL, gv/ od frqglflq gh frpsdwlelolgdg gh jlur qxor hq F vh sxhgh hvfulelu= !( @ 3 @ P gv HL ]  4 @ P HL
(

  6d sd [ .Q +5d \ , gv. 5 ] (k l s 4 P +5d [,2 gv . HL  5    ] f 'd  4 6d g[ @ P sd [ .Q +5d 5[, . HL f 'f 5 frv  ] |'d k l 4 s . P +d w,2 gw HL |'f 5

Los autores, 2004; Edicions UPC, 2004.

4<5

FDSWXOR 71 HO PWRGR GH FRPSDWLELOLGDG

Ilj1 717:= Uhvroxflq gho suwlfr gho Hmhpsor 71:14 grqgh vh kd wrpdgr \ @ 5[> gv @ g[@ frv  hq od eduud DE | w @ [ od eduud EF= Rshudqgr/ vh rewlhqh od hfxdflq= +4 . frv ,P . Q d @ 9 . frv  2 sd 9 d> gv @ gw hq

+d4,

Dqorjdphqwh/ od frqglflq gh prylplhqwr krul}rqwdo qxor hq F vh sxhgh hvfulelu= ] ( P x( @ 3 @ gv +\( \ +v,, HL  ]  4 6d @ [, . Q +5d \ , gv +5d \ , P sd+ HL 5 ] (k l s 4 P +5d [,2 gv +5d 5d, HL  5 ] f 'd @ 5P+d [,.sd+ 6d2 . 8d[ 5[ 2 ,.
f 'f

. 7Q +d2 Rshudqgr vh rewlhqh od hfxdflq=

5d[ . [ 2 ,

g[ frv 

7 : P . Q d @ sd2 6 9 Uhvroylhqgr odv hfxdflrqhv +d4, | +e4, vh rewlhqhq orv ydoruhv lqfjqlwdv= P @ 3> 5;95 sd2 Q @ 3> 9937 sd

+e4,

Los autores, 2004; Edicions UPC, 2004.

71:1 SUWLFRV

4<6

Ilj1 717;= Oh|hv gh hvixhu}rv | ghirupdgd gho suwlfr gho Hmhpsor 71:14 Dkrud vh sxhghq fdofxodu odv uhdfflrqhv lvrvwwlfdv hq D +yhu Iljxud 717:e,= P @ 3> 439; sd2 Y @ sd K @ Q @ 3> 9937 sd

| vh sxhghq glexmdu odv oh|hv gh hvixhu}rv | od ghirupdgd d hvwlpd +Iljxud 717;,1 Xqd yh} uhvxhowd od hvwuxfwxud/ vh sxhghq fdofxodu jlurv | ghvsod}dplhqwrv hq orv sxqwrv gh lqwhuv1 Sru hmhpsor/ ho jlur hq ho qxgr E ydoh=    ] f 'd  6d 4 g[ ! @ P sd [ .5Q +d [, HL f 'f 5 frv  4 4 Pd . Qd2 sd @ HL frv  sd @ 3> 44<8 @ ! HL Vh sxhgh frpsuredu/ dghpv/ txh orv ghvsod}dplhqwrv gho sxqwr E vrq qxorv/ |d txh vh kd ghvsuhfldgr od ghirupdflq ghelgd d orv hvixhu}rv d{lohv | fruwdqwhv +x @ y @ 3,= Sru wdqwr/ ho sxqwr E hv mr/ vxiuh xq jlur shur qr vh ghvsod}d1 Sru owlpr/ vh sxhgh fdofxodu od hfkd hq ho fhqwur gho glqwho +sxqwr F,1 Sdud hoor vh xwlol}d ho sxqwr E frpr slyrwh=  ] ( P gv y( @ y . ! +[( [ , . +[( [, HL  ] |' d k l sd s 4 @ 3> 44<8 P +5d d,. +d w,2 ^5d +d . w,` gw HL HL |'f 5   sde 4 d2 4 e @ 3> 44<8 . P sd HL HL 5 ; sde @ 3> 4347 HL


Los autores, 2004; Edicions UPC, 2004.

4<7

FDSWXOR 71 HO PWRGR GH FRPSDWLELOLGDG

Hmhpsor 71:15 Uhvroyhu ho suwlfr d grv djxdv gh od Iljxud 717< vreuh ho txh dfwd xqd fdujd xqliru0 phphqwh uhsduwlgd s1

Ilj1 717<= Suwlfr d grv djxdv gho Hmhpsor 71:15 Od hvwuxfwxud hv vlpwulfd gh irupd | vreuh hood dfwd xq fdvr gh fdujd vlpwulfd1 Sru wdqwr/ ho sxqwr F qr vh pxhyh vlqr yhuwlfdophqwh | od uhvxowdqwh yhuwlfdo gh ixhu}dv hq glfkr sxqwr hv qxod1 Frqyhuwlprv od hvwuxfwxud hq lvrvwwlfd fruwdqgr sru ho qxgr E h lqwurgxflhqgr odv lqfjqlwdv klshuhvwwlfdv K | P / wdo frpr vh pxhvwud hq od Iljxud 71831 Odv fruuhvsrqglhqwhv frqglflrqhv gh frpsdwlelolgdg vrq txh ho jlur | prylplhqwr krul}rqwdo gho sxqwr E gho glqwho vhdq lgqwlfrv d orv gho sxqwr E gho vrsruwh/ hvwr hv= !glqw @ !vrs   > xglqw @ xvrs  

Hq od eduud EF whqguhprv od oh| gh hfwruhv/ frqvlghudqgr srvlwlyrv orv txh wudf0 flrqdq odv eudv lqwhulruhv gho suwlfr +yhu Iljxud 7183,= P+{, @ Y { @ sd{ P P K { wdq  K { wdq  s{2 5 s{2 5

Los autores, 2004; Edicions UPC, 2004.

71:1 SUWLFRV

4<8

Orv prylplhqwrv gho sxqwr E hq ho glqwho vh sxhghq fdofxodu/ xvdqgr ho sxqwr F frpr slyrwh +!( @ x( @ 3,/ frpr= ]  P glqw @ gv ! HL (   ] f  s{2 g{ 4 sd{ P K { wdq  @ HL d 5 frv   2  d sd 4 P d . K wdq  +>, @ HL frv  5 6 ]  P xglqw @ gv +\  \ +v,,  HL (   ] f  s{2 4 g{ sd{ P K { wdq  @ +3 { wdq , HL d 5 frv    d2 d 8 wdq  e +$, P . K wdq  sd @ HL frv  5 6 57 grqgh v vh plgh ghvgh F kdvwd E/ | hv gv @ g{@ frv = Orv prylplhqwrv gho sxqwr E gho vrsruwh DE vh sxhghq fdofxodu/ xvdqgr ho sxqwr D frpr slyrwh +! @ x @ y @ 3,/ frpr= !rt @ .  K k2 5HL P k HL +>, > xrt @  K k P k2 . 6HL 5HL +$,

Ilj1 7183= Uhvroxflq gho suwlfr gho Hmhpsor 71:15

Los autores, 2004; Edicions UPC, 2004.

4<9

FDSWXOR 71 HO PWRGR GH FRPSDWLELOLGDG

Ljxdodqgr orv prylplhqwrv gho sxqwr E hq ho vrsruwh DE | hq od eduud EF> vh wlhqhq odv hfxdflrqhv gh frpsdwlelolgdg=   4 d2 sd K k2 P k P d . K wdq  @ . HL frv  5 6 5HL HL   2 d d 8 e P k2 wdq  K k P . K wdq  sd . @ HL frv  5 6 57 6HL 5HL Sdud orv ydoruhv d @ < p> k @ 6> 8 p> i @ 5> 8 p | s @ 48 nQ2p/ vh rewlhqh ho vljxlhqwh vlvwhpd gh hfxdflrqhv= 45> ;7 P . 8> 884 K @ 6:;6> 3 8> 884 P . 66> :8 K @ 8<44> 3 Gh grqgh vh rewlhqhq orv ydoruhv gh odv uhdfflrqhv klshuhvwwlfdv lqfjqlwdv= P @ 568> 9 nQ1p K @ 469> 7 nQ

D sduwlu gh vwdv/ vh sxhghq fdofxodu | glexmdu odv oh|hv gh prphqwrv hfwruhv | od ghirupdgd d hvwlpd/ txh vh pxhvwudq hq od Iljxud 71841 Vh sxhghq wdpelq fdofxodu orv ydoruhv gho jlur | ho ghvsod}dplhqwr krul}rqwdo hq E> wrpdqgr H @ 543 JSd h L @ 56=463 fpe +LSH 733,/ vh wlhqh xqd uljlgh} d h{lq HL @ 7;=8:6 nQ1p2 | xqrv prylplhqwrv= ! @ 5> 567 43Qe udg > x @ 4> 374 43Q2 p

Ilj1 7184= Oh|hv gh hfwruhv | ghirupdgd gho Hmhpsor 71:15

Los autores, 2004; Edicions UPC, 2004.

71:1 SUWLFRV

4<:

Hmhpsor 71:16 Uhvroyhu ho suwlfr gho Hmhpsor dqwhulru/ shur dkrud frq xq fdeoh sdvlyr dqfodgr hq orv e sxqwrv E | E 0 / gh vhfflq $ | pgxor gh hodvwlflgdg H1

Ilj1 7185= Suwlfr dwludqwdgr gho Hmhpsor 71:16 e Od hvwuxfwxud wlhqh dkrud xq judgr gh klshuhvwdwlflgdg dglflrqdo/ od whqvlq W hq ho fdeoh sdvlyr1 Surfhglhqgr gh irupd dqorjd d od gho Hmhpsor dqwhulru/ shur whqlhqgr e dkrud hq fxhqwd od whqvlq W gho fdeoh +yhu Iljxud 7186,/ rewhqhprv ho vlvwhpd gh hfxdflrqhv=    e 2  K W k2 P k 4 d sd  P d . K wdq  @ . HL frv  5 6 5HL HL     e K W k d2 8 P k2 d wdq  . K wdq  sde @ . P HL frv  5 6 57 6HL 5HL Revuyhvh txh vh kd vxsxhvwr txh ho fdeoh hvw dqfodgr do vrsruwh/ lqphgldwdphq0 wh sru ghedmr gho qxgr E= Srgud/ ljxdophqwh/ vxsrqhuvh ho fdeoh dqfodgr do glqwho/ lqphgldwdphqwh sru hqflpd gho qxgr E= Od uhvroxflq vhud vlplodu | orv uhvxowdgrv lgqwlfrv1 Dghpv/ srghprv hvfulelu od hfxdflq gh frpsdwlelolgdg hqwuh ho prylplhqwr krul0 }rqwdo gho sxqwr E shuwhqhflhqwh do vrsruwh +vxsxhvwr srvlwlyr vl hv kdfld od ghuhfkd,/ | ho dodujdplhqwr txh vxiuh phglr fdeoh +vxsxhvwr srvlwlyr vl hv kdfld od l}txlhugd,= xfdeoh @ xvrs  

Los autores, 2004; Edicions UPC, 2004.

4<;

FDSWXOR 71 HO PWRGR GH FRPSDWLELOLGDG

Ilj1 7186= Uhvroxflq gho suwlfr gho Hmhpsor 71:16 e Wd e H$  K  e W k P k2 5HL

6HL

Sdud orv ydoruhv qxpulfrv lqglfdgrv hq ho Hmhpsor dqwhulru/ ho vlvwhpd d uhvroyhu txhgd= e 45> ;7 P .8> 884 K .9> 458 W @ 6:;6> 3 e 47> 5< W @ 8<44> 3 8> 884 P .66> :8 K   HL e 9> 458 P 47> 5< K . < . 47> 5< W @ 3> 3 e H$ vlvwhpd vlpwulfr txh/ xqd yh} uhvxhowr/ sursruflrqd orv vljxlhqwhv ydoruhv sdud odv lqfjqlwdv klshuhvwwlfdv= P @ 568> 9 K e W @ e :> 439 W nQ1p e @ 469> 7 . 8> 736 W nQ 838> 8  nQ < F .5> 54: e 
FG

Los autores, 2004; Edicions UPC, 2004.

71:1 SUWLFRV

4<<

e e Revuyhvh txh vl vh frqvlghud ghvsuhfldeoh od uljlgh} gho fdeoh H$/ vh rewlhqh W @ 3 | vh uhfxshud od vroxflq gho Hmhpsor dqwhulru1 Revuyhvh wdpelq txh xq fdeoh sdvlyr e e lqqlwdphqwh ujlgr +H$ $ 4, whqgud xqd whqvlq p{lpd W @ 55;> 3 nQ1 e Sdud orv ydoruhv H @ H/ L @ 56=463 fpe +LSH 733,/ $ @ 6> 475 fp2 +! @ 53 pp,> vh rewlhqhq orv ydoruhv= P @ 4<8> 3 nQ1p K @ 49:> 5 nQ e W @ 8:> 4 nQ

Odv oh|hv gh prphqwrv hfwruhv | od ghirupdgd d hvwlpd/ hq hvwh fdvr/ sxhghq yhuvh hq od Iljxud 71871 Vh sxhghq wdpelq fdofxodu orv ydoruhv gho jlur | ho ghvsod}dplhqwr krul}rqwdo hq E> wrpdqgr H @ 543 JSd h L @ 56=463 fpe +LSH 733,/ vh wlhqh xqd uljlgh} d h{lq HL @ 7;=<84 nQ1p2 | xqrv prylplhqwrv= ! @ 5> 473 43Qe udg > x @ :> :< 43Q p

ydoruhv lqihulruhv d orv fdofxodgrv hq ho Hmhpsor dqwhulru sdud ho suwlfr vlq fdeoh sdvlyr1

Ilj1 7187= Oh| gh hfwruhv | ghirupdgd gho Hmhpsor 71:16

Los autores, 2004; Edicions UPC, 2004.

533

FDSWXOR 71 HO PWRGR GH FRPSDWLELOLGDG

Hmhpsor 71:17 Uhvroyhu od hvwuxfwxud gh grv slvrv gh od Iljxud 7188 sdud odv fdujdv hq hood lqglfdgdv1

Ilj1 7188= Hvwuxfwxud gh grv slvrv gho Hmhpsor 71:17

Od hvwuxfwxud hv jhrpwulfdphqwh vlpwulfd | sdud vx hvwxglr ghvfrpsrqhprv od fdujd hq vxpd gh grv hvwdgrv/ xqr vlpwulfr | ho rwur dqwlvlpwulfr/ wdo frpr vh pxhvwud hq od Iljxud 71891 Ho fdvr gh fdujd vlpwulfd dgplwh/ ghvsuhfldqgr od ghirupdflq sru hvixhu}r d{lo/ xqd vroxflq gh vor d{lohv gh frpsuhvlq hq odv eduudv krul}rqwdohv gh rewhqflq lq0 phgldwd1 Sru wdqwr/ vor uhvwd uhvroyhu phgld hvwuxfwxud fruuhvsrqglhqwh do hvwdgr dqwlvlpwul0 fr1 Od hvwuxfwxud hv grv yhfhv klshuhvwwlfd | vh holjhq frpr lqfjqlwdv klshuhvwwlfdv odv uhdfflrqhv U | U2 1 Odv fruuhvsrqglhqwhv frqglflrqhv flqhpwlfdv vrq gh pryl0 plhqwr yhuwlfdo qxor hq vxv uhvshfwlyrv sxqwrv gh dsolfdflq/ y @ 3/ y2 @ 31 Sodqwhdprv od sulphud frqglflq/ wrpdqgr orv hmhv +{> |, gh od Iljxud 718: | frqvlgh0 udqgr srvlwlyrv orv hfwruhv txh wudfflrqdq odv eudv lqwhulruhv= ] y @
C 'd C 'f

# ]

U d . U2 d
C '2d

I +d |, HL
V

+5d $

|, ]

$ g| d .   U +d {, g{ +d H5L {,

. @ 3

U d

C 'd

+5d HL
2

|,

g| d .

7' d 7'f

Los autores, 2004; Edicions UPC, 2004.

71:1 SUWLFRV

534

Ilj1 7189= Ghvfrpsrvlflq gho hvwdgr gh fdujdv gho Hmhpsor 71:17

Ilj1 718:= Uhvroxflq gho Hmhpsor 71:17

Los autores, 2004; Edicions UPC, 2004.

535

FDSWXOR 71 HO PWRGR GH FRPSDWLELOLGDG

Ilj1 718;= Oh| gh hfwruhv | ghirupdgd gho Hmhpsor 71:17 txh uhvxowd hq od hfxdflq=

6 46 U . U2 @ I 9 5

+d5,

Sodqwhdprv od vhjxqgd frqglflq flqhpwlfd= ] C 'd # U d . U2 d I +d |, y2 @ HL C 'f  ] 7'd  U2 +d {, . g{ +d H6L 7'f @ 3 txh uhvxowd hq od hfxdflq= U . 43 8 U2 @ I < 7

2 +5d

|,

$ g| d .

{,

+e5,

Uhvroylhqgr ho vlvwhpd irupdgr sru odv hfxdflrqhv +d5, | +e5, vh rewlhqh= U @ 3> 5<9 I U2 @ 3> ;8< I

Odv oh|hv gh prphqwrv hfwruhv | od ghirupdgd d hvwlpd gh od hvwuxfwxud sxhghq yhuvh hq od Iljxud 718;1

Los autores, 2004; Edicions UPC, 2004.

71:1 SUWLFRV

536

Hmhpsor 71:18 Uhvroyhu od sdvduhod gh od Iljxud 718< vrphwlgd d od dfflq gh xqd fdujd sxqwxdo S hq ho qxgr E1

Ilj1 718<= Sdvduhod gho Hmhpsor 71:18

Od hvwuxfwxud hv vlpwulfd gh irupd1 Ho hvwdgr gh fdujd vh ghvfrpsrqh hq vxpd gh xq hvwdgr vlpwulfr | xqr dqwlvlpwulfr/ wdo frpr vh pxhvwud hq od Iljxud 71931 Ho hvwdgr vlpwulfr hv lqwudvodflrqdo | frq fdujdv vor hq orv qxgrv/ oxhjr dgplwh xqd vroxflq hq od txh dsduhfhq vor d{lohv +yhu Iljxud 7194,1 Q @ 3 S 4 S S 5 @ s @s Q( @ 5 vlq 93t 5 6 6 s S S 6 4 S Q @ @ @ s 5 wdq 93t 5 6 5 6


+frpsuhvlq, +wudfflq,

Ilj1 7193= Ghvfrpsrvlflq gho hvwdgr gh fdujd gho Hmhpsor 71:18

Los autores, 2004; Edicions UPC, 2004.

537

FDSWXOR 71 HO PWRGR GH FRPSDWLELOLGDG

Ilj1 7194= D{lohv hq ho hvwdgr vlpwulfr gho Hmhpsor 71:18 Hq od vroxflq gho hvwdgr dqwlvlpwulfr sxhghq xwlol}duvh odv vlpsolfdflrqhv shu0 wlqhqwhv sdud dqdol}du vor phgld hvwuxfwxud1 Dghpv/ do uhvxowdu xqd hvwuxfwxud grv yhfhv klshuhvwwlfd/ vhohfflrqduhprv U | U / odv uhdfflrqhv yhuwlfdohv hq orv sxqwrv D | R/ frpr lqfjqlwdv klshuhvwwlfdv1 Odv fruuhvsrqglhqwhv frqglflrqhv gh frpsdwlelolgdg vrq y @ 3/ y @ 3 +Iljxud 7195,1 Odv oh|hv gh prphqwrv hq odv glvwlqwdv eduudv/ frqvlghudgrv srvlwlyrv vl wudfflrqdq odv eudv lqwhulruhv/ vrq odv vljxlhqwhv +yhu Iljxud 7196,=   8d P +{, @ U { > P +{, @ U { 5        S 8d S d 8d { @ 8U U U { P( +{, @ P Y 5 5 5 5 5 Sru wdqwr/ odv frqglflrqhv gh frpsdwlelolgdg vh fdofxodq frpr=  ] 7'2d  P( +{, y @ 3 @ + 5g{, +3 {, . HL 7'DdB2  ] 7'f  P +{, + g{, +3 . H+5L, 7'2d

{,

Ilj1 7195= Hvwuxfwxud lvrvwwlfd edvh gho hvwdgr dqwlvlpwulfr gho Hmhpsor 71:18

Los autores, 2004; Edicions UPC, 2004.

71:1 SUWLFRV

538

Ilj1 7196= Uhvroxflq gho hvwdgr dqwlvlpwulfr gho Hmhpsor 71:18 ] y @ 3 @


7'2d

7'DdB2

  8d P( +{, + 5g{, { . HL 5  ] 7'DdB2  P +{, 8d +g{, . H+5L, 5 7'2d

 {

Rshudqgr/ vh rewlhqh ho vlvwhpd gh hfxdflrqhv= 487 U 46 U @ :S S

59 U . 8 U @

Ilj1 7197= Oh| gh hfwruhv | ghirupdgd gho Hmhpsor 71:18

Los autores, 2004; Edicions UPC, 2004.

539

FDSWXOR 71 HO PWRGR GH FRPSDWLELOLGDG

Ilj1 7198= Oh|hv gh fruwdqwhv | d{lohv gho hvwdgr dqwlvlpwulfr gho Hmhpsor 71:18 | uhvroylhqgr/ vh rewlhqh= U @ 3> 383< S U @ 3> 397; S

Odv oh|hv gh prphqwrv hfwruhv | od ghirupdgd gh od hvwuxfwxud d hvwlpd sxhghq yhuvh hq od Iljxud 71971 Odv oh|hv gh fruwdqwhv | d{lohv gho hvwdgr dqwlvlpwulfr vh pxhvwudq hq od Iljxud 71981

Los autores, 2004; Edicions UPC, 2004.

8 Ho Pwrgr gh Htxloleulr
814 Lqwurgxfflq

Frpr khprv ylvwr hq Fdswxorv dqwhulruhv/ orv sulphurv pwrgrv gh uhvroxflq gh hv0 wuxfwxudv klshuhvwwlfdv vh ghvduuroodurq gxudqwh ho vljor [L[ | vh dsolfdurq d odv wlsr0 orjdv hvwuxfwxudohv sursldv gh od srfd= sxhqwhv phwolfrv gh eduudv duwlfxodgdv/ dufrv | yljdv frqwlqxdv1 Ho uhgxflgr judgr gh klshuhvwdwlvpr gh hvwdv hvwuxfwxudv kdfh txh vx uhvroxflq sru ho pwrgr gh frpsdwlelolgdg vhd idfwleoh/ lqfoxvr frq orv olplwdgrv phglrv gh fofxor glvsrqleohv hqwrqfhv1 Frq ho vljor [[ oohjd ho xvr gho krupljq dupdgr frpr pdwhuldo gh frqvwuxfflq kdelwxdo1 Hq odv hvwuxfwxudv gh eduudv frqvwuxlgdv hq krupljq dupdgr orv qxgrv vh frqvlghudq ujlgrv |/ sru or wdqwr/ odv slh}dv wudedmdq ixqgdphqwdophqwh d h{lq1 Frq od jhqhudol}dflq gh odv hvwuxfwxudv sruwlfdgdv/ ho judgr gh klshuhvwdwlvpr gh orv vlvwhpdv hvwuxfwxudohv fuhfh qrwdeohphqwh | ho xvr gho pwrgr gh frpsdwlelolgdg uhvxowd srfr sufwlfr1 Hq 4<47/ D{ho Ehqgl{hq suhvhqwd hq Ehuoq od sulphud yhuvlq gho pwrgr gh shqglhqwhv | hfkdv sdud od uhvroxflq gh suwlfrv/ od sulphud irupdol}dflq gho pwrgr
gh htxloleulr1 Hq 4<55/ N1 D1 Fdolhy suhvhqwd xq pwrgr gh htxloleulr gh uhvroxflq gh suwlfrv hq ho txh vh fdofxodq orv prphqwrv hfwruhv gh orv h{wuhprv gh odv eduudv sru dsur{lpdflrqhv vxfhvlydv/ uhvroylhqgr xqd vrod hfxdflq fdgd yh}1 Hq 4<65/ Kdug| Furvv sxeolfd xq idprvr duwfxor hq od uhylvwd gh od Dphulfdq Vrflhw| ri Flylo Hqjlqhhuv +DVFH, hq ho txh sursrqh rwud yhuvlq gh hvwh pwrgr lwhudwlyr do txh oodpd pwrgr gh glvwulexflq gh prphqwrv/ hq ho txh vh uhvxhoyh od hvwuxfwxud qxgr d qxgr1 Ho pwrgr gh Furvv ixh px| srsxodu hq Dpulfd | Hxursd/ |d txh shuplwd ho fofxor pdqxdo gh suwlfrv gh irupd vlvwhpwlfd1 Frq od dsdulflq/ d phgldgrv gho vljor [[/ | od sufwlfd jhqhudol}dflq/ d qdohv gh vljor/ gh orv rughqdgruhv gljlwdohv/ hvwrv pwrgrv txhgdurq revrohwrv1 Hq od dfwxdolgdg/ ho pwrgr gh htxloleulr/ wudqvirupdgr hq pwrgr gh uljlgh} sdud vx dsolfdflq dxwr0 53:

Los autores, 2004; Edicions UPC, 2004.

53;

FDSWXOR 81 HO PWRGR GH HTXLOLEULR

pwlfd hq surjudpdv gh rughqdgru/ frqvwlwx|h od irupd sufwlfd gh fdofxodu hvwuxfwxudv/ wdqwr gh eduudv frpr gh rwudv wlsrorjdv1 Vh pxhvwud hq hvwh Fdswxor od dsolfdflq gho pwrgr gh htxloleulr d od uhvroxflq gh hvwuxfwxudv uhwlfxodgdv sodqdv1 Vh sodqwhd sulphur od uhvroxflq gh yljdv frqwlqxdv/ frq0 vlghuqgrvh orv fdvrv gh h{wuhprv hpsrwudgrv/ ghvfhqvrv gh dsr|rv | dsr|rv hovwlfrv1 Vh suhvhqwd ghvsxv od dsolfdflq gho pwrgr d od uhvroxflq gh hvwuxfwxudv sruwlfdgdv1

815

Edvhv gho pwrgr

Ho pwrgr gh htxloleulr/ d glihuhqfld gho pwrgr gh frpsdwlelolgdg/ hv xq pwrgr jhqh0 udo gh dqolvlv gh hvwuxfwxudv/ |d txh sxhgh dsolfduvh wdpelq sdud uhvroyhu hvwuxfwxudv lvrvwwlfdv1 Evlfdphqwh/ ho pwrgr frqvlvwh hq lghqwlfdu ho qphur gh prylplhqwrv lqfjqlwd txh ghwhuplqdq od ghirupdflq gh od hvwuxfwxud/ vdwlvidflhqgr d sulrul odv frqglflr0 qhv gh frpsdwlelolgdg gh prylplhqwrv hq orv qxgrv gh od hvwuxfwxud1 Ho qphur gh lqfjqlwdv gho sureohpd hv/ sxhv/ ljxdo do judgr gh lqghwhuplqdflq flqhpwlfd gho sur0 eohpd1 Gh irupd jhqhudo/ vwdv vrq orv jlurv | ghvsod}dplhqwrv gh orv qxgrv/ dxqtxh frqvlghudflrqhv dglflrqdohv gh frpsdwlelolgdg sxhghq uhgxflu ho qphur gh lqfjqlwdv1 Hv reylr txh ho khfkr gh hohjlu hvwdv lqfjqlwdv lpsolfd olehudu/ hq sulqflslr/ flhuwdv frqglflrqhv gh htxloleulr txh ghehq vdwlvidfhuvh hq orv qxgrv gh od hvwuxfwxud ruljlqdo1 Lpsrqlhqgr dkrud odv frqglflrqhv gh frpsdwlelolgdg hq odv slh}dv lqglylgxdohv/ vwdv hvwq flqhpwlfdphqwh ghwhuplqdgdv> sru wdqwr/ vh sxhghq fdofxodu/ hq ixqflq gh odv lqfjqlwdv flqhpwlfdv/ orv hvixhu}rv txh dfwdq vreuh odv eduudv |/ hq sduwlfxodu/ orv ydoruhv gh vwrv hq orv h{wuhprv gh odv slh}dv1 Hqwrqfhv/ vh sxhghq lpsrqhu d srvwhulrul odv frqglflrqhv gh htxloleulr gh ixhu}dv | prphqwrv hq orv qxgrv hq txh frqfxuuhq glihuhqwhv eduudv | hq orv dsr|rv1 Hvwr sursruflrqd ho qphur gh hfxdflrqhv qhfhvduldv sdud uhvroyhu odv lqfjqlwdv flqhpwlfdv1 Xqd yh} rewhqlgdv vwdv/ vh wlhqh uhvxhowd od hvwuxfwxud1 Hvwh hvtxhpd gh uhvroxflq vh pxhvwud hq od Iljxud 8141 Frpr vh revhuyd/ ho surfhvr vhfxhqfldo frqvlvwh hq/ d sduwlu gh od jhrphwud gh od hvwuxfwxud | gh od ghqlflq gh odv dfflrqhv= 41 lghqwlfdu ho qphur pqlpr gh prylplhqwrv lqfjqlwd txh ghwhuplqdq od ghiru0 pdflq gh od hvwuxfwxud/ d edvh gh frqvlghudu odv fruuhvsrqglhqwhv frqglflrqhv gh frpsdwlelolgdg hq orv qxgrv/ 51 uhvroyhu odv slh}dv lqglylgxdohv/ hq ixqflq gh odv lqfjqlwdv flqhpwlfdv/ d edvh gh vdwlvidfhu odv frqglflrqhv gh frpsdwlelolgdg hq odv slh}dv/

Los autores, 2004; Edicions UPC, 2004.

8151 EDVHV GHO PWRGR

53<

61 ghwhuplqdu odv lqfjqlwdv flqhpwlfdv/ d edvh gh lpsrqhu odv qhfhvduldv frqglflr0 qhv gh htxloleulr hq orv qxgrv/ 71 ghwhuplqdu orv prylplhqwrv/ hvixhu}rv | uhdfflrqhv hq od hvwuxfwxud1 Ho surfhglplhqwr ghvfulwr uhfleh ho qrpeuh gh pwrgr gh htxloleulr srutxh odv hfxdflrqhv txh vh sodqwhdq sdud uhvroyhu ho sureohpd vrq hfxdflrqhv gh htxloleulr1 Vh oh frqrfh wdpelq frq orv qrpeuhv gh pwrgr gh orv prylplhqwrv/ gdgr txh odv lqfjqlwdv vhohfflrqdgdv sdud uhvroyhu ho sureohpd vrq orv prylplhqwrv gh orv qxgrv/ r pwrgr gh uljlgh}/ |d txh orv frhflhqwhv txh dsduhfhq hq odv hfxdflrqhv txh vh sodqwhdq vrq gh uljlgh}1 Gdgr txh kd| txh sodqwhdu | uhvroyhu wdqwdv hfxdflrqhv gh htxloleulr frpr lqfjql0 wdv flqhpwlfdv kd| hq ho sureohpd/ hvwh pwrgr hv lgqhr sdud hvwuxfwxudv frq edmr judgr gh wudvodflrqdolgdg1 Gh khfkr/ h{lvwhq glihuhqwhv yhuvlrqhv vlpsolfdgdv sdud uhvroyhu hvwuxfwxudv lqwudvodflrqdohv1 Vx sulqflsdo yhqwdmd frqvlvwh hq txh od irupd gh vhohfflrqdu odv lqfjqlwdv flqhpwlfdv gh xq sureohpd gdgr hv qlfd | hvwr shuplwh xq sodqwhdplhqwr vlvwhpwlfr gho pwrgr1 Hvwr or kdfh sduwlfxoduphqwh dghfxdgr sdud ho fofxor gh hvwuxfwxudv sru rughqdgru1

Ilj1 814= Ho pwrgr gh htxloleulr

Los autores, 2004; Edicions UPC, 2004.

543

FDSWXOR 81 HO PWRGR GH HTXLOLEULR

Ilj1 815= +d, Hvwuxfwxud uhwlfxodgd1 +e, Slh}d frqvlghudgd dlvodgd1 +f, Vxshusrvlflq gh fdujdv vreuh od slh}d | prphqwrv gh h{wuhpr

Frqvlghuhprv xqd hvwuxfwxud uhwlfxodgd gh sodqr phglr frpr od gh od Iljxud 815d1 Xqd slh}d jhqulfd gh od hvwuxfwxud/ wdo frpr od DE/ sxhgh frqvlghuduvh dlvodgdphq0 wh/ frqvlghuqgrod frpr eldsr|dgd/ vlhpsuh txh vh ddgdq d odv fdujdv txh lqflghq gluhfwdphqwh vreuh hood orv prphqwrv hq orv h{wuhprv/ P | P / txh ho uhvwr gh od hvwuxfwxud hmhufh vreuh hood d wudyv gh orv qxgrv +yhu Iljxud 815e,1 Hv hylghqwh txh/ frqrflgrv hvwrv prphqwrv gh h{wuhplgdg/ vh sxhghq fdofxodu odv oh|hv gh hvixhu}rv vreuh od slh}d | ho sureohpd hvwuxfwxudo txhgd uhvxhowr1 Hq od Vhfflq 519 gho Fdswxor 5 vh kdq rewhqlgr odv hfxdflrqhv hovwlfdv gh xqd slh}d uhfwd xqlgd d qxgrv ujlgrv frpr od DE> txh shuplwhq h{suhvdu orv prphqwrv P | P gh od irupd= 5HL 9HL t +5! . ! , ! . P P @ o o +814, 5HL 9HL t P @ ! . P +5! . ! , o o

Los autores, 2004; Edicions UPC, 2004.

8151 EDVHV GHO PWRGR

544

grqgh o | HL vrq od orqjlwxg | uljlgh} d h{lq gh od eduud/ ! | ! vrq orv jlurv hq orv h{wuhprv D | E> uhvshfwlydphqwh/ ! hv ho jlur gh volgr ujlgr gh od eduud ghelgr t t do ghvsod}dplhqwr wudqvyhuvdo uhodwlyr gh orv h{wuhprv | P | P vrq orv prphq0 wrv gh hpsrwudplhqwr shuihfwr +hv ghflu/ orv prphqwrv hq orv h{wuhprv gh xqd yljd elhpsrwudgd gh ljxdo ox} | uljlgh} txh vrsruwdud od plvpd fdujd,4 1 Hvwdv hfxdflrqhv shuplwhq h{suhvdu orv prphqwrv gh h{wuhplgdg gh od slh}d hq ixqflq gh odv fdujdv +frqrflgdv, txh dfwdq vreuh hood | gh orv jlurv gh orv qxgrv h{wuhprv | gh od eduud +ghvfrqrflgrv,1 Vh sxhghq rewhqhu wdpelq h{suhvlrqhv dqorjdv sdud slh}dv fxuydv |2r gh lqhufld yduldeoh1 Sru wdqwr/ odv hfxdflrqhv hovwlfdv gh odv slh}dv gh od hvwuxfwxud vh sxhghq hvfulelu hq ixqflq gh odv lqfjqlwdv flqhpwlfdv gho sureohpd1 Hq sulqflslr/ ho qphur gh vwdv hv= n @ jo qq fd +815, grqgh jo hv ho qphur gh judgrv gh olehuwdg d frqvlghudu sru qxgr/ qq hv ho qphur gh qxgrv gh od hvwuxfwxud | fd hv ho qphur gh judgrv gh olehuwdg suhvfulwrv sru odv frqgl0 flrqhv gh dsr|r1 Hq hvwuxfwxudv uhwlfxodgdv gh sodqr phglr jo @ 6/ grv wudvodflrqhv hq ho sodqr gh od hvwuxfwxud | xq jlur shushqglfxodu d vwh1 Dv/ od hvwuxfwxud gh od Iljxud 815d wlhqh/ hq sulqflslr/ n @ 6 ; 6 6 @ 48 lqfjqlwdv flqhpwlfdv1 Ho sureohpd vh uhvxhoyh lpsrqlhqgr odv frqglflrqhv gh htxloleulr hq orv qxgrv1 Vh sxhgh lpsrqhu ho htxloleulr gh prphqwrv | ixhu}dv hq orv qxgrv/ or fxdo sursruflrqd jo qq hfxdflrqhv/ gh odv txh vh rewlhqhq orv n prylplhqwrv lqfjqlwd | od fd uhdfflrqhv ghvfrqrflgdv +jo qq @ n .fd,1 Hvwh sodqwhdplhqwr vlvwhpwlfr vh xvd fxdqgr ho fofxor vh uhdol}d sru rughqdgru +yhu ho Pwrgr gh Uljlgh}/ Fdswxor 9,1 Vlq hpedujr/ od klswhvlv kdelwxdo hq hvwuxfwxudv uhwlfxodgdv gh ghvsuhfldu od gh0 irupdflq ghelgd d orv hvixhu}rv d{lohv | fruwdqwhv shuplwh xqd qrwdeoh vlpsolfdflq gho dqolvlv ghirupdflrqdo gh odv hvwuxfwxudv gh eduudv uhfwdv | qxgrv ujlgrv/ |d txh hqwrqfhv +edmr od klswhvlv gh shtxhrv jlurv, odv eduudv pdqwlhqhq vx orqjlwxg lqlfldo | vxv qjxorv uhodwlyrv1 Hvwh khfkr lqwurgxfh frqglflrqhv gh frpsdwlelolgdg dglflrqdohv hqwuh orv prylplhqwrv gh orv qxgrv h{wuhprv gh odv eduudv txh uhgxfhq ho qphur gh lqfjqlwdv flqhpwlfdv gho sureohpd1 Sru fdgd eduud vh lqwurgxfh xqd frqglflq gh frpsdwlelolgdg dglflrqdo/ frq or fxdo ho judgr gh lqghwhuplqdflq flqhpwlfd vh sxhgh h{suhvdu frpr= n @ jo qq fd ql +816, grqgh jo> qq | fd wlhqhq ho plvpr vljqlfdgr txh hq od hfxdflq +914, | ql hv ho qphur gh eduudv frqvlghudgdv frpr lqghirupdeohv d d{lo | fruwdqwh1 Hq hvwdv frqglflrqhv +yhu
Hq hvwh Fdswxor orv prphqwrv | jlurv vh frqvlghudq srvlwlyrv vl vrq dqwlkrudulrv/ | qhjdwlyrv hq fdvr frqwudulr1
4

Los autores, 2004; Edicions UPC, 2004.

545

FDSWXOR 81 HO PWRGR GH HTXLOLEULR

Vhfflq 41: gho Fdswxor 4,/ ho qphur gh lqfjqlwdv flqhpwlfdv gho sureohpd ylhqh gdgr od h{suhvlq= n @ qj . jw +817, grqgh qj hv ho qphur gh jlurv gh qxgr ghvfrqrflgrv | jw hv ho qphur gh prylplhq0 wrv lqghshqglhqwhv gh volgr ujlgr gh odv eduudv +wudvodflrqhv r jlurv douhghgru gh vx fhqwur lqvwdqwqhr gh urwdflq,1 Dv/ od hvwuxfwxud gh od Iljxud 815d wlhqh/ edmr hvwdv klswhvlv/ n @ 8 . 5 @ : lqfjqlwdv flqhpwlfdv/ |d txh vh ghvfrqrfhq orv ydoruhv gh orv jlurv gh flqfr qxgrv | odv wudvodflrqhv krul}rqwdohv gh orv grv slvrv +ho judgr gh wudvodflrqdolgdg hv 5,1 Dkrud/ sdud uhvroyhu ho sureohpd vh sxhgh lpsrqhu/ gh irupd vlvwhpwlfd/ ho htxlol0 eulr gh prphqwrv hq orv qxgrv gh jlur ghvfrqrflgr/ or fxdo sursruflrqd qj hfxdflrqhv> dghpv/ hv qhfhvdulr sodqwhdu jw hfxdflrqhv gh htxloleulr gh ixhu}dv hq orv qxgrv1 Hvwdv hfxdflrqhv dglflrqdohv vh hqfxhqwudq fdofxodqgr ho ydoru gh orv hvixhu}rv fruwdqwhv hq orv h{wuhprv gh eduud/ hq ixqflq gh orv prphqwrv gh h{wuhplgdg | gh odv fdujdv gh od eduud/ | sru hvwd ud}q vh ohv oodpd hfxdflrqhv gh fruwdqwh1 Sodqwhdgr | uhvxhowr ho vlvwhpd gh n @ qj . jw hfxdflrqhv/ vh frqrfhq orv pryl0 plhqwrv lqfjqlwd |/ hq ixqflq gh vwrv/ orv prphqwrv gh h{wuhplgdg hq wrgdv odv eduudv1 D frqwlqxdflq/ sru htxloleulr hq odv slh}dv vh fdofxodq odv oh|hv gh hfwruhv | fruwdqwhv +yhu Iljxud 815f,1 Frqrflgrv orv fruwdqwhv hq orv h{wuhprv gh odv eduudv/ vh sxhghq fdofxodu orv d{lohv gh h{wuhplgdg sru htxloleulr gh ixhu}dv hq orv qxgrv1 Txhgd dv frpsohwdphqwh uhvxhowr ho sureohpd hvwuxfwxudo1

816

Yljdv frqwlqxdv

Hq ho Fdswxor dqwhulru vh ghql yljd frqwlqxd frpr xqd hvwuxfwxud klshuhvwwlfd irupdgd sru yduldv slh}dv uhfwdv dolqhdgdv/ xqlgdv hqwuh v sru qxgrv ujlgrv dsr|dgrv/ ghqrplqqgrvh wudpr +r ydqr, do vhjphqwr frpsuhqglgr hqwuh grv dsr|rv vxfhvlyrv gh od yljd1 Frqvlghuhprv hq hvwd Vhfflq od uhvroxflq gh hvwd wlsrorjd hvwuxfwxudo sru ho pwrgr gh htxloleulr1 81614 Hfxdflq gh orv wuhv jlurv

Vhd xqd yljd frqwlqxd gh q . 5 dsr|rv/ frq judgr gh klshuhvwdwlvpr q> |d txh wlhqh q dsr|rv lqwhuphglrv1 Frqvlghuhprv wuhv dsr|rv frqvhfxwlyrv/ d orv txh ghqrplqduhprv L/ M | N> frqvlghuhprv wdpelq orv grv ydqrv frqwljxrv txh orv xqhq= ho LM/ d od l}txlhugd gho dsr|r M/ | ho MN/ d od ghuhfkd gho dsr|r M +yhu Iljxud 816d,1 Sxhvwr

Los autores, 2004; Edicions UPC, 2004.

8161 YLJDV FRQWLQXDV

546

Ilj1 816= Frqglflq gh htxloleulr gh prphqwrv hq xq dsr|r lqwhuphglr txh od hvwuxfwxud hv lqwudvodflrqdo/ odv qlfdv lqfjqlwdv flqhpwlfdv vrq orv jlurv gh orv qxgrv ! = Frqvlghudqgr dlvodgdphqwh fdgd wudpr vh wlhqh ho hvtxhpd hvwuxfwxudo gh od Iljxud 816e1 Qwhvh txh do wrpdu frpr qlfrv orv ydoruhv gh orv jlurv hq orv qxgrv/ lgqwlfrv sdud orv grv ydqrv txh vh dsr|dq hq ho qxgr/ od frqglflq gh frpsdwlelolgdg gh jlurv hq orv dsr|rv vh vdwlvidfh d sulrul1 Odv hfxdflrqhv txh frqgxfhq d od ghwhuplqdflq gh orv jlurv lqfjqlwd ! vrq odv fruuhvsrqglhqwhv frqglflrqhv gh vxpd gh prphqwrv qxod hq ho dsr|r M/ hv ghflu/ gh ljxdogdg gh prphqwrv d xqr | rwur odgr gho dsr|r/ r vhd= [ , P . P g @ 3 sdud wrgr M +818, P @ 3 grqgh P | P g uhsuhvhqwdq orv prphqwrv gho dsr|r M hq orv wudprv LM | MN/ frqvlghudgrv srvlwlyrv vl vrq dqwlkrudulrv1 Xwlol}dqgr odv fruuhvsrqglhqwhv hfxdflrqhv hovwlfdv/ vh wlhqhq odv vljxlhqwhv h{suh0 vlrqhv sdud orv prphqwrv d od l}txlhugd | d od ghuhfkd gho dsr|r M/ uhvshfwlydphqwh=   HL t P @ 5 +5! . ! , . P o +819,   HL t P g @ 5 +5! . !g , . P g o g
t t grqgh orv prphqwrv P | P g vrq orv prphqwrv gh hpsrwudplhqwr shuihfwr gho h{wuhpr M gh orv wudprv LM | MN ghelgrv d odv fdujdv gluhfwdphqwh dsolfdgdv vreuh hoorv1 Odv orqjlwxghv o | o g | odv uljlghfhv +HL, | +HL, g vrq odv orqjlwxghv |

Los autores, 2004; Edicions UPC, 2004.

547

FDSWXOR 81 HO PWRGR GH HTXLOLEULR

uljlghfhv gh orv ydqrv LM | MN/ uhvshfwlydphqwh1 Vxvwlwx|hqgr dkrud hq od hfxdflq gh htxloleulr gh prphqwrv +818,/ vh wlhqh=          HL HL HL HL 4 t t ! . ! .5 . ! @ +P g .P , +81:, o o o g o g g 5 Hvwd h{suhvlq vh ghqrplqd iupxod gh orv wuhv jlurv1 Vl od uljlgh} d h{lq HL hv frqvwdqwh hq wrgrv orv ydqrv/ hqwrqfhv=            4 4 4 4 4 4 t t +P g .P , +81;, ! .5 . ! @ ! . o o o g o g g 5 HL Vl/ dghpv/ od ox} gh orv ydqrv hv od plvpd sdud wrgrv hoorv/ vh wlhqh od vljxlhqwh h{suhvlq=   o 4 t t +P g .P , +81<, ! . 7! . !g @ 5 HL Frpr sxhgh revhuyduvh hq odv hfxdflrqhv +81:, d +81<,/ frq hvwh pwrgr fdgd hfxdflq vor uhodflrqd wuhv jlurv frqvhfxwlyrv/ frq or txh ho vlvwhpd gh hfxdflrqhv uhvxowdqwh hv wulgldjrqdo | gldjrqdophqwh grplqdqwh/ hv ghflu/ gh iflo vroxflq1 Uhvshfwr d orv dsr|rv h{wuhprv/ vh sxhghq glvwlqjxlu grv vlwxdflrqhv= 41 Dsr|r duwlfxodgr frq prphqwr h{whulru dsolfdgr= vh wlhqh hqwrqfhv txh ho pr0 phqwr gh h{wuhplgdg fruuhvsrqglhqwh hv ljxdo do prphqwr h{whulru dsolfdgr1 Vhdq D ho dsr|r gho h{wuhpr l}txlhugr | E ho dsr|r frqwljxr d vx ghuhfkd/ | vhdq ] ho dsr|r gho h{wuhpr ghuhfkr h \ ho dsr|r frqwljxr d vx l}txlhugd1 Vh wlhqh txh= P @ P | P~t @ P~ +8143,

Xwlol}dqgr odv hfxdflrqhv +819,/ hvwdv ljxdogdghv vh sxhghq uhhvfulelu hq od irupd=   o 4 t +P P , +8144, 5 ! . ! @ 5 HL    4 o t !t . 5 !~ @ +P~ P~ t , +8145, 5 HL t ~ uhvshfwlydphqwh1 Vh wlhqh/ sru wdqwr/ xqd hfxdflq dglflrqdo sru fdgd h{wuhpr duwlfxodgr1 51 Dsr|dgr hpsrwudgr= vh wlhqh txh ho fruuhvsrqglhqwh jlur hv qxor/ frq or txh vh holplqd xqd lqfjqlwd gho sureohpd1

Los autores, 2004; Edicions UPC, 2004.

8161 YLJDV FRQWLQXDV

548

Ilj1 817= Ghwhuplqdflq gh od uhdfflq hq xq dsr|r lqwhuphglr Qwhvh txh vlhpsuh vh sxhgh sodqwhdu xqd hfxdflq gh htxloleulr gh prphqwrv hq fdgd dsr|r frq jlur ghvfrqrflgr/ hv ghflu/ txh vh sxhghq sodqwhdu wdqwdv hfxdflrqhv frpr jlurv lqfjqlwd wlhqh ho sureohpd1 Xqd yh} ghwhuplqdgr ho ydoru gh orv jlurv hq orv dsr|rv/ od vxvwlwxflq gh vwrv hq odv hfxdflrqhv hovwlfdv +819, sursruflrqd orv ydoruhv gh orv prphqwrv vreuh orv dsr|rv1 D sduwlu gh dk/ ho dqolvlv gh od yljd frqwlqxd vh uhgxfh do hvwxglr gh xqd vhulh gh yljdv vlpsohphqwh dsr|dgdv/ vrolflwdgdv sru odv fdujdv gluhfwdv | orv prphqwrv gh h{wuhplgdg1 Hq edvh d hoor sxhghq ghwhuplqduvh odv uhdfflrqhv sdud fdgd xqd gh odv yljdv vlpsohphqwh dsr|dgdv1 Dv/ sru hmhpsor/ od uhdfflq hq ho dsr|r M sxhgh fdofxoduvh d sduwlu gh odv frqwulexflrqhv fruuhvsrqglhqwhv d orv wudprv LM | MN +yhu Iljxud 817,/ r vhd= U @ U . U g +8146, grqgh U | U g vrq odv uhdfflrqhv hq ho dsr|r M hq orv wudprv LM | MN/ uhvshfwlyd0 phqwh1 Dghpv= P . P P g . Pg U @ Ut > U g @ Ut g . +8147, o o g
t vlhqgr Ut | U g odv uhdfflrqhv lvrvwwlfdv hq ho dsr|r M ghelgdv d odv fdujdv gluhfwdv gh orv wudprv LM | MN/ uhvshfwlydphqwh1 Sru wdqwr/ od uhdfflq wrwdo gho dsr|r M hv= t t U @ U . U g

P . P P g . Pg . o o g

+8148,

Los autores, 2004; Edicions UPC, 2004.

549

FDSWXOR 81 HO PWRGR GH HTXLOLEULR

Hmhpsor 8161414 Fdofxodu orv prphqwrv hfwruhv hq orv dsr|rv gh od yljd gh od Iljxud 818/ dsolfdqgr od hfxdflq gh orv wuhv jlurv | whqlhqgr hq fxhqwd txh od uljlgh} d h{lq HL hv frqvwdqwh1 Gdwrv= o @ 7 p> I @ 53 nQ> s @ 63 nQ2p> P @ 453 nQ p1

Ilj1 818= Yljd frqwlqxd gho Hmhpsor 81614141 Odv lqfjqlwdv gho sureohpd vrq orv jlurv hq orv fxdwur dsr|rv/ ! +l @ D> E> F> G, = Dsolfdqgr odv hfxdflrqhv +8144,/ +8143, | +8145,/ sxhgh hvfuleluvh=   o 4 t + P P , @ +d, 5! . ! 5 HL   4 o t t ! . 7! . !( @ +e, +P( . P , 5 HL   4 o t t +f, +P(@ . P( , ! . 7!( . !@ @ 5 HL   o 4 t + P@ P@( , +g, !( . 5!@ @ 5 HL grqgh sxhgh revhuyduvh txh ho vlvwhpd gh hfxdflrqhv txh vh rewlhqh hv wulgldjrqdo1 Hq od h{suhvlq dqwhulru/ vh wlhqh P @ P@ @ 3 | 4 t P @ . I o ; 4 t P( @ . so2 45 4 t P(@ @ . P 7 Vxvwlwx|hqgr | uhvroylhqgr/ vh rewlhqh= HL ! @ .3> 3 nQ1p2 HL !( @ .53> 3 nQ1p2 > > >
t P @ t P( t P@(

4 Io ; 4 2 @ so 45 4 @ . P 7 53> 3 nQ1p2 73> 3 nQ1p2

> >

HL ! @ HL !@ @

Los autores, 2004; Edicions UPC, 2004.

8161 YLJDV FRQWLQXDV

54:

Vxvwlwx|hqgr dkrud hq odv hfxdflrqhv hovwlfdv fruuhvsrqglhqwhv/ vh wlhqh= ;   A A P @ 5 HL +5! . ! , . P t @ 3 nQ1p ?   o  ydqr DE A A P @ 5 HL +5! . ! , . P t @ 63 nQ1p =  o ;   A A P( @ 5 HL +5! . !( , . P t @ .63 nQ1p ? (  o  ydqr EF A A P( @ 5 HL +5!( . ! , . P t @ 63 nQ1p = ( o ;   A A P(@ @ 5 HL +5!( . !@ , . P t @ .63 nQ1p ? (@  o  ydqr FG A A P@( @ 5 HL +5!@ . !( , . P t @ 3 nQ1p = @( o Xqd yh} fdofxodgrv orv prphqwrv gh h{wuhpr gh eduud/ vh fdofxodq odv uhdfflrqhv hq orv dsr|rv= P @ 5> 8 nQ +%, o I P so P ( P ( U @ U . U( @ . . . @ ::> 8 nQ +%, 5 o 5 o o so P( P ( P P(@ U( @ U( . U(@ @ . . @ <:> 8 nQ +%, 5 o o o o P P(@ U@ @ U@( @ @ 6:> 8 nQ +&, o o Odv oh|hv gh hvixhu}rv gh od yljd | vx ghirupdgd d hvwlpd vh pxhvwudq hq ho Hmhpsor 7191414 gho Fdswxor 71 U @ U @ I 5 Vh revhuyd hq hvwh hmhpsor txh kd vlgr qhfhvdulr sodqwhdu xq vlvwhpd gh 7 hfxdflrqhv sdud rewhqhu orv jlurv vreuh orv fxdwur dsr|rv gh od yljd frqwlqxd1 Hvwr frqwudvwd frq od uhvroxflq gho plvpr sureohpd phgldqwh ho pwrgr gh frpsdwlelolgdg +yhu Hmhpsor 7191414 gho Fdswxor 7,/ grqgh vor hv qhfhvdulr sodqwhdu xq vlvwhpd gh 5 hfxdflrqhv sdud rewhqhu orv 5 prphqwrv klshuhvwwlfrv vreuh orv dsr|rv lqwhuphglrv1 Gh fxdotxlhu irupd/ gdgd od irupd wulgldjrqdo gho vlvwhpd gh hfxdflrqhv +d,0+g,/ vh sxhghq xwlol}du odv hfxdflrqhv sulphud | owlpd sdud rewhqhu orv jlurv gh orv dsr0 |rv h{wuhprv hq ixqflq gh orv jlurv gh orv dsr|rv frqwljxrv | gh orv prphqwrv gh hpsrwudplhqwr shuihfwr=   o 4 4 t ! @ ! . + P P , +d*, 5  7 HL   4 4 o t !@ @ +e*, !( . + P@ P@( , 5 7 HL

Los autores, 2004; Edicions UPC, 2004.

54;

FDSWXOR 81 HO PWRGR GH HTXLOLEULR

Vxvwlwx|hqgr vwdv hq odv hfxdflrqhv +e, | +f,/ vh rewlhqh ho vlvwhpd=     : 4 4 o t t t ! . !( @ P( . P . +P P , 5  5 HL 5     : 4 4 o t t t P(@ . P( . +P@ P@( , ! . !( @ 5 5 HL 5

+f*, +g*,

Vh wlhqh dkrud xq vlvwhpd vlpwulfr gh 5 hfxdflrqhv txh vor lqyroxfud d orv jlurv gh orv dsr|rv lqwhuphglrv1 Xqd yh} rewhqlgrv vwrv/ orv jlurv gh orv dsr|rv h{wuhprv vh kd|dq vxvwlwx|hqgr hq odv hfxdflrqhv +d*, | +g*,1 Hvwh surfhglplhqwr htxlydoh d xwlol}du sdud orv ydqrv h{wuhprv odv hfxdflrqhv hovwlfdv fruuhvsrqglhqwhv d slh}dv hpsrwudgr0 dsr|dgdv +yhu Vhfflq 51916 gho Fdswxor 5,1

Hmhpsor 8161415 Uhvroyhu od yljd frqwlqxd gh od Iljxud 819/ dsolfdqgr od hfxdflq gh orv wuhv jlurv | whqlhqgr hq fxhqwd txh od uljlgh} d h{lq HL hv frqvwdqwh1

Ilj1 819= Yljd frqwlqxd gho Hmhpsor 81614151 Odv lqfjqlwdv gho sureohpd vrq orv jlurv hq orv ! @ 3= Surfhglhqgr frpr hq ho hmhpsor dqwhulru/ vh   4 4 4 4 ! . ! . 5 . ! @ o o o( o ( 4 4 ! . 5 ! @ o( o( ( dsr|rv E | F/ ! | !( > |d txh sxhgh hvfulelu=   4 4 t t +P( . P , 5 HL   4 4 t + P( P( , 5 HL

Revuyhvh txh hq od vhjxqgd hfxdflq sxhgh rewhqhuvh !( hq ixqflq gh ! | uhvroyhu ho sureohpd frq xqd qlfd hfxdflq hq ! 1 Dghpv/ ho khfkr gh txh xqr gh orv h{wuhprv gh od yljd frqwlqxd hvw hpsrwudgr holplqd xqd gh odv lqfjqlwdv flqhpwlfdv gho sureohpd1

Los autores, 2004; Edicions UPC, 2004.

8161 YLJDV FRQWLQXDV

54<

Hq odv hfxdflrqhv dqwhulruhv/ vh wlhqh txh o @ 9 p/ o( @ 8 p/ P( @ :8 nQ1p |


t P @ . t P(

63 5> 8 @

4 2 so 45  4 2 @ . so( 45

> >

t P @ t P( @

4 2 so 45  4 2 so 45 (

Vxvwlwx|hqgr | uhvroylhqgr/ vh rewlhqh= HL ! @ .5;> 458 nQ1p2 > HL !( @ 9;> :83 nQ1p2

Vxvwlwx|hqgr dkrud hq odv hfxdflrqhv hovwlfdv fruuhvsrqglhqwhv/ vh wlhqh= ;   A A P @ 5 HL +5! . ! , . P t @ .87> 6:8 nQ1p ?   o  ydqr DE A A P @ 5 HL +5! . ! , . P t @ 59> 583 nQ1p =  o ;    A A P( @ 5 HL +5! . !( , . P t @ .59> 583 nQ1p ? (  o(  ydqr EF A A P( @ 5 HL +5!( . ! , . P t @ :8> 333 nQ1p = ( o( Odv fruuhvsrqglhqwhv oh|hv gh hfwruhv | fruwdqwhv | od ghirupdgd vrq lgqwlfdv d odv rewhqlgdv hq ho Hmhpsor 7191614 gho Fdswxor 71

81615

Ghirupdflrqhv lpsxhvwdv

Frpr vh lqglf hq od Vhfflq 716/ odv ghirupdflrqhv lpsxhvwdv surgxfhq/ hq jhqhudo/ uhdfflrqhv | hvixhu}rv hq odv hvwuxfwxudv klshuhvwwlfdv/ | wdo hv ho fdvr gh odv yljdv frqwlqxdv1 Frqvlghuduhprv dtx ho fdvr gh odv ghirupdflrqhv gh ruljhq wuplfr/ frpr hmhpsor gh dfflq kdelwxdo vreuh hvwd wlsrorjd hvwuxfwxudo1 Vxsrqguhprv hq or txh vljxh txh vor xqr gh orv dsr|rv gh od yljd frqwlqxd wlhqh lpshglgr ho prylplhqwr krul}rqwdo1 Frq hvwd glvsrvlflq gh orv dsr|rv orv fdpelrv wu0 plfrv xqliruphv d wudyv gho hvshvru gh odv slh}dv qr surgxfhq qlqjq wlsr gh hvixhu}r1 Qr rfxuuh or plvpr frq odv yduldflrqhv wuplfdv qr xqliruphv d wudyv gho hvshvru/ txh surgxfhq xq dodujdplhqwr glihuhqfldo gh odv glihuhqwhv eudv gh od vhfflq |/ sru or wdqwr/ fxuydwxudv lpsxhvwdv | jlurv hq orv dsr|rv1 Vh uhvxhoyh d frqwlqxdflq xq hmhpsor gh hvwh wlsr gh vrolflwdflq1

Los autores, 2004; Edicions UPC, 2004.

553

FDSWXOR 81 HO PWRGR GH HTXLOLEULR

Hmhpsor 8161514 Uhvroyhu od yljd frqwlqxd vlpwulfd gh od Iljxud 81:/ fxdqgr ho lqwudgv | ho wudvgv vxiuhq lqfuhphqwrv gh whpshudwxud w | w2 / uhvshfwlydphqwh + w2 A w ,/ frq xqd yduldflq olqhdo gh whpshudwxud d wudyv gho fdqwr k gh od slh}d1 Vxsrqhu vhfflq uhfwdqjxodu frqvwdqwh d or odujr gh od slh}d1

Ilj1 81:= Yljd frqwlqxd gho Hmhpsor 81615141 Frpr hq ho Hmhpsor 7191514/ vxsrqguhprv txh od glodwdflq orqjlwxglqdo hv oleuh | txh vor od fxuydwxud gh ruljhq wuplfr surgxfh hvixhu}rv klshuhvwwlfrv1 Ho ydoru gh vwd hv w w2 g! @ gv @ uw gv k Gdgd od vlphwud gh od yljd | gh od vrolflwdflq/ orv jlurv gh orv dsr|rv vrq vlpwulfrv grv d grv/ ! @ ! | ! @ ! vrq ljxdohv1 Sru wdqwr/ od hvwuxfwxud vh uhvxhoyh lpsrqlhqgr txh ho prphqwr hq D vhd qxor | sodqwhdqgr ho htxloleulr gh prphqwrv hq E=   4 4 4 4 t 5 ! . ! @ + P P , o o 5 HL     4 4 4 4 4 4 t t ! .5 . ! . ! +P . P , @ o o 5o 5o 5 HL
   

Hq od h{suhvlq dqwhulru/ vh wlhqh P @ 3 |/ vhjq orv uhvxowdgrv gho Hmhpsor 51915 gho Fdswxor 5=
t P @

HL uw 

>

t P @ .HL uw 

>  uw 

t P @


HL uw 

Vxvwlwx|hqgr vh rewlhqh ho vlvwhpd= 5! . ! 4 @ 5

8 ! . ! @ 3 5

o HL

Los autores, 2004; Edicions UPC, 2004.

8161 YLJDV FRQWLQXDV

554

txh uhvxhowr sursruflrqd orv ydoruhv= ! @ ! @ .




8 uw  o 49

>

! @

! @


4 uw  o ;

txh frlqflghq frq orv rewhqlgrv hq ho Hmhpsor 71915141 Vxvwlwx|hqgr dkrud hq odv hfxd0 flrqhv hovwlfdv fruuhvsrqglhqwhv/ vh wlhqh= ;   HL A t A P @ 5 +5! . ! , . P @ 3 ? o   ydqr DE A A P @ 5 HL +5! . ! , . P t @ < HL uw  =  o ; ;   HL < A t A P @ 5 +5! . ! , . P @ . HL uw  ? ;  5o  ydqr EE 0 HL < A t A P  @ 5 +5! . ! , . P  @ HL uw  = 5o ;
     

Odv fruuhvsrqglhqwhv oh|hv gh hfwruhv | fruwdqwhv | od ghirupdgd vrq lgqwlfdv d odv rewhqlgdv hq ho Hmhpsor 7191514 gho Fdswxor 71 81616 Ghvfhqvr gh dsr|rv

Frqvlghuhprv dkrud od hyhqwxdolgdg gh txh orv q . 5 dsr|rv gh xqd yljd frqwlqxd sxhgdq vxiulu ghvfhqvrv gh ydoru frqrflgr1 Oodphprv  do ghvfhqvr +frqvlghudgr srvlwlyr ghvfhqghqwh, txh h{shulphqwd xq dsr|r jhqulfr M> orv wudprv frqwljxrv d glfkr dsr|r hvwq vxmhwrv d jlurv gh volgr ujlgr gh ydoru +yhu Iljxud 81;,= ! @  o  > ! g @ g  o g +8149,

grqgh odv orqjlwxghv o | o g vrq odv orqjlwxghv gh orv ydqrv LM | MN/ uhvshfwlydphqwh1 Hvwrv jlurv gh odv slh}dv ghehq whqhuvh hq fxhqwd hq odv uhvshfwlydv hfxdflrqhv

Ilj1 81;= Ghvfhqvr gh dsr|rv lqwhuphglrv gh xqd yljd frqwlqxd

Los autores, 2004; Edicions UPC, 2004.

555

FDSWXOR 81 HO PWRGR GH HTXLOLEULR

hovwlfdv/ txh dkrud vh hvfulehq=   HL P @ 5 o  P g @ 5 HL o 

 +5! . ! , +5! . !g , 9 9

HL o HL o


t ! . P


t ! g . P g g

+814:,

grqgh orv jlurv ! | ! g vrq orv jlurv gh volgr ujlgr ghelgrv d orv ghvfhqvrv gh dsr|r1 Lqwurgxflhqgr hvwrv wuplqrv dglflrqdohv/ od hfxdflq gh orv wuhv jlurv +81:, txhgd gh od irupd=          HL HL HL HL ! . ! .5 . ! @ +814;, o o o g o g g       4 HL HL t t @ ! . ! +P g .P , 9 5 o g g o Hq od h{suhvlq dqwhulru/ ho owlpr wuplqr gho vhjxqgr plhpeur hv ho fruuhvsrqglhqwh d orv ghvfhqvrv gh orv dsr|rv1 Hq ho fdvr gh dsr|rv h{wuhprv duwlfxodgrv/ odv hfxdflrqhv +8144, | +8145, ghehq prglfduvh dghfxdgdphqwh1 Vhdq D ho dsr|r gho h{wuhpr l}txlhugr | E ho dsr|r frqwljxr d vx ghuhfkd/ | vhdq ] ho dsr|r gho h{wuhpr ghuhfkr h \ ho dsr|r frqwljxr d vx l}txlhugd1 Odv hfxdflrqhv prglfdgdv fruuhvsrqglhqwhv d orv dsr|rv h{wuhprv D | ] vrq/ uhvshfwlydphqwh=   o 4 t 5 ! . ! @ +P P , . 6 ! +814<, 5 HL    4 o t !t . 5 !~ @ +P~ P~t , . 6 !t ~ +8153, 5 HL t ~ grqgh ! | !t ~ vrq orv jlurv gh orv ydqrv h{wuhprv/ DE h \ ]/ ghelgrv d orv ghvfhqvrv gh dsr|rv1

Hmhpsor 8161614 Uhvroyhu od yljd frqwlqxd gh od Iljxud 81< dsolfdqgr ho pwrgr gh htxloleulr/ whqlhqgr hq fxhqwd txh od uljlgh} d h{lq HL hv frqvwdqwh | txh ho dsr|r F vxiuh xq ghvfhqvr  ( @ 7;3@HL p @ 7> ; 43Q p1

Los autores, 2004; Edicions UPC, 2004.

8161 YLJDV FRQWLQXDV

556

Ilj1 81<= Yljd frqwlqxd gho Hmhpsor 81616141 Odv lqfjqlwdv gho sureohpd vrq orv jlurv hq orv wuhv dsr|rv/ ! > !( | !@ > |d txh !F @ 3= Dsolfdqgr odv hfxdflrqhv +8144, | +8143,/ sxhgh hvfuleluvh= 4 4 5 ! . ! @ o(  o( ( 4 4 4 t @ !( + P P , . 6 5 HL o(   4 4 4 4 ! . 5 . ! @ !( . o( o( o(@ o(@ @   4 4 4 4 t t +P(@ . P( , . 6 !(@ . !( @ 5 HL o(@ o(   4 4 4 4 !@ . !( . 5 . ! @ o(@ o(@ o@F o@F F 4 4 4 t t !@( +P@F . P@( , . 6 @ 5 HL o(@ grqgh sxhgh revhuyduvh txh ho vlvwhpd gh hfxdflrqhv txh vh rewlhqh hv wulgldjrqdo | vlpwulfr1 Hq od h{suhvlq dqwhulru vh wlhqh o( @ 7 p/ o(@ @ 9 p/ o@F @ 7 p/ P @ .73 5 @ ;3 nQ1p | 4 2 4 2 t t > P( @ P( @ . so( so 45 45 ( 4 2 4 2 t t P(@ @ . so(@ > P@( @ so 45 45 (@ 4 2 4 2 t t so P@F @ . so@F > PF@ @ 45 45 @F Orv jlurv !( @ !( | !(@ @ !@( vrq orv jlurv gh orv wudprv DE | FG/ uhvshfwlyd0 phqwh/ ghelgrv do ghvfhqvr gho dsr|r F +Iljxud 8143,= !( @ !( @ ( o( > !(@ @ !@( @ . ( o(@

Los autores, 2004; Edicions UPC, 2004.

557

FDSWXOR 81 HO PWRGR GH HTXLOLEULR

Ilj1 8143= Jlurv gh volgr ujlgr ghelgrv do ghvfhqvr gh dsr|r hq Hmhpsor 8161614 Vxvwlwx|hqgr | uhvroylhqgr/ vh rewlhqh= HL ! @ <5> 678 nQ1p2 > HL !( @ <5> 999 nQ1p2 > HL !@ @ .;4> :5; nQ1p2

Vxvwlwx|hqgr dkrud hq odv hfxdflrqhv hovwlfdv gh orv ydqrv EF/ FG | GH/ vh wlhqh= ;     A A P( @ 5 HL +5! . !( , 9 HL !( . P t @ .;3> 33 nQ1p ? (  o(   o(  EF A A P( @ 5 HL +5! . !( , 9 HL !( . P t @ .6;> 83 nQ1p = ( o( o( ;     A A P(@ @ 5 HL +5!( . !@ , 9 HL !(@ . P t @ 6;> 83 nQ1p ? (@  o(@   o(@  FG A A P@( @ 5 HL +5!@ . !( , 9 HL !@( . P t @ 43;> 7 nQ1p = @( o(@ o(@ ;   A A P@F @ 5 HL +5!@ . !F , . P t @ .43;> 7 nQ1p ? @F  o@F  GH A A PF@ @ 5 HL +5!F . !@ , . P t @ .47> 53 nQ1p = F@ o@F Odv oh|hv gh hvixhu}rv gh od yljd frqwlqxd | vx ghirupdgd d hvwlpd vh pxhvwudq hq ho Hmhpsor 7191714 gho Fdswxor 71 81617 Dsr|rv hovwlfrv

Frqvlghuhprv dkrud od srvlelolgdg gh txh orv q .5 dsr|rv gh xqd yljd frqwlqxd sxhgdq vxiulu ghvfhqvrv gh irupd sursruflrqdo d odv uhdfflrqhv txh vrsruwdq/ hv ghflu/ vh wudwh gh dsr|rv hovwlfrv +yhu Iljxud 8144,1 Dkrud/ odv lqfjqlwdv flqhpwlfdv gho sureohpd vrq/ frpr p{lpr/ orv +q . 5, jlurv | orv +q . 5, ghvsod}dplhqwrv hq orv dsr|rv1 Sru xq odgr/ orv jlurv gh volgr ujlgr gh orv wudprv LM | MN frqwljxrv/ ghelgrv d orv ghvfhqvrv  >  |  g vrq/ gh dfxhugr frq od h{suhvlq +8149,= ! @  o  > ! g @ g  o g +8154,

Los autores, 2004; Edicions UPC, 2004.

8161 YLJDV FRQWLQXDV

558

Ilj1 8144= Yljd frqwlqxd frq dsr|rv hovwlfrv grqgh odv orqjlwxghv o | o g vrq odv orqjlwxghv gh orv ydqrv LM | MN/ uhvshfwlydphqwh1 Sru rwud sduwh/ vh qhfhvlwd xqd hfxdflq dglflrqdo sru fdgd ghvfhqvr gh dsr|r ghvfrqrflgr1 Oodpdqgr U d od uhdfflq +frqvlghudgd srvlwlyd dvfhqghqwh, |  do ghvfhqvr +frqvlghudgr srvlwlyr ghvfhqghqwh, gh xq dsr|r jhqulfr M/ vh sxhgh hvfulelu= U @ n  sdud wrgr M +8155,

grqgh n hv od frqvwdqwh hovwlfd gho dsr|r M +yhu Iljxud 8144,1 Od uhdfflq U sxhgh fdofxoduvh hq ixqflq gh orv prphqwrv P / P | Pg vhjq od hfxdflq +8148,1 Gh hvwd pdqhud vh wlhqh=
t t U @ U . U g

P . P P g . Pg . o o g

+8156,

|/ sru wdqwr/ ljxdodqgr odv h{suhvlrqhv +8155, | +8156,/ od fruuhvsrqglhqwh hfxdflq hv= n  @ Ut . Ut g P . P P g . Pg . o o g sdud wrgr M +8157,

| vh wlhqhq dv odv q . 5 hfxdflrqhv dglflrqdohv txh uhvxhoyhq ho sureohpd1

Hmhpsor 8161714 Fdofxodu odv oh|hv gh hvixhu}rv gh od yljd frqwlqxd gh wuhv ydqrv gh ox} o gh od Iljxud 8145 hq od txh ho qxgr E vh dsr|d vreuh xqd yljd eldsr|dgd gh orqjlwxg 5d= Od uljlgh} d h{lq gh od yljd frqwlqxd | gh od yljd gh dsr|r vrq lgqwlfdv h ljxdohv d HL= Sodqwhdu od vroxflq hq ixqflq gho sduphwur gh uljlgh}  @ +o@5d, | uhvroyhu sdud orv fdvrv= +d,  @ 4 +dsr|r ujlgr,/ +e,  @ 4 +o @ 5d, | +f,  @ 3 +vlq dsr|r hq E,1

Los autores, 2004; Edicions UPC, 2004.

559

FDSWXOR 81 HO PWRGR GH HTXLOLEULR

Ilj1 8145= Yljd frqwlqxd gho Hmhpsor 81617141 Odv lqfjqlwdv gho sureohpd vrq orv jlurv hq orv fxdwur dsr|rv/ ! +l @ D> E> F> G, | ho ghvfhqvr   gho dsr|r E= Kdflhqgr !@  @o> vh wlhqh txh orv jlurv gh volgr ujlgr gh odv eduudv DE | FG vrq ! @  @ o ! > !( @ .  @ .! o

t t t t Dghpv/ orv prphqwrv gh hpsrwudplhqwr vrq P @ P @ P(@ @ P@( @ 3 | t P( @ .

4 2 so 45

>

t P( @

4 2 so 45

Kdflhqgr N @ HL@o> odv hfxdflrqhv hovwlfdv gh orv wuhv ydqrv vh sxhghq hvfulelu= + P @ 5N +5! . ! , 9N! @ N+7 ! . 5 ! . 9!, DE P @ 5N +5! . ! , 9N! @ N+5 ! . 7 ! . 9!, + t P( @ 5N +5! . !( , 9N!( . P( @ N+7 ! . 5 !( 9!, . so2 @45 EF t P( @ 5N +5!( . ! , 9N!( . P( @ N+5 ! . 7 !( 9!, so2 @45 + P(@ @ 5N +5!( . !@ , @ N+7 !( . 5 !@ , FG P@( @ 5N +5!@ . !( , @ N+7 !@ . 5 !( , Lpsrqlhqgr odv frqglflrqhv gh htxloleulr gh prphqwr hq orv dsr|rv/ hvwr hv/ kd0 flhqgr/ P @ 3/ P . P( @ 3/ P( . P(@ @ 3 | P@ @ 3> vh rewlhqhq odv hfxdflrqhv= 5! . ! ! . 7! . !( ! . 7!( . !@ !( . 5!@ 6! . 6! @ 3 4 @ 57 4 @ . 57 @ 3 so2 N so2 N +d4, +e4, +f4, +g4,

Los autores, 2004; Edicions UPC, 2004.

8161 YLJDV FRQWLQXDV

55:

gh odv h{suhvlrqhv +d4, | +g4, vh wlhqh= ! @ !@ @ | vxvwlwx|hqgr hq +e4, | +f4, vh wlhqh :! . 5!( 5! . :!( 4 45 4 9! @ . 45 6! @ so2 N so2 N +e5, +f5, 4 ! 5  4 ! 5 ( 6 ! 5

Sru rwud sduwh/ od uhdfflq hq E hv ljxdo d


t U @ U(

P . P P( . P( . o o 4 N @ so . 9 ! . 9 !( 57 ! 5 o 4 N .6 ! . 9 !( 48 ! @ so . 5 o  HL d  ! o @ 7;  N ! o

| frpr U @ n  @ 9

Ljxdodqgr odv h{suhvlrqhv dqwhulruhv vh wlhqh od hfxdflq txh idowd= 6! 9!( . +48 . 7; ,! @ . 4 so2 5 N 6 . 7 so2 7; +4 . 8, N +h4,

Revuyhvh txh ho vlvwhpd +e5,/ +f5, | +h4, hv vlpwulfr1 Od vroxflq hv= ! @ 4 . 49 so2 4<5 +4 . 8, N ! ! @ @ . > !( @ .

5  so2 57 +4 . 8, N

so2 44 4<5 +4 . 8, N > !@ @

6 . 7 so2 <9 +4 . 8, N

+d, sdud  @ 4 vh uhfxshud od vroxflq fruuhvsrqglhqwh do dsr|r E ujlgr/ hvwr hv ! @ 3> | hqwrqfhv= ! @ !@ @ . 4 so2 453 N > ! @ !( @ 4 so2 93 N

Los autores, 2004; Edicions UPC, 2004.

55;

FDSWXOR 81 HO PWRGR GH HTXLOLEULR

txh uhvxowd hq xqrv prphqwrv= P @ 3 P( @ . P(@ 4 2 so 53 4 @ . so2 53 > > > P @ P( @ P@( @ 3 4 2 so 53 4 2 so 53

+e, sdud  @ 4 +o @ 5d, od vroxflq hv= ! @ ! @ 4: so2 4=485 N 4 so2 477 N > > !( @ . !@ : so2 5;; N 4 so2 @ . 477 N > ! @ . 44 so2 4=485 N

txh uhvxowd hq xqrv prphqwrv= P @ 3 P( @ . P(@ 4 2 so 97 : @ . so2 <9 > > > P @ P( @ P@( @ 3 4 2 so 97 : 2 so <9

+f, sdud  @ 3 vh uhfxshud od vroxflq vlq dsr|r E= ! @ ! @ 4 so2 4<5 N 4 so2 45 N > > !( @ 4 so2 49 N 4 so2 !@ @ 65 N > !@ 44 so2 4<5 N

txh uhvxowd hq xqrv prphqwrv= P @ 3 P( @ P(@ 8 2 so 65 6 @ . so2 49 > > > P @ . P( @ P@( @ 3 8 2 so 65 6 2 so 49

Odv oh|hv gh hvixhu}rv gh orv fdvrv +d, | +e, vrq lgqwlfdv d odv rewhqlgdv hq ho Hmhpsor 7191814 gho Fdswxor 71

Los autores, 2004; Edicions UPC, 2004.

8171 SUWLFRV

55<

817

Suwlfrv

Frpr vh ghql hq ho Fdswxor dqwhulru/ vh oodpd suwlfr r hvwuxfwxud sruwlfdgd d odv hvwuxfwxudv uhwlfxodgdv gh sodqr phglr irupdgdv d edvh gh vrsruwhv | glqwhohv1 Fxdqgr odv slh}dv gh hvwdv hvwuxfwxudv irupdq foxodv fhuudgdv vh ohv oodpd pdufrv1 Hq or txh vljxh vh pxhvwudq hmhpsorv loxvwudwlyrv gh od uhvroxflq gh suwlfrv klshu0 hvwwlfrv sru ho pwrgr gh htxloleulr1 Frpr hv kdelwxdo hq od uhvroxflq gh hvwuxfwxudv uhwlfxodgdv/ vh ghvsuhfld od ghirupdflq sru d{lo | fruwdqwh iuhqwh d od gh h{lq> hvwr/ frpr yhuhprv/ vlpsolfd qrwdeohphqwh od uhvroxflq sru pwrgrv pdqxdohv gh hvwdv hvwuxfwxudv1 Dvlplvpr/ vh kdu xvr/ fxdqgr od vlphwud gh od jhrphwud or shuplwd/ gh odv vlpsolfdflrqhv shuwlqhqwhv1 81714 Suwlfrv lqwudvodflrqdohv

Hq orv suwlfrv lqwudvodflrqdohv/ orv qlfrv prylplhqwrv lqfjqlwd vrq orv jlurv gh orv qxgrv1 Frqrflgrv orv jlurv/ vh sxhghq fdofxodu orv prphqwrv h{wuhprv gh eduudv |/ frqrflgrv vwrv/ wrgrv orv hvixhu}rv hq od hvwuxfwxud1 Uhvroyhprv hvwh wlsr gh sureohpd xwlol}dqgr odv hfxdflrqhv hovwlfdv vlq wuplqr ghelgr do jlur gh odv eduudv1 Dv/ vh sxhgh hvwxgldu dlvodgdphqwh fxdotxlhu eduud DE gh xqd hvwuxfwxud lqwudvodflrqdo frqvlghuq0 grod frpr eldsr|dgd/ frq wdo gh whqhu hq fxhqwd orv jlurv ! | ! txh wlhqhq orv qxgrv D | E hq od hvwuxfwxud uhdo1 Orv prphqwrv P | P hq orv h{wuhprv gh od eduud sxhghq h{suhvduvh frpr= P @ 5HL t +5! . ! , . P o

+8158, 5HL t P @ +5! . ! , . P o t t vlhqgr ! > ! orv jlurv hq orv h{wuhprv D | E gh od eduud/ | P > P orv prphqwrv gh hpsrwudplhqwr shuihfwr ghelgrv d odv fdujdv txh dfwdq hq od eduud +hv ghflu/ orv prphqwrv txh vh surgxfhq sdud ! @ ! @ 3,1 Vl od eduud DE wlhqh xqr gh vxv h{wuhprv duwlfxodgrv/ sru hmhpsor ho E> vh sxhgh lpsrqhu txh P @ 3> | xvdu odv h{suhvlrqhv dowhuqdwlydv= P @ ! @
t ft grqgh P @ P

6HL ft ! . P o   o 4 4 t ! P 5 7 HL

+8159,

t +4@5,P / wdo frpr vh lqglf hq ho Fdswxor 51

Los autores, 2004; Edicions UPC, 2004.

563

FDSWXOR 81 HO PWRGR GH HTXLOLEULR

Hmhpsor 8171414 Uhvroyhu od hvwuxfwxud gh od Iljxud 8146 sdud fdujd xqliruph s dfwxdqgr vreuh ho glqwho1 Od uljlgh} d h{lq HL hv ljxdo sdud wrgdv odv eduudv1

Ilj1 8146= Suwlfr gho Hmhpsor 81714141 Od hvwuxfwxud hv vlpwulfd gh irupd | gh fdujd1 Sru vlphwud/ ho jlur gho qxgr E hv gh ljxdo pdjqlwxg | rsxhvwr do gho qxgr D/ oxhjr ! @ ! 1 Dqorjdphqwh/ !@ @ !( 1 Dghpv/ frpr ho qxgr F hvw duwlfxodgr/ ho jlur !( sxhgh fdofxoduvh d srvwhulrul/ lpsrqlhqgr txh ho prphqwr P( @ 3= Sru vlphwud/ qr kd| ghvsod}dplhqwr odwhudo gho suwlfr |/ sru wdqwr/ qr kd| ghvsod}dplhqwr wudqvyhuvdo uhodwlyr hqwuh orv qxgrv gh odv eduudv1 Od hvwuxfwxud hv/ sru frqvljxlhqwh/ lqwudvodflrqdo/ | od qlfd lqfjqlwd hq prylplhqwrv qhfhvduld sdud uhvroyhu ho sureohpd hv ! 1 Ghqlhqgr N @ +HL@o,/ vh hvfulehq odv hfxdflrqhv hovwlfdv gh odv eduudv=
t P @ 5N+5! . ! , . P @ .5N! . t P @ 5N+! . 5! , . P @

5N!

P( @ 6N! P@ @ 6N! @ 6N!

so2 45 so2 45

Qwhvh txh hq odv eduudv DF | EG vh kdq xvdgr odv hfxdflrqhv fruuhvsrqglhqwhv d eduudv hpsrwudgr0duwlfxodgdv1

Los autores, 2004; Edicions UPC, 2004.

8171 SUWLFRV

564

Od hfxdflq gh htxloleulr gh prphqwrv hq D> txh uhvxhoyh ho sureohpd/ hv= [ P @ 3 @ P . P( Od hfxdflq gh htxloleulr gh prphqwrv hq E uhvxowd hq od plvpd hfxdflq/ sru vlphwud1 Vxvwlwx|hqgr odv hfxdflrqhv hovwlfdv fruuhvsrqglhqwhv | uhvroylhqgr od hfxdflq gh htxl0 oleulr uhvxowdqwh= so2 4 so2 @3 , ! @ 8N! . 45 93 N | ho sureohpd txhgd uhvxhowr1 Vxvwlwx|hqgr ho ydoru gh ! hq odv hfxdflrqhv hovwlfdv/ vh wlhqhq orv prphqwrv gh h{wuhpr gh eduud= 4 4 P @ . so2 so2 > P @ P @ 53 53 4 4 P( @ > P@ @ P( @ . so2 so2 53 53 Odv oh|hv gh prphqwrv hfwruhv/ hvixhu}rv d{lohv | fruwdqwhv | od ghirupdgd d hvwlpd sxhghq yhuvh hq od Iljxud 81471 Ho jlur hq odv duwlfxodflrqhv vh sxhgh fdofxodu lpsrqlhqgr txh ho prphqwr hq glfkrv h{wuhprv hv qxor | uhvxowd= !( @ 4 4 so2 ! @ 5 453 N > !@ @ !(

Ilj1 8147= Oh|hv gh hvixhu}rv | ghirupdgd gho suwlfr gho Hmhpsor 8171414

Los autores, 2004; Edicions UPC, 2004.

565

FDSWXOR 81 HO PWRGR GH HTXLOLEULR

Hmhpsor 8171415 Uhvroyhu od hvwuxfwxud gh od Iljxud 8148 vrphwlgd d od dfflq gh xqd fdujd xqliruph0 phqwh uhsduwlgd s @ 48 nQ2p11

Ilj1 8148= Suwlfr gho Hmhpsor 81714151 Od hvwuxfwxud hv vlpwulfd gh irupd/ | wdpelq or hv ho fdvr gh fdujd txh vh hvwxgld/ sru or txh vh frqvlghud vor od plwdg l}txlhugd gh fdud d vx uhvroxflq1 Od hvwuxfwxud hv lqwudvodflrqdo sdud hvwh wlsr gh fdujd/ dxqtxh qr or vhd sdud rwurv wlsrv1 Hq hihfwr/ ho wulqjxor DGF qr vh sxhgh pryhu/ |d txh orv sxqwrv F | G qr vh sxhghq ghvsod}du krul}rqwdophqwh/ sru vlphwud/ | ho sxqwr D qr sxhgh pryhuvh yhuwlfdophqwh vlq dfruwdu r dodujdu od eduud DE1 Sru vlphwud/ orv jlurv gh orv qxgrv F | G vrq qxorv/ !( @ !@ @ 3= Ghelgr d od vlphwud/ od hvwuxfwxud hv klshuhvwwlfd gh judgr 8 +yhu Iljxud 8149d,1 Vlq hpedujr/ do vhu lqwudvodflrqdo/ sru ho pwrgr gh htxloleulr vh sxhgh uhvroyhu frq xqd vod lqfjqlwd= ho jlur gho qxgr D/ ! 1 Vh ghqhq/ hq sulphu oxjdu/ odv uljlghfhv gh odv eduudv1 Wrpdqgr N @ +HL@6> 8, @ N> vh wlhqh= HL N( @ t @ 3> 6:8 N +<> 3,2 . +5> 8,2 > N@ @ HL@7 @ 3> 3<; N <

Los autores, 2004; Edicions UPC, 2004.

8171 SUWLFRV

566

Ilj1 8149= Hmhpsor 8171415= +d, Judgr gh klshuhvwdwlvpr1 +e, Fdujd vreuh eduud Hvfulelprv d frqwlqxdflq odv hfxdflrqhv hovwlfdv shuwlqhqwhv/ uhfrugdqgr txh
t P @ 5N +5! . ! , . P @ 7N ! t P @ 5N +5! . ! , . P @ 5N !

P(

t t @ 5N( +5! . !( , . P( @ 7N( ! . P(

t t P( @ 5N( +5!( . ! , . P( @ 5N( ! . P( t P@ @ 5N@ +5! . !@ , . P@ @ 7N@ ! t P@ @ 5N@ +5!@ . ! , . P@ @ 5N@ !

Sru htxloleulr gh prphqwrv hq ho qxgr D/ gheh vhu= P . P( . P@ @ 3 | vxvwlwx|hqgr odv hfxdflrqhv dqwhulruhv= 7! +N . N( . N@ , @ | hqwrqfhv= P @ P( @ P@ @ 
t P(

! @

Pt S ( 7 N

 N t S P( N   N t t S ( P( . P( N   N@ t S P( N

Los autores, 2004; Edicions UPC, 2004.

567

FDSWXOR 81 HO PWRGR GH HTXLOLEULR

Vh revhuyd txh ho prphqwr gh hpsrwudplhqwr shuihfwr hq ho qxgr D vh uhsduwh sursru0 flrqdophqwh d od uljlgh} gh fdgd eduud txh frqfxuuh hq glfkr qxgr1 Hvwh uhvxowdgr hv od edvh gh xq pwrgr fovlfr gh uhvroxflq gh suwlfrv= ho Pwrgr gh Furvv/ sxeolfdgr sru ho lqjhqlhur dphulfdqr Kdug| Furvv hq 4<651 Gh odv h{suhvlrqhv dqwhulruhv wdpelq sxhgh ghgxfluvh xq hqxqfldgr jhqhudo gh lqwhuv= hq xqd hvwuxfwxud lqwudvodflrqdo txh vrsruwh h{foxvlydphqwh ixhu}dv dsolfdgdv hq orv qxgrv/ orv prphqwrv hq h{wuhpr gh eduud vrq qxorv |/ sru or wdqwr/ od hvwuxfwxud wudedmd vor d hvixhu}r d{lo1 Hq hihfwr/ gh odv h{suhvlrqhv rewhqlgdv vh ghvsuhqgh txh t vl P @ 3 sdud wrgdv odv eduudv/ hvwr lpsolfd qhfhvduldphqwh txh P @ 3 sdud wrgdv odv eduudv1 Hvwh hqxqfldgr qr hv yolgr sdud hvwuxfwxudv wudvodflrqdohv1 t Ghwhuplqduhprv dkrud ho ydoru gho prphqwr gh hpsrwudplhqwr shuihfwr P( 1 Vh0 jq od Iljxud 8149e/ oodpdqgr s d od fdujd uhsduwlgd yhuwlfdo +ghqlgd sru xqlgdg gh sur|hfflq krul}rqwdo, | vlhqgr t od fruuhvsrqglhqwh frpsrqhqwh shushqglfxodu d od slh}d +ghqlgd sru xqlgdg gh orqjlwxg gh eduud,/ vh wlhqh= sd frv  sd frv  t @ @ s frv2  @ o( d@ frv  gh grqgh=
t P( @ .

4 2 4 48 <2 t o( @ . sd2 @ . nQ1p 45 45 45

Ilj1 814:= Oh| gh hfwruhv | ghirupdgd gho Hmhpsor 8171415

Los autores, 2004; Edicions UPC, 2004.

8171 SUWLFRV

568

t P( @

4 2 to @ 45 (

4 2 sd @ 45

48 <2 nQ1p 45

Vxvwlwx|hqgr ydoruhv hq odv h{suhvlrqhv dqwhulruhv/ vh rewlhqh= N! @ | sru wdqwr= P @ P @ 9;> 9 nQ1p 67> 6 nQ1p P( @ P( @ .:8> 6 nQ1p 447> 5 nQ1p P@ @ P@ @ 9> : nQ1p 6> 7 nQ1p 4> :4;7 nQ1p

Odv oh|hv gh prphqwrv hfwruhv | od ghirupdgd d hvwlpd gh od hvwuxfwxud sxhghq yhuvh hq od Iljxud 814:1 81715 Suwlfrv wudvodflrqdohv

Hq xqd hvwuxfwxud wudvodflrqdo/ orv qxgrv sxhghq jludu | ghvsod}duvh1 Sru wdqwr/ orv qxgrv h{wuhprv gh xqd eduud DE sxhghq vxiulu xq ghvsod}dplhqwr wudqvyhuvdo uhodwlyr | kd| txh lqfoxlu orv wuplqrv fruuhvsrqglhqwhv hq odv hfxdflrqhv hovwlfdv1 Orv prphqwrv P | P hq orv h{wuhprv gh od eduud sxhghq h{suhvduvh frpr= P @ P 5HL +5! . ! , o 9HL t ! . P o 9HL t ! . P o

5HL @ +5! . ! , o

+815:,

vlhqgr ! > ! orv jlurv hq orv h{wuhprv D | E gh od eduud/ ! ho jlur gh volgr ujlgr t t gh od eduud | P > P orv prphqwrv gh hpsrwudplhqwr shuihfwr ghelgrv d odv fdujdv txh dfwdq hq od eduud +hv ghflu/ orv prphqwrv txh vh surgxfhq sdud ! @ ! @ 3,1 Vl od eduud DE wlhqh xqr gh vxv h{wuhprv duwlfxodgrv/ sru hmhpsor ho E> vh sxhgh lpsrqhu txh P @ 3> | xvdu odv h{suhvlrqhv dowhuqdwlydv= P @ ! @ 6HL ft ! . P o   o 4 6 4 t ! . ! P 5 5  7 HL 6HL ! o

+815;,

t t ft grqgh P @ P +4@5,P / wdo frpr vh lqglf hq ho Fdswxor 51 Od pd|ru glfxowdg d od krud gh uhvroyhu hvwuxfwxudv wudvodflrqdohv sru ho pwrgr gh htxloleulr frqvlvwh hq txh/ sdud uhvroyhu ho sureohpd/ vrq qhfhvduldv wdqwdv hfxdflrqhv

Los autores, 2004; Edicions UPC, 2004.

569

FDSWXOR 81 HO PWRGR GH HTXLOLEULR

dglflrqdohv gh htxloleulr gh ixhu}dv frpr qphur gh prylplhqwrv lqghshqglhqwhv gh volgr ujlgr gh eduudv kd|d txh ghwhuplqdu1 Hvwh qphur pqlpr gh prylplhqwrv lq0 ghshqglhqwhv txh ghqhq od ghirupdflq gh od hvwuxfwxud +ghvsuhfldqgr od ghirupdflq sru d{lo | fruwdqwh, hv/ sru ghqlflq/ ho judgr gh wudvodflrqdolgdg gh od hvwuxfwx0 ud1 Sodqwhdu hvwdv hfxdflrqhv/ oodpdgdv hfxdflrqhv gh htxloleulr gh fruwdqwhv/ uhtxlhuh ghwhuplqdu fpr vh pxhyh od hvwuxfwxud | fpr lqwhudfflrqdq hqwuh v odv glihuhqwhv eduudv1 Vh pxhvwudq/ hq or txh vljxh/ ydulrv hmhpsorv gh hvwh surfhglplhqwr1 Hmhpsor 8171514 Uhvroyhu od hvwuxfwxud gh od Iljxud 814;d frq fdujd xqliruph s dfwxdqgr vreuh ho glqwho1 Od uljlgh} d h{lq HL hv lgqwlfd sdud wrgdv odv eduudv1

Ilj1 814;= Suwlfr gho Hmhpsor 8171514 Do hvwdu duwlfxodgrv orv qxgrv F | G/ orv fruuhvsrqglhqwhv jlurv !( | !@ qr dsduhfhq hq odv hfxdflrqhv hovwlfdv/ |d txh sxhghq fdofxoduvh d srvwhulrul1 Vh wrpdq/ sru wdqwr/ frpr jlurv lqfjqlwdv ! | ! 1 Dghpv/ ghelgr d od dvlphwud gh od jhrphwud/ od eduud DE vxiulu xq ghvsod}dplhqwr krul}rqwdo ghvfrqrflgr gh ydoru x @ x 1 Vh ghqh ho jlur hq od eduud DF ghelgr d hvwh ghvsod}dplhqwr frpr= x !( @ @! o

Los autores, 2004; Edicions UPC, 2004.

8171 SUWLFRV

56:

|/ dqorjdphqwh/ ho jlur gh od eduud EG ghelgr do ghvsod}dplhqwr odwhudo= !@ @ x @ 5! o@5 HL @ 5N o@5 so2 45 so2 45

Dghpv/ vh ghqhq odv uljlghfhv gh odv eduudv= N( @ N @ HL @N o N@ @

Odv hfxdflrqhv hovwlfdv gh odv eduudv vrq=


t P @ 5N+5! . ! , . P @ 7N! . 5N! . t P @ 5N+! . 5! , . P @ 5N! . 7N!

P( @ 6N!

6N ! 6+5N, 5! S @ 9N! 45N !

P@ @ 6+5N,!

Odv hfxdflrqhv gh htxloleulr txh vh sodqwhdq vrq= +d, Htxloleulr gh prphqwrv hq D= P @ 3 @ P( . P 6N ! @ so2 45 +d6,

:N! . 5N! +e, Htxloleulr gh prphqwrv hq E= S

P @ 3 @ P . P@ 45N ! @ so2 45 +e6,

5N! . 43N!

+f, Htxloleulr gh ixhu}dv krul}rqwdohv hq od eduud DE +yhu Iljxud 814;e,= 3 @ W( . W@ @ 3 @ P( . 5P@ 3 @ 6N! . 45N! P( P@ . o o@5 5:N ! +f6,

Ho vlvwhpd irupdgr sru odv hfxdflrqhv +d6,/ +e6, | +f6, hv xq vlvwhpd vlpwulfr txh vh uhvxhoyh sdud gdu= ! @ ! @ 4 so2 9< N 4 so2 46; N > > ! @ 44 so2 885 N

x @ x @ ! o

Los autores, 2004; Edicions UPC, 2004.

56;

FDSWXOR 81 HO PWRGR GH HTXLOLEULR

Vxvwlwx|hqgr hq odv hfxdflrqhv hovwlfdv/ vh wlhqh= 6 2 > P( @ P so 79 6 2 P @ > P@ @ P so <5 Sxhghq fdofxoduvh wdpelq orv jlurv hq odv duwlfxodflrqhv lpsrqlhqgr txh ho prphqwr hq glfkrv h{wuhprv vhd qxor= P @ . !( @ !@ @ 4 6 8 so2 ! . ! @ 5 5 5:9 N 4 6 46 so2 ! . 5! @ 5 5 4437 N P@ 6 @ so o@5 79

Odv uhdfflrqhv vrq +yhu Iljxud 814< sdud qrphqfodwxud | vhqwlgrv,= K( @ K@ @

Ilj1 814<= Oh|hv gh hvixhu}rv | ghirupdgd gho suwlfr gho Hmhpsor 8171514

Los autores, 2004; Edicions UPC, 2004.

8171 SUWLFRV

56<

Y( @

7< so <5

>

Y@ @

76 so <5

Odv oh|hv gh prphqwrv hfwruhv/ hvixhu}rv d{lohv | fruwdqwhv | od ghirupdgd d hvwlpd gh od hvwuxfwxud sxhghq yhuvh hq od Iljxud 814<1

Hmhpsor 8171515 Uhvroyhu ho suwlfr greoh gh od Iljxud 8153 phgldqwh ho pwrgr gh htxloleulr1

Ilj1 8153= Suwlfr gho Hmhpsor 8171515 Whqlhqgr hq fxhqwd od vlphwud/ ho judgr gh klshuhvwdwlvpr gh od hvwuxfwxud hv 8 +yhu Iljxud 8154d,1 Vl vh uhvxhoyh sru ho pwrgr gh htxloleulr vrq qhfhvduldv 6 lqfjqlwdv= orv jlurv ! | !( gh orv qxgrv E | F | ho ghvfhqvr  gh orv qxgrv G | H +txh hv lgqwlfr/ hq yluwxg gh od klswhvlv gh lqh{whqvlelolgdg gh od eduud GH,1 Sru vlphwud/ orv qxgrv G | H qr jludq1 Oodpduhprv N @ +HL@8> 8, d od uljlgh} gh orv glqwhohv | N 0 @ +HL@7,@6> 3 d od uljlgh} gh orv vrsruwhv1 Oodpduhprv ! @ +@8> 8, do jlur gh volgr ujlgr gh orv glqwhohv1 Orv prphqwrv hq orv h{wuhprv gh odv eduudv vrq orv vljxlhqwhv= P @ 5N 0 +5! . ! , @ 3> <49 N! P @ 5N 0 +5! . ! , @ 4> ;66 N! P( @ 5N 0 +5! . !( , @ 4> ;66 N! . 3> <49 N!( P( @ 5N 0 +5!( . ! , @ 3> <49 N! . 4> ;66 N!(

Los autores, 2004; Edicions UPC, 2004.

573

FDSWXOR 81 HO PWRGR GH HTXLOLEULR

P(@ @ 5N+5!( . !@ , P@( @ 5N+5!@ . !F ,

PF @ 5N+5! . !F , PF @ 5N+5!F . ! ,

+8> 8,2 45 +8> 8,2 9N ! . 53 45 +8> 8,2 9N ! 73 45 +8> 8,2 9N ! . 73 45 9N ! 53 S

@ 7N!( @ 5N!( @ 7N! @ 5N!

9N !

83> 7

9N ! . 83> 7 9N ! 433> ;

9N ! . 433> ;

Vh sxhghq hvfulelu dkrud odv hfxdflrqhv gh htxloleulr qhfhvduldv= +d, Htxloleulr hq ho qxgr E= P @ 3 @ P . P( . PF @ 3 9 N! @ 433> ; +d7,

:> 999 N! . 3> <49 9N!( +e, Htxloleulr hq ho qxgr F= S

P( @ 3 @ P( . P(@ @ 3 9 N! @ 83> 7 +e7,

3> <499 N! . 8> ;66 N!(

+f, Htxloleulr gh hvixhu}rv fruwdqwhv +yhu Iljxud 8154e,/ whqlhqgr hq fxhqwd txh/ sru vlphwud/ W@( @ W@( | WF @ WF =
 

4 P@( . P(@ +8> 8 53, . 5 8> 8

 .

W@( . WF @ 3  4 PF . PF +8> 8 73, . @ 3 5 8> 8 9 N! 9 N!( . 57 N! @ <3:> 8 +f7,

Ilj1 8154= Hmhpsor 8171515= +d, Judgr gh klshuhvwdwlvpr1 +e, Hfxdflq gh fruwdqwhv

Los autores, 2004; Edicions UPC, 2004.

8171 SUWLFRV

574

Uhvroylhqgr odv hfxdflrqhv +d7,/ +e7, | +f7, +revuyhvh txh ho vlvwhpd gh hfxdflrqhv rewhqlgr hv vlpwulfr, vh wlhqh= N ! @ 8<> <8 nQ1p > N !( @ :5> 39 nQ1p > N ! @ :3> ;5 nQ1p

Orv ydoruhv gh orv prphqwrv gh h{wuhplgdg vrq ljxdohv d= P @ P(@ @ PF @ .88> 3 nQ1p 4;:> 4 nQ1p 5;8> < nQ1p > > > > P @ .43<> < nQ1p P( @ .4;:> 4 nQ1p P@( @ PF @ 563> 7 nQ1p 537> 5 nQ1p

P( @ .4:9> 3 nQ1p

Frq hvwrv uhvxowdgrv/ vh wlhqh txh WF @ W@( @ 53> <4 nQ1 Sru or wdqwr/ od eduud GH wudedmd d xq d{lo gh wudfflq gh Q @F @ 53> <4 nQ1 Odv oh|hv gh prphqwrv hfwruhv | od ghirupdgd d hvwlpd gh od hvwuxfwxud vh pxhvwudq hq od Iljxud 81551

Ilj1 8155= Oh|hv gh hvixhu}rv | ghirupdgd gho suwlfr gho Hmhpsor 8171515

Los autores, 2004; Edicions UPC, 2004.

575

FDSWXOR 81 HO PWRGR GH HTXLOLEULR

Hmhpsor 8171516 Uhvroyhu/ sru ho pwrgr gh htxloleulr/ od sdvduhod gh od Iljxud 8184 vrphwlgd d od dfflq gh xqd fdujd sxqwxdo S hq ho qxgr E1

Ilj1 8156= Sdvduhod gho Hmhpsor 8171516

Hvwh plvpr sureohpd vh uhvxhoyh hq ho Fdswxor 7 sru ho pwrgr gh frpsdwlelolgdg +yhu Hmhpsor 71:18,1 Wdo | frpr vh h{solfd doo/ od hvwuxfwxud hv vlpwulfd gh irupd |/ sru wdqwr/ ho hvwdgr gh fdujd vh ghvfrpsrqh hq vxpd gh xq hvwdgr vlpwulfr | xqr dqwlvlpwulfr +Iljxud 8157,1 Ho hvwdgr vlpwulfr hv lqwudvodflrqdo | frq fdujdv vor hq orv qxgrv/ oxhjr dgplwh xqd vroxflq hq od txh dsduhfhq vor d{lohv +yhu Hmhpsor 71:18/ Iljxud 7154,1 Hq od vroxflq gho hvwdgr dqwlvlpwulfr sxhghq xwlol}duvh odv vlpsolfdflrqhv shuwl0 qhqwhv sdud dqdol}du vor phgld hvwuxfwxud1 Od hvwuxfwxud d uhvroyhu vh pxhvwud hq od Iljxud 81581 Vh revhuyd txh/ do vhu pylohv orv dsr|rv hq D | R> qr kd| hq hoorv uhdfflq krul}rqwdo dojxqd> hvwr txlhuh ghflu txh/ sdud fdujdv yhuwlfdohv/ od ixhu}d uhdfflq hq F wlhqh vor frpsrqhqwh yhuwlfdo1

Ilj1 8157= Ghvfrpsrvlflq gho hvwdgr gh fdujd gho Hmhpsor 8171516

Los autores, 2004; Edicions UPC, 2004.

8171 SUWLFRV

576

Ilj1 8158= Prylplhqwrv gh od sdvduhod gho Hmhpsor 8171516 Frpr sxhgh revhuyduvh/ od hvwuxfwxud hv xqd yh} wudvodflrqdo/ |d txh ho qxgr E sxgh vxiulu xq ghvsod}dplhqwr / hq od gluhfflq shushqglfxodu d od eduud EF= Orv ghvsod}dplhqwrv krul}rqwdohv gh orv qxgrv D | R vrq ljxdohv d od sur|hfflq krul}rqwdo s gh > hv ghflu/ x @ x @  frv 63 @ 6@5 = Do hvwdu duwlfxodgrv orv qxgrv D | R/ orv fruuhvsrqglhqwhv jlurv ! | ! qr dsduhfhq hq odv hfxdflrqhv hovwlfdv/ |d txh sxhghq fdofxoduvh d srvwhulrul1 Vh wrpd/ sru wdqwr/ frpr qlfr jlur lqfjqlwd ! 1 Dghpv/ vh wrpd frpr lqfjqlwd ho jlur !( @ ! @ @d= Frpr vh yh hq od Iljxud 8158/ ghelgr do ghvsod}dplhqwr gho qxgr E> odv wuhv eduudv vxiuhq jlurv gh volgr ujlgr gh ydoruhv= ! @ !( ! y  vlq 63 4 ! @ @ 5d 5d 7  @ . @ .! d y  vlq 63 @ . @ . @ .! d@5 d@5 HL @N d H5L @ 7N d@5

Dghpv/ vh ghqhq odv uljlghfhv gh odv eduudv= N @ H5L @N 5d N( @ N @

Odv hfxdflrqhv hovwlfdv gh odv eduudv vrq= P @ P( @ P( @ 6N ! 5N +5! , 5N ! 6N ! @ 9N !( @ 9N !( @ 6 6N ! . N ! 7 7N ! 9N ! 5N ! 9N ! 45N !

P @ 6 +7N , !

6 +7N , ! @ 45N !

Los autores, 2004; Edicions UPC, 2004.

577

FDSWXOR 81 HO PWRGR GH HTXLOLEULR

Ilj1 8159= Ixhu}dv | prphqwrv vreuh od sdvduhod gho Hmhpsor 8171516

Ilj1 815:= Hfxdflq gh fruwdqwhv gho Hmhpsor 8171516

Los autores, 2004; Edicions UPC, 2004.

8171 SUWLFRV

578

Odv hfxdflrqhv gh htxloleulr txh vh sodqwhdq vrq= +d, Htxloleulr gh prphqwrv hq E= 4<N! S P @ 3 @ P . P( . P +d8,

9< N! @ 3 7

+e, Htxloleulr gh ixhu}dv yhuwlfdohv vreuh ho glqwho +eduudv DE | ER, +Iljxudv 8159 | 815:,= S 5 @ Y . Y( . Y @ gh grqgh= P 5d P( . P( d@5 P d@5 +e8,

9< 6;: Sd N! . N! @ 7 49 7

Ho vlvwhpd irupdgr sru odv hfxdflrqhv +d8, | +e8, hv xq vlvwhpd vlpwulfr txh vh uhvxhoyh sdud gdu= 56 S d 4< S d > !@ ! @ ;97 N 97; N Vxvwlwx|hqgr hq odv hfxdflrqhv hovwlfdv/ vh wlhqh= P @ .3> 434; S d P( @ 3> 455; S d > > P( @ P @ 3> 39<7 S d 3> 3657 S d

Sxhghq fdofxoduvh wdpelq orv jlurv hq odv duwlfxodflrqhv lpsrqlhqgr txh ho prphqwr hq glfkrv h{wuhprv vhd qxor= ! @ ! @ 4 ! . 5  4 ! . 5  6 Sd ! @ 3> 3576 5 N 6 Sd ! @ .3> 363: 5  N

Odv oh|hv gh hvixhu}rv | od ghirupdgd d hvwlpd gh od hvwuxfwxud sxhghq yhuvh hq od Iljxudv 815; | 815<1 Gdgr txh od hvwuxfwxud txh vh uhvxhoyh hv xqd yh} wudvodflrqdo/ sdud uhvroyhuod hv qhfhvdulr sodqwhdu xqd hfxdflq gh htxloleulr gh ixhu}dv r hfxdflq gh fruwdqwhv1 Hq hvwh fdvr/ vh kd sodqwhdgr ho htxloleulr gh ixhu}dv yhuwlfdohv vreuh ho glqwho +eduudv DE | ER,/ sdud rewhqhu od hfxdflq +e8,1 Qdwxudophqwh/ od vhohfflq gh hvwd hfxdflq gh

Los autores, 2004; Edicions UPC, 2004.

579

FDSWXOR 81 HO PWRGR GH HTXLOLEULR

Ilj1 815;= Oh| gh hfwruhv | ghirupdgd gho Hmhpsor 8171516

Ilj1 815<= Oh|hv gh fruwdqwhv | d{lohv gho hvwdgr dqwlvlpwulfr gho Hmhpsor 8171516 fruwdqwhv qr hv qlfd1 D sduwlu gh od Iljxud 8159/ sxhghq sodqwhduvh rwudv hfxdflrqhv gh htxloleulr> dv/ sru hmhpsor= +e814, Htxloleulr gh prphqwrv uhvshfwr gho sxqwr F= P( Y 8d @ 5 Sd 55

+e815, Htxloleulr gh prphqwrv uhvshfwr gho sxqwr E= d P( . +Y( . Y , Y 5d @ 3 5 Ho ohfwru sxhgh frpsuredu txh od vroxflq rewhqlgd xwlol}dqgr fxdotxlhud gh hvwdv hfxd0 flrqhv gh fruwdqwhv hv/ qdwxudophqwh/ lgqwlfd d od rewhqlgd xwlol}dqgr od hfxdflq +e8,1

Los autores, 2004; Edicions UPC, 2004.

8171 SUWLFRV

57:

Hmhpsor 8171517 Uhvroyhu/ sru ho pwrgr gh htxloleulr/ ho pdufr gh od Iljxud 8163/ vrphwlgr d od dfflq gh xq sdu gh ixhu}dv sxqwxdohv S txh dfwdq hq orv qxgrv D | D0 1

Ilj1 8163= Pdufr gho Hmhpsor 8171517 Od hvwuxfwxud hv greohphqwh vlpwulfd gh irupd/ wdqwr uhvshfwr do hmh yhuwlfdo FF 0 frpr do krul}rqwdo DD0 = Sru rwur odgr/ ho hvwdgr gh fdujd hv dqwlvlpwulfr uhvshfwr gh dperv hmhv1 Frqvlghudqgr/ sulphur/ od dqwlvlphwud uhvshfwr do hmh yhuwlfdo/ sxhgh frqvlghuduvh vor od plwdg l}txlhugd gh od hvwuxfwxud/ wdo frpr vh pxhvwud hq od Iljxud

Ilj1 8164= Ixhu}dv | prphqwrv gho Hmhpsor 8171517

Los autores, 2004; Edicions UPC, 2004.

57;

FDSWXOR 81 HO PWRGR GH HTXLOLEULR

Ilj1 8165= Prylplhqwrv gho Hmhpsor 8171517 8164/ frq orv fruuhvsrqglhqwhv dsr|rv pylohv hq orv qxgrv F | F 0 1 Frqvlghudqgr/ dkrud/ od dqwlvlphwud uhvshfwr do hmh krul}rqwdo/ vh wlhqh txh odv uhdfflrqhv yhuwlfdohv hq orv dsr|rv F | F 0 ghehq vhu ljxdohv | txh od uhdfflq krul}rqwdo hq ho qxgr E +|/ sru or wdqwr/ wdpelq ho d{lo hq od eduud DE, hv qxod1 Frpr sxhgh revhuyduvh hq od Iljxud 8165/ od hvwuxfwxud hv xqd yh} wudvodflrqdo/ |d txh ho qxgr D sxgh vxiulu xq ghvsod}dplhqwr yhuwlfdo = Orv ghvsod}dplhqwrv krul}rq0 wdohv gh orv qxgrv F | F 0 vrq ljxdohv | gh vhqwlgrv rsxhvwrv/ sru dqwlvlphwud uhvshfwr do hmh krul}rqwdo1 Wdo frpr vh pxhvwud hq od Iljxud/ ho sxqwr R> fhqwur jhrpwulfr gho fxdgudgr DFD0 F 0 / hv ho fhqwur lqvwdqwqhr gh urwdflq gh odv eduudv DF | DF 0 |/ sru or wdqwr/ x( @ x( @ = Do hvwdu duwlfxodgrv orv qxgrv F | F 0 / orv fruuhvsrqglhqwhv jlurv !( | !( qr dsd0 uhfhq hq odv hfxdflrqhv hovwlfdv/ |d txh sxhghq fdofxoduvh d srvwhulrul1 Vh wrpd/ sru wdqwr/ frpr qlfr jlur lqfjqlwd ! 1 Dghpv/ vh wrpd frpr lqfjqlwd ho jlur ! @ @d= D sduwlu gh od Iljxud 8165/ vh sxhghq ghqlu orv jlurv gh volgr ujlgr gh odv wuhv slh}dv= s   ! @ @. 5! @ ! > !( @ !( @ . s d 5d@5
  

Wrpdqgr odv uljlghfhv gh odv slh}dv ljxdo d N @ HL@d/ odv hfxdflrqhv hovwlfdv gh odv eduudv vrq= P P P( P(


@ 7N ! @ 5N ! @ 6N ! @ 6N !

9N ! @ 7N ! . 9N ! 9N ! @ 5N ! . 9N ! s 6N !( @ 6N ! 6 5N ! s 6N !( @ 6N ! 6 5N !


Los autores, 2004; Edicions UPC, 2004.

8171 SUWLFRV

57<

Odv hfxdflrqhv gh htxloleulr txh vh sodqwhdq vrq= +d, Htxloleulr gh prphqwrv hq D= P @ 3 @ P . P( . P( s 43N! . 9+4 5,N ! @ 3 S


+d9,

+e, Htxloleulr gh ixhu}dv yhuwlfdohv +yhu Iljxud 8164,= Y . Y( . Y( @ S




| vxvwlwx|hqgr Y @ +P . P ,@d | Y( @ Y( @ P( @ s 9+4 5,N! . 57N ! @ S




s 5d@5 > vh wlhqh= +e9,

Ho vlvwhpd vlpwulfr irupdgr sru odv hfxdflrqhv +d9, | +e9, vh uhvxhoyh sdud gdu= s 5 4 Sd Sd s @ 3> 34396 ! @ N 55 . 45 5 N Sd Sd 8 s @ 3> 375:: ! @ N 9: . 69 5 N Vxvwlwx|hqgr hq odv hfxdflrqhv hovwlfdv/ vh wlhqh= P @ .3> 5<<4 S d P( @ 3> 47<9 S d > > P @ .3> 5::< S d P(


3> 47<9 S d

Sxhghq fdofxoduvh wdpelq orv jlurv hq odv duwlfxodflrqhv lpsrqlhqgr txh ho prphqwr hq glfkrv h{wuhprv vhd qxor= !( @ !( @


4 6 Sd ! . !( @ .3> 3;874 5 5 N

Odv oh|hv gh prphqwrv hfwruhv/ hvixhu}rv d{lohv | fruwdqwhv | od ghirupdgd d hvwlpd gh od hvwuxfwxud sxhghq yhuvh hq od Iljxudv 8166 | 81671 Rwudv hfxdflrqhv gh htxloleulr/ dowhuqdwlydv d od hfxdflq +e,/ vrq/ sru hmhpsor= +e914, Htxloleulr gh prphqwrv uhvshfwr gho sxqwr R +yhu Iljxud 8164,= # s s $ 5 5 P Y 4 . d.S d@3 5 5

Los autores, 2004; Edicions UPC, 2004.

583

FDSWXOR 81 HO PWRGR GH HTXLOLEULR

Ilj1 8166= Oh| gh hfwruhv | ghirupdgd gho Hmhpsor 8171517 +e915, Htxloleulr gh prphqwrv uhvshfwr gho sxqwr D +yhu Iljxud 8164,= s 5 d@3 P Y d . +Y( . Y( , 5


Ho ohfwru sxhgh frpsuredu txh od vroxflq rewhqlgd xwlol}dqgr fxdotxlhud gh hvwdv hfxdflrqhv gh fruwdqwhv hv/ qdwxudophqwh/ lgqwlfd1

Ilj1 8167= Oh|hv gh fruwdqwhv | d{lohv gho Hmhpsor 8171517

Los autores, 2004; Edicions UPC, 2004.

8171 SUWLFRV

584

Hmhpsor 8171518 Sdud od hvwuxfwxud gh od Iljxud 8168 fdofxodu= +d, odv uhdfflrqhv hq E | E 0 / +e, odv oh|hv gh hvixhu}rv | +f, orv prylplhqwrv | jlurv hq wrgrv orv qxgrv1 Od uljlgh} HL hv ljxdo sdud wrgdv odv eduudv1

Ilj1 8168= Suwlfr gho Hmhpsor 8171518

Od hvwuxfwxud suhvhqwd xqd jhrphwud frq vlphwud fhqwudo uhvshfwr gho sxqwr R> | hvwh khfkr vh sxhgh whqhu hq fxhqwd sdud vlpsolfdu vx uhvroxflq1 Wdo frpr vh pxhvwud hq od Iljxud 8169/ ho hvwdgr gh fdujd dfwxdqwh vh ghvfrpsrqh hq vxpd gh rwurv grv1

Ilj1 8169= Hmhpsor 8171518= ghvfrpsrvlflq hq hvwdgrv gh fdujd vlpwulfr | dqwlvlpwulfr

Los autores, 2004; Edicions UPC, 2004.

585

FDSWXOR 81 HO PWRGR GH HTXLOLEULR

Ilj1 816:= Hmhpsor 8171518/ Hvwdgr L= +d, Lqwudvodflrqdolgdg1 +e, Htxloleulr gh ixhu}dv hq ho qxgr D

Vreuh hvwrv grv hvwdgrv gh fdujd vh sxhghq kdfhu odv vljxlhqwhv frqvlghudflrqhv=  Ho hvwdgr L hv vlpwulfr uhvshfwr gh R= Dghpv/ hv lqwudvodflrqdo/ |d txh vl orv qxgrv D | D0 vh pxhyhq krul}rqwdophqwh od eduud DD0 jlud douhghgru gh vx fhqwur/ shur vxiulhqgr xq dfruwdplhqwr gh vx orqjlwxg +yhu Iljxud 816:d,1 Sru wdqwr/ do wudwduvh gh xqd hvwuxfwxud lqwudvodflrqdo frq fdujd vor hq orv qxgrv/ dgplwh xqd vroxflq hq od txh odv eduudv wudedmdq vor d hvixhu}r d{lo1 Sru htxloleulr gh ixhu}dv hq ho qxgr D +yhu Iljxud 816:e,/ vh wlhqh= s Q @ I > Q @ 5I


| odv uhdfflrqhv hq E | E 0 vrq yhuwlfdohv/ gh ydoru Y @ I | vhqwlgr wdo txh wudfflrqdq odv eduudv yhuwlfdohv1  Ho hvwdgr LL hv dqwlvlpwulfr uhvshfwr gh R= Dghpv/ hv lvrvwwlfr ghelgr d od dqwlvlphwud gh od fdujd uhvshfwr gho sxqwr fhqwudo R= Hq hihfwr/ odv uhdfflrqhv ghehq/ sru wdqwr/ vhu dqwlvlpwulfdv uhvshfwr gh hvwh sxqwr/ wdo frpr vh pxhvwud hq od Iljxud 816;d1 Sru htxloleulr gh ixhu}dv krul}rqwdohv gheh vhu K @ I > htxloleulr gh ixhu}dv yhuwlfdohv gheh vhu Y @ 31 Hqwrqfhv= P @ I o > P @


Io

Do vhu ho hvwdgr L lqwudvodflrqdo/ orv prylplhqwrv gh od hvwuxfwxud vrq orv gho hvwdgr LL1 Sdud fdofxoduorv/ vh wrpdq frpr lqfjqlwdv ho jlur ! gho qxgr D | ho jlur gh volgr ujlgr ! @ x@o gh od eduud DE1

Los autores, 2004; Edicions UPC, 2004.

8171 SUWLFRV

586

Ilj1 816;= Hmhpsor 8171518/ Hvwdgr LL= +d, Uhdfflrqhv1 +e, Wudvodflrqdolgdg1 +f, Ghirupdgd s Kdflhqgr N @ +HL@o, @ N | N @ N@ 5/ odv hfxdflrqhv hovwlfdv vrq=


P @ 6N! . 6N ! @ .I o s N P @ 5 s +5! . ! , @ 5N! @ I o 5


 

|d txh/ sru dqwlvlphwud uhvshfwr d R> ! @ ! = Sru wdqwr= s s 5 Io +6 5.5, I o ! @ > !@. 5 N 9 N


Vh sxhghq fdofxodu wdpelq=

s s +6 5 . 5, I o2 +6 5 . 5, I o x @ !o @ . @ . 9 N 9 HL

Los autores, 2004; Edicions UPC, 2004.

587

FDSWXOR 81 HO PWRGR GH HTXLOLEULR

Ilj1 816<= Oh|hv gh hvixhu}rv gho Hmhpsor 8171518 ! @ 4 6 ! . + !, @ 5 5 s + 5 . 4, I o @ 5 N s + 5 . 4, I o2 5 HL

Odv oh|hv gh hvixhu}rv fruuhvsrqglhqwhv d od vxshusrvlflq gh orv grv hvwdgrv gh fdujd sxhghq yhuvh hq od Iljxud 816<1 Qwhvh txh orv d{lohv vrq orv fruuhvsrqglhqwhv do hvwdgr L/ plhqwudv txh orv hfwruhv | fruwdqwhv vrq orv fruuhvsrqglhqwhv do hvwdgr LL1

Hmhpsor 81715191d Uhvroyhu od hvwuxfwxud gh od Iljxud 8173 vrphwlgd d od fdujd xqliruphphqwh uhsduwlgd s @ 48 nQ2p1 Od uljlgh} HL hv ljxdo sdud wrgdv odv eduudv1 Od hvwuxfwxud hv vlpwulfd gh irupd | wdpelq or hv ho fdvr gh fdujd dsolfdgr/ sru or txh vh frqvlghud vor od plwdg ghuhfkd gh fdud d od uhvroxflq1 Do hvwdu ho sxqwr D hpsrwudgr/ ! @ 31 Dghpv/ sru vlphwud/ !( @ 31 Sru wdqwr/ ho qlfr jlur gh qxgr lqfjqlwd hv ho gho qxgr E> ! 1 Sru hihfwr gho hpsxmh txh odv eduudv lqfolqdgdv kdfhq vreuh orv vrsruwhv/ orv h{wuhprv vxshulruhv gh vwrv h{shulphqwdq xq fruulplhqwr krul}rqwdo EE @ x / plhqwudv txh ho qxgr F vxiuh vor xq ghvsod}dplhqwr yhuwlfdo +sru vlphwud, FF @ y( 1 Hvwrv grv prylplhqwrv hvwq uhodflrqdgrv sru od frqglflq gh lqh{whqvlelolgdg gh od eduud EF/ wdo frpr vh pxhvwud hq od Iljxud 8174d1

Los autores, 2004; Edicions UPC, 2004.

8171 SUWLFRV

588

Ilj1 8173= Suwlfr gho Hmhpsor 81715191d Hq hihfwr/ od eduud EF jlud douhghgru gh xq sxqwr R txh hv ho fhqwur lqvwdqwqhr gh urwdflq gh od eduud1 Ho sxqwr R vh kdood wud}dqgr od shushqglfxodu do prylplhqwr FF sru F | od shushqglfxodu do prylplhqwr EE sru E1 Sru ghqlflq gh fhqwur _ _ lqvwdqwqhr gh urwdflq/ ho qjxor FRF @ ! | ho qjxor ERE @ ! vrq ljxdohv/ | sru wdqwr/ od eduud EF jlud xq qjxor !1 Sru vx sduwh/ ghelgr do ghvsod}dplhqwr gho qxgr E> od eduud DE jlud xq qjxor * @ +x @k, @ +i@k, ! > sru wdqwr/ edvwd wrpdu ! frpr lqfjqlwd ghelgd d od wudvodflrqdolgdg gh od hvwuxfwxud1 Hq uhvxphq/ wrgrv orv prphqwrv hq orv h{wuhprv gh odv eduudv vh sxhghq srqhu hq ixqflq gho jlur gho qxgr E/ ! / | gho flwdgr qjxor != P @ 5N +! , P @ 5N +5! , P( @ 5N( +5! , P( @ 5N( +! ,  i ! k   i 9N ! k t 9N( ! . P( 9N
t 9N( ! . P( t P( @ sd2 @45 @ 434> 58 nQ1p/

t Oodpdqgr N @ N > N( @ 3> 6:8 N | P( @ vh wlhqh=

P @ 5> 33+N! , . 7> 5;9+N!, P @ 7> 33+N! , . 7> 5;9+N!, P( @ 4> 83+N! , P( @ 3> :8+N! , 5> 583+N!, 434> 58 5> 583+N!, . 434> 58

Los autores, 2004; Edicions UPC, 2004.

589

FDSWXOR 81 HO PWRGR GH HTXLOLEULR

Ilj1 8174= Hmhpsor 81715191d= +d, Wudvodflrqdolgdg1 +e, Hfxdflq gh fruwdqwhv

Odv hfxdflrqhv gh htxloleulr sdud ghwhuplqdu odv lqfjqlwdv ! | ! vrq= +d, Htxloleulr gh prphqwrv hq ho qxgr E= P . P( @ 3 +e, Htxloleulr gh ixhu}dv krul}rqwdohv hq ho qxgr E +yhu Iljxud 8174e,= K @ K(

Los autores, 2004; Edicions UPC, 2004.

8171 SUWLFRV

58:

r vhd/ P . P @ k

d2

.P( . P( i

Vxvwlwx|hqgr odv h{suhvlrqhv dghfxdgdv/ vh wlhqh ho vlvwhpd gh hfxdflrqhv= 8> 833 N! . 5> 369N! @ 434> 58 5> 369 N! . 43> 956 N! @ 93:> 83 | uhvroylhqgr= N! @ | sru wdqwr= P @ .575 nQ1p P( @ 569 nQ1p > > P @ .569 nQ1p P( @ 64 nQ1p 5> <:47 nQ1p > N! @ 8:> :89 nQ1p

Sxhgh revhuyduvh txh hvwrv ydoruhv frlqflghq frq orv rewhqlgrv do uhvroyhu od hvwuxfwxud phgldqwh ho pwrgr gh frpsdwlelolgdg hq ho Hmhpsor 71915 gho Fdswxor 71 Odv oh|hv gh prphqwrv hfwruhv | od ghirupdgd d hvwlpd vrq lgqwlfdv d odv doo rewhqlgdv1 Vl dgrswdprv orv ydoruhv H @ 543 JSd> L @ 56=463 fpe +LSH 733,/ hqwrqfhv uhvxowd N @ HL@k @ 46=;:; nQ1p | vh wlhqh= x @ i ! @ 4> 374=43Q2 p

Hmhpsor 81715191e Uhvroyhu ho suwlfr gho Hmhpsor dqwhulru/ shur dkrud frq xq fdeoh sdvlyr dqfodgr hq orv e sxqwrv E | E 0 / gh vhfflq $ | pgxor gh hodvwlflgdg H1 Do uhvroyhu ho sureohpd sru ho pwrgr gh htxloleulr odv lqfjqlwdv txh dsduhfhq hq hvwh fdvr vrq odv plvpdv txh hq ho Hmhpsor dqwhulru/ hv ghflu/ ho jlur ! gho qxgr E/ | ho jlur ! gh od eduud EF1 Vlq hpedujr/ do kdehu dkrud xqd slh}d pv hq od hvwuxfwxud/ ho fdeoh/ hv qhfhvdulr frqvlghudu vx hfxdflq hovwlfd1 Sxhvwr txh ho fdeoh vor wudedmd d d{lo/ od hfxdflq

Los autores, 2004; Edicions UPC, 2004.

58;

FDSWXOR 81 HO PWRGR GH HTXLOLEULR

Ilj1 8175= Hmhpsor 81715191e e fruuhvsrqglhqwh sursruflrqd ho d{lo +W / whqvlq gho fdeoh, hq ixqflq gho dodujdplhqwr gh od vhplorqjlwxg gho fdeoh/ d= # $ # $ e e H$ Wd e W @ d d@ e d H$ Sru frpsdwlelolgdg hqwuh ho dodujdplhqwr gho fdeoh | ho prylplhqwr gho qxgr E> vh wlhqh txh d @ x / | sxhvwr txh x @ ! i/ vh wlhqh qdophqwh= # $ $ # e e H$ H$ e W @ x @ i! d d

Los autores, 2004; Edicions UPC, 2004.

8171 SUWLFRV

58<

Dkrud/ do hvwdeohfhu ho htxloleulr gh ixhu}dv krul}rqwdohv hq ho qxgr E> vh gheh whqhu e hq fxhqwd od suhvhqfld gh od whqvlq W 1 Odv hfxdflrqhv gh htxloleulr sdud ghwhuplqdu odv lqfjqlwdv ! | ! vrq= +d, Htxloleulr gh prphqwrv hq ho qxgr E= P . P( @ 3 +e, Htxloleulr gh ixhu}dv krul}rqwdohv hq ho qxgr E +yhu Iljxud 8175e,= P . P . k # e K . W @ K( $ 2 d e H$ 2 .P( . P( i! @ d i

| od vhjxqgd hfxdflq gho vlvwhpd txhgd dv prglfdgd dghfxdgdphqwh1 Wrpdqgr e orv ydoruhv H @ H @ 543 JSd/ L @ 56=463 fpe +LSH 733, | $ @ 6> 475 fp2 > vh wlhqh e e N @ +HL@k, @ 46=;:; nQ1p | H$ @ 98=<:6 nQ/ r vhd/ H$d @ 8<6=:93 nQ1p @ 75:> ;N1 Vxvwlwx|hqgr odv h{suhvlrqhv dghfxdgdv/ vh wlhqh ho vlvwhpd gh hfxdflrqhv= 8> 833 N! . 5> 369 N! @ 434> 58 5> 369 N! . 46> <57 N! @ 93:> 83 | uhvroylhqgr= N! @ 5> 6<3 nQ1p | sru wdqwr= P @ .4<3 nQ1p P( @ 4<8 nQ1p > > P @ .4<8 nQ1p P( @ .8 nQ1p > N! @ 76> 5; nQ1p

Sxhgh revhuyduvh txh hvwrv ydoruhv frlqflghq frq orv rewhqlgrv do uhvroyhu od hvwuxfwxud phgldqwh ho pwrgr gh frpsdwlelolgdg/ hq ho Hmhpsor 71:16 gho Fdswxor 71 Odv oh|hv gh prphqwrv hfwruhv | od ghirupdgd d hvwlpd vrq lgqwlfdv d odv doo rewhqlgdv1 Vh wlhqh wdpelq txh= x @ i ! @ :> :<8=43Q p ghvsod}dplhqwr lqihulru do rewhqlgr sdud od hvwuxfwxud vlq fdeoh1 Od whqvlq hq ho wludqwh hv= $ # e H$ e x @ 8:> 4 nQ W @ d

Los autores, 2004; Edicions UPC, 2004.

593

FDSWXOR 81 HO PWRGR GH HTXLOLEULR

Hmhpsor 81715191f Uhvroyhu ho suwlfr dwludqwdgr gho Hmhpsor dqwhulru/ shur dkrud frq xq fdeoh dfwlyr e dqfodgr hq orv sxqwrv E | E 0 / gh vhfflq $ | pgxor gh hodvwlflgdg H> lqlfldophqwh e e suhwhvdgr d xqd whqvlq frqrflgd Wt @ 433 nQ1 Fdofxodu od whqvlq Wt d od txh vh gheh suhwhvdu ho fdeoh sdud txh ho prylplhqwr gho qxgr E vhd qxor/ xqd yh} fdujdgd od hvwuxfwxud1 Hvwh wlsr gh sureohpdv vh uhvxhoyh vljxlhqgr ho surfhvr frqvwuxfwlyr/ hv ghflu/ frq0 vlghudqgr ho hvwdgr qdo frpr vxshusrvlflq gh grv hvwdgrv +yhu Iljxud 8176,= 41 Hvwdgr L= sxhvwd hq whqvlq gho fdeoh/ | 51 Hvwdgr LL= sxhvwd hq fdujd gho suwlfr dwludqwdgr1

Ilj1 8176= Uhvroxflq gho Hmhpsor 81715191f

Los autores, 2004; Edicions UPC, 2004.

8171 SUWLFRV

594

Ho hvwdgr L +hvwuxfwxud ghvfdujdgd | sxhvwd hq whqvlq gho fdeoh, hv iflo gh uhvroyhu 1 1 d sduwlu gh or h{solfdgr hq ho Hmhpsorv 81715191d | e1 Hq hvwh fdvr/ P( @ P( @ 3 +|d txh qr kd| fdujd uhsduwlgd, | od hfxdflq gh htxloleulr gh ixhu}dv hq ho qxgr E hv gluhfwdphqwh= e K . Wt @ K( e grqgh Wt hv frqrflgd +whqvlq gh suhwhvdgr,1 Qwhvh txh hq hvwh fdvr qr vh frpsdwlelol}d ho dodujdplhqwr gho fdeoh frq ho prylplhqwr gho glqwho/ |d txh hvwh hvwdgr gh fdujd e vh sxhgh frqvlghudu frpr xqd dfflq frqrflgd +sdu gh ixhu}dv Wt , dfwxdqgr vreuh ho suwlfr vlq fdeoh1 e Sdud Wt @ 433 nQ/ | frq orv ydoruhv qxpulfrv gh orv Hmhpsorv dqwhulruhv/ ho vlvwhpd gh hfxdflrqhv txh vh gheh uhvroyhu hv= 8> 833 N! . 5> 369N!  5> 369 N! . 43> 956 N!  | uhvroylhqgr= N! @ .<6> ;3 nQ1p  | sru wdqwr=
P @

@ 3> 3 @ 583> 3

>

N! @

58> 66 nQ1p

<3 nQ1p

> >

P @

:4 nQ1p

(

@ .:4 nQ1p

(

@ .97 nQ1p

Vl dgrswdprv orv ydoruhv H @ 543 JSd> L @ 56=463 fpe +LSH 733,/ hqwrqfhv uhvxowd N @ HL@k @ 46=;:; nQ1p | vh wlhqh= x @ i ! @ 

7> 895=43Q p

Odv oh|hv gh prphqwrv hfwruhv | od ghirupdgd d hvwlpd vh pxhvwudq hq od Iljxud 81771 Ho hvwdgr LL +sxhvwd hq fdujd gho suwlfr dwludqwdgr, hv lgqwlfr do uhvxhowr hq ho e Hmhpsor 81715191e/ shur vxvwlwx|hqgr od whqvlq lqfjqlwd W sru ho lqfuhphqwr gh whqvlq e W txh vxiuh ho fdeoh suhwhvdgr1 Dkrud v hv qhfhvdulr hvwdeohfhu od frpsdwlelolgdg gh prylplhqwrv hqwuh fdeoh | qxgr E/ | od hfxdflq gh htxloleulr gh ixhu}dv hv/ sru wdqwr= # $ e H$ e e K . W @ K( frq W @ i! d Hq frqvhfxhqfld/ orv jlurv gho hvwdgr LL vrq +yhu Hmhpsor 81715171e,= N! @ .5> 6<3 nQ1p  > N!

@ .76> 5; nQ1p

Los autores, 2004; Edicions UPC, 2004.

595

FDSWXOR 81 HO PWRGR GH HTXLOLEULR

Ilj1 8177= Oh| gh hfwruhv | ghirupdgd gho Hvwdgr L gho Hmhpsor 81715191f | orv prphqwrv gh h{wuhpr gh eduud vrq=
P @ .4<3 nQ1p P( @

> >

P @ .4<8 nQ1p P( @

4<8 nQ1p

.8 nQ1p

| wdpelq=

e W @ 8:> 4 nQ

>

x @ i ! 

@ :> :<8=43Q p

Ho hvwdgr qdo gh od hvwuxfwxud/ wdqwr hq prylplhqwrv frpr hq hvixhu}rv/ fruuhvsrqgh d od vxpd gh orv hvwdgrv L . LL1 Sru wdqwr/ orv prylplhqwrv qdohv vrq/ dgrswdqgr orv ydoruhv qxpulfrv gh orv Hmhpsorv dqwhulruhv= ! @ ! . ! @ ;> 7;=43Qe udg   ! @ ! .!

@ <> :<=43Qe udg

x @ x . x @ 6> 56=43Q p   \ orv prphqwrv gh h{wuhpr gh eduud vrq=


P @ P . P @ .433 nQ1p > P @ P . P @ .457 nQ1p P( @ P( . P( @ 457 nQ1p > P( @ P( . P( @

.:3 nQ1p

e e f Od whqvlq qdo gho fdeoh hv Ws @ Wt . W @ 48:> 4 nQ1 Odv oh|hv gh prphqwrv | od ghirupdgd qdohv vh pxhvwudq hq od Iljxud 81781

Los autores, 2004; Edicions UPC, 2004.

8171 SUWLFRV

596

Ilj1 8178= Oh| gh hfwruhv | ghirupdgd qdo gho Hmhpsor 81715191f e Vh fdofxod/ d frqwlqxdflq/ od whqvlq Wt d od txh vh gheh suhwhvdu ho fdeoh sdud txh ho prylplhqwr gho qxgr E vhd qxor/ xqd yh} fdujdgd od hvwuxfwxud1 Vhjq orv uhvxowdgrv gho dsduwdgr dqwhulru/ ho fruulplhqwr gho qxgr E fruuhvsrq0 e glhqwh d xqd whqvlq gh suhwhqvdgr Wt @ 4 nQ hv x @ 7> 895=43QD p/ | ho prylplhqwr  ghelgr d od sxhvwd hq fdujd gho suwlfr dwludqwdgr hv x @ :> :<8=43Q p1 Sru wdqwr/  sdud txh ho prylplhqwr qdo vhd qxor gheh vhu/ dsolfdqgr ho sulqflslr gh vxshusrvlflq= e  e x @ Wt x . x @ Wt + 7> 895=43QD , . :> :<8=43Q @ 3 e gh grqgh Wt @ 4:3> < nQ1 Od whqvlq qdo/ hq hvwh fdvr/ vhud e e Ws @ Wt . e W @ 4:3> < . 8:> 4 @ 55;> 3 nQ

Sxhgh frpsureduvh txh hvwd whqvlq qdo frlqflgh frq od whqvlq gh xq fdeoh sdvlyr lqqlwdphqwh ujlgr +yhu Hmhpsor 71:16 gho Fdswxor 7,1

Hmhpsor 81715191g Uhvroyhu ho suwlfr dwludqwdgr gho Hmhpsor dqwhulru/ shur dkrud frq xq fdeoh dfwlyr e dqfodgr hq orv sxqwrv E | E 0 / gh vhfflq $ | pgxor gh hodvwlflgdg H> lqlfldophqwh es @ 433 nQ1 Fdofxodu od whqvlq Ws d od txh vh e srvwhvdgr d xqd whqvlq frqrflgd W gheh srvwhvdu ho fdeoh sdud txh ho prylplhqwr gho qxgr E vhd qxor/ xqd yh} fdujdgd od hvwuxfwxud1

Los autores, 2004; Edicions UPC, 2004.

597

FDSWXOR 81 HO PWRGR GH HTXLOLEULR

Ilj1 8179= Uhvroxflq gho Hmhpsor 81715191g Vljxlhqgr ho surfhvr frqvwuxfwlyr/ ho hvwdgr qdo vh rewlhqh dkrud frpr vxshusrvl0 flq gh grv hvwdgrv +yhu Iljxud 8179,= 41 Hvwdgr L= sxhvwd hq fdujd gho suwlfr vlq dwludqwdu/ hv lgqwlfr do uhvxhowr hq ho Hmhpsor 81715191d/ | 51 Hvwdgr LL= srvwhvdgr gho fdeoh/ hv lgqwlfr do uhvxhowr hq ho Hmhpsor 81715191f L1 Ho hvwdgr qdo/ wdqwr hq prylplhqwrv frpr hq hvixhu}rv/ fruuhvsrqgh d od vxpd gh orv hvwdgrv L . LL1 Sru wdqwr/ orv prylplhqwrv qdohv vrq= ! @ ! . ! @ 7> 97=43Qe udg   ! @ ! .!

@ 5> 66=43Qe udg

x @ x . x @ 8> ;7=43Q p  

Los autores, 2004; Edicions UPC, 2004.

8171 SUWLFRV

598

\ orv prphqwrv gh h{wuhpr gh eduud vrq=


P @ P . P @ .485 nQ1p > P @ P . P @ .498 nQ1p P( @ P( . P( @ 498 nQ1p > P( @ P( . P( @ .<9 nQ1p

e Od whqvlq qdo gho fdeoh hv od gh srvwhvdgr Ws @ 433 nQ1 Revuyhvh txh ho hvwdgr qdo qr frlqflgh frq ho rewhqlgr sdud xq fdeoh suhwhvdgr d od plvpd whqvlq1 e Vh fdofxod d frqwlqxdflq od whqvlq Ws d od txh vh gheh srvwhvdu ho fdeoh sdud txh ho prylplhqwr gho qxgr E vhd qxor xqd yh} fdujdgd od hvwuxfwxud1 Vhjq orv uhvxowdgrv gh orv dsduwdgrv dqwhulruhv/ ho prylplhqwr gho qxgr E fruuhv0 srqglhqwh d od sxhvwd hq fdujd gho suwlfr vlq fdeoh hv x @ 4> 374=43Q2 p/ | ho pryl0  e plhqwr ghelgr d od sxhvwd hq whqvlq gho fdeoh sdud Ws @ 4 nQ hv x @ 7> 895=43QD p1 Sru wdqwr/ sdud txh ho prylplhqwr qdo vhd qxor gheh vhu/ dsolfdqgr ho sulqflslr gh vxshusrvlflq= e e x @ x . Ws x @ 4> 374=43Q2 . Ws + 7> 895=43QD , @ 3  e gh grqgh Ws @ 55;> 3 nQ1 Revuyhvh txh od whqvlq qdo gho fdeoh frlqflgh frq od rewhqlgd hq ho Hmhpsor 81715191f/ |d txh hq dperv fdvrv ho hvwdgr qdo gh od hvwuxfwxud hv lgqwlfr1

81716

Prylplhqwrv | ghirupdflrqhv lpsxhvwrv

Sdud ghwhuplqdu odv uhdfflrqhv | hvixhu}rv surgxflgrv hq xq suwlfr klshuhvwwlfr sru hihfwr gh orv prylplhqwrv |2r ghirupdflrqhv lpsxhvwrv vh sxhgh xwlol}du ho Pwrgr gh Htxloleulr/ vljxlhqgr xq surfhglplhqwr dqorjr do ghvfulwr hq orv Hmhpsorv suhfhghqwhv1 Vlpsohphqwh/ kd| txh lqfoxlu/ do sodqwhdu odv hfxdflrqhv hovwlfdv gh odv eduudv txh frpsrqhq od hvwuxfwxud/ orv wuplqrv fruuhvsrqglhqwhv d orv prylplhqwrv gh orv qxgrv prwlydgrv sru odv dfflrqhv frqvlghudgdv1 Vh sodqwhdq | uhvxhoyhq d frqwlqxdflq wuhv hmhpsorv loxvwudwlyrv1 Hmhpsor 8171614 Uhvroyhu ho suwlfr elduwlfxodgr gh od Iljxud 817:/ fxdqgr orv dsr|rv F | G vxiuhq vhqgrv prylplhqwrv krul}rqwdohv/ gh ydoru  | vhqwlgr wdo txh od glvwdqfld FG vh dfruwd1 Wrgdv odv eduudv wlhqhq od plvpd uljlgh} d h{lq HL1

Los autores, 2004; Edicions UPC, 2004.

599

FDSWXOR 81 HO PWRGR GH HTXLOLEULR

Ilj1 817:= Suwlfr gho Hmhpsor 81716141 Od hvwuxfwxud hv vlpwulfd | wdpelq or vrq orv prylplhqwrv lpsxhvwrv frqvlghudgrv1 Sru vlphwud/ ho jlur gho qxgr E hv gh ljxdo pdjqlwxg | rsxhvwr do gho qxgr D/ oxhjr ! @ ! 1 Dqorjdphqwh/ !@ @ !( 1 Dghpv/ frpr ho qxgr F hvw duwlfxodgr/ ho jlur !( sxhgh fdofxoduvh d srvwhulrul/ lpsrqlhqgr txh ho prphqwr P( @ 3= Orv qxgrv D | E qr vh pxhyhq/ | orv prylplhqwrv gh orv qxgrv F | G vrq frqrflgrv1 Sru frqvljxlhqwh/ od qlfd lqfjqlwd hq prylplhqwrv qhfhvduld sdud uhvroyhu ho sureohpd hv ! 1 Ghqlhqgr N @ HL@o | ! @ @o/ vh sxhghq hvfulelu odv hfxdflrqhv hovwlfdv qhfhvd0 uldv sdud uhvroyhu ho sureohpd= P @ 5N+5! . ! , @ . 5N! P @ 5N+! . 5! , @ P( @ 6N! 6N ! @ 6N! . 6N ! P@ @ 6N! . 6N ! 5N!

Qwhvh txh hq odv eduudv DF | EG vh kdq xvdgr odv hfxdflrqhv fruuhvsrqglhqwhv d eduudv hpsrwudgr0duwlfxodgdv1 Od hfxdflq gh htxloleulr gh prphqwrv hq D txh uhvxhoyh ho sureohpd hv= [ P @ 3 @ P . P( Od hfxdflq gh htxloleulr gh prphqwrv hq E uhvxowd hq od plvpd hfxdflq/ sru vlphwud1 Vxvwlwx|hqgr odv hfxdflrqhv hovwlfdv fruuhvsrqglhqwhv | uhvroylhqgr od hfxdflq gh htxl0

Los autores, 2004; Edicions UPC, 2004.

8171 SUWLFRV

59:

Ilj1 817;= Oh|hv gh hvixhu}rv | ghirupdgd gho Hmhpsor 8171614 oleulr uhvxowdqwh= 8N! 6N! @ 3 , 6 6 @ ! @ ! @ 8 8o !

| ho sureohpd txhgd uhvxhowr1 Vxvwlwx|hqgr ho ydoru gh ! hq odv hfxdflrqhv hovwlfdv/ vh wlhqhq orv prphqwrv gh h{wuhpr gh eduud= 9  P @ . N 8 o 9  N P( @ 8 o > > P @ P@ @ P @ P( 9  N 8 o 9  @ . N 8 o

Ho jlur hq odv duwlfxodflrqhv vh sxhgh fdofxodu lpsrqlhqgr txh ho prphqwr hq glfkrv h{wuhprv hv qxor/ | uhvxowd= !( @ 4 6 9 ! . !@ 5 5 8o > !@ @ !(

Odv oh|hv gh prphqwrv hfwruhv/ hvixhu}rv d{lohv | fruwdqwhv/ dv frpr od ghirupdgd d hvwlpd/ sxhghq yhuvh hq od Iljxud 817;1

Los autores, 2004; Edicions UPC, 2004.

59;

FDSWXOR 81 HO PWRGR GH HTXLOLEULR

Hmhpsor 8171615 Uhvroyhu ho suwlfr elduwlfxodgr gh od Iljxud 817:/ fxdqgr wrgdv odv eduudv vxiuhq xq lqfuhphqwr gh whpshudwxud w/ xqliruph d wudyv gho hvshvru1 Wrgdv odv eduudv wlhqhq od plvpd uljlgh} d h{lq HL1 Od hvwuxfwxud hv vlpwulfd | wdpelq or hv od vrolflwdflq wuplfd frqvlghudgd1 Sru frqvljxlhqwh/ | vhjq orv plvprv dujxphqwrv txh hq ho Hmhpsor dqwhulru/ od qlfd lqfjqlwd hq prylplhqwrv qhfhvduld sdud uhvroyhu ho sureohpd hv ! 1 Orv dodujdplhqwrv gh odv wuhv eduudv ghelgrv do lqfuhphqwr wuplfr vrq ljxdohv | gh ydoru o @ o w/ grqgh  hv ho frhflhqwh gh glodwdflq wuplfd gho pdwhuldo1 Sru wdqwr/ whqguhprv odv uhodflrqhv vljxlhqwhv hqwuh orv prylplhqwrv gh orv qxgrv= y @ y @ o > x @ x @ o 5

Ghqlhqgr N @ HL@o | ! @ x @o @  w@5/ vh sxhghq hvfulelu odv hfxdflrqhv hovwlfdv qhfhvduldv sdud uhvroyhu ho sureohpd= P @ 5N+5! . ! , @ . 5N! P @ 5N+! . 5! , @ P( @ 6N! 6N ! @ 6N! . 6N ! P@ @ 6N! . 6N ! 5N!

Qwhvh txh hvwdv hfxdflrqhv vrq lgqwlfdv d odv gho Hmhpsor dqwhulru/ |d txh od hvwuxf0 wxud hv od plvpd | od irupd gh od vrolflwdflq wdpelq or hv +jlur ! lpsxhvwr hq odv ed0 S uudv DF | EG,= Sodqwhdqgr ho htxloleulr gh prphqwrv hq D + P @ 3 @ P . P( , | uhvroylhqgr/ vh rewlhqh= 6 6 ! @ ! @  w @ ! 8 43 Vxvwlwx|hqgr ho ydoru gh ! hq odv hfxdflrqhv hovwlfdv/ vh wlhqhq orv prphqwrv gh h{wuhpr gh eduud= 6 6 P @ . N w > P @ P @ N w 8 8 6 6 P( @ N w > P@ @ P( @ . N w 8 8 Odv oh|hv gh prphqwrv hfwruhv/ hvixhu}rv d{lohv | fruwdqwhv/ | od ghirupdgd d hvwlpd sxhghq yhuvh hq od Iljxud 817<1 Revuyhvh/ gh qxhyr/ od vlplolwxg gh od vroxflq frq od gho Hmhpsor dqwhulru1

Los autores, 2004; Edicions UPC, 2004.

8171 SUWLFRV

59<

Ilj1 817<= Oh|hv gh hvixhu}rv | ghirupdgd gho Hmhpsor 8171615

Hmhpsor 8171616 Uhvroyhu ho suwlfr elduwlfxodgr gh od Iljxud 8183/ fxdqgr wrgdv odv eduudv vxiuhq xq lqfuhphqwr gh whpshudwxud w/ xqliruph d wudyv gho hvshvru1 Wrgdv odv eduudv wlhqhq od plvpd uljlgh} d h{lq HL=

Ilj1 8183= Suwlfr gho Hmhpsor 8171616

Los autores, 2004; Edicions UPC, 2004.

5:3

FDSWXOR 81 HO PWRGR GH HTXLOLEULR

Do hvwdu duwlfxodgrv orv qxgrv F | G/ orv fruuhvsrqglhqwhv jlurv !( | !@ qr dsduhfhq hq odv hfxdflrqhv hovwlfdv/ |d txh sxhghq fdofxoduvh d srvwhulrul1 Vh wrpdq/ sru wdqwr/ frpr jlurv lqfjqlwdv ! | ! 1 Orv dodujdplhqwrv gh odv eduudv ghelgdv do lqfuhphqwr wuplfr vrq= o @ o w o( @ o w o  w o@ @ 5 grqgh  hv ho frhflhqwh gh glodwdflq wuplfd gho pdwhuldo1 Sru wdqwr/ frqrfhprv d sulrul orv prylplhqwrv= y @ o w | dvlplvpr/ > o y @  w 5

o > x x @ o w y @   @  w 5 grqgh vh vxsrqh/ hq sulqflslr/ txh wdqwr x frpr x vrq srvlwlyrv kdfld od l}txlhugd1 Hq ixqflq gh vwrv/ vh ghqhq orv jlurv gh odv eduudv ghelgrv d orv lqfuhphqwrv wuplfrv= y ! @ !( !@ 4  @  w o 5 x @ . @ ! o 5 x @ +x o w, @ 5! @ . o@5 o

5 w

Ghqlhqgr N @ HL@o> vh wlhqh txh odv uljlghfhv gh odv eduudv vrq= N @ N( @ N | N@ @ 5N1 Dkrud vh sxhghq hvfulelu odv hfxdflrqhv hovwlfdv gh odv eduudv hq ixqflq gh orv qjxorv ! / ! | != P @ 5N+5! . ! , P @ 5N+! . 5! , P( @ 6N! 6N ! P@ @ 6+5N,! 4  w, 5 4 9N+  w, 5 9N+ 5 w @ 7N! . 5N! . 6N w @ 5N! . 7N! . 6N w @ 9N! 45N ! . 45N w

6+5N, 5!

Odv hfxdflrqhv gh htxloleulr txh vh sodqwhdq vrq +yhu Hmhpsor 8171514,=

Los autores, 2004; Edicions UPC, 2004.

8171 SUWLFRV

5:4

+d, Htxloleulr gh prphqwrv hq D= :N! . 5N! +e, Htxloleulr gh prphqwrv hq E= 5N! . 43N!

P @ 3 @ P( . P 6N w +d:,

6N ! @ S

P @ 3 @ P . P@ 48N w +e:,

45N ! @

+f, Htxloleulr gh ixhu}dv krul}rqwdohv hq od eduud DE= 3 @ K( . K@ @ 3 @ P( . 5P@ 57N w @ 6N! P( P@ . o o@5 +f:,

45N! . 5:N !

Ilj1 8184= Oh|hv gh hvixhu}rv | ghirupdgd gho Hmhpsor 8171616

Los autores, 2004; Edicions UPC, 2004.

5:5

FDSWXOR 81 HO PWRGR GH HTXLOLEULR

Ho vlvwhpd irupdgr sru odv hfxdflrqhv +d:,/ +e:, | +f:, hv xq vlvwhpd vlpwulfr txh vh uhvxhoyh sdud gdu= ! @ | hqwrqfhv= x @ ! o @ 44 o w 56 +#, > x @ x o w @ 45 o w 56 +$, 4  w 56 > ! @ 76  w 79 > !@ 44  w 56

Vxvwlwx|hqgr hq odv hfxdflrqhv hovwlfdv/ vh wlhqh= P @ . P @ 63 N w 56 48 N w 56 > > P( @ P@ @ P P

Sxhghq fdofxoduvh wdpelq orv jlurv hq odv duwlfxodflrqhv lpsrqlhqgr txh ho prphqwr hq glfkrv h{wuhprv vhd qxor= !( @ 4 6 ! . ! 5 5 4 6 5! ! . 5 5 @ . 5 w @ 49  w 56 434  w <5

!@ @

Odv uhdfflrqhv vrq +yhu Iljxud 8184 sdud qrphqfodwxud | vhqwlgrv,= K( Y( @ K@ @ @ Y@ 63 N  w 56 o 48 N @  w 56 o

Odv oh|hv gh prphqwrv hfwruhv/ hvixhu}rv d{lohv | fruwdqwhv | od ghirupdgd d hvwlpd gh od hvwuxfwxud sxhghq yhuvh hq od Iljxud 81841

Los autores, 2004; Edicions UPC, 2004.

9 Ho Pwrgr gh Uljlgh}

914

Lqwurgxfflq

Hq orv Fdswxorv 7 | 8 vh kd wudwdgr frq ghwdooh od dsolfdflq gh orv Pwrgrv gh Frpsd0 wlelolgdg | Htxloleulr do Dqolvlv gh Hvwuxfwxudv gh slh}dv1 Orv sulphurv vh ghvduuroodurq gxudqwh ho vljor [L[ | shuplwlhurq ho hvwdeohflplhqwr gh odv lqiudhvwuxfwxudv qhfhvduldv sdud ho ghvduuroor lqgxvwuldo | vrfldo txh vh surgxmr hq hvh vljor1 Orv vhjxqgrv vh ghv0 duuroodurq d sulqflslrv gho vljor [[ | ghvsod}durq surjuhvlydphqwh d orv sulphurv hq odv dsolfdflrqhv sufwlfdv1 D sduwlu gh od vhjxqgd plwdg gho vljor [[/ od xwlol}dflq gho rughqdgru gljlwdo sur0 gxfh xqd uslgd hyroxflq hq od lqyhvwljdflq gh pxfkdv udpdv gh od flhqfld | gh od wfqlfd/ gdqgr oxjdu d surfhglplhqwrv qxpulfrv/ dghfxdgrv sdud ho xvr gh orv plv0 prv1 Hq ho fdpsr gho Dqolvlv gh Hvwuxfwxudv ho rughqdgru kd oohydgr gh irupd qdwxudo do ghvduuroor gho fofxor pdwulfldo gh hvwuxfwxudv1 Sdudohodphqwh/ vh ghvduuroodq orv pwrgrv gh dsur{lpdflq qxpulfd glvfuhwd wdohv frpr orv pwrgrv gh odv glihuhqfldv qlwdv | gh orv hohphqwrv qlwrv/ txh shuplwhq uhvroyhu sureohpdv phfqlfrv hq hvwuxf0 wxudv frqwlqxdv | fx|d dsolfdflq vh h{wlhqgh/ lqfoxvr/ d od uhvroxflq gh sureohpdv qr olqhdohv1 D qdohv gho vljor [[/ od uslgd jhqhudol}dflq gho xvr gh orv rughqdgruhv shuvrqdohv kdfh gh vwrv od khuudplhqwd evlfd gh fofxor hq lqjhqlhud> orv pwrgrv gh fofxor gh hvwuxfwxudv sru rughqdgru vrq kr|/ sru or wdqwr/ xq hohphqwr hvhqfldo hq od hqvhdq}d gh od Phfqlfd gh Hvwuxfwxudv1 Od dsolfdflq gh hvwrv pwrgrv shuplwh= 41 Irupxodu xqd phwrgrorjd gh dqolvlv frpsdfwd | edvdgd hq sulqflslrv jhqhudohv/ 51 Ghvduuroodu surfhglplhqwrv sufwlfrv gh dqolvlv |/ 61 Rujdql}du gh irupd vlpsoh orv surjudpdv gh rughqdgru gh Fofxor gh Hvwuxfwxudv1 5:6

Los autores, 2004; Edicions UPC, 2004.

5:7

FDSWXOR 91 HO PWRGR GH ULJLGH]

Sru rwur odgr/ gheh ghfluvh txh orv pwrgrv pdwulfldohv vh fdudfwhul}dq sru xqd judq fdqwlgdg gh fofxorv vlvwhpwlfrv/ sru or txh vx dsolfdflq vh edvd hq od xwlol}dflq gho rughqdgru | qr hq ho fofxor pdqxdo1 Vrq/ sru or wdqwr/ pwrgrv gh dqolvlv dghfxdgrv sdud hvwuxfwxudv frpsohmdv1 Hq ho fdvr gh sureohpdv vhqfloorv/ gh iflo uhvroxflq sru pwrgrv pdqxdohv/ orv pwrgrv pdwulfldohv qr dsruwdq qlqjxqd yhqwdmd lpsruwdqwh1 Wdqwr orv Pwrgrv gh Frpsdwlelolgdg frpr orv gh Htxloleulr sxhghq sodqwhduvh gh fdud d vx uhvroxflq dxwrpwlfd/ gdqgr oxjdu d orv Pwrgrv gh Ioh{lelolgdg | gh Uljlgh}/ uhvshfwlydphqwh1 Vlq hpedujr/ orv vhjxqgrv fxhqwdq frq od lpsruwdqwh yhqwdmd vreuh orv sulphurv gh txh vx irupxodflq hv pv vlvwhpwlfd1 Hq od sufwlfd/ od fdvl wrwdolgdg gh orv surjudpdv prghuqrv gh Fofxor gh Hvwuxfwxudv/ |d vhdq vwdv gh slh}dv r frqwlqxdv/ vh edvdq hq ho Pwrgr gh Uljlgh}1 Vh pxhvwud hq hvwh Fdswxor od dsolfdflq gho Pwrgr gh Htxloleulr d od uhvroxflq gh hvwuxfwxudv gh slh}dv1 Vh sodqwhdq sulphur odv Edvhv gho Pwrgr/ gh irupd jhqhudo1 Vh pxhvwud ghvsxv/ hq ghwdooh/ vx dsolfdflq d hvwuxfwxudv uhwlfxodgdv gh sodqr phglr/ sdud whuplqdu frq od jhqhudol}dflq d rwudv wlsrorjdv hvwuxfwxudohv= hvwuxfwxudv duwlfxodgdv sodqdv | hpsduuloodgrv sodqrv/ hvwuxfwxudv hvsdfldohv uhwlfxodgdv | duwlfxodgdv1

915

Edvhv gho pwrgr

Ho Pwrgr gh Uljlgh} qr hv vlqr xqd irupxodflq vlvwhpwlfd gho Pwrgr gh Htxloleulr/ | frpr wdo vh edvd hq orv wuhv sulqflslrv ixqgdphqwdohv gh od Phfqlfd gh Hvwuxfwxudv= L1 Frpsdwlelolgdg1 Od ghirupdflq hv xqd ixqflq frqwlqxd | wlhqh xq ydoru qlfr hq fdgd sxqwr1 Hq frqvhfxhqfld/ orv prylplhqwrv wdpelq or vrq |/ hq sduwlfxodu/ orv prylplhqwrv hq orv h{wuhprv gh odv slh}dv txh frqfxuuhq hq xq plvpr qxgr vrq lgqwlfrv sdud wrgdv odv slh}dv1 LL1 Htxloleulr1 Wdqwr od hvwuxfwxud joredophqwh frpr fdgd sduwh gh od plvpd |/ hq sduwlfxodu/ fdgd qxgr | slh}d gh od plvpd hvwq hq htxloleulr hvwwlfr/ edmr od dfflq gh odv ixhu}dv h{whulruhv | gh orv hvixhu}rv lqwhuqrv1 LLL1 Olqhdolgdg | sulqflslr gh vxshusrvlflq1 Od hvwuxfwxud vh frpsruwd olqhdophqwh wdqwr d qlyho orfdo +uhodflq whqvlq0ghirupdflq/ vhjq od Oh| gh Krrnh,/ frpr d qlyho joredo +uhodflrqhv ghvsod}dplhqwr0ghirupdflq | ixhu}dv0whqvlrqhv/ vhjq od klswhvlv gh shtxhrv prylplhqwrv,1 Hq yluwxg gh hvwd olqhdolgdg/ hv yolgr ho sulqflslr gh vxshusrvlflq1 Orv sdvrv sdud uhvroyhu xqd hvwuxfwxud vhjq ho Pwrgr gh Uljlgh} vrq orv plvprv txh vh ghqlhurq hq ho Fdswxor 8 sdud ho Pwrgr gh Htxloleulr1 Ho hvtxhpd gh uhvrox0

Los autores, 2004; Edicions UPC, 2004.

9151 EDVHV GHO PWRGR

5:8

Ilj1 914= Ho pwrgr gh htxloleulr +r gh uljlgh},

Los autores, 2004; Edicions UPC, 2004.

5:9

FDSWXOR 91 HO PWRGR GH ULJLGH]

flq vh pxhvwud/ ghwdoodgr/ hq ho hvtxhpd gh od Iljxud 9141 Frpr vh revhuyd/ ho surfhvr vhfxhqfldo frqvlvwh hq= 41 ghqlu od jhrphwud gh od hvwuxfwxud | odv dfflrqhv/ dv frpr odv frqglflrqhv gh dsr|r/ 51 lghqwlfdu ho qphur gh prylplhqwrv lqfjqlwd txh ghwhuplqdq od ghirupdflq gh od hvwuxfwxud/ d edvh gh frqvlghudu odv fruuhvsrqglhqwhv frqglflrqhv gh frpsdwl0 elolgdg hq orv qxgrv/ 61 uhvroyhu odv slh}dv lqglylgxdohv/ hq ixqflq gh orv prylplhqwrv gh vxv h{wuhprv/ d edvh gh vdwlvidfhu odv frqglflrqhv gh htxloleulr | frpsdwlelolgdg hq odv slh}dv/ 71 lpsrqhu odv qhfhvduldv frqglflrqhv gh htxloleulr hq orv qxgrv/ 81 lpsrqhu odv frqglflrqhv gh dsr|r gh od hvwuxfwxud/ 91 ghwhuplqdu orv prylplhqwrv lqfjqlwd/ d edvh gh uhvroyhu ho vlvwhpd gh hfxdflrqhv uhvxowdqwh/ :1 ghwhuplqdu orv hvixhu}rv | uhdfflrqhv hq od hvwuxfwxud1 Vreuh hvwh surfhvr fdeh kdfhu dojxqdv revhuydflrqhv= Rev 41 Od ghqlflq gh od jhrphwud gheh kdfhuvh/ qhfhvduldphqwh/ gh pdqhud gl0 jlwdo/ sdud txh vh sxhgd rshudu frq hood iflophqwh gh irupd dojruwplfd1 Od ghqlflq gh odv dfflrqhv gheh vhu jhqhudo/ gh pdqhud txh vh sxhgdq frqvlghudu od hqruph ydulhgdg gh fdujdv | dfflrqhv txh sxhghq dfwxdu vreuh od hvwuxfwxud1 Ghehq ghqluvh wdpelq/ hq irupd jhqhudo/ odv frqglflrqhv gh dsr|r1 Rev 51 Hvwd lghqwlfdflq hv wulyldo/ |d txh vh frqvlghudq frpr prylplhqwrv lqfjqlwd wrgrv orv prylplhqwrv ghvfrqrflgrv gh orv qxgrv gh od hvwuxfwxud/ hv ghflu/ txh ho qphur gh lqfjqlwdv flqhpwlfdv hv n @ jo qq fd +914,

grqgh jo hv ho qphur gh judgrv gh olehuwdg d frqvlghudu sru qxgr/ qq hv ho qphur gh qxgrv gh od hvwuxfwxud | fd hv ho qphur gh judgrv gh olehuwdg suhv0 fulwrv sru odv frqglflrqhv gh dsr|r1 Hq hvwuxfwxudv uhwlfxodgdv gh sodqr phglr jo @ 6/ grv wudvodflrqhv hq ho sodqr gh od hvwuxfwxud | xq jlur shushqglfxodu d vwh/ hq duwlfxodgdv sodqdv jo @ 5/ grv wudvodflrqhv hq ho sodqr gh od hvwuxfwxud |

Los autores, 2004; Edicions UPC, 2004.

9161 GHILQLFLQ JHRPWULFD GH OD HVWUXFWXUD

5::

hq hpsduuloodgrv sodqrv jo @ 6/ grv jlurv hq ho sodqr gh od hvwuxfwxud | xq ghv0 sod}dplhqwr shushqglfxodu d vwh1 Hq hvwuxfwxudv uhwlfxodgdv hvsdfldohv jo @ 9/ wuhv wudvodflrqhv | wuhv jlurv | hq duwlfxodgdv hvsdfldohv jo @ 6/ wuhv wudvodflrqhv hq ho hvsdflr1 Rev 61 Kdelwxdophqwh/ qr vh ghvsuhfld od ghirupdflq sru d{lo gh odv slh}dv/ dxq0 txh v vxhoh ghvsuhflduvh od ghirupdflq sru fruwdqwh1 Hvwr lpsolfd txh kd| txh frqvlghudu/ h{soflwdphqwh/ odv hfxdflrqhv hovwlfdv uhihulgdv d orv d{lohv | orv pr0 ylplhqwrv orqjlwxglqdohv gh orv qxgrv gh odv slh}dv1 D od irupd pdwulfldo gh odv hfxdflrqhv hovwlfdv frpsohwdv vh oh oodpd pdwul} gh uljlgh} gh od slh}d1 Rev 71 Do wrpdu frpr lqfjqlwdv wrgrv orv prylplhqwrv gh orv qxgrv/ hv qhfhvdulr sodqwhdu/ gh irupd vlvwhpwlfd/ hfxdflrqhv gh htxloleulr gh ixhu}dv | prphqwrv hq wrgrv orv qxgrv1 D hvwh surfhvr vh oh oodpd hqvdpedmh gh od pdwul} gh uljlgh} joredo1 Rev 81 Do lpsrqhu odv frqglflrqhv gh dsr|r/ vh lghqwlfdq orv prylplhqwrv suhvfulwrv | vxv fruuhvsrqglhqwhv uhdfflrqhv lqfjqlwd1 Rev 91 Gdgr txh ho qphur gh lqfjqlwdv gho sureohpd vxhoh vhu hohydgr/ orv vlvwhpdv gh hfxdflrqhv uhvxowdqwhv vrq judqghv1 Hv suhflvr/ sru wdqwr/ glvsrqhu gh vlvwhpdv urexvwrv | srwhqwhv sdud ho dopdfhqdmh | od uhvroxflq gh vlvwhpdv olqhdohv gh hfxdflrqhv1 Rev :1 Do fdofxodu orv hvixhu}rv | uhdfflrqhv vreuh od hvwuxfwxud/ kd| txh whqhu hq fxhqwd od ghqlflq ruljlqdo gh odv dfflrqhv/ or fxdo uhtxlhuh/ hq jhqhudo/ xqd flhuwd hoderudflq srvwhulru d od rewhqflq gh orv prylplhqwrv1 Hq od vljxlhqwhv Vhfflrqhv vh wudwdq hvwrv dvshfwrv gh irupd sruphqrul}dgd1 Vh wudwdq wdpelq dojxqdv fxhvwlrqhv wfqlfdv gh ghwdooh/ wdohv frpr orv fdvrv gh dsr|rv lqfolqdgrv/ dsr|rv hovwlfrv/ duwlfxodflrqhv lqwhuqdv/ hwf1

916

Ghqlflq jhrpwulfd gh od hvwuxfwxud

Xqd hvwuxfwxud jhqulfd gh slh}dv uhfwdv vh ghqh phgldqwh xqd vhulh gh oqhdv uhfwdv/ txh uhsuhvhqwdq odv gluhfwulfhv gh odv slh}dv/ xqlgdv xqdv d rwudv hq sxqwrv txh uhsuh0 vhqwdq orv qxgrv1 Do ghqlu glfkd hvwuxfwxud/ gh fdud d vx dqolvlv sru rughqdgru/ vh xwlol}d od vljxlhqwh qrwdflq=

Los autores, 2004; Edicions UPC, 2004.

5:;

FDSWXOR 91 HO PWRGR GH ULJLGH]

Ilj1 915= Ghqlflq jhrpwulfd gh od hvwuxfwxud

Los autores, 2004; Edicions UPC, 2004.

9161 GHILQLFLQ JHRPWULFD GH OD HVWUXFWXUD

5:<

41 Fdgd qxgr vh lghqwlfd sru xq qphur1 Ho rughq gh qxphudflq gh orv qxgrv hv/ hq sulqflslr/ duelwudulr1 Od srvlflq gh orv qxgrv vh ghqh gdqgr odv frrughqdgdv gh vwrv uhihulgdv d xq vlvwhpd joredo gh uhihuhqfld1 51 Fdgd slh}d gh od hvwuxfwxud vh lghqwlfd/ wdpelq/ sru xq qphur1 Ho rughq gh qxphudflq gh odv slh}dv hv lqghshqglhqwh gho gh orv qxgrv | wdpelq duelwudulr1 Hq xqd slh}d fxdotxlhud/ sru hmhpsor od n0vlpd/ txh xqh orv qxgrv l | m/ vh ghqrplqd h{wuhpr d do gh phqru qxphudflq | h{wuhpr e do rsxhvwr1 Vh lghqwlfd frpr vhqwlgr srvlwlyr gh xqd slh}d do ghqlgr sru od vhfxhqfld d $ e1 61 D fdgd slh}d vh oh dvljqd xq qphur lghqwlfdgru gho pdwhuldo gh od slh}d1 Ghqhq ho pdwhuldo gh xqd slh}d ho frqmxqwr gh surslhgdghv phfqlfdv +ivlfdv | jhrpwulfdv, txh vh suhflvdq sdud ghqlu ho frpsruwdplhqwr gh vwd1 Dv/ sdud xqd slh}d gh xqd hvwuxfwxud uhwlfxodgd gh sodqr phglr hv qhfhvdulr ghqlu ho pgxor gh hodvwlflgdg gho pdwhuldo/ H/ ho uhd/ D/ | ho prphqwr gh lqhufld/ L/ gh od vhfflq gh od slh}d1 Dv sxhv/ od ghqlflq jhrpwulfd gh od hvwuxfwxud vh frpsrqh gh wuhv olvwdv gh qphurv= +d, olvwd gh qxgrv | vxv frrughqdgdv/ +e, olvwd gh slh}dv/ frq vxv frqhfwlylgdghv qrgdohv | od dvljqdflq gho pdwhuldo/ | +f, olvwd gh pdwhuldohv/ frq od hvshflfdflq gh vxv surslhgdghv phfqlfdv1 Hvwd irupd vlvwhpwlfd gh uhihulu orv qxgrv | odv slh}dv shuplwh od ghqlflq gljlwdo +od qlfd xwlol}deoh hq ho rughqdgru, gh fxdotxlhu hvwuxfwxud/ sru frpsohmd txh vwd vhd1 Od Iljxud 915 pxhvwud xq hmhpsor gh ghqlflq jhrpwulfd gh xqd hvwuxfwxud1 Dghpv/ hv qhfhvdulr ghqlu odv frqglflrqhv gh dsr|r1 Hvwr vh kdfh phgldqwh rwud olvwd hq od txh/ qxgr d qxgr/ vh hvshflfdq orv judgrv gh olehuwdg oleuhv | orv uhvwulqjlgrv1 Fdgd judgr gh olehuwdg oleuh hv xqd lqfjqlwd flqhpwlfd gho sureohpd1 Sru fdgd judgr gh olehuwdg uhvwulqjlgr vh ghwhuplqdu od fruuhvsrqglhqwh uhdfflq lqfjqlwd1 Odv fdujdv dfwxdqwhv vreuh od hvwuxfwxud vh sxhghq ghqlu vreuh odv slh}dv r vreuh orv qxgrv1 Frpr vh lqglfd hq od Vhfflq 917/ vlhpsuh hv srvleoh uhgxflu ho sulphu fdvr do hvwxglr gho vhjxqgr1 Sru wdqwr/ ho pwrgr vh sodqwhd/ vlq suglgd gh jhqhudolgdg/ sdud ixhu}dv +| prphqwrv, dfwxdqgr vreuh orv qxgrv1 Hq frqvhfxhqfld/ vh lqwurgxfh xqd qxhyd olvwd hq od txh/ sdud fdgd qxgr/ vh hvshflfdq odv ixhu}dv/ frpsrqhqwh d frpsrqhqwh/ txh dfwdq vreuh o1 Frpr vh revhuyd/ sdud ghqlu odv frrughqdgdv gh orv qxgrv vh suhflvd xq vlvwhpd gh uhihuhqfld1 Wdpelq vh suhflvd gh vlvwhpdv gh uhihuhqfld dghfxdgrv sdud uhihulu d hoorv orv prylplhqwrv gh orv qxgrv +oleuhv | suhvfulwrv, | odv ixhu}dv dfwxdqwhv vreuh vwrv1 Sru wdqwr/ vh ghqhq=

Los autores, 2004; Edicions UPC, 2004.

5;3

FDSWXOR 91 HO PWRGR GH ULJLGH]

Ilj1 916= Vlvwhpdv gh uhihuhqfld joredo | orfdohv gh slh}d  xq vlvwhpd joredo gh uhihuhqfld/ hv ghflu/ xq wulhgur gh{wujlur frpr orv gh odv Iljxudv 915 | 916/ do txh qrv uhihuluhprv frpr +[> \> ],1 Hvwh vlvwhpd vh xvd sdud uhihulu d o od jhrphwud gh od hvwuxfwxud/ odv ixhu}dv dfwxdqwhv | orv prylplhqwrv lqfjqlwd1 Qrupdophqwh/ ho hqvdpeodmh gh odv pdwulfhv | yhfwruhv gh odv slh}dv vh kdfh hq hvwh vlvwhpd1  xq vlvwhpd orfdo gh uhihuhqfld sdud fdgd slh}d1 Hvwh vlvwhpd hv wlo gdgr txh odv hfxdflrqhv hovwlfdv gh odv slh}dv vh vlpsolfdq hq hmhv orfdohv1 Qrv uhihuluhprv d o frpr +{> |> },1 Vh holjh ho hmh { frlqflghqwh frq od gluhfflq | vhqwlgr srvlwlyr gh od slh}d +gho h{wuhpr d% do e%,/ | orv hmhv |> } vhjq orv hmhv sulqflsdohv gh lqhufld gh od vhfflq wudqvyhuvdo/ wdo frpr vh lqglfd hq od Iljxud 9161  Hq flhuwrv fdvrv sduwlfxoduhv/ hv qhfhvdulr ghqlu wdpelq vlvwhpdv orfdohv gh uhihuhqfld gh qxgr1 Qrv uhihuluhprv d vwrv hq od Vhfflq 91:151 Xwlol}duhprv od qrwdflq D> y sdud uhihuluqrv d pdwulfhv | yhfwruhv h{suhvdgrv hq ho vlvwhpd joredo | D0 > y0 sdud uhihuluqrv d pdwulfhv | yhfwruhv h{suhvdgrv hq xq vlvwhpd orfdo1 Gdgr txh kd| wdqwrv vlvwhpdv orfdohv frpr slh}dv/ vh qhfhvlwdq pdwulfhv gh fdpelr gh edvh hqwuh fdgd vlvwhpd orfdo | ho joredo1

917

Fdujdv dfwxdqwhv vreuh odv slh}dv

Orv fdvrv gh fdujd txh sxhghq dfwxdu vreuh odv slh}dv vrq px| yduldgrv1 Hv qhfhvdulr/ sru wdqwr/ glvsrqhu gh xqd phwrgrorjd txh shuplwd wudwduorv frq jhqhudolgdg | txh/

Los autores, 2004; Edicions UPC, 2004.

9171 FDUJDV DFWXDQWHV VREUH ODV SLH]DV

5;4

Ilj1 917= Wudwdplhqwr gh odv fdujdv dfwxdqwhv vreuh slh}dv d od yh}/ shuplwd sodqwhdu ho pwrgr gh uhvroxflq kdflhqgr devwudfflq gh odv sduwlfx0 odulgdghv gho fdvr gh fdujd frqvlghudgr1 Hvwr vh frqvljxh sru ho surfhglplhqwr txh vh ghvfuleh d frqwlqxdflq/ edvdgr hq ho sulqflslr gh vxshusrvlflq1 Frqvlghuhprv od hvwuxfwxud gh od Iljxud 917/ frq fdujdv dfwxdqgr vreuh xqd r pv gh vxv slh}dv1 Ho vlvwhpd uhdo gh fdujdv sxhgh ghvfrpsrqhuvh hq grv hvwdgrv txh vh hvwxgldq sru vhsdudgr=  Ho hvwdgr L frqvlvwh hq ho vlvwhpd gh fdujdv uhdo dfwxdqgr vreuh od hvwuxfwxud hq od txh vh kdq lpshglgr orv prylplhqwrv gh orv qxgrv1 D hvwh hvwdgr vh oh ghqrplqd gh hpsrwudplhqwr shuihfwr r lqwudvodflrqdo1 Hq o/ fdgd slh}d sxhgh hvwxglduvh iflophqwh sru vhsdudgr/ ghwhuplqqgrvh odv oh|hv gh hvixhu}rv | odv uhdfflrqhv hq orv qxgrv1  Ho hvwdgr LL frqvlvwh hq dsolfdu vreuh od hvwuxfwxud odv uhdfflrqhv hq orv qxgrv rewhqlgdv hq ho hvwdgr dqwhulru/ fdpeldgdv gh vljqr1 Hv reylr txh hq hvwh hvwdgr vor vh dsolfdq fdujdv hq orv qxgrv1 Sxhvwr txh ho hvwdgr gh hpsrwudplhqwr shuihfwr hv iflophqwh uhvroxeoh sru surfhgl0 plhqwrv wudglflrqdohv/ vxsrqguhprv/ hq jhqhudo/ txh ho fofxor pdwulfldo gh hvwuxfwxudv vh xwlol}d sdud uhvroyhu ho vhjxqgr hvwdgr1 Frqvlghuduhprv/ sru wdqwr/ vdoyr lqglfdflq gh or frqwudulr/ txh ho fofxor pdwulfldo vh derugd frqvlghudqgr qlfdphqwh ixhu}dv | prphqwrv dsolfdgrv hq orv qxgrv gh od hvwuxfwxud1 Hv hylghqwh txh od vxpd gh odv fdujdv dfwxdqgr hq orv hvwdgrv L | LL fruuhvsrqgh d odv fdujdv ruljlqdohv vreuh od hvwuxfwxud1 Ho uhvxowdgr qdo/ hq prylplhqwrv | hvixhu}rv/ hv/ vhjq ho sulqflslr gh vxshusrvlflq/ ljxdo d od vxpd gh orv uhvxowdgrv gh orv grv hvwdgrv=

Los autores, 2004; Edicions UPC, 2004.

5;5

FDSWXOR 91 HO PWRGR GH ULJLGH]

 Orv prylplhqwrv gh orv qxgrv rewhqlgrv hq od uhvroxflq gho hvwdgr LL vrq orv gh od hvwuxfwxud uhdo/ |d txh ho sulphu hvwdgr hv/ sru ghqlflq/ lqwudvodflrqdo1 Od ghirupdgd gh odv slh}dv vh rewlhqh sru vxshusrvlflq gh odv ghirupdgdv gh orv grv hvwdgrv1  Odv oh|hv gh hvixhu}rv |/ hq sduwlfxodu/ orv hvixhu}rv hq orv h{wuhprv gh odv slh}dv vh rewlhqhq vxpdqgr orv uhvxowdgrv gh dperv hvwdgrv1 Odv uhdfflrqhv hq orv dsr|rv vh rewlhqhq d sduwlu gh orv hvixhu}rv hq orv h{wuhprv gh odv slh}dv txh frqfxuuhq hq orv dsr|rv fruuhvsrqglhqwhv1 Hvwh surfhglplhqwr shuplwh/ sru hmhpsor/ frqvlghudu fdvrv gh ghirupdflrqhv lpsxhv0 wdv vreuh odv slh}dv/ wdohv frpr odv ghirupdflrqhv gh ruljhq wuplfr1 Edvwd uhvroyhu ho hvwdgr lqwudvodflrqdo | fdofxodu vxv fruuhvsrqglhqwhv uhdfflrqhv1 Oxhjr/ vh fdujdq orv qxgrv gh od hvwuxfwxud frq vwdv/ fdpeldgdv gh vljqr1

Hmhpsor 91714 Uhvroyhu ho suwlfr gh od Iljxud 918/ vrphwlgr d fdujd yhuwlfdo xqliruph vreuh ho glqwho DD0 / ghvfrpsrqlhqgr hq vxpd gh xq hvwdgr gh hpsrwudplhqwr shuihfwr pv xq hvwd0 gr gh fdujdv hq orv qxgrv1 Wrgdv odv slh}dv wlhqhq odv plvpdv surslhgdghv phfqlfdv1

Ilj1 918= Suwlfr gho Hmhpsor 91714 Vhjq or sodqwhdgr hq hvwd Vhfflq/ vh ghvfrpsrqh ho hvwdgr gh fdujd xqliruph vreuh ho glqwho DD0 hq vxpd gh orv hvwdgrv vljxlhqwhv +yhu Iljxud 919,=

Los autores, 2004; Edicions UPC, 2004.

9171 FDUJDV DFWXDQWHV VREUH ODV SLH]DV

5;6

Ilj1 919= Vlvwhpdv gh fdujdv hq ho Hmhpsor 91714

Ilj1 91:= Oh|hv gh hfwruhv hq ho Hmhpsor 91714

Los autores, 2004; Edicions UPC, 2004.

5;7

FDSWXOR 91 HO PWRGR GH ULJLGH]

 Ho hvwdgr L hv iflo gh uhvroyhu gh irupd dqdowlfd sdud rewhqhu odv uhdfflrqhv Y @ sd@5 | P @ sd2 @45 |/ sru hmhpsor/ od oh| gh prphqwrv hfwruhv prvwudgd hq od Iljxud 91:1  Ho hvwdgr LL/ frq fdujdv vor hq orv qxgrv/ sxhgh uhvroyhuvh/ sru pwrgrv dqdowlfrv r pdwulfldohv/ sdud rewhqhu/ sru hmhpsor/ od oh| gh hfwruhv prvwudgd hq od Iljxud 91:4 1 Odv oh|hv gh hfwruhv gh od hvwuxfwxud vh rewlhqhq frpr vxpd gh odv gh orv hvwdgrv L .LL +Iljxud 91:,1 Dqorjr surfhglplhqwr vh vljxh sdud odv oh|hv gh hvixhu}rv fruwdqwhv | d{lohv +hq hvwh fdvr/ orv d{lohv vrq qxorv hq ho hvwdgr L,1 Sxhvwr txh orv qxgrv wlhqhq prylplhqwrv qxorv hq ho hvwdgr L/ orv prylplhqwrv qrgdohv wrwdohv vrq orv gho hvwdgr LL1 Odv ghirupdgdv gh odv slh}dv vh rewlhqhq wdpelq sru vxshusrvlflq gh odv ghirupdgdv gh orv hvwdgrv L . LL1

Hmhpsor 91715 Uhvroyhu ho suwlfr gh od Iljxud 91;/ vrphwlgr d xq lqfuhphqwr xqliruph gh whpshudwxud w/ ghvfrpsrqlhqgr hq vxpd gh xq hvwdgr gh hpsrwudplhqwr shuihfwr pv xq hvwdgr gh fdujdv hq orv qxgrv1 Wrgdv odv slh}dv wlhqhq odv plvpdv surslhgdghv phfqlfdv1

Ilj1 91;= Suwlfr gho Hmhpsor 91715


4

Do rewhqhu hvwd vroxflq/ vh kd ghvsuhfldgr od ghirupdflq ghelgd d d{lohv | fruwdqwhv1

Los autores, 2004; Edicions UPC, 2004.

9171 FDUJDV DFWXDQWHV VREUH ODV SLH]DV

5;8

Ilj1 91<= Vlvwhpdv gh fdujdv hq ho Hmhpsor 91715

Ilj1 9143= Ghirupdgd | oh| gh hfwruhv gho Hmhpsor 91715

Los autores, 2004; Edicions UPC, 2004.

5;9

FDSWXOR 91 HO PWRGR GH ULJLGH]

Gh qxhyr/ vh ghvfrpsrqh ho hvwdgr gh fdujd hq vxpd gh orv hvwdgrv vljxlhqwhv +yhu Iljxud 91<,=  Ho hvwdgr L hv iflo gh uhvroyhu/ sdud rewhqhu odv uhdfflrqhv I @ HD w> frq HD ljxdo d od uljlgh} d d{lo/ txh surgxfhq lgqwlfr hvwdgr gh frpsuhvlq hq wrgdv odv eduudv +yhu Iljxud 91<d,1  Ho hvwdgr LL/ frq fdujdv vor hq orv qxgrv/ sxhgh uhvroyhuvh/ sru pwrgrv dqdowl0 frv r pdwulfldohv/ sdud rewhqhu/ sru hmhpsor/ od ghirupdgd | od oh| gh hfwruhv prvwudgdv hq od Iljxud 9143d | e1 Vh rewlhqh dv txh ho ydoru P gho hfwru hq ho glqwho hv P@ 6 HL  w 8 . 6 d

grqgh  @ L@Dd2 uhsuhvhqwd od uhodflq hqwuh od uljlgh} d h{lq | d d{lo gh odv slh}dv1 Revuyhvh txh hq ho fdvr oplwh  @ 3 vh uhfxshud od vroxflq rewhqlgd hq ho Hmhpsor 8171615/ ghvsuhfldqgr od ghirupdflq ghelgd do d{lo1 Sxhvwr txh orv qxgrv wlhqhq prylplhqwrv qxorv hq ho hvwdgr L/ orv prylplhqwrv qrgdohv wrwdohv vrq orv gho hvwdgr LL1 Odv ghirupdgdv gh odv slh}dv vrq wdpelq odv gho hvwdgr LL1

918
91814

Pdwul} hohphqwdo gh uljlgh}


Irupd pdwulfldo gh odv hfxdflrqhv hovwlfdv

Odv hfxdflrqhv hovwlfdv gh xqd slh}d hvwdeohfhq od uhodflq h{lvwhqwh hqwuh odv ixhu}dv +| prphqwrv, txh dfwdq hq orv h{wuhprv gh od slh}d | orv prylplhqwrv +ghvsod}dplhqwrv | jlurv, txh vh surgxfhq hq orv plvprv1 Frqvlghuhprv xqd slh}d uhfwd gh xqd hvwuxfwxud uhwlfxodgd gh sodqr phglr/ gh orqjlwxg o | vhfflq wudqvyhuvdo frqvwdqwh/ wdo frpr od txh vh pxhvwud hq od Iljxud 9144/ | frqvlghuhprv orv hvixhu}rv txh dfwdq vreuh vxv h{wuhprv d | e> | orv prylplhqwrv gh vwrv1 Hq ho vlvwhpd orfdo gh uhihuhqfld gh odv slh}dv/ odv hfxdflrqhv gh htxloleulr vrq=
0 0 I7d . I7u

@ @ @

3 3 3

+915d, +915e, +915f,

ICd . ICu
0 0

Pd . Pu . ICu o
0 0 0

Los autores, 2004; Edicions UPC, 2004.

9181 PDWUL] HOHPHQWDO GH ULJLGH]

5;:

Ilj1 9144= Ixhu}dv | prylplhqwrv gh h{wuhpr gh slh}d gh grqgh=


0 I7d 0 ICd

@ @

0 I7u 0 ICu @

+916d, Pd . Pu o
0 0

+916e,

Sru rwur odgr/ ho dodujdplhqwr gh od slh}d ghelgd do d{lo hv= o @ x0 u x0 d @


0 I7u o HD

+917,

Sru wdqwr/ odv hfxdflrqhv hovwlfdv gh orv d{lohv hq orv h{wuhprv gh od slh}d vrq=
0 I7d @ 0 I7u @

HD 0 xd o HD 0 xd o

x0 u x0 u

+918d, +918e,

Dghpv/ odv hfxdflrqhv hovwlfdv gh orv prphqwrv hq orv h{wuhprv gh od slh}d/ hvfulwdv hq ixqflq gh orv jlurv | gho ghvsod}dplhqwr wudqvyhuvdo gh vwrv/ vrq=
0 Pd

@ @

0 Pu

7HL 0 5HL 0 9HL 0 ! . ! . 2 +yd o d o u o 5HL 0 7HL 0 9HL 0 !d . ! . 2 +yd o o u o

0 yu ,

+919d, +919e,

0 yu ,

Los autores, 2004; Edicions UPC, 2004.

5;;

FDSWXOR 91 HO PWRGR GH ULJLGH]

Sru wdqwr/ odv hfxdflrqhv hovwlfdv gh orv hvixhu}rv fruwdqwhv hq orv h{wuhprv gh od slh}d vrq ljxdohv d=
0 ICd

@ . @

0 ICu

9HL 0 ! . o2 d 9HL 0 ! o2 d

9HL 0 45HL 0 ! . +yd o2 u o 9HL 0 45HL 0 ! +yd o2 u o

0 yu ,

+91:d, +91:e,

0 yu ,

Qwhvh txh hq odv hfxdflrqhv +919d,0+919e, vh kd ghvsuhfldgr od ghirupdflq ghelgd do hvixhu}r fruwdqwh iuhqwh d od ghelgd d orv prphqwrv hfwruhv1 Hvwd vlpsolfdflq/ yolgd sdud slh}dv vxflhqwhphqwh hvehowdv/ vh pdqwlhqh/ sru vlpsolflgdg/ d or odujr gh wrgr ho suhvhqwh Fdswxor1 Odv hfxdflrqhv dqwhulruhv +918d, d +91:e, sxhghq hvfuleluvh hq irupd pdwulfldo frpr= % & % &% & 0 id N0 g0 N0 dd d du @ +91;, 0 iu N0 N0 g0 ud uu u frq orv yhfwruhv= 6 0 I7d 9 0 : 0 id @ 7 ICd 8 0 Pd 5 6 0 I7u 9 0 : 0 iu @ 7 ICu 8 0 Pu 5 6 6 x0 d 9 0 : g0 @ 7 yd 8 d !0 d 5 5 9 N0 @ 7 du 6 x0 u 9 0 : g0 @ 7 yu 8 u !0 u 5

+91<,

| odv pdwulfhv= 5 N0 dd

. F D 9 @ 7 3 3 5

. 2DF F . S D2

F : . SD2 8 . eF D

F D

3 3

2F
D SF D2

F : . SD2 8 . 2F D

9 N0 @ 7 ud

3 3

F D

2F

D SF D2

SF

6 : 8 N0 uu

D2 2F D

. F D 9 @ 7 3 3

3 . 2F D
SF
D2

SF

+9143, 6 : 8

D2 eF D

Hq odv h{suhvlrqhv dqwhulruhv vh oodpd yhfwruhv gh prylplhqwr gh qxgr d orv yhfwruhv gd | g0 / irupdgrv sru odv frpsrqhqwhv gh prylplhqwr txh ghqhq od wudvodflq | ho jlur u gho qxgr hq ho vlvwhpd orfdo gh od slh}d1 Dqorjdphqwh/ vh oodpd yhfwruhv gh hvixhu}rv 0 0 hq h{wuhpr gh slh}d d orv yhfwruhv id | iu / irupdgrv sru odv frpsrqhqwhv gh odv ixhu}dv | prphqwrv txh dfwdq hq orv h{wuhprv gh odv slh}dv1 Ho qphur gh frpsrqhqwhv gh fdgd xqr gh hvwrv yhfwruhv ghshqgh gh od wlsrorjd gh hvwuxfwxud dqdol}dgd | hv ljxdo do qphur gh judgrv gh olehuwdg sru qxgr/ hq hmhv orfdohv/ txh fruuhvsrqgd d fdgd fdvr1
0

Los autores, 2004; Edicions UPC, 2004.

9181 PDWUL] HOHPHQWDO GH ULJLGH]

5;<

Hq odv h{suhvlrqhv dqwhulruhv vh revhuyd wdpelq txh odv pdwulfhv N0 | N0 vrq dd uu vlpwulfdv | txh N0 @ N0 e 1 ud du Ilqdophqwh/ sxhgh oohjduvh d xqd hfxdflq pdwulfldo pv frpsdfwd= i 0 @ N0 g0 +9144,

grqgh odv h{suhvlrqhv gh i 0 > N0 | g0 vrq reyldv gho ghvduuroor dqwhulru1 Do yhfwru g0 vh oh oodpd yhfwru gh prylplhqwrv gh od slh}d | d i 0 vh oh ghqrplqd yhfwru gh hvixhu}rv gh od slh}d1 D od pdwul} N0 vh oh oodpd pdwul} gh uljlgh} hohphqwdo1 Odv h{suhvlrqhv pdwulfldohv rewhqlgdv vrq jhqhudohv/ hv ghflu/ sxhghq dsolfduvh d wrgr wlsr gh hvwuxfwxudv1 Wdo frpr vh yhu hq od Vhfflq 9144/ odv h{suhvlrqhv sduwlfxoduhv gh odv pdwulfhv N0 ghshqghq gho wlsr gh hvwuxfwxud txh vh dqdolfh/ hv ghflu/ gh vl vh & wudwd gh xqd hvwuxfwxud duwlfxodgd +sodqd r hvsdfldo,/ uhwlfxodgd +sodqd r hvsdfldo,/ hpsduuloodgr sodqr/ hwf1 91815 Frqfhswr gh uljlgh} | h{lelolgdg gh xqd slh}d

Vh kd ylvwr hq od Vhfflq dqwhulru txh odv hfxdflrqhv hovwlfdv gh xqd slh}d dlvodgd sxhghq hvfuleluvh/ hq od irupd pdwulfldo frpsdfwd/ frpr= i 0 @ N0 g0 +9145,

Sru h{whqvlq gho sureohpd phfqlfr hohphqwdo gho frpsruwdplhqwr gh xq pxhooh/ grqgh i @ n g/ +ixhu}d @ uljlgh} prylplhqwr,/ vh ghqrplqd d od pdwul} N0 pdwul} gh uljlgh} gh od slh}d r pdwul} gh uljlgh} hohphqwdo/ | do pwrgr gh fofxor pdwulfldo edvdgr hq hood pwrgr gh uljlgh}1 Od frpsrqhqwh i0 gho yhfwru gh hvixhu}rv gh od slh}d vhu= i0 @
T [ & '
0 grqgh p hv ho qphur gh judgrv gh olehuwdg gh od slh}d | N& vrq odv frpsrqhqwhv gh od pdwul} gh uljlgh} hohphqwdo1 Vl vh frqvlghud xq vlvwhpd gh prylplhqwrv hq orv h{wuhprv gh slh}d hq ho txh qlfdphqwh od frpsrqhqwh g0 gho yhfwru prylplhqwrv hv qr qxod h & ljxdo d od xqlgdg +g0 @ 4> g0 @ 3 sdud l 9@ m,/ uhvxowd= &  0 N& g0 &

+9146,

i0

&

0 @ N&

+9147,

hv ghflu/ txh od froxpqd m0vlpd gh od pdwul} gh uljlgh} hohphqwdo N0 uhsuhvhqwd ho yhfwru gh hvixhu}rv +i 0 ,& txh vh surgxfhq hq od slh}d fxdqgr vh lpsrqh xq prylplhqwr g0 @ 41 &

Los autores, 2004; Edicions UPC, 2004.

5<3

FDSWXOR 91 HO PWRGR GH ULJLGH]

Wdpelq vh sxhgh lqwhqwdu hvfulelu od uhodflq lqyhuvd hqwuh ixhu}dv | prylplhqwrv hq orv h{wuhprv gh od slh}d/ hv ghflu/ hq od irupd prylplhqwr @ h{lelolgdg ixhu}d/ grqgh od h{lelolgdg vh ghqh frpr od lqyhuvd gh od uljlgh}1 Vlq hpedujr/ plhqwudv odv ixhu}dv hq orv h{wuhprv gh odv slh}dv hvwq shuihfwdphqwh ghwhuplqdgdv hq ixqflq gh orv prylplhqwrv hq orv qxgrv/ qr rfxuuh or plvpr d od lqyhuvd/ gdgr txh od slh}d dlvodgd sxhgh vxiulu prylplhqwrv gh volgr ujlgr vlq txh vh prgltxhq odv ixhu}dv txh dfwdq hq vxv h{wuhprv1 Pdwhpwlfdphqwh/ hvwr txlhuh ghflu txh od pdwul} gh uljlgh} hv vlqjxodu |/ sru frqvljxlhqwh/ qr h{lvwh vx lqyhuvd hq xq vhqwlgr hvwulfwr1 Vl/ sru hmhpsor/ vh md ho h{wuhpr d gh od slh}d/ hqwrqfhv g0 @ 3 | txhgdq d lpshglgrv dv orv prylplhqwrv gh volgr ujlgr1 Hq hvwh fdvr/ vh wlhqh=
0 iu @ N0 g0 uu u

+9148,

Hvwd uhodflq v hv lqyhuwleoh | vh wlhqh txh=


0 0 g0 @ N0Q iu @ I0 iu u uu uu

+9149,

grqgh d od pdwul} I0 +lqyhuvd gh N0 , vh oh ghqrplqd pdwul} gh h{lelolgdg/ | do pwrgr uu uu gh fofxor pdwulfldo edvdgr hq hood pwrgr gh h{lelolgdg1 Vl od slh}d dqdol}dgd irupd sduwh gh xqd hvwuxfwxud hvwdeoh | qr gh xq phfdqlvpr/ vxv prylplhqwrv gh volgr ujlgr hvwq ivlfdphqwh lpshglgrv/ | od pdwul} gh uljlgh} vhu vlhpsuh qr vlqjxodu1 Sru or wdqwr/ sxhgh kdooduvh vx lqyhuvd | hvfuleluvh od uhodflq hqwuh orv prylplhqwrv hq orv qxgrv | odv ixhu}dv dsolfdgdv hq orv h{wuhprv gh od slh}d1 Od frpsrqhqwh g gho yhfwru gh prylplhqwrv gh od slh}d vhu= g0 @ 
c [ & '
0 0 I& i&

+914:,

grqgh q hv ho qphur gh judgrv gh olehuwdg gh od slh}d +h{foxlgrv orv prylplhqwrv gh 0 volgr ujlgr, | I& vrq odv frpsrqhqwhv gh od pdwul} gh h{lelolgdg hohphqwdo1 Vl vh frqvlghud xq vlvwhpd gh hvixhu}rv vreuh od slh}d hq ho txh qlfdphqwh od frpsrqhqwh 0 0 gho yhfwru gh hvixhu}rv i& hv qr qxod h ljxdo d od xqlgdg +i& @ 4/ i0 @ 3 sdud l 9@ m,/ uhvxowd= & 0 g0 @ I& +914;, 
0 hv ghflu/ txh ho frhflhqwh I& gh od pdwul} gh h{lelolgdg uhsuhvhqwd od frpsrqhqwh l0vlpd gho yhfwru gh prylplhqwrv +g0 ,& txh vh surgxfh fxdqgr dfwd vreuh od slh}d xq 0 hvixhu}r gh frpsrqhqwh i& xqlgdg1 Sru ho Whruhpd gh orv Wudedmrv Uhfsurfrv gheh vhu= &  0 0 0 i0 +@ 4, g0 @ i& +@ 4, g0 , I& @ I& +914<,  &

Los autores, 2004; Edicions UPC, 2004.

9181 PDWUL] HOHPHQWDO GH ULJLGH]

5<4

hv ghflu/ txh od pdwul} gh h{lelolgdg I0 hohphqwdo hv vlpwulfd1 Frpr frqvhfxhqfld gh od vlphwud gh od pdwul} gh h{lelolgdg hohphqwdo/ vh ghgx0 fh txh od pdwul} gh uljlgh} hohphqwdo/ txh hv vx lqyhuvd/ wdpelq or hv/ frpr vh kd frpsuredgr sdud ho fdvr gh odv hvwuxfwxudv uhwlfxodgdv gh sodqr phglr1 91816 Hqhujd gh ghirupdflq | hqhujd srwhqfldo wrwdo gh xqd slh}d

Frqvlghuhprv xqd slh}d uhfwd gh xqd hvwuxfwxud uhwlfxodgd gh sodqr phglr/ gh vhfflq wudqvyhuvdo frqvwdqwh/ wdo frpr od txh vh pxhvwud hq od Iljxud 9144/ vreuh od txh vor dfwdq ixhu}dv +| prphqwrv, hq vxv uhvshfwlyrv h{wuhprv d | e= Gdgr txh orv vlvwhpdv hvwuxfwxudohv txh hvwdprv frqvlghudqgr vrq frqvhuydwlyrv/ ho wudedmr uhdol}dgr sru odv ixhu}dv txh dfwdq vreuh hoorv vh lqylhuwh/ qwhjudphqwh/ hq lqfuhphqwdu od hqhujd gh ghirupdflq gh odv slh}dv txh orv frpsrqhq1 Sru wdqwr/ od hqhujd gh ghirupdflq gh od slh}d vh sxhgh hydoxdu fdofxodqgr ho wudedmr uhdol}dgr sru odv ixhu}dv gh h{wuhpr gh eduud vreuh vxv uhvshfwlyrv prylplhqwrv hfdfhv/ orv prylplhqwrv gh orv qxgrv d | e= Vhjq od iupxod gh Fodsh|urq/ vh wlhqh txh Xdu @ 4 0 i 5
e

g0 @

4 g0 5

N0 g0

+9153,

grqgh vh kd xwlol}dgr od uhodflq i 0 @ N0 g0 | ho khfkr gh txh od pdwul} gh uljlgh} hv vlpwulfd1 Hq od h{suhvlq +9153, uhvxowd reylr txh od hqhujd gh ghirupdflq gh xqd slh}d vh sxhgh hvfulelu frpr xqd ixqflq fxdguwlfd gh orv prylplhqwrv gh vxv qxgrv1 Frpr od hqhujd gh ghirupdflq hv qhfhvduldphqwh qr qhjdwlyd/ od pdwul} gh uljlgh} hv xqd pdwul} vhplghqlgd srvlwlyd1 Sxhgh revhuyduvh txh vh fxpsoh ho Sulphu Whruhpd gh Fdvwljoldqr/ |d txh odv ixhu}dv vh sxhghq rewhqhu ghulydqgr od hqhujd gh ghirupdflq uhvshfwr gh orv fruuhvsrqglhqwhv prylplhqwrv= C Xdu @ N0 g0 @ i 0 +9154, C g0 Dqorjdphqwh/ vh sxhgh hvfulelu od hqhujd gh ghirupdflq gh xqd slh}d frpr xqd ixqflq fxdguwlfd gh odv ixhu}dv txh dfwdq vreuh vxv qxgrv1 Sdud hoor/ hv qhfhvdulr holplqdu/ gh irupd dghfxdgd/ orv prylplhqwrv gh volgr ujlgr gh od eduud1 Vl/ d wdo hihfwr/ vh md ho h{wuhpr d gh od slh}d/ hqwrqfhv g0 @ 31 Hq hvwh fdvr/ vh wlhqh= d Xdu @ 4 0 i 5
e

g0 @

4 5

0 iu

0 I0 iu uu

+9155,

0 grqgh vh kd xwlol}dgr od uhodflq g0 @ I0 iu = D sduwlu gh hvwd h{suhvlq/ hv iflo yhulfdu u uu txh vh fxpsoh ho Vhjxqgr Whruhpd gh Fdvwljoldqr1 Frpr od hqhujd gh ghirupdflq/ xqd yh} holplqdgrv orv prylplhqwrv gh volgr ujlgr/ hv qhfhvduldphqwh srvlwlyd/ od pdwul} gh h{lelolgdg hv xqd pdwul} ghqlgd srvlwlyd1

Los autores, 2004; Edicions UPC, 2004.

5<5

FDSWXOR 91 HO PWRGR GH ULJLGH]

Frqrflgd od h{suhvlq gh od hqhujd gh ghirupdflq vh sxhgh rewhqhu od h{suhvlq gh od hqhujd srwhqfldo wrwdo gh od slh}d1 Sdud hoor/ edvwd frq frqvlghudu od hqhujd srwhqfldo gh odv ixhu}dv dfwxdqwhv= Kdu @ i0
e

g0

+9156,

Od hqhujd srwhqfldo wrwdo hv od vxpd gh odv h{suhvlrqhv +9153, | +9156,=


du

@ Xdu . Kdu 4 e g0 @ N0 g0 5

+9157d, i0
e

g0

+9157e,

Revuyhvh txh vh fxpsoh ho Sulqflslr gh Hqhujd Srwhqfldo Wrwdo Pqlpd/ |d txh C du @ N0 g0 C g0 91817 i0 @ 3 +9158,

Pdwul} hohphqwdo gh uljlgh} hq ho vlvwhpd joredo

Hq od Vhfflq 91814 vh kd ghqlgr od uhodflq hqwuh odv ixhu}dv dsolfdgdv hq orv h{wuhprv gh od slh}d | orv prylplhqwrv hq orv qxgrv +hfxdflrqhv hovwlfdv gh od slh}d, hq ho vlvwhpd orfdo gh fdgd slh}d1 Vh wudwd/ d frqwlqxdflq/ od wudqvirupdflq gh glfkdv hfxdflrqhv do vlvwhpd joredo gh uhihuhqfld1 Dqdol}duhprv/ sru vlpsolflgdg/ ho fdvr gh odv hvwuxfwxudv gh sodqr phglr1 Vhd  ho qjxor txh irupdq orv hmhv orfdohv +{> |, frq orv hmhv joredohv +[> \ ,1 Od wudqvirupdflq gh xq yhfwru d0 > gh frpsrqhqwhv +d0 > d0 > d0 , h{suhvdgr hq ho vlvwhpd 7 C S orfdo/ hq ho fruuhvsrqglhqwh yhfwru d> gh frpsrqhqwhv +d7 > dC > dS , h{suhvdgr hq ho vlvwhpd joredo/ hv +yhu Iljxud 9145,= 65 6 5 6 5 d0 frv  vlq  3 d7 7 :9 : 9 : 9 +9159, 7 dC 8 @ 7 vlq  frv  3 8 7 d0 8 C 3 3 4 dS d0 S grqgh vh revhuyd txh/ hq hvwh fdvr/ orv hmhv } | ] frlqflghq1 Hq jhqhudo/ vh sxhgh hvfulelu= d @ W d0 +915:, grqgh od pdwul} W gh wudqvirupdflq hv ruwrjrqdo sru frqvwuxfflq> sru hvwd ud}q/ WQ @ We / | od wudqvirupdflq lqyhuvd +gho vlvwhpd joredo do orfdo, vh sxhgh hvfulelu frpr= d0 @ We d +915;,

Los autores, 2004; Edicions UPC, 2004.

9181 PDWUL] HOHPHQWDO GH ULJLGH]

5<6

Ilj1 9145= Wudqvirupdflq gh vlvwhpd gh uhihuhqfld Dsolfdqgr hvwdv wudqvirupdflrqhv d orv yhfwruhv gh prylplhqwr | gh hvixhu}rv gh h{wuhpr gh slh}d/ vh wlhqh= g0 @ We gd d 0 id @ W id g0 @ We gu u 0 iu @ W iu +915<,

Sru or wdqwr/ sduwlhqgr gh odv hfxdflrqhv hovwlfdv uhihulgdv do vlvwhpd orfdo gh uhihuhqfld=
0 id @ N0 g0 . N0 g0 dd d du u 0 iu @ N0 g0 . N0 g0 ud d uu u

+9163,

| xwlol}dqgr odv uhodflrqhv dqwhulruhv/ vh wlhqh=


0 id @ N0 We gd . N0 We gu dd du 0 iu @ N0 We gd . N0 We gu ud uu

+9164,

hfxdflrqhv hovwlfdv txh shuplwhq rewhqhu orv hvixhu}rv hq ho vlvwhpd orfdo gh uhihuhqfld/ d sduwlu gh orv prylplhqwrv hq ho vlvwhpd joredo gh uhihuhqfld1 Suhpxowlsolfdqgr hvwdv hfxdflrqhv sru od pdwul} gh wudqvirupdflq gh vlvwhpdv W/ vh rewlhqh= id @ W i 0 @ W N0 We gd . W N0 We gu d dd du iu @ W i 0 @ W N0 We gd . W N0 We gu ud uu u r elhq= id @ Ndd gd . Ndu gu iu @ Nud gd . Nuu gu N& @ WN0 We & +9165,

+9166, +9167,

frq=

Los autores, 2004; Edicions UPC, 2004.

5<7

FDSWXOR 91 HO PWRGR GH ULJLGH]

Hvwdv vrq odv hfxdflrqhv hovwlfdv gh od slh}d h{suhvdgdv hq ho vlvwhpd joredo gh uhihuhqfld1 Glfkdv hfxdflrqhv vrq odv txh vh xwlol}dq sdud hqvdpeodu od pdwul} gh uljlgh} joredo gh od hvwuxfwxud/ wdo frpr vh h{solfd hq od Vhfflq vljxlhqwh1 Hq ho fdvr gh xqd hvwuxfwxud uhwlfxodgd gh sodqr phglr/ hvwdv pdwulfhv hq frrugh0 qdgdv joredohv wlhqhq od h{suhvlq=   5 6 HD 45HL 9HL 2 HD . V 2 45HL VF V 2 : 9 F o o o o o 9 : 9 : 9 : 9 9HL : +9168d, 2 HD . F 2 45HL Ndd @ 9 : V F 2 9 : o o o 9 : 9 : 7 7HL 8 VLP1 o 6 5   HD 45HL 9HL HD 45HL V2 V 2 : VF F2 9 o o o o o : 9 : 9 : 9   9 HD 45HL HD 45HL 9HL : +9168e, Ndu @ 9 VF F 2 : V2 F2 : 9 o o o o o : 9 : 9 : 9 7 5HL 8 9HL 9HL V 2 F 2 o o o 6 5   9HL HD 45HL 2 HD 2 45HL V V 2 VF F : 9 o o o o o : 9 : 9 : 9   9 HD 45HL 9HL : +9168f, 9 VF HD 45HL Nud @ 9 F 2 : F2 V2 : o o o o o : 9 : 9 : 9 7 5HL 8 9HL 9HL V 2 F 2 o o o   5 6 9HL HD 45HL 2 HD . V 2 45HL F V 2 : VF 9 o o o o o 9 : 9 : 9 : 9 HD 45HL 9HL : +9168g, 2 2 Nuu @ 9 .F V F 2 : 9 : o o o 9 : 9 : 7 8 7HL VLP1 o frq V @ vlq | F @ frv=

Los autores, 2004; Edicions UPC, 2004.

9191 PDWUL] JOREDO GH ULJLGH]

5<8

Qwhvh txh odv pdwulfhv Ndd | Nuu vrq vlpwulfdv | txh Ndu @ Ne / frq or txh vh ud frpsuxhed txh/ wdo frpr vh ghprvwu hq od Vhfflq 91815/ od pdwul} hohphqwdo gh uljlgh} hv vlpwulfd hq fxdotxlhu vlvwhpd gh uhihuhqfld1

919
91914

Pdwul} joredo gh uljlgh}


Hqvdpeodmh gh od pdwul} joredo

Xqd yh} fdofxodgdv odv hfxdflrqhv hovwlfdv gh wrgdv odv slh}dv txh irupdq od hvwuxfwxud hq xq vlvwhpd gh uhihuhqfld frpq/ ho vljxlhqwh sdvr hq ho pwrgr gh uljlgh} hv od frqvwuxfflq gh od pdwul} gh uljlgh} joredo gh od hvwuxfwxud1 Hvwd pdwul} joredo vh rewlhqh phgldqwh ho hqvdpeodmh gh odv pdwulfhv hohphqwdohv gh uljlgh} gh odv slh}dv1 Glfkr hqvdpeodmh vh uhdol}d frqvlghudqgr ho htxloleulr gh ixhu}dv +| prphqwrv/ hq vx fdvr, txh dfwdq vreuh fdgd qxgr gh od hvwuxfwxud> gh dk ho qrpeuh gh pwrgr gh htxloleulr frq ho txh wdpelq vh ghqrplqd do suhvhqwh pwrgr gh fofxor1 Vh ghvduurood/ d frqwlqxdflq/ xq hmhpsor vhqfloor sdud h{solfdu ho surfhvr d vhjxlu | gho txh vh sxhghq rewhqhu frqfoxvlrqhv gh ydolgh} jhqhudo1 Hq od hvwuxfwxud gh od Iljxud 9146/ irupdgd sru 7 slh}dv/ vh kdq qxphudgr orv qxgrv | glexmdgr orv vhqwlgrv gh uhfruulgr gh odv slh}dv1 Wdpelq vh kdq glexmdgr orv yhfwruhv txh uhsuhvhqwdq d odv ixhu}dv h{whulruhv +fdujdv hq orv qxgrv,1 Odv hfxdflrqhv gh htxloleulr gh ixhu}dv lqwhulruhv +hvixhu}rv hq h{wuhprv gh slh}dv, | h{whulruhv txh

Ilj1 9146= Hvwuxfwxud | htxloleulr gh ixhu}dv hq xq qxgr

Los autores, 2004; Edicions UPC, 2004.

5<9

FDSWXOR 91 HO PWRGR GH ULJLGH]

dfwdq vreuh orv qxgrv vh sxhghq hvfulelu/ hq ho vlvwhpd joredo gh uhihuhqfld= i @ i2 . ie @ +Ndd ,2 g . +Ndu ,2 g2 . +Ndd ,e g . +Ndu ,e ge i2 @ i2 . i2e @ +Nud ,2 g . +Nuu ,2 g2 . +Ndd ,2e g2 . +Ndu ,2e ge i @ i e @ +Ndd , e g . +Ndu , e ge ie @ ie . ie2 . ie @ +Nud ,e g . +Nuu ,e ge . +Nud ,2e g2 . +Nuu ,2e ge .+Nud , e g . +Nuu , e ge 5 9 9 9 9 9 9 9 9 9 9 7 Hvwdv hfxdflrqhv sxhghq hvfuleluvh hq irupd pdwulfldo= 6 5 65 +Ndd ,2 . i +Ndu ,2 3 +Ndu ,e : 9 :9 : 9 .+Ndd ,e :9 : 9 :9 : 9 :9 +Nuu ,2 . i2 : 9 :9 +Nud ,2 3 +Ndu ,2e :@9 :9 .+Ndd ,2e : 9 :9 : 9 :9 3 3 +Ndu , e i : 9 +Ndd , e :9 : 9 :9 +Nuu ,e . +Nuu ,2e . 8 7 8 7 +Nud ,e +Nud ,2e +Nud , e ie .+Nuu , e +9169h, 6 +9169g, +9169f, +9169d, +9169e,

: : : g2 : : : : g : : : 8 ge +916:,

r gh irupd pv frpsdfwd= i @ Ng +916;, grqgh i hv ho yhfwru joredo gh odv ixhu}dv h{whulruhv +lqfoxlgdv odv uhdfflrqhv,/ N hv od pdwul} joredo gh uljlgh} gh od hvwuxfwxud | g hv ho yhfwru joredo gh prylplhqwrv hq orv qxgrv1 Gh or dqwhulru vh rewlhqhq dojxqdv frqfoxvlrqhv gh ydolgh} jhqhudo= +d, Od pdwul} N hv vlpwulfd/ do vhu vlpwulfdv odv pdwulfhv Ndd | Nuu hohphqwdohv | wudvsxhvwdv xqd gh od rwud odv pdwulfhv Ndu | Nud gh fdgd slh}d1 Gh khfkr/ gheh vhuor hq yluwxg gh orv Whruhpdv gh Uhflsurflgdg/ dsolfdgrv d od hvwuxfwxud hq vx frqmxqwr1 +e, Od pdwul} N hv vlqjxodu/ |d txh odv hfxdflrqhv gh htxloleulr +9169d,0+9169h, qr vh yhq dihfwdgdv sru xq prylplhqwr gh volgr ujlgr gh od hvwuxfwxud1

Los autores, 2004; Edicions UPC, 2004.

9191 PDWUL] JOREDO GH ULJLGH]

5<:

+f, Ho vlvwhpd gh hfxdflrqhv +916;, wlhqh vroxflq/ d shvdu gh vhu N vlqjxodu/ |d txh i2 / ie / g | g vrq frqrflgrv/ vlhqgr i / i / g2 | ge ghvfrqrflgrv1 Ivlfdphqwh/ ho khfkr gh txh g | g vhdq frqrflgrv lpslgh orv prylplhqwrv gh volgr ujlgr gh od hvwuxfwxud |/ pdwhpwlfdphqwh/ hylwd od vlqjxodulgdg gh od pdwul} N/ kdflhqgr ho sureohpd uhvroxeoh hq g2 | ge 1 Hq od Vhfflq 91: vh ghwdoodq orv sdvrv d vhjxlu1 91915 Hqhujd gh ghirupdflq | hqhujd srwhqfldo gh od hvwuxfwxud

Frqvlghuhprv gh qxhyr ho khfkr gh txh orv vlvwhpdv hvwuxfwxudohv txh hvwdprv wudwdqgr vrq frqvhuydwlyrv |/ sru wdqwr/ ho wudedmr uhdol}dgr sru odv ixhu}dv txh dfwdq vreuh hoorv vh lqylhuwh/ qwhjudphqwh/ hq lqfuhphqwdu od hqhujd gh ghirupdflq gh odv slh}dv txh orv frpsrqhq1 Od hqhujd gh ghirupdflq gh xqd fxdotxlhud gh odv slh}dv lm gh od hvwuxfwxud +txh xqh orv qxgrv l | m/ hq qxphudflq joredo, hv/ vhjq od h{suhvlq +9153,= 4 e N0 g0 +916<d, g0 & & & 5 4 @ +916<e, +g& ,e N& g& 5 grqgh vh kd xwlol}dgr od wudqvirupdflq g0 @ We g& gho vlvwhpd orfdo gh od eduud do & & vlvwhpd joredo | od uhodflq N& @ W& N0 We = & & Od hqhujd gh ghirupdflq gh od hvwuxfwxud frpsohwd vh rewlhqh/ vlpsohphqwh/ vx0 pdqgr +hvfdoduphqwh, odv frqwulexflrqhv gh wrgdv odv eduudv txh od irupdq= [ X @ X& +9173d, X& @ @ @ [4

&

&

+g& ,e N& g&

+9173e,

4 e +9173f, g Ng 5 grqgh vh kdq xwlol}dgr odv frqglflrqhv gh frpsdwlelolgdg gh prylplhqwrv hq orv qxgrv sdud sdvdu gh od h{suhvlq +9173e,/ hq ixqflq gh odv pdwulfhv gh uljlgh} hohphqwdohv/ d od +9173f,/ hq ixqflq gh od pdwul} gh uljlgh} joredo gh od hvwuxfwxud1 Hq od h{suhvlq +9173f, uhvxowd/ gh qxhyr/ hylghqwh txh od hqhujd gh ghirupdflq gh xqd hvwuxfwxud vh sxhgh hvfulelu frpr xqd ixqflq fxdguwlfd gh orv prylplhqwrv gh vxv qxgrv1 Frpr od hqhujd gh ghirupdflq hv qhfhvduldphqwh qr qhjdwlyd/ od pdwul} gh uljlgh} joredo hv xqd pdwul} vhplghqlgd srvlwlyd1 Sxhgh frpsureduvh iflophqwh txh odv uhjodv gh hqvdpeodmh gh od pdwul} gh uljlgh} joredo gh od hvwuxfwxud txh vh ghgxfhq gh odv hfxdflrqhv +9173d,0+9173f, frlqflghq h{df0 wdphqwh frq odv rewhqlgdv d sduwlu gh od lpsrvlflq gho htxloleulr gh ixhu}dv | prphqwrv

Los autores, 2004; Edicions UPC, 2004.

5<;

FDSWXOR 91 HO PWRGR GH ULJLGH]

hq orv qxgrv1 Gh khfkr/ glfkdv frqglflrqhv gh htxloleulr sxhghq ghgxfluvh gluhfwdphqwh gh od h{suhvlq +9173f,/ dsolfdqgr ho Sulphu Whruhpd gh Fdvwljoldqr/ |d txh odv ixhu}dv txh dfwdq vreuh orv qxgrv vh sxhghq rewhqhu ghulydqgr od hqhujd gh ghirupdflq wrwdo uhvshfwr gh orv fruuhvsrqglhqwhv prylplhqwrv= CX @ Ng @ i Cg +9174,

Frqrflgd od h{suhvlq gh od hqhujd gh ghirupdflq gh od hvwuxfwxud/ hv iflo rewhqhu od h{suhvlq gh od hqhujd srwhqfldo wrwdo gh vwd1 Sdud hoor/ edvwd frq frqvlghudu od hqhujd srwhqfldo gh odv ixhu}dv dfwxdqwhv= K@ i eg +9175,

Od hqhujd srwhqfldo wrwdo hv od vxpd gh odv h{suhvlrqhv +9173f, | +9175,= @ X .K 4 e @ g Ng 5 +9176d, ie g +9176e,

Gh qxhyr/ odv hfxdflrqhv gh htxloleulr hq orv qxgrv sxhghq rewhqhuvh d sduwlu gho Sulq0 flslr gh Hqhujd Srwhqfldo Wrwdo Pqlpd/ |d txh C @ Ng Cg 91916 i @3 +9177,

Dojrulwprv gh hqvdpeodmh gh od pdwul} gh uljlgh} joredo

Do vhu od pdwul} gh uljlgh} joredo N vlhpsuh vlpwulfd/ vor hv qhfhvdulr frqvlghudu ho dopdfhqdplhqwr | ho hqvdpeodmh gh orv wuplqrv gh od gldjrqdo sulqflsdo | orv vlwxdgrv sru hqflpd +r sru ghedmr, gh hood/ hv ghflu/ ho wulqjxor vxshulru +r ho lqihulru, gh od pdwul} gh od hvwuxfwxud1 Glfkr wulqjxor vxshulru sxhgh hqvdpeoduvh vljxlhqgr grv dojrulwprv dowhuqdwlyrv= +d, Qxgr d qxgr1 Vh hqvdpeod ho juxsr gh hfxdflrqhv fruuhvsrqglhqwh d fdgd qxgr/ frqvlghudqgr vwrv/ xqr d xqr/ gh irupd frqvhfxwlyd1 Hvwr htxlydoh d hqvdpeodu od pdwul} joredo od d od/ vljxlhqgr odv vljxlhqwhv uhjodv +yhu/ frpr hmhpsor/ od pdwul} gh od hfxdflq +916:,,=  Ho hohphqwr gh od gldjrqdo sulqflsdo gh od od l vlpd hv od vxpd gh odv pdwulfhv Ndd Nuu gh wrgdv odv slh}dv txh frqfxuuhq hq ho qxgr l1 Vh wrpd Ndd vl od slh}d wlhqh vx h{wuhpr d hq ho qxgr l | od pdwul} Nuu vl hv ho h{wuhpr e ho txh frlqflgh frq ho qxgr l1

Los autores, 2004; Edicions UPC, 2004.

9191 PDWUL] JOREDO GH ULJLGH]

5<<

 Orv ghpv hohphqwrv gh od od l vlpd/ fruuhvsrqglhqwhv d odv froxpqdv m  l> vrq odv pdwulfhv Ndu gh odv slh}dv txh xqhq ho qxgr l frq orv qxgrv m> uhvshfwlydphqwh1 Vl qr h{lvwh od slh}d lm/ ho hohphqwr d hqvdpeodu hv xqd pdwul} qxod 31 Ghelgr d od vlphwud gh od pdwul}/ vor hv qhfhvdulr frqvlghudu odv slh}dv fx|r h{wuhpr gh qxphudflq phqru hv ho qxgr l1 +e, Slh}d d slh}d1 Vh hqvdpeodq odv vxepdwulfhv hohphqwdohv fruuhvsrqglhqwhv d fdgd slh}d/ frqvlghudqgr vwdv/ xqd d xqd/ gh irupd frqvhfxwlyd1 Hvwr htxlydoh d hqvdpeodu od pdwul} hohphqwdo gh od eduud lm +txh xqh ho qxgr l frq ho qxgr m/ l ? m,/ hq odv vljxlhqwhv srvlflrqhv gh od pdwul} joredo +yhu/ frpr hmhpsor/ od pdwul} gh od hfxdflq +916:,,= Froxpqd l Ilod l Ilod m 111111111111 111111111111 +Ndd ,& +Nud ,& 11111111111 11111111111 Froxpqd m +Ndu ,& +Nuu ,& 111111111111 111111111111

Ho dojrulwpr +e,/ hqvdpeodmh slh}d d slh}d/ wlhqh od yhqwdmd gh txh fdgd xqd gh odv slh}dv vor hv frqvlghudgd xqd yh}> hvwr shuplwh fdofxodu odv pdwulfhv hohphqwdohv xqd d xqd/ dqwhv gh hqvdpeoduodv/ holplqdqgr od qhfhvlgdg gh dopdfhqduodv1 Hvwd hv xqd yhqwdmd lpsruwdqwh hq sureohpdv gh judq wdpdr1 Dghpv/ sdud hmhfxwdu ho dojrulwpr +e, vh suhflvd/ frpr lqirupdflq wrsrojlfd/ od olvwd gh frqhfwlylgdghv qrgdohv gh fdgd eduud/ lqwurgxflgd do ghqlu od jhrphwud gh od hvwuxfwxud +yhu Vhfflq 916,1 Sru frqwud/ sdud hmhfxwdu ho dojrulwpr +d, vh suhflvd od olvwd gh odv slh}dv frqhfwdgdv d fdgd qxgr/ pv frpsohmd gh hoderudu1 91917 Rswlpl}dflq gh od qxphudflq gh orv qxgrv

Hq od Vhfflq 916/ do lqwurgxflu od qhfhvlgdg gh qxphudu orv qxgrv gh od hvwuxfwxud/ gh fdud d vx lghqwlfdflq/ vh glmr txh hvwd qxphudflq hv/ hq sulqflslr/ duelwuduld1 Vlq hpedujr/ hv qhfhvdulr ghvwdfdu txh/ gdgdv odv uhjodv gh hqvdpeodmh gh od pdwul} gh uljlgh} gh od hvwuxfwxud/ od irupd gh vwd/ r vhd/ vx hvwuxfwxud lqwhuqd/ uh hmd od qxphudflq hohjlgd sdud orv qxgrv1 Vh oodpd dqfkr gh edqgd gh od pdwul} joredo +ez, d od pd|ru glihuhqfld gh qxphud0 flq h{lvwhqwh hqwuh orv qxgrv h{wuhprv lm gh odv slh}dv gh od hvwuxfwxud= ez @ pd{ +m
& X

l,

; slh}d lm

+9178,

Hv reylr txh hv ghvhdeoh txh odv glihuhqfldv gh qxphudflq hqwuh orv h{wuhprv gh odv slh}dv vhd pqlpd/ |d txh hvwr frqgxfh d pdwulfhv frq pqlpr dqfkr gh edqgd |/

Los autores, 2004; Edicions UPC, 2004.

633

FDSWXOR 91 HO PWRGR GH ULJLGH]

Ilj1 9147= Qxphudflq gh qxgrv | hvwuxfwxud gh od pdwul} joredo

Los autores, 2004; Edicions UPC, 2004.

91:1 PRYLPLHQWRV SUHVFULWRV

634

sru frqvljxlhqwh/ frq phqruhv qhfhvlgdghv gh dopdfhqdmh | phqrv frvwrvdv gh uhvroyhu1 Od qxphudflq swlpd gh orv qxgrv hv od txh sursruflrqd ho pqlpr dqfkr gh edqgd1 Frqvlghuhprv/ sru hmhpsor/ od hvwuxfwxud gh od Iljxud 91471 Dgrswdqgr od qxph0 udflq gh od Iljxud 9147d/ vh rewlhqh xq dqfkr gh edqgd ez @ 5/ | od pdwul} joredo fruuhvsrqglhqwh1 Sru frqwud/ dgrswdqgr od qxphudflq gh od Iljxud 9147e/ vh wlhqh xq dqfkr gh edqgd ez @ 6 | od pdwul} joredo prvwudgd hq od jxud1 Vh revhuyd/ dghpv/ txh od qxphudflq swlpd hv od sulphud/ |d txh sursruflrqd ho phqru dqfkr gh edqgd srvleoh1 Orv surjudpdv gh fofxor vxhohq glvsrqhu gh dojrulwprv gh uhqxphudflq gh orv qxgrv gh od hvwuxfwxud sdud plqlpl}du odv qhfhvlgdghv gh dopdfhqdmh1 Hvwrv dojrulwprv rshudq lqwhuqdphqwh/ vlq od lqwhuyhqflq gho xvxdulr | vlq txh vwh vh shufdwh gh txh glfkd uhqxphudflq vh oohyd d fder1

91:

Prylplhqwrv suhvfulwrv

Vh frqvlghud hq hvwd Vhfflq od pdqhud gh lqwurgxflu odv frqglflrqhv gh dsr|r gh od hvwuxfwxud hq ho vlvwhpd gh hfxdflrqhv gh htxloleulr |d hqvdpeodgr1 Od hvshflfdflq gh odv frqglflrqhv gh dsr|r gh od hvwuxfwxud vh wudgxfh hq txh dojxqrv gh orv judgrv gh olehuwdg gh vwd wlhqhq vxv ydoruhv suhvfulwrv1 Ho qphur gh judgrv gh olehuwdg suhvfulwrv gheh vhu vxflhqwh frpr sdud lpshglu orv prylplhqwrv gh volgr ujlgr gh od hvwuxfwxud1

91:14

Prylplhqwrv suhvfulwrv vhjq orv hmhv joredohv

Frqvlghuhprv/ gh irupd jhqhudo/ txh ho judgr gh olehuwdg l vlpr gh od hvwuxfwxud/ uhihulgr d orv hmhv joredohv gh uhihuhqfld/ wlhqh xq ydoru suhvfulwr g @ g 1 Ho vlvwhpd gh hfxdflrqhv d uhvroyhu hv/ hqwrqfhv= 5 9 9 9 9 9 7 N === N === Nc = = = N === === = = = N === === = = = Nc 65 g = = = Nc === === :9 === :9 :9 = = = Nc : 9 g :9 === === 87 === gc = = = Ncc 6 5 : 9 : 9 : 9 :@9 : 9 8 7 i === i === ic 6 : : : : : 8 +9179,

grqgh i hv od uhdfflq fruuhvsrqglhqwh do judgr gh olehuwdg suhvfulwr1 Hv srvleoh sdvdu orv wuplqrv frqrflgrv +N& g , do wuplqr gh od ghuhfkd | prglfdu od froxpqd l vlpd/ sdud ghmdu ho vlvwhpd gh hfxdflrqhv hq od irupd=

Los autores, 2004; Edicions UPC, 2004.

635

FDSWXOR 91 HO PWRGR GH ULJLGH]

5 9 9 9 9 9 7

N === N === Nc

65 = = = 3 = = = Nc g :9 === === === === === :9 :9 = = = 3 = = = Nc : 9 g :9 === === === === 87 === gc = = = 3 = = = Ncc

: 9 : 9 : 9 :@9 : 9 8 7

i === i === ic

6 : : : : : 8

5 9 9 9 g 9 9 7

N === N === Nc

6 : : : : : 8 +917:,

Reyldphqwh/ dkrud vh sxhghq holplqdu od od | od froxpqd l vlpdv/ uhgxflhqgr dv ho wdpdr gho vlvwhpd joredo hq xqd hfxdflq1 Hvwh surfhvr vh uhslwh sdud fdgd judgr gh olehuwdg suhvfulwr/ or fxdo uhgxfh/ frqvh0 fxhqwhphqwh/ ho qphur gh hfxdflrqhv d uhvroyhu1 Hq od sufwlfd/ od pdwul} gh uljlgh} vh glphqvlrqd/ fdofxod | dopdfhqd hq vx irupdwr qdo1 Orv wuplqrv N& vh hqvdpeodq hq od pdwul} vor vl ho judgr gh olehuwdg l hvw oleuh> hq fdvr frqwudulr/ vh ddghq orv wuplqrv g N& do yhfwru gh ixhu}dv1 Hq ho fdvr sduwlfxodu gh txh ho judgr gh olehuwdg hq fxhvwlq hvw suhvfulwr d xq ydoru qxor/ hvwd owlpd rshudflq hv lqqhfhvduld1 Vh revhuyd txh suhvfulelu xq prylplhqwr d xq ydoru qr qxor htxlydoh d dsolfdu vreuh od hvwuxfwxud xq yhfwru gh ixhu}dv fx|dv frpsrqhqwhv vrq sursruflrqdohv d orv frhflhqwhv gh od froxpqd fruuhvsrqglhqwh gh od pdwul} gh uljlgh}1 Hvwr sursruflrqd xq vljqlfdgr ivlfr do ydoru gh hvwrv frhflhqwhv1 91:15 Prylplhqwrv suhvfulwrv vhjq hmhv orfdohv

Hq dojxqrv fdvrv/ odv frqglflrqhv gh frqwruqr qr hvwq suhvfulwdv vhjq orv hmhv joredohv gh uhihuhqfld/ vlqr vhjq rwurv hmhv orfdohv txh srgudprv oodpdu gh qxgr1 0 Sru hmhpsor/ hq od Iljxud 9148/ ho qxgr 5 wlhqh suhvfulwr ho prylplhqwr y2 @ 3 vhjq ho hmh | 0 > gho vlvwhpd orfdo gho qxgr 51 Od hfxdflq pdwulfldo joredo gh od hvwuxfwxud +hq hmhv joredohv, vhu= 65 6 5 6 5 g i N N2 3 Ne 9 N 3 : 9 g2 : 9 i2 : :9 : 9 : 9 2 N22 N2 +917;, :9 :@9 : 9 7 3 N 2 N N e 8 7 g 8 7 i 8 Ne 3 Ne Nee ge ie grqgh |d vh kdq uhdol}dgr orv hqvdpeodmhv fruuhvsrqglhqwhv/ sru hmhpsor= N22 @ +Nuu ,2 . +Ndd ,2 +917<,

Frpr odv frqglflrqhv gh dsr|r hq ho qxgr 5 hvwq uhihulgdv d orv hmhv orfdohv +{0 > |0 ,/ hv qhfhvdulr wudqvirupdu odv hfxdflrqhv fruuhvsrqglhqwhv d glfkr qxgr do vlvwhpd orfdo

Los autores, 2004; Edicions UPC, 2004.

91:1 PRYLPLHQWRV SUHVFULWRV

636

Ilj1 9148= Hmhv orfdohv gh qxgr fruuhvsrqglhqwh1 Xwlol}dqgr odv wudqvirupdflrqhv= e 0 i2 @ W i 2 | e 2 g2 @ W g0 +9183, e grqgh W hv od pdwul} gh wudqvirupdflq gho sxhgh hvfulelu= 5 N N2 3 Ne 9 N 3 9 2 N22 N2 9 7 3 N 2 N N e Ne 3 Ne Nee 5 9 9 9 7 vlvwhpd +{0 > | 0 , do vlvwhpd joredo +[> \ ,/ vh 65 :9 :9 :9 87 g e g0 W 2 g ge 6 5 i e i0 W 2 i ie 5 6 : : : 8 +9184,

: 9 : 9 :@9 8 7

e e Suhpxowlsolfdqgr od vhjxqgd hfxdflq sru WQ @ We | uhduuhjodqgr/ txhgd= e N N2 W e e e e e W N2 W N22 W e 3 N 2 W Ne 3 3 Ne e e W N2 3 N N e Ne Nee 65 :9 :9 :9 87 g g0 2 g ge 6 : 9 : 9 :@9 8 7 i i0 2 i ie 6 : : : 8 +9185,

Sxhgh revhuyduvh txh= +d, Od pdwul} uhvxowdqwh hv vlpwulfd/ |d txh/ sru hmhpsor/ 0 e e +N2 W,e @We N2 / +e, odv ixhu}dv dsolfdgdv do qxgr 5/ i2 > ghehq uhihuluvh do vlvwhpd orfdo | +f, orv prylplhqwrv gho qxgr 5/ g0 > vh rewlhqhq hq ho vlvwhpd orfdo1 2 Od sulphud hfxdflq h{suhvd ho htxloleulr gho qxgr 4/ uhihulgr do vlvwhpd joredo/ | txhgd ljxdo d= e 0 N g . N2 W g2 . Ne ge @ i +9186, Od vhjxqgd hfxdflq h{suhvd ho htxloleulr gho qxgr 5/ uhihulgr do vlvwhpd orfdo gho qxgr 5/ | txhgd ljxdo d=
0 e e e 0 e We N2 g . We N22 W g2 . We N2 g @ i2

+9187,

Los autores, 2004; Edicions UPC, 2004.

637

FDSWXOR 91 HO PWRGR GH ULJLGH]

| vreuh hvwd hfxdflq vh sxhghq lpsrqhu gluhfwdphqwh odv frqglflrqhv gh frqwruqr gh od irupd vhdodgd hq ho dsduwdgr suhfhghqwh1 91:16 Dsr|rv hovwlfrv

Hq dojxqrv fdvrv/ od xqlq hqwuh od hvwuxfwxud | od vxvwhqwdflq hv gh wdo wlsr txh hq orv qxgrv dsr|dgrv qr vh frqrfhq d sulrul ql orv prylplhqwrv ql odv fdujdv h{whulruhv dfwxdqwhv1 Wdo hv ho fdvr/ sru hmhpsor/ gh orv oodpdgrv dsr|rv hovwlfrv/ grqgh od uhdfflq gh od vxvwhqwdflq/ txh hv sduwh gh od fdujd h{whulru vreuh ho qxgr/ hv ixqflq olqhdo gho prylplhqwr gh vwh1 Ho wudwdplhqwr gh orv dsr|rv hovwlfrv hv sduwlfxoduphqwh vhqfloor sru ho pwrgr gh uljlgh}/ wdo frpr vh h{solfd d frqwlqxdflq1 Frqvlghuhprv/ gh irupd jhqhudo/ txh ho judgr gh olehuwdg l vlpr hvw ylqfxodgr d xq dsr|r hovwlfr txh wlhqh frpr hfxdflq hovwlfd= u @ n g +9188,

hq od txh u hv od uhdfflq fruuhvsrqglhqwh/ n hv od frqvwdqwh hovwlfd gho dsr|r | g hv ho judgr gh olehuwdg lqfjqlwd1 Ho vlvwhpd gh hfxdflrqhv d uhvroyhu hv= 5 65 6 5 6 g i N = = = N = = = Nc 9 === === === === === :9 === : 9 : === 9 :9 : 9 : 9 :9 : 9 : +9189, 9 N = = = N = = = Nc : 9 g : @ 9 i n g : 9 :9 : 9 : 7 === === === === === 87 === 8 7 8 === Nc = = = Nc = = = Ncc gc ic grqgh i hv od ixhu}d h{whulru dfwxdqwh vreuh ho judgr gh olehuwdg l1 Reyldphqwh/ vh sxhgh wudvodgdu ho wuplqr n g > gh ydoru ghvfrqrflgr/ do plhpeur gh od l}txlhugd/ uhvxowdqgr= 5 65 6 5 6 N = = = g i N = = = Nc 9 === === === === === :9 === : 9 === : 9 :9 : 9 : 9 :9 : 9 : +918:, 9 N = = = N . n = = = Nc : 9 g : @ 9 i : 9 :9 : 9 : 7 === === 87 === 8 7 === 8 === === === Nc = = = gc ic Nc = = = Ncc Sru wdqwr/ orv dsr|rv hovwlfrv vh lqwurgxfhq vlq pv txh ddglu od uljlgh} fruuhv0 srqglhqwh do dsr|r do wuplqr gh od gldjrqdo fruuhvsrqglhqwh d od hfxdflq hq fxhvwlq1 Hvwr htxlydoh d frqvlghudu ho dsr|r frpr xq hohphqwr uhvlvwhqwh pv gh od hvwuxfwx0 ud | hqvdpeodu gh irupd dsursldgd vx frqwulexflq1 Vh ghmd do ohfwru lqwhuhvdgr od ghgxfflq gho surfhglplhqwr sdud wudwdu orv dsr|rv hovwlfrv hq hmhv orfdohv gh qxgr1 Ho khfkr gh ddglu wuplqrv gh uljlgh} dglflrqdohv d od pdwul} gh uljlgh} joredo gh od hvwuxfwxud/ hq srvlflrqhv dghfxdgdv | gh pdjqlwxg vxflhqwh/ sxhgh hylwdu sru v vror

Los autores, 2004; Edicions UPC, 2004.

91;1 FOFXOR GH PRYLPLHQWRV/ HVIXHU]RV \ UHDFFLRQHV

638

od vlqjxodulgdg gh od pdwul} gh uljlgh}1 Hq wdohv fdvrv/ ghqrplqdgrv gh vxvwhqwdflq hovwlfd/ vh sxhgh uhvroyhu ho sureohpd vlq suhvfulelu qlqjq judgr gh olehuwdg1 Dojxqrv surjudpdv gh fofxor xwlol}dq hvwh surfhglplhqwr sdud lpsrqhu odv frqgl0 flrqhv gh dsr|r gho wlsr g @ 3= Sdud hoor/ vxpdq hq ho wuplqr l vlpr gh od pdwul} joredo xq wuplqr gh uljlgh} px| judqgh/ n $ 4= Vl od frqglflq gh dsr|r hv gho wlsr g @ g 9@ 3> hv qhfhvdulr prglfdu wdpelq ho wuplqr gh ixhu}dv vxpqgroh xqd uhdfflq gh ydoru n g +frq n $ 4,1 Hvwh surfhglplhqwr sdud lpsrqhu ghvsod}d0 plhqwrv suhvfulwrv vh sxhgh xvdu wdpelq/ prglfdgr dghfxdgdphqwh/ wudedmdqgr hq hmhv orfdohv gh qxgr1

91;
91;14

Fofxor gh prylplhqwrv/ hvixhu}rv | uhdfflrqhv


Fofxor gh orv prylplhqwrv hq orv qxgrv

Xqd yh} frqvwuxlgr ho vlvwhpd gh hfxdflrqhv gh htxloleulr hq orv qxgrv= Ng @ i +918;,

| prglfdgr vwh sdud lqwurgxflu odv frqglflrqhv gh frqwruqr/ vh wlhqh ho vlvwhpd gh hfxdflrqhv uhgxflgr= fe i Ng @ e +918<, grqgh vh kdq holplqdgr orv judgrv gh olehuwdg suhvfulwrv1 Vl odv frqglflrqhv gh dsr|r vrq vxflhqwhv sdud lpshglu orv prylplhqwrv gh volgr ujlgr gh od hvwuxfwxud/ od pdwul} f prglfdgd N hv qr vlqjxodu | ho vlvwhpd uhgxflgr sxhgh uhvroyhuvh1 Orv prylplhqwrv lqfjqlwd hq orv qxgrv vh rewlhqhq uhvroylhqgr hvwh vlvwhpd> iru0 pdophqwh= e e g @ N Q e i +9193, Dkrud vh sxhgh frqvlghudu uhvxhowr ho sureohpd hvwuxfwxudo | vh sxhghq fdofxodu d srvwhulrul odv uhdfflrqhv | orv hvixhu}rv hq odv slh}dv1 91;15 Fofxor gh odv uhdfflrqhv

Odv uhdfflrqhv hq orv qxgrv frq prylplhqwrv lpshglgrv r suhvfulwrv vh fdofxodq gh od vljxlhqwh pdqhud= sdud xq judgr gh olehuwdg l suhvfulwr/ vh fdofxod od uhdfflq fruuhvsrq0 glhqwh xwlol}dqgr od hfxdflq l vlpd gho vlvwhpd ruljlqdo gh hfxdflrqhv gh htxloleulr/ hv ghflu [ i @ N& g& +9194,
&

Los autores, 2004; Edicions UPC, 2004.

639

FDSWXOR 91 HO PWRGR GH ULJLGH]

Ilj1 9149= Fofxor gh uhdfflrqhv Gdgr txh od hfxdflq l vlpd qr vxhoh kdehu vlgr hqvdpeodgd hq ho vlvwhpd gh hfxd0 flrqhv uhgxflgr/ hvwh surgxfwr sxhgh hydoxduvh wdpelq slh}d d slh}d/ fdofxodqgr | vxpdqgr orv fruuhvsrqglhqwhv hvixhu}rv hq orv h{wuhprv gh odv n slh}dv txh frqfxuuhq hq ho qxgr txh wlhqh ho prylplhqwr suhvfulwr= [ +i& ,8 +9195, i @
8

Vl odv slh}dv txh frqfxuuhq hq ho qxgr frduwdgr whqdq fdujdv dfwxdqgr vreuh hoodv/ vh ddghq odv uhdfflrqhv fruuhvsrqglhqwhv do hvwdgr gh hpsrwudplhqwr shuihfwr gh vwdv1 Sru wdqwr/ od uhdfflq wrwdo hv= [ i @ +i& , . +i& , +9196, 8 8
8

vlhqgr n odv slh}dv txh frqfxuuhq hq ho qxgr lpshglgr l +yhu Iljxud 9149,1 91;16 Fofxor gh orv hvixhu}rv hq odv slh}dv

Frqrflgrv orv prylplhqwrv gh orv qxgrv g / lqfjqlwd sulqflsdo gho sureohpd/ orv hvixhu0 }rv hq orv h{wuhprv gh odv slh}dv vh fdofxodq d srvwhulrul1 Hq jhqhudo/ lqwhuhvd frqrfhu glfkrv hvixhu}rv uhihulgrv do vlvwhpd orfdo gh frrughqdgdv gh fdgd slh}d/ d q gh rewhqhu gluhfwdphqwh odv oh|hv gh hvixhu}rv1 Orv hvixhu}rv hq h{wuhpr gh slh}d vrq vxpd gh orv ghelgrv d orv grv hvwdgrv frqvlghudgrv= +L, hvwdgr gh hpsrwudplhqwr shuihfwr | +LL, hvwdgr gh fdujdv hq orv qxgrv1

Los autores, 2004; Edicions UPC, 2004.

91<1 DUWLFXODFLRQHV

63:

Sru wdqwr/ orv hvixhu}rv wrwdohv +hq orfdohv, hq orv h{wuhprv gh od slh}d d | e gh od slh}d lm vh fdofxodq=
0 id

@ @

i0 d iu
0

. i0 d . iu
0

@ @

i0 d iu
0

. N0 We gd . N0 We gu dd du . Nud W gd . Nuu W gu
0

+9197d, +9197e,

iu
0

0 0 grqgh +id , | +iu , vrq orv hvixhu}rv gh hpsrwudplhqwr shuihfwr +hq orfdohv,/ +i 0 , | d 0 +i u , vrq orv hvixhu}rv gho hvwdgr gh fdujdv hq orv qxgrv +hq orfdohv,/ gd | gu vrq orv prylplhqwrv +hq joredohv, gh orv h{wuhprv gh od slh}d/ N0 / N0 /N0 | N0 vrq odv dd du ud uu pdwulfhv gh uljlgh} gh od slh}d lm +hq orfdohv, | W hv od pdwul} gh fdpelr gh frrughqdgdv orfdo0joredo sdud od slh}d lm1

91<
91<14

Duwlfxodflrqhv
Duwlfxodflrqhv lqwhuqdv

Hq wrgr or txh vh kd ghvduuroodgr dqwhulruphqwh vh kd vxsxhvwr txh odv xqlrqhv hqwuh odv slh}dv +qxgrv, gh od hvwuxfwxud uhwlfxodgd gh sodqr phglr vrq ujlgdv1 Vh frqvl0 ghud dkrud ho fdvr hq txh xqd slh}d hvw oljdgd d xq qxgr gh od hvwuxfwxud phgldqwh xqd duwlfxodflq1 Vhu qhfhvdulr xwlol}du od irupd pdwulfldo gh odv hfxdflrqhv hovwlfdv fruuhvsrqglhqwhv d od slh}d hpsrwudgr0duwlfxodgd1 Sru hmhpsor/ hq ho fdvr gh xqd slh}d hq od txh ho h{wuhpr e vhd ho duwlfxodgr +yhu Iljxud 914:,/ vh whqgu=
0 Pd 0 Pu

@ @

6HL 0 6HL 0 !d . 2 +yd o o 3

0 yu ,

+9198d, +9198e,

Dghpv/ sru htxloleulr gh fruwdqwhv | gh prphqwrv=


0 ICd @ 0 ICu @ 0 Pd o

+9199,

Ilj1 914:= Slh}d frq h{wuhpr e% duwlfxodgr

Los autores, 2004; Edicions UPC, 2004.

63;

FDSWXOR 91 HO PWRGR GH ULJLGH]

Sru wdqwr/ odv hfxdflrqhv hovwlfdv gh orv hvixhu}rv fruwdqwhv hq orv h{wuhprv gh od slh}d vrq ljxdohv d=
0 ICd

@ . @

0 ICu

6HL 0 ! . o2 d 6HL 0 ! o2 d

6HL 0 +yd o 6HL 0 +yd o

0 yu ,

+919:d, +919:e,

0 yu ,

Odv hfxdflrqhv hovwlfdv dqwhulruhv/ pv odv fruuhvsrqglhqwhv do d{lo +918d, | +918e,/ sxhghq hvfuleluvh hq irupd pdwulfldo frpr= 5 6 5 0 I7d . F D 9 0 : 9 9 ICd : 9 3 9 : 9 9 P0 : 9 3 9 d : 9 9 0 : @ 9 F 9 I : 9 D 9 7u : 9 9 0 : 9 9 ICu : 9 3 7 8 7 0 3 Pu 3 3
D F D

F F
D2 D

F F
D2

3 3 .

F F
D2 D

3
F
D

3
F
D2

F D

3
F
D

3 3

65 3 :9 3 :9 :9 3 :9 :9 :9 3 :9 :9 :9 3 :9 87 3

6 x0 d : 0 yd : : !0 : d : : x0 : u : : 0 yu : 8 !0 u

+919;,

Revuyhvh txh od pdwul} gh uljlgh} hohphqwdo rewhqlgd hv/ qdwxudophqwh/ vlpwulfd1 Hvwdv hfxdflrqhv sxhghq hvfuleluvh/ gh irupd pv frpsdfwd/ frpr= %
0 id 0 iu

& @

N0 N0 dd du N0 N0 ud uu

&%

g0 d g0 u

& +919<,

r elhq= i 0 @ N0 g0 +91:3,

Sdud sdvdu d odv h{suhvlrqhv fruuhvsrqglhqwhv d hmhv joredohv/ edvwd pxowlsolfdu dgh0 fxdgdphqwh sru odv pdwulfhv gh fdpelr gh frrughqdgdv gho vlvwhpd orfdo do joredo | ylfhyhuvd/ W | We = F 9 W@7 V 3 5 6 V 3 : F 3 8 3 4

N @ WN0 We & &

frq

+91:4,

grqgh V @ vlq  | F @ frv = Gh irupd dqorjd/ vh sxhghq rewhqhu odv pdwulfhv gh uljlgh} N0 sdud ho fdvr hq txh

Los autores, 2004; Edicions UPC, 2004.

91<1 DUWLFXODFLRQHV

63<

od slh}d hvwxylhud duwlfxodgd hq ho h{wuhpr d= . F D 9 9 3 9 9 3 9 @ 9 F 9 D 9 9 9 3 7 3 5 3 3 3 3 3 3


F D

F
D

3 3 3 3

F
D

F
D2

6 : : : : : : : : : : 8

N0

3 3
F F
D2 D

3 3
F F
D2 D

3 3
F F
D D2

3 . F D

+91:5,

Sru frqvljxlhqwh/ xqd slh}d frq xq h{wuhpr duwlfxodgr txh frqfxuuh hq xq qxgr ujlgr vh wudwd | hqvdpeod hq od pdwul} gh uljlgh} wrwdo frpr fxdotxlhu rwud slh}d/ shur xwlol}dqgr odv pdwulfhv gh uljlgh} prglfdgdv N 1 Vlq hpedujr/ gheh whqhuvh hq fxhqwd txh= +d, Sdud slh}dv frq duwlfxodflq/ odv fdujdv vreuh od slh}d vh sdvdq d fdujdv hq orv qx0 grv fdofxodqgr odv uhdfflrqhv hq od slh}d hq ho hvwdgr gh qxgrv mrv/ frqvlghudqgr d vwd frpr hpsrwudgr0duwlfxodgd1 Dv/ hq od hvwuxfwxud gh od Iljxud 914;/ ho qxgr 6 hv ujlgr sdud odv slh}dv 46 | 67> sdud hoodv vh xwlol}dq odv pdwulfhv gh uljlgh} N& vlq prglfdu1 Dvlplvpr/ sdud sdvdu odv fdujdv d orv qxgrv hq odv slh}dv 67 | 46 vh frqvlghudq odv slh}dv frq orv h{wuhprv hpsrwudgrv1 Sru ho frqwudulr/ sdud od slh}d 56/ ho qxgr 6 hv duwlfxodgr | sdud glfkd slh}d vh xwlol}dq odv pdwulfhv gh uljlgh} prglfdgdv N | sdud sdvdu odv fdujdv d orv qxgrv vh uhvxhoyh od slh}d & frpr hpsrwudgr0duwlfxodgd1 +e, Vl hq xq qxgr frqfxuuhq yduldv slh}dv xqlgdv wrgdv hoodv sru xqd duwlfxodflq/ gheh frqvlghuduvh xqd gh odv slh}dv/ hohjlgd duelwuduldphqwh/ frpr ujlgdphqwh xqlgd do qxgr1 Hq fdvr frqwudulr/ ho jlur gh glfkr qxgr txhgd lqghwhuplqdgr/ | od pdwul} uhvxowdqwh hv vlqjxodu +yhu Iljxud 914<,1 +f, Vl xqd slh}d suhvhqwd xqd duwlfxodflq lqwhuphgld/ vh wrpd od duwlfxodflq frpr qxgr/ vh glylgh od slh}d hq grv | xqd gh hoodv vh frqvlghud duwlfxodgd do qxhyr qxgr +yhu Iljxud 9153,1 +g, Vl xqd slh}d hvw duwlfxodgd hq orv grv h{wuhprv +sru hmhpsor/ xq wludqwh,/ wrgrv orv wuplqrv gh vx pdwul} gh uljlgh} vrq qxorv/ vdoyr orv ghelgrv do hvixhu}r d{lo1

Los autores, 2004; Edicions UPC, 2004.

643

FDSWXOR 91 HO PWRGR GH ULJLGH]

Ilj1 914;= Hvwuxfwxud frq slh}d duwlfxodgd | hvwdgrv gh hpsrwudplhqwr shuihfwr

Ilj1 914<= Wudwdplhqwr gh qxgr duwlfxodgr

Ilj1 9153= Slh}d frq duwlfxodflq lqwhuphgld

Los autores, 2004; Edicions UPC, 2004.

91<1 DUWLFXODFLRQHV

644

Hq hvwh fdvr vh xvd od pdwul} gh uljlgh} hohphqwdo= 5 .4 3 3 4 9 3 3 3 3 9 HD 9 3 3 3 3 9 +N ,0 @ 9 o 9 4 3 3 .4 9 7 3 3 3 3 3 3 3 3

3 3 3 3 3 3

3 3 3 3 3 3

6 : : : : : : : 8

+91:6,

D sduwlu gh hvwd pdwul} hv iflo lpdjlqdu fpr vrq odv pdwulfhv gh uljlgh} sdud hvwuxfwxudv duwlfxodgdv sodqdv +yhu Vhfflq 914416,1

91<15

Duwlfxodflrqhv hq od vxvwhqwdflq

Vl xqd slh}d hvw duwlfxodgd hq od vxvwhqwdflq/ ho dsr|r duwlfxodgr vh wudwd frpr xqd frqglflq gh frqwruqr | qr vh xwlol}dq odv pdwulfhv N prglfdgdv gh od Vhfflq dqwhulru1 Vl vh xwlol}dudq/ od pdwul} joredo uhvxowdud vlqjxodu/ vdoyr txh vh holplqdvh od hfxdflq fruuhvsrqglhqwh do jlur gh od duwlfxodflq1 Fxdqgr kd| pv gh xqd slh}d txh frqfxuuh d od uwxod gh vxvwhqwdflq sxhghq gduvh grv fdvrv=

Ilj1 9154= Duwlfxodflq hq od vxvwhqwdflq

Los autores, 2004; Edicions UPC, 2004.

645

FDSWXOR 91 HO PWRGR GH ULJLGH]

+l, qxgr ujlgr/ hv ghflu/ txh odv slh}dv duwlfxodgdv hvwq ujlgdphqwh xqlgdv hqwuh v hq od duwlfxodflq +yhu Iljxud 919154d,1 Hq od ghirupdflq qr h{lvwh jlur uhodwlyr hqwuh odv slh}dv1 Hq hvwh fdvr/ od duwlfxodflq frqvwlwx|h xq hohphqwr gh dsr|r qlfr |/ sru or wdqwr/ vh xwlol}dq odv pdwulfhv gh uljlgh} N qr prglfdgdv | vreuh od pdwul} hqvdpeodgd vh srqhq odv frqglflrqhv gh frqwruqr fruuhvsrqglhqwhv do qxgr ujlgr +x& @ y& @ 3,1 +ll, qxgr duwlfxodgr/ hv ghflu/ txh sxhgd h{lvwlu jlur uhodwlyr hqwuh odv slh}dv +yhu Il0 jxud 9154e,1 Hq hvwh fdvr/ vh frqvlghud ho qxgr frpr grv +r pv, qxgrv fwlflrv glvwlqwrv frq glihuhqwh qxphudflq +yhu Iljxud 9154f,/ xwlol}dqgr odv pdwulfhv gh uljlgh} N qr prglfdgdv h lpsrqlhqgr odv frqglflrqhv gh frqwruqr fruuhvsrqglhq0 whv hq orv grv +r pv, qxgrv fwlflrv +x& @ x8 @ === @ 3 | y& @ y8 @ === @ 3,1 Od vroxflq gho sureohpd sursruflrqd orv jlurv !& > !8 > ===> lqghshqglhqwhv | glvwlqwrv/ gh wrgdv odv eduudv1

9143

Hmhpsorv

D pdqhud gh hmhpsorv/ vh uhvxhoyhq/ d frqwlqxdflq/ dojxqrv suwlfrv sodqrv phgldqwh ho pwrgr gh uljlgh}1 Dxqtxh od srwhqfld gho pwrgr qr sxhgh dsuhflduvh frq urwxqglgdg do dsolfduor d hvwuxfwxudv wdq vhqfloodv/ v txh vh srqh gh pdqlhvwr vx jhqhudolgdg/ d od yh} txh vh loxvwudq dojxqrv gh orv surfhglplhqwrv lqwurgxflgrv hq hvwh Fdswxor1

Hmhpsor 914314 Uhvroyhu od hvwuxfwxud gh od Iljxud 9155 sru ho Pwrgr gh Uljlgh}/ sdud orv ydoruhv d @ 8 p/ HL @ 5 43D nQ p2 | HD @ 43. nQ1 Fdofxodu orv ydoruhv gh Y | P vhjq ho Hvwdgr LL gho Hmhpsor 91714/ hv ghflu/ sdud txh fruuhvsrqgdq d xqd fdujd uhsduwlgd hq ho glqwho gh ydoru s @ 53 nQ2p1 Vhjq vh h{solf hq ho Hmhpsor 91714/ orv ydoruhv gh odv ixhu}dv | prphqwrv Y | P txh dfwdq vreuh orv qxgrv vrq ljxdohv +fdpeldgrv gh vhqwlgr, d odv uhdfflrqhv gho fruuhvsrqglhqwh hvwdgr lqwudvodflrqdo> sdud fdujd xqliruphphqwh uhsduwlgd/ vh wlhqh Y @ sd@5 @ 83 nQ | P @ sd2 @45 @ 74> 99: nQ p1 Od uhvroxflq gh od hvwuxfwxud frplhq}d sru od qxphudflq gh orv qxgrv | gh odv eduudv1 Od qxphudflq hohjlgd/ dv frpr orv fruuhvsrqglhqwhv hmhv gh uhihuhqfld orfdohv | joredo gh od hvwuxfwxud vh pxhvwudq hq od Iljxud 9155e1

Los autores, 2004; Edicions UPC, 2004.

91431 HMHPSORV

646

Ilj1 9155= Suwlfr gho Hmhpsor 914314 Vh fdofxodq/ d frqwlqxdflq/ odv pdwulfhv gh uljlgh} gh odv slh}dv hq hmhv orfdohv1 Hq hvwh fdvr/ odv surslhgdghv phfqlfdv gh odv eduudv vrq lgqwlfdv |/ sru wdqwr/ hvwdv pdwulfhv gh uljlgh} vrq ljxdohv sdud wrgdv hoodv | gh ydoru= 5 % N0 @ N0 N0 dd du N0 N0 ud uu & 9 9 9 @9 9 9 7
$ 3 3 $ 3 3 3 % & 3 % & 3 & ' 3 & ( $ 3 3 $ 3 3 3 % & 3 % & 3 & ( 3 & '

6 : : : : : : 8

grqgh $ @ HD@d @ 533 43e / % @ 45HL@d @ 4> <5 ' @ 7HL@d @ 49 43e | ( @ 5HL@d @ ; 43e =

43e / & @ 9HL@d2 @ 7> ;3

43e /

Odv pdwulfhv gh uljlgh} gh fdgd eduud hq ho vlvwhpd joredo gh uhihuhqfld/ whqlhqgr hq fxhqwd odv h{suhvlrqhv +9168d,0+9168g, | ho qjxor txh irupd fdgd eduud frq ho vlvwhpd joredo gh frrughqdgdv +2 @ <3t / 2 @ 3t |  e @ 5:3t ,/ vrq= 5 N2 9 9 9 @9 9 9 7
% 3 & % 3 & 3 $ 3 3 $ 3 & 3 ' & 3 ( % 3 & % 3 & 3 $ 3 3 $ 3 & 3 ( & 3 '

6 : : : : : : 8

Los autores, 2004; Edicions UPC, 2004.

647

FDSWXOR 91 HO PWRGR GH ULJLGH]

5 N2 9 9 9 @9 9 9 7 5 N e 9 9 9 @9 9 9 7

$ 3 3 $ 3 3 % 3 & % 3 &

3 % & 3 % & 3 $ 3 3 $ 3

3 & ' 3 & ( & 3 ' & 3 (

$ 3 3 $ 3 3 % 3 & % 3 &

3 % & 3 % & 3 $ 3 3 $ 3

3 & ( 3 & ' & 3 ( & 3 '

6 : : : : : : 8 6 : : : : : : 8

Sxhgh revhuyduvh txh/ hq hvwh fdvr/ odv pdwulfhv hq hmhv joredohv vrq lgqwlfdv d N0 > vdoyr shupxwdflrqhv gh odv | froxpqdv1 Od pdwul} gh uljlgh} joredo gh od hvwuxfwxud vh rewlhqh uhdol}dqgr ho surfhvr gh hqvdpeodmh/ ghvfulwr hq od Vhfflq 91914/ | hv ljxdo d= 5 6 +Ndd ,2 +Ndu ,2 3 3 9 : +Nuu ,2 . 9 +N , : +Ndu ,2 3 ud 2 9 : .+Ndd ,2 9 : N@9 : 9 : +Nuu ,2 . 9 3 +Nud ,2 +Ndu , e : 7 8 .+Ndd , e 3 3 +Nud , e +Nuu , e Vxvwlwx|hqgr orv ydoruhv dghfxdgrv/ uhvxowd od pdwul} joredo= 5 9 9 9 9 9 9 9 9 9 N @9 9 9 9 9 9 9 9 9 7
% 3 & % 3 & 3 3 3 3 3 3 3 $ 3 3 $ 3 3 3 3 3 3 3 & 3 ' & 3 ( 3 3 3 3 3 3 % 3 & ) 3 & $ 3 3 3 3 3 3 $ 3 3 ) & 3 % & 3 3 3 & 3 ( & & * 3 & ( 3 3 3 3 3 3 $ 3 3 ) 3 & % 3 & 3 3 3 3 % & 3 ) & 3 $ 3 3 3 3 3 & ( & & * & 3 (

3 3 3 3 3 3 % 3 & % 3 &

3 3 3 3 3 3 3 $ 3 3 $ 3

3 3 3 3 3 3 & 3 ( & 3 '

6 : : : : : : : : : : : : : : : : : : 8

grqgh ) @ $ . % @ 534> <5 43e > * @ ' @ 65 43e > odv ohwudv uhvwdqwhv wlhqhq vljql0 fdgr lgqwlfr do xwlol}dgr hq odv pdwulfhv dqwhulruhv1 Sxhgh revhuyduvh fodudphqwh txh od pdwul} gh uljlgh} joredo gh od hvwuxfwxud hv xqd pdwul} hq edqgd | vlpwulfd1

Los autores, 2004; Edicions UPC, 2004.

91431 HMHPSORV

648

Lqwurgxflhqgr odv frqglflrqhv gh dsr|r gh od hvwuxfwxud/ hv ghflu/ hpsrwudplhqwr hq orv qxgrv 4 | 7/ vh holplqdq odv hfxdflrqhv +odv | froxpqdv, txh fruuhvsrqghq d orv judgrv gh olehuwdg gh glfkrv qxgrv +4/5/6 | 43/ 44/ 45,/ rewhqlqgrvh ho vlvwhpd gh hfxdflrqhv uhgxflgr vljxlhqwh=
5 9 9 9 79 43 9 9 9 7 534> <5 3 3 534> <5 7> ;3 7> ;3 533 3 3 4> <5 3 7> ;3 7> ;3 533 3 7> ;3 3 4> <5 65 3 7> ;3 3 534> <5 3 7> ;3 3 534> <5 ; 7> ;3 7> ;3 3 7> ;3 ; 7> ;3 7> ;3 65 65 :9 :9 :9 :9 :9 :9 :9 87 x5 y5 !5 x6 y6 !6 6 5 : 9 : 9 : 9 : 9 :@9 : 9 : 9 8 7 3 83 74> 9: 3 83 74> 9: 6 : : : : : : : 8

Ho wuplqr gh od ghuhfkd gho vlvwhpd dqwhulru fruuhvsrqgh do fdvr gh fdujdv frqvlghudgr/ hq ho txh odv ixhu}dv Y | orv prphqwrv P/ dfwxdqwhv vreuh orv qxgrv 5 | 6/ vh kdq lqwurgxflgr frq orv vljqrv fruuhvsrqglhqwhv/ uhvshfwr do vlvwhpd joredo gh uhihuhqfld1 Vh revhuyd txh ho fdvr gh fdujd hv vlpwulfr1 Od vroxflq gh hvwh vlvwhpd gh hfxdflrqhv shuplwh rewhqhu ho ydoru gh orv prylplhq0 wrv lqfjqlwd/ hv ghflu/ orv dvrfldgrv d orv qxgrv 5 | 6/ txh fruuhvsrqghq d orv judgrv gh olehuwdg 7/ 8/ 9 | :/ ;/ </ uhvshfwlydphqwh1 Vh rewlhqh= 5 9 9 9 9 9 9 7
x5 y5 !5 x6 y6 !6

: 9 : 9 : 9 :@9 : 9 : 9 8 7

5> 3; 5> 83 4> :7 5> 3; 5> 83 4> :7

439 438 437 439 438 437

6 : : : : : : 8

grqgh orv ghvsod}dplhqwrv vh plghq hq phwurv | orv qjxorv hq udgldqhv1 Orv vhqwlgrv gh hvwrv prylplhqwrv ylhqhq gdgrv sru orv fruuhvsrqglhqwhv vljqrv/ uhihulgrv do vlvwhpd joredo gh uhihuhqfld1 Vh revhuyd txh orv prylplhqwrv gh orv qxgrv 5 | 6 vrq vlpwulfrv xqr gho rwur1 Vh fdofxodq/ d frqwlqxdflq/ odv uhdfflrqhv hq orv qxgrv frq prylplhqwrv suhvfulwrv +qxgrv 4 | 7,1 Sdud hoor/ xqd yh} frqrflgrv orv prylplhqwrv hq wrgrv orv qxgrv/ vh uhfxshud ho vlvwhpd frpsohwr gh hfxdflrqhv | vh fdofxodq odv ixhu}dv lqfjqlwd hq orv judgrv gh olehuwdg suhvfulwrv1 D prgr gh hmhpsor/ vh fdofxod od uhdfflq krul}rqwdo hq ho qxgr 4> dsolfdqgr od hfxdflq +9194,/ sxhgh hvfuleluvh= I 7 @ @
2 [
& '

N& g& & !2 @ ;> 64 nQ +$,

% x2

Los autores, 2004; Edicions UPC, 2004.

649

FDSWXOR 91 HO PWRGR GH ULJLGH]

Qwhvh txh/ do h{lvwlu qlfdphqwh fdujdv hq orv qxgrv/ ho wuplqr txh fruuhvsrqgh d od uhdfflq gh hpsrwudplhqwr shuihfwr gh od eduud hv qxor1 Uhslwlhqgr ho surfhglplhqwr sdud odv uhdfflrqhv uhvwdqwhv/ vh rewlhqh= 6 5 6 5 9 9 9 9 9 9 7
I{4 I|4 P4 I{7 I|7 P7

: 9 : 9 : 9 :@9 : 9 : 9 8 7

;> 64 83 46> ; ;> 64 83 46> ;

: : : : : : 8

grqgh odv ixhu}dv vh h{suhvdq hq nQ | orv prphqwrv hq nQ p1 Ho vlvwhpd gh uhdfflrqhv rewhqlgr hv vlpwulfr1 Orv ydoruhv gh orv hvixhu}rv hq orv h{wuhprv gh fdgd eduud vh fdofxodq d sduwlu gh orv prylplhqwrv h{suhvdgrv phgldqwh odv hfxdflrqhv +9197d,0+9197e,1 Dv/ sru hmhpsor/ orv hvixhu}rv hq ho h{wuhpr d gh od eduud 45 +2 @ <3t ,/ vrq= 65 65 6 5
0 +id ,2 @ 7 3 % & 8 7

$ 3

& '

$ 7 3 . 3

3 4 3 x4 4 3 3 8 7 y4 8 . 3 3 4 !4

3 3 3 4 3 x5 8 7 4 3 3 8 7 y5 8 % & & ( 3 3 4 !5

65

65

gh grqgh=

Q I{4 $ y5 0 Q +id ,2 @ 7 I|4 8 @ 7 % x5 . & !5 8 @ 7 Q P4 & x5 . ( !5

83 ;> 64 8 46> ;

Uhslwlhqgr ho surfhglplhqwr vh rewlhqhq orv uhvwdqwhv ydoruhv sdud orv hvixhu}rv hq orv h{wuhprv gh odv eduudv= 6 6 5 Q 6 5 5 Q 6 5
0 i2

9 9 9 @9 9 9 7

I{4 Q I|4 Q P4 Q5 I{ Q I|5 Q P5

: 9 ;> 64 : 9 : 9 46> ; :@9 : 9 83 : 9 8 7 ;> 64


5:> :

83

: : : : : : 8

>

0 i2

9 9 9 @9 9 9 7

5
0 i e

9 9 9 @9 9 9 7

Q I{6 Q I|6 Q P6 Q7 I{ Q I|7 Q P7

I{5 Q I| 5 Q P5 Q6 I{ Q I| 6 Q P6

: 9 : 9 : 9 :@9 : 9 : 9 8 7

;> 64 3 46> < ;> 64 3 46> <

: : : : : : 8

: 9 : 9 : 9 :@9 : 9 : 9 8 7

83 ;> 64 5:> : 83 ;> 64 46> ;

6 : : : : : : 8

Los autores, 2004; Edicions UPC, 2004.

91431 HMHPSORV

64:

grqgh odv ixhu}dv vh h{suhvdq hq nQ | orv prphqwrv hq nQ p1 Od oh| gh prphqwrv hfwruhv uhvxowdqwh hv frpr od uhsuhvhqwdgd hq od Iljxud 91: Hvwdgr LL +Hmhpsor 91714,1 Qrwd= Orv shtxhrv ghvsod}dplhqwrv krul}rqwdohv | yhuwlfdohv fdofxodgrv sdud orv qxgrv 5 | 6 vrq ghelgrv d od ghirupdflq gh odv slh}dv fdxvdgd sru ho hvixhu}r d{lo txh frpr vh revhuyd hv gh ydoru px| uhgxflgr hq uhodflq d od ghirupdflq sru h{lq +jlurv hq orv qxgrv,1 Vl vh uhkdfhq orv fofxorv frq xqd uljlgh} d d{lo HD @ 4 vh rewlhqhq sdud orv prylplhqwrv | uhdfflrqhv lqfjqlwd orv vljxlhqwhv ydoruhv= 5 5 6 5 6 6 5 6 9 9 9 9 9 9 7
x5 y5 !5 x6 y6 !6

: 9 : 9 : 9 :@9 : 9 : 9 8 7

3 3 4> :7 437 3 3 4> :7 437

: : : : : : 8

>

9 9 9 9 9 9 7

I{4 I| 4 P4 I{7 I| 7 P7

: 9 : 9 : 9 :@9 : 9 : 9 8 7

;> 66 83 46> < ;> 66 83 46> <

: : : : : : 8

Revuyhvh txh hvwrv ydoruhv vrq px| su{lprv d orv rewhqlgrv vlq ghvsuhfldu od ghirupd0 flq uhdo ghelgd do hvixhu}r d{lo/ or txh frpsuxhed od ydolgh} gh orv fofxorv uhdol}dgrv ghvsuhfldqgr vwd1

Hmhpsor 914315 Uhvroyhu od hvwuxfwxud gh od Iljxud 9156 sru ho Pwrgr gh Uljlgh}/ sdud orv ydoruhv d @ 8 p/ HL @ 5 43D nQ p2 | HD @ 43. nQ1 Fdofxodu ho ydoru gh I vhjq ho Hvwdgr LL gho Hmhpsor 91715/ hv ghflu/ sdud txh fruuhvsrqgd d xq lqfuhphqwr xqliruph gh whpshudwxud w @ 53t F/ whqlhqgr hq fxhqwd txh ho frhflhqwh gh glodwdflq gho pdwhuldo hv  @ 43QS @t F1 Vhjq vh h{solf hq ho Hmhpsor 91715/ ho ydoru gh odv ixhu}dv I txh dfwdq vreuh orv qxgrv hv ljxdo +fdpeldgdv gh vhqwlgr, d odv uhdfflrqhv gho fruuhvsrqglhqwh hvwdgr lqwudvodflrqdo/ I @ HD w @ 533 nQ1 Od uhvroxflq hv vlplodu d od gho hmhpsor dqwhulru1 Od qxphudflq gh orv qxgrv | gh odv eduudv/ dv frpr orv hmhv gh uhihuhqfld orfdohv | joredo sxhgh yhuvh hq od Iljxud 9156e1 Odv pdwulfhv gh uljlgh} gh odv eduudv | od pdwul} gh uljlgh} joredo gh od hvwuxfwxud vrq odv plvpdv txh odv gho hmhpsor dqwhulru1 Lqwurgxflhqgr odv frqglflrqhv gh dsr|r gh od hvwuxfwxud/ dsr|rv duwlfxodgrv hq orv qxgrv 4 | 7/ | holplqdqgr odv hfxdflrqhv txh fruuhvsrqghq d orv judgrv gh olehuwdg suhvfulwrv +4/ 5 | 43/ 44,/ vh rewlhqh ho vlvwhpd gh hfxdflrqhv uhgxflgr vljxlhqwh=

Los autores, 2004; Edicions UPC, 2004.

64;

FDSWXOR 91 HO PWRGR GH ULJLGH]

Ilj1 9156= Suwlfr gho Hmhpsor 914315

5 9 9 9 9 9 9 437 9 9 9 9 9 7

49 7> ;3 3 7> ;3 534> <5 3 3 3 534> <5 ; 7> ;3 7> ;3 3 533 3 3 3 4> <5 3 3 7> ;3 3 3 3

; 3 3 7> ;3 533 3 7> ;3 3 4> <5 65 3 7> ;3 3 534> <5 3 7> ;3 3 534> <5 ; 7> ;3 7> ;3 3 7> ;3 3

3 3 3 3 7> ;3 3 ; 3 7> ;3 7> ;3 7> ;3 3 65 ; ; 49

65 :9 :9 :9 :9 :9 :9 :9 :9 :9 :9 :9 87

!4 x5 y5 !5 x6 y6 !6 !7

: 9 : 9 : 9 : 9 : 9 : 9 :@9 : 9 : 9 : 9 : 9 8 7

3 533 533 3 533 533 3 3

6 : : : : : : : : : : : 8

Qwhvh od yduldflq gho vlvwhpd gh hfxdflrqhv/ frq uhvshfwr do hmhpsor dqwhulru1 Uhvro0 ylhqgr/ vh rewlhqhq orv ydoruhv gh orv prylplhqwrv lqfjqlwd txh/ dkrud/ vrq orv jlurv gh orv qxgrv gh od hvwuxfwxud | orv ghvsod}dplhqwrv gh orv qxgrv 5 | 6= 5 9 9 9 9 9 9 9 9 9 9 7
!4 x5 y5 !5 x6 y6 !6 !7

: 9 : 9 : 9 : 9 : 9 :@9 : 9 : 9 : 9 : 9 8 7

4> 5 8 4 9 8 4 9 4> 5

438 438 437 439 438 437 439 438

6 : : : : : : : : : : 8

grqgh orv ghvsod}dplhqwrv vh h{suhvdq hq phwurv | orv jlurv hq udgldqhv1

Los autores, 2004; Edicions UPC, 2004.

91431 HMHPSORV

64<

Uhfxshudqgr ho vlvwhpd gh hfxdflrqhv frpsohwr/ vh fdofxodq odv uhdfflrqhv lqfjqlwdv hq orv qxgrv frq prylplhqwrv suhvfulwrv +qxgrv 4 | 7,= 5 6 5 6 9 I|4 : 9 9 : 9 7 I{7 8 @ 7
I|7 I{4 3> 3<9 533 : : 3> 3<9 8 533

grqgh odv ixhu}dv vh h{suhvdq hq nQ1 Orv hvixhu}rv hq orv h{wuhprv gh odv eduudv vrq= 5 Q 6 5 5 Q 6 5 6 6
0 i2

9 9 9 @9 9 9 7

I{4 Q I|4 Q P4 Q5 I{ Q I|5 Q P5

: 9 3> 3<9 : 9 : 9 3 :@9 : 9 533 : 9 8 7 3> 3<9


3> 7;

533

: : : : : : 8

>

0 i2

9 9 9 @9 9 9 7

5
0 i e

9 9 9 @9 9 9 7

Q I{6 Q I|6 Q P6 Q I{7 Q I|7 Q P7

I{5 Q I|5 Q P5 Q6 I{ Q I|6 Q P6

: 9 3 : 9 : 9 3> 7; :@9 : 9 533 : 9 8 7 3

533

: : : : : : 8

3> 7;

: 9 : 9 : 9 :@9 : 9 : 9 8 7

533 3> 3<9 3> 7; 533 3> 3<9 3

6 : : : : : : 8

Hq hvwh fdvr gh fdujd/ od hvwuxfwxud wudedmd ixqgdphqwdophqwh d hvixhu}r d{lo> sru hoor/ orv ydoruhv gh orv prylplhqwrv gh orv qxgrv | orv hfwruhv | fruwdqwhv hq odv eduudv vrq px| shtxhrv1 Vlq hpedujr/ orv d{lohv qdohv txh fruuhvsrqghq d xq lqfuhphqwr xqliruph gh whpshudwxud vrq qxorv/ |d txh vh rewlhqhq vxpdqgr orv dtx rewhqlgrv pv orv gho hvwdgr lqwudvodflrqdo/ ljxdohv | rsxhvwrv d vwrv1 Od oh| gh prphqwrv hfwruhv | od ghirupdgd sxhghq yhuvh hq od Iljxud 9143 gho Hmhpsor 917151

Hmhpsor 914316 Uhvroyhu od hvwuxfwxud gh od Iljxud 9157 sru ho Pwrgr gh Uljlgh}/ sdud orv ydoruhv d @ 8 p/ HL @ 5 43D nQ p2 | HD @ 43. nQ | sdud Y @ 83 nQ | P @ 74> 99: nQ p1 Hvwh hmhpsor frlqflgh frq ho Hmhpsor 914314 shur frq od yduldqwh gh dsr|r duwlfxodgr hq orv qxgrv 4 | 7/ frq uhvruwhv hq odv duwlfxodflrqhv gh uljlgh} n$ @ 43D nQ p2udg1 Frpr hq orv grv hmhpsorv dqwhulruhv/ od uhvroxflq frplhq}d sru od qxphudflq gh orv qxgrv | gh odv eduudv1 Od qxphudflq hohjlgd | orv vlvwhpdv orfdohv | joredo gh od hvwuxfwxud vh pxhvwudq hq od Iljxud 9157e1

Los autores, 2004; Edicions UPC, 2004.

653

FDSWXOR 91 HO PWRGR GH ULJLGH]

Ilj1 9157= Suwlfr gho Hmhpsor 914316 Od qlfd glihuhqfld txh suhvhqwd hvwh hmhpsor frq uhvshfwr do Hmhpsor 914314 hv ho wlsr gh frqglflq gh dsr|r gh od hvwuxfwxud> sru wdqwr/ odv pdwulfhv gh uljlgh} gh odv eduudv/ dv frpr wdpelq ho yhfwru joredo gh fdujdv/ vrq ljxdohv d orv doo fdofxodgrv1 Do lqwurgxflu odv frqglflrqhv gh dsr|r/ hv ghflu/ orv ghvsod}dplhqwrv qxorv | orv uhvruwhv hovwlfrv hq orv qxgrv 4 | 7/ vh rewlhqh ho vlvwhpd gh hfxdflrqhv vljxlhqwh=
^59` 7> ;3 3 9 7> ;3 534> <5 3 9 9 3 3 534> <5 9 9 7> ;3 7> ;3 79 ; 43 9 9 3 533 3 9 9 3 3 4> <5 9 7 3 3 7> ;3 3 3 3 5 ; 3 3 7> ;3 533 3 7> ;3 3 4> <5 65 3 7> ;3 3 534> <5 3 7> ;3 3 534> <5 ; 7> ;3 7> ;3 3 7> ;3 3 65 3 3 3 3 :9 :9 7> ;3 3 :9 :9 :9 ; 3 :9 :9 7> ;3 7> ;3 :9 :9 7> ;3 3 :9 :9 65 ; 87 ; ^59` !4 x5 y5 !5 x6 y6 !6 !7 6 5 : 9 : 9 : 9 : 9 : 9 : 9 :@9 : 9 : 9 : 9 : 9 8 7 6 3 3 : : 83 : : : 74> 9: : : 3 : : 83 : : 74> 9: 8 3

Ho vlvwhpd gh hfxdflrqhv uhgxflgr hv ho uhvxowdgr gh holplqdu odv odv | froxpqdv 4/ 5 | 43/ 44/ | gh vxpdu od uljlgh} gh orv uhvruwhv hq orv w uplqrv gldjrqdohv gh odv hfxdflrqhv fruuhvsrqglhqwhv d orv jlurv gh orv qxgrv 4 | 7 +judgrv gh olehuwdg 6 | 45/ uhvshfwlydphqwh,1 Qwhvh od vhphmdq}d gh od pdwul} joredo rewhqlgd frq od gho Hmhpsor 914314> od hvwuxfwxud gh od pdwul} hv lgqwlfd hq orv grv fdvrv/ frq od qlfd glihuhqfld gh txh dkrud vh kdq hqvdpeodgr/ hq odv srvlflrqhv pdufdgdv ^ `/ odv uljlglfhv gh orv uhvruwhv hovwlfrv1 Sdud uljlghfhv vxflhqwhphqwh shtxhdv/ odv grv pdwulfhv uhvxowdq lgqwlfdv> sdud uljlghfhv vxflhqwhphqwh judqghv vh rewhqgud ! @ !e @ 31

Los autores, 2004; Edicions UPC, 2004.

91431 HMHPSORV

654

Uhvroylhqgr ho vlvwhpd gh hfxdflrqhv vh rewlhqhq orv ydoruhv gh orv prylplhqwrv lqfjqlwdv= 5 6 5 8 6 9 9 9 9 9 9 9 9 9 9 7


!4 x5 y5 !5 x6 y6 !6 !7

: 9 : 9 : 9 : 9 : 9 :@9 : 9 : 9 : 9 : 9 8 7

8> <6 4> 94 5> 8 4> <7 4> 94 5> 8 4> <7 8> <6

43 439 438 437 439 438 437 438

: : : : : : : : : : 8

grqgh orv ghvsod}dplhqwrv vh h{suhvdq hq phwurv | orv jlurv hq udgldqhv1 Uhfxshudqgr ho vlvwhpd gh hfxdflrqhv frpsohwr vh rewlhqhq odv uhdfflrqhv hq orv qxgrv 4 | 7= 5 6 5 6 9 9 9 9 9 9 7
I{4 I|4 P4 I{7 I|7 P7

: 9 : 9 : 9 :@9 : 9 : 9 8 7

9> 75 83 8> <6 9> 75 83 8> <6

: : : : : : 8

odv ixhu}dv h{suhvdgdv hq nQ | orv prphqwrv hq nQ p1 Orv hvixhu}rv hq orv h{wuhprv gh odv eduudv vh rewlhqhq vljxlhqgr ho surfhglplhqwr xwlol}dgr hq orv hmhpsorv dqwhulruhv= 5
0 i2

9 9 9 @9 9 9 7

Q I{4 Q I|4 Q P4 Q I{5 Q I|5 Q P5

: 9 : 9 : 9 :@9 : 9 : 9 8 7

83 9> 75 8> <6 83 9> 75 59> 5

6 : : : : : : 8 >
0 i2

5 9 9 9 @9 9 9 7

Q I{5 Q I|5 Q P5 Q I{6 Q I|6 Q P6


6 : : : : : : 8

: 9 : 9 : 9 :@9 : 9 : 9 8 7

9> 75 3 48> 8 9> 75 3 48> 8

6 : : : : : : 8

5
0 i e

9 9 9 @9 9 9 7

Q I{6 Q I|6 Q P6 Q I{7 Q I|7 Q P7

: 9 : 9 : 9 :@9 : 9 : 9 8 7

83 9> 75 59> 5 83 9> 75 8> <6

Ho ohfwru sxhgh frpsdudu od vroxflq rewhqlgd frq od gho Hmhpsor 914314/ dv frpr uhvroyhu gh qxhyr sdud glihuhqwhv ydoruhv gh od uljlgh} gh orv uhvruwhv hq orv dsr|rv duwlfxodgrv1

Los autores, 2004; Edicions UPC, 2004.

655

FDSWXOR 91 HO PWRGR GH ULJLGH]

9144

Wlsrorjdv gh hvwuxfwxudv gh eduudv

Hq odv Vhfflrqhv dqwhulruhv vh kd suhvhqwdgr/ hq ghwdooh/ ho fofxor gh hvwuxfwxudv uh0 wlfxodgdv gh sodqr phglr sru ho pwrgr gh uljlgh}1 Hq hvwd Vhfflq vh suhvhqwd od dsolfdflq gho pwrgr do hvwxglr gh rwudv wlsrorjdv gh hvwuxfwxudv gh eduudv= hpsd0 uuloodgrv sodqrv/ hvwuxfwxudv uhwlfxodgdv hvsdfldohv | hvwuxfwxudv duwlfxodgdv sodqdv | hvsdfldohv1 Hq fdgd xqr gh orv fdvrv/ vh vhdodq odv sduwlfxodulgdghv gh od wlsrorjd hvwxgldgd/ sodqwhdqgr odv hfxdflrqhv hovwlfdv hq hmhv orfdohv | od fruuhvsrqglhqwh wudqvirupdflq d hmhv joredohv1 914414 Hpsduuloodgrv Sodqrv

Xq hpsduuloodgr sodqr hv xqd hvwuxfwxud sodqd gh qxgrv ujlgrv txh vrsruwd fdujdv h{whulruhv qrupdohv d vx sodqr +yhu Iljxud 9158,1 Vxhohq fdofxoduvh frpr hpsduuloodgrv sodqrv orv irumdgrv gh hglfdflq | dojxqdv wlsrorjdv gh wdeohurv gh sxhqwhv1 Hq od sufwlfd vxhohq vhu hvwuxfwxudv gh dowr judgr gh klshuhvwdwlvpr/ px| gliflohv gh fdofxodu sru surfhglplhqwrv pdqxdohv1 Hq ho dqolvlv gho hpsduuloodgr vxsrqguhprv txh hvw irupdgr sru yljdv uhfwdv gh vhfflq frqvwdqwh wdohv txh ho sodqr yhuwlfdo vhd sulqflsdo gh lqhufld gh odv slh}dv/ ujlgd0 phqwh xqlgdv hq vxv h{wuhprv1 Frqvlghuduhprv od uljlgh} wruvlrqdo/ shur ghvsuhfldqgr ho hihfwr gh dodehr1 Dvlplvpr/ frqvlghuduhprv fdujdv yhuwlfdohv do sodqr gho hpsduul0 oodgr | prphqwrv gh hmh krul}rqwdo1 Qr vh frqvlghuduq/ sru wdqwr/ fdujdv krul}rqwdohv/ ql prphqwrv gh hmh yhuwlfdo1 Ghelgr d od jhrphwud sodqd | do wlsr gh dfflrqhv frqvlghudgdv/ vrq lgqwlfdphqwh qxorv orv prylplhqwrv gh orv qxgrv hq ho sodqr krul}rqwdo | orv jlurv gh hmh yhuwlfdo1 Vor h{lvwhq prylplhqwrv yhuwlfdohv | jlurv gh hmh krul}rqwdo/ | ho qphur gh judgrv gh olehuwdg sru qxgr hv wuhv1

Ilj1 9158= Hpsduuloodgrv sodqrv

Los autores, 2004; Edicions UPC, 2004.

91441 WLSRORJDV GH HVWUXFWXUDV GH EDUUDV

656

Ilj1 9159= Slh}d gh hpsduuloodgr sodqr Sru wdqwr/ orv yhfwruhv gh prylplhqwrv | hvixhu}rv hq h{wuhpr gh slh}d vrq +yhu Iljxud 9159,= 6 !0 7d 9 0 : g0 @ 7 yd 8 d !0 Sd 5 6 !0 7u 9 0 : g0 @ 7 yu 8 u !0 Su 5 6 0 P7d 9 0 : 0 id @ 7 ICd 8 0 PSd 5 6 0 P7u 9 0 : 0 iu @ 7 ICu 8 0 PSu 5 +91:7,

Odv hfxdflrqhv hovwlfdv gh h{lq | fruwdqwh vrq dqorjdv d odv fruuhvsrqglhqwhv d odv hvwuxfwxudv uhwlfxodgdv gh sodqr phglr1 Hq hvwh fdvr/ qr kd| hvixhu}r d{lo shur/ hq fdpelr/ kd| prphqwr wruvru1 Odv hfxdflrqhv hovwlfdv gho prphqwr wruvru vrq=
0 P7d @ 0 P7u @

JL| 0 !7d o JL| 0 !7d o

!0 7u !0 7u

+91:8d, +91:8e,

grqgh JL| hv od lqhufld d wruvlq gh od slh}d1 Vh revhuyd txh vrq wuplqrv irupdophqwh dqorjrv d orv fruuhvsrqglhqwhv d d{lo hq odv hvwuxfwxudv uhwlfxodgdv gh sodqr phglr/ hfxdflrqhv +918d, | +918e,1 Wrpdqgr orv hmhv orfdohv gh irupd txh orv hmhv +|> }, vhdq orv sulqflsdohv gh lqhufld gh od slh}d/ odv hfxdflrqhv hovwlfdv gh orv hpsduuloodgrv sodqrv sxhghq hvfuleluvh hq irupd pdwulfldo frpr= % & % &% & 0 id N0 g0 N0 dd d du @ +91:9, 0 iu N0 N0 g0 ud uu u

Los autores, 2004; Edicions UPC, 2004.

657

FDSWXOR 91 HO PWRGR GH ULJLGH]

frq odv pdwulfhv= 5 . g| D 9 0 Ndd @ 7 3 3 5 Nud


0

. 2DF F . S D2

F : . SD2 8 . eF D

5 9 N0 @ 7 du

g| D

3 3

2F
D SF D2

: . SF 8 D2 . 2F D +91::, 6 : 8

9 @ 7

3 3

g| D

2F

D SF D2

SF

6 : 8 Nuu
0

5 9 @ 7

D2 2F D

. g| D 3 3

2F
D SF D2

SF

D2 eF D

Ilqdophqwh/ sxhgh oohjduvh d od h{suhvlq jhqhudo= i 0 @ N0 g0 +91:;,

Od uhodflq hqwuh orv hmhv orfdohv | joredohv sxhgh yhuvh hq od Iljxud 915:1 Orv hmhv joredohv [> ] | orv orfdohv {> } vrq krul}rqwdohv plhqwudv txh orv hmhv \> |/ vrq yhuwlfdohv | frlqflghqwhv1 Sru wdqwr/ ghqlhqgr od pdwul} gh wudqvirupdflq W hqwuh hoorv frpr= 6 5 frv  3 vlq  : 9 +91:<, W@7 3 4 3 8 vlq  3 frv  vh sxhghq wudqvirupdu odv pdwulfhv hohphqwdohv d frrughqdgdv joredohv/ phgldqwh od wudqvirupdflq= N& @ WN0 We +91;3, & Ho surfhvr gh hqvdpeodmh/ lpsrvlflq gh odv frqglflrqhv gh dsr|r/ uhvroxflq/ | fofxor gh orv hvixhu}rv hq odv slh}dv | gh odv uhdfflrqhv hv dqorjr do fdvr gh odv hvwuxfwxudv gh sodqr phglr1

Ilj1 915:= Wudqvirupdflq gh hmhv sdud hpsduuloodgr sodqr

Los autores, 2004; Edicions UPC, 2004.

91441 WLSRORJDV GH HVWUXFWXUDV GH EDUUDV

658

914415

Hvwuxfwxudv Uhwlfxodgdv Hvsdfldohv

Odv hfxdflrqhv hovwlfdv fruuhvsrqglhqwhv d xqd slh}d dlvodgd/ shuwhqhflhqwh d xqd hv0 wuxfwxud uhwlfxodgd hvsdfldo/ wlhqhq od irupd jhqhudo= %
0 id 0 iu

& @

N0 N0 dd du 0 Nud N0 uu

&%

g0 d g0 u

& +91;4,

hq odv txh orv yhfwruhv gh prylplhqwrv | hvixhu}rv gh h{wuhpr gh slh}d vrq gh vhlv frpsrqhqwhv fdgd xqr +yhu Iljxud 915;,= 5 9 9 9 9 0 gd @ 9 9 9 7 x0 d 0 yd 0 zd 0 !7d !0 Cd !0 Sd 6 : : : : : : : 8 5 9 9 9 9 0 gu @ 9 9 9 7 x0 u 0 yu 0 zu 0 !7u !0 Cu !0 Su 6 : : : : : : : 8 5 9 9 9 9 0 id @ 9 9 9 7
0 I7d 0 ICd 0 ISd 0 P7d 0 PCd 0 PSd

6 : : : : : : : 8

5 9 9 9 9 0 iu @ 9 9 9 9 7

0 I7u 0 ICu 0 ISu 0 P7u 0 PCu 0 PSu

6 : : : : : : : : 8

+91;5,

Vl vh olplwd ho hvwxglr do fdvr gh hvwuxfwxudv irupdgdv sru yljdv uhfwdv gh vhfflq frqvwdqwh | vh ghvsuhfldq orv hihfwrv gh dodehr sru wruvlq/ | vh wrpdq orv hmhv orfdohv gh irupd txh orv hmhv |> } vhdq orv sulqflsdohv gh lqhufld gh od slh}d/ odv pdwulfhv gh uljlgh} hohphqwdohv ylhqhq gdgdv sru=

Ilj1 915;= Slh}d gh hvwuxfwxud uhwlfxodgd hvsdfldo

Los autores, 2004; Edicions UPC, 2004.

659

FDSWXOR 91 HO PWRGR GH ULJLGH]

5 9 9 9 9 9 9 9 9 7 5 9 9 9 9 9 9 9 9 7 5 9 9 9 9 9 9 9 9 7

N0 @ dd

. F D 3 3 3 3 3
F D

F . 2D 5 3 3 3 SF5 . D2

2F+ SF+

3 3

3 3 3 . g| D 3 3 3 3 3 3 3 3 3 3 . g| D 3 3
g| D

SF+

3 3

D2

. eF+ D 3 3 3

D2

N0 @ du

3 3 3 3 3

2F5

SF5
D2

3 3 3

2F+ SF+

3 3 3

SF+ 2F+

D2

3 3 3

D2

3 3 3

N0 @ uu

. F D 3 3 3 3 3

2F5

SF5
D2

3 3 3

F . 2D + 3 SF+ . D2 3

. SF+ D2 3 . eF+ D 3

: . SF5 : D2 : : : : 3 : : 3 8 eF5 . D 6 3 : . SF5 : D2 : : : : 3 : : 3 8 2F5 . D 6 3 SF5 : : D2 : : : : 3 : : 3 8 eF5 . D

+91;6d,

+91;6e,

+91;6f,

grqgh HD hv od uljlgh} d d{lo/ HLC | HLS vrq odv uljlghfhv d h{lq hq orv uhvshfwlyrv sodqrv sulqflsdohv gh lqhufld | JL| hv od lqhufld d wruvlq1 Qdwxudophqwh/ N0 @ N0 e = ud du Sdud wudqvirupdu odv hfxdflrqhv hovwlfdv d hmhv joredohv/ vor vh qhfhvlwd frqrfhu od pdwul} W gh wudqvirupdflq fruuhvsrqglhqwh> vwd hv= 6 5 9 \{ \| 9 f f 9 f f 9 ]{ ]| W@9 9 9 7 3
g f [{ [| f [} f \} f ]}

: : : : g f f : [{ [| [} : : f f f \{ \| \} 8
3 f ]{ f ]| f ]}

+91;7,

g f grqgh [{> [|/ hwf1 vrq orv frvhqrv gluhfwruhv gh orv qjxorv frpsuhqglgrv hqwuh orv hmhv fruuhvsrqglhqwhv gh orv vlvwhpdv joredo | orfdo1 Od wudqvirupdflq gh pdwulfhv gh uljlgh} hohphqwdohv ylhqh gdgd sru od h{suhvlq jhqhudo= N& @ W N0 We & +91;8,

Ho surfhglplhqwr d sduwlu gh dtx hv dqorjr do vhjxlgr sdud odv rwudv wlsrorjdv1

Los autores, 2004; Edicions UPC, 2004.

91441 WLSRORJDV GH HVWUXFWXUDV GH EDUUDV

65:

914416

Hvwuxfwxudv Duwlfxodgdv Sodqdv

Odv hvwuxfwxudv duwlfxodgdv sxhghq frqvlghuduvh xqd sduwlfxodul}dflq gh odv uhwlfxodgdv/ hq ho fdvr gh whqhu dperv h{wuhprv duwlfxodgrv1 Sru glfkr prwlyr/ orv prphqwrv hq h{wuhpr gh slh}d vhuq qxorv1 Vl h{lvwhq fdujdv gluhfwdphqwh dsolfdgdv hq odv slh}dv/ odv slh}dv elduwlfxodgdv vor vxiuhq h{lq orfdo | orv prphqwrv hfwruhv | hvixhu}rv fruwdqwhv sxhghq kdooduvh gluhf0 wdphqwh/ hvwxgldqgr odv slh}dv dlvodgdv frpr eldsr|dgdv1 Sru wdqwr/ hq xqd hvwuxfwxud frpr od gh od Iljxud 915< vh whqguq/ hq sulphu oxjdu/ xqrv hvixhu}rv orfdohv gh h{lq | fruwdqwh ghelgrv d od fdujd gluhfwdphqwh dsolfdgd vreuh odv slh}dv |/ hq vhjxqgr oxjdu/ xqdv ixhu}dv dsolfdgdv hq orv qxgrv/ uhvxowdqwhv gh wudvodgdu od fdujd gh odv slh}dv d orv qxgrv1 Hvwh vhjxqgr fdvr gh fdujd gd oxjdu qlfdphqwh d hvixhu}rv d{lohv hq odv slh}dv | hv ho txh vh hvwxgld hq ho fofxor pdwulfldo gh od hvwuxfwxud/ txh txhgd/ gh hvwd pdqhud/ px| vlpsolfdgr1 Vh pdqwlhqhq/ hq or txh vljxh/ orv fulwhulrv gh vljqrv | orv vlvwhpdv gh uhihuhqfld xwlol}dgrv sdud odv hvwuxfwxudv gh sodqr phglr +yhu Iljxud 9163,1 Sru wdqwr/ | whqlhqgr hq fxhqwd txh vor dfwd hvixhu}r d{lo/ odv hfxdflrqhv hovwlfdv sxhghq hvfuleluvh/ hq

Ilj1 915<= Hvwuxfwxud duwlfxodgd sodqd

Los autores, 2004; Edicions UPC, 2004.

65;

FDSWXOR 91 HO PWRGR GH ULJLGH]

frrughqdgdv orfdohv=

0 I7d 0 I7u

&

HD @ o

4 4

4 4

&%

x0 d x0 u

& +91;9,

Od pdwul} gh wudqirupdflq W/ hqwuh ho hmh orfdo { | orv hmhv joredohv +[> \ ,/ hv/ hq hvwh fdvr= % & % & frv  F W@ @ +91;:, vlq  V Oxhjr/ vh sxhgh hvfulelu= % & I7d 0 id @ @ W I7d ICd % & xd gd @ @ W x0 d yd % > > iu @ % gu @ &
0 @ W I7u

I7u ICu xu yu

& @ W x0 u

Revuyhvh txh/ hq frrughqdgdv orfdohv/ ho qphur gh judgrv gh olehuwdg sru qxgr hv ljxdo d xqr/ plhqwudv txh/ hq frrughqdgdv joredohv/ hv ljxdo d grv1 Odv hfxdflrqhv hovwlfdv hq frrughqdgdv joredohv vhuq/ sru wdqwr= & % &% & % .N N gd id @ +91;;, N .N iu gu grqgh HD N@ o % F 2 VF VF V 2 &

Ilj1 9163= Wudqvirupdflq gh hmhv hq hvwuxfwxudv duwlfxodgdv sodqdv

Los autores, 2004; Edicions UPC, 2004.

91441 WLSRORJDV GH HVWUXFWXUDV GH EDUUDV

65<

Frq hvwdv h{suhvlrqhv vh sxhgh uhdol}du ho fofxor pdwulfldo gh hvwuxfwxudv duwlfx0 odgdv sodqdv1 Ho surfhglplhqwr gh hqvdpeodmh/ lpsrvlflq gh frqglflrqhv gh dsr|r/ uhvroxflq | fofxor gh hvixhu}rv | uhdfflrqhv hv dqorjr do lqglfdgr sdud hvwuxfwxudv uhwlfxodgdv sodqdv1 914417 Hvwuxfwxudv Duwlfxodgdv Hvsdfldohv

Odv hfxdflrqhv dqwhulruhv sxhghq h{whqghuvh do fdvr gh hvwuxfwxudv duwlfxodgdv hvsdfld0 ohv1 Odv hfxdflrqhv hovwlfdv sxhghq hvfuleluvh/ hq frrughqdgdv orfdohv/ hq od irupd= % % &% & & 0 HD I7d 4 4 x0 d @ +91;<, 0 o 4 4 I7u x0 u Sdud xqd slh}d rulhqwdgd hq ho hvsdflr gh wdo irupd txh vxv frvhqrv gluhfwruhv uhvshfwr d orv hmhv joredohv +[> \> ], vhdq +e p> q,> od pdwul} gh wudqvirupdflq hv/ o> e e vlpsohphqwh= 6 6 5 5 g e [{ o : 9 f : 9 +91<3, W@7 \| 8@7 p 8 e f q e ]} Ghqlhqgr orv yhfwruhv gh ixhu}dv | prylplhqwrv gh orv qxgrv hq ho vlvwhpd joredo= 6 6 6 6 5 5 5 5 I7d I7u xd xu : : : : 9 9 9 9 id @ 7 ICd 8 iu @ 7 ICu 8 gd @ 7 yd 8 gu @ 7 yu 8 +91<4, ISd ISu zd zu vh wlhqh txh odv hfxdflrqhv hovwlfdv vrq= % & % &% & id .N N gd @ iu gu N .N frq= e o2 HD 9 e N@ e 7 po o qe eo 5 6 ee e op oe q : eq p2 pe 8 e qp q2 ee e

+91<5,

+91<6,

Los autores, 2004; Edicions UPC, 2004.

Bibliografa
Arbabi, F. (1991). Structural Analysis and Behaviour. McGraw-Hill. Argelles lvarez, R. (1985). Clculo de Estructuras. Seccin de Publicaciones, E.T.S. Ing. Montes de Madrid. Beer, F. P. y Johnston, E. R. (1990). Mecnica Vectorial para Ingenieros. McGraw-Hill. Chajes, A. (1990). Structural Analysis. Prentice Hall. Cook, R. D. y Young, W. C. (1999). Advanced Mechanics of Materials. Prentice Hall. Courbon, J. (1972). Calcul des structures. Dunod. ENSIDESA (1977). Manual para el clculo de estructuras. Publicaciones de Ensidesa. ENSIDESA (1993). Manuales sobre la construccin con acero. Publicaciones de Ensidesa. Gerstle, K. H. (1974). Basic Structural Analysis. Prentice Hall. Ghali, A. y Neville, A. M. (1989). Structural Analysis. A unied classical and matrix approach. Chapman and Hall. Hibbeler, R. C. (1997). Anlisis Estructural. Prentice-Hall Hispanoamericana. Hsieh, Y.-Y. y Mau, S. T. (1995). Elementary Theory of Structures. Prentice Hall. Kardestuncer, H. (1974). Elementary Matrix Analysis of Structures. McGraw-Hill. Kleinlogel, A. (1953). Prticos simples y marcos. Labor. Kleinlogel, A. y Haselbac, A. (1965). Poutres continues. Dunod. Livesley, R. K. (1970). Mtodos Matriciales para Clculo de Estructuras. Blume. 331

Los autores, 2004; Edicions UPC, 2004.

332

BIBLIOGRAFA

Miquel Canet, J. (2000). Clculo de estructuras. CIMNE, Ediciones UPC. Oden, J. T. y Ripperger, E. A. (1981). Mechanics of Elastic Structures. McGraw Hill. Pisarenko, G. S., Yakolev, A. P., y Matreev, V. V. (1979). Manual de Resistencia de Materiales. Mir. Samartn Quiroga, A. (1995). Resistencia de Materiales. Colegio de Ing. de Caminos, Canales y Puertos. Samartn Quiroga, A. y Gonzlez de Cangas, J. R. (2001). Clculo Matricial de Estructuras. Colegio de Ing. de Caminos, Canales y Puerto. Seely, F. B. y Smith, J. O. (1952). Advanced Mechanics of Materials. Wiley. Shames, I. H. (1999). Mecnica para Ingenieros. Prentice Hall. Timoshenko, S. P. (1983). History of Strength of Materials. Dover. Timoshenko, S. P. y Young, D. H. (1974). Teora de las estructuras. Urmo. Utku, S., Norris, C. H., y Wilbur, J. B. (1991). Elementary Structural Analysis. McGraw-Hill. Vzquez, M. (1992). Clculo Matricial de Estructuras. Colegio Ing. Tc. de Obras Pblicas. West, H. H. (1993). Fundamentals of Structural Analysis. J. Wiley.

Los autores, 2004; Edicions UPC, 2004.

You might also like