ZASTOSOWANIE METOD CHEMOMETRYCZNYCH W KLASYFIKACJI I POTWIERDZANIU POCHODZENIA KARBONIZATU

Marcin Sajdak, Olaf Piotrowski, Grzegorz Rycki Instytut Chemicznej Przerbki Wgla , Zabrze W obecnym czasie biomasa uwaana jest za trzecie, co do wielkoci na wiecie, naturalne rdo energii. Jest ona spalana i wspspalania z wglem kamiennym, ale take wykorzystuje si j w procesach zgazowania oraz pirolizy. W ostatnich dwch wymienionych metodach przetwrstwa biomasy (na cele energetyczne) prcz produktw gazowych i ciekych, ktre s wykorzystywane do dalszych celw (energetycznych, petrochemicznych) otrzymuje si sta pozostao karbonizat. Jest to uwglona posta biomasy zawierajca do 85% wgla i charakteryzujca si wartoci ciepa spalana na poziomie 32 000 kJ/kg [1]. Takie parametry karbonizatu skaniaj do jego energetycznego wykorzystania. Niestety biorc pod uwag obowizujce w kraju prawne definicje biomasy mona stwierdzi, e karbonizat w przypadku, gdy nie bdzie kwalifikowany jako odpad produkcyjny (gdy nie jest celem wytworzenia) - powinien by traktowany jako biomasa. Z tego te powodu karbonizat czsto nie moe zosta zastosowany jako penowartociowy surowiec energetyczny. Spalanie i wspspalanie biomasy z wglem kamiennym zmniejsza koszty produkcji energii elektrycznej w dwojaki sposb. Pierwszym jest zmniejszenie kosztw poniesionych na opaty za emisje ditlenku wgla dziki zero-emisyjnoci. Drug korzyci s dopaty w wysokoci 240z za kad kWh energii wyprodukowanej z odnawialnych rde energii. Czysty, niezanieczyszczony karbonizat z biomasy zakwalifikowany jako biomasa, umoliwiby na obnienia kosztw produkcji energii, jednake potwierdzenie jego pochodzenia, a tym samym uzyskanie tzw. certyfikatu pochodzenia jest trudne do realizacji, oraz jest kosztowne. W Instytucie Chemicznej Przerbki Wgla rozpoczto prace nad wykorzystaniem narzdzi chemometrycznych do sprawdzenia moliwoci klasyfikacji materiaw poddanych wczeniejszej obrbce termicznej (zgazowanie, piroliza). Do tego celu zastosowano analiz klasyfikacyjn (Cluster Analysis) oraz analiz skadowych gwnych (Principal Component Analysis) [1, 3]. Wyznaczono cztery gwne grupy pierwiastkw mogce pomc w klasyfikacji materiau do odpowiedniej klasy. Dziki zastosowaniu metod zgbiania danych moliwe byo zbudowanie i porwnanie modeli klasyfikacyjnych, ich walidacja oraz wstpne wdroenie [2]. Za gwny cel wyznaczono zbudowanie modelu, ktry bdzie charakteryzowa si jak najwiksz moc predykcyjn oraz bdzie umoliwia wdroenie go do zbudowanej bazy danych automatycznie korzystajcej z modelu.

[1] M.Sajdak, . Smdowski, Zastosowanie metod grupowania w identyfikacji pochodzenia paliw staych, Interdyscyplinarne zagadnienia w grnictwie i geologii 312-321 (2012) ISBN 978-83-7493-678-1 [2] M. Sajdak, O. Piotrowski, Zastosowanie drzewa C&RT w klasyfikacji biomasy wykorzystywanej do celw energetycznych Innowacyjne i przyjazne dla rodowiska techniki i technologie przerbki surowcw mineralnych. s. 313-325, (2012) ISBN 978-83-60708-59-0 [3] M. Sajdak, C. Pieszko, Chemometric analysis of heavy metal content for various environmental matrices in terms of their use in biomass thermal processing. CENTRAL EUROPEAN JOURNAL OF CHEMISTRY Volume 10, Number 5 (2012), 1696-1706, DOI: 10.2478/s11532-012-0096-0

C H E MO M E T R I A

Z A K O P A N E , 18 21 . 10 . 2001