You are on page 1of 57

nrewid.

50/2012/P11073/kno kno-4101-03-00/2011

Informacja owynikach kontroli

organIzacja IfInansowanIE ksztacEnIa IdoskonalEnIa zawodowEgo nauczycIElI

MarzEc

01

MISJ

najwyszej Izby kontroli jest dbao ogospodarno iskuteczno wsubie publicznej dla rzeczypospolitej Polskiej

WIZJ

najwyszej Izby kontroli jest cieszcy si powszechnym autorytetem najwyszy organ kontroli pastwowej, ktrego raporty bd oczekiwanym i poszukiwanym rdem informacji dla organw wadzy ispoeczestwa

dyrektor departamentu nauki, owiaty idziedzictwa narodowego: grzegorz Buczyski

akceptuj: wojciech Misig

wiceprezes najwyszej Izby kontroli

zatwierdzam: jacek jezierski

Prezes najwyszej Izby kontroli dnia najwysza Izba kontroli ul. filtrowa 57 02-056 warszawa t/f +48 22 444 50 00 www.nik.gov.pl wrzenia 2012

s pis treci

1. wProwadzEnIE ................................................................................................................................4

1.1. temat kontroli ........................................................................................................................................... 4 1.2. cel izakres kontroli ................................................................................................................................. 4 2.1. ogna ocena kontrolowanej dziaalnoci ..................................................................................... 5 2.2. wnioski ........................................................................................................................................................ 8

2. PodsuMowanIE wynIkw kontrolI ..................................................................................5

3. wanIEjszE wynIkI kontrolI ............................................................................................... 10

3.1. ksztacenie nauczycieli wszkoach wyszych .............................................................................10 3.2. organizacja iefekty doskonalenia zawodowego nauczycieli prowadzonego przez wojewdzkie placwki doskonalenia nauczycieli ..........................15 3.3. organizacja iefekty doskonalenia zawodowego nauczycieli wszkoach publicznych ......................................................................................................................19 3.4. dofinansowanie doskonalenia zawodowego nauczycieli przez Ministra Edukacji narodowej iorgany prowadzce szkoy ........................................................................................27 3.4.1. dofinansowanie doskonalenia zawodowego nauczycieli przez Ministra Edukacji narodowej .....................................................................................27 3.4.2. dofinansowanie doskonalenia zawodowego nauczycieli przez organy prowadzce szkoy ....................................................................................................................31 3.5. Prowadzenie przez organy prowadzce szkoy oraz szkoy publiczne systemu informacji owiatowej (sIo) wzakresie ksztacenia idoskonalenia zawodowego nauczycieli......................................................................................38

4. InforMacjE dodatkowE oPrzEProwadzonEj kontrolI ................................ 41 5. zacznIkI ....................................................................................................................................... 42


1. 2. 3. 4. charakterystyka uwarunkowa prawnych oraz organizacyjno-ekonomicznych. wykaz najwaniejszych aktw normatywnych dotyczcych skontrolowanej dziaalnoci. wykaz skontrolowanych jednostek iosb kierujcych tymi jednostkami oraz jednostek organizacyjnych nIk, ktre przeprowadziy kontrole. wykaz podmiotw, ktrym przekazano informacj owynikach kontroli.

w Pr owadzEn I E
1.1 temat kontroli
kontrola planowa pn.Organizacja ifinansowanie ksztacenia idoskonalenia zawodowego nauczycieli (nrP/11/073) zostaa podjta zinicjatywy najwyszej Izby kontroli. kontrol objto lata szkolne 2009/2010 i2010/2011. sugesti wsprawie przeprowadzenia kontroli przekazaa donIk komisja Edukacji, nauki iModziey sejmu rzeczypospolitej Polskiej.

1.2 cel izakres kontroli


celem kontroli bya ocena organizacji iefektw ksztacenia oraz doskonalenia zawodowego nauczycieli, atake prawidowoci wykorzystania rodkw publicznych napowysze zadania. ocena dotyczya wszczeglnoci: 1) ksztacenia wszkoach wyszych nakierunkach zespecjalizacj nauczycielsk oraz nastudiach podyplomowych, 2) doskonalenia zawodowego nauczycieli prowadzonego przez wojewdzkie placwki doskonalenia nauczycieli, 3) dofinansowania doskonalenia zawodowego nauczycieli przez Ministra Edukacji narodowej oraz przez organy prowadzce szkoy. kontrol przeprowadzono w62 jednostkach1, wtym: 1) w Ministerstwie Edukacji narodowej (MEn) iw siedmiu publicznych szkoach wyszych napodstawie art.2 ust.1 ustawy zdnia 23grudnia 1994 r. onajwyszej Izbie kontroli (ustawa onIk)2, zuwzgldnieniem kryteriw okrelonych wart.5 ust.1 ustawy onIk, tj.legalnoci, gospodarnoci, celowoci irzetelnoci, 2) w omiu publicznych placwkach doskonalenia nauczycieli prowadzonych przez samorzdy wojewdztw (placwki doskonalenia nauczycieli), 23 jednostkach samorzdu terytorialnego organach prowadzcych szkoy (w tym: siedmiu starostwach, 11 urzdach miast, dwch urzdach miasta igminy oraz trzech urzdach gmin) oraz w23 szkoach publicznych (14zespoach szk, czterech szkoach podstawowych, dwch gimnazjach itrzech liceach oglnoksztaccych) naterenie siedmiu wojewdztw (mazowieckiego, podkarpackiego, podlaskiego, pomorskiego, witokrzyskiego, warmisko-mazurskiego izachodniopomorskiego) napodstawie art.2 ust.2 ustawy onIk, zuwzgldnieniem kryteriw okrelonych wart.5 ust.1 ustawy onIk, tj.legalnoci, gospodarnoci irzetelnoci.

1 2

w tym wpiciu jednostkach wramach kontroli doranych (rozpoznawczych), poprzedzajcych kontrole planow. wykaz skontrolowanych jednostek stanowi zacznik nr3 doniniejszej Informacji. dz.u. z2012 r. poz.82

Po dsuM owan I E w y n I kw ko n t r o lI

2.1 oglna ocena kontrolowanej dziaalnoci


Najwysza Izba Kontroli ocenia negatywnie realizacj zada przez skontrolowane organy prowadzce szkoy oraz wojewdzkie placwki doskonalenia nauczycieli iszkoy publiczne wzakresie doskonalenia zawodowego nauczycieli, atake przez szkoy wysze wzakresie ksztacenia nauczycieli. System ksztacenia idoskonalenia zawodowego nauczycieli nie zapewnia dostatecznego wsparcia dla szk inauczycieli. Pomimo zapewnienia rodkw finansowych nadoskonalenie zawodowe nauczycieli, pochodzcych zarwno zwyodrbnienia naten cel kwot wbudecie pastwa3, jak ize rodkw UE wramach Programu Operacyjnego Kapita Ludzki4, znaczna cz nauczycieli nie uczestniczya wskontrolowanym okresie wadnej zform doskonalenia zawodowego. Skontrolowane organy prowadzce szkoy nie analizoway potrzeb wzakresie ksztacenia idoskonalenia zawodowego nauczycieli oraz nie opracowyway planw doskonalenia zawodowego. Skontrolowane publiczne placwki doskonalenia nauczycieli nie realizoway znacznej czci obowizkowych zada. Ponadto sie publicznych placwek doskonalenia nauczycieli oraz liczba zatrudnionych wnich nauczycieli-doradcw metodycznych bya niewystarczajca, przez conie wszyscy nauczyciele uzyskiwali pomoc metodyczn odpowiedni dobiecych potrzeb. Dyrektorzy skontrolowanych szk nie monitorowali inie zapewniali nauczycielom wystarczajcej pomocy wdoskonaleniu zawodowym, aprzez tow nabywaniu umiejtnoci rozwizywania biecych problemw wychowawczych idydaktycznych. Nie byy wtym zakresie waciwie wykorzystywane instrumenty nadzoru pedagogicznego ioceny pracy nauczycieli. Wefekcie jedna trzecia nauczycieli tych szk nie uczestniczya wskontrolowanym okresie wadnej zzewntrznych form doskonalenia zawodowego, co oznacza, e nie wypeniali oni obowizku podnoszenia kompetencji oglnych izawodowych, wynikajcego zart.12 ust.3 ustawy zdnia 26stycznia 1982 r. Karta Nauczyciela5. Szkoy te, wokresie wdraania nowej podstawy programowej wychowania przedszkolnego oraz ksztacenia oglnego, pozbawione byy waciwego wsparcia wrozwizywaniu problemw dydaktycznych iwychowawczych oraz wpodnoszeniu jakoci iefektw ksztacenia.

wykorzystanie wskali kraju rodkw finansowych nadoskonalenie zawodowe nauczycieli, oktrych mowa wart.70a ust.3 i4 ustawy karta nauczyciela, ksztatowao si nastpujco: wbudecie Ministra Edukacji narodowej wlatach 2009-2011 powinny zosta wyodrbnione rodki wwysokoci odpowiednio 11.071tys.z, 11.701tys.z i12.520tys.z, zostay wyodrbnione rodki wwysokoci: 6.890tys.z, 10.457tys.z i51tys.z, awydatkowane zostay wwysokoci 1.755tys.z, 363tys.z i00tys.z, tj.26%, 3% i00% rodkw wyodrbnionych; wbudetach wojewodw wlatach 20092011 powinny zosta wyodrbnione rodki cznie wwysokoci odpowiednio 11.071tys.z, 11.701tys.z i12.520tys.z, zostay wyodrbnione rodki wwysokoci: 4.164tys.z, 6.038tys.z i5.764tys.z, awydatkowane zostay wwysokoci 3.373tys.z, 4.732tys.z i5.093tys.z, tj.81%, 78% i88% rodkw wyodrbnionych; worganach prowadzcych szkoy w2011 r. powinny by wyodrbnione (szacunkowo) rodki wwysokoci 259mlnz i298mlnz. w2012z. szerzej naten temat wpkt3.4.1. Dofinansowanie doskonalenia zawodowego nauczycieli przez Ministra Edukacji Narodowej oraz 3.4.2. Dofinansowanie doskonalenia zawodowego nauczycieli przez organy prowadzce szkoy. w ramach Priorytetu III Wysoka jako systemu owiaty, dziaania 3.3 Poprawa jakoci ksztacenia, Poddziaania 3.3.1 iPoddziaania 3.3.2 Efektywny system ksztacenia idoskonalenia nauczycieli przewidziano wperspektywie finansowej 20072013 wydatkowanie kwoty orwnowartoci 234,3mln euro oraz wPriorytecie IX Rozwj wyksztacenia ikompetencji wregionach, dziaania 9.4 Wysoko wykwalifikowane kadry systemu owiaty rwnowarto 96,9mln euro. dz.u. z2006 r. nr97, poz.674, zezm.

P o d s u M o wa n I E w y n I k w ko n t r o l I

Niezadowalajca aktywno nauczycieli skontrolowanych szk wzakresie ksztacenia idoskonalenia zawodowego bya wznacznym stopniu spowodowana osigniciem przez nich wysokich stopni awansu zawodowego. Wystpiy te liczne przypadki niewykorzystywania przez dyrektorw szk kwalifikacji nauczycieli nabywanych wwyniku ksztacenia idoskonalenia zawodowego wbiecej pracy wszkoach. W skontrolowanych szkoach wyszych nie wpeni realizowano programy studiw oraz nie prowadzono wwymaganym zakresie praktyk pedagogicznych. Wopinii prawie poowy studentw ostatniego roku studiw specjalizacji nauczycielskiej zajcia psychologicznopedagogiczne nie przygotoway ich dorozwizywania problemw wychowawczych wszkole. Stwierdzone nieprawidowoci wdziaalnoci organw prowadzcych szkoy polegay m.in.na: 1) braku rozpoznawania potrzeb wzakresie doskonalenia zawodowego nauczycieli wewszystkich skontrolowanych organach prowadzcych szkoy, 2) nieprzestrzeganiu przez organy prowadzce szkoy przepisw prawa przy powierzaniu zada nauczycielom-doradcom metodycznym oraz niewykonywaniu nadzoru nad realizacj zada przez tych nauczycieli (przez siedem spord omiu organw, naktrych terenie dziaania zatrudniano nauczycieli-doradcw metodycznych, tj.88%), 3) zanieniu przez 15 organw prowadzcych szkoy (tj.65%) rodkw finansowych podlegajcych wyodrbnieniu nadofinansowanie doskonalenia zawodowego nauczycieli (czna kwota zanionych rodkw wynosia wskontrolowanym okresie 1.294tys.z, tj.9% kwoty podlegajcej wyodrbnieniu), 4) nieustaleniu przez siedem organw prowadzcych szkoy (tj.30%) corocznie maksymalnej kwoty dofinansowania opat zadoskonalenie zawodowe nauczycieli pobierane przez szkoy wysze iplacwki ksztacenia nauczycieli lub podejmowaniu ustale www. zakresie bez porozumienia zdyrektorami szk (przez cztery organy prowadzce, tj.17%), 5) nieopracowaniu przez siedem organw prowadzcych szkoy (tj.30%) rocznych planw dofinansowania poszczeglnych form doskonalenia zawodowego nauczycieli oraz nieuwzgldnieniuzoonych przez dyrektorw szk wnioskw odofinansowanie okrelonych form doskonalenia zawodowego nauczycieli przy opracowaniu rocznych planw dofinansowania (przez cztery organy prowadzce, tj.17%), 6) niezasigniciu przez siedem organw prowadzcych szkoy (tj.30%) opinii zwizkw zawodowych zrzeszajcych nauczycieli przed podziaem rodkw przeznaczonych nadoskonalenie zawodowe nauczycieli. [str. 31-38] Stwierdzone nieprawidowoci wdziaalnoci szk publicznych polegay m.in. na: 1) nieustalaniu przez rady pedagogiczne 17 szk (tj.74%) zasad organizacji doskonalenia zawodowego nauczycieli, 2) nieopracowywaniu przez dyrektorw piciu szk (tj.22%) wieloletnich planw doskonalenia zawodowego nauczycieli lub sporzdzeniu tych planw w16 szkoach (tj.70%) bez uwzgldnienia: potrzeb kadrowych szkoy, planu rozwoju zawodowego nauczycieli oraz wnioskw nauczycieli odofinansowanie okrelonych form doskonalenia zawodowego, 3) skadaniu przez dyrektorw 13 szk (tj.57%) doorganu prowadzcego szkoy nierzetelnych wnioskw wsprawie dofinansowania doskonalenia zawodowego nauczycieli,

P o d s u M o wa n I E w y n I k w ko n t r o l I

4) nierzetelnym rozpoznaniu przez dyrektorw 21 szk (tj.91%) potrzeb wzakresie ksztacenia idoskonalenia zawodowego nauczycieli natle zada szk, wwyniku czego 18% nauczycieli, ktrzy uzyskali okrelone kwalifikacje nie przydzielono odpowiadajcych im zaj edukacyjnych, 5) wykorzystywaniu przez dyrektorw dwch szk (tj.9%) rodkw ujtych wplanach finansowych szk, jako rodki nadoskonalenie zawodowe nauczycieli, niezgodnie zprzeznaczeniem. [str. 19-27] Stwierdzone nieprawidowoci wdziaalnoci szk wyszych polegay m.in. na: 1) niewyodrbnieniu wplanie studiw przedmiotw ksztacenia nauczycieli (w trzech szkoach wyszych, tj.43%) oraz zanieniu wymiaru godzin ksztacenia wgrupie przedmiotw nauczycielskich iprzedmiotw kierunkowych (w trzech szkoach wyszych, tj.43%), 2) niezapewnieniu wwymaganym zakresie praktyk pedagogicznych (w jednej szkole wyszej, tj.14%) oraz nadzoru nad ich przebiegiem (w trzech szkoach wyszych, tj.43%), 3) nieprzestrzeganiu wymogu przygotowania studentw donauczania dwch przedmiotw nastudiach pierwszego stopnia (w jednej szkole wyszej, tj.14%). [str. 10-14] w badaniu ankietowym, przeprowadzonym przez nIk wtrakcie kontroli (prba 1.452 studentw ostatniego roku studiw specjalizacji nauczycielskiej) 44% studentw stwierdzio, e realizowane wtoku studiw ksztacenie psychologiczno-pedagogiczne nie przygotowuje ich dorozwizywania problemw wychowawczych wszkole. Ponadto 41% ankietowanych studentw postulowao zwikszenie wymiaru godzin zaj praktycznych (przy jednoczesnym zmniejszeniu liczby godzin zaj teoretycznych) oraz praktyk pedagogicznych wcelu odpowiedniego dopotrzeb przygotowania ich dopracy wszkole. [str.13] Stwierdzone nieprawidowoci wdziaalnoci placwek doskonalenia zawodowego nauczycieli polegay m.in. na: 1) niepenej realizacji obowizkowych zada okrelonych w15 ust.1 rozporzdzenia Ministra Edukacji narodowej zdnia 19listopada 2009 r. wsprawie placwek doskonalenia nauczycieli6 (przez siedem placwek, tj.88%), 2) braku skutecznego nadzoru pedagogicznego dyrektorw placwek doskonalenia zawodowego nauczycieli nad realizacj zada przez nauczycieli-doradcw metodycznych (w czterech placwkach, tj.50%), 3) nierzetelnym opracowywaniu planw pracy oraz sprawozda zrealizacji zada (przez cztery placwki, tj.50%), 4) nieprowadzeniu jednolitego rejestru wiadectw kursw kwalifikacyjnych (w jednej placwce, tj.13%) oraz niewywizywaniu si zobowizku wydawania uczestnikom szkole zawiadcze oich ukoczeniu inieprowadzeniu rejestru takich zawiadcze (przez jedn placwk, tj.13%). [str. 15-19] stwierdzono rwnie, e oferta edukacyjna skontrolowanych publicznych placwek doskonalenia nauczycieli nie odpowiadaa aktualnym potrzebom, poniewa nie bya ukierunkowana nakompleksowe doskonalenie szkoy, lecz naudzia nauczycieli wwybranych formach itematach doskonalenia. Najwysza Izba Kontroli ocenia pozytywnie dziaania Ministra Edukacji Narodowej wzakresie finansowania doskonalenia zawodowego nauczycieli, pomimo stwierdzenia nieprawidowoci. Minister Edukacji Narodowej zapewni nauczycielom moliwo
6
dz.u. nr200, poz.1573, zezm.

P o d s u M o wa n I E w y n I k w ko n t r o l I

nieodpatnego doskonalenia zawodowego zerodkw budetu pastwa wramach czci 30 Owiata iwychowanie oraz poprzez projekty realizowane wramach Programu Operacyjnego Kapita Ludzki, a take dokona diagnozy funkcjonowania systemu doskonalenia zawodowego nauczycieli7. Stwierdzone nieprawidowoci wdziaalnoci Ministra Edukacji Narodowej polegay m.in. na: 1) zanieniu wplanach finansowych Ministerstwa wysokoci rodkw podlegajcych wyodrbnieniu wbudecie pastwa wczci 30 - Owiata iwychowanie narealizacj oglnokrajowych zada wzakresie doskonalenia zawodowego nauczycieli (w latach 20092011 cznie okwot 17.894tys.z tj.51% kwoty podlegajcej wyodrbnieniu)8 oraz nadoskonalenie zawodowe nauczycieli szk iplacwek prowadzonych przez MEn (w latach 20092011 cznie okwot 14tys.z, tj.10% kwoty podlegajcej wyodrbnieniu), 2) nieustaleniu rocznych planw dofinansowania poszczeglnych form doskonalenia zawodowego nauczycieli szk iplacwek prowadzonych przez MEn. [str. 27-30]

2.2 wnioski
W celu wyeliminowania stwierdzonych nieprawidowoci Minister Edukacji Narodowej powinien opracowa system ksztacenia idoskonalenia nauczycieli odpowiadajcy wspczesnym iprzyszym potrzebom szkoy. Minister Edukacji narodowej powinien take podj dziaania legislacyjne dotyczce: 1) rozwaenia wprowadzenia wart.70a ust.3 i4 ustawy karta nauczyciela elastycznego mechanizmu wyodrbniania rodkw nadoskonalenie zawodowe nauczycieli, uzalenionego odzakresu iform tego doskonalenia wdanym roku budetowym, 2) wprowadzenia skutecznych mechanizmw motywowania nauczycieli iegzekwowania oddyrektorw szk inauczycieli realizacji procesu ich rozwoju zawodowego, m.in. poprzez ksztacenie idoskonalenie zawodowe, 3) sformuowania wykazu zada obowizkowych publicznych placwek doskonalenia zawodowego nauczycieli wtaki sposb, aby stanowiy one atrakcyjn ofert szkoleniow dla nauczycieli, 4) modyfikacji systemu informacji owiatowej (sIo) wcelu umoliwienia organom prowadzcym szkoy uzyskiwania informacji dotyczcej m.in. potrzeb wzakresie ksztacenia idoskonalenia zawodowego nauczycieli. rektorzy szk wyszych, wktrych prowadzone sstudia przygotowujce dozawodu nauczyciela, powinni zapewni pen realizacj programw nauczania oraz zwrci wiksza uwag napraktyczne umiejtnoci niezbdne wpracy nauczyciela. dyrektorzy publicznych placwek doskonalenia nauczycieli powinni zapewni pen realizacj obowizkowych zada wzakresie doskonalenia zawodowego nauczycieli oraz zaproponowa szkoom kompleksowe wsparcie dostosowane doich potrzeb obejmujcych podnoszenie jakoci iefektw ksztacenia.
7 8
raport pn. Wzmocnienie systemu wspierania rozwoju szk, zeszczeglnym uwzgldnieniem doskonalenia nauczycieli idoradztwa metodycznego. Koncepcja systemu wsparcia. Warszawa, kwiecie 2010 r. opracowany wramach Programu operacyjnego Kapita Ludzki. dane dotyczce kwot wyodrbnionych przez MEn nadoskonalenie zawodowe nauczycieli w2011 r. ustalono wwyniku kontroli wykonania budetu pastwa wczci 30 - owiata iwychowanie w2011 r. (nrP/12/062), przeprowadzonej przez nIk wpierwszym kwartale 2012 r.

P o d s u M o wa n I E w y n I k w ko n t r o l I

Prezydenci, burmistrzowie iwjtowie (organy prowadzce szkoy) powinni: 1) rozpoznawa potrzeby wzakresie ksztacenia idoskonalenia zawodowego nauczycieli wprowadzonych szkoach iplacwkach, 2) zapewni przestrzeganie obowizujcych zasad planowania ifinansowania doskonalenia zawodowego nauczycieli. dyrektorzy szk publicznych powinni zarzdza rozwojem zawodowym nauczycieli, ukierunkowujc go napen realizacj podstaw programowych nauczania oraz potrzeb szkoy, m.in. poprzez udzia wodpowiednich formach izakresie ich ksztacenia idoskonalenia zawodowego. wdziaaniach tych powinny by wykorzystywane m.in. takie instrumenty zarzdzania szko, jak nadzr pedagogiczny iocena pracy nauczycieli. w wyniku kontroli wwystpieniach pokontrolnych skierowanych dokierownikw wszystkich skontrolowanych jednostek sformuowano ogem 213 wnioskw. zudzielonych odpowiedzi nawystpienia pokontrolne wynika, e dodnia 6wrzenia 2012 r. zostao zrealizowanych 154 wnioskw, nie zrealizowano 12 wnioskw, awtrakcie realizacji byo 47 wnioskw.

wa n I E jszE w y n I k I ko n t r o lI
3.1 ksztacenie nauczycieli wszkoach wyszych
1. ksztacenie nauczycieli wskontrolowanych szkoach wyszych prowadzono wformie studiw stacjonarnych iniestacjonarnych (we wszystkich skontrolowanych siedmiu uczelniach) oraz studiw podyplomowych (w piciu uczelniach, tj.71%). 2. wskontrolowanych szkoach wyszych wroku akademickim 2010/2011 wspecjalizacji nauczycielskiej nastudiach pierwszego idrugiego stopnia oraz najednolitych studiach magisterskich studiowao cznie 16.576 osb. dyplom ukoczenia studiw naposzczeglnych poziomach studiw uzyskao cznie 6.015osb, wtym 1.813 osb nastudiach niestacjonarnych9. liczb studentw iabsolwentw specjalizacji nauczycielskiej skontrolowanych szk wyszych wroku akademickim 2010/2011, wedug przedmiotw nauczania, przedstawia wykres 1.
wykres nr1

rdo: wyniki kontroli NIK wszkoach wyszych.

3. wroku akademickim 2010/2011 wskontrolowanych piciu szkoach wyszych (tj.71%) prowadzone byy studia podyplomowe przygotowujce dozawodu nauczyciela (cznie 50 studiw dla 3.351 osb) oraz wtrzech uczelniach (tj.43%) studia podyplomowe ocharakterze doskonalcym (cznie 11 studiw dla 454osb). studia podyplomowe zorganizowane przez uczelnie byy odpatne dla studentw, zawyjtkiem studiw przygotowujcych dozawodu nauczyciela przedmiotw zawodowych prowadzonych przez uniwersytet wBiaymstoku wpartnerstwie zuniwersytetem szczeciskim10, ktre ukoczyo 879 osb. rodzaje studiw podyplomowych prowadzonych przez skontrolowane szkoy wysze oraz liczb suchaczy iabsolwentw tych studiw wroku akademickim 2010/2011 przedstawia wykres 2.

10

w skontrolowanych szkoach wyszych wroku akademickim 2010/2011 osoby studiujce specjalizacje nauczycielskie stanowiy cznie 26% studentw nakierunkach, wramach ktrych prowadzono tespecjalizacje (ogem 57.211 osb), oraz 34% absolwentw, ktrzy uzyskali dyplom ukoczenia studiw natych kierunkach (ogem 15.340 osb). 10 w ramach Programu operacyjnego Kapita Ludzki.

wa n I E j s z E w y n I k I ko n t r o l I

wykres nr2
454 uczestnikw 254 absolwentw

186 uczestnikw/ 109 absolwentw

studia w zakresie przygotowania merytorycznego do nauczania przedmiotu (prowadzenia zaj) - 40 studia w zakresie przygotowania pedagogicznego - 8 studia w zakresie przygotowania do pracy w szkoach specjalnych i orodkach specjalnych - 2 studia doskonalajce - 11

1.467 uczestnikw/ 1.010 absolwentw

1.657 uczestnikw 919 absolwentw

rdo: wyniki kontroli NIK wszkoach wyszych (z wyczeniem PWSZ weWocawku iw Uniwersytetu Przyrodniczo-Humanistycznego Siedlcach).

objte kontrol nIk 13 studiw podyplomowych przygotowujcych dozawodu nauczyciela icztery studia podyplomowe ocharakterze doskonalcym zorganizowano zgodnie zobowizujcymi standardami ksztacenia nauczycieli. 4. wpiciu skontrolowanych szkoach wyszych (71%) nie przestrzegano przepisw ustawy zdnia 27lipca 2005 r. Prawo oszkolnictwie wyszym11 irozporzdzenia Ministra Edukacji narodowej isportu zdnia 7wrzenia 2004 r. wsprawie standardw ksztacenia nauczycieli12 oraz rozporzdzenia Ministra nauki iszkolnictwa wyszego zdnia 12lipca 2007 r. wsprawie standardw ksztacenia dla poszczeglnych kierunkach oraz poziomw ksztacenia, atake trybu tworzenia iwarunkw, jakie musi spenia uczelnia, by prowadzi studia midzykierunkowe oraz makrokierunki13.
y W Uniwersytecie wBiaymstoku iw Uniwersytecie Gdaskim wspecjalnociach nauczycielskich nakierunku Pedagogika nie wyodrbniano przedmiotw ksztacenia nauczycielskiego, czc je, pomimo odrbnych treci nauczania, zprzedmiotami ksztacenia kierunkowego. y W Uniwersytecie Przyrodniczo-Humanistycznym wSiedlcach ma kierunku biologia w specjalnoci nauczycielskiej Biologia z przyrod zaniono o115 godzin (tj.29%) zajcia wz przedmiotw dodatkowej specjalnoci nauczycielskiej. y W Uniwersytecie im. Adama Mickiewicza wPoznaniu nie zachowano wymogu przygotowania donauczania dwch przedmiotw nastudiach pierwszego stopnia wspecjalizacji nauczycielskiej, wynikajcego zart.8 ust.5 ustawy Prawo oszkolnictwie wyszym, nakierunkach Filologia polska, Edukacja artystyczna wzakresie sztuk plastycznych iEdukacja artystyczna wzakresie sztuki muzycznej. Wroku akademickim 2010/2011 naww. kierunkach studiw pierwszego stopnia prowadzono ksztacenie bez dodatkowej specjalnoci dla cznie 434 studentw, tj.10% zogem 4.351 osb objtych przygotowaniem dozawodu nauczyciela, wtym 116 osb, ktre uzyskay dyplom wroku akademickim 2010/2011. Ponadto wsuplementach dodyplomw ukoczenia studiw drugiego stopnia wydanych 43absolwentom kierunkw Edukacja artystyczna wzakresie sztuki muzycznej iEdukacja artystyczna wzakresie sztuk plastycznych (z roku akademickiego 2010/2011) dokonano nieuprawnionych wpisw stwierdzajcych posiadanie kwalifikacji dopracy wszkole woparciu oosignicia zestudiw pierwszego stopnia, wykazane wsuplementach doich dyplomw studiw pierwszego stopnia. Osoby teuzyskay moliwo pracy wszkoach ponadgimnazjalnych izakadzie ksztacenia nauczycieli, podczas gdy faktyczne kwalifikacje uprawniaj jedo pracy conajwyej wszkole zasadniczej14. 11 12 13 14
dz.u. nr164, poz.1365, zezm. dz.u. nr207, poz.2110 dz.u. nr164, poz.1166, zezm. zgodnie z2 ust.1 i3 rozporzdzenia Ministra Edukacji narodowej zdnia 12marca 2009 r. wsprawie kwalifikacji wymaganych odnauczycieli oraz szk iwypadkw, wktrych mona zatrudni nauczycieli nie majcych wyszego wyksztacenia lub ukoczonego zakadu ksztacenia nauczycieli (dz.u. nr50, poz.400).

11

wa n I E j s z E w y n I k I ko n t r o l I

5. wdwch szkoach wyszych (29%), tj.w uniwersytecie gdaskim iw uniwersytecie szczeciskim liczba godzin zaj wgrupie przedmiotw podstawowych ikierunkowych nakierunkach studiw, wramach ktrych realizowano specjalizacj nauczycielsk, bya nisza odliczby godzin zaj natych samych kierunkach studiw bez prowadzonej specjalnoci nauczycielskiej (przy zachowaniu minimalnej liczby godzin nakierunku, okrelonej wrozporzdzeniu wsprawie standardw ksztacenia dla poszczeglnych kierunkw oraz poziomw ksztacenia).
y W Uniwersytecie Gdaskim zmniejszenie liczby godzin ksztacenia kierunkowego, wzwizku zprowadzeniem ksztacenia nauczycielskiego, wynosio: nastudiach stacjonarnych pierwszego stopnia nakierunku: Biologia 25 godzin, Chemia od766 do805 godzin (w zalenoci odspecjalnoci), Filologia polska 550 godzin, Filologia germaska 565 godzin, Filologia romaska 590 godzin, Filologia angielska 580 godzin, Filologia rosyjska 385 godzin, Pedagogika wspecjalnociach Wczesna edukacja zlogopedi oraz Edukacja niepenosprawnych intelektualnie zterapi indywidualn wporwnaniu dospecjalnoci Pedagogika opiekuczo-wychowawcza 275 i430 godzin; nastudiach niestacjonarnych pierwszego stopnia nakierunku Filologia polska 430 godzin; nastudia stacjonarnych drugiego stopnia nakierunku Matematyka 255 godzin. y W Uniwersytecie Przyrodniczo-Humanistycznym wSiedlcach nastudiach stacjonarnych pierwszego stopnia nakierunku biologia wspecjalizacji nauczycielskiej biologia zprzyrod absolwentom wroku akademickim 2009/2010 zaniono: o 115 godzin zajcia grupie przedmiotw z zakresu dodatkowej specjalnoci nauczycielskiej (realizujc 285 godzin zamiast conajmniej 400 godzin, cobyo niezgodne zwymaganiami okrelonymi wcz. IV lit. b zacznika dorozporzdzenia wsprawie standardw ksztacenia nauczycieli) oraz o15 godzin zajcia zprzedmiotu psychologia wgrupie przedmiotw ksztacenia nauczycielskiego (realizujc jew wymiarze 45 godzin, zamiast conajmniej 60 godzin, cobyo niezgodne zcz. IV. Lit. c pkt1 zacznika doww. rozporzdzenia). Naniestacjonarnych jednolitych studiach magisterskich nakierunku filologia polska wspecjalizacji nauczycielskiej absolwentom wroku akademickim 2009/2010 zaniono o12 godzin zajcia zzakresu dydaktyki przedmiotowej wgrupie przedmiotw ksztacenia nauczycielskiego (realizujc jew wymiarze 108 godzin, zamiast conajmniej 120 godzin, cobyo niezgodne zwymaganiami okrelonymi wcz. IV lit. b pkt3 zacznika doww. rozporzdzenia). y W Uniwersytecie Szczeciskim wczterech z20 prowadzonych specjalnoci nauczycielskich (Edukacja elementarna iintegracyjna, Pedagogika wczesnoszkolna iprzedszkolna, Wychowanie fizyczne zgimnastyk korekcyjn, Teologia) zaniano minimaln liczb godzin zaj okrelonych wstandardach ksztacenia, codotyczyo cznie 317 absolwentw (39%) tych specjalnoci spord ogem 805 wroku akademickim 2010/2011. Ponadto nie wyodrbniano wplanach iprogramach powyszych studiw przedmiotw ksztacenia nauczycielskiego, czc je, pomimo odrbnych treci nauczania, zprzedmiotami ksztacenia kierunkowego. Rwnie wUniwersytecie wBiaymstoku iw Uniwersytecie Gdaskim wspecjalnociach nauczycielskich nakierunku Pedagogika nie wyodrbniano przedmiotw ksztacenia nauczycielskiego czc jez przedmiotami ksztacenia kierunkowego. Powysze postpowanie byo niezgodne zzacznikiem dorozporzdzenia wsprawie standardw ksztacenia nauczycieli oraz odpowiednimi dla danego kierunku zacznikami dorozporzdzenia wsprawie standardw ksztacenia dla poszczeglnych kierunkw studiw oraz poziomw ksztacenia, wktrych toaktach prawnych okrelono odrbne treci ksztacenia nauczycielskiego ikierunkowego wraz zprzyporzdkowan liczb godzin.

6. w jednej szkole wyszej (tj. 14%) nie zapewniono w wymaganym zakresie praktyk pedagogicznych, aw trzech szkoach wyszych nadzoru nad ich przebiegiem. na przykad:
y w Uniwersytecie Gdaskim nie zapewniono czterem absolwentom zroku akademickiego 2010/2011 (8% badanej grupy) praktyk pedagogicznych wrnych typach szk, odpowiednio douzyskiwanych kwalifikacji nauczycielskich. Wtrakcie studiw odbyli oni praktyk wycznie wliceum oglnoksztaccym, podczas gdy uzyskali przygotowanie donauczania take wszkoach podstawowych, zawodowych igimnazjach; y w Uniwersytecie Przyrodniczo-Humanistycznym wSiedlcach nastudiach stacjonarnych pierwszego stopnia nakierunku Biologia wspecjalizacji nauczycielskiej Biologia zprzyrod wroku akademickim 2009/2010 zaniono o20 godzin praktyki pedagogiczne, prowadzc jew wymiarze 160 godzin zamiast conajmniej 180 godz., cobyo niezgodne zwymaganiem okrelonym wcz. IV lit. D zacznika dorozporzdzenia wsprawie standardw ksztacenia nauczycieli;

12

wa n I E j s z E w y n I k I ko n t r o l I

y w Pastwowej Wyszej Szkole Zawodowej weWocawku nie zapewniono waciwego nadzoru nad przebiegiem praktyk pedagogicznych, wszczeglnoci nie wywizywano si zobowizku utrzymywania systematycznego kontaktu zeszkoami iplacwkami, wktrych studenci odbywali praktyki, cobyo niezgodne zwymaganiami okrelonymi wcz. X zacznika dorozporzdzenia wsprawie standardw ksztacenia nauczycieli.

7. wtrakcie kontroli nIk przeprowadzia badania ankietowe wrd studentw ostatniego roku studiw specjalizacji nauczycielskiej wskontrolowanych szkoach wyszych15. wikszo badanych (83%) stwierdzia, e realizowane wtrakcie studiw przedmioty ksztacenia (kierunkowego inauczycielskiego) day im waciwe przygotowanie teoretyczne doprowadzenia zaj edukacyjnych wszkole wwybranej specjalnoci nauczycielskiej (przeciwnego zdania byo 18% studentw studiw stacjonarnych i16% studentw studiw niestacjonarnych). na pytanie, czy ksztacenie psychologiczno-pedagogiczne realizowane wtoku studiw daje waciwe przygotowanie dorozwizywania problemw wychowawczych wpracy zuczniami, przeczco odpowiedziao 44% osb (44% suchaczy studiw stacjonarnych i43% suchaczy studiw niestacjonarnych). w opinii 87% studentw realizowane wtrakcie studiw praktyki pedagogiczne daj waciwe przygotowanie dopodjcia obowizkw nauczyciela (przeciwnego zdania byo 14% studentw studiw stacjonarnych i13% studiw niestacjonarnych). Propozycje ankietowanych studentw dotyczce zmian wprocesie przygotowania dozawodu nauczyciela dotyczyy: 1) zwikszenia liczby godzin zaj praktycznych ipraktyk pedagogicznych (przyzmniejszeniu zaj teoretycznych) celem peniejszego przygotowania dopracy wszkole (596 wskaza), 2) rozszerzenia wymiaru ksztacenia pedagogiczno-psychologicznego, wtym zwikszenia liczby godzin praktycznych (warsztatowych) przygotowujcych dopracy wychowawczej wszkole, m.in.zukierunkowaniem nanawizywanie kontaktw, reagowanie nasytuacje trudne oraz rozwizywanie konfliktw (179wskaza), 3) zwikszenia liczby godzin zaj kierunkowych zemisji gosu imetodyki przedmiotu (45 wskaza). spord osb ankietowanych poukoczeniu studiw nie zamierza pracowa wszkole 17% studentw studiw stacjonarnych i6% studentw studiw niestacjonarnych. ankietowani najczciej argumentowali swoje nastawienie: zbyt niskimi zarobkami wstosunku dowykonywanej pracy iniskim prestiem, innymi planami zawodowymi lub brakiem predyspozycji dopracy wszkole oraz brakiem miejsc pracy wszkole. 8. naley nadmieni, e wwyniku kontroli przeprowadzonej przez nIk w2010 r. pn.Wychowanie fizyczne isport wszkoach publicznych 16, m.in. wzakresie ksztacenia wszkoach wyszych przygotowujcego dozawodu nauczyciela wychowania fizycznego, wskontrolowanych dziewiciu publicznych szkoach wyszych stwierdzono istotne nieprawidowoci, polegajce m.in. na: 1) zanianiu wymaga przy rekrutacji kandydatw nastudia niestacjonarne istudia podyplomowe nakierunku Wychowanie fizyczne (w siedmiu uczelniach, tj.78%),

15 kwestionariusz ankiety wypenio 1.452 studentw ostatniego roku studiw pierwszego idrugiego stopnia oraz studentw

jednolitych studiw magisterskich. spord badanej grupy 1.057 osb (73%) studiowao nastudiach stacjonarnych i395 nastudiach niestacjonarnych. 16 Informacja owynikach kontroli wychowanie fizyczne isport wszkoach publicznych (nrewid. 40/2010/P/09/069/kno).

13

wa n I E j s z E w y n I k I ko n t r o l I

2) nieuwzgldnianiu wprogramach ksztacenia nakierunku wychowanie fizyczne, przygotowania doprowadzenia zaj wklasach I-III szkoy podstawowej (we wszystkich uczelniach) oraz doprowadzenia drugiego przedmiotu lub rodzaju zaj (w piciu uczelniach, tj.56%), 3) niezrealizowaniu przedmiotu pn.emisja gosu oraz zanianiu wymiaru godzin przedmiotw okrelonych wstandardach ksztacenia nauczycieli (w piciu uczelniach, tj.56%), 4) nieuwzgldnianiu wprogramach praktyk pedagogicznych treci dotyczcych prowadzenia zaj wklasach I-III szkoy podstawowej oraz niezapewnienie nadzoru nad realizacj tych praktyk (wewszystkich skontrolowanych uczelniach). W wystpieniach pokontrolnych, skierowanych dorektorw skontrolowanych szk wyszych, Najwysza Izba Kontroli wniosa m.in. o: 1) przestrzeganie wksztaceniu wzakresie specjalizacji nauczycielskiej realizacji wymiaru godzin zaj okrelonych wstandardach ksztacenia nauczycieli, 2) zapewnienie studentom studiw pierwszego stopnia objtych przygotowaniem dozawodu nauczyciela, rozpoczynajcym studia wroku akademickim 2011/2012 (i wczeniej), ksztacenia wzakresie dwch specjalnoci17, 3) wykazywanie wsuplementach dodyplomw studiw wyszych kwalifikacji zawodowych wynikajcych zosigni napoziomie studiw, ktrych ukoczenie potwierdza wystawiony dyplom, 4) zapewnienie realizacji praktyk pedagogicznych nastudiach wspecjalizacji nauczycielskiej, zgodnie zwymogami. W odpowiedzi nawystpienia pokontrolne rektorzy szk wyszych poinformowali NIK opodjtych dziaaniach, dotyczcych m.in.: 1) opracowania nowych programw ksztacenia speniajcych wymogi Krajowych Ram Kwalifikacji, wktrych uwzgldnione zostan wnioski iuwagi wynikajce zkontroli (Uniwersytet Szczeciski), 2) zapewnienia studentom studiw pierwszego stopnia ksztacenia wzakresie dwch specjalnoci oraz wykazywania wsuplementach dodyplomw studiw wycznie kwalifikacji zawodowych wynikajcych zosigni napoziomie studiw, ktrych ukoczenie potwierdza wystawiany dyplom (Uniwersytet im. A. Mickiewicza wPoznaniu), 3) wprowadzenia skutecznego nadzoru nad realizacj praktyk pedagogicznych poprzez wczenie tych dziaa dotreci nowelizowanego regulaminu studiw oraz rozwaenia powoania penomocnika rektora ds. ksztacenia nauczycieli (Uniwersytet Gdaski).

14

17 zgodnie zart.8 ust.5 Prawa oszkolnictwie wyszym.

wa n I E j s z E w y n I k I ko n t r o l I

3.2 organizacja iefekty doskonalenia zawodowego nauczycieli prowadzonego przez wojewdzkie placwki doskonalenia nauczycieli
1. wskontrolowanych omiu placwkach doskonalenia nauczycieli zatrudniano, wroku szkolnym 2010/2011, 615 osb, wtym: 267 nauczycieli-konsultantw (43%), 12 nauczycielidoradcw metodycznych (2%), 30 nauczycieli-bibliotekarzy (5%), czterech specjalistw nie bdcych nauczycielami (1%) oraz 302 pracownikw ekonomicznych, inynieryjno-technicznych, administracji iobsugi (cznie 49%). osoby zatrudnione nastanowiskach nauczycieli-konsultantw inauczycieli-doradcw metodycznych posiaday wymagane kwalifikacje okrelone w10 ust.2 i23 ust.2 rozporzdzenia Ministra Edukacji narodowej zdnia 19listopada 2009 r. wsprawie placwek doskonalenia nauczycieli18. wszystkie skontrolowane placwki doskonalenia nauczycieli posiaday akredytacj, copowinno stanowi potwierdzenie wysokiej jakoci prowadzonych form doskonalenia nauczycieli. 2. w2010 r. skontrolowane placwki doskonalenia nauczycieli przeprowadziy cznie 5.985 form doskonalenia zawodowego, wktrych uczestniczyo cznie 159.854 nauczycieli. wrd form doskonalenia zawodowego nauczycieli przewaay warsztaty 2.365 (45.679 uczestnikw) iposiedzenia szkoleniowe iinformacyjne rad pedagogicznych 1.630 (39.900 uczestnikw) oraz konferencje 866 (46.699 osb), kursy 721 (18.405 osb) iseminaria 315 (8.096 osb). www. okresie 63.524 nauczycieli (40%) objto doskonaleniem zawodowych zerodkw wdyspozycji placwek doskonalenia nauczycieli (gwnie wformie konferencji iseminariw) oraz 84.838 nauczycieli (53%) zerodkw organw prowadzcych szkoy iszk (gwnie wformie posiedze szkoleniowych rad pedagogicznych). rda finansowania udziau nauczycieli wformach doskonalenia przeprowadzonych w2010 r. przez skontrolowane placwki doskonalenia nauczycieli przedstawia wykres 3.
wykres nr3

rdo: wyniki kontroli NIK wplacwkach doskonalenia nauczycieli.

3. skontrolowane placwki doskonalenia nauczycieli zorganizoway wlatach 20092011 (do30wrzenia) cznie 221 kursw kwalifikacyjnych, ktre ukoczyo 5.379 nauczycieli. Placwki posiaday wymagane zgody waciwych terytorialnie kuratorw owiaty naorganizacj kursw kwalifikacyjnych.
18 dz.u. nr200, poz.1537, zezm.

15

wa n I E j s z E w y n I k I ko n t r o l I

tematy kursw kwalifikacyjnych dla nauczycieli zorganizowanych przez skontrolowane publiczne placwki doskonalenia nauczycieli przedstawia wykres 4.
wykres nr4

rdo: wyniki kontroli NIK wpublicznych placwkach doskonalenia nauczycieli.

w Mazowieckim samorzdowym centrum doskonalenia nauczycieli wwarszawie stwierdzono niezachowanie (w piciu spord siedmiu kursw kwalifikacyjnych objtych kontrol wtej placwce) zaoonych warunkw naboru uczestnikw. nakursy kwalifikacyjne dla czynnych zawodowo nauczycieli przyjmowano osoby niebdce nauczycielami, wtym wykonujce prac wszkole nazasadzie wolontariatu. dotyczyo to36 (30%) spord ogem 119 osb, ktre ukoczyy powysze pi kursw19. w ww. centrum nie okrelono zasad organizacji, dokumentowania inadzorowania praktyk pedagogicznych prowadzonych wszkoach iplacwkach wramach pedagogicznych kursw kwalifikacyjnych dla czynnych zawodowo nauczycieli, pozostawiajc dyrektorom szk iplacwek oraz opiekunom praktyk dowolno wtym zakresie. spowodowao to, e nie zapewniono uczestnikom kursw rwnomiernego niezalenie odmiejsca odbywania praktyk przygotowania doroli zawodowej nauczyciela. stwierdzono rwnie prowadzenie przez poszczeglne wydziay odrbnych rejestrw wydawanych wiadectw ukoczenia kursu kwalifikacyjnego, odpowiednio doswego rejonu dziaania. Przyjty wcentrum sposb prowadzenia rejestrw czciowych by niezgodny z18 ust.5 rozporzdzenia wsprawie placwek doskonalenia nauczycieli, zobowizujcego placwk doskonalenia nauczycieli doprowadzenia jednolitego rejestru wydanych wiadectw kursw kwalifikacyjnych. 4. siedem spord omiu skontrolowanych placwek doskonalenia nauczycieli (88%) nie wywizywao si wpeni zrealizacji obowizkowych zada, okrelonych w15 ust.1 pkt1-5 i9 rozporzdzenia wsprawie placwek doskonalenia nauczycieli, tj.: 1) siedem placwek (88%), tj.: centrum Edukacji nauczycieli wBiaymstoku, centrum Edukacji nauczycieli wkoszalinie, warmisko-Mazurski orodek doskonalenia nauczycieli wElblgu, centrum Edukacji nauczycieli wgdasku, Mazowieckie samorzdowe centrum doskonalenia nauczycieli wwarszawie, witokrzyskie centrum doskonalenia nauczycieli wkielcach, wojewdzki
19 w pozostaych placwkach doskonalenia nauczycieli wdziewiciu objtych kontrol kursach kwalifikacyjnych stwierdzono

16

przestrzeganie wymaga organizacyjnych, programowych ikadrowych okrelonych wewnioskach dowaciwego kuratora owiaty ozgod naich prowadzenie.

wa n I E j s z E w y n I k I ko n t r o l I

orodek doskonalenia nauczycieli wskierniewicach, nie opracowao priorytetw doskonalenia zawodowego nauczycieli wwojewdztwie, 2) sze placwek (75%), tj.centrum Edukacji nauczycieli wBiaymstoku, warmisko-Mazurski orodek doskonalenia nauczycieli wElblgu, centrum Edukacji nauczycieli wgdasku, Mazowieckie samorzdowe centrum doskonalenia nauczycieli wwarszawie, witokrzyskie centrum doskonalenia nauczycieli wkielcach, wojewdzki orodek doskonalenia nauczycieli wskierniewicach, nie przygotowywao inie realizowao programw doskonalenia zawodowego nauczycieli-doradcw metodycznych, 3) siedem placwek (88%), tj.: centrum Edukacji nauczycieli wBiaymstoku, centrum Edukacji nauczycieli wkoszalinie, centrum Edukacji nauczycieli wgdasku, Mazowieckie samorzdowe centrum doskonalenia nauczycieli wwarszawie, warmisko-Mazurski orodek doskonalenia nauczycieli wElblgu, witokrzyskie centrum doskonalenia nauczycieli wkielcach, wojewdzki orodek doskonalenia nauczycieli wskierniewicach, nie przygotowao inie realizowao programw doskonalenia zawodowego dla pracownikw organw prowadzcych szkoy oraz pracownikw kuratoriw owiaty wzakresie zarzdzania owiat, 4) sze placwek (75%), tj.: centrum Edukacji nauczycieli wBiaymstoku, centrum Edukacji nauczycieli wgdasku, Mazowieckie samorzdowe centrum doskonalenia nauczycieli wwarszawie, warmisko-Mazurski orodek doskonalenia nauczycieli wElblgu, witokrzyskie centrum doskonalenia nauczycieli wkielcach, wojewdzki orodek doskonalenia nauczycieli wskierniewicach, nie organizowao, mimo zgoszonych potrzeb, doradztwa metodycznego dla nauczycieli, wtym dla nauczycieli przedmiotw zawodowych nauczanych wzawodach unikatowych inauczycieli zatrudnionych wszkoach zjzykiem nauczania mniejszoci narodowych ietnicznych. Placwki tenie wsppracoway zorganami prowadzcymi szkoy wzakresie zapewnienia doradztwa metodycznego dla nauczycieli. 5. dyrektorzy czterech placwek doskonalenia nauczycieli (50%), tj.: centrum Edukacji nauczycieli wgdasku, Mazowieckiego samorzdowego centrum doskonalenia nauczycieli wwarszawie, witokrzyskiego centrum doskonalenia nauczycieli wkielcach iwojewdzki orodek doskonalenia nauczycieli wskierniewicach, nie sprawowali nadzoru pedagogicznego nad wykonywaniem zada przez nauczycieli-doradcw metodycznych zatrudnionych wszkoach iplacwkach, wynikajcego z23 ust.8 rozporzdzenia wsprawie placwek doskonalenia nauczycieli. na przykad:
y dyrektor Mazowieckiego Samorzdowego Centrum Doskonalenia Nauczycieli wWarszawie nie przeprowadzi wroku szkolnym 2009/2010 zaplanowanej kontroli realizacji zada przez nauczycieli-doradcw metodycznych. Wcorocznych informacjach zzakresu sprawowanego nadzoru pedagogicznego nie odnoszono si dowynikw nadzoru nad nauczycielami-doradcami metodycznymi. Brak odpowiedniego nadzoru pedagogicznego spowodowa, e cz doradcw nie realizowaa zada wynikajcych m.in. z22 ust.2 pkt4 iust.3 pkt2 rozporzdzenia wsprawie placwek doskonalenia nauczycieli, tj.dziaa ocharakterze innowacyjnym izaj otwartych (w objtych kontrol trzech latach szkolnych dziaa ocharakterze innowacyjnym nie wykazao odpowiednio 78%, 71% i85% doradcw, aw odniesieniu dolekcji otwartych: 32%, 23% i56% doradcw). Wobowizujcym www. Centrum ramowym planie pracy doradcy okrelono m.in. obowizek przeprowadzenia przez kadego doradc od5 do8 lekcji otwartych rocznie. Dowykonywania czynnoci nadzoru pedagogicznego, takich jak obserwacja zaj prowadzonych przez nauczyciela-doradc metodycznego oraz sprawdzania dokumentacji pracy nauczyciela-doradcy metodycznego, byli wczani nauczyciele-konsultanci zatrudnieni wCentrum, cobyo niezgodne zprzepisami 23 ust.8 rozporzdzenia wsprawie placwek doskonalenia

17

wa n I E j s z E w y n I k I ko n t r o l I

nauczycieli, wskazujcego dyrektora placwki doskonalenia jako sprawujcego nadzr pedagogiczny oraz zasadami okrelonymi wzarzdzeniu nr17 zdnia 18maja 2010 r. dyrektora Centrum wspawie zasad sprawowania nadzoru pedagogicznego. Wokresie objtym kontrola dyrektor Centrum ikierownik wydziau jedynie trzykrotnie obserwowali zajcia prowadzone przez nauczycieli-doradcw, podczas gdy konsultanci dokonali odpowiednio 19, 24 i13 obserwacji zaj. Nauczyciele-konsultanci prowadzili te samodzielnie czynnoci sprawdzania dokumentacji pracy odpowiednio wobec 39%, 49% i48% wsppracujcych zCentrum nauczycieli-doradcw metodycznych; y w Wojewdzkim Orodku Doskonalenia nauczycieli wSkierniewicach nie okrelono zasad nadzoru nad realizacj zada nauczycieli-doradcw. Czynnoci nadzoru pedagogicznego nad dziaalnoci nauczycielidoradcw metodycznych, jak obserwacje prowadzonych zaj ikontrol dokumentacji wykonywali nauczycielekonsultanci, anie dyrektor Orodka, doczego zobowizuje 23 ust.8 rozporzdzenia wsprawie placwek doskonalenia nauczycieli. Dyrektor Orodka obserwowaa wlatach 2009/2010 i2010/2011 jedynie 10 spord 29 zaj prowadzonych przez doradcw (pozostae obserwowali konsultanci) oraz nie przeprowadzia przewidzianej wplanie nadzoru narok szkolny 2010/2011 kontroli dokumentacji pracy ifrekwencji doradcw nanaradach iszkoleniach (kontrole przeprowadzi konsultant), atake nie zatwierdzia planw pracy doradcw (w roku szkolnym 2009/2010) oraz sprawozda doradcw wlatach szkolnych 2009/2010 i2010/2011. Brak nadzoru spowodowa, m.in. e 15 nauczycieli-doradcw zrealizowao w2010 r. jedynie 13 lekcji otwartych oraz przecitnie podwie zajcia warsztatowe.

6. dyrektorzy czterech placwek doskonalenia nauczycieli (centrum Edukacji nauczycieli wgdasku, centrum Edukacji nauczycieli wBiaymstoku, warmisko-Mazurski orodek doskonalenia nauczycieli w Elblgu, wojewdzki orodek doskonalenia nauczycieli wskierniewicach) nierzetelnie opracowali plany pracy na2010 r. oraz sprawozdania zich realizacji. w planach nie okrelano sposobu realizacji obowizkowych zada, com.in. spowodowao, e sporzdzone sprawozdania zwykonania planw pracy tych placwek uniemoliwiay ocen ich realizacji. 7. dyrektor warmisko-Mazurskiego orodka doskonalenia nauczycieli wElblgu nie wywiza si zobowizku wydawania uczestnikom poszczeglnych form doskonalenia zawodowego zawiadcze oich ukoczeniu, okrelonego w20 ust.3 rozporzdzenia wsprawie placwek doskonalenia nauczycieli. w 2010 r. dokumentu takiego nie otrzymao 2,1tys. osb, tj.14% uczestnikw form doskonalenia. Ponadto placwka nie prowadzia rejestru wydanych zawiadcze oukoczonych formach doskonalenia zawodowego, nie speniajc wten sposb wymogu 20 ust.3 ww. rozporzdzenia. 8. dyrektorzy skontrolowanych placwek doskonalenia nauczycieli, odnoszc si doprzyczyn stwierdzonych nieprawidowoci, wskazali m.in., e: 1) obowizkowe zadania nie zostay precyzyjnie sformuowane, coprowadzi dosprzecznych interpretacji iutrudnia ich realizacj, 2) brakuje synchronizacji planowania pracy placwek doskonalenia nauczycieli zplanowaniem pracy szk oraz terminem publikowania priorytetw doskonalenia nauczycieli przez kuratorw owiaty, 3) utrzymywany jest anachroniczny status prawny nauczyciela-doradcy metodycznego oraz sposb finansowania realizowanych przez niego zada. dyrektorzy placwek doskonalenia nauczycieli postulowali potrzeb okrelenia miejsca iroli oraz zakresu zada wojewdzkich placwek doskonalenia wprzyszej koncepcji systemu doskonalenia nauczycieli, wtym m.in.: okrelenie wskali kraju jednolitego wymiaru czasu pracy nauczycielakonsultanta oraz liczby prowadzonych przez niego obowizkowych godzin zaj dydaktycznych.

18

wa n I E j s z E w y n I k I ko n t r o l I

W wystpieniach pokontrolnych, skierowanych dodyrektorw skontrolowanych placwek doskonalenia nauczycieli, Najwysza Izba Kontroli wniosa m.in. o: 1) wydawanie wszystkim uczestnikom form doskonalenia zawodowego zawiadcze oich ukoczeniu iprowadzenie rejestru zawiadcze oukoczeniu form doskonalenia, 2) stosowanie dodatkowej umowy oprac przy zatrudnianiu nauczycieli-doradcw metodycznych przez placwk doskonalenia nauczycieli, 3) rzetelne sporzdzanie planw pracy isprawozda zich realizacji, 4) zapewnienie skutecznego sprawowania nadzoru pedagogicznego przez dyrektora placwki doskonalenia nauczycieli nad realizacj zada przez nauczycieli-doradcw metodycznych, 5) przestrzeganie warunkw organizacji kursw kwalifikacyjnych zgoszonych wewniosku dowaciwego organu nadzoru pedagogicznego ozgod naich prowadzenie, 6) wprowadzenie jednolitego dla placwki rejestru wydanych wiadectw ukoczenia kursu kwalifikacyjnego, 7) pen realizacj zada obowizkowych okrelonych dla placwek doskonalenia nauczycieli prowadzonych przez samorzd wojewdztwa. W odpowiedzi nawystpienia pokontrolne dyrektorzy placwek doskonalenia nauczycieli poinformowali NIK owyeliminowaniu stwierdzonych nieprawidowoci, m.in. o: 1) opracowaniu ramowego programu praktyk pedagogicznych obowizujcego nakursie dla nauczycieli, 2) ujmowaniu wplanie pracy jednostki wszystkich obowizkowych zada idokumentowaniu ich realizacji oraz rzetelnym sporzdzaniu sprawozda zrealizacji planu pracy, 3) opracowaniu istosowaniu zasad sprawowania nadzoru nad realizacj zada przez nauczycielidoradcw metodycznych, wtym sporzdzaniu opinii oich pracy isposobu dokumentowania ich osigni, 4) zatrudnieniu nauczycieli-doradcw metodycznych naumow oprac anie napodstawie umowy odzieo, 5) wprowadzeniu jednolitego rejestru wiadectw kursw kwalifikacyjnych oraz przeprowadzeniu kontroli kursw kwalifikacyjnych, atake wydawaniu zawiadcze wszystkim nauczycielom koczcym formy doskonalenia zawodowego.

3.3 organizacja iefekty doskonalenia zawodowego nauczycieli wszkoach publicznych


1. wlatach szkolnych 2008/2009, 2009/2010 i2010/201120 wskontrolowanych 23 szkoach byo zatrudnionych odpowiednio 1.394, 1.406 i1.383 nauczycieli21. w poszczeglnych latach objtych kontrol nauczyciele zatrudnieni wszkoach ukoczyli cznie odpowiednio 51, 59 i75 rnych form ksztacenia oraz 679, 744 i860 form doskonalenia zawodowego. Przewaay krtkie formy doskonalenia, trwajce do20 godzin (zorganizowano

20 wedug sIo (stan nadzie 30wrzenia 2009 r., 2010 r. i2011 r.). 21 w 2010/2011 najliczniejsz grup stanowili nauczyciele posiadajcy stopie awansu zawodowego nauczyciela
dyplomowanego 774 osb (56%) imianowanego 314 osb (23%), anastpnie: nauczyciele kontraktowi 242 osb (18%), nauczyciele stayci 43 osoby (3%) inauczyciele bez stopnia awansu zawodowego dziewi osb.

19

wa n I E j s z E w y n I k I ko n t r o l I

cznie 1.931 takich form). Ponadto wewszystkich szkoach zorganizowano cznie 174 posiedzenia szkoleniowe iinformacyjne rad pedagogicznych. struktur ukoczonych przez nauczycieli skontrolowanych szk form ksztacenia idoskonalenia zawodowego wlatach szkolnych 2008/20092010/2011 przedstawia wykres 5.
wykres nr5

rdo: wyniki kontroli NIK wskontrolowanych szkoach.

2. w17 szkoach (77%) rady pedagogiczne nie ustaliy zasad organizacji doskonalenia zawodowego nauczycieli, m.in. wzakresie diagnozowania potrzeb szkoy inauczycieli, opracowania iaktualizacji wieloletniego planu doskonalenia zawodowego nauczycieli oraz monitorowania iewaluacji udziau nauczycieli wformach doskonalenia pod wzgldem ich przydatnoci wrozwizywaniu problemw szkoy. Byo toniezgodne zart.41 ust.1 pkt4 ustawy osystemie owiaty. 3. wpiciu szkoach22 (22%) nie opracowano wieloletniego planu doskonalenia zawodowego nauczycieli, wymaganego 6 ust.1 rozporzdzenie Ministra Edukacji narodowej isportu zdnia 29marca 2002 r. wsprawie sposobu podziau rodkw nawspieranie doskonalenia zawodowego nauczycieli pomidzy budety poszczeglnych wojewodw, form doskonalenia zawodowego dofinansowywanych zerodkw wyodrbnionych wbudetach organw prowadzcych szkoy, wojewodw, ministra waciwego dospraw owiaty iwychowania oraz szczegowych kryteriw itrybu przyznawania tych rodkw23. w 16 szkoach (70%) sporzdzone wieloletnie plany doskonalenia zawodowego nauczycieli nie uwzgldniay wymogw okrelonych w6 ust.1 ww. rozporzdzenia, poniewa nie odnosiy si dopotrzeb kadrowych szkoy wynikajcych zprogramu rozwoju szkoy (poowa szk nie posiadaa takiego dokumentu), planw rozwoju nauczycieli ubiegajcych si owyszy stopie awansu zawodowego oraz wnioskw nauczycieli odofinansowanie form ksztacenia idoskonalenia zawodowego, oktrych mowa w2 ust.2 ww. rozporzdzenia. w dziewiciu szkoach (39%) rady pedagogiczne nie podjy stosownej uchway wsprawie zatwierdzenia opracowanego przez dyrektora wieloletniego planu doskonalenia zawodowego nauczycieli.
22 gimnazjum nr1 wBiskupcu, szkoa Podstawowa wMaszewie, XXVII liceum oglnoksztacce im. t. czackiego wwarszawie,

20

zesp szk zawodowych wwysokiem Mazowieckiem - doroku szkolnego 2008/2009 wcznie, zesp szk wnowym Miecie lubawskim - dolistopada 2010 r. 23 dz.u. nr46, poz.430.

wa n I E j s z E w y n I k I ko n t r o l I

w 15 spord 18 szk (83%), ktre opracoway wieloletni plan doskonalenia zawodowego nauczycieli, plan ten nie by aktualizowany stosownie dopotrzeb iwarunkw pracy szkoy, wynikajcych zwymogw reformy owiaty, zmian wzatrudnieniu nauczycieli irealizacji planw rozwoju zawodowego nauczycieli oraz wnioskw nauczycieli odofinansowanie form ksztacenia idoskonalenia zawodowego. wszkoach tych sporzdzano roczne biece plany doskonalenia ornym stopniu szczegowoci, ktre byy nieskorelowane zwieloletnim planem doskonalenia zawodowego nauczycieli lub tosame zwnioskami doorganu prowadzcego odofinansowanie, albo byy toplany szkole rad pedagogicznych stanowice cz planu nadzoru pedagogicznego. na przykad:
y w Zespole Szk Zawodowych wWysokiem Mazowieckiem nie ustalono zasad organizacji doskonalenia nauczycieli. Wieloletni plan doskonalenia zawodowego nauczycieli wdroono dopiero odroku 2009/2010, przy czym plan ten nie spenia wymogw 6 ust.1 rozporzdzenia wsprawie sposobu podziau rodkw nawsparcie doskonalenia nauczycieli, tj.nie uwzgldnia potrzeb kadrowych szkoy iplanw rozwoju zawodowego nauczycieli; y w Gimnazjum nr1 wBiskupcu nie ustalono zasad organizacji doskonalenia nauczycieli oraz nie wdroono wieloletniego planu doskonalenia zawodowego nauczycieli.

4. dyrektorzy dwch szk (tj.9%) nie skadali doorganu prowadzcego wnioskw wsprawie dofinansowania doskonalenia zawodowego nauczycieli lubzoyli wnioski bez uwzgldnienia wieloletniego planu doskonalenia zawodowego nauczycieli (wskazujc jedynie projektowan kwot dofinansowania). dyrektorzy ww. szk jako przyczyn wystpienia ww. nieprawidowoci wskazali nieprecyzyjne przepisy prawne oraz brak szkole zzakresu organizacji doskonalenia zawodowego nauczycieli. na przykad:
y dyrektor Zespou Szk Ponadgimnazjalnych wPrzasnyszu (w odniesieniu do2009 r. i2010 r.) oraz dyrektor Szkoy Podstawowej wMaszewie (w odniesieniu do2009 r.) nie skadali doorganu prowadzcego wnioskw wsprawie dofinansowania doskonalenia zawodowego nauczycieli, cobyo niezgodnie zwymogiem 6 ust.2 rozporzdzenia wsprawie sposobu podziau rodkw nawspieranie doskonalenia zawodowego nauczycieli; y w 13 szkoach wnioski teprzygotowano bez uwzgldnienia wieloletniego planu doskonalenia zawodowego nauczycieli lub wskazujc jedynie projektowan kwot dofinansowania. Wskutek powyszego podejcia dyrektorw szk organy prowadzce dysponoway niepenymi informacjami doprawidowego opracowania rocznych planw dofinansowania doskonalenia zawodowego nauczycieli.

w piciu spord 10 szk, wktrych okrelono zasady dofinansowania udziau nauczycieli wposzczeglnych formach doskonalenia zawodowego (w regulaminach organizacyjnych szk lub wwieloletnim planie doskonalenia zawodowego nauczycieli), stwierdzono przyjcie nieprawidowych zasad wtym zakresie. na przykad:
y w Samorzdowym Zespole Szk wOpatowie iw Szkole Podstawowej nr5 wMalborku ustalono dofinansowanie zaksztacenie pobierane przez szkoy wysze napoziomie 50% ponoszonych opat, aw Zespole Szk wLubominie okrelono, e nie moe by ono wysze ni 100% najniszego wynagrodzenia ogoszonego przez Ministra Pracy iPolityki Spoecznej, obowizujcego wdniuzoenia wniosku. Powysze zasady sniezgodne z7 rozporzdzenia wsprawie sposobu podziau rodkw nawspieranie doskonalenia zawodowego nauczycieli, zgodnie zktrym kwota dofinansowania powinna by wyraana rokrocznie kwotowo przez organ prowadzcy szkoy wporozumieniu zdyrektorami szk; y w Zespole Szk Ponadgimnazjalnych wBiaogardzie ograniczono postanowieniami regulaminu szkoy zakres uprawnionych dokorzystania zdofinansowania doosb zatrudnionych wpenym wymiarze czasu pracy, natomiast odstycznia 2010 r. doosb zatrudnionych wwymiarze nie niszym ni poowa tygodniowego

21

wa n I E j s z E w y n I k I ko n t r o l I

obowizkowego wymiaru godzin, aw Zespole Szk wSzydowcu postanowienia regulaminu wyczay zmoliwoci dofinansowania kosztw doskonalenia nauczycieli zatrudnionych naczas okrelony. Powysze zasady ssprzeczne zezobowizaniem nauczycieli, napodstawie art.12 ust.3 ustawy Karta Nauczyciela, dopodnoszenia wiedzy oglnej izawodowej oraz prawem dokorzystania zpierwszestwa douczestniczenia wewszelkich formach doskonalenia nanajwyszym poziomie.

5. wadnej zeskontrolowanych szk dyrektorzy nie monitorowali udziau nauczycieli wposzczeglnych formach ksztacenia idoskonalenia zawodowego, cowyjaniano m.in. brakiem obowizku prawnego wtym zakresie. wocenie nIk obowizek taki istnieje, poniewa oaktywnoci wdoskonaleniu zawodowym nauczycieli stanowi jedno zpiciu kryteriw oceny pracy nauczyciela, zgodnie z2 ust.8 pkt3 rozporzdzenia Ministra Edukacji narodowej zdnia 2listopada 2000 r. wsprawie kryteriw itrybu dokonywania oceny pracy nauczyciela, trybu postpowania odwoawczego oraz skadu isposobu powoywania zespou oceniajcego24. w badanym okresie trzech lat szkolnych 462 nauczycieli (33%), wstosunku doogem 1.383 nauczycieli zatrudnionych wskontrolowanych jednostkach wroku szkolnym 2010/2011, nie uczestniczyo wadnej zzewntrznych form ksztacenia idoskonalenia zawodowego. spord 774 nauczycieli dyplomowanych cznie 269 osb (35%) nie uczestniczyo wtrakcie trzech lat szkolnych wzewntrznych formach ksztacenia idoskonalenia zawodowego. w piciu szkoach (22%) wskontrolowanym okresie ograniczono si dookazjonalnego przeprowadzenia odjednego dotrzech posiedze szkoleniowych rad pedagogicznych, aw siedmiu szkoach (30%) zmoliwoci doskonalenia zawodowego korzystali tylko pojedynczy nauczyciele. na przykad:
y w Zespole Szk Ponadgimnazjalnych wPrzasnyszu, wokresie objtym kontrol, 97 nauczycieli (88%) nie uczestniczyo wzewntrznych formach ksztacenia idoskonalenia, wtym 56 nauczycieli dyplomowanych, tj.81% nauczycieli tej grupy. Dyrektor szkoy nie wystpowa corocznie zwnioskami doorganu prowadzcego odofinansowanie form doskonalenia; y w Gimnazjum nr1 wBiskupcu wkontrolowanym okresie 47 nauczycieli (90%) nieuczestniczyo wzewntrznej formie ksztacenia lub doskonalenia zawodowego, wtym 20 nauczycieli dyplomowanych, costanowi 74% nauczycieli tej grupy. Wszkole m.in. nie opracowano zasad organizacji doskonalenia nauczycieli, nie wdroono Wieloletniego planu doskonalenia zawodowego nauczycieli, nie badano potrzeb doskonalenia nauczycieli. Szkoa nie skadaa sprawozda za2009 r. iza 2010 r. zesposobu wykorzystania przyznanych rodkw nadoskonalenie nauczycieli; y w Zespole Szk Publicznych nr2 wOstrowcu witokrzyskim 55 nauczycieli (63%) nieuczestniczyo wzewntrznych formach ksztacenia idoskonalenia, wtym 41 nauczycieli dyplomowanych (59% nauczycieli tej grupy). Wieloletni plan doskonalenia zawodowego nauczycieli nie uwzgldnia potrzeb kadrowych wynikajcych zprogramu rozwoju szkoy, jak iplanw rozwoju poszczeglnych nauczycieli inie by aktualizowany odczasu jego opracowania w2009 r.; y w Liceum Oglnoksztaccym wLegionowie wtrakcie trzech lat szkolnych objtych kontrol 37 nauczycieli (49%) nie uczestniczyo wzewntrznych formach ksztacenia idoskonalenia, wtym 14 nauczycieli dyplomowanych (42% nauczycieli tej grupy). Pozostali nauczyciele odbyli wcigu trzech lat odjednej do26 form doskonalenia. Wieloletni plan doskonalenia nauczycieli nalata 20072013 nie by aktualizowany.

ograniczona aktywno nauczycieli wksztaceniu idoskonaleniu zawodowym oznaczaa nierzetelne wypenianie obowizku podnoszenia wiedzy oglnej izawodowej, wynikajcego zart.12 ust.3 ustawy karta nauczyciela. sytuacja tawiadczy rwnie oniewystarczajcym motywowaniu nauczycieli przez dyrektorw szk douczestnictwa wdoskonaleniu zawodowym,

22

24 dz.u. nr98, poz.1066, zezm.

wa n I E j s z E w y n I k I ko n t r o l I

doczego zobowizuje 20 ust.1 pkt3 lit.b rozporzdzenia Ministra Edukacji narodowej zdnia 7padziernika 2009 r. wsprawie nadzoru pedagogicznego25. dyrektorzy skontrolowanych szk wyjaniali brak aktywnoci nauczycieli wdoskonaleniu zawodowym m.in.: 1) niedostatecznym zainteresowaniem nauczycieli ich dalszym rozwojem zawodowym, wynikajcym zuzyskania stopnia nauczyciela dyplomowanego, 2) posiadaniem wymaganych kwalifikacji zawodowych, wtym uprawnie donauczania dwch, anawet trzech przedmiotw lub rodzajw zaj, 3) preferowaniem posiedze szkoleniowych rad pedagogicznych, zamiast udziau wzewntrznych formach doskonalenia zawodowego, 4) brakiem odpowiedniej oferty tematycznej placwek doskonalenia nauczycieli, 5) podejmowaniem przez nauczycieli samoksztacenia, 6) zatrudnieniem wniepenym wymiarze czasu pracy, 7) niewystarczajcym dla czci nauczycieli poziomem dofinansowania uczestnictwa wformach ksztacenia. 6. wlatach 2009 i2010 wplanach finansowych 23 skontrolowanych szk ujto rodki nadoskonalenie zawodowe nauczycieli odpowiednio wkwocie cznie 343tys.z i391tys.z, zczego wykorzystano 239tys.z (69%) i285tys.z (72%). rodki finansowe przyznane przez organy prowadzce nadoskonalenie zawodowe nauczycieli nie zostay wpeni wykorzystane www. latach przez 10 szk (44%). dyrektorzy szk, jako powody niewykorzystania przyznanych rodkw finansowych, wymieniali m.in.: brak zainteresowania zestrony nauczycieli udziaem wformach ksztacenia idoskonalenia zawodowego, korzystanie przez nauczycieli zbezpatnych szkole organizowanych przez wydawnictwa oraz wramach projektw finansowanych zerodkw unii Europejskiej, korzystanie ze-larningu, rezygnacj nauczycieli zzaplanowanych wczeniej form ksztacenia oraz brak odpowiedniej oferty programowej orodkw ksztacenia nauczycieli. dwie szkoy (9%) wykorzystay rodki przyznane nadoskonalenie nauczycieli niezgodnie zprzeznaczeniem, okrelonym w2 ust.1 i2 rozporzdzenia wsprawie sposobu podziau rodkw nawspieranie doskonalenia zawodowego nauczycieli.
y W Zespole Szk Ponadgimnazjalnych wBiaogardzie wlatach 20092011 (do 30wrzenia) wydatkowano cznie 24tys.z (51% zogem 47tys.z) nazakup m.in. projektorw, notebookw, drukarek, kopiarki imateriaw eksploatacyjnych. y W Zespole Szk Ponadgimnazjalnych wPrzasnyszu wlatach 2009 i2010 zrealizowano wydatki nakwot czn 38tys.z (78% zogem 50tys.z) nazakup mebli szkolnych, sprztu komputerowego, wyposaenia sportowego, sprztu naganiajcego, sprztu RTV, paliwa dosamochodw iusugi wynajmu samochodw osobowych.

dziaania powysze stanowiy naruszenie zasady ponoszenia wydatkw publicznych nacele iwwysokociach ustalonych wplanie finansowym jednostki sektora finansw publicznych, okrelonej art.35 ust.1 ustawy zdnia 30czerwca 2005 r. ofinansach publicznych26 obowizujcej w2009 r. iart.44 ust.1 pkt3 ustawy zdnia 27sierpnia 2009 r. ofinansach publicznych 27 obowizujcej od1stycznia 2010 r.
25 dz.u. nr200, poz.1324. 26 dz.u. nr249, poz.2104, zezm. 27 dz.u. nr157, poz.1240, zezm.

23

wa n I E j s z E w y n I k I ko n t r o l I

7. wtrakcie kontroli wszkoach sprawdzono wykorzystanie kwalifikacji 749 (65%) spord ogem 1.145 zatrudnionych nauczycieli, ktrzy wlatach szkolnych 2008/2009, 2009/2010 i2010/2011 ukoczyli formy ksztacenia. stwierdzono, e w132 przypadkach (18%) nauczycielom wlatach szkolnych nastpujcych poukoczeniu ksztacenia lub doskonalenia zawodowego nie powierzono wich szkoach zaj edukacyjnych zgodnie zuzyskanymi kwalifikacjami. wiadczy too braku rozpoznania przez dyrektorw szk potrzeb ksztacenia idoskonalenia zawodowego nauczycieli oraz onieefektywnym wydatkowaniu publicznych rodkw finansowych, tj.niezgodnie zart.44 ust.3 pkt1 lit. austawy z2009 r. ofinansach publicznych. kwota udzielonego tym nauczycielom dofinansowania kosztw ksztacenia idoskonalenia zawodowego wyniosa cznie 135tys.z. dyrektorzy szk wyjaniali nieprzydzielanie zaj edukacyjnych nauczycielom zgodnie zuzyskanymi przez nich kwalifikacjami m.in.: potrzeb zapewnienia kadry pedagogicznej nawypadek ewentualnych zdarze losowych (urlop zdrowotny nauczyciela), brakiem danego rodzaju zaj wszkolnym planie nauczania oraz ma przydatnoci zakresu tematycznego danej formy ksztacenia wpracy nauczyciela. na przykad:
y w Publicznym Gimnazjum nr2 wukowie trzem z21 nauczycieli, ktrzy uzyskali dofinansowanie zerodkw budetowych wkwocie ogem 3tys.z nie przydzielono zaj edukacyjnych. Wszystkie wnioski nauczycieli (21) nie zostay zaakceptowane przez dyrektora inie zawieray potwierdzenia potrzeby ksztacenia wdanej specjalnoci; y w Zespole Szk Ponadgimnazjalnych wBiaogardzie trzem spord szeciu nauczycieli, ktrzy uzyskali dofinansowanie zerodkw budetowych wkwocie ogem 4tys.z nie przydzielono zaj edukacyjnych wzakresie uzyskanych kwalifikacji. Dyrektor wyrazi zgod nadofinansowanie udziau wformach ksztacenia ww. osb, bez uzasadnienia potrzeby szkoy wtym zakresie; y w Zespole Szk wNowym Miecie Lubawskim czterem z13 nauczycieli, ktrzy uzyskali dofinansowanie zerodkw budetowych wkwocie 5tys.z nie przydzielono zaj edukacyjnych. Wnioski nauczycieli zostay zaakceptowane przez dyrektora.

8. w14 skontrolowanych szkoach (61%) wyniki sprawdzianw iegzaminw zewntrznych byy nisze odwynikw danego typu szkoy wwojewdztwie. dyrektorzy szk, wyjaniajc przyczyny tej sytuacji, akcentowali gwnie uwarunkowania rodowiskowe, materialne irodzinne, wktrych funkcjonuj szkoa iuczniowie. www. szkoach wtrakcie trzech latach objtych kontrol od16% do90% ogu nauczycieli nie ukoczyo adnej zform ksztacenia lub doskonalenia zawodowego (najwicej wzespole szk Ponadgimnazjalnych wPrzasnyszu 88% iw gimnazjum nr1 wBiskupcu 90% nauczycieli). w opinii dyrektorw szk brak aktywnoci nauczycieli wksztaceniu idoskonaleniu zawodowym wynika m.in. zuzyskania przez nauczycieli najwyszych stopni awansu zawodowego. wroku szkolnym 2010/2011 wskontrolowanych szkoach zatrudniano cznie 1.088 (79%) nauczycieli dyplomowanych imianowanych. w15 szkoach nauczyciele dyplomowani stanowili wroku szkolnym 2010/2011 ponad 50% ogu kadry pedagogicznej. 9. dyrektorzy szk, prezentujc nakocoworocznych posiedzeniach rady pedagogicznej wyniki sprawowanego nadzoru pedagogicznego, nie wypeniali postanowie art.33 ust.1 pkt2 ustawy osystemie owiaty, poniewa nie uwzgldniali wocenie efektw dziaalnoci dydaktycznej szkoy rezultatw sprawdzianw iegzaminw.

24

wa n I E j s z E w y n I k I ko n t r o l I

zespoy nauczycielskie analizoway wyniki sprawdzianw iegzaminw zewntrznych, lecz natej podstawie nie sformuowano wnioskw irekomendacji lub nie wdraano przyjtych wnioskw waspekcie ujcia odpowiednich form doksztacania idoskonalenia zawodowego wwieloletnim planie doskonalenia zawodowego nauczycieli, wtym zzakresu sprawdzania ioceniania osigni szkolnych uczniw (pomiaru dydaktycznego, ewaluacji dydaktycznej, czy wykorzystania analizy wynikw sprawdzianw iegzaminw dopoprawy osigni dydaktycznych szkoy). na przykad
y w Gimnazjum nr1 wBiskupcu wkolejnych latach objtych kontrol NIK szkoa uzyskiwaa wyniki znaczco nisze odwynikw punktowych wwojewdztwie zkadej czci egzaminu gimnazjalnego: humanistycznej, matematyczno-przyrodniczej iz jzyka obcego. Zobiektywizowany wynik szkoy wyraony wskali staninowej plasowa szko nanajniszym poziomie (drugi itrzeci stanin). Wroku szkolnym 2010/2011 nauczyciele dyplomowani stanowili 54% ogu nauczycieli, acznie znauczycielami mianowanymi 77%; wposzczeglnych latach nie brao udziau wformach ksztacenia idoskonalenia odpowiednio 90%, 84% i89% ogu nauczycieli. Szkoa nie ustalia zasad organizacji doskonalenia nauczycieli, nie wdroya wieloletniego planu doskonalenia, jak inie opracowywano planw rocznych doskonalenia nauczycieli. Analizowano wyniki egzaminu, odbyo si szkolenie Rady Pedagogicznej pn.Osukces egzaminacyjny, lecz wsytuacji niskich wynikw egzaminacyjnych nie przeprowadzono ewaluacji problemowej oraz nie zaprojektowano dugofalowych dziaa naprawczych, ktrych elementem byoby doskonalenie kompetencji zespou nauczycieli zzakresu planowania iewaluacji dydaktycznej; y w Zespole Szk Zawodowych wWysokiem Mazowieckiem wyniki egzaminu potwierdzajcego kwalifikacje zawodowe napoziomie technikum wlatach szkolnych 2008/20092010/2011 byy nisze odprzecitnych wynikw wwojewdztwie (wkolejnych latach, odpowiednio na126, 97 i124 osoby przystpujce doegzaminu, dyplom zawodowy - cznie sze zawodw - uzyskao jedynie 47, 41 i42 osoby). Take wyniki egzaminw maturalnych byy wtechnikum nisze odprzecitnych wynikw wwojewdztwie wlatach 2009/2010 i2010/2011. Szkoa analizowaa wyniki egzaminu, lecz dyrektor nie zorganizowa dla nauczycieli form doskonalenia (nie przeprowadzono wroku szkolnym 2010/2011 zaplanowanego posiedzenia Rady Pedagogicznej natemat funkcji oceny ioceniania motywujcego), atake nie skierowa nauczycieli naformy doksztacajce, m.in. zzakresu sprawdzania ioceniania osigni uczniw oraz egzaminw zewntrznych. Nadoskonalenie nauczycieli zaplanowano wlatach 2009 i2010 cznie 24tys.z, jednak, jak wyjani dyrektor, zewzgldu nabrak zainteresowania nauczycieli doskonaleniem zawodowym, wnioskowa doorganu prowadzcego ozmniejszenie planu wydatkw do11tys.z (46%). Ogem 17 osb nie brao udziau wformach ksztacenia idoskonalenia, aw poszczeglnych latach odpowiednio 75%, 71% i42% ogu nauczycieli. Wroku szkolnym 2010/2011 nauczyciele dyplomowani stanowili 41% ogu, acznie znauczycielami mianowanymi 60%.

10. naley nadmieni, e wwyniku kontroli przeprowadzonej przez nIk w2008 r. pn.Funkcjonowanie systemu awansu zawodowego nauczycieli28 stwierdzono, e w21 spord 28 skontrolowanych szk doskonalenie nauczycieli nie byo powizane zuzyskiwaniem stopni awansu zawodowego. Itak: w17 szkoach nie ustalono zasad organizacji doskonalenia nauczycieli; wpiciu szkoach nie opracowano planw wieloletnich doskonalenia zawodowego, aw 11 planw tych nie oparto owyniki diagnozy potrzeb szkoy inauczycieli; w21 szkoach nie badano skutecznoci udziau nauczycieli wformach doskonalenia oraz wpywu awansu zawodowego nauczycieli mianowanych, ubiegajcych si ostopie nauczyciela dyplomowanego, napopraw dziaalnoci szkoy. wprzeprowadzonym wramach tej kontroli badaniu ankietowym 53% nauczycieli dyplomowanych (215 osb) wskazao, e doskonalenie warsztatu pracy wynikao przede wszystkim zwasnej inicjatywy nauczycieli, natomiast nainicjatyw dyrektora wskazao zaledwie 6% nauczycieli (23 osoby). wopinii 26% (103 osoby) nauczycieli dyplomowanych i15% (36 osb) nauczycieli mianowanych formy doskonalenia ukoczone podczas stau byy wniewielkim zakresie przydatne
28 Informacja owynikach kontroli funkcjonowania systemu awansu zawodowego nauczycieli (nrewid.: 127/2008/P/07/079/kno).

25

wa n I E j s z E w y n I k I ko n t r o l I

dla realizacji wymaga nakolejny stopie awansu idla wasnego rozwoju zawodowego. Ponadto 18% (77 osb) nauczycieli dyplomowanych podao, e podczas ubiegania si owyszy stopie zadania ujte wplanie rozwoju nie byy sprawdzane przez dyrektora szkoy waspekcie ich wpywu nadoskonalenie jakoci pracy szkoy. w wyniku kontroli przeprowadzonej przez nIk w2010 r. pn.Wychowanie fizyczne isport wszkoach publicznych stwierdzono (w 33 spord 42 skontrolowanych szk) niezapewnienie nauczycielom wychowania fizycznego iedukacji wczesnoszkolnej odpowiedniego doich potrzeb doskonalenia zawodowego. w33 szkoach nie ustalono zasad organizacji doskonalenia zawodowego nauczycieli, aw17 szkoach dyrektorzy nie opracowali Wieloletniego planu doskonalenia zawodowego nauczycieli. Blisko jedna trzecia nauczycieli wychowania fizycznego iedukacji wczesnoszkolnej (31%), wszczeglnoci nauczycieli dyplomowanych (40% ztej grupy awansu zawodowego), nie uczestniczya wskontrolowanym okresie wformach ksztacenia lub doskonalenia zawodowego. wprzeprowadzonym wramach tej kontroli badaniu ankietowym 40% nauczycieli wychowania fizycznego przyznao, e wtrakcie ostatnich dwch lat szkolnych nie uczestniczyo wformach doskonalenia zawodowego. taki sam procent badanych wskaza nabrak moliwoci korzystania zewsparcia nauczyciela-doradcy metodycznego. w wyniku kontroli przeprowadzonej przez nIk w2011 r. pn.Realizacja zada wzakresie zapobiegania nadwadze iotyoci udzieci imodziey szkolnej 29stwierdzono m.in., e adna z52 skontrolowanych szk publicznych nie uwzgldnia wplanach doskonalenia zawodowego nauczycieli problematyki wspomagania uczniw znadwag lub otyoci. wbadaniu ankietowym nauczycieli, przeprowadzonym wramach tej kontroli, poowa nauczycieli stwierdzia, e nie czuje si przygotowania dopodejmowania dziaa profilaktycznych wtym zakresie. W wystpieniach pokontrolnych, skierowanych dodyrektorw skontrolowanych szk, Najwysza Izba Kontroli wnosia m.in. o: 1) przyjcie przez rad pedagogiczn szkoy uregulowa wsprawie organizacji doskonalenia zawodowego nauczycieli, m.in. wzakresie: diagnozowania potrzeb szkoy inauczycieli, aktualizacji wieloletniego planu doskonalenia nauczycieli, zasad dofinansowania isposobu dokumentowania udziau nauczycieli wformach ksztacenia, monitorowania ioceny przydatnoci udziau nauczycieli wformach ksztacenia idoskonalenia, 2) opracowanie przez szko wieloletniego planu doskonalenia nauczycieli uwzgldniajcego jej rzeczywiste potrzeby kadrowe iplany rozwoju zawodowego nauczycieli, 3) efektywne, zgodne zprzeznaczeniem, wykorzystanie rodkw ujmowanych wplanie finansowym szkoy naksztacenie idoskonalenie zawodowe nauczycieli, 4) sporzdzanie przez dyrektorw rzetelnych sprawozda zwykorzystania rodkw nadofinansowanie form doskonalenia zawodowego nauczycieli. W odpowiedzi nawystpienia pokontrolne dyrektorzy skontrolowanych szk poinformowali NIK opodjtych dziaaniach m.in. o: 1) opracowaniu zasad organizacji doskonalenia zawodowego nauczycieli oraz sporzdzeniu wieloletniego planu doskonalenia zawodowego nauczycieli uwzgldniajcego plany rozwoju nauczycieli ipotrzeby kadrowe szkoy,
29 Informacja owynikach kontroli realizacji zada wzakresie zapobiegania nadwadze iotyoci udzieci imodziey szkolnej (nrewid.

26

149/2011/P/10190/kno).

wa n I E j s z E w y n I k I ko n t r o l I

2) podjciu dziaa dla zwikszenia aktywnoci nauczycieli wksztaceniu idoskonaleniu zawodowym, 3) wykorzystywaniu rodkw finansowych przyznanych nadoskonalenie zawodowe zgodnie zich przeznaczeniem.

3.4 dofinansowanie doskonalenia zawodowego nauczycieli przez Ministra Edukacji narodowej iorgany prowadzce szkoy
3.4.1. dofinansowanie doskonalenia zawodowego nauczycieli przez Ministra Edukacji narodowej 1. Minister Edukacji narodowej zapewni nauczycielom moliwo nieodpatnego doskonalenia zawodowego wramach budetu pastwa (czci 30 Owiata iwychowanie) iprojektw Programu operacyjnego Kapita Ludzki oraz ustali dla szk iplacwek prowadzonych przez MEn wysokoci maksymalnych kwot dofinansowania opat zaksztacenie nauczycieli, pobieranych wszkoach wyszych iplacwkach ksztacenia nauczycieli. Ministerstwo Edukacji narodowej dokonao diagnozy funkcjonowania krajowego systemu doskonalenia zawodowego nauczycieli wramach projektu pn.Wzmocnienie systemu wspierania rozwoju szk zeszczeglnym uwzgldnieniem doskonalenia nauczycieli idoradztwa metodycznego. stwierdzone nieprawidowoci wdziaalnoci MEn wzakresie dofinansowania doskonalenia zawodowego nauczycieli polegay na: 1) zanieniu wplanie finansowym Ministerstwa wysokoci rodkw, podlegajcych wyodrbnieniu wbudecie pastwa wczci 30 Owiata iwychowanie, narealizacj oglnokrajowych zada wzakresie doskonalenia zawodowego nauczycieli oraz naksztacenie idoskonalenie zawodowe nauczycieli szk iplacwek prowadzonych przez Ministra Edukacji narodowej, 2) nieustaleniu rocznych planw dofinansowania form doskonalenia zawodowego nauczycieli szk iplacwek prowadzonych przez Ministra Edukacji narodowej. 2. wlatach 2009 i2010 Minister Edukacji narodowej wyodrbni wbudecie pastwa wczci 30 Owiata iwychowanie rodki narealizacj oglnokrajowych zada wzakresie doskonalenia zawodowego nauczycieli wkwotach niszych ni wynikajce zart.70a ust.4 ustawy karta nauczyciela. zamiast odpowiednio kwoty 11.071tys.z i11.701tys.z zaplanowano napowyszy cel rodki wkwocie 6.890tys.z i10.457tys.z, tj.62% i89% wieloci wymaganej. wykorzystanie tych rodkw wynioso odpowiednio 26% i3%. na2011 r. wyodrbniono rodki wwymaganej kwocie, tj.12.520tys.z, jednak zmniejszono jew trakcie roku dokwoty 51tys.z, nie realizujc adnych wydatkw30. w budecie pastwa wczci 30 Owiata iwychowanie wyodrbniono wlatach 2009, 2010 i2011 rodki nadofinansowanie doskonalenia zawodowego nauczycieli szk iplacwek prowadzonych przez Ministra Edukacji narodowej w kwocie po 41 tys. z, co stanowio wposzczeglnych latach odpowiednio 0,93%, 0,87% i0,89% kwoty planowanych rocznych rodkw nawynagrodzenia osobowe nauczycieli tych szk iplacwek. Byo toniezgodne zart.70a ust.1 ustawy karta nauczyciela, zobowizujcym dowyodrbnienia wbudecie organu prowadzcego szkoy iplacwki rodkw nadofinansowanie doskonalenia zawodowego nauczycieli wwysokoci 1% planowanych rocznych rodkw nawynagrodzenia osobowe nauczycieli.
30 Informacja owynikach kontroli wykonania w2011 roku budetu pastwa wczci 30 - Owiata iwychowanie (nrewid. 70/2012/
P12062/kno).

27

wa n I E j s z E w y n I k I ko n t r o l I

zanienie rodkw nadoskonalenie zawodowe nauczycieli iniski poziom ich wydatkowania wyjaniano dostpnoci rodkw zPokl nadoskonalenie zawodowe nauczycieli, ktre wposzczeglnych latach znaczco przewyszay rodki naten cel wyodrbniane napodstawie art.70a ust.4 ustawy karta nauczyciela oraz brakiem obowizku penego wykorzystania tych rodkw. Minister Edukacji narodowej wyjani ponadto, e wykonanie etatw nauczycielskich wprowadzonych placwkach byo nisze odplanowanego, coz kolei wpywao nawielko rodkw przeznaczonych napowysze zadanie wbudecie MEn. w budetach wojewodw nalata 2009, 2010 i2011 wyodrbniane byy rodki nawspieranie doskonalenia zawodowego nauczycieli wkwotach niszych ni wynikajce zprzepisw art.70a ust.3 ustawy karta nauczyciela, tj.o rwnowartoci 5.000 rednich wynagrodze nauczyciela staysty. wustawach budetowych na: 2009 r., 2010 r. i2011 r. zaplanowano wbudetach wojewodw cznie wydatki wkwotach 4.164tys.z, 6.038tys.z i5.764tys.z, stanowicych 38%, 52% i46% wymaganej wysokoci. spowodowane tobyo przyjmowaniem przez wojewodw zanionego planu wydatkw nadoskonalenie zawodowe nauczycieli naetapie przygotowywania materiaw doprojektw ustaw budetowych naposzczeglne lata. wykonanie wydatkw wlatach 2009-2011 wynioso 81%, 78% i88% planu. Planowanie iwydatkowanie rodkw nazadania dotyczce doskonalenia zawodowego nauczycieli wbudecie pastwa wczci 30 Owiata iwychowanie iw czciach budetowych 85/00 przedstawia wykres 6.
wykres nr6

rdo: wyniki kontroli NIK wMinisterstwie Edukacji Narodowej

3. oprcz rodkw wyodrbnianych nadoskonalenie nauczycieli napodstawie art.70a ust.3 i4 ustawy karta nauczyciela, zadania oglnokrajowe wzakresie doskonalenia zawodowego nauczycieli finansowane byy wramach Programu operacyjnego Kapita Ludzki Priorytetu III Wysoka jako systemu owiaty (Poddziaanie 3.3.2 Efektywny system ksztacenia idoskonalenia nauczycieli), azadania wojewdzkie wramach Programu operacyjnego Kapita Ludzki Priorytetu IX Rozwj wyksztacenia ikompetencji wregionach (dziaanie 9.4 Wysoko wykwalifikowane kadry systemu owiaty).

28

wa n I E j s z E w y n I k I ko n t r o l I

w latach 2008-2011 (do 30listopada) wPoddziaaniu 3.3.2 wdroono projekty konkursowe ocznej wartoci 243.987tys.z. oznacza tozwikszenie finansowania zada oglnokrajowych zzakresu doskonalenia zawodowego nauczycieli, liczone dla siedmioletniej perspektywy finansowej budetu uE, przecitnie rocznie okwot 34.855tys.z. wPoddziaaniu 3.3.2 realizowano wlatach 2009-2011 (do30czerwca) projekty przyjte wtrzech konkursach: 1) uruchomienie nowego typu studiw podyplomowych przygotowujcych dowykonywania zawodu nauczyciela przedmiotw zawodowych wI iII edycji projektu udzia wzio 6.028 osb, natomiast studia zakoczyo 2.610 osb; 2) uruchomienie nowego typu dziennych studiw zawodowych przygotowujcych nauczycieli wychowania przedszkolnego oraz nauczania pocztkowego studia rozpoczo 875 osb na12uczelniach; 3) przygotowanie wybranych szk dorealizacji praktyk przez studentw przygotowywanych dowykonywania zawodu nauczyciela praktyki rozpoczo 2.949 studentw z31 uczelni. w dziaaniu 9.4 Wysoko wykwalifikowane kadry systemu owiaty wdroono dokoca 2010 r. ogem wkraju projekty owartoci 243.000tys.z, costanowio ponad 63% wartoci alokacji nalata 2007-2013. oznacza tozwikszenie finansowania ztych rodkw zada wojewdzkich wzakresie doskonalenia zawodowego nauczycieli przecitnie rocznie okwot 34.714tys.z. wdziaaniu 9.4 realizowane sprojekty konkursowe na: 1) studia podyplomowe, kursy kwalifikacyjne idoskonalce oraz inne formy podwyszania kwalifikacji lub uzupenienia posiadanego wyksztacenia dla nauczycieli, pracownikw placwek ksztacenia ustawicznego, praktycznego idoskonalenia zawodowego oraz instruktorw praktycznej nauki zawodu; 2) studia podyplomowe, kursy doskonalce dla nauczycieli ipracownikw administracji owiatowej wzakresie organizacji, zarzdzania, finansowania oraz monitoringu dziaalnoci owiatowej; 3) programy przekwalifikowania nauczycieli szk wzwizku zezmieniajc si sytuacj demograficzn spowodowan niem szkolnym. do koca 2010 r. objto wsparciem 29tys. nauczycieli, ktrzy uczestniczyli wprojektach oferujcych krtkie formy doskonalenia zawodowego. Ponadto wramach Priorytetu III, dziaanie 3.3 Poprawa jakoci ksztacenia, Poddziaanie 3.3.1 Efektywny system ksztacenia idoskonalenia nauczycieli wdroono dwa projekty systemowe pn.: 1) Wzmocnienie systemu wspierania rozwoju szk zeszczeglnym uwzgldnieniem doskonalenia nauczycieli idoradztwa metodycznego, zrealizowany wlatach 20092010 przez Ministerstwo Edukacji narodowej. wydatki najego realizacj wyniosy 690tys.z (91% wydatkw planowanych wkwocie 758tys.z); 2) System doskonalenia nauczycieli oparty naoglnodostpnym kompleksowym wspomaganiu szk, przyjty dorealizacji nalata 20102015 przez orodek rozwoju Edukacji (z budetem projektu zaplanowanym wkwocie 56.500tys.z). celem pierwszego zwymienionych projektw byo opracowanie koncepcji nowego systemu wspierania rozwoju szk inauczycieli. wwypracowanej wprojekcie koncepcji przyjto, e podstaw zreformowanego systemu doskonalenia maj tworzy centra rozwoju Edukacji, rozumiane jako zesp instytucji, zapewniajcy kompleksowe wsparcie szk iplacwek owiatowych

29

wa n I E j s z E w y n I k I ko n t r o l I

wwykonywaniu naoonych nanie zada dydaktycznych, wychowawczych iopiekuczych, atake wzarzdzaniu szko. 4. wMinisterstwie Edukacji narodowej nie ustalono, wlatach 2009, 2010 i2011, rocznych planw dofinansowania form doskonalenia zawodowego nauczycieli szk iplacwek prowadzonych przez Ministra Edukacji narodowej, wymaganych 6 ust.2 rozporzdzenia Ministra Edukacji narodowej isportu zdnia 29marca 2002 r. wsprawie sposobu podziau rodkw nawspieranie doskonalenia zawodowego nauczycieli pomidzy budety poszczeglnych wojewodw, form doskonalenia zawodowego dofinansowywanych zerodkw wyodrbnionych wbudetach organw prowadzcych szkoy, wojewodw, ministra waciwego dospraw owiaty iwychowania oraz szczegowych kryteriw itrybu przyznawania tych rodkw. w 2009 r. Minister Edukacji narodowej zwikszy plany finansowe podlegych szk iplacwek orodki nafinansowanie doskonalenia zawodowego nauczycieli dopiero 8grudnia, conie zapewnio waciwego planowania irealizacji zada przewidzianych dofinansowania ztych rodkw. wykorzystano jejedynie w45%, adyrektor centralnego orodka doskonalenia nauczycieli zwrcia wcaoci przyznane rodki zewzgldu nazbyt pny termin ich przekazania. 5. Minister Edukacji narodowej nie zasign opinii zwizkw zawodowych zrzeszajcych nauczycieli w sprawie podziau rodkw wyodrbnionych na doskonalenie nauczycieli prowadzonych szk iplacwek, doczego zobowizane sorgany prowadzce szkoy iplacwki napodstawie art.70a ust.2a ustawy karta nauczyciela. W wystpieniu pokontrolnym, skierowanym doMinistra Edukacji Narodowej, Najwysza Izba Kontroli wniosa o: 1) wyodrbnianie wplanie finansowym Ministerstwa rodkw wczci 30 budetu pastwa naksztacenie idoskonalenie zawodowe nauczycieli szk iplacwek prowadzonych przez Ministra Edukacji Narodowej wwysokoci wynikajcej zart.70a ust.1 ustawy Karta Nauczyciela, 2) ustalanie rocznych planw dofinansowania doskonalenia zawodowego nauczycieli szk iplacwek prowadzonych przez Ministra Edukacji Narodowej oraz zasiganie opinii zwizkw zawodowych zrzeszajcych nauczycieli przed podziaem rodkw przeznaczonych nadoskonalenie nauczycieli, 3) wyodrbnianie wplanie finansowym Ministerstwa rodkw wczci 30 budetu pastwa narealizacj oglnokrajowych zada wzakresie doskonalenia zawodowego nauczycieli wwysokoci wynikajcej zprzepisw art.70a ust.4 ustawy Karta Nauczyciela. W odpowiedzi nawystpienie pokontrolne Minister Edukacji Narodowej poinformowa NIK, e przyjmuje wnioski dorealizacji. Itak: 1) w planie finansowym Ministerstwa wyodrbnione zostay rodki finansowe naksztacenie idoskonalenie zawodowe nauczycieli szk iplacwek prowadzonych przez MEN wwysokoci zgodnej przepisami prawnymi, 2) w Ministerstwie corocznie przygotowany bdzie plan dofinansowania form doskonalenia zawodowego nauczycieli opiniowany przez zwizki zawodowe zrzeszajce nauczycieli.

30

wa n I E j s z E w y n I k I ko n t r o l I

3.4.2. dofinansowanie doskonalenia zawodowego nauczycieli przez organy prowadzce szkoy 1. wroku szkolnym 2010/2011 skontrolowane 23 organy prowadzce szkoy prowadziy cznie 380szk iplacwek, wktrych zatrudnionych byo 13.354 nauczycieli31. liczb nauczycieli zatrudnionych wskontrolowanych organach prowadzcych szkoy wedug stopni awansu zawodowego przedstawia wykres 7.
wykres nr7

rdo: Wyniki kontroli NIK wskontrolowanych organach prowadzcych szkoy

2. w budetach skontrolowanych organw prowadzcych szkoy w latach 20092011 (do 30wrzenia) wyodrbniono nadoskonalenie nauczycieli napodstawie art.70a ust.1 ustawy karta nauczyciela odpowiednio rodki wkwotach 3.951tys.z, 4.040tys.z i4.749tys.z, tj.nisze odwymaganych odpowiednio o389tys.z, 647tys.z i259tys.z. zanienie to, w15 spord 23 skontrolowanych organw prowadzcych szkoy, wynioso cznie 9% kwoty, ktra powinna zosta wyodrbniona, tj.14.036tys.z. rodki zaplanowane nadoskonalenie nauczycieli wbudetach skontrolowanych organw prowadzcych szkoy wlatach 2009 i2010, napodstawie art.70a ust.1 ustawy karta nauczyciela, wkwotach odpowiednio 3.951tys.z i4.040tys.z zostay wykorzystane wkwotach 3.334tys.z i3.658tys.z, tj.w 84% i90%. z kwoty ogem 9.075tys.z wykorzystanej wlatach 2009-2011 (do 30wrzenia) nadoskonalenie nauczycieli, skontrolowane organy prowadzce szkoy przeznaczyy kwot 2.797tys.z (31%) naopaty zaksztacenie pobierane przez szkoy wysze izakady ksztacenia nauczycieli (studia pierwszego idrugiego stopnia, studia podyplomowe) oraz opaty zakursy kwalifikacyjne. zpowyszego dofinansowania skorzystao cznie 3.567 nauczycieli, wposzczeglnych latach odpowiednio 1.426, 1.333 i798 osb. na dofinansowanie kosztw obnienia tygodniowego obowizkowego wymiaru godzin zaj dydaktycznych, wychowawczych iopiekuczych nauczycielom, ktrym powierzono zadania doradcy metodycznego, przewidzianych wart.70a ust.1a ustawy karta nauczyciela, wydatkowano wkontrolowanym okresie cznie 1.216tys.z (14%). w pozostaym zakresie rodki nadoskonalenie nauczycieli zostay przeznaczone naszkolenie rad pedagogicznych, udzia nauczycieli wkursach, seminariach, konferencjach, warsztatach, przygotowanie materiaw szkoleniowych iinformacyjnych, aponadto napokrycie kosztw przejazdw oraz zakwaterowania iwyywienia.
31 liczba nauczycieli zatrudnionych wroku szkolnym 2010/2011 wszkoach iplacwkach owiatowych prowadzonych przez
skontrolowane organy prowadzce szkoy zgodnie zich bazami danych sIo wedug stanu na30wrzenia 2010 r.

31

wa n I E j s z E w y n I k I ko n t r o l I

Planowanie iwydatkowanie rodkw nadoskonalenie zawodowe nauczycieli wbudetach skontrolowanych organw prowadzcych szkoy przedstawia wykres 8.
wykres nr8

rdo: wyniki kontroli NIK worganach prowadzcych szkoy

3. womiu z15 organach prowadzcych szkoy (53%), tj.: grjec, kolbuszowa, tarnobrzeg, ostrowiec witokrzyski, Malbork; powiaty: wysokie Mazowieckie, legionowo iPrzasnysz, zaniono rodki nadoskonalenie zawodowe nauczycieli naetapie podejmowania uchway budetowej, wtym wpiciu organach prowadzcych szkoy dokonano dalszych zmniejsze poziomu wyodrbnionych rodkw wtrakcie wykonywania budetu. w pozostaych siedmiu organach prowadzcych szkoy (miasta: Maszewo iostroka, gmina lubomin, miasto igmina: opatw iszydowiec, powiaty: nowomiejski ijarosawski) rodki wyodrbnione wuchwale budetowej wwymaganej wysokoci 1% zostay zmniejszone wtrakcie roku budetowego. skontrolowane organy prowadzce szkoy wyjaniy, e powysze dziaania wystpoway wsytuacji zaspokojenia potrzeb zgaszanych przez dyrektorw szk wewnioskach odofinansowanie form doskonalenia zawodowego. wich opinii istniejcy stan prawny, nakadajcy naorgany prowadzce szkoy obowizek zapewnienia wbudecie przez cay rok wyodrbnionych rodkw nadoskonalenie nauczycieli, bez moliwoci przesuwania niewykorzystanych rodkw nainne zadania owiatowe, jest wadliwy, poniewa uniemoliwia elastyczne zarzdzanie posiadanymi rodkami finansowymi. 4. w11 organach prowadzcych szkoy (48%) nie przestrzegano zasad planowania ifinansowania zada wzakresie doskonalenia zawodowego nauczycieli. w siedmiu skontrolowanych organach prowadzcych szkoy (30%) nie ustalono wlatach 2009, 2010 i2011 rocznych planw dofinansowania form doskonalenia zawodowego nauczycieli prowadzonych szk iplacwek, wymaganych napodstawie 6 ust.2 rozporzdzenia wsprawie sposobu podziau rodkw nawspieranie doskonalenia zawodowego nauczycieli. Ponadto pi organw prowadzcych szkoy (22%) nie przestrzegao procedury wynikajcej z6 ust.2 powyszego rozporzdzenia, tj.opracowania powyszego planu napodstawie wnioskw dyrektorw szk skadanych dodnia 30listopada danego roku. na przykad:
y w Gminie Grjec nie opracowano nalata 2009, 2010 i2011 planw dofinansowania form doskonalenia zawodowego nauczycieli, wymaganych przepisami 6 ust.2 ww. rozporzdzenia wsprawie sposobu podziau rodkw nawspieranie doskonalenia zawodowego nauczycieli, coskutkowao m.in. niezasiganiem opinii zwizkw zawodowych zrzeszajcych nauczycieli wcelu dokonania podziau rodkw wyodrbnionych

32

wa n I E j s z E w y n I k I ko n t r o l I

wbudecie Gminy nadoskonalenie zawodowe nauczycieli, doczego zobowizuj przepisy art.70a ust.2a Karty Nauczyciela; corocznie ustalano maksymalne kwoty dofinansowania opat zaksztacenie pobierane przez szkoy wysze izakady ksztacenia nauczycieli bez porozumienia zdyrektorami szk, doktrego zobowizuj przepisy 7 ww. rozporzdzenia; przyjmowano niekompletne wnioski dyrektorw odofinansowanie form ksztacenia idoskonalenia zawodowego nauczycieli, cowynikao zdopuszczania donieopracowywania przez dyrektorw szk wkontrolowanym okresie wieloletnich planw doskonalenia zawodowego nauczycieli, przewidzianych przepisami 6 ust.1 ww. rozporzdzenia; nie egzekwowano oddyrektorw szk sporzdzenia izoenia wokrelonym terminie (do dnia 31marca kadego roku) sprawozda zesposobu wykorzystania rodkw finansowych przyznanych naksztacenie idoskonalenie zawodowe nauczycieli wpoprzednim roku budetowym (2009 i2010), ktre winny by skadane doorganu prowadzcego szkoy napodstawie przepisw 6 ust.3 ww. rozporzdzenia; y w Gminie Biskupiec nie sporzdzono nalata 2009 i2010 planw dofinansowania form doskonalenia zawodowego nauczycieli, wymaganych przepisami 6 ust.2 rozporzdzenia wsprawie sposobu podziau rodkw nawspieranie doskonalenia zawodowego nauczycieli, coskutkowao nie zasiganiem opinii zwizkw zawodowych zrzeszajcych nauczycieli wzakresie podziau rodkw nadoskonalenie, zgodnie zobowizkiem okrelonym wart.70a ust.2a ustawy Karta Nauczyciela; nie ustalono nalata 2009-2011 wporozumieniu zdyrektorami szk maksymalnej kwoty dofinansowania opat zaksztacenie pobierane przez szkoy wysze izakady ksztacenia nauczycieli oraz specjalnoci iformy ksztacenia, doczego zobowizyway przepisy 7 ww. rozporzdzenia; nie egzekwowano oddyrektorw szk sporzdzania iskadania wokrelonym terminie (do dnia 31marca kadego roku) sprawozda zesposobu wykorzystania rodkw finansowych przyznanych nadoksztacanie idoskonalenie zawodowe nauczycieli wpoprzednim roku budetowym (2009 i2010), ktre powinny by skadane doorganu prowadzcego szkoy napodstawie 6 ust 3 ww. rozporzdzenia.

5. wsiedmiu przypadkach organy prowadzce szkoy (30%) nie zasigny opinii zwizkw zawodowych zrzeszajcych nauczycieli w sprawie podziau rodkw wyodrbnionych nadoskonalenie zawodowe nauczycieli prowadzonych szk iplacwek, doczego byy zobowizane napodstawie art.70a ust.2a ustawy karta nauczyciela. 6. wsiedmiu przypadkach organy prowadzce szkoy (30%) stwierdzono niewywizywanie si zobowizku wynikajcego z7 rozporzdzenia wsprawie sposobu podziau rodkw nawspieranie doskonalenia zawodowego nauczycieli, tj.corocznego ustalania maksymalnej kwoty dofinansowania opat zaksztacenie pobierane przez szkoy wysze izakady ksztacenia nauczycieli oraz specjalnoci iform, naktre dofinansowanie jest przyznawane. Ponadto w11 organach prowadzcych szkoy (48%) podejmowano ustalenia wpowyszym zakresie bez wymaganego powoanym wyej przepisem porozumienia zdyrektorami szk. 7. wsiedmiu organach prowadzcych szkoy (30%) stwierdzono nieprawidowe wywizywanie si dyrektorw szk zobowizku skadania doorganu prowadzcego sprawozda zesposobu wykorzystania rodkw przyznanych nadofinansowanie doskonalenia nauczycieli wpoprzednim roku budetowym, wynikajcego z6 ust.3 rozporzdzenia wsprawie sposobu podziau rodkw nawspieranie doskonalenia zawodowego nauczycieli.
y W trzech skontrolowanych organach prowadzcych szkoy (powiat przasnyski, Biskupiec iGrjec) nie egzekwowano sprawozda oddyrektorw szk; y W piciu skontrolowanych organach prowadzcych szkoy (powiat wysokomazowiecki, gminy: Kolno iLubomino, miasto igmina Szydowiec, Maszewo) skadane przez dyrektorw szk sprawozdania zawieray niekompletne lub bdne dane oliczbie uczestnikw ikwotach dofinansowania.

8. wpiciu organach prowadzcych szkoy (22%) stwierdzono nieprawidowe ujcie wewidencji finansowo-ksigowej wydatkw nadoskonalenie nauczycieli, tj.w niewaciwych rozdziaach klasyfikacji budetowej (innych ni Doksztacanie idoskonalenie nauczycieli, tj.80146 i85446)

33

wa n I E j s z E w y n I k I ko n t r o l I

kwoty cznej 215tys.z oraz wniewaciwych paragrafach klasyfikacji budetowej kwoty cznej 485tys.z. Powysze postpowanie byo niezgodne zart.39 ust.1 pkt1 i2 ustawy z2009 r. ofinansach publicznych oraz zart.16 ust.1 pkt1 i2 ustawy z2005 r. ofinansach publicznych, ktre zobowizuj doklasyfikowania wydatkw wedug dziaw irozdziaw okrelajcych rodzaj dziaalnoci oraz paragrafw odpowiadajcych rodzajowi wydatkw, atake zzasadami klasyfikacji okrelonymi wzaczniku nr4 dorozporzdzenia Ministra finansw zdnia 10marca 2010 r. wsprawie szczegowej klasyfikacji dochodw, wydatkw, przychodw irozchodw oraz rodkw pochodzcych zerde zagranicznych 32. wrezultacie powyszego podejcia zrealizowane przez organy prowadzce szkoy wydatki naksztacenie idoskonalenie zawodowe nauczycieli byy niewaciwie prezentowane wsprawozdaniach nrrb-28s zwykonania planu wydatkw budetowych. 9. organy prowadzce szkoy w latach 20092011 nie podejmoway dziaa sucych rozpoznawaniu potrzeb doskonalenia zawodowego nauczycieli, ograniczajc si doprzegldu wnioskw dyrektorw szk iplacwek odofinansowanie form doskonalenia zawodowego oraz sprawozda zwykorzystania przyznanych naten cel rodkw, atake corocznych spotka zdyrektorami szk wcelu ustalenia specjalnoci iform ksztacenia, naktre miao by przeznaczone dofinansowanie. organy prowadzce szkoy nie dysponoway penymi danymi ozakresie ukoczonych przez nauczycieli form ksztacenia idoskonalenia zawodowego, niezbdnymi doskutecznego zarzdzania ifinansowania tej sfery dziaalnoci wasnej ipodlegych szk. wopinii organw prowadzcych szkoy nie ciy nanich obowizek wtym wzgldzie, arozpoznawanie potrzeb szkoy inauczycieli ley wycznie wgestii dyrektora szkoy odpowiedzialnego zaprowadzenie polityki kadrowej iorganizacj doskonalenia zawodowego nauczycieli. 10. wroku szkolnym 2010/2011 naterenie dziaania omiu organw prowadzcych szkoy (35%) funkcjonowao cznie 41nauczycieli-doradcw metodycznych, ktrzy reprezentowali m.in. takie przedmioty, jak: matematyka ijzyk polski posiedem osb, przedmioty zawodowe cztery osoby inauczanie zintegrowane trzy osoby. spord 41 nauczycieli-doradcw metodycznych 25 osb (61%) powoay organy prowadzce szkoy wkoszalinie iw olsztynie (odpowiednio 15 i10 doradcw). wpozostaych szeciu organach prowadzcych szkoy powoano odjednego doczterech nauczycieli-doradcw, coograniczao zakres wsparcia nauczycielom dokilku przedmiotw (rodzajw zaj). w 17 szkoach dyrektorzy szk nie wystpowali owsparcie nauczycieli zatrudnionych wszkole przez nauczycieli-doradcw metodycznych, wyjaniajc tobrakiem wrejonie dziaania szkoy nauczycieli-doradcw metodycznych lub niezgaszaniem przez nauczycieli potrzeby wsparcia zestrony tych doradcw. jako najczstsze przyczyny niepowoania nauczycieli-doradcw metodycznych organy prowadzce szkoy podaway: brak zainteresowania nauczycieli sprawowaniem funkcji nauczycieladoradcy, korzystanie przez nauczycieli zusug wojewdzkiej placwki doskonalenia nauczycieli lub innych publicznych iniepublicznych placwek doskonalenia, brak prawnego obowizku zapewnienia nauczycieli-doradcw metodycznych przez organ prowadzcy.
32 dz.u. nr38, poz.207, zezm.

34

wa n I E j s z E w y n I k I ko n t r o l I

w grupie skontrolowanych organw prowadzcych szkoy jedynie urzd Miasta wolsztynie skorzysta zmoliwoci wynikajcej zart.77a ust.1 wzwizku zart.5 ust.6a ustawy zdnia 7wrzenia 1991 r. osystemie owiaty33 izaoy placwk doskonalenia nauczycieli. jako przyczyny niezaoenia placwki doskonalenia zawodowego nauczycieli lub braku porozumienia zinnymi samorzdami wcelu wsplnego wykorzystywania placwek podawano m.in.: 1) funkcjonowanie wtej samej miejscowoci publicznej placwki doskonalenia prowadzonej przez inny organ lub niepublicznej placwki doskonalenia oraz pooenie organw prowadzcych szkoy blisko miast, gdzie dziaaj ww. placwki, 2) brak obowizku zakadania iprowadzenia przez organy prowadzce szkoy placwki doskonalenia nauczycieli lub brak jednoznacznych przepisw umoliwiajcych zawieranie porozumie pomidzy organami prowadzcymi szkoy iplacwki, 3) niezasadno samodzielnego tworzenia takiej placwki zewzgldu nawzrost kosztw realizacji zada owiatowych. 11. wszeciu spord omiu organw prowadzcych szkoy (75%), ktre powierzyy zadania nauczycielom-doradcom metodycznych, nie przestrzegano obowizujcej wtym zakresie procedury, awsiedmiu organach prowadzcych szkoy (88%) nie okrelono sposobu sprawowania nadzoru nad wykonywaniem zada powierzonych nauczycielom-doradcom metodycznym. w trzech skontrolowanych organach prowadzcych szkoy (38%) powierzono zadania doradcy metodycznego siedmiu nauczycielom (Biskupiec jedna osoba, Malbork cztery osoby oraz powiat kwidzyski dwie osoby) bez zachowania waciwej formy prawnej, okrelonej w23 ust.3 pkt1 rozporzdzenia wsprawie placwek doskonalenia zawodowego, tj.w ramach stosunku pracy wpublicznej szkole lub placwce, zobnieniem liczby realizowanych godzin zaj obowizkowych lub nazasadzie dodatkowej umowy oprac. zadania tepowierzano nauczycielom, przyznajc im jedynie dodatek funkcyjny, bez obnienia wymiaru realizowanych zaj wszkole ibez zawierania dodatkowej umowy oprac. w Mazowieckim samorzdowym centrum doskonalenia nauczycieli wwarszawie stwierdzono zatrudnianie nauczycieli-doradcw metodycznych napodstawie umw cywilnoprawnych (16 w2009 r., 22w 2010 r. i23 w2011 r.), zamiast wymaganego zatrudnienia napodstawie dodatkowej umowy oprac. Placwka tazatrudniaa wtej formie nauczycieli-doradcw, powoywanych przez prezydenta Pocka istarost powiatu pockiego, ktrzy pokrywali koszty ich zatrudnienia. Prezydent koszalina powierzy 15 nauczycielom zadania doradcy metodycznego bez wymaganego uzgodnienia zdyrektorami szk zatrudniajcych tych nauczycieli inie wskaza szk iplacwek, wktrych powinni realizowa swoje zadania, cobyo niezgodne odpowiednio z23 ust.1 iust.4 pkt2 rozporzdzenia wsprawie placwek doskonalenia nauczycieli. w czterech organach prowadzcych szkoy (miasta: koszalin, ostrowiec witokrzyski, Biskupiec ipowiat kwidzyski) przeduenie powierzenia nakolejny okres funkcji doradcy metodycznego nastpio bez zasigania opinii nauczycieli korzystajcych zpomocy danego doradcy, cobyo niezgodne z23 ust.6 wyej wymienionego rozporzdzenia.

33 dz.u. z2004 r. nr256, poz.2572, zezm.

35

wa n I E j s z E w y n I k I ko n t r o l I

w czterech organach prowadzcych szkoy (miasta: koszalin, ostrowiec witokrzyski, Biskupiec ipowiat kwidzyski) zakresy zada doradcy metodycznego nie obejmoway zada wymienionych w22 ust.2, 3 i4 rozporzdzenia wsprawie placwek doskonalenia nauczycieli, tj.: planowania, organizowania ibadania efektw procesu dydaktyczno-wychowawczego; doboru iadaptacji lub tworzenia programw nauczania imateriaw dydaktycznych oraz podejmowania, stosownie dopotrzeb, wsppracy zplacwkami doskonalenia, bibliotekami pedagogicznymi, bibliotekami szkolnymi iorganami sprawujcymi nadzr pedagogiczny; rozwijania umiejtnoci metodycznych; podejmowania dziaa innowacyjnych. w Biskupcu powierzono zadania doradcy metodycznego ds. doskonalenia zawodowego nauczycieli, pomimo e powierzenie zada nauczycielowi, ktry ma peni funkcj doradcy, dotyczy wycznie przedmiotu szkolnego (rodzaju zaj edukacyjnych), zgodnie ztreci 22 ust.2-4 wyej wymienionego rozporzdzenia. 12. siedem spord omiu organw prowadzcych szkoy (88%), ktre powoay nauczycielidoradcw metodycznych, nie wprowadzio wumowach dodatkowych warunkw pozwalajcych kontrolowa wypenianie powierzonych zada przez nauczyciela-doradc metodycznego. w przypadku trzech organw prowadzcych szkoy (38%), tj.miasta: kolbuszowa, koszalin iBiskupiec, nie nadzorowano (lub nie udokumentowano) wypeniania przez nauczycieli-doradcw realizacji powierzonych im zada. 13. naley podkreli, e wwyniku kontroli przeprowadzonej przez nIk w2008 r. pn.Funkcjonowanie systemu awansu zawodowego nauczycieli stwierdzono, e 10 spord 14 organw prowadzcych szkoy nie wykorzystao wpeni rodkw wyodrbnionych wbudetach napodstawie art.70a ust.1 ustawy karta nauczyciela. stwierdzono ponadto nieprawidowoci dotyczce niesporzdzania rocznych planw dofinansowywania form doskonalenia (w trzech organach prowadzcych szkoy); niezasigania opinii zwizkw zawodowych zrzeszajcych nauczycieli wsprawie podziau rodkw nadoskonalenie (w piciu organach prowadzcych szkoy), niezapewnienia nauczycielom doradztwa metodycznego (w trzech organach prowadzcych szkoy); wykorzystania nafinansowanie wynagrodze dla nauczycieli-doradcw metodycznych rodkw wyszych ni dozwolone napodstawie art.70a ust.1a ustawy karta nauczyciela 20% rodkw wyodrbnionych nadoskonalenie (w piciu z10 organw prowadzcych szkoy, wktrych powoano doradcw) oraz braku monitorowania ioceny efektywnoci wykorzystania rodkw nadofinansowanie doskonalenia (wdziewiciu organach prowadzcych szkoy). w wyniku kontroli przeprowadzonej przez nIk w2011 r. pn.Wychowanie przedszkolne 34, przeprowadzonej w 24 organach prowadzcych szkoy, stwierdzono nieprawidowoci polegajce na: niewyodrbnieniu rodkw finansowych nadoskonalenie zawodowe nauczycieli wwysokoci 1% planowanych rocznych rodkw nawynagrodzenia nauczycieli lub naokreleniu ich wysokoci naznacznie zanionym poziomie (w czterech organach prowadzcych szkoy); nieopracowaniu rocznych planw dofinansowania form doskonalenia zawodowego nauczycieli oraz nieegzekwowaniu oddyrektorw placwek wychowania przedszkolnego wnioskw o dofinansowanie form doskonalenia zawodowego, a take sprawozda o sposobie ich wykorzystania (w szeciu organach). tylko wtrzech organach prowadzcych placwki wychowania przedszkolnego wykorzystay wpeni przekazane im rodki nadoskonalenie nauczycieli.

36

34 Informacja owynikach kontroli wychowania przedszkolnego (nrewid. 163/2010/P/10/069/kno).

wa n I E j s z E w y n I k I ko n t r o l I

W wystpieniach pokontrolnych, skierowanych doorganw prowadzcych szkoy, Najwysza Izba Kontroli wniosa m.in. o: 1) wyodrbnianie wplanach finansowych organw prowadzcych szkoy rodkw naksztacenie idoskonalenie zawodowe nauczycieli prowadzonych szk iplacwek wwysokoci wynikajcej zart.70a ust.1 ustawy Karta Nauczyciela; 2) ustalanie przez organy prowadzce szkoy rocznych planw dofinansowania doskonalenia zawodowego nauczycieli prowadzonych szk iplacwek oraz zasiganie opinii zwizkw zawodowych zrzeszajcych nauczycieli; 4) egzekwowanie przez organy prowadzce szkoy oddyrektorw prowadzonych szk iplacwek wnioskw wsprawie dofinansowania doskonalenia zawodowego nauczycieli, wymaganych przy opracowywaniu rocznych planw dofinansowania form doskonalenia zawodowego; 5) coroczne ustalanie przez organy prowadzce szkoy maksymalnej kwoty dofinansowania opat zaksztacenie pobierane przez szkoy wysze izakady ksztacenia nauczycieli oraz specjalnoci, naktre dofinansowanie jest przyznawane, wporozumieniu zdyrektorami szk; 6) egzekwowanie oddyrektorw szk iplacwek przez organy prowadzce szkoy obowizku skadania rzetelnych sprawozda zesposobu wykorzystania rodkw przyznanych im nadofinansowanie doskonalenia zawodowego nauczycieli; 7) prawidowe klasyfikowanie przez organy prowadzce szkoy wewidencji finansowo-ksigowej planowanych irealizowanych wydatkw zerodkw wyodrbnionych naksztacenie idoskonalenie zawodowe nauczycieli; 8) efektywne, zgodne zprzeznaczeniem, wykorzystanie rodkw ujmowanych wplanie finansowym szkoy naksztacenie idoskonalenie zawodowe nauczycieli; 9) sporzdzanie przez dyrektorw rzetelnych sprawozda zwykorzystania rodkw nadofinansowanie form doskonalenia zawodowego nauczycieli, 10) prawidowe klasyfikowanie przez organy prowadzce szkoy wewidencji finansowo-ksigowej planowanych irealizowanych wydatkw zerodkw wyodrbnionych naksztacenie idoskonalenie zawodowe nauczycieli, 11) egzekwowanie sporzdzania przez dyrektorw prowadzonych szk rzetelnych sprawozda zwykorzystania rodkw nadofinansowanie doskonalenia zawodowego nauczycieli, 12) powierzanie zada nauczyciela-doradcy metodycznego zgodnie zprocedur okrelon wrozporzdzeniu wsprawie placwek doskonalenia nauczycieli oraz wpisywanie doich zakresu czynnoci wszystkich zada zwizanych zt funkcj, 13) rzetelne opracowywanie przez nauczycieli-doradcw metodycznych planw pracy oraz sprawozda z ich realizacji. W odpowiedzi nawystpienia pokontrolne organy prowadzce szkoy poinformoway NIK opodjtych dziaaniach, m.in. o: 1) zawieraniu wumowach znauczycielami-doradcami metodycznymi szczegowego zakresu zada wymienionych w22 rozporzdzenia wsprawie placwek doskonalenia nauczycieli, 2) zasiganiu opinii nauczycieli korzystajcych zpomocy danego doradcy metodycznego przy przeduaniu mu umw nakolejny okres oraz wprowadzenie wumowach zapisw gwarantujcych kontrole wypeniania powierzonych zada,

37

wa n I E j s z E w y n I k I ko n t r o l I

3) zapewnieniu skutecznego nadzoru nad realizacj zada przez nauczycieli-doradcw metodycznych, 4) zobowizaniu si dowyodrbniania rodkw naksztacenie idoskonalenie zawodowe nauczycieli wwysokoci wymaganej przepisami art.70a ust.1 ustawy Karta Nauczyciela iprzekazywania corocznie zwizkom zawodowym zrzeszajcym nauczycieli projektu podziau rodkw nadoskonalenie nauczycieli, 5) wprowadzeniu jednolitej wramach organu prowadzcego szkoy dokumentacji dotyczcej planowania wydatkw naksztacenie idoskonalenie nauczycieli oraz sprawozdania zich wykorzystania, 6) zobowizaniu dyrektorw szk douzasadniania wewnioskach odofinansowanie doskonalenia zawodowego nauczycieli potrzeby wydatkowania rodkw oraz dosporzdzania rzetelnych sprawozda zwykorzystania rodkw nate cele, 7) ksigowaniu wydatkw nadoskonalenie nauczycieli wewaciwych podziakach klasyfikacji budetowej.

3.5 Prowadzenie przez organy prowadzce szkoy oraz szkoy publiczne systemu informacji owiatowej (sIo) wzakresie ksztacenia idoskonalenia zawodowego nauczycieli
1. wedug danych uzyskanych zbazy sIo Ministerstwa Edukacji narodowej wroku szkolnym 2010/2011 (stan na30wrzenia 2011 r.) zposzczeglnych form ksztacenia zawodowego skorzystao ogem wkraju 17.910 nauczycieli (okoo 3%), az form doskonalenia zawodowego 216.114 nauczycieli (33%). struktur form ksztacenia idoskonalenia zawodowego nauczycieli zrealizowanych wPolsce wroku szkolnym 2010/2011 przedstawia wykres 9.
wykres nr9

rdo: Opracowanie NIK napodstawie danych SIO.

2. zustale kontroli nIk wynika, e dane sIo nie srzetelne. wewszystkich skontrolowanych organach prowadzcych szkoy stwierdzono, e dane uzyskane zeszkolnych baz sIo oudziale nauczycieli wformach ksztacenia idoskonalenia zawodowego (w rozdziale I.6 Kadra pedagogiczna, wtabelach: n10 Ukoczone formy ksztacenia zawodowego wpoprzednim roku szkolnym in11

38

wa n I E j s z E w y n I k I ko n t r o l I

Ukoczone formy doskonalenia zawodowego wpoprzednim roku szkolnym) byy niezgodne zestanem faktycznym. w odniesieniu dolat szkolnych 2008/2009, 2009/2010 i2010/2011 (wedug stanu na30wrzenia 2009 r., 2010 r. i2011 r.), dotyczyo toodpowiednio: 101 (76%) spord zweryfikowanych 133 szk, 128 (78%) spord 164 szk i156 (63%) spord 242 szk. w Ministerstwie Edukacji narodowej stwierdzono wystpienie niezgodnoci zestanem faktycznym danych wsystemie informacji owiatowej (sIo). wedug stanu nadzie 30wrzenia 2010 r. wbazie sIo nie ujto szeciu (5%) spord 118placwek publicznych i117 (28%) spord 419 placwek niepublicznych. Ponadto wgrupie placwek publicznych wykazano dwie placwki niepubliczne oraz ujto dwie jednostki niebdce placwkami doskonalenia nauczycieli. 3. organy prowadzce szkoy nie dopeniy wkontrolowanym okresie obowizkw ustalonych przepisami art.7 ust.2-5 ustawy zdnia 19lutego 2004 r. osystemie informacji owiatowej 35 wzakresie sprawdzenia kompletnoci, poprawnoci idoprowadzenia dozgodnoci zestanem faktycznym danych przekazywanych przez dyrektorw szk wbazach sIo oksztaceniu idoskonaleniu zawodowym nauczycieli. organy prowadzce szkoy wyjaniay przyczyny niewaciwego wykonania obowizkw wzakresie sprawdzenia kompletnoci ipoprawnoci danych gromadzonych wbazie sIo m.in. faktem ograniczonej funkcjonalnoci programu informatycznego obsugujcego sIo, ktry nie pozwala nawygenerowanie raportu zbiorczego napoziomie organu prowadzcego szkoy, uwzgldniajcego liczb nauczycieli oraz liczb irodzaj ukoczonych form ksztacenia idoskonalenia, pomimo e baza danych sIo szkoy ujmuje formy ksztacenia idoskonalenia ukoczone przez poszczeglnych nauczycieli. wykonanie analiz www. zakresie nie byo moliwe bez zakupu przez organy prowadzce szkoy dodatkowego specjalistycznego oprogramowania. 4. Bazy danych sIo skontrolowanych szk prowadzono wsposb nierzetelny iz tego wzgldu byy one nieprzydatne dla okrelenia zakresu aktywnoci nauczycieli wdziedzinie ksztacenia idoskonalenia zawodowego. Porwnanie wskontrolowanych szkoach danych zakt osobowych ozakresie ksztacenia idoskonalenia nauczycieli wroku szkolnym 2009/2010 i2010/2011 zdanymi zamieszczonymi wbazach szkolnych sIo zaten okres wykazao nieujcie cznie 93 ze135 ukoczonych przez nauczycieli form ksztacenia (69%) oraz 1.398 z1.625 ukoczonych form doskonalenia (86%). skontrolowane szkoy nie wywizay si zobowizku okrelonego wart.7 ust.1 ustawy osystemie informacji owiatowej, zgodnie zktrym podmioty prowadzce bazy danych owiatowych obowizane sdo sprawdzenia kompletnoci, poprawnoci izgodnoci zestanem faktycznym gromadzonych przez nie danych. dyrektorzy skontrolowanych szk wskazywali, e przyczyn w ystpowania tych nieprawidowoci jest m.in.: niewaciwa interpretacja instrukcji wprowadzania iprzekazywania danych wsystemie sIo, niesygnalizowanie przez program informatyczny wymagalnoci wypeniania tabel n10 in11, niezdefiniowanie winstrukcji form doskonalenia (w tabeli n10 wymieniono wycznie kursy doskonalce, aw wydawanych nauczycielom zawiadczeniach stosowane srne nazwy), niedostarczeniem przez nauczycieli dokumentw potwierdzajcych ukoczenie form ksztacenia idoskonalenia.

35 dz.u. nr49, poz.463, zezm.

39

wa n I E j s z E w y n I k I ko n t r o l I

W wystpieniach pokontrolnych, skierowanych doorganw prowadzcych szkoy (w tym doMinistra Edukacji Narodowej) oraz dodyrektorw szk, Najwysza Izba Kontroli wniosa m.in. ozapewnienie kompletnoci, poprawnoci izgodnoci zestanem faktycznym prowadzonej bazy SIO wzakresie danych oksztaceniu idoskonaleniu zawodowym nauczycieli. W odpowiedzi nawystpienia pokontrolne: 1) Ministerstwo Edukacji Narodowej poinformowao NIK, e podjto prace nad utworzeniem nowego systemu informacji owiatowej, poniewa obowizujcy system kontroli kompletnoci danych wtym systemie nie spenia oczekiwa, 2) organy prowadzce szkoy poinformoway NIK o: przeprowadzeniu kontroli szkolnych baz danych SIO; zweryfikowaniu idokonaniu korekty bazy danych SIO organu prowadzcego szkoy wzakresie ukoczonych przez nauczycieli poszczeglnych form ksztacenia idoskonalenia zawodowego; zobowizaniu dyrektorw szk doskorygowania danych dotyczcych ukoczonych przez nauczycieli form ksztacenia idoskonalenia zawodowego oraz sprawdzania kompletnoci bazy danych SIO przed jej przekazaniem doorganw prowadzcych szkoy; przeprowadzeniu szkolenia dla dyrektorw szk oraz pracownikw organw prowadzcych szkoy odpowiedzialnych zaprowadzenie bazy danych SIO, 3) dyrektorzy szk poinformowali NIK o: dokonaniu korekty szkolnej bazy danych SIO wzakresie udziau nauczycieli wformach ksztacenia idoskonalenia oraz wprowadzeniu procedur sucych zapewnieniu kompletnoci, poprawnoci izgodnoci zestanem faktycznym bazy SIO.

40

I n f o r M a c j E d o d at k o w E

1. dooceny kontrolowanej dziaalnoci wwystpieniach pokontrolnych zastosowano trzystopniow skal ocen, tj.: 1) ocen pozytywn stosowan wprzypadkach, wktrych nie stwierdzono nieprawidowoci, aewentualne uchybienia miay charakter formalny, nie naruszay przepisw prawa inie powodoway skutkw finansowych dla kontrolowanej dziaalnoci, 2) ocen pozytywn, mimo stwierdzonych nieprawidowoci stosowan wprzypadkach, wktrych stwierdzono istotne nieprawidowoci (dziaania naruszajce obowizujce przepisy prawa oraz niosce skutki finansowe), polegajce naniewyodrbnieniu wymaganej wysokoci rodkw nadoskonalenie lub inne wystpujce wmaksymalnie 2/3 obszarw objtych kontrol, 3) ocen negatywn stosowan wprzypadkach, wktrych stwierdzono istotne nieprawidowoci przekraczajce zakres ustalony dla oceny pozytywnej, mimo stwierdzonych nieprawidowoci. 2. w trakcie kontroli zasigano informacji wtrybie art.29 pkt2 lit. f ustawy onIk w583 jednostkach niekontrolowanych, gwnie wpublicznych iniepublicznych szkoach wyszych oraz szkoach publicznych. Informacje uzyskane wtym trybie dotyczyy zakresu ksztacenia przez szkoy wysze, przygotowujce dozawodu nauczyciela, prowadzonej przez szkoy bazy danych sIo dotyczcych ksztacenia idoskonalenia zawodowego nauczycieli oraz wykorzystania wszkoach uzyskanych przez nauczycieli kwalifikacji wwyniku ukoczenia poszczeglnych form ksztacenia idoskonalenia zawodowego. 3. w wyniku kontroli najwysza Izba kontroli stwierdzia nieprawidowoci finansowe naczn kwot 952.604z, ztego: 1) wydatki zrealizowane znaruszeniem prawa wkwocie 154.078z; 2) wydatki zrealizowane znaruszeniem zasad naleytego zarzdzania finansami wkwocie 106.935z; 3) sprawozdawcze skutki nieprawidowoci wkwocie 457.601z oraz potencjalne sprawozdawcze skutki nieprawidowoci wkwocie 193.990z. do waciwego organu skierowano zawiadomienie ostwierdzeniu naruszenia dyscypliny finansw publicznych wzespole szk zawodowych wwysokiem Mazowieckim, zewzgldu naprzekroczenie planu wydatkw w2009 r. iw 2010 r. odpowiednio okwot 35.964z i12.532z.

41

za cznIk nr 1 charakterystyka uwarunkowa prawnych oraz organizacyjno-ekonomicznych charakterystyka uwarunkowa prawnych


Ksztacenie nauczycieli wszkoach wyszych 1. Podstawowym aktem regulujcym funkcjonowanie szk wyszych wskontrolowanym okresie bya ustawa zdnia 27lipca 2005 r. Prawo oszkolnictwie wyszym36 (Prawo oszkolnictwie wyszym). zgodnie zart.8 ust.1 powoanej ustawy, wbrzmieniu obowizujcym do1padziernika 2011 r., wuczelni mog by prowadzone m.in.: studia, studia doktoranckie oraz studia podyplomowe. studia sprowadzone jako studia pierwszego stopnia (licencjackie lub inynierskie), drugiego stopnia (uzupeniajce studia magisterskie) oraz jako jednolite studia magisterskie (art.159 ustawy). wyrnia si dwie formy organizacyjne studiw: stacjonarn iniestacjonarn (art.163 ust.1 ustawy)37. 2. studia sprowadzone wedug planw studiw iprogramw ksztacenia (art.160 ust.2 ustawy), uchwalanych przez rad podstawowej jednostki organizacyjnej prowadzcej kierunek studiw (art.68 ust.1 pkt2 ustawy). dodnia 1padziernika 2011 r. wymagania formalne wzakresie ksztacenia nakierunkach studiw okrelao rozporzdzenie Ministra nauki iszkolnictwa wyszego zdnia 12lipca 2007 r. wsprawie standardw ksztacenia dla poszczeglnych kierunkw oraz poziomw ksztacenia, atake trybu tworzenia iwarunkw, jakie musi spenia uczelnia, by prowadzi studia midzykierunkowe oraz makrokierunki38 (standardy ksztacenia nakierunku studiw). Ponadto wkontrolowanym okresie obowizywao rozporzdzenie Ministra Edukacji narodowej isportu zdnia 7wrzenia 2004 r. wsprawie standardw ksztacenia nauczycieli 39 (standardy ksztacenia nauczycieli), wydane napodstawie art.4a ust.2 pkt4 ustawy zdnia 12wrzenia 1990 r. oszkolnictwie wyszym40. Minister nauki iszkolnictwa wyszego wyda napodstawie upowanienia, zawartego wart.9c Prawa oszkolnictwie wyszym, rozporzdzenie zdnia 17stycznia 2012 r. wsprawie standardw ksztacenia przygotowujcego dowykonywania zawodu nauczyciela41. w standardach ksztacenia nauczycieli okrelonych www. rozporzdzeniu z2004 r. okrelono, e szkoy wysze prowadz ksztacenie nauczycieli wramach specjalizacji nauczycielskiej nastudiach wyszych zawodowych, uzupeniajcych studiach magisterskich, jednolitych studiach magisterskich oraz studiach podyplomowych. wprogramie studiw, wzakresie specjalizacji nauczycielskiej, uwzgldnia si wymogi okrelone wniniejszych standardach tak, aby absolwent studiw,

36 dz.u. z2012 r. poz.572, zezm. 37 wykaz kierunkw okrela rozporzdzenie Ministra nauki iszkolnictwa wyszego zdnia 13czerwca 2006 r. wsprawie nazw 38 39

42

40 41

kierunkw studiw (dz.u. nr121, poz.838, zezm.). dz.u. nr164, poz.1166, zezm. dz.u. nr207, poz.2110. rozporzdzenie utracio moc zdniem 1padziernika 2011 r. wzwizku zwejciem wycie ustawy zdnia 18marca 2011 r. ozmianie ustawy - Prawo oszkolnictwie wyszym, ustawy ostopniach naukowych itytule naukowym oraz ostopniach itytule wzakresie sztuki oraz ozmianie niektrych innych ustaw (dz.u. nr84, poz.455, zezm.). zgodnie zart.29 ust.1 ww. ustawy studenci przyjci nastudia przed dniem wejcia wycie niniejszej ustawy oraz wroku akademickim 2011/2012 studiuj wedug programw opracowanych napodstawie dotychczasowych przepisw dokoca okresu studiw przewidzianego wprogramie iplanie studiw. dz.u. nr65, poz.385, zezm. dz.u. z2012 r., poz.131.

za cznIk nr 1
wraz zwiedz merytoryczn wzakresie okrelonego kierunku studiw, uzyska przygotowanie donauczania przedmiotu ikwalifikacje zawodowe. obowizujce w kontrolowanym okresie standardy ksztacenia nauczycieli okrelay m.in. grupy przedmiotw iminimalne obcienia godzinowe dla poszczeglnych poziomw studiw w specjalizacji nauczycielskiej (studia wysze zawodowe, uzupeniajce studia magisterskie, jednolite studia magisterskie) itreci programowe dla poszczeglnych przedmiotw studiw. ksztacenie nakierunku studiw wspecjalizacji nauczycielskiej obejmowao ksztacenie okrelone dla kierunku studiw rozszerzone owskazane wstandardach ksztacenia nauczycieli przedmioty ksztacenia nauczycielskiego, praktyki pedagogiczne, ksztacenie zzakresu technologii informacyjnej iznajomoci jzyka obceg3. zgodnie zart.8 ust.5 Prawa oszkolnictwie wyszym, wbrzmieniu obowizujcym dodnia 1padziernika 2011 r., wuczelni prowadzcej ksztacenie przygotowujce dowykonywania zawodu nauczyciela studenci studiw pierwszego stopnia w specjalnoci nauczycielskiej powinni uzyskiwa przygotowanie do nauczania dwch przedmiotw (rodzajw zaj), zktrych jeden stanowi przedmiot gwny, adrugi dodatkowy. wstandardach ksztacenia nauczycieli okrelono, e jednolite studia magisterskie iuzupeniajce studia magisterskie prowadzone sw zakresie jednej specjalnoci nauczycielskiej albo dwch specjalnoci nauczycielskich. 4. zgodnie zart.8 ust.6 Prawa oszkolnictwie wyszym, wbrzmieniu obowizujcym dodnia 1padziernika 2011 r., uczelnia moe prowadzi studia podyplomowe wzakresie zwizanym zprowadzonymi przez ni kierunkami studiw. wstandardach ksztacenia nauczycieli okrelono trzy zakresy ksztacenia nastudiach podyplomowych wspecjalizacji nauczycielskiej (oraz odpowiednie dla nich wymagania), tj.studia podyplomowe wzakresie przygotowania merytorycznego donauczania przedmiotu, przygotowania pedagogicznego iprzygotowania dopracy wszkoach specjalnych iorodkach specjalnych. Publiczne placwki doskonalenia nauczycieli 1. zgodnie zprzepisami ustawy osystemie owiaty minister waciwy dospraw owiaty iwychowania zakada iprowadzi publiczne placwki doskonalenia nauczycieli ozasigu oglnokrajowym (art.5 ust.3b pkt1 lit. b ustawy). Publiczne placwki doskonalenia nauczycieli oznaczeniu regionalnym lub ponadregionalnym zakada iprowadzi samorzd wojewdztwa jako zadanie wasne (art.5 ust.6 ustawy). Placwki doskonalenia nauczycieli mog by take zakadane iprowadzone przez powiaty igminy (art.5 ust.6a ustawy). zasady dziaania publicznych placwek doskonalenia nauczycieli okrela rozporzdzenie Ministra Edukacji narodowej zdnia 19listopada 2009 r. wsprawie placwek doskonalenia nauczycieli42. w publicznej placwce doskonalenia nauczycieli zatrudnia si nauczycieli-konsultantw, specjalistw niebdcych nauczycielami oraz mona zatrudnia nauczycieli-doradcw metodycznych (10 ust.1 i4 rozporzdzenia). Publiczne placwki doskonalenia nauczycieli ozasigu oglnokrajowym oraz prowadzone przez samorzd wojewdztwa wykonuj obowizkowe zadania okrelone w11 i15 rozporzdzenia. 2. Placwki doskonalenia nauczycieli mog uzyska akredytacj stanowic potwierdzenie, e dana placwka zapewnia wysok jako prowadzonych form doskonalenia nauczycieli.

42 dz.u. nr200, poz.1537; sprost. dz.u. z2009 r. nr218, poz.1701.

43

za cznIk nr 1
akredytacj poznaje kurator owiaty, waciwy dla siedziby placwki, wdrodze decyzji administracyjnej, placwce doskonalenia, ktra: 1) zapewnia wykwalifikowan kadr, 2) opracowuje iwdraa programy doskonalenia nauczycieli oraz przeprowadza ich ewaluacj, 3) prowadzi dziaalno informacyjn iupowszechnia problematyk doskonalenia nauczycieli, 4) zapewnia nowoczesna baz dydaktyczn (art.77a ust.4-7). 4. do obowizkowych zada publicznych placwek doskonalenia nauczycieli prowadzonych przez samorzdy wojewdztw, zgonie z15 ust.1 rozporzdzenia wsprawie placwek doskonalenia nauczycieli, naley: 1) opracowywanie, wewsppracy zorganami sprawujcymi nadzr pedagogiczny, priorytetw doskonalenia zawodowego nauczycieli wwojewdztwie, 2) przygotowywanie irealizacja, wewsppracy zorganami sprawujcymi nadzr pedagogiczny, programw doskonalenia zawodowego nauczycieli-doradcw metodycznych, 3) przygotowywanie irealizacja programw doskonalenia zawodowego wzakresie zarzdzania owiat dla dyrektorw szk iplacwek, pracownikw urzdu organu prowadzcego szko iplacwk oraz pracownikw urzdu organu sprawujcego nadzr pedagogiczny, 4) organizowanie iprowadzenie, stosownie dopotrzeb, doradztwa metodycznego dla nauczycieli, wtym dla nauczycieli: a) przedmiotw zawodowych nauczanych wzawodach unikatowych, b) zatrudnionych wszkoach zjzykiem nauczania mniejszoci narodowych ietnicznych, 5) prowadzenie wojewdzkiego systemu informacji pedagogicznej, wtym gromadzenie iudostpnianie informacji dotyczcych dostpnych form ksztacenia idoskonalenia zawodowego nauczycieli, 6) organizowanie rnorodnych form wsppracy iwymiany dowiadcze, wtym warsztatw, konferencji iseminariw, dla nauczycieli poszczeglnych typw szk irodzajw placwek, 7) wspieranie inicjatyw nauczycieli oraz wspomaganie samoksztacenia idoskonalenia zawodowego nauczycieli, 8) organizowanie dziaa narzecz rozwoju zawodowego nauczycieli, wszczeglnoci wewsppracy zorganami sprawujcymi nadzr pedagogiczny, 9) wsppraca zorganami prowadzcymi szkoy iplacwki wzakresie doradztwa metodycznego dla nauczycieli. Placwki doskonalenia nauczycieli mog prowadzi kursy kwalifikacyjne zazgod organu sprawujcego nadzr pedagogiczny (18 ust.1 rozporzdzenia). doskonalenie zawodowe nauczycieli-konsultantw inauczycieli-doradcw metodycznych mog prowadzi wycznie placwki posiadajce akredytacj43 (19 ust.1 rozporzdzenia). 4. zgodnie zart.79 ust.1 ustawy osystemie owiaty wbrzmieniu obowizujcym od1stycznia 2011 r. publiczne placwki doskonalenia nauczycieli prowadzone przez jednostki samorzdu terytorialnego sjednostkami budetowymi (do 31grudnia 2010 r. placwki temogy by
43 uzyskan wtrybie przepisw rozporzdzenia Ministra Edukacji narodowej isportu zdnia 20grudnia 2003 r. wsprawie

44

akredytacji placwek doskonalenia nauczycieli.

za cznIk nr 1
jednostkami budetowymi lub zakadami budetowymi). dziaalno publicznych placwek doskonalenia nauczycieli finansowana jest zbudetu pastwa (wprzypadku centralnych placwek doskonalenia nauczycieli prowadzonych przez waciwych ministrw) lub budetw jednostek samorzdu terytorialnego (w przypadku placwek prowadzonych przez gminy, powiaty iwojewdztwa). Organy prowadzce szkoy oraz szkoy publiczne 1. zgodnie zart.70a ust.1 ustawy karta nauczyciela wbudetach organw prowadzcych szkoy wyodrbnia si rodki nafinansowanie doskonalenia zawodowego nauczycieli zuwzgldnieniem doradztwa metodycznego wwysokoci 1% planowanych rocznych rodkw przeznaczonych nawynagrodzenia osobowe nauczycieli, bez ujmowania wtym rodkw nafinansowanie publicznych placwek doskonalenia nauczycieli ibibliotek pedagogicznych prowadzonych przez jednostki samorzdu terytorialnego. Podziau tych rodkw dokonuje si pozasigniciu opinii zwizkw zawodowych zrzeszajcych nauczycieli (art.70a ust.2a ustawy). zasady gospodarowania tymi rodkami zostay uregulowane wrozporzdzeniu Ministra Edukacji narodowej isportu zdnia 29marca 2002 r. wsprawie sposobu podziau rodkw nawspieranie doskonalenia zawodowego nauczycieli pomidzy budety poszczeglnych wojewodw, form doskonalenia zawodowego dofinansowywanych zerodkw wyodrbnionych wbudetach organw prowadzcych szkoy, wojewodw, ministra waciwego dospraw owiaty iwychowania oraz szczegowych kryteriw itrybu przyznawania tych rodkw44. zgodnie zpowyszym rozporzdzeniem organy prowadzce zostay zobowizane do: 1) opracowywania nakady rok budetowy planu dofinansowania form doskonalenia zawodowego nauczycieli, biorc pod uwag wnioski dyrektorw szk iplacwek,zoone wterminie dodnia 30listopada danego roku iprzygotowane zuwzgldnieniem opracowanych przez dyrektorw szk iplacwek wieloletnich planw doskonalenia zawodowego nauczycieli (6 ust.2), 2) ustalania corocznie, wporozumieniu zdyrektorami szk iplacwek, maksymalnej kwoty dofinansowania opat zaksztacenie pobierane przez szkoy wysze izakady ksztacenia nauczycieli oraz specjalnoci iformy ksztacenia, naktre dofinansowanie jest przyznawane (7), 3) przeznaczania rodkw nadofinansowanie poszczeglnych form doskonalenia zawodowego, zuwzgldnieniem kwalifikacji nauczycieli oraz zgaszanych przez nauczycieli potrzeb wzakresie ich uzupeniania ipodnoszenia, oceny przydatnoci form doskonalenia zawodowego wpracy nauczycieli, zada zwizanych zrealizacj polityki owiatowej pastwa (5). rozporzdzenie wsprawie podziau rodkw nawspieranie doskonalenia zawodowego nauczycieli zobowizuje dyrektorw szk lub placwek do: 1) opracowania wieloletniego planu doskonalenia zawodowego nauczycieli (6 ust.1), 2) skadania wnioskw doorganu prowadzcego odofinansowanie doskonalenia zawodowego nauczycieli dodnia 30listopada danego roku (6 ust.2), 3) skadania organowi prowadzcemu, wterminie dodnia 31marca danego roku, sprawozdania zesposobu wykorzystania rodkw przyznanych nadofinansowanie doskonalenia zawodowego nauczycieli wpoprzednim roku budetowym (6 ust.3),

44 dz.u. nr46, poz.430.

45

za cznIk nr 1
4) wykorzystania rodkw nadofinansowanie form doskonalenia zawodowego, bdcych wjego dyspozycji, zuwzgldnieniem kwalifikacji nauczycieli oraz zgaszanych potrzeb wzakresie ich uzupeniania ipodnoszenia, oceny przydatnoci udziau wformach doskonalenia zawodowego wich pracy, atake zada zwizanych zrealizacj polityki owiatowej pastwa (5). na podstawie art.7 ust.2 pkt4 ustawy karta nauczyciela dyrektor szkoy odpowiedzialny jest zapewnienie pomocy nauczycielom wich doskonaleniu zawodowym. dozada dyrektora szkoy lub placwki naley wspomaganie nauczycieli wrealizacji ich zada przez organizowanie szkole inarad oraz motywowanie dodoskonalenia irozwoju zawodowego45 oraz zapewnienie nauczycielowi odbywajcemu sta warunkw doudziau wformach doskonalenia, jeeli wynika toz zatwierdzonego planu rozwoju zawodowego nauczyciela ipotrzeb szkoy napodstawie 4 ust.1 pkt2 rozporzdzenia Ministra Edukacji narodowej isportu zdnia 1grudnia 2004 r. wsprawie uzyskiwania stopni awansu zawodowego przez nauczycieli46. zgodnie zart.41 ust.1 pkt4 ustawy zdnia 7wrzenia 1991 r. osystemie owiaty 47 ustalenie organizacji doskonalenia zawodowego nauczycieli naley dokompetencji stanowicych rady pedagogicznej szkoy. rodki nafinansowanie doskonalenia zawodowego nauczycieli podlegajce wyodrbnieniu wbudecie pastwa 1. wskontrolowanym okresie rodki nafinansowanie doskonalenia zawodowego nauczycieli pochodziy zbudetu pastwa oraz zerodkw uE wramach projektw Programu operacyjnego Kapita Ludzki. 2. wbudecie pastwa ibudecie jednostek samorzdu terytorialnego wydziela si od1stycznia 2002 r., napodstawie art.70a karty nauczyciela 48, rodki przeznaczone nafinansowanie doskonalenia zawodowego nauczycieli szk iplacwek publicznych (z wyczeniem przeznaczania ich nafinansowanie dziaalnoci placwek doskonalenia nauczycieli). obejmuje towydzielone przez organ prowadzcy szkoy iplacwki owiatowe rodki wwysokoci 1% planowanej nadany rok budetowy kwoty wynagrodze osobowych nauczycieli oraz wydzielone wbudetach ministra waciwego dospraw owiaty iwychowania oraz wbudetach wojewodw rodki orwnowartoci po5.000 rednich wynagrodze nauczyciela staysty. 3. napodstawie art.70a ust.4 i5 karty nauczyciela wbudecie ministra waciwego dospraw owiaty iwychowania wyodrbnia si rodki narealizacj oglnokrajowych zada wzakresie doskonalenia zawodowego nauczycieli wcznej wysokoci 5.000 rednich wynagrodze nauczyciela staysty (bez uwzgldniania wtym rodkw nafinansowanie publicznych placwek doskonalenia nauczycieli ozasigu oglnokrajowym, prowadzonych przez tego ministra). na podstawie art.70a ust.3 karty nauczyciela wbudetach wojewodw wyodrbnia si rodki nawspieranie naobszarze wojewdztwa doskonalenia zawodowego nauczycieli, wcznej wysokoci 5.000 rednich wynagrodze nauczyciela staysty. zgodnie z1 rozporzdzenia
45 na podstawie 20 ust.1 pkt3 lit. ai b rozporzdzenia Ministra Edukacji narodowej zdnia 7padziernika 2009r. wsprawie
nadzoru pedagogicznego (dz.u. nr168, poz.1324). 46 dz.u. nr260, poz.2593, zezm. 47 dz.u. z2004 r. nr256, poz.2572, zezm. 48 zmiana art.70a wprowadzona zostaa przez art.3 pkt23 ustawy zdnia 23sierpnia 2001 r. ozmianie ustawy osystemie owiaty, ustawy - Przepisy wprowadzajce reform ustroju szkolnego, ustawy - karta nauczyciela oraz niektrych innych ustaw (dz.u. nr111, poz.1194, zezm.).

46

za cznIk nr 1
okrelajcego sposb podziau rodkw nawspieranie doskonalenia zawodowego nauczycieli ww. rodki nawspieranie naobszarze wojewdztwa doskonalenia zawodowego nauczycieli dzieli si pomidzy budety poszczeglnych wojewodw, uwzgldniajc wszczeglnoci: liczb nauczycieli zatrudnionych wwojewdztwie, zadania wynikajce zanalizy stopnia zaspokojenia potrzeb kadrowych ipotrzeb wzakresie doskonalenia zawodowego nauczycieli wwojewdztwie, zadania wynikajce zpolityki owiatowej pastwa. Poziom planowania tych rodkw naposzczeglne lata wbudetach wojewodw jest weryfikowany przez ministra waciwego dospraw owiaty iwychowania. zgodnie z4 ust.6 rozporzdzenia Ministra finansw zdnia 12marca 2010 r. wsprawie szczegowego sposobu, trybu iterminw opracowania materiaw doprojektu ustawy budetowej narok 201149 podziau kwoty wydatkw biecych dla dziaw: 801 Owiata iwychowanie oraz 854 Edukacyjna opieka wychowawcza pomidzy wojewodw dokonuje minister waciwy dospraw owiaty iwychowania50. 4. dowydatkw podlegajcych wyodrbnieniu wbudecie pastwa napodstawie art.70a ust.3 i4 karty nauczyciela nie mog by zaliczane wydatki ponoszone zbudetu pastwa zerodkw europejskich lub ponoszone zbudetu pastwa nafinansowanie wkadu wsplnotowego wrealizacji projektw finansowanych zudziaem funduszy strukturalnych. zgodnie zzasad dodatkowoci, okrelon wart.15 ust.1 rozporzdzenia rady (wE) nr1083/2006 zdnia 11lipca 2006 r. ustanawiajcego przepisy oglne dotyczce Europejskiego funduszu rozwoju regionalnego, Europejskiego funduszu spoecznego oraz funduszu spjnoci iuchylajcego rozporzdzenie (wE) nr1260/199951, wkady funduszy strukturalnych nie zastpuj publicznych lub rwnowanych wydatkw strukturalnych ponoszonych przez pastwo czonkowskie. 5. Przepisy art.70a ust.1, 3 i4 ustawy karta nauczyciela zobowizuj okrelonych dysponentw budetu pastwa lub jednostek samorzdu terytorialnego doplanistycznego wyodrbnienia wbudecie rodkw nadoskonalenie nauczycieli wokrelonej wysokoci. Powoane przepisy nie stanowi oobligatoryjnoci wydatkowania okrelonej wysokoci rodkw, lecz okoniecznoci zagwarantowania ich naokrelony cel. naruszeniem tych przepisw bdzie niezaplanowanie rodkw wdanym budecie naten cel, wyodrbnienie ich wniszej wysokoci ni wymagana lub zmniejszenie planu wydatkw naten cel wtrakcie roku budetowego poniej wymaganego poziomu, bez jednoczesnego zmniejszania wprzypadku organw prowadzcych szkoy rodkw nawynagrodzenia osobowe nauczycieli. 6. wperspektywie finansowej 2007-2013 dziaania wzakresie ksztacenia idoskonalenia zawodowego nauczycieli przewidziano wramach Programu operacyjnego Kapita Ludzki (Pokl) wramach Priorytetw: III Wysoka jako systemu owiaty iIX Rozwj wyksztacenia ikompetencji wregionach. alokacja finansowa narealizacj wyodrbnionych wpowyszych priorytetach dziaa ipoddziaa, wramach ktrych realizowane sprojekty zwizane zksztaceniem idoskonaleniem

49 dz. unr42, poz.245. 50 wydatki tenie mog by planowane przez wojewodw wkwotach niszych bez uprzedniego uzgodnienia zministrem

waciwym dospraw owiaty iwychowania. Poprzednio obowizyway: rozporzdzenie Ministra finansw zdnia 20maja 2009 r. wsprawie szczegowego sposobu, trybu iterminw opracowania materiaw doprojektu ustawy budetowej narok 2010 (dz.u. nr80, poz.673, zezm.) irozporzdzenie Ministra finansw zdnia 9maja 2008 r. wsprawie szczegowego sposobu, trybu iterminw opracowania materiaw doprojektu ustawy budetowej narok 2009 (dz.u. nr87, poz.537). 51 dz.u. l 210 z31.07.2006, s. 25-78.

47

za cznIk nr 1
zawodowym nauczycieli, wynosi naPoddziaanie 3.3.1. i3.3.2. rwnowarto 234.278.705 euro, natomiast nadziaanie 9.4 rwnowarto 96.877.655euro52. 2. zgodnie zsystemem wdraania Pokl53 Instytucj zarzdzajc tym programem jest Minister rozwoju regionalnego. Instytucj Poredniczc wwdraaniu priorytetu III jest Minister Edukacji narodowej, aInstytucjami Poredniczcymi wewdraaniu priorytetu IX jest 16 podmiotw wyznaczonych odrbnie dla kadego wojewdztwa m.in. urzdy marszakowskie w12 wojewdztwach. Pokl finansowany jest zerodkw publicznych, tj.z Europejskiego funduszu spoecznego (85%) ipublicznego wkadu krajowego (15%), tj.budetu pastwa, budetw jednostek samorzdu terytorialnego ifunduszy celowych. szczegowe procedury dotyczce przepyww finansowych okrelaj wytyczne Ministra rozwoju regionalnego54. System Informacji Owiatowej na podstawie ustawy zdnia 19lutego 2004 r. osystemie informacji owiatowej 55, ktra obowizywaa dodnia 30kwietnia 2012 r., od2005 r. zosta wprowadzony system informacji owiatowej sucy uzyskiwaniu danych niezbdnych doprowadzenia polityki edukacyjnej pastwa, podnoszenia jakoci iupowszechniania edukacji oraz dousprawniania finansowania zada owiatowych (sIo). Baza tworzona jest kaskadowo, poprzez gromadzenie danych przez wszystkie jednostki dziaajce wsystemie owiaty (szkoy iplacwki owiatowe, komisje egzaminacyjne, kuratoria owiaty) iich przekazywanie nawysze poziomy zarzdzania owiat, tj.organu prowadzcego, kuratorium owiaty iMEn. szczegowy zakres danych gromadzonych w bazach danych owiatowych okrela rozporzdzenie Ministra Edukacji narodowej isportu zdnia 16grudnia 2004 r. wsprawie szczegowego zakresu danych wbazach danych owiatowych, zakresu danych identyfikujcych podmioty prowadzce bazy danych owiatowych, terminw przekazywania danych midzy bazami danych owiatowych oraz wzorw wydrukw zestawie zbiorczych56. wsIo gromadzone sm.in. dane oukoczonych wpoprzednim roku szkolnym formach ksztacenia idoskonalenia zawodowego (9 pkt23 rozporzdzenia). Charakterystyka uwarunkowa organizacyjno-ekonomicznych 1. wedug ustale kontroli wMEn wroku szkolnym 2010/2011 wkraju funkcjonoway 532 placwki doskonalenia nauczycieli, wtym 118 placwek publicznych (22%). akredytacj posiadao 48 placwek doskonalenia nauczycieli, wtym 34 placwki publiczne. Brak denia placwek dopoddania si akredytacji wyjaniano wtrakcie kontroli koniecznoci spenienia wysokich wymaga kadrowych iorganizacyjnych, przy uzyskaniu stosunkowo niewielkich korzyci. w latach szkolnych 2009/2010-2011/2012 zadania nauczyciela-doradcy metodycznego, powierzone przez organy prowadzce szkoy iplacwki, wykonywao ogem wskali kraju

52 dane napodstawie Szczegowego opisu priorytetw Programu Operacyjnego Kapita Ludzki 2007-2013, str.101 i293. dostpne 53 54 55 56

48

na: www.efs.gov.pl [1.06.2011 r.]. Program operacyjny Kapita Ludzki, rozdzia VI pt. System Wdraania Programu Operacyjnego Kapita Ludzki oraz zaczniki nr1 i2. Narodowe Strategiczne Ramy Odniesienia 2007-2013. Wytyczne wzakresie trybu dokonywania patnoci irozlicze. Minister rozwoju regionalnego. warszawa, 24wrzenia 2007 r. www.mrr.gov.pl. dz.u. nr49, poz.463, zezm. dz.u. nr277, poz.2746, zezm.

za cznIk nr 1
odpowiednio 1.155, 1.160 i1.133 osb. najednego nauczyciela zatrudnionego nastanowisku doradcy metodycznego przecitnie przypadao odpowiednio: 571, 573 i590 nauczycieli57. rozmieszczenie placwek doskonalenia nauczycieli wkraju wroku szkolnym 2010/2011 przedstawia wykres 9.
wykres nr9
2 2 6 33 4 26

2 3 17

2 3 17 2 7 72 4 2 18

3 4 13

2 1 1 2 22 29

2 3 1 29

2 3 9

5 3 1 58

4 3 43

1 2 17

1 2 24

1 3 13

Placwki doskonalenia nauczycieli: wojewdzkie powiatowe

gminne

niepubliczne

rdo: opracowanie NIK napodstawie ustale kontroli wMEN.

2. Ministerstwo Edukacji narodowej wramach projektu pn.Wzmocnienie systemu wspierania rozwoju szk zeszczeglnym uwzgldnieniem doskonalenia nauczycieli idoradztwa metodycznego przeprowadzio m.in.analiz funkcjonowania systemu doskonalenia nauczycieli, wtym akredytacji placwek doskonalenia nauczycieli oraz stanu doradztwa metodycznego58. wpodsumowaniu tych analiz stwierdzono m.in., e: system doskonalenia nauczycieli wobecnie obowizujcej formie nie zapewnia wystarczajcego wsparcia szkoom iplacwkom wrealizacji ich zada. doradztwo metodyczne prowadzone przez organy prowadzce szkoy nierwnomiernie rozkada si pod wzgldem liczby doradcw wposzczeglnych wojewdztwach, powiatach igminach. wynika tom.in. zpowierzenia organizacji doradztwa organom prowadzcym szkoy iplacwki, ktre dziaajc napoziomie lokalnym nie sw stanie samodzielnie finansowa doradztwa metodycznego dla nauczycieli wszystkich specjalnoci. domankamentw systemu doskonalenia nauczycieli zaliczono ponadto: funkcjonowanie woderwaniu odpotrzeb szkoy, niedostateczne
57 wedug danych sIo na30wrzenia wlatach szkolnych objtych kontrol wszkoach iplacwkach zatrudnionych byo

odpowiednio 659.440, 665.097 i668.355 nauczycieli. 58 Program operacyjny Kapita Ludzki priorytet III, dziaanie 3.3, Poddziaanie 3.3.1 raporty zkwietnia 2010 r.: Wzmocnienie systemu wspierania rozwoju szk zeszczeglnym uwzgldnieniem doskonalenia nauczycieli idoradztwa metodycznego. Fotografia stanu oraz Wzmocnienie systemu wspierania rozwoju szk zeszczeglnym uwzgldnieniem doskonalenia nauczycieli idoradztwa metodycznego Koncepcja systemu wsparcia.

49

za cznIk nr 1
uwzgldnianie potrzeb szkoy jako instytucji, niewystarczajc wspprac placwek doskonalenia nauczycieli zbibliotekami pedagogicznymi iporadniami psychologiczno-pedagogicznymi, szkoami wyszymi oraz specjalistami iekspertami. 3. wroku szkolnym 2010/2011 wpublicznych iniepublicznych szkoach oraz placwkach nastanowiskach nauczycieli zatrudnionych byo ogem 665.097 osb, wtym: 45% nauczycieli dyplomowanych, 29% nauczycieli mianowanych, 19% nauczycieli kontraktowych, 5% staystw oraz 3% nauczycieli bez stopnia awansu zawodowego59. ksztacenie wspecjalizacji nauczycielskiej moe by prowadzone wpublicznych iniepublicznych szkoach wyszych napoziomie studiw wyszych istudiw podyplomowych60 (cznie 458) oraz wpublicznych iniepublicznych kolegiach nauczycielskich inauczycielskich kolegiach jzykw obcych61 (cznie 103). doskonalenie nauczycieli prowadz zarwno szkoy wysze izakady ksztacenia nauczycieli oraz placwki doskonalenia nauczycieli iprzedsibiorcy (podmioty dziaajce poza systemem owiaty).

59 dane wedug sIo stan na30wrzenia 2010 r. 60 stan wroku akademickim 2010/2011. dane dostpne na: www.mnisw.gov.pl. 61 obwieszczenie Ministra Edukacji narodowej zdnia 9lutego 2011 r. wsprawie wykazu jednostek organizacyjnych podlegych

50

Ministrowi Edukacji narodowej lub przez niego nadzorowanych www.bip.men.gov.pl.

za cznIk nr 2 wykaz waniejszych aktw normatywnych dotyczcych kontrolowanej dziaalnoci.


1. ustawa zdnia 27sierpnia 2009 r. ofinansach publicznych (dz.u. 157, poz.1240, zezm.). 2. ustawa z dnia 27 sierpnia 2009 r. Przepisy wprowadzajce ustaw o finansach publicznych (dz.u. nr157, poz.1241, zezm.). 3. ustawa zdnia 30czerwca 2005 r. ofinansach publicznych (dz.u. 249, poz.2104, zezm.). 4. ustawa zdnia 27lipca 2005 r. Prawo oszkolnictwie wyszym (dz.u. nr164, poz.1365, zezm.). 5. ustawa zdnia 19lutego 2004 r. osystemie informacji owiatowej (dz.u. nr49, poz.463, zezm.). 6. ustawa zdnia 7wrzenia 1991 r. osystemie owiaty (dz.u. z2004 nr256, poz.2572, zezm.). 7. ustawa zdnia 26stycznia 1982 r. karta nauczyciela (dz.u. z2006 r. nr97, poz.674, zezm.). 8. rozporzdzenie Ministra finansw zdnia 2marca 2010 r. wsprawie szczegowej klasyfikacji dochodw, wydatkw, przychodw i rozchodw oraz rodkw pochodzcych ze rde zagranicznych (dz.u. nr38, poz.207, zezm.). 9. rozporzdzenie Ministra finansw zdnia 12marca 2010 r. wsprawie szczegowego sposobu, trybu i terminw opracowania materiaw do projektu ustawy budetowej na 2011 rok (dz.u. nr42, poz.245) akt prawny nieaktualny od1stycznia 2011 r. 10. rozporzdzenie Ministra Edukacji narodowej zdnia 12marca 2009 r. wsprawie szczegowych kwalifikacji wymaganych odnauczycieli oraz okrelenia szk iwypadkw, wktrych mona zatrudni nauczycieli niemajcych wyszego wyksztacenia lub ukoczonego zakadu ksztacenia nauczycieli (dz.u. nr50, poz.400). 11. rozporzdzenie Ministra Edukacji narodowej zdnia 7padziernika 2009 r. wsprawie nadzoru pedagogicznego (dz.u. nr168, poz.1324). 12. rozporzdzenie Ministra Edukacji narodowej zdnia 19listopada 2009 r. wsprawie placwek doskonalenia nauczycieli (dz.u. nr200, poz.1537, zezm.). 13. rozporzdzenie Ministra nauki iszkolnictwa wyszego zdnia 19grudnia 2008 r. wsprawie rodzajw tytuw zawodowych nadawanych absolwentom studiw iwzorw dyplomw oraz wiadectw wydawanych przez uczelnie (dz.u. z2009 r. nr11, poz.61, zezm.). 14. rozporzdzenie Ministra Edukacji narodowej zdnia 30kwietnia 2007 r. wsprawie warunkw isposobu oceniania, klasyfikowania ipromowania uczniw isuchaczy oraz przeprowadzania sprawdzianw iegzaminw wszkoach publicznych (dz.u. nr83, poz.562, zezm.). 15. rozporzdzenie Ministra nauki i szkolnictwa wyszego z dnia 12 lipca 2007 r. w sprawie standardw ksztacenia dla poszczeglnych kierunkw oraz poziomw ksztacenia, atake trybu tworzenia iwarunkw, jakie musi spenia uczelnia, by prowadzi studia midzykierunkowe oraz makrokierunki (dz.u. nr164, poz.1166, zezm.). 16. rozporzdzenie Ministra nauki i szkolnictwa wyszego z dnia 27 lipca 2006 r. w sprawie warunkw, jakie musz spenia jednostki organizacyjne uczelni, aby prowadzi studia naokrelonym kierunku ipoziomie ksztacenia (dz.u. nr144, poz.1048, zezm.). 17. rozporzdzenie Ministra nauki iszkolnictwa wyszego zdnia 2listopada 2006 r. wsprawie dokumentacji przebiegu studiw (dz.u. nr224, poz.1634, zezm.). 18. rozporzdzenie rady (wE) nr 1083/2006 z dnia 11 lipca 2006 r. ustanawiajce przepisy oglne dotyczce Europejskiego funduszu rozwoju regionalnego, Europejskiego funduszu spoecznego oraz funduszu spjnoci i uchylajcego rozporzdzenie (wE) nr 1260/1999 (dz.u. l. 210 z31lipca 2006, s. 25).

51

za cznIk nr 2
19. rozporzdzenie Ministra Edukacji narodowej i sportu z dnia 16 grudnia 2004 r. w sprawie szczegowego zakresu danych w bazach danych owiatowych, zakresu danych identyfikujcych podmioty prowadzce bazy danych owiatowych, terminw przekazywania danych midzy bazami danych owiatowych oraz wzorw wydrukw zestawie zbiorczych (dz.u. nr277, poz.2746, zezm.). 20. rozporzdzenie Ministra Edukacji narodowej i sportu z dnia 7 wrzenia 2004 r. w sprawie standardw ksztacenia nauczycieli (dz.u. nr207, poz.2110). 21. rozporzdzenie Ministra Edukacji narodowej i sportu z dnia 20 grudnia 2003 r. w sprawie akredytacji placwek doskonalenia nauczycieli (dz.u. nr227, poz.2248). 22. rozporzdzenie Ministra Edukacji narodowej i sportu z dnia 29 marca 2002 r. w sprawie sposobu podziau rodkw nawspieranie doskonalenia zawodowego nauczycieli pomidzy budety poszczeglnych wojewodw, form doskonalenia zawodowego dofinansowywanych ze rodkw wyodrbnionych w budetach organw prowadzcych szkoy, wojewodw, ministra waciwego do spraw owiaty i wychowania oraz szczegowych kryteriw i trybu przyznawania tych rodkw (dz.u. nr46, poz.430). 23. rozporzdzenie Ministra Edukacji narodowej i sportu z dnia 1 grudnia 2004 r. w sprawie uzyskiwania stopni awansu zawodowego przez nauczycieli (dz.u. nr260, poz.2593, zezm.).

52

za cznIk nr 3 wykaz skontrolowanych jednostek iosb kierujcych tymi jednostkami oraz jednostek organizacyjnych nIk, ktre przeprowadziy kontrole.
Lp. Jednostka kontrolowana Imi i nazwisko kierownika jednostki kontrolowanej Krystyna Szumilas (od 18 listopada 2011 r.) Katarzyna Hall (od 16 listopada 2007 r. do 18 listopada 2011 r.) Bronisaw Marciniak Zygmunt Bk Jednostka organizacyjna NIK przeprowadzajca kontrol

1.

Ministerstwo Edukacji Narodowej Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu Akademia im. Jana Dugosza w Czstochowie Mazowieckie Samorzdowe Centrum Doskonalenia Nauczycieli w Warszawie Urzd Miejski w Szydowcu Zesp Szk im. Jana Pawa II w Szydowcu Urzd Miasta Ostroki Zesp Szk Zawodowych Nr 4 im. A. Chtnika w Ostroce Starostwo Powiatowe w Przasnyszu

2. 3.

4. 5. 6. 7. 8. 9.

Jarosaw Zaro Andrzej Jarzyski Ewa wiercz Janusz Kotowski Anna Przygoda-Majewska Zenon Szczepankowski Andrzej Brocki (od wrzenia 2010 r.) Zbigniew Ropelewski (od 1 grudnia 2005 r. do 31 sierpnia 2010 r.) Departament Nauki, Owiaty i Dziedzictwa Narodowego

Zesp Szk Ponadgimnazjalnych 10. im. mjr. H. Sucharskiego w Przasnyszu 11. 12. 13. 14.

Liceum Oglnoksztacce im. Brygida Wagner-Konstantynowicz Marii Konopnickiej w Legionowie Starostwo Powiatowe w Legionowie Pastwowa Wysza Szkoa Zawodowa we Wocawku* Uniwersytet PrzyrodniczoHumanistyczy w Siedlcach* Jan Grabiec Krzysztof A. Kuczyski Antoni Jwko

Wojewdzki Orodek 15. Doskonalenia Nauczycieli w Skierniewicach*

Teresa Janicka-Panek

16. Urzd Miasta i Gminy w Grjcu* Jacek Stolarski XXVII Liceum Oglnoksztacce 17. im. Tadeusza Czackiego w Warszawie* Teresa Elmerych-Kuran

53

za cznIk nr 3

Lp.

Jednostka kontrolowana

Imi i nazwisko kierownika jednostki kontrolowanej Jerzy Nikitorowicz Krystyna Grabowska Bogdan Zieliski

Jednostka organizacyjna NIK przeprowadzajca kontrol

18. Uniwersytet w Biaymstoku 19. 20. Centrum Edukacji Nauczycieli w Biaymstoku Starostwo Powiatowe w Wysokiem Mazowieckiem

Zesp Szk Zawodowych 21. im. St. Staszica w Wysokiem Mazowieckiem 22. Urzd Miasta Augustw Szkoa Podstawowa nr 2 23. im. Zygmunta Augusta w Augustowie 24. Urzd Gminy w Kolnie 25. Zesp Szk Samorzdowych w Zabielu

Andrzej Jamiokowski Kazimierz Kouchowski Marek Sznejder Tadeusz Klama Ewa Lipnicka Bernard Lammek Renata Ropela (od 1 wrzenia 2011 r.) Mirosawa Janowska (od 1 wrzenia 2006 r. do 31 sierpnia 2011 r.) Andrzej Rychowski Elbieta Sumowska Jerzy urawicz (od 5 grudnia 2010 r.) Albin Bychowski (od 26 listopada 2006 r. do 5 grudnia 2010 r.) Jzef Belgrau Jerzy Stanisaw Godzik

Delegatura NIK w Biaymstoku

26. Uniwersytet Gdaski Centrum Edukacji Nauczycieli 27. w Gdasku 28. Urzd Miasta Malbork Szkoa Podstawowa nr 5 29. z Oddziaami Integracyjnymi im. UNICEF w Malborku

30. Urzd Gminy ukowo

Delegatura NIK w Gdasku

31. 32.

Publiczne Gimnazjum Nr 2 im. J. Heweliusza w ukowie Starostwo Powiatowe w Kwidzynie

Zesp Szk Ponadgimnazjalnych Nr 2 33. im. M. Skodowskiej-Curie w Kwidzynie

Henryk Czyewski

54

za cznIk nr 3

Lp.

Jednostka kontrolowana

Imi i nazwisko kierownika jednostki kontrolowanej Andrzej Chaniecki (od 22 listopada 2010 r.) Krystyna Kielisz (od 2006 r. do 22 listopada 2010 r.)

Jednostka organizacyjna NIK przeprowadzajca kontrol

Urzd Miasta i Gminy 34. w Opatowie

35. 36.

Samorzdowy Zesp Szk Nr 2 Krzysztof Skowron w Opatowie Urzd Miasta w Ostrowcu witokrzyskim Jarosaw Wilczyski Delegatura NIK w Kielcach

witokrzyskie Centrum 37. Doskonalenia Nauczycieli w Kielcach 38. Zesp Szk Publicznych nr 2 w Ostrowcu witokrzyskim

Jacek Woowiec

Katarzyna Goworek

Warmisko-Mazurski Orodek 39. Doskonalenia Nauczycieli w Elblgu 40. Urzd Miasta w Biskupcu Gimnazjum nr 1 41. im. M. Kopernika w Biskupcu 42. Urzd Gminy w Lubominie 43. Zesp Szk w Lubominie 44. Zesp Szk im. C. K. Norwida w Nowym Miecie Lubawskim

Ryszard Wodzisawski Elbieta Samorajczyk Halina Wydor (od 1 wrzenia 2011 r.) Bogumia Brodzik (od 23 marca 2007 r. do 31 sierpnia 2011 r.) Andrzej Mazur Maria Sienkiewicz Barbara Przeradzka-Martko Ewa Dembek (od 30 listopada 2010 r.) Stanisaw Czajka (od 24 listopada 2006 r. do 29 listopada 2010 r.) Piotr Grzymowicz Joanna Sdrowska Delegatura NIK w Olsztynie

Starostwo Powiatowe 45. w Nowym Miecie Lubawskim 46. Urzd Miasta Olsztyn Szkoa Podstawowa Nr 3 47. im. Kawalerw Umiechu w Olsztynie

55

za cznIk nr 3

Lp.

Jednostka kontrolowana

Imi i nazwisko kierownika jednostki kontrolowanej

Jednostka organizacyjna NIK przeprowadzajca kontrol

48.

Podkarpackie Centrum Edukacji Nauczycieli w Rzeszowie

Krystyna Wrblewska Jan Batycki (od 6 grudnia 2010 r.) Tadeusz Chrzan (od 1 grudnia 2006 r. do 5 grudnia 2010 r.) Tadeusz Panek Jan Zuba

Starostwo Powiatowe 49. w Jarosawiu Zesp Szk Drogowo50. Geodezyjnych i Licealnych w Jarosawiu 51. Urzd Miejski w Kolbuszowej

52. Zesp Szk Nr 1 w Kolbuszowej Ilona Iwaniak Norbert Mastalerz (od 5 grudnia 2010 r.) Jan Dziubiski (od wrzenia 1998 r. Do 5 grudnia 10 r.) Tomasz Str (od 1 wrzenia 2011 r.) Dariusz Boek (od stycznia 2006 r. do 31 sierpnia 2011 r.) Waldemar Tarczyski Stefan Turowski Tomasz Jedliski (od 5 grudnia 2010 r.) Mirosaw Mikietyski (od 12 listopada 2006 r. do 5 grudnia 2010 r.)

Delegatura NIK w Rzeszowie

53.

Urzd Miasta w Tarnobrzegu

Liceum Oglnoksztacce 54. im. Mikoaja Kopernika w Tarnobrzegu 55. Uniwersytet Szczeciski 56. Centrum Edukacji Nauczycieli w Koszalinie.

57. Urzd Miejski w Koszalinie

58.

Zesp Szk Nr 7 Ewa Kroll im. B. Bukowskiego w Koszalinie Starostwo Powiatowe w Biaogardzie Tomasz Hynda (od 29 listopada 2010 r.) Krzysztof Bagiski (od 27 listopada 2006 r. do 29 listopada 2010 r.) Danuta Kuklinowska Delegatura NIK w Szczecinie

59.

Zesp Szk 60. Ponadgimnazjalnych w Biaogardzie 61. Urzd Miejski w Maszewie 62. Szkoa Podstawowa im. A. Mickiewicza w Maszewie

Jadwiga Ferensztajn Renata ak

kontrole dorane (rozpoznawcze), przeprowadzone przez departament nauki, owiaty idziedzictwa narodowgo nIk.

56

za cznIk nr wykaz podmiotw, ktrym przekazano informacj owynikach kontroli


1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. 11. 12. 13. 14. 15. 16. 17. 18. 19. Prezydent rzeczypospolitej Polskiej Marszaek sejmu rzeczypospolitej Polskiej Marszaek senatu rzeczypospolitej Polskiej Prezes rady Ministrw Minister Edukacji narodowej Minister nauki iszkolnictwa wyszego Minister finansw Minister sprawiedliwoci rzecznik Praw obywatelskich Prezes trybunau konstytucyjnego szef centralnego Biura antykorupcyjnego szef Biura Bezpieczestwa narodowego Przewodniczcy komisji Edukacji, nauki iModziey sejmu rP Przewodniczcy komisji dospraw kontroli Pastwowej sejmu rP Przewodniczcy komisji odpowiedzialnoci konstytucyjnej sejmu rP Przewodniczcy komisji Edukacji, nauki isportu senatu rP Przewodniczcy zwizku Miast Polskich Przewodniczcy zwizku Powiatw Polskich Przewodniczcy zwizku gmin wiejskich rzeczypospolitej Polskiej

57

You might also like