Jerzy Aleksandrowicz Psychopatologia zaburze nerwicowych i osobowoci.

ZABURZENIA NERWICOWE

1.

Zaburzenia lkowe w postaci fobii:

Lk wywoany przez pewne okrelone sytuacje, czy przedmioty, ktre nie s obiektywnie niebezpieczne; w wyniku takiego lku osoba w charakterystyczny sposb unika tych sytuacji lub z przeraeniem przezywa ich pojawienie si; lek na sam myl o znalezieniu si w sytuacji wyzwalajcej fobi (lk antycypacyjny); Fobie mog dotyczy lku przed mierci,, utrat kontroli, chorob psychiczn, ale mog take wtrnie powodowa takie przeycia; zwykle dotycz realnych przedmiotw, sytuacji;

W przypadku fobii: przemieszczenie lku przed realnym zagroeniem (ktrego pacjent nie jest wiadomy) na rzeczywisty obiekt (symbol tego zagroenia); Fobie mog by te wynikiem wyuczenia; dowiadczanie lku w rzeczywicie zagraajcej sytuacji moe wytworzy skojarzenie pomidzy elementami tej sytuacji (przedmiotem, dwikiem) a przeyciem lku; AGORAFOBIA: lk przed wystpieniem lku; 18-35 r. .; u podoa moe tkwi nieuwiadomiony konflikt lub przeycie urazowego epizodu w przeszoci; FOBIE SPOECZNE: lk dotyczy kompromitacji i krytycznych ocen na jakie mona si narazi; prowadzi to do unikania sytuacji spoecznych i innych ludzi (anthropofhobia); przygnbienie, poczucie braku radoci ycia, zmniejszenie aktywnoci mog sprawia wraenie depresyjnoci; uoglniona posta fobii (na wszystkie sytuacje spoeczne) jest bliska niemiaoci; brak trudnoci przebywania z dala od domu (anonimowy tum, pusta przestrze nie wywouj lku); specyficzne fobie gdy lk tylko w kontaktach z okrelonymi osobami (na ktrych choremu zaley); samoocena zwykle niska lub niestabilna, aspiracje wysokie, maa tolerancj na krytyk; kompromitujce objawy somatyczne: czerwienienie si, drenie rk itp.;

FOBIE SPECYFICZNE (IZOLOWANE): lk pojawia si wycznie w sytuacjach kontaktu z jakimi szczeglnymi przedmiotami (zwierztami, przedmiotami nieoywionymi) lub w szczeglnych sytuacjach; niektre z nich powstaj na skutek warunkowania; najprawdopodobniej peni te funkcj obronn: zamieniaj nieokrelone, nieuwiadamiane zagroenie na mniejsze

2.

Inne zaburzenia lkowe: Gwne objawy tych zaburze stanowi wyraz lku, a wystpowanie ich nie jest ograniczone do jakiejkolwiek szczeglnej sytuacji rodowiskowej; mog w nich wystpowa objawy depresji czy natrctwa, pod warunkiem, e s one wyranie wtrne lub nasilone; Wspwystpuj czsto objawy somatyczne, obnienie nastroju, bezsenno;

ZABURZENIE LKOWE Z NAPADAMI LKU: ataki paniki jako forma przejawiania si lku; w okresie pomidzy atakami lkowe oczekiwanie; katastroficzna interpretacja bodcw interoceptywnych; UOGLNIONE ZABURZENIE LKOWE: przewleke stany wolno pyncego niepokoju, niemodyfikowanego zewn sytuacj niepokoju i poczucia nieokrelonego zagroenia; od kilku dni do kilku miesicy; niepokj ruchowy i trudnoci koncentracji uwagi; zab somatyczne: drenie i napicie miniowe, przyspieszenie akcji serca, pocenie si itp.; bezsenno; rozpoznanie wg DSM-IV gdy przez ponad 6m-cy utrzymuj si: lk, zamartwianie si i lkowe oczekiwanie i przynajmniej 3 z: niemono wypoczynku, atwa mczliwo, trudnoci koncentracji uwagi, draliwo, napicie miniowe, zaburzenia snu;

ZABURZENIE DEPRESYJNE I LKOWE MIESZANE: podobne nasilenie lku i obnienia nastroju u danej osoby; wie si to z wystpowaniem objaww autonomicznych (tachykardi, zaburzeniami przewodu pokarmowego, dreniem); maj przebieg przewleky, a okresowe nasilenia nie maj zwizku z wydarzeniami yciowymi; INNE MIESZANE ZABURZENIA LKOWE; INNE OKRELONE ZABURZENIA LKOWE: jednakowo nasilone objawy lkowe i dysocjacyjne (histeryczne);

3.

Zaburzenia obsesyjno-kompulsyjne (nerwica natrctw): Istotn cech tego zaburzenia s nawracajce myli natrtne lub czynnoci przymusowe (pojawiaj si wbrew woli, budz wewntrzny sprzeciw, uwaane s za wasne); Rozpoznanie gdy: 1. myli i impulsy uwaane s przez chorego za wasne; 2. denie do przeciwstawienia si im jest nieskuteczne; 3. podporzdkowanie si przymusowi mylenia i/lub wykonywania czynnoci natrtnych jest nieprzyjemne; 4. myl, wyobraenie lub impuls pojawiaj si przez wikszo dni w cigu co najmniej 2 kolejnych tygodni;

Mog by wyrazem uszkodzenia OUN, wewntrznych konfliktw;

Przewaga funkcji wyobraeniowej nad symbolizacj (pojcia i sowa s traktowane tak, jakby byy wyobraeniami przedmiotw); Gwne tematy natrctw: agresywne dziaania, czysto, zaraenie, kontrola, blunierstwa, wtpliwoci; sztywno jest g cech obsesyjno-kompulsywnego stylu funkcjonowania, jej konsekwencj jest utrata poczucia realnoci i zaburzenia w dowiadczaniu przez jednostk swej autonomii; Natrctwa cz si z obnieniem nastroju;

ZABURZENIA Z PRZEWAG MYLI/RUMINACJI NATRTNYCH: w przeywaniu chorych na pierwsze miejsce wysuwaj is natrtne myli lub impulsy do dziaania, sprawiajce choremu przykro; ich tre czsto sprzeczna z jego wiadomymi postawami; ZABURZENIA Z PRZEWAG CZYNNOCI NATRTNYCH: kompulsje sprawiaj, e chorzy s czsto nadmiernie aktywni; maj one na og charakter rytuaw, ktrych celem jest ochrona przed lkiem lub neutralizacja wyobraonego zagroenia ze strony otoczenia; MYLI I CZYNNOCI NATRTNE MIESZANE: nasilone w podobnym stopniu i powizane ze sob; Reakcja na ciki stres i zaburzenia adaptacyjne:

4.

Rozpoznanie nie tylko na podstawie kryteriw i przebiegu, ale rwnie na podstawie 1/2 czynnikw przyczynowych: wyjtkowo stresujcego wydarzenia yciowego, powodujcego ostr reakcj na stres, albo istotnej zmiany yciowej prowadzcej do pojawienia si staych, nieprzyjemnych okolicznoci, ktre s przyczyn zaburze adaptacyjnych;

OSTRA REAKCJA NA STRES: krtkotrwaa, zazwyczaj natychmiastowa reakcja na wyjtkowy stres fizyczny i/lub psychiczny, na og przemija w cigu kilku godzin lub kilku dni; ZABURZENIE STRESOWE POURAZOWE: reakcje na ostry, krtkotrway stres mog wystpi nawet po kilkumiesicznym okresie utajenia (do 6m-cy wg ICD-10); moe prowadzi do zaburze osobowoci; ostry zesp (do 3 m-cy), przewleky (duej), opniony (gdy po 6 m-cach); ZABURZENIA ADAPTACYJNE: wyraz trudnoci w zaadoptowaniu si do zmiany yciowej, nowych okolicznoci; reakcje o charakterze zespow napicia i niepokoju, przygnbienia i niestabilnoci emocjonalnej w jaki czas po zaistnieniu nowej sytuacji; mog trwa od kilku miesicy do kilku lat; 5. Zaburzenia dysocjacyjne (konwersyjne): Ich wspln cech jest czciowa lub cakowita utrata prawidowej integracji pomidzy wspomnieniami z przeszoci, poczuciem wasnej tosamoci, bezporednimi wraeniami i kontrol dowolnych ruchw ciaa; wczeniej klasyfikowane jako rne rodzaje histerii konwersyjnej; uwaane za psychogenne, cile zwizane w czasie z wydarzeniami urazowymi, nierozwizywalnymi, trudnymi do zniesienia problemami lub zaburzonymi zwizkami z innymi ludmi; konwersja zakada, e nieprzyjemne uczucie, spowodowane problemem czy konfliktami, ktrych jednostka nie moe rozwiza, jest w jaki sposb przeksztacane w objaw; Objawy konwersyjne s czsto odbiciem wyobrae pacjenta o tym, jak przejawiaaby si choroba somatyczna; mog rozwija si w zwizku ze stresem psychologicznym i pojawiaj si nagle; ustpuj po kilku tygodniach lub miesicach; przewleke, gdy wi si z nierozwizywalnymi problemami lub trudnociami interpersonalnymi;

Zesp histeryczny przez wiele lat oznacza wspwystpowanie dolegliwoci konwersyjnych i zaburze przeywania (labilno, emocjonalna, egocentryzm, fantazjowanie i dominacja ycia uczuciowego, teatralno, tendencja do przesadnej ekspresji itp. ) oraz szczeglnych cech osobowoci; Przewaga funkcji symbolizowania silne symbolizowanie wyobrae i zwizanych z nimi uczu, przeksztacanie ich i zamienianie w sowa; koncentracja chorego na wiecie symboli; fantazjowanie; Korzyci z choroby: dziaanie 2 mech patogenetycznych: wypieranie (korzyci pierwotne bo obnienie lku) i uniknicie niechcianego dziaania (korzyci wtrne); mylenie yczeniowe zakcenie interpretacji informacji i naginanie wnioskowania do tego, jakie s yczenia lub chci i lki podmiotu; Nadmierna zaleno jednostki (o charakterze manipulacyjnym) od innych (mczca dla otoczenia); niedojrzao, infantylno, domaganie si zainteresowania bez wzgldu na okolicznoci;

AMNEZJA DYSOCJACYJNA: niepami jakiego okresu, epizodu, szczeglnie biecych wydarze majcych charakter urazu, tragedii lub przykroci; (moe dotyczy nawet bardzo odlegych wydarze; mniej lub bardziej rozlege); czsto towarzyszy poczucie zagubienia, zachowania przycigajce uwag zwaszcza ekspresj faktw; krtkotrwae 1-2 dni; amnezja: wsteczna, nastpcza, wysepkowa; to zaburzeni powstaje pod wpywem silnego lku, np. zwizanego z katastrof; czsto jest elementem ostrej reakcji na stres; objawy towarzyszce: obnienie nastroju i zagubienie;

FUGA DYSOCJACYJNA: pozornie celowa, w rzeczywistoci niczym nie uzasadniona podr poza miejsce zamieszkania lub pracy, w czasie ktrej zachowane s podstawowe, adekwatne do sytuacji formy funkcjonowania, ale

ktrej towarzyszy cakowita amnezja i zwizane z ni objawy; cele takich podry s majce szczeglnie emocjonalne znaczenie okolice; czsto utrata orientacji co do wasnej tosamoci; moe trwa od kilku cni do kilku miesicy;

OSUPIENIE DYSOCJACYJNE/STUPOR: na pierwszy plan wysuwa si zahamowanie psychoruchowe: brak lub znaczne ograniczenie ruchw dowolnych, brak reakcji na bodce zewn, brak kontaktu werbalnego; czste zawenie, ograniczenie wiadomoci i uwagi; zwykle wystpuje bezporednio po wydarzeniu stanowicym uraz lub nasilajcym konfliktowe problemy w przeywaniu; moe by elementem ostrej reakcji na stres; pojawia si nagle i zwykle jest krtkotrwae;

TRANS & OPTANIE: niezalena od woli chorego i nie chciana utrata poczucia tosamoci i orientacji w otoczeniu, zawenie pola wiadomoci i uwagi, w przeywaniu pojawia si odczucie innego stanu wiadomoci, nadwiadomoci, owadnicia przez tajemne siy, optania przez ze duchy itp.; pozycja i ruchy ciaa ograniczone, wypowiedzi ubogie i powtarzajce si; rzadko wystpuje w naszym krgu kulturowym;

DYSOCJACYJNE ZABURZENIA RUCHU: czynnociowe niedowady lub poraenia koczyn, narzdw mowy, powiek itp.; najczciej: utrudnienia poruszania koczynami, trudnoci wydobycia gosu, zaburzenia rwnowagi i niemono stania bez pomocy (astazja-abazja) zwizane z zakceniem koordynacji ruchw (ataksja); niesprawno pomaga choremu w ucieczce od sytuacji konfliktowej lub wyraeniu nieakceptowanych przez otoczenie emocji; niedowady czsto niezgodne z wiedz medyczn;

DRGAWKI DYSOCJACYJNE: podobne do napadu padaczkowego, ale nie wystpuj uszkodzenia (np. przygryzienie jzyka); wiadomo moe by w peni zachowana, czsto jednak jest zmieniona; mona przerwa silnym bodcem blowym; okrelane jako napady rzekome (histeryczne); napadw takich obecnie prawie w ogle si nie spotyka, a drgawki dysocjacyjne s rzadkie i maj charakter bezadnego pobudzenia ruchowego, czsto poczonego z zaweniem wiadomoci, miechem lub paczem, niekiedy upadkiem (pseudoomdlenia) lub osupieniem;

DYSOCJACYJNE ZNIECZULENIA I UTRATA CZUCIA ZMYSOWEGO: znieczulenia w rnych obszarach skry zaburzenia czucia blu lub dotyku (czsto poczone z parestezjami), zaburzenia widzenia i syszenia, wchu itp., maj zazwyczaj bardzo spektakularny charakter; czsto niezgodno objaww z wiedz anatomiczn; pojawiaj si pod wpywem silnych przey, ustpuj czasem pod wypywem cudw, energii bioterapeuty;

MIESZANE ZABURZENIA DUSOCJACYJNE: opisane powyej formy czsto cz si i wspwystpuj u jednej osoby; INNE ZABURZENIA DYSOCJACYJNE (KONWERSYJNE): psychogenne stany zaburze przeywania przypominajce psychoz, zazwyczaj schizofreniczn lub zaburzenia wiadomoci; w psychozach histerycznych halucynacje, urojenia, czste jest podniecenie ruchowe; stany pseudodemencji (zesp Gansera) zaburzenia mylenia sprawiajce wraenie niedorozwoju umysowego, stan przejciowy, reaktywny, u winiw, oskaronych; osobowo mnoga przeywanie i zachowanie chorego sprawia wraenie funkcjonowania co najmniej 2 osobowoci; stan pomroczny przejciowe zaburzenia konwersyjne, czsto pojawiajce si w okresie dziecicym, dorastania oraz psychogenne zakcenia wiadomoci, pojawiajce si pod wpywem silnych przey, przymglenie wiadomoci;

6.

Zaburzenia wystpujce pod postaci somatyczn: Ich gwn cech s powtarzajce si skargi na objawy somatyczne (fizyczne), wraz z uporczywym domaganiem si kolejnych bada, pomimo ich negatywnych wynikw i zapewniania przez lekarzy o braku fizycznych podstaw do wystpowania objaww; W zachowaniu chorych dominuje cige demonstrowanie dolegliwoci i dysfunkcji, domaganie si bada; obojtno wobec czynnikw psychicznych zwizanych z powstaniem zaburze;

Powstawanie zaburze: zaburzenia jako reakcja na sytuacje, ktr jednostka nie moe sobie poradzi; te treci wypierane a na pierwszy plan przesuwaj si komponenty somatyczne; ZABURZENIA SOMATYZACYJNE (Z SOMATYZACJ): nawracajce, zmienne zaburzenia somatyczne, dotyczce rozmaitych narzdw i ukadw ciaa, utrzymujce si co najmniej 2 lata; co najmniej 6 objaww z rnych zakresw; towarzysz im zakcenia w zakresie zachowa spoecznych; zaburzenia przeywania maj nieznaczne nasilenie, ujawniaj si w bardzo szczegowym badaniu; dolegliwoci wi si z przeywaniem trudnych sytuacji i okresowych zakce funkcji narzdw; czsto dotycz ukadu sercowo-naczyniowego; lk nie jest objawem pojawiajcym si jako wiadomie dostrzegany element zaburzenia; uwaga koncentruje si na samych dolegliwociach, a nie na ewentualnoci choroby;

ZABURZENIA WYSTPUJCE POD POSTACI SOMATYCZN, NIEZRNICOWANE: rozmaite i zmienne dolegliwoci somatyczne utrzymujce si zazwyczaj przez krtki okres (mniej ni 2 lata); objawy s mniej liczne, mog dotyczy tylko 1 ukadu, ich nasilenie jest sabsze; nie towarzysz im na og: zaburzenia przeywania, cierpienie zwizane z dolegliwociami nie jest tak absorbujce; zab zach dotycz jedynie koncentracji na bezskutecznym i uporczywym poszukiwaniu uwolnienia od dolegliwoci, nie upoledzaj funkcjonowania spoecznego;

ZABURZENIA HIPOCHONDRYCZNE: objawy to nadmierne zainteresowanie czynnociami ciaa oraz lk, niepokj, ktrych treci jest zagroenie ycia i zdrowia, lkowe oczekiwania zapadnicia na cik chorob, a nawet

przekonanie,, e jest si ciko somatycznie chorym; liczne dolegliwoci maj bardzo zmienny i krtkotrway charakter; brak zaburzenia czynnoci narzdw; dominuje doznanie blu lokalizowanego w rnych okolicach ciaa; mog by ucieczk w chorob; hipochondria pierwotna (doganianie dolegliwoci jest przyczyn niepokoju) i wtrna (jest konsekwencj lku); lk tez jako element zespoy objaww; wg ICD-10 naley te nozofobia lk przed chorobami (nowotworow, AIDS itp.); towarzysz im zakcenia percepcji dozna cenestetycznych (interoceptywnych), prowadzce do zaburze obrazu ciaa (to poczucie defektu ma charakter dysmorfofobii); hipochondria czsto wyzwalana przez dziaania jatrogenne, wynikajce z nadmiernej ostronoci lekarza; AIB zaburzone zachowanie w chorobie, nieadekwatny i utrudniajcy adaptacj sposb spostrzegania, oceny i dziaa odnoszcych si do stanu zdrowia jednostki; 3 patomechanizmy: 1. odwrcenie zainteresowania od obiektw zewn i skierowanie na siebie, 2. potrzeb karania si opart na poczuciu winy, 3. przemieszczenie lku;

ZABURZENIA (DYSFUNKCJE) AUTONOMICZNE WYSTPUJCE POD POSTACI SOMATYCZN: zespoy dolegliwoci zwizanych z istnieniem rozmaitych zaburz narzdowych i ukadowych w zakresie pozostajcych pod kontrol ukadu autonomicznego, np. sercowo-naczyniowego, i czsto poczone s z objawami pobudzenia ukadu wegetatywnego; 2 grupy zaburze: 1. dolegliwoci o charakterze subiektywnych dozna wizanych z okrelonym narzdem (objawy niespecyficzne i niezmienne, nie upowaniajce do podejrzewania choroby), towarzysz im obawy o stan zdrowia; 2. zwizane z obiektywnym pobudzeniem ukadu autonomicznego, np. przyspieszona akcja serca, towarzyszy im uczucie niepokoju o stan zdrowia; objawy liczne, rozpoznanie oparte na stwierdzeniu co najmniej 2 obj aut i co najmniej 1 z : dyskomfort i pobolewania w klatce piersiowej, utrudnienie oddechu lub hiperwentylacja, mczliwo, aerofagia, czkawka, uczucie palenia w klatce piersiowej lub nadbrzuszu, kruczenie w jelitach lub uczucie rozpierania i cikoci, wzdcia, biegunki, niestrawnoci, dysuria, czstomocz; nerwice narzdowe dolegliwoci dotycz zwykle konkretnego narzdu;

PSYCHOGENNE UPORCZYWE BLE / PSYCHALGIA: czste zlokalizowane w rnych czciach ciaa dolegliwoci blowe, ktrych nie mona wyjani chorobami somatycznymi ani okolicznociami fizjologicznymi, s spowodowane konfliktami psychicznymi i problemami psychospoecznymi; ich pojawianie i nasilanie pozostaje w zwizku z okolicznociami; te psychogenne ble krzya;

INNE ZABURZENIA WYSTPUJCE POD FORM SOMATYCZN: rozmaite zaburzenia niespowodowane chorob somat ani dysfunkcjami ukadu wegetatywnego, lokalizowane w jednym narzdzie lub ukadzie i wizane w czasie z wydarzeniami o charakterze stresu lud z pojawieniem si w yciu problemw, ktre trudno rozwiza; np. psychogenne zaburzenia poykania, psychogenny krcz karku, bezwiedne zgrzytanie zbami, dysmenorrhoea (napicie przedmiesiczkowe); objawy: rozdranienie, napicie, obnienie nastroju, wybuchowo, paczliwo.

7.

Inne zaburzenia nerwicowe:

NEURASTENIA: 2 podstawowe odmiany zachodzce na siebie: 1. dominuj skargi na wzmoone zmczenie po wysiku umysowym, czsto zwizane z pewnym obnieniem sprawnoci zawodowej i efektywnoci wykonywania codziennych zaj; mczliwo psychiczna jest najczciej opisywana jako nieprzyjemne dla przeywajcego pojawienie si rozpraszajcych skojarze, wspomnie, trudnoci w koncentracji i oglnie mniej efektywne mylenie; 2. cielesne uczucie osabienia fiz i wyczerpania nawet po minimalnym wysiku, ktremu towarzyszy uczucie blw miniowych i niemono odprenia si (ICD-10); hipo- (poczucie wyczerpania, zmczenia, obnienia sprawnoci i niepokj) i hipersteniczna (rozdranienie, wybuchy zoci i gniewu, napicie i nadwraliwo na bodce); czsto towarzysz dolegliwoci somatyczne; ZESP DEPERSONALIZACJI-DEREALIZACJI: zaburzenie, w ktrym osoba skary si, e jej aktywno psychiczna, ciao lub/i otoczenie ulegaj jakociowej zmianie, staj si nierealne, odlege lub zautomatyzowane; na og epizodyczne, nagle powstajce i stopniowo ustpujce; poczucie utraty kontroli nad sob i sytuacj; towarzyszy im deja vu i deja vecu; skargi na utrat uczu oraz poczucie obcoci lub dystansu wobec wasnych myli, ciaa czy otaczajcego wiata; pacjent jest wiadomy, e zmiany te nie odpowiadaj rzeczywistoci, postrzeganie zmysowe jest normalne, nienaruszona moliwo ekspresji emocjonalnej; INNE OKRELONE ZABURZENIA NERWICOWE:

ZESP BRIQUETA: zaliczny dawniej do zespow histerycznych; rozpoznawany czciej u kobiet; zaczyna si midzy 20 a 30 r.; wspwystpuje wiele dolegliwoci, gwnie somatycznych, ktrych leczenie staje si najwaniejsz rzecz w yciu chorego; towarzysz elementy depresji, lekomania, niepotrzebne operacje; NERWICE ZAWODOWE: nerwice zwizane z trudnociami w obszarze ycia zawodowego; pojawiaj si m.in. specyficzne zaburzenia, uniemoliwiajce wykonywanie czynnoci zwizanych z tym zawodem (np. skurcz pisarski); zwizane ze szczegln uciliwoci wykonywanej pracy, niezadowoleniem z osigni (to uruchamia pojawienie si psychogennych zaburze czynnociowych);

PSYCHASTENIA: zaburzenia zachowania wymienione w opisie neurastenii: niemiao i niezdecydowanie, nieufno pesymizm, subtelno, wraliwo, nadmierny krytycyzm i niezadowolenie ze wszystkiego, brak zainteresowania aktualn rzeczywistoci i zatapianie si we wasnym wiecie przey, czasami wysuwaj si na

pierwszy plan, podczas gdy uczucia zmczenia i osabienia s mniej wyrane; gwny teren aktywnoci stanowi: zainteresowania intelektualne kultur, sztuk, wasnym przezywaniem;

ZESPOY SPECYFICZNE KULTUROWO: egzotyczne zaburzenia;

ZESP KORO: g u mczyzn, lk o narzdy pciowe, przeywany jako odczucie, e penis staje si bardzo may, e znika , te doznania maj form ataku, ktremu towarzysz przeycia derealizacyjne i depersonalizacyjne; ZESP DHAT: u mczyzn, poczucie osabienia i wyczerpania, zblione do neurastenii; czy si z wyobraeniami o osabiajcym i wyniszczajcym efekcie wytrysku nasienia, zwaszcza prowokowanego samogwatem (jeee) lub wyczerpaniem intensywnym wspyciem seksualnym; ZESP LATAH: to zachowania, w ktrych dominuje zautomatyzowane naladowanie cudzych zachowa, bardzo czsto zwierzt; czy si z poczuciem owadnicia, optania;

DYSTYMIA /nerwica depresyjna/: Wg ICD-10 lokalizacja wrd zaburze afektywnych; Jest to przewleke obnienie nastroju (depresja) trwajce co najmniej przez kilka lat, ktre nie jest wystarczajco cikie by uzasadni rozpoznanie nawracajcych zaburze depresyjnych o nasileniu cikim, umiarkowanym lub agodnym; Pojawia si zazwyczaj w okresie dorastania lub wczesnej dorosoci; Dystymia odnosi si do 3 rnych rodzajw zaburze o podobnym obrazie klinicznym:

depresja na poziomie nerwicowym czsto przebiegajca z lkiem, epizody agodnej depresji przeplataj si z okresami dobrego samopoczucia; obnienie witalnoci wyranie kontrastuje z funkcjonowaniem pacjenta w okresie przedchorobowym; brak: myli samobjczych, wyrzutw sumienia; dominuje: anhedonia, unikanie kontaktw spoecznych, nieradzenie sobie z obowizkami, poczucie bezradnoci; przyczyna: zakcenie funkcji neurotransmisji; nerwicowy zesp dystymiczny na pierwszym planie smutek i apatia, anhedonia; czasami myli o mierci i poczucie winy; chorzy biedni, bierni i zaleni; czasem wrogo do siebie i do otoczenia; obnienie intensywnoci funkcji narzdw i ukadw ciaa; smutek wtrny do konfliktw; dystymiczne zaburzenie osobowoci manifestuje si w okresach trudnoci yciowych nasileniem objaww; przewleky przebieg i nieostro objaww; depresyjne schematy poznawcze.