II.

Wiem, komu uwierzyem" (2 Tm 1, 12) Wierzy w jednego Boga 150 Wiara jest najpierw osobowym przylgniciem czowieka do Boga; rwnoczenie i w sposb nierozdzielny jest ona dobrowolnym uznaniem caej prawdy, ktr Bg objawi. Jako osobowe przylgnicie czowieka do Boga i uznanie prawdy, ktr On objawi, wiara chrzecijaska rni si od wiary w osob ludzk. Jest wic suszne i dobre powierzy si cakowicie Bogu i wierzy w sposb absolutny w to, co On mwi. Byoby rzecz daremn i faszyw pokada tak wiar w stworzeniu12.
7 Por. Rdz 15, 6. 8 Por. Rdz 15, 5. 9 Por. Rdz 18,14. 10 k 1, 48. 11 Por. k 2, 35. 12 Por. Jr 17, 5-6; Ps 40, 5; 146, 3-4.

Wierzy w Jezusa Chrystusa, Syna Boego 151 Dla chrzecijanina wiara w Boga jest nieodczna od wiary w Tego, ktrego On posa, Jego umiowanego Syna", w ktrym cakowicie sobie upodoba13; Bg poleci nam, aby Go sucha14. Sam Pan mwi do swoich uczniw: Wierzycie w Boga? I we Mnie wierzcie!" (J 14, 1). Moemy wierzy w Jezusa Chrystusa, poniewa On jest samym Bogiem, Sowem, ktre stao si ciaem: Boga nikt nigdy nie widzia, Ten Jednorodzony Bg, ktry jest w onie Ojca, o Nim pouczy" (J 1, 18). Poniewa On widzia Ojca" (J 6, 46), On sam Go zna i moe Go objawi15. Wierzy w Ducha witego 152 Nie mona wierzy w Jezusa Chrystusa, nie majc udziau w Jego Duchu. To wanie Duch wity objawia ludziom, kim jest Jezus. Rzeczywicie, nikt nie moe powiedzie bez pomocy Ducha witego: Panem jest Jezus" (1 Kor 12, 3). Duch przenika wszystko, nawet gbokoci Boga samego... i tego, co Boskie, nie zna nikt, tylko Duch Boy" (1 Kor 2, 10-11). Jedynie sam Bg zna w peni Boga. Wierzymy w Ducha witego, poniewa jest Bogiem. Koci nie przestaje wyznawa swojej wiary w jednego Boga, Ojca, Syna i Ducha witego. III. Charakterystyczne przymioty wiary Wiara jest ask153 Gdy w. Piotr wyznaje, e Jezus jest Chrystusem, Synem Boga ywego, Jezus mwi do niego, e nie objawiy mu tego ciao i krew, lecz Ojciec... ktry jest w niebie" (Mt 16, 17)16. Wiara jest darem Boym, cnot nadprzyrodzon wlan przez Niego. By mc okaza tak wiar, trzeba mie ask Bo uprzedzajc i wspomagajc oraz pomoce wewntrzne Ducha witego, ktry by porusza serca i do Boga zwraca, otwiera oczy rozumu i udziela wszystkim sodyczy w uznawaniu i dawaniu wiary prawdzie"17.
13 Por. Mk 1, 11. 14 Por. Mk 9, 7. 15 Por. Mt 11, 27. 16 Por. Ga 1, 15; Mt 11,25. 17 Sobr Watykaski II, konst. Dei verbum, 5.

Wiara jest aktem ludzkim 154 Wiara jest moliwa tylko dziki asce Boej i wewntrznej pomocy Ducha witego. Niemniej jednak jest prawd, e wiara jest aktem autentycznie ludzkim. Okazanie zaufania Bogu i przylgnicie do prawd objawionych przez Niego nie jest przeciwne ani wolnoci, ani rozumowi ludzkiemu. Ju w relacjach midzyludzkich nie jest przeciwna naszej godnoci wiara w to, co inne osoby mwi nam o sobie i swoich zamierzeniach, oraz zaufanie ich obietnicom (na przykad, gdy mczyzna i kobieta zawieraj maestwo), aby wej w ten sposb we wzajemn komuni. Jeszcze mniej sprzeczne z nasz godnoci jest wic okazanie przez wiar penego poddania naszego rozumu i naszej woli objawiajcemu si Bogu"18 i wejcie w ten sposb w wewntrzn komuni z Nim. 155 W wierze rozum i wola czowieka wspdziaaj z ask Bo: Credere est actus intellectus assentientis veritati divinae ex imperio voluntatis a Deo motae per gratiam - Wiara jest aktem rozumu, przekonanego o prawdzie Boej z nakazu woli, poruszonej ask przez Boga"19. Wiara i rozum 156 Racj wiary nie jest fakt, e prawdy objawione okazuj si prawdziwe i zrozumiae w wietle naszego rozumu naturalnego. Wierzymy z powodu autorytetu samego objawiajcego si Boga, ktry nie moe ani sam si myli, ani nas myli". Aby jednak posuszestwo naszej wiary byo zgodne z

rozumem, Bg zechcia, by z wewntrznymi pomocami Ducha witego byy poczone take argumenty zewntrzne Jego Objawienia"20. Tak wic cuda Chrystusa i witych21, proroctwa, rozwj i wito Kocioa, jego podno i trwao s pewnymi znakami Objawienia, dostosowanymi do umysowoci wszystkich", s racjami wiarygodnoci", ktre pokazuj, e przyzwolenie wiary adn miar nie jest lepym deniem ducha"22. ale pewno, jak daje wiato Boe, jest wiksza ni wiato rozumu naturalnego"23. Dziesi tysicy trudnoci nie powoduje jednej wtpliwoci"24. 157 Wiara jest pewna, pewniejsza ni wszelkie ludzkie poznanie, poniewa opiera si na samym sowie Boga, ktry nie moe kama. Oczywicie, prawdy objawione mog wydawa si niejasne dla rozumu i dowiadczenia ludzkiego, ale ,,pewno, jak daje wiato Boe, jest wiksza ni wiato rozumu naturalnego23. ,,Dziesi tysicy trudnoci nie powoduje jednej wtpliwoci24.
18 Sobr Watykaski I: DS 3008. 19 w. Tomasz z Akwinu, Summa theologiae, II-II, 2, 9; por. Sobr Watykaski I: DS 3010.20 Sobr Watykaski I: DS 3009. 21 Por. Mk 16, 20; Hbr 2, 4. 22 Sobr Watykaski I: DS 3008-3010. 23 w. Tomasz z Akwinu, Summa theologiae, II-II, 171, 5, ad 3. 24 J. H. Newman, Apologia pro vita sua.

158 Wiara szuka rozumienia"25: jest charakterystyczne dla wiary, e wierzcy pragnie lepszego poznania Tego, w ktrym zoy swoj wiar, i lepszego zrozumienia tego, co On objawi; gbsze poznanie bdzie domaga si z kolei wikszej wiary, coraz bardziej przeniknitej mioci. aska wiary otwiera oczy serca" (Ef 1, 18) na ywe rozumienie treci Objawienia, czyli caoci zamysu Boego i tajemnic wiary, ich zwizku midzy sob i z Chrystusem, ktry stanowi centrum Tajemnicy objawionej. Aby coraz gbsze byo zrozumienie Objawienia, tene Duch wity darami swymi wiar stale udoskonala"26. W ten sposb, wedug powiedzenia w. Augustyna, wierz, aby rozumie, i rozumiem, aby gbiej wierzy"27. 159 Wiara i nauka. Chocia wiara przewysza rozum, to jednak nigdy nie moe mie miejsca rzeczywista niezgodno midzy wiar i rozumem. Poniewa ten sam Bg, ktry objawia tajemnice i udziela wiary, zoy w ludzkim duchu wiato rozumu, nie moe przeczy sobie samemu ani prawda nigdy nie moe sprzeciwia si prawdzie"28. Dlatego badanie metodyczne we wszelkich dyscyplinach naukowych, jeeli tylko prowadzi si je w sposb prawdziwie naukowy i z poszanowaniem norm moralnych, naprawd nigdy nie bdzie si sprzeciwia wierze, sprawy bowiem wieckie i sprawy wiary wywodz swj pocztek od tego samego Boga. Owszem, kto pokornie i wytrwale usiuje zbada tajniki rzeczy, prowadzony jest niejako, cho niewiadomie, rk Boga, ktry wszystko utrzymujc, sprawia, e rzeczy s tym, czym s"29. Wolno wiary 160 Aby wiara miaa charakter ludzki, czowiek powinien dobrowolnie odpowiedzie Bogu wiar; nikogo wic wbrew jego woli nie wolno do przyjcia wiary przymusza"30. Bg wzywa ludzi, aby Mu suyli w Duchu i prawdzie; wezwanie takie wie ich w sumieniu, ale nie zmusza... W najwyszym stopniu przejawio si to w Jezusie Chrystusie"31. Jezus wprawdzie wzywa do wiary i nawrcenia, ale nikogo do tego nie zmusza. Da wiadectwo prawdzie, ale zaprzeczajcym nie chcia jej narzuca si. Jego Krlestwo... wzrasta mioci, przez ktr Chrystus wywyszony na krzyu ludzi do siebie pocign"32.
25 w. Anzelm, Proslogion, proem.: PL 153, 225 A. 26 Sobr Watykaski II, konst. Dei verbum, 5. 27 w. Augustyn, Sermones, 43, 7, 9: PL 38, 258. 28 Sobr Watykaski I: DS 3017. 29 Sobr Watykaski II, konst. Gaudium et spes, 36. 30 Sobr Watykaski II, deki. Dignitatis humanae, 10; por. KPK, kan. 748, 2. 31 Sobr Watykaski II, deki. Dignitatis humanae, 11. 32 Tame.

Konieczno wiary 161 Wiara w Jezusa Chrystusa i w Tego, ktry Go posa dla naszego zbawienia, jest konieczna do zbawienia33. Poniewa bez wiary... nie mona podoba si Bogu (Hbr 11, 6) i doj do udziau w Jego synostwie, nikt nie moe by bez niej usprawiedliwiony ani nie otrzyma ycia wiecznego, jeli nie wytrwa w niej do koca (Mt 10, 22; 24, 13)"34.

Wytrwanie w wierze 162 Wiara jest darem danym czowiekowi przez Boga. Ten nieoceniony dar moemy utraci. w. Pawe ostrzega przed tym Tymoteusza: Wystp w dobrej walce, majc wiar i dobre sumienie. Niektrzy odrzuciwszy je, ulegali rozbiciu w wierze" (1 Tm 1,18-19). Aby y, wzrasta i wytrwa w wierze a do koca, musimy karmi j sowem Boym oraz prosi Pana, aby przymnaa nam wiary35; powinna ona dziaa przez mio" (Ga 5, 6)36, by podtrzymywana przez nadziej37 i zakorzeniona w wierze Kocioa. Wiara - pocztek ycia wiecznego 163 Wiara pozwala nam ju w sposb uprzedzajcy doznawa radoci i wiata wizji uszczliwiajcej, bdcej celem naszej ziemskiej wdrwki. Zobaczymy wtedy Boga twarz w twarz" (1 Kor 13, 12), takim, jakim jest" (1 J 3, 2). Wiara jest wic ju pocztkiem ycia wiecznego: W chwili gdy kontemplujemy dobra zapowiadane przez wiar, jakby odbite w zwierciadle, to jakbymy ju posiadali te cudowne rzeczywistoci, ktrymi, jak zapewnia nas nasza wiara, kiedy bdziemy si radowali38. 164 Teraz jednak wedug wiary, a nie dziki widzeniu postpujemy" (2 Kor 5, 7) i poznajemy Boga jakby w zwierciadle, niejasno... po czci" (1 Kor 13,12). Wiara, ktra jest pena wiata dziki Temu, w ktrego wierzymy, czsto jest przeywana w ciemnoci. Moe by wystawiona na prb. wiat, w ktrym yjemy, bardzo czsto wydaje si daleki od tego, o czym zapewnia nas wiara. Dowiadczenia za, cierpienia, niesprawiedliwoci i mierci wydaj si zaprzecza Dobrej Nowinie; mog one zachwia wiar i sta si dla niej pokus.
33 Por. Mk 16, 16; J 3, 36; 6, 40 i in. 34 Sobr Watykaski I: DS 3012; por. Sobr Trydencki: DS 1532. 35 Por. Mk 9, 24; k 17, 5; 22, 32. 36 Por. Jk 2, 14-26. 37 Por. Rz 15, 13. 38 w. Bazyli Wielki, Liber de Spiritu Sancto, 15, 36: PG 32, 132; por. w. Tomasz z Akwinu, Summa theologiae, II-II, 4, 1.

165 Powinnimy wtedy zwrci si do wiadkw wiary: Abrahama, ktry wbrew nadziei uwierzy nadziei" (Rz 4, 18); Maryi Dziewicy, ktra w pielgrzymce wiary"39 dowiadczya nawet nocy wiary"40, uczestniczc w cierpieniu Syna i nocy Jego grobu; i tylu innych wiadkw wiary: Majc dokoa siebie takie mnstwo wiadkw, odoywszy wszelki ciar, a przede wszystkim grzech, ktry nas atwo zwodzi, winnimy wytrwale biec w wyznaczonych nam zawodach. Patrzmy na Jezusa, ktry nam w wierze przewodzi i j wydoskonala" (Hbr 12,1-2).