Kurs Elektroniki cz1

Kurs Elektroniki
Cz 1- elementy pasywne.
Opracowanie: Micha Pierzchanowski 2011r.
www.knr.meil.pw.edu.pl
1/52
Wprowadzenie Napicie (U)- r nica potencjaw elektrycznych midzy dwoma punktami obwodu elektrycznego. Jednostka [V] Volt. Do pomiaru napicia u ywamy woltomierza, a jego zaciski podczamy rwnolegle do zaciskw rda napicia. (Wiki)
Prd (I) pynie przez obwd zamknity, od zacisku + (plus) do zacisku (minus) rda prdu (tak naprawd przepyw jest odwrotny, a obecny zapis wynika z zaszoci historycznych). Jednostka [A] Amper. Do pomiaru prdu u ywamy amperomierza, a jego zaciski podczamy zawsze szeregowo z mierzonym obwodem.
2/52
Woltomierz:
Amperomierz:
3/52
Elementy pasywne (bierne)
Elementy rezystancyjne Elementy pojemnociowe Elementy indukcyjne
4/52
Elementy rezystancyjne
Rezystor (opornik)(z ac. resistere, stawia opr) najprostszy element rezystancyjny.
Jest elementem liniowym: spadek napicia jest wprost proporcjonalny do prdu pyncego przez opornik. Przy przepywie prdu zamienia energi elektryczn w ciepo. Wystpuje na nim spadek napicia. W obwodzie su y do ograniczenia prdu w nim pyncego. (Wiki)
5/52
Rezystor (opornik)
Podstawowe parametry: -Rezystancja rezystancja okrelana jest zale noci:
R rezystancja (opr), S pole przekroju poprzecznego elementu, l dugo elementu. p opr waciwy (danego materiau) np. miedzi 1,7
108 m
Jednostk rezystancji jest om ().

6/52
Podstawowe parametry: -Moc Ka da obudowa rezystora mo e odda do otoczenia okrelon ilo ciepa. Moc oddawan do otoczenia wyznacza si z zale noci: P=I*U P [W] Moc I [A] Prd pyncy przez rezystor U [V] spadek napicia na rezystorze Moc wyznaczona z tej zale noci nie mo e przekracza mocy znamionowej danego opornika.
Typowe moce znamionowe rezystorw 0,125; 0,25; 0,5; 0,6; 1; 2 W
7/52
Symbole rezystorw
Stosowany w Europie.
Stosowany w USA
8/52
Obudowy rezystorw.
Przewlekane (THT) Raster (rozstaw ng) w zale noci od wielkoci obudowy, wielko obudowy zwykle zale na od mocy znamionowej rezystora.
Rezystor wglowy 1/4W.

Rezystor masowy 5W.

9/52
Obudowy rezystorw.
Przewlekane (THT)
Rezystor drutowy du ej mocy.

Drabinka rezystorowa.
10/52
Obudowy rezystorw.
Do monta u powierzchniowego (SMD) Rozmiar obudowy unormowany i odpowiednio oznaczony.
11/52
Szereg E i tolerancja rezystancji. Wartoci rezystancji nominalnej s znormalizowane i tworz szeregi liczbowe oznaczone jako E3, E6, E12, E24 itd. Liczba obok literki E wskazuje na ilo pozycji dla jednej dekady.
Tolerancja (klasa dokadnoci)- okrela maksymalne dopuszczalne odchyki, wyra one w procentach wartoci rezystancji znamionowej. Odchyki te wynikaj z r nic rezystorw powstajcych podczas produkcji, tzw. rozrzuty produkcyjne.
12/52
Oznaczenia rezystorw paskowe.
Na rezystorze wystpuj zwykle 3,4,5 lub 6 paskw. Jeli paskw jest 5 lub 6 oznacza to, e rezystor jest precyzyjny, wtedy pierwsze 3 paski oznaczaj oporno, 4 pasek to mno nik, 5 tolerancja, 6 wsp temperaturowy.
13/52
Oznaczenia rezystorw cyfrowe. Pierwsza i druga cyfra oznaczaj warto rezystancji, trzecia cyfra to warto wykadnika potgi liczby 10, rezystancja wyznaczona jest w jednostkach podstawowych (Om). 101=10*101=100 473=47*103=47000 =47k 222=22*102=2200 =2,2k
Zastosowanie litery R midzy cyframi zastpuje przecinek!!! 8R20=8,2*100=8,2
14/52
U yteczny program do dekodowania rezystorw Dekoder Elektronika
15/52
Pomiar rezystancji przy pomocy omomierza (w multimetrze elektronicznym)

Ustawiamy pokrto multimetru na przedzia oznaczony lub podpisany Om, Ohm. symbolem Wybieramy szacowany zakres pracy, jeli nie mamy adnych informacji o rezystancji wybieramy zakres najwy szy. Sprawdzamy, czy czarny przewd miernika znajduje si w gniedzie oznaczonym COM, czerwony w gniedzie . Przykadamy sondy miernika do wyprowadze rezystora. Przy pomiarze du ych rezystancji (>10K ) nie nale y trzyma obu wyprowadze w doniach, gdy ciao w zale noci od sytuacji posiada rezystancj w zakresie od 10k do 100k . Sprawdzamy odczyt, jeli warto jest niska, a jestemy na wysokim zakresie mo emy zmieni zakres by otrzyma precyzyjniejsze dane. Jeli zakres jest zbyt may, np. mamy ustawiony 200, a mierzymy rezystor o wartoci 1k na wywietlaczu po lewej stronie pojawi si 1 . Pomiaru nale y dokonywa na elemencie nie poczonym z innymi elementami na pycie PCB gdy mog one faszowa wyniki. Nigdy nie nale y mierzy rezystancji na elemencie znajdujcym si pod napiciem grozi to uszkodzeniem ustroju pomiarowego multimetru.
16/52
czenie rezystorw szeregowo i rwnolegle. Dla szeregowego poczenia n rezystorw mo na wyliczy rezystancj wypadkow (opr wypadkowy), R jako sum rezystancji skadowych:
17/52
czenie rezystorw szeregowo i rwnolegle. Dla rwnolegego poczenia n opornikw mo na wyliczy rezystancj wypadkow (opr wypadkowy), R, ktry jest mniejszy od najmniejszego oporu skadowego:
18/52
Prawo Ohma
Prawo Ohma napicie U mierzone na kocach przewodnika o oporze R jest proporcjonalne do iloczynu nat enia prdu pyncego przez ten przewodnik I oraz wartoci rezystancji tego przewodnika R. Wyra a si wzorem:
U=I*R
Po transformacji do postaci:
R=U/I mamy narzdzie do
wyznaczania wartoci rezystancji rezystora w obwodzie, je eli znamy spadek napicia na nim oraz warto prdu jaka bdzie przez niego przepywaa.
19/52
I i II prawo Kirchhoffa I prawo : Suma nat e prdw wpywajcych do wza jest rwna sumie nat e prdw wy pywajcych z tego wza.
I1+I2+I5=I3+I4
II prawo: Suma spadkw napi w zamknitym obwodzie elektrycznym rwna jest 0.
U1+U2=U
20/52
Zastosowanie praktyczne prawa Ohma i praw Kirchhoffa. Posiadamy dwie diody elektroluminescencyjne (LED) poczone szeregowo, oraz rdo zasilania w postaci baterii o napiciu znamionowym 12V. Jakiej wartoci rezystor podczy szeregowo by diody wieciy z maksymaln jasnoci, je eli wiemy, e znamionowy prd diody to 20mA, a napicie pracy to 2,2V?
21/52
Z II prawa Kirchhoffa: U=Ur+U1+U2 Ur=U-U1-U2 Ur=12-2,2-2,2=7,6V Z I prawa Kirchhoffa: poniewa nie ma tu wzw, a jest tylko oczko to wiadomo, e prd pyncy przez cay obwd rwny jest prdowi pyncemu przez LEDa, zatem I=20mA. Z prawa Ohma R=Ur/I R=(7,6/20)*1000=380 Rezystora o takiej wartoci w popularnych szeregach E12 i E24 nie znajdziemy. Najbli sza warto to R=390 . Zwa ywszy na 10% rozrzut dokadnoci rezystor ten mo e mie warto w zakresie 350430 !
22/52
Przypadek 2 Ledy poczone rwnolegle. Wiemy, e spadek napicia na ka dej z diod wynosi 2,2V. Diody te s poczone rwnolegle dlatego te U1=2,2V. Z I prawa Kirchhoffa: Suma prdw wypywajcych z wza rwna jest 2x20mA=40mA, dlatego tyle wyniesie prd I. Z II prawa Kirchhoffa: Ur=U-U1=12-2,2=9,8V R=Ur/I=(9,8/40)*1000=245 (240 ), P=Ur*I=9,8*40*0,001=0,398W
23/52
Dzielnik rezystancyjny (dzielnik napicia)
24/52
Potencjometr rezystor nastawny dzielnik napicia.
25/52
26/52
Inne elementy o charakterze rezystancyjnym. Fotorezystor- element zmieniajcy swoj rezystancje wraz ze zmian nat enia wiata padajcego na niego.
27/52
Inne elementy o charakterze rezystancyjnym. Termistor element zmieniajcy swoj rezystancje wraz z temperatur.
NTC o ujemnym wspczynniku temperaturowym (ang. negative temperature coefficient) wzrost temperatury powoduje zmniejszanie si rezystancji; PTC (pozystor) o dodatnim wspczynniku temperaturowym (ang. positive temperature coefficient), wzrost temperatury powoduje wzrost rezystancji; CTR o skokowej zmianie rezystancji (ang. critical temperature resistor) wzrost temperatury powy ej okrelonej powoduje gwatown zmian wzrost/spadek rezystancji. W termistorach polimerowych nastpuje szybki wzrost rezystancji (bezpieczniki polimerowe), a w ceramicznych, zawierajcych zwizki baru, spadek. (Wiki)
28/52
Zastosowanie rezystorw
Ograniczanie prdu Pomiar prdu poprzez pomiar spadku napicia na rezystorze Podzia napicia (np. regulacja gonoci) Reakcja na czynniki otoczenia (wiato, temperatura) Element grzejny
29/52
30/52
Kondensator - jest to element elektryczny (elektroniczny), zbudowany z dwch przewodnikw (okadek) rozdzielonych dielektrykiem.
Podstawowe parametry: Pojemno: zdolno kondensatora do gromadzenia adunku. Pojemno C wyra ana jest w Faradach [F], jednak najczciej stosuje si jednostki du o mniejsze pikofarady [pF]- 10-12F, nanofarady [nF]- 10-9F, mikrofarady [F]- 10-6F. Napicie znamionowe: warto napicia staego, ktre mo e by dugotrwale przyo one do zaciskw kondensatora bez ryzyka uszkodzenia. Wyra one jest w woltach [V]. Nieznaczne i krtkotrwae przekroczenie tego parametru zazwyczaj nie powoduje uszkodze kondensatorw.
31/52
Typy kondensatorw Kondensator ceramiczny wykonany z porowatej struktury ceramicznej pokrytej r nymi tlenkami produkowany w pojemnociach w zakresie 0,1pF do 10F w zale noci od typu szeroko stosowany w technice wysokich czstotliwoci, do filtrowania oraz odprzgania.
32/52
Typy kondensatorw Kondensator elektrolityczny

okadziny kondensatora wykonane z tamy aluminiowej oraz tamy papierowej nasczonej elektrolitem tama aluminiowa jest pokryta warstw tlenku glinu (dielektryk) s spolaryzowane (posiadaj biegun dodatni i ujemny) odwrotne podczenie mo e spowodowa nieodwracalne uszkodzenie kondensatora produkowany w pojemnociach z zakresu od 100 nF do 1 F stosowany w obwodach zasilania jako element filtrujcy ttnienia, magazynujcy energi oraz jako kondensatory sprzgajce i blokujce w technice maych czstotliwoci. www.knr.meil.pw.edu.pl
33/52
Typy kondensatorw Kondensator foliowy wykonany w postaci dwch wstg folii aluminiowej oddzielonych foliowym dielektrykiem lub w postaci napylonej warstwy metalu na foli i zwinity. mo emy wyr ni nastpujce typy: polistyrenowe KSF,KS,- poliestrowe MKSE,MKT, - poliwglanowi MKC, produkowane w zakresach pojemnoci 10pF do 100 F w zale noci od typu stosowane w powszechnej elektronice w zakresie maych i rednich czstotliwoci, w obwodach RC generatorw i filtrw.
34/52
Oznaczenia kondensatorw Kondensator elektrolityczny (spolaryzowany).
Kondensator nie spolaryzowany (ceramiczny, foliowy, tantalowy).
Kondensator nastawny (trymer).

35/52
Kondensator nastawny o dielektryku powietrznym stosowany w starych odbiornikach radiowych.
36/52
czenie kondensatorw Dla poczenia rwnolegego kondensatorw wypadkowa pojemno jest sum skadowych pojemnoci:
Dla poczenia szeregowego kondensatorw wypadkowa pojemno jest mniejsza ni najmniejsza ze skadowych pojemnoci:
37/52
Oznaczenia kondensatorw Kondensatory elektrolityczne oznaczone s najczciej w sposb opisowy. 10000F/63V/105C
Kondensatory ceramiczne oznaczone s kodem cyfrowym. Pierwsze dwie cyfry oznaczaj pojemno, trzecia jest wykadnikiem potgi liczby 10. Warto pojemnoci podana jest w pikofaradach. 104=10*104=100000pF=100nF 223=22*103=22000pF=22nF
38/52
Stosowane s rwnie oznaczenia cyfrowo-literowe np.
39/52
Zastosowania kondensatorw:
magazynowanie energii elektrycznej filtracja ttnie w ukadach zasilania odprzganie sygnaw agodzenie szpilek napiciowych generatory RC, LC, LRC filtry grno-przepustowe (dolno-zaporowe).
40/52
41/52
Cewka - skada si z pewnej liczby zwojw przewodnika nawinitych np. na powierzchni walca (cewka cylindryczna), na powierzchni piercienia (cewka toroidalna) lub na paszczynie (cewka spiralna lub paska). Wewntrz lub na zewntrz zwojw mo e znajdowa si rdze z materiau magnetycznego, diamagnetycznego lub ferromagnetycznego.
42/52
Dawik - cewka indukcyjna z rdzeniem magnetycznym lub rzadziej bez rdzenia (powietrzna), zapobiegajca nagym zmianom nat enia prdu elektrycznego lub su ca do ograniczenia prdu przemiennego bez strat mocy, jakie wystpowayby gdyby elementem ograniczajcym bya rezystancja.
43/52
Parametry Z pord kilku parametrw najbardziej istotnym dla nas jest indukcyjno L wyra ana w Henrach [H]- jednostka podstawowa. Symbole cewki (dawika)
44/52
Cewki i dawiki.
Dawik osiowy.
Dawik z rdzeniem szpulowym.
45/52
Cewki i dawiki.
Dawiki z rdzeniami ferrytowymi typu U.
Dawiki SMD.
46/52
Oznaczenia dawikw. Przy dawikach oznaczonych kolorowymi paskami postpujemy tak samo jak z rezystorami, z t r nic, e jednostk podstawow jest H a nie .
Dla kolorw: brzowy, zielony, czerwony, srebrny mamy:
15*10 H=1500H=1,5mH
tolerancja 10%
47/52
Zastosowanie cewek i dawikw:
Jako element inercyjny gromadzcy energi w polu magnetycznym Wygadzanie przebiegu prdu Niezbdny w obwodach rezonansowych Element filtrw przeciwzakceniowych Jako statecznik przy zasilaniu wietlwek Niezbdny w przetwornicach impulsowych W sprz eniu z drug cewk (transformator) lub sob (autotransformator) do obni ania/podwy szania napicia
48/52
Inne elementy bierne.

Rezonator kwarcowy: przyrzd elektroniczny, ktrego zasada dziaania oparta jest na zjawisku piezoelektrycznym w krysztale kwarcu. Przyrzd ma za zadanie stabilizacj czstotliwoci drga oscylatorw elektronicznych. Czstotliwoci pracy tego typu rezonatorw zawieraj si w granicach od kilkudziesiciu kHz do kilkudziesiciu MHz, za w wykonaniach specjalnych osigaj nawet setki MHz.
49/52
Inne elementy bierne.

Warystor: pprzewodnikowy podzesp elektroniczny (rezystor), o nieliniowej charakterystyce rezystancji, zale nej od napicia elektrycznego. Dla maych napi wykazuje on du rezystancj, gdy przekroczy ono pewn warto, charakterystyczn dla danego typu warystora, jego rezystancja szybko maleje, z pocztkowych setek kiloomw do zaledwie kilkunastu omw. Warystory stosowane s jako elementy zabezpieczenia odbiornikw przed zbyt wysokim napiciem.
50/52
Przydatne linki:
Program do dekodowania wartoci rezystorw http://www.dobreprogramy.pl/Dekoder-Elektronika,Program,Windows,12786.html Artykuy o rezystorach http://www.edw.com.pl/pdf/k01/01_16.pdf http://www.edw.com.pl/pdf/k01/02_09.pdf Sporo informacji o rezystorach i kondensatorach http://elementy-elektroniczne.republika.pl/index.html Strona o elektronice http://elportal.pl/ea/index.html R,L,C http://pl.wikibooks.org/wiki/Wprowadzenie_do_elektroniki/Podstawowe_elementy_ elektroniczne www.google.com
51/52
52/52

Kurs Elektroniki cz1

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Kurs Elektroniki cz1

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

Kurs Elektroniki

Elementy pasywne (bierne)

Elementy rezystancyjne Elementy pojemnociowe Elementy indukcyjne

Rezystor (opornik)(z ac. resistere, stawia opr) najprostszy element rezystancyjny.

Jednostk rezystancji jest om ().

Rezystor wglowy 1/4W.

Rezystor masowy 5W.

Rezystor drutowy du ej mocy.

Oznaczenia rezystorw paskowe.

Zastosowanie litery R midzy cyframi zastpuje przecinek!!! 8R20=8,2*100=8,2

U yteczny program do dekodowania rezystorw Dekoder Elektronika

Pomiar rezystancji przy pomocy omomierza (w multimetrze elektronicznym)

R=U/I mamy narzdzie do

Dzielnik rezystancyjny (dzielnik napicia)

Potencjometr rezystor nastawny dzielnik napicia.

Elementy pasywne (bierne)

Elementy rezystancyjne Elementy pojemnociowe Elementy indukcyjne

Typy kondensatorw Kondensator elektrolityczny

Oznaczenia kondensatorw Kondensator elektrolityczny (spolaryzowany).

Kondensator nie spolaryzowany (ceramiczny, foliowy, tantalowy).

Kondensator nastawny (trymer).

Kondensator nastawny o dielektryku powietrznym stosowany w starych odbiornikach radiowych.

Oznaczenia kondensatorw Kondensatory elektrolityczne oznaczone s najczciej w sposb opisowy. 10000F/63V/105C

Stosowane s rwnie oznaczenia cyfrowo-literowe np.

Elementy pasywne (bierne)

Elementy rezystancyjne Elementy pojemnociowe Elementy indukcyjne

Dawik z rdzeniem szpulowym.

Dawiki z rdzeniami ferrytowymi typu U.

Dla kolorw: brzowy, zielony, czerwony, srebrny mamy:

Zastosowanie cewek i dawikw:

Inne elementy bierne.

Inne elementy bierne.

You might also like