Adam Mickiewicz biografia w zarysie

Adam Mickiewicz naley do najwikszych twrcw literatury polskiej. Jego ycie stanowi przykad biografii romantycznej, typowej dla caego pokolenia. Okrelay j m.in. sytuacja panujca w kraju, wiatopogld romantyczny oraz echo powstania listopadowego. Mickiewicz urodzi si 24 grudnia 1798 roku w Zaosiu koo Nowogrdka we wcielonym do Rosji Wielkim Ksistwie Litewskim (obecnie Biaoru). Jego rodzina wywodzia si z drobnej szlachty, ojciec pracowa w sdzie w Nowogrdku. W tamtych okolicach upyn pierwszy okres ycia maego Adama, ktry tam chodzi do szkoy prowadzonej przez dominikanw. W 1812 roku Mickiewiczowi umar ojciec. W 1815 roku Adam uda si do Wilna, aby rozpocz studia na tamtejszym uniwersytecie. W tym miejscu biografowie wyodrbniaj tzw. etap wilesko-kowieski w yciu wieszcza. W latach 1816 1819 Mickiewicz studiowa w Wilnie, potem za, w latach 1819 1823, pracowa jako nauczyciel w liceum w Kownie. Podczas studiw nawiza blisze kontakty z Towarzystwem Filomatw i Zgromadzeniem Filaretw, pisa take swoje pierwsze utwory poetyckie, takie jak: Oda do modoci czy Pie filaretw. W tamtym czasie pozna rwnie Maryl Wereszczakwn. Niespeniona Mio do Maryli wpyna na pniejsze ycie poety oraz jego twrczo (m.in. wiersz Do M***, IV cz Dziadw). Rodzina dziewczyny uznaa, i ubogi nauczyciel i pocztkujcy poeta nie jest odpowiednim kandydatem na ma. Maryla wkrtce zostaa wydana za hrabiego Puttkamera. W Kownie Mickiewicz pracowa jako nauczyciel, odpracowujc fundowane stypendium Uniwersytetu Wileskiego. Nie lubi tej pracy. W tym czasie napisa m.in. Ballady i romanse, powie poetyck Grayna oraz II i IV cz Dziadw. Obficie korzysta z bogatej tradycji ballad i poda litewskich. W 1823 roku organizacja filomatw, do ktrej nalea Mickiewicz, zostaa zdekonspirowana. W wyniku postpowania sdowego poet skazano na zesanie do Rosji, przydzielajc mu prac nauczyciela w liceum w Odessie. Wydarzenie to stao si pocztkiem kolejnego okresu w jego yciu, tzw. etapu rosyjskiego. Podczas pobytu w Rosji przyjani si z tamtejszymi romantykami (m.in. Bestuewem, Rylejewem i Puszkinem) oraz podrowa do Moskwy, Petersburga, na Krym. W Rosji powstay synne Sonety krymskie oraz powie poetycka Konrad Wallenrod. W 1829 roku rozpocz si etap drezdeski w yciu Mickiewicza. Po wyjedzie z Rosji poeta znalaz si we Woszech, gdzie dowiedzia si o wybuchu powstania listopadowego. Zdecydowa uda si do Polski. Przyby do Wielkiego Ksistwa Poznaskiego (zabr pruski) w sierpniu 1831 roku, jednak nie przedosta si do Krlestwa Polskiego, aby wzi udzia w zrywie narodowym. W tym czasie powstanie chylio si ju ku upadkowi. Mickiewicz pozosta w Wielkopolsce, gdzie wid oywione ycie towarzyskie, pdzc czas na przyjciach, polowaniach, romansach. Pniej stao si to powodem wyrzutw sumienia poety. W 1832

roku znalaz si w Drenie, przez ktre pyna fala popowstaniowej Wielkiej Emigracji. Tam powstaa III cz Dziadw. W tym samym 1832 roku przyjecha do Parya. W Paryu rozpocz si ostatni - czwarty etap ycia Mickiewicza. W 1834 roku oeni si z Celin Szymanowsk oraz wyda Pana Tadeusza. Dwa lata (od 1839 do 1840 roku) spdzi w Lozannie jako profesor literatury aciskiej. Tam napisa cykl lirykw, od miejsca nazywanych lozaskimi. W 1840 roku powierzono specjalnie dla niego katedr literatury sowiaskiej w Collge de France. W roku 1841 zwiza si z reprezentantem nurtu polskiego mesjanizmu Andrzejem Towiaskim i zosta przywdc zaoonego przez Towiaskiego Koa Sprawy Boej. Wtedy te jego ona zachorowaa, a Mickiewicz z powodu goszenia zbyt radykalnych pogldw straci prac wykadowcy. Nowe zatrudnienie znalaz jako bibliotekarz w Paryu. W czasie Wiosny Ludw (1848 1849) pracowa przy tworzeniu Legionu Polskiego we Woszech, majcego walczy o wyzwolenie pnocnych Woch spod panowania Austrii. Po powrocie do Parya rozpocz dziaalno publicystyczn na amach Trybuny Ludw (Tribune des Peuples) . Na skutek interwencji ambasady rosyjskiej w Paryu, pismo zamknito. Poeta zmar 26 listopada 1855 roku w Konstantynopolu (Istambu), gdzie wraz ze swoim ydowskim przyjacielem dziennikarzem francuskim Armandem Lvy usiowa stworzy Legion Polski i Legion ydowski do walki po stronie Turcji z Rosj (wojna krymska). Przyczyn zgonu bya cholera, ale pojawiy si pogoski o otruciu Mickiewicza arszenikiem. Emigracja bya podzielona co do miejsca pochwku poety. Pochowany zosta w tymczasowym grobie w Istambule. Nastpnie ciao Mickiewicza zostao przewiezione do Parya i w 1855 pochowane na cmentarzu Les Champeaux w Montmorency, a w roku 1890 przeniesione na Wawel, co dao sposobno do manifestacji patriotycznej. Dziea Adama Mickiewicza stay si trwa czci polskiej wiadomoci narodowej. Stanowi rdo odwoa, inspiracji i aluzji literackich. S nieustannie wznawiane i komentowane.

Dziea Adama Mickiewicza: Zima miejska (wiersz, ktrym debiutowa) - 1818 Oda do modoci 1820 Ballady i romanse 1822 Grayna 1823 Dziady cz II i IV 1823 Sonety krymskie 1826 Konrad Wallenrod 1828 Reduta Ordona 1831 Dziady cz III 1832 Ksigi narodu polskiego; Ksigi pielgrzymstwa polskiego 1832 Pan Tadeusz 1834 Liryki lozaskie 1839 1840 publicystyka 1849

Kalendarium ycia poety

24 grudnia 1798 narodziny w Zaosiu k. Nowogrdka I Okres wilesko kowieski 1815 1819 studia ma Uniwersytecie Wileskim 1819 1823 praca nauczyciela w liceum w Kownie 1820 Oda do modoci 1822 Ballady i romanse 1823 Grayna 1823 Dziady - cz II i IV 1823 /1824 proces filomatw, uwizienie w Wilnie II Okres rosyjski 1824 zsyka w gb Rosji 1826 Sonety krymskie 1828 Konrad Wallenrod III Okres drezdeski 1829 wyjazd z Rosji do Europy 1831 Drezno 1831 Reduta Ordona 1832 Dziady - cz III 1832 wyjazd do Parya IV Okres paryski 1832 Ksigi narodu polskiego i Ksigi pielgrzymstwa polskiego 1834 Pan Tadeusz 1834 lub z Celin Szymanowsk 1839/40 Liryki lozaskie (Szwajcaria) 1840 objcie katedry lit. sowiaskich w Collge de France (Pary) 1848 Skad zasad 1848 prba stworzenia Legionu Polskiego we Woszech 1849 - twrczo publicystyczna w Trybunie Ludw 1855 wyprawa do Turcji (wojna krymska) 26 listopada 1855 mier w Konstantynopolu