WYSTPIENIE

Sekretarz Stanu Hillary Rodham Clinton

USA i Europa: Odnowione partnerstwo globalne 29 listopada 2012 r. Instytut Brookings Waszyngton, D.C. SEKRETARZ CLINTON: Dzikuj. (Oklaski). Dzikuj bardzo. Cudownie jest mc znw goci w Brookings. Jest mi zawsze mio, gdy zapowiada mnie mj dugoletni przyjaciel i kolega Strobe Talbott, a take gdy mam okazj porozmawia z Pastwem o tym, jak odnowilimy nasz transatlantycki sojusz przez ostatnie cztery lata. Chciaabym rwnie podzikowa za przybycie obecnym tu czonkom korpusu dyplomatycznego. Na moje uwagi nie ma lepszego miejsca ni Brookings. Dziki Centrum ds. USA i Europy, a take inicjatywom takim jak Forum Daimlera ds. Spraw Globalnych, Brookings sta si wanym forum do dyskusji o sposobach wsppracy midzy Stanami Zjednoczonymi i Europ, tak by mogy one wsplnie stawia czoo wyzwaniom szybko zmieniajcego si wiata. Wrd demokracji europejskich istniej przecie kraje, z ktrymi cz nas interesy strategiczne i gospodarcze; z ktrymi dzielimy dug histori, cise wizy kulturowe i drogie nam wartoci. Czyni to z nas naturalnych partnerw w trosce o nasze interesy, zarwno w Europie, jak i w wiecie. Na pocztku jednak pozwol sobie na szczero. Kiedy wraz z prezydentem Obam obejmowalimy stanowiska, relacje te byy napite. Po obu stronach Atlantyku nie brakowao sceptykw oraz osb penych wtpliwoci. Europejczycy stawiali trudne pytania o to, co moe da im partnerstwo transatlantyckie i czy w XXI wieku ma ono jeszcze w ogle racj bytu. Wielu Amerykanw zadawao sobie te same pytania. W tym samym czasie, w pocztkach nowej administracji, stay przed nami do przytaczajce wyzwania natury globalnej. Cz z nich zaliczaa si do najtrudniejszych od dziesicioleci: wiatowy kryzys gospodarczy, agresywny reim z ambicjami nuklearnymi w Iranie, dwie niedokoczone wojny, niepewno co do amerykaskiego przywdztwa i potgi w wiecie. Ju od pierwszego dnia prezydent Obama i ja orzeklimy jasno, e jeli mamy poczyni postpy, musimy dokona trudnego zadania odnowy i odwieenia naszych relacji partnerskich w wiecie. Zaczlimy od Europy. Wiedzielimy, e nie stanie si to z dnia na dzie. W 2008 r. wczesny senator Obama powiedzia w Berlinie: Prawdziwe partnerstwo i postp wymagaj nieustannej pracy i powicenia. Wymagaj uniesienia ciaru rozwoju i dyplomacji, postpu i pokoju. Wymagaj sojusznikw, ktrzy bd si nawzajem sucha, uczy si od siebie i przede wszystkim ufa sobie nawzajem. Cztery lata pniej pokazujemy, e takie partnerstwo moe przynie korzyci dla wszystkich. W przyszym tygodniu pojad w 38. podr do Europy w roli sekretarz stanu. Wizyty w innych czciach wiata czsto odbijaj si wikszym echem.

Myl, e dzieje si tak dlatego, i w pewnym sensie wydaje si oczywiste, e bdziemy porusza si midzy obiema stronami Atlantyku. Jednak tych 38 podry do Europy odbyam z przyjemnoci, a to ze wzgldu na wag, jak przykadamy do tych stosunkw. W Pradze spotkam si z urzdnikami wyszego szczebla, by dyskutowa o naszych wysikach na rzecz propagowania czeskiej niezalenoci energetycznej, a take postpw w dziedzinie praw czowieka i demokracji. W Brukseli odbd spotkania z naszymi sojusznikami z NATO, by omwi szerok gam stojcych przed nami wyzwa z dziedziny bezpieczestwa. Spotkam si z moimi odpowiednikami z pastw UE, by porozmawia o przyszoci bezpieczestwa energetycznego. W Dublinie wraz z kolegami z OBWE na nowo dokonamy przegldu postpw poczynionych w zakresie szerzenia bezpieczestwa, demokracji i praw czowieka w Europie i Eurazji. W Belfacie za spotkam si z rzdzcymi i z obywatelami, by ponownie zapewni o poparciu Ameryki dla yjcej w pokoju i dostatku Irlandii Pnocnej. To napity grafik, ale obrazuje on wag, jak przykadamy do partnerstwa transatlantyckiego. Dzi chciaabym pokrtce opowiedzie, w jaki sposb dziaania te pomogy Stanom Zjednoczonym i Europie upora si z szeregiem kluczowych zagadnie z dziedziny bezpieczestwa: z wojn w Afganistanie, z kryzysem w Libii, z programem nuklearnym w Iranie i ze wzmocnieniem naszej obrony strategicznej. Jednoczenie nasze transatlantyckie partnerstwo znalazo si w krytycznym momencie. Decyzje dotyczce naszych wsplnych interesw gospodarczych, ktre wkrtce bdziemy zmuszeni podj, bd miay wpyw na nasz wzrost w nadchodzcych latach. Chciaabym wic te wspomnie o zadaniach, jakie stoj przed nami. Zaczn jednak od oceny tego, co osignlimy przez ostatnie kilka lat, gdy uwaam, e doskonale obrazuje to warto i znaczenie, ktre nadalimy naszym stosunkom. Zaczlimy od pracy nad usprawnieniem kanaw komunikacji, ktre ulegy nadwereniu. Widzicie Pastwo, jak dyplomatycznie to ujam? (miech). W cigu ostatnich czterech lat, dyplomaci amerykascy i europejscy spotykali si tysice razy, by rozmawia o kwestiach zarwno znanych jak i nowych od bezpieczestwa po handel i czyst energi. Nie jest to efektowne zajcie, a codzienna cika praca, konieczna do odbudowania wzajemnego zaufania, od ktrego zaley nasze partnerstwo. Naszym celem byo zajcie si, w sposb konkretny, sprawami, ktre oddaliy nas od siebie oraz powrt na ciek wsppracy. Wemy Afganistan. Przez prawie dziesi lat, dziesitki tysicy europejskich onierzy suyo u boku Amerykanw w najwikszej i najduszej misji NATO w jego historii. W tym samym czasie, wiele tysicy europejskich dyplomatw i specjalistw ds. rozwoju rwnie pracowao razem z naszymi. Jednak cztery lata temu wsparcie dla tych wysikw zdawao si sabn. Napite budety sprawiay, e cz rzdw zaczo zastanawia si nad kosztem tego powicenia. Wielu w Ameryce obawiao si, e Stany Zjednoczone zostan pozostawione samym sobie, by nie ten ciar i wtpio, e nasz sojusz utrzyma dotychczasowy kurs. Zamiast tego, udao nam si ponownie zbliy do naszych sojusznikw i wypracowa wspln drog. Zaczo si to w Brukseli w 2009 roku, gdy zgodzilimy si co do faktu, e zadanie to wymaga wikszej obecnoci wojskowej. W rok pniej, na szczycie w Lizbonie, uzgodnilimy plan przekazywania zada z zakresu bezpieczestwa Afgaczykom do koca 2014

r. W tym roku na szczycie w Chicago potwierdzilimy nasz podstawow zasad, e razem weszlimy, razem wychodzimy i podjlimy zobowizania dotyczce finansowania, wsparcia i szkolenia afgaskich si bezpieczestwa po roku 2014. Zeszego lata w Tokio obiecalimy stae wsparcie gospodarcze i cywilne dla ludnoci afgaskiej w nastpstwie transformacji. Razem pomagamy Afgaczykom odzyska ich kraj i zabezpieczy sw przyszo. Dowdztwo Al-Kaidy w tym kraju zostao zdziesitkowane. Trzy czwarte ludnoci yje obecnie w regionach, gdzie siy afgaskie przejy odpowiedzialno za bezpieczestwo, konflikty za tocz si z dala od gwnych orodkw zamieszkania. Prosz mi wierzy, wiemy, e przed nami jeszcze mnstwo pracy, a sukces wcale nie jest gwarantowany. Udao nam si jednak upora z dzielcymi nas rnicami; nie stracilimy z oczu najwaniejszego celu: pomc ludnoci Afganistanu pooy podwaliny pod wasny postp i lepsz przyszo. Umacniajc dziaania na rzecz rozwizania trwajcego od dziesiciu lat konfliktu w Afganistanie, w tym samym czasie dowiedlimy, e Sojusz potrafi stawi czoo aktualnym wyzwaniom. Gdy ludno Libii upomniaa si o wolno, a Kaddafi zagrozi, i bdzie ciga mieszkacw Bengazi jak szczury, odpowiedzielimy. I wszyscy dwigalimy ten ciar. Na wczesnym etapie Stany Zjednoczone pokonay zintegrowan libijsk obron przeciwlotnicz, nastpnie dostarczylimy inne wane zasoby. Nasi europejscy i kanadyjscy sojusznicy pilnowali przestrzeni powietrznej, dokonywali atakw lotniczych, zapewniali wsparcie logistyczne i wprowadzili morskie embargo na dostawy broni. Pomylcie Pastwo przez chwil o akcji NATO w Kosowie w latach 90. W tamtej misji Stany Zjednoczone wystrzeliy prawie 90 procent naprowadzanych pociskw, w porwnaniu z 10 procentami naszych sojusznikw; w Libii proporcje te si odwrciy. Libia nie bya operacj pozbawion wad. Europejskie lotnictwo zostao powanie nadwerone, my za obawialimy si, e dalsze cicia wydatkw na obron u naszych sojusznikw mog mie negatywny wpyw na przysz zdolno podejmowania koniecznych operacji z zakresu bezpieczestwa. Operacja Zjednoczony Obroca pokazaa jednak, e NATO wci odgrywa wan rol dla naszego wsplnego bezpieczestwa. Wykorzystujemy otrzymane lekcje, by uczyni Sojusz bardziej skutecznym. Doskonaym przykadem naszej wsppracy poza NATO moe by sposb, w jaki rozliczamy rzd Iranu z nielegalnego programu nuklearnego. Nie ulega wtpliwoci, e atomowe ambicje Iranu stanowi powane zagroenie dla jego ssiadw oraz dla caego wiata. A jednak przed czterema laty, z uwagi na dotkliwy kryzys gospodarczy, powszechne byo przekonanie, e UE nie kwapi si, by skorzysta z najskuteczniejszego narzdzia dyplomatycznego, ktrym mona by wywrze presj na reim, a jakim jest cakowite embargo na irask rop naftow. C, zdecydowalimy si udowodni, e to powszechne przekonanie byo bdne. Zbudowalimy siln koalicj narodw, przekonalimy innych dostawcw ropy naftowej do zwikszenia jej wydobycia, a take stworzylimy przestrze potrzebn UE do ogoszenia bojkotu. Do tego dooylimy sankcje globalne na niespotykan dotd skal oraz pomysowe rozwizania, w wyniku ktrych ciej

byo firmom prowadzi interesy z Iranem: monitorowanie iraskiego banku centralnego, wspprac z ubezpieczycielami, firmami zajmujcymi si transportem i wydobyciem ropy naftowej, tak aby zatrzyma iraskie surowce w granicach tego kraju. W rezultacie wydobycie ropy naftowej w Iranie spado o milion baryek dziennie. Kosztuje to iraski rzd 3 miliardy USD miesicznie. Stany Zjednoczone co wielokrotnie podkrela prezydent Obama s zdeterminowane, by przeszkodzi Iranowi w pozyskaniu broni jdrowej. Myl, e udao nam si rwnie pokaza, e naszym preferowanym sposobem dziaania jest dyplomacja. W przypadku Iranu okno dla powanych negocjacji nie bdzie jednak wiecznie otwarte. Poprzez proces E3+3 oraz wielostronne fora, jak np. MAEA, Stany Zjednoczone i przywdcy europejscy nakaniaj Teheran do wywizania si z midzynarodowych zobowiza i zaprzestania wysikw zmierzajcych do zdobycia broni atomowej. Jestemy take w trakcie modernizacji naszego potencjau obronnego w caej Europie, tak aby chroni on przed zagroeniami na miar XXI wieku. Utrzymujemy tam najwiksz liczb stale stacjonujcych oddziaw poza terenem USA, jednoczenie aktualizujc nasz obron przeciwrakietow dla obrony przed zagroeniami spoza kontynentu. Te nowe technologie pomagaj nam chroni potencjalne cele zarwno w Europie jak i w Ameryce. Umiecilimy ju bardzo wany radar w Turcji i zgodzilimy si na krowniki z systemem obrony Aegis w Hiszpanii. W najbliszych latach nowe systemy przechwytywania, wraz z ich amerykask obsug, zostan umieszczone w Rumunii i w Polsce, wzmacniajc nasz przyszy potencja obronny. W wielu globalnych kwestiach z dziedziny bezpieczestwa wsppracujemy wic z naszymi europejskimi partnerami bliej ni kiedykolwiek. Oczywicie nigdy nie bdzie tak, e Europa i Stany Zjednoczone bd zgadza si we wszystkim podobnie jak i sami Europejczycy nie zawsze zgadzaj si midzy sob. W rzeczy samej, choby dzisiaj, grupa pastw czonkowskich UE prawdopodobnie zajmie rne od naszego stanowisko na forum Zgromadzenia Oglnego ONZ w sprawie przyznania Autonomii Palestyskiej statusu pastwa obserwatora. Stany Zjednoczone sprzeciwiaj si tej rezolucji; jestemy przekonani, e nie przyczyni si ona do pokoju oraz dwupastwowego rozwizania, jakie chcielibymy widzie. Jednoczenie jednak zgadzamy si z naszymi europejskimi partnerami co do najbardziej fundamentalnych kwestii i mamy wsplny cel: dwa kraje yjce bezpiecznie obok siebie w pokoju. Wszyscy moemy si take zgodzi, e zarwno w tej kwestii, jak i w innych, o ktrych wspominaam, lepiej wychodzimy na wsppracy. Wyobracie sobie Pastwo, jak wygldaby wiat, gdybymy postpowali inaczej. Libijski dyktator, pozostawiony sobie, dokonujcy rzezi swego narodu. Oaza dla terrorystw w Afganistanie. Iran wykorzystujcy swe zasoby ropy dla wspierania programu broni jdrowej. Nie jest to wiat, w ktrymi Amerykanie, Europejczycy, czy ktokolwiek inny byliby w lepszej sytuacji. Osignicia ostatnich czterech lat musimy wic kontynuowa, gdy stoi przed nami coraz wicej wynikajcych z tego wyzwa, w wielu aspektach trudniejszych. Dla przykadu, nasi europejscy sojusznicy pomogli nam poprawi bezpieczestwo i wypracowa nowe stosunki gospodarcze w Azji. Chciaabym wyrazi si jasno:

nasz zwrot ku Azji nie odznacza, e odwrcimy si od Europy. Wrcz przeciwnie, chcemy, by Europa zaangaowaa si wraz z nami mocniej w Azji, by postrzegaa ten rejon nie tylko jako rynek, ale te jako cel wsplnego strategicznego zaangaowania. Kolejnym nieustajcym wyzwaniem, z ktrym musimy sobie radzi, jest Rosja. Z Moskw poczynilimy postpy w dziedzinach takich jak redukcja arsenau nuklearnego, sankcje dla Iranu i handel. Chcielibymy rozszerzy zakres naszej wsppracy. W rzeczywistoci mamy jednak powane i nieustanne trudnoci w kwestii Syrii, obrony przeciwrakietowej, rozszerzenia NATO, praw czowieka i w innych sprawach. Od nas i od naszych europejskich partnerw bdzie zaleao, czy nadal bdziemy szuka moliwoci wsppracy z Rosj i postpw w kwestiach dla nas wanych. Jest wiele innych obszarw, w ktrych a prosi si o wspprac od wsparcia transformacji w Afryce Pnocnej i na Bliskim Wschodzie, po reakcj na zmiany klimatyczne, pomoc godujcym na Pwyspie Somalijskim i ukadanie relacji ze wschodzcymi potgami. Jeli jednak w dugim okresie Stany Zjednoczone i Europa nie bd silne, stabilne i yjce w dostatku, nasza zdolno do radzenia sobie z tymi i innymi problemami zostanie naraona na ryzyko. Jeli nie moemy zrealizowa niezbdnych inwestycji w obronno, dyplomacj i rozwj, to nasze partnerstwo moe nie sprosta wyzwaniom XXI wieku. Bazujc wic na naszych ostatnich sukcesach, naley skupi si na tych obszarach naszego partnerstwa, gdzie nadal jest co do zrobienia. By moe najwaniejszym pytaniem na nadchodzce lata jest, czy powicamy tyle samo energii naszym relacjom gospodarczym co stosunkom z zakresu bezpieczestwa. W czasie gdy pastwa mierz swoje wpywy zarwno wielkoci gospodarek jak i potg militarn, musimy zda sobie spraw z niezagospodarowanego potencjau rynku transatlantyckiego. Jest to imperatyw zarwno strategiczny, jak i gospodarczy. Tak wiele spraw wok nas zaley od naszej siy ekonomicznej od obronnoci po inwestycje w rynki, pomoc rozwojow i reagowanie na kryzys. By moe najwikszym zagroeniem dla naszego bezpieczestwa i transatlantyckiego partnerstwa jest niepewna przyszo gospodarcza po jednej czy po obu stronach Atlantyku. Jeli powanie traktujemy wzmacnianie naszych wizi ekonomicznych, musimy zbudowa silniejsze podstawy na wasnym gruncie. Dla Stanw Zjednoczonych oznacza to trudne polityczne wybory. Oznacza zainwestowanie naszej wasnej konkurencyjnoci w celu stworzenia platformy dla silniejszego wzrostu gospodarczego. Oznacza to te dziaania na rzecz wyzwa fiskalnych, przed ktrymi stoimy. Jak Pastwo wiecie, Waszyngton przygotowuje si do kolejnej rundy negocjacji budetowych. Znw docieraj do mnie gosy zaniepokojenia o globalne nastpstwa wyborw gospodarczych Ameryki. Pragn zapewni Pastwa, i mimo rnic pomidzy partiami politycznymi wszyscy jestemy zjednoczeni w przywizaniu do ochrony amerykaskiego przywdztwa i poprawy bezpieczestwa narodowego. Znaczcy kompromis budetowy jest istotny dla obydwu tych kwestii. Nadchodzi ponownie moment, by udowodni odporno systemu gospodarczego i ponownie podkreli amerykaskie przywdztwo w wiecie.

Liczymy, i Europa zrobi to samo. Po pierwsze, oznacza to zaegnanie kryzysu w strefie euro. Ostatnio wida pozytywne oznaki rozwoju. Latem Europejski Bank Centralny ogosi, i bdzie wspiera rzdy wprowadzajce najistotniejsze reformy, co skutecznie obniyo koszty kredytw dla tych pastw. Kilka tygodni temu Grecja dokonaa wanego kroku uchwalajc budet i pakiet reform, ktre zawieraj trudne rozwizania. W tym tygodniu rzdy pastw europejskich oraz MFW zgodziy si na rodki majce na celu zmniejszenie ciaru greckiego dugu. Irlandia i Portugalia uruchomiy reformy usprawniajce, ktre pomog im we wzmocnieniu ich konkurencyjnoci. Hiszpania i Wochy take znajduj si na drodze reform i wzrostu. Nie byo to oczywicie atwe, ale po dwch latach oywionej debaty i szeregu wyborw, 17 rzdw pastw strefy euro pozostaje zjednoczonych w woli utrzymania unii walutowej w Europie. Kilkakrotnie ju sceptyczne rzdy oraz wyborcy obawiajcy si kryzysu gosowali za utrzymaniem strefy euro, popierajc wysiki zmierzajce do rozwizania kryzysu. Rozumiemy, i jest to cile europejski problem, ktry wymaga europejskich rozwiza. Ameryka nie moe i nie powinna prbowa dyktowa adnej odpowiedzi ani recepty. Mimo i ryzyko zwizane z kryzysem finansowym zmniejsza si, chciaabym wezwa przywdcw europejskich do dalszej pracy nad wyzwaniami zwizanymi ze wzrostem gospodarczym i zatrudnieniem. Gospodarka strefy euro ponownie wpada w recesj wraz z wprowadzaniem polityki zaciskania pasa. We Francji i w Niemczech, ktre jak dotd w znacznym stopniu unikny zawirowa gospodarczych, zaczynaj pojawia si oznaki spowolnienia. Istotne jest wic dla caej gospodarki wiatowej, by przywdcy europejscy skonili si ku polityce wiarygodnego, staego wzrostu i tworzenia miejsc pracy. Jednak nawet gdy sami dokonujemy tych trudnych wyborw, musimy pamita, e na froncie gospodarczym musimy razem robi duo wicej. Na przykad przeciwdziaa globalnym nierwnociom, ktre spowalniaj oywienie zarwno w Ameryce jak i w Europie oraz, co waniejsze, umacnia nasze transatlantyckie stosunki handlowe. Oczywicie Europa jest ju najwikszym partnerem handlowym i inwestycyjnym Ameryki. Bazujc na tym poczynilimy pewne postpy. Odwieylimy Transatlantyck Rad Gospodarcz i ustanowilimy Rad Energetyczn USA-UE. Znielimy bariery regulacyjne i pracujemy na rzecz ustanowienia standardw, wsplnych standardw produkcji, a nasza wsppraca z sektorem prywatnym zaczyna przynosi rezultaty w postaci rozwoju inteligentnych sieci i innych technologii energetycznych. Jednak mimo tych krokw na rzecz przyszoci Stany Zjednoczone pozostaj jednym z niewielu krajw czonkowskich WTO, ktre nie wyszy poza klauzul najwikszego uprzywilejowania w stosunkach z UE. Musimy by lepsi. W obliczu rosncych wyzwa dla naszego wsplnego modelu gospodarczego i wzrostu barier handlowych, ktre pojawiy si nie na granicach, ale poza nimi, musimy dalej propagowa oparty na zasadach porzdek otwartego, wolnego, przejrzystego rynku globalnego z uczciw konkurencj. Dlatego prowadzimy rozmowy na temat moliwych negocjacji z Uni Europejsk dotyczcych kompleksowej umowy, ktra przyniosaby wzrost handlu i pobudzia wzrost po obu stronach Atlantyku. Mamy jeszcze inne zadania do wykonania, w tym uporanie si z istniejcymi od dawna barierami dla handlu i dostpu do

rynku. Jeli jednak popracujemy nad tym i uda nam si to zrobi dobrze, to umowa, ktra otwiera rynki i liberalizuje handel uratuje nasz konkurencyjno na wiecie na nastpne stulecie, tworzc miejsca pracy i generujc setki miliardw dolarw dla naszych gospodarek. Mam wic nadziej, e nadal bdziemy wsppracowa dla wypracowania nowej drogi i uczynienia z wizi handlowych i inwestycyjnych gwnego celu strategicznego naszego transatlantyckiego sojuszu. Droga dla Europy i naszego partnerstwa nie bdzie atwa. Jestem jednak przekonana, e i w tym przypadku uda nam si podj niezbdne kroki, tak jak wielokrotnie czynilimy to w przeszoci. Zjednoczylimy si, by odbudowa kontynent zniszczony przez wojn. Utworzylimy NATO, by chroni kontynent zagroony radzieck dominacj. Nadal wsppracujemy nad niedokoczonymi zadaniami wewntrz Europy, jak np. rozszerzenie i integracja europejska, ktrych to Stany Zjednoczone byy ordownikiem od dziesicioleci. Oczekujemy na przystpienie Chorwacji do UE w przyszym roku. W zeszym miesicu, jak ju wspomnia pan Strobe, podrowaam przez Bakany Zachodnie z Wysokim Przedstawicielem pani Ashton, by wyrazi nasze poparcie dla aspiracji tamtejszej ludnoci do integracji z Europ i Sojuszem Euroatlantyckim. Popieramy dialog midzy Kosowem i Serbi, ktry ma miejsce pod patronatem UE. Mamy nadziej, e sprawy bd zmierza w kierunku normalizacji stosunkw. Chciaabym doda, e praca z Cathy Ashton bya prawdziw przyjemnoci. Jest ona wspaniaym dyplomat i osobistym przyjacielem, ale ekscytujce byo take przekona si, e UE mwi bardziej spjnym gosem w sprawach midzynarodowych. Musimy take kontynuowa szerzenie demokracji i praw czowieka w tych czciach Europy i Eurazji, do ktrych jeszcze nie dotary. Padziernikowe wybory na Ukrainie byy krokiem w ty z punktu widzenia demokracji. Nadal jestemy gboko zaniepokojeni wybirczym przeladowaniem liderw opozycji. Na Biaorusi rzd w dalszym cigu systematycznie amie prawa czowieka, naley wic kontynuowa starania o uwolnienie winiw politycznych i wspiera tych odwanych aktywistw, ktrzy upominaj si o prawa narodu biaoruskiego. Z radoci przyjlimy wybory w Gruzji i pierwsz pokojow transformacj w historii tego kraju. Nadal zachcamy nowy rzd Gruzji do okazania swego przywizania do demokracji, przejrzystoci, naleytych procedur i rzdw prawa. Od Europy Wschodniej a po Bakany i Kaukaz, USA wraz z UE musz kontynuowa proces wspierania spoeczestwa obywatelskiego, demokratycznych reform i szerzenia tolerancji w spoeczestwach. Krtko mwic, propagujemy wartoci i zasady, ktre od dawna le u podstaw naszego partnerstwa. Nawet w chwilach, gdy Stany Zjednoczone i Europa nie zgadzay si niemal we wszystkim, te podstawy pozostay nienaruszalne. W tym sensie ostatnie cztery lata stanowi odzwierciedlenie nie tyle nowego kierunku, ile powrotu do formy oraz przypomnienia, czego symbolem s Stany Zjednoczone i Europa przywizania do wolnoci i demokracji, praw czowieka i moliwoci dla wszystkich; przekonania, e postp zaley od naszej chci przezwyciania tego, co nas rni. Jest takie stare powiedzenie: Jeli chcesz i szybko, id sam. Jeli chcesz zaj daleko, idcie razem. W cigu ostatnich czterech lat a take poprzednich

dziesicioleci Stany Zjednoczone i Europa zaszy razem daleko. Obecnie jestemy wzywani do podjcia si dwch zada jednoczenie kontynuowania wysikw na rzecz naszych wsplnych interesw i wartoci w wiecie przy jednoczesnym umacnianiu rde naszej sily we wasnym kraju. Wierz, e jeli tylko bdziemy wsppracowa, Stany Zjednoczone i Europa sprostaj wyzwaniu; nasze partnerstwo nie tylko przetrwa, ale bdzie si rozwija i umacnia; oraz e bdziemy kontynuowa wysiek wszystkich pokole Europejczykw i Amerykanw dla zbudowania bardziej sprawiedliwego, bogatszego, bardziej pokojowego i wolnego wiata. Jest to niezwyka misja i mam ten przywilej, e rwnie i ja dziaam na rzecz jej powodzenia. Dzikuj Pastwu bardzo. ###