Analiza w sprawie potencjalnych skutkw gospodarczych wprowadzenia w Polsce systemu jednolitej ochrony patentowej

1 padziernika 2012 r.

Spis treci

1. Podsumowanie...................................................................................................................................3 2. Sownik skrtw .................................................................................................................................7 3. Wprowadzenie ...................................................................................................................................8 3.1. Patent europejski o jednolitym skutku .......................................................................................8 3.1.1. Sprawy sdowe rozstrzygane przed Jednolitym Sdem Patentowym ......................14 3.1.2. Okres przejciowy ......................................................................................................20 3.1.3. Korzyci dla innowacyjnych firm zainteresowanych ochron swoich rozwiza w wielu pastwach UE wynikajce z wprowadzenia patentu europejskiego o jednolitym skutku .....................................................................................................21 3.2. Obecna sytuacja dane statystyczne .....................................................................................24 4. Analiza kosztw i korzyci ...............................................................................................................28 4.1. Metodyka analizy kosztw i korzyci .......................................................................................28 4.2. Analiza interesariuszy .............................................................................................................30 4.2.1. Szanse, zagroenia, zalety i wady dla MSP wynikajce z jednolitego systemu ochrony patentowej ....................................................................................................31 4.3. Analiza wpywu ........................................................................................................................34 4.3.1. Opis analizowanych opcji ...........................................................................................34 4.3.2. Analiza korzyci ..........................................................................................................36 4.3.3. Analiza kosztw ..........................................................................................................39 4.4. Analiza kosztw i korzyci .......................................................................................................44 4.4.1. Zastosowane zaoenia metodologiczne ...................................................................44 4.4.2. Analiza korzystania z informacji patentowej, w tym obcojzycznej, przez MSP, orodki naukowe i inne podmioty i jej dostpnoci w rnych jzykach ....................48 4.4.3. Analiza funkcjonalnoci projektowanego systemu tumacze maszynowych dokumentacji patentowej, w tym analiza kosztw tumaczenia patentu europejskiego i jego wpyw na koszt uzyskania ochrony wynikajcej z patentu europejskiego dla MSP ............................................................................................................................50 4.4.4. Oszacowanie liczby potencjalnych spraw sdowych z zakresu patentu jednolitego i patentu europejskiego wynikajcych z systemu jednolitej ochrony patentowej oraz szacunkowe (potencjalne) koszty sporw sdowych .................................................53 4.5. Kalkulacja kosztw i korzyci porwnanie opcji ...................................................................55 5. Spis tabel, wykresw i schematw ..................................................................................................61 5.1. Spis tabel .................................................................................................................................61 5.2. Spis wykresw .........................................................................................................................61 5.3. Spis schematw ......................................................................................................................62 Aneks 1. Studium przypadkw ...............................................................................................................63 Przypadek maej firmy z brany produkcyjnej ..................................................................................63 Przypadek maej firmy z brany ochrony rodowiska ......................................................................63 Przypadek duej firmy z brany energetycznej ...............................................................................64 Aneks 2. Wykorzystane metody pozyskiwania danych ..........................................................................65 Desk research ..................................................................................................................................65 Ankiety elektroniczne .......................................................................................................................69 Wywiady CATI..................................................................................................................................70 Wywiady IDI .....................................................................................................................................71 Panel ekspertw...............................................................................................................................72

1. Podsumowanie

Firma Deloitte na zlecenie Ministerstwa Gospodarki opracowaa ekspertyz Analiza w sprawie potencjalnych skutkw gospodarczych wprowadzenia w Polsce systemu jednolitej ochrony 1 patentowej . Omawiana analiza kosztw i korzyci dla polskich firm wynikajcych z jednolitej ochrony patentowej odnosi si do obecnych zapisw zawartych w projekcie patentu europejskiego o jednolitym skutku (zwanego dalej take jednolitym patentem europejskim). Parlament Europejski nie podj jeszcze decyzji w sprawie legalnoci niektrych postanowie zawartych w projektach rozporzdze dotyczcych systemu jednolitej ochrony patentowej. Jednoczenie, do Trybunau Sprawiedliwoci Unii Europejskiej zgoszono skarg przeciw decyzji Rady z marca 2011 r. upowaniajcej do wprowadzenia wzmocnionej wsppracy. Wynik tego postpowania bdzie mie wpyw take na projektowane rozwizania. W dniu publikacji raportu nie by znany wynik tego postpowania. Przedmiotem analizy jest okrelenie potencjalnych skutkw gospodarczych, finansowych oraz spoecznych dla Polski, w szczeglnoci dla maych i rednich przedsibiorstw, w przypadku wdroenia w Polsce systemu jednolitej ochrony patentowej, obejmujcego: 1. Projekt Rozporzdzenia Rady i Parlamentu Europejskiego wprowadzajcego wzmocnion wspprac w dziedzinie tworzenia jednolitego systemu ochrony patentowej. 2. Projekt Rozporzdzenia Rady wprowadzajcego wzmocnion wspprac w dziedzinie tworzenia jednolitego systemu ochrony patentowej w odniesieniu do ustale dotyczcych tumacze. 3. Projekt umowy midzynarodowej o Jednolitym Sdzie Patentowym. System ten przewiduje maksymalnie 7-letni okres przejciowy dla Umowy o Jednolitym Sdzie Patentowym oraz maksymalnie 12-letni okres przejciowy dla projektw rozporzdze. Jednolity patent europejski bdzie, z zaoenia obejmowa 25 pastw UE (za wyjtkiem Hiszpanii i Woch, ktre nie przystpiy do wzmocnionej wsppracy), nie bdzie on wymaga walidacji w poszczeglnych pastwach czonkowskich, dziki czemu koszty uzyskania tego patentu maj by nisze ni w chwili obecnej koszty uzyskania patentu europejskiego. Zgoszenia patentowe bd skadane w jzyku narodowym wraz z tumaczeniem na jzyk angielski lub niemiecki lub francuski. Europejski Urzd Patentowy opracowuje system tumacze automatycznych, ktry ma wspomc przeszukiwanie baz Urzdu oraz tumaczenia dokumentacji patentowej w sposb informacyjny. Wszystkie sprawy sdowe dotyczce jednolitego patentu europejskiego bd rozpatrywane przez jeden sd Jednolity Sd Patentowy. Oddzia centralny sdu I Instancji powstanie w Paryu, Monachium i Londynie, natomiast pastwa czonkowskie bd mogy tworzy oddziay regionalne i lokalne sdu I Instancji. W ramach uczestnictwa Polski w Europejskiej Organizacji Patentowej skadane s patenty przez polskich przedsibiorcw i wynalazcw do Europejskiego Urzdu Patentowego (EPO). W 2011 roku podmioty zarejestrowane w Polsce zoyy 247 wnioskw o udzielenie patentu europejskiego, natomiast udzielonych zostao 45 patentw. Jest to bardzo niewielka cz wszystkich wnioskw i udzielanych przez EPO patentw odpowiednio 0,19% zgoszonych patentw i 0,07% udzielonych przez EPO patentw. Wrd pastw przodujcych w uzyskiwaniu patentw europejskich znajduj si Niemcy, Stany Zjednoczone, Japonia, Francja, Wochy i Wielka Brytania. Patenty uzyskane przez

Niniejsze opracowanie zrealizowane zostao w cigu 6 tygodni od podpisania umowy. 3

wnioskujcych z tych pastw stanowi a 88% wszystkich wydanych przez EPO patentw w 2011 roku. W 2011 roku w Polsce obowizywao prawie 38 000 patentw i wzorw uytkowych, podczas gdy w tym czasie obowizywao prawie 570 000 patentw europejskich. Tylko maa cz tych patentw bya walidowana w Polsce (5 790 patentw walidowano w Polsce w 2011 roku, z czego 31% to patenty niemieckie, podczas gdy EPO w 2011 roku udzieli ponad 62 000 patentw). Gwnymi podmiotami patentujcymi w Polsce s uczelnie wysze oraz instytuty badawcze. Natomiast patent europejski uzyskuj gwnie wielkie koncerny z sektorw elektroniki, telekomunikacji, produkcji AGD oraz motoryzacji. W ramach przeprowadzania analizy kosztw i korzyci proponowanego rozwizania tj. ustanowienia w ramach Unii Europejskiej jednolitego systemu ochrony patentowej przyjto dwie moliwe opcje dziaania, tzn.: Opcja 0. Brak wdroenia w Polsce patentu jednolitego oraz brak przystpienia do umowy o Jednolitym Sdzie Patentowym. Przyjmujemy zaoenie, i system patentu europejskiego 2 o jednolitym skutku powstanie i obejmie 24 pastwa czonkowskie UE (poza Polsk, Hiszpani i Wochami). W przypadku tej opcji polskie przedsibiorstwa bd nadal mogy korzysta z ochrony krajowej, patentu europejskiego i jego walidacji, a take z rozwizania w formie jednolitego patentu europejskiego. Opcja 1. Wdroenie w Polsce patentu europejskiego o jednolitym skutku oraz przystpienie do umowy o Jednolitym Sdzie Patentowym. W przypadku tej opcji zakadamy, i system obejmie 25 pastw czonkowskich UE (poza Hiszpani i Wochami). Polskie przedsibiorstwa bd nadal mogy korzysta z ochrony krajowej, patentu europejskiego i jego walidacji, a take z rozwizania w formie patentu europejskiego o jednolitym skutku. Jednoczenie, do budetu pastwa wpywa bd dodatkowe rodki finansowe zwizane z opatami wnoszonymi do Europejskiego Urzdu Patentowego, ktrych cz bdzie rozdzielana na pastwa uczestniczce w systemie patentu europejskiego o jednolitym skutku. Jak zaznaczono powyej, zarwno opcja 0, jak i opcja 1 zakada dostp do systemu dla polskich przedsibiorstw. Naley zwrci uwag, i brak wprowadzenia systemu JPE na terenie UE moe wiza si z utrat korzyci (obecnych zarwno w opcji 0, jak tez opcji 1) wynikajcych z niszych kosztw wdroenia patentw w krajach UE czy braku dodatkowych przychodw do budetu pastwa. Taka utrata korzyci dla przedsibiorstw dotyczy jednak tylko tych przedsibiorstw, ktre s zainteresowane skorzystaniem z systemu JPE jako wnioskujcy i uzyskujcy patenty w wielu krajach UE. Analiza kosztw i korzyci zostaa przygotowana dla dwch perspektyw czasowych: perspektywy 20-letniej, perspektywy 30-letniej. Wrd interesariuszy projektowanego rozwizania znajduj si: przedsibiorstwa innowacyjne, przedsibiorstwa eksportujce, przedsibiorstwa z sektorw, w ktrych zgaszanych jest duo patentw, gdzie firmy s wiadome i stosuj strategie patentowe (np. farmacja), rzecznicy patentowi, Urzd Patentowy, 3 przedsibiorstwa produkcyjne , jednostki prowadzce dziaalno badawczo-rozwojow.

2 3

Powstanie tego systemu wymaga ratyfikacji umowy o JSP przez 13 pastw UE. W analizie uwzgldniono tylko przedsibiorstwa produkcyjne ze wzgldu na bezporedni wpyw. Z uwagi na zmiany dotyczce wprowadzenia szerszego zakresu ochrony patentowej, analizowane rozwizania mog mie take wpyw na przedsibiorstwa dystrybucyjne i handlowe. Jednak wpyw (np. ewentualnych roszcze) na prowadzon przez nich dziaalno gospodarcz jest mniejszy ni wpyw na przedsibiorstwa produkcyjne. 4

W celu kalkulacji kosztw i korzyci uwzgldniono nastpujce zaoenia metodologiczne i merytoryczne: 1. Uwzgldniono tylko te korzyci i koszty, ktre rni si pomidzy opcjami. Z tych wzgldw nie naley zakada, e dla kadej z opcji uwzgldniono wszystkie potencjalne koszty i korzyci. 2. Ze wzgldu na fakt, i trudno jest wskaza na konkretne wartoci liczbowe zwizane z przewidywan liczb patentw oraz rozwojem innowacyjnoci polskich przedsibiorstw wprowadzono analiz wraliwoci opart na 3 scenariuszach. 3. Uwzgldniono szczeglnie istotn okoliczno, i nawet w sytuacji, gdy Polska nie wdroy jednolitego patentu i nie ratyfikuje Umowy o Jednolitym Sdzie Patentowym, polscy przedsibiorcy bd mogli korzysta z jednolitego patentu europejskiego, co do ktrego przyjmujemy zaoenie, i bdzie obowizywa wtedy w 24 pastwach (UE za wyjtkiem Polski, Hiszpanii i Woch). 4. Nie uwzgldniono sytuacji, kiedy system jednolitego patentu europejskiego nie zostanie wprowadzony w adnym lub w czci z ww. pastw. Liczby zastosowane w kalkulacji oparte s na danych (w szczeglnoci GUS i Komisji Europejskiej, a take na danych z wywiadw z przedsibiorcami) i uwzgldniaj szereg zaoe poczynionych zgodnie z najlepsz wiedz Wykonawcy. Z tych wzgldw naley traktowa wszystkie wymienione poniej liczby jako wartoci szacunkowe. Zgodnie z przyjtymi zaoeniami szacowane liczby patentw europejskich i jednolitych patentw europejskich bd rne w zalenoci od wybranej opcji. W sytuacji, gdy Polska wdroy system patentu jednolitego (Opcja 1) na terenie naszego kraju zaczn obowizywa wszystkie patenty o jednolitym skutku wydane przez Europejski Urzd Patentowy. Przewiduje si, i liczba tych patentw obowizujcych na terenie Polski w roku 2033 wyniesie prawie 900 tys., za w roku 2043 ponad milion. Natomiast w tej sytuacji wikszo przedsibiorstw nie bdzie zainteresowana walidowaniem patentu europejskiego w Polsce, gdy skorzystaj z moliwoci, jakie daje jednolity patent europejski. Jeli jednak Polska nie przystpi do systemu jednolitej ochrony patentowej (Opcja 0), bd u nas wci walidowane patenty europejskie, cho ich napyw bdzie wolniejszy ni w przypadku patentw jednolitych. Zakadamy, i w przypadku Opcji 0 liczba patentw europejskich walidowanych na terytorium Polski wyniesie ponad 350 tys. w 2033 roku i prawie 450 tys. w 2043 roku. Polskie firmy bd miay moliwo ubiegania si o patentu europejski o jednolitym skutku, niezalenie od tego czy wejdziemy do systemu patentu jednolitego (Opcja 1) czy te nie (Opcja 0). Przewiduje si, i w zalenoci od tempa rozwoju innowacyjnoci polskich przedsibiorstw, liczba jednolitych patentw europejskich posiadanych przez polskie firmy wyniesie od prawie 3 tys. do ponad 9 tys. w roku 2033 i od ponad 8 tys. do prawie 38 tys. w roku 2043. Poniej wymieniono korzyci, ktrych wysoko jest niezalena od opcji (Opcja 0 lub Opcja 1): posiadanie monopolu na wykorzystywanie opatentowanego produktu / rozwizania, wpywy z licencji lub sprzeday wynalazkw, korzy wizerunkowa, wzrost innowacyjnoci, moliwo komercjalizacji rozwiza przez jednostki badawczo-rozwojowe, moliwo uniewaniania patentw na terenie UE, ujednolicenie przepisw i wykadni przepisw. Korzyci, ktrych wysoko jest rna w zalenoci od opcji s to wpywy do budetu pastwa. Szacowane korzyci w postaci wpyww do budetu pastwa s wysze w przypadku Opcji 1, 4 zarwno w okresie 20, jak i 30 lat. Szacowana rnica na korzy Opcji 1 wynosi: 0,7 mld PLN w okresie 20 lat, 1,3 mld PLN w okresie 30 lat.

Warto zdyskontowana korzyci w danym okresie. Jest to suma wartoci dla kadego roku, przy czym dla kadego roku nastpujcego po roku pierwszym dokonano dyskonta wartoci na rok 1 przy zastosowaniu stopy dyskontowej 7,5%. Wicej na ten temat w rozdziale 4.1. Metodyka analizy kosztw i korzyci. 5

Poniej wymieniono koszty, ktrych wysoko jest niezalena od opcji: koszty uzyskania patentw, koszty utrzymania patentw. Szacowane koszty, ktrych wysoko jest zrnicowana w zalenoci od opcji to koszty spraw sdowych, zakupu licencji, sprawdzania czystoci patentowej oraz koszty dostosowawcze. S one wysze w przypadku Opcji 1, zarwno w okresie 20, jak i 30 lat. Rezygnujc z Opcji 0 i wprowadzajc 5 Opcj 1 szacowane koszty dla gospodarki bd wysze o: 53,0 mld PLN w okresie 20 lat 79,4 mld PLN w okresie 30 lat. O konsekwencjach wyboru opcji powinien przesdzi efekt netto bdcy wynikiem dziaania polegajcego na odjciu kosztw od korzyci. Szacowany efekt netto jest bardziej korzystny 6 w przypadku Opcji 0. Rezygnujc z Opcji 0 i wprowadzajc Opcj 1 szacowane dodatkowe koszty dla gospodarki wynios: 52,3 mld PLN w okresie 20 lat 78,1 mld PLN w okresie 30 lat. Uwzgldniajc tylko te korzyci i koszty, ktre rni si pomidzy opcjami oraz fakt, i nawet w sytuacji, gdy Polska nie wdroy patentu jednolitego i nie ratyfikuje Umowy o Jednolitym Sdzie Patentowym, polscy przedsibiorcy bd mogli korzysta z patentu europejskiego o jednolitym skutku, co do ktrego zakadamy, i bdzie obowizywa wtedy w 24 pastwach (UE za wyjtkiem Polski, Hiszpanii i Woch), zgodnie z przyjtymi szacunkami, bardziej korzystn opcj jest Opcja 0 (brak wdroenia w Polsce patentu jednolitego oraz brak przystpienia do umowy o Jednolitym Sdzie Patentowym), niezalenie od perspektywy czasowej ani od scenariusza rozwoju innowacyjnoci polskich przedsibiorstw.

5 6

Warto zdyskontowana kosztw w danym okresie Warto zdyskontowana efektu netto w danym okresie 6

2. Sownik skrtw

AKiK CATI EPO TS UE GUS IDI JBR JPE JSP KPE MSP OSR PKB UE UE 25 UPRP WIPO

Analiza Kosztw i Korzyci Wspomagany komputerowo wywiad telefoniczny (Computer Assisted Telephone Interview) Europejski Urzd Patentowy (European Patent Office) Trybuna Sprawiedliwoci Unii Europejskiej Gwny Urzd Statystyczny Indywidualny Wywiad Pogbiony (In Depth Interview) Jednostki Badawczo-Rozwojowe Patent Europejski o Jednolitym Skutku, zwany take Jednolitym Patentem Europejskim Jednolity Sd Patentowy Konwencja o Patencie Europejskim Mae i rednie Przedsibiorstwa Ocena Skutkw Regulacji Produkt Krajowy Brutto Unia Europejska Pastwa Czonkowskie Unii Europejskiej bez Woch i Hiszpanii Urzd Patentowy Rzeczpospolitej Polskiej wiatowa Organizacja Organization) Wasnoci Intelektualnej (World Intellectual Property

3. Wprowadzenie

3.1.

Patent europejski o jednolitym skutku

Patent europejski o jednolitym skutku (zwany dalej take jednolitym patentem europejskim, w skrcie JPE) to projektowany system ochrony wasnoci patentowej w ramach Unii Europejskiej, ktry skada si z nastpujcych aktw prawnych: 1. Projektu rozporzdzenia Rady i Parlamentu Europejskiego wprowadzajcego wzmocnion wspprac w dziedzinie tworzenia jednolitego systemu ochrony patentowej (zwanego dalej Rozporzdzeniem w sprawie patentu jednolitego). 2. Projektu rozporzdzenia Rady wprowadzajcego wzmocnion wspprac w dziedzinie tworzenia jednolitego systemu ochrony patentowej w odniesieniu do ustale dotyczcych tumacze (zwanego dalej Rozporzdzeniem w sprawie tumacze). 3. Projektu umowy midzynarodowej o Jednolitym Sdzie Patentowym wraz z projektem Statutu (zwanego dalej Umow o JSP). Gwnym celem projektowanego rozwizania jest obnienie kosztw uzyskania ochrony patentowej na terytorium UE, ujednolicenie wykadni przepisw poprzez stworzenie jednego systemu sdownictwa, stworzenie warunkw prawnych, ktre umoliwi przedsibiorstwom dostosowanie dziaalnoci w zakresie produkcji i dystrybucji ponad granicami krajowymi oraz zapewni im wikszy wybr i wiksze moliwoci, a take przyczyni si do osignicia celw UE okrelonych w art. 3 ust. 3 Traktatu o Unii Europejskiej. Dyskusje w sprawie wprowadzenia JPE trway w Unii Europejskiej od okoo 30 lat. Gwne spory toczyy si o siedzib Jednolitego Sdu Patentowego (zwanego dalej JSP) oraz jzyk, w ktrym patenty bd udzielane. W ramach kompromisu za jzyki przyjto rwnorzdnie: angielski, niemiecki i francuski, natomiast siedziby sdu mieci si bd w Monachium, Londynie i Paryu. W Paryu powstanie centralny wydzia Sdu Pierwszej Instancji JSP i biuro prezesa sdu. Moliwe bdzie rwnie tworzenie sdw regionalnych i lokalnych. Legalno wzmocnionej wsppracy zostaa podwaona przez Hiszpani i Wochy. Oba te pastwa wniosy do Trybunau Sprawiedliwoci Unii Europejskiej skargi o stwierdzenie niewanoci decyzji Rady z 10.3.2011 r. upowaniajcej do podjcia wzmocnionej wsppracy jako niezgodnej z prawem wsplnotowym. Trybuna nie wyda dotychczas werdyktu w tej sprawie. Patenty o jednolitym skutku nie bd skuteczne na terytorium tych pastw. Nie oznacza to jednak, i mieszkacy tych pastw nie bd mogli skada wnioskw o uzyskanie jednolitego patentu europejskiego. Umowa midzynarodowa o JSP bdzie podejmowana przez pastwa czonkowskie UE (bez Hiszpanii i Woch), natomiast bez jurysdykcji samej Wsplnoty. Umowa ta, aby wej w ycie, musi zosta ratyfikowana przez 13 umawiajcych si pastw czonkowskich. Dopiero po ratyfikacji Umowy, wejd w ycie rozporzdzenia bdce w pakiecie patentowym. W wyniku takiej konstrukcji pakietu patentowego patent europejski na dany wynalazek ma wywiera jednolity skutek w tych pastwach UE uczestniczcych we wzmocnionej wsppracy, ktre w dniu zarejestrowania jednolitego skutku (dla tego patentu europejskiego) bd ju zwizane umow o JSP. Sama konstrukcja systemu patentowego o jednolitym skutku wzbudza kontrowersje, zwaszcza wrd polskich prawnikw. Podkrelaj oni, i system nie pozostaje w zgodzie z prawem Unii Europejskiej, Konstytucj RP oraz

polsk Ustaw o sdach powszechnych. Zatem przystpienie przez Polsk do systemu jednolitej 7 ochrony patentowej moe wymaga zmian aktw prawa krajowego . W chwili obecnej polskie podmioty mog dokona zgoszenia wynalazku wykorzystujc trzy niezalene procedury, przedstawione w poniszej tabeli.
Tabela 1. Procedury patentowe

1. Procedura krajowa

Prowadzona przed Urzdem Patentowym Rzeczypospolitej Polskiej (zwanym dalej UPRP). Uzyskana ochrona obowizuje tylko na terytorium RP i podlega tylko prawodawstwu krajowemu. Ewentualne spory s rozstrzygane przed polskimi sdami.

2. Procedura regionalna (patent europejski) Prowadzona przed Europejskim Urzdem Patentowym (European Patent Office, zwanym dalej EPO) na podstawie Konwencji o patencie europejskim (zwanej dalej KPE). Patent europejski stanowi wizk patentw krajowych, tj. obowizuje w tych krajach 9 europejskich , ktre zostan wskazane przez wnioskodawc i gdzie zostanie dokonana walidacja przed krajowym urzdem patentowym. Patent podlega nastpnie prawodawstwu tych krajw. Dochodzenie roszcze z tytuu np. narusze praw z patentu europejskiego odbywa si w poszczeglnych pastwach, na obszarze ktrych patent obowizuje wg ustalonego tam porzdku prawnego.

3. Procedura midzynarodowa Prowadzona na podstawie Ukadu o wsppracy patentowej (Patent Cooperation Treaty, PCT) uatwia zgaszajcemu ubieganie si o ochron wynalazku jednoczenie w wielu krajach. Obecnie ukadem PCT objtych jest 139 pastw. Wnioskodawca wskazuje, w ktrych krajach spord 139 chciaby uzyska ochron. Kade zgoszenie midzynarodowe po dopenieniu wymaganych czynnoci w kadym wyznaczonym / wybranym pastwie ma skutek zgoszenia krajowego i podlega przepisom krajowym.

rdo: Opracowanie wasne

Powysze procedury bd obowizyway take w przypadku wdroenia systemu jednolitej ochrony patentowej, adna z nich nie zostanie wycofana. Na potrzeby niniejszego opracowania bliszego porwnania wymagaj dwie procedury patentu europejskiego obecnie obowizujcego (zwanego dalej take patentem europejskim) oraz patentu europejskiego o jednolitym skutku (JPE). Poniej przedstawiono wybrane rozwizania w obu systemach, ktre mog mie najwiksze znaczenie dla polskich podmiotw gospodarczych i ich funkcjonowania na rynku krajowym oraz europejskim.

List otwarty w sprawie jednolitej ochrony patentowej i Jednolitego Sdu Patentowego, Prof. zw. dr hab. h.c. Stanisaw Sotysiski Prof. zw. dr hab. Ryszard Markiewicz, Prof. zw. dr hab. Andrzej Szajkowski Prof. UAM dr hab. Aurelia Nowicka, Prof. zw. dr hab. Janusz Szwaja Prof. zw. dr hab. Ryszard Skubisz, list jest dostpny na stronie internetowej Polskiej Izby Rzecznikw Patentowych, http://www.rzecznikpatentowy.org.pl/nie_dla_pat_jed/List_otwarty.projekt.24.5.2012.pdf 8 Zgoszenie moe by dokonane, w zalenoci od wyboru wynalazcy, take bezporednio w urzdzie patentowym w innym kraju/krajach z zachowaniem stosownych wymogw formalnych, jzyka urzdowego danego kraju oraz opaceniem wszelkich zwizanych z tym kosztw. 9 Aktualnie do konwencji o patencie europejskim naley ponad 30 pastw- Urzd Patentowy RP, http://www.uprp.pl/proceduraregionalna-wstep/Lead05,27,2837,4,index,pl,text/ 9

Tabela 2. Porwnanie patentu europejskiego i projektowanych rozwiza w zakresie JPE

Patent europejski

Jednolity patent europejski Instytucja udzielajca

10

Europejski Urzd Patentowy

Europejski Urzd Patentowy

Uprawnieni do dokonywania zgosze patentowych Brak ograniczenia terytorialnego. Europejskiego zgoszenia patentowego moe dokona kada osoba fizyczna lub prawna albo jakikolwiek organ zrwnany z osob prawn na mocy tego prawa, 11 ktremu podlega . Brak ograniczenia terytorialnego. Europejskiego zgoszenia patentowego moe dokona kada osoba fizyczna lub prawna albo jakikolwiek organ zrwnany z osob prawn na mocy tego prawa, ktremu 12 13 podlega .

Miejsce zoenia zgoszenia patentowego Bezporednio do EPO 14 Poprzez krajowy Urzd Patentowy Bezporednio do EPO 15 Poprzez krajowy Urzd Patentowy

Jzyk zgoszenia patentowego W jzyku angielskim lub niemieckim lub francuskim lub jzyku urzdowym dokonujcego zgoszenia wraz z tumaczeniem na jeden z jzykw 16 oficjalnych EPO . Dla dokonujcego zgoszenia, ktry jest osob fizyczn lub osob prawn posiadajc miejsce zamieszkania albo gwn siedzib firmy na terytorium umawiajcego si pastwa, ktrego jzykiem urzdowym jest jzyk inny ni angielski, francuski lub niemiecki, oraz dla obywateli tego pastwa zamieszkujcych za granic, przewidziano obnienie opaty za zgoszenie, badanie, sprzeciw lub odwoanie (aktualnie obnika wynosi 20% od opat 17 cakowitych) . Zgodnie z powyszym, jeli o ochron w Polsce w ramach patentu europejskiego W jzyku angielskim lub niemieckim lub francuskim lub jzyku urzdowym dokonujcego zgoszenia wraz z tumaczeniem na jeden z jzykw oficjalnych EPO. W art. 5 projektu Rozporzdzenia w sprawie tumacze umieszczono zapis przewidujcy zwrot kosztw dla MSP, ktre dokonaj europejskiego zgoszenia patentowego w jednym z jzykw urzdowych Unii, niebdcym jzykiem urzdowym EPO i ktrych miejsce zamieszkania lub gwne miejsce prowadzenia dziaalnoci znajduje si w pastwie czonkowskim. Nie s znane wysokoci zwrotu kosztw (100% czy tylko cz kosztw).

10

Naley mie na uwadze, i prezentowane zapisy Rozporzdzenia o patencie jednolitym oraz Rozporzdzenia w sprawie tumacze, a take Umowy oraz regulaminu Jednolitego Sdu Patentowego maj charakter roboczy i nie s wicymi aktami prawnymi. 11 Art. 58 Konwencji o udzielaniu patentw europejskich (Konwencja o patencie europejskim), sporzdzonej w Monachium dnia 5 padziernika 1973 r. zmienionej aktem zmieniajcym artyku 63 Konwencji z dnia 17 grudnia 1991 r., oraz decyzjami Rady Administracyjnej Europejskiej Organizacji Patentowej z dnia 21 grudnia 1978 r. 13 grudnia 1994 r., 20 padziernika 1995 r., 5 grudnia 1996 r., oraz 10 grudnia 1998 r., wraz z Protokoami stanowicymi jej integraln cz (Dz. U. z dnia 26 kwietnia 2004 r.) 12 Art. 58 Konwencji o udzielaniu patentw europejskich (Konwencja o patencie europejskim), sporzdzonej w Monachium dnia 5 padziernika 1973 r. zmienionej aktem zmieniajcym artyku 63 Konwencji z dnia 17 grudnia 1991 r., oraz decyzjami Rady Administracyjnej Europejskiej Organizacji Patentowej z dnia 21 grudnia 1978 r. 13 grudnia 1994 r., 20 padziernika 1995 r., 5 grudnia 1996 r., oraz 10 grudnia 1998 r., wraz z Protokoami stanowicymi jej integraln cz (Dz. U. z dnia 26 kwietnia 2004 r.) 13 Jednolita ochrona patentowa powinna by dostpna dla wacicieli patentu europejskiego zarwno z uczestniczcych pastw czonkowskich, jak i z innych pastw, bez wzgldu na ich narodowo, miejsce zamieszkania czy prowadzenia dziaalnoci (pkt. 2 Preambuy Projektu Rozporzdzenia o patencie jednolitym). 14 Na podstawie Art. 75 ust. 1 Konwencji o patencie europejskim 15 J.w. 16 Jeli zgoszenie patentowe zostaje zoone przez polski podmiot w jzyku polskim autentycznym tekstem zgoszenia jest ten w jzyku polskim - Art. 70 ust. 2 Konwencji o patencie europejskim. 17 Regulamin Wykonawczy, zasada 6 ust. 3 10

Patent europejski ubiega si np. podmiot niemiecki musi on dostarczy tumaczenia opisu wynalazku zastrzee i rysunkw na jzyk polski walidujc patent na terytorium RP.

Jednolity patent europejski

10

Jzyk zastrzee i opisu patentowego Obowizek dostarczenia tumaczenia opisu i zastrzee patentowych na jzyk polski do polskiego Urzdu Patentowego, jeli wnioskujcy chce walidowa patent w Polsce. Termin dostarczenia tumaczenia upywa po trzech miesicach od daty opublikowania w Europejskim Biuletynie Patentowym informacji o udzieleniu patentu europejskiego lub utrzymaniu patentu europejskiego w mocy w zmienionej formie, o ile dane pastwo nie ustali terminu duszego. Docelowo opis patentu europejskiego o jednolitym skutku zoony do EPO w jednym z trzech oficjalnych jzykw EPO nie wymaga tumacze (odmienne uregulowania dotycz 18 okresu przejciowego) . Opis patentu i zastrzeenia nie bd tumaczone na jzyk polski. Uprawniony z patentu bdzie zobowizany dostarczy tumaczenie dopiero w przypadku sporu sdowego dotyczcego domniemanego naruszenia patentu europejskiego o jednolitym skutku na jzyk urzdowy uczestniczcego pastwa czonkowskiego, w ktrym miao miejsce domniemane naruszenie, albo pastwa czonkowskiego, w ktrym ma 19 siedzib domniemany sprawca naruszenia . W przypadku sporu dotyczcego roszczenia o odszkodowanie, sd, przed ktrym prowadzone jest postpowanie, powinien wzi pod uwag, w szczeglnoci w przypadku, gdy domniemanym sprawc naruszenia jest MSP, osoba fizyczna lub organizacja typu non-profit, szkoa wysza lub publiczna organizacja badawcza, czy przed otrzymaniem tumaczenia, o ktrym mowa powyej domniemany sprawca naruszenia dziaa nie wiedzc lub nie majc uzasadnionych powodw, aby wiedzie, e narusza patent europejski o jednolitym 20 skutku .

Zakres przedmiotowy patentu Wyznacza zasig monopolu waciciela patentu okrelony przede wszystkim 21 w zastrzeeniach patentowych . Dla patentw walidowanych w Polsce zakres patentu wyznacza przede wszystkim tre tumaczenia patentu opublikowana przez Urzd Patentowy. Dla podmiotw, ktrych jzykiem urzdowym nie jest angielski, francuski lub niemiecki przewidziano take dodatkow ochron polegajc m.in. na tym, e w przypadku, gdy zakres przedmiotowy patentu europejskiego okrelony Opis i zastrzeenia patentowe bd dostpne w jzyku angielskim, niemieckim, francuskim. Patent nie bdzie wymaga walidacji, a wic take dostarczenia tumaczenia opisu patentu i zastrzee np. na jzyk polski. Po wprowadzeniu systemu tumacze maszynowych bdzie mona dokona tumaczenia opisu i zastrzee patentowych na jzyk polski, ale tumaczenie bdzie miao charakter informacyjny, pozbawiony mocy prawnej.

18

Art. 3 projektu Rozporzdzenia w sprawie tumacze przewiduje, i w przypadku opublikowania opisu patentu europejskiego majcego jednolity skutek, nie wymaga si adnych dalszych tumacze. 19 Ta wersja jzykowa nie jest jednak wica prawnie. 20 Art. 4 ust. 4 projektu Rozporzdzenia w sprawie tumacze 21 Art. 69 KPE: Zakres ochrony przyznany patentem europejskim lub europejskim zgoszeniem patentowym okrela tre zastrzee patentowych. Niemniej jednak, opis i rysunki su do interpretacji zastrzee patentowych. 11

Patent europejski w tumaczeniu jest wszy od jego zakresu okrelonego w jzyku postpowania przed Europejskim Urzdem Patentowym, przyjmuje si, e tekstem autentycznym patentu europejskiego jest, z wyjtkiem postpowania o uniewanienie patentu 22 europejskiego, jego tumaczenie . Ochron interesw podmiotw polskich 23 przewiduje take art. 67 ust. 3 KPE . Tre patentu Przez uzyskanie patentu europejskiego, w ktrym Rzeczpospolita Polska zostaa wyznaczona jako kraj ochrony, nabywa si takie same prawa, jakie przyznaje patent udzielony na podstawie Prawa wasnoci przemysowej, tj. uprawniony z patentu moe zakaza osobie trzeciej, niemajcej jego zgody, korzystania z wynalazku w sposb zarobkowy lub zawodowy polegajcy na: 1) wytwarzaniu, uywaniu, oferowaniu, wprowadzaniu do obrotu lub importowaniu dla tych celw produktu bdcego przedmiotem wynalazku lub 2) stosowaniu sposobu bdcego przedmiotem wynalazku, jak te uywaniu, oferowaniu, wprowadzaniu do obrotu lub importowaniu dla tych celw produktw otrzymanych bezporednio 24 takim sposobem .

Jednolity patent europejski

10

Patent europejski o jednolitym skutku bdzie mia szerszy zakres ni patent europejski przewidujc uprawnienia waciciela patentu take w zakresie przechowywania produktu i poredniego wykorzystania wynalazku. W porwnaniu do obecnego systemu ochron zwikszono o: a) przechowywanie produktu do celw wytwarzania, oferowania, wprowadzania do obrotu lub uywania, a take importowania, b) przechowywanie do celw oferowania, wprowadzania do obrotu, uywania lub importowania produktu uzyskanego bezporednio w drodze zastosowania sposobu wytwarzania bdcego przedmiotem patentu, c) tzw. porednie naruszenie (patent europejski o jednolitym skutku uprawnia waciciela do zakazania kadej osobie trzeciej niemajcej jego zgody, zaopatrywania lub oferowania zaopatrywania w uczestniczcych pastwach czonkowskich, w ktrych dany patent ma jednolity skutek, jakiejkolwiek osoby innej ni strona uprawniona do korzystania z wynalazku chronionego patentem w rodki odnoszce si do zasadniczego elementu tego wynalazku,

22

Art. 7 ust. 2 Ustawy z dnia 14 marca 2003 r. o dokonywaniu europejskich zgosze patentowych oraz skutkach patentu europejskiego w Rzeczypospolitej Polskiej (Dz.U. nr 65, poz. 598, z pn. zm.) 23 Art. 67 Konwencji o patencie europejskim stanowi: (1) Od daty publikacji na podstawie art. 93 europejskie zgoszenie patentowe przyznaje tymczasowo tak ochron, jaka przyznawana jest na mocy art. 64 w umawiajcych si pastwach wyznaczonych w zgoszeniu, ktre zostao opublikowane. (2) Kade umawiajce si pastwo moe ustanowi, e europejskie zgoszenie patentowe nie przyznaje takiej ochrony, jaka przyznawana jest na mocy art. 64. Jednake ochrona zwizana z publikacj europejskiego zgoszenia patentowego nie moe by mniejsza ni ta, jak ustawodawstwo danego pastwa wie z obowizkow publikacj niebadanych krajowych zgosze patentowych. W kadym przypadku kade umawiajce si pastwo co najmniej zapewni, e od daty publikacji europejskiego zgoszenia patentowego zgaszajcy moe domaga si od kadej osoby, ktra stosuje wynalazek w danym pastwie, stosownego w danych okolicznociach odszkodowania, w przypadku, gdy taka osoba ponosiaby odpowiedzialno za naruszenie patentu krajowego na mocy ustawodawstwa krajowego. (3) Kade umawiajce si pastwo, ktrego jzyk urzdowy nie jest jzykiem postpowania, moe postanowi, e ochrona tymczasowa, wynikajca z ust. 1 i 2 powyej, nie suy dopty, dopki tumaczenie zastrzee na jeden z jego jzykw urzdowych wybrany przez zgaszajcego, lub w przypadku, gdy pastwo ustalio uywanie jednego okrelonego jzyka urzdowego, tumaczenie na ten jzyk, nie zostanie: (a) udostpnione do wiadomoci publicznej w sposb okrelony ustawodawstwem krajowym lub (b) przekazane osobie stosujcej wynalazek w tym pastwie. 24 Art. 6 ust. 1 Ustawy z dnia 14 marca 2003 r. o dokonywaniu europejskich zgosze patentowych oraz skutkach patentu europejskiego w Rzeczypospolitej Polskiej (Dz.U. nr 65, poz. 598, z pn. zm.) oraz art. 66 Ustawy z dnia 30 czerwca 2000 r. Prawo wasnoci przemysowej (tekst jednolity: Dz. U. z 2003 r. nr 119, poz. 1117 z pn. zm.) 12

Patent europejski

Jednolity patent europejski

10

umoliwiajce jego praktyczne zastosowanie w tych pastwach czonkowskich, jeli osoba trzecia wie lub powinna bya wiedzie, e takie rodki s odpowiednie i przeznaczone do celu praktycznego zastosowania tego 25 wynalazku) . Walidacja Wymagana w kadym pastwie, w ktrym uprawniony chciaby uzyska ochron dla 26 swojego wynalazku . Patent automatycznie obowizuje na terytorium 25 pastw uczestniczcych we wzmocnionej wsppracy (UE bez Hiszpanii i Woch). Wniosek o zarejestrowanie jednolitego skutku ma by zoony w EPO w cigu miesica po opublikowaniu w Europejskim Biuletynie Patentowym 27 informacji o udzieleniu patentu .

Zasig obowizywania Pastwa, w ktrych wnioskodawca 28 walidowa patent (do wyboru 38 pastw europejskich, w tym wszystkie pastwa UE). Patent europejski na dany wynalazek ma wywiera jednolity skutek w tych pastwach UE uczestniczcych we wzmocnionej wsppracy, ktre w dniu zarejestrowania jednolitego skutku (dla tego patentu europejskiego) bd ju zwizane umow 29 o JSP .

Utrzymanie patentu Za ochron wynalazku, na ktry zosta udzielony patent europejski, UPRP pobiera opaty okresowe, poczwszy od roku nastpujcego po roku, w ktrym EPO 30 opublikowa informacj o jego udzieleniu . S one takie same, jak dla patentw krajowych. Polskie podmioty posiadajce patent europejski wnosz opaty za utrzymanie patentu do waciwych urzdw pastw, w ktrych dokonay walidacji i w wysokoci 31 ustalonej przez te pastwa . Wysoko opat za utrzymanie patentw w mocy okrela si na poziomie: a) rwnowanym poziomowi opaty za utrzymanie patentw w mocy uiszczanej z tytuu ochrony zapewnianej obecnie przez patenty europejskie o przecitnym zasigu geograficznym (patenty europejskie s rednio walidowane w 5-6 pastwach), b) odzwierciedlajcym wskanik utrzymywania w mocy obecnych patentw europejskich, oraz

25 26

Art. 7 projektu Rozporzdzenia o patencie jednolitym 12 pastw Unii Europejskiej przystpio do umowy midzynarodowej tzw. Porozumienia londyskiego, majcej na celu uchylenie lub ograniczenie obowizku przedkadania tumacze opisw patentw europejskich (Porozumienie w sprawie stosowania art. 65 KPE, Dz. Urz. EUP z 2001 r. Nr 12). Cztery pastwa, strony ww. umowy: Francja, Niemcy, Luksemburg i Wielka Brytania odstpiy od wymogu przedkadania tumacze, pozostae 8 pastw odstpio czciowo od wymogu przedkadania tumacze tj. wymagaj one nadal tumaczenia zastrzee patentowych na swoje jzyki urzdowe, a w niektrych z nich naley zoy tumaczenia opisu patentowego na jzyk angielski, jeli postpowanie przed EPO byo prowadzone w jzyku francuskim lub niemieckim. 27 Zgodnie z art. 12 a) projektu Rozporzdzenia o patencie jednolitym 28 Aktualnie czonkami Europejskiej Organizacji Patentowej jest 38 pastw, w tym wszystkie pastwa UE. Lista pastw wraz z datami przystpienia do EOP jest dostpna na stronie EPO, http://www.epo.org/about-us/organisation/memberstates/date.html 29 Art. 22. ust.2 projektu Rozporzdzenia o patencie jednolitym 30 Zgodnie z art. 8 ust. 1 Ustawy z dnia 14 marca 2003 r. o dokonywaniu europejskich zgosze patentowych oraz skutkach patentu europejskiego w Rzeczypospolitej Polskiej (Dz.U. nr 65, poz. 598, z pn. zm.) 31 W niektrych pastwach niezbdne jest posiadanie penomocnika, rzecznika patentowego, obowizuj rne terminy i formy patnoci za utrzymanie patentu (np. patnoci mona dokona w rnych pastwach tylko osobicie, na poczcie, przelewem, bezporednio w urzdzie, itp.): Ocena Skutkw Regulacji Komisji Europejskiej z dnia 15 kwietnia 2011 r. (9224/11 ADD 2). 13

Patent europejski

Jednolity patent europejski

10

c) odzwierciedlajcym liczb wnioskw 32 o rejestracj jednolitego skutku . Sdownictwo i spory sdowe Zgodnie z art. 64 KPE tre patentu europejskiego podlega prawodawstwu 33 krajowemu . Jeli Polska podpisze Umow o Jednolitym Sdzie Patentowym uprawniony z patentu bdzie mia moliwo w okresie przejciowym wybra jurysdykcj JSP w zakresie patentu europejskiego. Po okresie przejciowym sprawy sporne dotyczce patentw europejskich bd rozpatrywane przed JSP. Sprawy sdowe rozstrzygane przed Jednolitym Sdem Patentowym.

Uniewanienie Tylko w kraju, w ktrym uniewaniono Patent europejski o jednolitym skutku moe zosta ograniczony, przeniesiony, uniewaniony lub moe wygasn tylko w odniesieniu do wszystkich uczestniczcych 34 pastw czonkowskich .

Ujednolicenie prawa, wykadni i orzecze wydawanych w tych samych sprawach na terenie UE Nie Aktualnie sprawy sporne s prowadzone przez poszczeglne sdy krajowe wg obowizujcego tam prawodawstwa. Pomidzy pastwami istniej rozbienoci np. w zakresie wykadni 35 zastrzee patentowych .
rdo: Opracowanie wasne

Tak Istnieje szansa ujednolicenia wykadni przepisw 36 prawa patentowego i praktyki sdw .

3.1.1.

Sprawy sdowe rozstrzygane przed Jednolitym Sdem Patentowym

Jednolity Sd Patentowy powstanie na podstawie Umowy midzynarodowej o Jednolitym Sdzie Patentowym zawartej pomidzy pastwami czonkowskimi Unii Europejskiej. Do projektu Umowy zaczony jest projekt regulaminu ww. sdu. Naley zwrci uwag, i szczegowe postanowienia projektu Umowy mog jeszcze ulec zmianie. Z projektu Umowy wynika, i Jednolity Sd Patentowy bdzie mia wyczn kompetencj w sprawach dotyczcych narusze i uniewanie patentu jednolitego, a take dochodzenia innych roszcze przez uprawnionego z patentu o jednolitym skutku. Szczegowo waciwo JSP zostaa okrelona w art.
32 33

Zgodnie z art. 15 ust. 3 projektu Rozporzdzenia o patencie jednolitym Zasady jurysdykcyjne ustala Rozporzdzenie Rady (WE) nr 44/2001 z dnia 22 grudnia 2000 r. w sprawie jurysdykcji i uznawania orzecze sdowych oraz ich wykonywania w sprawach cywilnych i handlowych, (Dz. U. WE L 12 z 16 stycznia 2001 r.) 34 Art. 3 ust. 2 projektu Rozporzdzenia o patencie jednolitym 35 Prof. Aurelia Nowicka w opracowaniu Kontrowersje dotyczce utworzenia jednolitej ochrony patentowej oraz jednolitego sdu patentowego. Analiza prawna (stan na 27 stycznia 2012 r.) wskazuje, e, mimo i sdy pastw czonkowskich od wielu lat prbuj zbliy praktyki ustalania zakresu przedmiotowego patentu europejskiego, dotychczas nie wypracowano jednolitej, spjnej zasady wykadni zastrzee patentowych. 36 Skady sdziowskie bd wielonarodowe, a sdziowie bd pochodzili z pastw, w ktrych stosuje si odmienne porzdki prawne. Z tych wzgldw naley zwrci uwag, i ujednolicenie wykadni przepisw i praktyki sdw moe by procesem wieloletnim. 14

15 projektu Umowy. Artyku ten stanowi, i JSP bdzie posiada wyczn waciwo w sprawach, ktrych przedmiotem jest: a) naruszenie lub zagroenie naruszenia patentu, dodatkowego wiadectwa ochronnego oraz powizanych z nimi rodkw obrony, wczajc powdztwa wzajemne dotyczce licencji, b) ustalenie nieistnienia naruszenia, c) zabezpieczenie tymczasowe i rodki zabezpieczajce, d) uniewanienie patentu, e) powdztwo wzajemne o uniewanienie patentu, f) odszkodowanie i kompensacja wynikajce z tymczasowej ochrony europejskiego patentu w zwizku z opublikowanym zgoszeniem, g) uywanie wynalazku przed udzieleniem patentu oraz prawa oparte na prawie wczeniejszego uywania wynalazku, h) kompensacja dla licencji udzielonych na podstawie art. 11 Rozporzdzenia wprowadzajcego wzmocnion wspprac w dziedzinie tworzenia jednolitego systemu ochrony patentowej (licencje otwarte), i) decyzja Europejskiego Urzdu Patentowego w zakresie zada powierzonych mu na podstawie art. 12 Rozporzdzenia wprowadzajcego wzmocnion wspprac w dziedzinie tworzenia jednolitego systemu ochrony patentowej. W pozostaych sprawach dotyczcych patentw, nieobjtych wyczn waciwoci JSP waciwe bd sdy umawiajcych si pastw. Wszelkie spory dotyczce niewykonania bd nienaleytego wykonania umw licencyjnych pozostaj w gestii waciwych sdw krajowych. Jedynym wyjtkiem bd te powdztwa o zapat, dla ktrych podstaw bdzie licencja otwarta patentu o jednolitym skutku, udzielona zgodnie z art. 11 Rozporzdzenia wprowadzajcego wzmocnion wspprac w dziedzinie tworzenia jednolitego systemu ochrony patentowej. Jednolity Sd Patentowy bdzie obejmowa: Sd I Instancji, Sd Apelacyjny, sekretariat. Naley zwrci uwag, i oddzia centralny bdzie wycznie waciwy w sprawach o: ustalenie nieistnienia naruszenia, w przypadku uniewanie, ktre nie bd powizane z powdztwami o naruszenie. Odwoania od rozstrzygni sdu I Instancji bd wnoszone do sdu apelacyjnego z siedzib w Luksemburgu.

15

Schemat 1. Struktura Jednolitego Sdu Patentowego

rdo: Opracowanie wasne

Jzyk postpowania przed sdem I Instancji i sdem apelacyjnym

37

Jzykiem postpowania przed oddziaem lokalnym lub regionalnym JSP I Instancji bdzie jzyk urzdowy Unii Europejskiej, bdcy jzykiem urzdowym pastwa, w ktrym znajduje si oddzia lokalny lub jeden z jzykw urzdowych wskazanych przez pastwa, ktre utworzyy oddzia regionalny. W przypadku postpowa majcych miejsce przed oddziaem lokalnym lub regionalnym JSP I Instancji strony mog umwi si, i jzykiem postpowania bdzie jzyk, w ktrym udzielono patentu (jeli skad orzekajcy wyrazi zgod; natomiast jeli skad orzekajcy nie wyrazi zgody, strony mog da przeniesienia sprawy do oddziau centralnego). Na danie jednej ze stron, po wysuchaniu drugiej strony oraz waciwego skadu orzekajcego, Prezes Sdu Pierwszej Instancji, biorc pod uwag wszystkie istotne okolicznoci sprawy, wczajc w to pozycj stron, w szczeglnoci pozycj pozwanego, przy zachowaniu zasad dogodnoci i uczciwoci, moe zadecydowa, i jzykiem postpowania bdzie jzyk, w ktrym udzielono patentu. Natomiast przed oddziaem centralnym (np. w sprawach o ustalenie nieistnienia naruszenia) jzykiem postpowania moe by wycznie jzyk, w ktrym zosta udzielony patent. Przed sdem apelacyjnym jzykiem postpowania jest jzyk, w ktrym toczyo si postpowanie przed Sdem Pierwszej Instancji. Strony mog umwi si, i jzykiem postpowania bdzie jzyk, w ktrym udzielono patentu.

37

Dodatkowe uatwienia w zakresie tumacze zawiera Art. 31 projektu umowy o JSP. Zgodnie z ust. 3 tego artykuu pozwany przed oddzia centralny JSP I intancji w sprawie o naruszenie moe da tumaczenia stosownych dokumentw na jzyk pastwa czonkowskiego bdcego stron umowy, w ktrym ma on siedzib, gwne miejsce prowadzenia dziaalnoci gospodarczej lub prowadzi dziaalno gospodarcz w nastpujcych okolicznociach: jurysdykcja oddziau centralnego wynika z postanowie art. 15a (1) i jzyk postpowania przed oddziaem centralnym nie jest jzykiem urzdowym pastwa Unii Europejskiej, w ktrym ma on siedzib, gwne miejsce prowadzenia dziaalnoci gospodarczej albo prowadzi dziaalno i pozwany nie ma odpowiedniej znajomoci jzyka postpowania. 16

Skady sdziowskie Skady sdziowskie bd wielonarodowe. Poza sdziami prawnikami w postpowaniach, jeli zajdzie taka potrzeba, udzia bra bd take sdziowie techniczni, ktrzy s specjalistami w danej dziedzinie. W I Instancji skad sdziowski bdzie si skada z trzech sdziw i co najmniej jeden z nich bdzie obywatelem pastwa na terytorium, ktrego dziaa sd. W II Instancji skad sdziowski bdzie si skada z piciu sdziw bdcych obywatelami rnych pastw czonkowskich. Miejsce prowadzenia sprawy Zgodnie z projektem umowy o JSP powdztwa s wnoszone do : Oddziau lokalnego JSP I Instancji znajdujcego si na terytorium umawiajcego si pastwa czonkowskiego, na terytorium ktrego miao miejsce naruszenie lub moe wystpi rzeczywiste lub zagraajce naruszenie, albo do oddziau regionalnego, w ktrym uczestniczy to umawiajce si pastwo czonkowskie. Oddziau lokalnego JSP I Instancji znajdujcego si w umawiajcym si pastwie czonkowskim, w ktrym pozwany, albo gdy jest kilku pozwanych jeden z nich, ma miejsce zamieszkania lub prowadzi gwn dziaalno gospodarcz, albo w przypadku gdy nie ma miejsca zamieszkania lub gwnego miejsca prowadzenia dziaalnoci miejsce prowadzenia dziaalnoci albo do oddziau regionalnego, w ktrym uczestniczy to umawiajce si pastwo czonkowskie. Powdztwa przeciwko pozwanym majcym miejsce zamieszkania albo miejsce prowadzenia gwnego przedsibiorstwa poza terytorium Umawiajcych si pastw albo w przypadku braku miejsca zamieszkania lub te miejsca prowadzenia gwnego przedsibiorstwa wnoszone s do oddziau lokalnego lub regionalnego JSP I Instancji na terytorium umawiajcego si pastwa czonkowskiego, na terytorium ktrego miao miejsce naruszenie lub moe wystpi rzeczywiste lub zagraajce naruszenie, albo do oddziau regionalnego, w ktrym uczestniczy to umawiajce si pastwo czonkowskie. Jeli na terytorium umawiajcego si pastwa czonkowskiego nie ma oddziau lokalnego lub Pastwo nie uczestniczy w oddziale regionalnym powdztwo powinno by wniesione do oddziau centralnego. Powdztwo wzajemne o uniewanienie moe by wniesione w sprawie powdztwa o naruszenie. Odzia lokalny lub regionalny po wysuchaniu stron moe: a) prowadzi postpowanie w sprawie obu powdztw i wystpi do Prezesa Sdu Pierwszej Instancji o wyznaczenie z zespou sdziw sdziego technicznego posiadajcego kwalifikacje i wiedz w dziedzinie techniki, ktrej dotyczy postpowanie, b) przekaza powdztwo o uniewanienie do oddziau centralnego JSP I Instancji i zawiesi postpowanie o naruszenie, albo c) za zgod stron przekaza spraw o uniewanienie do oddziau centralnego. Powdztwa o ustalenie nienaruszania oraz o uniewanienie powinny by wniesione do oddziau centralnego JSP I Instancji. Jeli jednak powdztwo o naruszenie zostao wszczte pomidzy tymi samymi stronami w odniesieniu do tego samego patentu przed oddziaem lokalnym lub regionalnym, powdztwa te mog by wniesione tylko do tego samego oddziau lokalnego lub regionalnego. Jeli powdztwo o uniewanienie zostao wszczte przed oddziaem centralnym, to powdztwo w sprawie naruszenia pomidzy tymi samymi stronami w sprawie tego samego patentu moe by wniesione do jakiegokolwiek oddziau. Powdztwo o ustalenie nienaruszania patentu toczce si przed oddziaem centralnym zostaje zawieszone, jeli powdztwo w sprawie naruszenia tego samego patentu midzy tymi samymi stronami lub midzy licencjobiorc wycznym a stron dajc ustalenia nienaruszania zostanie wszczte w cigu trzech miesicy przed oddziaem lokalnym lub regionalnym. Strony mog si umwi, do ktrego oddziau JSP I Instancji chc wnie powdztwa (moe to by take oddzia centralny). Powdztwo o uniewanienie i powdztwo wzajemne o uniewanienie patentu mog by wniesione przed JSP bez wszczynania postpowania przed EPO. Kada ze stron powinna poinformowa JSP o ewentualnych postpowaniach przed EPO. W przypadku, kiedy zachodzi 39 moliwo szybkiego wydania decyzji przed EPO, JSP moe zawiesi prowadzone postpowanie .
38 39

38

Art. 15a, 15b projektu Umowy o JSP Przeciwko zapisom umowy o JSP dotyczcym pozostawienia oddziaom lokalnym i regionalnym moliwoci wyboru miejsca dalszego procedowania sprawy powdztwa wzajemnego o uniewanienie wystpia m. in. Wielka Brytania. Tam sprawy o naruszenie patentw i uniewanienie patentw rozstrzygane s cznie, natomiast np. w Polsce, Niemczech, Austrii te same 17

Jeli Polska nie przystpi do umowy o JSP, sd ten nie bdzie mia jurysdykcji w Polsce. Jeli jednak polski przedsibiorca naruszy prawa patentowe na terytorium pastwa, ktre przystpio do umowy o JSP, polski przedsibiorca zostanie pozwany przed JSP. W poniszej tabeli zaprezentowano moliwe miejsca prowadzenia spraw sdowych, w ktrych pozywajcym i pozwanym jest polski przedsibiorca w dwch sytuacjach: a) kiedy Polska przystpi do umowy o JSP, b) kiedy Polska nie przystpi do umowy o JSP, ale system bdzie obowizywa w pozostaych 40 pastwach UE wyczajc Hiszpani i Wochy .
Tabela 3. Moliwe miejsca prowadzenia spraw sdowych w sytuacji przystpienia (lub nie) Polski do umowy o Jednolitym Sdzie Patentowym

Sytuacja polskiego przedsibiorcy Polski przedsibiorca naruszy prawa wynikajce z patentu o jednolitym skutku na terytorium pastwa bdcego stron umowy o JSP (poza terytorium Polski)

Polska nie przystpi do umowy o JSP W okresie przejciowym polski przedsibiorca moe by pozwany przed sd pastwa, w ktrym nastpio naruszenie patentu europejskiego lub przed JSP (w zalenoci od tego, czy uprawniony z patentu skorzysta z opcji opt-out, opisanej w dalszej czci raportu). Po okresie przejciowym polski przedsibiorca zostaje pozwany przed lokalny oddzia JSP I Instancji pastwa, w ktrym ma miejsce naruszenie (postpowanie prowadzone w jzyku pastwa, w ktrym znajduje si oddzia) lub przed oddzia centralny (polski przedsibiorca nie bdzie mg da dostarczenia tumacze, o ktrych mowa w projekcie Rozporzdzenia w sprawie 41 tumacze) . Patent o jednolitym skutku nie obowizuje w Polsce. W przypadku kiedy patent o jednolitym skutku zosta walidowany jako patent europejski w Polsce, polski przedsibiorca zostanie pozwany na terenie Polski.

Polska przystpi do umowy o JSP Polski przedsibiorca moe by pozwany przed lokalny lub regionalny oddzia JSP I Instancji pastwa, w ktrym ma miejsce naruszenie (postpowanie prowadzone w jzyku pastwa, w ktrym znajduje si oddzia) lub te przed oddzia lokalny w Polsce ze wzgldu na siedzib przedsibiorcy (postpowanie po 42 polsku) . Naley jednak zwrci uwag na fakt, e to pozywajcy okrela miejsce, gdzie bdzie toczyo si postpowanie. Jeeli w Polsce nie powstanie oddzia lokalny JSP, polski przedsibiorca moe by pozwany przed oddzia centralny JSP.

Polski przedsibiorca naruszy prawa wynikajce z patentu o jednolitym skutku na terytorium Polski

Polski przedsibiorca zostaje pozwany przed lokalny oddzia JSP I Instancji w Polsce (postpowanie jest prowadzone po polsku). Polski przedsibiorca moe wnie przed tym sdem powdztwo wzajemne lub powdztwo o uniewanienie. W przypadku wniesienia powdztwa

sprawy rozstrzygane s osobno, tj. sprawy o naruszenia patentw rozpatrywane s przez sdy powszechne, a sprawy o uniewanienie powdztwa przez urzdy patentowe. Istnieje ryzyko, i niektre osoby wytaczajce powdztwo mog ulec pokusie wyboru sdu nie ze wzgldu na fakt, e jest to najbardziej waciwy sd, ale ze wzgldu na fakt, i przepisy, dotyczce kolizji praw stosowane przez ten sd, spowoduj zastosowanie prawa, ktre ta osoba preferuje. 40 Tabela zostaa przygotowana na podstawie analiz przeprowadzonych przez prof. Aureli Nowick w opracowaniu Jednolita Ochrona Patentowa i Jednolity Sd Patentowy Uwagi Krytyczne (stan na 27 czerwca 2012 r.) (uzupenienie: 5 lipca 2012 r.), Rzecznik Patentowy 2-4 (69-71) kwiecie-grudzie 2011 oraz prof. Krystyn Szczepanowsk-Kozowsk Korzyci, szanse i zagroenia wynikajce z jednolitego systemu ochrony patentowej dla jednostek naukowych, Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyszego, Warszawa 2012. 41 Art. 4 Projektu Rozporzdzenia w sprawie tumacze oraz na podstawie art. 5 ust. 3 Rozporzdzenia 2001/44: Osoba, ktra ma miejsce zamieszkania na terytorium Pastwa Czonkowskiego, moe by pozwana w innym Pastwie Czonkowskim, jeeli przedmiotem postpowania jest czyn niedozwolony lub czyn podobny do czynu niedozwolonego albo roszczenia wynikajce z takiego czynu - przed sd miejsca, gdzie nastpio lub moe nastpi zdarzenie wywoujce szkod. 42 Na podstawie: Szczepanowska-Kozowska Krystyna, Korzyci, szanse i zagroenia wynikajce z jednolitego systemu ochrony patentowej dla jednostek naukowych, Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyszego, 2012 18

Sytuacja polskiego przedsibiorcy

Polska nie przystpi do umowy o JSP

Polska przystpi do umowy o JSP wzajemnego o uniewanienie sprawa moe by przekazana bez zgody pozwanego do oddziau centralnego (wtedy bdzie prowadzona w jzyku angielskim, 43 niemieckim, francuskim) , w przypadku powdztwa odrbnego wniesionego do lokalnego oddziau JSP sprawa bdzie prowadzona w jzyku polskim. Jeeli w Polsce nie powstanie oddzia lokalny JSP, polski przedsibiorca moe by pozwany przed oddzia centralny JSP.

Polski przedsibiorca chce uniewani patent o jednolitym 44 skutku Podmiot pochodzcy z pastwa, ktre jest stron umowy o JSP naruszy prawa wynikajce z patentu jednolitego nalece do polskiego podmiotu

W tej sytuacji polski przedsibiorca wystpuje przed oddziaem centralnym JSP I Instancji. Sprawy prowadzone s w jzyku angielskim, niemieckim, francuskim. Polski przedsibiorca moe pozwa podmiot naruszajcy albo w pastwie, w ktrym nastpio naruszenie albo w pastwie, w ktrym podmiot ma miejsce zamieszkania lub siedzib albo w pastwie, w ktrym podmiot prowadzi dziaalno gospodarcz. Jeli naruszenie ma miejsce na terenie pastwa, w ktrym nie utworzono oddziau lokalnego lub regionalnego JSP I Instancji, waciwym bdzie oddzia centralny.

W tej sytuacji polski przedsibiorca wystpuje przed oddziaem centralnym JSP I Instancji. Sprawy prowadzone s w jzyku angielskim, niemieckim, francuskim. Polski przedsibiorca moe pozwa podmiot naruszajcy albo w pastwie, w ktrym nastpio naruszenie albo w pastwie, w ktrym podmiot ma miejsce zamieszkania lub siedzib albo w pastwie, w ktrym podmiot prowadzi dziaalno gospodarcz. Jeli naruszenie ma miejsce na terenie pastwa, w ktrym nie utworzono oddziau lokalnego lub regionalnego JSP I Instancji, a podmiot pozwany ma siedzib w pastwie, ktre nie utworzyo lokalnego oddziau JSP istnieje moliwo wniesienia powdztwa 45 do oddziau centralnego .

rdo: Opracowanie wasne

Zdaniem prof. Krystyny Szczepanowskiej-Kozowskiej oraz prof. Aurelii Nowickiej projektowane regulacje w wielu obszarach s niejasne i mog powodowa problemy w ich waciwej interpretacji. Dotyczy to w szczeglnoci: problemu wyboru prawa waciwego dla oceny zgoszonego powdztwa (przepisy umowy o JSP i Rozporzdze, czy prawa krajowego), stosowania rnych porzdkw prawnych w tej samej sprawie przed JSP,

46

47

43

Szczepanowska-Kozowska Krystyna, Korzyci, szanse i zagroenia wynikajce z jednolitego systemu ochrony patentowej dla jednostek naukowych, Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyszego, 2012, s. 39 44 W przypadku uniewanie, ktre nie s powizane z powdztwami o naruszenie. 45 Oddzia centralny byby waciwy take wtedy, gdyby naruszajcy pochodzi z pastwa nie bdcego stron Umowy o JSP. 46 Szczepanowska-Kozowska Krystyna, Korzyci, szanse i zagroenia wynikajce z jednolitego systemu ochrony patentowej dla jednostek naukowych, Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyszego, 2012 47 Nowicka Aurelia, Jednolita ochrona patentowa i Jednolity sd patentowy - uwagi krytyczne, Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, 2012

19

powoywania skadw sdziowskich zoonych z sdziw stosujcych w swoich krajach rne systemy prawne (kontynentalne, precedensowe). Okres przejciowy

3.1.2.

Zarwno projekty Rozporzdze, jak i projekt Umowy o Jednolitym Sdzie Patentowym przewiduj okresy przejciowe, ktre maj pomc w dostosowaniu si pastw czonkowskich do nowego systemu. Okres przejciowy dotyczcy Jednolitego Sdu Patentowego W pastwach czonkowskich, ktre ratyfikuj umow o Jednolitym Sdzie Patentowym patenty europejskie bd podlegay jurysdykcji Jednolitego Sdu Patentowego, podobnie jak patenty europejskie o jednolitym skutku. Jednake w okresie przejciowym, trwajcym nie duej ni siedem lat, postpowania w sprawie naruszenia lub uniewanienia patentw europejskich mog by wszczynane przed sdami krajowymi lub innymi waciwymi organami umawiajcych si pastw 48 czonkowskich majcymi jurysdykcj prawa krajowego . Po piciu latach od wejcia w ycie umowy o JSP, Komitet Administracyjny przeprowadzi szerokie konsultacje z uytkownikami systemu patentowego w celu okrelenia liczby patentw europejskich, co do ktrych sprawy o naruszenie lub uniewanienie s nadal wszczynane przed sdami krajowymi w celu ustalenia przyczyn i skutkw tego stanu rzeczy. Na podstawie tych opinii i opinii JSP, Komitet Administracyjny moe zdecydowa o przedueniu okresu przejciowego do siedmiu lat (przeduenie maksymalnie o 2 lata po okresie 5 lat od wejcia w ycie umowy o JSP). Powysze zapisy nie bd dotyczyy polskich podmiotw posiadajcych patenty europejskie w przypadku, kiedy Polska nie ratyfikuje umowy midzynarodowej o Jednolitym Sdzie Patentowym. Okres przejciowy dotyczcy uruchomienia systemu tumacze maszynowych
50 49

W okresie przejciowym, przed udostpnieniem systemu wysokiej jakoci tumacze maszynowych na wszystkie jzyki urzdowe UE, do wniosku o rejestracj jednolitego skutku patentu powinno by doczone pene tumaczenie opisu patentu na jzyk angielski, jeli jzykiem postpowania przed EPO jest francuski lub niemiecki, albo na dowolny jzyk urzdowy pastwa czonkowskiego bdcy jzykiem urzdowym UE, jeli jzykiem postpowania przed EPO jest angielski. Wskazywane ustalenia maj zapewni w okresie przejciowym dostpno wszystkich patentw europejskich o jednolitym skutku w jzyku angielskim, ktry jest jzykiem zwyczajowo stosowanym w dziedzinie midzynarodowych bada i publikacji technicznych. Omawiane tumaczenia nie powinny by wykonywane w sposb zautomatyzowany, a ich wysoka jako powinna przyczynia si do doskonalenia przez EPO oprogramowania tumaczcego. Tumaczenia maszynowe nie bd jednak wersjami prawnie wicymi. Prace nad opracowaniem systemu tumacze maszynowych prowadzone przez EPO stanowi bardzo wane narzdzie majce usprawni dostp do informacji patentowej i szeroko upowszechni wiedz techniczn. Udostpnienie w odpowiednim czasie wysokiej jakoci tumacze maszynowych europejskich zgosze patentowych i opisw na wszystkie jzyki urzdowe UE byoby korzystne dla wszystkich uytkownikw europejskiego systemu patentowego. Jednake, tumaczenia maszynowe maj suy wycznie celom informacyjnym, nie bd natomiast wywoywa adnych skutkw prawnych. Okres przejciowy powinien zakoczy si z chwil udostpnienia wysokiej jakoci tumacze maszynowych na wszystkie jzyki urzdowe UE, z zastrzeeniem regularnej i obiektywnej oceny jakoci dokonywanej przez komitet niezalenych ekspertw powoany przez uczestniczce pastwa czonkowskie w ramach Europejskiej Organizacji Patentowej. Biorc pod uwag obecny etap rozwoju technicznego, zakada si, e wysokiej jakoci tumaczenia maszynowe stan si dostpne za nie
48 49

Zgodnie z art. 58 projektu Umowy o JSP, ktry wprowadza opcj opt out w wycznej kompetencji JSP. Zgodnie z art. 9 projektu Umowy o JSP Komitet Administracyjny, Komitet Budetowy i Komitet Doradczy zostan powoane, aby zapewni efektywne wdroenie postanowie Umowy. 50 Zwanych take tumaczeniami automatycznymi 20

wicej ni 12 lat. W zwizku z tym okres przejciowy powinien wygasn w cigu 12 lat od daty rozpoczcia stosowania pakietu patentowego, o ile nie zostanie podjta decyzja o zakoczeniu go 51 we wczeniejszym terminie . Korzyci dla innowacyjnych firm zainteresowanych ochron swoich rozwiza w wielu pastwach UE wynikajce z wprowadzenia patentu europejskiego o jednolitym skutku

3.1.3.

Jednolity system ochrony patentowej moe by rozwizaniem bardziej korzystnym ni obecnie funkcjonujcy patent europejski dla przedsibiorcy posiadajcego innowacyjne rozwizania, poszukujcego ich ochrony w drodze uzyskania praw ochronnych z patentu i zainteresowanego rozwojem swojej dziaalnoci gospodarczej w co najmniej kilku pastwach UE. W niniejszym rozdziale dokonano porwnania obecnie obowizujcych procedur patentowych z korzyciami, jakie mgby odnie innowacyjny przedsibiorca z wdroenia jednolitego systemu ochrony patentowej. Ustanowienie ww. systemu stwarza przedsibiorcy dodatkow moliwo w zakresie wyboru rozwizania najbardziej odpowiadajcego jego potrzebom. Przedstawione w tym rozdziale korzyci dotycz ograniczonej grupy przedsibiorstw, tj. tych, ktre s zainteresowane korzystaniem z patentu o jednolitym skutku. Natomiast koszty wynikajce z wprowadzenia JPE zostay przedstawione w rozdziale 4.3.3. Analiza kosztw. Naley zauway, i Polska nie naley do pastw przodujcych w Europie w zakresie liczby patentw. W 2011 roku polskie podmioty dokonay 254 zgosze patentowych w EPO, a liczba udzielonych patentw europejskich na rzecz polskich podmiotw wyniosa 45. W ramach procedury 52 midzynarodowej polskie podmioty dokonay w 2011 r. 238 zgosze patentowych . Szczegowe dane statystyczne dotyczce patentw zostay zaprezentowane w kolejnym rozdziale. W przypadku, kiedy polski przedsibiorca jest zainteresowany uzyskaniem praw ochronnych dla swojego wynalazku rwnoczenie w kilku wybranych krajach UE moe zoy jedno zgoszenie patentowe do EPO i wyznaczy w nim pastwa, na ktrych terytorium ochrona dla jego wynalazku miaaby by skuteczna. Po uzyskaniu patentu zobowizany bdzie do dostarczenia tumacze opisw patentowych na jzyki urzdowe tych krajw oraz wnoszenia ustalonych w tych pastwach opat. Z punktu widzenia przedsibiorcy, ktry chce korzysta z ochrony patentowej, istotne s dziaania i opaty, jakie musi podj przed urzdami patentowymi, zasig ochrony, ktry otrzyma dla swojego patentu oraz moliwo dochodzenia roszcze w przypadku naruszenia praw wynikajcych z przyznanego monopolu. Poniej dokonano krtkiego omwienia kadego z tych aspektw w odniesieniu do ewentualnych korzyci, ktre przedsibiorcy mogliby uzyska w przypadku wdroenia systemu jednolitej ochrony patentowej. Koszty uzyskania i utrzymania patentu W chwili obecnej, tj. w sytuacji funkcjonowania patentu europejskiego, do istotnych kosztw, ktre naley ponie w przypadku ubiegania si o udzielenie patentu nale opaty pobierane przez poszczeglne urzdy patentowe za zgoszenie patentowe, przeprowadzenie poszukiwa, 53 przeprowadzenie bada, publikacje, utrzymanie patentu, itp. Opaty te mog by multiplikowane, jeli przedsibiorca chciaby aby prawa ochronne z patentu byy skuteczne w kilku / kilkunastu pastwach. Pewnym uproszczeniem jest moliwo zoenia jednego zgoszenia patentowego do EPO i wniesienia tam opat, nadal jednak po przyznaniu patentu europejskiego zastosowanie maj krajowe wymogi w zakresie walidacji, dotyczce m.in. tumaczenia, opat za publikacj i rnych formalnych warunkw zgoszenia. Jeli waciciel patentu uchybi ktremu z tych wymogw, patent europejski uznaje si w takim pastwie za niewany. Koszty dodatkowo rosn w zwizku z opatami naliczanymi przez rzecznikw patentowych. Dostarczenie tumacze patentw do krajowych urzdw patentowych

51 52

Art. 6 projektu Rozporzdzenia w sprawie tumacze 2012 PCT Yearly Review The International Patent System, WIPO 53 W UPRP opaty s wnoszone zgodnie ze stawkami wynikajcymi z Rozporzdzenia Rady Ministrw z dnia 26 lutego 2008 r. zmieniajcego rozporzdzenie w sprawie opat zwizanych z ochron wynalazkw, wzorw uytkowych, wzorw przemysowych, znakw towarowych, oznacze geograficznych i topografii ukadw scalonych (Dz.U. nr 41 poz. 241). Cenniki opat przed EPO s dostpne na stronie internetowej EPO http://www.epo.org/applying/forms-fees.html 21

jest wymagane w wikszoci krajw . Bezporednie i porednie koszty tumacze mog stanowi 55 nawet 40% wszystkich kosztw zwizanych z uzyskaniem patentu europejskiego . Poniej przedstawiono porwnanie przyblionych kosztw uzyskania i utrzymania patentu 57 europejskiego z patentem europejskim o jednolitym skutku (JPE) . Naley zwrci uwag, i niezalenie do tego, w ilu krajach wnioskodawca chciaby mie ochron, w przypadku JPE otrzymuje j od razu we wszystkich pastwach, ktre wejd do obszaru wzmocnionej wsppracy i ratyfikuj umow o JSP
Tabela 4. Porwnanie przyblionych kosztw uzyskania i utrzymania patentu europejskiego z JPE
56

54

Liczba pastw, w ktrych przedsibiorca chciaby mie ochron 1 5

61 62 63 64

Patent europejski Koszty uzyskania 58 59 patentu 5 790 EUR 8 010 EUR 15 460 EUR 41 210 EUR Koszty utrzymania patentu w okresie 10 lat 1 420 EUR 5 622 EUR

JPE Koszty uzyskania 60 patentu Koszty utrzymania patentu w okresie 10 lat

5 660 EUR 10 818 EUR 28 732 EUR

7 500 EUR

10 25

rdo: Opracowanie wasne na podstawie cennikw EPO, danych Komisji Europejskiej oraz szacunkw w oparciu o Ocen Skutkw Regulacji Komisji Europejskiej oraz opracowanie: Hoisl Karin, Harhoff Dietmar van Pottelsberghe de la Potterie Bruno, Reichl Bettina, Patent validation at the country level the role of fees and translation costs, 25th Celebration Conference on entrepreneurship and innovation organizations, institutions, systems and regions, Copenhagen, CBS, Denmark, 2008

54 55

Por. Porozumienie w sprawie stosowania art. 65 KPE, Dz. Urz. EUP z 2001 r. Nr 12 (tzw. Protok londyski) Commission Staff Working Paper - Impact Assessment, Accompanying document to the proposal for a Regulation of the European Parliament and the Council implementing enhanced cooperation in the area of the creation of unitary patent protection and proposal for a Council Regulation implementing enhanced cooperation in the area of the creation of unitary patent protection with regard to the applicable translation arrangements, Komisja Europejska, Bruksela, 15 kwietnia 2011 r., s.14 56 Koszty te obejmuj koszty opat oraz wykonania tumacze. Nie s wliczone koszty rzecznikw czy innych usug zewntrznych, z ktrych korzystaj przedsibiorcy skadajc zgoszenie patentowe. 57 Dane na podstawie: Commission Staff Working Paper Impact Assessment Accompanying document to the Proposal for a Regulation Of The European Parliament And The Council implementing enhanced cooperation in the area of the creation of unitary patent protection. Komisja Europejska nie podaje wysokoci projektowanych opat za uzyskanie i utrzymanie patentu. Z tych wzgldw w przypadku opat obowizujcych w sytuacji JPE uwzgldniono, i: 1) zgodnie z obowizujcym cennikiem EPO opaty te wynosz 4 950 EUR, za dla przedsibiorstw z pastw, w ktrych jzykiem urzdowym nie jest jzyk angielski, niemiecki lub francuski stosowana jest 20% znika 2) zgodnie z zapisami art. 15 ust 3 pkt a) projektu rozporzdzenia o jednolitym patencie wysoko opat za przeduenie okrela si na poziomie rwnowanym poziomowi opaty za przeduenie uiszczanej z tytuu ochrony zapewnianej obecnie przez patenty europejskie o przecitnym zasigu geograficznym. Przyjmujemy, i ten zasig obejmuje 5 pastw, w ktrych jest najwicej walidacji i z tych wzgldw, zgodnie z zapisami w/w dokumentu (Ocena Skutkw Regulacji Komisji Europejskiej) przyjmujemy warto 7 500 EUR warto jak dla 5 krajw, w ktrych dokonywana jest najwiksza liczba walidacji. 58 Koszty walidacji w jednym kraju to w przyblieniu 130 EUR. Dane na podstawie opracowania: Hoisl Karin, Harhoff Dietmar van Pottelsberghe de la Potterie Bruno, Reichl Bettina, Patent validation at the country level - the role of fees and translation costs, 25th Celebration Conference on entrepreneurship and innovation - organizations, institutions, systems and regions, Copenhagen, CBS, Denmark, 2008 59 Koszty te zawieraj take koszt tumacze. Przyjto, i tumaczenie na 1 jzyk kosztuje 1700 EUR. Zaoenie na podstawie oblicze Komisji Europejskiej wskazanych w dokumencie Commission Staff Working Paper Impact Assessment Accompanying document to the Proposal for a Regulation Of The European Parliament And The Council implementing enhanced cooperation in the area of the creation of unitary patent protection. 60 J.w. 61 Niemcy 62 Niemcy, Francja, Wielka Brytania, Austria i Irlandia 63 Niemcy, Francja, Wielka Brytania, Austria, Irlandia, Luksemburg, Holandia, Szwecja, Belgia i Dania 64 UE z wyjtkiem Hiszpanii i Woch 22

System jednolitej ochrony patentowej poprzez zastosowanie jednej procedury przed i po uzyskaniu patentu przeprowadzanej tylko przed jednym urzdem (EPO) moe by zatem uznany za bardziej przejrzysty i efektywny pod wzgldem kosztowym. Przedsibiorcy nie musieliby take ponosi dodatkowych opat administracyjnych, kosztw dziaania poprzez penomocnikw i rzecznikw patentowych w poszczeglnych krajach. Uatwieniem byaby take moliwo wnoszenia opat za utrzymanie patentu w jednym terminie (opaty za patenty walidowane w poszczeglnych pastwach musz by wnoszone zgodnie z wymaganymi przez te pastwa terminami i w wymaganej formie). Dla przedsibiorcw zainteresowanych prowadzeniem dziaalnoci biznesowej w wielu pastwach UE uatwienie mgby stanowi rwnie obowizek dostarczenia tumacze patentu tylko w trzech obowizujcych w EPO jzykach, zamiast np. w piciu jzykach urzdowych pastw wyznaczonych do ochrony. Terytorialny zakres ochrony Aktualnie w przypadku patentu europejskiego terytorialny zasig praw ochronnych wynikajcych z uzyskanego patentu jest uzaleniony od wskazania przez wynalazc kraju, w ktrym ta ochrona ma obowizywa. Kadorazowo waciciel patentu zobowizany jest do przestrzegania procedur krajowych i ponoszenia opat, rwnoczenie uzyskujc monopol na wykorzystanie swojego wynalazku na terytorium tych pastw. Korzyci, ktre przedsibiorca moe czerpa z monopolu lub sprzeday licencji s ograniczone terytorialnie. Dodatkowo opatentowane w jednym kraju rozwizanie moe by skopiowane i legalnie wykorzystywane w innym kraju, w ktrym patent nie obowizuje. Jednolity system ochrony patentowej gwarantowaby szerszy zakres ochrony. Monopol przedsibiorcy rozcigaby si na wszystkie kraje UE bez Hiszpanii i Woch, co dawaoby mu moliwo czerpania wyszych zyskw po wprowadzeniu opatentowanego rozwizania do obrotu gospodarczego. Sprawy sdowe Uprawnieni z patentu mog skutecznie dochodzi swoich praw w przypadku ich naruszenia tylko na terytorium, na ktre patent zosta udzielony. W sytuacji, kiedy polski przedsibiorca posiada patent europejski walidowany w kilku krajach UE, to samo naruszenie patentu bdzie skutkowao prowadzeniem osobnych spraw sdowych w kadym z pastw z osobna zgodnie z zasadami jurysdykcyjnymi wyraonymi w Rozporzdzeniu 2001/44. Podobnie uniewanienie patentu bdzie skuteczne tylko w tym kraju, w ktrym wystpiono o stwierdzenie niewanoci. Opaty sdowe, koszty zastpstwa procesowego, dojazdw s bardzo wysokie i mog si powiela. Naley take zwrci uwag na znaczne rnice w okrelaniu zakresu ochrony wynikajcej z patentu przez sdy poszczeglnych pastw, czy rne rozstrzygnicia dotyczce tego samego patentu. Rozwizaniem powyszych problemw miaoby by ustanowienie Jednolitego Sdu Patentowego posiadajcego wyczn jurysdykcj we wszystkich sprawach dotyczcych patentw o jednolitym skutku. Po wielu latach pracy miaby on szans wypracowa jednolite orzecznictwo w sprawach patentowych. Uniewanienie patentu o jednolitym skutku wizaoby si z uniewanieniem na terenie wszystkich tych pastw, ktre podpisay umow o JSP. Przychody do budetu pastwa Do budetu pastwa wpywaj opaty z tytuu udzielania i utrzymania patentw. Wdroenie w Polsce systemu jednolitej ochrony patentowej moe wiza si ze zwikszeniem wpyww do budetu pastwa. W projekcie Rozporzdzenia o patencie jednolitym zakada si, i cz wpyww do EPO przeznaczana bdzie na dziaalno Urzdu, pozostaa cz bdzie rozdzielana na pastwa czonkowskie i powinna by wykorzystana do celw zwizanych z patentami: klucz podziau opat za przeduenie midzy zaangaowane pastwa czonkowskie () okrela si na podstawie nastpujcych uczciwych, sprawiedliwych i trafnych kryteriw: a) liczba zgosze patentowych, b) wielko rynku, przy czym zapewnia si przekazywanie kademu z zaangaowanych pastw czonkowskich okrelonej minimalnej kwoty, c) rekompensata dla pastw czonkowskich za uywanie jzyka urzdowego innego ni jeden z jzykw urzdowych EPO lub za nieproporcjonalnie niski poziom dziaalnoci patentowej

23

lub za wzgldnie niedawne uzyskanie czonkostwa Europejskiej Organizacji Patentowej (projekt Rozporzdzenia o patencie jednolitym, art. 16 ust 2). Zatem przyjcie systemu JPE moe si wiza z dodatkowymi wpywami do budetu pastwa . Naley zwrci uwag, i brak wprowadzenia systemu JPE na terenie UE (opcja znajdujca si poza zakresem niniejszej analizy) moe si wiza z utrat korzyci (obecnych zarwno w opcji 0, jak te opcji 1) wynikajcych z niszych kosztw wdroenia patentw w krajach UE czy braku dodatkowych przychodw do budetu pastwa. Taka utrata korzyci dla przedsibiorstw dotyczy jednak tylko tych przedsibiorstw, ktre s zainteresowane skorzystaniem z systemu JPE jako wnioskujcy i uzyskujcy patenty w wielu krajach UE.
65

3.2.

Obecna sytuacja dane statystyczne

Patenty udzielane w Polsce obejmuj nie tylko patenty przyznawane przez Urzd Patentowy w trybie krajowym (zarwno podmiotom krajowym, jak i wnioskodawcom zagranicznym), lecz take patenty europejskie walidowane w Polsce. Opisy tych patentw oraz zastrzeenia patentowe s dostpne w jzyku polskim. W ramach uczestnictwa Polski w Europejskiej Organizacji Patentowej skadane s patenty przez polskich przedsibiorcw i wynalazcw do EPO. W 2011 roku podmioty zarejestrowane w Polsce zoyy 247 wnioskw o udzielenie patentu europejskiego, natomiast udzielonych zostao 45 patentw. Jest to bardzo niewielka cz wszystkich wnioskw i udzielanych przez EPO patentw. Wrd pastw przodujcych w uzyskiwaniu patentw europejskich znajduj si Niemcy, USA, Japonia, Francja, Wochy i Wielka Brytania. Patenty uzyskane przez wnioskujcych z tych pastw stanowi a 88% wszystkich wydanych przez EPO patentw w 2011 roku. Udzia pastw, w tym Polski w zgoszonych i udzielonych patentach zosta przedstawiony na poniszym wykresie.
Wykres 1. Zgoszone i udzielone przez EPO patenty w 2011 roku w podziale na pastwa wnioskujce
Zgoszone patenty
0,19%

21%

8% 27%

16%

Niemcy USA Japonia Francja Wochy Wielka Brytania Szwecja Kanada Austria Belgia Dania Finlandia Chiny Hiszpania Australia Tajwan Izrael Holandia Irlandia Pozostae pastwa UE Luksemburg Czechy Wgry Polska

Udzielone patenty
0,07%

22%

19%

22%

19%

rdo: EPO

65

Szczegowo kwestia ta zostaa przedstawiona w dalszych rozdziaach. 24

Wykres 2. Patenty obowizujce w Polsce i patenty europejskie

17 127 20 766

569 302

5 126

244 437 3 636 5 790 62 112

liczba obowizujcych patentw w 2011 r. liczba zgoszonych patentw w 2011 r. liczba udzielonych patentw w 2011 r.

EPO*

Polska**

Patenty europejskie walidowane w Polsce

* Liczba patentw w latach 2002-2011 (EPO nie publikuje danych z wczeniejszych okresw) ** Liczba patentw oraz wzorw uytkowych zgoszonych / udzielonych / obowizujcych w trybie krajowym rdo: Urzd Patentowy, EPO

Liczba polskich wnioskw i uzyskanych patentw europejskich jest bardzo maa. Podobnie wyglda porwnanie liczby patentw wydanych przez Urzd Patentowy z tymi wydanymi przez EPO. W 2011 roku w Polsce obowizywao prawie 38 000 patentw i wzorw uytkowych, podczas gdy w tym czasie obowizywao prawie 570 000 patentw europejskich. Tylko maa cz tych patentw bya walidowana w Polsce (5 790 patentw walidowano w Polsce w 2011 roku, z czego 31% to patenty niemieckie, podczas gdy EPO w 2011 roku udzieli ponad 62 000 patentw).
Wykres 3. Zgoszenia patentowe a PKB i liczba mieszkacw w wybranych pastwach w 2011 roku
2 500 zgoszenia patentowe na 1 mln mieszkacw 100

2 000

80

1 500

60

1 000

40

500

20

0
Czechy Francja Japonia Niemcy Polska Rosja Rumunia USA Wgry Wielka Brytania

Zgoszenia patentowe na PKB (na 1 mld USD)

Zgoszenia patentowe na 1 milion mieszkacw

rdo: WIPO i Bank wiatowy (World Development Indicators)

25

zgoszenia patentowe na 1 mld USD PKB

Najwysz liczb zgosze patentowych, zarwno w relacji do PKB, jak te do liczby mieszkacw odnotowuje Japonia. W zestawieniach tych wysoko plasuj si take inne spord krajw przodujcych w uzyskiwaniu patentw od EPO Niemcy oraz USA. Polska na tym tle nie prezentuje si najgorzej 4,8 zgosze patentowych na 1 mld USD PKB to wynik lepszy ni w Czechach czy na Wgrzech. Podobnie jest w przypadku liczby zgosze patentowych na milion mieszkacw wynik dla Polski wynosi prawie 84 i jest wyszy ni w przypadku Rumunii, Czech czy Wgier. Wci jednak jest to wynik daleki od potg patentowych, takich jak Japonia, Stany Zjednoczone czy Niemcy. Warto zwrci uwag, i Polska jest raczej odbiorc technologii z innych pastw, a nie twrc nowych 66 technologii . Ciekawie prezentuj si dane dotyczce wykorzystywania rnych form ochrony wasnoci intelektualnej w Polsce. Jedynie kilka procent polskich przedsibiorstw korzysta z takich moliwoci w odniesieniu do zwikszania innowacyjnoci przedsibiorstwa. Bazy danych zwizane z ochron praw wasnoci intelektualnej przeglda niewiele ponad 3% przedsibiorstw, natomiast 5,8% przedsibiorstw usugowych i 3% przedsibiorstw przemysowych wykorzystuje chronione prawami 67 wycznymi projekty wynalazcze krajowych podmiotw zewntrznych .
Wykres 4. Wykorzystywanie rnych form ochrony wasnoci intelektualnej w Polsce w latach 2008-2010

przedsibiorstwa, ktre korzystay z baz danych praw wasnoci intelektualnej

03% 03%

przedsibiorstwa, ktre posiaday system zacht dla pracownikw dotyczcy tworzenia wasnoci intelektualnej

03% 03%

przedsibiorstwa, ktre wykorzystyway chronione prawami wycznymi projekty wynalazcze krajowych podmiotw zewntrznych

06% 03%

przedsibiorstwa, ktre korzystay z udostpnianej nieodpatnie przez inne jednostki wasnoci intelektualnej

05% 02%

przedsibiorstwa, ktre wykorzystyway rne formy zaangaowania finansowego w innym przedsibiorstwie w celu dostpu do wasnoci intelektualnej

01% 00%

przedsibiorstwa z sektora usug

przedsibiorstwa przemysowe

rdo: Dziaalno innowacyjna przedsibiorstw w latach 2008-2010, Gwny Urzd Statystyczny, Urzd Statystyczny w Szczecinie, Warszawa 2012

66

W 2010 r. znacznie wicej podmiotw nabyo now technologi ni j sprzedao w: Dziaalno innowacyjna przedsibiorstw w latach 2008-2010, Gwny Urzd Statystyczny, Urzd Statystyczny w Szczecinie, Warszawa 2012, s. 93. 67 Dziaalno innowacyjna przedsibiorstw w latach 2008-2010, Gwny Urzd Statystyczny, Urzd Statystyczny w Szczecinie, Warszawa 2012 26

Tabela 5. Gwne podmioty patentujce w Urzdzie Patentowym i w EPO w 2011 roku Liczba patentw i wzorw uytkowych 145 69 69 68 59 40 38 36 34 31 Siemens Robert Bosch Panasonic Samsung Honda Toyota Philips LG Group Ericsson Sony Liczba patentw 837 790 634 536 497 487 477 473 450 445

Polska* 1 Politechnika Wrocawska 2 Politechnika dzka 3 Politechnika Warszawska Zachodniopomorski Uniwersytet Techniczny w Szczecinie Akademia Grniczo-Hutnicza 5 im. Stanisawa Staszica 4 6 Politechnika lska Instytut Cikiej Syntezy Organicznej Blachownia Uniwersytet Przyrodniczy we 8 Wrocawiu 7 9 Instytut Metali Nieelaznych 10 Politechnika Poznaska * Patenty oraz wzory uytkowe rdo: Urzd Patentowy, EPO

EPO

Gwnymi podmiotami patentujcymi w Polsce s uczelnie wysze oraz instytuty badawcze. Natomiast patent europejski uzyskuj gwnie wielkie koncerny z sektorw elektroniki, telekomunikacji, produkcji AGD oraz motoryzacji. Wskazuje to zatem na rne powody patentowania. W Polsce 68 uczelnie oraz jednostki badawcze uzyskuj dziki patentom dodatkowe rodki finansowe , czasami skadanie zgosze patentowych jest te wymagane podczas realizacji projektw wspfinansowanych ze rodkw unijnych. Natomiast due koncerny skadaj wnioski patentowe w celu ochrony wynikw swoich prac badawczo-rozwojowych i korzystania z monopolu na wykorzystywanie tych wynikw. Jednoczenie patenty mog by nie tylko narzdziem chronicym prawa wasnoci intelektualnej, ale i narzdziem walki konkurencyjnej, stosowanym do utrudniania wejcia na rynki mniejszym podmiotom. Wiele firm buduje swoje strategie patentowe, dziki ktrym zwikszaj przewag 69 konkurencyjn .

68

Aktywno patentowa jednostki jest czsto podejmowana ze wzgldu na podwyszenie jej oceny parametrycznej w rankingu Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa Wyszego (), a nie suy celom gospodarczym i idei komercjalizacji. () W instytucjach naukowych () cenne s zgoszenia patentowe, a szczeglnie patenty zagraniczne, poprzez wpyw na ocen parametryczn i finansowanie statutowe. () Dotychczasowa polityka patentowa w instytucjach naukowych jest gwnie podporzdkowana procesowi parametrycznej ewaluacji jednostki, a nie mechanizmom transferu i komercjalizacji technologii. w: Matusiak Krzysztof B., Guliski Jacek (red.), Rekomendacje zmian w polskim systemie transferu technologii i komercjalizacji wiedzy, Polska Agencja Rozwoju Przedsibiorczoci, 2010. 69 Harhoff Dietmar, Hall Bronwyn H., von Graevenitz Georg, Hoisl Karin, Wagner Stefan, Gambardella Alfonso, Giuri Paola, The strategic use of patents and its implications for enterprise and competition policies, 2007, http://www.en.inno-tec.bwl.unimuenchen.de/research/proj/laufendeprojekte/patents/stratpat2007.pdf. Pozycja ta zawiera ciekawy przegld literatury, a take omwienie 3 najczciej stosowanych strategii patentowych (opracowane na podstawie bada empirycznych) wraz ze wskazaniem bran, w ktrych te strategie s stosowane. 27

4. Analiza kosztw i korzyci

4.1.

Metodyka analizy kosztw i korzyci

Rada Ministrw w dniu 10 padziernika 2006 r. przyja Wytyczne do Oceny Skutkw Regulacji przygotowane przez Ministerstwo Gospodarki. Niniejsze opracowanie nie stanowi Oceny Skutkw Regulacji (zwanej dalej OSR), natomiast korzysta z wytycznych w aspektach dotyczcych przygotowania Analizy Kosztw i Korzyci (zwanej dalej AKiK). Poniej przedstawiamy podstawowe zasady przygotowania AKiK wskazane w Wytycznych do Oceny 70 Skutkw Regulacji : Szacujc koszty i korzyci mona korzysta z porad ekonomistw/ekspertw. Zakres informacji i analiz zawartych w ocenie kosztw i korzyci powinien by proporcjonalny do potencjalnych efektw regulacji, zawsze jednak winna to by obiektywna i wyczerpujca analiza. Zaoenia analizy powinny by jasno sformuowane i przetestowane. Zawsze naley przedstawi rdo i metodologi bada i sprawdzi czy inne rda i badania nie dostarczaj podobnych wynikw. Naley bada koszty i korzyci regulacji w stosunku do sytuacji przed wdroeniem projektu regulacji. Wyniki analiz kosztw i korzyci powinny by przedstawiane w formie liczbowej. Gdy nie mona tego uczyni, naley dokona pogbionej i obiektywnej oceny jakociowej. Wytyczne do OSR nie stanowi cile sposobu postpowania, gdy przygotowywana ekspertyza nie jest czci OSR. Jednake, na ile to byo moliwe w kontekcie specyfiki badania, biorc pod uwag przyznany na niego czas i rodki, kierowano si zapisami Wytycznych, traktujc je jako wskazwki w przygotowaniu AKiK. W ramach przeprowadzania AKiK, zgodnie ze Szczegowym Opisem Dziea przyjto dwie moliwe opcje dziaania wobec ustanowienia w Unii Europejskiej jednolitego systemu ochrony patentowej, tzn.: Opcja 0. Brak wdroenia w Polsce patentu europejskiego o jednolitym skutku oraz brak przystpienia do umowy o Jednolitym Sdzie Patentowym. Opcja 1. Wdroenie w Polsce patentu europejskiego o jednolitym skutku oraz przystpienie do umowy o Jednolitym Sdzie Patentowym. Ramy czasowe okrelone zostay w oparciu o przewidywan dat wejcia w ycie projektowanych regulacji, tj. co do zasady 1 stycznia 2014 r. Uwzgldniaj one take zakadane okresy przejciowe, tj. 12-letni dla dwch projektw rozporzdze i 7-letni dla projektu umowy o JSP. Analiza zostaa przygotowana dla dwch perspektyw czasowych: Perspektywa 20-letnia, tj. okresy przejciowe i odpowiednia liczba lat, tj. 8 lat dla projektw rozporzdze i maksymalnie 13 lat dla projektu umowy midzynarodowej. Perspektywa 30-letnia, tj. okresy przejciowe i odpowiednia liczba lat, tj. 18 lat dla projektw rozporzdze i maksymalnie 23 lata dla projektu umowy midzynarodowej.

70

Wytyczne do Oceny Skutkw Regulacji, Ministerstwo Gospodarki, 2006, s. 23, http://www.mg.gov.pl/NR/rdonlyres/49F92D8B5D7B-4D1E-AB62-F9E12365DFB9/56421/Wytycznedoocenyskutkowregulacji1.pdf 28

Analiza kosztw i korzyci wymaga kalkulacji korzyci netto (tj. korzyci minus koszty) dla kadego roku, a nastpnie ich zdyskontowania na okres biecy (tzw. rok zero). Nastpnie zdyskontowane korzyci netto dla kadego roku s sumowane, dajc wynik dla kadej z opcji. Ten wynik pozwala na porwnanie analizowanych opcji. Wytyczne do OSR nie okrelaj wysokoci spoecznej stopy dyskontowej, ktra powinna zosta zastosowana do dyskontowania. Natomiast zamieszczone na 71 stronie internetowej Ministerstwa Gospodarki narzdzia wspierajce wykonanie odpowiednich kalkulacji przewiduj stop dyskontow w wysokoci 7,5%. Dlatego taka wysoko stopy dyskontowej zostaa zastosowana do analizy. Poniej przedstawiono sposb kalkulacji w ramach AKiK z wykorzystaniem przykadowych liczb dla okresu 30-letniego i dla dwch rozwaanych opcji.
Tabela 6. Sposb kalkulacji w ramach AKiK

Opcja 0 Rok 1 Korzyci Koszty Korzyci netto Warto zdyskontowana korzyci netto 10 000 100 000 -90 000 -83 721 Rok 30 2 000 000 150 000 1 850 000 211 309 SUMA 1 308 795

Opcja 1 Rok 1 Warto zdyskontowana korzyci netto

rdo: Opracowanie wasne

Rok 30 SUMA 923 450

Na powyszym przykadzie wskazano sposb kalkulacji wartoci zdyskontowanej korzyci netto dla poszczeglnych lat, a take sposb kalkulacji zdyskontowanej wartoci caej regulacji poprzez sum tych korzyci. Dla analizowanych przykadowych opcji wynik jest nastpujcy: Opcja 0. Zdyskontowana warto korzyci netto z wprowadzenia regulacji w okresie 30letnim: 1 308 795 PLN. Opcja 1. Zdyskontowana warto korzyci netto z wprowadzenia regulacji w okresie 30letnim: 923 450 PLN. W powyszym przykadzie bardziej korzystne z punktu widzenia korzyci spoeczno-gospodarczych jest wprowadzenie Opcji 1. Kalkulacja kosztw i korzyci wymaga pozyskania odpowiednich danych z rnych rde. W przygotowaniu niniejszej ekspertyzy wykorzystano nastpujce metody pozyskania danych: 1. Desk research. 2. Ankiety elektroniczne. 3. Wywiady CATI z przedsibiorcami. 4. Wywiady IDI z przedsibiorcami, zrzeszeniami przedsibiorcw, przedstawicielami nauki i instytucji pastwowych. 5. Panel ekspertw. Szczegowe informacje na temat wykorzystanych metod pozyskiwania danych znajduj si w Aneksie 2.

71

http://www.mg.gov.pl/files/upload/8577/Zestaw_narz%c4%99dzi_analitycznych_07.xls 29

4.2.

Analiza interesariuszy
72

Poniej przedstawiono grupy interesariuszy , na ktrych wpywa regulacja zwizana z wdroeniem w Polsce jednolitego patentu oraz ratyfikowaniem Umowy o Jednolitym Sdzie Patentowym.
Tabela 7. Analiza interesariuszy i opis potencjalnego wpywu projektowanej regulacji na poszczeglne 73 grupy interesariuszy

Grupa interesariuszy

Estymowana populacja

Opis potencjalnego wpywu Pozytywny zmniejszenie kosztw uzyskania patentu na terenie UE Negatywny zwikszenie liczby obowizujcych w Polsce patentw zwikszajce koszty oceny czystoci patentowej oraz ograniczajcych tworzenie rozwiza nienaruszajcych tych patentw, co moe zmniejszy skonno do inwestowania w innowacje Pozytywny tasze (ze wzgldu na zmniejszenie kosztw uzyskania patentu na terenie UE) wejcie na nowe rynki

Przedsibiorstwa innowacyjne

5 762 przemysowe MSP 495 przemysowe due firmy 3 268 usugowe MSP 264 usugowe due 74 firmy

Przedsibiorstwa eksportujce

13 798 MSP 75 1 921 due firmy

Negatywny dla przedsibiorstw, ktre wchodz na rynki, gdzie dotychczas nie byo opatentowanych rozwiza konkurencji. W przypadku opatentowania rozwiza (przez firmy konkurencyjne) patentem europejskim o jednolitym skutku- zmniejszenie moliwych rynkw zbytu Negatywny zgaszanie duej liczby patentw przez firmy konkurencyjne spoza Polski, ktre nie bd musiay walidowa tych rozwiza w Polsce, lecz bd automatycznie posiaday patent o jednolitym skutku, co dla polskich przedsibiorstw moe powodowa np. konieczno rezygnacji z pewnych segmentw rynku lub konieczno zakupu licencji od przedsibiorstw zagranicznych, a take konieczno monitorowania i badania czystoci patentowej dla wikszej liczby obowizujcych patentw Raczej negatywny zmniejszenie zapotrzebowania na usugi rzecznikw patentowych zajmujcych si walidacj patentw europejskich; moliwo wiadczenia usug na rynku UE, ktra wymaga odpowiedniej znajomoci jzykw; zwikszenie konkurencji ze strony rzecznikw z innych pastw

Przedsibiorstwa z sektorw, w ktrych zgaszane jest duo 76 patentw, gdzie 4 611 firmy s wiadome i stosuj strategie patentowe (np. farmacja)

Rzecznicy patentowi

981

77

72

W analizie uwzgldniono tylko przedsibiorstwa produkcyjne ze wzgldu na bezporedni wpyw. Z uwagi na zmiany dotyczce wprowadzenia szerszego zakresu ochrony patentowej, analizowane rozwizania mog mie take poredni wpyw na przedsibiorstwa dystrybucyjne i handlowe. 73 Opracowano na podstawie informacji uzyskanych w trakcie analizy desk research, podczas wywiadw i panelu ekspertw oraz w formie ankiet elektronicznych. Szczegy w Aneksie 2. 74 Obliczenia wasne na podstawie danych: Przedsibiorstwa aktywne innowacyjnie w latach 2008-2010 w % ogu przedsibiorstw wedug liczby pracujcych (Dziaalno innowacyjna przedsibiorstw w latach 2008-2010, Gwny Urzd Statystyczny, Urzd Statystyczny w Szczecinie) oraz rejestru REGON dostpnego w GUS 75 Raport o stanie sektora maych i rednich przedsibiorstw w Polsce, PARP, Warszawa 2011 76 Sekcja C dzia 20, 21, 26, 27, 28 i 29 PKD 77 Polska Izba Rzecznikw Patentowych 30

Grupa interesariuszy

Estymowana populacja

Opis potencjalnego wpywu Zmiana zakresu zada urzdu np. zmniejszenie liczby zgosze patentowych krajowych i walidacji, za zwikszenie zada zwizanych z prowadzeniem dziaa informacyjnych na temat patentu europejskiego o jednolitym skutku Raczej negatywny zwikszenie liczby patentw obowizujcych na terenie Polski, powodujce konieczno sprawdzania czystoci patentowej przez przedsibiorstwa, ktre tego do tej pory tego nie czyniy. Moe to take skutkowa czstszymi naruszeniami patentw, a w rezultacie zwikszon liczb sporw sdowych Raczej pozytywny tasze ubieganie si o patent majcy skutek na terenie 25 pastw UE; zwikszenie moliwoci komercjalizacji rozwiza wikszy rynek zbytu (rozszerzony na 25 pastw UE) rozwiza wypracowanych przez jednostki prowadzce dziaalno badawczo-rozwojow Pozytywny jednolite orzecznictwo JSP

Urzd Patentowy

530 osb, w tym 196 osb 78 w korpusie eksperckim

Przedsibiorstwa produkcyjne

40 289

79

Jednostki prowadzce dziaalno badawczorozwojow

1 157

80

Wymiar sprawiedliwoci

Negatywny koszty powstania oddziau lokalnego JSP I Instancji w Polsce

4.2.1.

Szanse, zagroenia, zalety i wady dla MSP wynikajce z jednolitego systemu ochrony patentowej
81

W Polsce dziaa ok. 1,67 mln przedsibiorstw . Z tej populacji firmy mikro, mae i rednie stanowi 99,8%, przy czym a 96% to firmy zatrudniajce do 9 osb. Mae i rednie firmy (MSP) generuj prawie poow polskiego PKB, podczas gdy wszystkie przedsibiorstwa dziaajce w Polsce tworz 82 72,3% PKB . Z powyszych wzgldw MSP s grup szczeglnie istotn podczas badania skutkw regulacji. Wskazuj na to take Wytyczne do Oceny Skutkw Regulacji, ktre zwracaj uwag, i wikszo regulacji wywiera wikszy wpyw na MSP ni na due przedsibiorstwa nawet, jeli wydaje si, e traktuj je rwnorzdnie. Wynika to ze znacznie mniejszej zdolnoci MSP przystosowania si 83 do zmian (mniejsze zasoby ludzkie i finansowe) . Poniej zaprezentowano zalety, wady, szanse i zagroenia dla MSP wynikajce z jednolitego systemu ochrony patentowej. Zalety i wady wynikajce z jednolitego systemu ochrony patentowej odnosz si do charakterystyki tego systemu, natomiast szanse i zagroenia s to wyzwania (o pozytywnym lub negatywnym moliwym skutku) dla MSP zwizane z wdroeniem jednolitego systemu ochrony patentowej w Polsce.

78 79

Dane uzyskane z Urzdu Patentowego RP. Sekcja C, D i E PKD 80 Sektor badawczo-rozwojowy w Polsce, Polska Agencja Informacji i Inwestycji Zagranicznych S.A., Warszawa 2010 81 Dziaalno przedsibiorstw niefinansowych w 2009 r., Gwny Urzd Statystyczny 82 Raport o stanie maych i rednich przedsibiorstw, Polska Agencja Rozwoju Przedsibiorczoci, 2011 83 Wytyczne do Oceny Skutkw Regulacji, Ministerstwo Gospodarki, Padziernik 2006, s. 25 31

Tabela 8. Szanse, zagroenia, zalety i wady dla MSP wynikajce z jednolitego systemu ochrony patentowej

Zalety Moliwo uzyskania patentu wanego na terytorium 25 pastw przy zastosowaniu jednego zgoszenia patentowego Oszczdno kosztw i czasu (atwiejsze zarzdzanie patentem) podczas zgoszenia patentowego i w zakresie utrzymania patentu 84 obejmujcego 25 pastw UE W przypadku zgoszenia patentowego o JPE moliwo wnioskowania o zwrot kosztw 85 tumacze dla MSP Wikszy wybr co do moliwoci ubiegania si o patent (patent krajowy, patentu europejski, patent europejski o jednolitym skutku) Uwzgldnienie w przypadku sporu dotyczcego roszczenia o odszkodowanie, gdy domniemanym sprawc naruszenia jest MSP, e domniemany sprawca naruszenia mg dziaa nie wiedzc lub nie majc uzasadnionych powodw, aby wiedzie, e narusza JPE Jednolita wykadnia orzecznicza w zakresie patentu europejskiego oraz JPE na terenie 25 pastw UE Wikszy zakres ochrony
86

Wady

Wzrost konkurencji na skutek zwikszenia liczby patentw obowizujcych na terenie Polski Publikacja JPE (opisu i zastrzee patentowych) w jzyku angielskim, niemieckim lub francuskim (tylko te wersje jzykowe stan si wersjami obowizujcymi) Rwnolege obowizywanie trzech systemw 87 patentowych: krajowego, europejskiego i JPE Skomplikowanie systemu prawnego JPE wielo okresw przejciowych oraz rozwiza, ktre nigdy wczeniej nie byy wprowadzane Wikszy zakres ochrony
88

Niepewno co do powstania oddziau lokalnego JSP I Instancji w Polsce

84

Oszczdno kosztw nastpuje w przypadku przedsibiorstw zainteresowanych obecnie skadaniem zgoszenia patentowego, ktre miaoby by walidowane w co najmniej kilku krajach. Natomiast, jeli przedsibiorca byby zainteresowany walidacj tylko w 1-3 krajach, rozwizanie obecne (patent europejski) jest bardziej korzystne pod wzgldem kosztowym. 85 Nie jest znana wysoko zwrotu kosztw. 86 W porwnaniu do obecnego systemu ochron zwikszono o: przechowywanie produktu do celw wytwarzania, oferowania, wprowadzania do obrotu lub uywania, a take importowania, przechowywanie do celw oferowania, wprowadzania do obrotu, uywania lub importowania produktu uzyskanego bezporednio w drodze zastosowania sposobu wytwarzania bdcego przedmiotem patentu, tzw. porednie naruszenie. 87 Z jednej strony to rozwizanie zwiksza moliwo wyboru przedsibiorcy, z drugiej za wielo systemw utrudnia funkcjonowanie biernym odbiorcom tych systemw firmom, ktre nie s zainteresowane patentowaniem, a jednoczenie ich dziaania mog prowadzi do narusze patentw (np. w sposb niewiadomy) 88 Wikszy zakres ochrony w porwnaniu do obecnie funkcjonujcych rozwiza jest z jednej strony zalet systemu, patrzc z punktu widzenia podmiotw, ktre patentuj swoje rozwizania, za z drugiej strony jest wad tego systemu, patrzc z punktu widzenia odbiorcw patentw, gdy oznacza wiksz liczb sytuacji, w ktrych moe doj do naruszenia patentu. 32

Szanse

Zagroenia Pokrywanie przez przedsibiorstwa bdce odbiorcami patentw kosztw zwizanych z tumaczeniem opisw i zastrzee patentowych Ze wzgldu na brak obowizujcej wersji polskiej patentu, zwikszenie prawdopodobiestwa nieprawidowego tumaczenia prowadzcego np. do niewiadomego naruszenia patentu Zwikszenie kosztw zwizanych z badaniem czystoci patentowej ze wzgldu na wiksz liczb obowizujcych patentw Zwikszenie prawdopodobiestwa naruszenia patentu ze wzgldu na wiksz liczb obowizujcych patentw, mogce prowadzi do sprawy sdowej lub rezygnacji przedsibiorstwa z czci swojej dziaalnoci Zwikszenie prawdopodobiestwa wystpienia sytuacji skutkujcych koniecznoci zakupu licencji, aby nie narusza patentw, ze wzgldu na wiksz liczb obowizujcych patentw Zwikszenie kosztw zwizane ze zwikszonym zakresem ochrony patentowej i niewiadomymi naruszeniami przez przedsibiorcw, mogcymi prowadzi np. do spraw sdowych Ze wzgldu na zwikszenie rnego rodzaju kosztw funkcjonowania przedsibiorstw (opisanych powyej), zagroenie zwizane ze zmniejszeniem rentownoci przedsibiorstw i w konsekwencji mogce prowadzi do likwidacji przedsibiorstw Zmniejszenie zainteresowania tworzeniem 90 innowacyjnych rozwiza Trudnoci w zrozumieniu, na czym polega JPE, czym si rni od patentu europejskiego, mogce prowadzi do podejmowania przez przedsibiorcw dziaa generujcych koszty (np. przedsibiorca nie wie, do ktrego sdu powinien si zwrci w przypadku naruszenia jego praw, co prowadzi do koniecznoci powiecenia czasu, konsultowania, a by moe take bdnych decyzji)

Moliwo zwikszenia innowacyjnoci przedsibiorstw Moliwo zwikszenia przychodw przedsibiorstw w zwizku z posiadaniem JPE poprzez np. sprzeda licencji, zwikszenie wartoci przedsibiorstwa, poprawa wizerunku firmy Moliwo uniewaniania patentw innych podmiotw obowizujcych na terenie 25 pastw poprzez jedn decyzj Dostp do rodkw finansowych wspierajcych przygotowanie i zoenie 89 wniosku patentowego o JPE

89

W chwili obecnej rodki te dostpne s w dziaaniu 5.4.1. Programu Operacyjnego Innowacyjna Gospodarka, natomiast przewiduje si dostpno tych rodkw take w kolejnym okresie programowania. 90 Z jednej strony, wprowadzenie JPE moe prowadzi do zwikszenia innowacyjnoci, chocia jak dalej wykazano taki efekt jest raczej teoretyczny ze wzgldu na fakt, i polskie podmioty bd mogy wykorzystywa korzystne dla siebie aspekty funkcjonowania JPE, nawet jeli jednolity patent nie zostanie wdroony w Polsce. Z drugiej za strony, ze wzgldu na zwikszon liczb patentw obowizujcych na terenie Polski, trudniej bdzie stworzy innowacyjne rozwizanie, ktre nie naruszy adnych patentw (w tym rwnie w sytuacji, kiedy twrca rozwizania nie jest wiadomy istnienia takich patentw), co moe zniechca przedsibiorcw do inwestowania w tworzenie innowacyjnych rozwiza. Z powyszych wzgldw nie jest moliwe jednoznaczne przesdzenie, czy JPE bdzie wpywa pozytywnie czy negatywnie na innowacyjno MSP.. 33

4.3.
4.3.1.

Analiza wpywu
Opis analizowanych opcji

Opcja 0. Brak wdroenia w Polsce patentu jednolitego oraz brak przystpienia do umowy o Jednolitym Sdzie Patentowym Opcja ta zakada, i Polska nie wdraa jednolitego patentu ani nie ratyfikuje umowy o Jednolitym Sdzie Patentowym. Przyjmujemy zaoenie, i system jednolitego patentu europejskiego powstanie i obejmie 24 pastwa czonkowskie UE (poza Polsk, Hiszpani i Wochami). W tej sytuacji polskie przedsibiorstwa bd mogy nadal korzysta z ochrony krajowej, patentu europejskiego i jego walidacji, a take z rozwizania w formie jednolitego patentu europejskiego. W przypadku tej opcji, poniewa Polska nie jest objta systemem JPE, firmy zagraniczne, ktre chciayby, aby ich rozwizania byy opatentowane w Polsce, musz korzysta z systemu patentu europejskiego, a nastpnie walidowa patent europejski w Polsce. Z tego wzgldu liczba walidacji bdzie z pewnoci wiksza ni w przypadku wdroenia jednolitego patentu. Jednoczenie, na terenie Polski z automatu nie bd obowizywa JPE. W przypadku braku przystpienia Polski do umowy o Jednolitym Sdzie Patentowym, w Polsce nie powstanie sd lokalny, a zatem po zakoczeniu okresu przejciowego, sprawy sdowe zwizane z naruszeniami patentu europejskiego majcymi miejsce na terytorium Polski bd podlega sdownictwu krajowemu. Polska nie bdzie musiaa pokrywa kosztw powstania JSP. Opcja 1. Wdroenie w Polsce patentu jednolitego oraz przystpienie do umowy o Jednolitym Sdzie Patentowym Opcja ta zakada, i Polska wdraa jednolity patent oraz ratyfikuje umow o Jednolitym Sdzie Patentowym. Przyjmujemy zaoenie, i w tej sytuacji system ten obejmuje 25 pastw czonkowskich UE (poza Hiszpani i Wochami). Polskie przedsibiorstwa mog nadal korzysta z ochrony krajowej, patentu europejskiego i jego walidacji, a take z rozwizania w formie jednolitego patentu europejskiego. Jednoczenie, do budetu pastwa wpywaj dodatkowe rodki finansowe zwizane z opatami wnoszonymi do EPO, ktrych cz jest rozdzielana na pastwa uczestniczce w systemie jednolitego patentu europejskiego. W przypadku tej opcji, poniewa Polska jest objta systemem JPE, nastpi znaczna redukcja liczby patentw europejskich walidowanych w Polsce, gdy wikszo przedsibiorcw bdzie korzystaa z patentu europejskiego o jednolitym skutku, a nie z patentu europejskiego. Patenty o jednolitym skutku bd take automatycznie obowizywa w Polsce. Zakadamy, i w przypadku przystpienia Polski do umowy o Jednolitym Sdzie Patentowym w Polsce 91 powstanie sd lokalny . Dziki temu sprawy zwizane z naruszeniami patentw majcych miejsce w Polsce (zarwno europejskich, jak i JPE) bd odbyway si w Polsce. Jednoczenie, Polska bdzie musiaa pokry koszty powstania tego sdu.

91

Zgodnie z informacjami przekazanymi przez Ministerstwo Gospodarki, w analizie zaoono powstanie oddziau lokalnego JSP I Instancji w Warszawie. 34

Rnice midzy opcjami Poniej przedstawiono podstawowe rnice wystpujce pomidzy rozwaanymi opcjami.
Tabela 9. Rnice pomidzy Opcj 0 (brak wdroenia regulacji) a Opcj 1 (wdroenie regulacji)

Opcja 0 Wdroenie jednolitego patentu i ratyfikacja umowy o Jednolitym Sdzie Patentowym Powstanie JPE Zasig terytorialny obejmowania JPE Moliwo korzystania z JPE przez polskie firmy i JBR

Opcja 1

NIE

TAK

TAK UE bez Polski, Hiszpanii i Woch TAK

92

TAK UE bez Hiszpanii i Woch TAK

Patenty obowizujce w Polsce

Patenty krajowe Patenty europejskie walidowane

Patenty krajowe Patenty europejskie walidowane Patenty europejskie o jednolitym skutku JSP: Oddzia lokalny, regionalny lub centralny (I instancja) Sd w Luksemburgu (II instancja) Oddzia centralny (w przypadku uniewanie, ktre nie bd powizane z powdztwami o naruszenie) JSP: Oddzia lokalny, regionalny lub centralny (I instancja) Sd w Luksemburgu (II instancja) Oddzia centralny (w przypadku uniewanie, ktre nie bd powizane z powdztwami o naruszenie) Sdy krajowe we Woszech i Hiszpanii

Sprawy sdowe dla narusze patentw europejskich oraz JPE majcych miejsce w Polsce

Sdy krajowe (I i II instancja)

Sprawy sdowe dla narusze patentw europejskich oraz JPE przez polskie firmy, majcych miejsce poza Polsk

JSP: Oddzia lokalny, regionalny lub centralny (I instancja) Sd w Luksemburgu (II instancja) Oddzia centralny (w przypadku uniewanie, ktre nie bd powizane z powdztwami o naruszenie) Sdy krajowe we Woszech i Hiszpanii

92

Ze wzgldu na fakt, i polscy przedsibiorcy bd mogli korzysta z JPE take w sytuacji, gdy Polska nie wstpi do wzmocnionej wsppracy i nie ratyfikuje Umowy o JSP, wystpuje niewielka rnica midzy porwnywanymi opcjami w zakresie korzyci wynikajcych z ich wdroenia. 35

4.3.2.

Analiza korzyci

Poniej przedstawiono porwnanie korzyci dla obydwu analizowanych opcji.

Tabela 10. Porwnanie korzyci midzy Opcj 0 i Opcj1

Opcja 0 Przychody do budetu pastwa obejmuj wpywy z: Dziaalnoci Urzdu Patentowego w zakresie wydawania i utrzymywania patentw zgoszonych w trybie krajowym Dziaalnoci Urzdu Patentowego w zakresie wydawania i utrzymywania patentw europejskich walidowanych w Polsce

Opcja 1 Przychody do budetu pastwa obejmuj wpywy z: Dziaalnoci Urzdu Patentowego w zakresie wydawania i utrzymywania patentw zgoszonych w trybie krajowym Dziaalnoci Urzdu Patentowego w zakresie wydawania i utrzymywania patentw europejskich walidowanych w Polsce Dziaalnoci EPO w zakresie 93 wydawania i utrzymywania JPE

Przychody do budetu pastwa

Przychody do budetu pastwa bd zatem wysze w Opcji 1. Zgodnie z przyjtymi zaoeniami, przychody w przypadku Opcji 1 bd wysze 94 o ok. 80% ni w przypadku Opcji 0 .

Firma posiadajca patent posiada jednoczenie monopol na wykorzystywanie opatentowanego produktu czy rozwizania. Cz firm korzysta z tego monopolu, cz firm odsprzedaje swoje prawa w formie licencji, za cz patentw w ogle nie jest wykorzystywana przez ich wacicieli. Poniewa polscy przedsibiorcy, niezalenie czy wejdziemy do systemu patentu Posiadanie jednolitego, czy te nie, bd mogli stara si o uzyskanie JPE, przyjmuje si, i monopolu na liczba JPE, a take liczba patentw europejskich i krajowych, posiadanych przez wykorzystanie polskich przedsibiorcw, bdzie taka sama zarwno w Opcji 0, jak i w Opcji 1. opatentowanego produktu / Z powyszych wzgldw przychody przedsibiorstw zwizane rozwizania z posiadaniem monopolu na wykorzystanie opatentowanego produktu / rozwizania bd takie same w obydwu opcjach.

93

Cz wpyww do EPO przeznaczana jest na dziaalno Urzdu, pozostaa cz jest za rozdzielana na pastwa czonkowskie i powinna by wykorzystana do celw zwizanych z patentami: klucz podziau opat za przeduenie midzy zaangaowane pastwa czonkowskie () okrela si na podstawie nastpujcych uczciwych, sprawiedliwych i trafnych kryteriw: a) liczba zgosze patentowych, b) wielko rynku, przy czym zapewnia si przekazywanie kademu z zaangaowanych pastw czonkowskich okrelonej minimalnej kwoty, c) rekompensata dla pastw czonkowskich za uywanie jzyka urzdowego innego ni jeden z jzykw urzdowych Europejskiego Urzdu Patentowego lub za nieproporcjonalnie niski poziom dziaalnoci patentowej lub za wzgldnie niedawne uzyskanie czonkostwa Europejskiej Organizacji Patentowej (projekt Rozporzdzenia o patencie jednolitym, art. 16 ust 2). 94 Gwne zaoenia metodologiczne oraz wyniki kalkulacji kosztw i korzyci zostay opisane w rozdziale 4.5. Kalkulacja kosztw i korzyci porwnanie opcji. 36

Opcja 0

Opcja 1

Firma posiadajca patent moe odsprzedawa swoje prawa w formie licencji. Wpywy z licencji lub sprzeday wynalazkw Poniewa polscy przedsibiorcy, niezalenie czy wejdziemy do systemu patentu jednolitego, czy te nie, bd mogli stara si o uzyskanie JPE, przyjmuje si, i liczba JPE, a take liczba patentw europejskich i krajowych, posiadanych przez polskich przedsibiorcw, bdzie taka sama zarwno w Opcji 0, jak i w Opcji 1. Z powyszych wzgldw przychody przedsibiorstw zwizane ze sprzeda licencji lub wynalazkw bd takie same w obydwu opcjach. Firma posiadajca patent moe zwiksza swoj warto poprzez samo posiadanie patentu moe ten patent wyceni, korzysta z niego jako dodatkowego atutu podczas negocjacji handlowych czy kredytowych. Posiadanie patentu moe te podnie warto firmy w oczach potencjalnych klientw czy inwestorw. Korzy wizerunkowa Poniewa polscy przedsibiorcy, niezalenie czy wejdziemy do systemu patentu jednolitego, czy te nie, bd mogli stara si o uzyskanie JPE, przyjmuje si, i liczba JPE, a take liczba patentw europejskich i krajowych, posiadanych przez polskich przedsibiorcw, bdzie taka sama zarwno w Opcji 0, jak i w Opcji 1. Z powyszych wzgldw korzy wizerunkowa przedsibiorstw zwizana z posiadaniem patentu bdzie taka sama w obydwu opcjach.

Otwarcie nowych rynkw zbytu

Wejcie w ycie JPE, a dziki temu obnika kosztw zwizanych z uzyskaniem wizki patentw moe przyczyni si do zwikszenia zainteresowania polskich przedsibiorcw wychodzeniem na nowe rynki zbytu. Poniewa uzyskany JPE bdzie obowizywa we wszystkich pastwach, ktre ratyfikuj umow o JSP, moe on by zacht dla przedsibiorcw do oferowania swoich opatentowanych rozwiza czy produktw na nowych rynkach. Jednake, jak wynika z wywiadw prowadzonych z przedsibiorcami, posiadanie patentu ma niewielki wpyw na podejmowanie decyzji o wchodzeniu na nowe rynki. Przedsibiorcy raczej kalkuluj swoje moliwoci biorc pod uwag m.in. informacje o tym, jak wyglda sytuacja konkurencyjna na danym rynku, jakie koszty naley ponie (np. na promocj), jakie s moliwoci sprzeday na tym rynku, itp. Poniewa polscy przedsibiorcy, niezalenie czy wejdziemy do systemu patentu jednolitego, czy te nie, bd mogli stara si o uzyskanie JPE, przyjmuje si, i liczba JPE, a take liczba patentw europejskich i krajowych, posiadanych przez polskich przedsibiorcw, bdzie taka sama zarwno w Opcji 0, jak i w Opcji 1. Z powyszych wzgldw korzy zwizana z otwarciem nowych rynkw zbytu bdzie taka sama w obydwu opcjach.

Moliwo komercjalizacji rozwiza przez jednostki badawczorozwojowe

Wejcie w ycie JPE, a dziki temu obnika kosztw zwizanych z uzyskaniem wizki patentw moe przyczyni si do zwikszenia zainteresowania polskich jednostek badawczo-rozwojowych patentowaniem swoich rozwiza nie tylko na terenie Polski, ale i na terenie UE-25. W przypadku korzystania z JPE zwiksza si grono przedsibiorstw przegldajcych bazy patentowe, zatem zwiksza si szansa JBR na odsprzeda czy komercjalizacj opatentowanego rozwizania. Moe to by zacht dla JBR, aby patentowa te rozwizania, ktre

37

Opcja 0 rzeczywicie maj szans na wdroenie.

Opcja 1

Poniewa polskie jednostki badawczo-rozwojowe, niezalenie czy wejdziemy do systemu patentu jednolitego, czy te nie, bd mogy stara si o uzyskanie JPE, przyjmuje si, i liczba JPE, a take liczba patentw europejskich i krajowych, posiadanych przez JBR, bdzie taka sama zarwno w Opcji 0, jak i w Opcji 1. Z powyszych wzgldw korzy zwizana z moliwoci komercjalizacji rozwiza przez jednostki badawczo-rozwojowe bdzie taka sama w obydwu opcjach. JPE bdzie obowizywa na terenie wszystkich pastw, ktre ratyfikuj umow o JSP. Uniewanienie patentu o jednolitym skutku bdzie skutkowao uniewanieniem na terenie wszystkich tych pastw. Polscy przedsibiorcy bd mie zatem szans na podejmowanie dziaa majcych na celu uniewanianie patentw konkurentw, dziki czemu przyznany im wczeniej monopol nie bdzie ju obowizywa. W sytuacji uniewanienia patentu konkurenta, przedsibiorca nie musi ju kupowa licencji lub ma moliwo wejcia na rynki, na ktre wczeniej nie mg wchodzi ze wzgldu na zapobieganie naruszeniu patentu. Poniewa polscy przedsibiorcy, niezalenie czy wejdziemy do systemu patentu jednolitego, czy te nie, bd mogli stara si o uniewanienie patentw na terenie wszystkich pastw bdcych stron umowy o JSP, korzyci z tej moliwoci bd takie same zarwno w Opcji 0, jak i w Opcji 1. Z powyszych wzgldw korzy zwizana z moliwoci uniewaniania patentw na terenie caej UE bdzie taka sama w obydwu opcjach.

Moliwo uniewaniania patentw na terenie caej UE

Ujednolicenie przepisw i wykadni przepisw

Polski przedsibiorca posiadajcy JPE w sytuacji naruszenia patentu bdzie mg dochodzi swoich praw przed JSP. Niezalenie od tego, w ktrym pastwie UE 25 sytuacja ta miaa miejsce, przedsibiorca moe liczy na jedn wykadni przepisw, poniewa obowizuje jeden sd, niebdcy sdem krajowym. Zatem przedsibiorca nie bdzie si musia ju obawia, i sd w jednym pastwie wyda decyzj sprzeczn z decyzj sdu w innym pastwie. Poniewa polscy przedsibiorcy, niezalenie czy wejdziemy do systemu patentu jednolitego, czy te nie, bd mogli czerpa korzyci z ujednolicenia przepisw 95 i wykadni przepisw , korzyci z tej moliwoci bd takie same zarwno w Opcji 0, jak i w Opcji 1. Z powyszych wzgldw korzy zwizana z ujednoliceniem przepisw i wykadni przepisw bdzie taka sama w obydwu opcjach.

95

Rnica polega na tym, i w Opcji 0 (brak wdroenia regulacji) wykadnia ta obejmowa bdzie 24 pastwa UE (bez Polski, Woch i Hiszpanii), natomiast w przypadku Opcji 1 wykadnia ta obejmowa bdzie take Polsk. Dodatkowo, w przypadku JPE sd moe nakaza zaniechania dziaa uznawanych za naruszenie lub te pozwoli na ich kontynuowanie pod warunkiem zapaty kaucji gwarancyjnej [przez powoda]. Sd moe rwnie zabezpieczy roszczenia poprzez zajcie towarw. W przypadku, gdy sytuacja finansowa pozwanego wskazuje na prawdopodobiestwo, e nie bdzie on w stanie pokry szkd, sd moe zaj ruchomoci / nieruchomoci takiego podmiotu bd zablokowa nalece do niego konto bankowe tytuem zabezpieczenia. (Szczepanowska-Kozowska Krystyna, Korzyci, szanse i zagroenia wynikajce z jednolitego systemu ochrony patentowej dla jednostek naukowych, Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyszego, 2012, s. 19-20). Zatem, z jednej strony w przypadku JSP sd moe stosowa daleko idce rodki zabezpieczajce, z drugiej za strony moe wymaga od powoda zapaty kaucji gwarancyjnej, co moe zmniejszy potencjalne wykorzystywanie tego przepisu do blokowania dziaa konkurencji. 38

4.3.3.

Analiza kosztw

Poniej przedstawiono porwnanie kosztw dla obydwu analizowanych opcji.

Tabela 11. Porwnanie kosztw midzy Opcj 0 i Opcj1

Opcja 0

Opcja 1

Koszty uzyskania patentw obejmuj: Koszty zgoszenia patentowego do UPRP Koszty zgoszenia patentowego (patentu europejskiego i JPE) do EPO. Koszty zgoszenia patentowego do EPO czy te do UPRP bd wynosiy tyle samo, niezalenie od tego, czy wejdziemy do systemu JPE (Opcja 1) czy te nie (Opcja 0). Jedyna rnica polega na tym, i w przypadku Opcji 1 przedsibiorca, ktry bdzie chcia mie zapewnion ochron patentow na terenie 25 pastw UE (bez Hiszpanii i Woch) bdzie skada wniosek jedynie do EPO i wnosi odpowiednie opaty, natomiast w przypadku Opcji 0 bdzie on musia zoy wniosek do EPO dajcy mu ochron na terenie 24 pastw UE (bez Polski, Hiszpanii i Woch) oraz wniosek do UPRP (w zapewnienia celu ochrony na terenie Polski). Jednake opaty za zgoszenie patentowe w Urzdzie Patentowym RP s bardzo niskie i stanowi ok. 5% przewidywanej opaty 96 wnoszonej do EPO . Poniewa rnica w kosztach jest niewielka (biorc rwnie pod uwag liczb uzyskiwanych patentw), uznano, i koszty uzyskania patentw bd takie same w obydwu opcjach.

Koszty uzyskania patentw

Koszty utrzymania patentw obejmuj: Koszty utrzymania patentw udzielonych przez UPRP Koszty utrzymania patentw (patentw europejskich i JPE) udzielonych przez EPO. Koszty utrzymania patentw udzielonych przez EPO czy te przez UPRP bd wynosiy tyle samo, niezalenie od tego, czy wejdziemy do systemu JPE (Opcja 1) czy te nie (Opcja 0). Jedyna rnica polega na tym, i w przypadku Opcji 1 przedsibiorca, ktry uzyska ochron patentow na terenie 25 pastw UE (bez Hiszpanii i Woch) w ramach JPE bdzie ponosi tylko jedn opat za utrzymanie, natomiast w przypadku Opcji 0, chcc utrzyma patent na terenie tych 25 pastw UE bdzie opaca JPE dajcy mu ochron na terenie 24 pastw UE (bez Polski, Hiszpanii i Woch) oraz patent krajowy dajcy mu ochron na terenie Polski. Jednake opaty za utrzymanie patentu krajowego wnoszone do Urzdu Patentowego RP s niskie i stanowi ok. 11% przewidywanej opaty 97 wnoszonej do EPO . Poniewa rnica w kosztach jest niewielka (biorc rwnie pod uwag liczb utrzymywanych patentw), uznano, i koszty uzyskania patentw bd takie same w obydwu opcjach.

Koszty utrzymania patentw

96

Obliczenia dokonano na podstawie obecnie funkcjonujcych cennikw oraz przewidywanej opaty za zgoszenie JPE na podstawie Oceny Skutkw Regulacji Komisji Europejskiej (Dokument uzupeniajcy do wniosku dotyczcego rozporzdzenia Parlamentu Europejskiego i Rady wprowadzajcego wzmocnion wspprac w dziedzinie tworzenia jednolitego systemu ochrony patentowej oraz do wniosku dotyczcego rozporzdzenia Rady wprowadzajcego wzmocnion wspprac w dziedzinie tworzenia jednolitego systemu ochrony patentowej w odniesieniu do odpowiednich ustale dotyczcych tumacze). 97 J.w. 39

Opcja 0 Koszty spraw sdowych obejmuj przedsibiorstwa pozywane. Nie uwzgldniamy kosztw spraw sdowych przedsibiorstw pozywajcych, gdy liczba spraw sdowych, w ktrych polskie firmy pozywaj swoich konkurentw o naruszenie patentu bdzie niezalena od wybranej opcji. Wynika to std, i polskie firmy bd mogy korzysta z JPE oraz JSP w przypadku narusze poza granicami Polski, niezalenie od tego, czy Polska bdzie stron umowy o JSP czy te nie. Na koszty sprawy sdowej skadaj si koszty: Opat sdowych Prawnikw Zastpstwa procesowego Powiconego czasu na udzia w rozprawach Odszkodowa Strat zwizanych z zastosowaniem 98 rodkw zabezpieczajcych . Koszty spraw sdowych odbywajcych si poza granicami Polski, w ktrych polscy przedsibiorcy s pozwanymi, bd takie same, niezalenie od opcji. Wynika to std, i JPE bdzie obowizywa na terenie Niemiec, Francji czy Holandii, niezalenie do tego, czy Polska bdzie stron umowy o JSP czy te nie. Rnica midzy opcjami bdzie dotyczy tylko sytuacji narusze majcych miejsce na terenie Polski. W przypadku Opcji 0, liczba spraw sdowych na terenie Polski bdzie zalena od liczby patentw obowizujcych na terenie Polski, a wic patentw krajowych oraz walidowanych w Polsce (ktrych jest mniej ni JPE w przypadku Opcji 1). Naley take uwzgldni fakt, i postpowania sporne bd si odbyway przed sdami krajowymi (zarwno dla I, jak i II instancji) i nie bd wymagay tumaczenia dokumentacji, gdy dla patentw
98

Opcja 1 Koszty spraw sdowych obejmuj przedsibiorstwa pozywane. Nie uwzgldniamy kosztw spraw sdowych przedsibiorstw pozywajcych, gdy liczba spraw sdowych, w ktrych polskie firmy pozywaj swoich konkurentw o naruszenie patentu bdzie niezalena od wybranej opcji. Wynika to std, i polskie firmy bd mogy korzysta z JPE oraz JSP w przypadku narusze poza granicami Polski, niezalenie od tego, czy Polska bdzie stron umowy o JSP czy te nie. Na koszty sprawy sdowej skadaj si koszty: Opat sdowych Prawnikw Zastpstwa procesowego Powiconego czasu na udzia w rozprawach Tumacze dokumentacji Ewentualnych podry zagranicznych w przypadku postpowa majcych miejsce poza granicami Polski Odszkodowa Strat zwizanych z zastosowaniem 99 rodkw zabezpieczajcych . Koszty spraw sdowych odbywajcych si poza granicami Polski, w ktrych polscy przedsibiorcy s pozwanymi, bd takie same, niezalenie od opcji. Wynika to std, i JPE bdzie obowizywa na terenie Niemiec, Francji czy Holandii, niezalenie do tego, czy Polska bdzie stron umowy o JSP czy te nie. Rnica midzy opcjami bdzie dotyczy tylko sytuacji narusze majcych miejsce na terenie Polski. W przypadku Opcji 1, liczba spraw sdowych na terenie Polski bdzie zalena od liczby patentw obowizujcych na terenie Polski, a wic patentw krajowych, walidowanych w Polsce oraz JPE (w sumie tych patentw jest wicej ni w przypadku Opcji 0). Naley take

Koszty spraw sdowych

W sytuacji zastosowania rodkw zabezpieczajcych moe doj do zablokowania konta pozwanej firmy, zatrzymania produkcji czy sprzeday produktu, jeli zastosowane rozwizania mog oznacza naruszenia prawa ochronnego powoda. Tego typu dziaania mog oznacza realne zmniejszenie przychodw firmy pozwanej. 99 J.w. 40

Opcja 0 walidowanych w Polsce obowizuje polska wersja jzykowa.

Opcja 1 uwzgldni fakt, i postpowania sporne bd si odbyway przed JSP. Nawet, jeli w Polsce powstanie 100 oddzia lokalny JSP I instancji , rozprawy przed sdem II instancji bd ju odbyway si poza granicami Polski. Mimo, i jzykiem postpowania przed sdem II instancji moe by jzyk, w ktrym odbywao si postpowanie I instancji, jednake naley uwzgldni fakt, i rozprawa przed sdem II instancji bdzie wymagaa zagranicznych wyjazdw i kosztw z tym zwizanych.

Liczba spraw sdowych bdzie wiksza w przypadku Opcji 1. Podobnie redni koszt sprawy sdowej bdzie wikszy w przypadku Opcji 1. Zatem koszty spraw sdowych bd wysze w przypadku Opcji 1. Zgodnie z przyjtymi zaoeniami koszty w przypadku Opcji 1 bd ok. 5 razy wysze ni 101 w przypadku Opcji 0 .

Koszty zakupu 102 licencji

Im wiksza jest liczba patentw obowizujcych na danym rynku, tym wiksze prawdopodobiestwo, i przedsibiorstwo moe w sposb umylny lub nieumylny naruszy patent innej firmy. Przedsibiorcy, zabezpieczajc si przed tak sytuacj dokonuj zakupu licencji od firm posiadajcych patenty. Prawidowoci jest, e im wicej patentw obowizujcych na rynku, tym wicej licencji zakupionych przez przedsibiorcw. Poniewa liczba patentw w Opcji 0 obejmuje patenty krajowe i walidowane w Polsce (bez JPE), jest ona mniejsza ni liczba patentw w Opcji 1.

Im wiksza jest liczba patentw obowizujcych na danym rynku, tym wiksze prawdopodobiestwo, i przedsibiorstwo moe w sposb umylny lub nieumylny naruszy patent innej firmy. Przedsibiorcy, zabezpieczajc si przed tak sytuacj dokonuj zakupu licencji od firm posiadajcych patenty. Prawidowoci jest, e im wicej patentw obowizujcych na rynku, tym wicej licencji zakupionych przez przedsibiorcw. Poniewa liczba patentw w Opcji 1 obejmuje patenty krajowe, walidowane w Polsce oraz JPE, jest ona wiksza ni liczba patentw w Opcji 0.

Koszt zakupu pojedynczej licencji bdzie taki sam niezalenie od Opcji, natomiast liczba zakupionych licencji bdzie wiksza w przypadku Opcji 1. Zatem koszty zakupu licencji bd wysze w przypadku Opcji 1. Zgodnie z przyjtymi zaoeniami koszty w przypadku Opcji 1 bd wysze o ok. 90180% (w zalenoci od analizy wraliwoci okrelonej scenariuszami) ni 103 w przypadku Opcji 0 .

100

Przyjto zaoenie, na podstawie informacji przekazanych przez Ministerstwo Gospodarki, i w Polsce powstanie oddzia lokalny JSP I Instancji. 101 Gwne zaoenia metodologiczne oraz wyniki kalkulacji kosztw i korzyci zostay opisane w rozdziale 4.5. Kalkulacja kosztw i korzyci porwnanie opcji. 102 Zakup licencji jest dla celw kalkulacji rwnowany innym moliwym opcjom zwizanym z zarzutami o naruszenie patentu np. zakoczeniem dziaalnoci bdcej przedmiotem takich zarzutw lub prowadzeniem dodatkowych dziaa pozwalajcych na skuteczne uniknicie zarzutw o naruszenie patentw. 103 J.w. 41

Opcja 0 Przedsibiorca, chcc upewni si, i nie narusza obowizujcego patentu, powinien dokonywa sprawdzania baz patentowych pod tym ktem. W przypadku Opcji 0, na terenie Polski obowizywa bd patenty krajowe oraz patenty europejskie walidowane przez Urzd Patentowy. Opis tych patentw wraz z zastrzeeniami publikowany jest przez UPRP w jzyku polskim. Jednoczenie liczba obowizujcych patentw jest mniejsza ni w przypadku Opcji 1.

Opcja 1 Przedsibiorca, chcc upewni si, i nie narusza obowizujcego patentu, powinien dokonywa sprawdzania baz patentowych pod tym ktem. W przypadku Opcji 1, na terenie Polski obowizywa bd patenty krajowe oraz patenty europejskie walidowane przez Urzd Patentowy, a take JPE. Opis patentw krajowych oraz walidowanych wraz z zastrzeeniami publikowany jest przez UPRP w jzyku polskim. Natomiast opis JPE bdzie publikowany przez EPO w jzyku angielskim, niemieckim lub francuskim. W okresie przejciowym (12 lat) opis bdzie kadorazowo dostpny w jzyku angielskim, cho nie bdzie to wersja prawnie wica, jeli zgoszenie patentowe zostao dokonane w jzyku niemieckim lub francuskim. Natomiast po zakoczeniu okresu przejciowego nie bdzie wymogu zaczenia wersji angielskiej, dostpne bd wtedy tumaczenia automatyczne, ktre bd uatwiay 104 wyszukiwanie patentw . Jednake, system tumacze automatycznych najprawdopodobniej nie umoliwi prawidowego tumaczenia opisu patentowego (np. zachowania znaczenia kontekstowego). Zatem dokonanie sprawdzenia czystoci patentowej bdzie wymagao skorzystania z usug tumaczy. Z tych wzgldw koszty badania JPE bd wysze ni koszty badania patentw dostpnych w bazie UPRP. Jednoczenie liczba obowizujcych patentw jest wiksza ni w przypadku Opcji 0.

Koszty sprawdzania czystoci patentowej

Koszt badania patentowego bdzie wikszy w przypadku Opcji 1, podobnie liczba patentw podlegajcych badaniu bdzie wysza w przypadku Opcji 1. Zatem koszty badania czystoci patentowej bd wysze w przypadku Opcji 1. Zgodnie z przyjtymi zaoeniami koszty w przypadku Opcji 1 bd 10 do 40 razy (w zalenoci od analizy wraliwoci okrelonej scenariuszami) 105 wysze ni w przypadku Opcji 0 .

104 105

Wicej informacji na temat systemu tumacze automatycznych znajduje si w rozdziale 4.4.2. Gwne zaoenia metodologiczne oraz wyniki kalkulacji kosztw i korzyci zostay opisane w rozdziale 4.5. Kalkulacja kosztw i korzyci porwnanie opcji. 42

Opcja 0 W przypadku Opcji 0, kiedy Polska nie wdroy jednolitego patentu ani nie ratyfikuje Umowy o JSP, w 24 106 pastwach UE (bez Polski, Hiszpanii i Woch) zostanie stworzony system jednolitego patentu europejskiego. Poniewa polscy przedsibiorcy mog by zainteresowani ubieganiem si o JPE, koszty dostosowawcze obejmuj koszty szkole dla zainteresowanych przedsibiorcw, a take rzecznikw patentowych czy 107 prawnikw .

Opcja 1 W przypadku Opcji 1 koszty dostosowawcze obejmuj koszty szkole dla zainteresowanych przedsibiorcw, a take rzecznikw patentowych, prawnikw, pracownikw UPRP czy innych zainteresowanych 108 stron . Jednoczenie koszty dostosowawcze uwzgldniaj utworzenie w Polsce oddziau lokalnego Jednolitego Sdu Patentowego I Instancji. Oddzia ten bdzie obsugiwa sprawy sdowe o naruszenia majce miejsce na terenie Polski. Do obsugi kadej ze spraw powoanych bdzie 3 sdziw z puli dostpnych sdziw patentowych. Docelowo, funkcjonowanie sdu bdzie finansowane z opat sdowych, za z budetu Polski bd pokryte jedynie koszty infrastrukturalne. Dodatkowo, zanim bdzie moliwe funkcjonowanie sdu w oparciu o opaty sdowe (zarwno w przypadku oddziaw lokalnych, regionalnych, jak i centralnych JSP I instancji), pastwa czonkowskie bd partycypoway w kosztach utrzymania tego sdu.

Koszty dostosowawcze

Koszty dostosowawcze obejmuj koszty szkole w przypadku obydwu opcji. Natomiast uwzgldniaj one take koszty utworzenia w Polsce oddziau lokalnego JSP I instancji w przypadku Opcji 1. Z tych wzgldw koszty dostosowawcze bd wysze w przypadku Opcji 1. Zgodnie z przyjtymi zaoeniami koszty w przypadku Opcji 1 bd ok. 25 razy wysze ni 109 w przypadku Opcji 0 .

106 107

Zakadamy, i adne inne pastwo si nie wycofa z systemu JPE. Koszty te zostay uwzgldnione w oparciu o Wytyczne do Oceny Skutkw Regulacji, ktre wskazuj na to, e moliwe jest take dokonanie szacunku kosztw pracy zwizanych z zaznajomieniem si z nowymi regulacjami, szkoleniami i czasem pracy im powiconym. Szacunku takiego mona dokona ju wtedy, gdy uda si oceni na jak wiele przedsibiorstw / instytucji wpyn nowe regulacje oraz jak wiele osb i przez jaki czas bdzie przeszkolonych. (Wytyczne do Oceny Skutkw Regulacji, Ministerstwo Gospodarki, 2006, s. 47). 108 J.w. 109 Gwne zaoenia metodologiczne oraz wyniki kalkulacji kosztw i korzyci zostay opisane w rozdziale 4.5. Kalkulacja kosztw i korzyci porwnanie opcji. 43

4.4.
4.4.1.

Analiza kosztw i korzyci

Zastosowane zaoenia metodologiczne

Poniej przedstawiono przyjte zaoenia metodologiczne w podziale na: Zaoenia oglne Zaoenia dotyczce szacunkw liczby patentw Zaoenia dotyczce kalkulacji poszczeglnych wartoci korzyci i kosztw. Zaoenia oglne 1. Uwzgldniono tylko te korzyci i koszty, ktre rni si pomidzy opcjami. Z tych wzgldw nie naley zakada, e dla kadej z opcji uwzgldniono wszystkie potencjalne koszty i korzyci. Ze wzgldu na fakt, i trudno jest wskaza na konkretne wartoci liczbowe zwizane z przewidywan liczb patentw oraz rozwojem innowacyjnoci polskich przedsibiorstw wprowadzono analiz wraliwoci opart na scenariuszach. Uwzgldniono szczeglnie istotn okoliczno, i nawet w sytuacji, gdy Polska nie wstpi do obszaru wzmocnionej wsppracy i nie ratyfikuje Umowy o JSP, polscy przedsibiorcy bd mogli korzysta z JPE, co do ktrego przyjmujemy zaoenie i bdzie obowizywa wtedy w 24 pastwach (UE za wyjtkiem Polski, Hiszpanii i Woch). Nie uwzgldniono sytuacji, kiedy system jednolitego patentu europejskiego nie zostanie wprowadzony w adnym lub w czci z ww. pastw. Przyjto, i pierwszym rokiem analizy jest rok 2014
110

2.

3.

4.

5. 6.

Pierwsze patenty o jednolitym skutku bd obowizyway od 2018 roku (zaoono, i EPO potrzebuje 4 lat na analiz zgosze patentowych). Zaoono, i w Polsce powstanie oddzia lokalny Jednolitego Sdu Patentowego I Instancji. Przyjto stop inflacji w wysokoci 3,6%. Przyjto kurs PLN/EUR: 4,2

7. 8. 9.

10. Przyjto nastpujce zaoenia co do scenariuszy: A. Scenariusz optymistyczny. Zakada on, i polskie firmy bd bardzo innowacyjne, bd rozwija si znacznie szybciej ni w chwili obecnej, a take tempo przyrostu nowych patentw skadanych przez polskie firmy bdzie znacznie wysze ni tych skadanych przez firmy z innych pastw. Jednoczenie, scenariusz ten zakada, i firmy bd coraz bardziej wiadome moliwoci narusze i znacznie wiksza liczba firm bdzie si szkoli z zakresu praw ochrony wasnoci intelektualnej oraz bdzie dokonywa przegldu dostpnych baz patentowych. B. Scenariusz umiarkowany. Zakada on, i polskie firmy bd staway si coraz bardziej innowacyjne, rozwijajc si szybciej ni w przypadku firm zagranicznych, aczkolwiek wolniej ni w scenariuszu optymistycznym. Bdzie take roso zainteresowanie szkoleniami z zakresu praw ochrony wasnoci intelektualnej, a wiksza ni obecnie liczba firm bdzie dokonywa przegldu baz patentowych. C. Scenariusz pesymistyczny. Innowacyjno polskich firm bdzie wzrasta, cho wolniej ni w przypadku wczeniejszych scenariuszy. Tempo skadania zgosze patentowych przez polskie firmy bdzie wolniejsze ni obecnie, aczkolwiek nadal wysze ni tempo skadania tych zgosze przez firmy zagraniczne. Zakada si, i wiadomo firm co do moliwoci naruszania patentw pozostanie na niezmienionym poziomie, podobnie jak liczba firm, ktre przegldaj bazy patentowe.

110

Na podstawie Szczegowego Opisu Dziea zacznika nr 3 do umowy na wykonanie niniejszej ekspertyzy 44

Zaoenia dotyczce szacunkw liczy patentw W celu obliczenia wartoci kosztw i korzyci naley najpierw dokona oszacowania liczby patentw obowizujcych w danym roku badania. Istotne jest, i wskazano tu liczb patentw obowizujcych w danym roku, a nie liczb nowych patentw, ktre zaczynaj obowizywa. Jako patenty obowizujce w danym roku rozumiemy sum patentw wydanych w okresie 9 lat poprzedzajcych dany rok oraz w danym roku (w sumie 10 lat), zgodnie z zaoeniem, i rednia dugo ycia 111 patentu wynosi 10 lat Poniej przedstawiono poszczeglne zaoenia co do szacunkw liczby patentw. 1. Liczba JPE (niezalenie od opcji) jest to liczba patentw europejskich o jednolitym skutku obowizujcych na terenie pastw przystpujcych do wzmocnionej wsppracy i ratyfikujcych umow o JSP (liczba patentw JPE obowizujcych w Polsce w przypadku 112 Opcji 1, lub poza Polsk w przypadku Opcji 0) : 113 a) Tempo przyrostu patentw 2,2% rocznie w okresie 20 lat (lata 2014-2033) oraz 1,1% rocznie po okresie 20 lat (2034-2043). b) Spord wszystkich patentw (europejskich i JPE) a 98% bdzie skadanych jako 114 JPE . Liczba patentw walidowanych na terenie Polski w przypadku Opcji 0 (Polska nie wchodzi 115 do systemu JPE, a wic jednolite patenty europejskie nie obowizuj na terenie Polski) : a) Ze wzgldu na fakt, i wci cz podmiotw bdzie zainteresowana ochron swoich praw na terenie Polski, bd one jednoczenie skada zgoszenia o JPE, jak i o patent europejski, ktry nastpnie bd walidowa w Polsce. 116 b) Zakadamy zmniejszajce si tempo przyrostu patentw: z 24% do 1,1% (jak w przypadku JPE). Liczba patentw walidowanych na terenie Polski w przypadku Opcji 1 : a) Na terenie Polski obowizuj JPE, zatem tylko niewielka cz patentw bdzie 118 walidowana jako patenty europejskie 2% 119 b) Zakadamy, i 10% z patentw europejskich bdzie walidowane w Polsce . Liczba patentw JPE, ktre uzyskaj polskie firmy : 121 a) W przypadku Opcji 0 zakadamy tempo przyrostu patentw na poziomie 15% , za po okresie 12 lat na poziomie 8%. b) W przypadku scenariusza optymistycznego dla Opcji 1 zakadamy tempo przyrostu patentw na poziomie 25%, za po okresie 12 lat na poziomie 12%. c) W przypadku scenariusza umiarkowanego dla Opcji 1 zakadamy tempo przyrostu patentw na poziomie 15%, za po okresie 12 lat na poziomie 8%. d) W przypadku scenariusza pesymistycznego dla Opcji 1 zakadamy tempo przyrostu patentw na poziomie 10%, za po okresie 12 lat na poziomie 5%. e) Niezalenie od przyjtej opcji i scenariusza, tempo przyrostu patentw JPE, ktre bd uzyskiwa polscy przedsibiorcy, jest wysze ni dla JPE ogem. Wynika to z zaoenia, i polskie firmy, nawet w scenariuszu pesymistycznym bd w szybszym
120 117

2.

3.

4.

111

Na podstawie Commission Staff Working Paper Impact Assessment Accompanying document to the Proposal for a Regulation Of The European Parliament And The Council implementing enhanced cooperation in the area of the creation of unitary patent protection and Proposal for a Council Regulation implementing enhanced cooperation in the area of the creation of unitary patent protection with regard to the applicable translation arrangements, {COM(2011) 215}, {COM(2011) 216}, {SEC(2011) 483} Brussels, SEC(2011) 482/2 (dokumentu zwanego dalej OSR KE) oraz na podstawie informacji uzyskanych podczas wywiadw. 112 Szacowane liczby patentw przedstawiono w rozdziale 4.5. Kalkulacja kosztw i korzyci porwnanie opcji. 113 rednie tempo przyrostu liczby patentw europejskich udzielonych w latach 2007-2011, dane EPO. 114 Preliminary Findings of DG Internal Market and Services - Study on the Caseload and Financing of the Unified Patent Court, 2011 115 Szacowane liczby patentw przedstawiono w rozdziale 4.5. Kalkulacja kosztw i korzyci porwnanie opcji. 116 rednie tempo przyrostu liczby patentw europejskich walidowanych w Polsce w latach 2008-2011, dane EPO. 117 Szacowane liczby patentw przedstawiono w rozdziale 4.5. Kalkulacja kosztw i korzyci porwnanie opcji. 118 Preliminary Findings of DG Internal Market and Services - Study on the Caseload and Financing of the Unified Patent Court, 2011 119 Obecnie te wartoci wynosz, w zalenoci od roku, 5-10%, dane EPO i UPRP. 120 Szacowane liczby patentw przedstawiono w rozdziale 4.5. Kalkulacja kosztw i korzyci porwnanie opcji. 121 rednie tempo przyrostu liczby patentw udzielonych polskim podmiotom w latach 2007-2011, dane EPO. 45

f)

tempie rozwija swoj innowacyjno ni firmy zagraniczne, gdy wychodzimy od bardzo niskiego poziomu liczby zgaszanych patentw. Zakadamy, i cz polskich firm nadal bdzie skadaa wnioski take o patent europejski, gdy w przypadku sytuacji, gdy firma jest zainteresowana wyjciem tylko na 1-3 rynki UE, bdzie to nadal tasze rozwizanie.

Zaoenia dotyczce kalkulacji poszczeglnych wartoci korzyci i kosztw 1. Korzyci w postaci przychodw do budetu: a) W przypadku przychodw ze zgosze patentowych w Opcji 0 kalkulujemy przychody zwizane z walidacj patentw europejskich w Polsce. Uwzgldniamy obecn opat UPRP oraz stop inflacji. Nastpnie zakadamy, i 50% opat przeznaczane jest na utrzymanie UPRP, zatem pozostae 50% jest dodatkowym przychodem do budetu. b) W przypadku przychodw za utrzymanie patentw w Opcji 0 kalkulujemy przychody zwizane z utrzymaniem patentw europejskich walidowanych w Polsce. Uwzgldniamy obecn opat UPRP oraz stop inflacji. Nastpnie zakadamy, i 50% opat przeznaczane jest na utrzymanie UPRP, zatem pozostae 50% jest dodatkowym przychodem do budetu. c) W przypadku przychodw ze zgosze patentowych w Opcji 1 kalkulujemy przychody zwizane z walidacj patentw europejskich w Polsce. Uwzgldniamy obecn opat UPRP oraz stop inflacji. Nastpnie zakadamy, i 50% opat przeznaczane jest na utrzymanie UPRP, zatem pozostae 50% jest dodatkowym przychodem do budetu. Dodatkowo, uwzgldniamy przychody ze zgosze JPE do EPO. Uwzgldniamy obecn opat w EPO oraz stop inflacji. Nastpnie zakadamy, i 50% opat przeznaczane jest na utrzymanie EPO, zatem pozostae 50% jest rozdzielane na pastwa czonkowskie. Przyjmujemy, i jako kryterium podziau zastosowano udzia danego pastwa w PKB 122 pastw przystpujcych . Suma tych dwch strumieni daje przychd do budetu pastwa ze zgosze patentowych. d) W przypadku przychodw z utrzymania patentw w Opcji 1 kalkulujemy przychody zwizane z utrzymaniem patentw europejskich walidowanych w Polsce. Uwzgldniamy obecn opat UPRP oraz stop inflacji. Nastpnie zakadamy, i 50% opat przeznaczane jest na utrzymanie UPRP, zatem pozostae 50% jest dodatkowym przychodem do budetu. Dodatkowo, uwzgldniamy przychody z opat za utrzymanie 123 JPE, wnoszonych do EPO. Uwzgldniamy opat na poziomie 7 500 EUR za 10 lat oraz stop inflacji. Nastpnie zakadamy, i 50% opat przeznaczane jest na utrzymanie EPO, zatem pozostae 50% jest rozdzielane na pastwa czonkowskie. Przyjmujemy, i jako kryterium podziau zastosowano udzia danego pastwa w PKB pastw 124 przystpujcych . Suma tych dwch strumieni daje przychd do budetu pastwa z utrzymania patentw. Koszty sprawy sdowych a) Zarwno dla Opcji 0, jak i dla Opcji 1 zakadamy, i prawdopodobiestwo sprawy 125 sdowej wynosi 0,24% liczby obowizujcych na rynku patentw . b) Kosztem sprawy sdowej jest koszt opat sdowych, koszt prawnikw / penomocnikw, 126 koszt powiconego czasu oraz ewentualny koszt tumaczy . c) Jako koszt jednej sprawy sdowej majcej miejsce w Polsce w 2014 roku przyjmujemy 127 150 000 PLN . Nastpnie dla obliczenia wartoci dla kolejnych lat stosujemy stop inflacji.

2.

122

Udzia Polski w roku 2014 zakadamy na poziomie obecnego udziau, tj. 3,7% (PKB Polski w stosunku do PKB UE 25, bez Hiszpanii i Woch, obliczenia wasne na podstawie danych Eurostatu). Zakadamy, i tempo rozwoju Polski bdzie szybsze ni UE 25 i z tych wzgldw udzia ten w roku 2043 wyniesie 8,1%. 123 Zgodnie z zapisami art. 15 ust 3 pkt a) projektu Rozporzdzenia o jednolitym patencie wysoko opat za przeduenie okrela si na poziomie rwnowanym poziomowi opaty za przeduenie uiszczanej z tytuu ochrony zapewnianej obecnie przez patenty europejskie o przecitnym zasigu geograficznym. Przyjmujemy, i ten zasig obejmuje 5 pastw, w ktrych jest najwicej walidacji i z tych wzgldw, zgodnie z zapisami OSR KE przyjmujemy warto 7 500 EUR warto jak dla 5 krajw, w ktrych dokonywana jest najwiksza liczba walidacji. 124 Udzia Polski w roku 2014 zakadamy na poziomie obecnego udziau, tj. 3,7% (PKB Polski w stosunku do PKB UE 25, bez Hiszpanii i Woch, obliczenia wasne na podstawie danych Eurostatu). Zakadamy, i tempo rozwoju Polski bdzie szybsze ni UE 25 i z tych wzgldw udzia ten w roku 2043 wyniesie 8,1%. 125 Preliminary Findings of DG Internal Market and Services - Study on the Caseload and Financing of the Unified Patent Court, 2011 126 Nie uwzgldniono kosztw zwizanych ze stosowaniem rodkw zabezpieczajcych. 46

d)

e)

Jako koszt jednej sprawy sdowej majcej miejsce poza granicami Polski w 2014 roku 128 przyjmujemy 819 000 PLN . Nastpnie dla obliczenia wartoci dla kolejnych lat stosujemy stop inflacji. Zakadamy, i 50% spraw kierowanych jest do sdu II instancji (zarwno odbywajcych 129 si w kraju, jak i za granic) .

3.

Koszty zakupu licencji: a) Dla celw opracowania przyjmujemy zaoenie, i licencje s stosowane przez przedsibiorcw jako rodek ochronny przed naruszeniami patentw i ich zakup nie wie si ze zwikszeniem innowacyjnoci przedsibiorstw. Zakup licencji jest dla celw kalkulacji rwnowany innym moliwym opcjom zwizanym z zarzutami o naruszenie patentu np. zakoczeniem dziaalnoci bdcej przedmiotem takich zarzutw lub prowadzeniem dodatkowych dziaa pozwalajcych na skuteczne uniknicie zarzutw o naruszenie patentw. 130 b) Jako redni warto zakupu jednej licencji przyjmujemy 822 000 PLN . Nastpnie dla obliczenia redniej wartoci zakupu jednej licencji w kolejnych latach stosujemy stop inflacji. c) W przypadku Opcji 0 zakadamy, i liczba licencji wynosi 11% obowizujcych 131 patentw . d) W przypadku scenariusza optymistycznego w Opcji 1 zakadamy, i liczba licencji wynosi 9% obowizujcych patentw. e) W przypadku scenariusza umiarkowanego w Opcji 1 zakadamy, i liczba licencji wynosi 11% obowizujcych patentw. f) W przypadku scenariusza pesymistycznego w Opcji 1 zakadamy, i liczba licencji wynosi 13% obowizujcych patentw. Koszty badania czystoci patentowej: a) Uwzgldniono, i inne koszty bd ponoszone przez MSP, za inne przez due firmy. b) W sytuacji MSP przyjto redni roczny koszt badania czystoci patentowej na firm 132 rocznie w wysokoci 2 000 PLN (Opcja 0 oraz Opcja 1 w okresie 2014-2017) oraz 133 10 000 PLN (Opcja 1 od 2018 roku). c) W sytuacji duych firm przyjto redni roczny koszt badania czystoci patentowej na 134 firm w wysokoci 60 000 PLN (Opcja 0 oraz Opcja 1 w okresie 2014-2017) oraz 135 120 000 PLN (Opcja 1 od 2018 roku).

4.

127 128

Dane na podstawie wywiadw. Dane na podstawie wywiadw oraz informacji zawartych na stronie Ministerstwa Gospodarki: http://www.mg.gov.pl/node/16508#o1. 129 Obliczenia wasne na podstawie danych zawartych w: Patent Litigation Insurance. A study for the European Commission on the feasibility of possible insurance schemes against patent litigation risks. Appendices to the final report. June 2006, CJA Consultants Ltd European Policy Advisers Britain and Brussels. 130 Jest to rednia warto jednej sprzedanej licencji w 2010 roku (dane na postawie Nauka i technika 2010, GUS). Zakadamy, e taki sam jest koszt kupionej licencji. Przyjmujemy, i jest to koszt zakupu licencji na cay okres obowizywania patentu (74% umw licencyjnych podpisywanych jest na okres odpowiadajcy czasowi ochrony patentowej; na podstawie: Tamowicz Piotr, Licencja jako droga poprawy innowacyjnoci i konkurencyjnoci polskich przedsibiorstw. Analiza stanu istniejcego oraz istniejce bariery, Ministerstwo Gospodarki, Gdask 2006). Dla porwnania redni koszt zakupu licencji w Stanach Zjednoczonych wynosi 987 225 USD (dane bez 3 najdroszych licencji; http://ezinearticles.com/?Royalty-Rates-andLicense-Fees---Patent-Damages-Expert-Witness&id=3350179). 131 Dane wskazuj na warto midzy 9% a 13%: obliczenia wasne na podstawie danych GUS zawartych w opracowaniu Nauka i technika 2010, obliczenia wasne na podstawie danych WIPO, Gambardella Alfonso, Giuri Paola, Mariani Myriam, Study on evaluation the knowledge economy what are patents actually worth? The value of patents for today's economy and society, European Commission, 2006. 132 Dane na podstawie wywiadw. 133 Zaoono znaczny wzrost kosztw ze wzgldu na konieczno tumaczenia opisw i zastrzee patentowych. Nawet w sytuacji wprowadzenia systemu tumacze automatycznych, firmy bd musiay korzysta z usug tumaczy. Wicej na ten temat w rozdziale 4.4.3. Analiza funkcjonalnoci projektowanego systemu tumacze maszynowych dokumentacji patentowej, w tym analiza kosztw tumaczenia patentu europejskiego i jego wpyw na koszt uzyskania ochrony wynikajcej z patentu europejskiego dla MSP. Wyszy koszt tumacze odbije si szczeglnie na MSP; takie rozumowanie znajduje potwierdzenie w dokumencie Ministerstwa Gospodarki Wytyczne do Oceny Skutkw Regulacji, ktry stwierdza, i wikszo regulacji wywiera wikszy wpyw na MSP ni na due przedsibiorstwa nawet, jeli wydaje si, e traktuj je rwnorzdnie. Wynika to ze znacznie mniejszej zdolnoci MSP przystosowania si do zmian (mniejsze zasoby ludzkie i finansowe). 134 Dane na podstawie wywiadw. 135 Dwukrotny wzrost kosztw ze wzgldu na konieczno tumaczenia opisw i zastrzee patentowych. 47

d) e) f) g) h)

Przyjto, i liczba firm, ktre dokonuj w chwili obecnej badania czystoci patentowej to: 136 907 MSP i 281 duych firm . Zaoono, i w przypadku Opcji 0 badania czystoci patentowej bdzie dokonywa tyle samo firm, co w chwili obecnej. Zaoono, i w przypadku scenariusza optymistycznego w Opcji 1 badania czystoci patentowej bdzie dokonywa 4 razy wicej firm ni obecnie. Zaoono, i w przypadku scenariusza umiarkowanego w Opcji 1 badania czystoci patentowej bdzie dokonywa 2 razy wicej firm ni obecnie. Zaoono, i w przypadku scenariusza pesymistycznego w Opcji 1 badania czystoci patentowej bdzie dokonywa tyle samo firm, co obecnie.

5. Koszty dostosowawcze: a) Na koszty dostosowawcze skadaj si koszty szkole (Opcja 0 oraz Opcja 1) oraz koszty utrzymania oddziau lokalnego JSP I Instancji w Polsce (Opcja 1). b) Zaoono redni koszt jednego szkolenia dla jednej osoby w wysokoci 2 000 PLN w 2014 roku. Dla kolejnych lat uwzgldniono inflacj. c) Przyjto, i liczba osb, ktre si szkol jest to cz populacji skadajcej si z rzecznikw patentowych, pracownikw UPRP oraz przedstawicieli firm (ale tylko tych, 137 ktre badaj czysto patentow) . d) W przypadku kosztw utrzymania oddziau lokalnego JSP I Instancji w Polsce przyjto, i sd ten bdzie w stanie sam finansowa swoj dziaalno od roku 2024. e) W okresie 2014-2023 przyjto, i koszt utrzymania tego sdu obejmuje koszty wynagrodze sdziw, a take koszty administracyjne i infrastrukturalne. Liczb sdziw obliczono na podstawie szacowanej liczby spraw sdowych. Dane o kosztach 138 pochodz z prezentacji Komisji Europejskiej . f) W okresie od 2024 roku przyjto, i koszt utrzymania tego sdu obejmuje tylko koszty 139 infrastrukturalne, stanowice 15% wynagrodze sdziw . Liczb sdziw obliczono na podstawie szacowanej liczby spraw sdowych. Dane o kosztach pochodz 140 z prezentacji Komisji Europejskiej . Analiza korzystania z informacji patentowej, w tym obcojzycznej, przez MSP, orodki naukowe i inne podmioty i jej dostpnoci w rnych jzykach

4.4.2.

Informacja patentowa stanowi zbir wszelkiego rodzaju publikacji urzdw patentowych (krajowych i regionalnych) oraz organizacji midzynarodowych. Nale do nich opisy wynalazkw zgoszonych do ochrony oraz opisy wynalazkw, na ktre udzielono praw wycznych (np. opisy patentowe). Korzystanie z informacji patentowej zapewnia uytkownikowi dostp do najbardziej aktualnej i szczegowej informacji na temat najnowszych rozwiza technicznych. Z informacji patentowej korzystaj w szczeglnoci orodki naukowe prowadzce badania naukowe oraz przedsibiorcy zainteresowani np. opatentowaniem wasnych rozwiza. Statystyki Europejskiego Urzdu Patentowego podaj, i rocznie na wiecie publikuje si okoo 60 tys. czasopism naukowotechnicznych, 100 tys. ksiek naukowo-technicznych, kilkaset tysicy referatw oraz ponad 3 mln dokumentw patentowych. Naley przy tym podkreli, e a 85% wiedzy technicznej publikowanej na 141 wiecie znajduje si wycznie w dokumentach patentowych .

136

Obliczenia wasne na podstawie danych zawartych w raporcie GUS Dziaalno innowacyjna przedsibiorstw w latach 20082010. Uwzgldniono przedsibiorstwa przemysowe, nie uwzgldniono przedsibiorstw usugowych. 137 rda danych o populacjach: Dziaalno innowacyjna przedsibiorstw w latach 2008-2010, GUS, rejestr REGON dostpny w GUS, Raport o stanie sektora maych i rednich przedsibiorstw w Polsce, Polska Agencja Rozwoju Przedsibiorczoci, strona internetowa Polskiej Izby Rzecznikw Patentowych, dane uzyskane z Urzdu Patentowego RP, Sektor badawczo-rozwojowy w Polsce, Polska Agencja Informacji i Inwestycji Zagranicznych S.A., Dziaalno przedsibiorstw niefinansowych w 2009 r., GUS. 138 Study on the Financing of the UPC. State of play , Olivr Vrhelyi, Head of Unit, Industrial Property Rights Unit in DG MARKT, October 2011 139 J.w. 140 J.w. 141 Informacje pochodz ze strony internetowej Enterprise Europe Network i zostay przygotowane przez Urzd Patentowy RP. 48

rdem informacji patentowej w Polsce s bazy danych Urzdu Patentowego RP. Dokumenty mona przeszukiwa na stronie UPRP za pomoc narzdzia Prostego wyszukiwania", ktre umoliwia wyszukiwanie danych na podstawie frazy wpisanej w polu edycyjnym. Wyszukiwanie odbywa si wg nastpujcych kryteriw: tytuu lub nazwy, skrtu opisu lub wykazu towarw, numeru prawa wycznego, numeru zgoszenia, nazwy uprawnionego. Dostpne s take opcje wyszukiwania zaawansowanego i wyszukiwanie wedug zadanych kryteriw. Ponadto wykorzystujc Serwer Publikacji mona znale tumaczenia patentw europejskich obowizujcych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej oraz polskie opisy patentowe publikowane przez Urzd Patentowy RP od 1924 r. Wasn baz (Espacenet) udostpnia Europejski Urzd Patentowy. Espacenet oferuje dostp do ponad 70 milionw dokumentw patentowych na caym wiecie od 1876 r. Baza jest dostpna w jzyku angielskim, niemieckim i francuskim. Poza dokumentami patentowymi serwis umoliwia dostp do nastpujcych informacji: rodziny patentw (dziki ktrej mona sprawdzi, czy w innych krajach udzielono patentw na podobne rozwizania), informacji na temat stanu prawnego, odnonikw do literatury niepatentowej, cytowa (w publikacjach naukowych). Istnieje take moliwo otrzymywania automatycznych powiadomie o nowych zgoszeniach z wybranego obszaru techniki. Na stronie EPO funkcjonuje take baza European Patent Register (Europejski Rejestr Patentw). Umoliwia ona sprawdzenie stanu prawnego zgoszenia zoonego do EPO i zawiera wszystkie publicznie dostpne informacje dotyczce europejskich zgosze patentowych w zakresie procedury udzielenia patentu, skadania sprzeciww oraz korespondencji pomidzy zgaszajcym a EPO. Natomiast wiatowa Organizacja Wasnoci Intelektualnej (WIPO) udostpnia patentow baz danych Patentscope, zawierajc ponad milion dokumentw patentowych, w tym prawie dwa miliony opublikowanych midzynarodowych zgosze patentowych. Poszukiwania mona w niej prowadzi wedug wielu kryteriw, takich jak: sowa kluczowe na pierwszej stronie lub w caym tekcie zgoszenia, numer zgoszenia, symbol MKP, nazwisko zgaszajcego, wynalazcy lub penomocnika, data zgoszenia, itp. Z informacji uzyskanych od przedsibiorcw w ramach bada ankietowych wynika, e korzystaj oni zarwno z bazy krajowej jak i baz zagranicznych, przede wszystkim z bazy Espacenet. Wedug ich opinii dostpno informacji patentowej jest raczej dobra. W kilku przypadkach wskazywano na ograniczenie zwizane z niedostateczn znajomoci jzyka obcego w przypadku koniecznoci szczegowego zrozumienia opisu patentu. Zalet bazy polskiej jest jej dostpno w jzyku polskim, natomiast do wad nale: zawone moliwoci poszukiwania informacji, brak biecych aktualizacji, mao atrakcyjny interfejs. Natomiast w przypadku bazy europejskiej uwag zwracano na jej wiksz przystpno dla uytkownika, wikszy zakres udostpnionej wiedzy oraz aktualno prezentowanych informacji. Analizujc czstotliwo, z jak przedsibiorcy korzystaj z baz naley stwierdzi, i jest ona bardzo zrnicowana. Niektre przedsibiorstwa korzystaj z baz tylko przy okazji skadania zgosze patentowych, inne 2 -3 razy w roku, jeszcze inne raz w tygodniu. W przypadku duych przedsibiorstw do staego monitorowania sytuacji patentowej zatrudniani s rzecznicy patentowi lub jest to zadanie wpisane do zakresu obowizkw danego pracownika. Kilku przedsibiorcw, (zwaszcza MSP) zleca

49

prowadzenie poszukiwa rzecznikom patentowym, a koszty sprawdzania czystoci patentowej s kadorazowo negocjowane. Firmy korzystaj take z biuletynu UPRP. Pracownicy odpowiedzialni za ledzenie sytuacji patentowej z reguy sprawdzaj tytuy zgosze patentowych w brany, w ktrej firma prowadzi dziaalno. Pozwala im to na biece zapoznawanie si z najnowszymi osigniciami technicznymi w brany, a take warunkuje moliwo komercyjnego wykorzystania wasnych rozwiza bez naraania si na odpowiedzialno z tytuu narusze praw osb trzecich. Szczeglne znaczenie ma to dla eksporterw, ktrzy planuj sprzeda swoich produktw za granic jak rwnie dla przedsibiorcw, ktrzy planuj wprowadzenie nowego wyrobu lub technologii na rynek. Dziki badaniu czystoci patentowej mona zminimalizowa ryzyko naruszenia cudzych praw patentowych i unikn procesw sdowych oraz wysokich kosztw z tytuu odszkodowa. Dla pewnej grupy przedsibiorstw przeszukiwanie baz patentowych jest istotne pod ktem stwierdzenia, czy mog oni wykorzystywa rozwizania, ktrych prawa wyczne ju wygasy i ktre w zwizku z tym mog by wprowadzone do obrotu towarowego lub stanowi informacj pomocn przy podjciu decyzji o zakupie licencji. Z drugiej strony bazy patentowe umoliwiaj ledzenie konkurencji czy wykorzystywanie wynikw prac konkurencji do tworzenia wasnych rozwiza na jeszcze nowoczeniejszym poziomie. Analiza dziaalnoci patentowej konkurentw pomaga przewidywa ich decyzje biznesowe, a take stwarza moliwo wczesnego wyeliminowania konkurentw z rynku w przypadku, gdyby zoone przez firm konkurencyjn zgoszenie patentowe naruszao ju istniejce prawa ochronne. wiadomo dotyczca potrzeby monitorowania czystoci patentowej wzrasta w firmach nalecych do bran, w ktrych obowizuje wysoka liczba patentw (np. farmaceutycznej) lub ktre same aplikuj o du liczb patentw. Czsto nie ograniczaj si one tylko do zapoznawania si z tytuami zgosze patentowych, ale take analizuj szczegowo opisy i zastrzeenia patentowe, co w niektrych przypadkach wymaga nawet kilku dni pracy specjalistw z danej dziedziny i potrzeby skorzystania z pomocy tumacza. Podobny, a nawet szerszy dostp do najnowszych informacji technicznych, w tym do baz patentowych posiadaj orodki naukowe (z racji prowadzonej dziaalnoci np. poprzez wspprac z innymi orodkami naukowymi na wiecie, wsplnie prowadzone projekty naukowe, posiadanie wikszych rodkw finansowych na badania i rozwj). Jzyk angielski jest powszechnie uywany w wiecie nauki (m. in. dziki moliwoci jego doskonalenia podczas zagranicznych stypendiw naukowych), a liczne publikacje w obcych jzykach (zwaszcza angielskim) potwierdzaj, i polscy naukowcy nie maj problemw w tym zakresie. Analiza funkcjonalnoci projektowanego systemu tumacze maszynowych dokumentacji patentowej, w tym analiza kosztw tumaczenia patentu europejskiego i jego wpyw na koszt uzyskania ochrony wynikajcej z patentu europejskiego dla MSP

4.4.3.

System automatycznego tumaczenia to proces tumaczenia z jednego jzyka na inny z uyciem oprogramowania komputerowego. Komisja Europejska wsplnie z EPO uruchomia usug automatycznego tumaczenia dokumentacji patentowej zamieszczonej w bazie EPO pod nazw Patent Translate, w celu zapewniania poprawy dostpu do dokumentw patentowych. Usuga ta dostpna jest za darmo poprzez stron internetow EPO. Serwis uywa technologii Google's Translate i umoliwia obecnie tumaczenie z oraz na jzyk: angielski, francuski, niemiecki, hiszpaski, woski, portugalski oraz szwedzki. Pokrywa to obecnie okoo 90% wszystkich patentw zatwierdzanych w Europie. Do koca 2014 roku serwis bdzie tumaczy dokumentacj patentow w 28 jzykach krajw europejskich oraz dodatkowo na jzyki chiski, japoski, koreaski oraz rosyjski. Po wejciu w ycie pakietu patentowego dokumentacja patentowa bdzie moga zosta zoona tylko w jednym z trzech oficjalnie obowizujcych jzykw: angielskim, francuskim lub niemieckim. Projekt rozporzdzenia przewiduje tzw. okres przejciowy (12 lat), w ktrym w sytuacji, gdy jzykiem postpowania przed EPO bdzie jzyk francuski lub niemiecki, wnioskowi patentowemu o jednolity patent europejski powinno towarzyszy pene, rczne tumaczenie specyfikacji patentowej na jzyk angielski, bd na dowolny jzyk urzdowy pastwa czonkowskiego bdcy jzykiem urzdowym

50

Unii, jeli jzykiem postpowania jest jzyk angielski . Po zakoczeniu okresu przejciowego przedsibiorcy bd mieli moliwo zoenia dokumentacji tylko w jednym, dowolnym z obowizujcych oficjalnie jzykw. W sytuacji, gdy przedsibiorca bdzie chcia zweryfikowa, czy prowadzona przez niego dziaalno nie narusza ochrony patentowej innego podmiotu w ramach jednolitego patentu europejskiego, bdzie on mg zweryfikowa zapisy dokumentacji patentowej w jzyku oryginalnym (jednym z ww. trzech oficjalnych), zamieszczonej w bazie EPO z wykorzystaniem Patent Translate sytemu automatycznego tumaczenia dokumentacji patentowej. Dziki temu systemowi ma on mie dostp do tumaczenia dokumentacji patentowej na swj jzyk narodowy. Patent Translate to specjalnie zaprojektowany system do obsugi rozbudowanego sownictwa patentowego i gramatyki. Dziaanie systemu opiera si na podejciu statystycznym. System dokonuje tumaczenia porwnujc zdanie po zdaniu z dokumentu rdowego do milionw dokumentw patentowych wczeniej przetumaczonych przez tumaczy na potrzeby sporzdzenia specyfikacji patentowych. System posiada moliwo "uczenia si" na podstawie oficjalnych dokumentw patentowych gromadzonych przez EPO przy wsppracy z urzdami patentowymi w pastwach czonkowskich w zakresie technicznych sformuowa oraz specyficznego stylu dokumentacji patentowej. Rozwizanie zaproponowane przez Komisj Europejsk wsplnie z EPO niesie za sob okrelone konsekwencje. Z jednej strony uruchomienie systemu automatycznego tumaczenia dokumentacji patentowej to narzdzie, ktre ugruntuje wiodc rol EPO jako najwikszego dostawcy darmowych danych patentowych, jak rwnie zapewni popraw dostpnoci do informacji technicznych zawartych w dokumentacji patentowej, niezalenie od jzyka uytkownika. Zapewnienie szerokiej dostpnoci do wysokiej jakoci danych patentowych jest kluczowe dla rozwoju przemysu, wdraania innowacji, jak rwnie wzrostu gospodarczego. Natomiast z drugiej strony, jako obecnych automatycznych tumacze pozostawia wiele do yczenia. Oprcz ogranicze zwizanych z brakiem moliwoci uwzgldniania w automatycznym tumaczeniu kwestii skadni, idiomw oraz waciwego kontekstu wynikajcego z danego fragmentu tekstu, przy zastosowanym podejciu statystycznym gwn trudnoci jest kwestia znajomoci specyficznej wiedzy technicznej oraz uywania poprawnej terminologii charakterystycznej dla wybranej brany. EPO wskazuje, e tumaczenie automatyczne dokonane przez Patent Translate nie moe zapewni prawnie wicego tumaczenia, ale ma ono na celu przybliy istot danego tekstu oraz pomc w ustaleniu, czy dany dokument jest istotny z punktu widzenia obszaru dziaania wybranego podmiotu. Automatyczne tumaczenie ma pomc przedsibiorcy zdecydowa, czy dany fragment dokumentacji patentowej powinien by przetumaczony na potrzeby firmy i czy warto inwestowa rodki finansowe w profesjonalnego tumacza. Oznacza to, e w czci przypadkw koszty tumacze i tak bd musiay by poniesione przez przedsibiorcw. W ramach niniejszej analizy zosta dokonany test Patent Translate. Ze wzgldu na fakt, i system nie dziaa jeszcze w jzyku polskim, test zosta przeprowadzony przez osob niemieckojzyczn. W ramach testu zostay wybrany opis dokumentacji patentowej zoony w oryginalne w jzyku niemieckim, ktry w dalszej kolejnoci zosta przetumaczony na jzyk angielski. Gwne wnioski z analizy jakoci dokonanego tumaczenia s nastpujce: 1. Zauwaalny jest duy zakres poj w Patent Translate system zna wiele skomplikowanych sw i zapewnia w tym zakresie dobr jako tumaczenia. 2. Struktura zda czsto nie oddaje penego ich sensu. W przypadku, gdy w opisie oryginalnej wersji niemieckiej dokumentacji znajdoway si zdania wielokrotnie zoone, Patent Translate nie oddawa ich sensu. Skomplikowane zdania powinny by tumaczone w podziale na dwa lub trzy krtkie zdania na jzyk angielski, aby odda peen sens tumaczonego tekstu. 3. Gwny problem stanowi oddanie kontekstu zdania. Pojedyncze wyrazy s tumaczone waciwie, ale nie oddaj penego kontekstu. 4. Zdarzaj si sytuacje, w ktrych brakuje czasownikw, szczeglnie w bardzo zoonych zdaniach. 5. Czasami zauwaalny jest brak przetumaczonych konkretnych sw / nazw wasnych.

142

142

Jednake jedyn prawnie wic wersj jzykow dokumentacji patentowej jest wersja zoenia wniosku, a zatem wersja w jzyku angielskim lub francuskim lub niemieckim. 51

6.

Ze wzgldu na fakt, i opisy patentw s przygotowywane gwnie w czasie teraniejszym nie ma widocznych problemw z odniesieniem do zastosowanych czasw.

Z powyszej analizy wynika, e najwiksze problemy stanowi oddanie kontekstu i sensu w zdaniach wielokrotnie zoonych, co stanowi oglny problem w przypadku tumacze automatycznych. Biece dziaania EPO w zakresie Patent Translate maj na celu zapewnienie wysokiej jakoci tumacze w przyszoci, dlatego system podlega cigemu rozwojowi. Kadego roku bd dodawane nowe dokumenty do baz systemu automatycznego tumaczenia dokumentacji patentowej EPO w celu zasilenia informacjami, ktre maj zapewni popraw jego funkcjonowania. W chwili obecnej osoby korzystajce z systemu mog rwnie zgasza uwagi dotyczce jakoci uzyskiwanych z systemu automatycznych tumacze. Nie ma jednak pewnoci, czy system bdzie w stanie zapewni jako tumacze na poziomie niezbdnym do weryfikacji informacji patentowych po zakoczeniu okresu przejciowego. Mae i rednie przedsibiorstwa, ktre bd korzystay z systemu tumacze automatycznych EPO bd miay atwy dostp do oglnej informacji czy do wyszukiwania patentw zwizanych z dan bran czy konkretnym sowem. Naley jednak zwrci uwag, i liczba patentw obowizujcych w danej brany ju w chwili obecnej jest wysoka i moe nadal rosn. Przykadowo, patentw 143 zoonych przez firm Philips ze sowem LED jest 340 . Zatem maa lub rednia firma zainteresowana produkcj urzdze wykorzystujcych LED moe wymaga przejrzenia i przetumaczenia dokumentacji co najmniej 340 patentw, aby upewni si, e jej produkcja nie bdzie naruszaa praw wasnoci intelektualnej. Narzdzie Patent Translate, na co wskazano wczeniej, nie posiada odpowiednich funkcjonalnoci, aby mc w sposb prawidowy przetumaczy ca dokumentacj patentow. redni koszt tumaczenia 144 strony dokumentacji patentowej wynosi w Polsce 68 z . W sytuacji, gdy dokumentacja patentowa skada si z 30 stron, redni koszt tumaczenia dokumentacji dla jednego patentu bdzie wynosi 2000 z. Naley take uwzgldni fakt, i ze wzgldu na specyficzn terminologi techniczn zawart w opisie patentowym, praca tumacza moe take wymaga wsppracy z pracownikiem firmy zlecajcej, co jest w dalszej czci zwizane z powicaniem jego czasu na tumaczenie, a zatem z ponoszeniem dodatkowych kosztw przez MSP. Kolejn, bardzo wan konsekwencj projektowanego systemu jest fakt, i przetumaczona wersja nie bdzie wersj prawnie wic. Zatem, w sytuacji, gdy jakakolwiek cz opisu patentowego lub zastrzee patentowych nie bdzie przetumaczona prawidowo, moe to nie za sob daleko idce konsekwencje. Przedsibiorca, dziaajc w dobrej wierze, moe niewiadomie narusza czyje prawa, a co za tym idzie, ponosi konsekwencje tych narusze, np. w postaci sprawy sdowej. MSP, ktre bd si ubiegay o uzyskanie JPE, skadaj wniosek w jzyku narodowym z doczeniem tumaczenia w jednym z trzech oficjalnych jzykw. Najczciej bdzie to jzyk angielski, gdy jest on najpopularniejszym jzykiem w biznesie. Koszty tumacze maj by jednak zwracane wnioskodawcom. Zatem dla tych MSP, ktre bd si ubiegay o JPE, jedyne koszty dodatkowe (w porwnaniu do MSP z tych pastw, ktrych jzykami narodowymi s angielski lub niemiecki lub francuski) bd zwizane z czasem powiconym na organizacj i sprawdzenie tumaczenia oraz powiconym na ubieganie si o zwrot kosztw.

143

https://register.epo.org/espacenet/advancedSearch?searchMode=advanced&pn=&ap=&fd=&pd=&pr=&prd=&pa=Philips&in=&re =&op=&ic=&ti=LED 144 Dane uzyskane od kilku polskich agencji tumaczeniowych. 52

4.4.4.

Oszacowanie liczby potencjalnych spraw sdowych z zakresu patentu jednolitego i patentu europejskiego wynikajcych z systemu jednolitej ochrony patentowej oraz szacunkowe (potencjalne) koszty sporw sdowych

Uzyskanie patentu daje uprawnionemu monopol na gospodarcz eksploatacj chronionego nim 145 wynalazku i jednoczenie prawo zakazywania innym takiej eksploatacji . Naruszeniem patentu bdzie korzystanie z wynalazku w sposb zarobkowy lub zawodowy przez nieuprawnionego. Naruszenie patentu daje moliwo wystpienia z okrelonymi roszczeniami przez waciciela patentu. W przypadku wprowadzenia patentu o jednolitym skutku, wielko terytorium, na ktre rozcignie si monopol uprawnionego z patentu, a tym samym moliwo cigania przez niego narusze i dania odszkodowa, bdzie odpowiednio wiksza ni obecnie. Naley wzi pod uwag, i liczba patentw obowizujcych na terytorium Polski wzronie. Z analiz przygotowanych dla Komisji Europejskiej wynika, i z pocztkiem 2015 r. w jednym Pastwie Czonkowskim moe obowizywa 600.000 patentw europejskich. Komisja Europejska wskazuje, i oglna liczba patentowych spraw sdowych w Europie w ostatniej dekadzie rosa rwnolegle ze wzrostem liczby patentw. Podobna obserwacja dotyczy patentw 146 europejskich i zwizanych z nimi spraw sdowych . Komisja przyjmuje take, na podstawie liczby obowizujcych patentw europejskich w 2008 r. oraz liczby przeprowadzonych spraw sdowych, i prawdopodobiestwo wystpienia spraw sdowych zwizanych z patentem europejskim wynosi 0,24% liczby obowizujcych patentw. Zatem wiksza liczba patentw europejskich o jednolitym skutku, ktre bd obowizyway w Polsce oznacza wiksz liczb spraw sdowych. Przykadowo, w 2009 r. w Niemczech kraju, w ktrym liczba obowizujcych patentw jest najwysza w caej Europie, w sdach pierwszej instancji odbyo si 1 137 procesw o naruszenia. Z danych uzyskanych z Departamentu Orzecznictwa Urzdu Patentowego RP wynika, i w 2011 r. do postpowania spornego wpyny 54 sprawy dotyczce patentw, z czego 2 dotyczyy patentu europejskiego. W latach 2009-2012 Urzd Patentowy otrzyma 6 wnioskw w sprawie uniewanienia patentw europejskich: dwie sprawy zostay zakoczone oddaleniem wnioskw, dwie sprawy zostay zakoczone oddaleniem wnioskw o uniewanienie, ale dla obydwu w efekcie zaskarenia do WSA stwierdzono niewano decyzji, natomiast 4 pozostae sprawy s w toku. W kwestii spraw przed sdami cywilnymi, Wydziay Gospodarcze Sdw Okrgowych na przestrzeni lat 2009-2011 zarejestroway wpyw 219 spraw z zakresu praw wasnoci przemysowej dotyczcych wynalazkw, co daje rednio 73 sprawy rocznie. Zgodnie z obliczeniami na podstawie danych UPRP, sprawy dotyczce postpowa spornych to 0,26% patentw i praw ochronnych na wzory uytkowe pozostajcych w mocy w Polsce, za liczba spraw sdowych przed sdami cywilnymi to ok. 0,35% obowizujcych patentw i praw ochronnych na wzory uytkowe. Przyjmujc, za Komisj Europejsk, prawdopodobiestwo sprawy w wysokoci 0,24% liczby obowizujcych patentw, a take uwzgldniajc rosncy napyw JPE na teren Polski w wysokoci ok. 70 000 nowych patentw o jednolitym skutku rocznie, liczba spraw sdowych I instancji odbywajcych si przed Jednolitym Sdem Patentowym, ktre dotycz polskich przedsibiorstw w 20 roku analizy moe wynie ok. 2 000 spraw, za w 30 roku analizy ok. 2 500 spraw. Drug kwesti, ktra powinna by poddana analizie jest rednia wysoko kosztw, ktre naley ponie w zwizku z procesem. Z informacji otrzymanych od przedsibiorcw w trakcie wywiadw wynika, e koszty postpowa sdowych s dla nich dotkliwe, a czas trwania postpowa dugi (od momentu wszczcia postpowania do momentu otrzymania werdyktu upywao nawet kilka lat). Dodatkowo, zwaszcza w przypadku duych firm giedowych istotne znaczenie wizerunkowe ma publiczne ogoszenie o naruszeniu patentu, ktre le wpywa na mark firmy i moe przeoy si bezporednio na poziom sprzeday i wynik finansowy. Natomiast w przypadku MSP, koszty spraw sdowych mog by nie do udwignicia, dlatego niektre firmy nie wchodz na drog sdow. Innymi sowy, jeli to ich prawo wasnoci zostao naruszone, nie podejmuj dziaa przeciw naruszycielowi, natomiast jeli to oni naruszaj patent innej firmy, prbuj w drodze negocjacji odej od sporw sdowych, np. poprzez propozycj zakupu licencji czy po prostu wycofanie produktu z rynku.
145

Stanowi o tym art. 63 ustawy z dnia 30 czerwca 2000 r. Prawo wasnoci przemysowej oraz art. 6 projektu Rozporzdzenia o patencie jednolitym. 146 Preliminary Findings of DG Internal Market and Services Study on the Caseload and financing of the Unified Patent Court, 2011 r 53

Urednione koszty (obejmujce opaty sdowe, koszt usug rzecznikw patentowych czy prawnikw) jednego postpowania sdowego prowadzonego w Polsce wynosz 150 000 PLN, natomiast poza Polsk (uwzgldniajc powysze skadniki kosztw, a take koszty tumacze dokumentw i podry) 147 od 600 000 PLN do 1 miliona PLN . Nie s znane w chwili obecnej stawki opat przed JSP. Moliwe s rne warianty, w zalenoci od tego, czy pastwa, ktre ratyfikuj umow o JSP bd ponosi koszty utrzymania tego sdu oraz jego oddziaw, czy te, czy sd bdzie musia utrzyma si sam z opat. Poniej przedstawiono moliwe 148 wysokoci opat sdowych .
Tabela 12. Moliwe wysokoci opat sdowych przed Jednolitym Sdem Patentowym

Scenariusz zakadajcy niskie stawki opat sdowych Powdztwo o naruszenie Powdztwo wzajemne o uniewanienie Powdztwo o uniewanienie patentu Wniesienie apelacji Odwoanie od rozstrzygnicia tymczasowego (interlocutory order) 3 000 EUR 2 000 EUR 3 000 EUR 6 000 EUR 3 000 EUR

Scenariusz zakadajcy rednie stawki opat sdowych 6 000 EUR 4 000 EUR 6 000 EUR 9 000 EUR 4 500 EUR

Scenariusz zakadajcy wysokie stawki opat sdowych 12 000 EUR 7 000 EUR 12 000 EUR 20 000 EUR 10 000 EUR

rdo: Preliminary Findings of DG Internal Market and Services Study on the Caseload and financing of the Unified Patent Court, 2011 r.

Na postpowania sdowe s bardziej naraone te firmy, ktre ju aktualnie poruszaj si 149 w rodowisku o wysokim zagszczeniu praw ochronnych, np. firmy farmaceutyczne , chemiczne, biochemiczne, elektroniczne. Dlatego przedsibiorcy wielokrotnie wyraali obawy dotyczce gwatownego zwikszenia liczby obowizujcych w Polsce patentw o jednolitym skutku, a co za tym idzie take potencjalnych narusze i sporw sdowych. Powstanie oddziau lokalnego JSP I Instancji w Polsce niesie za sob take okrelone koszty zwizane z zapewnieniem infrastruktury dla tego sdu. Wynagrodzenia sdziw maj by pokrywane z opat sdowych. Jednake, w pocztkowym okresie zanim sd bdzie w stanie finansowa koszty funkcjonowania z opat sdowych, pastwa czonkowskie bd partycypoway w kosztach utrzymania sdu. Poniej przedstawiono szacowan liczb spraw sdowych oraz koszty dla budetu pastwa w zwizku z zapewnieniem funkcjonowania oddziau lokalnego JSP I Instancji w Polsce, w przypadku Opcji 1 (wdroenie w Polsce jednolitego patentu oraz ratyfikacja umowy o JSP).

147

Na podstawie danych uzyskanych w trakcie wywiadw z przedsibiorcami. Dane o kosztach spraw sdowych poza granicami Polski podaje take Ministerstwo Gospodarki na stronie internetowej: http://www.mg.gov.pl/Wspieranie+przedsiebiorczosci/Jednolity+patent+europejski 148 Opaty te s wysokie w porwnaniu do opat ponosznych w sdach krajowych. Jednake, orzeczenie wydane przez JSP bdzie obowizywao we wszystkich pastwach, w ktrych wprowadzono JPE, co moe oszczdzi inne koszty przedsibiorcy. 149 Por. Sprawa Janssen Pliva, Opinia prawna dotyczca moliwoci dochodzenia przez Narodowy Fundusz Zdrowia roszcze odszkodowawczych w zwizku z zabezpieczeniami udzielanymi w sporach sdowych producentw lekw innowacyjnych z producentami lekw generycznych, powodujcymi wzrost wydatkw po stronie Narodowego Funduszu Zdrowia Kancelaria Radcw Prawnych i Adwokatw Guchowski Rodziewicz Siemitkowski Zwara i Partnerzy Sopot, 19 listopada 2010 54

Tabela 13. Szacunkowa liczba spraw sdowych oraz szacunkowe koszty dla budetu pastwa w zwizku z utrzymaniem funkcjonowania oddziau lokalnego JSP I Instancji w Polsce

Rok Szacunkowa liczba spraw sdowych w przypadku Opcji 1 (sprawy przed oddziaem lokalnym JSP I Instancji oraz przed JSP II Instancji w Luksemburgu) Szacunkowe koszty utrzymania funkcjonowania oddziau lokalnego JSP w Polsce w przypadku Opcji 1 (koszty 150 infrastruktury) [PLN]
rdo: Opracowanie wasne

2024 1 399

2033 2 154

2043 2 518

2 887 602

4 446 502

5 198 083

4.5.

Kalkulacja kosztw i korzyci porwnanie opcji

W celu kalkulacji kosztw i korzyci uwzgldniono nastpujce zaoenia metodologiczne i merytoryczne: 1. Uwzgldniono tylko te korzyci i koszty, ktre rni si pomidzy opcjami. Z tych wzgldw nie naley zakada, e dla kadej z opcji uwzgldniono wszystkie potencjalne koszty i korzyci. 2. Ze wzgldu na fakt, i trudno jest wskaza na konkretne wartoci liczbowe zwizane z przewidywan liczb patentw oraz rozwojem innowacyjnoci polskich przedsibiorstw wprowadzono analiz wraliwoci opart na scenariuszach. Jest to zgodne z Wytycznymi Ministerstwa Gospodarki do Oceny Skutkw Regulacji, ktre wskazuj i jeli trudno jest wskaza na konkretne wartoci liczbowe opisujce koszty regulacji, naley poda 151 wartoci maksymalne i minimalne kosztw oraz warto najbardziej prawdopodobn . 3. Uwzgldniono szczeglnie istotn okoliczno, i nawet w sytuacji, gdy Polska nie wstpi do obszaru wzmocnionej wsppracy i nie ratyfikuje Umowy o JSP, polscy przedsibiorcy bd mogli korzysta z JPE, co do ktrego przyjmujemy zaoenie i bdzie obowizywa wtedy w 24 pastwach (UE za wyjtkiem Polski, Hiszpanii i Woch). 4. Nie uwzgldniono sytuacji, kiedy system jednolitego patentu europejskiego nie zostanie wprowadzony w adnym lub w czci z ww. pastw. 5. Przyjto, i pierwszym rokiem analizy jest rok 2014. 6. Pierwsze patenty o jednolitym skutku bd obowizyway od 2018 roku (zaoono, i EPO potrzebuje 4 lat na analiz zgosze patentowych). 7. Zaoono, i w Polsce powstanie oddzia lokalny Jednolitego Sdu Patentowego 152 I Instancji . Poniej przedstawiono zastosowane scenariusze w ramach analizy wraliwoci: A. Scenariusz optymistyczny. Zakada on, i polskie firmy bd bardzo innowacyjne, bd rozwija si znacznie szybciej ni w chwili obecnej, a take tempo przyrostu nowych patentw skadanych przez polskie firmy bdzie znacznie wysze ni tych skadanych przez firmy z innych pastw. Jednoczenie, scenariusz ten zakada, i firmy bd coraz bardziej wiadome moliwoci narusze i znacznie wiksza liczba firm bdzie si szkoli z zakresu praw ochrony wasnoci intelektualnej oraz bdzie dokonywa przegldu dostpnych baz patentowych. B. Scenariusz umiarkowany. Zakada on, i polskie firmy bd staway si coraz bardziej innowacyjne, rozwijajc si szybciej ni w przypadku firm zagranicznych, aczkolwiek wolniej ni w scenariuszu optymistycznym. Bdzie take roso zainteresowanie szkoleniami z zakresu praw ochrony wasnoci intelektualnej, a wiksza ni obecnie liczba firm bdzie dokonywa przegldu baz patentowych. C. Scenariusz pesymistyczny. Innowacyjno polskich firm bdzie wzrasta, cho wolniej ni w przypadku wczeniejszych scenariuszy. Tempo skadania zgosze patentowych przez
150 151

Warto zdyskontowana na rok 2012 przy uyciu stopy inflacji 3,6% Wytyczne do Oceny Skutkw Regulacji, Ministerstwo Gospodarki, 2006, s. 35 152 Wicej o zaoeniach metodologicznych znajduje si w rozdziale 4.4.1. 55

polskie firmy bdzie wolniejsze ni obecnie, aczkolwiek nadal wysze ni tempo skadania tych zgosze przez firmy zagraniczne. Zakada si, i wiadomo firm co do moliwoci naruszania patentw pozostanie na niezmienionym poziomie, podobnie jak liczba firm, ktre przegldaj bazy patentowe. Scenariuszem najbardziej prawdopodobnym jest scenariusz umiarkowany, za scenariusze optymistyczny i pesymistyczny wskazuj na szacowane minimalne i maksymalne koszty regulacji. Poniej przedstawiono szacowane wartoci patentw w zalenoci od przyjtej opcji. Wartoci te mona porwna z liczb patentw wydanych w latach poprzednich.
Tabela 14. Szacowane liczby patentw europejskich obowizujcych
153

na terenie Polski

Rok Opcja 0, w tym: Liczba patentw europejskich walidowanych w Polsce Opcja 1, w tym: Liczba patentw europejskich 154 walidowanych w Polsce Liczba JPE
rdo: Opracowanie wasne

2014 45 640 45 640 45 640 45 640 0

2016

2018

2020

2023

2033

2043 428 211 428 211 1 049 262 2 027 1 047 235

75 139 111 301 153 131 221 694 365 869 75 139 111 301 153 131 221 694 365 869 75 139 160 972 299 589 512 994 897 551 75 139 0 90 086 82 220 63 591 1 670

70 886 217 369 449 403 895 881

Tabela 15. Szacowane liczby JPE uzyskanych przez polskich przedsibiorcw obowizujcych w danym roku

Rok Opcja 0 Opcja 1. Scenariusz optymistyczny Opcja 1. Scenariusz umiarkowany Opcja 1. Scenariusz pesymistyczny
rdo: Opracowanie wasne

2014 0 0 0 0

2016 0 0 0 0

2018 347 422 347 316

2020 457 639 457 389

2023 694 1 236 694 521

2033 2 977 9 442 2 977 1 560

2043 8 298 37 929 8 298 3 279

153 154

Wskazano liczby patentw obowizujcych, a nie wydanych w danym roku. Pierwsze patenty o jednolitym skutku bd, zgodnie z zaoeniami, wydawane w 2018 roku. Do tego czasu firmy bd walidoway w Polsce patenty europejskie. Dodatkowo, zakadajc redni dugo ycia patentu okrelon na 10 lat, w roku 2023 bd wane jeszcze wszystkie patenty europejskie walidowane w Polsce od 2014 roku. Z tych wzgldw liczby patentw europejskich walidowanych w Polsce w pocztkowych latach s wysze ni w latach kolejnych, kiedy to wikszo przedsibiorcw bdzie korzystaa z JPE. 56

Tabela 16. Liczby patentw europejskich wydanych w latach 2002-2011 w podziale na pastwa, ktre najwicej patentuj

2002 Niemcy

2003

2004

2005

2006

2007

2008

2008

2010

2011

11 246 13 407 13 607 12 487 14 275 11 929 13 496 11 375 12 552 13 583

Stany Zjednoczone 11 843 15 090 14 204 13 004 14 833 12 505 12 730 11 347 12 512 13 382 Japonia Francja Szwajcaria Wochy Wielka Brytania Ogem
rdo: EPO

8 250 10 294 10 441 3 795 1 726 1 613 2 129 4 810 2 400 2 213 2 668 4 364 2 120 2 219 2 504

9 549 12 044 10 651 10 915 3 738 1 920 1 864 2 144 4 499 2 216 2 314 2 241 3 980 1 985 1 966 1 900 4 801 2 421 2 254 1 969

9 436 10 587 11 649 4 029 2 221 1 992 1 647 4 540 2 389 2 286 1 851 4 799 2 531 2 289 1 948

47 380 59 989 58 725 53 255 62 777 54 700 59 801 51 957 58 119 62 112

Liczby zastosowane w kalkulacji oparte s na danych (w szczeglnoci GUS i Komisji Europejskiej, a take na danych z wywiadw z przedsibiorcami) i uwzgldniaj szereg zaoe poczynionych zgodnie z najlepsz wiedz Wykonawcy. Z tych wzgldw naley traktowa wszystkie wymienione poniej liczby jako wartoci szacunkowe. Poniej wymieniono korzyci, ktrych wysoko jest niezalena od opcji (opisane w punkcie 4.3.2 Analiza korzyci): posiadanie monopolu na wykorzystywanie opatentowanego produktu / rozwizania, wpyw z licencji lub sprzeday wynalazkw, korzy wizerunkowa, wzrost innowacyjnoci, moliwo komercjalizacji rozwiza przez JBR, moliwo uniewaniania patentw na terenie UE, ujednolicenie przepisw i wykadni przepisw. Korzyci, ktrych wysoko jest rna w zalenoci od opcji s to wpywy do budetu pastwa. Poniej przedstawiono wysoko tych korzyci dla obydwu analizowanych opcji. Nie wprowadzano rozrnienia midzy scenariuszami, gdy innowacyjno polskich przedsibiorstw nie ma wpywu na wysoko wpyww do budetu pastwa zwizanych z patentami europejskimi i JPE.
Tabela 17. Warto zdyskontowana korzyci dla Opcji 0 i Opcji 1 dla pierwszych 10 lat [mln PLN]

2014 Opcja 0 Opcja 1 19 79

2015 22 77

2016 26 81

2017 31 85

2018 35 79

2019 39 81

2020 44 82

2021 48 84

2022 51 85

2023 55 87

57

Wykres 5. Warto zdyskontowana korzyci dla Opcji 0 i Opcji 1 w okresie 20 i 30 lat

Warto zdyskontowana korzyci w okresie 20 lat

155

[PLN]

Warto zdyskontowana korzyci w okresie 30 lat 2,8 mld

1,7 mld 1,5 mld 1,0 mld

Opcja 0

Opcja 1

Opcja 0

Opcja 1

Szacowane korzyci w postaci wpywu do budetu pastwa s wysze w przypadku Opcji 1, zarwno w okresie 20, jak i 30 lat. Szacowana rnica na korzy Opcji 1 wynosi: 0,7 mld PLN w okresie 20 lat, 1,3 mld PLN w okresie 30 lat. Poniej wymieniono koszty, ktrych wysoko jest niezalena od opcji (opisane w punkcie 4.3.3 Analiza kosztw): koszty uzyskania patentw, koszty utrzymania patentw. Koszty, ktrych wysoko jest rna w zalenoci od opcji s to: koszty spraw sdowych, koszty zakupu licencji, koszty sprawdzania czystoci patentowej, koszty dostosowawcze. Zarwno w przypadku Opcji 0, jak i Opcji 1 (scenariusz umiarkowany), najwyszym kosztem jest 156 zakup licencji zwizany z rosnc liczb patentw obowizujcych w Polsce (89-96% w zalenoci od Opcji). rednioroczna zdyskontowana warto licencji kupowanych przez polskich przedsibiorcw wyniesie, zgodnie z szacunkami, ok. 1,6 mld PLN w przypadku Opcji 0 i ok. 3,9 mld PLN w przypadku 157 Opcji 1 . Kolejn istotn kategori kosztw s koszty spraw sdowych, stanowice ok. 4% kosztw w przypadku Opcji 0 i ok. 8% kosztw w przypadku Opcji 1. Koszty badania czystoci patentowej stanowi niewiele ponad 0,2% wszystkich kosztw w przypadku Opcji 0 i ok. 2% w przypadku Opcji 1. Najniszym za kosztem s koszty dostosowawcze zwizane ze szkoleniami przedsibiorcw w zwizku z nowymi przepisami prawnymi (zarwno Opcja 0, jak i Opcja 1), jak i ustanowieniem oddziau lokalnego JSP I Instancji w Polsce (Opcja 1), Poniej przedstawiono wysoko tych kosztw dla obydwu analizowanych opcji. Wprowadzono take rozrnienie pomidzy scenariuszami rozwoju innowacyjnoci polskich przedsibiorstw.

155 156

Jest to suma wartoci zdyskontowanych dla kadego roku w danym okresie Zakup licencji jest dla celw kalkulacji rwnowany innym moliwym opcjom zwizanym z zarzutami o naruszenie patentu np. zakoczeniem dziaalnoci bdcej przedmiotem takich zarzutw lub prowadzeniem dodatkowych dziaa pozwalajcych na skuteczne uniknicie zarzutw o naruszenie patentw. 157 Dla porwnania, w 2011 roku warto usug nabytych przez polskie firmy zwizanych z uywaniem niematerialnych, nieprodukowanych i niefinansowych aktyww oraz praw wasnoci wyniosa 6,8 mld PLN (dane z Rocznika statystycznego handlu zagranicznego 2011, GUS, s. 222) 58

Tabela 18. Warto zdyskontowana kosztw dla Opcji 0 i Opcji 1 dla pierwszych 10 lat [mln PLN]

2014 Opcja 0 Opcja 1. Scenariusz optymistyczny Opcja 1. Scenariusz umiarkowany Opcja 1. Scenariusz pesymistyczny 1 028 1 043 1 039 1 037

2015 1 142 1 163 1 154 1 150

2016 1 230 1 316 1 311 1 309

2017 1 480 1 499 1 493 1 490

2018 1 600 4 422 5 318 6 236

2019 1 730 4 462 5 330 6 226

2020 1 822 4 497 5 337 6 213

2021 1 917 4 527 5 341 6 196

2022 1 963 4 551 5 341 6 177

2023 2 010 4 571 5 337 6 154

Wykres 6. Warto zdyskontowana kosztw dla Opcji 0 i Opcji 1 w okresie 20 i 30 lat

Warto zdyskontowana kosztw w okresie 20 lat
Opcja 1. Opcja 1. Opcja 1. Scenariusz Scenariusz Scenariusz optymistyczny umiarkowany pesymistyczny

158

[PLN]

Warto zdyskontowana kosztw w okresie 30 lat

Opcja 1. Opcja 1. Opcja 1. Scenariusz Scenariusz Scenariusz optymistyczny umiarkowany pesymistyczny

Opcja 0

Opcja 0

-34,9 mld -76,2 mld -87,9 mld

-50,3 mld -100,4 mld -112,7 mld

-129,7 mld -148,2 mld

Szacowane koszty w postaci kosztw spraw sdowych, zakupu licencji, sprawdzania czystoci patentowej oraz kosztw dostosowawczych s wysze w przypadku Opcji 1, zarwno w okresie 20, 159 jak i 30 lat. Rezygnujc z Opcji 0 i wprowadzajc Opcj 1 szacowane koszty dla gospodarki bd wysze o: 53,0 mld PLN w okresie 20 lat 79,4 mld PLN w okresie 30 lat. O konsekwencjach wyboru opcji powinien przesdzi efekt netto bdcy wynikiem dziaania polegajcego na odjciu kosztw od korzyci. Porwnujc te korzyci i koszty, ktre rni si midzy opcjami, wynik zosta przedstawiony w poniszej tabeli oraz na poniszym wykresie.
Tabela 19. Warto zdyskontowana efektu netto dla Opcji 0 i Opcji 1 dla pierwszych 10 lat [mln PLN]

2014 Opcja 0 Opcja 1. Scenariusz optymistyczny Opcja 1. Scenariusz umiarkowany Opcja 1. Scenariusz pesymistyczny
158 159

2015

2016

2017

2018

2019

2020

2021

2022

2023

-1 009 -1 120 -1 273 -1 449 -1 565 -1 691 -1 778 -1 870 -1 912 -1 955 -964 -1 086 -1 235 -1 414 -4 343 -4 381 -4 414 -4 443 -4 466 -4 485 -960 -1 076 -1 230 -1 408 -5 239 -5 249 -5 255 -5 257 -5 255 -5 250 -958 -1 073 -1 228 -1 406 -6 156 -6 145 -6 130 -6 112 -6 092 -6 068

Jest to suma wartoci zdyskontowanych dla kadego roku w danym okresie Porwnanie z wartociami dla scenariusza umiarkowanego, ktry jest najbardziej prawdopodobny. 59

Wykres 7. Warto zdyskontowana efektu netto dla Opcji 0 i Opcji 1 w okresie 20 i 30 lat
Warto zdyskontowana efektu netto w okresie 20 lat
Opcja 1. Opcja 1. Opcja 1. Scenariusz Scenariusz Scenariusz optymistyczny umiarkowany pesymistyczny

160

[PLN]

Warto zdyskontowana efektu netto w okresie 30 lat

Opcja 1. Opcja 1. Opcja 1. Scenariusz Scenariusz Scenariusz optymistyczny umiarkowany pesymistyczny

Opcja 0

Opcja 0

-33,9 mld -74,5 mld -86,2 mld -98,7 mld

-48,8 mld -109,9 mld

-126,9 mld -145,4 mld

Szacowany efekt netto jest bardziej korzystny w przypadku Opcji 0. Rezygnujc z Opcji 0 161 i wprowadzajc Opcj 1 szacowane dodatkowe koszty dla gospodarki wynios: 52,3 mld PLN w okresie 20 lat 78,1 mld PLN w okresie 30 lat. Uwzgldniajc tylko te korzyci i koszty, ktre rni si pomidzy opcjami oraz fakt, i nawet w sytuacji, gdy Polska nie wdroy patentu jednolitego i nie ratyfikuje Umowy o Jednolitym Sdzie Patentowym, polscy przedsibiorcy bd mogli korzysta z patentu europejskiego o jednolitym skutku, co do ktrego zakadamy, i bdzie obowizywa wtedy w 24 pastwach (UE za wyjtkiem Polski, Hiszpanii i Woch), zgodnie z przyjtymi szacunkami, bardziej korzystn opcj jest Opcja 0 (brak wdroenia w Polsce patentu jednolitego oraz brak przystpienia do umowy o Jednolitym Sdzie Patentowym), niezalenie od perspektywy czasowej ani od scenariusza rozwoju innowacyjnoci polskich przedsibiorstw.

160 161

Jest to suma wartoci zdyskontowanych dla kadego roku w danym okresie J.w. 60

5. Spis tabel, wykresw i schematw

5.1.

Spis tabel

Tabela 1. Procedury patentowe .............................................................................................................. 9 Tabela 2. Porwnanie patentu europejskiego i projektowanych rozwiza w zakresie JPE ................ 10 Tabela 3. Moliwe miejsca prowadzenia spraw sdowych w sytuacji przystpienia (lub nie) Polski do umowy o Jednolitym Sdzie Patentowym ............................................................................................. 18 Tabela 4. Porwnanie przyblionych kosztw uzyskania i utrzymania patentu europejskiego z JPE .. 22 Tabela 5. Gwne podmioty patentujce w Urzdzie Patentowym i w EPO w 2011 roku .................... 27 Tabela 6. Sposb kalkulacji w ramach AKiK ......................................................................................... 29 Tabela 7. Analiza interesariuszy i opis potencjalnego wpywu projektowanej regulacji na poszczeglne grupy interesariuszy .............................................................................................................................. 30 Tabela 8. Szanse, zagroenia, zalety i wady dla MSP wynikajce z jednolitego systemu ochrony patentowej ............................................................................................................................................. 32 Tabela 9. Rnice pomidzy Opcj 0 (brak wdroenia regulacji) a Opcj 1 (wdroenie regulacji)35 Tabela 10. Porwnanie korzyci midzy Opcj 0 i Opcj1 ................................................................... 36 Tabela 11. Porwnanie kosztw midzy Opcj 0 i Opcj1 ................................................................... 39 Tabela 12. Moliwe wysokoci opat sdowych przed Jednolitym Sdem Patentowym ...................... 54 Tabela 13. Szacunkowa liczba spraw sdowych oraz szacunkowe koszty dla budetu pastwa w zwizku z utrzymaniem funkcjonowania oddziau lokalnego JSP I instancji w Polsce ..................... 55 Tabela 14. Szacowane liczby patentw europejskich obowizujcych na terenie Polski .................... 56 Tabela 15. Szacowane liczby JPE uzyskanych przez polskich przedsibiorcw obowizujcych w danym roku ........................................................................................................................................ 56 Tabela 16. Liczby patentw europejskich wydanych w latach 2002-2011 w podziale na pastwa, ktre najwicej patentuj ................................................................................................................................ 57 Tabela 17. Warto zdyskontowana korzyci dla Opcji 0 i Opcji 1 dla pierwszych 10 lat [mln PLN].... 57 Tabela 18. Warto zdyskontowana kosztw dla Opcji 0 i Opcji 1 dla pierwszych 10 lat [mln PLN].... 59 Tabela 19. Warto zdyskontowana efektu netto dla Opcji 0 i Opcji 1 dla pierwszych 10 lat [mln PLN] ............................................................................................................................................... 59

5.2.

Spis wykresw

Wykres 1. Zgoszone i udzielone przez EPO patenty w 2011 roku w podziale na pastwa wnioskujce ........................................................................................................................................... 24 Wykres 2. Patenty obowizujce w Polsce i patenty europejskie ......................................................... 25 Wykres 3. Zgoszenia patentowe a PKB i liczba mieszkacw w wybranych pastwach w 2011 roku ........................................................................................................................................... 25 Wykres 4. Wykorzystywanie rnych form ochrony wasnoci intelektualnej w Polsce w latach 2008-2010 ............................................................................................................................................. 26 Wykres 5. Warto zdyskontowana korzyci dla Opcji 0 i Opcji 1 w okresie 20 i 30 lat [PLN] ............. 58 Wykres 6. Warto zdyskontowana kosztw dla Opcji 0 i Opcji 1 w okresie 20 i 30 lat [PLN] ............. 59

61

Wykres 7. Warto zdyskontowana efektu netto dla Opcji 0 i Opcji 1 w okresie 20 i 30 lat [PLN] ....... 60 Wykres 8. Podmioty biorce udzia w ankiecie elektronicznej .............................................................. 69 Wykres 9. Podmioty biorce udzia w wywiadach CATI ........................................................................ 70

5.3.

Spis schematw

Schemat 1. Struktura Jednolitego Sdu Patentowego .......................................................................... 16

62

Aneks 1. Studium przypadkw

Poniej przedstawiono trzy studia przypadkw zwizane z realnymi sytuacjami przedsibiorcw przedstawionymi w trakcie wywiadw. Ze wzgldw na anonimowy charakter rozmw z przedsibiorcami, nie podano nazw firm, do ktrych odnosz si przedstawione sytuacje.

Przypadek maej firmy z brany produkcyjnej

Maa firma z brany produkcyjnej obawia si wprowadzenia systemu jednolitej ochrony patentowej. Firma nie weryfikowaa dotychczas baz patentowych, gdy prowadzona przez ni dziaalno opiera si na tradycyjnym sposobie produkcji. Jako gwne rda niepokoju firma wskazaa: podniesienie kosztw funkcjonowania przedsibiorstwa, stosowanie przez EPO bardziej liberalnych ni w przypadku Urzdu Patentowego zasad uznawania zgosze za wynalazki nadajce si do opatentowania. Maa firma z brany produkcyjnej otrzymaa listy ostrzegajce j o koniecznoci zaprzestania naruszania patentw, ktrych nadawc by duy midzynarodowy koncern dziaajcy w tej samej brany. Listy dotyczyy rzekomych narusze praw z patentw europejskich, ktre, jak si okazao, nie zostay walidowane na terytorium Polski. Jednake, pracownicy firmy nie posiadajc wiedzy na temat systemu patentowego postanowili sprawdzi, na ile pisma s zasadne. Zarzdzajcy firm zaniepokoili si treci listw, ale postanowili nie wprowadza zmian do technologii produkcji wychodzc z zaoenia, e wykorzystywana przez nich technologia jest powszechnie znana, a zatem nie jest moliwe, aby ktokolwiek mg uzyska na ni prawa ochronne wynikajce z patentu. Dodatkowo firma zwrcia si do rzecznika patentowego z prob o pomoc. Koszt sprawdzenia czystoci patentowej oraz tumaczenia opisu i zastrzee patentowych dla kilku wymienionych w pimie patentw europejskich kosztowa firm 10 000 z. Rzecznik patentowy potwierdzi, i patent, na ktry powoywa si koncern nie obowizuje na terytorium Polski. W tym samym czasie przedstawiciele midzynarodowego koncernu pojawili si w ww. firmie sugerujc, i mog udzieli firmie licencji, a wysoko opat bdzie wynosia 3-5% wartoci caego obrotu tej firmy (firma dziaa na poziomie 8-10% rentownoci, zatem poowa zyskw musiaaby by odprowadzana do midzynarodowego koncernu). Ponadto zarzdzajcy firm stwierdzili, e patenty wydawane przez EPO dotycz wynalazkw, ktre nie speniayby kryterium nowoci oraz posiadania poziomu wynalazczego, gdyby postpowanie o ich udzielenie toczyo si krajowym Urzdem Patentowym. Firma obawia si jednake, i w przypadku przystpienia Polski do JPE, takie przypadki nastpnym razem si zmaterializuj i bd powodoway znaczne zwikszenie kosztw dziaalnoci firmy wic si np. z koniecznoci wykupu licencji.

Przypadek maej firmy z brany ochrony rodowiska

Maa firma z brany ochrony rodowiska opracowaa innowacyjn technologi. Technologia jest nowatorska nie tylko w kraju, ale take w skali caego wiata. Firma liczy na wysokie zyski ze sprzeday technologii w kraju i za granic. Ju w tej chwili utrzymuje kontakty handlowe z firmami w Europie i Azji. Zastanawia si take nad moliwoci opatentowania swojego rozwizania. Mimo, i przewidywane zyski z wprowadzenia do obrotu rynkowego nowej technologii s due, firma nie

63

zdecydowaa si dotychczas na zoenie zgoszenia patentowego do EPO. Waciciel firmy wolaby skorzysta z systemu jednolitej ochrony patentowej ze wzgldu na nisze koszty. Uzyskany ewentualnie patent zwikszyby warto, zwaszcza wizerunkow, firmy, a take uwiarygodni w oczach kontrahentw oraz umoliwi zaciganie wikszych kredytw. Mimo, i w brany ochrony rodowiska corocznie zaczyna obowizywa duo nowych patentw zarzd firmy nie czuje si zagroony. Jego zdaniem w tej brany patenty nie su do prowadzenia wojen patentowych. Patentowane wynalazki nie stanowi cakowicie nowych rozwiza, bardziej s ulepszeniami ju istniejcych, ale dziki nim mona obnia koszty stosowania technologii. Przedstawiciel firmy przewiduje, i dziki uzyskaniu patentu o jednolitym skutku firma w cigu piciu lat mogaby podwoi swoje obroty. Z drugiej strony rozwaana jest moliwo chronienia opracowanej technologii poprzez utrzymywanie jej w tajemnicy (know-how). Ostateczna decyzja w tej kwestii nie zostaa jeszcze podjta. Zdaniem przedstawiciela firmy dziaanie na globalnym rynku jest nieuniknione, jeli strategi firmy jest jej ekspansywny rozwj. Problemu nie stanowi take jzyk angielski, gdy wikszo istotnych dla firmy patentw jest w jzyku angielskim. Z tych wzgldw 162 firma oczekuje moliwoci uzyskania JPE .

Przypadek duej firmy z brany energetycznej

Dla duej firmy energetycznej dziaajcej wycznie na rynku krajowym wdroenie systemu jednolitej ochrony patentowej jest zwizane z podniesieniem biecych kosztw dziaalnoci. W tej chwili firma posiada patenty krajowe. Brana energetyczna charakteryzuje si duym zagszczeniem obowizujcych praw ochronnych. W firmie jest zatrudniony jeden pracownik odpowiedzialny za stay monitoring zgosze patentowych. Zwykle monitoring polega na zapoznawaniu si z tytuami zgosze i skrtami opisw patentowych. W przypadku, kiedy firma chce podj nowe inwestycje, weryfikowane s szczegowo cae opisy patentowe i zastrzeenia. Wnikliwa analiza jednego patentu zajmuje od kilku godzin do kilkunastu dni, niekiedy wymagane jest zlecenie usug tumaczeniowych tumaczowi dziedzinowemu. W zwizku z wprowadzeniem systemu patentowego o jednolitym skutku koszty badania czystoci patentowej znacznie wzrosn. Zdaniem jednego z pracownikw firmy, kadego roku liczba nowych dokumentw, ktre bd wymagay weryfikacji pod ktem czystoci patentowej moe wynie ok. 20 000 sztuk. Po wstpnym zapoznaniu si z dokumentami, ok. 5% z nich bdzie szczegowo badanych. Na koszt badania zoy si nie tylko warto usugi tumaczeniowej cznie ok. 200 000 PLN rocznie ale take konieczno zwikszenia zatrudnienia osb odpowiedzialnych w firmie za badanie czystoci patentowej. Z tych wzgldw firma jest przeciwna udziaowi Polski w systemie jednolitego patentu europejskiego.

162

Jak ju zwrcono uwag w niniejszej analizie, polskie firmy bd mogy uzyskiwa JPE zarwno wwczas, gdy Polska wejdzie do systemu JPE (Opcja 1), jak te gdy pozostanie poza nim (Opcja 0). 64

Aneks 2. Wykorzystane metody pozyskiwania danych

Desk research
Analiza desk research obejmowaa zarwno opracowania polskie, jak i obcojzyczne. Uwzgldniono take pozycje zawierajce dane statystyczne. Poniej przedstawiono pozycje poddane analizie w podziale na bibliografi oraz rda wtrne danych statystycznych, a take akty prawne.

Bibliografia Baczko Tadeusz (red.), Raport o innowacyjnoci gospodarki Polski w 2010 roku, Instytut Nauk Ekonomicznych Polskiej Akademii Nauk, 2011 Breitzman Anthony, Hicks Diana, An Analysis of Small Business Patents by Industry and Firm Size, SBA-Office of Advocacy, 2008 Brussa Anna, Tarnawa Anna (red.), Raport o stanie sektora maych i rednich przedsibiorstw w Polsce. 2011, Polska Agencja Rozwoju Przedsibiorczoci, 2011 Case Law of the Boards of Appeal of the European Patent Office sixth edition, Legal Research Service for the Boards of Appeal, European Patent Office , 2010 Danguy Jrme, van Pottelberghe de la Potterie Bruno, Economic cost-benefit analysis of the community patent, EC DG International Market, 2009 Daszkiewicz Marek, Jednostki badawczo-rozwojowe jako rdo innowacyjnoci w gospodarce i pomoc dla maych i rednich przedsibiorstw, Polska Agencja Rozwoju Przedsibiorczoci, 2008 Europejski pakiet patentowy same straty, brak korzyci. Raport Instytutu Bada nad Gospodark Rynkow, Polski Zwizek Pracodawcw Przemysu Farmaceutycznego, 2012 Gambardella Alfonso, How are patents "used" in Europe? ( and elsewhere?), Bocconi University Gambardella Alfonso, Giuri Paola, Mariani Myriam, Study on evaluation the knowledge economy what are patents actually worth? The value of patents for today's economy and society, European Commission, 2006 Gambardella Alfonso, Giuri Paola, Mariani Myriam, The Value of European Patents Evidence from a survey of European Investors (Final Report), 2005 Harhoff Dietmar, Economic Cost-Benefit Analysis of a Unified and Integrated European Patent Litigation System, Ludwig-Maximilians-Universitt Mnchen, 2009 Harhoff Dietmar, Hall Bronwyn H., von Graevenitz Georg, Hoisl Karin, Wagner Stefan, Gambardella Alfonso, Giuri Paola, The strategic use of patents and its implications for enterprise and competition policies, 2007

65

Hisamitsu Arai, Intellectual Property Policies for the Twenty-First Century: The Japanese Experience in Wealth Creation, World Intellectual Property Organization, 2000 Hoisl Karin, Harhoff Dietmar van Pottelsberghe de la Potterie Bruno, Reichl Bettina, Patent validation at the country level the role of fees and translation costs, 25th Celebration Conference on entrepreneurship and innovation organizations, institutions, systems and regions, Copenhagen, CBS, Denmark, 2008 Jednolita ochrona patentowa w UE zagraa rozwojowi polskiej gospodarki opartej na wiedzy, Polski Zwizek Pracodawcw Przemysu Farmaceutycznego, 2012 Leniewski ukasz, Sektor badawczo-rozwojowy w Polsce, Polska Agencja Informacji i Inwestycji Zagranicznych S.A., 2010 azewski Marek, Analiza aspektw gospodarczych, spoecznych i prawnych, dotyczca patentu jednolitego i ewentualnych moliwoci zwizanych z wdroeniem przepisw o patencie jednolitym, Ministerstwo Gospodarki, 2008 obejko Stanisaw, Stan i tendencje rozwojowe sektora jednostek badawczo-rozwojowych w Polsce, Polska Agencja Rozwoju Przedsibiorczoci, 2008, Matusiak Krzysztof B., Guliski Jacek (red.), Rekomendacje zmian w polskim systemie transferu technologii i komercjalizacji wiedzy, Polska Agencja Rozwoju Przedsibiorczoci, 2010 Nowicka Aurelia, Jednolita ochrona patentowa i Jednolity sd patentowy uwagi krytyczne, Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, 2012 Nowicka Aurelia, Jednolita Ochrona Patentowa i Jednolity Sd Patentowy Uwagi Krytyczne (stan na 27 czerwca 2012 r.) (uzupenienie: 5 lipca 2012 r.), Rzecznik Patentowy 2-4 (69-71), 2011 Opinia prawna dotyczca moliwoci dochodzenia przez Narodowy Fundusz Zdrowia roszcze odszkodowawczych w zwizku z zabezpieczeniami udzielanymi w sporach sdowych producentw lekw innowacyjnych z producentami lekw generycznych powodujcymi wzrost wydatkw po stronie Narodowego Funduszu Zdrowia, Guchowski Rodziewicz Siemitkowski Zwara i Partnerzy Kancelaria Radcw Prawnych i Adwokatw, 2011 Patent Litigation Insurance A study or the European Commission on the feasibility of possible insurance schemes against patent litigation risks, CJA Consultants Ltd, 2006 Podszywaow Andrzej, Wycena patentu w warunkach wysokiego ryzyka na wczesnym etapie procesu komercjalizacji, Uniwersytet Jagielloski, Collegium Novum, 2008 Preliminary Findings of DG Internal Market and Services Study on the Caseload and Financing of the Unified Patent Court, 2011 Pyra Andrzej (red.), Poradnik wynalazcy Procedury zgoszeniowe w systemie Krajowym, Europejskim, Midzynarodowym, Krajowa Izba Gospodarcza oraz Urzd Patentowy Rzeczypospolitej Polskiej, 2009 Raport nt. barier komercjalizacji wynikw bada naukowych w dziedzinie Life Science w Maopolsce, Jagielloskie Centrum Innowacji Sp. z o.o., 2007 Rynek lekw a ochrona wasnoci intelektualnej, Polski Zwizek Pracodawcw Przemysu Farmaceutycznego, 2009 Scenarios for the Future, European Patent Office, 2007 Schankerman Mark, How Valuable is Patent Protection? Estimates by Technology Field, The RAND Journal of Economics, 1998 Sprzeciw polskich naukowcw, przedsibiorcw i pracownikw wobec niekorzystnych dla polskiej gospodarki ustale o wzmocnionej wsppracy w zakresie patentw, Polski Zwizek Pracodawcw Przemysu Farmaceutycznego, 2011 Stanowisko Pracodawcw Rzeczypospolitej Polskiej wobec propozycji przystpienia Polski do systemu jednolitej ochrony patentowej Szczepanowska-Kozowska Krystyna, gowska Joanna, Analiza aspektw prawnych, spoecznych i gospodarczych protokou londyskiego odnoszcego si do patentu europejskiego w kontekcie ewentualnego przystpienia polski do protokou w zwizku z wejciem
66

wymienionego protokou w ycie w stosunku do niektrych pastw czonkowskich europejskiej organizacji patentowej, Ministerstwo Gospodarki, 2008 Szczepanowska-Kozowska Krystyna, Korzyci, szanse i zagroenia wynikajce z jednolitego systemu ochrony patentowej dla jednostek naukowych, Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyszego, 2012 Tamowicz Piotr, Licencja jako droga poprawy innowacyjnoci i konkurencyjnoci polskich przedsibiorstw. Analiza stanu istniejcego oraz istniejce bariery, Ministerstwo Gospodarki, Gdask 2006 Vrhelyi Olivr, Study on the Financing of the UPC, European Commission Internal Market & Services DG, 2011 van Pottelsberghe Bruno, Economic Perspectives on the unitary patent protection in Europe, EU Parliament, 2011 Wrzeniak Grzegorz, Optymalna polityka patentowa a innowacyjno, Krakowska Konferencja Modych Uczonych, 2008 Wyniki bada polskich firm-eksporterw zaawansowanych technologii. Projekt zlecony przez Ministerstwo Spraw Zagranicznych, 2010 Wytyczne do Oceny Skutkw Regulacji, Ministerstwo Gospodarki, 2006 Zadura-Lichota Paulina (red.), Innowacyjno 2010, Polska Agencja Rozwoju Przedsibiorczoci, 2010 onierski Aleksander, Innowacyjno polskich mikroprzedsibiorstw, Polska Agencja Rozwoju Przedsibiorczoci, 2005 rda wtrne danych statystycznych Dane Banku wiatowego: World Development Indicators Dane OECD: International technology flows (royalties and license fees), Patenting firms licensing out at least one patent to non-affiliated companies, Foreign inventions owned by countries Dane WIPO: Resident patent filings per $billion Gross Domestic Product, Number of resident patent filings per million population, Number of Resident Patent Filings per $Million Research & Development (R&D) Expenditure Raporty Gwnego Urzdu Statystycznego: "Dziaalno innowacyjna przedsibiorstw przemysowych w latach 2005-2007", Dziaalno innowacyjna przedsibiorstw w latach 2006-2009, Dziaalno innowacyjna przedsibiorstw w latach 2008-2010, Rocznik statystyczny handlu zagranicznego 2011, Bilansowe wyniki finansowe podmiotw gospodarczych za 2010 r., Przychody, koszty i wyniki finansowe wedug liczby pracujcych w 2010 roku, Podmioty gospodarki narodowej (bez osb fizycznych prowadzcych wycznie indywidualne gospodarstwa rolne) wedug przewidywanej liczby pracujcych oraz sekcji i dziaw Polskiej Klasyfikacji Dziaalnoci (PKD) Raport roczny Europejskiego Urzdy Patentowego 2011 Raporty roczne Urzdu Patentowego Rzeczpospolitej Polskiej (2003-2011) Strona internetowa Europejskiego Urzdu Patentowego: http://www.epo.org/about-us/statistics.html, w tym dane: Total European patent filings, European patent applications by field of technology, Total European granted patents by the EPO, Granted patents by field of technology, European patent applications filed leaders in leading fields Analizowane akty prawne Commission Staff Working Paper Impact Assessment Accompanying document to the Proposal for a Regulation Of The European Parliament And The Council implementing enhanced cooperation in the area of the creation of unitary patent protection and Proposal for a Council Regulation implementing enhanced cooperation in the area of the creation of unitary patent protection with

67

regard to the applicable translation arrangements, {COM(2011) 215}, {COM(2011) 216}, {SEC(2011) 483} Brussels, SEC(2011) 482/2 Konwencja o udzielaniu patentw europejskich, sporzdzona w Monachium dnia 5 padziernika 1973 r. zmieniona aktem zmieniajcym artyku 63 Konwencji z dnia 17 grudnia 1991 r., oraz decyzjami Rady Administracyjnej Europejskiej Organizacji Patentowej z dnia 21 grudnia 1978 r. 13 grudnia 1994 r., 20 padziernika 1995 r. 5 grudnia 1996 r., oraz 10 grudnia 1998 r., wraz z Protokoami stanowicymi jej integraln cz (Dz. U. z dnia 26 kwietnia 2004 r.) Projekt Rozporzdzenia Rady wprowadzajcego wzmocnion wspprac w dziedzinie tworzenia jednolitego systemu ochrony patentowej w odniesieniu do majcych zastosowanie ustale dotyczcych tumacze, Rada Unii Europejskiej, 2011/0094 (CNS) Projekt Rozporzdzenia Parlamentu Europejskiego i Rady wprowadzajcego wzmocnion wspprac w dziedzinie tworzenia jednolitego systemu ochrony patentowej, Parlament Europejski, 2011/0093 (COD) Projekt umowy o Jednolitym Sdzie Patentowym wraz z projektem statutu, dokument roboczy z dnia 11 listopada 2011 r., o numerze 1674/11, wersja angielska Projekt umowy o Jednolitym Sdzie Patentowym wraz z projektem statutu, dokument roboczy z lipca 2012 r., wersja angielska Rozporzdzenie Ministra Sprawiedliwoci z dnia 2 grudnia 2003 r. w sprawie opat za czynnoci rzecznikw patentowych (Dz.U. nr 212, poz. 2076 z pn. zm.) Rozporzdzenie Rady Ministrw z dnia 26 lutego 2008 r. zmieniajce rozporzdzenie w sprawie opat zwizanych z ochron wynalazkw, wzorw uytkowych, wzorw przemysowych, znakw towarowych, oznacze geograficznych i topografii ukadw scalonych (Dz.U. nr 41 poz. 241) Rozporzdzenie Rady (WE) NR 44/2001 z dnia 22 grudnia 2000 r. w sprawie jurysdykcji i uznawania orzecze sdowych oraz ich wykonywania w sprawach cywilnych i handlowych Wstpny zbir przepisw Regulaminu wewntrznego Jednolitego Sdu Patentowego z dnia 30 marca 2012 r., wersja polska i angielska Ustawa z dnia 14 marca 2003 r. o dokonywaniu europejskich zgosze patentowych oraz skutkach patentu europejskiego w Rzeczypospolitej Polskiej (Dz. U. nr 65 poz. 598) Ustawa z dnia 11 kwietnia 2001 r. o rzecznikach patentowych, (Dz. U. nr 49, poz. 509) Ustawa z dnia 30 czerwca 2000 r. Prawo wasnoci przemysowej, (tekst jednolity: Dz. U. z 2003 r. nr 119, poz. 1117 z pn. zm.)

68

Ankiety elektroniczne
Ankiety elektroniczne byy uzupeniane przez przedstawicieli firm innowacyjnych, nalecych do Polskiej Izby Gospodarczej Zaawansowanych Technologii oraz laureatw konkursu GreenEvo. cznie ankiety zostay wypenione przez 13 podmiotw. Struktur podmiotw, ktre wypeniy ankiety prezentuje poniszy wykres.
Wykres 8. Podmioty biorce udzia w ankiecie elektronicznej

1 3

Mikro przedsibiorstwa

Mae przedsibiorstwa

rednie przedsiebiorstwa 5 Due przedsibiorstwa 3 Inne (instytuty badawcze) 1

Przedsibiorstwa reprezentoway rne brane, m.in. medyczn, kosmetyczn, technologii ochrony rodowiska, wyrobw elektronicznych, preparatw weterynaryjnych i suplementw diety, elektrotechniki. Wyniki uzyskane z ankiet wskazuj, i 85% badanych podmiotw posiada ju wiedz w zakresie ochrony praw wasnoci patentowej w ramach systemu jednolitego patentu europejskiego. Jednoczenie poowa z badanych uwaa, e wdroenie tego rozwizania w Polsce wpynie negatywnie na rozwj MSP oraz wpynie niekorzystnie na rozwj ich wasnych firm. Podmioty obawiaj si konkurencji ze strony duych firm oraz instytucji europejskich. 23% respondentw (1 przedsibiorstwo i 2 instytuty badawcze) wskazao, e jednolity patent europejski stanowi korzystne rozwizanie, ktre bdzie jednoczenie zapewnia nisze koszty zwizane z uzyskaniem oraz ochron wypracowanych przez nie rozwiza na caym rynku europejskim.

69

Wywiady CATI
W ramach wywiadw CATI zosta podjty kontakt z 34 losowo wybranymi przedsibiorstwami, ktre znalazy si na licie podmiotw, ktre zoyy wnioski patentowe do Urzdu Patentowego RP. Docelowo ankiety telefoniczne zostay wypenione przez 14 przedsibiorcw. Byy to gwnie firmy zajmujce si produkcj maszyn i urzdze oraz z brany spoywczej, farmaceutycznej, elektrycznej oraz elektronicznej. Struktur podmiotw, ktre wziy udzia w wywiadach CATI prezentuje poniszy wykres.
Wykres 9. Podmioty biorce udzia w wywiadach CATI

2 Mikro przedsibiorstwa

Mae przedsibiorstwa

rednie przedsibiorstwa

Due przedsibiorstwa

Wyniki uzyskane z ankiet wskazuj, i 50% badanych przedsibiorstw posiada wiedz w zakresie ochrony praw wasnoci patentowej w ramach systemu jednolitego patentu europejskiego. Jednoczenie 79% firm ze wzgldu na charakter prowadzonej dziaalnoci gospodarczej jest ju obecnie zmuszona do monitorowania nowych patentw obowizujcych na terenie kraju i Unii Europejskiej. Wszystkie firmy posiadajce wiedz na temat JPE uznay, e wdroenie tego rozwizania w Polsce nie wpynie pozytywnie na rozwj MSP oraz ich wasnych firm. 88% z tej populacji przedsibiorcw wyrazio rwnie obaw w zakresie precyzji tumacze patentw z wykorzystaniem automatycznej bazy tumacze. 36% wszystkich badanych przedsibiorstw dowiadczyo nieuczciwych praktyk stosowanych przez wielkie koncerny dotyczcych ochrony praw patentowych, co moe wpywa na ich negatywn ocen moliwoci wdroenia jednolitego patentu europejskiego w Polsce.

70

Wywiady IDI
Indywidulane wywiady pogbione zostay przeprowadzone z nastpujcymi podmiotami: 1. Przedsibiorcami. 2. Rzecznikami patentowymi. 3. Organizacjami: PKPP Lewiatan, Business Center Club, Polsk Izb Rzecznikw Patentowych, Instytutem Organizacji i Zarzdzania w Przemyle ORGMASZ, Polskim Zwizkiem Przemysu Owietleniowego, Krajow Izba Gospodarcz. 4. Przedstawicielami nauki: prof. Aureli Nowick, ekspertem od prawa wasnoci intelektualnej z Uniwersytetu Adama Mickiewicza w Poznaniu prof. Krystyn Szczepanowsk-Kozowsk, pracownikiem Wydziau Prawa i Administracji Uniwersytetu Warszawskiego, kierownikiem Katedry Prawa Wasnoci Intelektualnej i Dbr Niematerialnych 5. Przedstawicielami instytucji publicznych: Przedstawicielami Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa Wyszego, Przedstawicielami Ministerstwa rodowiska, Przedstawicielami Urzdu Patentowego. Opinie przekazane od przedsibiorcw, rzecznikw i organizacji wskazuj na negatywne lub zdystansowane stanowisko wobec proponowanego rozwizania. Wyjtkiem by jeden przedsibiorca wypowiadajcy si pozytywnie na temat patentu europejskiego o jednolitym skutku. Stanowiska przedstawicieli nauki s podzielone. Przedstawiciele ministerstw oczekuj pozytywnych rezultatw po wprowadzeniu JPE, natomiast Urzd Patentowy Rzeczpospolitej Polskiej nie przekaza swojej opinii w niniejszej sprawie, udzielajc informacji jedynie na temat danych statystycznych oraz procesu uzyskiwania patentu w Polsce.

71

Panel ekspertw
Spotkanie panelu ekspertw odbyo si w dniu 13 wrzenia 2012 r. w siedzibie Instytutu Organizacji i Zarzdzania w Przemyle ORGMASZ. Panel niezalenych ekspertw zosta zorganizowany przez Instytut Organizacji i Zarzdzania w Przemyle przy wsppracy Deloitte. Spotkanie miao na celu uzupenienie i pogbienie wiedzy zdobytej za pomoc innych narzdzi badawczych o opinie, refleksje i wyjanienia specjalistw. W spotkaniu uczestniczyli przedstawiciele instytucji naukowych, przedsibiorcw, prawnik oraz przedstawiciel Ministerstwa Gospodarki. podmiotw zrzeszajcych

72

Nazwa Deloitte odnosi si do jednej lub kilku jednostek Deloitte Touche Tohmatsu Limited, prywatnego podmiotu prawa brytyjskiego z ograniczon odpowiedzialnoci i jego firm czonkowskich, ktre stanowi oddzielne i niezalene podmioty prawne. Dokadny opis struktury prawnej Deloitte Touche Tohmatsu Limited oraz jego firm czonkowskich mona znale na stronie www.deloitte.com/pl/onas Member of Deloitte Touche Tohmatsu Limited 2012 Deloitte Polska

73