omunikacja niewerbalna a rnice kulturowe - eGospodarka.pl - Publikacje 20.12.

2012

Komunikacja niewerbalna a rnice kulturowe

2008-03-12 13:34

Internet znis granice, dosownie. Nikogo ju nie dziwi wsppraca biznesowa z mieszkacami Indii, Chin czy Argentyny. Dziwi natomiast znikoma popularno informacji zwizanych z zachowaniem si w interesach. "Klienci najpierw kupuj ciebie, dopiero potem twj produkt" - to gwne prawo sprzeday. Jeli nie wydasz si klientowi wiarygodny i uczciwy, to twj produkt zostanie odrzucony. Dlatego te wane jest, aby pozna wskazwki skutecznej komunikacji midzykulturowej. W tym artykule zostan przedstawione informacje dotyczce komunikacji niewerbalnej. Skuteczna komunikacja midzykulturowa wymaga, abymy uwanie zapoznali si z komunikacyjnym stylem przyjtym w danej kulturze, ktrzy pod wieloma wanymi wzgldami moe okaza si zupenie inny od stylu, jaki dominuje w naszym kraju. Uzdolniony kulturowo doradca to taki, ktry jest wiadomy i wyczulony na swj wasny baga kulturowy. Oznacza to, e musimy zacz od odrzucenia etnocentrycznego pogldu goszcego, e komunikacyjny styl naszej wasnej kultury jest najlepszy. Ogromny wpyw niewerbalnych sygnaw czy zachowa komunikacyjnych na skuteczn komunikacj midzykulturow staje si oczywisty, gdy uznamy, e kultura jest przede wszystkim zjawiskiem niewerbalnym, poniewa wikszo aspektw danej kultury jest wyuczona raczej przez obserwacj i naladowanie ni przed bezporedni werbaln instrukcj czy okrelone sowa. Fundamentalne wartoci kulturowe s przekazywane niejawnie, bez udziau wiadomoci, gwnie przez rodki niewerbalne. Wikszo istotnych rnic kulturowych w zachowaniu niewerbalnym dotyczy piciu wymiarw: bezporednioci i ekspresyjnoci, indywidualizmu, mskoci, dystansu, wadzy, wysokiego i niskiego kontekstu. Jeli odrnimy jedn kultur od pozostaych na podstawie tych piciu wymiarw, to powinny uwidoczni si najwaniejsze sygnay i zachowania niewerbalne, ktre wsptworz styl komunikacji niewerbalnej przyjty w tej kulturze. Dokadniejsza analiza tej koncepcji autorstwa Andersena (1988) uwypukla znaczenie tych wymiarw. Zachowania wiadczce o bezporednioci skadaj si z aktywnoci czy te dziaa, ktre sygnalizuj pragnienie nawizania bliszego kontaktu z drugim czowiekiem, na przykad przez przejawy serdecznoci, bliskoci i dostpnoci. Co wane, kultury, ktre ujawniaj wysoki poziom zachowa zwizanych z bezporednioci s znane jako kultury kontaktujce si, poniewa czonkowie takich kultur staj bliej siebie i czsto si dotykaj. Andersen utrzymywa, e kultury kontaktujce si, reprezentowane przez takie kraje jak Arabia Saudyjska, Francja, Grecja i Wochy, s zazwyczaj ulokowane w ciepym klimacie. Natomiast kultury mao kontaktujce si, ktre obejmuj Skandynawi, Niemcy, Angli, Stany Zjednoczone i Japoni, maj klimat, ktry mona okreli jako chodniejszy. Jest to istotny wymiar, poniewa wraliwy spoecznie go musi wiedzie jak zachowywa si w danej kulturze. Drugim wymiarem, ktry moe by uyty do dokonywania porwna midzy kulturami, jest stopie indywidualizmu versus kolektywizmu. Kultury zachodnie s zwizane z indywidualizmem, natomiast kultury wschodnie identyfikuje si z kolektywizmem. Kraje o kulturze promujcej indywidualizm obejmuj Stany Zjednoczone, Kanad, Belgi i Dani;
www.egospodarka.pl/art/drukuj/28948,Komunikacja-niewerbalna-a-roznice-kulturowe,1,20,2.html 1/3

omunikacja niewerbalna a rnice kulturowe - eGospodarka.pl - Publikacje 20.12.2012

natomiast kraje o najmniej indywidualistycznych kulturach to Kolumbia, Pakistan, Tajwan i Hongkong. Istnieje wiele znaczcych rnic w niewerbalnych zachowaniach czonkw tych dwu typw kultur. Na przykad, czonkowie kultur indywidualistycznych preferuj wiksz odlego w relacji z drug osob, ale za to czciej posuguj si zachowaniami niewerbalnymi aby zasygnalizowa potrzeb kontaktu. Nie jest zaskakujce, e ruchy ciaa bywaj bardziej przewidywalne i bardziej zsynchronizowane w kulturach kolektywistycznych. Trzeci wymiar rnic kulturowych to msko. Jeli przypomnisz sobie stereotyp mskoci, to nie zdziwi ci, gdy si dowiesz, e cechy mskie, ktre definiuj kultur msk, obejmuj asertywno, nastawienie na rywalizacj i ambicj. Natomiast cechy kobiece obejmuj uczucie, wspczucie i troszczenie si. Jeli mczyni i kobiety maj by w danej kulturze traktowani podobnie, to dominujc cz komunikacji niewerbalnej musz stanowi raczej zachowania androgyniczne (bez okrelonej wyranie pci), a nie zachowania typowo mskie czy kobiece. Negatywne konsekwencje dominacji wycznie mskoci czy kobiecoci s oczywiste dla procesu komunikowania si. Jako przykady mona poda USA, ktrych ekspansja kulturowa jest typowo mskim objawem kultury. Midzy innymi std bior si problemy tego kraju z krajami arabskimi, ktre posiadaj rwnie kultur msk, ale o innym charakterze. Wszyscy wiemy czym koczy si posadzenie dwch kogutw w jednej klatce. Czwarty wymiar komunikacji to dystans do wadzy. Na potrzeby bada zosta opracowany wskanik dystansu wadzy (PDI power distance index), ktry okrela zasig wadzy danej osoby, rozkad wadzy, presti i bogactwo w danej kulturze. PD I mierzy dystans jaki oddziela jedn grup czy czonka kultury od innych w zwizku z posiadan wadz. Im wyszy jest indeks PDI, tym kultura staje si bardziej autorytarna. W grupie krajw o najwyszym PDI plasuj si Meksyk, Wenezuela, Brazylia i Kolumbia. Natomiast w takich krajach jak Austria, Irlandia czy Szwajcaria rnice klasowe s niewielkie, wrcz minimalne. W praktyce polega to na tym, i jeli zachowanie niewerbalne w danej kulturze w duym stopniu sygnalizuj posiadan wadz, to taka kultura jest raczej autorytarna ni koordynacyjna. Pitym, ostatnim wymiarem, jest kontekst. Przekazy w duym stopniu zwizane z kontekstem (high context wysoki kontekst) to takie, w ktrych wiele z komunikowanej informacji pochodzi z kontekstu lub te nie jest oznajmiana werbalnie (rozmwcy zakadaj, e wszyscy znaj ten kontekst, nie ma wic potrzeby tumaczenia go, szkoda czasu). W przekazach sabo powizanych z kontekstem (low context niski kontekst) wikszo informacji pochodzi z wypowiedzi werbalnych. Kultury oznaczane jako wysoki kontekst obejmuj kraje takie jak Chiny, Japonia, Korea. Rwnie kultura Stanw Zjednoczonych, ze swoj obrazkowoci i wizualnoci, jest kultur o wysokim kontekcie (to, e tak wiele z niej rozumiemy wynika z nasilonej promocji i edukacji kulturowej poprzez media, nie za z samego charakteru kultury). Prawdopodobiestwo odniesienia sukcesu w komunikacji midzykulturowej mona zwikszy przez trening nakierowany na rozwijanie tej kompetencji. Kluczowymi umiejtnociami s: utrzymanie bezporedniego kontaktu wzrokowego, uwane suchanie (w sensie przetwarzanie informacji, a nie tylko bierne suchanie) oraz umiechanie si. Te trzy zachowania niewerbalne s zgodnie ujmowane jako istotne w tworzeniu korzystnego wraenia w kadej kulturze. Podane poniej wskazwki powinny okaza si uyteczne dla osb, ktre we waciwy sposb zachowa si w trakcie kontaktu z przedstawicielami innych kultur. 1. Zapoznaj si z reguami dotyczcymi okazywania emocji w miejscach publicznych. Szczeglnie wane jest, eby wiedzie jak bardzo mona uywa mimiki twarzy oraz gestykulacji rk. 2. Naucz si i bezwzgldnie przestrzegaj regu kierujcych formami oraz sekwencj zachowa podczas powita. 3. Dowiedz si, ktre rnice w statusie musz by podkrelane oraz posu si waciwymi kulturowo zachowaniami niewerbalnymi w celu uznania takich rnic. 4. Okrel stopie kontaktu fizycznego, zaangaowania i dostpnoci, ktry jest oczekiwany publicznie i zachowuj si tak, aby speni oczekiwania. Od na bok faszyw dum i poczucie nadrzdnoci. 5. Staraj si uwraliwi na specyficzne kulturowo oczekiwania dotyczce posugiwania si dotykiem, ruchem, zachowaniami wzrokowymi oraz wykorzystywania norm czasowych (spnienia!), aby dostosowa si do schematu kulturowego. 6. Zapoznaj si z niewerbalnymi regulatorami konwersacyjnymi, jakie powinny bd nie powinny by
www.egospodarka.pl/art/drukuj/28948,Komunikacja-niewerbalna-a-roznice-kulturowe,1,20,2.html 2/3

omunikacja niewerbalna a rnice kulturowe - eGospodarka.pl - Publikacje 20.12.2012

uywane w akceptowanej konwersacji. 7. Zastanw si, ktre zachowania niewerbalne uznaje si za najwaniejsze w rytuale kulturowym, aby w razie potrzeby mc zmodyfikowa swoje zachowanie identyfikujc si w ten sposb z wanymi wartociami kulturowymi. I ponownie, tu nie chodzi o ciebie, ale o szacunek dla innych. 8. Naucz si rozpoznawa i unika posugiwania si emblematami i zachowaniami, ktre mog by odebrane jako zniewaga czy obraza. 9. Okrel rodzaj ubioru i dodatkw osobistych, ktre s i nie s zgodne z przyjt konwencj kulturow, a nastpnie dostosuj si do tych wytycznych.

fot. mat. prasowe

Artyku jest fragmentem ksiki Komunikacja niewerbalna Dalea Leathersa (Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2007). Jest to podrcznik na temat komunikacji niewerbalnej, ktry jest przydatny zarwno w rozwoju wasnych umiejtnoci interpersonalnych, jak i w sprzeday, marketingu oraz reklamie. Wszelkie skrty i uzupenienia za zgod Wydawcy.
oprac. : Wydawnictwo Naukowe PWN

Wszelkie prawa zastrzeone

www.egospodarka.pl/art/drukuj/28948,Komunikacja-niewerbalna-a-roznice-kulturowe,1,20,2.html

3/3