BRZASK

P ISMO KOMUNISTYCZNEJ P ARTII P OLSKI

ISSN 1 429-8279 NR 08/235

Proletariusze wszystkich krajw, czcie si!

SIERPIE 201 2
W numerze rwnie:
O pomnikach i grobach wyzwolicieli J. Nowicki tablica usunita Postawi pomnik mordercy Dwa bieguny Prba stumienia strajku hutnikw Dywersyjna rola W rocznic mierci Wadysawa Gomki 2

6 7

9 10
W Dbrowie Grniczej, jak co roku uczczono rocznic Manifestu Lipcowego spotkaniem pod pomnikiem Czynu Rewolucyjnego zorganizowanym przez organizacje lewicowe z KPP na czele. W okolicznociowym wystpieniu tow. Marian Indelak mwi o heroizmie tamtych czasw i zapale, z jakim wikszo narodu, mimo brakw w zaopatrzeniu i terrorystycznych dziaa reakcyjnego podziemia, kreowanego teraz na bohaterw niepodlegociowych obudowa i budowa kraj. O radykalnej poprawie sytuacji klasy robotniczej, prawie darmowych mieszkaniach i wczasach. Likwidacji analfabetyzmu i rozwoju bezpatnej owiaty, po raz pierwszy w historii Polski dostpnej dla wszystkich. Teraz prawie wszystkie zdobycze ludzi pracy zostay zaprzepaszczone, a ich resztki nazywane przywilejami s systematycznie ograniczane i likwidowane. Pozostay tylko specjalne warunki dla kapitalistw, kontrakty menaderskie i ich wci rosnce pomimo kryzysu horrendalne pace, tylko tego nie nazywa si przywilejami. Natomiast o 22 lipca zupenie zapomnieli ci, ktrzy wwczas najwicej zyskali i te korzyci zachowali do dzisiaj. Bezideowi koalicjanci kadej wadzy zapewniajcej dostp do koryta nie chc pamita, kto przez reform roln da im ziemi, ktr maj nadal. Czczc pami bohaterw pracy i walki o sprawiedliwo spoeczn i socjalizm pod Pomnikiem zoono wizanki kwiatw. Redakcja

11

Uzdrowiska - zagroenie prywatyzacj 12 Ustrj szkolny i poziom oswiaty w II RP Lipcowe witowanie

13 15

Wadza ogranicza swobod zgromadze

W Polsce doszo do zamachu na swobod zgromadze. Prezydent Bronisaw Komorowski wystpi z projektem zmiany ustawy o zgromadzeniach publicznych. Zostaa ona przyjta przez sejm i senat gosami rzdzcej koalicji. Tym samym rozmontowywane s nawet istniejce obecnie niewielkie swobody obywatelskie. Kampania na rzecz ograniczenia prawa do zgromadze to cz dugoterminowych dziaa wadz. wietnym pretekstem byy wydarzenia z 11 listopada 2011 roku. Pseudokibice i narodowcy posuyli za poytecznych idiotw kapitalistycznego pastwa. Wywoane przez nich burdy stworzyy sytuacj, w ktrej atwiej byo uzyska spoeczne przyzwolenie na ograniczanie demokracji. Rozptano kampani przeciwko wszelkim zgromadzeniom, przedstawiajc w mediach demonstracje jako zakcanie spokoju porzdnych obywateli. Prezydent Komorowski wystpi w tej sytuacji jako obroca porzdku, ktry chce broni spoeczestwa przed niezadowolonymi. Pojawiy si z jego strony propozycje wrcz absurdalne, na przykad aby zgaszajcy zgromadzenie musiaby dostarczy policji swoje zdjcie. Powrci rwnie temat zakazu zasaniania twarzy. Pocztkowo nowelizacja ustawy miaa zawiera taki zakaz. W toku prac okazao si, jednak e byby on absurdalny, poniewa nie zdefiniowano owego zasaniania twarzy. Czy biorcy udzia w happeningu demonstranci noszcy maski politykw, to na przykad dostateczny powd do tego, aby rozwiza zgromadzenie, a moe

POLSKA

BRZASK

SIERPIE 2012
niej zgromadzenia w tym samym miejscu i czasie. Ostatecznie propozycja upada, jednak senat pozostawi pewien wytrych prawny zgromadzenia odbywajce si w tym samym miejscu i czasie mog zosta uznane za nielegalne jeli nie da si ich oddzieli oraz zapewni bezpieczestwa. Oba terminy s tak nieostre, e wadze mog je z powodzeniem wykorzysta w przyszoci do swoich potrzeb. Tryb przeprowadzenia debaty nad proponowanymi zmianami obnay prawdziwe oblicze demokratycznej wadzy PO-PSL. Najpierw przedstawia ona drakoskie propozycje eliminujce w rzeczywistoci swobod organizowania zgromadze, aby w ostatecznym rozrachunku wykaza si wspaniaomylnoci ograniczy demokracj tylko troch. Rzd za jaki czas bdzie mg pj o krok dalej nie powodujc wikszego sprzeciwu. Teraz przekonuje z kolei, e wzi pod uwag list 167 organizacji spoecznych apelujcych o powan debat nad proponowan ustaw. Donald Tusk i jego ludzie nie wspominaj jednak, e zarwno Helsiska Fundacja Praw Czowieka, fundacja Panoptykon jak i inne organizacje spoeczne, skrytykoway nawet t ograniczon nowelizacj prawa popart przez senat. Obecna koalicja nie jest pierwszym z kapitalistycznych polskich rzdw dcych do ograniczenia prawa do wolnoci zgromadze. Mwiono ju o tym w czasach koalicji AWS-UW, gdy na przykad demonstroway pielgniarki. Podobne zakusy mia rzd Leszka Millera, wzmacniajcy miedzy innymi oddziay prewencji suce do tumienia demonstracji, czy poprzedni rzd PiS-u, ktra to partia stroi si teraz w szaty ugrupowania bronicego demokracji. Kady kapitalistyczny rzd stara si zabezpieczy przed ewentualnymi protestami spoecznymi. Kampania na rzecz ograniczenia prawa do zgromadze nie jest wyjtkiem. To przejaw tej samej tendencji, w ramach ktrej kryminalizuje si dziaalno spoeczn, zakazuje symboli komunistycznych, czy ogranicza uprawnienia zwizkw zawodowych. Krzysztof Szwej

wedug ustawodawcw grone byoby ju nawet zaoenie okularw przeciwsonecznych, te utrudniajcych przecie identyfikacj? Ostatecznie ta propozycja upada, jednak spoeczestwo moe by pewne, e za jaki czas powrci. Problemy z zasanianiem twarzy przez protestujcych pojawiy si ju przy okazji demonstracji przeciwko ACTA. W kilku przypadkach policja, wbrew prawu, prbowaa zmusi demonstrujcych aby nie nosili bdcych symbolem ruchu sprzeciwu masek. Jakich zmian prawa dokona parlament? Przede wszystkim utrudniono zgaszanie zgromadze publicznych poprzez wyduenie terminu ich zgoszenia. Dotychczas wystarczay trzy dni. Obecnie maj to by trzy dni robocze. Wprowadzono rwnie kary finansowe dla przewodniczcego zgromadzenia - do 5 tys. zotych jeli nie zapobiegnie naruszaniu porzdku publicznego. W rzeczywistoci oznacza to, e osoba legalizujca demonstracje czy pikiet bdzie odpowiadaa finansowo w przypadku midzy innymi policyjnej prowokacji. Zdarzay si ju sytuacje, w ktrych to policja doprowadzaa do konfrontacji, a pniej oskaraa demonstrantw. Obecnie wadza zyskaa jeszcze jedn moliwo stosowania represji. Zmiany zaakceptowane przez senat budz wtpliwoci organizacji bronicych praw czowieka. Nadal niejasne jest prawo dotyczce tak zwanych nagych zgromadze. Zgodnie z wyrokiem Trybunau Konstytucyjnego mona je przeprowadza bez uprzedniego zgoszenia jeli ich przyczyna jest pilna i nie moga by przewidziana. Senat z kolei postpi wbrew prawu, gdy odrzuci zezwalajc na to poprawk. Istotna bya rwnie debata nad wprowadzeniem zakazu odbywania kilku zgromadze w tym samym miejscu i czasie. Kancelaria prezydenta zgosia tak propozycj, ktra zostaa zmiadona przez ekspertw konstytucjonalistw. Komorowski i jego ludzie chcieli doprowadzi do sytuacji, w ktrej kade niewygodne zgromadzenie mogoby by zablokowane przez wadze. Wystarczyoby aby kto z ni zwizany zgasza wcze-

O pomnikach i grobach wyzwolicieli onierzy radzieckich polegych w walce o niepodlego Polski

W latach 1944-1945 zgino w Polsce, w walce o niepodlego naszej ojczyzny, okoo 600 tysicy onierzy Robotniczo-Chopskiej Armii Czerwonej. Polegli po to, aby polska ziemia bya na zawsze ju wolna, po to, aby przegna std imperialistyczn, faszystowsk nawa. Pismem z dnia 14 wrzenia ub.r., PSVII.5230.53.2011, dyrektor Wydziau Polityki Spoecznej Lubelskiego Urzdu Wojewdzkiego w Lublinie dr Tomasz Wodek informuje mnie z upowanienia Wojewody Lubelskiego o dziaaniach podejmowanych ze rodkw budetu pastwa na rzecz utrzymania cmentarza onierzy Armii Radzieckiej w Kazimierzu Dolnym przy ul. Czerniawy. Oto, w 2001 r. przeprowadzono kompleksowy remont nekropolii, na co Rada Ochrony Pamici Walk i Mczestwa przeznaczya 50 tys. z. Z kolei Wojewoda Lubelski co roku zawiera z gmin Kazimierz Dolny porozumienie w sprawie utrzymania grobw i cmentarzy wojennych na terenie gminy, na mocy ktrego przekazuje teje gminie rodki finansowe na biece utrzymanie obiektw grobownictwa wojennego, tj. konserwacj, pielgnacj zieleni, koszenie trawy, prace porzdkowe (w 2007 r. 3000 z, w 2008 r. 2000 z, w 2009 r. 1800 z, w 2010 r. 2000 z, w 2011 r. 2000 z). ponadto, podczas kontroli problemowej przeprowadzonej 20 lipca ub.r. stwierdzono, e cmentarz wymaga przeprowadzenia prac konserwacyjnych, tj. oczyszczenia elementw betonowych na mogiach oraz usunicia fragmentw krzeww zasaniajcych poszczeglne mogiy, w zwizku z czym gmina Kazimierz Dolny zlecia wykonanie kosztorysu wraz z zakresem prac renowacyjnych, a take wystpia do starostwa powiatowego z wnioskiem o pozwolenie na przycicie krzeww i usunicie wiatroomw na cmentarzu. Z kolei, dziaajc z upowanienia burmistrza sekretarz gminy Kazimierz Dolny mgr Magorzata Ku powiadamia mnie pismem z 15 wrzenia ub.r.,

SIERPIE 2012

BRZASK

POLSKA

RGN.7042.15.2011, o nieco innej ni wskazana powyej strukturze pokrywania kosztw utrzymywania nekropolii, oraz o tym, e burmistrz jakoby co roku zwraca si do urzdu wojewdzkiego z prob o zwikszenie rodkw na rzecz konserwacji i renowacji miejsc pamici. Nie zgadza si w zupenoci z moim przekonaniem o zatrwaajcym stanie cmentarza, domyla si, i moje ze wraenie mogo powsta pod wpywem wizyty zoonej na cmentarzu po niszczcej burzy (i co do tego nie ma racji), trudno jej si wreszcie odnie (nie potrafi? nie chce?) do mojego pytania o to, jak mona pogodzi stan cmentarza z nieustajc wdzicznoci jak winien jest nard polskim wyzwolicielom z Armii Czerwonej. Nie wiem, czy dr Wodek i mgr Ku byli kiedykolwiek na tym przepiknym onegdaj cmentarzu. Ja byem i obrazu dokonanych na nim zniszcze nigdy nie zapomn. Wstyd. Dla obojga wspomnianych urzdnikw i ich zadowolonych z siebie mocodawcw. *** A Starocie Mieleckiemu przesta si podoba pochodzcy z roku 1953 Pomnik Wdzicznoci Armii Radzieckiej, bo to wedle jego kulawych odczu estetycznych ani zbyt pikne, a ju na pewno stojce zbyt blisko starostwa, ktre przecie, zarzdzane przez wysugujce si buruazji i klerowi Polskie Stronnictwo Ludowe, takiego ssiedztwa znosi nie moe. Umyli przeto, eby pozby si pomnika przenoszc go na zaniedbywany i tak przez miejscowe wadze cmentarz onierzy radzieckich jest tam, co prawda, ju jeden monument, a teraz byyby dwa. Szczliwie, na tego rodzaju bzdurne plany, o ktrych dowiedzia si z prasy, zareagowa dyrektor Wydziau Polityki Spoecznej Podkarpackiego Urzdu Wojewdzkiego w Rzeszowie dr Dariusz Tracz, ktry pismem z 15 listopada 2010 r., S.VI-0052-1-37/10, do starosty powiatu mieleckiego mgr in. Andrzeja Chrabszcza ostudzi chore zapdy adresata, pouczajc go cierpliwie, e adnych przenosin na wspomniany cmentarz by nie moe, i to nie tylko dlatego, e ten posiada ju akcent centralny w postaci strzelistego pomnika gwnego, zatem przenoszenie na jego teren upamitnienia luno zwizanego z nim tematycznie i cakowicie innego w wyrazie architektonicznym jest niewskazane, gdy spowodowaoby zniszczenie () zaoenia cmentarza, ale dlatego przede wszystkim, e przeprowadzenie robt ziemnych, wznoszenie pomnikw i innych urzdze na cmentarzach i grobach wojennych wymaga zezwolenia Wojewody, przeto przeprowadzenie prac, zapowiadanych w publikacjach prasowych, bez porozumienia z Wojewod jest bezprawne. *** Co si tyczy pomnika onierzy Robotniczo-Chopskiej Armii Czerwonej w Ustroniu przy ul. Lipowskiej, to jak informuje mnie pismem z 21 lutego br., OKS.414.00002.2012.ZB, naczelnik Wydziau Owiaty, Kultury, Sportu i Turystyki Urzdu Miasta Ustro mgr Danuta Koenig urzd tene dokonuje jego konserwacji w miar potrzeb, przy czym po raz ostatni uczynia to na podstawie umowy zawartej 12 marca 2001 r. firma budowlana Moiczek z terminem wykonania do 15 kwietnia 2001 r. (!), na rzecz czego urzd wyda raptem 3660 z. Najwyraniej w cigu ostatnich 11 lat nikt nie zgasza ratuszowi owych potrzeb, bo kt miaby to

czyni: towarzysze broni polegych tu onegdaj bohaterw? Ambasada Rosji? Urzd Miasta przeto, w poczuciu samozachwytu, mie traktowa utrzymanie i konserwacj pomnika jako zadanie wasne, cho wcale go nie realizuje, ani bowiem nie wykonuje prac zwizanych z koszeniem trawy i odnieaniem, ani nie przewiduje wytyczenia, projektu i wykonania ogrodzenia, ani nie organizuje przy pomniku uroczystoci zw. z rocznicami wyzwolenia Ustronia spod okupacji hitlerowskiej. Po co, prawda? Po co kosi i odniea? Niech zaronie, zapadnie si, ulegnie grzybowi i wilgoci! Po co ogradza, po co tamowa naturaln drog wypasanemu tam bydu? Niech nadal uynia to miejsce odchodami! Po co organizowa tam uroczystoci? Niech dzieci i modzie zapomn, e Ustro, e lsk, e Polska odzyskay wolno dziki wsplnemu wysikowi bojowemu i braterstwu broni polskiego i radzieckiego onierza! Otoczenie pomnika bohaterw polegych w walce o wolno Ustronia, o wolno Wasz i Waszych przodkw, przedstawia obraz straszliwej degradacji. Kady, komu drogie s ideay polsko-radzieckiego braterstwa broni, i kto pragnie pokoni si pomnikowi, musi liczy si z tym, e przyjdzie mu si do zblia slalomem midzy bydlcymi odchodami, gestorzy miejsca pamici narodowej umylili sobie bowiem (bez sowa sprzeciwu ze strony ratusza) uczyni czk sprzed pomnika miejscem wypasu i przegonu zwierzt hodowlanych. Doprowadzenie dawnego grobu a dzi pomnika towarzyszy broni do uwaczajcego ich pamici stanu to nie tylko lekcewaenie przez miasto cicego na nim obowizku (!) opieki nad miejscem upamitnienia. To wstyd. To haba. Tym wiksze, e pomnik ufundowali w 1946 r. mieszkacy wczesnej wsi Lipowiec (dzi czci Ustronia). Proci, niewyksztaceni ale szczerzy i dobrzy ludzie, w poczuciu niewymuszonej wdzicznoci dla bohaterw, zebrali pienidze. Sta ich byo na znacznie, znacznie wicej ni buruazyjne wadze dzisiejszego Ustronia. Z nie mniejszym dystansem wobec pomnika wypowiada si dyrektor Szkoy Podstawowej nr 5 w Ustroniu mgr Dominika Jucha, pismem z 7 marca br., SP-5/0152/2/2012, informuje mnie bowiem, e ani rodzice uczniw, ani uczniowie, ani Grono Pedagogiczne nie bd realizowa dziaa wychowawczych w sposb szczeglny w postaci sprawowania opieki nad pomnikiem polegych w 1945 r. onierzy Armii Czerwonej, realizowa uroczystoci i zgromadze patriotycznych z okazji wit narodowych i innych, w tym rocznicy wyzwolenia Ustronia spod okupacji hitlerowskiej poczonych ze skadaniem pod pomnikiem kwiatw i wiecw, poniewa mamy inne tradycje. Rce opadaj. Dyrektor M. Juchy nie usprawiedliwia fakt, e uczy informatyki, a uywanie wobec pedagogw wielkich liter nie jest najokropniejsze w jej wywodzie. Oto dyrektor szkoy w arbitralny, autokratyczny sposb decyduje o tym, co maj robi nie tylko podlegli jej nauczyciele i uczniowie ale nawet rodzice uczniw! Moc sprawowanego urzdu dyrektor nie pozwoli na porzdkowanie pomnika, na skadanie wiecw czy kwiatw, poniewa mamy inne tradycje. Jacy my? Jakie tradycje? Czy chodzi o jedynie suszny w polskiej owiacie buruazyjno-klerykalny system wartoci? Poziom wypowiedzi dyrektora szkoy wiadczy nie tylko o nim i o szkole, lecz rwnie o kultywowanej

POLSKA

BRZASK

SIERPIE 2012
kolejnoci kojarzono z odnalezionymi szcztkami, odpar: Nie naruszono niegodnego postpowania ze szcztkami ludzkimi. Jak wida, prezydent Koobrzegu tyle wie o czci nalenej ludzkim zwokom i szcztkom, co jak mona zauway w cytatach o polskiej gramatyce i ortografii. Do szkoy zapewne ju nie pjdzie, bo matur i magisterium ma za sob, ale powinien czym prdzej tak pocign do odpowiedzialnoci podlegych sobie bezdusznych, gupich urzdasw buruazyjnego magistratu, co sam odpowiada za zamanie ustaw o grobach i cmentarzach wojennych oraz o cmentarzach i chowaniu zmarych. Informacje przekazane mi przez prezydenta Koobrzegu s niepene i podane w tendencyjny sposb, uwypuklajcy rzekomo dobre intencje ratusza. Prezydent nie tylko nie wspomina, e odstpiono od planowanego uprzednio przeniesienia pomnika na cmentarz wojenny (przeniesiono tylko tablice pamitkowe) i ukrywa nie tylko to, e za bezprawne przechowywanie NN. szcztkw w chodni zakadu pogrzebowego Regina przyszo miastu zapaci z kieszeni nie pytanych o zgod podatnikw ok. 40 tys. z, ale unika potwierdzenia oczywistego a zauwaonego przez czujnych dziennikarzy faktu, i bezduszny stosunek okazany przez urzd miasta odnalezionym kociom i czaszkom, wolny od choby cienia ludzkich odruchw, od empatii, od szacunku nalenego ludzkim zwokom, wzi si bez wtpienia z antykomunistycznej histerii, od nienawici wobec wszystkiego co radzieckie i rosyjskie, z ktrej znany jest dyrygujcy nielegaln ekshumacj wczesny wiceprezydent Koobrzegu a dzi starosta koobrzeski mgr in. Tomasz Tamborski, i wtedy i dzi prezes Stowarzyszenia Koobrzeska Prawica. Wadze Koobrzegu nie przechwalaj si te reprymend ze strony wojewody i podlegego mu urzdu wojewdzkiego: oto, dyrektor Wydziau Polityki Spoecznej Zachodniopomorskiego Urzdu Wojewdzkiego w Szczecinie mgr Mariola Ciela przesaa 3 listopada 2009 r. pismo (PS.6.UM5018/266/09) do prezydenta Koobrzegu mgr Janusza Gromka, w ktrym to powoujc si na pozyskan informacj o wydobyciu szcztkw ludzkich, zwrcia si o przekazanie wszystkich danych w tej sprawie, zaznaczajc, e organem waciwym do zarzdzenia ponownego pochwku zwok jest wojewoda. Zwrotnym pismem z 9 listopada 2009 r. (K-IO.III-0704/4/09) prezydent J. Gromek w pokrtny sposb odwouje si do rzekomych dyspozycji wydanych przez Policj (jakoby w porozumieniu z prokuratorem) i zapewnia, e Urzd Miasta Koobrzeg jest w trakcie prowadzenia procedur zwizanych z pozyskaniem pism dotyczcych ww. sprawy, sugerujc zarazem przeprowadzenie bada odnalezionych szcztkw, zapytujc zarazem zapobiegliwie, kto miaby zapaci za ekspertyz i za pogrzeb. W odpowiedzi Wojewoda Zachodniopomorski (wz. wicewojewoda mgr in. Andrzej Chmielewski), pismem z 3 grudnia 2009 r., PS.6.UM-5018/266a/09, przykadnie zruga prezydenta, wzywajc go do podjcia wszelkich stara na rzecz ustalenia pochodzenia, narodowoci i iloci wydobytych szcztkw, do pokrycia przez miasto, rzecz jasna kosztw bada, ekshumacji, przechowywania i pochwku szcztkw (miasto bowiem jako inwestor byo zainteresowane likwidacj pomnika, z wszystkimi te-

przez UM Ustro polityce historycznej, nieuwzgldniajcej pamici o bohaterskich czerwonoarmistach, ktrzy przelali krew za to, by z Ustronia przegna hitlerowskich zbrodniarzy, by Ustro na wieczne czasy sta si polskim miastem z polsk kuni i polskim uzdrowiskiem sucym polskim robotnikom, chopom i inteligentom. Jak mona tak dalece nie okazywa czci i wdzicznoci tym, ktrzy przemierzyli kawa wiata po to wanie, by Ustroniowi przynie wolno? *** Jak ponad trzy lata temu opowiada mi wieloletni dyrektor Muzeum Ora Polskiego w Koobrzegu dr Hieronim Kroczyski, pocztkiem ostatniej dekady ubiegego stulecia brutalnie usunito z Pomnika Wdzicznoci Armii Radzieckiej w Koobrzegu radzieckie symbole (sierp i mot), w lad za czym doprowadzono do usunicia pomnika z centrum miasta, a przez to ograniczenia miejsca oddawani czci radzieckim wyzwolicielom wycznie do cmentarza wojennego, znacznie oddalonego od rdmiecia. Kapitalistycznym rzdcom Koobrzegu ju plus minus 20 lat temu tak bardzo przeszkadzay lady obecnoci w miecie bohaterskich, dzielnych onierzy spod znaku czerwonej gwiazdy, ktrzy przegonili std hitlerowskich zbrodniarzy. Od bezmylnego skucia znakw bliskich sercu wszystkich komunistw i socjalistw wiata mino kilkanacie lat, a tu nagle pod zniewaonym wczeniej z nakazu wadz pomnikiem odnaleziono 1 wrzenia 2009 r. ludzkie szcztki kostne. Prezydent Miasta Koobrzeg (wz. wiceprezydent mgr in. Andrzej Olichwiruk) powiadomi mnie pismem z 7 lutego br., OR.1431.3.2012.II, i dokonana wwczas rozbirka wzniesionego w 1970 r. Pomnika Wdzicznoci Armii Radzieckiej przy ul. Spacerowej w Koobrzegu to nie akt wandalizmu, wszak nie byo to adne zburzenie, lecz element planowych robt budowlanych zwizanych z realizacj przyjtej koncepcji z konkursu urbanistycznego a w konsekwencji zatwierdzonego projektu budowlanego (zgodnie z Decyzj pozwolenia na budow) zadania <Regionalne Centrum Kultury etap II>, z czego wynika, e w miejscu pomnika przewidzianego do rozbirki projektant zaplanowa scen letni z zadaszeniem. Odstpienie od zoenia u wojewody wniosku o ekshumacj odnalezionych pod pomnikiem szcztkw ludzkich prezydent miasta lekceway w caej rozcigoci, nie byo bowiem potrzeby wystpowa z wnioskiem o ekshumacj, gdy pomnik i jego usytuowanie nie byo zwizane z pochwkiem onierzy polegych w II wojnie wiatowej, przeto po dostrzeeniu koci i czaszek ludzkich kierownik budowy zgosi spraw na Policj, a przybyli Policjanci kontaktowali si z Prokuratorem, ktry zaleci, aby szcztki niezwocznie zabraa firma pogrzebowa. Tak si te stao, albowiem na koszt miasta szcztki zostay przewiezione a nastpnie byy przechowywane a do 18 grudnia 2009 r., tj. do dnia ich pochwku, sprawionego rwnie ze rodkw finansowych miasta. Zadowolony z siebie prezydent nikogo nie pociga do odpowiedzialnoci, gdy nie byo naruszenia procedur, a na moje pytanie, czy bezceremonialne postpowanie ze szcztkami ludzkimi wynikao z niechci ywionej przez niektrych przedstawicieli Miasta Koobrzeg wobec onierzy radzieckich, ktrych w pierwszej

SIERPIE 2012

BRZASK

POLSKA

go konsekwencjami), oraz do biecego przekazywania informacji o przebiegu sprawy, a przy tym pouczajc, e nie dopeniono obowizujcych w tym zakresie procedur i nie powiadomiono Wojewody Zachodniopomorskiego o fakcie odnalezienia szcztkw, ktre najprawdopodobniej pochodz z okresu II wojny wiatowej, natomiast podjto samowolne dziaania. W odpowiedzi przesanej dyrektor M. Cieli pismem z 25 listopada 2009 r., K-IO.III-0704-4/09, prezydent J. Gromek opowiada, jak to 3 listopada dokonano ogldzin szcztkw i naley podda je ekspertyzie. Nihil novi. Tymczasem punktem zwrotnym w sprawie okazao si badanie identyfikacyjne stanowiska grobowego, przebieg ktrego utrwalono 14 grudnia 2009 r. w Zakadzie Medycyny Sdowej Pomorskiej Akademii Medycznej protokoem, Eksp. 1691/09. stwierdzono nie tylko to, e pochwek mia charakter sanitarny i pospieszny, ale to, e we wsplnej mogile pogrzebano kilku onierzy niemieckich, jednego starszego mczyzn (najprawdopodobniej cywil narodowoci niemieckiej), oraz kilkunastu onierzy polskich, najpewniej z 6 Dywizji Piechoty, polegych 17 marca 1945 r. podczas walk o Koobrzeg, wreszcie wykluczono moliwo, e odnaleziona podczas prac ziemnych mogia krya szcztki onierzy Armii Czerwonej. Teraz dziaania potoczyy si szybko, odstpiono bowiem od socjalnego pochwku, ktrego da od Miejskiego Orodka Pomocy Spoecznej, przekonany o odnalezieniu onierzy radzieckich wiceprezydent Tamborski, i 18 grudnia 2009 r. uroczycie pochowano polegych na cmentarzu wojennym w Koobrzegu. Co do tego, e taki pogrzeb nalea si polskim onierzom, jestem przekonany, i dobrze si stao, e oddano im onierskie honory, nie wiem natomiast, dlaczego salutowano take hitlerowcom, dlaczego ich rwnie pochowano z honorami na koszt polskiego podatnika i dlaczego egzekwiom przewodniczy katolicki praat. Co do tego, e antyhumanitarne postpowanie z komi i czaszkami polegych wynikno z bezmylnoci wiceprezydenta i jego przekonania, e odnaleziono szcztki onierzy radzieckich, jestem wicej ni pewny. *** Pismem z 10 maja br., ORA-K.1431.63.2012, sekretarz miasta Rzeszowa Marcin Stopa informuje mnie z upowanienia Prezydenta Miasta, e wzniesiony w 1950 r. Pomnik Wdzicznoci Armii Radzieckiej (zwany take Pomnikiem Zwycistwa) posadowiony jest na nieruchomoci oznaczonej jako dziaka ewidencyjna nr 745 obr. 207 i stanowi jej cz skadow, natomiast nieruchomo owa jest wasnoci miasta. Teren pl. Ofiar Getta, na ktrym stoi pomnik, jest na bieco utrzymywany w ramach realizacji umowy na utrzymanie zieleni na terenie parkw i zielecw. Ju w 2009 r. opracowane zostay programy prac konserwatorskich oraz kosztorysy renowacji pomnika na kwot ok. 160.000 z brutto. W maju br. pomnik przeznaczono do wyczyszczenia i usunicia ptasich odchodw. W pimie z 5 marca br., ZZM.ZO.62.19.2012.SJ, L.dz. 284, dyrektor Zarzdu Zieleni Miejskiej w Rzeszowie mgr in. Aleksandra Wsowicz-Duch powiadamia mnie ponadto o dokonanych w bezporednim ssiedztwie Pomnika nasadzeniach m.in. berberysu Thunberga i robinii akacjowej, dodaje wszake, i remont w/w

pomnika nie zosta ujty w budecie Miasta Rzeszowa na 2012 rok. Miejski konserwator zabytkw w Rzeszowie mgr in. Andrzej Stroski (pismo do autora z 3 lutego br., MKZ.150.1.2012) wie tyle tylko, e pomnik nie figuruje w Gminnej Ewidencji Zabytkw miasta Rzeszowa, eby jednak czyni jakiekolwiek starania w celu wpisania go na t list, ni sowem nie wspomina. Stan pomnika nie wzrusza te Wojewody Podkarpackiego, nie ma on bowiem jakoby moliwoci wykorzystania pozostajcych w jego dyspozycji rodkw budetowych na remont jakiegokolwiek pomnika, a ponadto nie organizuje uroczystoci patriotycznych, zarwno na () cmentarzach wojennych jak i przy pomnikach, jak informuje mnie pismem z 10 lutego br., S-VI.1313.1.2010.BU, wspomniany ju dyrektor WPS PUW w Rzeszowie dr D. Tracz. Tyle urzdniczy bekot, tyle nowomowa zapoyczona z patologicznego pwiatka biznesu. Na nic wasze pisma, panie i panowie zza biurek, na nic berberysy i robinie, skoro pomnik niszczeje w zastraszajcym tempie, tyle zagraajc bezpieczestwu przechodzcych przez skwer osb i odpoczywajcych wrd zieleni mieszkacw, co uwaczajc pamici radzieckich bohaterw. W przeddzie tegorocznego wita Pracy monument zosta ponownie zniewaony przez buruazyjno-faszystowskie bojwki, ktre oblewajc go czerwon farb podniosy na rk w poczuciu wasnej bezkarnoci oraz bezradnoci i przyzwalajcej na antyradzieck histeri biernoci lokalnych wadz. Pomnik pospiesznie acz nieprofesjonalne i niedbale wyczyszczono, tylko dlatego jednak, e 1 maja spodziewano si pod nim manifestujcych dziaaczy lewicy, do ktrych mia w dowd askawoci podej lewicowy prezydent Rzeszowa. *** W archiwach odnale mona tysice protokow z ekshumacji radzieckich onierzy, ktrzy przelali krew za woln Polsk. Im wicej w nich suchego, beznamitnego opisu, im wicej bezwzgldnych w swej wymowie liczb, tym bardziej przeraaj. Oto w Archiwum Pastwowym w Rzeszowie, w zespole 36 (Urzd Wojewdzki w Rzeszowie) sigam ku sygnaturze 3498 (Wydzia Odbudowy, ekshumacja polegych onierzy Armii Czerwonej, wykazy grobw, p. Mielec 1946-1949). W zawiadczeniu wydanym 1 lutego 1949 r. przez Sotysa Gromady Czermin (k. 126), czytam, e 31 stycznia i 1 lutego tego roku zostaa przeprowadzona ekshumacja zwok onierzy radzieckich wydobyto 121. gw (k. 126). Sotys Gromady Dbrwka Osuchowska wystawi 11 kwietnia 1949 r. zawiadczenie, w ktrym stwierdza, i tego dnia bya przeprowadzona ekshumacja zwok onierzy radzieckich w Gromadzie Dbrwka Osuchowska, gdzie wydobyto 26 zwok i 1 bez gowy (k. 36). Wczeniejsz dat, 29 grudnia 1948 r., opatrzone jest zawiadczenie wystawione przez Sotysa Gromady Rzochw a stwierdzajce, e na terenie Gromady Rzochw wydobyto 10ciu onierzy Radzieckich 9ciu z gowami a jeden bez gowy (k. 46). To tylko przykady, te za i inne poke kartki warto pokazywa dzieciom poddanym w buruazyjno-klerykalnej szkole bezsensownej, antypatriotycznej ipeenowskiej indoktrynacji nakazujcej ywi nienawi wobec wszystkiego co rosyjskie

POLSKA

BRZASK

SIERPIE 2012

i radzieckie, co wieckie, lewicowe i postpowe. Opisy zwok z gowami, zwok bez gw i samych gw dedykuj owadnitej dzikim amokiem hoocie skinw, kiboli, suchaczy Radia Maryja i wszelakiej maci pachokw prawicy, ktrzy czy to z racji wit wielkanocnych czy te rocznicy jednego z wypadkw lotniczych w polskiej flocie powietrznej demonstrowali pod Ambasad Rosji z hasami o potnym adunku idiotyzmu, spord ktrych jednak zapowied wyrzucania na mieci pomnikw

sowieckich brzmi horrendalnie. Faszystowski motoch zaczyna w Niemczech od palenia ksiek a hitlerowskie hordy obaliy w Europie setki pomnikw. Niejednemu ich naladowcy pisowcowi, ziobrycie czy innemu kibicowi z wygolon a pust czaszk podoba si to niepomiernie, prawda? Maciej Kijowski

Tablica upamitniajaca Juliana Nowickiego usunita

31 lipca z centrum Torunia zostaa usunita tablica upamitniajca Juliana Nowickiego, dziaacza KPP oraz klasowych zwizkw zawodowych, ktry zosta zastrzelony przez policj w czasie demonstracji 8 czerwca 1936 roku. Akcja usunicia tablicy odbya si w tajemnicy, pod oson policji i stray miejskiej, poniewa wadze bay si reakcji mieszkacw Torunia. Teraz tablica ma by umieszczona na cmentarzu na ktrym pochowany zosta Nowicki. Decyzj o usuniciu tablicy podjli wczeniej toruscy radni, gwnie gosami PiS, przy niewielkim sprzeciwie zasiadajcych w radzie samorzdowcw z SLD. W komentarzach pod informacjami o usuniciu tablicy mieszkacy Torunia wyranie dali do zrozumienia co myl o decyzji radnych i niszczeniu pomnikw. Pojawiy si midzy innymi gosy, e jest to sposb na odwrcenie uwagi od rzeczywistych problemw miasta i uprawianie swoistej polityki historycznej wpisujcej si w prawicow propagand. Beata Karo

IPN znalaz kolejnego "patriot", ktremu trzeba wybudowa pomnik. Jako, e wikszo tzw. " onierzy wykltych" zostaa ju przez obecn wadz uhonorowana, tym razem do panteonu witych faszystowskich doczy volksdeutsch. Mowa o Franciszku Olszwce ps. "Otto". Po zakoczeniu II Wojny wiatowej na tereny Dolnego lska cigali polscy osadnicy, a ludno niemiecka, w efekcie postanowie midzynarodowych, zobligowana zostaa do opuszczenia swoich domw i gospodarstw. Wanie w tej czci Ziem Odzyskanych dziaa Olszwka. Scenariusz dziaa wszystkich tzw. " onierzy wykltych" jest podobny. Morderstwa, gwaty, rzezie caych wsi, torturowanie identycznie byo w przypadku Olszwki, dezertera z Wehrmachtu. Wedug historykw liczba napadw jakich sprawc by nowy ipeenowski bohater siga niemal czterdziestu. On i jego banda za cel upatrywali sobie kasy stacji kolejowych, urzdy gminne, nadlenictwa, sklepy GS. Oddzia Olszwki zamordowa ponad 70 osb. 23 listopada 1 945 roku banda Franciszka Olszwki napada na placwk PUBP. Zamordowali 11 osb, w tym kobiet z dwojgiem dzieci. Sze dni pniej ta sama banda urzdzia rze siedmioosobowej rodziny Kohnw, ktrych zabito gdy byli pochodzenia ydowskiego. Ranny Zygmunt Paczyski chor y Wojska Polskiego, walczcy

P osta wi p om n i k m ord e rcy

przeciwko hitlerowcom we wrzeniu 1 945 roku, a pniej partyzant AK i AL, wraz z 2 innymi polskimi onierzami zostali przez Olszwk schwytani i poddani torturom. Rozebrano ich do naga, poamano im koczyny oraz ebra. Sadyci z bandy "Otta" pocili im skr na plecach i zmia d yli twarze. Zmasakrowanych dobili z pistoletw. Jak podaje portal "nicek.info" w Kpnie powsta liczcy ok. 60 osb Spoeczny Komitet Budowy Pomnika Franciszka Olszwki. W skad komitetu wchodz starosta kpiski Wodzimierz Mazurkiewicz, przedstawiciele kleru, osoby z ze rodowiska IPN-u z dr Tomaszem Balbusem na czele, czonkowie rodzin bandytw "Otta" oraz kilkoro nauczycieli. Jak czytamy na stronie regionalnej "Solidarnoci" - "Czonkowie MK NSZZ S przy Administracji Domw Miejskich w Kpnie zaangaowali si w powoanie komitetu spoecznego, ktrego zadaniem bdzie doprowadzenie do powstania pomnika ku pamici onierzy Wykltych.. Pki co nieznany jest stosunek radnych Kpna do tego pomysu. W skrcie cae przedsiwzicie wyglda do znajomo. Faszystowscy propagandzici z IPN-u na spk z klerem i lokaln "Solidarnoci" bd z volksdeutscha i dezertera z Wehrmachtu robi polskiego super-patriot. Smutnych czasw do ylimy.
Jakub Szymaniak

SIERPIE 2012

BRZASK

WIAT

Dwa bieguny

Od pierwszego sierpnia obowizuje w Portugalii nowy kodeks pracy. Wikszo ze zmian wprowadzonych nowym prawem zacznie obowizywa od 1-go stycznia 2013 roku. W odrnieniu od stosowanej w Polsce polityki zmian w prawie pracy a polegajcej na stopniowym nowelizowaniu kodeksu, rzd Portugalii zdecydowa si na terapi szokow wprowadzajc za jednym zamachem zupenie nowe przepisy, ktre w intencji ustawodawcy maj obniy koszty pracy i zwikszy konkurencyjno gospodarki. Nowa ustawa wywoaa ogromny sprzeciw spoeczny bowiem niemal wszystkie zmiany s niekorzystne dla pracownikw. Przeciwko rzdowej reformie, przed jej wprowadzeniem protestowao w Lizbonie okoo 300 tys. osb - bya to najwiksza zwizkowa demonstracja w kraju od 32 lat. Nie wzruszyo to jednak wadzy ktra bdc lokajem midzynarodowej finansjery po raz kolejny udowodnia, e waniejsze s dla niej interesy garstki kapitalistycznego establishmentu ni dobro wasnego narodu. Trudno dziwi si ostrej reakcji zwizkw zawodowych i spoeczestwa, jeli wemie si pod uwag to, jakie lekarstwo zaaplikowa rzd spoeczestwu na kryzys gospodarczy. W myl nowych regu od przyszego roku Portugalczykom przysuguje ju nie 25, a 22 dni urlopu. Mniej bdzie te wit pastwowych i religijnych wolnych od pracy - od przyszego roku z kalendarza zostan wykrelone 4 takie daty. cznie przecitnemu Portugalczykowi zabrano wic 7 dni wolnego w cigu roku! Na tym jednak nie koniec. O poow obniono wynagrodzenie za prac w godzinach nadliczbowych i w dni ustawowo wolne od pracy. Wprowadzono te moliwo tworzenia tak zwanych bankw godzin zalenie od potrzeb przedsibiorstwa pracodawcy bd mogli dowolnie organizowa czas pracy zatrudnionych, w cznym wymiarze do 150 godzin rocznie. Takie harmonogramowanie pracy jest niezwykle korzystne zwaszcza w zakadach, w ktrych tempo pracy regulowane jest od iloci zamwie. Podczas realizacji

duych zlece firma bdzie moga zmusi pracownia do pracy non-stop przez kilka zmian wanie w ramach banku godzin. Gdy natomiast robotnicy bd mniej potrzebni, w ramach tego samego banku godzin nie bd przychodzi do pracy. Omiogodzinny dzie pracy, dorobek walk pokole robotnikw i socjalistw robi wic kolejny krok w kierunku lamusa. Robotnik raczej nie omieli si sprzeciwi pracodawcy, gdy ten bdzie da od niego pracy po kilkanacie godzin, bo nowy kodeks wprowadza jednoczenie bardziej restrykcyjne kary dla krnbrnych pracownikw, w tym kary za nieobecnoci. Wrd innych zmian w portugalskim prawie pracy wane jest take znacznie zmniejszenie odpraw dla zwalnianych pracownikw. Hulaj dusza kapitalisty! Elastyczne godziny pracy, krtsze urlopy, nisze pace! Z wszelkich komentarzy czcigodnych instytucji Unii Europejskiej, Europejskiego Banku Centralnego i Midzynarodowego Funduszu Walutowego pyn pochway. Eksperci zauwaaj jednak, e jest to krok w dobrym kierunku aczkolwiek niewystarczajcy. Ich zdaniem, aby da pozytywny impuls pogronej w kryzysie portugalskiej gospodarce naleaoby jeszcze obniy opodatkowanie pracy i bardziej uelastyczni formy zatrudnienia, tak aby pracownicy byli bardziej mobilni, atwiej dostosowywali si do rynku pracy i aby mona ich byo atwiej zatrudnia i zwalnia. Rzd liczy na to, e dziki zmianom koszty pracy spadn o ponad 5 procent oraz znacznie spadnie rosnce bezrobocie (Portugalia ma najwyszy od 40 lat poziom bezrobocia bez zatrudnienia pozostaje w tym kraju 15,4 proc. osb zdolnych do pracy, najwyszy odsetek osb bezrobotnych w wieku produkcyjnym 36,4 proc. - wystpuje wrd portugalskiej modziey). "Mam nadziej, e te zmiany pomog zdynamizowa inwestycje i rynek pracy" - powiedzia premier centroprawicowego rzdu Passos Coelho. Doda, e nowelizacja powinna zapewni pracownikom podstawowe prawo do pracy, ktrego obecnie im si odmawia. Komentarz do dziaa rzdu daa Portugalska Partia

WIAT

BRZASK

SIERPIE 2012

Komunistyczna. Komunici ostro krytykuj reform i obiecuj walczy dalej o prawa pracownicze. "Pracownicy nie bd sta bezczynnie wobec wywaszczenia ich z nalenych im praw" - oznajmi sekretarz generalny Portugalskiej Partii Komunistycznej Jeronimo de Sousa. "Przygotujcie si do walki" - doda. Podobne zmiany, chocia metody ich wprowadzania s rne, dokonywane s w innych europejskich pastwach np. w Polsce. Nasz rzd nie zastosowa co prawda tak spektakularnego rodka jak zmiana caego kodeksu pracy, ale drobnymi kroczkami robi swoje. Wystarczy choby wspomnie o wydueniu wieku emerytalnego, czy likwidacji przepisu w myl ktrego pracodawca musia przyzna pracownikowi dzie wolny w przypadku gdy ustawowo wolne od pracy wito przypadao w sobot. Przy niemal kadej te nowelizacji kodeksu pracy (w ostatnich dwch latach tre ustawy zmieniaa si 13 razy) odbiera si uprawnienia pracownikom i osabia si pozycje zwizkw zawodowych. Kolejne zmiany nie trudno przewidzie kierunek wyznaczya Portugalia. Rwnolegle ze zmianami legislacyjnymi nasila si medialna te nagonka na rne grupy zawodowe, w szczeglnoci suby mundurowe, sub zdrowia, nauczycieli. Wykorzystujc straszak kryzysu gospodarczego i slogan solidarnoci i wsplnego ponoszenia kosztw ekonomicznych po kolei odbiera si przywileje zawodowe. Pomijajc oczywiste patologie jak na przykad przechodzenie zdrowych ludzi na emerytur przed czterdziestym rokiem ycia, w trakcie ktrej zwykle i tak podejmuj oni pokrewne zajcie zarobkowe, dziaania wadzy stanowi zamach na nabyte i od lat utrwalone prawa. Faktem jest, e wadza skutecznie odbiera przywileje poszczeglnym grupom. Udaje si to przede wszystkim dziki przeamaniu wizi pomidzy grupami zawodowymi i spoecznymi i postawieniu ich w opozycji do sobie. W dawnych, lepszych czasach, robotnicy, nauczyciele, studenci odczuwali wsplny interes i wi spoeczn i potrafili, o ten interes, czasami nawet wbrew woli wadzy, si upomnie. Dzisiaj kada grupa zawodowa jest osamotniona. Robotnicy nie wspieraj pielgniarek, pielgniarki nauczycieli, nauczyciele policjantw itd... Wrcz przeciwnie, stworzono w kadym przekonanie, e moja osobista niedola to skutek tego, e inni mniej, albo gorzej pracuj, bo maj rne przywileje i likwidacja tych przywilejw, jest nie tylko sprawiedliwa, ale moe wrcz przyczyni si do poprawy mojego wasnego pooenia. W sytuacji tak skrajnego braku poczucia wsplnego interesu niezwykle atwo jest przeprowadza reformy w zakresie prawa pracy. Polski rzd to stosuje. Zabiera uprawnienia kolejnym grupom zawodowym mwic, e robi to w interesie caego narodu, a rozbawiona publiczno jeszcze tym dziaaniom przyklaskuje. Gdy robotnicy ciesz si, e wreszcie robi si porzdek w mundurwce to za par chwil inni bd si cieszyli, e zabrano si za grnikw, czy kolejarzy. W efekcie strac wszyscy. O przepraszam - zyskaj kapitalici. A propos wyrwnywania standardw zawodowych - jak to si eufemicznie nazywa, to ostatnio na cenzurowanym s nauczyciele. W ogle stanowi oni nie lada problem. Za duo zarabiaj, mao pracuj, s leniwi,

nie przykadaj si do obowizkw, nie chc si doksztaca, maj coraz wysze wymagania. Problem jako trzeba rozwiza by moe to wanie dlatego likwiduje si szkoy? Moe rzeczywicie nauczyciele nie s potrzebni? Wystarczy przecie nauczy ludzi macha opat i niech zasuwaj pod niemieckim, czy amerykaskim batem. Ociom w gardle wadzy stoi Karta Nauczyciela. Szczeglnie samorzdy na barkach ktrych spoczywa utrzymywanie szk i pensje w owiacie, domagaj si ukrcenia przywilejw nauczycielskich, w szczeglnoci iloci dni wolnych i urlopu na popraw zdrowia. Gminy chc o poow skrci nauczycielom dni wolne od pracy (wakacje, ferie, przerwy witeczne) i proponuj, aby w czasie tych przerw nauczyciele przebywali na dyurach w domach kultury, wietlicach czy bibliotekach gminnych i zajmowali si uczniami, ktrych rodzice nie maj z kim zostawi, gdy id do pracy. Dyrektorzy szk i samorzdy domagaj si takiej zmiany przepisw w Karcie Nauczyciela, ktra zobliguje ich do pracy w wakacje i ferie. Osobna spraw stanowi kwestia wynagradzania nauczycieli. Karta Nauczyciela gwarantuje pedagogom pensje o okrelonej wysokoci w zalenoci od wyksztacenia, kwalifikacji i stau zawodowego. Tymczasem dyrektorzy szk chc mie moliwo wikszej swobody w wynagradzaniu nauczycieli. Dla wielu rodowisk Karta Nauczyciela jako cao jest reliktem minionej epoki. Wyzwaniem dnia dzisiejszego jest jej cakowita likwidacja i wprowadzenie w owiacie zdrowych rynkowych zasad. Proponowane zmiany w Karcie Nauczyciela wpisuj si w oglny kierunek zmian w prawie pracy w Polsce i w Europie. Tymczasem s jeszcze na wiecie miejsca w ktrych dokonuje si biegunowo innych przemian. Mowa tu o Wenezueli. 7 maja 2012 roku nowy kodeks pracy ogosi prezydent Hugo Chavez. Ustawa zostaa opracowana w pi miesicy w ramach szerokich konsultacji ze zwizkami zawodowymi, partiami politycznymi i samymi pracownikami. Pracownicy z zadowoleniem przyjli now ustaw, opinie k biznesu, zwaszcza zagranicznego byy odmienne. Najistotniejsze zmiany wprowadzone przez nowe prawo to: -skrcenie normalnego tygodnia pracy z 44 do 40 godzin, -zwikszenie urlopu macierzyskiego z 18 do 26 tygodni (sze tygodni przed porodem i 20 tygodni po) i adopcji z 10 do 26 tygodni, -zwikszenie czasu trwania specjalnej ochrony od rozwizania stosunku pracy dla nowych rodzicw od jednego do dwch lat w przypadku narodzin lub adopcji, -wprowadzenie korzystnych dla pracownika zmian w tzw. premii staowej, -wprowadza dodatkowe osony przed zwolnieniem i zwiksza odprawy dla zwalnianych pracownikw. Kierunki zmian w reakcyjnej Europie i postpowej Wenezueli to dwa rne wiaty. Na tych skrajnych przykadach wida najlepiej ktrzy to s przyjaciele ludu i czym oni wojuj. Marcin Popiuk

SIERPIE 2012

BRZASK

WIAT

Trwajcy 9 miesicy strajk greckich hutnikw zakoczy si atakiem policji na protestujcych oraz represjami wobec biorcych w nim udzia pracownikw. 20 lipca policja zaatakowaa zebranych przed wejciem do zakadu i si przeamaa blokady zorganizowane przez strajkujcych. Hutnicy zapowiadaj, e nie oznacza to ich kapitulacji. W padzierniku ubiegego roku waciciel huty w Aspropyrgos przedstawi zaodze ultimatum skrcenie czasu pracy do 5 godzin na dob oraz idce za tym obnienie pensji o 40% lub zwolnienie 180 pracownikw. Motywowa to koniecznoci wprowadzenia, w zwizku z kryzysem, planu oszczdnoci. Odpowiedzi na jego dania by strajk, ktry popara ogromna wikszo zatrudnionych w hucie. Przeprowadzono referendum strajkowe. Powoany zosta komitet wykonujcy decyzje zwoywanych przez hutnikw zgromadze oglnych. Teren huty zosta przejty przez strajkujcych, a dostp do niej zablokowany przez protestujcych. W tym samym czasie rozpocza si kampania solidarnociowa, w ktr oprcz rodzin oraz lokalnych spoecznoci wczyy si organizacje spoeczne i polityczne. Znaczne wsparcie zapewnia Komunistyczna Partia Grecji oraz centrala zwizkowa PAME. Podczas protestu komitet strajkowy organizowa przed bram zakadu rne akcje. Odbyway si tam festyny, spotkania z przedstawicielami rnych zwizkw zawodowych, a take imprezy dla rodzin hutnikw. Zorganizowano rwnie pomoc materialn dla strajkujcych. Protest sta si rwnie wyrazem niezgody na polityk ci socjalnych proponowanych przez kapitalistyczne wadze. Strajkujcy byli atakowani nie tylko przez wacicieli zakadu ale rwnie politykw zarwno poprzedniego rzdu jak i obecnie rzdzcej Grecj koalicji Nowej Demokracji, PASOKu oraz Demokratycznej Lewicy. Kampani przeciwko nim prowadzi midzy innymi minister pracy, ktry oskary ich o niszczenie zakadu oraz miejsc pracy. Od pocztku pojawiay si te argumenty o rzekomej nielegalnoci strajku ze wzgldu na bdy proceduralne przy przeprowadzeniu referendum strajkowego. W odpowiedzi na nie hutnicy przeprowadzili kolejne referendum, ktrego wyniki pokazay jednoznaczne poparcie zaogi dla protestu. W konflikt zaangaowa si premier Andonis Samaras oraz minister sprawiedliwoci. Zdecydowali oni o wysaniu w czerwcu przeciwko protestujcym hutnikom policji, aby siowo stumia strajk. Jak powiedzia minister pracy, akcja policji zostaa przeprowadzona w celu zagwarantowania witego prawa do pracy, poniewa przybye przed zakad siy prewencji miay ochrania wynajtych przez waciciela huty amistrajkw. Pierwsza prba ataku na strajkujcych miaa miejsce 20 lipca i zostaa przez nich odparta. Na oglnym zgromadzeniu, ktre odbyo si dzie pniej, pracownicy

Re p re sj e wob e c stra j ku j cych h u tn i kw w G re cj i

zadecydowali ogromn wikszoci gosw o kontynuowaniu protestu. 23 lipca doszo do kolejnych star. Tym razem na miejsce przybyy wiksze siy prewencji. Zatrzymanych zostao 9 protestujcych, a dostp do zakadu si umoliwiony przez policj, ktra rozbia blokady zorganizowane przez hutnikw. Wielu uczestnikw strajku zostao pobitych przez policj, ktra przeciwko zgromadzonym uya rwnie gazu zawicego. Dziaania te spowodoway protesty solidarnociowe w kilkudziesiciu miastach w caej Grecji. W Atenach, na placu Omonia demonstrowao ponad 2 tysice osb. Gwne partie opozycji, w tym KKE oskaryy wwczas rzd oraz policj o gangsterskie metody dziaania. Po siowym stumieniu strajku waciciel huty dokona masowych zwolnie. Prac stracio 40 hutnikw. Wycofa si jednak z pomysu skrcenia czasu pracy oraz redukcji pensji. Przedstawiciele zaogi twierdz, e bd si domagali przywrcenia do pracy zwolnionych kolegw. Nie zgodz si rwnie na zatrudnienie na ich miejsce kogokolwiek innego. Otwarta jest rwnie sprawa dziewiciu aresztowanych 23 lipca zwizkowcw. Maj oni jeszcze w tym roku stan przed sdem pod zarzutem organizowania nielegalnego strajku oraz stawiania oporu policji. Ich proces bdzie okazj do kolejnych demonstracji i solidarnociowych protestw, ktre ju zapowiedziay zwizki zawodowe. Dwudzieste zgromadzenie czonkw zaogi huty zdecydowao o zakoczeniu strajku jeli zarzd wycofa si z redukcji pac. Nie chciao rwnie zgodzi si na warunki waciciela zakadu, ktry domaga si aby wracajcy do pracy hutnicy byli przy wejciu spisywani przez policj. 30 lipca po 272 dniach strajku protestujcy wrcili do zakadu zwart grup nie niepokojeni przez policj. Na razie zaoga huty podja prac. Hutnicy zapowiadaj, e s w kadej chwili gotowi wznowi protesty. Mog one wybuchn ponownie, poniewa od powrotu do pracy za udzia w strajku zwolniono szeciu pracownikw, spord tych, ktrzy zostali aresztowani 23 lipca. Znalaz si wrd nich jeden z liderw zwizkowych oraz jego dwch wsppracownikw. Wywoao to reakcj KKE, ktra w owiadczeniu stwierdzia, e trwa kampania kapitalistw, wspieranych przez rzd i media, wymierzona w protestujcych pracownikw. KKE podkrelia rwnie wag klasowej solidarnoci, ktra jest kluczowa w takich sytuacjach. Sytuacja w Aspropyrgos nadal jest napita. Nie wiadomo jeszcze jakie decyzje w sprawie ewentualnego wznowienia protestw podejmie zaoga huty. Beata Karo

POLSKA

BRZASK

SIERPIE 2012

Dywersyjna oraz destrukcyjna rola kocioa katolickiego w Polskiej Rzeczpospolitej Ludowej

Dziaalno w interesie amerykaskich sub wywiadowczych w procesie obalenia porzdku prawnego PRL Niepokoje, niestabilno i napicia w Europie Wschodniej su interesom Stanw Zjednoczonych /Raport Komisji Spraw Zagranicznych Izby Reprezentantw USA 1980r./ Od zakoczenia drugiej wojny wiatowej zachodnie pastwa kapitalistyczne i Stany Zjednoczone usioway stymulowa podziay spoeczne i destabilizacj w Polskiej Rzeczpospolitej Ludowej. Amerykascy propagandyci podejmowali dziaania majce na celu zaostrzenie stosunkw wewntrznych w Polsce, podsycali nastroje fanatyzmu i nacjonalizmu religijnego. Dla celw walki politycznej uyli kocioa katolickiego, wyznaczajc mu rol strony antyrzdowej w polskim konflikcie. Wszystko to byo obliczone na rozbudzenie nienawici spoecznej do wadzy i rwnoczesne mobilizowanie ludzi do wystpie przeciwko porzdkowi prawnemu w PRL. Zadanie te realizowali w myl amerykaskiej teorii wojny psychologicznej. 27 lutego 1942r. rozpocza dziaalno propagandow pierwsza rozgonia rzdowa Stanw Zjednoczonych Gos Ameryki. Organizowaa j Suba Informacji Zagranicznej, bdca czci skadow wywiadu wojskowego USA. Realizacj zada agresywnego antykomunizmu powierzono rwnie agenturom Gosu Ameryki tj. Radiu Wolna Europa i Radiu Svoboda. Zainteresowanie Polsk datuje si od lutego 1947r., kiedy rozpoczto nadawanie audycji w jzyku polskim. W 1948r. zmar prymas polski August Hlond, przed mierci w licie do Piusa XII wskaza Stefana Wyszyskiego jako swojego nastpc. W tym te okresie zacz funkcjonowa system finansowania polskiego kleru przez imperialistyczne suby wywiadowcze, w formie zagranicznych darw na cele sakralne. Kardyna Wyszyski w swoich licznych opracowaniach okreli sposoby postpowania, kocioa katolickiego, wobec wadz Socjalistycznej Ojczyzny, co doprowadzio do coraz aktywniejszej realizacji zada amerykaskiej wojny psychologicznej wobec PRL. A zadania te byy nastpujce: 1. Zniszczenie ideologicznej jednoci Polakw i zdobywanie jak najwicej zwolennikw. 2. Rozbicie jednoci kraju, wykorzystujc nacjonalizm i fanatyzm religijny. 3. Spowodowanie demoralizacji spoeczestwa przez zastraszanie i szerzenie masowej histerii. 4. Demoralizacja si zbrojnych. 5. Zablokowanie produkcji przemysowej. Dziaalno duchowiestwa na rzecz amerykaskich sub wywiadowczych zakoczya si w styczniu 1953r. tzw. procesem krakowskim. Na awie oskaronych zasiedli duchowni powizani z krakowsk kuri metropolitarn, zostali oni jednoznacznie potpieni w rezolucji Zwizku Literatw Polskich z 8 lutego 1953r. ktr przytaczam. W ostatnich dniach toczy si w Krakowie proces grupy szpiegw amerykaskich, powizanych z Krakowsk kuri metropolitarn. My zebrani w dniu 8 lutego 1953 r. czonkowie Krakowskiego Oddziau Zwizku Literatw Polskich, wyraamy bezwzgldne potpienie dla zdrajcw ojczyzny, ktrzy wykorzystujc swe duchowe stanowiska, dziaali wrogo wobec Narodu i Pastwa Ludowego, uprawiali za amerykaskie pienidze - szpiegostwo i dywersj. Reakcj amerykask na proces, byo nasilenie antypolskiej propagandy w radiu wolna europa i gos ameryki niby to w obronie przeladowanego kocioa katolickiego w Polsce Ludowej. 18 listopada 1965r. biskupi polscy wypenili nastpne zadanie przydzielone przez imperialistw, a mianowicie w czasie II soboru watykaskiego, wystosowali list do episkopatu Niemiec, udzielajc wybaczenia zbrodni hitlerowskich i proszc Niemcw o wybaczenie! ! List ten podpisali midzy innymi biskupi Wyszyski i Wojtya! Bya to jawna zdrada narodu polskiego. 16 padziernika 1978r. Karol Wojtya, arcybiskup krakowski, zosta wybrany papieem. Dziwnym trafem w tym samym czasie Zbigniew Brzeziski, wczesny przewodniczcy Krajowej Rady Bezpieczestwa USA, opracowa dokument bdcy planem ostatecznej destabilizacji spoecznej w Polsce. Jan Pawe II by znaczcym elementem tego planu! To dziki dziaalnoci kocioa, dziki wyborowi Wojtyy na papiea, Polska postrzegana bya jako najsabsze ogniwo w acuchu pastw socjalistycznych. Tak wic od pocztku lat osiemdziesitych nasilia si regularna wojna psychologiczna o zmian ustroju naszej Socjalistycznej Ojczyzny. Polityczne dania kapitalistycznego zachodu wobec polskich wadz, sformuowane przez amerykaskiego sekretarza stanu A. Haiga maj za zadanie stymulacj procesu rozkadu pastwa. Sankcjom politycznym i ekonomicznym, towarzyszya dziaalno propagandowa wobec opinii midzynarodowej oraz kierowana do polskiego spoeczestwa. Koci katolicki odda amerykaskim imperialistom nieocenione usugi w obaleniu systemu socjalistycznego. Agitowa, manipulowa, sterowa opini publiczn, ochrania najpierw zbrodniarzy spod znaku band podziemia, a potem tak zwanych opozycjonistw. Poredniczy w przekazywaniu rodkw i materiaw dla dziaalnoci antypastwowej, czerpic z tego wielkie korzyci. Kontrolowa i kierowa dziaaniami grup opozycyjnych, zgodnie z wytycznymi amerykaskich mocodawcw. Hierarchowie kocielni, wiedzieli jakie konsekwencje dla obywateli nios ze sob przemiany forsowane po 80r. Rzesze bezrobotnych, rozgrabiony majtek narodu, gd, bieda, rozpacz i fala samobjstw. Mam nadziej e w powyszym materiale, chocia po czci wykazaem zbrodniczy charakter kocioa, instytucji ktra za gar mamony sprzeda kadego! Tow. Sawomir

10

SIERPIE 2012

BRZASK

HISTORIA

W rocznic mierci Wadysawa Gomuki

odchylenie prawicowo-nacjonalistyczne. Zosta przez nich nielegalnie zdjty z funkcji Sekretarza Generalnego PPR i stanowisk pastwowych, a nastpnie, przez lata 1951-56 bez wyroku sdowego przetrzymywany w areszcie. Jakich idei bermanowcy nie mogli wybaczy Gomuce przy budowie Polski ludowej? Przeomowym by jego referat, jaki wygosi 3 czerwca 1948 roku na posiedzeniu KC PPR w Warszawie. Referat ten dotyczy zbliajcego si zjednoczenia PPR z PPS. Pracowa nad tym referatem Gomuka samodzielnie. Ze wzgldu na zaostrzone od wielu miesicy stosunki w kierownictwie partii, zrezygnowa z zatwierdzenia tego referatu przez Biuro Polityczne. Tym za na co chcia zwrci szczegln uwag caej PPR byy obowizki rewolucyjnej partii robotniczej wobec wasnego narodu i pastwa, jego suwerennoci i niepodlegoci. Gomuka ju na wstpie zaznaczy, e - sprawa ta cignie sie jak ni czerwona przez histori ruchu robotniczego, staa si jedn z przyczyn jego rozbicia i nie raz wykorzystywana dla celw przez wrogw rewolucyjnego ruchu robotniczego. W analitycznym wywodzie wykaza bdy, jakie w swoim dziaaniu uczyniy SDKPiL i KPP z jednej strony i PPS z drugiej strony tej drogi. Midzy innym stwierdzi -SDKPiL zesza na manowce w kwestii niepodlegoci Polski, nie moga zaj przodujcego miejsca w szeregach klasy robotniczej, okazaa si niezdolna do wywarcia powaniejszego wpywu na ksztatowanie si sytuacji Polski w momencie, kiedy waliy si trony zaborcw. Wykazujc bdy SDKPiL i bdy PPS w sprawie niepodlegoci popenione w okresie rozbiorowym konkludujc stwierdzi - i zaciyy one na ruchu robotniczym i w okresie II RP. Podkreli, e KPP nie widziaa innej moliwoci rozwizania problemu spoecznego wyzwolenia klasy robotniczej jak tylko w drodze walki o Polsk Republik Radzieck. Doda naley, e czonkowie PPR i spoeczestwo z treci tego referatu zapoznali si dopiero w roku 1983, tj. ju po mierci Wadysawa Gomuki. Przypomn, e referat Gomuki jeszcze wtedy sekretarza Partii, spotka si na tym Plenum KC z ostr krytyk czci jego uczestnikw. Na 18 wystpujcych a 11 polemizowao z ocenami Gomuki wszyscy z rodowodem KPPowskim, przy czym w okresie wojny i okupacji wikszo z nich nie braa udziau w walce konspiracyjnej PPR i przebywaa poza granicami kraju, gwnie w ZSRR. Kime wic byli owi oponenci Gomuki. Ano przede wszystkim Roman Werblan, Edward Ochab i Tadeusz Daniszewski, ktrym wtrowali: Julia Brystygierowa, Leon Kasman i Julian Finkelstein. Z czonkw Biura Politycznego

Dnia 1 wrzenia 2012 mija 30-ta rocznica mierci Wadysawa Gomuki. Cae swoje ycie powici walce o niepodleg i socjalistyczn Polsk. Pooy wielkie zasugi w walce o wyzwolenie Polski spod okupacji niemieckiej a nastpnie w dziele odbudowy kraju ze zniszcze wojennych i ordownikiem odzyskania naszych Ziem Zachodnich Pnocnych, a nastpnie ich zagospodarowanie i wczenie do Macierzy. W deniach tych musia sie jednak przeciwstawia nie tylko opozycji politycznej w kraju ale przede wszystkim pseudo towarzyszom w PPR a nastpnie PZPR. Bya to gwnie bermanowszczyzna nazywana tak od osoby Jakuba Bermana. By on bowiem wspzaoycielem Centralnego Biura Komunistw Polskich (CBKP), zorganizowanego w styczniu 1944 roku w ZSRR jako przeciwwag Polskiej Partii Robotniczej (PPR), powstaej w styczniu 1942 roku i dziaajcej ju od 31 grudnia 1943 r. Krajowej radzie Narodowej (KRN) zalku wadzy pastwowej na wyzwolonych obszarach kraju. Dziaacze CBKP, po przybyciu z ZSRR do wyzwalanej od okupacji Polski, rwnoczenie opanowywali centralne wadze pastwowe i kierownicze stanowiska w PPR, chocia nie byli formalnie jej czonkami. Przywdcy PPR z Wadysawem Gomuk na czele zostali osaczeni przez przybyszw z CBKP. Gomuka w latach 1945-48 by jedynie tolerowany przez nich jako Sekretarz generalny PPR z uwagi na jego wielk wtedy popularno w naszym spoeczestwie. Miao to zasadnicze znaczenie dla kierunku pocztkowego rozwoju gospodarczego zrealizowanie z nadwyka 3-letniego planu gospodarczego i polityki wewntrznej kraju opartej na wspdziaaniu PPR z PPS, SL, SD i SP. Jednak ju po 1948 roku za swoje patriotyczne dziaania i torowanie polskiej drogi do socjalizmu, zblionej do leninowskiego NEPu, zosta przez bermanowszczyzn pomwiony o rzekome

11

HISTORIA

BRZASK

SIERPIE 2012

zabra gos tylko Roman Zambrowski, nie podejmujc jednak problematyki stanowicej przedmiot sporu. Pozostali czonkowie BP wstrzymali sie od udziau w dyskusji, podobnie jak wybitniejsi dziaacze i wsppracownicy Gomuki z konspiracyjnej PPR, co posiadao znamienn wymow. Nastpnego dnia, po plenarnym posiedzeniu KC, wywodzcy sie z CBKP czonkowie BP przystpili do dziaania. Wbrew statutowi zbierali si na posiedzeniach bez udziau Sekretarza Generalnego. W dziaaniach tych coraz wicej inicjatywy przejawia Bolesaw Bierut. Przygotowywano grunt do oskarenia Gomuki o odchylenie prawicowo-nacjonalistyczne. Do pisemnego ustosunkowania si BP, jakie otrzyma Gomuka, w swojej odpowiedzi podsumowujc swoje stanowisko napisa: -kto nie chce widzie tego faktu, tak jak nie widziaa go KPP, e rozwj historyczny narodu polskiego toczy si specyficznym szlakiem nie znanym innego narodu Europy, kto zapomina, e postaw narodu polskiego skada si suma jego historii, ten jest najbardziej predysponowany do popeniania bdw politycznych, do odrywania si nie tylko od narodu, lecz i od klasy robotniczej. Istot zwrotu zapocztkowanego po plenum czerwcowym stao si odejcie od linii PPR z trudem wypracowanej w okresie okupacji i w pierwszym okresie Polski Ludowej, a zatwierdzony w grudniu 1945 roku przez jej pierwszy zjazd. Linia ta zakadaa konsolidacj spoeczestwa w demokratycznym froncie narodowym, w ktrym rol przewodni miaa spenia zjednoczona na zasadach marksistowskich klasa robotnicza, za zasada sojuszu robotniczo-chopskiego miaa by jego krgosupem w przechodzeniu od demokracji ludowej do socjalistycznej z penym przestrzeganiem polskiej specyfiki narodowej. Zamiana tej linii i zastpienie jej now, ze swej istoty dogmatycznej i sekciarskiej, zaakceptowana zostaa juz przez najblisze plenum KC PPR, ktre obradowao 6 i 7 lipca 1948 roku bez Gomuki. M.in. uchwalono na nim zaostrzenie walki klasowej w miar rozwoju budownictwa socjalistycznego (byo to postulat Bermana) i koniec polityki trjsektorowoci w gospodarce (postulat Minca), postukujc przej do kolektywizacji rolnictwa.

Jak wiadomo w nastpnych latach PRL doszo do znanych powszechnie bdw i wypacze w yciu politycznym i gospodarczym kraju. Stan ten trwa faktycznie do 1955/56 roku. Rzdy bermanowszczyzny niespodziewanie zaczy schodzi ze swej polityczno-gopodarczej linii i dopuciy si np. do publikacji w przecie ich prasie krytyki socjalizmu i antyrosyjskich akcentw. Doszo wnet na tej nowej fali do strajkw i zaburze ulicznych w czerwcu 1956. Niezadowolenie rozlao sie po kraju i w koncu doszo do padziernikowych wydarze w Warszawie w 1956 roku. Na ponad 100-tysiecznym wiecu w Warszawie, ktry wita Gomuke, zosta ponownie przywoany do wadzy. Ale siy przeciwne Gomuce tkwice nadal w centralnych organach PZPR i ogniwach pastwowych zrehabilitoway go pozornie wspierane przez dziaania agenturalne pastw sojuszu atlantyckiego tymi dziaaniami doprowadzili do kolejnego zwrotu, ktry nastpi w grudniu 1970 roku. Gomuka zstal ponownie pozbawiony wadzy przez swoich oponentw i posany na przymusowe odosobnienie, na ktrym zmar 1 wrzenia 1982 roku. Jego patriotyzm i droga do socjalizmu bya i jest nietolerowana przez reimy panujce w Polsce i rzdzcych w Unii Europejskiej. Idee zawarte w dziaaniu i goszone przez Wadysawa Gomu powinny przywieca w dziaaniu partii marksistowski-leninowskiej. Pomog i dzisiaj w walce z dyktatur kapitau w walce o socjalistyczny, prawdziwie demokratyczny i sprawiedliwy ad na wiecie, bez wojen i wyzysku czowieka przez czowieka. Pozna, lipiec 2012. Stefan Wachowiak PS. Wydarzenia roku 1956 maj swj podtekst polityczny nieznany spoeczestwu polskiemu. Dotyczy wpywu na nie sytuacji politycznej, jaka panowaa w ZSRR przed i po mierci J. Stalina. Sprawa ta wymaga jednak oddzielnego omwienia. Zawaya przecie na dalszych losach Ukadu Warszawskiego.

Uzdrowiska: Zagroenie prywatyzacj

Sejmowa Komisja Zdrowia zajmowaa si na rodowym posiedzeniu rzdowymi planami prywatyzacji uzdrowisk. Ministerstwo pastwa planuje sprzeda szeciu spord siedmiu uzdrowisk znajdujcych si jeszcze w rkach pastwa. Na sprzeda s: Ciechocinek, Ldek-Zdrj, Busko-Zdrj, Rymanw, winoujcie i Koobrzeg. W rkach pastwa ma pozosta tylko Krynica-egiestw. Na wsplnej konferencji prasowej przeciwko tym planom wypowiedzieli si przedstawiciele SLD i OPZZ. Rzecznik prasowy SLD Dariusz Joski podkreli, e adne z powyszych uzdrowisk nie przynosi strat. Wyrazi take obaw, e po prywatyzacji zostan one przeksztacone w SPA nastawione na rekreacj bogatych klientw. W podobnym tonie wypowiadaa si wiceprzewodniczca OPZZ Wiesawa Taranowska. Przeciwko rzdowym planom prywatyzacji uzdrowisk wypowiada si te Prawo i Sprawiedliwo. Bartosz Machalica www.lewica.pl

12

SIERPIE 2012

BRZASK

HISTORIA

od od zyska n i a n i e p od l e g oci d o p oowy l a t 3 0 . XX w.

Odrodzone pastwo polskie odziedziczyo po 123letniej niewoli narodowej, niezwykle niski stan szkolnictwa i owiaty. Wedug spisu ludnoci z 1921 r. byo w Polsce wrd jej mieszkacw powyej 10 roku ycia, a 33,1% analfabetw1. Najgorzej przedstawiaa si sytuacja na obszarze byego zaboru rosyjskiego, gdzie przed wybuchem pierwszej wojny wiatowej w ogle nie obowizywa przymus szkolny. W Galicji (d. zabr austriacki) obowizek szkolny wprawdzie istnia, ale zaborcze wadze austriackie nie byy zbyt konsekwentne w jego realizacji. Tylko na ziemiach byego zaboru pruskiego mona stwierdzi cakowite wykonywanie tego obowizku w praktyce. W 1913 roku w Kongreswce na 100 mieszkacw zaledwie 3 dzieci uczszczao do szkoy elementarnej. W Galicji 14 dzieci, a w Poznaskiem ponad 19 dzieci2. W Kongreswce w awach szkolnych zasiadao zaledwie 20% ogu dzieci, w Galicji wykonywao obowizek szkolny okoo 85% dzieci. W zaborze pruskim ponad 99%. Jednym z zasadniczych celw przywiecajcych zaborcom rosyjskiemu i pruskiemu w kwestii ustroju szkolnego byo cakowite wynarodowienie modego pokolenia. W zaborze austriackim najwaniejszym celem ustroju szkolnego byo z kolei wychowanie w duchu bezgranicznej lojalnoci wobec cesarza i monarchii. Zatem tylko w Galicji polskie nauczycielstwo mogo w szkoach elementarnych i rednich rozwija elementy kultury polskiej i polskiej tradycji. Czynio to w specyficzny, galicyjski sposb. W tym miejscu zaryzykowa mona stwierdzenie, e bilans, z ktrym weszy polskie wadze owiatowe w okres niepodlegoci by wyjtkowo skromny. Zasadnicz kwesti dla wydwignicia obywateli Odrodzonej Rzeczypospolitej z tragicznej zapaci edukacyjnej bya sprawa praktycznego urzeczywistnienia szczytnej zasady powszechnoci nauczania na szczeblu podstawowym. Ustawodawczym rodkiem zmierzajcym do tego nad wyraz istotnego celu by specjalny dekret wczesnego Naczelnika Pastwa J. Pisudskiego z 7 lutego 1919 r. o powszechnym obowizku szkolnym. Warto podkreli, e obowizek szkolny (dla dzieci od 7 do 14 roku ycia) zosta ustanowiony wczeniej nim jeszcze stworzy mona byo podstawy materialne i przygotowa w peni fachow kadr dla realizacji tej zasady. W wyjtkowo trudnych i mao sprzyjajcych warunkach tworzenia si podstaw restytuowanej pastwowoci przystpiono rwnoczenie do rozbudowy sieci szkolnej, ktra wzrosa z 18 404 szk i 2 431 800 uczniw przed 1914 r. do 27 515 szk i 3 222 900 uczniw w roku szkolnym 1922/19233. Pomimo tego obowizkiem nauczania objto w 1922 roku jedynie 69% wszystkich dzieci. Nad wyraz istotny problem stanowia rwnie sprawa koniecznego zintegrowania szkolnictwa w jednolity system, gdy w obrbie poszczeglnych zaborw istniay znaczne rozbienoci. Wrd nich, racy wrcz niedobr wykwalifikowanych, w peni fachowych kadr nauczycielskich w b. zaborach rosyjskim i pruskim. W dekrecie J. Pisudskiego z lutego 1919 r. przewidziano w tym celu tworzenie specjalnych 5-letnich szk rednich (seminariw nauczycielskich) dla ksztacenia nauczycieli. Zanim jednak zdoano wyszkoli pierwsze, fachowe kadry, powoywano do tej pracy osoby o niepenych lub wrcz adnych kwalifikacjach, majce ukoczon zaledwie szko powszechn i kilkutygodniowe (!) kursy doksztacajce. Czsto byli to po prostu ludzie z przypadku. W b. zaborze pruskim, czsto spotka mona byo w pierwszych latach niepodlegoci nauczycieli narodowoci niemieckiej. Poziom nauczania by zatem wyjtkowo nierwnomierny, tym bardziej, i organizacja szk powszechnych 7-klasowych napotykaa na wyjtkowe problemy, zwaszcza natury finansowej. Znaczna wikszo dzieci przede wszystkim wiejskich koczya szkoy najniej zorganizowane tzn. jedno lub dwuklasowe, nie realizujce penego programu nauczania. W wojewdztwach wschodnich Odrodzonej Drugiej Rzeczypospolitej (Polesie, Woy) taka sytuacja bya niestety na porzdku dziennym. W wikszoci miast prawie wszystkie dzieci uczszczay do szkoy 7-letniej. Koniecznie podkreli naley, e powanym hamulcem w naleytym rozwoju szk wyej zorganizowanych by brak odpowiednich budynkw szkolnych. Szkoy wiejskie nierzadko mieciy si w lokalach prowizorycznych zupenie nieprzystosowanych do realizacji celw dydaktycznych m. in. w izbach wynajtych u chopw przez urzd gminy. Warto podkreli, i wczesne ustawy nakaday na gminy obowizek budowy publicznych szk powszechnych. Niestety, w praktyce z przyczyn oczywicie finansowych, gminy nie byy w stanie realizowa tego obowizku. W przeciwiestwie do szkolnictwa podstawowego, ktre zostao cakowicie objte nowym, polskim ustawodawstwem, szkolnictwo rednie przejo najwaniejsze elementy ustrojowe i programowe gwnie z d. zaboru austriackiego. Dominujcym typem szkoy redniej byo oglnoksztacce 8-klasowe gimnazjum rnych specjalizacji (klasyczne z acin i grek, humanistyczne z acin lub matematycznoprzyrodnicze), dla modziey od 10 do 18 roku ycia.

Ustrj szkolny i poziom owiaty w Polsce

13

HISTORIA

BRZASK

SIERPIE 2012

Matura gimnazjalna otwieraa drog do studiw wyszych. W systemie tym, szkoa rednia nie bya powizana co ciekawe ze szkolnictwem powszechnym. Do gimnazjum przyjmowano na podstawie egzaminu po 5 klasach szkoy powszechnej. W niektrych gimnazjach otwierano klasy wstpne, przygotowujce do nauki w szkole redniej z pominiciem szkoy powszechnej. Ze wzgldu na powane trudnoci ekonomiczne w pierwszych latach niepodlegoci, a take z powodu silnych naciskw prawicowych k konserwatywnych zostaa zachowana moliwo otwierania prywatnych szk powszechnych. Rwnouprawniono nauczanie domowe z nauczaniem publicznym Wadze owiatowe zezwalay te na otwieranie prywatnych gimnazjw. Wrd gimnazjw przewaay gimnazja klasyczne i humanistyczne. Smutnym faktem byo nie realizowanie w praktyce zasady nieodpatnoci za nauk. Wysokie opaty w szkoach rednich skutecznie blokoway realizacj zasady powszechnoci nauczania. Pomimo tego okres pomidzy 1921 a 1931 r. przynis spadek liczby analfabetw z 33,1% do 23%. W zmniejszaniu rozmiarw analfabetyzmu brao udzia wojsko polskie prowadzce nauczanie onierzy analfabetw. Osoby, ktrym udao si ukoczy gimnazjum i zoy egzamin dojrzaoci nabyway prawa do wstpienia na wysz uczelni. Ponadto, prawo do skrconej suby wojskowej oraz prawo wstpienia do zawodowej szkoy oficerskiej. Szkolnictwo rednie w latach 20-tych XX wieku dawao rozleg wiedz humanistyczn lecz przesuwao na dalsz pozycj znajomo problematyki nauk cisych, ekonomicznych oraz technicznych. Upoledzone byo szkolnictwo zawodowe. Powane zmiany ustroju szkolnictwa powszechnego i redniego przyniosa reforma szkolna autorstwa pisudczyka J. Jdrzejewicza z marca 1931 r. Jej gwnym celem byo ujednolicenie i unowoczenienie systemu szkolnego. Podstaw tego systemu, bya 6-letnia szkoa powszechna, po ktrej nastpowao (po zdaniu egzaminu) 4-letnie gimnazjum, a potem 2-letnie liceum przygotowujce do studiw wyszych. Modzie, ktra nie podejmowaa nauki w gimnazjum uczszcza miaa do 7-mej klasy szkoy powszechnej. Reforma utrzymaa 7-letni obowizek szkolny w zakresie szkoy powszechnej, ale zarazem zachowaa zrnicowanie organizacyjne i programowe tych szk (szkoy powszechne I, II i III stopnia tj. 4- , 6- , 7-klasowe) sankcjonujce rnice w poziomie wyksztacenia ju na pierwszym obowizkowym szczeblu nauczania. Wikszo szk I stopnia znajdowao si na wsiach co znacznie utrudniao dostp dzieci wiejskich do szk rednich i wyszych. Dla absolwentw 7-mej klasy istnia moliwo dalszej nauki na jednorocznych kursach zawodowych. Dla modziey pracujcej po ukoczeniu 7-mej

klasy wprowadzono formalny obowizek doksztacania si w 3-letnich szkoach opartych na I i III stopniu szkoy powszechnej. Po 6 latach szkoy powszechnej mody czowiek mia dwie drogi. Jedn przez 4-letnie jednolite gimnazjum oglnoksztacce, prowadzce do 2letniego zrnicowanego (matematyczno fizycznego, przyrodniczego, humanistycznego i klasycznego) liceum. Po liceum mg i na studia wysze. Druga droga prowadzia do 4-letniego gimnazjum zawodowego, a dalej do 3-letniego liceum zawodowego. Absolwent gimnazjum oglnoksztaccego mg kontynuowa nauk w liceum zawodowym lub 3-letnim liceum pedagogicznym. Absolwent liceum mg podj nauk w liceum pedagogicznym, ale 2-letnim. W obu przypadkach absolwenci liceum pedagogicznego mogli podj prac w szkoach powszechnych. Gimnazjum oglnoksztacce dawao tzw. ma matur. Ukoczenie liceum tzw. du matur. Dua matura oznaczaa prawo wstpu na wysz uczelni bez egzaminu. Zaryzykowa mona stwierdzenie, e ustawa z marca 1932 r. z punktu widzenia profilu i treci nauczania przyniosa pewien postp. Oczywicie wycznie w mniemaniu nie znoszcej jakiegokolwiek sprzeciwu sanacji. Bya przez ni postrzegana jako pierwsza ustawa unifikujca szkolnictwo w Polsce. Eliminowaa take zgodnie z twierdzeniem sanacji dziedzictwo ustawowe trzech zaborcw. Konieczne przeobraenia w systemie ksztacenia nauczycieli miay na wzgldzie jak twierdzia zadowolona z siebie w tej kwestii sanacja jeden cel: podnie fachowy poziom przygotowania nauczycieli do trudnej, wymagajcej i odpowiedzialnej pracy z dzieckiem. Sanacja uwaaa za swj edukacyjny sukces to, e jej reforma podniosa do rangi gimnazjw i licew rednie szkolnictwo zawodowe. Od 1932 r. gimnazja zawodowe zgodnie z sanacyjn reform szkolnictwa odpowiaday gimnazjom oglnoksztaccym. Licea zawodowe uprawniay za (niestety, ale nie wszystkich) do dalszych studiw wyszych w szkoach technicznych. Ustawa miaa wiele stron ewidentnie ujemnych. Od chwili jej wejcia w ycie (waciwie narzucenia) bya mocno krytykowana. Krytycy szczeglnie lewicowi skupiali uwag na wybitnie szkodliwym spoecznie ich zdaniem podziale szk powszechnych na trzy typy, z ktrych jedynie najwyszy umoliwia dostp do szkoy redniej (szkoa 7klasowa). Dwa pozostae typy szk zamykay nauk na poziomie czwartej lub jak dobrze poszo pitej klasy. Na wsi zdecydowan wikszo stanowiy szkoy niszych typw. Pamitajmy, e dla wczesnego przecitnego mieszkaca wsi funkcjonujcego w kapitalistycznej i do tego kryzysowej rzeczywistoci lat 30tych XX wieku jakiekolwiek marzenia o ukoczeniu szkoy redniej a nastpnie studiw wyszych byy ma-

14

SIERPIE 2012

BRZASK

Z YCIA PARTII

rzeniami przysowiowej citej gowy. Na pewno w realizacji tych marze nie zamierza pomaga w aden sposb minister Wyzna Religijnych i Owiecenia(!) - wierny do grobowej deski Marszakowi - Janusz Jdrzejewicz. W ponownie opracowanych programach szkolnych ogromny nacisk wadze sanacyjne pooyy na tzw. wychowanie pastwowe, co czyo si ni mniej ni wicej z prymitywnym w istocie rzeczy, bawochwalczym i na wp fanatycznym kultem osoby J. Pisudskiego. Ten typ wychowania stanowi mia zdaniem sanacji krgosup nowoczesnego systemu wychowawczego polskiej szkoy. Konkludujc powysze rozwaania stwierdzi naley, e pomimo wejcia w ycie czy lepiej rzecz ujmujc narzucenia spoeczestwu reformy szkolnictwa, jego stan nadal pozostawia wwczas wiele do yczenia. Notoryczne trudnoci finansowe, dotkliwy, cigy brak nauczycieli, dajce si mocno we znaki braki lokalowe, ktrych zdawaa si nie dostrzega rzdzca w dyktatorski sposb ekipa sanacyjna sowem cay szereg barier zamykajcych na cztery spusty bramy gimnazjw dla modziey chopskiej

i robotniczej wszystko to powodowao w ostatecznym rozrachunku, e znaczca liczba dzieci i modziey pozostawaa wci poza szko nie wypeniajc tym samym tak wanego dla ich przyszoci obowizku szkolnego. W roku szkolnym 1934/1935 dzieci tych byo grubo ponad 900 000!! Powyej przytoczona liczba cho nadal przeraajca w swych rozmiarach wwczas nie robia na bezkrytycznej wzgldem siebie sanacji adnego wraenia. Ironizujc stwierdzi mona, e ludzie ci posugujc si bardzo uproszczony kategoriami mylowymi po prostu wychodzili z zaoenia, e ani chopu ani tym bardziej robotnikowi wyksztacenie rednie i wysze byo niepotrzebne. Jeeli chop albo robotnik nauczyli si jako tako pisa i czyta to wyszy poziom edukacji by zgodnie z sanacyjn logik ju zbdny. W poowie lat 30tych XX wieku wydwignicie z tragicznej, bijcej kadego po oczach zapaci edukacyjnej znacznej czci spoeczestwa pozostawao nadal palcym problemem... Ryszard Rauba

Lipcowe witowanie
22 lipca br. ju tradycyjnie nie tylko czonkowie Zwizku Weteranw i Rezerwistw Wojska Polskiego spotkali si w Uniejowicach k/Zotoryi. Spotkanie rocznicowe otworzy gospodarz prywatnego Muzeum LWP i Pamitek po AR im. pk Ludwika POLASKIEGO, prezes Zarzdu Powiatowego ZWiRWP w Zotoryi st. sier. Micha SABADACH, ktry serdecznie przywita uczestnikw kombatantw i weteranw, a zwaszcza kawalera Orderu Wojennego Virtuti Militari kpt. Juliana LECHA ze wiebodzic, kpt. Jana WOJDATA - czonka Prezydium WZD ZKRPiBWP, przewodniczcego Rady onierzy Armii Krajowej we Wrocawiu, prof. dr hab. Zbigniewa WIKTORA, Krzysztofa KAUCZA i Marcina ADAMA przedstawicieli wadz KPP, Zbigniewa SIENKIEWICZA - przewodniczcego Rady Powiatowej SLD w Gogowie, Klausa Petera SCHWITZA przedstawiciela niemieckich antyfaszystw oraz wiceprezesa Zarzdu Gwnego, prezesa Zarzdu Dolnolskiego ZWiRWP ppk Krzysztofa MAJERA. Zabierajc gos prezes Krzysztof MAJER podkreli, e spotykamy si co prawda w wakacyjnej i piknikowej atmosferze ale pamitamy o chlubnej wiktorii pod Grunwaldem z 15 lipca 1410 r., rocznicy lipcowej przysigi onierzy 1 Dywizji Piechoty im. Tadeusza Kociuszki, dekrecie KRN z 21 lipca 1943 r. o powoaniu Odrodzonego Wojska Polskiego oraz przesaniu Manifestu PKWN do walki z faszyzmem i odbudowy kraju ze zniszcze wojennych. Uroczysto staa si dobr okazj do wrczenia odznacze i wyrnie dla czoowego aktywu zwizkowego. Zoty medal Za Zasugi dla Obronnoci Kraju otrzymali: mjr Dariusz TROJANOWSKI i kpt. egl. Ryszard ZOCISKI, srebrny kpt. Ryszard LANCMAN, medalem Opiekun Miejsc Pamici Narodowej zostali odznaczeni: zotym - st.chor.szt. Henryk NASZKOWSKI, st.chor. Andrzej NAWROT, por. Bronisaw TURCZANIK, mjr Stanisaw WAWRZYNIAK; srebrnym kol. Krystyna SZUL; za medal Za Zasugi w krzewieniu wiedzy obronnej otrzyma por. Ryszard LEPAROWSKI. Zgodnie z wieloletni tradycj zoylimy wizanki kwiatw pod pomnikami frontowych dowdcw LWP. Mimo niekorzystnych prognoz dopisaa nam pogoda, dziki temu kombatanci i weterani w sympatycznej atmosferze wspominali swe przeycia frontowe, czsto zwizane z polsko radzieckim braterstwem broni. Setka uczestnikw spotkania, to nie tylko czonkowie i sympatycy naszego Zwizku, ale te z ZKRPiBWP, ZIW RP, Z WP i z innych stowarzysze. Do taca na polowej estradzie ruszyo wielu weteranw. Wsplnie piewano piosenki wojenne i wojskowe. Pod parasolami w sadzie Sabadachowa rozmawiano te o aktualnych problemach dziaalnoci zwizkowej. Zwiedzano bogat ekspozycj uniejowickiego muzeum.

15

Z YCIA PARTII

BRZASK

SIERPIE 2012

W antrakcie spotkania odbyo si zebranie czonkw Stowarzyszenia Spadkobiercw Polskich Kombatantw II Wojny wiatowej, ktremu przewodniczy honorowy prezes ZG pk Tadusz KOWALCZYK. Podsumowano dziaania zwizkowe w kraju i wojewdztwie, dokonano wyborw uzupeniajcych skadu Zarzdu Dolnolskiego, ktrego prezesem jest st. sier. Micha SABADACH, wiceprezes ZG, a prezesem honorowym niej podpisany. Umwiono si na kolejne uniejowickie spotkanie, ktre odbdzie si 2 wrzenia br. o godz. 12.00, gdzie okazj bdzie Dzie Weterana w rocznic wybuchu II wojny wiatowej ale te promocja ksiki dr Wojciecha KONDUSZY SABADACH i jego Muzeum Armii Radzieckiej. Warto podkreli, e jadcy z Wrocawia autokarem uczestnicy spotkania skrcili w stron Lubia i prowadzeni przez kpt. dr in. Janusza FUKS zwiedzili obiekty pocysterskiego opactwa zaoonego 16 sierpnia 1163 r. przez cysterskich mnichw, sprowadzonych przez lskiego ksicia Bolesawa Wysokiego z Pforty nad Saal w Turyngii. Okoo 1200 r. powsta pierwszy koci, w ktrym pochowano Bolesawa. Wtedy powstay rwnie zabudowania klasztorne. W XIV w. biblioteka klasztorna posiadaa ju okoo 900 ksig i naleaa do najwikszych w Europie. W cigu wiekw, dziki nadaniom ksicym i prywatnym, klasztor sta si jednym z wikszych posiadaczy ziemskich na lsku.W kolejnych latach na klasztor napadali husyci i Szwedzi. Dochodzio do konfliktw na tle narodowociowym wewntrz

zakonu. Dopiero po wojnie trzydziestoletniej zacz si zoty okres dla opactwa. Dokonano restauracji kocioa klasztornego, zbudowano szko, zaoono ogrody z fontannami. Prze ostatnie 40 lat XVII w. tworzy tutaj najznakomitszy malarz lskiego baroku - Micha ukasz Leopold WILLMANN. Mona podziwia take prace wybitnego rzebiarza Macieja STEINLA. Dalsza rozbudowa i upikszanie opactwa trway a do 1810 r. W przejtym od zakonnikw obiekcie wadze pruskie urzdziy szpital - najpierw wojskowy a potem dla umysowo chorych arystokratw. W czasie II wojny wiatowej miecia si tu fabryka broni, pomieszczenia zostay zniszczone. Niezbadane do dzi podziemia, biegnce daleko poza zabudowania klasztorne stanowi obiekt zainteresowania poszukiwaczy tajemnic wojennych. Od 1950 r. do dzi trwa ciga konserwacja zabytku. Prace nadzoruje wrocawska Fundacja Lubiska, finansowana rwnie przez zagranic. Opactwo cysterskie naley do zabytkw klasy zerowej - ten imponujcy obiekt jest dwa i p razy wikszy od zamku na Wawelu i jest najwikszym opactwem cysterskim w Polsce, drugim w Europie. Najwiksze wraenie zwiedzajcych wzbudzia dobrze zachowana Sala Ksica. Jednak wikszo pomieszcze ogromnego barokowego obiektu /fasada ma 223 metry/ czeka na renowacj. Warto si tam wybra koniecznie na duej. ppk rez. mgr Krzysztof Majer Foto: st. chor. szt. Marek Cembrzyski, st. chor. Andrzej Nawrot

Publikowane artykuy wyraaj opinie autorw i nie zawsze s zgodne z pogldami Redakcji. Redakcja zastrzega sobie prawo redagowania nadesanych tekstw i nadawania im tytuw. Skad Redakcji: Krzysztof Szwej (redaktor naczelny), Beata Karo, Piotr Bieo.

Email: brzask@o2.pl. Komunistyczna Partia Polski skr. poczt. 154, 41-300 Dbrowa Grnicza. Opat za Brzask naley wpaca na konto bankowe Partii z dopiskiem za Brzask. PKO BP S.A. Oddzia I Dbrowa Grnicza 28 1020 2498 0000 8202 0183 3995

16