BRZASK

P ISMO KOMUNISTYCZNEJ P ARTII P OLSKI

ISSN 1 429-8279 NR 1 2/238 Grudzie 201 2
W numerze rwnie:
Jak powstawaa KPP Wystpienie ambasadora Kuby

Proletariusze wszystkich krajw, czcie si!

Dz i e s i c i o l e c i e Komunistycznej Partii Polski

2 3

100 - rocznica urodzin E. Gierka

Deklaracja Bejrucka

Mavrikos o niezalenoci zwizkw zawodowych

Geniusz Niemeyera

10

Z okazji dziesiciolecia Komunistycznej Partii Polski 15 grudnia w Warszawie odbya si konferencja rocznicowa, ktrej towarzyszya wystawa fotografii dokumentujcych dziaalno Partii. Poowa grudnia to w historii KPP szczeglny okres. W 16 grudnia 1918 roku powstaa Komunistyczna Partia Robotnicza Polski (w nastpnych latach dziaajca pod nazw KPP), a 14 grudnia 2002 roku odby si pierwszy zjazd obecnie dziaajcej Partii. Na pocztku obrad przypomniano okolicznoci i histori reaktywowania KPP oraz jej najwaniejsze dziaania od 2002 roku. Najbardziej zaangaowanym dziaaczom oraz prenumeratorom partyjnego pisma Brzask Przewodniczcy KKW wrczy dyplomy uznania za wieloletni prac na rzecz Partii. Uroczysty charakter miao rwnie przyjcie nowego czonka Partii.

Pooenie polskich robotnikw w W. Brytanii 11

Ludwik Krzywicki

14

Gociem specjalnym konferencji by Ambasador Kuby Juan Castro Martinez, ktry przekaza zebranym pozdrowienia oraz wygosi krtki referat.

Z YCIA PARTII

BRZASK

Grudzie 201 2
dek kompromitacji Kolei lskich. Krytykowano komercjalizacj rnych sfer ycia spoecznego, ktra ze wzgldu na coraz wiksze dysproporcje majtkowe dla wikszoci spoeczestwa oznacza ograniczenie dostpu do edukacji i kultury oraz ochrony zdrowia. Podkrelano, e w partyjnej dziaalnoci podejmowanym stanowiskom musz towarzyszy konkretne dziaania, w tym wsppraca z organizacjami pracowniczymi i innymi lewicowymi. Ponadto zwrcono uwag, i o wiele wiksz wag naley przykada do aktywnoci w internecie, a w szczeglnoci aktualizacji strony internetowej partii oraz prowadzenia kampanii informacyjnych. Podczas konferencji zaproponowano utworzenie naukowego orodka ideologicznego, majcego przygotowywa partyjne publikacje oraz wspiera prowadzone przez KPP kampanie. Orodek ten miaby dziaa we wsppracy z innymi partiami komunistycznymi na wiecie. Propozycja ta ma zosta rozwinita w najbliszym czasie. Redakcja

Podczas konferencji omawiano biec sytuacj krajow i midzynarodow, a take dyskutowano o perspektywach rozwoju oraz kierunkach dalszej aktywnoci KPP. Podsumowanie dotychczasowej dziaalnoci wraz z przypomnieniem najwaniejszych kampanii, w ktrych uczestniczya Partia przedstawia wiceprzewodniczca KKW. W nastpnym wystpieniu uzasadniono dlaczego partia komunistyczna jest potrzebna wspczesnej Polsce. Wygoszone zostay take referaty o sytuacji polskich emigrantach pracujcych w Wielkiej Brytanii, polityce historycznej obecnych wadz oraz dotyczcy propozycji aktywizacji dziaalnoci propagandowej. Referaty opublikujemy w "Brzasku" W trakcie dyskusji uznano, e KPP musi skupi si przede wszystkim na obronie praw pracowniczych, a w szczeglnoci walce z liberalizacj Kodeksu pracy, naduywaniem pozakodeksowych form zatrudnienia oraz podniesieniem wieku emerytalnego i pogorszeniem warunkw ycia spoeczestwa. Prowadzona pod hasem walki z kryzysem rzdowa polityka pogbia wyzysk ludzi pracy, przerzucajc na nich koszty pograjcego si kryzysu kapitalizmu. Jako ostatni przykad bdnych i nieskutecznych dziaa podawano przypa-

Jak powstawaa KPP

Postanowienie Sdu Okrgowego Warszawie dnia 22 maja 2000 roku o wykreleniu ZKP Proletariat z rejestru partii politycznych z powodu rzekomej niezgodnoci postanowie Statutu naszej Partii z zapisami ustawy o partiach politycznych nie zahamowao naszej walki, a si dodaway nam czerwone sztandary. Idc drog prawn zoylimy wniosek do Sdu Najwyszego o kasacj tego haniebnego postanowienia oraz zaalenie na negatywne postanowienie Sdu Administracyjnego z dnia 4 wrzenia 2001 r. Sd Najwyszy postanowieniem z 10 stycznia 2002 roku oddali nasze zaalenie, o czym zawiadomi nas 18 marca 2002r. W wczesnej sytuacji wyczerpao to wszystkie moliwoci naszych odwoa na drodze prawnej. W tej sytuacji na posiedzeniach i dyskusjach na temat dalszych dziaa i w nawizaniu do historii ruchu robotniczego tow. z odzi zgosili wniosek o powoanie Komunistycznej Partii Polski. Wsparciem dla tej decyzji byo przypomnienie stanowiska Europejskiego Trybunau Praw Czo-wieka , ktry orzek, e delegalizacja partii, tylko z powodu e w nazwie ma przymiotnik komunistyczna narusza europejsk konwencj o ochronie praw czowieka i podstawowych wolnoci gwa-rantujcych swobod zrzeszania si. Wniosek o powoanie KPP zosta przyjty jednogonie. W tej sytuacji powoano zesp do opracowania Statutu oraz Komitet Organizacyjny do opracowania i wykonania zada zgodnie z przepisami ustawy o partiach politycznych, dotyczcych rejestracji partii. Na pocztku wrzenia 2002 roku zoono w Sdzie Okrgowym w Warszawie wymagane doku-menty wraz z ponad 3 tysicami popierajcych rejestracj partii podpisw,

Grudzie 201 2

BRZASK

Z YCIA PARTII

(wobec wymaganego 1000), wszystko zostao przyjte bez zastrzee. W dniu 18 padziernika 2002 otrzymalimy pismo z postanowieniem o wpisaniu do ewidencji partii politycznych Komunistycznej Partii Polski. Wwczas podjto dziaania organizacyjne, w celu zwoania I Zjazdu KPP. Zjazd odby si 14 grudnia 2002 roku w Dbrowie Grniczej. Delegaci I Zjazdu przyjli Program i Statut KPP, Odezw KPP, Odezw do modziey i uchwa dtyczc miesicznika Brzask. Zjazd zobowiza wszystkie terenowe organizacje partyjne do aktywnego dziaania propagandowego na rzecz rozpowszechniania Zjazdowych dokumentw, ktre mwi o powstaniu KPP i jej dziaalnoci na rzecz sprawiedliwoci spoecznej. Dla II Zjazdu KPP (9-XII-2012) i III Zjazdu 11 XII-2010 r. oraz dla wszystkich planowych posiedze KKW najwa-niejszym zadaniem byo przygotowanie klasy robotniczej do wsplnej i wiadomej obrony naby-tych praw pracowniczych, do walki o wyeliminowanie wszelkiego wyzysku poprzez budow spoeczestwa bezklasowego w ramach ustroju socjalistycznego, bo socjalizm nie jest przeytkiem, przeszoci jest on przyszoci i nadziej wszystkich, szczeglnie w dzisiejszej kapitalistycznej

rzeczywistoci. Jestemy wiadomi faktu, niezwykle wanym zadaniem dla naszej Partii jest praca wrd modziey. Dlatego wszystkimi drogami musimy dociera do modych niezrzeszonych obywateli Z ide wsplnej walki o przyszo, lepsz od tej , ktr daje zbrodniczy kapitalizm. Polska modzie zasuguje na godne jutro. Naley podkreli, e w naszym dziaaniu w dziedzinie rozpowszechniania wiedzy marksistowskoleninowskiej i informacji o yciu Partii gwn rol spenia nasz organ prasowy miesicznik Brzask . Dziki wysikowi redakcji ale przede wszystkim korespondentw przysyajcych czsto ciekawe materiay do publikacji. Jest potrzebne, aby w wik-szym stopniu byy one wymian dowiadcze organizacji terenowych zdobywanych w codziennej dziaalnoci partyjnej. Dowiadczeni walk przy realizacji naszych zada zbierajmy siy na rzecz dalszego pogbiania jednoci polskiego ruchu komunistycznego i idmy razem pod czerwonymi sztandarami w drugie i nastpne 10- lecia. Miech yje KPP !! Marian Indelak

Wystp i e n i e Am b a sa d ora Ku b y
Po trzecie: sytuacja midzynarodowa staje si coraz bardziej skomplikowana i trudna. Oprcz godu, biedy, braku opieki medycznej i powanych problemw zdrowotnych, ktre dotykaj najbiedniejszych i bezdomnych, oprcz zagroe ekologicznych, ktre naraaj na niebezpieczestwo istnienie maych pastw, geograficznie odizolowanych, przede wszystkim wysp, trwaj rwnie wojny prowadzone w barbarzyski i brutalny sposb. Kampanie medialne manipuluj umysami ludzkimi i wywieraj pewien wpyw na sposb mylenia caych spoeczestw. Powszechni syszy si albo czyta w prasie, ze zabijemy tego czy tamtego, jakby to byo ogoszenie z westernu: poszukuje si ywego lub martwego. Dzi mona bezkarnie linczowa. Zrobio si powszechne, e niektrzy rzdzcy ogaszaj to publicznie, z przyjemnoci i eufori, jako ogromny sukces. Poza tym przewaa kamstwo. Oraz nieracjonalny brak etyki w stosunkach midzynarodowych, przewaa kamstwo, dezinformacja, wypaczanie prawdy i oszczerstwa. Nie tylko panuje kryzys finansowy czy gospodarczy, ale te nieobliczalny i niekwestionowany kryzys w innych dziedzinach ycia. Mamy obowizek walczy i by optymistami. Ufamy i wierzymy w czowieka jako najwikszego wyraziciela humanitaryzmu i wiata, w ktrym yjemy. Kuba prowadzia, prowadzi i zawsze bdzie prowadzi polityk zagraniczn opart na niezbywalnych i niekwestionowanych zasadach, opart na prawdzie i solidarnoci we wszystkich jej przejawach. Kuba potrzebuje rwnie solidarnoci, gdy jeli si j oferuje albo otrzymuje, jest si bardziej ludzkim, jest si lepszym i bardziej doskonaym w yciu, pokazuje si, e jest moliwe lepsze ycie, peniejsze i bardziej satysfakcjonujce. Wiem, e prowadz Pastwo dziaalno w warunkach szczeglnie trudnych. To wam nadaje wicej zasug, wartoci i wiksze uznanie. Pracujecie z mstwem, odwag i inteligencj, jestecie Pastwo dobrzy nie tylko jeden dzie, jeden tydzie, miesic czy rok, jestecie dobrzy i prawi cae ycie. Dzikuj i ycz sukcesw. Juan Castro Martinez

Szanowni Przyjaciele, Dzikuj za zaproszenie. To nie bdzie przemwienie, tylko kilka krtkich komentarzy aby mogli Pastwo kontynuowa prac. Po pierwsze: Kuba przyzwyczajona do walk i zwycistw cay czas walczy i zwycia. Aktualizacja gospodarcza, ktra si u nas dokonuje jako podstaw przyja program gospodarczy dobrze przygotowany, dobrze przemylany, ktry wci jest dostosowywany i konsekwentnie rozwijany. Jego gwnym celem jest umocnienie Socjalizmu, jego rozwj i gwarancja dobrobytu spoeczestwa kubaskiego. Na Kubie nie bdzie odwrotu od obranej drogi. Dla nas Rewolucja i socjalizm s gwarantami niepodlegoci, wolnoci i penej suwerennoci. Moemy stwierdzi bez adnego szowinizmu, e mamy to, co najwaniejsze, aby osign nasze cele: rewolucyjny nard o wysokim poziomie wyksztacenia akademickiego i kultury politycznej. Mamy Parti Komunistyczn dowiadczon i waleczn, uznawan i szanowan przez ogromn wikszo ludnoci kubaskiej. Podobnie jak Partia Rewolucyjna utworzona przez Jose Marti pod koniec XIX wieku do kierowania wojn suszn i konieczn do osignicia niezalenoci od metropolii hiszpaskiej. Dzi mamy Partie Komunistyczn do przeciwstawiania si najwikszemu supermocarstwu, jakie kiedykolwiek istniao i najwikszemu imperium, jakie zna ludzko imperializmowi amerykaskiemu. Po drugie: stanowczo sprzeciwiamy si blokadzie gospodarczej, finansowej i handlowej naoonej przez rnorakie administracje Stanw Zjednoczonych. Walczymy o uwolnienie piciu Kubaczykw uwizionych przez Stany Zjednoczone i mamy w tym wzgldzie coraz wiksze poparcie midzynarodowe. Dymy do tego, aby zwyciy realizm i rozwaga oraz eby Unia Europejska zniosa tak zwane Stanowisko Wsplne przeciwko Kubie, ktre jest niesprawiedliwe, dyskryminujce i selektywne. Ani jedni ani drudzy nie zmieni naszego przeznaczenia, nie akceptujemy adnego rodzaju naciskw, skdkolwiek by nie przyszy.

POLSKA

BRZASK

Grudzie 201 2

Wybitny przywdca, wiaty towarzysz. O Edwardzie Gierku w setn rocznic urodzin

kowi i niewierzcy i wierzcy. Ci drudzy mog przecie zawiadczy, jak wiele zyskay ich wsplnoty religijne w latach siedemdziesitych ubiegego stulecia wanie dziki wiatej, wywaonej, koncyliacyjnej polityce wyznaniowej ekipy E. Gierka. Jego dekada, bez wtpienia najbardziej udana w dziejach powojennej Polski, znaczona jest szeregiem dokona, z ktrych korzystamy i z ktrych korzysta bd kolejne pokolenia. Nigdy przedtem i nigdy potem nie modernizowano Polski tak wszechstronnie, tak efektywnie i miao, dowodem czego nowoczesne inwestycje komunikacyjne, niespotykany rozwj suby zdrowia, wielkie zakady przemysowe, dostpny i niedrogi Fiat 126p, lot Polaka w Kosmos, ogromny awans cywilizacyjny wsi, rozwj budownictwa mieszkaniowego i przemysowego, czy nadrobienie opnie narosych przez ponad wierwiecze wok odbudowy Zamku Krlewskiego w Warszawie. Wadcy wspczesnej, buruazyjno-klerykalnej Polski przechwalaj si swoimi rzekomymi zasugami w unowoczenieniu kraju, gdyby jednak zestawi je z autentycznymi osigniciami Gierka, wynik obrci si na niekorzy Jego dzisiejszych nastpcw. Nie do, e gospodaruj unijnymi rodkami, to potrafi je w spektakularny i kompromitujcy sposb marnowa, a kady ju nie kilometr lecz wrcz metr autostrady fetowany jest niczym Nobel dla Polaka. Platforma Obywatelska i Polskie Stronnictwo Ludowe z uporem godnym lepszej sprawy forsuj faszywe haso o Polsce w budowie, podczas gdy tak naprawd Polska jest dzi w wyprzeday, w budowie bya bowiem w dekadzie E. Gierka, jak trafnie relacjonuje na amach Res Humana prof. Maria Szyszkowska konstatacj Andrzeja Niskiego. Jak wszystkie inne polskie miasta bardzo wiele zawdzicza Gierkowi ustroniakowi nie z urodzenia lecz z wyboru i zamiowania miasto Ustro. Gdyby nie wiata, odwana wizja i Jego i Jerzego Zitka, nie powstaaby uzdrowiskowa dzielnica na Zawodziu, nie zaroiaby si od piknych piramid. Ustro pozostaby skromnym orodkiem, przez ktry przejedaoby si tranzytem do Wisy. Niczym wicej. Nie mona o tym zapomina dzi zwaszcza, gdy sztucznie gloryfikuje si i przecenia ustroskie wczasowisko z lat midzywojennych i wczeniejszych. Przecie by to nawczas orodek nie tylko kameralny, ale dostpny wycznie dla obszarnikw i fabrykantw, ludzie pracy zaczli bowiem leczy si i odpoczywa w Ustroniu dopiero po jego wyzwoleniu przez polskich i radzieckich onierzy.

Setna rocznica urodzin Edwarda Gierka skania do przemyle i refleksji. 6 stycznia 1913 r. urodzi si w Porbce (obecnie cz Sosnowca) jeden z najznakomitszych przywdcw w historii Polski, robotnik, polityk, m stanu, dobry i zacny czowiek. Wielu pamita wci Jego charakterystyczn sylwetk, umiech, barw gosu. Wielu wspomina z uczuciem gbokiej wdzicznoci autentyczne, niekwestionowane, wielkie zasugi poniesione przeze w subie ojczyzny i ludu pracujcego. Gdyby zorganizowa dzi plebiscyt na najwikszego z Polakw w ubiegym stuleciu, najpewniej wygraby go wanie Edward Gierek. By poza tym jednym z najwybitniejszych przywdcw polskiego ruchu robotniczego w historii, obok Ludwika Waryskiego, Juliana Marchlewskiego, Bolesawa Bieruta, Wadysawa Gomuki czy Wojciecha Jaruzelskiego. Polscy komunici, socjalici, ludzie szeroko rozumianej lewicy oddaj dzi cze Jego pamici, wspominajc jak wiele zawdzicza Polska dekadzie rzdw wiatego lidera. Za trud, cik prac, wiate i dalekowzroczne decyzje dzikuj dzi Edwardowi Gier-

Grudzie 201 2

BRZASK

WIAT

Ogromnie wiele maj do zawdziczenia E. Gierkowi lsk i Zagbie zarwno dziki opiece, jak roztoczy nad nimi stojc w latach 1970-1980 na czele Komitetu Centralnego, jak i z tytuu zasug poczynionych przeze ju w latach 1949-1954 i 1957-1970, gdy by kolejno sekretarzem i I sekretarzem KW PZPR w Katowicach. Nigdy wczeniej i nigdy pniej polski grnik i polski hutnik nie by przez polskie pastwo w takim stopniu doceniony. Su dzi i suy bd Polsce przez lata najtrwalsze pomniki Edwarda Gierka wzniesione dziki Niemu inwestycje, z Hut Katowice na czele. sma dekada XX w. to okres szczeglnego znaczenia Polski na arenie midzynarodowej, ogromnego wkadu Rzeczypospolitej w dialog Wschodu i Zachodu, w polityk odprenia i rozbrojenia. Inicjujcy te przedsiwzicia E. Gierek, jeden z ostatnich niestety polskich mw stanu jest wzorem przywdcy symbolizujcego rozsdek, rozum, pragmatyzm, mylenie o przyszoci w odrnieniu od kultywowanych dzi irracjonalizmu, idealizmu, rozpamitywania militarnych klsk i rozdrapywania ran. Jak aden inny polski przywdca, Edward Gierek zasyn z promowania nowoczenie i mdrze rozumianego patriotyzmu wskazujc na narodowe imponderabilia, czy wierno marksistowsko-leninowskim ideaom z gbokim umiowaniem ojczyzny, wyraajcym si przez prac, osobiste powicenie, innowacyjno, wynalazczo, konkurencyjno na rynkach wiatowych czy obecno polskiej bandery na morzach caego wiata. Wszystkie te wartoci zostay dzi, w Polsce kapitalistycznej kompletnie zaprzepaszczone: montowanie infantylnych karnawaowych kotylionw, narzucanie kultu Pisudskiego i Dmowskiego razem wzitych(!) nijak si maj do patriotyzmu rozumianego nowoczenie, po gierkowsku, po polsku. A co si tyczy biao-czerwonej flagi, to polskim marynarzom przyszo dzi harowa pod egzotycznymi, tanimi banderami egzotycznych pastw. Dla buruazyjnej wadzy symbole pastwowe s tylko utylitarnym narzdziem, skoro przeto przekraczajcy Wis midzy Kazimierzem Dolnym a Janowcem m/f Janowiec (dawny Gelderland) pywa odkd pamitam pod czerwono-bia bander Monako lub Indonezji zapewne przez niedbalstwo kapitana i armatora nie spotykaj go za to adne sankcje. Czy byoby to moliwe w latach 1970-1980? Czy byoby dopuszczalne w Polsce socjalistycznej? Dziedzictwo i dokonania Edwarda Gierka inspiroway i inspiruj do konstytuowania si instytucji zrzeszajcych ludzi przewiadczonych o wyjtkowej osobowoci ich patrona. Ruch Odrodzenia Gospodarczego im. Edwarda Gierka, Spoeczne Oglnopolskie Stowarzyszenie im.

Edwarda Gierka, Instytut im. Edwarda Gierka pracuj nad upowszechnianiem rzetelnej, wolnej od ipeenowskich zafaszowa i klerykalnej indoktrynacji wiedzy o wielkim ustroniaku, sosnowiczaninie, Zagbiaku, lzaku, Polaku, Europejczyku, obywatelu wiata, take poprzez prowadzenie bada naukowych i publikowanie ich rezultatw. Przypisa naley im rwnie organizacj obchodw kolejnych rocznic mierci I sekretarza w Sosnowcu (take przy Jego grobie) i Dbrowie Grniczej. W miejscu, w ktrym spocz Edward Gierek, spotyka si co roku kilkaset osb. Przedstawiciele Komunistycznej Partii Polski rwnie s wrd nich.. Nie mam wtpliwoci, e nie zabraknie nas rwnie w bliskich E. Gierkowi miejscach teraz wanie, gdy przypada pikny jubileusz stulecia Jego urodzin. W czasach, gdy szuka si na si wyciganych z zapomnienia bohaterw, warto pamita o indywidualnociach naprawd i szczerze zasuonych, o tych, ktrzy jak Kopernik, Chopin, Skodowska-Curie, Gierek rozsawili Polsk, ktrzy s jej chlub. Powinnoci wszystkich tych, ktrym drogie s ideay spoecznej lewicy, materialistyczne spojrzenie na rzeczywisto i marksistowski wiatopogld, jest oddanie nalenej czci pamici wybitnego towarzysza. Chylc czoa przed Jego grobem nie moemy zapomina o tym, w jak prymitywny, zacieky i zawzity sposb uprzykrzano byemu przywdcy ostatnie dwie dekady ycia (zmar 29 lipca 2001 r. w Cieszynie), zarzucajc mu ju od pnego lata 1980 r. wszelkie rzekome zaniedbania i nieprawoci czy doszukujc si w skromnym domu zotych klamek. Nie mniej haniebne jest to, e w ostatnich latach imi Edwarda Gierka przywouj w toku kampanii wyborczej w celach wycznie koniunkturalnych prawicowe, aroganckie indywidua, ktre w porwnaniu z I sekretarzem KC s po prostu nikim. Najwyraniej nie wstyd politykierom, mcicielom i watakom spod ciemnej gwiazdy, gdy opluwaj chronicznie dorobek Polski Ludowej, usiujc zarazem w bezczelny i pody sposb pozyska gosy elektoratu przywizanego do wartoci jakie uosabia E. Gierek. Towarzysz Edward Gierek obj stery rzdzcej partii w szeset lat od mierci krla Kazimierza Wielkiego. Uczyni Polsk silniejsz, nowoczesn, liczc si w wiecie, tak jak krl, ktry zasta j drewnian a pozostawi murowan. Czy na kolejnego przywdc takiego jak obaj oni formatu Polska bdzie oczekiwa rwnie dugo? Powinnimy i moemy odda dzi Edwardowi Gierkowi hod, szacunek i wdziczno. Cze Jego pamici. Maciej Kijowski

WIAT

D e kl a ra cj a ko cowa XI V M i d zyn a rod owe g o S p otka n i a P a rti i Kom u n i styczn ych i Rob otn i czych
nych przez ludzi pracy i narody w XX wieku oraz nasilenie wyzysku i ucisku. W rzeczywistoci, w zwizku z rosnc agresywnoci imperializmu oraz rozszerzaniem si imperialistycznych wojen, ze zmianami w pozycjonowaniu wiatowych mocarstw wynikajcym ze wzgldnego osabienia USA a take rosncej gospodarczej i politycznej pozycji kilku pastw, okazuje si, e wiat po raz kolejny stan na krytycznym i niebezpiecznym zakrcie. Narastaj sprzecznoci i ostra konkurencja, a powane zagroenia ssiaduj z realnymi moliwociami rozwoju walk pracowniczych i ludowych. Warto zada sobie pytanie: w jaki sposb bdzie przejawia si narastajce w skali wiatowej imperialistyczne natarcie w sferze militarnej, politycznej, gospodarczej i spoecznej, jakie formy przyjmie? Po pierwsze, siy imperialistyczne z wielu kierunkw prowadz natarcie skierowane na likwidacj praw narodw i klasy robotniczej zdobytych w sferach spoecznogospodarczej i narodowo-demokratycznej, a take na dalsze zmiany w ukadzie si midzy siami wytwrczymi a stosunkami produkcji z korzyci dla kapitau i osabieniem pozycji pracujcych. Trwa proces dalszej koncentracji i centralizacji kapitau. W tym samym czasie atakuje zdobycze spoeczne i pracownicze, co prowadzi do znacznego spadku pac, bezrobocia, zniszczenia funkcji spoecznych pastwa i niemal cakowitej prywatyzacji caego sektora publicznego. Tej antyspoecznej ofensywie towarzyszy bezprecedensowa ingerencja w krajowe i demokratyczne zdobycze narodw, w ich prawo do zdrowego rodowiska. Szczeglnie nasiliy si ataki przeciwko pracowniczym, gospodarczym i spoecznym prawom kobiet, prowokujc brutalne pogorszenie warunkw ycia, zarwno w zakresie publicznym jak i prywatnym. Zwracanie na to uwagi oraz zwalczanie tej agresji jest bardzo istotne, poniewa walka o rzeczywist rwno kobiet jest istotnym elementem walki z kapitalizmem. Po drugie, naley podkreli, e wystpienie Baracka Obamy w ONZ, gdzie owiadczy, e jego kraj nie "wycofa si" ze wiata, jest zgodne z programem zatwierdzonym przez NATO na jego ostatnim szczycie w Chicago, zakadajcym nasilenie imperialistycznych interwencji wojskowych na caym wiecie pod hasem "mdrej obrony". Obejmuje on rozpoczcie pierwszej fazy programu "tarczy rakietowej" i "wojen gwiezdnych" w Europie oraz globalny program tarczy antyrakietowej, bezporedni interwencj militarn w Libii, okresowe groby wobec Iranu i KRLD, zwikszenie aktywnoci militarnej, agresj i prowokacje na Bliskim Wschodzie, w strefie Azji i Pacyfiku oraz na caym kontynencie afrykaskim, nasilenie imperialistycznego militaryzmu w Ameryce aciskiej i na Karaibach. Podejmowane s wrogie dziaania oraz blokada Kuby, jak rwnie tajne plany przeciwko Wenezueli. Po trzecie, tej agresywnej kampanii towarzysz bez-

D e kl a ra cj a B e j ru cka

BRZASK

Grudzie 201 2

W dniach 22 - 25 listopada 2012 roku w stolicy Libanu Bejrucie pod hasem "Wzmocnienie walki przeciwko eskalacji imperialistycznych agresji, na rzecz powszechnych spoeczno-gospodarczo-demokratycznych praw i aspiracji oraz socjalizmu" obradowao XIV Midzynarodowe Spotkanie Partii Komunistycznych i Robotniczych. W Spotkaniu udzia wzio 84 delegatw, reprezentujcych 60 partii z 44 krajw z piciu kontynentw, szereg partii, nie mogcych uczestniczy z powodw od nich niezalenych, przesao pozdrowienia. Spotkanie, nastpujce 3 lata po nadzwyczajnym regionalnym spotkaniu pastw arabskich dotyczcym Palestyny, ktre odbyo si w 2009 r. w Syrii, stanowi now szans dla Partii Komunistycznych i Robotniczych na wyraenie nadal trwajcej solidarnoci i wsparcia dla walki klasy robotniczej oraz ludowych walk i powsta w krajach arabskich przeciwko imperialistycznej agresji wielkiego kapitau, na rzecz demokratycznych zmian. Dyskusje, ktre miay miejsce w trakcie posiedzenia, przyczyniy si do wymiany pogldw na temat rozwoju sytuacji na caym wiecie i porozumienia w sprawie wsplnych dziaa majcych na celu rewolucyjn walk o socjalizm. XIV Midzynarodowe Spotkanie Partii Komunistycznych i Robotniczych potwierdzio swoje wczeniejsze owiadczenia, wydane podczas poprzednich spotka w latach 2008 2011 odnoszce si do kapitalistycznego kryzysu nadprodukcji i nadmiernej akumulacji kapitau, ktrego korzenie wynikaj z zaostrzenia gwnych, w dalszym cigu pogbiajcych si i narastajcych, sprzecznoci midzy kapitaem a prac. Rne warianty buruazyjnego zarzdzania kryzysem nie opanoway go. Wszystkie przynosz tak samo barbarzyskie skutki dla praw ludu. Imperialistyczna reakcja na wasny kryzys polega na rnorodnej ofensywie przeciwko spoeczno-gospodarcze, demokratyczne prawa narodw. Ofensywa ta ma na celu likwidacj osigni wywalczo-

Grudzie 201 2

BRZASK

WIAT

czelne i publiczne polityczne ingerencje w sprawach wikszoci krajw na caym wiecie. Interwencje te przejawiaj si w wykorzystywaniu kapitau i wpyww dla zafaszowania woli ludu, manipulacji, zastraszania oraz zapobiegania zdobyciu wadzy przez reprezentantw wybranych przez lud. Dla osignicia swoich celw siy imperialistyczne nie wahaj si siga po najgorsze narzdzia, takie jak organizowanie atakw terrorystycznych, przewrotw wojskowych, sprzymierzanie si z neofaszystami, promowanie rnych politycznego-religijnych i kontrrewolucyjnych si - wszystko w trosce o sprawowanie imperialistycznej kontroli nad ca planet, poprzez zmiany granic oraz przeksztacanie rynkw sektorowych, zwaszcza rynku surowcw energetycznych - ropy i gazu oraz szlakw transportowych. Po czwarte, interwencjom militarnym towarzyszy zaangaowanie w celu utrzymania wadzy wielkiego biznesu organizacji i instytucji midzynarodowych takich jak Midzynarodowy Fundusz Walutowy, Bank wiatowy i Unia Europejska. Dla osignicia tych celw, oprcz nasilenia agresji i bezporednich ingerencji politycznych w sprawy rnych krajw, system kapitalistyczny prowadzi bezlitosn wojn przeciwko midzynarodowej klasie robotniczej i jej przedstawicielom, poprzez: - odmow podstawowego prawa czowieka do pracy oraz zwizanych z nimi osigni klasy robotniczej. - globaln ideologiczn i medialn ofensyw majc na celu ograniczenie walki pracownikw i narodw oraz przeladowania wszystkich si spoecznych i politycznych, prowadzcych walk przeciwko imperializmowi, w szczeglnoci partii komunistycznych i robotniczych. - dziaania prowadzone z naruszeniem zasad zawartych w Karcie Narodw Zjednoczonych oraz "Powszechnej Deklaracji Praw Czowieka", ktre zostay uchwalone w warunkach innego ukadu si, dziki istnieniu ZSRR i innych socjalistycznych krajach. Po pite, w kontekcie globalnego natarcia imperialistycznych agresji, naley zwrci uwag na sposb, w jaki przejawiaj si w projekcie "Nowego Bliskiego Wschodu", majcym na celu ponowny podzia regionu oraz jego mieszkacw na grupy etniczne i religijne, stale walczce ze sob, aby przej bogactwa naturalne wystpujce w tym regionie, a zwaszcza zasoby ropy naftowej oraz gazu. Wojny oraz okupacja Afganistanu, Iraku i Libii, a take izraelskie ataki przeciwko Libanowi oraz ludnoci palestyskiej s nieodczn czci imperialistycznego projektu Wielkiego Bliskiego Wschodu". To w kontekcie tego projektu powinny by analizowane ostatnie wydarzenia z uwzgldnieniem: 1. Narastajcego zagroenia imperialistycznych interwencji zbrojnych ze strony USA i Unii Europejskiej w Iranie i Syrii, wykorzystujcych zarwno przemoc wobec ludnoci cywilnej jak i oparcie si na siach, wspieranych przez imperialistw, 2. Nieustannego denia do kontrolowania przebiegu powsta, ktre miay miejsce w cigu ostatnich dwch lat w kilku krajach arabskich, w szczeglnoci Egipcie i Tunezji, z wykorzystaniem sekciarstwa religijnego, rasizmu i uprzedze oraz jak zwykle - petrodolarw arabskich reimw z rejonu Zatoki Perskiej. Te wydarzenia wraz z ich ewentualnymi skutkami wy-

wieraj presj na klas robotnicz i partie komunistyczne i robotnicze do poniesienia historycznej odpowiedzialnoci za konfrontacj z kapitalizmem i agresywnym imperializmem. Ta konfrontacja, ktra musi odbywa si w poszczeglnych krajach i na arenie midzynarodowej, jest niezbdna do odcicia si od monopoli oraz osignicia rezultatw w postaci przejcia do socjalizmu, jak to okrelono podczas XIII Midzynarodowego Spotkania Partii Komunistycznych i Robotniczych, ktre odbyo si w grudniu 2011 roku w Atenach. Konfrontacja z imperializmem wymaga wzmocnienia wsppracy i solidarnoci naszych partii, okrelenia naszych wsplnych celw, prowadzenia walki z jednej strony oraz wsppracy z rnymi antyimperialistycznymi siami i ruchami masowymi, w tym zwizkami zawodowymi, organizacjami feministycznymi i modzieowymi oraz intelektualistami z drugiej strony. W Ameryce aciskiej siy antyimperialistyczne, zwizki zawodowe i inne ruchy spoeczne kontynuuj walk o prawa ludu i przeciwko imperializmowi. Walki te, ktrych celem jest kontrnatarcie przeciwko imperializmowi, doprowadziy w niektrych przypadkach do powstania rzdw deklarujcych si programowo w obronie suwerennoci i praw spoecznych, rozwoju oraz ochrony zasobw naturalnych i biologicznej rnorodnoci, postrzeganych jako dajce nowy impuls do walki z imperializmem. Ta kompleksowa konfrontacja wymaga rwnie organizacji pracownikw w miejscu pracy i w zwizkach zawodowych, wzmocnienia ruchu zorientowanego klasowo, promocji sojuszu klasy robotniczej z uciskanymi warstwami ludowymi, intensyfikacji midzynarodowej walki klasy robotniczej i narodw z caego wiata. Konieczne jest przejcie do kontrofensywy, zerwanie z monopolami i imperialistycznymi sojuszami aby zapobiec antyludowym dziaaniom, obali kapitalizm oraz speni wspczesne potrzeby ludzi. Ideologiczna walka ruchu komunistycznego ma zasadnicze znaczenie dla ochrony i rozwoju naukowego socjalizmu, dla odparcia obecnego antykomunizmu, konfrontacji z buruazyjn ideologi oraz wszystkim obcym tendencjom, nienaukowym teoriom i oportunistycznym prdom odrzucajcym walk klas. Jest take wana dla zdemaskowania roli si socjaldemokratycznych, ktre broni i wdraaj antyludow, proimperialistyczn polityk poprzez wspieranie strategii kapitau i imperializmu. Zrozumienie jednolitego charakteru zobowiza wynikajcych z walk spoecznych i narodowych oraz walki o wyzwolenie klasowe, o umocnienie socjalistycznej alternatywy, wymaga ideologicznej kontrofensywy ruchu komunistycznego. Kryzys kapitalizmu i jego konsekwencje oraz midzynarodowe dowiadczenia z budowy socjalizmu udowodniy wyszo socjalizmu. Pragniemy podkreli nasz solidarno z narodami, ktre walcz o socjalizm i s zaangaowane w jego budow. W zwizku z powyszym powinnimy skoncentrowa si na nastpujcych wsplnych dziaaniach: 1. Walce z nowymi militarnymi, politycznymi, gospodarczymi i spoecznymi planami imperializmu oraz niedopuszczeniu do jego panowania nad wiatem. 2. Zjednoczeniu si w walce o likwidacj wojskowych

WIAT

BRZASK

Grudzie 201 2

baz NATO oraz prawo wystpienia z imperialistycznych organizacji i paktw. 3. Wyraeniu klasowej solidarnoci oraz wspieraniu walki klasy robotniczej i narodw w krajach kapitalistycznych przeciwko polityce pogarszajcej sytuacj spoeczestw, o popraw warunkw ycia pracownikw i narodw. 4. Umacnianiu midzynarodowej solidarnoci z demokratycznymi ludowymi ruchami i powstaniami przeciwko represyjnym i okupacyjnym reimom, a take przeciwko zagranicznym ingerencjom w sprawy innych pastw 5. Przeciwdziaaniu ustawom, rodkom i przeladowaniom, skierowanym przeciwko komunistom. A take rozpoczciu kampanii walki ideologicznej przeciwko prbom falsyfikacji historii, z podkreleniem cennego wkadu ruchu robotniczego i komunistycznego w histori ludzkoci. 6. Potpieniu blokady Kuby przez USA, poparciu walki o zakoczenie tej blokady oraz nasileniu kampanii

o uwolnienie piciu kubaskich patriotw i ich powrt do ojczyzny. 7. Potpieniu okruciestw popenianych przez izraelskie wojska okupacyjne przeciwko narodowi palestyskiemu oraz poparciu jego prawa do oporu przeciwko okupacji i utworzenia niepodlegego pastwa ze stolic we Wschodniej Jerozolimie, a take wsparciu kampanii na rzecz zakoczenia blokady Strefy Gazy oraz poparciu prawa palestyskich uchodcw do powrotu do ojczyzny. 8. Wzmocnieniu midzynarodowego frontu antyimperialistycznego i poparciu w poszczeglnych pastwach masowych antyimperialistycznych organizacji, takich jak wiatowa Federacja Zwizkw Zawodowych, wiatowa Rada Pokoju, wiatowa Federacja Modziey Demokratycznej, Midzynarodowa Demokratyczna Federacja Kobiet. Berjrut, 25 listopada 2012 r.

Reakcyjne przemiany, ktre maj miejsce w skali wiatowej w ostatnich 20 latach, i tymczasowa dominacja si kapitau i reformizmu na poziomach politycznym i ideologicznym, oywiaj stare teorie o niezalenoci i o neutralnoci zwizkw zawodowych. Te wyobraenia gosz, e koordynacja walki robotnikw w klasowozorientowanych kierunkach ogranicza t walk, podporzdkowuje j priorytetom politycznym i wpuszcza w puapk cieek, ktre nie su interesom klasy robotniczej kadego okrelonego kraju. Naturalnie, siy kapitau i ich zwolennicy z reformistycznych zwizkw zawodowych nie tylko s zadowoleni z takich pogldw, ale jednoczenie promuj je i przedstawiaj jako, rzekomo, nowoczesne i postpowe. W adnym wypadku jednake nie s to nowe teorie. S to stare teorie. Tego typu teorie byy wyraane w onie wiatowej Federacji Zwizkw Zawodowych (WFTU), nawet na jego pierwszym kongresie w Paryu w 1945 roku, gdy przedstawiciele niektrych zwizkw zawodowych, szczeglnie brytyjskich i holenderskich, domagali si, by WFTU pozostawaa neutralna w takich sprawach jak kolonializm, uywajc jako argumentu faszywej wymwki, e nie jest to sprawa zwizkowa. Konfrontacja bya twarda. Brytyjczycy i Holendrzy stanli do gwatownego sporu z przywdcami zwizkowymi z Indii S.A. Dange, Kuby Lazaro Pen, Chin Liu Chang Chengiem, Zwizku Radzieckiego Kuzniecowem i innymi. Po gosowaniu, uchwaa Kongresu Zaoycielskiego WFTU gosia: byoby to niepene zwycistwo, gdyby ludno w koloniach i na terytoriach wszystkich krajw zostaa pozbawiona swoich praw do samostanowienia i do niepodlegoci narodowej. Na kadym zakrcie historii i w kadym okresie odwrotu ruch zwizkowy musia zmierza si z takimi gosami, ktre chciay go dostosowa do nowej rzeczywistoci.

P rze m wi e n i e G e org e M a vri kosa , se kre ta rza g e n e ra l n e g o WF TU Te ori e o n i e za l e n oci i n e u tra l n oci zwi zkw za wod owych

Dowiadczenie historyczne jednake dowodzi, e najwiksze zdobycze zwizkw zawodowych i klasy robotniczej byy osigane, gdy zwizki zawodowe kieroway si w swojej walce ekonomicznej jasn orientacj wzgldem ostatecznych celw walki klasowej, gdy byy umocnione sw proletariack koordynacj dziaa na poziomie midzynarodowym w opozycji do umidzynarodowionych si kapitau i ich stronnikw w ruchu zwizkowym. Degeneracja przywdztwa zwizkowego, jaka nastpia np. we francuskim CGT lub woskim CGIL, ktre kiedy byy zwizkami zorientowanymi klasowo i zakorzenionymi w fabrykach i miejscach pracy, jest rezultatem takiego odwrotu od historycznych lekcji walki klasowej. A problemem jest nie tyle degeneracja i bankructwo biurokracji zwizkowej, ale iluzje, ktre s kultywowane w masach pracowniczych, rozbrajanie uczciwych bojownikw zwizkowych, czy orientacja zwizkw w kierunku partnerstwa spoecznego i pojednania klasowego i pokoju. To dlatego warto raz jeszcze odpowiedzie na kilka konkretnych zagadnie. a) Jak si ma niezaleno i neutralno wobec ostatecznych celw walki proletariatu na rzecz obalenia kapitalizmu i zniesienia wyzysku czowieka przez czowieka? Chocia zwizki zawodowe z pewnoci nie mog zainicjowa takiej rewolucyjnej zmiany, to jednak tylko poprzez tak zmian mog one trwale osign swoje podstawowe cele. Obecny, peno-frontalny atak kapitau na osignicia klasy robotniczej, jego wysiki aby wyj z kryzysu gospodarczego poprzez przerzucenie ciaru kryzysu na robotnikw, dowodzi, e jakiekolwiek zdobycze i osignicia walki ekonomicznej mog by tylko obronne, tymczasowe i pozostaj w cigym niebezpieczestwie, e zostan odebrane. Stanie si tak jeli

Grudzie 201 2

BRZASK

WIAT

walka o te zdobycze nie zostanie powizana z szersz walk klasow o inn wadz, ktra bdzie dziaa wycznie na rzecz klasy robotniczej i jej sprzymierzecw. Izolowane od takiej walki politycznej zwizki zawodowe mog co najwyej rozwin wrd mas roboczych wiadomo ekonomistyczn, ktra jest skazana na podporzdkowanie ideologii buruazyjnej. Jest to wiadomo, ktra wskazuje, e celem zwizkw zawodowych jest tylko poprawa pozycji klasy robotniczej w ramach kapitalizmu, e cele klasy robotniczej wyczerpuj si i sprowadzaj tylko do poprawy sytuacji finansowej, takiej jak wysoko wynagrodze czy emerytur itd. To s polepszenia sytuacji, ktre rzdy mog jednym pocigniciem anulowa np. poprzez opodatkowanie ludzi pracy. Z tych powodw, pionierscy przedstawiciele klasy robotniczej, Marks i Engels, ju w poowie XIX wieku, podkrelali dla robotnikw konieczno walki nie tylko z konsekwencjami systemu kapitalistycznego, ale, jednoczenie, przeciwko systemowi jako takiemu. Podkrelali oni rol zwizkw zawodowych jako zorganizowanej siy dla przezwycienia systemu pracy najemnej i kapitau. Samo dowiadczenie historyczne wyranie ukazao, e tylko gdy walka ekonomiczna klasy robotniczej zrzeszonej w zwizkach zawodowych bya harmonijnie czona z polityczn walk o wadz, w koordynacji z odpowiednimi partiami rewolucyjnymi, byo moliwe obalenie wyzysku czowieka przez czowieka. Takie poczenie w walce nie tylko jej nie ogranicza, ale uatwia szerokim warstwom klasy robotniczej przezwyciy przesdy i zudzenia, uwolni si od ideologii buruazyjnej, pomc w stworzeniu prawdziwego Zjednoczonego Frontu klasy robotniczej do promowania swoich wsplnych interesw. Takiego zjednoczonego ruchu nie mona jednak stworzy poprzez sztuczne spawanie czy porozumienia wysokiego szczebla, lecz jedynie na drodze do rewolucyjnej przemiany spoeczestwa. b) Jak si ma niezaleno i neutralno wobec proletariatu innych krajw i jego klasowo-zorientowanych organizacji zwizkowych? W przecigu ostatnich dwch wiekw potrzeby kapitau wobec posiadania coraz wikszej iloci rynkw dla jego towarw pchny go do rozszerzenia si po wszystkich zaktkach globu. Przez eksploatacj rynku wiatowego buruazja nadaa produkcji i spoyciu wszystkich krajw charakter kosmopolityczny (Manifest komunistyczny). Umidzynarodowienie kapitau, ktre od tego czasu bardzo si zintensyfikowao i zwielokrotnio, w epoce midzynarodowych monopoli i imperializmu dodao nowe zadania i powinnoci klasie robotniczej, do dotychczasowych. Ruch pracowniczy zapisa na swych sztandarach, obok hasa o zniesieniu wyzysku, haso: proletariusze wszystkich krajw, czcie si. Czy ta sytuacja eliminuje dawne zadania klasy robotniczej w kadym kraju? Nie! Walka klasy robotniczej przeciwko kapitaowi jest (przynajmniej w formie) przede wszystkim krajowa. Proletariat kadego kraju musi ukoczy swj biznes wpierw i przede wszystkim z wasn buruazj w swoim wasnym kraju. Jednake umidzynarodowienie aktywnoci kapitau powouje do ycia nowe koniecznoci i potrzeby midzynarodowej koordynacji dziaa klasy robotniczej do zmierzenia si ze: wspln globaln strategi kapitali-

stw przeciwko robotnikom (Midzynarodowy Fundusz Walutowy, Unia Europejska, Bank wiatowy, OECD itd.), aktywnoci duych grup monopolowych w wielu krajach wiata, narastajcym zagroeniem zbrojnych konfliktw i ofiar ludzkich po stronie klasy robotniczej, spowodowanych rywalizacj pomidzy rnymi frakcjami kapitau. Czy ta midzynarodowa koordynacja proletariatu znosi szczeglne cechy i specyfik walki klasowej w kadym kraju? Klasowo-zorientowany ruch zwizkowy i jego midzynarodowe organizacje zawsze doceniay szczeglne zadania, ktre nierwnomierny rozwj kapitalizmu w rnych krajach narzuca ruchowi robotniczemu. Jednake nigdy nie ba si podkrela wsplnych zasad i celw, ktre zawsze powinny pozostawa w tle kadej konsekwentnej walki klasowej i w ten sposb ostatecznie jednoczy interesy i dziaania proletariatu na poziomie midzynarodowym. W naszych dniach hipokryzja wszystkich oportunistycznych si w ruchu zwizkowym ujawnia si coraz bardziej. Spjrzmy na stanowisko zajte wobec imperialistycznych atakw przeciwko Libii w 2011 roku, w wyniku ktrych mier ponioso 135 tys. osb. Kierownictwo Midzynarodowej Konfederacji Zwizkw Zawodowych (ITUC), kierownictwa zwizkowe francuskiego CGT, woskiego CGIL i innych, jak brytyjskiego TUC, niemieckiego DGB, zwizkw zawodowych z Holandii, ze Szwecji, popary imperialistyczn wojn. Dlaczego? Ich gwnym celem byo uzyskanie dla buruazji w ich wasnych krajach wikszego udziau w grabiey ropy naftowej, gazu ziemnego i innych zasobw bogactwa znajdujcych si w Libii. Z tej grabiey bogactw nalecych do innych ludnoci oportunici uzyskali swj may udzia poprzez rnego rodzaju przywileje czy poprzez podwyki wynagrodze. Spjrzmy na stanowisko zaprzedanego kierownictwa hiszpaskich CCOO podczas kryzysu, ktry mia miejsce w kwietniu 2012 roku na linii pomidzy dwoma pastwami Hiszpani i Argentyn, gdy zaistniao zagroenie militarnej konfrontacji spowodowanej przez nacjonalizacj hiszpaskiego monopolu Repsol-YPF przez rzd w Argentynie. Ten hiszpaski monopol kradnie od 14 lat rop naftow Argentyny. CCOO oficjalnie w sowach i na pimie stano po stronie hiszpaskiego rzdu, kapitalistycznych wacicieli Repsol-YPF, wraz z Komisj Europejsk i ze wszystkimi innymi zodziejami w t spraw zaangaowanymi! Czemu? Poniewa czerpi zyski z grabiey zasobw naturalnych i z wyzysku klasy robotniczej Argentyny. Poprzez wynagrodzenia, poprzez inne przywileje, otrzymuj swj udzia z upw. Na obu powyszych przykadach, wida oczywist hipokryzj oportunistw, ktrzy tylko w sowach mwi o midzynarodowej solidarnoci i o internacjonalizmie, gdy w rzeczywistoci wykorzystuj midzynarodowy proletariat. c) Jak si ma neutralno klasowo zorientowanych zwizkw zawodowych wobec WFTU i ITUC? Konieczno walki klasy robotniczej w kadym kraju przeciwko wadzy samego kapitau (a nie tylko przeciwko konsekwencjom jego wadzy) oraz konieczno midzynarodowej koordynacji dziaa w tym samym kierunku, jasno pokazuje, e na powysze pytanie na-

WIAT

BRZASK

Grudzie 201 2

ley udzieli odpowiedzi przeczcej. Stanowiska i dziaania ITUC i jej organizacji czonkowskich na poziomie krajowym, dowodz, e nie maj one nic wsplnego z prawdziw obron interesw klasy robotniczej, nawet interesw bezporednio obronnych, nie mwic o tych dugoterminowych. Tak wic aden klasowo zorientowany zwizek zawodowy, ktry szanuje swoj rol i swoj misj, oraz aden prawdziwy dziaacz zwizkw zawodowych, ktry chce pozosta czci swojej klasy, nie moe zosta schwytany w taki faszywy dylemat. Nikt nie moe twierdzi, e nasz zwizek jest niezaleny i sam o sobie decyduje. Czy w takim razie oznacza to, e sam decyduje si na to, by by sualczy wobec Midzynarodowego Funduszu Walutowego i wobec Banku wiatowego? Co te wszystkie wymwki oznaczaj? Kogo maj przekona? Nikogo! Ten sam bd jest popeniany przez niektrych naszych towarzyszy, ktrzy proponuj poczenie WFTU z ITUC! To jest tak, jakby kto zaproponowa zjednoczenie rewolucyjnej partii komunistycznej z parti socjaldemokratyczn, czy nawet z jak parti skrajnej prawicy. Jakby kto prbowa poczy olej z wod. Robotnicy musz sobie uwiadomi, e WFTU i ITUC maj dwa rne historyczne korzenie, dwie rne strategie, rne cele, rne ideologie i podstawy teoretyczne. Nie jest moliwym poczy tych dwch rwnolegych linii, jednej, ktra propaguje walk przeciwko Kapitaowi i Imperializmowi, i drugiej, ktra pro-

wadzi do podporzdkowania celw Kapitaowi i Imperializmowi. Jednake, jeli przyjmiemy, e nastpi moment, w ktrym niektre biurokratyczne przywdztwa zaczn poda do przodu w takim procesie sztucznego spawania, to mona na pewno przyj, e w nastpnej chwili moe si rozpocz proces formowania nowej klasowo zorientowanej organizacji midzynarodowej, poniewa jej istnienie jest obiektywn koniecznoci. Wnioski oglne Wszystkie te teorie, ktre pojawiaj si i przemijaj, maj za swj centralny cel uzasadnienie odwrotw, kompromisw, rezygnacji z zasad walki klasowej. Maj one za cel stworzenie usprawiedliwienia dla wsppracy przywdcw zwizkowych z monopolami i ich rzdami. Wreszcie, wszystkie te teoretyczne wysiki maj na celu ukrycie przed zwykymi ludmi prawdy: e ci liderzy zwizkw zawodowych stracili jakikolwiek kontakt z realnymi interesami klasy robotniczej i tego, e jednoczenie s niebezpieczni dla klasy robotniczej w innych krajach. Naszym obowizkiem jest odsanianie na oczach pracownikw tych przywdcw zwizkw zawodowych i takiej linii politycznej. Bdziemy to czyni dopki nie odpdzimy wszystkich tego rodzaju liderw od zwizkw zawodowych, jak o tym pisa i to podkrela w swoich pracach Lenin. Kopenhaga, Dania, 14 listopada 2012 r.

G e n i u sz N i e m e ye ra i j e g o wa l ka o n owy wi a t
Noc w rod 5 grudnia, jakby to powiedzia pisarz Guimares Rosa, wiadomo o wielkiej mierci obiega Brazyli i cay wiat. Donie architekta Oskara Niemeyera, dotychczas zawsze w kreatywnym ruchu nad desk krelarsk, legy bez ruchu na jego sercu, ktre przestao bi w wieku 104 lat. Renato Rabelo Niemeyer odszed lecz wci pozostaje ywy stworzywszy rzadki model narodowej konwergencji odprowadzany na ostatni drog przez swych rodakw do galerii najznamienitszych postaci Narodu. Osign ten panteon dziki wielkoci i piknu swojej architektury, uwaanej za jedn z ikon modernizmu na caym wiecie i dziki konsekwencji swego caego ycia prowadzonego zgodnie z ideami Komunizmu, ktre pchny go ku aktywnemu i niezmordowanemu zaangaowaniu dla Brazylii i jej ludu. Jego dugie 104-letnie ycie mona przyrwna do drzew owocowych penych lici, tak obfitych w owoce w jego tropikalnym kraju, ktre nawet gdy leciwe nie przestaj kwieci i wydawa owoce. By czowiekiem obojtnym na pienidze lecz pochonitym swoj prac, okazujcym bezgraniczn solidarno swoim towarzyszom i wszystkim tym ktrych skrzyowao z nim przeznaczenie. Architektura Niemeyera zaistniaa i zdobya renom na caym wiecie. Architektoniczny zbir wolnych, lekkich ksztatw, w przeciwiestwie do ktw prostych, zamiowanie do krzywizn. Krzywizn, ktre jak sam stwierdzi odnalaz W grach mojego kraju, ukochanej kobiecie, chmurach na niebie, falach morza. Z pracami rozrzuconymi po wielu krajach, kilku kontynentach, jego sztuka ze zbrojonego betonu wycigna przepikne twory. Szereg projektw mogoby zilustrowa podziw rnych narodw dla jego prac, jednak niesamowity udzia w projekcie Siedziby Narodw Zjednoczonych w Nowym Jorku, w USA, w pojciu symbolicznym, podkrela midzynarodowe uznanie dla wartoci pracy Niemeyera. Jego wygnanie podczas wojskowej dyktatury, rozpocztej zamachem stanu w 1964 roku, pchno go do podrowania po caym wiecie i otwarcia biura w Paryu. Zadeklarowa swoj mio do takich krajw jak m.in.: Francja, Algieria, ZSRR i Wochy. Jak twierdzi wybitny historyk Eric Hobsbawn: Dwudziestowieczna Brazylia bez Niemeyera jest niemoliwa do wyobraenia. To niemoliwe eby myle o dwudziestowiecznej architekturze bez niego. Miasto Brasilia to gwny dowd jego mioci do Brazylii. Miasto niezalenego i imperatywnego pikna. Krzywizny i kolumny. Wolne przsa, kopuy, wymuszajce na inynierii przekroczenie jej ogranicze i wykonanie pozornie niemoliwych oblicze. Wszystko ze wzgldu na wprowadzenie zbrojonego betonu w celu uzyskania delikatnoci. Pewnego razu Andr Malraux, pisarz i minister kultury Francji, by tak zachwycony jego prac, e owiadczy: Najbardziej fundamentalnym elementem architektonicznym od czasw kolumn greckich s kolumny Paacu Alvorada. Lecz ten wielki Brazylijczyk, oprcz spdzania swojego ycia na czynieniu naszej planety pikniejsz poprzez swoj architektur, by jednoczenie, zgodnie i z pasj zaangaowany na szlaku uwalniania jej od niesprawiedliwoci, od wojen i kapitalistycznego wyzysku. Od zarania swojego ycia by zwizany ze sprawami ludzi i wolnociowymi ideaami Socjalizmu. W swoich wspomnieniach z dum wzmiankuje o swoich zwizkach z Komunizmem i Parti Komunistyczn. Na przykad mwi, e po rozmowie z Luizem Carlosem Prestesem, uyczy miejsce, gdzie mia swoje biuro na siedzib Komitetu

10

Grudzie 201 2

BRZASK

WIAT

Miejskiego Komunistycznej Partii Brazylii (PCB) w Rio de Janeiro: Prestes, zatrzymaj dom. Twoje zadanie jest waniejsze od mojego. Min czas i nadszed kres Zwizku Radzieckiego, przynoszc niewiar a nawet wstecznictwo. Jednak Niemeyer twardo sta przy swoich przekonaniach: Zaczem rozwaa, i kryzys radziecki by naturaln faz walki politycznej, w ktrej byt ludzki nie osign wymaganego poziomu dla Komunisty, solidarnego spoeczestwa () Rewolucja Padziernikowa bya istotnym pocztkiem. Znakiem, i wiat si zmieni; i kada poraka, ktra moe nastpi, jest przeszkod na drodze; i idee Marksa s wci niewzruszone i e walka wymaga wicej wiadomoci i determinacji. W Memoriale Latynoamerykaskim, rozlegym kompleksie architektonicznym, wzniesionym w miecie So Paulo, ujawniaj si autorskie i obywatelskie wizi z ludami Ameryki aciskiej. W tym piknym kompleksie jest rzeba, ogromna otwarta do z betonu z krwi spywajc w d. Pot, krew i ubstwo znacz histori tej Ameryki aciskiej, ktra bya obcinana i przeladowana. Teraz pilnym stao si jej ponowne ustawienie i dokonanie jej transformacji w nienaruszalny monolit, bdcy w stanie uczyni kontynent niezalenym i radosnym. Kiedy w 2007 roku czci stulecie swojego ycia, prezydent Luiz Incio Lula da Silva i minister kultury Gilberto Gil odznaczyli go orderem 'Ordem do Mrito Cultural' (za zasugi dla kultury), a take z inicjatywy senatora Incio Arrudy Kongres Narodowy ogosi rok 2007 'Rokiem Niemeyera' i zorganizowa na cz architekta specjaln sesj Senatu. Podczas obchodw stulecia swego ycia by zadowolony z powodu wielkiej radoci i nadziei zwizanych z przebudzeniem

Ameryki aciskiej i swego kraju. W wywiadzie dla gazety Princpios owiadczy: 'W tym momencie z nami wszystko jest w porzdku. Lula rozumie brazylijskie problemy. Jest robotnikiem, jest wierny swoim korzeniom i stoi po stronie ludzi. Ameryka aciska sama si organizuje a jej ludy wybieraj bardziej ludow drog. Mamy Hugo Chveza i Fidela Castro, ktrzy s wielkimi postaciami. Po raz kolejny wyrazi jasno swoje zdanie: Utopi jest prba naprawiania kapitalizmu i mylenie, e bdzie on lepszy. To wielki bd. To doktryna ndzy i egoizmu. Nie chcemy ulepsza kapitalizmu, ktry reprezentuje to wszystko, te rnice klasowe, biednego bez miejsca do ycia. Moemy pooy kres kapitalizmowi. Jego zaangaowanie i wiara w cykl polityczny zapocztkowany przez zwycistwo Luli w 2002 roku zostay potwierdzone podczas kampanii prezydenckiej Dilmy Rousseffa w 2010, podczas ktrej, pomimo ze by ju na wzku inwalidzkim, nalega na udzielenie poparcia Dilmie, ktra zostaa kandydatem, co zdarzyo si w Rio de Janeiro, gdzie bya wypromowana przez intelektualistw i artystw. Oscar Niemeyer to co mia najlepsze w sobie da swojej ojczynie i wielu ludziom, jako obywatel i architekt. Jego nadzieje na lepsze dzi i jutro byy karmione dobroci i modoci Brazylii, a take jej kreatywnym i pracowitym ludem. Komunistyczna Partia Brazylii (PcdoB), z ktr Oscar Niemeyer utrzymywa relacje przyjani i wsppracy, czy swj gos z gosem ludzi, Narodu, aby uhonorowa ponad sto lat jego ycia oraz skarb jego twrczoci. Jego dzieo bdzie kontynuowane wraz z nowym pokoleniem architektw zainspirowanych kreatywnoci i odwag, a jego Komunistyczne przekonania zainspiruj serca i umysy dla zwycistwa Socjalizmu w Brazylii i na wiecie.

P oo e n i e p ol ski ch rob otn i kw w W. B ryta n i i

Towarzyszki i towarzysze, Majc zaszczyt zwracania si do Was chciabym na wstpie pogratulowa jubileuszu istnienia Partii i yczy kolejnych (dziesicioleci) skutecznej walki na rzecz socjalizmu i komunizmu w Polsce i za granic. Prosz przyj moje gratulacje. Tematem mojego wystpienia jest obecna sytuacja polskiej emigracji, w wietle wspczesnych problemw kryzysu w Polsce i Europie. Swoje opinie opieram prawie wycznie na osobistych dowiadczeniach, tak zwanej obserwacji uczestniczcej, wic pozwol sobie skupi si na sytuacji naszych rodakw tylko w Wielkiej Brytanii. Pierwszego maja 2004 roku, po latach mudnych negocjacji, Rzeczpospolita Polska staa si czonkiem rozszerzonej Unii Europejskiej. Odstpi od oceny tego wydarzenia a kwestie czy by to fakt w historii naszego kraju pozytywny czy odwrotnie, pozostawiam Waszej, towarzyszki i towarzysze, osobistej ocenie. Jedn znaczc rzecz ta data rozpocza kolejn fal emigracji zarobkowej z Polski. Gdy oto tak zwane rynki pracy szeregu krajw otworzyy si dla pracownikw nowo przyjtych pastw. Jednym z tych rynkw bya Wielka Brytania. Kto emigrowa? Moim zdaniem na pocztku ludzie, ktrych pozwol sobie nazwa arystokracj pracy. To prawdziwi beneficjenci wstpienia Polski do Unii, ludzie, ktrzy w Polsce niele zarabiali a za granic nawet jeszcze wicej. Wyjazd by i jest - dla nich szans na rozwj zawodowy i yciowy. S to lekarze, dentyci, farmaceuci, dalej: kierowcy (autobusw i TIR-w) wszyscy ci ludzie, ktrzy zasynli pod postaci polskiego hydraulika wsko wyspecjalizowani fachowcy i specjalici. By moe system edukacji krajw Europy Zachodniej sprawi, i zaczo takich brakowa, a pord lekarzy zaczo brakowa tych, ktrzy pracowaliby bezporednio z pacjentem. Bardzo szybko za tymi ludmi podya nastpna grupa. Bardzo liczna rzesza osb sabo wyksztaconych, nieznajcych jzykw obcych, ludzi, ktrych do emigracji popchno szalejce bezrobocie w ich miejscu zamieszkania. Jeden po drugim, korzystajc z osobistych kontaktw z tymi, ktrzy ju si znaleli za granic, korzystajc z ich wparcia ju na miejscu, wyjedali. I bardzo szybko przekonywali si, e chocia zajcie jest, ale okupione cik prac, bardzo skromnymi warunkami mieszkaniowymi i godzeniem si na wyzysk, o ktrym wspomn pniej. Koniec kocw, po jakim czasie przywykaj do nowych warunkw, urzdzaj si, ale nigdy kraju, do ktrego przybyli nie nazw swoim. Czuj si tu obco, i gdyby zapewniono im godn prac w Polsce, wielu by wrcio, bo w kraju widz swoje miejsce. Ale czsto jest inaczej, w kraju nic ich nie czeka, adna perspektywa. To ich Brytyjczycy najbardziej kryty-

11

WIAT

BRZASK

Grudzie 201 2

kuj za to, e nie znaj miejscowego jzyka i nawet nie s zainteresowani jego nauk. yj w trybie praca-miejsce snu, odwiedzaj polskie sklepy, aby kupi co polskiego do jedzenia, odwiedzaj najtasze markety, najtasze sklepy z odzie s inni. Kolejna grupa to ludzie w przedziale wieku 25-30 lat, absolwenci tych kierunkw szk wyszych, o ktrych mwi si, i 'produkuj bezrobotnych' politologw, socjologw, specjalistw od resocjalizacji. Take moja skromna osoba czciowo podpada pod to zjawisko. Nie oceniam motywacji, ktra rodakw z wyszym wyksztaceniem popchna za granice, bo ona u kadej osoby bywa rna i nie zawsze oznacza osobist porak. Jest jednak co nie tak w naszym systemie edukacji, skoro uparcie, rok po roku, 'produkuje si' specjalistw z dyplomem, ktrzy potem montuj czci w zakadach za granic. Moe zbyt pochopnie zlikwidowano te zawodwki? Kolejna, nie a tak liczna grupa, to ci, ktrzy opucili kraj, aby mc swobodnie wyznawa swoj religi albo wyraa swoje myli i pogldy. Nie to, eby byli tu jako naraeni na utrat ycia czy wolnoci. Po prostu yj przewiadczeniem, i s kraje w Europie, w ktrych mog si realizowa swobodniej. Polska staa si dla nich za duszna w kategoriach ideologicznych. Niech przykadem bdzie to, i w Wielkiej Brytanii funkcjonuje kilka partii komunistycznych a w Polsce jedna, w dodatku w atmosferze nagonki i propagandy dziejowej zemsty. Sowa uznania dla Was towarzysze, e macie odwag dziaa w takich warunkach. To czyni Wasz jubileusz jeszcze cenniejszym. Grup przyjmujc emigracj z najwikszym optymizmem jest polska modzie, ktr rodzice cignli do siebie za granic. To oni maj szans w peni tam si odnale. Chodz do miejscowych szk, szybko api jzyk i miejscow kultur, s peni entuzjazmu. Tych ludzi w przyszoci zabraknie dla Polski. Zabraknie, bo oni absolutnie nie maj zamiaru wraca do kraju. I ostatnia grupa, o ktrej te naley wspomnie to przestpcy. Oni te wyjechali. Oni tez zwietrzyli, e Europa to dla nich szansa. Kilka lat potrwao zanim policje krajw zachodnich nauczyy si z nimi postpowa i przy wsppracy polskich organw cigania kolejno ich wyawiaj i deportuj, take tych poszukiwanych za przestpstwa w kraju. Kiedy w 2008 roku eksplodowa kryzys, gwatownie skoczyy w gr wskaniki przestpczoci w Polsce. Okazao si, e take oni wrcili, bo zabrako punktw zahaczenia za granic. Kilka sw o rednich zarobkach. Przesad byoby stwierdzenie, i Polacy w Wielkiej Brytanii bieduj, ale te nie s krezusami. Mam tu na myli klas robotnicz. rednia 1000-1200 funtw miesicznie plasuje rodakw w granicach dochodu uznawanego w tamtym kraju za minimum socjalne. Trzeba podkreli, i standard ycia uwaany za minimum socjalne tam nie ma wiele wsplnego z podobnym w Polsce. Jeeli ma si sta i pewn prac, a take regularne moliwoci pracowania w nadgodzinach, to jest to ycie skromne ale stabilne. Polak opaca pokj (mieszkanie jeli mieszka z rodzin), wyywienie, wysya okoo 200 funtw miesicznie do Polski na utrzymanie bliskich, reszt pienidzy przeznacza na ubrania, rodki czystoci, drobne rozrywki i utrzymanie samochodu (jeli posiada). Pracujc na umow przez

agencj, czyli bdc naraonym na natychmiastowe zwolnienie z pracy wedug uznania zakadu, w ktrym wykonuje obowizki, musi mie odoone kilkaset funtw na wypadek kilku tygodni braku rda zarobkowania. Takie s realia. Jaki czas temu rozmawiajc z Polakiem z kraju spotkaem si z zarzutem, i ja zarabiam 6.50 funtw na godzin a on 4 zote. Towarzysze, to nie jest tak, e pomnoy si funty razy pi i wyjdzie ile zarabia Polak tam. Koszty ycia s tam takie, e te 6.50 funtw nie znaczy wiele wicej ni 4 zote zarobione w Polsce. Spoeczestwo brytyjskie jest jeszcze bardziej podzielone klasowo ni polskie. W zupenie innych dzielnicach mieszka klasa rednia, jeszcze innych bogaci mieszkacy, a jeszcze gdzie indziej najmniej zarabiajcy. Wszystko reguluj ceny czynszw na danym obszarze. Z powodu na kosztw wynajmu nasi rodacy mieszkaj w dzielnicach dla najuboszych (mam na myli polskich robotnikw). Takie te s realia. W trakcie ostatnich lat przebywania polskiej emigracji w Wielkiej Brytanii niektrzy pracodawcy nauczyli si jak ten fakt najlepiej wykorzysta dla siebie. Popowstaway zakady pracy zatrudniajce wycznie emigrantw, w ktrych niszy i redni personel zarzdzajcy te skada si z nie-Brytyjczykow. S to prawdziwe obozy pracy, w ktrych pracownikom paci si najnisz z moliwych stawek placowych. W zakadach zatrudniajcych obywateli miejscowych, gdzie emigranci s tylko dodatkiem, przestrzega si tego, e godziny obowizkowe opacane s po normalnej stawce (wyszej ni najnisza moliwa) a nadgodziny odpowiednio wicej. Wydawaoby si, e to oczywiste. Nie w niektrych 'obozach pracy'. Tam pracuje si dziennie, co najmniej dziesi godzin, a jak jest okres zwikszonych zamwie to nawet bywa dwanacie, wszystko po minimalnej stawce za godzin. Pracownik po latach nieprzerwanej pracy dostaje podwyk stawki godzinnej, tak sam, jak ja dostaem po trzech miesicach, bdc zatrudnionym przez agencj pracy a nie na stal umow. Mao tego, wiedzc, e Polak nie znajcy jzyka i tak nie ma wyjcia, w zakadach zatrudniajcych emigrantw wymyla mu si karkoomne obostrzenia, rubuje normy produkcji, podglda kamerami TV przemysowej czy nie kradnie albo si nie obija itd. Wszystko za mae pienidze. Wiec Polak pracuje po 10-12 godzin dziennie, dodatkowo w sobot (nie kad) kolejne 6. Wszystko po to, eby zarobi te 270-300 funtw tygodniowo i y na poziomie, o jakim wspomniaem. Jest to zjawisko dla polskiej arystokracji pracy nieznane. Nawet ci, ktrzy cho znaj jzyk i trafili do zakadu zatrudniajcego miejscowych maj lepiej, bo chocia te zarabiaj te 270-300, to jednak pracuj po 8 godzin dziennie (plus nadgodziny w soboty). Wymienione stawki ulegaj podwyszeniu dla wszystkich pracujcych na nocnych zmianach. Znajduj si mionicy takiego trybu, w imi zarobienia szybciej i powrotu do kraju. Bynajmniej nie jest to praca sprzyjajca prowadzeniu ycia osobistego. W Wielkiej Brytanii emigrant unika chorowania w sensie brania zwolnienia lekarskiego. Jeli nawet honorowane s takowe to stawka dzienna za pobyt na zwolnieniu jest tak niska, e rodacy wol chodzi do pracy chorzy. Bior rodki przeciwblowe, przeciwgry-

12

Grudzie 201 2

BRZASK

WIAT

powe, choruj i pracuj. System zarobkowania za godzin pracy wytwarza specyficzn atmosfer pazernoci na pienidze, wyliczania grosza, denia eby pracowa jak najduej, bo wicej si zarobi. Ale i tak nie s to jakie wielkie zarobki w przypadku robotnika. Pod wpywem kryzysu, ktry osaczy Europ, podejcie Brytyjczykw w stosunku do emigrantw drastycznie si zmienio. Z postawy yczliwej i opinii o nas, jako tych, ktrzy napdzaj miejscow gospodark do niechtnej, wrcz wrogiej, gdy rzekomo odebralimy im prac. Prawda jest taka, i emigranci wykonuj te prace, ktre Brytyjczycy zostawili nam do wykonywania, prace cikie, w trudnych warunkach. Dodatkowo niektrzy pracodawcy wykorzystali sytuacj i pogorszyli warunki pacowe, wiedzc, e mog sobie na to pozwoli. Ci Brytyjczycy, ktrzy pracowa nie chc, ktrzy wol symulowa schorzenia, aby otrzymywa stay zasiek (tzw. benefit) i tak do pracy si nie wybieraj. Emigranci wcale nie s faworyzowani. Miejscowy moe sobie pozwoli na notoryczne spnienia albo nieusprawiedliwione nieobecnoci. Z tak osob si rozmawia, wyjania, daje ostatni szans. Emigrant byby wyrzucony maksymalnie po drugim razie. Dla osoby z zewntrz wyglda to tak jakby emigrantw obwiniano o spowodowanie pogorszenia wygodnego trybu ycia sprzed kryzysu. Takie swoiste poszukiwanie koza ofiarnego. Jest dziwne, e w tym morzu rnorakich jzykw, ronych nacji, ktre przez lata napyway do Wielkiej Brytanii, wanie jzyk polski irytuje miejscowych najbardziej. Nie izolujemy si bardziej ni muzumanie, nie ubieramy si inaczej ni miejscowa klasa robotnicza. Mamy jedn wad: jestemy zaradni, zdeterminowani w zdobywaniu swojej pozycji poprzez cik prac, zorganizowani poprzez samopomoc, ogoszenia w polskich sklepach. Brytyjczykw to denerwuje, bo cika praca nie ley w ich naturze a Polacy pozawyali normy, maj swoiste podejcie do solidnoci, czsto szukaj wymwek, Polak pojawi si w pracy zawsze. W kampanii antyemigracyjnej, a konkretnie antypolskiej, przoduje dziennik The Sun, chyba najbardziej poczytny na Wyspach. Rok temu w sondzie, ktra nacja odmienia Wielk Brytani najbardziej' wygralimy my, Polacy. Nie muzumanie stawiajcy meczety i islamskie szkoy, ktrych ony nosz na ulicach hidab, nie czarnoskrzy z Kenii, Jamajki, ktrzy sprawili, e ulice stay si bardziej kolorowe i weselsze, nie to Polacy. Kiedy jedn Brytyjk zapytaem, dlaczego, dlaczego nie oni, ci z innych kontynentw? Odpowiedziaa, bo Polacy te s biali i spord biaych odmienili najbardziej. Ju nie chciaem by nieuprzejmy i powiedzie, e w sondzie nie chodzio o biaych tylko wszystkich. Nie byo sensu, na uprzedzenia nic si nie poradzi. Bardziej obiektywny 'Independent' postara si opisa sytuacj take z innej strony, ze strony pracodawcw. A dla nich emigranci, w tym Polacy, to wymarzeni pracownicy. Nie ze wzgldu na moliwo ich wykorzystywania, lecz takie cechy jak: pracowito, punktualno czy szacunek dla pracy (po to by jej nie straci). Wymieniali konkretne przykady, w ktrych miejscowy bezrobotny wynajdywa niezliczone wymwki, eby nie przyj a emigrant by dyspozycyjny zawsze. Kiedy dwa lata temu w Wielkiej Brytanii by zimowy kata-

klizm, czyli spad nieg, kraj stan, do pracy pospniali si albo w ogle nie dotarli pracownicy, ale nie Polacy. Kilkucentymetrowy opad nie jest dla nas powodem do spnie. Jest szereg zakadw, ktre przed uwolnieniem rynku pracy w Wielkiej Brytanii miay kopoty ze skompletowaniem zaogi, bo praca tam jest trudna i uciliwa teraz nie maj problemu, bo s Polacy. Co smutne jedna z rodzin tam pracujcych dowiadczya szykan w postaci demonstracji sfrustrowanego tumu okoo 30 osb przed swoim domem, gdy rzekomo odebrali Brytyjczykom prac. Nie pomogy woania, e przyjechali, aby podj prac odpowiadajc na ogoszenie, na ktre mg odpowiedzie kady, take miejscowy. Musiaa interweniowa policja. Nastroje bywaj czasami nieciekawe. Takie napicie spowodowane niechci do nas w zasadzie utrzymuje si cay czas, jest tylko maskowane wpojona brytyjska uprzejmoci, ktra nie jest szczera. Lecz to nieprawda, ze tamci ludzie s z natury ksenofobami. Jestemy internacjonalistami i nie hodujemy myleniu my-oni. Kady nard ma swj Smolesk i swoj aborcj. Niemogcy stawi czoa prawdziwym problemom system buruazyjny wynajduje dla nas i dla innych narodw Europy sztuczne problemy. Nie ma wikszego koszmaru buruazji ni zjednoczona, wiadoma swojego znaczenia i praw, klasa robotnicza. Dlatego w kadym pastwie Europy i Ameryki Pnocnej maszyna ideologiczno propagandowa wmawia miejscowej klasie robotniczej, e nie istnieje, napuszcza jednych na drugich, aby da im co w zamian - Brytyjczykw na Polakw, Polakw na Rosjan itd. Ta bardzo nieodpowiedzialna i niebezpieczna gra ju jedne krwawe niwo w Europie zebraa, ale widocznie lekcja jugosowiaska nie wszystkich czego nauczya. W obecnej sytuacji, przy funkcjonowaniu obecnego systemu, jaki omwiem, nie ma bliskich perspektyw na stowarzyszanie si Polakw w organizacjach zwizkowych czy politycznych. Prywatnie poszczeglne osoby by moe byyby zainteresowane, ale na pewno nie w formie uczestnictwa w organizacji zakadowej. Zbyt dua presja i strach przed utrat pracy. Sytuacja nie osigna jeszcze takiego poziomu desperacji, ktry jak w krajach poudnia Europy, pchnby ku masowemu oporowi. Rzd i pracodawcy maj wieo w pamici zamieszki sprzed roku, dlatego umiejtnie dozuj niedostatek, aby nie przesadzi. Miejscowi obywatele otrzymuj oferty pracy na pl etatu, pracy tymczasowej. Cokolwiek, eby tylko im co da. Jest to poniekd naturalne dziaanie, ale nie leczce przyczyny tylko skutki kryzysu. Niemniej osobiste wyraanie pogldw, skanianie rodakw do refleksji nad prawdziw kondycj ich ycia moe w duszej perspektywie przynie efekty, moe odj postaw samozadowolenia, czasem wrcz poczucia wyszoci w stosunku do tych, co zostali w kraju. Dlatego, e w kadym kraju Europy klasa robotnicza ma takich samych przeciwnikw i ten sam system ucisku. Inni ten kryzys wywoali a innym kae si za to paci. Zawsze, jak kapitalizm kapitalizmem, byo tak samo klasa robotnicza cik prac zapewniaa i zapewnia prniacze ycie buruazji. Felix (referat wygoszony na Konferencji 10 -lecia)

13

HISTORIA

BRZASK

Grudzie 201 2

Ludwik Krzywicki zapomniany polski marksista

Ludwik Krzywicki urodzi si w Pocku 21 sierpnia 1859 r. w zuboaej rodzinie ziemiaskiej. W rodzinie Krzywickich nie przelewao si. Szczeglnie cika sytuacja materialna zapanowaa po mierci ojca Ludwika Tadeusza Krzywickiego. May, niespena dwuletni Ludwik wraz z matk Kamil z domu Iwanick zamieszkali wwczas w domu jego dziadka Franciszka Ksawerego Iwanickiego republikanina z przekona oraz uczestnika powstania listopadowego z 1831 r. Dziadek L. Krzywickiego rozbudzi w nim uczucia patriotyczne oraz historyczne zainteresowania. Pomimo cikiej sytuacji materialnej i przysowiowego wizania koca z kocem, Ludwikowi udao si dziki ogromnemu samozaparciu ukoczy gimnazjum w Pocku i rozpocz w 1878 r. dalsz nauk na Cesarskim Uniwersytecie Warszawskim, na wydziale matematycznofizycznym. Warto w tym miejscu odnotowa, i dwa lata wczeniej, w 1876 r. powstao na uczelni warszawskiej pierwsze kko socjalistyczne. Swoj dziaalno zapocztkoway rwnie pierwsze kka socjalistyczne wrd robotnikw warszawskich. W tym samym natomiast roku, w ktrym przyby do Warszawy Ludwik Krzywicki powstay w tym miecie pierwsze Kasy Oporu. Utworzone z inicjatywy Ludwika Waryskiego zabezpieczay one fundusze na okres strajku. Kasy Oporu byy jedn z pierwszych form zorganizowanej, wiadomej samoobrony robotnikw przed wyzyskiem ze strony fabrykantw. W okresie studenckim (lata 1880 1882) Ludwik Krzywicki po raz pierwszy zetkn si z pracami Karola Marksa, w szczeglnoci z jego najwikszym dzieem Kapitaem. By to rosyjski przekad tej pracy. Ludwik Krzywicki podkrela pniej, e: bya to pierwsza ksika ekonomiczna, ktra ustalia jego stosunek do zagadnie spoecznych na reszt ycia. Odtd wiadomie sta si zwolennikiem oraz propagatorem myli marksistowskiej. Podejmuje wspprac z czonkami Proletariatu pierwszej, rewolucyjnej partii robotniczej na ziemiach polskich pod zaborami, ktrej inicjatorem i dusz by wspomniany wyej Ludwik Waryski. W 1883 r. Ludwik Krzywicki zosta wydalony z uczelni za udzia w nielegalnym, patriotycznym wiecu studenckim przeciwko wzrastajcej rusyfikatorskiej, antypolskiej polityce caratu. Nie mogc studiowa na obszarze wczesnej Rosji carskiej, Ludwik Krzywicki prbowa zapisa si na medycyn w Krakowie, lecz wadze austriackie rwnie day mu wyranie do zrozumienia, e na terytorium Galicji ze wzgldu na swoje wywrotowe pogldy polityczne jest osob niepodan. W 1884 r. uda si do Lipska, nastpnie przenis si do Zrichu, gdzie bra udzia w yciu licznej wwczas emigracji socjalistycznej, Wreszcie na krtko osiad w Paryu. Podczas pobytu za granic wykorzysta istniejce tam szersze moliwoci dostpu do literatury marksistowskiej. Rezultatem podjtej wwczas wsppracy ze Stanisawem Krusiskim rwnie przekonanym marksist byo przetumaczenie na jzyk polski pierwszego tomu Kapitau Karola Marksa. Na pocztku lat 80. XIX stulecia Ludwik Krzywicki podejmuje take wyton dziaalno publicystyczn na amach polskiej prasy socjalistycznej: Walki Klas oraz Przedwitu. Zdajc sobie spraw jak wan rol miaa do spenienia w wczesnych niesprzyjajcych robotnikom warunkach prasa propagujca i wyjaniajca zasady socjalizmu stara si, by jego publicystyczny przekaz by jasny, konkretny a przede wszystkim zrozumiay dla polskiego robotnika: Raju dopty nie bdzie, dopki ci, co pracuj, nie wypdz wszystkich darmozjadw: i panw i fabrykantw (...) z urzdnikami, policj, andarmami - podkrela z naciskiem na amach socjalistycznego Przedwitu w 1884 r. dodajc jednoczenie: taki to ju dzisiejszy porzdek, e najlepiej si dzieje tym, co nic nie robi, a tylko z cudzej pracy yj, a najgorzej tym co najwicej i najciej pracuj - zaznacza z gorycz Ludwik Krzywicki. Kierujc swoje sowa do polskich robotnikw zwraca im uwag, e: socjalizm podaje sposb rozumnego i sprawiedliwego urzdzenia spoeczestwa. Wic kady, w interesie ktrego ley, aby urzdzenia ludzkie rozumnie i sprawiedliwie byy prowadzone, musi zosta socjalist - przekonywa Ludwik Krzywicki dodajc, e polscy robotnicy powinni zrozumie, e tylko od socjalizmu mog si czego dobrego spodziewa. W 1886 r. wadze carskie pozwoliy mu na powrt do Kongreswki i zamieszkanie w rodzinnym Pocku. Dwa lata pniej, w 1888 r. przenis si do Warszawy. Pomimo cigej obserwacji ze strony carskiej policji, Krzywicki odnowi kontakty z warszawskim rodowiskiem robotniczym. Obj take kierownictwo nad dziaalnoci wydawnicza Koa Owiaty Robotniczej przy Zwizku Robotnikw Polskich (ZRP). Wrd zaoycieli tej proletariackiej organizacji znaleli sie m. in. lusarz Jan Leder oraz zecer Henryk Wilkoszewski. Jej patronem ideowym by natomiast Ludwik Krzywicki. W tym okresie Krzywicki utrzymywa take kontakty z dziaaczami innej robotniczej organizacji Drugiego Proletariatu. W tym miejscu warto podkreli, i jednym z jej twrcw by Marcin Kasprzak, ktry dla sprawy robotniczej powici swoje ycie. Podkreli naley rwnie, i w tym okresie (druga poowa lat 80. XIX stulecia) Krzywicki intensywnie pracowa nad dalszym tumaczeniem Kapitau Karola Marksa, Pocztkw cywilizacji i Wojny chopskiej Fryderyka Engelsa oraz Ndzy filozofii Karola Marksa. Na pocztku lat 90. XIX stulecia, aby unikn aresztowania kolejny raz opuszcza Krlestwo Polskie. Udaje si do Berlina a nastpnie za Ocean do Stanw Zjednoczonych zajmujc si tam przede

14

Grudzie 201 2

BRZASK

HISTORIA

wszystkim praca naukow w dziedzinie socjologii. Do Warszawy powraca w 1893 r. Wadze carskie bacznie ledzce dziaalno Krzywickiego czekay na odpowiedni dla nich moment, by go aresztowa. Dogodnym pretekstem sta si udzia Ludwika Krzywickiego w pogrzebie jednego z zaoycieli i dziaaczy Zwizku Robotnikw Polskich Janusza Taskiego. Udzia w pogrzebie Taskiego carskie wadze potraktoway jako wyraz politycznej manifestacji. Krzywicki zosta aresztowany i skazany na sze miesicy wizienia. W cigu nastpnych kilkunastu lat za swoja dziaalno polityczn Krzywicki by kilkakrotnie aresztowany przez carskie wadze i skazywany na kary wizienia. Rzecz charakterystyczn byo, i w latach 1906 1910 jego aresztowania miay miejsce zazwyczaj na krtko przed robotniczym witem 1 Maja. Wadze carskie pamitajce jego pomienne przemwienia, ktre wygasza podczas wiecw w okresie rewolucji 1905 r. za wszelk cen staray si uniemoliwi mu publiczne wystpienia. Warto zauway, i w okresie rewolucji 1905 r. Ludwik Krzywicki zwiza si z Polsk Parti Socjalistyczn wchodzc do redakcji jednego z jej organw prasowych Kuriera Codziennego. Liczne trudnoci, na ktre napotyka Ludwik Krzywicki nie zniechcay go do dalszej dziaalnoci. Wrcz przeciwnie. W latach 1906 1914 aktywnie uczestniczy w organizowaniu owiaty robotniczej. Ponadto na amach swojej publicystyki ze zdwojon si jeszcze bardziej pitnowa z marksistowskiego punktu widzenia otaczajc rzeczywisto spoeczn. W wydanym w 1909 r. zbiorze artykuw dotyczcych najbardziej palcych kwestii spoecznych pod zbiorczym tytuem W otchani L. Krzywicki wiadomy roli i znaczenia sowa drukowanego zwraca uwag na upadek i znikczemnienie prasy buruazyjnej: swoboda prasy, tj. dostp do dziennikarstwa zosta zamknity przed hoyszem, ktry ma przekonania, ale nie ma kapitaw. Narzdzie walki ideowej przywaszczy sobie przedsibiorca, ktry bynajmniej nie zaprzta si kwesti, co jest z poytkiem dla rzeczy publicznej, jeno co napdzi mu pienidzy do kieszeni. (...) Prasa, ktra pod wpywem orgii pieninej, z jej yciem nerwowym, urywaniem czasu wszelkiemu spoyciu i powiceniem go jedynie na prac produkcyjn tj. robienie geszeftw, ugrzza caa w bagnisku reporterki, stacza si jeszcze bardziej w otcha znikczemnienia dziki objciu jej sterw przez dny zyskw kapita. (...) Zapanowaa w niej religia Interesu, arcykapanem jest kapitalista uznajcy jedn tylko cnot prdkiego robienia majtkw, zakrystianem reporter - zaznacza L. Krzywicki. Pokusi si mona o stwierdzenie, i pomimo upywu niemal stu lat powysze sowa we wspczesnej nam kapitalistycznej Polsce nadal niestety zachowuj swoj aktualno. W latach 1914 1918 a wic w okresie I wojny wiatowej L. Krzywicki peni funkcj czonka Centralnego Komitetu Obywatelskiego miasta Warszawy. Celem

tej instytucji bya opieka nad cywilna ludnoci miasta, ktra na wasnej skrze dowiadczaa skutkw toczcej si wwczas wojny. Jako przewodniczcy Wydziau Pracy tego Komitetu zwoa wwczas pierwsz konferencj zwizkw zawodowych. W niepodlegej Polsce, w 1921 r. Ludwik Krzywicki obj na Uniwersytecie Warszawskim katedr historii ustrojw spoecznych. W swoich wykadach czy imponujc wiedz, rnego rodzaju dane oraz spor dawk faktw z krytyczn analiz wczesnej przedwrzeniowej rzeczywistoci spoeczno politycznej. Na pocztku lat 20. XX stulecia Ludwik Krzywicki zwiza si take z Uniwersytetem Ludowym w Warszawie. Instytucja ta stanowia wwczas jeden z prniej rozwijajcych si orodkw kultury robotniczej. W poowie 1924 r. Uniwersytet Ludowy zosta zamknity przez wadze pastwowe. Powodem byy zbyt due wpywy jakie zdobyli na tej uczelni polscy komunici. W 1936 r. wadze sanacyjne uznay, i przyszed najwyszy czas, by wysa sdziwego ju wwczas L. Krzywickiego pogardliwie okrelanego przez przeciwnikw czerwonym socjologiem na emerytur. Katedra historii ustrojw spoecznych na Uniwersytecie Warszawskim zostaa zlikwidowana a na jej miejsce wadze utworzyy katedr teologii... Na przymusowej emeryturze Ludwik Krzywicki powici si cakowicie pracy w Instytucie Gospodarstwa Spoecznego (IGS). Dziaalnoci IGS kierowa w latach 1921 1939. Instytucja ta specjalizowaa si w badaniach nad warunkami ycia ludzi pracy w Drugiej RP. Instytut Gospodarstwa Spoecznego poprzez swoich czonkw by powizany z ruchem robotniczym i radykalnym odamem ruchu ludowego. Pod patronatem IGS ukazay si: Pamitniki bezrobotnych (w 1933 r.), Pamitniki chopw (T. 1 2, w latach 1935 1936) oraz Pamitniki emigrantw (T. 1 2, w 1939 r.). Powysze prace winni przeczyta szczeglnie ci historycy, ktrzy spogldaj na przedwojenn Polsk przez rowe okulary i ktrzy z uporem maniaka propaguj wspczenie prymitywne w istocie rzeczy zestawienie: Polska midzywojenna jako nieskazitelny wzr cnt i wszelkich wspaniaoci i Polska powojenna - komunistyczna jako wcielenie za, wszystkiego co najgorsze i nic ponadto. Ludwik Krzywicki pionier polskiej myli marksistowskiej zmar w Warszawie, w trzecim roku okupacji hitlerowskiej 10 czerwca 1941 r. Mia 82 lata. Za podsumowanie niniejszych rozwaa o Ludwiku Krzywickim niech posu jego sowa, ktre dla wspczesnej, autentycznie ideowej polskiej lewicy stanowi powinny swoiste jej credo: nie jestemy zwolennikami panw filozofw doradzajcych wobec spraw publicznych bezczynne siedzenie z zaoonymi rkami. Teraniejszo nas nie tylko nie zadowala, ale przejmuje najwysz odraz. Ryszard Rauba

15

Z YCIA PARTII

BRZASK

Grudzie 201 2

N O WY RO K 2 0 1 3

W Nowym Roku czonkom i sympatykom KPP, czytelnikom Brzasku oraz wszystkim ludziom pracy yczymy sukcesw w pracy zawodowej, dziaalnoci spoeczno-politycznej, optymizmu, energii oraz odwagi w walce o lepsze jutro. yczymy rwnie pomylnoci oraz spenienia marze w yciu osobistym. Niech 2013 rok bdzie ostatnim rokiem kapitalistycznego wyzysku. Niech w Nowym Roku zakoczy si polityka przerzucania na spoeczestwo skutkw kryzysu kapitalizmu, a jego beneficjenci ponios konsekwencje swojej antyspoecznej polityki. Aby tak si stao, musimy prowadzi jeszcze aktywniejsz walk o ustrj sprawiedliwoci spoecznej. Przypominamy odpowiedzi na kapitalistyczny kryzys jest socjalizm. My moemy istnie i rozwija si bez kapitalistw - oni bez nas nie. Redakcja
Publikowane artykuy wyraaj opinie autorw i nie zawsze s zgodne z pogldami Redakcji. Redakcja zastrzega sobie prawo redagowania nadesanych tekstw i nadawania im tytuw. Skad Redakcji: Krzysztof Szwej (redaktor naczelny), Beata Karo

Email: brzask@o2.pl. Komunistyczna Partia Polski skr. poczt. 154, 41-300 Dbrowa Grnicza. Opat za Brzask naley wpaca na konto bankowe Partii z dopiskiem za Brzask. PKO BP S.A. Oddzia I Dbrowa Grnicza 28 1020 2498 0000 8202 0183 3995

16