Fundusz Sołecki W Pytaniach I Odpowiedziach

FUNDUSZ SOECKI
w pytaniach i odpowiedziach
Stowarzyszenie Liderw Lokalnych Grup Obywatelskich

www.sllgo.pl
Publikacja Fundusz soecki w pytaniach i odpowiedziach powstaa w programie Budet obywatelski uczestnictwo w tworzeniu budetu na poziomie lokalnym StowarzyszeniaLiderw Lokalnych Grup Obywatelskich, finansowanym przez Trust for Civil Society in Central and Eastern Europe.
W pracach zespou programu Budet obywatelski uczestnicz: Katarzyna Batko-Tou, Barbara Klimek, Dariusz Kraszewski, Karol Mojkowski, Szymon Osowski. W publikacji wykorzystane zostay odpowiedzi udzielane na stronie www.funduszesoleckie.pl przez Rafaa Trykozko, Magdalen Kau oraz Szymona Osowskiego. Autorzy skadaj podzikowania:
Zespoowi Pyrzyckiej Akademii Zmiany za inspiracj, Sylwii mijewskiej-Kwirg za pomoc w redakcji tekstu, Katarzynie Jezierskiej-Tratkiewicz i Markowi Jezierskiemu-Tratkiewiczowi za skad publikacji. Dzikujemy wszystkim mieszkacom soectw za wspln prac. To publikacja od Was, dla Was! Projekt okadki: Jan Bajtlik Druk: Agencja reklamowo-poligraficzna GRAFIKS
Wrzesie 2012 r.
Spis treci
1. Sami swoje, czyli fundusz soecki str5 2. Troch teorii o funduszu soeckim str7 3. Mamy fundusz soecki w gminie i co dalej? str15 4. Ile pienidzy przypada na moje soectwo? str19 5. Wniosek na podstawie art. 241 Kodeksu postpowania administracyjnegostr23 6. Zadania wasne gminystr25 7. Ustawa o funduszu soeckim str27 8. Pytania i odpowiedzistr31
Sami swoje, czyli fundusz soecki

Gdy zastanawiamy si, czy wprowadzenie w 2009 roku funduszu soeckiego, gwarantujcego mieszkacom soectw wicy wpyw na budet gmin, zmienio co w funkcjonowaniu gmin i soectw, mylimy o tym, jak byo wczeniej. Przez lata soectwa funkcjonoway, otrzymujc rodki z budetu gminy na swoje dziaania, ale w wielu miejscach ciar i koszty organizacji ycia w soectwie opieray si na samych mieszkacach, a ich potrzeby czsto pozostaway niezauwaone. Czy wprowadzenie funduszu soeckiego spowodowao, e jest lepiej? Czy ju po kilku latach dowiadcze z funduszem mona powiedzie, e fundusz si sprawdzi? Kade soectwo i gmina s inne, jednak sam fakt, e potrzeby soectw s lepiej syszalne, a mieszkacy pewniejsi siebie i bardziej wiadomi swoich praw jest duym sukcesem. Rozwaajc, czy fundusz jest rozwizaniem dobrym dla mieszkacw podkrelamy, e warto podj wysiek zwizany z caym procesem wprowadzania funduszu soeckiego przynajmniej w czterech powodw:
Pewno. Ustawa o funduszu soeckim gwarantuje, e corocznie radni bd rozwaa kwesti funduszu. Jeli si zgodz, a poparcie dla idei fundusz to nic innego jak barometr zaangaowania przedstawicieli wadzy w sprawy naszych lokalnych spoecznoci, to kady mieszkaniec soectwa ma gwarancj szansy, z ktrej moe cho nie musi skorzysta. Pienidze zapewnione ustaw to tylko i a przyczynek do suwerennej dyskusji w soectwie. Podmiotowo. Fundusz soecki to nasze pienidze! Decyzja o tym, na co wyda pienidze, naley tylko do mieszkacw, ich zdanie jest wice i nikt ich w podjciu decyzji na zebraniu wiejskim zastpi nie moe. Fundusz soecki to jedyne rozwizanie w Polsce, w ramach ktrego o czci budetu gminy decyduj bezporednio mieszkacy, a ich wola zobowizuje wjta, burmistrza czy prezydenta do wpisania efektw owych decyzji do projektu budetu. Korzystajmyz tej szansy!
Rozliczalno. Jawno i rozliczalno funkcjonowania wadzy publicznej stanowi fundament funkcjonowania caego pastwa. W przypadku funduszu soeckiego jak i wszystkich innych publicznych budetowych wydatkw, kady posiada konstytucyjne prawo (ujte w art. 61 Konstytucji RP) do sprawdzenia, jak urzd realizuje i wydatkuje fundusz. Kady moe zapyta o faktury, zamwienia usug, umowy podpisywane na wykonanie przedsiwzi. Rwnie kady z nas moe dowiedzie si, jak i przez kogo podejmowane byy decyzje oprzeznaczeniu funduszu soeckiego. Aktywno. Fundusz soecki wie si z oywionymi dyskusjami, ba! nawet ze sporami! Ale to wanie dziki takim rozmowom powstaj pomysy rozwizania problemw w soectwie. Wreszcie jest si o co pospiera! I to nie tylko oto, na co wyda pienidze, ale te o to, co jest w soectwie wane, jak chcemy
ROZDZIA1 Samiswoje,czylifunduszsoecki
rozwija nasze soectwo, kto odpowiada za drogi, mosty, tereny zielone, kto musi utrzyma wietlic itd. Nie ma nic waniejszego jak poszukiwanie odpowiedzi na pytania rodzce si w zwizku z funkcjonowaniem w publicznej przestrzeni.
Z pewnoci fundusz soecki nie rozwie wszystkich problemw soectwa, ale jest szans dla kadego z soectw, dobrym punktem wyjcia do wsplnej dyskusji i organizowania si wok wanych dla nas spraw. Naszym zdaniem fundusz soecki to nie tylko pienidze, ktre pozwalaj zabra si wreszcie za mniejsze lub wiksze sprawy. Przede wszystkim to demokratyczny proces podejmowania decyzji, w ktrym bezporednio uczestnicz mieszkacy soectwa, na rwnych prawach! Oddajc Pastwu niniejsz publikacj mamy nadziej, e bd Pastwo pamita, i w funduszu soeckim nie chodzi o to, kto lepiej zna przepisy, kto wie, co to zadanie wasne gminy i jak uj to w budecie, ale o to, abymy jako mieszkacy mieli decydujcy wpyw na nasze otoczenie.
Karol Mojkowski, Koordynator programu Budet obywatelski uczestnictwo w tworzeniu budetu na poziomie lokalnym
Szymon Osowski, Prezes Stowarzyszenia Liderw Lokalnych Grup Obywatelskich
Troch teorii o funduszu soeckim

Sowniczek
budetgminybudet gmina,wktrejwyodrbnionessoectwagmina funduszsoeckifundusz uchwaaradygminyowyodrbnieniufunduszusoeckiegouchwaa Ustawaofunduszusoeckimzdnia20lutego2009rokuUstawa wnioseksoectwaofunduszsoeckiwniosek wjt,burmistrzbdprezydentmiastawjt zebraniewiejskiezebranie
Co roku kada gmina w Polsce uchwala budet list dochodw i wydatkw na kolejny rok kalendarzowy. O budecie decyduj wybrani w demokratycznych wyborach przedstawiciele czonkowie rady gminy. I cho reprezentuj wszystkich mieszkacw, nie zawsze mamy poczucie, e rozpoznaj potrzeby poszczeglnych miejscowoci wchodzcych w skad gminy. Moe wic si wydawa, e zwykli mieszkacy nie maj wikszego wpywu na to, jak planowane i wydawane s gminne pienidze. Tymczasem od 2009 roku mieszkacy mog podejmowa wice decyzje o czci budetu gminy. Tak moliwo daje Ustawa o funduszu soeckim z dnia 20 lutego 2009 roku, na podstawie ktrej wbudecie gminy moe by wyodrbniony fundusz soecki.
Co to jest fundusz soecki?

Fundusz soecki to pienidze, ktre maj suy poprawie warunkw ycia mieszkacw gminy. Jest wyodrbniany w budecie gminy i przez cay czas pozostaje jego czci. O przeznaczeniu funduszu soeckiego decyduj bezporednio mieszkacy soectw na zebraniach wiejskich. Za wykonanie funduszu soeckiego, podobnie jak caego budetu gminy, odpowiada wjt.
O tym, czy w gminie zostanie wyodrbniony fundusz soecki, decyduje rada gminy. Musi to zrobi do 31 marca kadego roku - podjta w tym terminie uchwaa dotyczy kolejnego roku kalendarzowego. Jeeli rada gminy nie zamierza wyodrbni z budetu funduszu soeckiego na kolejny rok, musi podj, rwnie do 31 marca, uchwa o jego niewyodrbnieniu. A zatem, aby w 2014 roku mg by w gminie wydatkowany fundusz soecki, do 31 marca 2013 roku rada gminy musi podj uchwa dotyczc jego wyodrbnienia. Coroczne podejmowanie uchway o wyodrbnieniu lub niewyodrbnieniu funduszu soeckiego jest ustawowym obowizkiem kadej gminy, w skad ktrej wchodz soectwa!
ROZDZIA2 Trochteoriiofunduszusoeckim
Ile pienidzy przypada na moje soectwo?

Fundusz soecki wyodrbniony jest w budecie gminy. Na kade soectwo przypada konkretna kwota, obliczana wedug wzoru zawartego w art. 2 Ustawy. Jej wysoko zaley od tego, ilu mieszkacw liczy soectwo oraz od dochodw gminy. Informacja o tym, ile pienidzy przypada na kade soectwo, musi by przekazana sotysom do 31 lipca roku poprzedzajcego realizacj funduszu (mona samemu wyliczy szacunkow kwot szczegy, jak to zrobi, na naszej stronie www.funduszesoleckie.pl).
rodki z funduszu soeckiego to zazwyczaj od 5 do 25 tysicy zotych na soectwo!
Rada gminy w drodze osobnej uchway moe zwikszy kwot funduszu soeckiego ponad t wyliczon wedug Ustawy.
Fundusz soecki na co wyda te pienidze i kto o tym decyduje?

Pienidze z funduszu mona wyda na zadania, ktre w myl Ustawy speniaj trzy warunki formalne: su poprawie warunkw ycia mieszkacw, s zadaniami wasnymi gminy oraz s zgodne ze strategi rozwoju gminy. Wpraktyce oznacza to, e mona je wyda na to wszystko, na co wydaje pienidze gmina. Przedsiwzicia z funduszu musz by realizowane na terenie soectwa, w ktrym mieszkacy podejmuj decyzj o jego wydatkowaniu. Decyzj o tym, na co zostanie przeznaczony fundusz soecki, podejmuj doroli mieszkacy soectwa w trakcie zebrania wiejskiego. Decyzj mieszkacw, ujt w formie wniosku o funduszu soecki wraz z uchwa zebrania wiejskiego, protokoem i list obecnoci z zebrania, sotys przekazuje wjtowi zgodnie zprocedur okrelon w statucie soectwa, w terminie nieprzekraczalnym do 30 wrzenia. Wadze gminy, radni czy sotys nie mog wpywa na t suwerenn decyzj mieszkacw soectwa. Decyzja mieszkacw jest wica. Wjt sprawdza wniosek o fundusz soecki jedynie pod ktem poprawnoci formalnej. Jeli wniosek spenia wszystkie warunki formalne, musi zosta uwzgldniony w budecie gminy na kolejny rok.
Czyje s pienidze z funduszu soeckiego?

Fundusz soecki to publiczny grosz nasze pienidze. Fundusz jest wyodrbniany w budecie gminy i przez cay czas pozostaje czci budetu. Wszystkie wydatki z funduszu soeckiego ponosi gmina, na ni te wystawiane s faktury, rachunki czy zawierane umowy. Sotys moe jednak ustali z urzdem gminy, e to on bdzie dokonywa poszczeglnych zakupw. Fundusz soecki to pienidze publiczne, ktre podlegaj takim samym prawom jak pozostae rodki budetowe. Wie si z tym rwnie m.in. pena jawno ich wydatkowania.
Do kiedy naley wyda pienidze z funduszu soeckiego?

Pienidze z funduszu musz zosta wydane do koca roku (liczy si data wydania pienidzy, a nie data wystawienia rachunku lub faktury), na ktry zostay uchwalone. Pienidze z funduszu soeckiego, ktre nie zostan wydane, nie przechodz na kolejny rok. Nie przepadaj, tylko zostaj w budecie gminy.
Przygotowujc wniosek o fundusz soecki, warto opracowa realny harmonogram przedsiwzicia i uj go we wniosku uchwalonym przez mieszkacw na zebraniu wiejskim oraz zacz realizowa je moliwie jak najwczeniej, np. w pierwszej poowie roku tak, aby zdy ze wszystkim do koca roku. W planach trzeba uwzgldni nieoczekiwane trudnoci i opnienia wykonania poszczeglnych zada (np. ze wzgldu na warunki pogodowe czy brak towaru w magazynie). Warto rwnie dowiadywa si w gminie, jak wyglda realizacja przedsiwzi z funduszu soeckiego. Kilka miesicy rnicy w wykonaniu przedsiwzicia z funduszu wpywa przecie na jako ycia mieszkacw soectwa.
Fundusz soecki czy to si opaca gminie?

Gmina, ktra zdecyduje si na wyodrbnienie w swoim budecie funduszu iwyda pienidze na przedsiwzicia okrelone we wnioskach soectw, co roku moe ubiega si o zwrot czci poniesionych wydatkw. Zgodnie z Ustaw otrzymuje od Skarbu Pastwa zwrot 10, 20 lub 30 % wydatkw wykonanych wramach funduszu soeckiego. Najubosze gminy otrzymuj najwikszy zwrot.
Zwrot ten dotyczy wycznie rodkw wydanych w ramach tej kwoty, ktra zostaa wyliczona wedug wzoru zawartego w Ustawie. Wjt skada do waciwego wojewody wniosek o zwrot czci wydatkw do 31 maja roku nastpujcego po tym, w ktrym poniesione zostay wydatki. Pienidze stanowice zwrot czci poniesionych kosztw zostaj wypacone gminie do 31 sierpnia. Wyodrbnienie funduszu soeckiego oznacza zatem wpyw dodatkowych rodkw do budetu gminy! Gmina, decydujc si na wyodrbnienie funduszu, wydaje pienidze naprzedsiwzicia, ktre wedug prawa zobowizana jest finansowa i dodatkowo otrzymuje cz pienidzy z powrotem.
10
FUNDUSZ SOECKI WYKONANY W 2010 R.
gminy,ktrewyodrbniy funduszsoecki(1082)* gminy,ktreniewyodrbniy funduszusoeckiego(1396)

*gminy, ktre w 2009 r. wyodrbniy fundusz soecki, w 2010 r. zrealizoway przedsiwzicia i w 2011 r. zoyy wniosek do budetu o zwrot czci wykonanych wydatkw
rdo: SLLGO Monitoring funduszu soeckiego www.funduszesoleckie.pl
Fundusz soecki krok po kroku

Krok 1. Przekonaj samorzd do funduszu soeckiego
funduszu soeckiego
Cel: podjcie przez rad gminy uchway o wyodrbnieniu w budecie gminy

Jeli chcesz, eby fundusz zosta wyodrbniony w twojej gminie, a nie jest pewne, czy rada gminy bdzie chciaa wprowadzi to rozwizanie, moesz zacz dziaa niezalenie od tego, czy jeste radnym, sotysem, liderem lokalnej organizacji czy po prostu mieszkacem gminy. Samorzd to wsplnota tworzona przez mieszkacw, radnych, wadze przekonaj ich do funduszu. Porozmawiaj z mieszkacami i sotysami poszczeglnych wsi Przedstaw im moliwoci funduszu (jeli ich jeszcze nie znaj), wska korzyci, jakie wynikaj dla gminy i ich soectw, zapro gocia z gminy, w ktrej fundusz funkcjonuje ju kilka lat. Sprbuj przekona jak najwiksz liczb mieszkacw do tego rozwizania. Podczas dyskusji na sesji rady gminy na temat przyjcia funduszu soeckiego dobrze bdzie, jeli np. sotysi bd mie-
11
li wsplne stanowisko. Propozycja wychodzca od wielu osb bdzie bardziej przekonujca dla radnych ni propozycja przedstawiona przez jedn osob. Przygotuj krtk petycj do rady gminy dotyczc wyodrbnienia funduszu Pod petycj moe podpisa si kady mieszkaniec gminy. Postaraj si zebra jak najwiksz liczb podpisw. Dokument podpisany przez wikszo sotysw i znaczn cz mieszkacw na pewno zostanie powanie potraktowany przez rad gminy. Zorganizuj spotkanie dla sotysw i radnych na temat funduszu Jeli w twojej gminie mieszkacy nie wiedz dokadnie, na czym polega fundusz, moesz zorganizowa dla nich spotkanie z osob (przedstawicielem innej gminy, wojewody, organizacji), ktra odpowie na wszystkie pytania zwizane ztematem, wyjani wtpliwoci, rozwieje obawy oraz opisze ca procedur. Skieruj do rady gminy wniosek o wyodrbnienie funduszu Jako mieszkaniec gminy moesz - w trybie art. 241 Kodeksu postpowania administracyjnego - skierowa do rady gminy wniosek w sprawie przyjcia uchway o wyodrbnieniu funduszu soeckiego. Rada gminy jest zobowizana do odpowiedzi na twoje pismo w cigu 30 dni. Aby fundusz mg by realizowany w przyszym roku kalendarzowym, uchwaa o jego wyodrbnieniu musi by przyjta do 31 marca biecego roku. Kampani promocyjn funduszu naley zatem zaplanowa odpowiednio wczeniej!
Krok 2. Zorganizuj spotkanie mieszkacw poinformuj o funduszu i zbierz

pierwsze pomysy tworzenia funduszu soeckiego
Cel: zaangaowanie jak najwikszej liczby mieszkacw soectwa w proces

Jeli w twojej gminie fundusz zosta ju wyodrbniony, do 31 lipca kady sotys powinien otrzyma informacj o kwocie przypadajcej na soectwo.
To kolejny moment, kiedy warto zwrci uwag mieszkacw, e to oni iwycznie oni zdecyduj o przeznaczeniu funduszu w soectwie. Po 31 lipca wiadomo dokadnie, ile to pienidzy. Spotkanie moe suy zebraniu pierwszych pomysw na wykorzystanie funduszu, zastanowieniu si nad dalszym rozwojem soectwa. Najlepiej, aby takie spotkanie odbyo si kilka tygodni przed waciwym zebraniem wiejskim. Osoby, ktre zgosz propozycje, mog przygotowa kosztorysy ich realizacji tak, eby na zebraniu wiejskim mona byo przedstawi konkretne propozycje do dyskusji. W przypadku wtpliwoci bdzie czas na ewentualne zasignicie porady, co mona sfinansowa z funduszu, jak powinna brzmie nazwa przedsiwzicia, gdzie jeszcze szuka rodkw, z kim porozmawia itp. Jeli nie znajdujesz odpowiedzi na swoje pytanie w ostatnim rozdziale tej publikacji, zawsze moesz skorzysta z bezpatnego poradnictwa naszego Stowarzyszenia, zadajc pytanie przez stron www.funduszesoleckie.pl. Na funduszesoleckie.pl znajdziesz rwnie odpowiedzi na dziesitki innych pyta.
12
ROZDZIA2 Trochteoriiofunduszusoeckim Krok 3. We udzia w zebraniu wiejskim dotyczcym wniosku o fundusz

soecki
Cel: uchwalenie poprawnego i satysfakcjonujcego mieszkacw soectwa

wniosku o fundusz soecki
Zebranie wiejskie
Do 30 wrzenia soectwa musz zdecydowa, na co chc wyda przeznaczon na soectwo kwot i przekaza wjtowi wnioski o fundusz soecki.
Fundusz soecki to szansa dla kadego soectwa. Nawet jeli tylko jedno soectwo bdzie chciao zoy wniosek o fundusz soecki warto wyodrbni fundusz w budecie gminy. Udzia mieszkacw w zebraniu wiejskim oznacza, e chc zrobi co dla swojej miejscowoci. Taki potencja trzeba wykorzysta. Propozycje przeznaczenia funduszu soeckiego s przedstawiane podczas zebrania wiejskiego i gosuj nad nimi wszyscy obecni doroli mieszkacy soectwa, bdcy jego staymi mieszkacami.
Dobre zebranie wiejskie daje wszystkim mieszkacom realn moliwo udziau w podejmowaniu decyzji a to wymaga moliwie szerokiego i licznego uczestnictwa mieszkacw , zabierania przez nich gosu i zakoczenia spotkania konkretnymi rezultatami.
Zebranie wiejskie, na ktrym mieszkacy podejmuj decyzje o tym, co chc sfinansowa z funduszu soeckiego, musi odby si przed kocem wrzenia, poniewa jedynie do 30 wrzenia sotysi maj czas na przekazanie wjtowi uchwalonych na zebraniach wnioskw.
Organizacj zebrania wiejskiego okrela statut soectwa. Informacje o tym, kiedy i w jaki sposb poinformowa mieszkacw o zebraniu, kto powinien je prowadzi, wreszcie: ile osb powinno by obecnych, aby w pierwszym bd drugim terminie zebranie byo wane, znajduj si w statucie soectwa.
Efektem zebrania wiejskiego powinna by uchwaa zebrania wiejskiego dotyczca wniosku o fundusz soecki. Wniosek musi zawiera wskazanie przedsiwzi przewidzianych do realizacji na obszarze danego soectwa (w ramach kwoty, o jakiej do 31 lipca poinformowa wjt) wraz z oszacowaniem kosztw i uzasadnieniem. Z zebrania wiejskiego naley rwnie sporzdzi protok. Uchwaa zebrania wiejskiego wraz z wnioskiem o fundusz soecki, list obecnoci oraz protokoem przekazywane s przez sotysa do wjta. Wniosek o fundusz soecki Wniosek o fundusz soecki przyjmowany jest w drodze uchway przez mieszkacw obecnych na zebraniu wiejskim. Z propozycj wniosku moe wystpi: sotys rada soecka
pitnastu penoletnich mieszkacw soectwa.
13
Nie ma ustawowego wzoru wniosku o fundusz soecki. Aby wniosek by poprawny, musi zawiera: wskazanie przedsiwzi do realizacji na terenie soectwa w ramach funduszu; kalkulacj kosztw realizacji przedsiwzi (koszty te musz mieci si w limicie przeznaczonym dla soectwa);
Kosztorys przedsiwzi jest przygotowywany na wiele miesicy przed realizacj w tym czasie mog zmieni si np. ceny materiaw czy usug. Chodzi jednak o to, eby kosztorys pokazywa szacunkowe obliczenia. Przy jego sporzdzaniu warto poprosi o rad specjalist lub te zwrci si w celu konsultacji - do waciwego pracownika urzdu gminy. Czsto specjalist z danej dziedziny mona znale wrd mieszkacw soectwa.
uzasadnienie, w ktrym wskazane jest, w jaki sposb realizacja przedsiwzifinansowanych z funduszu przyczyni si do poprawy warunkw ycia mieszkacw soectwa.
Zoenie wniosku po terminie powoduje jego odrzucenie
Po otrzymaniu wniosku o fundusz soecki wjt sprawdza, czy wniosek jest poprawny pod wzgldem formalnym. Jeli wniosek jest poprawny, przedsiwzicia zaplanowane przez soectwo wprowadzane s do projektu budetu gminy wanie na podstawie uchwalonych na zebraniach wiejskich wnioskw. Projekt budetu gminy powstaje do 15 listopada. W przypadku, gdy wniosek nie spenia wymogw formalnych, wjt w cigu 7dni informuje o tym sotysa. Sotys ma kolejne 7 dni na podtrzymanie wniosku w niezmienionej formie. Informacje o podtrzymaniu wniosku kieruje do rady gminy za porednictwem wjta. Rada gminy ma 30 dni na rozpatrzenie wniosku i rozstrzygniecie rady jest wice dla wjta.
Na co musisz uwaa: najczciej popeniane bdy we wniosku

Wniosek soectwa musi by odrzucony jeli np.: nie okrelono w nim przedsiwzi, na ktre maj zosta przeznaczone pienidze; downioskuniedoczonouzasadnieniawyboruprzedsiwzi; przedsiwziciawybraneprzezzebraniewiejskieniespeniajwarunkwwymienionychwart1ust3Ustawy:niepodnoszwarunkwyciamieszkacw,nie naledozadawasnychgminylubnieszgodnezestrategirozwojugminy; koszt planowanych dziaa przekracza wysoko rodkw przeznaczonych na soectwo; wniosekniezostauchwalonyprzezzebraniewiejskie; wniosekzostaprzekazanywjtowi(burmistrzowi,prezydentowi)po30wrzeniarokupoprzedzajcegoponiesieniewydatku
14
ROZDZIA2 Trochteoriiofunduszusoeckim Krok 4. Dowiedz si, jak fundusz jest realizowany

soecki
Cel: zwikszenie udziau mieszkacw w odpowiedzialnoci za fundusz

Zadania ze rodkw funduszu soeckiego realizowane s zgodnie z opisem we wniosku. Fundusz soecki jest czci budetu gminy, za ktrego wykonanie odpowiedzialny jest wjt. Jednak rola mieszkacw, rady soeckiej czy sotysa nie ogranicza si tylko do uchwalenia i zoenia wniosku. Polega ona, midzy innymi, na: kontroli terminw realizacji i jakoci wykonania przedsiwzicia
Mieszkacy maj prawo pyta wjta o terminy realizacji przedsiwzi. Gwarantuje im to Konstytucja RP w art. 61. Wjt musi odpowiedzie w cigu 14 dni.
udziale w realizacji przedsiwzicia, jeeli tak zdecydowali mieszkacy soectwa podczas zebrania. Moe to by ich praca lub wkad rzeczowy.
Mamy fundusz soecki w gminie i co dalej?

Wyodrbnienie funduszu soeckiego w budecie gminy oraz przyjcie wnioskw poszczeglnych soectw to cile okrelone procedury, terminy i kwoty. Ale nie tylko. Idea funduszu wykracza poza finansowe aspekty istotne jest take to, e mieszkacy sami wskazuj najwaniejsze potrzeby miejscowoci, dyskutuj o nich, wsplnie podejmuj decyzj, ktre z nich zostan zrealizowane za pomoc pienidzy z funduszu.
Jak zorganizowa zebranie wiejskie?

Zebranie wiejskie to organ uchwaodawczy soectwa. Dziaa na podstawie art. 36 ust. 1 Ustawy o samorzdzie gminnym. (Organem uchwaodawczym wsoectwie jest zebranie wiejskie, a wykonawczym sotys. Dziaalno sotysa wspomaga rada soecka.).
Organizacj i zadania zebrania wiejskiego szczegowo charakteryzuje statut soectwa. Powinien on m.in. okrela minimaln czstotliwo organizowania zebra wiejskich (np. raz w roku). Nic nie stoi jednak na przeszkodzie, eby zebrania organizowa czciej. Zebranie wiejskie moe te stanowi forum dyskusji wok problemw pojawiajcych si w soectwie oraz przestrze poszukiwania ich rozwiza.
Zebranie wiejskie, podczas ktrego mieszkacy decyduj o tym, na co zostan przeznaczone pienidze z funduszu, jest zebraniem wiejskim takim samym jak kade inne. Ze wzgldu na temat zebrania oraz jego cel (wybr przedsiwzi finansowanych z funduszu) warto przygotowa si do niego w sposb szczeglny: opracowa program zebrania, sformuowa pen i zrozumia informacj na temat funduszu oraz zadba o frekwencj.
Zebranie wiejskie zwouje zazwyczaj sotys, moe to zrobi take rada soecka, grupa mieszkacw lub przedstawiciel urzdu gminy. Ustalajc termin i miejsce zebrania warto wzi pod uwag moliwoci ipotrzeby mieszkacw: jeeli wikszo z nich pracuje zawodowo do 17:00, powinno ono zosta zorganizowane wieczorem lub w sobot; jeeli du cz mieszkacw stanowi rodzice z maymi dziemi, dobrym pomysem jest zapewnienie na czas zebrania osoby, ktra zaopiekuje si dziemi itp. Wane jest te, eby informacja o zebraniu wiejskim dotara do wszystkich mieszkacw soectwa. Powinni oni zosta poinformowani o tym, gdzie i kiedy odbdzie si zebranie oraz czego bdzie dotyczyo. W ogoszeniu na temat zebrania wiejskiego warto wyranie zaznaczy, e bdziemy decydowa o pienidzach i poda dokadn kwot, ktra jest do wy-
16
ROZDZIA3 Mamyfunduszsoeckiwgminieicodalej?
dania w soectwie. Naley rwnie wyranie zaznaczy dat, godzin i miejsce spotkania. Mona zachci osoby czytajce ogoszenie do zastanowienia si przed zebraniem, na co chciayby przeznaczy rodki tak, by przyszy na zebranie z gotowymi pomysami.
Istotne jest, aby jak najwicej mieszkacw decydowao wsplnie o tym, na co zostan wydane pienidze z funduszu. Warto zastanowi si, jak najskuteczniej dotrze do mieszkacw z informacj o zebraniu. Na zebranie wiejskie dotyczce funduszu soeckiego mona zaprosi dzieci i modzie mimo e osoby przed ukoczeniem osiemnastego roku ycia nie maj prawa gosu, ich zdanie moe wzbogaci dyskusj oraz wskaza niezauwaone przez dorosych potrzeby modych mieszkacw. Pienidze z funduszu soeckiego z powodzeniem mona przecie wyda na dziaania zwizane z najmodszymi mieszkacami soectwa.
Zebranie wiejskie to dla modych take dobra lekcja demokracji. Jeli jeszcze przed osigniciem penoletnoci przyzwyczaj si do chodzenia na zebrania wiejskie, jest dua szansa, e bd to robi rwnie w dorosym yciu. Statut soectwa okrela organizacj i zadania soectwa. Przyjmuje go rada gminy po konsultacjach z mieszkacami. Warto dokadnie zapozna si z treci statutu dotyczc tego, w jaki sposb zebranie powinno zosta zwoane, przeprowadzone oraz sprawozdane do odpowiednich organw. Odstpstwa od zapisw statutowych mog skutkowa uniewanieniem uchwa podjtych przez to zebranie. Niewano uchwa podjtych podczas zebrania wiejskiego dotyczcego funduszu soeckiego moe spowodowa, e rodki z tego funduszu nie bd mogy by wykorzystane przez dane soectwo.
Jak poprowadzi zebranie wiejskie?

Zebranie wiejskie, podczas ktrego decydujemy o tym, na co zostanie wydany fundusz soecki, wymaga szczeglnej organizacji i uwanoci. Osoba prowadzca (zwykle sotys) musi zna szczegowy plan zebrania oraz panowa nad jego przebiegiem. Nie moe forsowa wasnego pomysu, powinna natomiast prowadzi dyskusj w taki sposb, aby kady mia moliwo wyraenia swojej opinii (take wtedy, gdy bdzie to opinia sprzeczna z jego wasn). Rwnoczenie musi pilnowa, aby osoby, ktre zabieraj gos, nie odbiegay od tematu.
Czsto podczas zebra wiejskich obecny jest kto z rady gminy lub urzdu. Zdarza si take, e w zebraniu uczestniczy wjt. Zanim zaprosimy na zebranie przedstawicieli wadz gminy, warto zastanowi si, czy ich obecno pomoe wpodejmowaniu decyzji czy bdzie wrcz odwrotnie. Z jednej strony mieszkacy mog czu si pewniej w towarzystwie kogo, kto od razu pomoe rozwia cz wtpliwoci oraz odpowie na trudniejsze pytania. Z drugiej jednak strony obecno osoby z urzdu moe powstrzymywa mieszkacw od wyraania wasnych opinii.
17
Zanim zorganizujemy zebranie wiejskie dotyczce wniosku o fundusz soecki

Czasami trudno jest omwi podczas jednego zebrania wiejskiego wszystkie szczegy dotyczce wniosku do funduszu. Mieszkacy powinni mie wicej czasu na diagnoz najwaniejszych potrzeb soectwa. Skoro kwota, o ktrej przeznaczeniu bd decydowa, znana jest od 31 lipca kadego roku, to ju odtego momentu mona zacz zastanawia si, na co najlepiej wyda pienidze w kolejnym roku. Warto zaprosi mieszkacw przed formalnym zebraniem wiejskim, na ktre zaplanowane zostao gosowanie nad wnioskiem do funduszu soeckiego do wsplnych rozmw na ten temat. Mog one by prowadzone bd to podczas prywatnych spotka w domu lub z przyjacimi, bd te podczas dodatkowego spotkania mieszkacw.
Spotkanie to nie musi mie formy zebrania wiejskiego. Wane, aby powsta z niego protok oraz dostpna dla wszystkich zainteresowanych informacja dotyczca omawianych spraw. Przed spotkaniem wystarczy poinformowa wszystkich mieszkacw o tym, e s pienidze do wydania i poprosi, by przyszli porozmawia na ten temat. Podczas spotkania mona zapyta mieszkacw, jakie potrzeby wydaj im si najpilniejsze, przedstawi wasne spostrzeenia ipomysy. Moe niektrzy jego uczestnicy zechc aktywnie zaangaowa si w przygotowanie propozycji wnioskw do funduszu soeckiego? Dziki takim wczeniejszym rozmowom propozycje prezentowane podczas waciwego zebrania wiejskiego bd ju przemylane i mieszkacy bd mogli dokona waciwego wyboru.
Jak informowa o rezultatach zebrania wiejskiego?

Rwnie wane jak ogoszenie o planowanym zebraniu wiejskim jest informacja o jego efektach. Dziki niej osoby, ktre np. nie bray udziau w spotkaniu, maj szans dowiedzie si, co zostao ustalone, jakie przedsiwzicia bd realizowane, za jaka kwot itp. O przebiegu i efektach zebrania wiejskiego mona informowa w taki sam sposb, jak o planowanym zebraniu wywieszajc ogoszenia, publikujc informacj na stronie internetowej lub w lokalnej prasie itp. Po kadym zebraniu wiejskim sporzdza si formalny protok. Szczegowy sposb sprawozdawania powinien by okrelony w statucie soectwa.
Protok z zebrania wiejskiego

Protok z zebrania wiejskiego naley przekaza do urzdu gminy. W protokole powinny znale si nastpujce informacje: kiedy i gdzie odbyo si zebranie; jaki by porzdek zebrania;
kto otworzy zebranie wiejskie i kto je prowadzi (czsto na pocztku zebrania wybierany jest przewodniczcy); jaka bya frekwencja na zebraniu;
18
kto i w jakiej sprawie zabiera gos; Do protokou zacza si list obecnoci uczestnikw zebrania wiejskiego wraz z podpisami. Protok przedstawiony w urzdzie gminy mona upubliczni, np. zamieszczajc jego skan na stronie internetowej soectwa. jak i nad czym gosowano.
Niech wcz si mieszkacy

Kady mieszkaniec soectwa moe zaangaowa si w sprawy zwizane z funduszem soeckim ju na etapie planowania dziaa: wskazujc na wane potrzeby soectwa; proponujc przedsiwzicia do sfinansowania;
Mieszkacy mog rwnie aktywnie si wcza w realizacj zadania finansowanego z funduszu. Kady moe wzi udzia np. w organizacji imprezy integracyjnej, w oczyszczaniu terenu czy budowaniu placu zabaw, w sadzeniu drzew czy w remoncie wietlicy wiejskiej. Wsplna praca nie tylko wzmacnia dziaanie, ale podnosi rwnie jego warto. Kwota funduszu soeckiego moe by niewielka jednak dziki pracy wielu mieszkacw warto wykonanego zadania automatycznie wzronie.
przygotowujc wstpn kalkulacj kosztw zadania i jego uzasadnienie.
Wsplne realizowanie wybranych zada jest take doskona okazj do spotkania czy rozmowy. W dzisiejszych czasach, kiedy mamy coraz mniej czasu na spotkania nawet z najbliszymi ssiadami, realizowanie przedsiwzi z funduszu moe wzmacnia sabnce wizi midzyludzkie.
Jak pogodzi sprzeczne interesy?

Czsto sycha gosy, e fundusz soecki zaognia istniejce konflikty wie jest podzielona, kada grupa mieszkacw ma wasne potrzeby i dy do zaspokojenia swoich interesw. Moe warto jednak spojrze na t kwesti z innej strony? Jeeli pojawia si gorca dyskusja nad tym, na co wyda pienidze z funduszu soeckiego, oznacza to, e mieszkacom zaley na rozwoju ich miejscowoci, e maj pomysy na to, co trzeba zrobi. To przecie duo lepiej, ni gdyby byo im wszystko jedno! Wane jest tylko, eby osoba prowadzca zebranie wiejskie potrafia zachowa neutralne stanowisko i dawaa swobod wypowiedzi wszystkim grupom iosobom.
Pienidze z funduszu soeckiego zapewne nie wystarcz na zaspokojenie wszystkich potrzeb w soectwie. Aby je dobrze wydatkowa, trzeba si zebra i zdecydowa, co warto zrealizowa najszybciej, a z jakimi dziaaniami mona jeszcze chwil poczeka. Zebranie wiejskie czsto jest pierwsz sposobnoci do spotkania grup interesw, ktre na co dzie nie maj okazji wsplnie rozmawia o sprawach soectwa, oraz ktre maj z pozoru sprzeczne interesy. Podczas rozmowy czsto okazuje si jednak, e cz interesw przedstawicieli rnych grup jest wsplnych.
Ile pienidzy przypada na moje soectwo?

Kady moe obliczy, ile rodkw z funduszu soeckiego przypada na soectwo. Co trzeba wiedzie, aby wypeni wzr z Ustawy?
Wysoko rodkw przypadajcych na soectwo

Wysoko rodkw przypadajcych na dane soectwo oblicza si wedug wzoru zawartego w art. 2 ust. 1 Ustawy o funduszu soeckim. Robi to wjt. Nastpnie przekazuje sotysom informacj o wysokoci rodkw. Ma na to czas do 31lipca, czyli kilka miesicy po tym, jak radni podejm uchwa o utworzeniu w gminie funduszu. Jest marzec 2012 roku. Radni podjli uchwa w sprawie wyodrbnienia wgminie funduszu soeckiego na 2013 rok. O jakiej sumie podejm decyzje jeszcze w tym roku? Na jak kwot zostan w 2013 roku zrealizowane przedsiwzicia w moim soectwie?
1. Dowiedz si, jaka jest liczba mieszkacw w Twoim soectwie. Orientacyjnie kady wie, ile osb mieszka w soectwie, atwo zatem w przyblieniu obliczy, ile wynosi kwota funduszu soeckiego do wydania w 2013 r. Aby zrobi to precyzyjnie i zgodnie z Ustaw naley w urzdzie gminy spyta si w lipcu, jaka bya dokadna liczba mieszkacw soectwa wedug stanu na dzie 30 czerwca 2012 roku. Gmina gromadzi takie informacje na podstawie prowadzonego zbioru staych mieszkacw.
2. Dowiedz si, jaka jest kwota bazowa (Kb) w Twojej gminie. Informacji, jaka jest kwota bazowa, z pewnoci udzieli osoba odpowiedzialna w urzdzie za fundusz soecki bd skarbnik gminy. Informacj t moesz rwnie uzyska samemu, co wie si z lektur publicznie dostpnych dokumentw dotyczcych Twojej gminy.
Co mwi ustawa?
Art.2 ust. 1: Wysoko rodkw przypadajcych na dane soectwo wynosi: F= 2+
Lm 100
Kb
F - wysoko rodkw przeznaczonych na dane soectwo, jednak nie wicej ni dziesiciokrotno Kb,
gdzie poszczeglne symbole oznaczaj:
Lm - liczb mieszkacw soectwa wedug stanu na dzie 30 czerwca roku poprzedzajcego rok budetowy, okrelon na podstawie prowadzonego przez gmin zbioru danych staych mieszkacw, o ktrym mowa w art. 44 a ust. 1 pkt 1 lit. a usta-
20
ROZDZIA4 Ilepienidzyprzypadanamojesoectwo?
wy z dnia 10 kwietnia 1974 r. o ewidencji ludnoci i dowodach osobistych (Dz.U. z2006r. Nr 139, poz. 993, z pn. zm.), Kb - kwot bazow - obliczon jako iloraz wykonanych dochodw biecych danej gminy, o ktrych mowa w przepisach o finansach publicznych, za rok poprzedzajcy rok budetowy o dwa lata oraz liczby mieszkacw zamieszkaych na obszarze danej gminy, wedug stanu na dzie 31 grudnia roku poprzedzajcego rok budetowy o dwa lata, ustalonej przez Prezesa Gwnego Urzdu Statystycznego.
Przykad
W 2011 roku radni zdecydowali o utworzeniu funduszu soeckiego. Ile wynis fundusz soecki w przypadku kadego soectwa gminy Laskowice Wielkie na rok 2012?
1. Liczba mieszkacw soectwa na dzie 30 czerwca roku, w ktrym radni podejmuj uchwa, czyli na 30.06.2011 - z ewidencji mieszkacw prowadzonej przez gmin: znajdziesz j w tabelce obok.
2. Kwota bazowa obliczana jest wedug zasad przedstawionych w Ustawie. Naley podzieli wykonane dochody biece gminy przez liczb mieszkacw gminy. Chodzi o dochody biece gminy sprzed dwch lat w stosunku do roku, w ktrym fundusz bdzie fizycznie realizowany. Czyli radni i mieszkacy podejmowali decyzje w 2011 roku, fundusz ma by realizowany w 2012 r., zatem do oblicze musz by wzite dochody biece z 2010r. Liczba mieszkacw dotyczy stanu na 31 grudnia rwnie na dwa lata wstecz w stosunku do roku, w ktrym fundusz ma by realizowany, czyli w tym przypadku na 31 grudnia 2010 r. Ustala j Prezes Gwnego Urzdu Statystycznego. Kb=
dochodybiecegminy(wykonaniew2010r)17644998,60z liczbamieszkacwgminy(ustalonaprzezPrezesaGUSna31122010r)7026
Kb na rok 2012 wynosi 2511,39 z
Ile wynis fundusz soecki Chocianowicach, o ktrym w 2011 roku zdecydowali mieszkacy? F= 2+ Lm 100
Kb = 2+ 1131 2511,39z = (2+11,31) 2511,39z=25113,90z 100
Dlaczego kwota przypadajca na soectwo Chocianowice nie rwna si 33426,60 z?
W art. 2 ust. 1 Ustawy o funduszu soeckim w wyjanieniu oznaczenia kwoty bazowej znalaz si bowiem zapis, i wysoko rodkw przeznaczonych na dane soectwo nie moe przekroczy dziesiciokrotno Kb - kwoty bazowej. Poniewa wyniosa ona 2511,39 z, fundusz soecki dla Chocianowic nie mg wynie wicej ni 25113,90 z.
21
W przypadku soectw gminy Laskowice Wielkie fundusz soecki przypadajcy na poszczeglne soectwa wynis: Lp. 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 Soectwo Chocianowice Chudoba Ciarka Gronowice Jasienie Laskowice LasowiceMae LasowiceWielkie O Szumirad Trzebiszyn Tuy Wdrynia Razem Lm 1131 747 241 644 852 953 534 738 69 188 260 258 464 7079 Fundusz Soecki na rok 2012 25113,90z 23782,86z 11075,23z 21196,13z 25113,90z 25113,90z 18433,60z 23556,84z 6755,64z 9744,19z 11552,39z 11502,17z 16675,63z 229 616,38 z
Czsto powtarzajce si bdy

Regionalne Izby Obrachunkowe oraz Naczelna Izba Kontroli zwracaj uwag na waciwe policzenie rodkw przypadajcych na soectwo. Kontrole wskazuj, i jest to jeden z czsto powtarzajcych si bdw. Warto upewni si, aby dane o liczbie mieszkacw w poszczeglnych soectwach byy przez Gmin aktualizowane. Zdarza si, e w obliczeniach wystpuj rwnie bdy rachunkowe.
Informacje uzupeniajce
Mwi o tym Ustawa o finansach publicznych z dnia 27 sierpnia 2009 r. wart.235 ust. 2 i 3: 2. Przez dochody biece budetu jednostki samorzdu terytorialnego rozumie si dochody budetowe niebdce dochodami majtkowymi. 3. Do dochodw majtkowych zalicza si: 1) dotacje i rodki przeznaczone na inwestycje; Co to s dochody biece gminy?
22
2) dochody ze sprzeday majtku;
3) dochody z tytuu przeksztacenia prawa uytkowania wieczystego w prawo wasnoci.
Kada zainteresowana osoba moe odszuka w Biuletynie Informacji Publicznej (BIP), znajdujcym si na stronie internetowej gminy, dane dotyczce dochodw biecych. Zdaniem Wojciecha Lachiewicza najprostsz metod ustalenia kwoty wykonanych dochodw biecych budetu jest wgld do sprawozdania Rb-NDS. Sprawozdanie Rb-NDS obrazuje ogln sytuacj finansow jednostki samorzdu terytorialnego. Jeli dokumentu nie ma w BIP, mona otrzyma go bezpatnie skadajc wniosek o informacj publiczn.
Przykadowe ulotki o funduszach soeckich
Wniosek na podstawie art. 241 Kodeksu postpowania administracyjnego

Jeli rada gminy mimo ustawowego obowizku, amic prawo, nie podejmuje adnej uchway w sprawie funduszu soeckiego, tj. uchway o wyodrbnieniu bd niewyodrbnieniu funduszu soeckiego, kada osoba moe zoy wniosek na podstawie art. 241 Kodeksu postpowania administracyjnego o poddanie pod obrady rady gminy projektu uchway o wyodrbnieniu z budetu gminy rodkw stanowicych fundusz soecki.
Co mwi artyku 241 Kodeksu postpowania administracyjnego?

Art. 241 Przedmiotem wniosku mog by w szczeglnoci sprawy ulepszenia organizacji, wzmocnienia praworzdnoci, usprawnienia pracy i zapobiegania naduyciom, ochrony wasnoci, lepszego zaspokajania potrzeb ludnoci.
Wnioski takie moe skada kady obywatel, kada jednostka organizacyjna pastwowa, spoeczna lub prywatna, w kadej sprawie dotyczcej zagadnie ycia zbiorowego. Wnioskodawca moe domaga si bd dziaania, bd niedziaania organu w danej sprawie, sprawa ta musi jednak dotyczy kwestii przyszych. Wnioski skada si do organw waciwych ze wzgldu na przedmiot wniosku. Organ zobowizany jest do udzielenia odpowiedzi na wniosek bd zajcia stanowiska zgodnie z art. 237 1 k.p.a. bez zbdnej zwoki, jednak nie pniej ni w cigu miesica. W razie niemonoci zaatwienia wniosku wterminie waciwy organ obowizany jest w tym terminie zawiadomi wnioskodawc o czynnociach podjtych w celu rozpatrzenia wniosku oraz oprzewidywanym terminie zaatwienia wniosku. Wnioskodawcy niezadowolonemu ze sposobu zaatwienia wniosku suy prawo wniesienia skargi. Skarg na bezczynno wnioskodawca ma prawo wnie w przypadku niezaatwienia wniosku w terminie ustawowym bd terminie wskazanym w zawiadomieniu.
24
ROZDZIA5 Wnioseknapodstawieart241KPA
Przykadowy wniosek mieszkaca w sprawie podjcia przez rad gminy uchway o wyodrbnieniu funduszu soeckiego moe brzmie nastpujco: Imi, nazwisko
Adres zamieszkania
Szanowny Pan/i
Przewodniczcy Rady Gminy
Wniosek
Na podstawie artykuu 241 Kodeksu postpowania administracyjnego skadam wniosek o poddanie pod obrady rady gminy projektu uchway owyodrbnieniu z budetu gminy rodkw stanowicych fundusz soecki.
Zgodnie z art. 1 ust. 1 Ustawy o funduszu soeckim rada gminy rozstrzyga o wyodrbnieniu w budecie gminy rodkw stanowicych fundusz soecki do dnia 31 marca roku poprzedzajcego rok budetowy, podejmujc uchwa, w ktrej wyraa zgod albo nie wyraa zgody na wyodrbnienie funduszu soeckiego. Wskazany przepis obliguje do zajcia si przez rad gminy w kadym roku spraw funduszu soeckiego. Rada gminy moe wyrazi zgod na wyodrbnienie funduszu soeckiego lub nie wyrazi takiej zgody, musi to jednak zrobi przyjciem stosownej uchway. Obowizkiem organw gminy, zgodnie z konstytucyjn zasad legalizmu, jest podejmowanie dziaa majcych na celu wykonywanie naoonych ustaw obowizkw. Ustawa o funduszu soeckim wyznacza termin do podjcia takiej uchway, ktrego dochowanie w przypadku zgody umoliwia terminowe wykonanie pozostaych czynnoci w trakcie trwania procedury. Wobec powyszego wnioskuj o zajcie si spraw i podjcie przez rad gminy uchway wyraajcej zgod na wyodrbnienie w budecie gmin rodkw stanowicych fundusz soecki na 2013 rok. Uchwaa taka zgodnie z ustaw musi zosta uchwalona do 31 marca biecego roku. Podpis
Zadania wasne gminy

Zgodnie z artykuem 1 ustp 3 Ustawy o funduszu soeckim rodki funduszu przeznacza si na realizacj przedsiwzi, ktre zgoszone we wniosku, o ktrym mowa w art. 4, s zadaniami wasnymi gminy, su poprawie warunkw ycia mieszkacw i s zgodne ze strategi rozwoju gminy. O zadaniach wasnych gminy mwi art. 6 ust. 1 i 2 oraz artyku 7 ust. 1 Ustawy o samorzdzie gminnym:
Art. 6.
1. Do zakresu dziaania gminy nale wszystkie sprawy publiczne o znaczeniu lokalnym, niezastrzeone ustawami na rzecz innych podmiotw. 2. Jeeli ustawy nie stanowi inaczej, rozstrzyganie w sprawach, o ktrych mowa w ust. 1, naley do gminy.
Art. 7.
1. Zaspokajanie zbiorowych potrzeb wsplnoty naley do zada wasnych gminy. W szczeglnoci zadania wasne obejmuj sprawy: 1) adu przestrzennego, gospodarki nieruchomociami, ochrony rodowiska i przyrody oraz gospodarki wodnej,
2) gminnych drg, ulic, mostw, placw oraz organizacji ruchu drogowego, 3) wodocigw i zaopatrzenia w wod, kanalizacji, usuwania i oczyszczania ciekw komunalnych, utrzymania czystoci i porzdku oraz urzdze sanitarnych, wysypisk i unieszkodliwiania odpadw komunalnych, zaopatrzenia w energi elektryczn i ciepln oraz gaz, 3a) dziaalnoci w zakresie telekomunikacji, 4) lokalnego transportu zbiorowego, 5) ochrony zdrowia,
6) pomocy spoecznej, w tym orodkw i zakadw opiekuczych, 6a) wspierania rodziny i systemu pieczy zastpczej, 7) gminnego budownictwa mieszkaniowego, 8) edukacji publicznej,
9) kultury, w tym bibliotek gminnych i innych placwek upowszechniania kultury, 10) kultury fizycznej i turystyki, w tym terenw rekreacyjnych i urzdze sportowych,
26
ROZDZIA6 Zadaniawasnegminy
11) targowisk i hal targowych, 13) cmentarzy gminnych,
12) zieleni gminnej i zadrzewie, 14) porzdku publicznego i bezpieczestwa obywateli oraz ochrony przeciwpoarowej i przeciwpowodziowej, w tym wyposaenia i utrzymania gminnego magazynu przeciwpowodziowego, 15) utrzymania gminnych obiektw i urzdze uytecznoci publicznej oraz obiektw administracyjnych,
16) polityki prorodzinnej, w tym zapewnienia kobietom w ciy opieki socjalnej, medycznej i prawnej, 17) wspierania i upowszechniania idei samorzdowej, w tym tworzenia warunkw do dziaania i rozwoju jednostek pomocniczych i wdraania programw pobudzania aktywnoci obywatelskiej, 18) promocji gminy, 19) wsppracy i dziaalnoci na rzecz organizacji pozarzdowych oraz podmiotw wymienionych w art. 3 ust. 3 ustawy z dnia 24 kwietnia 2003 r. o dziaalnoci poytku publicznego i o wolontariacie (Dz. U. Nr 96, poz. 873, z pn. zm.), 20) wsppracy ze spoecznociami lokalnymi i regionalnymi innych pastw.
Ustawa o funduszu soeckim

USTAWA z dnia 20 lutego 2009 r. o funduszu soeckim Art. 1.
1. Rada gminy rozstrzyga o wyodrbnieniu w budecie gminy rodkw stanowicych fundusz soecki, zwany dalej funduszem, do dnia 31 marca roku poprzedzajcego rok budetowy, podejmujc uchwa, w ktrej wyraa zgod albo nie wyraa zgody na wyodrbnienie funduszu w roku budetowym. 2. Fundusz nie jest funduszem celowym w rozumieniu ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych (Dz. U. Nr 157, poz. 1240).
3. rodki funduszu przeznacza si na realizacj przedsiwzi, ktre zgoszone we wniosku, o ktrym mowa w art. 4, s zadaniami wasnymi gminy, su poprawie warunkw ycia mieszkacw i s zgodne ze strategi rozwoju gminy.
4. rodki funduszu mog by przeznaczone na pokrycie wydatkw na dziaania zmierzajce do usunicia skutkw klski ywioowej w rozumieniu ustawy zdnia 18 kwietnia 2002 r. o stanie klski ywioowej (Dz. U. Nr 62, poz. 558, z pn. zm.).
Art. 2.
1. Wysoko rodkw przypadajcych na dane soectwo wynosi: L F= 2+ m Kb 100 gdzie poszczeglne symbole oznaczaj:
Lm liczb mieszkacw soectwa wedug stanu na dzie 30 czerwca roku poprzedzajcego rok budetowy, okrelon na podstawie prowadzonego przez gmin rejestru mieszkacw, o ktrym mowa w ustawie zdnia 24 wrzenia 2010 r. o ewidencji ludnoci (Dz. U. Nr 217, poz.1427), Kb kwot bazow obliczon jako iloraz wykonanych dochodw biecych danej gminy, o ktrych mowa w przepisach o finansach publicznych, za rok poprzedzajcy rok budetowy o dwa lata oraz liczby mieszkacw zamieszkaych na obszarze danej gminy, wedug stanu na dzie 31 grudnia roku poprzedzajcego rok budetowy o dwa lata, ustalonej przez Prezesa Gwnego Urzdu Statystycznego.
F wysoko rodkw przeznaczonych na dane soectwo, jednak nie wicej ni dziesiciokrotno Kb,
28
ROZDZIA7 Ustawaofunduszusoeckim
2. Wjt (burmistrz, prezydent miasta) w terminie do dnia 31 lipca roku poprzedzajcego rok budetowy przekazuje sotysom informacj o wysokoci rodkw, o ktrych mowa w ust. 1.
3. rodki funduszu niewykorzystane w roku budetowym wygasaj z upywem roku.
4. Gmina otrzymuje z budetu pastwa zwrot, w formie dotacji celowej, czci wydatkw wykonanych w ramach funduszu. Zwrot obejmuje wydatki wykonane w roku poprzedzajcym rok budetowy. 5. Wydatki wykonane w ramach funduszu podlegaj zwrotowi, o ktrym mowa w ust. 4, w nastpujcej wysokoci: 1) 30% wykonanych wydatkw dla gmin, w ktrych Kb jest mniejsze od redniego Kbk w skali kraju, 2) 20% wykonanych wydatkw dla gmin, w ktrych Kb wynosi od 100% do 120% redniego Kbk w skali kraju, 3) 10% wykonanych wydatkw dla gmin, w ktrych Kb jest wiksze od 120% redniego Kbk w skali kraju, gdzie Kbk oznacza
6. redni kwot bazow w kraju oblicza si, dzielc czn kwot wykonanych dochodw biecych gmin wiejskich i miejsko-wiejskich, o ktrych mowa w przepisach o finansach publicznych, przez liczb mieszkacw gmin wiejskich i miejsko-wiejskich wedug stanu na dzie 31 grudnia roku poprzedzajcego rok budetowy o dwa lata, ustalon przez Prezesa Gwnego Urzdu Statystycznego. 7. Podstaw do wyliczenia redniej kwoty bazowej w kraju stanowi wykonane dochody biece wykazane za rok poprzedzajcy rok budetowy o dwa lata w sprawozdaniach gmin wiejskich i miejsko-wiejskich, ktrych obowizek sporzdzania wynika z przepisw o finansach publicznych w zakresie sprawozdawczoci budetowej, z uwzgldnieniem korekt zoonych do waciwych regionalnych izb obrachunkowych, w terminie do dnia 30 czerwca roku poprzedzajcego rok budetowy.
redni kwot bazow w kraju obliczan dla gmin wiejskich i miejskowiejskich, ujtych w rejestrze terytorialnym, o ktrym mowa w art. 47 ustawy z dnia 29 czerwca 1995 r. o statystyce publicznej (Dz.U. Nr 88, poz. 439, z pn. zm.), wedug stanu na dzie 1 stycznia roku poprzedzajcego rok budetowy.
8. Minister waciwy do spraw finansw publicznych oblicza na dany rok redni kwot bazow w kraju i podaje j do wiadomoci w Biuletynie Informacji Publicznej do dnia 31 sierpnia roku poprzedzajcego rok budetowy.
29
9. Minister waciwy do spraw finansw publicznych okreli, w drodze rozporzdzenia, tryb zwrotu czci wydatkw gmin w ramach funduszu, kierujc si potrzeb zapewnienia rodkw finansowych dla gmin.
Art. 3.
1. Rada gminy moe zwikszy rodki funduszu ponad wysoko obliczon na podstawie art. 2 ust. 1.
2. Zwikszona wysoko rodkw funduszu nie jest wliczana do wydatkw wykonanych w ramach funduszu, od ktrych przysuguje czciowy zwrot na podstawie art. 2 ust. 4.
Art. 4.
1. Warunkiem przyznania w danym roku budetowym rodkw z funduszu jest zoenie do wjta (burmistrza, prezydenta miasta) przez soectwo wniosku.
2. Wniosek danego soectwa uchwala zebranie wiejskie z inicjatywy sotysa, rady soeckiej lub co najmniej 15 penoletnich mieszkacw soectwa. 3. Wniosek powinien zawiera wskazanie przedsiwzi przewidzianych do realizacji na obszarze soectwa w ramach rodkw okrelonych dla danego soectwa na podstawie informacji, o ktrej mowa w art. 2 ust. 2, wraz z oszacowaniem ich kosztw i uzasadnieniem. 4. W terminie do dnia 30 wrzenia roku poprzedzajcego rok budetowy, ktrego dotyczy wniosek, sotys przekazuje wjtowi (burmistrzowi, prezydentowi miasta) wniosek celem uwzgldnienia go w projekcie budetu gminy.
5. Wjt (burmistrz, prezydent miasta) w terminie 7 dni od dnia otrzymania odrzuca wniosek niespeniajcy warunkw okrelonych w ust. 24, informujc jednoczenie o tym sotysa. Sotys moe w terminie 7 dni od dnia otrzymania tej informacji podtrzyma wniosek, kierujc go do rady gminy za porednictwem wjta (burmistrza, prezydenta miasta). 6. W przypadku podtrzymania wniosku przez sotysa, rada gminy rozpatruje ten wniosek w terminie 30 dni od dnia jego otrzymania. Wjt (burmistrz, prezydent miasta) zwizany jest rozstrzygniciem rady gminy w tym zakresie. 7. Uchwalajc budet, rada gminy odrzuca wniosek soectwa, w przypadku gdy zamierzone zadania nie speniaj wymogw okrelonych w art. 1 ust. 3.
Art. 5.
W ustawie z dnia 8 marca 1990 r. o samorzdzie gminnym (Dz. U. z 2001 r. Nr 142, poz. 1591, z pn. zm.) art. 7 w ust. 1 pkt 17 otrzymuje brzmienie: 17) wspierania i upowszechniania idei samorzdowej, w tym tworzenia warunkw do dziaania i rozwoju jednostek pomocniczych i wdraania programw pobudzania aktywnoci obywatelskiej;.
30
Art. 6.
W 2009 r. rada gminy podejmuje uchwa, o ktrej mowa w art. 1 ust. 1, do dnia 30 czerwca.
Art. 7.
Ustawa wchodzi w ycie z dniem 1 kwietnia 2009 r.
Pytania i odpowiedzi
Ustawa o funduszu soeckim obowizuje od 20 kwietnia 2009 roku. Ronie zainteresowanie moliwociami, jakie daje to rozwizanie prawne. Pojawia si jednak duo wtpliwoci i pyta dotyczcych stosowania ustawy w praktyce. Poniej przedstawiamy te, ktre padaj najczciej. Mamy nadziej, e nasze odpowiedzi uatwi realizacj funduszu soeckiego. Odpowiedzi na dziesitki innych pyta znajduj si na stronie funduszesoleckie.pl. Kadej zainteresowanej osobie i instytucji oferujemy moliwo skorzystania z bezpatnego poradnictwa dotyczcego funduszu soeckiego. Prosimy przesya pytania na adres funduszesoleckie@sllgo.pl.
Spis treci
SOECTWO pytania114 EDUKACJA pytania1518 KULTURApytanie19 SPORT pytania2022 OSP pytania2324 OBIEKTY SAKRALNEpytania2527 DROGI pytania2829 MELIORACA pytania3031 ZDROWIE pytanie32 SKUTKI KLSKI YWIOOWEJ pytanie33 FINANSE pytania3438 ZMIANY W FUNDUSZUpytania3940 ZWROT Z BUDETU PASTWApytania4142 ORGANIZACJE POZARZDOWE pytania4344
32
ROZDZIA8 Pytaniaiodpowiedzi
SOECTWO
Czy w ramach finansowanego z funduszu soeckiego przedsiwzicia onazwie Organizacja imprez integracyjnych (np. Dzie Dziecka, poegnanie wakacji, turniej tenisa stoowego, wito Pieczonego Ziemniaka, mikoajki) mona zakupi artykuy spoywcze (na zorganizowanie poczstunku dla uczestnikw), nagrody (np. ksiki) lub konieczny sprzt sportowy?
Kwestia sformuowania nazwy przedsiwzicia stanowi istotny punkt omwienia powyszej uchway. Jak podkrelam, nie naley interpretowa tego rozstrzygnicia jako zakazu wydatkowania funduszu soeckiego na przedsiwzicia speniajce funkcje integracyjne mieszkacw, lecz jako wskazwk do takiego formuowania nazw przedsiwzi ujtych we wnioWydatki, ktre maj wyrany zwi- skach ofundusz soecki, aby byy one zek z organizowan imprez i jej in- zgodne zUstaw. tegracyjnym charakterem, nie budz wtpliwoci co do zasadnoci i pra- Podstawa Uchway RIO widowoci. Za nienasuwajce wtpli- Kade przedsiwzicie wskazane woci mona zatem uzna np. zakup w uchwalonym przez zebranie wiejkiebasek (w zwizku z organizacj skie wniosku musi spenia zgodnie wsplnego ogniska, ktre jest jednym zartykuem 1 ustp 3 Ustawy ofunduzelementw imprezy) czy zakup pro- szu soeckim cznie trzy kryteria: duktw na grochwk dla uczestni1. musi by zadaniem wasnym kw imprezy. Moliwy jest take zagminy, kup drobnych nagrd, pucharw czy dyplomw. Wszystkie te wydatki nie 2. suy poprawie warunkw ycia s sprzeczne z zadaniami gminy. Dla mieszkacw, uznania prawidowoci planowanych 3. musi zgodne ze strategi rozwoju wydatkw szczeglnie istotne znagminy. czenie bdzie miao ich uzasadnienie Podstaw wskaza Regionalnej Izby iprzedstawienie we wniosku jako nieObrachunkowej byo stwierdzenie, e zbdnych do realizacji zadania. integracja mieszkacw soectwa nie Rafa Trykozko moe by wykonywana wramach funduszu soeckiego, poniewa nie wskazano zada wasnych Gminy, jakie maj by wramach wskazanej integraJak nazwa przedsiwzicie zwizane cji realizowane. zintegracj mieszkacw soectwa? Zanim zajm si samym rozstrzyWarto odpowiedzie na to pytanie na gniciem, sowem wstpu podkreli konkretnym przykadzie. Regional- naley, e rozstrzygnicie Regionalnej na Izba Obrachunkowa wWarszawie Izby Obrachunkowej poza badaniem w uchwale z dnia 14 grudnia 2011 r. zacznika do uchway budetowej
(nr Wa.448.2011) wskazaa, e przedsiwzicie onazwie integracja mieszkacw soectwa nie spenia wymogw wynikajcych zart. 1 ust.3 Ustawy ofunduszu soeckim, czyli nie moe by finansowane zfunduszu soeckiego.
33
powinno dotyczy rwnie wniosku uchwalonego przez soectwa. Jeeli tak kategoryczne stwierdzenie RIO opiera si tylko i wycznie o dokumenty zwizane zuchwa budetow to stwierdzenie, i: jest finansowany przez gmin. Co do zasady nie ma takiego zadania wasnego jak festyn, jednak wtpi, aby kto wykluczy moliwo finansowania takiego przedsiwzicia zrodkw gminy. Po prostu chodzi tu oznalezienie (najczciej) konkretnego punktu [...] Skad Orzekajcy zwraca zatem w art. 7 ust. 1 Ustawy o samorzdzie uwag na potrzeb zweryfikowania gminnym. Jest to przepis wymieniajcy ujtych wprojekcie wnioskw soectw, przykadowo zadania wasne gminy. wktrych zaplanowano w/w wydatki pod ktem wypenienia przez nie wyCzyli np. festyn to inaczej wzalemogw okrelonych wcyt. art. 1 ust. 3 noci od jego tematyki: wykonywanie Ustawy ofunduszu soeckim. Uchwa- zadania gminy w zakresie promocji lajc budet Rada Miejska w Grze (art. 7 ust. 1 pkt 18 Ustawy o samoKalwarii, zgodnie z kompetencjami rzdzie gminnym), wspierania i upowynikajcymi z art. 4 ust. 7 w/w wszechniania idei samorzdowej, Ustawy winna odrzuci te wnioski so- wtym tworzenia warunkw do dziaectw, w ktrych zamierzone zadania ania i rozwoju jednostek pomocniwymogw powyszych nie speniaj [...] czych i wdraania programw pobudzania aktywnoci obywatelskiej (art. moe prowadzi do wypaczenia 7 ust. 1 pkt 17 Ustawy osamorzdzie idei funduszu soeckiego. Podstawogminnym), kultury fizycznej (art. 7 wym dokumentem, w ktrym ujte ust. 1 pkt 10 Ustawy o samorzdzie jest przedsiwzicie, jego koszt oraz gminnym). Zatem festyn bdzie zwito czy przedsiwzicie spenia waruzany z wykonywaniem zadania wanek poprawy ycia mieszkacw oraz snego gminy wzalenoci od tego, jak czy jest zgodne ze strategi rozwoju bdzie zorganizowany i czego bdzie gminy, jest wniosek uchwalony przez dotyczy. zebranie wiejskie. Nawet ewentualna pomyka w przepisywaniu planowaIdentyczna sytuacja zwizana jest nych przedsiwzi do np. zacznika zwykonywaniem przedsiwzicia indo uchway nie powinna skutkowa tegracja mieszkacw soectwa moe brakiem realizacji przedsiwzi. to by np. przedsiwzicie zwizane z wspieraniem i upowszechnianiem Kluczowe dla omawianej sytuacji idei samorzdowej, w tym tworzejest rozstrzygniecie, czy integracja nia warunkw do dziaania irozwoju mieszkacw soectwa moe by rejednostek pomocniczych i wdraania alizowana w ramach funduszu soecprogramw pobudzania aktywnokiego. Regionalna Izba Obrachunkoci obywatelskiej (art. 7 ust. 1 pkt 17 wa wskazaa, e tak okrelone zadanie Ustawy osamorzdzie gminnym). (integracja mieszkacw soectwa) nie jest zdaniem wasnym gminy. Spr Uwzgldniajc uwagi RIO, w tym zakresie dotyczy, moim zda- w Uchwale nr XX/225/2011 z dnia niem, jedynie nazewnictwa, anie tego 28grudnia 2011 roku wsprawie uchwaczy takie przedsiwzicie bdzie mo- lenia budetu gminy Gra Kalwaria liwe wramach zada wasnych gminy. na rok 2012 sformuowanie integracja Porwna to mona do festynu, ktry mieszkacw soectwa ujte zostao
34
poprawnie jako pobudzanie aktywnoci obywatelskiej oraz upowszechnianie idei samorzdowej. Zatem bdzie to zadanie wasne gminy, natomiast bez wgldu do dokumentw rdowych: wniosku iprotokou zzebrania wiejskiego trudno wskazywa w jakim zakresie bdzie takie przedsiwzicie suyo poprawie warunkw ycia mieszkacw. Jednak skoro tak uchwalili mieszkacy, to z zasady wynika zich potrzeb ibdzie suyo poprawie warunkw ich ycia. Uchwaa RIO wskazwk dla mieszkacw iurzdnikw Nakoniec warto podkreli, i na VI sesji Rady Miejskiej Gry Kalwarii majcej miejsce 29 marca 2011 r. wszyscy radni gosowali za wyodrbnieniem w budecie gminy rodkw na fundusz soecki w2012 r.
Zatem stanowisko RIO dotyczy bardziej formy zapisu danego przedsiwzicia w zaczniku do uchway budetowej, anie tego, e takie przedsiwzicie nie moe by realizowane. Identyczne stanowisko przyja prawdopodobnie opisywana gmina, poniewa w zaczniku do przyjtej ju uchway budetowej odnonie funduszu soeckiego nie pojawia si przedsiwzicie integracja mieszkacw soectwa, apobudzanie aktywnoci obywatelskiej oraz upowszechnianie idei samorzdowej. Zatem jest to takie samo zadanie, a jedynie inaczej nazwane. Dlatego te, co ponownie podkrelam, nie naley interpretowa tego rozstrzygnicia jako zakaz wydatkowania funduszu soeckiego na takie przedsiwzicia, ajedynie wskazwk do formuowania nazw przedsiwzi.
Nie ma przeszkd, by rodki zfunduszu mogy by przeznaczone na organizacj imprez okolicznociowych, pod warunkiem, e soectwo we wniosku wskazao je jako przedsiwzicie realizowane w ramach funduszu. Nie ma adnych przeciwwskaza, by wramach organizacji imprezy sfinansowa opaty za media. Wprzypadku wietlic wiejskich opaty za wynajem naliczone przez gmin i opacone ze rodkw gminnych nie maj podstawy prawnej. S one zwizane zrealizacj Mieszkacy mog to robi poprzez zada wasnych gminy wynikajcych napisanie przedsiwzicia iporwna- zUstawy osamorzdzie gminnym. nie go z otwartym katalogiem art. 7 Magdalena Kaua ust. 1 Ustawy osamorzdzie gminnym i nastpnie wpisanie tego do wniosku np. przez wskazanie, i przedsiwzicie jest zdaniem wasnym gminy wskazanym wart. 7 ust. 1 pkt Czy cz pienidzy z funduszu soec10 Ustawy o samorzdzie gminnym. kiego mona przeznaczy na wynajem
Czy z funduszu soeckiego w ramach zadania Organizacja imprez cyklicznych mona sfinansowa wynajem wietlic wiejskich na imprezy okolicznociowe dla mieszkacw wsi (np.andrzejki, zabawa choinkowa itp). Obecnie wietlice wiejskie s udostpniane bezpatnie jedynie na imprezy dla dzieci i modziey oraz na zebrania wiejskie. W pozostaych przypadkach rady soeckie isotysi mog wprawdzie zwraca si o zwolnienie z opaty za wynajem, musz jednak z wasnych rodkw opaca koszty mediw oraz podatek VAT.
Szymon Osowski
35
autokaru na wycieczk soeck oraz Majc na uwadze powysze wtplibilety do muzeum, ktre zostanie od- woci, tego typu przedsiwzicia nie wiedzone podczas wycieczki? powinny by uchwalane przez zebraWynajcie autokaru na wycieczk so- nia wiejskie. eck budzi powane wtpliwoci co do zgodnoci zzakresem zada gminy. Zpewnoci oglne pojcie wycieczka zawarte we wniosku nie moe sta si podstaw sfinansowania kosztw przejazdu ze rodkw budetowych. Trudno uzasadni zwizek bliej nieokrelonej wycieczki z jakimkolwiek zadaniem gminy. Moliwymi do uzasadnienia kosztami przejazdu mieszkacw soectwa na wycieczk wydaj si te, ktre zwizane s z realizacj przez gmin zada wzakresie kultury, promocji czy wsppracy ze spoecznociami lokalnymi i regionalnymi innych pastw (wyjazd zagraniczny) mwi o tym Ustawa osamorzdzie gminnym (art.7 ust. 1 pkt 9, 18 i20). Wtakim przypadku przejazd bdzie jednym zkosztw zwizanych z realizacj ktrego zwymienionych zada.
Czy mona w ramach funduszu soeckiego realizowa budow placu zabaw dla dzieci na dziace stanowicej wasno OSP? Tak, ale tylko pod warunkiem podpisania umowy np. uyczenia czy dzierawy dziaki przez gmin. Z punktu widzenia celowoci dziaania umowa taka powinna by podpisana na okres duszy ni rok.
Rafa Trykozko
Magdalena Kaua
Czy fundusze soeckie dwch ssiadujcych ze sob soectw mona przeznaczy na remont i wyposaenie jednej wietlicy dla dzieci imodziey? wieA zatem sam przejazd mieszkacw tlica umiejscowiona jest na terenie jedsoectwa, wcelu nie wynikajcym zza- nego zsoectw, akorzysta zniej bd da gminy, nie moe by sfinansowany mieszkacy obu soectw. z budetu, a co za tym idzie take Ustawa o funduszu soeckim nie przezfunduszu soeckiego. widuje moliwoci czenia rodkw Zakup biletw do muzeum budzi soectw, posugujc si wszdzie pojmniejsze wtpliwoci. Mona go uzna ciem soectwa wliczbie pojedynczej za konieczny dla realizacji zada gmi- zarwno kwota przyznanych rodkw, ny wzakresie kultury. Wyjazd do mu- jak iwniosek s wizane zjednym sozeum moe rwnie dawa podstaw ectwem. Jak wynika zpraktyki, rwdo uzasadnienie kosztw przejazdu. nie statuty soectw nie przewiduj Przy czym pamita naley, e nie przepisw dotyczcych czenia zebra da si obiektywnie oceni wszystkich wiejskich i wsplnego podejmowania cech takiego wyjazdu jako zgodnego decyzji przez wicej ni jedno soecz zadaniem gminy. Powane wtpli- two. Jeeli wietlica wymaga remontu woci budzioby np. zorganizowanie i doposaenia, to zamiast czenia 3-dniowego wyjazdu na odlego rodkw obu soectw wskazane byo500 km, w czasie ktrego oficjalnie by np. uchwalenie przez jedno znich odwiedzono by tylko muzeum. wykonania remontu, przez drugie za
36
- zakupu wyposaenia. Wwczas wjt W opisanej sytuacji wniosek soecwykonujc budet mgby zleci re- twa powinien w zasadzie dotyczy alizacj obu przedsiwzi jednemu w pierwszej kolejnoci nabycia wasnoci tej dziaki (oczywicie prawiwykonawcy. dowo takiego wniosku zaley od Ustawa o funduszu soeckim zawiera tego, czy szacunkowa warto tej dziazapis (art. 4 ust. 3), i wniosek powi- ki mieci si w kwocie przypadajcej nien okrela przedsiwzicia prze- soectwu do dyspozycji jeeli nie, widziane do realizacji na obszarze wniosek zostanie odrzucony). Decyzja soectwa. Wymg ten naley uzna za ouchwaleniu jej nabycia nie powinna kontrowersyjny. Po pierwsze nie znaj- nastpi wczeniej ni wysondowaduje on potwierdzenia wwymaganych nie przez wjta moliwoci uzyskania cechach przedsiwzicia zawartych przez gmin dziaki od Skarbu PawUstawie wart. 1 ust. 3. Artyku ten stwa wdrodze darowizny (na podstaokrela jedynie, e realizowane przed- wie art. 13 ust. 2 Ustawy ogospodarce siwzicie musi suy poprawie wa- nieruchomociami) wzwizku zzamiarunkw ycia mieszkacw. Rwnie rem realizacji celw publicznych. Niew uzasadnieniu do projektu Ustawy ruchomo moe te zosta np. bezbrak wskaza, aby realizacja przedsi- patnie uyczona. wzicia miaa by kategorycznie zwiA zatem, zaskakiwanie wjta wniozana zterenem danego soectwa. skiem orealizacji inwestycji na dziace Rafa Trykozko Skarbu Pastwa, bez wczeniejszego rozpatrzenia moliwoci uzyskania praw do tej dziaki, jest dziaaniem nieprawidowym iniepodanym. JeCzy rodki zfunduszu soeckiego mo- eli w dniu zoenia wniosku nie ma na przeznaczy na realizacj inwesty- praktycznej moliwoci jego realizacji, cji na dziace bdcej wasnoci Skar- wniosek moe zosta odrzucony. Jeeli wjt ten wniosek przyjmie ipodejmie bu Pastwa (np. boiska, parku)? dziaania w celu realizacji przedsiPrzeznaczenie rodkw zfunduszu na wzicia, to istnieje prawdopodobiewykonanie inwestycji na dziace Skar- stwo, e nie uzyska tej dziaki jako dabu Pastwa (sucej realizacji zada rowizny wtedy pienidze zfunduszu wasnych gminy) jest moliwe pod soeckiego zostan zmarnowane, gdy pewnymi warunkami. Podstawowym nie bdzie moliwoci ich wydatkowawarunkiem jest uzyskanie przez gmi- nia zgodnie zwnioskiem. n tytuu prawnego do wykonywania Rafa Trykozko jakichkolwiek dziaa na gruncie niestanowicym jej wasnoci. Uzyskanie tego tytuu nie moe jednak zalee od decyzji zebrania wiejskiego. Zebranie nie moe swoj decyzj owykona- Czy zfunduszu soeckiego mona opaniu boiska czy parku zmusza organy ci wywz mieci z indywidualnych gminy do nabycia wasnoci lub inne- gospodarstw? go tytuu prawnego umoliwiajcego Niestety, nie jest to moliwe. Ponowykonanie tych robt. szenie kosztw wywozu mieci zpry-
37
watnych posesji nie jest zadaniem ogrzanie obiektu jest niewtpliwie czynnoci, ktra suy utrzymaniu wasnym gminy. Obowizek ponoszego wnaleytym stanie; nia opat za wywz mieci przez wacicieli nieruchomoci wynika wprost 2. wietlice wiejskie dziaaj czz przepisw Ustawy o utrzymaniu sto jako formalne filie gminnego czystoci i porzdku w gminach z dnia orodka kultury - su zatem re13wrzenia 1996 r. (art. 6 ust. 1 i2). alizacji zada gminy wynikajcych zUstawy oorganizowaniu iprowaTakie przedsiwzicie nie moe dzeniu dziaalnoci kulturalnej; opazatem sta si przedmiotem skuteczcenie kosztw funkcjonowania tych nego wniosku o przeznaczenie rodobiektw nie moe wic by zalekw funduszu soeckiego ze wzgldu ne od woli mieszkacw soectwa; na sprzeczno z art. 1 ust. 3 Ustawy ofunduszu soeckim. 3. nie maj one adnych cech przedRafa Trykozko
W soectwie znajduje si wietlica wiejska. Czy z funduszu soeckiego musimy przeznaczy pewn kwot na opacenie energii elektrycznej i zakup opau do tej wietlicy? Wadze gminy zmuszaj mieszkacw do biecego utrzymania wietlic.
Na pocztku warto podkreli, e wadze gminy nie maj adnego prawa wpywania na decyzj mieszkacw soectwa, dotyczc przeznaczenia funduszu soeckiego. Jest to dziaanie bezprawne, wbrew idei instytucji funduszu soeckiego. Mieszkacy nie powinni naciskom wadz gminnych ulega, Ustawa przyznaje im swobod decydowania (w granicach prawa) oprzeznaczeniu funduszu soeckiego.
4. nie skutkuj one adnymi efektami dla mieszkacw soectwa.
siwzicia, orealizacji ktrego maj decydowa mieszkacy soectwa; opacenie energii elektrycznej jest obowizkiem gminy wynikajcym z umowy zawartej z przedsibiorstwem energetycznym, a nie wynikiem decyzji soectwa; podobnie absurdalny charakter miayby takie soeckie przedsiwzicia jak np. opacenie wynagrodzenia dyrektora szkoy, do ktrej chodz dzieci zterenu soectwa, czy opacenie diety radnego zterenu soectwa;
Mieszkacy nie powinni ulega i uchwala takich przedsiwzi, poniewa: 1. utrzymanie gminnych obiektw naley do obowizkw wjta (burmistrza), odpowiedzialnego za staranne wykonywanie zarzdu mieniem gminy ijego ochron (art. 50 Ustawy o samorzdzie gminnym);
Opacenie kosztw zuycia opau czy energii wramach funduszu soeckiego mona uzna za waciwe iuzasadnione tylko wwczas, gdy wydatek taki da si uzna za jeden zelementw caego przedsiwzicia. Wyobramy sobie przedsiwzicie polegajce na zorganizowaniu dla mieszkacw soectwa kursu, ktry odbywaby si 2razy wtygodniu wwietlicy (w okresie zimowym, poza godzinami jej zwykego funkcjonowania). Mona oszacowa, e koszt zuycia energii w zwizku zzajciami wzronie ookrelony procent uzasadnia to odpowiednie rozksigowanie faktury za energi zuyt wokresie realizacji zadania iopisanie
38
jej jako kosztw poniesionych w ramach funduszu soeckiego.
Czy pienidze z funduszu soeckiego mog zosta przeznaczone na stworzenie planu odnowy wsi (np. na zatrudnienie eksperta, ktry wraz z lokaln spoecznoci przygotuje plan, wykorzystany wubieganiu si orodki Jeszcze inaczej na zasygnalizowany zprogramw wspierania wsi UE)? problem naley spojrze, jeeli wietlica nie jest wasnoci gminy, agmina Tak. Jak to zostao wskazane wzacznie ma do niej adnych praw (np. jest niku do Rozporzdzenia Ministra Rolumieszczona na nieruchomoci wspl- nictwa iRozwoju Wsi z12 padziernika noty gruntowej i okazjonalnie wyko- 2007 r. w sprawie Programu Rozwoju rzystywana na potrzeby mieszkacw, Obszarw Wiejskich na lata 2007-2013, imprezy prywatne itp.). Wwczas jednym zbeneficjentw rodkw przeponoszenie jakichkolwiek wydatkw znaczonych na realizacj dziaania z budetu gminy na utrzymanie tego Odnowa irozwj wsi jest gmina. obiektu jest bezpodstawne. Nie jest Projekty finansowane z tych rodto moliwe take w trybie funduszu kw (wskazane w Rozporzdzeniu) soeckiego. s spjne z definicj zada wasnych Rafa Trykozko gminy. Zasady aplikowania przez gmin orodki ztej puli zakadaj konieczno stworzenia planu odnowy miejscowoci. Wydatki zwizane ze Czy fundusz soecki mona przeznaczy sporzdzeniem dokumentacji (w tym na geodezyjny pomiar dwch ulic wso- planu odnowy) niezbdnej do zoectwie? Obie ulice s drogami gminny- enia wniosku mog by poniesione mi, mieszkacy chcieliby wprzyszoci zbudetu gminy. doprowadzi do ich poszerzenia, chc Pomijajc kwesti sporzdzania mie ju gotow dokumentacj)? planu odnowy tylko wcelu ubiegania Tak. Do zada wasnych gminy nale- si orodki UE, naley mie na uwa sprawy gminnych drg (art. 7 ust. 1 dze fakt, i uchwalenie takiego planu pkt 2 Ustawy osamorzdzie gminnym). oznacza powstanie dokumentu ochaZ kolei Ustawa o drogach publicznych rakterze strategicznym, stanowicym precyzuje obowizki zarzdcy drogi, jeden z elementw oglnie pojtej wymieniajc wrd nich np. sprawy strategii rozwoju gminy. Ma to istotne zzakresu planowania, budowy, przebu- znaczenie take dla soectwa wszeldowy, remontu, utrzymania iochrony kie przedsiwzicia uchwalane przez drg (art. 19 ust. 1). Wykonanie tego zebranie wiejskie w czasie obowizytypu prac przygotowawczych mieci wania planu nie bd mogy by znim si wzadaniach gminy, azatem moe sprzeczne (art. 1 ust. 3 Ustawy). by przedsiwziciem realizowanym Ponadto warto pamita, e w rawramach funduszu soeckiego. mach kompetencji soectwa do okrelaW kadym innym przypadku nie da si wyrni wydatkw na energi czy opa jako zwizanych zprzedsiwziciem soeckim bd to zwyczajne koszty utrzymania obiektu.
11
10
Rafa Trykozko nia przeznaczenia funduszu soeckiego
39
nie mieszcz si: wskazanie podmiotu, ktry ma wykona przedsiwzicie (opracowa plan), wskazanie formy, w jakiej zlecenie zostanie wykonane, okrelenie kosztw tego zlecenia (soectwo jedynie szacuje koszty wtreci wniosku). Wykonawc wybierze wjt (burmistrz), dziaajc zgodnie zzasad okrelon wart. 44 ust. 3 pkt 1 Ustawy z27 sierpnia 2009r. ofinansach publicznych. Nie mona wykluczy te, i plan taki moe opracowa kompetentny pracownik urzdu wwczas przeznaczone na ten cel rodki funduszu soeckiego nie zostan wydatkowane. Jeeli zatem gmina poniosaby nakady na tego typu nieruchomo, to dokonaaby - przy pomocy rodkw budetowych - przysporzenia majtkowego prywatnemu wacicielowi gruntu. Fakt, e budynek jest wykorzystywany przez mieszkacw soectwa za wiedz i zgod waciciela nie zmienia tej wykadni prawa cywilnego.
Aby moliwe byo przeznaczenie funduszu soeckiego na wydatki zwizane ztego typu nieruchomoci, niezbdne jest uregulowanie jej stanu prawnego oraz nabycie przez gmin Rafa Trykozko prawa do niej. Budynek moe by przez gmin nabyty, wynajty lub wydzierawiony, pod warunkiem, e bdzie on rzeczywicie suy wykonywaniu zada publicznych (np. prowadzeniu wietlicy). Wwczas drobne naprawy poczone ze zwykym uywaniem rzeczy obciaj najemc czyli gmin (z mocy art.662 ust. 2 Kodeksu cywilnego). Wprzypadku wikszych robt art.676 Kodeksu cywilnego mwi: jeeli najemca ulepszy rzecz najt, wynajmujcy, w braku odmiennej umowy, moe wedug swego wyboru albo zatrzyma ulepszenia za zapat sumy odpowiadajcej ich wartoci w chwili zwrotu, albo da przywrcenia stanu poprzedniego. zzacytowanego przepisu wynika zatem jasno, e kwestia ponoszenia przez gmin nakadw ulepszajcych wynajmowany budynek i ewentualnego ich pniejszego rozliczenia moe by uregulowana w umowie najmu midzy stronami zgodnie zzasad swobody umw. Istnienie takiej umowy upowaniaoby soectwo do uchwalania w ramach funduszu soeckiego nakadw na tak nieruchomo.
Na terenie gminy istniej tzw. domy ludowe, wietlice, ktre su mieszkacom wsi (s w nich organizowane zajcia sportowe, spotkania rodzinne, uroczystoci wiejskie, imprezy kulturalne). Zostay zbudowane 35-40 lat temu przez mieszkacw wsi, ale stoj na gruncie, ktry formalnie jest nadal wasnoci prywatn lub ma nieuporzdkowany stan prawny. Czy mona ponosi wydatki na remont takiego domu zfunduszu soeckiego?
12
Ponoszenie wydatkw z budetu gminy na remonty czy modernizacj obiektw wskazanych w pytaniu nie znajduje uzasadnienia, nie stanowi one bowiem zada wasnych gminy. Zgodnie zogln zasad prawa cywilnego, wasno budynku przysuguje wacicielowi gruntu, na ktrym budynek ten zosta umieszczony. a zatem, jeeli wie wasnymi rodkami wzniosa budynek na cudzym gruncie, to nie jest jego wacicielem, ajedynie wacicielem nakadw poniesionych na czyj nieruchomo.
40
A zatem, we wskazanej sytuacji (brak jakichkolwiek praw gminy do nieruchomoci) nie mona uzna, i wydatki poniesione zbudetu na remont takich obiektw s wydatkami na realizacj zadania wasnego gminy. Tym samym wyklucza to moliwo sfinansowania ich zfunduszu soeckiego. Rafa Trykozko Uchwaa wyraajca zgod na wyodrbnienie funduszu soeckiego nie moe odnosi si do wskazywania konkretnych soectw, ktre bd mogy dysponowa funduszem; fakt braku uchway powoujcej do bytu soectwo wczasie wyraania zgody na wyodrbnienie funduszu na 2011 r. nie ma zatem znaczenia; wyraenie zgody na wyodrbnienie funduszu obowizuje jedynie do wykonania przez wjta okrelonych Ustaw czynnoci wobec istniejcych soectw; uchwaa o powstaniu soectwa zostaa podjta w maju 2012 r., a soectwo w tym czasie posiadao ju wybranego sotysa irad soeck; mona byo zatem:
W padzierniku 2011 roku mieszkacy wsi wyrazili wol utworzenia soectwa i pisemnie zwrcili si do rady gminy outworzenie nowego soectwa. Wstyczniu 2012 roku odbyo si zebranie zorganizowane przez wjta w sprawie utworzenia soectwa. W lutym 2012 roku na posiedzeniu komisji rady gminy ustalono, e powstanie nasze soectwo. Natomiast uchwaa opowstaniu soectwa jest dopiero zmaja 2012 roku. Zebranie wiejskie, wybory sotysa i rady soeckiej odbyy si 21stycznia 2012 r. Jestemy ciekawi, jak zostanie potraktowane nasze soectwo przy przydzielaniu funduszu soeckiego na rok 2012? Jaki jest przepis, aby taki fundusz na rok 2013 otrzyma? Moim zdaniem soectwo powstae wopisany sposb powinno mie przyznane rodki w ramach funduszu soeckiego na 2013 r.
13
1. ustali liczb mieszkacw formalnie istniejcego soectwa wcelu wyliczenia kwoty funduszu soeckiego na 2011 r., (zgodnie zart. 2 ust. 1 Ustawy, poniewa liczb t naleao ustali na dzie 30 czerwca 2012 r); 2. przekaza sotysowi informacj owysokoci rodkw funduszu do 31 lipca 2010 r. (art. 2 ust. 2 Ustawy).
Soectwo powstao w 2012 r., za uchwaa wyraajca zgod na wyodrbnienie funduszu soeckiego (zakadam, e zostaa podjta i jest to rdem wtpliwoci zawartych w pytaRafa Trykozko niu) podjta wmarcu 2012 r. dotyczy wyodrbnienia funduszu na rok 2013, w ktrym niewtpliwie soectwo to bdzie istniao Ustawa ofunduszu soeckim nie okrela, od kiedy ma istnie 30 maja rada gminy podja uchwa soectwo, aby mogo otrzyma rodki; outworzeniu nowego soectwa. Wtym
Jeeli czynnoci wymienione w punkcie 3 nie zostay przez wjta wykonane w 2012 r. wobec nowego soectwa (mimo moliwoci ich wykonania), to soectwo niestety nie ma ju moliwoci otrzymania rodkw zfunduszu przeznaczonego na rok 2013. Jeli soectwo nie otrzymao informacji owysokoci rodkw na 2013 r. wterminie do 31 lipca 2012 r., doszo do naruszenia przez wjta obowizkw ustalonych Ustaw ofunduszu soeckim.
14
41
te dniu rada podja uchwa onadaniu statutu temu soectwu. Nadzr wojewody rozstrzygniciem nadzorczym stwierdzi niewano uchway w sprawie nadania statutu dla soectwa. 21 lipca rada gminy podejmie now uchwa w sprawie nadania statutu. Uchwaa wejdzie w ycie po upywie 14 dni od dnia ogoszenia w Dzienniku Urzdowym czyli ok. 25 sierpnia 2011 r. Po tym terminie mog si odby wybory sotysa i rady soeckiej. Zgodnie zart. 2 ust. 2 Ustawy o funduszu soeckim wjt w terminie do 31 lipca roku poprzedzajcego rok budetowy przekazuje sotysom informacj o wysokoci rodkw przypadajcych na soectwo. Komu wjt przekae informacj wsytuacji, gdy nie ma sotysa? Czy to soectwo pozostanie bez funduszu soeckiego na 2012 rok? wynika, e moliwo zwoania zebrania wiejskiego i uchwalenia wniosku do 30 wrzenia 2011 roku jest bardzo realna.
W opisanym stanie faktycznym nie ma moliwoci zachowania terminu przekazania przez wjta sotysowi informacji owysokoci rodkw przypadajcych soectwu. Naley jednak rozway, jaki charakter ma ten termin i jakie skutki moe wywoywa jego naruszenie. Termin ten jest terminem ustalajcym obowizek wjta (burmistrza, prezydenta), nie soectwa. Ewentualne opnienie wprzekazaniu informacji take winnej sytuacji ni ta obiektywna przedstawiona wpytaniu spowodowane np. zaniedbaniem pracownikw urzdu nie moe by interpretowane jako automatycznie odbierajce soectwom prawo do podjcia decyzji w sprawie nalenych im rodkw. Warunkiem rozdysponowana funduszu jest bowiem dostarczenie do 30 wrzenia wniosku uchwalonego przez zebranie wiejskie to wanie ten termin warunkuje moliwo przyjcia wniosku, anie termin otrzymania informacji przez soectwo. Z pytania
Za zgodne zduchem Ustawy naley zatem uzna moliwo przekazania informacji sotysowi bezporednio po dokonaniu jego wyboru, i - o ile jest to jeszcze realne - zwoanie zebrania, uchwalenie oraz dostarczenie wniosku do 30 wrzenia. Ustawa o funduszu soeckim nie odnosi si do kwestii czasu powstania (istnienia) soectwa czy wyboru sotysa jako warunkw skorzystania z funduszu. Jeeli fundusz przysuguje soectwom na rok 2012, to przepisy naley interpretowa tak, by umoliwiao to wszystkim istniejcym soectwom skorzystanie z funduszu. Termin 31 lipca nakada na wjta (burmistrza, prezydenta) obowizek przekazania informacji soectwom w czasie umoliwiajcym zwoanie zebrania wiejskiego i zadecydowanie o przeznaczeniu rodkw. Jego naruszenie moe niweczy moliwo zoenia przez soectwo wniosku w terminie do 30 wrzenia (np. jeeli informacja zostanie przekazana 20 wrzenia), czym wjt odebraby de facto kompetencj do okrelenia celu przeznaczenia funduszu. Inny charakter ma natomiast wskazany wUstawie termin 30 wrzenia na dostarczenie wniosku przez sotysa wniosek zoony po tym terminie powinien zosta odrzucony, niezalenie od przyczyn naruszenia terminu (art. 4 ust. 4 i5 Ustawy). Jeeli soectwo nie mogo dotrzyma terminu, poniewa wjt przekaza zbyt pno informacj, wwczas moe np. wnie skarg do rady na dziaalno wjta. Rafa Trykozko
42
Tak. Zgodnie z art. 1 ust 3 Ustawy rodki funduszu przeznacza si na reCzy z funduszu soeckiego mona fi- alizacj przedsiwzi, ktre s: zgonansowa zajcia pozalekcyjne (np. szone we wniosku, su poprawie wazjzyka angielskiego) wszkole podsta- runkw ycia mieszkacw, s zgodne wowej, wktrej ucz si dzieci zwielu ze strategi rozwoju gminy oraz s przylegajcych soectw? zadaniami wasnymi gminy. Do zada Tak, oczywicie mona je finansowa. wasnych gminy nale sprawy kultury Wynika to wprost z przepisw Ustawy (art. 7 ust.1 pkt. 9 Ustawy osamorzosystemie owiaty. Zapewnienie warun- dzie gminnym) oraz edukacji publiczkw do rozwoju zainteresowa iuzdol- nej (art. 7 ust.1 pkt. 9 teje Ustawy). nie uczniw przez organizowanie zaj Soectwo nie moe przekaza szkole pozalekcyjnych i pozaszkolnych oraz lub bibliotece rodkw finansowych, ksztatowanie aktywnoci spoecznej moe natomiast wskaza we wniosku iumiejtnoci spdzania czasu wolnego zakup lektur szkolnych do biblioteki to jeden zcelw wymieniony wart. 2 pkt gminnej jako jedno z przedsiwzi. 15 tej Ustawy. Ponadto wymienia ona Nie ma wic przeszkd, by ze rod(art. 64 ust. 1 pkt 4) wrd podstawo- kw soeckich zakupi ksiki czy wych form dziaalnoci dydaktyczno-wy- sprzt komputerowy dla szkoy, do chowawczej szkoy nadobowizkowe ktrej uczszczaj dzieci zsoectwa. zajcia pozalekcyjne. Organizacja tego Magdalena Kaua typu zaj jest wic jednym z obowizkw szkoy, sucym realizacji celw systemu owiaty. Wzwizku ztym, i prowadzenie szk podstawowych jest zadaniem wasnym gminy, mona na ten cel Mona spotka opinie, e niedozwoprzeznaczy rodki funduszu soeckiego. lone jest przeznaczanie rodkw funduszu soeckiego na przedsiwzicia Aby unikn problemw z rozli- zwizane ze szkoami gminnymi, czeniem poniesionych wydatkw na poniewa zadania owiatowe s oborealizacj tego typu przedsiwzicia, wizkowymi zadaniami gminy. Czy najdogodniejszym sposobem jego wy- to prawda? konania wydaje si zawarcie odrbnej umowy znauczycielem prowadzcym Nie jest to prawda. Pojcie obowizzajcia. Wydatki poniesione na jej pod- kowych zada gminy jest obecne stawie stanowi bd wydatki ponie- w przepisach prawnych, jednake sione wramach funduszu soeckiego. tylko niektre zzada gminy wymienionych wart. 7 Ustawy osamorzdzie Zesp SLLGO gminnym okrelane s jako obowizkowe wodrbnych ustawach. Moliwo wskazania, ktre zadania maj charakter obowizkowych wynika zart. 7 Czy mona ze rodkw funduszu so- ust. 2 Ustawy osamorzdzie gminnym. eckiego sfinansowa zakup pomocy Dotyczy ono obecnie takich zada
EDUKACJA 15
naukowych dla szkoy (np. zakup zestawu komputerowego oraz lektur szkolnych)?
17
16
43
jak: owiata, pomoc spoeczna, organizowanie i prowadzenie dziaalnoci kulturalnej oraz utrzymanie czystoci iporzdku wgminach. Przyjmuje si, e u podstaw tej regulacji ley prba zagwarantowania spoecznociom lokalnym wiadcze publicznych na poziomie minimalnym. Realizacja obowizku szkolnego, elementarne wiadczenia z zakresu opieki spoecznej to przykady zada, ktre kada gmina powinna spenia. Okrelenie, e dane zadanie ma charakter obowizkowy, nie powoduje, e zadanie to przestaje by zadaniem wasnym gminy. powinien zawiera wskazanie przedsiwzi przewidzianych do realizacji na obszarze soectwa (...). Przepis ten naley uzna za nieprzemylany przez ustawodawc, zwaszcza w kontekcie definicji przedsiwzicia zawartej wart. 1 ust. 3 Ustawy, ktra za podstawowy warunek prawidowoci przedsiwzicia uwaa suenie poprawie warunkw ycia mieszkacw. Nie mona powiedzie, i dla osignicia tego celu warunkiem niezbdnym jest realizacja przedsiwzicia na terenie danego soectwa. Omawiany przepis stanowi wistocie hamulec wielu istotUstawa ofunduszu soeckim nie daje nych dla mieszkacw przedsiwzi adnych podstaw, aby zadania okre- inaley postulowa jego zmian. lone jako obowizkowe traktowa Niezalenie od skali problemw, w inny sposb ni pozostae zadania jakie wywouje zacytowany przepis wasne gminy. Art. 1 ust. 3 Ustawy sta- Ustawy, warto rozpatrzy moliwoci nowi, i przedsiwzicie ma by za- ich rozwizania. Jest to istotne zwaszdaniem wasnym gminy. Twierdze- cza dla oceny prawidowoci wydatnie, e wramach funduszu nie mona kw poniesionych wramach funduszu uchwali zakupu pomocy naukowych soeckiego i pniejszego zwrotu ich do szkoy, poniewa prowadzenie czci. Istnieje due niebezpieczeszkoy naley do obowizkowych za- stwo, e pojawi si zarzut sprzecznoci da wasnych gminy, jest rac nad- przedsiwzicia zart. 4 ust. 3 Ustawy interpretacj przepisw Ustawy. zpowodu wykonywania robt budowRafa Trykozko lanych w obiektach bd na dziakach pooonych na terenie innych soectw. Do atwe wydaje si natomiast uzasadnienie (przy prawidowo sformuowanym wniosku), i zakupy Co mog zrobi mieszkacy soectwa, wyposaenia nie mog by oceniane jeeli chc wyda pienidze zfunduszu pod ktem zgodnoci zwarunkiem rena jaki projekt zwizany ze szko- alizacji na terenie soectwa, awycznie , do ktrej chodz dzieci z danego w kontekcie warunku suenia posoectwa, a szkoa ta mieci si na te- prawie warunkw ycia mieszkacw. renie innego soectwa (we wnioskuj- Zakupu ruchomych skadnikw macym soectwie nie ma szkoy)? Czy jest jtkowych nie powinno si odnosi do to moliwe w wietle obowizujcej konkretnego soectwa. S to skadniki Ustawy? Jak naley skonstruowa taki majtkowe, ktre cho maj suy wniosek? mieszkacom danego soectwa, jednoProblem postawiony w pytaniu wyczenie stanowi wasno gminy ito nika zart. 4 ust. 3 Ustawy ofunduszu wjt (burmistrz, prezydent) przekasoeckim, ktry stanowi, i wniosek zuje je odpowiedniej jednostce orga-
18
44
nizacyjnej, ktra suy mieszkacom danego soectwa (np. szkole, jednostce OSP); on te moe zmienia miejsce ich przechowywania. Zakup materiaw ikoszt uszycia strojw dla zespou ludowego moe by sfinansowany przez soectwo ze rodkw funduszu soeckiego. Odpowiednie Nieuzasadniony wydaje si zarzut uzasadnienie tego wydatku we wniosku niezgodnoci z art. 4 ust. 3 przedsi- soectwa powinno wskazywa na realiwzicia okrelonego jako np. zakup zacj zada wasnych gminy zzakresu: nowej motopompy wcelu zwikszenia kultury (art. 7 ust. 1 pkt 9 Ustawy bezpieczestwa mieszkacw soectwa, osamorzdzie gminnym), mimo e motopompa ta faktycznie bdzie przechowywana w ssiednim promocji gminy (art. 7 ust. 1 pkt 18 soectwie, ktre zapewni odpowied- Ustawy osamorzdzie gminnym). nie warunki. Podobnie naley oceni Wymagane jest posiadanie cech reprzedsiwzicie polegajce np. na za- alizacji zada wasnych gminy (art. kupie sprztu sportowego czy dydak- 1 ust. 3 Ustawy o funduszu soeckim). tycznego, ktry bdzie suy dzieciom Wniosek soectwa powinien wskazyimodziey zterenu danego soectwa, wa w szczeglnoci na takie funkcje mimo e korzysta bd zniego wbu- wydatku jak: podtrzymywanie tradycji dynku szkoy pooonym wssiedniej i kultury ludowej (pieni, obrzdw, wsi. Istotne zatem jest, aby nie zawie- strojw) przez zesp, promocja sora we wnioskach sformuowa wska- ectwa igminy poprzez udzia zespou zujcych na oczywist sprzeczno w przegldach, koncertach i innych zbrzmieniem art. 4 ust.3. Zapisy takie imprezach wyjazdowych. nie maj merytorycznego uzasadnieRafa Trykozko nia (np. kady zakup wyposaenia do szkoy jest w istocie przysporzeniem majtku gminie, a nie szkole, ktra nie posiada osobowoci prawnej), wzwizku zczym wszelkie zapisy wykraczajce ponad wskazanie, i mieszkacy soectwa bd korzystali ztego sprztu, naley uzna za niepotrzebne ibudzce nieuzasadnione wtpliwoci. Czy z funduszu mona sfinansowa Rafa Trykozko koszty rozgrywek pikarskich (w tym opaty sdziowskie iprzejazdy druyny na rozgrywki)?
SPORT
20
Nie ma podstaw do odrzucenia wniosku przewidujcego takie zadanie. Posiada ono bowiem cechy przedsiwzicia okrelone wUstawie ofunduszu soeckim. Celem udzielenia dotacji Czy zakup materiaw ikoszt uszycia jest realizacja zada gminy z zakresu strojw ludowych dla nowo powstaego kultury fizycznej, sportu i promocji zespou ludowego moe by sfinanso- poprzez udzia mieszkacw gminy wany zFS? w rozgrywkach sportowych. Nieza-
KULTURA 19
45
przeczalne jest, e wspzawodnictwo druyny w rozgrywkach na poziomie V czy VI ligi jest uzalenione od dofinansowania przez gmin. Tego typu kluby nie maj bowiem praktycznie adnych innych moliwoci pozyskania rodkw na swoja dziaalno. stowarzyszenie i wyboru jego oferty wkonkursie. Aczkolwiek wprzypadku niewielkich klubw (np. uczniowskich klubw sportowych) bezwzgldne wymaganie trybu dotacyjnego naley uzna za nieadekwatne do zakresu realizowanych zada oraz moliwoci organizacyjnych klubu do ewidenRafa Trykozko cjonowania i wydatkowania rodkw publicznych. Rafa Trykozko
Czy mona sfinansowa zakup strojw sportowych idrobnego sprztu sportowego dla pikarskiego klubu sportowego dziaajcego wsoectwie?
21
Warunkiem realizacji przez druyn pikarsk dziaajca na terenie soectwa zada zzakresu kultury fizycznej i sportu, a take promocji gminy jest posiadanie minimalnego wyposaenia (sprzt i stroje). Wydatek na taki cel naley uzna za sucy realizacji zada gminy. Wjt (burmistrz) nie ma zatem prawnych podstaw do odrzucenia wniosku w wietle art. 4 ust. 3 iart.1 ust. 3 Ustawy.
OCHOTNICZA STRA POARNA

Czy soectwo moe przekaza pienidze z funduszu soeckiego jednostce OSP znajdujcej si na obszarze danego soectwa?
22
Tego typu przedsiwzicie wymaga jednak odpowiedniego ustalenia sposobu wydatkowania tych rodkw. Sposb sfinansowania zakupu strojw lub sprztu zaley przede wszystkim od tego czy klub dziaa formalnie (np. jako stowarzyszenie), czy te nieformalnie (np. bierze udzia wycznie w rozgrywkach ligi gminnej). Niektre rachunkowe izby obrachunkowe wymagaj, aby wszystkie wydatki zwizane z zadaniami gminy realizowanymi przez stowarzyszenie byy finansowane wformie dotacji.
Soectwo nie ma kompetencji do okrelania sposobu sfinansowania (zlecenia wykonania) przedsiwzicia, ajedynie do wskazania, jakie przedsiwzicie ma zosta zrealizowane.
Zakres kosztw finansowanych przez gmin, zwizanych z dziaalnoci OSP, wskazany wart. 32 ust. 2 i3 Ustawy oochronie przeciwpoarowej obejmuje koszty: wyposaenia, utrzymania, wyszkolenia izapewnienia gotowoci bojowej ochotniczej stray poarnej,
Wydatkowanie rodkw uchwalo- umundurowania czonkw ochotninych przez soectwo byoby wwczas czej stray poarnej, uzalenione od zoenia waciwego ubezpieczenia w instytucji ubezwniosku o udzielenie dotacji przez pieczeniowej czonkw ochotniczej
46
stray poarnej imodzieowej dru- umundurowania czonkw ochotniczej yny poarniczej, stray poarnej podlegaj finansowaniu przez gmin, co wynika wprost zart. 32 okresowych bada lekarskich. Ustawy oochronie przeciwpoarowej. W zwizku ztym moliwe jest przeRafa Trykozko kazanie rodkw w formie dotacji na sfinansowanie wycznie wymienionych wyej kosztw. Soectwo moe zatem okreli we wniosku przedsiwzicie zgodne z ktrym z celw wskazanych Czy z funduszu soeckiego mona sfiw Ustawie o ochronie przeciwpoarowej. nansowa zakup i uoenie parkietu O sposobie sfinansowania tego przedsi- w czci remizy bdcej wasnoci wzicia decyduje wjt (burmistrz). Wy- OSP, wktrej organizowane s wesela nika to wprost zuzasadnienia do projek- idyskoteki dla mieszkacw soectwa? tu Ustawy ofunduszu soeckim, wktrym Przeznaczenie rodkw w ramach wskazano, i to wjt (burmistrz) doko- funduszu soeckiego na realizacj nuje wydatkw budetowych i ponosi przedsiwzicia zawartego w pytaniu odpowiedzialno ztym zwizan. budzi powane wtpliwoci. Zprzepi-
24
Wjt (burmistrz) jest ponadto zwizany zasadami okrelonymi wUstawie o finansach publicznych: obowizany jest do dokonywania wydatkw wsposb celowy, oszczdny iprzy zachowaniu zasady uzyskiwania najlepszych efektw z danych nakadw. Majc do wyboru rne formy sfinansowania przedsiwzicia (pokrycie kosztw bezporednio zbudetu lub udzielenie dotacji) wjt (burmistrz) podejmie decyzj owyborze formy.
sw art. 32 ust. 2 i3 Ustawy oochronie przeciwpoarowej wynika wprost, jakie koszty zwizane z funkcjonowaniem OSP ponosi gmina. S to koszty:
wyposaenia, utrzymania, wyszkolenia izapewnienia gotowoci bojowej ochotniczej stray poarnej, umundurowania czonkw ochotniczej stray poarnej,
ubezpieczenia w instytucji ubezpieczeniowej czonkw ochotniczej Wniosek przewidujcy jedynie prze- stray poarnej imodzieowej drukazanie pienidzy OSP powinien zo- yny poarniczej, sta odrzucony, poniewa nie wskazuje okresowych bada lekarskich. zadania gminy, jakie za pomoc tych Wydatek na zakup i uoenie parpienidzy ma by wykonane. kietu wremizie stanowicej wasno Rafa Trykozko OSP nie mieci si wadnej zkategorii wydatkw, ktre wedug Ustawy ma ponosi gmina na rzecz OSP. azatem wydatek taki nie moe by poniesiony Czy soectwo moe przeznaczy pie- take wramach funduszu soeckiego. nidze na zakup mundurw dla czonWyjciem ztej sytuacji, umoliwiajkw Ochotniczej Stray Poarnej? cym ponoszenie wydatkw wramach Tak, soectwo moe okreli takie prze- funduszu soeckiego na zwikszenie znaczenie rodkw funduszu. Koszty standardu czy zakup wyposaenia
23
47
czci remizy wykorzystywanej przez soectwo, byoby formalne utworzenie przez rad gminy wietlicy (lub filii domu kultury) w danej wsi. Jej formaln siedzib mogaby by okrelona cz remizy, ktra na podstawie umowy wjta z OSP byaby uytkowana przez gmin. Umowa taka powinna przewidywa moliwo wykonywanie robt niezbdnych do waciwego realizowania zada wietlicy (ewentualnie filii domu kultury) izasady ich rozliczania zOSP. Rafa Trykozko przydronych, ktre nie s wpisane na list zabytkw?
Nie. Remonty tego typu obiektw nie nale do zada gminy. Byoby to moliwe, gdyby kapliczki byy wpisane do rejestru zabytkw. Sprawy dotyczce ochrony zabytkw i opieki nad zabytkami nale bowiem do zada gminy na podstawie art. 7 ust. 1 pkt 9 Ustawy osamorzdzie gminnym. Finansowanie tego zadania nastpuje w trybie przepisw Ustawy oochronie zabytkw iopieki nad zabytkami. Rafa Trykozko
OBIEKTY SAKRALNE
Czy fundusz soecki moe by przeznaczony na budow parkingu przy kociele parafialnym?
25
Czy mona z funduszu soeckiego sfinansowa owietlenie wok kocioa, ktry pooony jest na dziace bdcej wasnoci parafii?
27
Jeeli teren, o ktrym mowa, naley do parafii, to nie ma moliwoci przeznaczenia rodkw funduszu soeckiego na wykonanie budowli na dziace. Efektem sfinansowania z budetu gminy budowy parkingu na dziace parafii byoby bowiem przysporzenie majtkowe parafii poprzez wykonanie rodka trwaego. Jeli dziaka naleaaby do gminy, nie ma przeszkd, aby wykona tego typu budowl ze rodkw budetowych. Rafa Trykozko
Rwnie wtpliwe wydaje si prawidowe uzasadnienie wykonania inCzy rodki zfunduszu soeckiego mog stalacji owietleniowej terenu wok by przeznaczone na remonty kapliczek kocioa.
26
Pytanie nie precyzuje czy chodzi o owietlenie terenu wok kocioa, czy te o iluminacj samego obiektu. Wydatki poniesione na podwietlenie reprezentacyjnych obiektw na terenie gminy s przez niektre regionalne izby obrachunkowe uznawane za wydatki majce zwizek z zadaniami gminy wzakresie jej promocji. Cz RIO jednak je kwestionuje (np. RIO w Katowicach w uchwale z 31 lipca 2008 r., sygn. akt 75/XVIII/08 taki wydatek okrelia jako niemajcy zwizku z zadaniami gminy. Akceptacji izby nie znalazo rwnie uzasadnienie tego wydatku ze rodkw gminy jako wspierajcego realizacj zadania zwikszajcego bezpieczestwo mieszkacw).
48
Majc na uwadze omwione wtpliwoci, naley stwierdzi, e wniosek dotyczcy owietlenia terenu wok kocioa powinien by bezwzgldnie odrzucony przez wjta (burmistrza, prezydenta), natomiast w odniesieniu do podwietlenia obiektu decyzja wjta (burmistrza, prezydenta) powinna by podjta woparciu odowiadczenia dotyczce podejcia organw kontroli do tego typu wydatkw. Jeeli byy one dotychczas oceniane jako niemajce adnego zwizku z zadaniami gminy, to uchwaa zebrania wiejskiego nic wtym zakresie zmieni nie moe. towym i art. 19 ust. 2 pkt. 3 Ustawy odrogach publicznych).
Stosownie do art. 7 ust. 2 pkt 2 Ustawy o samorzdzie gminnym do zada wasnych gminy nale sprawy gminnych drg, ulic, mostw iplacw. Przejcie zarzdu nad drog powiatow jest zatem rwnoznaczne ztym, e wydatki ponoszone przez gmin na utrzymanie tej drogi nie s wydatkami na realizacj zada wasnych. S to wydatki na zadania przejte przez jednostki samorzdu terytorialnego do realizacji w drodze umowy lub porozumienia (art. 216 ust. 2 pkt 3 Ustawy ofinansach Rafa Trykozko publicznych w zwizku z art. 8 ust. 2a Ustawy osamorzdzie gminnym, art. 4 ust. 5 Ustawy o samorzdzie powiatowym i art. 19 ust. 4 Ustawy o drogach publicznych). Jest to inna podstawa prawna realizacji wydatkw ni ta, ktra definiuje wydatki na zadania wasne gminy (wskazane wart. 216 ust. 2 pkt.1 Ustawy ofinansach publicznych). Czy mona przeznaczy fundusz soecki Ponadto zakadanie, e gmina ma na realizacj zada na drodze powiatowej wsytuacji, gdy gmina ma podpisa- przeznacza jakiekolwiek wasne rodne zpowiatem porozumienie oprzejcie ki na realizacj tego typu porozumienia jest sprzeczne zistot porozumiezarzdzania t drog powiatow? nia midzy jednostkami samorzdu Nie. Zgodnie z art. 1 ust. 3 Ustawy terytorialnego w sprawie przekazania o funduszu soeckim rodki funduszu zada. Stosownie do art. 8 ust. 3 Ustamog by przeznaczone wycznie na wy o samorzdzie gminnym jednostka realizacj przedsiwzi stanowicych (powiat) przekazujca gminie wasne zadania wasne gminy. Podpisanie zadanie ma obowizek zapewni rodmidzy gmin apowiatem porozumieki niezbdne dla realizacji tego zadania w sprawie przejcia przez gmin nia. Powiat powinien zatem przekaza zarzdu drog powiatow nie zmienia gminie rodki na realizacj porozufaktu, e zadanie to z mocy Ustawy mienia zawartego wcelu przekazania osamorzdzie gminnym jest wdalszym gminie zarzdu drog powiatow. cigu zadaniem powiatu. PostanowieOdrbn kwesti jest fakt, e wpraktynie oglne przepisu art. 6 ust. 1 Ustawy o samorzdzie gminnym okrela je ce funkcjonuj najczciej porozumienia jako zadanie nalece do kompetencji naruszajce przywoany przepis posiapowiatu, zastrzeone odrbn ustaw daj one bowiem cechy pomocy rzeczo(art. 4 ust. 1 pkt. 6 w zwizku z art. wej, anie porozumienia, oktrym mowa 4 ust. 3 Ustawy osamorzdzie powia- wart. 8 ust. 2a iust. 3 Ustawy osamorz-
DROGI
28
49
dzie gminnym (powiat przekazuje gminie zadanie zarzdu drog, najczciej na 5 lat, co jest zwizane zrealizowan na tej drodze inwestycj dofinansowywan przez gmin; nie przekazuje jednak rodkw na ten cel, akoszty ponosi ifinansujez wasnych rodkw gmina). Rafa Trykozko Soectwo moe zoy wniosek wsprawie sfinansowania takiego zadania, jeeli dotyczy ono roww znajdujcych si na gminnych dziakach lub wpasie drogowym drogi gminnej. Stosownie do art. 77 ust. 1 Prawa wodnego gmina, jako waciciel gruntu, jest zobowizana do bezporedniego utrzymywania urzdze melioracji wodnych szczegowych (w tym roww). Jeeli grunty te s objte dziaalnoci spki wodnej, zobowizanie to obejmuje uczestnictwo gminy wkosztach funkcjonowania spki jako jednego zjej czonkw. Finansowanie utrzymania takich urzdze jest zatem zadaniem gminy wynikajcym zprawa wasnoci.
Czy wjt powinien odrzuci wniosek soectwa, jeli jedno przedsiwzicie jest prawidowe i dotyczy remontu drogi gminnej, adrugie nieprawidowe idotyczy remontu drogi powiatowej? Czy nie mona przyj do funduszu soeckiego tego prawidowego przedsiwzicia?
29
Niestety, ale taki wniosek powinien by odrzucony. Powouj si tu na dokument Fundusz soecki wpytaniach iodpowiedziachprzygotowany przez Ministerstwo Spraw Wewntrznych iAdministracji po uchwaleniu Ustawy o funduszu soeckim. Wyraono w nim pogld, i w przypadku, gdy tylko jedno z przedsiwzi zgoszonych we wniosku soectwa jest sprzeczne zUstaw, to cay wniosek podlega odrzuceniu. Taka interpretacja znajduje uzasadnienie wart. 4 ust. 5 Ustawy ofunduszu soeckim, ktra nie przewiduje odrzucenia czci wniosku. Rafa Trykozko
Nie ma natomiast moliwoci poniesienia wydatkw z budetu, jeeli dotyczy to urzdze melioracyjnych na gruntach nalecych do mieszkacw soectwa. Wtakiej sytuacji zarwno wykonanie, jak iutrzymanie tych urzdze naley do waciciela gruntu (art. 74 ust. 1 iart. 77 ust. 1 Prawa wodnego).
MELIORACJA
Czy soectwo moe przeznaczy pienidze zfunduszu soeckiego na roboty zwizane z konserwacj roww, wykonaniem odwodnienia itp.?
30
Z budetu gminy nie mog by finansowane zadania, ktrych obowizek realizacji spoczywa na wacicielach nieruchomoci. Moliwe s natomiast pewne rozwizania tej sytuacji, o ile na terenie objtym wnioskiem soectwa dziaa spka wodna. Spce takiej mona bowiem udzieli pomocy finansowej zbudetu na podstawie art. 164 ust. 5 Prawa wodnego. Jednake wskazanie, e rodki przekazane spce maj mie posta pomocy finansowej potwierdza tylko, e zadanie, na ktre przekazane s spce rodki, nie jest zadaniem gminy. Gdyby bowiem dziaanie spki wodnej miecio si wzadaniach wasnych gminy, to miaaby ona prawo ubiega si o otrzymanie rodkw na realizacj zadania gminy wnormalnym trybie.
50
Podsumowujc, zoenie takiego Tak. Takie zadanie mieci si wpojwniosku przez soectwo zobowizuje ciu ochrony zdrowia. Ochrona zdrowjta do odrzucenia wniosku. wia naley do zada wasnych gminy stosownie do art. 7 ust. 1 pkt 5 Ustawy Mona jedynie zakada moliwo, osamorzdzie gminnym. e na podstawie odwoania wniesionego przez sotysa do rady gminy, Rafa Trykozko rada podejmie decyzj o udzieleniu pomocy finansowej spce wodnej zgodnie zwol soectwa (art. 167 ust. 2 pkt 5 Ustawy ofinansach publicznych wzwizku zart. 164 ust. 5 Prawa wodnego). Nie bdzie to jednak wydatek, ktry mona uzna za wydatek wykonany wramach funduszu soeckiego.
SKUTKI KLSKI YWIOOWEJ 33
Rafa Trykozko
Czy mieszkacy soectwa mog przeznaczy pienidze na oczyszczenie koryta rzeki nalecej do Skarbu Pastwa ibdcej w zarzdzie wojewdzkiego zarzdu melioracji iurzdze wodnych?
31
Nie, ze wzgldu na sprzeczno zart.1 ust. 3 Ustawy ofunduszu soeckim. Jak wynika zsamej treci pytania, tego typu zadanie nie mieci si wkatalogu zada wasnych gminy. To, e istnieje prawna moliwo, aby gmina dofinansowaa realizacj zada wojewdztwa poprzez udzielenie pomocy finansowej wojewdztwu, nie zmienia faktu, i takie przedsiwzicia nie mog by finansowane zfunduszu soeckiego.
Kwestia przeznaczenia rodkw funduszu soeckiego na usuwanie skutkw klski ywioowej w oparciu oart.1 ust. 4 Ustawy ofunduszu soeckim jest jednym z trudniejszych problemw interpretacyjnych. Na tak Rafa Trykozko ocen wpywa przede wszystkim fakt, e ustawodawca nie zawar adnych wskazwek co do sposobu przeznaczenia rodkw funduszu na ten cel, ustanawiajc jedynie przepis przewidujcy tak moliwo. Rzutuje to istotnie na ponisze rozwaania idoprowadza do wniosku, i bez interwencji ustawodawcy w tre Ustawy nie da si wyCzy zfunduszu soeckiego mona ponie czyta jednoznacznego, pozbawionego wydatki na lakowanie zbw dzieci? wtpliwoci stosowania tego przepisu.
Czy w roku budetowym, w ktrym fundusz jest realizowany, moliwe jest przeniesienie czci rodkw z funduszu soeckiego na usuwanie skutkw klski ywioowej? Wniosek do funduszu skadany w roku poprzedzajcym rok realizacji wskazanych w nim zada takich zapisw nie zawiera, azaplanowane przedsiwzicia jeszcze nie zostay zrealizowane. Mieszkacy chc cz z tych pienidzy przeznaczy na usuwanie skutkw klski ywioowej.
ZDROWIE 32
51
Sformuowany wUstawie ofunduszu soeckim tryb zgaszania przez soectwa wnioskw o przeznaczenie funduszu wroku poprzedzajcym rok wydatkowania rodkw jest jedynym okrelonym wprost trybem wyraania przez soectwo woli co do realizowanego zadania. Jednake odnoszc si do problemw zaprezentowanych w pytaniu naley bez wikszych wtpliwoci przyj twierdzenie, e taki sposb przeznaczania rodkw funduszu na usuwanie skutkw klski ywioowej jest zupenie nie funkcjonalny. Planowanie sfinansowania dziaa majcych na celu usunicia skutkw gwatownych zjawisk, ju zaistniaych, na kolejny rok budetowy jest bezsensowne (np. stosowanie trybu wnioskowania we wrzeniu 2010 r. oprzeznaczenie rodkw funduszu soeckiego na napraw drogi zniszczonej powodzi w maju 2010 r., jeeli ten wydatek mgby by poniesiony dopiero w2011 roku). Literalne brzmienie przepisw Ustawy rwnie wskazuje, e procesu okrelania przeznaczenia rodkw na usuwanie skutkw klski ywioowej nie mona przeprowadzi analogicznie do normalnego trybu wynikajcego zart. 4 Ustawy. Naley wszczeglnoci zwrci uwag, e Ustawa wart. 1 ust. 3 i4 uywa odmiennych zwrotw na okrelenie przedmiotu finansowania zfunduszu soeckiego: przedsiwzicie zgoszone we wniosku (art. 1 ust. 3), dziaania (art. 1 ust. 4). ust. 3 iust. 7 Ustawy. Pierwszy znich stanowi, e wniosek winien okrela przedsiwzicia przewidziane do realizacji, drugi za, e podstaw do odrzucenia wniosku przez rad gminy na etapie uchwalania budetu stanowi jedynie niezgodno zamierzonych zada zart. 1 ust. 3 Ustawy (anie zart. 1 ust. 4). Zarwno z literalnego brzmienia Ustawy jak iuwarunkowa funkcjonalnych wynika zatem, e rodki funduszu soeckiego mog by przeznaczone na dziaania wcelu usunicia skutkw klski ywioowej w trybie odrbnym od opisanego w Ustawie (przy czym ustawodawca nie poda adnych wskazwek, wjaki sposb miaoby to nastpi). Niewtpliwie jednak, dla zachowania sensu tej regulacji, przeznaczenie rodkw na te dziaania musiaoby odby si niezwocznie po wystpieniu skutkw zdarzenia ocharakterze klski ywioowej.
Z art. 1 ust. 4 nie wynika, aby dziaania miay by zgaszane we wniosku, co wskazuje, i na ten cel rodki funduszu soeckiego mog by wydatkowane wsposb niejako dorany. Otym, e Tylko przy zaistnieniu przedstadziaania te nie mog wynika zwniosku, wiadcz take przepisy art. 4 wionych wyej warunkw mona
Poszukujc hipotetycznych rozwiza tego problemu naley po pierwsze zwrci uwag, e rozwaanie moliwoci wydatkowania jakichkolwiek rodkw w trybie art. 1 ust. 4 bdzie mogo dotyczy rodkw tylko tych soectw, dla ktrych zosta utworzony fundusz na podstawie zoonych rok wczeniej wnioskw (przyjto do realizacji przedsiwzicia) irodki te jeszcze nie zostay wydatkowane (lub nie wydatkowano ich wcaoci). Niemoliwe bdzie bowiem wydatkowanie jakichkolwiek rodkw wtrybie art. 1 ust. 4, jeeli wydatki wramach funduszu nie zostay przewidziane w budecie (nie zosta zoony wniosek) lub te byy wyodrbnione, lecz przedsiwzicie zostao ju sfinansowane.
52
rozwaa tryb przeznaczenia rodkw funduszu na usuwanie skutkw klski ywioowej wroku wykonywania budetu przewidujcego wydatki w ramach funduszu soeckiego. Poszukujc moliwoci zastosowania przepisu art.1 ust. 4 wpraktyce mona rozwaa dwie drogi okrelenia przeznaczenia rodkw na ten cel: klski. Saboci tego rozwizania jest jednak powizanie kompetencji wjta (burmistrza, prezydenta) zokolicznoci wprowadzenia stanu klski ywioowej, ktry to stan np. nie zosta formalnie wprowadzony wzwizku znp. powodzi, mimo istnienia przesanek ku temu. Zpewnoci nie mona za stwierdzi, e wobec braku formalnego uchwalenie przez zebranie wiejskie stanu klski ywioowej, organy gmipotrzeby sfinansowania dziaa skie- ny mog wbrew woli soectwa zmierowanych na usunicie skutkw kl- nia przeznaczenie rodkw funduszu okrelone we wniosku. ski ywioowej, zmian w budecie dokonan przez wjta (burmistrza) wzwizku zwystpieniem zjawiska ocechach klski ywioowej, bez wyraania przez soectwo wasnej woli wtym zakresie.
Odnoszc si najpierw do drugiej ewentualnoci, naley wskaza, e jako podstawa zmiany przeznaczenia rodkw przez wjta (burmistrza, prezydenta) moe by wykorzystana kompetencja zart. 9 ust. 1 i2 Ustawy ostanie klski ywioowej. Zgodnie z tymi przepisami, w czasie stanu klski ywioowej wjt (burmistrz, prezydent) kieruje dziaaniami prowadzonymi na obszarze gminy w celu zapobieenia skutkom klski ywioowej lub wcelu ich usunicia. Wzakresie tych dziaa wjt (burmistrz, prezydent) posiada m.in. prawo wydawania wicych polece organom jednostek pomocniczych (soectw). Ustalajc znaczenie art. 1 ust. 4, przy uwzgldnieniu funkcjonalnych wymaga dla ewentualnego wydatkowania na te dziaania rodkw funduszu soeckiego, mona przyj, e wjt (burmistrz, prezydent) moe samodzielnie dokona zmiany przeznaczenia rodkw funduszu soeckiego wczasie stanu klski ywioowej i wydatkowa je na dziaania zwizane zusuwaniem skutkw
Ustawa nie zawiera adnych wskazwek co do sposobu podjcia decyzji o przeznaczeniu rodkw funduszu na usuwanie skutkw klski ywioowej przez soectwo (zebranie wiejskie) wtrakcie roku. Zistoty instytucji funduszu soeckiego nie wynika, aby soectwo mogo skutecznie wpyn na postanowienia budetu wtrakcie roku budetowego (roku wydatkowania rodkw) ani w normalnym trybie, ani wczasie klski ywioowej. Moliwo taka jako istotny wyjtek od zasad wprowadzania zmian wbudecie nie moe by domniemywana. Wydaje si wic, e najbezpieczniejsze bdzie przeznaczenie pozostajcych jeszcze wbudecie, niewydatkowanych rodkw funduszu soeckiego na usuwanie skutkw klski ywioowej wsposb nieformalny, tj. poprzez zaniechanie realizacji dotychczasowych przedsiwzi zgodnie z wol zebrania wiejskiego i przeznaczenie rodkw zbudetu wkwocie dotychczas niewydatkowanego funduszu na usuwanie skutkw klski ywioowej. Zmiana ta nie wymaga wprowadzania modyfikacji wzaczniku do uchway budetowej dotyczcym przeznaczenia rodkw funduszu na przedsiwzicia zgoszone we wnioskach w normal-
53
nym trybie. Taki nieformalny sposb zrealizowania woli soectwa co do przeznaczenia rodkw na usuwanie skutkw klski ywioowej ma t podstawow zalet, e nie spowoduje pniej problemw wzakresie oceny zgaszania bd niezgaszania tych wydatkw (innych przecie ni wynikajce zwniosku zoonego wtrybie Ustawy) do czciowego zwrotu zbudetu pastwa wydatki wykonane w ramach funduszu nie wystpi. Wyraenie przez soectwo woli przeznaczenia rodkw na usunicie skutkw klski ywioowej bdzie stanowi podstaw dla wjta do zaniechania realizacji przedsiwzi zgoszonych we wniosku. Ta wola moe dotyczy rwnie kwoty zaoszczdzonej na realizacji przedsiwzi ju wykonanych. Na tle Ustawy ofunduszu soeckim oraz Ustawy o finansach publicznych nie mona jednak przyj, e uchwaa zebrania wiejskiego wtej sprawie bezwzgldnie zobowizuje organy gminy do dokonania zmian wbudecie. gminie bdzie to 30%), zwrot zprogramu Leader to 75%.
Bardziej problematyczn kwesti jest zwizek midzy zwrotem z budetu pastwa czci wydatkw poniesionych wramach funduszu soeckiego, azwrotem rodkw zprogramu Leader. Nie ma wtpliwoci, e dofinansowanie zadania z programu Leader nie wpywa na prawo gminy do wystpowania o zwrot czci wydatkw poniesionych wramach funduszu soeckiego - prawo to uzyskaa gmiRafa Trykozko na na mocy Ustawy. Pojawia si jednak pytanie czy zwrot ten nie bdzie potraktowany jako dochd zwizany z realizacj projektu. Jeeli umowa odofinansowanie zprogramu Leader przewiduje pomniejszenie dofinansowania odochody uzyskane wzwizku z realizacj projektu, naoyoby to na gmin obowizek odprowadzenia Czy fundusz soecki moe by wkadem kwoty zwrotu. wasnym gminy w realizacj PrograGmina powinna wyjani t kwesti mu Rozwoju Obszarw Wiejskich na zinstytucj, zktr podpisana zostaa lata 2007 2013, Dziaanie Odnowa irozwj wsi, o IV Leader? Wramach umowa o dofinansowanie. Wyjanietego programu zakupione zostanie nie powinno jednoznaczne okreli wyposaenie placu zabaw. Zakup ten status czciowego zwrotu wydatkw jest spjny z wnioskiem soectwa. Je- poniesionych w ramach funduszu eli tak, to czy mona wystpi ozwrot soeckiego w wietle zasad realizacji wydatku z budetu pastwa zgodnie programu. zUstaw ofunduszu soeckim (w naszej Rafa Trykozko
Takie postpowanie nie budzi wtpliwoci. Jeeli soectwo zoyo wniosek, wktrym przewidywao zakup wyposaenia placu zabaw, to do decyzji wjta (burmistrza) naley sposb realizacji tego przedsiwzicia. Jeeli organ wykonawczy uzna, e sfinansowanie tego zakupu bdzie bardziej efektywne, jeli bdzie ono jako wkad wasny czci gminnego projektu obejmujcego takie wanie przedsiwzicie, nie naruszy to woli soectwa co do rodzaju realizowanego przedsiwzicia.
FINANSE
34
54
Wjt zaniy dochody budetowe przy obliczaniu kwoty bazowej soectwa utraciy w ten sposb 1/3 funduszu. Jakie mona podj kroki, jeeli terminy skadania wnioskw upyny i wnioski dotyczyy pomniejszonych kwot? Jeeli upyny ju terminy skadania wnioskw, soectwo nie ma adnej moliwoci, aby okreli przeznaczenie utraconych rodkw na zasadach wynikajcych z Ustawy o funduszu soeckim.
35
Aby unikn takich sytuacji, warto po 30 czerwca przeanalizowa, jakie rodki powinny przypada soectwu i porwna te ustalenia z kwotami wskazanymi winformacji przekazanej przez sotysa. Informacja ta powinna by powszechnie dostpna w internecie lub urzdzie kwota dochodw biecych zawsze jest wskazana wopisowym sprawozdaniu zwykonania budetu publikowanym wBIP). Rafa Trykozko
Wjt opisanym dziaaniem niewtpliwie naruszy art. 2 ust. 1 i2 Ustawy. Stao si to kosztem uprawnie soectw, wynikajcych z podjcia przez rad gminy uchway wyraajcej zgod na wyodrbnienie funduszu. Stosownie do art. 229 pkt 3 Kodeksu postpowania administracyjnego organem waciwym do rozpatrzenia skargi na dziaania wjta jest rada gminy. Soectwa mog zatem zaskary do rady gminy dziaania wjta, wnioskujc jednoczenie do rady np. oumoliwienie okrelenia przeznaczenia takiej kwoty rodkw, ojak zaniono fundusz. Wten sposb mona byoby zlikwidowa wpewnym stopniu skutki bezprawnego dziaania wjta i wynikajce std uszczuplenie uprawnie soectw. Naley jednak mie na uwadze, e dopuszczenie przez organy gminy moliwoci przeznaczenia okrelonych rodkw przez soectwa na tym etapie nie bdzie powizane zkorzystaniem z funduszu soeckiego. W opisanej sytuacji nie bdzie bowiem moliwe podjcie decyzji w sprawie przeznaczenia rodkw na zasadach i w terminach wynikajcych zUstawy.
Czy mona poprawi kwot funduszu soeckiego na dany rok, jeli niewaciwie przyjto liczb mieszkacw gminy na koniec poprzedniego roku? Przy ponownym przeliczeniu kwota funduszu ulegaby niewielkiemu zmniejszeniu. Analiza przepisw Ustawy o funduszu soeckim pozwala wnioskowa, e poprawienie kwoty funduszu wroku jego realizacji nie jest moliwe. Przede wszystkim dlatego, e nie da si cofn skutkw wynikajcych z przekazania sotysom informacji owysokoci rodkw dla danego soectwa ipodjtej na jej podstawie uchway zebrania wiejskiego oprzeznaczeniu funduszu.
36
Jeeli bd wobliczeniu kwoty przeznaczonej na fundusz danego soectwa dotyczy niewielkich wartoci, to nie ma on realnego wpywu na ocen zgoszonych przedsiwzi wzakresie mieszczenia si ich kosztw wprzyznanej soectwu kwocie.
Inn kwesti jest jednak wpyw stwierdzonego bdu w obliczeniach na wniosek w sprawie zwrotu czci wydatkw wykonanych w ramach funduszu. Zgodnie zczci C wzoru wniosku o zwrot z budetu pastwa
55
czci wydatkw gminy wykonanych w ramach funduszu soeckiego, kwota wydatkw wykazanych we wniosku jako poniesione w ramach funduszu nie moe by wysza ni kwota rodkw na soectwa obliczona zgodnie z wzorem okrelonym przez art. 2 ust.1 Ustawy ofunduszu soeckim. Niezalenie wic od kwot ujtych winformacji dla sotysw, a w konsekwencji we wnioskach soectw iwuchwale budetowej, przy sporzdzaniu wniosku ozwrot wydatkw wykonanych wdanym roku naley uwzgldni kwoty prawidowo obliczone, aby nie narazi si na zarzut nienalenego otrzymania dotacji (tj. przekraczajcych obliczenie na podstawie art. 2 ust. 1 Ustawy). Rafa Trykozko cji budetowej w projekcie budetu) i tak dokonane zostao przez wjta (burmistrza, prezydenta), a nie przez soectwo koszty zadania wskazywane przez soectwo we wniosku naley ocenia jako szacunkowe, uzasadniajce jedynie oglny przewidywany koszt zadania, anie koszty ostateczne.
Rada gminy dokonaa zmiany planu wydatkw budetowych na biecy rok wczci dotyczcej funduszu soeckiego. Zmiany dokonane zostay wramach tego samego rozdziau pomidzy paragrafami. Czy to jest zgodne zprawem? Przeniesienie dotyczy wydatkw w ramach funduszu soeckiego na rok 2011 i polega na dostosowaniu klasyfikacji do rodzaju wydatku. Wzaczniku planu wydatkw w ramach funduszu soeckiego zmienia si tylko klasyfikacj budetow wydatkw, nie ulegaj zmianie zadania.
37
Tego typu zmiany wtrakcie roku budetowego s nieuniknione trudno zakada, i soectwo skadajce wniosek oceni koszty wszystkich elementw skadajcych si na wykonanie uchwalonego przedsiwzicia wsposb ostateczny i nieodwoalny. Oszacowanie kosztw przez soectwo ma raczej umoliwi ocen wniosku w zakresie zgodnoci z warunkiem mieszczenia si przedsiwzi wkwocie przypadajcej soectwu na dany rok budetowy. Ustawa ofunduszu soeckim nie odbiera organowi wykonawczemu gminy obowizku wyboru formy wydatkowania rodkw publicznych wsposb celowy, efektywny ioszczdny, przy zachowaniu zasady uzyskiwania najlepszych efektw zdanych nakadw. A zatem, zmiany wklasyfikacji budetowej, zwizane z procesem realizacji budetu nie wpywajce na zmian przedsiwzicia, ktrego wykonanie zgosio soectwo, nie stanowi zmiany wniosku soectwa is wzwizku ztym dopuszczalne. Rafa Trykozko
Zmiana w uchwale budetowej opisana w pytaniu nie narusza Ustawy ofunduszu soeckim. Nie dochodzi bowiem do zmiany wniosku soectwa (zmiany przedsiwzi zawartych we wniosku). Pierwotne ujcie wuchwale budetowej wydatkw na realizacj przedsiwzi soectwa (rozpisanie jego realizacji na podziaki klasyfika-
Czy mog by dwa rda finansowania zadania przewidzianego w funduszu: fundusz i budet gminy? Chodzi osytuacj, wktrej koszt zadania, zaplanowany w ramach funduszu soeckiego na kwot 20 tys, jest wyszy iwynosi 30 tys.
38
56
Oczywicie, e mog. Jeli wtoku realizacji przedsiwzicia trzeba bdzie wyda kwot wysz, ni to wynikao zprawidowego wniosku soectwa, to dodatkowe koszty mog by sfinansowane zbudetu gminy. Wopisanej sytuacji trudno jednak mwi o dwch rdach finansowania wydatki dotyczce realizacji przedsiwzicia zgoszonego we wniosku soectwa s wydatkami zbudetu gminy! poza rodki przypadajce soectwu. Przykadowo: nie da si obroni prawidowoci wniosku, wktrym soectwo, na ktre przypada kwota 20tysicy zotych, zgosio budow 1 km nawierzchni asfaltowej. Wtakiej sytuacji adne zwydatkw nie bd mogy by uznane za wykonane w ramach funduszu ze wzgldu na sprzeczno wniosku zobowizujcym prawem.
Rafa Trykozko Finansowane przedsiwzicie jest zadaniem wasnym gminy, nie mona zatem dowodzi, e wjtowi (burmistrzowi) nie wolno wydatkowa dowolnie zaplanowanych rodkw na realizacj zadania wasnego. Wydatkami w ramach funduszu soeckiego bd jednak tylko wydatki do wysokoci kwoty przypadajcej soectwu zgodnie Jeeli koszt wykonania zadania wramach funduszu soeckiego okae si nizUstaw. szy od zakadanego, to czy wjt moe Wydatkowanie kwoty wyszej od odmwi soectwu wykorzystania pozaplanowanej we wniosku nie wzbu- zostaej kwoty na inny cel? Czy istnieje dzi wtpliwoci wwczas, jeeli da si sposb, aby soectwo wykorzystao pot sytuacj uzasadni zmian cen czy zostae rodki na inne dziaania ni te innych uwarunkowa zwizanych zapisane we wniosku? z realizacj przedsiwzicia (zachoNie mona przyj zaoenia, i wydzi zwyke ryzyko wykonywania zadatki realizowane w celu wykonania da). Jeeli bowiem organ wykonawprzedsiwzicia uchwalonego przez czy gminy przyj wniosek soectwa zebranie wiejskie w ramach funjako prawidowy, to naley uzna, e duszu soeckiego musz by rwne na dzie rozpatrzenia wniosku ocekwocie przypadajcej soectwu lub ni koszt przedsiwzicia jako realprzeznaczonej na dane przedsiwziny. Trudno jednak przewidzie czy cie. Wjt, realizujc przedsiwzicie wczasie realizacji przedsiwzicia syzgodnie z wol soectwa, wykonuje tuacja nie zmusi do zwikszenia kwoty w istocie budet. Przy realizacji buwydatkw. detu obowizuj wjta oglne zasady Jedynym niebezpieczestwem wsy- wydatkowania rodkw publicznych, tuacji wydatkowania kwot wyszych wszczeglnoci zasada zart. 44 ust.3 od wynikajcych z wniosku soectwa pkt 1 Ustawy o finansach publicznych, jest moliwo zarzucenia wjtowi wedug ktrej wydatki publiczne po(burmistrzowi), i przyj wniosek winny by dokonywane w sposb nieprawidowy w wietle art. 4 ust. 3 celowy i oszczdny, z zachowaniem Ustawy o funduszu soeckim, koszty zasady uzyskiwania najlepszych efekprzedsiwzi wykraczay bowiem tw z danych nakadw. Ewentualne
ZMIANY
39
57
oszczdnoci przy realizacji przedsiwzicia zgodnie z wol soectwa s wiadectwem gospodarnego postpowania wjta. kwota przypadajca soectwu na dany roku budetowy oznacza kwot wydatkw, ktra ma by poniesiona. Kwota ta wyznacza jedynie zakres kosztowy przedsiwzi, ktre soectwo moe Kwoty pozostae po zrealizowaniu uchwali we wniosku. przedsiwzicia okrelonego we wnioRafa Trykozko sku soectwa nie mog by wydatkowane wtrybie Ustawy ofunduszu soeckim nie mona zoy wniosku oich przeznaczenie na zasadach okrelonych wart. 4 Ustawy. Kwestia co zro- Czy dopuszczalna jest zmiana przebi z tymi niewykorzystanymi rod- znaczenia rodkw funduszu soeckami nie jest przedmiotem regulacji kiego (w trakcie roku budetowego) Ustawy inie mona ewentualnego ich zgoszona przez mieszkacw danego wydatkowania traktowa jako wydat- soectwa wformie wniosku? wkwietkw w ramach funduszu soeckiego. niu biecego roku wpyn do wjta Nawet jeli wjt zdecyduje o prze- wniosek zzebrania wiejskiego ozmiaznaczeniu nadwyki zgodnie z y- n przeznaczenia rodkw zaplanowaczeniem soectwa, nie mona tego nych do realizacji w2010 r. Czy rada utosamia z funduszem soeckim. gminy moe dokona zmiany na mocy Nie mona wic te przyj, e jakie- uchway wsprawie zmian wbudecie? kolwiek propozycje soectwa skadane Czy wtym temacie bdzie jednolita inwtrakcie roku budetowego zobowi- terpretacja przepisw, poniewa rne zuj wjta do ich wykonania wjt RIO maj indywidualne (sprzeczne) jest jedynie zobowizany do ujcia podejcia dotyczce tej kwestii? w budecie wnioskw soectw ska- Tak jak zaznaczono w pytaniu, podanych w trybie art. 4 Ustawy o fun- szczeglne izby obrachunkowe maj duszu soeckim ijest to istotny wyjtek rozbiene podejcie do opisanej sytuod oglnej zasady opracowywania bu- acji. Moim zdaniem, zmiany przeddetu, ktra zabrania interpretowa go siwzi poprzez zoenie nowego rozszerzajco. wniosku wtrakcie roku budetowego, Podsumowujc, realizacja jakichkol- s niedopuszczalne nie przewiduje wiek propozycji soectwa skadanych ich Ustawa o funduszu soeckim. Jeew trakcie roku budetowego zaley li dopucimy takie zmiany w trakcie tylko od woli wjta nie mona przy- roku, to wydatki ponoszone wnastpj zaoenia, i soectwo w kadym stwie tych zmian nie s ju wydatkami czasie i okolicznociach moe zobo- w ramach funduszu soeckiego ich wizywa organy gminy do realizacji przeznaczenie nie wynika bowiem swoich zamierze. inie ma przy tym zwnioskw soectw zoonych wtryznaczenia, jakiego rzdu rodkw mia- bie Ustawy ofunduszu soeckim.
40
aby ta decyzja dotyczy. Prawo podjcia przez zebranie wiejskie decyzji wicej organy gminy dotyczy procesu opisanego wart. 4 Ustawy ofunduszu soeckim. Bdne jest zaoenie, e
Wydaje si, e dopuszczanie takich zmian przez niektre RIO jest wynikiem nazbyt wskiego, wycznie budetowego spojrzenia na limity wydatkw na realizacj przedsiwzi
58
w ramach funduszu soeckiego, ktre nie uwzgldnia szczeglnego trybu znalezienia si tych przedsiwzi w budecie. Przedsiwzicia te nie bd miay, po ich zmianie, podstawowej cechy, ktr ustawodawca chcia przypisa funduszowi soeckiemu nie bd wynikay z autonomicznej decyzji soectwa, lecz bd wynikiem nieskrpowanej adnymi ustawowymi zasadami akceptacji propozycji przez organy gminy. wykonanych na podstawie takich zmian wbudecie? Jakakolwiek decyzja rodzi niebezpieczestwo naruszenia dyscypliny finansw publicznych albo poprzez niedochodzenie nalenoci ztytuu nalenej dotacji, albo poprzez nienalene pobranie dotacji i obowizek jej zwrotu wraz z odsetkami. Wzwizku ztym, e zwrot bdzie nastpowa w formie dotacji celowej zbudetu pastwa, zdu doz prawdopodobiestwa mona przyj, e kontrola prawidowoci wypaty tych dotacji bdzie przedmiotem kontroli nie tylko RIO, ale take NIK-u i sub wojewody. Celem wprowadzenia instytucji czciowego zwrotu wydatkw miaa by zachta do przyznawania rodkw mieszkacom w ramach funduszu soeckiego, czyli przyznawania im prawa do podejmowania decyzji o ich przeznaczeniu. Nie byo wol ustawodawcy ustanawianie instytucji czciowego zwrotu wydatkw, o przeznaczeniu ktrych decydowa bd organy gminy wedug wasnego widzi mi si. a takimi wydatkami bd wanie wydatki na przedsiwzicia zmieniane wtrakcie roku budetowego. Prawo soectw do podjcia decyzji wicej organy gminy istnieje bowiem tylko wtrybie przewidzianym wUstawie ofunduszu soeckim. Nie obejmuje ono ju etapu zmian wbudecie.
O tym, e taka zmiana powoduje utrat cech przedsiwzicia realizowanego w ramach funduszu soeckiego, wiadczy sposb postawienia pytania Czy rada gminy moe...? Jeeli byby to nadal fundusz soecki, to po spenieniu przez soectwo warunkw ustawowych takie pytanie nie ma racji bytu wwczas rada gminy musi uj przedsiwzicie wbudecie.
Korzystanie z moliwoci zmian wnioskw wtrakcie roku, dopuszczanej przez niektre RIO, jest powanym niebezpieczestwem zpunktu widzenia gminy. Musimy bowiem pamita, e wszystkie wydatki wykonane w ramach funduszu musz by ujte we wniosku ozwrot czci wydatkw z budetu pastwa. Pojcie wydatkw wykonanych wramach funduszu nie jest definiowane ani Ustaw, ani rozporzdzeniem Ministra Finansw w sprawie zwrotu czci wydatkw, Uwaam te, e kwestia zmian co uwaam na race niedopatrzenie wbudecie na wniosek soectwa moe prawodawcy. by rozpatrywana tylko w kontekcie Zamy, e RIO dopuci na wnio- zmiany przedsiwzicia, anie podziasek soectwa zmian wbudecie wy- ek klasyfikacyjnych, w ktrych ujto datkw w ramach funduszu nie da wydatki na przedsiwzicie wynikasi tak ustalonych wydatkw obroni jce z wniosku zoonego w trybie jako wydatkw wykonanych na przed- art. 4 Ustawy. Przeniesienia midzy siwzicie uchwalone wtrybie Ustawy. paragrafami klasyfikacji budetowej Gmina stanie przed problemem czy wynikajce ztoku realizacji przedsiubiega si o zwrot czci wydatkw wzicia nie powinny by ustalane na
59
linii: soectwo wjt. Takie zmiany s zwykym wynikiem procesu wykonywania budetu imog by wykonywane zpominiciem soectwa. 106). Zprzepisw rozporzdzenia nie wynika, aby gmina miaa zacza do wniosku dokumentacj powiadczajc poniesienie wydatkw w ramach funduszu soeckiego czy te wnioski soectw, ktrych podstaw byy wydatki ujte przez gmin wpkt C wniosku o zwrot. Obowizku przedkadania takiej dokumentacji nie da si take wyczyta z zakresu kompetencji wojewody do badania wniosku. Zgodnie z 3 ust. 1 rozporzdzenia wojewoda sprawdza jedynie prawidowo wniosku pod wzgldem rachunkowym i formalnym. W ramach tej kompetencji mieci si zatem sprawdzenie: prawidowoci oblicze dokonanych wtreci wniosku (wyliczenia kwoty do zwrotu iustalenia waciwego procentu zwrotu wydatkw przysugujcego gminie), terminu jego zoenia oraz prawidowoci zoonych podpisanie.
Podsumowujc, bilans potencjalnych korzyci istrat wynikajcych ze zmiany przedsiwzicia (na wniosek soectwa) wtrakcie roku, przemawia za powstrzymaniem si od tego rodzaju zmian. Niewykonanie przedsiwzicia w ramach limitu przeznaczonego na realizacj funduszu soeckiego (np. W nastpstwie wyraenia takiej woli przez soectwo wtrakcie roku budetowego) jest duo bezpieczniejsze takie postpowanie nie narusza bowiem przepisw Ustawy. Wol soectwa co do innego przeznaczenia kwoty niewydatkowanej zgodnie z pierwotnym wnioskiem soectwa mona oczywicie zrealizowa jako normalny wydatek zbudetu. Rafa Trykozko
ZWROTY
Gmina pierwszy raz skada wniosek ozwrot czci kosztw zfunduszu soeckiego. Czy do wniosku ozwrot czci kosztw naley zaczy jakie dokumenty (np. faktury, rachunki, umowy)? Jak taki wniosek powinien wyglda?
41
Wzr wniosku o czciowy zwrot wydatkw wykonanych w ramach funduszu soeckiego okrelony zosta w zaczniku do Rozporzdzenia Ministra Finansw z dnia 25 stycznia 2010 r. w sprawie trybu zwrotu czci Podsumowujc, gmina nie zacza do wydatkw gmin wykonanych wramach funduszu soeckiego (Dz. U. Nr 21, poz. wniosku ozwrot adnej dokumentacji
Jeeli jednak wojewoda zwrci si do gminy z poleceniem przedstawienia dokumentacji powiadczajcej poniesienie wydatkw wramach funduszu, gmina powinna j przekaza. Nie dlatego, e wojewoda ma prawo jej da, ale dlatego, e jest to korzystne dla gminy. Naley bowiem mie na uwadze, e przepisy prawa nie definiuj, co naley rozumie pod pojciem wydatki wykonane w ramach funduszu soeckiego, a praktyka pokazuje, e wiele sytuacji trudno jednoznacznie oceni. Zbadanie przez wojewod dokumentacji (wnioskw soectw, faktur) znosi odpowiedzialno gminy za ewentualne bdy w kwalifikowaniu wydatkw jako podlegajcych zwrotowi i ewentualn odpowiedzialno za np. wyudzenie dotacji z budetu pastwa.
60
dotyczcej ponoszonych wydatkw, poniewa nie wynika to ani z obowizkw gminy w zakresie skadania wnioskw, ani zobowizkw wojewody wzakresie badania wnioskw. Rafa Trykozko nie stanowi te dochodu majtkowego. Jest to rwnoznaczne zkoniecznoci zakwalifikowania jej jako dochodu biecego budetu.
Nasza gmina zoya wniosek ozwrot z budetu pastwa czci wydatkw gminy wykonanych wramach funduszu soeckiego za rok 2010. Jak wzwizku z tym bdzie si klasyfikowa dochd gminy ztytuu tej refundacji wbudecie gminy: wktrym paragrafie, czy bdzie to dochd biecy czy majtkowy?
42
Jak wczeniej wskazano, dotacja otrzymana tytuem zwrotu czci wydatkw wykonanych w ramach funduszu soeckiego nie ma okrelonego celu. Zastosowanie do niej ma wic art. 50a Ustawy o dochodach jednostek samorzdu terytorialnego, wedug ktrego to rada gminy decyduje o przeznaczeniu dotacji otrzymanych z budetu pastwa na podstawie odrbnych przepisw, stanowicych zwrot poniesionych wydatkw na realizacj zada okrelonych wtych przepisach.
Refundacja z budetu pastwa jest zgodnie zart. 2 ust. 4 Ustawy ofunduszu soeckim dotacj celow. Bdzie ona stanowia dochd biecy budetu gminy. Wynika to z postanowie art. 235 ust. 2 i 3 Ustawy o finansach publicznych. Przepis zawarty w ust. 2 wskazuje, e przez dochody biece rozumie si dochody budetu jednostki samorzdu terytorialnego, niebdce dochodami majtkowymi. Z kolei art. 235 ust. 3 Ustawy ofinansach publicznych zawiera zamknity katalog dochodw majtkowych. Nale do nich: dotacje irodki na inwestycje, dochody ze sprzeday majtku,
Druga cz pytania dotyczy waciwej klasyfikacji budetowej zwrotu, bdcego dotacj celow. Zgodnie z zasadami okrelonymi w przepisach Rozporzdzenia Ministra Finansw zdnia 2 marca 2010r. wsprawie szczegowej klasyfikacji dochodw, wydatkw, przychodw i rozchodw oraz rodkw pochodzcych ze rde zagranicznych, dochd gminy ztytuu zwrotu czci wydatkw poniesionych w ramach funduszu soeckiego traktowanego jako dotacja z budetu pastwa niemajca charakteru inwestycyjnego powinien by klasyfikowany w jednym z paragrafw rozpoczynajcych si cyfr 2. W grupie tych paragrafw nie ma jednake podziaki klasyfikacyjnej, ktra odpowiadaaby dokadnie cechom przekazywanej dotacji. W odniesieniu do dotacji przekazywanych gminom z budetu pastwa rozporzdzenie wymienia bowiem nastpujce paragrafy:
dochody z tytuu przeksztacenia prawa uytkowania wieczystego wprawo wasnoci.
Dotacja celowa, przekazana gminie tytuem zwrotu czci wydatkw wykonanych w ramach funduszu soeckiego, nie ma przeznaczenia inwe 201 Dotacje celowe otrzymane stycyjnego. Nie majc tak naprawd z budetu pastwa na realizacj zaadnego konkretnego przeznaczenia, da biecych zzakresu administracji
61
rzdowej oraz innych zada zleconych fie 284 mog by ujmowane rwnie gminie (zwizkom gmin) ustawami, dotacje dla j.s.t. (w tym gmin), ktre ze wzgldu na specyficzne cechy nie 202 Dotacje celowe otrzymane mieszcz si w adnej z okrelonych zbudetu pastwa na zadania biece realizowane przez gmin na podstawie szczegowo kategorii.
porozumie zorganami administracji Oczywicie moe pojawi si zarzdowej, strzeenie do ujcia tej refundacji 203 Dotacje celowe otrzymane wparagrafie 284, poniewa wjego tyz budetu pastwa na realizacj wa- tule wskazano, e dotacja tam ujta ma snych zada biecych gmin (zwiz- by przeznaczona na finansowanie lub dofinansowanie ustawowo okrekw gmin). lonych zada biecych. Refundacja aden z wymienionych paragrafw za zgodnie zUstaw ofunduszu sonie odpowiada zwrotowi czci wy- eckim nie jest przeznaczona ani na datkw wykonanych w ramach fun- finansowanie ani na dofinansowanie duszu soeckiego, poniewa zwrot ten adnych konkretnych zada. nie jest wizany ze sfinansowaniem Podsumowujc, w wietle obowidotacj adnych zada. Refundacja ta zujcych zasad klasyfikacji budetoma charakter bliniaczy do rodkw przekazywanych gminom w formie wej nie ma moliwoci precyzyjnego dotacji z tytuu rekompensaty utra- wskazania waciwego paragrafu klaconych dochodw wasnych (art. 50a syfikacji dla tego dochodu gminy. Za Ustawy odochodach jednostek samorz- najmniej kontrowersyjne naley za du terytorialnego), jednake dla tych uzna ujcie tej dotacji wpar. 203 lub rekompensat zostaa przewidziana 284. odrbna podziaka klasyfikacyjna doRafa Trykozko chodw paragraf 268 Rekompensaty utraconych dochodw wpodatkach iopatach lokalnych. Naley te zwrci uwag na oglnie opisany w rozporzdzeniu paragraf 284 Dotacja celowa otrzymana zbudetu pastwa na finansowanie lub dofinansowanie ustawowo okrelonych zada biecych realizowanych przez pozostae jednostki sektora finansw publicznych opatrzony komentarzem, e obejmuje dotacje celowe niezaliczone do paragrafw: 201 do 203, 211 do 213, 221 do 223. Przy czym nie ma wrozporzdzeniu zastrzeenia, e wyczenie to jest podmiotowe (czyli e nie dotyczy dotacji dla j.s.t.), a tylko, e naley tam ujmowa dotacje, ktra nie s zaliczane do wymienionych paragrafw. Wynika std, e wparagra-
ORGANIZACJE POZARZDOWE 43
Czy soectwo moe przekaza organizacji pozarzdowej w formie dotacji rodki uzyskane w ramach funduszu (np. stowarzyszeniu realizujcemu projekt na rzecz mieszkacw soectwa, dotyczcy doposaenia wietlicy wiejskiej)? Wniosek okrelajcy planowane przedsiwzicie powinien by zoony przez soectwo do 30 wrzenia roku
62
poprzedzajcego rok budetowy. Wjt jeli nie widzi przesanek formalnych do odrzucenia wniosku musi go zrealizowa, wpisujc przedsiwzicie wbudet gminy. Naley pamita, e przedsiwzicie musi spenia przesanki zart. 1 ust. 3 Ustawy ofunduszu soeckim. wasnych gminy. Jest to bowiem warunek moliwoci rozpatrywania sposobu przekazania rodkw zfunduszu soeckiego stowarzyszeniu. Fundusz soecki jest czci budetu gminy iprzyjcie przez zebranie wiejskie takiego czy innego przedsiwzicia nie stanowi podstawy do jakiejkolwiek Soectwo nie moe przekaza wy- liberalizacji zasad ponoszenia wydatbranemu Stowarzyszeniu rodkw, kw z budetu czy celw, na ktre poniewa nie ma takich uprawnie. mog by przeznaczone. Moe jedynie wskaza przedsiwziZawarcie umowy partnerskiej nicie, ktre bdzie realizowane (np. za- czego nie zmienia wocenie moliwowody sportowe czy inne imprezy na ci czy sposobu przekazania rodkw, terenie soectwa, doposaenie wietli- poniewa przepisy prawa nie przecy). Wjt, jeli uwaa, e organizacja widuj tego typu umw. Tryb powiepozarzdowa wykona to zadanie lepiej rzenia realizacji zadania publicznego itaniej, powinien rozpisa konkurs na stowarzyszeniu z jednoczesnym dofijego realizacj. rodki zostan prze- nansowaniem jego realizacji zbudekazane tej organizacji, ktra wygra tu gminy okrelaj w szczeglnoci konkurs. przepisy Ustawy odziaalnoci poytku Magdalena Kaua publicznego i o wolontariacie, zgodnie z oglnymi zasadami wynikajcymi z art. 221 Ustawy ofinansach publicznych. Transfer rodkw z budetu Jedno zsoectw porozumiao si ze sto- gminy (w tym w ramach realizacji warzyszeniem dziaajcym na terenie funduszu soeckiego) nastpi wwczas gminy, ktre to wjego imieniu wystpi wformie dotacji na realizacj zadania zprojektem odofinansowanie budowy publicznego. Wszczcie postpowania placu zabaw. Soectwo chce przezna- w sprawie zawarcia umowy o powieczy pienidze z funduszu soeckie- rzenie realizacji zadania i udzielenie go na wkad wasny do tego projektu. dotacji moe nastpi na wniosek Czy jest to moliwe (realizacj caego stowarzyszenia. przedsiwzicia bdzie zajmowao si Warto jednak pamita, e jeeli stowarzyszenie i na nie bd wysta- soectwo zoyo wniosek, w ktrym wiane wszystkie faktury)? Jeli nie, przewidywao realizacj przedsiwziczy zmieniby co w tym przypadku cia polegajcego na budowie placu zafakt zawarcia umowy partnerskiej po- baw, to do wyboru wjta (burmistrza) midzy stowarzyszeniem agmin? Ja- naley sposb realizacji przedsiwzikie jest najlepsze rozwizanie w tym cia. Jeeli organ wykonawczy gminy przypadku? uzna, e sfinansowanie budowy placu Jak naley wnioskowa z treci py- zabaw bdzie bardziej efektywne, jetania, plac zabaw ma by urzdzony li jego realizacja zostanie powierzona gruncie gminy zadanie bdzie na stowarzyszeniu i przekae na ten si zatem miecio w katalogu zada cel dotacj (dofinansowanie), to tak
44
63
decyzj nie naruszy woli soectwa co do rodzaju realizowanego przedsiwzicia. Naley jednak podkreli, e w ramach kompetencji soectwa do okrelania przeznaczenia funduszu soeckiego nie mieszcz si: wskazywanie konkretnego podmiotu, ktry ma wykona przedsiwzicie (wystpi o dotacj), wybr formy wykonania przedsiwzicia (udzielenie dotacji). Soectwo moe wskaza we wniosku, i planuje wydatkowanie rodkw na budow placu zabaw, wtym jako dotacj dla podmiotu niepublicznego na realizacj tego zadania. Ostateczny przebieg procesu wydatkowania rodkw na przedsiwzicie zaley jednak od dwch podmiotw: od wjta (burmistrza) czy wybierze tak form realizacji zadania (powierzenie podmiotowi niepublicznemu) iod stowarzyszenia czy bdzie wnioskowao ouzyskanie dotacji iczy speni warunki konieczne dla jej uzyskania. Okoliczno, e faktury bd wystawiane na stowarzyszenie nie stanowi przeszkody. Dowodem wydatku wramach funduszu soeckiego bdzie przekazanie dotacji i zatwierdzenie przez wjta (burmistrza) jej rozliczenia przedstawionego przez stowarzyszenie, jako wydatkowanej zgodnie z przeznaczeniem czyli na budow placu zabaw. Rafa Trykozko

Fundusz Sołecki W Pytaniach I Odpowiedziach

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Fundusz Sołecki W Pytaniach I Odpowiedziach

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

FUNDUSZ SOECKI

Stowarzyszenie Liderw Lokalnych Grup Obywatelskich

Sami swoje, czyli fundusz soecki

Szymon Osowski, Prezes Stowarzyszenia Liderw Lokalnych Grup Obywatelskich

Troch teorii o funduszu soeckim

Co to jest fundusz soecki?

Ile pienidzy przypada na moje soectwo?

Fundusz soecki na co wyda te pienidze i kto o tym decyduje?

Czyje s pienidze z funduszu soeckiego?

Do kiedy naley wyda pienidze z funduszu soeckiego?

Fundusz soecki czy to si opaca gminie?

FUNDUSZ SOECKI WYKONANY W 2010 R.

gminy,ktrewyodrbniy funduszsoecki(1082)* gminy,ktreniewyodrbniy funduszusoeckiego(1396)

rdo: SLLGO Monitoring funduszu soeckiego www.funduszesoleckie.pl

Fundusz soecki krok po kroku

Cel: podjcie przez rad gminy uchway o wyodrbnieniu w budecie gminy

Krok 2. Zorganizuj spotkanie mieszkacw poinformuj o funduszu i zbierz

Cel: zaangaowanie jak najwikszej liczby mieszkacw soectwa w proces

ROZDZIA2 Trochteoriiofunduszusoeckim Krok 3. We udzia w zebraniu wiejskim dotyczcym wniosku o fundusz

Cel: uchwalenie poprawnego i satysfakcjonujcego mieszkacw soectwa

pitnastu penoletnich mieszkacw soectwa.

Zoenie wniosku po terminie powoduje jego odrzucenie

Na co musisz uwaa: najczciej popeniane bdy we wniosku

ROZDZIA2 Trochteoriiofunduszusoeckim Krok 4. Dowiedz si, jak fundusz jest realizowany

Cel: zwikszenie udziau mieszkacw w odpowiedzialnoci za fundusz

Mamy fundusz soecki w gminie i co dalej?

Jak zorganizowa zebranie wiejskie?

Jak poprowadzi zebranie wiejskie?

Zanim zorganizujemy zebranie wiejskie dotyczce wniosku o fundusz soecki

Jak informowa o rezultatach zebrania wiejskiego?

Protok z zebrania wiejskiego

Niech wcz si mieszkacy

przygotowujc wstpn kalkulacj kosztw zadania i jego uzasadnienie.

Jak pogodzi sprzeczne interesy?

Ile pienidzy przypada na moje soectwo?

Wysoko rodkw przypadajcych na soectwo

gdzie poszczeglne symbole oznaczaj:

Kb na rok 2012 wynosi 2511,39 z

Kb = 2+ 1131 2511,39z = (2+11,31) 2511,39z=25113,90z 100

Dlaczego kwota przypadajca na soectwo Chocianowice nie rwna si 33426,60 z?

Czsto powtarzajce si bdy

3) dochody z tytuu przeksztacenia prawa uytkowania wieczystego w prawo wasnoci.

Przykadowe ulotki o funduszach soeckich

Wniosek na podstawie art. 241 Kodeksu postpowania administracyjnego

Co mwi artyku 241 Kodeksu postpowania administracyjnego?

Przewodniczcy Rady Gminy

Zadania wasne gminy

Ustawa o funduszu soeckim

3. rodki funduszu niewykorzystane w roku budetowym wygasaj z upywem roku.

4. nie skutkuj one adnymi efektami dla mieszkacw soectwa.

Rafa Trykozko nia przeznaczenia funduszu soeckiego

OCHOTNICZA STRA POARNA

SKUTKI KLSKI YWIOOWEJ 33

dochody z tytuu przeksztacenia prawa uytkowania wieczystego wprawo wasnoci.

You might also like

gminy,ktrewyodrbniy funduszsoecki(1082)* gminy,ktreniewyodrbniy funduszusoeckiego(1396)

ROZDZIA2 Trochteoriiofunduszusoeckim Krok 3. We udzia w zebraniu wiejskim dotyczcym wniosku o fundusz

ROZDZIA2 Trochteoriiofunduszusoeckim Krok 4. Dowiedz si, jak fundusz jest realizowany

Kb = 2+ 1131 2511,39z = (2+11,31) 2511,39z=25113,90z 100