Czciow funkcj czasem atwiej zminimalizowa w porwnaniu z pen jeli na nieokrelonych zestawach jej zmiennych ustalic wartoci 0 lub

1 tak, e to spowoduje jej optymaln realizacj. Takie zagadnienie bdzie rozpatrywane dalej w nastpnym rozdziale. 4.4.5. PRZEDSTAWIANIE TEORIOMNOGOCIOWE. Przedstawienie to jest najbardziej krtkie, poniewa zadan funkcj f (dla pewnej jej wartoci) opisuje zbir Y liczb dziesitnych, ktre s zgodne z numerami zestaww zmiannych x1 , x2 ,..., xn . A mianowicie, jeli funkcja pena, czyli f : {0,1}n {0,1} , to j przedstawia Y 1 (lub Y 0 ) zbir tych liczb dziesitnych, na ktrych ona przyjmuje warto log.1 (lub log.0), a jeli funkcja czciowa, czyli f : {0,1}n {0,1, ~} , to j przedstawia dowolna dwjga zbiorw z zestawu {Y 1 , Y 0 , Y ~ } , gdzie Y ~ zbir liczb dziesitnych, na ktrych funkcja jest nieokrelona ~. A wic teoriomnogociow posta kanoniczn (TPK) pnej funkcji f przedstawia zbir Y 1 = {m1 , m2 ,..., mk }1 (lub Y 0 = {m1, m2 ,..., m2 n k }0 ), gdzie
n m1 , m2 ,..., mk dziesitne mintermy funkcji f. Jeli E 2 = {0,1,...,2 n 1} peny zbir 2n zestaww

zmiennych, to w przypadku penej funkcji Y 1 = E n \ Y 0 , Y ~ = ( prny zbir). Czciow funkcj f 2

Y 1 = {m1 , m2 ,..., mk }1 1 n 0 ~ w przypadku zadania zestawem {Y , Y } przedstawia TPK ~ ~ , Y = E 2 \ {Y , Y } , Y = {mk +1 , mk + 2 ,..., m p }
1 ~

p < 2 n k . Na przykad, TPK penej funkcji z tabl.4.1 (gdy przyj f = 1 dla 1,1,0) przedsrawia Y 1 = {0,2,3,4}1 Y 1 = {0,2,3,4,6}1 ( Y 0 = {1,5,7}0 ), natomiast czciow funkcj z tabl.4.1 przedsrawia TPK ~ . ~ Y = {6} Numeryczny (dwujkowy lub dziesitny) implikant to zbir ssidnich numerycznych (dwujkowych lub dziesitnych) mintermw, ktre go stworzyli na podstawie operacji sklejania. Na przykad, analityczny implikant x1 x3 funkcji f ( x1 , x2 , x3 , x4 ) jest stworzony na podstawie operacji sklejania (K4) ssidnimi mintemami x1 x2 x3 x4 , x1 x2 x3 x4 , x1 x2 x3 x4 i x1 x2 x3 x4 . Jego teoriomnogociowymi

odpowiednikami s: dwujkowy implikant (0 1) i dziesitny implikant (2,3,6,7), z ktrych pierwszy jest stworzony z ssiednich dwujkowych mintermw (0010), (0011), (0110) i (0111), a drugi z ssiednich dziesitnych mintermw 2, 3, 6 i 7. Przeksztaci numeryczny, np. dziesitny, implikant w analityczny bardzo atwo: 1) zapisa dwujkowy kod najmniejszej liczby a pod niej dwujkowy kod najwikszej liczby i wykreli w jednakowych pozycjach rzne liczby; 2) przepisa niewykreslone liczby, zmiat wykreslonych zapisa symbol ; 3) zapisany pseudotrjkowy implikant przeksztaci w analityczny wzr na podstawie

zamiany 0 xi , 1 xi , ignorujc symbol . Opisane przeksztacenie ilustruje przykad dla

/ / (0010) (0 1) x1 x3 . funkcji f ( x1 , x2 , x3 , x4 ) : (2,3,6,7) / / (0111) Odwrotne przeksztacenie implikanty z postaci analitycznej do teoriomnogociowej, np. dziesitnej, wykonuje si przez zamian xi 0, xi 1, zamiast nieobecnej (pochonionej) zmiennej stawia si symbol ; w utworzonej pseudotrjkowej implikanty wszystkie symbole po koleje zamienia si 0 1, utworzone dwujkowe liczby przeksztaca sie n dziesitne. Opisane przeksztacenie ilustruje przykad: x2 x3 x5 (011) {00101, 00111, 10101, 10111} (5,7,21,23).
Prz. Dla penej funkcji f ( x1 , x2 , x3 ) , zadanej tabl.4.1, przyj f = 1 dla 1,1,0, zapisa jej TPK, na mapie Karnaugha wydzieli obwodami implikanty minimalnej rangi oraz zapisa ich analityczne i teoriomnogociowe (dwujkow i dziesitn) postaci. Odp.
x1 x 2 x3 00 01 11 10 0 1 1 1 1 1 1

Zadana funkcja ma dwa implikanty: rangi 2 rangi 1 (2,3) (01) x1 x2 (0,2,4,6) ( 0) x3

4.4.6. PRZEDSTAWIANIE GRAFICZNE. DESE FUNKCJI BOOLOWSKIEJ.

Gwn wad tablicowej metody Karnaugha jest to, , zaczynajc od liczby zmiennych n 5 , przedstawienie funkcji boolowskich jest bardzo utrudnione co powoduje trdno okrelenia jednoznacznych regu postpowania, umoliwiajcych opracowanie stosownego algorytmu minimalizacji funkcji boolowskiej dla dowolnej liczby zmiennych. Pomimo tego metod Karnaugha najczciel stosuj dla rcznej minimalizacji funkcji o maej liczbie zmiennych a przez to, e umoliwia proste objanienie procesu minimalizacji tradycyjnie podaj w podrcznikach. Now metod przedstawienia dowolnej funkcji boolowskiej f ( x1 , x2 ,..., xn ) jest metoda graficzna, ktra polega na zbuduwaniu specjalnego grafu, zwanego deseniem funkcji boolowskiej f. Dese dowolnej funkcji boolowskiej f konstruuje si na specjialnym szablonie deseniu funkcji staej f ( x1 , x2 ,..., xn ) = 1 , tj. skoczonym nieskierowanym prostym (bez ptel) grafie B = ( M , ) , gdzie M = {m1 , m2 ,.., mk } zbir
n n k = 2n wierzchokw mi , a = {1 1 , 2 1 ,..., ln 1} zbir l = n2n 1 krawdzi in 1 . Krawdziami grafu B

s poczenia pomidzy wszystkimi ssiednimi parami wierzchokw, ktrych wagi s zdefiniowane

n-pozycyjnym kodem Graya ( g1 g k g l g n ) , g i {0,1} , i rozmieszczone na czterech ortogonalnych

urojonych posiach w taki sposb, e stopie kazdego wierzchoka mi deseni jest rwny n. Na rys.4.8 pokazano (liniami przerywanymi) szablony deseniw funkcji boolowskich o trzech (a), czterech (b), piciu (c) i szeciu (d) zmiennych. Na pionowych posiach s rozmieszczone wierzchoki, ktre maj wartoci ( g1 g n 2 00) (grna po) i ( g1 g n 211) (dolna po), a na poziomowych

posiach rozmieszczone wierzchoki, ktre maj wartoci ( g1 g n 210) (lewa po) ( g1 g n 2 01) (prawa po). Przy tym kady wierzchoek deseni przedstawionej funkcji staej ma stopie n.
g00 4
0 6 2

g1g2g300 g01
1 5 28

16 20 24

g10

3 7

g11
12 4

)
g1g200
8 12 4 0 18 22

g1g2g310 g1g201
1 5 13 9

30

26

10 14 6

2 1 3 7 15 11 27 31 23 19

5 13 9 25

29

g1g2g301
21 17

10 14 6

2 3 7 15 11 g g 11 1 2

g1g210

g1g2g3g400
36

g1g2g311

32 44 40

b)

c)

56 60 52 48 16 20 28 24 8 12 4 0 34 38 46 62 54 18 22 26 2 1 3 7 15 11 27 31 23 19 51 55 63 59 43 47 39 5 13 9 25 29 21 17 49 53 61 57 41 45

g1g2g3g401
37 33

g1g2g3g410

42 58

50

30

10 14 6

g1g2g3g411

d)
Rys. 4.8

Wizualizacj deseni B' zadanej funkcji f wykonuje si poprzez wydzielenie na szablonie B

zadanych numeryczych (dziesitnych) mintermw m1 , m2 ,.., mk , k < 2n , i poczenie ich midzy sob
krawdziami tak, aby B' sta si podgrafem grafu B, tz. B' B. Zbuduwany dese B' zadanej funkcji boolowskiej f odwzorowuje pewn skoczon ilo rnych fragmentw takiego grafu wierzchokw, krawdzi, cykli. Midzy innymi, wierzchoki odwzorowuj mintermy, a krawdzi, zawierajce dwa ssiednich wierzchoka, implikanty rangi (n 1) . Natomiast cykli, zawierajce 4, 8, 16, ..., 2 p ( p = 2n r ,

r = 2,3,4... )

ssiednich

wierzchokw,

odwzorowuj
g1g200
4 14

implikanty odpowiednio rangi (n 2) , (n 3) , (n 4) , ... . Na rys.4.9 przedstawiono liniami pogrubionymi dese B' penej funkcji boolowskiej f ( x1 , x2 , x3 , x4 ) zadanej TPK
g1g210

Y 1 = {3,4,5,7,9,13,14,15}1 , ktry zbuduwany na szablonie (b) z rys.4.8. z rysunku wida, dese tej funkcji zawiera 4 krawdzi (4,5), (9,13), (3,7) i (14,15) oraz cykl (5,7,13,15). Fragmenty te odwzorowuj odpowiednio 4 implikanta rangi 3, a mianowicie
/ (0100) (4,5) (010) x1 x2 x3 , / (0101)

5 13 9 3 7 15

g1g211

Rys. 4.9

/ / (1001) (0011) (9,13) (10 1) x1 x2 x4 , (3,7) (0111) (0 11) x1 x3 x4 , / (1011) / / / / (1110) (0101) (14,15) (111) x1 x2 x3 , oraz implikant rangi 2 (5,7,13,15) (1111) (1 1) x2 x4 . / (1111) / /
Prz. Na zbuduwanym deseniu funkcji f ( x1 , x2 , x3 , x4 ) , zadanej TPK Y 1 = {1,2,3,5,10,13,14,15}1 , wyznaczy fragmenty i zdefiniowac stopni ich wierzchokw. Odp.
10 14

g1g200

Zadana funkcja ma 8 krawdzi: (1,3), (2,3), (2,10), (10,14), (14,15), (13,15), (5,13), (1,5),
g1g201

2 3 15 1 5 13

g1g210

a stopie ich wierzchokw rwna si 2.

g1g211