Polski feminizm

Wiem, e otwieram puszk Pandory, bo bd mwi o czym, do czego maj przyznane sobie prawo mwi tylko kobiety, szczeglnie te bardziej przebojowe. Cokolwiek powiem bdzie to ze, choby z tego prostego powodu, e jako osobnik niewacwej pci nie mam prawa zabiera gosu na ten temat. A moe jednak spojrzenie na problem troch z boku pomoe lepiej zrozumie ten fenomen ni deklaracje pa co koncentruj si tylko na wyszukiwaniu rnic midzy pciami, szczeglnie tych rnic, ktre podkrelaj wyszo elementu eskiego nad mskim. Polski feminizm jest moim zdanie rny od feminizmu wielu krajw. Prawie w caym cywilizowanym wiecie bya to przede wszytkim walka o prawa wyborcze. W Polsce to by ostatni wymg kobiet, bardziej dbay o inne rwne prawa z mczyznami,o prawo decydowania razem z nimi co jest dobre dla Ojczyzny i to niekoniecznie w Sejmie. I tak ju 1869 r. prawa wyborcze wywalczyy sobie kobiety w Stanie Wyoming (w innych stanach U.S.A. dopiero w 1920 r.). Za nimi poszy chrononologicznie Nowozelandki, Australijki, Finki, Norweki, Dunki i Irlandki. Byo to jeszcze przed Pierwsz Wojn wiatow. W czasie tej wojny, lub tu potem kobiety prawie caej reszty Europy dostay te prawa, prawie caej, bo Francuski mogy gosowa dopiero od 1944 r, Szwajcarki od 1970 r, a Portugalki od 1974 r. Polkom, jak powiedziaem, chodzio nie tyle o prawo gosu, ale przede wszystkim o inne przywileje. Pod zaborami nie walczyy o prawa obywatelskie, bo to byo obywatelstwo innego, czsto znienawidzonego kraju.W walce z zaborcami i okupantami si rzeczy byy bliej mczyzn, bo razem z nimi konspiroway, przemycay bro, siedziay w wizieniach, a nawet niekiedy bray udzia w walce z broni. Chciay by rwne z mczyznami nie dla siebie, ale dla dobra Ojczyzny, chciay rwnoci w powiceniu si dla Niej. Po wyzwoleniu zaczy si trudnoci. Socjalici kazali im czeka, a si wyzwoli klasa robotnicza, narodowcy uznali, e maj sta na stray domowego ogniska i "witych instynkw". Wszelkie ich dania pocztkowo to akty antynarodowe, bo nard (czytaj mczyni) maj powaniejsze problemy na gowie. Prawo napoleoske na ktrym wzorowao si prawo Polski midzywojennej nie pomagao kobietom. Napoleon uwaa, e natura zrobia z kobiety naturalnego niewolnika mczyzny, e to osoby wieczycie maoletnie. Owszem w Polsce caowano je w do, paradoway

u boku mczyzn po uprzywilejowanej stronie prawej, byy wychwalane za macierzystwo i anielsko, ale te zwyczaje i frazesy zacz si przejada co mdrzejszym kobietom. Kobiety uznay, e na mczyzn nie mona liczy. ycie zawodowe byo przed nimi zamknite. Jedynym zawodem, ktry mogy podejmowa, i to przez wiele lat, by zawd guwernantki. Nauczycielki te czuy si w miar wolne i emancypowane, ale tylko we wasnym przekonaniu. Dla wyrwnania szans zaczy same organizowa kursy, szkolenia, stowarzyszenia kobiece. Niektre zamoniejsze kobiety z klasy redniej zaczy otwiera zakady kosmetyczne i krawieckie. Wciskanie si do innych zawodw jak lekarskiego, farmaceutycznego, pracownika naukowego, prawnika byy bardzo utrudnione. Nawet Maria Skodowska, podwjna laureatka nagrody Nobla zostaa odtrcona przez Uniwersytet Jagielloski, gdy tam chciaa pracowa, zapakana wrcia do Parya. Odmwiono jej pozycji tylko dlatego, e bya kobiet. Dodatkow prymitywn wymwk byo to, e jej zi jest komunist. Inn sawn kobiet o ktrej mao kto wie, piciokrotna laureatka Paryskliej Akademii Nauk Jzef Joteyko, geniusza w dziedzinie psychologii dowiadczalnej Uniwersytet Warszawki odrzuci jako pracownika naukowego. Powsta wielki protest naukowcw wiata, nic to nie dao, musiaa spakowa swoje laboratorium i wraca zagranic. Polskie kobiety byy wyjtkowo podle traktowane w tradycyjnym maestwie. Wszytkie obowizki domowe, w tym eksluzywna troska o dzieci bya ich domen, na stole musiaa dymi codziennie nowa potrawa, gdy pan i wadca wraca z pracy zmczony. Prawie nikomu nie przychodzio do gowy, e kobieta te moe by zmczona nigdy nie koczcym si krztaniem w domu. Teraz kobiety zaczy si domaga zamknicia domw publicznych, walki handlem kobietami, ukrceniem mskiego promiskuizmu, bo kobieta tradycyjnie wnosia do maestwa dziewictwo, mczyzna czsto syfilis. Szokiem nie tylko dla panw ale i dla niektrych kobiet (nawet Marii Konopnickiej, ktra ya w z malark Mari Dulbiank w zwizku lezbijskim) byo wystpienie Zofii Nakowskiej na jednym ze zjazdw kobiecych domagajcej si "caego ycia", czyli wyzwolenia seksualneggo kobiety, bo przecie maj one take potrzeby seksualne jak mczyni i dlatego nie powinny uprawia mioci tylko w celach prokreacyjnych. Swoje prawa wyborcze musiay wymusi na Pisudzkim, ktry mia "tradycyjne" zapatrywania na rol kobiet w spoeczestwie. Pomoga im w tym jego ona przebojowa i wyemancypowana Aleksandra. Nie tylko

chodzia ju jako pani Pisudska z pistoletem na strzelnic, ale wczeniej u boku mczyzn braa udzia w napadach na pocigi, przemycaniu broni do Lwowa i Krakowa, odzyskiwaniu broni schowanej w miejscach napadu, mimo e te tereny wyjtkowo mocno byy strzeone przez okupanta. Zaoya jeden z pierwszych na wiecie oddziaw kobiecej suby pomocniczej w wojsku. Tym wszystkim uja Pisudskiego i to uczynio z niej jego on. Cige przynaglanie przez on, by zrobi co dla kobiet, a pniej manifestacja kobiet przed jego mieszkaniem na Mokotowie i omotanie parasolkami w okna, kto wie czy nie z jej inicjatywy, zmusio go do dziaania. Da to prawo kobietom 28 listopada 1918 r., a ju w nastpnym roku kilka kobiet dostao si do Sejmu. Gdy ich liczba wzrosa do szeciu w budynku Sejmu trzeba byo zbudowa oddzieln azienk dla kobiet. Nie miay w Sejmie atwego ycia. Cige ktnie, rozgrywki partyjne z zapominaniem o dopiero co powstaej Ojczynie gorszyy te panie. Jedna z nich, posanka Maria Jaworska, krtko podsumowaa swoje dowiadczenia legislacyjne jako "szalon zabaw z niegrzecznymi dziemi." (Feminizm, Feminizm polski, Wadysaw Pomaraski)