Geny

Badania nad starzejcym si ciaem ludzkim w ostatnich dwudziestu latach, szczeglnie te, ktre wchodz wgb komrki, wiele nas nauczyy o czowieku. Odkryto wiele dobrych rzeczy, wiemy np. ju dzisiaj w ktrych wadliwych genach s punkty zapalne rnych chorb i co roku lista ta ronie. Ostatnio zidentifikowano dwa geny odpowiedzialne za najwiksze przeklstwo w wiecie mczyzn - raka prostaty. Do unieszkodliwienia tych genw jeszcze daleka droga, ale to ju wiato w tunelu. Znaleziono dobre geny, ktre mog przedua ycie, jak agw-1, ced-9, daf-2, czy bcl-2 i inne. Wikszo z nich s genami zwierztek laboratoryjnych, a nawet jeli ma je czowiek, to wcale nie znaczy, e bd tak si zachowyway jak np. w drodach czy w nicieniu. Wiemy, e niedawno odkryty resweratrol - jest cudownym rodkiem w zwalczaniu wielu zagroe. Odkrywa si i inne substancje w naszym ciele, czy poza nim, pomagajce w zwalczaniu wielu chorb. Ten gbszy wgld w nasze komrki, geny i DNA uwiadomio nam, e wiele nowych niebezpieczestw czyha na nas, o ktrych nie mielimy pojcia dziesi, czy dwadziecia lat wczeniej. Dzi mao kto umiera na chorob zwan staroci; dopada nas coraz czciej w miar upywu lat ta czy inna znana choroba w modoci system obronny atwo by j zwalczy, w starszym ciele dzieje si czsto na odwrt. Prba wyduania naszego ycia pjdzie w kierunku znajdowania sposobw na zwalczanie tych tradycyjnych chorb. Lokalizacja ich przyczyn w naszych genach to co prawda pierwszy, ale niezwykle wany etap tej walki. Kiedy pewien genetyk powiedzia mi, e w naszym ciele jest ok. 300 zalkw chorb dziedzicznych, kada tylko czeka na jaki bodziec budzcy j z upienia. Poza nimi s inne choroby jak udar mzgu, ataki serca, wszystkie typy raka, itd. Do niedawna mylano, e tymi sprawcami wybuchu choroby s przede wszystkim warunki rodowiskowe jak niehigieniczny czy wprost niehlujny tryb ycia, podtruwanie organizmu papierosami, nadmiarem tuszczu czy cukru, problemy wasnej psychiki. To prawda, ale dzi ju wiemy, e naszym najwikszym wrogiem jest normalne, zwyczajne powietrze, ktrym oddychamy. Bez niego nie da si y, ale i ono powanie naraa nas na utrat ycia. Jednym sowem bdne koo. Dua jego cz wchonita przez nasze puca jest niezuyta, rozpada si na bardzo aktywne atomy, aktywne,

bo brak im rwnowagi elektrycznej, caymi milionami buszuj w naszym ciele, niszcz bon komrkow, utrudniaj komrkom immunologicznym ich prac. To pocztek wielu chorb dzi ju si mwi, e prawie poowy. Te wstrtne odpadki w procesie oddychania nazywaj si wolnymi rodnikami. Jest ich kilka rodzajw jak tlen sigletowy, ozon, nadtlenek wodoru, itd. Walka z rodnikami to walka z czasem. Gdy s niedugo w organizmie, organizm radzi sobie z nimi. Do ataku na nie rusza cay system immunologiczny wspierany przez rezweratrol, syntetyzowany w organinie, lub wprowadzany z zewntrz. Czerwone wino, czerwone winogrona, naturalna czekolada, herbata, orzechy, wiele warzyw to najwiksze rezerwuary rezweratrolu. Niszczenie wolnych rodnikw to proces odtlenianie organizmu. Rezweratrol to nie tylko mot na rodniki, ale take skuteczny rodek na zakaenia grzybami, ktry o wiele trudniej zwalczy ni wikszo bakterii i wirusw. Organizm ma w tej walce kilka innych pomocnikw, np. witamin C i E, cho ostatnio w literaturze fachowej ich rola bywa ograniczana. Nasze ciao to na prawd nieustajce pole bitwy, gdzie trupy sypi si gsto. Nastpne wane pole walki medycyny ze staroci jest blisze przyjrzenie si komrkom ukadu odpornociowego. Wszystkie komrki, z wyjtkiem macierzystych i rakowych, starzej si. Znamy ju mechanizm tego starzenia, a przynajmniej jeden z mechanizmw. Komrki ludzkie odnawiaj si ok. 50 razy w cigu ycia czowieka. To starzenie si komrek spowodowane jest skracaniem si telomerw to kocwki chromozomw. Gdy dojd do zaprogramowanej wczeniej przez organizm dugoci, ustaje odnawianie si organizmu przez podzia komrek. Dlaczego tak si to dzieje, nikt tego do dzisiaj jeszcze nie wie. Odkryto te, e niektre geny jak np. apo-1 z chromozomu pierwszego i czwartego zmuszaj niektre komrki do samobjstwa. Niedawno odkryto take, e z powierzchni komrek CD-8 znika biako PD-28 reagujce na obecno wirusw i komrek rakowych: organizm staje si bezbronny, bo nie dostaje sygnau do mobilizacji. I tu znowu nie wiemy nic o powodzie zanikania tego biaka. Im wicej dowiadujemy si o mechanizmach dziaania naszego ciaa, tym wicej powstaje pyta towarzyszcych poszczeglnemu odkryciu. Do niedawna niektrzy wierzyli w swoj wieczno, bo stare ciao mona przecie klonowa, z nastpnym ciaem i setkami nastpnych robi to samo, w ten sposb bdziemy nie tylko starze si godnie i

zdrowo, ale wraca wiele razy do szczliwego magicznego dziecistwa, mioci modzieczych, specjalizacji w czym, do czego zabrako nam czasu w poprzednim yciu. Przygoda z pierwszym klonem - owieczk Dolly - wylaa wiadro zimnej wody na tych fantastw. Dolly duo chorowaa, ya trzy razy krcej ni przewidywano. Jej twrcy zwalaj te wszystkie problemy na chorob zwan progeri powodujc gwatowny proces starzenia, tak, e np. dziecko czteroletnie z t chorob jest jak osoba czterdziestoletnia. Wikszo jednak uczonych i ja take, cho nie nale do tego wymienitego grona, jest zdania, e przynajmniej na razie, jestemy do nieporadnymi i prymitywnymi dawcami ycia t wanie metod. (Geny, Choroby genetyczne, Klonowanie, Proces starzenia, Wadysaw Pomaraski)