Jamusukro i Liche

Gdyby kogo zacza mczy natrtna myl na temat: jakie jest najbogatsze miejsce na wiecie, piesz z pomoc: bez wtpienia Watykan. Nie chodzi ju o bogactwo materialne, lecz o zgromadzenie w jednym miejscu wartoci kulturowych. To mikroskopijne pastwo o obszarze 44 hektarw, faktycznie cz dzielnicy Rzymu pod nazw Borgo, jest przeogromnym skarbcem kultury, przede wszystkim europejskiej, ale take i wiatowym. Od wiekw niektre wiksze i bogatsze pastwa prbuj zami Watykan swymi zbiorami muzealnymi: Amerykanie skupowali co si dao nawet stare klasztory i inne budowle zabytkowe, rozbierali cegieka po cegiece, by potem na miejscu skrztnie zoy spowrotem dany obiekt. Daleko im wszystkim, nawet tak potnym gigantom muzealnym jak Louvre i British Museum, do muzew watykaskich. Od wiekw te prbowano budowa kocioy konkurujce z piknem i wielkoci bazyliki w. Piotra na Watykanie. Trend ten nasili si pod koniec XX w., a szczeglnie w czasie, gdy na tronie papieskim zasiada Karol Wojtya Jan Pawe II. Najbardziej szalonym megalomaskim pomysem byo wybudowanie w Afryce kopii bazyliki watykaskiej, miaa by wiksz i wspanialsz. By to pomys prezydenta Wybrzea Koci Soniowej Feliksa Houphout-Boigny. Za ciasno mu byo w swej stolicy, bdc nieco nieco bardziej normalny od Nerona nie spali jej, by j spowrotem odbudowa, tylko przenis na nowe miejsce. Poniewa zamierzona witynia miaa by kopi watykaskiej - oszczdzi na planach. Powstaa w latach 1985-89. Tutaj rekord trwania budowy zosta pobity, bo budowla watykaska powstawaa na przestrzeni 120 lat. W tego typu konkurecjach wystarczy, by nowa budowa bya o kilka metrw wysza, kilka metrw kwadratowych wiksza. I tak, gdy w czasie budowy TN Tower w Toronto dowiedziano si, e w Moskwie wiea telewizjna bdzie wysza od tej budowanej, dorzucono kilkanacie metrw i tak powstaa wtedy najwysza budowla wiata. Pan Prezydent by o wiele hojniejszy. Zbudowa wityni o 7000 m kw. wiksz od watykaskiej (caa ma 30,000 m. kw.) - niejedna katedra wiata chciaaby mie wymiary co ten dodatek - i by goym okiem byo wida e ta budowla sakralna jest nie tylko najwiksza ale i najwysza na wiecie, kopu wznis do wysokoci 158 m., czyli ok. 25 m. wyej ni konkurencyjna kopua

watykaska. Ze strachu przed prezydentem chyba nikt mu nie zwrci uwagi, e jest jeden na wiecie koci wyszy od jego mnumentu, katedra w Ulm w Niemczech (161,5 m). Gdyby wiedzia o tym, zapluby sw brod, architekta unicestwi, albo kaza mu budowa now kopu. A budowa kopuy w kociele renesansowym to najtrudniejsza praca, bo kopuy z racji duych rozmiarw i ciaru maj tendencje zawalania si, wic do katedry w Jamusukro przyczepiono kopu mniejsz od watykaskiej niepasujc wymiarami do architektury reszty budynku. Kropk nad i w tym przedsiwziciu s witrae przedstawiajce apostow Chrystusowych. Nawet mae dzieci wiedz, e byo ich dwunastu; tu jest ich trzynastu, tym trzynastym jest wiadomo kto: Pan Prezydent Feliks. Facet mia gest, wielkoci swej megalomanii pobi Stalina i Hitlera. Dziwnym trafem opiek na kocioem sprawuj dzisiaj polscy palotyni. Byy ogromne naciski na naszego papiea, by osobicie wityni konsekrowa. Wzbrania si, ostatecznie ustpi, gdy mu obiecano, e przy wityni stanie duy szpital dla ubogich. Przygotowano kamie wgielny, papie w 1990 r. powici go razem ze wityni. Biedny papie. Jeszcze si w peni nie pozbiera po przygodzie afrykaskiej, gdy si dowiedzia, e w jego kraju ronie konkurecja kocioa rzymskiego przy ktrym rezyduje. Nie mwio si gono o rywalizacji ze w. Piotrem na Watykanie, ale fakty mwi za siebie. Ten kolos w Licheniu ma t sam wielko co witynia rzymska i cho kopua jest nisza, to wiea kocioa przerasta kopu watykask o 8,5 m. Koci jest pod wezwaniem Matki Boskiej Bolesnej Krlowej Polski (kocwka tej nazwy wskazuje, e czstochowska Jasna Gra ma powd zatroskania si o swoj przyszo!). Budowla trwaa 10 lat. Eksperci maj skrajne zdanie o jej wartoci artystycznej: od kiczu i tandety po zwarty klasyczny monument. Jan Pawe II by w Licheniu, chocia si mocno waha, czy tam si zjawi. Przewaya troska o to, by nie zawie tysicy pobonych pielgrzymw tam zgromadzonych i czekajcych na niego. Zastanawiam si po co to wszystko, po co ten ogrom, po co ten sza budowlany. Chyba nie ad maiorem Dei gloriam, bo przecie Pan Bg nie jest megalomanem, nie po to, by nawraca niewiernych, bo trzeba duo wicej ni budowla z cegy czy kamienia by odmieni czyje przekonania, przypuzczam e gwnym motywem wzniesienia tych wity byo to, eby Pan Prezydent i proboszcz w Licheniu mieli

niezwyky nagrobek, by przypomina potomnym o ich istnieniu. Ale dlaczego nie powiedziali tego wprost! (Liche, Jamusukro, Magalomania architektoniczna, Kopiowanie Bazyliki w. Piotra w Rzymie, Prno budowniczych, Wadysaw Pomaraski)