ZO

DOBREM

ZWYCIAJ GUCHOAZY 1980 2010

PIOTR OJKO

~1~

Wprowadzenie

T ksik pisao nas wielu podzieliwszy midzy siebie dziaania wedug osobistych dowiadcze. By moe ksika bya by o wiele bogatsza w tre, ale dwch kolegw wyczyo si z naszego zespou redakcyjnego. Jednym z tematw, ktrym chcielimy ubogaci tre naszej ksiki byby rozwinity temat osb internowanych, aresztowanych i zatrzymywanych w stanie wojennym. Jednak ze wzgldu na krtki okres pisania naszej ksiki z tego tematu zrezygnowalimy. Kolejnym uzasadnieniem naszej rezygnacji jest wiadomo IPN, e instytut rozpocz ju prace i dalej prowadzi naukowe opracowanie tego tematu. Chcc w przyszoci wyda ksik problematycznych wydarze z lat osiemdziesitych.

~2~

Dedykujemy

Robotnikom naszej Ojczyzny Tym, ktrzy robotnicz krew Przelali za nasz wolno Dochowujc wiernoci ideaom Solidarnoci yjcym i zmarym kolegom.

Koordynator i koledzy.

~3~

Umowy gdaskie pozostan w dziejach Polski wyrazem tej wanie narastajcej wiadomoci ludzi pracy odnonie do caego adu spoeczno moralnego na polskiej ziemi. Sigaj one sw genez do tragicznego grudnia 1970 roku. I pozostaj wci zadaniem do spenienia!

Jan Pawe II Gdask, 12 czerwca 1987 r.

~4~

Bdcie odpowiedzialni za ad spoeczny i moralny, ad myli i uczu, odpowiedzialni za przyjte na siebie obowizki, za miejsce, jakie zajmujecie w ojczynie, w narodzie, w pastwie, w yciu zawodowym. T drog idzie si do wielkoci. A narodowi potrzeba wielkoci. Nie mylcie, e nard moe wypeni swoje zadanie tylko z pomoc ludzi bez wyrazu, ktrzy yj byle jak, aby przey, aby jako si odku, aby wykrci si tanim kosztem; dzisiaj na uczelni profesorowi, a jutro na urzdzie czy stanowisku podjtym obowizkom. atwizna yciowa jest najwikszym wrogiem wspczesnej Polski. Nie tylko niekompetencje, ale i nieuczciwo ludzi kompetentnych, wyksztaconych, znajcych swoje zadania, nawet dobrze uposaonych, moe doprowadzi do straszliwej katastrofy naszej ojczyzny.

Kard. Stefan Wyszyski prymas Polski.

~5~

Podzikowania
Piosenk Kwiaty Polskie wyraamy wdziczno. Podzikowania kierujemy do wszystkich, ktrzy w okresie transformacji pomagali nam realizowa zadania, ktrych podjlimy si dokona w Guchoazach dla spoeczestwa i historii. Szczeglne podzikowania kierujemy do kapanw: Ks. Stanisawa ugowskiego Ks. Wiktora Krawczyka MIC Ks. Stanisawa Chryca MIC Ojca Konrada Hejmo Dominikanina Do grona osb, ktrym skadamy podzikowania naley doczy Pana Wodzimierza Cwaliskiego, Pana Kazimierza Grubiaka, Pana Jana Sikor i osoby, ktre w wczesnym czasie peniy wane funkcje spoeczne na rnych stanowiskach i urzdach np. Celnym. Wrd podzikowa pamitamy o naszych rodzinach, onach i dzieciach. Niech piosenka Kwiaty Polskie bdzie naszym wyrazem wdzicznoci i pamici.

piewa Ci obcy wiatr Zachwyca wielki wiat

~6~

Lecz serce tskni Bo gdzie daleko std Zosta rodzinny dom Tam jest najpikniej Tam wanie teraz rozkwity kwiaty Stokrotki, fioki, kaczece i maki Pod polskim niebem, w szczerym polu wyrosy Ojczyste kwiaty. W ich zapachu, urodzie jest Polska. eby tak jeszcze raz Ujrze ojczysty las Pola i ki I do kochanych rk Przynie z zielonych k Rozkwite pki Bo najpikniejsze s polskie kwiaty Stokrotki, fioki, kaczece i maki... Pod polskim niebem, w szczerym polu wyrosy Ojczyste kwiaty. W ich zapachu, urodzie jest Polska.

~7~

A najpikniejsze s polskie kwiaty Stokrotki, fioki, kaczece i maki... Pod polskim niebem, w szczerym polu wyrosy Ojczyste kwiaty. W ich zapachu, urodzie jest Polska.

Sowa i melodia Siostra Magdalenka Nazaretanka

Sierpniowa noc 1980 r. Zwycistwo!

21 postulatw Midzyzakadowego Komitetu Strajkowego, ktry pniej przeksztaci si Niezaleny Samorzdny Zwizek Zawodowy "Solidarno", sformuowano w nocy z 16 na 17 sierpnia 1980 r. List 21 postulatw stworzyo wsplnie osiemnacie osb. Pracowali nad ni ca noc. Najpierw, bowiem postulatw byo kilka tysicy - kady zakad przyczajcy si do strajku przesya swoje. Potem zostao ich tysic i wreszcie, po negocjacjach - 21. Poniej, zgodnie z oryginaln pisowni, postulaty zapisane 18 sierpnia 1980 r. na drewnianych tablicach przez czonkw Ruchu Modej Polski Arkadiusza Rybickiego i Macieja Grzywaczewskiego: 1. Akceptacja niezalenych od partii i pracodawcw wolnych zwizkw zawodowych, wynikajca z ratyfikowanej przez PRL Konwencji nr 87 Midzynarodowej Organizacji Pracy dotyczcej wolnoci zwizkowych.

~8~

2. Zagwarantowanie prawa do strajku oraz bezpieczestwa strajkujcym i osobom wspomagajcym. 3. Przestrzega zagwarantowan w Konstytucji PRL wolno sowa, druku, publikacji, a tym samym nie represjonowa niezalenych wydawnictw oraz udostpni rodki masowego przekazu dla przedstawicieli wszystkich wyzna. 4. a) przywrci do poprzednich praw: ludzi zwolnionych z pracy po strajkach w 1970 r. i 1976 r. studentw wydalonych z uczelni za przekonania, b) zwolni wszystkich winiw politycznych (w tym Edmunda Zadroyskiego, Jana Kozowskiego, Marka Kozowskiego), c) znie represje za przekonania. 5. Poda w rodkach masowego przekazu informacj o utworzeniu Midzyzakadowego Komitetu Strajkowego oraz publikowa jego dania. 6. Podj realne dziaania majce na celu wyprowadzenie kraju z sytuacji kryzysowej poprzez: a) podawanie do publicznej wiadomoci penej informacji o sytuacji spoeczno-gospodarczej, b) umoliwienie wszystkim rodowiskom i warstwom spoecznym uczestniczenie w dyskusji nad programem reform. 7. Wypaci wszystkim pracownikom biorcym udzia w strajku wynagrodzenie za okres strajku jak za urlop wypoczynkowy z funduszu CRZZ.

~9~

8. Podnie wynagrodzenie zasadnicze kadego pracownika o 2000 z na miesic, jako rekompensat dotychczasowego wzrostu cen. 9. Zagwarantowa automatyczny wzrost pac rwnolegle do wzrostu cen i spadku wartoci pienidza. 10. Realizowa pene zaopatrzenie rynku wewntrznego w artykuy ywnociowe, a eksportowa tylko i wycznie nadwyki. 11. Wprowadzi na miso i przetwory kartki bony ywnociowe (do czasu opanowania sytuacji na rynku). 12. Znie ceny komercyjne i sprzeda za dewizy w tzw. eksporcie wewntrznym. 13. Wprowadzi zasady doboru kadry kierowniczej na zasadach kwalifikacji, a nie przynalenoci partyjnej, oraz znie przywileje MO, SB i aparatu partyjnego poprzez: zrwnanie zasikw rodzinnych, zlikwidowanie specjalnej sprzeday itp. 14. Obniy wiek emerytalny dla kobiet do 50 lat, a dla mczyzn do lat 55 lub [zaliczy] przepracowanie w PRL 30 lat dla kobiet i 35 lat dla mczyzn bez wzgldu na wiek. 15. Zrwna renty i emerytury starego portfela do poziomu aktualnie wypacanych. 16. Poprawi warunki pracy suby zdrowia, co zapewni pen opiek medyczn osobom pracujcym.

~ 10 ~

17. Zapewni odpowiedni ilo miejsc i przedszkolach dla dzieci kobiet pracujcych.

obkach

18. Wprowadzi urlop macierzyski patny przez okres trzech lat na wychowanie dziecka. 19. Skrci czas oczekiwania na mieszkanie. 20. Podnie diety z 40 z do 100 z i dodatek za rozk. 21. Wprowadzi wszystkie soboty wolne od pracy. Pracownikom w ruchu cigym i systemie 4-brygadowym brak wolnych sobt zrekompensowa zwikszonym wymiarem urlopu wypoczynkowego lub innymi patnymi dniami wolnymi od pracy.

~ 11 ~

~ 12 ~

Przewodniczcy w strukturach NSZZ Solidarno w Guchoazach od 1980 r.

Henryk Tadeusz Jaboski, ur. 15 XII 1945 r. w Nysie. Wyksztacenie rednie, technik bhp. Kierownik magazynu w Fabryce Armatur w Guchoazach. Od IX 1980 r. w S; przew. Punktu Koordynacyjnego S w Guchoazach. 13 XII 1981 r. internowany w Or. Odosobnienia w Opolu, zwolniony 23 XII 1981 r.; po wyjciu wsporganizator konspiracyjnej dziaalnoci "S" w Guchoazach: pomoc internowanym i aresztowanym oraz ich rodzinom. Twrca (opracowanie, przygotowanie matryc, druk) i kolporter ulotek RKS lska Opolskiego sygnowanych ps. Piotr Anio, kolporter wydawnictw podziemnych. 31 VIII 1982 r. zatrzymany, 1 IX 1982 r. aresztowany, do 2 II 1983 r. przetrzymywany w A w Opolu, 3 III 1983 r. skazany przez Wojskowy Sd Garnizonowy w Opolu na 8 mies. wizienia w zawieszeniu na 2 lata. W 1989 r. wsporganizator reaktywowania struktur S na terenie Guchoaz. 15 IV 1989 r. uczestnik II Zjazdu Delegatw S Regionu lsk Opolski, czonek TZR lsk Opolski.

Stanisaw Tkacz, ur. 8 IX 1935 r. we Lwowie, zm. 14 IX 2006 r. Wyksztacenie zawodowe. Pracownik Dolnolskich Zakadw Biaoskrniczo-Rkawiczniczych Renifer w Guchoazach, brakarz. Od IX 1980 r. w S; 1980 1981 r. przew. KZ przy DZBR Renifer, w 1981 r. wice przew. Punktu Koordynacyjnego

~ 13 ~

S w Guchoazach. W 1981 r. delegat na I WZD Regionu lsk Opolski, od VII 1981 r. czonek ZR. 14 XII 1981 r. internowany w Or. Odosobnienia w Opolu, nast. w Nysie, 25 V 5 VI 1982 r. uczestnik protestu godowego internowanych w Nysie, zwolniony 23 VII 1982 r. r, nast. zaangaowany w dziaalno konspiracyjn w rejonie Guchoaz (we wsppracujcym m.in. z Jerzym Pankiem, Zygmuntem akiem i Januszem Sanockim). 13 X 1986 r. czonek-zaoyciel Tymczasowej Rady Regionalnej S lska Opolskiego. W 1986 1988 r. Sygnatariusz licznych owiadcze TRR, w VI 1988 r. skazany przez Kolegium ds. Wykrocze na grzywn za udzia w zebraniu czonkw TRR. Wsporganizator odrodzonych struktur zwizkowych S w rejonie Guchoaz oraz lska Opolskiego. Od 28 IX 1988 r. przew. Komitetu Organizacyjnego S przy DZBR Renifer. Od 14 I 1989 r. czonek MKO S Miasta i Gminy Guchoazy. Od 15 IV 1989 r. (po II Zjedzie Delegatw S Regionu lsk Opolski) czonek TZR, od 15 XI 1989 r. wiceprzewodniczcy 1989 1990 r. przew. Midzyzakadowej Komisji Zwizkowej S w Guchoazach. Po III WZD S Regionu lsk Opolski (2425 II 1990 r. ) czonek ZR, od 9 III 1990 r. czonek Prezydium ZR. 1990 1992 r. Burmistrz Guchoaz.

~ 14 ~

Piotr ojko Urodzony 09.12.1951 r. W Guchoazach. onaty ojciec trojga dzieci. Zamieszkay w Guchoazach bezpartyjny. W 1978 r. ukoczy Technikum Mechaniczne Elektryczne dla Pracujcych w Nysie oraz uzyska prawo uywania tytuu: Technik Elektryk o specjalnoci elektro energetyka w latach 1971 1972 r. pracowa w Sawniowickich Zakadach Kamienia Budowlanego. Od 1972 r. do 1997 r. pracowa w GZP Rudawa. Od 2000 r. 2002 r. pracowa w lski Oddzia Stray Granicznej w Raciborzu. Do NSZZ Solidarno naley od 1980 r. By delegatem na II Zjazd Delegatw NSZZ Solidarno Regionu lska Opolskiego. Po Stanie Wojennym reaktywowa struktury NSZZ Solidarno przy GZP w Rudawie. W wyniku wyboru zosta przewodniczcym NSZZ Solidarno na jedn kadencj. W latach 90 by przewodniczcym MKO NSZZ Solidarno w Guchoazach. W czasie Stanu Wojennego wykonywa wane zadania zwizkowe. Podlegy ks. Stanisawowi Chryc MIC. Udziela pomocy rodzinom internowanych i bdcych w potrzebie. By zdecydowanym przeciwnikiem budowy kopalni wgla brunatnego w czkach. Inicjator wielu pomysw, ktre zostay zrealizowane w strukturach zwizkowych.

~ 15 ~

Jordan Maligwka Wanda Gliska

Stanisaw Kura ur.14.10.1949 r. w Mynowie. Z zawodu kierowca mechanik, pracownik Fabryki Armatur w Guchoazach od 1969 r. Od roku 1980 czonek zwizku NSZZ Solidarno przy Fabryce Armatur Guchoazy S.A. W stanie wojennym dziaa na rzecz zwizku i mia niezaprzeczalny wpyw na utrzymanie tosamoci zwizku i jego nieprzerwanej dziaalnoci. Od 1998 r. przewodniczcy MOZ przy FAG S.A. W latach 2000 2010 r. przewodniczcy Rady Oddziau w Guchoazach. Pomysodawca m.in. utworzenia Placu Solidarnoci w Guchoazach, tablicy z okazji 25-lecia powstania Niezalenego Samorzdnego Zwizku Zawodowego i wielu innych inicjatyw zwizkowych. Aktualnie czonek Regionalnej Komisji Rewizyjnej, delegat na WZR. W 2010 r. odznaczony odznak Zasuony Czonek NSZZ Solidarno Regionu lska Opolskiego.

~ 16 ~

Judyta Grajcar ur. 10.07.1965 r. w Guchoazach, wyksztacenie rednie. Przynaleno do MOZ NSZZ Solidarno przy ZOZ w Guchoazach. Od 1998 r. w kadencji 2002 2006 r. Czonek komisji MOZ NSZZ Solidarno przy SP ZOZ ZOZ w Guchoazach Delegat na WZDR w kadencji 2010 2014 r. ponownie wybrana na komisji MOZ NSZZ Solidarno przy SP ZOZ ZOZ W Guchoazach, delegat na WZDR wybrana na czonka Zarzdu Regionu NSZZ Solidarno lska Opolskiego, Przewodniczca Regionalnej Sekcji Ochrony Zdrowia przy ZR lska Opolskiego delegat na WZDS krajowej suby zdrowia, czonek Krajowej Sekcji Suby Zdrowia Przewodniczca Rady Oddziau ZR NSZZ Solidarno lska Opolskiego w Guchoazach.

~ 17 ~

Lista przewodniczcych NSZZ Solidarno w zakadach pracy w 1981 r.

Armatury Chrobry Spdzielnia Inwalidw Cukierki Opolskie Zakad. Cukier. Db Spdzielnia F.W.P. Polonia, Irena, Zacisze G.F.M. Fabryka Mebli G.Z.P. Zakady Papiernicze G.Z.P. Zakady Papiernicze GALMET Zakad. Galant. Metal. Konsumy Kasyno M.S.M. Sp. Mieszk. M.P.G.K. i M. Komunalnik Marmur N.B.P. Narodowy Bank Polski OMEX Zakady Odzieowe Owiata P.G.R. Poczta Renifer Zakady Rkawiczek Rolnicy Indywidualni Solidarno W.P.T. i W. SUDETY W.P.T.W. ZURiT W.S.S. Wodocigi Miejskie Szpital nr.2 (wewntrzny) Z.O.Z. Guchoazy Guchoazy Guchoazy Guchoazy Guchoazy Guchoazy Guchoazy Rudawa Guchoazy Guchoazy Guchoazy Guchoazy Sawniowice Guchoazy Guchoazy Guchoazy Charbielin Guchoazy Guchoazy Burgrabice Guchoazy Guchoazy Guchoazy Guchoazy Guchoazy Guchoazy Jaboski Henryk Kurczewski Zbigniew Listwan Mausberg Ryszard Nieroba Waldemar Bucichowski Krzysztof Tarasiewicz Paluch Jan Tomasz Maksimowski Medo Jzef Paka Marian Malasiewicz Czesawa Puto Nogie Zdzisaw Gamrat Henryk Koodziejska Krystyna Maligwka Jordan Wasylik Henryk Turowski Zdzisaw Gach Andrzej Tkacz Stanisaw Pros Wadysaw Glbica Alina Winiarski Olgierd Pro Aniela wieca E. Niedwied Boena Hirszfeld Ryszard

~ 18 ~

Mamy swj znak!

I w sztandary d, i bi w kamie, A si lew spod doni wykuje, A wykrzesze znuone rami Taki gaz, co jak serce czuje. K. Baczyski Pomys ufundowania sztandaru zrodzi si w MKO NSZZ Solidarno na posiedzeniu przewodniczcych i czonkw naszej organizacji z poszczeglnych zakadw pracy funkcjonujcych w Guchoazach i miejscowociach gminnych. W czasie dyskusji pado haso jestemy powan organizacj powinnimy mie sztandar. Inicjatorem i projektantem sztandaru by elektryk z GZP w Rudawie Piotr ojko. Swoj ju rozpoczt prac nadal kontynuowa poszukujc wykonawcy naszego sztandaru. Zaszczytu wyhaftowania sztandaru doznay siostry ze zgromadzenia pracujce w Jasnogrskim Sanktuarium. Pierwsze wyhaftowane sowo na naszym sztandarze to sowo BG. Na jednym ze spotka ustalono w naszym gronie dziaaczy zwizkowych, e ze wzgldw bezpieczestwa najwiksze szanse przywiezienia sztandaru do Guchoaz ma Piotr. On te zosta upowaniony do wykonania tego zadania. Sztandar do Guchoaz dotar bezpiecznie. Przez pewien czas ze wzgldw bezpieczestwa sztandar przebywa wrd mieszkacw naszego miasta.

~ 19 ~

Rewers
Szczegln uwag naley zwrci na biae to oraz dwu kolorowy niebiesko czerwony symbol krzya. Na plan pierwszy wysuwa si grne rami krzya, na ktrym duymi zotymi literami, wikszymi ni zapis pozostaych hase panuje sowo BG. Jest to bardzo wymowne.

Rewers sztandaru

~ 20 ~

W dolnej czci krzya na niebieskim tle projektodawca umieci Krlow Korony Polski w wizerunku Matki Boej Czstochowskiej. Obraz ten otoczony jest szczeglnym kultem wrd wiernych Kocioa Rzymsko-Katolickiego. Boczne ramiona krzya to kolor czerwieni, kojarzcy si ogldajcemu z mioci i walk. Umieszczone sowa s wane w kadym dniu naszego ycia i towarzysz nam Polakom od wiekw. Z lewej strony sowo Honor a z prawej Ojczyzna. W centralnej czci rewersu na ramionach krzya znajduje si kontur Polski w kolorze zielonym kolorze nadziei, w nim historyczne czerwone daty protestw robotniczych i studenckich. 1956 r. -Poznaski czerwiec 1968 r. -Rozruchy studenckie 1970 r. -Wydarzenia na wybrzeu 1976 r. -Fala protestw w PRL 1980 r. -Strajki na wybrzeu Protestowano w caej Polsce bez wzgldu na pochodzenie wyksztacenie czy wyznanie. Spoeczestwo miao do wszelkiej pogardy i poniewierki. Zaprotestowano w zakadach pracy i ulicach wielu miast i miejscowociach w Polsce.

~ 21 ~

Awers
Awers sztandaru jest w kolorze biaym. Na tym tle w grnej czci w kolorze czerwonym widnieje napis NSZZ Solidarno nawizujce do znanego logo Solidarnoci. Na rodku umieszczono godo Polski Ora ju w koronie a by to przecie rok 1985. Oficjalnie korona zostaa zwrcona godu dopiero 5 lat pniej w nowej Rzeczpospolitej w 1990 r.

Awers sztandaru

~ 22 ~

Bya to, wic wizja przyszoci projektodawcy. Jego marzenie i nie tylko Jego. Pod godem znajduje si zoty napis Guchoazy. To te oznaka mioci i szacunku do Ojczyzny tej maej Ojczyzny. Zote frdzle, ktrymi obszyto sztandar nadaj mu wyrazu godnoci i majestatu.

Powicenie sztandaru !
Uroczysto powicenia sztandaru odbya si 27 padziernika 1985 r. w czasie koncelebrowanej mszy w. sprawowanej w intencji Ojczyzny w kociele parafialnym pod wezwaniem w. Wawrzyca w Guchoazach. Msz w. odprawili i dokonali powicenia ksia: wczesny ks. Dziekan Jan Ksek proboszcz parafii Burgrabice i ks. Wiktor Krawczyk MIC proboszcz parafii Guchoazy, ks. Jzef Skowronek z parafii Podlesie, ks. Marian Wanke proboszcz parafii Gieracice. Poczet sztandarowy stanowili pracownicy zakadu RENIFER Franciszek Sakowicz Magorzata Szpak Kluczyska Kazimierz Pachura W czasie powicenia drzewiec udekorowany by wstkami, ktrych koce rozprowadzono wrd uczestnikw mszy w. Wstki stanowiy symboliczny zwizek ludzi z organizacj

~ 23 ~

NSZZ Solidarno. Po zakoczeniu uroczystoci kady z uczestnikw mg zabra t symboliczn wstk. Pod koniec mszy w. Piotr ojko odczyta akt Zawierzenia lubowanie Ludzi Pracy.

~ 24 ~

~ 25 ~

~ 26 ~

Liturgie i artystyczn opraw mszy w. uroczystoci powicenia sztandaru przygotowali ks. Stanisaw ugowski i czonkowie guchoaskiej Solidarnoci, przy wsppracy modych przyjaci z Nysy. Wyraenie zgody na tak wan patriotyczn uroczysto w naszej parafii przez ks. proboszcza Wiktora Krawczyka MIC to akt odwagi miejscowych duszpasterzy i dziaaczy Solidarnoci. W doniosej uroczystoci powicenia sztandaru uczestniczyo spoeczestwo Guchoaz i zaproszeni gocie z kraju i zagranicy. Naley zaznaczy, e w uroczystociach uczestniczy ks. Donald Petraitis Genera ksiy Marianw z Rzymu. Obecno dostojnego gocia bya odczytana, jako poparcie dla naszych dziaa. Jednoczenie pokazalimy wiatu jak tu w Guchoazach kochamy Boga i Ojczyzn.

Bylimy obecni
Sztandar uczestniczy w pielgrzymkach i uroczystociach patriotyczno religijnych, zwizkowych w kraju i zagranic.

~ 27 ~

Pielgrzymka Trzech Narodw do Maria Hilf 1991 r.

Spotkanie po mszy w.za Ojczyzn w Opolskiej Katedrze Na pierwszym planie prof. Jzef Gralczyk i Zygmund ak.

~ 28 ~

Wspomnienia i opinie
W dniu ogoszenia stany wojennego 13 grudnia 1981 r. przed godz. 7: 00 przyszed na plebani oficer Wojska Polskiego i oznajmi, e od dzi sprawuje wadz w Guchoazach. Jednoczenie zada wydania czonkw Solidarnoci, ktrzy za przyzwoleniem ks. Proboszcza ukrywaj si na plebanii. Odpowiedziaem mu, e poza kapanami nikt tutaj nie mieszka. Nie by przekonany moim owiadczeniem. W krtkiej rozmowie wspomniaem, e chtnie udzielamy gociny, bo plebania naley do parafian. yczliwie zaprosiem i jego. Gdy pan major bdzie mia trudnoci i problemy, chtnie udzielimy schronienia i gociny. Stremowany, zasalutowa i wyszed. Nie byo kontroli, nie byo rewizji. Czonkowie Solidarnoci spotykali si regularnie na plebanii w godzinach wieczornych w dolnej sali. Byy ciekawe i mdre wykady ks. Profesora Gerarda Kusza, wykadowcy Seminarium Opolskiego w Nysie, pniejszego Biskupa Sufragana w Gliwicach. Byo wielu prelegentw. Ciekawe dyskusje, sprawy organizacyjne do pnych godzin wieczornych. Dowiedziaem si rwnie, e mimo mrozu i trudnych warunkw, byy spotkania w wiey kocioa parafialnego. Ktrego dnia poinformowano mnie, e na plebanii ukryty jest nowy sztandar Solidarnoci, artystycznie wykonany. Dowiedziaem si rwnie, e na powicenie sztandaru zaproszone s delegacje, z rnych miejscowoci i regionw

~ 29 ~

w Polsce. Bardzo si ucieszyem. Ustalilimy dat powicenia sztandaru. Uroczystociom powicenia w czasie mszy w. o godz. 12: 30 przewodniczy ks. Dziekan Jan Ksek, Proboszcz parafii Burgrabice. Solidarnociowcy przynieli sztandar z ukrycia na plebanii i ustawili przed otarzem w prezbiterium. Wierni nie pomiecili si w wityni. Liczni uczestnicy stali obok wityni i w uliczce przy kociele w kierunku rynku. CIEKAWOSTKA. Przed msz w. podeszo do mnie dwch panw- parafian z ostrzeeniem. Prosz ks. Proboszcza, na balkonie kocioa widzielimy dwch ubekw z Opola. My ich znamy. Przekazaem t informacje Ks. Dziekanowi przed rozpoczciem mszy w. Ks. Dziekan rozpoczynajc msz w. powita wszystkich zgromadzonych. Rwnie panw na balkonie: Witam rwnie panw z Urzdu Bezpieczestwa z Opola, obecnych na balkonie wityni. Piknym i jednoczcym Guchoask Solidarno bya uroczysta Msza w. na dziedzicu przy zakadach produkujcych odzie przy ul. 15 Grudnia - obecnie Aleja Jana Pawa II. Zakadowy plac wypeniony by modlcymi si pracownikami zakadu i wiernymi z miasta. Po mszy w. obejrzaem i powiciem zakadowe stanowiska pracy. Z radoci i dzikczynieniem przewodniczyem mszy w. i udzielaem licznie przystpujcym do Komunii w. Pana Jezusa. Urzd Bezpieczestwa by w kopotliwej sytuacji. Nie mogli zaakceptowa mszy za Ojczyzn, ktra bya odprawiana raz w miesicu w naszej parafialnej wityni. Przychodzili do mnie z pretensjami i z protestem. Domagali si abym zakaza

~ 30 ~

kaznodziejom wypowiadania si o trudnej sytuacji w naszym kraju, o pozytywnej roli penionej przez Solidarno itp. Odpowiedziaem im, e nie jestem uprawniony do cenzurowania kapanom goszonego Sowa Boego. Dali mi rwnie do zrozumienia, e naganiamy w modlitwie wiernych cierpienie uwizionych czonkw Solidarnoci i wszystkich uwizionych i ich rodzin. Bya to zachta, do niesienia pomocy bdcym w trudnej sytuacji materialnej. We mszy w. za Ojczyzn brali aktywnie udzia artyci. Wierni mogli usysze pikno polskiej, religijnej i patryjotycznej poezji. witynia bya wypeniona w nawie gwnej, na chrze, na balkonach. Kolejki przy konfesjonaach. Mimo tak trudnej sytuacji, parafianie jednoczyli si w umiowaniu Boga i publicznym wyznawaniu wiary. W podobnym duchu przeylimy DROG KYRZOW na Gr Chrobrego do kocioa w. Anny. W tamtych czasach to szczeglne wiadectwo wiary i pobonoci, ktr zorganizowaa Solidarno. Medytacje przy poszczeglnych stacjach, modlitewnie rozpiewane zapamitaem sobie i przypomniaem, biorc udzia w Drodze Krzyowej na Golgot w Jerozolimie. Z wielk wiar i odwag zaangaowaa si Rada Parafian i Solidarno podczas Misji parafialnych, ktr przez 8 dni prowadzili Ojcowie Oblaci. To byy misje szczeglne. Ojcowie byli zaskoczeni licznym udziaem wiernych a wierni ich odwag w goszeniu Sowa Boego. Jednoczyli wiernych z Bogiem, z Kocioem i w mioci do przeladowanych i cierpicych za umiowanie Ojczyzny. Misje zakoczylimy uroczyst procesj z Krzyem Misyjnym, ktry

~ 31 ~

zosta ustawiony przy kociele w. Franciszka. Dzi przypomina radosne i trudne dni.

Misyjny Krzy przy kociku Gimnazialnym w Guchoazach.

Od 1989 r. jestem w Licheniu, w Sanktuarium Matki Boej, Bolesnej Krlowej Polski. Su codziennie pielgrzymom. Myl i sercem wracam czsto do umiowanej parafii w Guchoazach. Pomnik B. Jerzego Popieuszki na piedestale blisko Bazyliki przypomina Solidarno z Guchoaz. Liche, 18 maja 2012 r. Z serdecznoci i modlitw

Sztandar NSZZ Solidarno Guchoazy zaprojektowany zosta z ogromnym zaangaowaniem serca i umysu

~ 32 ~

pomysodawcy. wiadcz o tym zarwno dobr uytych na sztandarze symboli, hase, sposb ich zapisu, uszeregowanie jak i kolorystyka.
Pracownica Guchoaskiej Owiaty.

Mam napisa wspomnienia o moim spotkaniu z Solidarnoci w Guchoazach - a bdzie raczej o mszach witych w intencji Ojczyzny w tym miecie... Wspomnienia dotyczy maj okresu lat 1984 1990 - bo wanie wtedy pracowaem po raz drugi w parafii w. Wawrzyca prowadzonej przez Ksiy Marianw w Guchoazach. Pierwszy okres mojej posugi duszpasterskiej przypad na lata 1974 1978 i byo to bezporednio po przyjciu wice kapaskich po ukoczeniu studiw teologicznych seminaryjnych na Wydziale Teologicznym Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego. Dominujcy zakres moich obowizkw podczas obu pobytw w Guchoazach dotyczy duszpasterstwa modzieowego, skupionego przy kociele modzieowym w. Franciszka - byem przede wszystkim katechet modziey szk rednich starszych klas z maturalnymi wcznie.

~ 33 ~

Spotkanie po mszy w. powicenia sztandaru.

Chcc mwi o moich zwizkach z Solidarnoci w Guchoazach w roku 1984 i nastpnych - musz dokona pewnego wprowadzenia, opisujc pokrtce dowiadczenia zdobyte w okresie poprzedzajcym mj drugi pobyt w tym miecie. Po przeniesieniu mnie przez przeoonych z Guchoaz w sierpniu 1978 roku najpierw do Warszawy na trzy kolejne lata - na Marymont do parafii Krlowej Polski, znajdujcej si na ul. Gdaskiej a potem w sierpniu 1981 roku na dalsze trzy lata do Gry Kalwarii koo Warszawy /niecae 30 km od stolicy/ znalazem si w samym centrum wielkich, historycznych i dramatycznych wydarze dotyczcych naszego Narodu - myl tu przede wszystkim o wydarzeniach powszechnie znanych a przypadajcych na lata 1978 /wybr Polaka na Stolic Piotrow/, a potem 1980, 1981 i nastpne...

~ 34 ~

Z wydarzeniem i ide Solidarnoci zetknem si niemal natychmiast po ukonstytuowaniu si Ruchu i Zwizku - ju w pierwszych dniach wrzenia 1980 roku. Miaem szczcie uczestniczy w pierwszym spotkaniu zorganizowanym w siedzibie warszawskiego Klubu Inteligencji Katolickiej z powracajcymi z Gdaska, po podpisaniu Umw Tadeuszem Mazowieckim i innymi przedstawicielami wczesnej opozycji, ktrzy prbowali przybliy uczestnikom spotkania istot powstajcego fenomenu. Z czasem wchodzc do szybko w warszawski wczesny wiat mogem pozna a potem wsppracowa na rnych paszczyznach z ludmi, ktrzy odegrali niebagateln rol w procesie dochodzenia do wolnoci - imiona niektrych z nich ju zapisaa historia... Jzef Rybicki - wspzaoyciel i czonek KOR - u, Halina Mikoajska - wybitna aktorka, wspzaoyciel i czonek KOR - u, ks. Stanisaw Makowski, Maciej Rayzacher - aktor i dziaacz opozycyjny, Jacek Salij OP i teolog. Andrzej Czuma, opozycjonista i wizie, ks. Sebastian Koszut, wikariusz katedralnej parafii, ktrego mieszkanie byo miejscem niezliczonych spotka ludzi, ktrych teraz moglibymy nazwa legendarnymi..... Aniela Urbanowicz, animatorka spotka ludzi, bez ktrych mdroci nic wanego nie wymylilimy... Okazao si, e te wszystkie wydarzenia wane dla caego Narodu, w ktrych dane mi byo uczestniczy z bliska, ich przesanie, inspiracje, wiadectwa, dowiadczenie rnych, ale wanych dla Polski i Kocioa ludzi - ksztatoway i moj postaw i miay niebagatelny wpyw na profil duszpasterstwa. Bya to szybka szkoa patriotyzmu, poczucia dobra wsplnego

~ 35 ~

i tego, charakterystycznego dla tamtego okresu - wymiaru Bogo-Ojczynianego w duszpasterstwie. Nie ukrywam, e wymiar ten by mi bliski... Oczywicie w ramach i w oparciu o duszpasterstwo parafialne, bez zaniedba innych wymiarw. To w tamtym czasie poznaem te osobicie bogosawionego ks. Jerzego Popieuszk... Przez pewien czas pracowalimy w ssiadujcych ze sob parafiach - jego koci w. Stanisawa Kostki by oddalony od kocioa Matki Boej Krlowej Polski na ul. Gdaskiej, gdzie ja pracowaem zaledwie o dwa krtkie przystanki tramwajowe. Pamitam niektre ze spotka dekanalnych z Jego udziaem... Potem byo zaciekawienie fenomenem prowadzonych przez niego mszy za Ojczyzn z udziaem tumw...Pamitam, e my duchowni nie od razu rozumielimy potrzeb takich dziaa i nie do koca wyczuwalimy charyzmat ks. Jerzego. Nigdy nie koncelebrowaem z ks. Jerzym Mszy za Ojczyzn..... Ale czytaem teksty jego homilii i suchaem niezliczonych relacji bezporednich uczestnikw tych mszy w. - moich parafian czy przyjaci.. Rodzia si wtedy wyjtkowa, duchowa jedno i solidarno z dziaaniami ks. Jerzego - tego bardzo potrzebowalimy, zwaszcza w ponurych, kolejnych latach stanu wojennego - pracowaem wtedy w pooonej nieopodal Warszawy, Grze Kalwarii.... A pod koniec sierpnia 1984 roku z woli przeoonych zakonnych znalazem si ponownie w Guchoazach i tak jak ju wspominaem, ponownie w roli duszpasterza i katechety modzieowego. Wracaem jak do domu....Ale... Moi liczni byli

~ 36 ~

maturzyci byli ju dorosymi ludmi.... Albo na miejscu, albo po studiach czy jeszcze studiujcy w wiecie... A ja.. Wracajcy z wielkiego wiata i jako zbyt dorosy /zwaszcza po dowiadczeniach goryczy stanu wojennego/ by.. Znowu zdawa z kolejnymi rocznikami matur. Nie byo tak le - swoje obowizki staraem si wypenia wzorowo.... Ale chciaem powiedzie, e nie byo atwo... I wtedy przyszed padziernik 1984 roku.... I jak grom z jasnego nieba rozesza si wiadomo, e uprowadzono ks. Jerzego Popieuszk... I trzeba byo wszystko na nowo przewartociowa. Dramat tamtych dni... To oczekiwanie... Ten bl i modlitwa zbliay ludzi do siebie, ludzie chcieli i potrzebowali by razem. I to wtedy znalazem si - spontanicznie jako wrd ludzi Solidarnoci a oni coraz czciej jako blisko mnie. I pojawio si kolejne dowiadczenie, ktre z pewnoci przesdzio o nowym wymiarze mojej kapaskiej posugi - podczas tamtych koszmarnych padziernikowych dni byem trzy doby w Warszawie, byem te w kociele w. Stanisawa Kostki na oliborzu i koncelebrowaem wraz z licznymi kapanami msz w. 19 padziernika koo pnocy - t msz w., podczas ktrej dotara wiadomo, i odnaleziono niestety martwe ciao zamordowanego ks. Jerzego. To wtedy ju na pewno wiedziaem, e trzeba podj trud ks. Jerzego dosownie...

~ 37 ~

Wiem, e potem w uroczystociach pogrzebowych, ks. Jerzego w Warszawie uczestniczya spora grupa dziaaczy guchoaskiej i nyskiej Solidarnoci - pamitam, e po ich powrocie z Warszawy wsplnie ogldalimy zdjcia z tego wydarzenia, zrobione bodaje przez Ryka Kondrackiego z Nysy.

Nie pamitam szczegw dotyczcych decyzji, e Msze wite za Ojczyzn bd w Guchoazach odprawiane - wiem na pewno, i bardzo pragnem by animatorem takich spotka i pamitam jednoznaczn aprobat dla tej inicjatywy ze strony wczesnego proboszcza ks. Wiktora Krawczyka. Przypominam jednoczenie, e to wszystko, co dane mi byo przey wczeniej a potem wydarzenia wok mczeskiej

~ 38 ~

mierci a potem pogrzebu ks. Jerzego Popieuszki zdeterminoway i mnie, i miejscowe rodowisko solidarnociowe do rozpoczcia spotka w kociele i poza nim. Wspaniaych, mobilizujcych i integrujcych rodowisko wydarze byo wiele. Jednym z mocniej wpisujcych si w pami byo uroczyste powicenie sztandaru miejscowej Solidarnoci, podczas jednej z takich mszy w. za Ojczyzn. W wydarzeniu uczestniczyy tumy wiernych nie tylko z Guchoaz - uroczysto uwietni swoj obecnoci, przebywajcy akurat w Guchoazach na rutynowej wizytacji wsplnoty zakonnej, przeoony generalny zakonu Marianw z Rzymu, ks. Donald Petraitis, Amerykanin. W tym miejscu chc jeszcze raz chc podkreli otwarto na spraw i nie ukrywam odwag proboszcza ks. Wiktora Krawczyka, ktry yczliwie monitorowa i przygotowanie sztandaru i liturgiczn uroczysto - przypomnijmy Solidarno w tym okresie bya zdelegalizowana. Nie sposb zapomnie przejmujcego ducha tego spotkania, wraenie robia rwnie zewntrzna oprawa - te niezliczone iloci kolorowych wsteczek, rnej dugoci rozcignitych od drzewca sztandaru do rk wiernych znajdujcych si w wityni.... I potem po powiceniu wzruszajca scena, kiedy to kady z wiernych chcia, chocia kawaeczek wsteczki zabra ze sob na pamitk - ludzie caowali ze czci otrzymane wsteczki i wkadali do swoich modlitewnikw... Tak to bya ogromna przygoda - to nie byy tylko pojedyncze comiesiczne spotkania na mszy, ale to byo szczeglne rodowisko, rodowisko bliskich sobie ludzi, wierzcych

~ 39 ~

i modlcych si, pomagajcych sobie nawzajem i innym bdcym w potrzebie - to bya szczeglna wsplnota. Trzeba przypomnie take tych, ktrzy angaowali si w przygotowanie poszczeglnych mszy w. - ludzie modsi i starsi, z Guchoaz, ale te z Nysy, z Warszawy, z Opola... Dla sprawiedliwoci trzeba przypomnie, e ja nie byem jako szczeglnie zaangaowany w formaln dziaalno Solidarnoci - nie uczestniczyem w adnym ze spotka dziaaczy, nawet nie znaem miejscowych struktur - ani nie byo to potrzebne ani bezpieczne...Wiedziaem, e niektrzy z tych, ktrzy byli aktywni przy organizowani mszy byli rwnie aktywni w strukturach Zwizku, np. Piotrek ojko, Janek Jaboski czy bracia Adam i Antek Wrbel z Guchoaz czy Rysiek Kondracki z Nysy, ale nasze spotkania miay szersz paszczyzn i byy otwarte dla wszystkich podobnie mylcych - najwaniejsze, e w tej wsplnocie czulimy si naprawd wolni.... Trzeba byoby wymieni z nazwiska wiele osb, ktrym zawdziczalimy atmosfer tamtych spotka, ludzi, ktrzy dzielili si swoj wiar i wiedz, swoimi talentami - przypomnijmy, wic chocia niektrych - Basia Wanatowicz z Nysy, ktra przygotowywaa poezj patriotyczn i recytowaa w kociele, Robert Pawlaczyk z gitar i ze wspaniaym gosem - jeszcze dzi brzmi w uszach wykonywane przez niego piosenki np. Kaczmarskiego i inne pieni patriotyczne, Wojtek Rbisz i Halina Kondracka z Nysy czy Ania Paszuda - Fedorw z Opola i ich lektorskie gosy, czy wspaniaa Anka Maksjan z Warszawy, pochodzca z Sannik koo owicza - wszyscy czekalimy na jej przyjazd i recytatorski

~ 40 ~

gos... Niezapomniane s te spotkania u p. Ani i Edwarda Zieliskich ze wspania kuchni czy spotkania u Stefy Muzykowej i u Majki Marcinkowskiej.... Na tych ludziach mona byo polega - to liczni z nich zaangaowali si niemal jednoczenie w koordynowan przeze mnie pomoc Kocioowi przeladowanemu w byej Czechosowacji - myl tu o ogromnej pracy, ktr niektrzy z nich woyli w przerzucanie literatury religijnej do ssiadw przez zielon granic.... Pozostaje te pytanie, ktre intryguje niektrych - czy nie mielimy kopotw z wadz, u UB - ot, jeli chodzi o msze za Ojczyzn w zasadzie nie, poza jednym epizodycznym wydarzeniem. Jeden jedyny raz dostaem formalne wezwanie z Urzdu Wojewdzkiego w Opolu na spotkanie zdaje si, e w biurze d/s wyzna. Okazao si, e czowiek, ktry mnie wezwa by rzekomo nieobecny a urzdnik ze mn rozmawiajcy stwarza wraenie, e nie bardzo wie, o co chodzi, ale w kocu zdradzi, e rzecz dotyczy celebrowanych przez mnie mszy za Ojczyzn w Guchoazach. Informowa mnie, jak to sam okreli yczliwie, e msze za Ojczyzn na Opolszczynie nie maj adnych tradycji, e mog by rozumiane, jako niepotrzebna prowokacja, e mog mie kopoty...O spotkaniu natychmiast poinformowaem ksidza biskupa, ktry uspokaja, i to nie pierwsze ani ostatnie na Opolszczynie spotkanie tych panw z duchownymi a dzieu i wsplnocie z nim zwizanej udzieli swojego pasterskiego bogosawiestwa.

~ 41 ~

A potem nadszed rok 1989 i... Pierwszy niekomunistyczny premier Tadeusz Mazowiecki.....Jake bylimy wtedy wzruszeni i jake gorco modlilimy si na naszych Mszach za Ojczyzn w jego intencji i by wszystko wyszo.. Dla dobra Narodu i dla prawdziwej i penej wolnoci...I... Wyszo...Zaskakujco...I nie we wszystkim szczliwie... I dla niektrych... Z koniecznoci podjcia radykalnych decyzji, ale na szczcie w wolnoci i bez koszmarw reimu. Tak byo i ze mn - po upadku reimu... Okazao si, e ja i moi wspbracia kapani od Marianw jestemy potrzebni na Sowacji...I e nikt ju z zewntrz nie moe nam w tym zabroni. Po zaproszeniu biskupa sowackiej Nitry Jana Chryzostoma Korca - byego winia reimu a wkrtce, bo ju w 1991 roku kardynaa, przeoeni zakonni zgodzili si na wyjazd na pocztek - trzech

~ 42 ~

kapanw na Sowacj. Pod koniec sierpnia 1990 roku podjlimy w trjosobowej wsplnocie /wszyscy trzej kapani Piotr Fedorowicz, Stanisaw Maliski i ja wyjechalimy z Guchoaz wanie/ prac duszpastersk w miejscowoci Drietoma koo Trenczyna a ja zostaem tam proboszczem. Pracuj w tej diecezji do dzi - obecnie na drugim ju miejscu, w miejscowoci Horne Srnie te koo Trenczyna i od 2001 roku, jako ksidz diecezjalny diecezji Nitra. C powiedzie na koniec tego krtkiego wspominania....Pamitam t szczegln, nieformaln wsplnot serc i modlitwy. Oywiaa nas ta sama nadzieja i wita powinno, bylimy przekonani, e Ojczynie znajdujcej si w potrzebie, suymy w ten sposb najlepiej jak umiemy. Chc pamita o wszystkich i o kadym z osobna - nosz ich w pamici i w sercu. Zawdziczam tym ludziom wiele....I w osobistej... I w patriotycznej formacji.... Zawdziczam wiele, jako duszpasterz.... Niektrzy twierdz, e to te szczeglne lata i wydarzenia nas stworzyy..... Z pewnoci czasy byy niepowtarzalne.... Ale wierzmy, e w kadym czasie yj niepowtarzalni ludzie.. Trzeba si modli by chcieli si spotka... A wtedy i wsplnota jest moliwa i wiadectwo ich ycia i wiary jest twrcze i niepowtarzalne... I na pewno zostawia lad.... A my bdmy szczliwi, jeli moemy robi to, czego naprawd pragniemy..... Ks. Stanisaw ugowski Ul. Shradsk 379/10 914 42 H O R N E S R N I E Sowacja

~ 43 ~

Sztandar NSZZ Solidarnoci w Guchoazach powsta w roku 1985 z inicjatywy p. Piotra ojko. Jest on jednoczenie autorem projektu. Uderza w nim prostota i oszczdno symboli. W grnej czci awersu widnieje napis NSZZ SOLIDARNO, u dou za GUCHOAZY. Oba napisy podkrelaj wkad naszego Guchoaskiego grodu w walk o wyzwolenie si spod komunizmu. W rodku sztandaru, jako jego centralny motyw znajduje si godo Polski, srebrny orze w koronie. Przywouje on w pierwszej kolejnoci przynaleno narodow, nastpnie odwouje si do caej historii Polski, w wyniku, czego budzi gboki patriotyzm. Rewers sztandaru jest nieco bogatszy w tre. Jego gwnym motywem jest Chrystusowy krzy, ktry swym ksztatem przypomina Order Odrodzenia Polski. Wszystkie pozostae symbole i tematy zostay umieszczone na jego tle. Nadaje to rewersowi wymiar chrzecijaski (Koci Boy), gboko zwizany z nasz tosamoci narodow. Zawoanie Bg, honor, ojczyzna, ktre przez lata towarzyszyo narodowi polskiemu, a obecnie jest odzierane z pierwszego czonu, nawizuje do naszej chwalebnej przeszoci i integralnie zwizanej z ni religijnoci. Nieprzypadkowo napis Bg ma wiksze litery: Bg jest wartoci nadrzdn wzgldem wszystkiego innego. W sercu krzya znajduje si wyobraenie Polski. Ponownie symbolika tego jest znamienna i chce powiedzie, i nie ma polskoci bez Chrystusa. Na mapie Polski zostay umieszczone najwaniejsze daty w drodze do wolnoci utraconej po II Wojnie wiatowej, zarwno wydarzenia majce miejsce w Polsce, jak i na Wgrzech i w Czechosowacji. U samego za dou sztandar przywouje

~ 44 ~

gboko zwizan z naszym narodem pobono maryjn w wizerunku Matki Boskiej Czstochowskiej, patronki naszej ojczyzny. Uderza dua poprawno teologiczna: w centrum znajduje si Chrystus wraz ze swym Kocioem. Maryja za jest czci tej tajemnicy. Zarwno awers sztandaru, jak i jego rewers nawizuj do najpikniejszych tradycji naszego narodu. Ks. Prof. Waldemar Rakocy CM. Guchoazianin

To trzeba napisa
Podczas kolejnej rocznicy NSZZ Solidarno ks. Proboszcz Edward Cicho odprawi msz w. w intencji Ojczyzny i wygosi okolicznociowe kazanie. Wygoszone sowo Boe nawizywao do wczeniej wygoszonego kazania w Nysie, ktre gosi, jak by wikariuszem. Wsta Polsko Wsta z donosw i anonimw Wykrtw i morza kamstw Przebud si wsta Wsta tak jak wstaje soce Obud si wreszcie z naszych marze i westchnie

~ 45 ~

Z naszych kawiar i fabryk Obud si kraju mj Niech bdzie tak jak piewa O Polsce Ludowej - poeta Polak Tuacz Niech Prawda znaczy prawda A sprawiedliwo sprawiedliwo Obud si Kraju mj.

Ks. Proboszcz przypomnia nam jak bardzo bylimy blisko Boga i siebie w czasach internowania, przeladowa, szykan W tamtych czasach stwierdzilimy sowami z Psalmu 29 w tumaczeniu Czesawa Miosza Pan da si swojemu ludowi, Pan da si swojemu ludowi bogosawiestwo bogosawiestwo pokoju Sowa te s wypisane na pomniku Trzech Krzyy. Stawalimy pod krzyem przy Maryi i woalimy: Przed Tob Matko Twoja Polska Zatroskana W bagalnej probie zgina dzisiaj swe kolana

~ 46 ~

Maryjo dwignij Nasz prac i nasz trud Maryjo dwignij Solidarny polski lud Tylko z Tob solidarni Tylko z Tob trwa pragniemy Nic bez Ciebie, wszystko z Tob Jasnogrska nasza Pani.

Woalimy gorco My chcemy Boga w ksice, w szkole, w rodzinie Ojczyzn woln racz nam wrci Panie I proby zostay wysuchane Runy mury Wiele si zmienio Zmienili si take ludzie i niestety, ale wydaje si, e na gorsze Pan Bg pysznym si sprzeciwia, pokornym daje ask Niestety zabrako Solidarnoci Bo zabrako Boga W swoim czasie ks. Tischner mwi: Miniony rok formowa nas wedle wzorca idei Solidarnoci, idei gboko chrzecijaskiej. Dzi przechodzi ona okres prby. Czym moe i powinna sta si Solidarno po okresie prby. Solidarno, ktra przesza prb, staje si braterstwem. Powinnimy, wic sta si brami jedni drugim

~ 47 ~

Krzy czy mogo by inaczej

Nim stan pomnik ks. Jerzego Popieuszki na terenie kocika Gimnazjalnego byo i jest to miejsce modlitwy i naszych protestw. Panie z naszego rodowiska, jako pierwsze zainicjoway t form protestu. W jednej z piwnic z gazek tuji uwiy krzy symbol naszej wiary. W przededniu dnia, kiedy szczeglnie pamitamy o naszych kochanych mamach. W wtorkowy wieczr dnia 25.05.1982R. krzy wdzicznoci wielkoci 2 m. zosta uoony przy Kocioku Gimnazjalnym. W tym miejscu cigle powstaway nowe krzye ukadane z kwiatw, lecz sukcesywnie byy niszczone przez nieznanych sprawcw. Kolejny krzy ju stalowy z okowami na ramionach i symboliczn S zosta wykonany przez robotnikw Galmetu. W strugach ulewnego deszczu pod oson nocy oddani sprawie koledzy miujcy i kochajcy Ojczyzn p. Wiesaw Kulpa nauczyciel Jan Jaboski robotnik Henryk Ustianowski nauczyciel Zamontowali nasz krzy w miejscu modlitwy i pamici. Ten robotniczy krzy koledzy z Galmetu przyozdobili tablicami o rnej treci. Na jednej z tablic Zbyszek Krzywdziski wygrawerowa cytat: Wszystko, co godzi wolno czowieka

~ 48 ~

nosi zalek mierci. Kolejn tablice, ktra informowaa o mierci ks. Jerzego wygrawerowa Ryszard Czarniecki. Ten stalowy robotniczy krzy osta si i istnieje do dzi w innej czci placu kocielnego, brakuje jedynie wspomnianych tablic - zostay skradzione.

~ 49 ~

~ 50 ~

Zo dobrym zwyciaj
Sobota, 20 padziernika 1984 r., czyli nastpnego dnia po uprowadzeniu ks. Jerzego podano spoeczestwu w komunikacje telewizyjnym szokujc wiadomo. W pitek 19 padziernika, 1984r. uprowadzono ks. Popieuszk. Informacj przekazano pod koniec gwnego dziennika TV. Ta wstrzsajca wiadomo bya wielkim blem dla wielu Polakw. Z niecierpliwieniem oczekiwalimy odnalezienia ks. Jerzego. W dniu 31 padziernika 1984 r. prasa zamiecia komunikat MSW.

Tama w Wocawku - miejsce odnalezienia ks. Jerzego.

~ 51 ~

Odnaleziono i wydobyto z toni wd Zalewu Wilanego w okolicach Wocawka ciao ks. Jerzego Popieuszki. Po tych informacjach caa Polska przygotowywaa si do pogrzebu.

Pierwszy nekrolog w Guchoazach.

Z Guchoaz na pogrzeb udaa si grupa mieszkacw. Robotnikw nalecych do NSZZ Solidarno na pogrzebie ks. Jerzego reprezentowaa delegacja w skadzie przewodniczcy MKO Solidarno Stanisaw Tkacz oraz czonkowie: Zygmunt ak, Piotr ojko i Adam Wrbel. Pogrzeb ks. Jerzego to patriotyczna manifestacja Polakw, pozosta smutek, al i wspomnienia. W sercu rodzia si myl jak w naszym miecie upamitni zamordowanego kapana, kapelana ludzi pracy. Na posiedzeniach zarzdu MKO NSZZ Solidarno w Guchoazach

~ 52 ~

temat ten by kilka razy omawiany. Uchwaom z dnia 21 marca 1991 r. powoano komitet budowlany pomnika powicony pamici ks. Jerzego. Do realizacji zadania przystpiono natychmiast, powstao kilka projektw. O zaistniaej inicjatywie w naszej organizacji delegowany kolega do kontaktu z kocioem osobicie poinformowa ks. Biskupa Jana Bagiskiego. Po krtkiej rozmowie ks. Biskup obejrza projekt pomnika, udzieli kilku wskazwek i zaakceptowa pomys. Po zapoznaniu si z terenem i znalezieniu wykonawcy zlecono wykonanie dziea. Uzgodniony termin dobiega koca, otrzymujemy informacje - pomnik zosta wykonany. Projekt zrealizowa Pan Pawe Hajek zamieszkay w Czechach na Morawach w pobliskich Mikulovicach. Kamie wgielny i czoowa pyta wykonane zostay z granitu Liberecka Zula. Projekt paskorzeby ks. Jerzego zaprojektowa i wykona mieszkaniec Guchoaz Pan Mirosaw urawski. Sam odlew wykonany zosta w porozumieniu z zakadow Komisj Solidarnoci w Zakadach Urzdze Przemysowych w Nysie (dzisiaj zakad ju nie istnieje). Uroczystoci zwizane z postawieniem pomnika to dwudniowe witowanie, w przecigu kilku tygodni w naszym miecie. Pierwsza doniosa uroczysto o znaczeniu historycznym dla Guchoaz to msza w. w intencji Ojczyzny sprawowana w kociele parafialnym. Uroczysta Eucharystia zostaa ubogacona piewem naszego chru, ktry odpiewa Gaude Mater. Po mszy w. nastpio powicenie kamienia wgielnego i wmurowanie aktu erekcyjnego pod budow pomnika ku czci ks. Jerzego. W dniu 29 wrzenia 1991 r. Po uroczystociach chr parafialny w cznoci z wiernymi odpiewali pie

~ 53 ~

Ojczyzno ma oraz hymn Boe co Polsk, godnie oddajc atmosfer uroczystoci. Dokument sporzdzony zosta na papierze czerpanym i podpisany zosta przez przedstawicieli organizacji dziaajcych na terenie Miasta I Gminy Guchoazy. Dokument podpisali: ks. Rafa Andrychowicz proboszcz parafii w. Wawrzyca w Guchoazach, Stanisaw Tkacz Burmistrz Miasta i Gminy w Guchoazach, Piotr ojko Przewodniczcy MKO NSZZ Solidarno w Guchoazach. Dzie 11 listopada 1991 r. to 73 rocznica odzyskania przez Polsk nasz Ojczyzn Niepodlegoci. To kolejny dzie naszych uroczystoci. W witeczny poniedziaek mieszkacy Guchoaz czas witowania rozpoczli uczestnictwem w mszy w., ktr celebrowa w kociele w. Wawrzyca ks. Biskup Jan Wieczorek. Po mszy w. nastpia doniosa chwila odsonicia i powicenia pomnika. Powicenia dokona ks. Biskup Jan Wieczorek. W uroczystociach odsonicia i powicenia pomnika uczestniczyli: Burmistrz Miasta i Gminy Guchoazy Stanisaw Tkacz Przewodniczcy MKO NSZZ Solidarno w Guchoazach Piotr ojko (dokona odsonicia pomnika) Kapani z Dekanatu i Sowacji Wrd zaproszonych goci na uroczystoci przybyli rodzice Pana Pawa Hajka (wykonawcy pomnika) Olga i Franciszek Hajek z Mikulovic oraz gocie ze Sowacji. Grono zaproszonych goci poszerzyy poczty sztandarowe NSZZ Solidarno: Zakadu Obuwia Primus w Prudniku, Zakad Przemysu Bawenianego Frotex w Prudniku, Zakadw Urzdze Przemysowych w Nysie, Huty Maa panew w Ozimku, Huty Andrzej w Zawadzkiem, Zakadw Naprawczych Taboru Kolejowego w Opolu. PKP Lokomotywowni Pozaklasowej w Opolu.

~ 54 ~

~ 55 ~

I tak si zaczo

~ 56 ~

W 1990 r. Pan Piotr ojko z Guchoaz wraz ze swoim przyjacielem z Solidarnoci zgosi si do naszego zakadu, w Mikulovicach, aby zamwi pomnik dla tragicznie zmarego ks. Jerzego Popieuszki. Niestety, wwczas realizacja tego zamwienia nie bya moliwa. Dlatego mistrz kamieniarstwa Franciszek Hajek zaproponowa im zrealizowanie projektu ze swoim synem Pawem Hajek, ktry by absolwentem SP Hocch specjalizacja kamieniarz. Po wykonaniu pomnika zosta on umieszczony przed kocioem w. Franciszka. Potem ojciec i syn (wraz z rodzinami) uczestniczyli we mszy w. i powiceniu pomnika. W kociele byo bardzo wielu wiernych, ktrzy dzikowali rzemielnikom za wykonany pomnik, skadajc podzikowania i wyrazy uznania.

Pita Rocznica mierci Ks. Jerzego Popieuszki

W pita rocznice tragicznej mierci ks. Jerzego Popieuszki grupa mieszkacw z Guchoaz i Nysy wsplnie, jako pielgrzymka udali si do Warszawy na grb ks. Jerzego. Po wsplnej modlitwie, w kociele Stanisawa Kostki w darze zoyli ryngraf Maryjny. Ten ryngraf i podobne dwa wyrzebi w drewnie mieszkaniec Guchoaz Wodzimierz Cwaliski.

~ 57 ~

Jeden z ryngrafw by sta dekoracj mszy w. za Ojczyzn w naszej parafii. Kolejny jest umieszczony w Holandii w jednym z Amsterdamskich kociow.

Ryngraf Maryjny

~ 58 ~

Ku wolnoci!
3 maj 1981 to wito Krlowej Korony Polski naszej Jutrzenki. Historyczne wydarzenie z przed wielu laty dzi to 190 rocznica ustawy zasadniczej Naszego Narodu. T donios uroczysto w naszej maej Ojczynie w Guchoazach uczcilimy przez uczestnictwo w mszy w., sprawowanej na stadionie Uni. Ofiar eucharystyczn sprawowa i kazanie wygosi ks. proboszcz Kazimierz Wjcicki MIC. Wsp celebransem mszy w. by ks. Andrzej Gorczyca MIC.

Msza w. na stadionie.

~ 59 ~

Nasze uczestnictwo w tej eucharystycznej ofierze byo powiewem zrywu wolnociowego i wyrazem gbokiej mioci ku Maryi i Ojczynie ku, Polsce. Uroczysto naszej Jutrzenki w Guchoazach ubogaci nasz parafialny chr, prowadzony przez Pana Jana Dolnego. piewem w czasie liturgii pieni Gaude Mater, Bogu Rodzica, Wszystkie Trony Anielskie podkrelona zostaa doniosa chwila uroczystoci. Chr w cznoci z wiernymi odpiewa Boe Co Polsk, Jasnogrski Apel i 600 Lat Maryjo. W uroczystociach religijno patriotycznych uczestniczyli mieszkacy Guchoaz i mieszkacy z miejscowoci nalecych do Gminy Guchoazy, oraz gocie, ktrzy przybyli z innych miejscowoci.

Msza w. na stadionie.

~ 60 ~

Pielgrzymka
W dniu 14 padziernika 1990 r. uczestnictwem we mszy w. o godz. 1: 30 w kociele parafialnym pod wezwaniem w. Wawrzyca i po pokonaniu wielu trudnoci organizacyjnych wyruszylimy na pielgrzymi szlak. Podrujc autokarem przez Czechy, Austri, dotarlimy do sonecznej Italii. Na trasie naszej pielgrzymki odwiedzilimy Padw, Wenecj, Rzym, Watykan, Monte Casino, Asy, Neapol Wezuwiusz. Przebywajc w tych miejscowociach nawiedzalimy kocioy z grobami ojcw naszej wiary. Na Monte Casino zwiedzilimy klasztor Benedyktyski.

Polski cmentarz na Monte Casino.

~ 61 ~

Jak przystao na pielgrzymw z Guchoaz bylimy obecni na cmentarzu onierskim. Polegym w bitwie o Monte Casino i tym, ktrzy przelali krew za Polsk woln i niepodleg oddalimy hod i szacunek. Modlitewny udzia w mszy w. sprawowanej na Polskim onierskim cmentarzu Monte Casino jest naszym wyrazem wdzicznoci i pamici. Mieszkajc na Campingu Flaminio w okolicach Rzymu. W pnych godz. wieczornych otrzymalimy telefoniczn radosn wiadomo. Ojciec Hejmo osobicie poinformowa naszego organizatora sowami nastpujcej treci jutro z grup pielgrzymw prosz by o godz. 6: 30 przy Spiowej Bramie.

Watykan - Kaplica Papieska.

~ 62 ~

Bya to dla nas nie tylko radosna informacja, ale i wyrnienie dla Guchoaz. Wsplnie z innymi pielgrzymami uczestniczylimy w porannej mszy w. z Janem Pawem II w kaplicy papieskiej na Watykanie. Po odprawieniu mszy w. Jan Pawe II udzieli nam krtkiej audiencji, na ktrej wrczy nam race papieskie.

Wrczenie raca.

~ 63 ~

POCZTA

lsk Opolski Guchoazy

Poczta NSZZ Solidarno w latach 1982-1987. T wiadomo powicam niezalenym wydawnictwom istniejcym w naszym miecie. W okresie stanu wojennego przedstawione i wydane zostay dwa znaczki. Narzdzia do funkcjonowania poczty podziemnej np.: koperty, stemple, pieczcie rnego rodzaju matryce zostay zrobione i wydane w 1983 roku w zakadzie galanterii metalowej Galmet. Zamys wydania i ukazania walorw

~ 64 ~

znaczka poczty podziemnej narodzi si po sdowych procesach pokazowych, na ktrych sdzono dziaaczy zwizkowych. Procesy odbyway si w Opolu w klubie garnizonowym, ktry znajduje si przy ulicy Katowickiej. Szczeglna warto wydanych znaczkw stempli i pieczci poczty podziemnej Guchoazy wynika z faktu, e drukowane i wydane zostay w okresie dziaalnoci konspiracyjnej poczty. Za drukowanie, posiadanie lub rozpowszechnianie, czegokolwiek wiek poza oficjalnym obiegiem, mona byo narazi si panujcej wadzy i otrzyma w nagrod kary wizienia lub spodziewa si rnorakich szykan i przeladowa. Wszelka dziaalno konspiracyjna bya, wic czynem heroicznym. Znaczki symbole Solidarnoci podziemnej speniay wan rol w walce z panujcym reimem W R O N Y. Oprcz wartoci kolekcjonerskiej byy dla spoeczestwa symbolem braku ulegoci wobec znienawidzonej wadzy. Cena znaczka, stempla, pocztwki czy koperty wydanej w naszym miecie bya niska.

~ 65 ~

Stanowia form cegieki wspierajc dziaalno poczty podziemnej Solidarnoci. Poczta ta nie bya struktur jednolit w naszym miecie. Istniao wiele niezalenych wydawnictw, ktre powstay w sposb ywioowy. Jako druku zaleaa od moliwoci technicznych, jakimi dysponowalimy. Czsto by to saby papier, jednobarwny druk i nierwno obcite brzegi. Precyzja czy wykonanie druku wielobarwnego w naszym miecie w czasie trwania stanu wojennego byo niemoliwe. Zwizkowcy w Guchoazach dziaajcy w strukturach podziemnej Solidarnoci byli bardzo a bardzo niepokojeni przez SB cigymi rewizjami, wezwania i niepokojeni w zakadach pracy. Pierwsze znaczki, stemple, kartki stanu wojennego wykonywane by w obozach internowania. W 1982 r. byy drukowane w drukarniach przez znane

~ 66 ~

wydawnictwa: Solidarno Walczca, Poczta Niezalena, Poczta Krakw itp. Szacuje si, e w Guchoazach wydano may nakad okoo 1000 szt. Obecnie dwa znaczki, ktre zostay wydane przez podziemn poczt dziaajc w Guchoazach opisane s w zagranicznych katalogach. Znaczek nr.1 poczty podziemnejprzedstawia okno wizienne ze wiec. Symbolizujc uwiezienie dziaaczy Solidarnoci. Znaczek nr.2 poczty podziemnejprzedstawia krzye Gdaskie, znaczek powicony polegym stoczniowc 1970r. W stanie

~ 67 ~

wojennym byem odpowiedzialny za nasz poczt podziemn i na amach tego artykuu pragn przypomnie o tym czytelnikom. W tamtych czasach byem pracownikiem Galmetu poznaem wspaniaych ludzi, z ktrymi wsplnie na terenie miasta i zakadu walczylimy o Polsk woln i sprawiedliw.

Wyrazy wdzicznoci pamici kieruj do kolegw i znajomych: Zbyszek Krzywdziski, Rysiek Czarniecki, Jan Holczyski, Jzek Medo, Rysiek Mogielnicki, Kazik Musia, Wiesiek Kulpa, Heniek Ustianowski, Rysiek Niciejewski Zbyszek Bauciak. I wielu wielu innych kochajcych Ojczyzn. Jan Jaboski

~ 68 ~

Drukarnia
Nasza drukarnia intensywnie pracowaa w czasie stanu wojennego. cile wsppracujc z poczt podziemn. Drukarnia przekazywaa wane informacje spoeczestwu drukujc i wypuszczajc w obieg ulotki, kartki z yczeniami na rone okazje, koperty okolicznociowe. Poniszy zestaw drukarski, jaki ukazujemy czytelnikom uywany by do ostatniej chwili a moe i duej. W tym zestawie czytelnik, moe zobaczy matryce, ktre zrobi nasz mieszkaniec.

~ 69 ~

~ 70 ~

Nasz zestaw drukarski

~ 71 ~

Posiadamy sprawdzone informacje, e ulotka wzywajca do uwolnienia winiw sumienia wydana w Guchoazach ukazaa si w rnych rejonach dworcw kolejowych poudniowej Polski.

~ 72 ~

~ 73 ~

Ponury stan
Nasi dziaacze dziaajcy w strukturach NSZZ Solidarno w okresie stanu wojennego na mocy dekretu z dnia 12.XII.1981 r. o stanie wojennym popenili przestpstwo. Za dokonane czyny zostali internowani i aresztowani.

Internowani w Nyskim wizieniu od lewej Stanisaw Tkacz

Homa Bogusaw 09.08.82 - 03.03.83 A Glombica Alicja 26.08.82 - 28.08.82, 30.08.82 - 24.12.82 A Jaboski Jan 26.09.82 - 09.12.82 A Jaboski Henryk 31.08.82 - 02.02.83 Anio A

~ 74 ~

Kulpa Wiesaw 19.10.82 - 08.12.83 A Karaczyn Zbigniew A Kajdan Roman 28.08.82 - 16.10.82 I Laskowski Jacek 28.08.82 - 16.10.82 I Maligwka Jordan 13.12.81 - 24.03.82 I Owsianka Marian 26.08.82 - 08.12.82 A Panek Jerzy 09.05.82 - 23.07.82 I Suszkiewicz Henryk 01.06.82 - 14.01.83 A Suszkiewicz Janina 20.08.82 - 14.01.83 A Tkacz Stanisaw 14.12.81 - 23.07.82 I Ustianowski Henryk 31.08.82 - 21.01.83 A Walkiewicz Mieczysaw 09.05.82 - 25.05.82 I Winiarski Olgierd 13.12.81 - 24.12.81 I Zbaniuszek Jerzy 28.08.82 - 16.10.82 I ak Zygmunt 09.05.82 - 02.02.83 A Na zasadzie art. 11 pkt. 1 kpk wzw z art. 361 1 kpk uniewinni Zbigniewa Karaczyna od popenienie zarzuconych czynw str. 16 SgW 1/83

~ 75 ~

Taki modlitewnik otrzymywali tylko internowani.

~ 76 ~

Jestemy dumni, e nasz mieszkaniec Stanisaw Tkacz by w gronie tworzcych struktury NSZZ Solidarno lska Opolskiego.

~ 77 ~

~ 78 ~

Nie zaakceptowali !
Polacy nie zaakceptowali stanu wojennego. Swj protest wobec stanu wojennego wyrazili te pracownicy Galmetu wywieszajc na kilkunastometrowym kominie flag z napisem Solidarno. Inicjatorem protestu by Piotr Trafny. A wykonawcom pomysu by Stanisaw ysek. Po umocowaniu flagi midzy godzin 21: 00 a 22: 00 na kominie, schodzcy zabezpieczy drabink smarem i drutem kolczastym. Po przyjciu do pracy dnia nastpnego pracownicy z dum patrzyli na powiewajc flag. Dla panujcej wadzy by to wielki kopot. Wezwano stra poarn celem zdjcia flagi po przyjedzie i zapoznaniu si ze spraw straacy odmwili wykonania zadania. Dla wadzy problem narasta, lecz po kilku godzinach opoczc flag zdjto. Pomimo, e pewien pan zdj flag odnielimy zwycistwo.

Duszpasterstwo Ludzi Pracy w Guchoazach

Wykady, ktre odbyway si na plebanii parafii w. Wawrzyca wspierane byy

~ 79 ~

czsto wystpieniami rnych prelegentw. Jednym z nich by ks. profesor Gerald Kusz, wykadowca z Opolskiego Seminarium Duchownego w Nysie. W ramach spotka Duszpasterstwa Ludzi Pracy jeden z uczestnikw spotkania przygotowywa temat omawiany nastpnie na spotkaniach. Przygotowujcy program korzysta z encyklik papieskich takich jak: Rerum Novarum - Papie Leon XIII - O Kwestii Robotniczej Quadragesimo Anno - Papie Pius XI - O odnowieniu ustroju spoecznego i dostosowaniu go do normy prawa ewangelii Mater Et Magistra - Papie Jan XXIII - O wspczesnych przemianach spoecznych w wietle nauki chrzecijaskiej Pacem In Terris - Papie Jan XXIII - O pokoju midzy wszystkimi narodami opartym na prawdzie, sprawiedliwoci, mioci i wolnoci. Populorum Progressio - Papie Pawe VI - O popieraniu rozwoju ludw. Laborem Exercens - Papie Jan Pawe II - O pracy ludzkiej. Na jednym ze spotka odbylimy chwil modlitwy adoracyjnej w zakonnej kaplicy ksiy MIC, ktrzy w tym czasie pracowali w Guchoazach. Po modlitwie i chwilowej zadumie, z rk ks. proboszcza Wiktora Krawczyka otrzymalimy okolicznociowy obrazek Matki Boej w wizerunku Matki Boskiej Czstochowskiej. Kady uczestnik spotkania na obrazku z tyu

~ 80 ~

wasnorcznie napisa dat spotkania i miejscowo. By i jest to moment wzruszajcy i bardzo zobowizujcy. W spotkaniu uczestniczyli: ojko Piotr, Tkacz Stanisaw, Wrbel Adam, Wrbel Antoni, ak Zygmunt.

~ 81 ~

Gdask Zaspa

Do Gdaska, miasta ludzi morza, miasta ludzi wielkiej pracy, kolebki naszych ideaw przybylimy z rnych stron Polski: z Guchoaz i Opola, Warszawy i Rzeszowa. Pierwsze kroki po przyjedzie skierowalimy do kocioa w. Brygidy. Po krtkiej rozmowie i odprawie z ks. Jankowskim udalimy si na przydzielone nam kwatery na czas naszego pobytu w Gdasku. W czasie trwania papieskiej pielgrzymki po Polskim Wybrzeu penilimy sub porzdkow na ulicach Gdaska. Pierwsze wraenie z lekkim dreszczykiem na ciele, jakiego doznalimy nastpio po spotkaniu na ulicach Gdaska opancerzonych wozw i kordonw milicji. W tym momencie

~ 82 ~

napaway nas rne myli. Jak grom z jasnego nieba nasuway si myli, ktre przypominay krwawe wydarzenia sprzed lat i co dalej?. Decyzja przecie ju zapada w Guchoazach, jedziemy do Gdaska na spotkanie z papieem. Nie mniej jednak ta sytuacja, jakiej doznalimy na ulicach Gdaska, moe by przyczyn zachowania si jednego z naszych kolegw. Powrci na dworzec i uda si w drog powrotn. Mona go zrozumie nie wytrzyma tego napicia.

Od lewej Andrzej Kuliczkowski, Piotr ojko, Kazimierz Banach, Ks. Jankowski.

~ 83 ~

Od lewej Andrzej Kuliczkowski, Kazimierz Klucznik, Edward Zieliski, Ryszard Jakiea, Piotr ojko, Kazimierz Banach, Franciszek Sakowicz poniej: Andrzej Szybiski, Franciszek Bloch, Stanisaw Tkacz.

Dnia nastpnego 12 czerwca 1987 r. udajmy si na Zasp i bdziemy wspuczestnikami mszy w. sprawowanej przez Jana Pawa II dla caego robotniczego wiata pracy. Aby wej na teren gdzie znajdowa si otarz papieski naleao przej przez bramki kontroli milicyjnej. Nie byo moliwoci, aby przenie na teren sprawowanej eucharystii transparentw czy flag narodowych. Lecz przez natychmiastowe i spontaniczne zorganizowanie si zmierzajcych na eucharysti i na to znalaz si sposb, czego dowodem s zdjcia, e flagi i transparenty znalazy si na placu wrd wiernych uczestniczcych w eucharystycznym spotkaniu.

~ 84 ~

Dostrzeglimy te mdro mieszkacw mieszkajcych w wielopitrowych blokach Gdaskiej Zaspy. Do socjalistycznych hase widniejcych na budynkach umieli dopisa sowa, ktre spowodoway waciwy ich wydwik w zaistniaej sytuacji na Gdaskiej Zaspie.

~ 85 ~

~ 86 ~

Dostrzegli nas za granic

Nasi misyjni ambasadorzy z Guchoaz pracujcy w Brazylii, przeczytali w miejscowej gazecie VEJA i zobaczyli zdjcie naszego transparentu. Jest to zdjcie z pielgrzymki Ludzi Pracy w Czstochowie.

Przy najbliszym spotkaniu z misjonarzem w Guchoazach, zapytaem ks. Andrzeja, jakie odnis wraenie, gdy zobaczy nasz transparent w ich gazecie. Odpowied brzmiaa byo to dla nas bardzo mie.

~ 87 ~

1980 Sierpie 1990

Uroczyst msz w. w dniu 26 sierpnia 1990 r. w ktrej uczestniczyy delegacje zakadowych komisji NSZZ Solidarno, rzesze mieszkacw oraz zaproszeni gocie, rozpoczlimy realizowa program, ktrym uczcimy powstanie przed dziesiciu laty organizacji zwizkowej NSZZ Solidarno. W Guchoazach oprcz mszy w. sprawowanej w intencji umiowanej Ojczyzny organizatorzy uroczystoci przy wsppracy Komisji Zakadowych oraz yczliwoci sponsorw zorganizowali: I bieg Solidarnoci w Guchoazach Wystaw historii Solidarnoci w latach 1980-1990 Rajd kolarski

~ 88 ~

Bieg Solidarnoci w Guchoazach rozegrany zosta w trzech kategoriach: A kobiety 9 km B juniorzy 9 km C D E F seniorzy 15 km Trasa biegu przebiegaa ulicami naszego miasta. W biegu uczestniczyli z biegacze miast i miejscowoci w Polsce. Zwyciscy otrzymali pamitkowy medal i nagrod. Wystawa Solidarnoci w latach 1980-1990 bya dobr lekcj historii i chtnie odwiedzana przez spoeczestwo. Grup zwiedzajcych wystaw uzupeniali uczniowie i nauczyciele z Guchoaskich szk. Tym samym pogbiali swoj wiedz. Dla niektrych ukazane materiay na wystawie byy duym

~ 89 ~

zaskoczeniem. Rajd kolarski Guchoazy Prudnik Klasztor Las nie tylko zakoczy obchody X rocznicy powstania organizacji NSZZ Solidarno, ale i pogbi te wiedz uczestnikw rajdu o historie i ycie ksidza kardynaa Stefana Wyszyskiego - Prymasa Tysiclecia. Za organizacj rajdu z ramienia MKO NSZZ Solidarno odpowiedzialny by pracownik fabryki Armatur Guchoazy kolega M. Korkosz. Cel imprez: Uczenie powstania NSZZ Solidarno 1980. Popularyzacja biegu, jako forma rekreacji. Pogbienie wiedzy historycznej. Promowanie Guchoaz.

~ 90 ~

~ 91 ~

Ulice
Od pierwszych czciowo wolnych demokratycznych wyborw mino ju ponad 23 lata i w znacznej mierze trudno jest wrci pamici do tamtych lat i wydarze. Naley jednak przypomnie niektre z wanych wydarze, jakie miay miejsce w Guchoazach. Wedug mnie jedn z najwaniejszych spraw, jak zaj si wtedy zarzd MKO NSZZ Solidarno w Guchoazach bya sprawa uporzdkowania i posprztania reliktw po byej wadzy komunistycznej. Starsi mieszkacy naszego miasta zapewne pamitaj nazwy ulic z tamtego okresu: ul. Dzieryskiego, ul. Waryskiego, ul. 22-go Lipca, ul. 15- Grudnia, ul. Pstrowskiego, ul. wierczewskiego, ul. Marchlewskiego,

~ 92 ~

ul. ymierskiego, ul. Spychalskiego, ul. 1-go Maja, ul. Armii Ludowej, Plac Komuny Partyjskiej, ul. Nowotki, ul. Berlinga. Tu w Guchoazach naszej malej Ojczynie najszybciej ze wszystkich miast Opolszczyzny zniknli pseudo bohaterowie z nazewnictwa naszych ulic. W ich miejsce pojawili si prawdziwi Polscy patrioci. Rozmowy i prace na temat nazw ulic w MKO byy ju prowadzone od dawna. W listopadzie 1989 r. na posiedzeniu MKO NSZZ Solidarno zarzd podj uchwa, w ktrej midzy innymi czytamy, Kiedy w caym kraju trwa proces demokratyzacji, kiedy znikaj z placw naszych miast ostatnie relikty stalinizmu, zwracamy si do Naczelnika Miasta i Gminy Guchoazy a za jego porednictwem do Radnych i Rady Miasta do energicznego dziaania w tym kierunku. Od tego apelu musiao min cae dwa lata, aby t uchwa, ktr podj zarzd MKO NSZZ Solidarno mona byo zrealizowa. Pomimo bardzo duej przewagi radnych, ktrzy dostali si do Rady Miasta startujc z list Solidarnoci, nie udawao si przez duszy czas tego problemu pozytywnie zakoczy. Powd wynikajcych trudnoci by prosty. Po zaapaniu si do grona radnych, bo tego nie mona inaczej nazwa, cz radnych powrcia do swych partyjnych korzeni. Dlatego w aden sposb nie mona byo uchway przegosowa. Dopiero 21 marca 1991 r. w duej mierze dziki przypadkowi i zakulisowym rozmowom udao si uchwa przegosowa. Co prawda nie w takiej wersji jak proponowa zarzd MKO NSZZ Solidarno w Guchoazach, ale i tak byo to nasze zwycistwo. Najwaniejsze i mam nadziej, e ulice naszego miasta Guchoaz raz na zawsze

~ 93 ~

pozbyy si komunistycznych nazw. To by jeden z wielu wikszych sukcesw Guchoaskiej Solidarnoci.

~ 94 ~

~ 95 ~

Kolejnym bardzo wanym zadaniem do wykonania byo uporzdkowanie miasta. Naleao usun, zburzy trzy pomniki relikty socjalizmu. Do dzi nie mog poj, e w takim maym miecie byy dwa pomniki wierczewskiego. Jeden na skwerze koo Liceum Oglnoksztaccego a drugi na ulicy Parkowej. Chc tylko przypomnie tym, ktrzy zajmuj si histori i mieszkacom naszego miasta, e ten genera wierczewski w czasie wojny Polsko Bolszewickiej zgosi si na ochotnika do armii bolszewickiej i wsplnie z armi Tuchaczewskiego, jako dowdca kompanii naciera na Warszaw, nasz stolic. Zadaj sobie pytanie, kto w Guchoazach mg wpa na tak szataski pomys eby zdrajcy postawi dwa pomniki i jego nazwiskiem nazwa jedn z naszych ulic. Z pomnikami byo o wiele atwiej rozwiza problem ni dokona zmian nazw ulic.

~ 96 ~

Byly pomnik Armi Czerwonej

~ 97 ~

Aktualny pomnik.

~ 98 ~

Szczeglnie ciepo naley wspomnie p. Wiesawa Kulp, ktry by bardzo zaangaowany w temacie zburzenia tych niechlubnych pomnikw reliktw minionej epoki. To w duej mierze Wieka zasuga i jego zaangaowanie, e pomniki znikny z naszego miasta. To tyle moich refleksji na temat tych kilku wydarze, ktre zdarzyy si w Guchoazach. Ryszard Czarniecki

witeczny dzie
Cho to kolejny dzie ponurego stanu wojennego w Polsce dla mieszkacw Opolszczyzny to wielkie wito, pene radoci i optymizmu. Wkroczylimy na pielgrzymi szlak, pielgrzymowalimy z miast i wsi lska Opolskiego, z kraju i zagranicy. Mylami wracamy do tamtych

~ 99 ~

niezapomnianych chwil, to pocigi pene pielgrzymw, to kolorowe korowody pielgrzymw wrd anw dojrzewajcego zboa. Wszyscy pielgrzymowalimy do w. Anny panujcej w sanktuarium na grze Chemskiej pery lskiego Wawelu. Ptnicy z Guchoaskiej parafii w. Wawrzyca na czele z ks. Stanisawem Chrycem te przybyli do w. Anny by wsplnie z papieem Janem Pawem II u boku Pani Samotrzeciej uczestniczy w nieszporach Maryjnych. W tej doniosej uroczystoci papie Jan Pawe II wygosi homili i po jej zakoczeniu dokona koronacji obrazu Matki Boej Opolskiej Pani. Od tej chwili nasza Jutrzenka Wolnoci zostaa Krlow Ziemi lska Opolskiego.

~ 100 ~

Delegacja ZR lska Opolskiego NSZZ Solidarno wrcza dar Ojcu w.

~ 101 ~

~ 102 ~

~ 103 ~

Wytrwanie !
Nasz udzia w ceremonii pogrzebowej ks. Jerzego rozpocz nowy etap historii, to czas oczekiwania i przygotowa. Przy grobie ks. Jerzego panuje modlitewny nastrj, to czas zadumy i trwania. Na oliborzu przy grobie kapelana ludzi pracy gromadz si wierni z caego kraju - wiata. Licznie przybywaj rodzice z dziemi osoby indywidualne i grupy zorganizowane z kraju i za granicy. Przy grobie ks. Jerzego w 1987 r. modli si Jan Pawe II nasz umiowany Ojciec wity.

Swj hod wdzicznoci zamordowanemu kapanowi zoy midzy innymi wice prezydent USA George Bush w dniu 28 Wrzenia 1987r.

~ 104 ~

W tym okresie cigego trwania przyszed radosny dzie, 08 lutego 1997r. W kociele pw. w. Stanisawa Kostki w Warszawie Koci rozpocz oficjalny proces beatyfikacyjny ksidza Jerzego Popieuszki.

03.maja 2001 nastpio wszczcie prac przez Kongregacj do spraw kanonizacyjnych Positio opracowali: ks. Zbigniew Kiernikowski, a nastpnie ks. Tomasz Kaczmarek. 2002 r. - Kongregacja wydaa dekret o wanoci akt procesu Pocztek 2009 r.- na prob polskich biskupw papie zgodzi si na nadanie sprawie priorytetu i dziki temu ominicie 10-letniej kolejki. 19 grudnia 2009 r. - Benedykt XVI podpisa dekret o mczestwie ks. Jerzego Popieuszki

~ 105 ~

15 lutego 2010 r. - metropolita warszawski arcybiskup Kazimierz Nycz ogosi dat beatyfikacji ks. Jerzego 6 czerwca 2010, w wito Dzikczynienia. 7 kwietnia 2010 r. - dokonano ekshumacji szcztkw ks. Jerzego Popieuszki w celu pobrania czstek koci, ktre stan si relikwiami. 6 czerwca 2010 r. - w Warszawie na placu Pisudskiego w czasie mszy w. beatyfikacyjnej, Koci katolicki ogosi ks. Jerzego Popieuszk bogosawionym. Mszy witej beatyfikacyjnej przewodniczy abp Angelo Amato, prefekt Kongregacji ds. Kanonizacyjnych, ktry w imieniu papiea Benedykta XVI odczyta akt beatyfikacyjny. Wraz z nim msz

~ 106 ~

beatyfikacyjn koncelebrowao okoo 100 kardynaw, arcybiskupw i biskupw oraz 1, 6 tys. kapanw. W tej doniosej uroczystoci z Guchoaz uczestniczya grupa czonkw i sympatykw Solidarnoci z przewodniczcym Rady Oddziau ZR Stanisawem Kurasiem.

Wydarzenia Okolicznoci
Uroczystoci obchodowe 25-tej rocznicy powstania NSZZ Solidarno w naszym miecie, zostay poprzedzone uroczyst msz w.. Ofiar Eucharystyczn sprawowa w intencji Ojczyzny i kazanie wygosi ks. Edward Cicho proboszcz parafii w. Wawrzyca. W tej doniosej uroczystoci uczestniczyli przedstawiciele wadzy samorzdowej Miasta i Gminy Guchoazy, ktrej przewodniczy burmistrz pan Edward Szupryczyski.

~ 107 ~

Na uroczyst okoliczno w Guchoazach ze swoimi sztandarami przybyli uczniowie szk, harcerze, zwizkowcy, kombatanci z rnych organizacji. Uczestnikami uroczystoci byli mieszkacy naszej gminy oraz zaproszeni gocie. W dniu uroczystych obchodw 25-cio lecia NSZZ Solidarno staraniem wadz zwizkowych i za zgod Rady Miasta na budynku, w ktrym mieci si siedziba NSZZ Solidarno umieszczono, powicono a pniej zamontowano pamitkow tablic. Wydarzenia w Guchoazach ubogaci wystp modziey z naszego Centrum Kultury pod przewodnictwem pani Beaty Puzi oraz orkiestra Ochotniczej Stray Poarnej z Gieracic.

~ 108 ~

Komitet Spoeczny dziaajcy na rzecz ustanowienia Placu Solidarnoci, ktrego reprezentantem jest Pan burmistrz Edward Szupryczyski oraz Rada Oddziau NSZZ Solidarno reprezentowana przez przewodniczcego pana Stanisawa Kurasia. Po zebraniu potrzebnej iloci podpisw mieszkacw Miasta i Gminy Guchoazy popierajcych zaistnia inicjatyw zwrcili si do Rady Miejskiej z prob o nadania nazwy Plac Solidarnoci, nieruchomoci dotychczas nazywanej Plac

~ 109 ~

Zgody. Po zapoznaniu si z tematem sprawy Rada Miejska wydaa stosown uchwa. Tym samym wyrazia zgod na zmian nazwy placu. Organizatorzy po uzyskaniu szeregu pozwole przystpili do intensywnych przygotowa uroczystoci.

9: 45 - msza w. w intencji Czonkw i Sympatykw NSZZ Solidarno w 29 rocznic powstania Zwizku i o rych beatyfikacj Ojca w. Jana Pawa II oraz Ksidza Jerzego Popieuszki 10: 50 - Zoenie kwiatw pod pomnikiem Jana Pawa II 11: 00 - Wymarsz na Plac Solidarnoci dawny Plac Zgody 11: 15 - Uroczystoci na Placu Solidarnoci 12: 00 Zoenie kwiatw pod pomnikiem kapelana Solidarnoci ks. Jerzego Popieuszki

~ 110 ~

~ 111 ~

Ofiara Eucharystyczn, ktr sprawowa proboszcz parafii w. Wawrzyca ks. Edward Cicho i wsp celebransi ks. Grzegorz Podburaczyski i ks. go, rozpoczlimy kolejne obchody uroczystoci powstania NSZZ Solidarno. Okolicznociowe kazanie wygosi ks. proboszcz Edward Cicho. Po zakoczeniu

~ 112 ~

mszy w. uczestnicy uroczystoci zoyli kwiaty przy pomniku Jana Pawa II i w uroczystym przemarszu przybyli na Plac Zgody. Tam ks. proboszcz dokona ceremonii powicenia tablicy z now nazw placu. Odsonicia tablicy dokona vice burmistrz Miasta i Gminy Guchoazy Sambor Roman oraz Przewodniczcy Oddziau w Guchoazach NSZZ Solidarno Pan Stanisaw Kura. W uroczystociach patriotycznych nadania nazwy Plac Solidarnoci uczestniczy Zarzd Regionu NSZZ Solidarno lska Opolskiego w Opolu, Marszaek Sejmiku Wojewdzkiego, wadze Miasta i Gminy Guchoazy, wadze Oddziau lska Opolskiego w Guchoazach i zaproszeni gocie. W uroczystociach uczestniczyy delegacje pocztw sztandarowych organizacji zwizkowej dziaajcej w strukturach NSZZ Solidarno lska Opolskiego oraz harcerze z Guchoaskiego Hufca ze swym sztandarem. Do gbszego przeycia trwajcych uroczystoci w Guchoazach przyczyni si modzieowy zesp recytatorski z Centrum Kultury w Guchoazach pod kierownictwem Pani Beaty Puzi oraz orkiestry Ochotniczej Stray Poarnej z Gieracic. Po uroczystociach na placu Solidarnoci i zoeniu kwiatw pod pomnikiem ks. Jerzego Popieuszki zakoczono religijnopatriotyczny wydwik obchodw uroczystoci utworzenia Placu Solidarnoci. W dalszej czci witowania ju w orodku rekreacyjnym Banderoza, odby si piknik. Akcentem piewu zakoczylimy witowanie.

~ 113 ~

Pogrzeb Pary Prezydenckiej

Peni zadumy i obywatelskiego obowizku czonkowie Oddziau Zarzdu Regionu NSZZ Solidarno w Guchoazach i sympatycy naszego zwizku w dniu 18-go kwietnia 2010 r. o godzinie 4 : 00 udali si na pogrzeb tragicznie zmarej pary Prezydenckiej. Uczestnicy pogrzebu godnie reprezentowali Region lska Opolskiego NSZZ Solidarno i mieszkacw Miasta i Gminy Guchoazy. Po przybyciu do Krakowa nasi przedstawiciele w okolicy Wawelu udzielili krtkiego wywiadu dla telewizji TVP2 i Krakowskiej Gazecie. Pogrzeb Prezydenckiej pary i spoczynek doczesnych szcztek na Wawelu by najwaciwsz decyzj, jaka zostaa podjta w sprawie pogrzebu.

S take tacy, do ktrych lud ma serce. W. Szekspir

~ 114 ~

Sercu naszemu godzio si w cikim alu pogry, a caemu pastwu Zawierza si w jeden fad kiru W. Szekspir

~ 115 ~

Kalendarium
1956 Poznaski Czerwiec 1968 Rozruchy Studenckie 1970 Wydarzenia na Wybrzeu 1976 Fala Protestw w PRL 1980 Strajki na Wybrzeu 12.12.1980 Msza w. w intencji zwizku zawodowego Solidarno 03.05.1981 Msza w. na stadionie Uni 06.10.1981 Msza w. na terenie Z P O OMEX 12.12.1981 Dekret Stanu Wojennego 13.12.1981 Stan Wojenny 21.06.1983 Pielgrzymka Jana Pawa II, Gra w. Anny 27.10.1985 Powicenie sztandaru 26.11.1989 Powicenie lokalu MKO Guchoazy 14.10.1990 Pielgrzymka do Woch i Watykanu

~ 116 ~

29.09.1991 Powicenie kamienia wgielnego i wmurowanie aktu erekcyjnego gdzie mia stan pomnik ks. Jerzego Popieuszki 11.11.1991 Powicenie i odsonicie pomnika 06.01.1993 Wamanie do lokalu MKO. 04.09.2005 25 Rocznica powstania NSZZ Solidarno i odsonicie pamitkowej tablicy. 06.09.2009 29 Rocznica powstania NSZZ Solidarno. 10.04.2010 Tragedia Smoleska. 18.04.2010 Pogrzeb Pana Prezydenta Lecha Kaczyskiego i jego maonki Mari. 06.06.2010 Beatyfikacja ks. Jerzego Popieuszki. - Co roku w 3 niedziel wrzenia odbywa si Pielgrzymka Ludzi Pracy w Czstochowie. - Pielgrzymka do agiewnik pierwsza sobota po niedzieli pamlmowej. - Pielgrzymka do Lichenia ostania niedziela kwietnia.

~ 117 ~

Dodatek

~ 118 ~

~ 119 ~

~ 120 ~

~ 121 ~

~ 122 ~

~ 123 ~

~ 124 ~

~ 125 ~

~ 126 ~

~ 127 ~

~ 128 ~

~ 129 ~

~ 130 ~

~ 131 ~

~ 132 ~

~ 133 ~

~ 134 ~

~ 135 ~

~ 136 ~

~ 137 ~

~ 138 ~

~ 139 ~

~ 140 ~

~ 141 ~

Jeste wrd nas i pozosta z nami Matko ~ 142 ~

Spis treci
Wprowadzenie.......................................................................... 0 Umowy gdaskie ................................................................... 4 Podzikowania.......................................................................... 6 Sierpniowa noc 1980 r. Zwycistwo!........................................ 8 Przewodniczcy w strukturach NSZZ Solidarno w Guchoazach od 1980 r. ......................................................... 13 Lista przewodniczcych NSZZ Solidarno w zakadach pracy w 1981 r. ................................................................................. 18 Mamy swj znak!.................................................................... 19 Rewers .................................................................................... 20 Awers ...................................................................................... 22 Powicenie sztandaru !......................................................... 23 Bylimy obecni ........................................................................ 27 Wspomnienia i opinie............................................................. 29 To trzeba napisa.................................................................... 45 Krzy czy mogo by inaczej .................................................... 48 Zo dobrym zwyciaj ............................................................. 50 I tak si zaczo ....................................................................... 56 Pita Rocznica mierci Ks. Jerzego Popieuszki ...................... 57

~ 143 ~

Ku wolnoci! ........................................................................... 59 Pielgrzymka ............................................................................ 61 POCZTA lsk Opolski Guchoazy ....................................... 64 Drukarnia ................................................................................ 69 Ponury stan ............................................................................ 74 Nie zaakceptowali ! ................................................................ 79 Duszpasterstwo Ludzi Pracy w Guchoazach ......................... 79 Gdask Zaspa ....................................................................... 82 Dostrzegli nas za granic ........................................................ 87 1980 Sierpie 1990 ................................................................. 88 Ulice ........................................................................................ 92 witeczny dzie .................................................................... 99 Wytrwanie ! .......................................................................... 104 Wydarzenia Okolicznoci ................................................... 107 Pogrzeb Pary Prezydenckiej ................................................. 114 Kalendarium ......................................................................... 116 Dodatek ................................................................................ 118

~ 144 ~

~ 145 ~