Pierwszym przykadem literackim ilustrujcym przyczyny powstawania mitw narodowych jest trzecia cz " Dziadw" Adama Mickiewicza.

W dramacie tym moemy dostrzec kilka stworzonych bd to przetworzonych mitw. S nimi midzy innymi mesjanizm i prometeizm. Dla poprawnego odczytania zamierze autora wany jest kontekst omawianego utworu. Dziady drezdeskie powstay w 1832 roku i wczaj si w dyskusj po przegranym powstaniu listopadowym. Adam Mickiewicz w swoim utworze podejmuje prb odnalezienia siebie oraz caego narodu w nowej, popowstaniowej rzeczywistoci. Pierwszym oraz najwaniejszym mitem jest mesjanizm. Znajdzie on rozwinicie rwnie w innych utworach polskiego Wieszcza, np. w Ksigach Narodu i Pielgrzymstwa Polskiego. Idea mesjanizmu bya ju wczeniej znana w judaizmie jako oczekiwanie na Mesjasza, ktry mia wyzwoli nard Izraela. Nastpnie jest on obecny w polskiej historiozofii. Mesjanizm przypisywa wyjtkowym jednostkom lub narodom szczegln misj zbawienia lub odrodzenia ludzkoci w drodze cierpie i powice. Koncepcja mesjanizmu wymagaa istnienia porednika midzy ludzkoci a Bogiem. Mg by nim charyzmatyczny bohater albo cay nard. Std w III czci Dziadw Gustaw ( kochanek romantyczny) przeobraa si w Konrada walczcego o wolno ojczyzny. Sprbuj teraz ustali przyczyny powstania tego mitu. Polska w roku 1832 bya od 37 lat ( okoo dwch pokole) pod zaborami. Rok wczeniej nastpia klska powstania listopadowego, a wraz z ni represje, spory o przyczyny niepowodzenia zrywu oraz zwtpienie w sensowno walki. Mesjanizm by koncepcj optymistyczn dla Polakw. Gosi, e cierpienie narodu ma sens, gdy jest czci boskiego planu. Dawa nadzieje, e nard odzyska niepodlego, jednak nie mwi kiedy i w jaki sposb. Elementy mesjanizmu odnajdujemy przede wszystkim w widzeniu ksidza Piotra. Przeladowania Polakw s porwnane do przeladowa dokonywanych przez Heroda ponad 2000 lat temu. Sd Piata-Gala dokonuje si rwnie nad Polsk, a krzy skada si z trzech zaborcw, ktrzy rwnie czynnie uczestnicz przy ukrzyowaniu. Polska staje si poprzez martyrologi Chrystusem narodw. Tak, jak Jezus poniana i uciemiona wytrwa w cierpieniu. Pomoe w odzyskaniu wolnoci innym krajom, aby wreszcie przynie j take sobie. Skutki mesjanizmu odczuwamy do dzi. Widoczne s w czasie wielu powsta narodowych ( styczniowym, warszawskim). Warto zauway, e mesjanizm by ju krytykowany w romantyzmie przez Juliusza Sowackiego. Autor Kordiana zarzuca, e jest szkodliwy, poniewa usypia nard oraz odbiera mu moliwo dziaania. Drugim mitem z Dziadw drezdeskich, ktry chciabym omwi jest prometeizm. W nawizaniu do mitologicznego tytana okrela bezinteresowny bunt jednostki dla dobra ogu. Wyraa sprzeciw wobec Boga w imi mioci do ludzi oraz gotowo do powice dla innych. Najpeniejszy wyraz tej definicji odnajdujemy w Wielkiej Improwizacji. Konrad w swym monologu najpierw si modli a potem oskara Stwrc, e milczy. Nie sucha jego prb. Jako poeta wieszcz wiadomy swego talentu stawia siebie na rwni z Bogiem i krzyczy: Daj mi rzd dusz! Domaga si siy przekonywania ludzi poprzez poezj. Wierzy w jej skuteczno z pobudek patriotycznych. Przyznaje: Ja i nard to jedno. Utosamia si z ojczyzn, dla ktrej wszystko by powici. Kocha j arliwie, gboko. Jest jej wierny i troszczy si o ni. Niestety ponosi klsk, gdy sam, dumny i odwrcony od Pana nic nie osignie. Mdleje pokonany przez szatana. Omwione mity Mickiewicza, bardzo silnie oddziayway na wiele pokole Polakw i s nadal obecne w naszej mentalnoci. Na poparcie tej tezy moemy znale wiele argumentw z dziewitnasto- oraz dwudziestowiecznej historii naszego pastwa.