James Dyson - ostatni taki wynalazca i wrg publiczny wielkich koncernw

http://wyborcza.biz/biznes/2029020,101716,12298483.html

James Dyson - ostatni taki wynalazca i wrg publiczny wielkich koncernw

Artur Wodarski 2012-08-13, ostatnia aktualizacja 2012-08-12 19:38:06.0 To by moe ostatni samotny wynalazca w wiecie wielkich koncernw. Dlaczego? Bo koncerny nie lubi samotnych wynalazcw Rok 1978. James Dyson wanie wymyli odkurzacz. Cakiem inny - nie ma worka, a tzw. cyklon, czyli system stokw rozpdzajcych powietrze do prdkoci dwiku. Zalety? Dua sia ssania i niesychana skuteczno - powietrze wychodzce jest o wiele czystsze od zasysanego. Trzeba jednak dopracowa detale. Dyson cae dnie spdza w przydomowym warsztacie. Robi prototypy i bada je na rne, czasem dziwne sposoby. Np. rozsypuje biay proszek przed odkurzaczem, za ktrym stawia czarny ekran, wcza odkurzacz, wsysa proszek i sprawdza, czy ekran nie zrobi si szary. Albo przyczepia do wylotu odkurzacza superfiltr choncy 99,997 proc. zanieczyszcze i way go przed odkurzaniem i po nim. Jedna zmiana - jeden pomiar. Pewna, ale bardzo wolna metoda. Po trzech latach i 5127 prototypach ma to, co chcia. Nie wtpi, e jego Dual Cyclone bije wszystko, co jest na rynku. Nadzieja z Amwaya Tylko skd wzi pienidze na produkcj? Trzeba sprzeda licencj. Najlepiej potentatom AGD - doceni wynalazek. Ale ci zamiast ciepego przyjcia serwuj Dysonowi zimny prysznic. Hoover chce np., by wszystkie informacje poruszane w rozmowie przeszy na wasno koncernu. Hamilton Beach zastrzega: "Masz dwie minuty, by nas przekona" w tonie zdradzajcym, e i tak jest bez szans. A Black & Decker nawet nie wpuszcza go do biura - wyznacza spotkanie w przewonym kontenerze i tam wysya wynajt agentk patentow. Od AEG po Zanussi - wszdzie to samo: nie suchaj, nie rozumiej lub nie dowierzaj ("Jeli to faktycznie taki wietny wynalazek, to ju dawno Bosch czy Electrolux by go stosoway "). Do tego dochodzi brytyjska niemono zwana przez Dysona mentalnoci "Can't Do". Np. Goblin Vacuum Cleaners firma, ktra z braku zamwie skrcia tydzie pracy do dwch dni (!), odrzuca ofert Dysona i szans na reaktywacj. Upada rok pniej. I jeszcze co: Dyson odkrywa, e koncerny kochaj status quo. Jeli pokaesz im obiecujcy produkt, zobacz w nim nie szans, lecz zagroenie dla swej obecnej oferty. Czasem wol kupi licencj, by j zablokowa. Nie chc rewolucji technicznych i wszelkich jej zwiastunw. Odkurzacz dziaajcy na innej zasadzie, w dodatku bezworkowy (a na workach niele si zarabia), zburzyby ustalony porzdek. Widzc, e niewiele wskra na brytyjskim rynku, Dyson szuka szczcia na amerykaskim - piciokrotnie wikszym. Od razu widzi rnice w nastawieniu: "Can Do" to zapa i otwarto, cho czasem na pokaz. Rozmowy licencyjne ruszaj z kopyta i... szybko hamuj. Jankesi graj na czas, by skruszy Brytyjczyka - w efekcie jego Cyklon przez rok nawet nie zblia si do fabryki. A w kwietniu 1984 r. dzwoni telefon, ktry moe odmieni wszystko. VIP z Amwaya mwi: - Chcemy Cyklona, przylec, pogadamy. I faktycznie, nazajutrz puka do drzwi Dysona. A wychodzc, zostawia go z obietnic 100 tys. funtw zaliczki i wizj milionw cyklonw opuszczajcych fabryk. Dyson podpisuje umow. Wreszcie moe spaci dugi. Ale sielanka trwa krtko. We wrzeniu Amway przysya pozew sdowy: oskara Dysona o oszustwo, bo wbrew jego zapewnieniom "odkurzacz nie jest gotw do produkcji". I Amway nie bdzie go produkowa. Perspektywa potyczki z amerykask legend przed amerykask Temid niemal paraliuje wynalazc. Wie, e taki proces "moe cign si jak rzeczka i rwnie skutecznie odstrasza biznesowych partnerw". Jest bez pienidzy, licencji i wsplnika, ktry ma do i odchodzi. Co ty wiesz o biznesie? Ratunek przychodzi z drugiej strony wiata - Cyklona chc Japoczycy. Uwioda ich skuteczno i forma odkurzacza: ywe kolory i podobiestwo do R2D2 - sympatycznego robota z "Gwiezdnych wojen". Podpisuj umow na produkcj odkurzacza G-Force (nazwa "Cyklon" jest zajta). Dyson dodaje wicej fioletu i kocwk do czyszczenia mat tatami. Mimo sporych rozmiarw i ceny (ok 6,5 tys. z) odkurzacz znajduje nabywcw. Ilu? Majc obiecany procent od wartoci sprzeday, Dyson chce to ustali, ale nie moe, bo pytani albo milcz, albo chichocz. Musi zadowoli si 60 tys. funtw zaliczki i obietnic rocznych tantiem tej samej wysokoci. Opuszcza Japoni z refleksj, e jej mieszkacy wcale nie s tak uprzejmi, szczerzy i kreatywni, jak si na Zachodzie sdzi. A gdzie ludzie s najbardziej twrczy? - Ilekro sprawdzam, kto jest wacicielem patentu, prawie zawsze okazuje si nim Amerykanin. Dlatego najpierw patentuj w USA, a dopiero potem w Europie - zdradza Dyson. Niebawem pada ofiar jankeskiej kreatywnoci. Kanadyjczyk, ktrego prawie przekona do produkcji Cyklona w Ameryce, oddzwania z hiobow wieci: - Taki odkurzacz ju tu jest! Sprzedaje go Amway. "Kradzie dziea boli bardziej ni amputacja" - wspomina pniej. Blady jak ciana Dyson dzwoni do swego rzecznika patentowego w Stanach i prosi, by obejrza amwayowego Cyklona. Rzecznik stwierdza naruszenie czterech patentw. Teraz to Dyson skary Amwaya. I karta si odwraca. - Przykra sprawa z tym Amwa-yem... Ale my, w Johnsonie, jestemy inni - syszy niebawem. - Daj nam swj odkurzacz, a zarzucimy nim rynek. S.C. Johnson & Son: obrt - 6 mld dol., zatrudnienie - 11 tys. osb. Taka propozycja z takich ust? Ich synn siedzib Johnson Wax Dyson opuszcza z czekiem na 180 tys. dolarw. Ech, jesie 1990 r. jest pikna Ale mija zima, wiosna i nic. "Nie podoba nam si uchwyt". Projektuje inny. I znowu nic. W lipcu 1991?r. ju wie - Johnson gra na czas. Co gorsza, Dyson przypomina sobie, e nie zastrzeg terminu rozpoczcia produkcji. Bd. Co mu zostaje? Blef. - Jeli nie ruszycie z produkcj, ja j zaczn - grozi. Johnson: - Nie moesz! Mamy licencj na wyczno, zaskarymy ci. Dyson: - No to skarcie! Prawnikom Johnsona puszczaj nerwy. Wypowiadaj umow i domagaj si milionw dolarw odszkodowania. Dyson

1z2

2012-08-24 12:20

James Dyson - ostatni taki wynalazca i wrg publiczny wielkich koncernw

http://wyborcza.biz/biznes/2029020,101716,12298483.html

skary ich na jeszcze wiksz sum za "brak zaangaowania w realizacj umowy". Brytyjczyk robi bilans: zamiast sukcesu rynkowego ma w USA dwa megaprocesy w cigu dwch lat. By nie zwariowa, ucieka w prac - projektuje Cyklona na rodzimy rynek (wiat odkurzaczy jest podzielony: pionowe krluj w Stanach i Japonii, poziome - w Europie). Ale co dalej? "Z produkcj nie rusz, bo co zarobi, wydam na prawnikw. A Amway i tak wygra". - Wycofuj pozew... - oznajmia onie, gdy nagle dzwoni telefon. Jego amerykaski prawnik krzyczy: - James, Amway chce wycofa pozew! Moesz zatrzyma zaliczk. Euforia. Sdowe boje kosztoway Dysona 300 tys. dol. rocznie, trway siedem lat i ptay go jak dyby. Gdy je zrzuca (Johnson & Son te wycofuje pozew), wszystko przyspiesza. To, co traci na prawnikw, moe inwestowa w produkcj. Potrzebuje wicej, ale banki s skrajnie nieufne: "Jeste tylko projektantem. Co ty wiesz o biznesie?". W kocu pod zastaw dwch domw bierze 600 tys. funtw kredytu. Mao. Sprzedaje Japoczykom prawa do G-Force za 750?tys. funtw. Uff, teraz moe dziaa. ciga z Woch maszyny fabryczne. Urzdza dwupoziomowe studio projektowe, ktre okrela jako mokry sen designera ("To, co na grze wymyl, na dole zrobi"). No i kompletuje zesp inynierw i projektantw, z ktrymi dopieszcza odkurzacz. 2 maja 1992 r. pierwszy poziomy Dual Cyclone jest gotowy do produkcji. Tego dnia Dyson koczy 45 lat. Cel: usprawni pastwo Dokadnie 20 lat pniej sprzedaje 43-milionowy odkurzacz. A pamitajmy, e chodzi o urzdzenie nowej marki, najdrosze na rynku i oferowane w jednej wersji kolorystycznej (to tak jakby ze sportowych aut Por-sche zedrze nalepk, zostawi metk i sprzedawa je w ilociach VW Golfa). Dzi koncern Dyson Ltd. zatrudnia 3900 osb, dziaa na 52 rynkach, na czterech jest liderem (Wlk. Brytania, Australia, Nowa Zelandia i Kanada) i ma ponad miliard funtw rocznych obrotw. Prcz odkurzaczy produkuje futurystyczne (i drogie) suszarki do rk, bezopatkowe wentylatory i grzejniki. Kryzys? Jaki kryzys! Gdy wszyscy trac, Dyson zyskuje. Od 2008 roku przesun si na licie najbogatszych Brytyjczykw z 98. na 22. miejsce. Skoczyo si "co ty wiesz o biznesie ". Teraz go honoruj - doktoratami h.c. i tytuem szlacheckim. Teraz go naladuj - rne firmy wypuszczaj odkurzacze cyklonopodobne, niektre a nazbyt (np. Hoover musia zapaci 3,2 mln funtw kary za naruszenie patentw Dysona). Teraz to jego pytaj o rad. - Firmy popeniaj koszmarny bd, koncentrujc si na oszczdnociach - mwi w jednym z wywiadw. - Ich strategia to ci, by przetrwa. A przecie kryzys to najlepszy czas na ekspansj. Moja firma ju trzeci rok z rzdu notuje dwucyfrowy wzrost wpyww. Latami lekcewaony, a dzi uzbrojony w presti, pienidze i patenty sir James Dyson sta si instytucj: wspiera mode talenty (przyznaje stypendia i nagrody za wynalazki), zatrudnia byych ministrw, doradza obecnym, poprawia bilans patniczy kraju (eksportuje 84 proc. swych produktw) i chce uczyni Wielk Brytani innowacyjn. Jak? Molestujc rzd, by radykalnie zwikszy "aonie ma" liczb inynierw i ich status. I sam daje przykad. W 2010 r. przeznaczy na badania i rozwj 45 milionw funtw, co uczynio Dyson Ltd. najbardziej innowacyjn firm na Wyspach. Z futurystycznej siedziby koncernu w Malmesbury czyni wielki inkubator kreatywnoci - 800 dobrze opacanych naukowcw i projektantw nie krpuj tam ani korporacyjne nawyki (wikszo nie ma 30 lat), ani nawet garnitury ("zakazaem ich, bo krpuj ciaa i umysy"). A jego James Dyson Foundation co roku przeznacza miliony funtw na badania naukowe, medyczne i na szpitale. Teraz z czystym sumieniem moe odpoczywa w swej 120-hektarowej posiadoci w Gloucestershire przy sztalugach i dwikach muzyki klasycznej. Ten icie hollywoodzki happy end zaskoczy samego Dysona. Kiedy pytam, co go zaprowadzio tak daleko, odpowiada, e upr i wola walki: - Byem najmodszy z trjki rodzestwa wspomina. - To wyksztacio we mnie sprzeciw wobec wikszych i silniejszych. A dugodystansowe biegi po wydmach Norfolk, ktre wygrywaem ju jako nastolatek, nauczyy mnie, by nigdy si nie poddawa Jedno i drugie przydao mu si w potyczkach z koncernami. Bo te najwyraniej wolay inny scenariusz: przej licencj, zablokowa produkcj i uwika wynalazc w seri tak kosztownych procesw, by do koca ycia nie wyszed z dugw. Gdyby dopiy swego, skoczyoby si pewnie na krtkiej serii nietypowych odkurzaczy pokazywanych wycieczkom szkolnym w muzeach techniki. A ich sfrustrowany twrca dziwaczaby w swoim przydomowym warsztacie, niknc za stert kolejnych nikomu niepotrzebnych prototypw. f

Korzystaem z ksiki "Against the Odds" oraz licznych wywiadw Dysona dla prasy i telewizji

Tekst pochodzi z serwisu Wyborcza.biz - http://wyborcza.biz/biznes/0,0.html Agora SA

2z2

2012-08-24 12:20